Các lực lượng cung và cầu

của thị trường

CHAPTER 4 THE MARKET FORCES OF SUPPLY AND DEMAND 1

Thị trường là gì?
• Thị trường là tập hợp những dàn xếp theo đó
hàng hóa được trao đổi. Thị trường bao gồm
những người bán và những người mua.

• Khái niệm cung cầu đề cập đến hành vi của

những người tham gia mua bán.
 Người mua xác định cầu.
 Người bán xác định cung.

© 2007 Thomson South-Western

Các dạng thị trường cạnh tranh

• Thị trường cạnh tranh bao gồm nhiều người bán

và nhiều người mua và mỗi người không có khả
năng ảnh hưởng đến mức giá thị trường.
• Theo mức độ cạnh tranh, có 4 dạng thị trường
sau:
1. Cạnh tranh hoàn hảo
2. Cạnh tranh độc quyền
3. Độc quyền nhóm, và
4. Độc quyền hoàn toàn

© 2007 Thomson South-Western

Các dạng thị trường cạnh tranh

1. Cạnh tranh hoàn hảo

• Sản phẩm là đồng nhất.
• Rất nhiều người mua và nhiều người bán.
• Người mua và người bán là những người chấp nhận giá.

2. Cạnh tranh độc quyền

• Sản phẩm có khác biệt.
• Nhiều người bán.
• Người bán có thể định giá cho sản phẩm của họ.

© 2007 Thomson South-Western

Các dạng thị trường cạnh tranh

3. Độc quyền nhóm

• Sản phẩm có thể đồng nhất hay khác biệt
• Chỉ có một vài doanh nghiệp
• Không thường diễn ra cạnh tranh gay gắt.

4. Độc quyền hoàn toàn

• Sản phẩm là duy nhất, không có sản phẩm thay thế tốt.
• Chỉ có 1 doanh nghiệp.
• Doanh nghiệp là người quyết định giá.

© 2007 Thomson South-Western

Cầu
Lượng cầu là lượng sản phẩm mà người mua có thể
và sẵn lòng mua tại những mức giá cho trước.

Quy luật cầu tuyên bố rằng, các yếu tố khác không

đổi, lượng cầu và mức giá có quan hệ nghịch biến.

Biểu cầu là một bảng biểu diễn mối quan hệ giữa

mức giá một sản phẩm và lượng cầu của nó.

Đường cầu là một đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa

mức giá một sản phẩm và lượng cầu của nó.
© 2007 Thomson South-Western
Biểu cầu và Đường cầu của Catherine

Mức gía

$3.00

2.50

1. Khi giá giảm

2.00
...

1.50

1.00

0.50

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Lượng cầu

2. ... Lượng cầu tăng

© 2007 Thomson South-Western

Cầu thị trường và cầu cá nhân

• Cầu thị trường là tổng của tất cả cầu cá nhân về

một sản phẩm hay dịch vụ cụ thể.

• Trên đồ thị, các đường cầu cá nhân được cộng

theo chiều ngang để hình thành đường cầu thị
trường.

© 2007 Thomson South-Western

 Đường cầu thị trường
Đường cầu thị trường là tổng các đường cầu cá
nhân được cộng theo chiều ngang!
Cầu của Catherine + Cầu của Nicholas = Cầu thị trường
Price of Ice- Price of Ice- Price of Ice-
Cream Cone Cream Cone Cream Cone

2.00 2.00 2.00

1.00 1.00 1.00

3 5 7 13
4 8
Quantity of Ice-Cream Cones Quantity of Ice-Cream Cones Quantity of Ice-Cream Cones

© 2007 Thomson South-Western

Di chuyển dọc theo đường cầu

• Khi mức giá thị trường thay đổi:

Cầu không đổi.

Chỉ có lượng cầu thay đổi.
Điểm quan sát di chuyển dọc theo đường cầu.

© 2007 Thomson South-Western

Lượng cầu thay đổi khi giá thay đổi

Mức giá
Một khoản thuế đánh
vào kem làm tăng giá,
B tạo ra một sự di
$2.00
chuyển dọc theo
đường cầu của kem.

1.00 A

D
0 4 8 Lượng cầu
© 2007 Thomson South-Western
Dịch chuyển đường cầu

Khi các yếu tố phi giá như: sở thích, thu nhập,

kỳ vọng, số lượng của người tiêu dùng, giá
của sản phẩm liên quan,… thay đổi:
• Cầu thay đổi
• Đường cầu dịch chuyển:
Sang phải nếu cầu tăng.
Sang trái nếu cầu giảm.

© 2007 Thomson South-Western

 Dịch chuyển đường cầu khi yếu tố phi giá thay đổi
Mức giá

Cầu tăng

Cầu giảm

Đường cầu, D2

Đường cầu, D1

Đường cầu, D3
0 Lượng cầu
© 2007 Thomson South-Western
Cầu thay đổi theo thu nhập

Khi thu nhập tăng,

cầu sản phẩm thông thường tăng
cầu sản phẩm cấp thấp giảm.

