2 soorten korst: oceanische en continentale korst

1. Verticale bewegingen van de lithosfeer

de lithosfeer drijft op de asthenosfeer, zoals ijs op water = isostasie
=> hoe hoger de lithosfeer uitsteekt hoe dieper deze is weggezakt in de asthenosfeer
=> om dit in evenwicht te houden worden er constant isostatische aanpassingen gedaan

om het isostatisch evenwicht te bereiken

=> lithosfeer heeft een kleinere massadichtheid dan de asthenosfeer

=> lithosfeer drijft dus op de asthenosfeer en kan verticaal bewegen

=> extra massa op de lithosfeer -> wegzinken in de asthenosfeer, tot er een nieuw
isostatisch evenwicht is bereikt

2. Platentektoniek

Voorkomen van vulkanisme, aardbevingen en gebergten .

=> vooral aan de plaatranden

=> hebben dus iets te maken met de platentektoniek

=> lithosfeerplaten zijn puzzelstukjes aardkorst die los van elkaar bewegen

=> hoe is men hierop gekomen?

Romeinen: werk van de Goden

=> het gaat zo traag dat je platen niet ziet bewegen

nu: zien we dat continenten in elkaar passen a.d.h.v wereldkaarten

16de eeuw: Antwerpse cartograaf zag de puzzelstukjes passen en beschreef

dit

1912: Alfred Wegener ontdekt op verschillende continenten gelijke fossielen

=> paleontologische aanwijzingen

=> resten varen en voor historisch nijlpaard

=> abnormaal nu met deze temperaturen (lag vroeger dichter bij de

evenaar

=> mensen geloofde hem niet, 10 jaar later oplossing gevonden

de ZEE
Platen bewegen uit mekaar, de vorming oceanen .

documentaire Ijsland:
waarom zo veel vulkanisme?

=> Ijsland ligt op een hotspot

=> Ijsland is een deel van de Midden Atlantische Rug

=> Oceanische korst

=> Ijsland is een deel van de oceaanbodem dat naar boven is gekomen

=> vorming Ijsland:

hotspots: punt in de aardkorst met heel veel energie onder

rif sterren; door deze energie ontstaan er scheuren aan deze hotspots, de rift armen

=> meerdere hotspots naast elkaar kunnen een grote scheur veroorzaken

=> je gaat van 1 landmassa naar 2 landmassa's

van 1 landmassa naar 2 landmassa’s met een oceaan tussen:

vulkanen:

Vulkanen die
voorkomen bij uit
mekaar bewegende vulkanen
zijn meestal

schildvulkanen
=> breed, plat

=> dit hangt af van de

stroperigheid van de

magma

=> de magma kan hier ver

stromen

=> is dus niet dik, of weinig

visceus

=> gassen kunne bij

uitbarsting makkelijk
ontsnappen

=> zwaar gesteente

ontstaat= basalt
 viscositeit van het

magma wordt bepaald door

het SiO2 gehalte van het

magma

=> veel SiO2= visceus (stroperig)

=> weinig SiO2 = niet visceus

-> magma komt hier rechtstreeks uit de asthenosfeer, van hoe dieper de magma komt,
hoe minder SiO2 er aanwezig is
Platen bewegen naar mekaar toe: de vorming van gebergten .

=> afhankelijk van de korst van de botsende platen zal de botsing andere gevolgen met zich mee
brengen

Oceanische korst botst met continentale korst: Andesgebergte

=> oceanische korst heeft grootste dichtheid dus zal onder de continentale korst duiken:

subductie
=> de wrijving van de platen zorgt voor warmte

=> oceanische korst smelt

=> lava gaat omhoog

=> verzamelt zich in magmakamers

=> druk te hoog = materiaal naar buiten geperst en ontstaat er een vulkaanuitbarsting

=> vulkanisch gebergte, ontstaan kustgebergte

=> in de subductie zones ontstaan lange smalle verdiepingen van oceaanvloer:

diepzeetroggen

Oceanische korst botst met oceanische korst: Japan

=> botsing in de oceaan

=> eilandenboog

=> diepe troggen

=> één van de twee duikt onder de andere: subductie

BIJ SUBDUCTIE KOMEN ER STRATOVULKANEN VOOR

STRATOVULKANEN: een hoge steile vulkaankegel

=> ontstaan door visceus, stroperig magma

=> gas kan niet ontsnappen bij uitbarsting

=> heel hoge gasdruk bij uitbarsting

=> gesteente met een lage dichtheid

=> magma bevat veel SiO2

=> het is afkomstig van gesmolten lithosfeer

Continentale korst botst met continentale korst: Himalaya

=> geen van de beide platen duikt in de asthenosfeer, vanwege de lage dichtheid
=> gesteenten botsen met elkaar en worden met een enorme kracht geplooid en gebroken

=> gesteenten worden hoog opgeheven

=> ontstaan gebergten

=> proces blijft duren

=> in deze zones kom zware aardbevingen voor

Enkele voorbeelden van stratovulkanen:

Krakatau Indonesië Mount

St Helens Vesuvius

=> allemaal heel explosief

Aardbevingen .

=> bij alle plaatbewegingen

=> bij botsen en langs mekaar bewegen het ergste

gesteentelagen bewegen t.o.v elkaar

=> wrijving zorgt voor spanning

=> spanning bouwt zich op tot een kritisch punt

=> moment van ontlading = aardbeving

=> ontstaan seismische golven of aardbevingsgolven die de lithosfeer doen trillen

=> aardbevingen aan de kust kunnen een tsunami doen ontstaan

momenten van aardbevingen zijn niet exact te voorspellen:

seismische cyclus: periodiciteit (niet zeer nauwkeurig, kan altijd verschillen)

2 platen bewegen dezelfde kant uit

=> grote aardbevingen als gevolg

Mechanisme van de platentektoniek

=> zwaartekracht

=> convectiestromen in de asthenosfeer

Onderzoek Hawaii vulkanisme

=> pacifische plaat

=> niet op de rand

=> beweegt richting noordwesten

Waarom Vulkanen op Hawaii?

=> ligt boven een hotspot

=> Big Island = jongste eiland

=> nieuw magma

=> beweegt naar het noordwesten

 => Alleen Big Island is nog
actief

=> staat nog boven de hotspot

=> vulkaan: Kilauea:

schildvulkaan

=> weinig visceus magma

=> magma komt rechtstreeks uit de asthenosfeer

Aarde in de toekomst

Alle continenten zullen weer 1 worden

=> vervolgens weer van elkaar weg