Aardbevingen en Vulkanen

Natuurlandschappen van Aruba

Aruba:
• opp. 180 km2
• 120 NB en 700 WL
• Zuid Caribische Zee

Geologie/aardkunde:

De wetenschap, die zich bezig houdt met:

• het ontstaan van de aarde

• de studie van de bouw en de samenstelling van de aarde

de processen die zich erin en erop afspelen

Natuurlandschappen van Aruba

Aruba
Lava
Formatie
Natuurlandschappen van Aruba

Aruba
Batholiet
Natuurlandschappen van Aruba

Kalk
Landschap
Natuurlandschappen van Aruba

Kust
Landschap
Natuurlandschappen van Aruba

Aruba
Lava
Formatie
= ALF
 Natuurlandschappen van Aruba
Aruba Lava Formatie=ALF
 Geologische tijdschaal
Een geologische tijdschaal is gebaseerd op:
1. de ouderdom van de gesteenten en
2. de ontwikkeling van het leven op aarde.
Geologen hebben in de gesteentelagen resten en
afdrukken van vroeger leven gevonden.

Resten en afdrukken van vroeger leven.

Aruba Lava Formatie, de wieg van Aruba

Geologische tijdschaal
Aruba Lava Formatie, de wieg van Aruba
a. Zo’n 90 miljoen
jaar geleden in de
periode Boven-Krijt
stroomde lava uit
onderzeese scheuren
in de aardkorst. De
lava stolde op de
zeebodem. Ook as en
gas werd tijdens deze
erupties uitgestoten.

Ontstaan van Aruba

Ontstaan van Aruba

b. Zo vormde zich op
de plaats van de
huidige Galapagos
eilanden een
oceanische plaat. Het
fundament van Aruba
was gelegd. De Aruba
Lava Formatie is een
stukje van deze
oceanische plaat.
Ontstaan van Aruba

c. Enkele miljoen
jaren daarna steeg
magma weer
omhoog, het stolde
in de oceanische
plaat.
Dus het magma
bereikte deze keer de
oppervlakte niet.
Ontstaan van Aruba

d. Deze oceanische
plaat werd in
oostelijke richting
gedrukt. Ongeveer 75
miljoen jaar geleden
botste het zuidelijke
deel van de
oceanische plaat
tegen de Zuid-
Amerikaanse plaat.
Ontstaan van Aruba
Langzaam drong deze
nieuwe plaat zich
tussen de oudere
Noord- en Zuid-
Amerikaanse platen
in.
Er vond subductie
plaats. Tijdens deze
botsing werd de
Caribische plaat
vervormd.
Ontstaan van Aruba

Er kwamen grote
breuken en plooien in
de gesteenten. Deze
vervorming gebeurde
diep in de aardkorst.
Door subductie
vervormde het
gesteente.
 Ontstaan van Aruba

Wist je dat…
Zulke plooien te zien zijn bij de parkeerplaats
van het informatiecentrum van Parke Nacional
Arikok?
 Ontstaan van Aruba

e.Terwijl de Caribische plaat verder in oostelijke

richting werd geduwd, veranderde ongeveer 65
miljoen jaar geleden de plaatbeweging. De Caribische
plaat dook niet meer onder de Zuid-Amerikaanse
plaat, maar schoof erlangs.
 Ontstaan van Aruba

Er vond geen subductie meer plaats.

 Ontstaan van Aruba

f. Nadat de subductie ophield vond er opheffing

plaats. Zo’n 20 miljoen jaar geleden gingen delen
van dit gebied omhoog (horsten) en andere delen
daalden (slenken).
Eén van deze hoge delen werd later Aruba.
Ontstaan van Aruba
 Parke Nacional Arikok

Parke Nacional Arikok is sinds 1972 een natuurreservaat van

ongeveer 35 km2 groot. Dit is 18% van de totale oppervlakte van

Aruba. Bijna 1/5 deel van het eiland.