© 2007 Thomson South-Western

Cầu sản phẩm thông thường

Mức giá

$3.00 Thu nhập

2.50 tăng...
Cầu tăng
2.00

1.50

1.00

0.50
D2
D1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Lượng cầu
© 2007 Thomson South-Western
Cầu sản phẩm cấp thấp
Mức giá

3.00$

2.50 Thu nhập

2.00
tăng...
Cầu giảm
1.50

1.00

0.50

D2 D1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Lượng cầu

© 2007 Thomson South-Western

Cầu thay đổi theo giá sản phẩm liên quan

• Khi giá một sản phẩm giảm làm giảm cầu của một
sản phẩm khác, hai sản phẩm này là thay thế cho
nhau.
• Khi giá một sản phẩm giảm làm tăng cầu của một
sản phẩm khác, hai sản phẩm này là bổ trợ cho
nhau.

© 2007 Thomson South-Western

Cung

© 2007 Thomson South-Western

 Biểu cung và Đường cung của Ben

Mức giá

$3.00

2.50
1. Mức giá
tăng
2.00

1.50

1.00

0.50

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Lượng cung

2. ... làm tăng lượng cung.

© 2007 Thomson South-Western
 0

Cung thị trường và cung cá nhân

• Cung thị trường là tổng của tất cả cung cá nhân

về một sản phẩm hay dịch vụ cụ thể.

• Trên đồ thị, các đường cung cá nhân được cộng

theo chiều ngang để hình thành đường cung thị
trường.

© 2007 Thomson South-Western

Di chuyển dọc theo đường cung do giá 0

thay đổi
• Khi giá thay đổi
• Cung không thay đổi.
• Chỉ có lượng cung thay đổi.
• Điểm quan sát di chuyển dọc theo đường cung.

Lưu ý: CUNG # Lượng cung

© 2007 Thomson South-Western

 0

Thay đổi lượng cung

Mức giá
S
C
3.00$
Giá kem tăng tạo
ra một sự di
chuyển dọc theo
đường cung.
A
1.00

0 1 5 Lượng cung
© 2007 Thomson South-Western
 0

Dịch chuyển đường cung

Khi các yếu tố phi giá thay đổi như

giá các đầu vào, trình độ công nghệ,
kỳ vọng và số lượng người sản xuất,
• Cung thay đổi
• Đường cung dịch chuyển:
Sang phải khi cung tăng, và
Sang trái khi cung giảm.

© 2007 Thomson South-Western

Hình 7. Dịch chuyển đường cung
Mức giá
Đường cung, S3

Đường cung, S1,

Cung giảm Đường cu

Cung tăng

0 Lượng cung
© 2007 Thomson South-Western
Nối kết cung và cầu
• Cân bằng là tình huống mức giá thị trường
điều chỉnh đến mức lượng cung đúng bằng
lượng cầu. Tại điểm cân bằng, ta có:

• Mức giá cân bằng

• Sản lượng cân bằng

© 2007 Thomson South-Western

Kết hợp cung và cầu
Biểu cầu Biểu cung

Tại mức giá 2$, lượng cung đúng

bằng lượng cầu!
© 2007 Thomson South-Western
Cân bằng cung cầu

Mức giá

Cung

Giá cân bằng Điểm cân bằng

$2.00

Lượng cân bằng Cầu

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Số lượng

© 2007 Thomson South-Western

Cân bằng

• Thặng dư
Khi mức giá > mức giá cân bằng:

 Lượng cung > lượng cầu.

 Cung thừa hay thặng dư.
 Các nhà cung cấp phải giảm giá để giải phóng
tồn kho.
 Mức giá giảm dần đến mức cân bằng

© 2007 Thomson South-Western

Thị trường không cân bằng

(a) Cung thừa hay thặng dư

Mức giá
Cung
Thặng dư
2.50$

2.00

Cầu

0 4 7 10 Số lượng
Lượng Lượng
cầu cung
© 2007 Thomson South-Western
Cân bằng

• Thiếu hụt
Khi mức giá< giá cân bằng:

 Lượng cầu > lượng cung.

 Cầu thừa hay thiếu hụt.
 Các nhà cung cấp sẽ tăng giá vì có quá nhiều
người muốn mua một lượng hàng quá ít.
 Giá tăng đến mức giá cân bằng.

© 2007 Thomson South-Western

Thị trường không cân bằng

(b) Cầu thừa hay thiếu hụt

Mức giá
Cung

$2.00

1.50
Thiếu hụt

Cầu

0 4 7 10 Số lượng
Lượng Lượng
cung cầu

© 2007 Thomson South-Western

3 bước phân tích thay đổi cân bằng thị trường

1. Xem xét sự kiện có ảnh hưởng đến cung hoặc

đến cầu hoặc cả hai.

2. Xem xét ảnh hưởng làm tăng (hoặc giảm)

cung (hoặc cầu).

3. Dùng đồ thị cung cầu để hiển thị sự thay đổi

và đọc kết quả.

© 2007 Thomson South-Western

Cầu tăng ảnh hưởng thế nào đến cân bằng?
Mức giá
1. Trời nóng làm tăng cầu về kem

Cung

$2.50 Cân bằng mới

2.00
2... Khiến mức
giá tăng Cân bằng
ban đầu
D

0 7 10 Số lượng
3. …Và lượng bán tăng
© 2007 Thomson South-Western
Cung giảm ảnh hưởng thế nào đến cân bằng
Mức gía
1. Giá đường tăng làm
giảm cung của kem
S2
S1

Cân bằng
2.50$
mới

2.00 Cân bằng ban đầu

2. . Khiến giá
kem cao hơn

Cầu

0 4 7 Số lượng
3. Và giảm
lượng bán © 2007 Thomson South-Western
Bảng 4: Thay đổi P và Q khi cung cầu thay đổi

© 2007 Thomson South-Western