Het park staat bekend om zijn grote diversiteit aan dieren en planten.
 Parke Nacional Arikok

Er zijn dieren die endemisch zijn zoals de Shoco,

Cascabel en Prikichi. Dat betekent dat deze dieren
alleen op het eiland Aruba voorkomen en nergens
anders.
Parke Nacional Arikok
 Parke Nacional Arikok

Naast de unieke planten en dieren in PNA zijn er een aantal culturele

en historische monumenten te vinden.

Het park bevat ook het grootste natuurlijke zoetwater-reservoir van

 Parke Nacional Arikok

FONTEIN

CAS DI TORTA
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie

Rooi Taki
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie

Het landschap van de ALF heeft veel

reliëf. Tijdens en na de regentijd
stroomt het regenwater met veel
kracht door het lagere gedeelte van het
landschap. Er ontstaan geulen die na
verloop van tijd tot dalen worden
uitgeschuurd.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie
In bron 5 (rooi taki) kun je zien hoe de
rooien die de ALF doorsnijden reliëf
veroorzaken. Om dit te kunnen
begrijpen, moet je weten hoe de
verschillende gesteenten ontstaan zijn.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie

Rooi Taki
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie
A Stollingsgesteenten

Wanneer magma of lava

afkoelt, wordt het een
harde vaste stof. Dit
proces noemen we
stolling, vandaar de naam
stollingsgesteente. Dit
kan zowel binnen in de
aardkorst gebeuren of
aan de oppervlakte.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie
Wanneer het vloeibare
gesteente of magma diep
in de aardkorst stolt,
wordt het een
dieptegesteente
genoemd. Als het
vloeibare gesteente de
oppervlakte van de
aardkorst bereikt en daar
als lava stolt, dan heet het
uitvloeiingsgesteente.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie

De stollingsgesteenten:
- pillow-lava
- Basalt
- Tuf
die in de ALF
voorkomen, zijn
uitvloeiinggesteenten.
3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie

PILLOW LAVA
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie

Kussenlava of pillow-
lava ontstaat bij
vulkanische erupties
onder water. De lava
komt in contact met
het zeewater en koelt
snel af. Er vormt zich
een korst.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie
Als de lava blijft stromen, komen er barsten in
de korst van de ‘pillow’ of kussen. Uit deze
barsten sijpelt meer lava, die een andere
kussen vormt. Dit herhaalt zich. Zo‘n
opeenhoping van
gestolde lava doet
je denken aan op
elkaar gestapelde
kussens.
3.2 Uit welke gesteenten bestaat de ALF

Pillow lava
bij Dos Playa
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie
Basalt is gestolde lava
die niet in contact is
gekomen met het
zeewater.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie
Tuf is verharde
vulkanische as.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie

Tuf is verharde vulkanische as.

 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie
B Afzettingsgesteenten
of sedimenten

Het landschap van de ALF

werd afgebroken door de
invloed van weer,
stromend water en
planten. Brokstukjes van
pillow-lava, basalt en tuf
kwamen in het water
terecht.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie
Het water transporteerde al die brokstukjes naar
een lager gelegen plaats. Daar werden de
brokstukjes afgezet. Het afbraakmateriaal bleef
lange tijd op één plaats liggen.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie
Dit proces van afbraak en
afzetting werd herhaald.
Er ontstonden lagen van
afbraakmateriaal. Het
gewicht van de bovenste
lagen perste de onderste
lagen tot gesteenten.
Zulke gesteenten zijn
afzettingsgesteenten of
sedimenten.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie
De sedimenten in de ALF worden conglomeraten
genoemd, omdat een groot deel uit rolstenen
bestaat. Afzettingsgesteenten zoals conglomeraten
die uit afbraak-materiaal bestaan, vallen onder
klastische sedimenten.
C Metamorfe
gesteenten
Tijdens de botsing van
het zuidelijke deel van
de Caribische plaat
tegen de Zuid-
Amerikaanse plaat,
werd het gebied
geplooid.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie

Er ontstond een
sterke druk
waardoor op
sommige plaatsen
het vulkanisch
gesteente
vervormde.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie
Het vulkanisch
gesteente werd een
metamorf gesteente.
Zo vervormde tuf tot
een gemakkelijk
splijtbaar metamorf
gesteente dat schist
wordt genoemd.
 3.2 Uit welke gesteenten bestaat
de Aruba Lava Formatie

Dit schist is splijtbaar

en daardoor
gemakkelijk af te
breken door erosie,
waardoor je de
afgebroken stukken
als tegels kunt
gebruiken.
 3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF

De gesteenten van de ALF

zijn door endogene krachten

ontstaan. De invloed van

weer, stromend water en

planten hebben het ALF-

landschap gevormd zoals je

het nu ziet.
 3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF
Deze krachten van buitenaf noemen we exogene krachten. Dit

proces gaat steeds door. Hieronder zie je de invloed van de

exogene krachten op dit landschap.

 3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF
De heuvels hebben afgeronde toppen. De exogene krachten zorgen

ervoor dat grote rotsblokken afbreken, die na duizenden jaren steeds

kleiner worden. Dit proces wordt verwering genoemd. Er zijn

verschillende vormen van verwering.

 3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF
Gesteenten in de ALF
Hieronder zie je verwering
breken meestal af zonder
die ontstaan is door dat de chemische
planten, mechanische samenstelling verandert.
verwering. Dunne plantenwortels
groeien tussen de
rotsspleten en worden
dikker. Hierdoor ontstaan
kleine scheurtjes waardoor
het gemakkelijk
verbrokkelt. Deze afbraak
heet mechanische
verwering.
 3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF
Hieronder zie je verwering
die ontstaan is door
planten, chemische
verwering
Ook water, humus en zuren
die de planten afscheiden
tasten het gesteente aan. In
dit geval spreken we van
chemische verwering.
3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF

Na verloop van tijd vormt

zich een laag van
afgebroken gesteenten.
Deze laag, die door beide
vormen van verwering
ontstaat, heet
verweringsmateriaal.
 3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF
Na de afbraak wordt het verweringsmateriaal door
rooiwater van een hoog gebied naar een lager gebied
getransporteerd. Tijdens de afvoer werkt
het verweringsmateriaal
als een groot schuur-
papier.
Het verweringsmateriaal
slijpt de gesteentelagen
meer en meer af.
 3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF

Het afslijpen van de gesteentelagen heet erosie.

Hier zie je geulen
die ontstaan in
het landschap
die na jaren,
diepe dalen
kunnen worden.
 3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF
De snelheid waarmee dit gebeurt, wordt bepaald
door de resistentie van het gesteente.
Hoe resistenter het gesteente hoe groter de
weerstand tegen erosie en verwering.
 3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF
Daarom vormen Jamanota en Arikok, die uit een vrij
harde basalt bestaan, de hoogste toppen van de ALF.
Waar het zachtere schist voorkomt hebben de rooien
diepe dalen in de ALF uitgeschuurd.
 3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF
Verwering en erosie zorgen ervoor dat na miljoenen
jaren bergen heuvels worden. Exogene krachten
zorgen niet alleen voor afbraak van het landschap
maar dragen ook bij aan de vorming ervan.
 3.3 Exogene krachten, de vormers
van het landschap van de ALF
Denk bijvoorbeeld aan de afzetting van
conglomeraten en het uitschuren van dalen in de ALF
Zo zie je dat ook exogene krachten reliëf veroorzaken.
 3.4 Wat heeft de mens van de
Aruba Lava Formatie gemaakt?
Dit landschap is geen
zuiver
natuurlandschap meer.
Het werd door de
bevolking gedeeltelijk
ingericht. Zoals je weet
kreeg PNA een
belangrijke
bestemming. Dit werd
vastgelegd in een
bestemmingsplan.