ROLA I ZADANIA SZBD

CELE SYSTEMÓW BAZODANOWYCH

• Elastyczny dostęp do danych - łatwe selekcjonowanie i prezentacja danych

• Integralność danych – dane są prawidłowe, spójne i aktualne

• Bezpieczeństwo danych – ochrona przed nieupoważnionym dostępem i uszkodzeniem

• Obniżenie redundancji

• Niezależność od aplikacji – fizyczna i logiczna organizacja danych jest oddzielona od aplikacji

• Współdzielenie danych (współbieżny dostęp, wielodostęp) – umożliwienie różnym użytkownikom korzystania z

tych samych (nie nadmiarowych) danych

• Standaryzacja opisu – jednolite definicje danych dotyczące ich nazw i opisu

• Podstawowe funkcje SZBD:
• tworzenie struktur baz danych,

• wykonywanie operacji CRUD (Create, Read, Update, Delete),

• obsługa zapytań (selekcjonowanie danych),

• generowanie raportów i zestawień,

• administracja bazą danych.

• Dodatkowe funkcje SZBD (Systemu Zarządzania Bazami Danych):
• optymalizacja zapytań - takie przekształcanie zapytań kierowanych do bazy przez jej
użytkowników aby czas oczekiwania na odpowiedź był możliwie najkrótszy,
• zapewnienie integralności danych - uniemożliwienie przejścia bazy do stanu, który nie istnieje w
modelowanej rzeczywistości,
• zarządzanie współbieżnym dostępem - wielu użytkowników w taki sposób aby każdy z nich był
niewidoczny(„przeźroczysty”) dla innych użytkowników; każdy z użytkowników musi być
przekonany o tym, że jest wyłącznym właścicielem danych,

• odporność na awarie (niezawodność bazy danych) - możliwość odtworzenia poprawnego stanu

bazy danych sprzed awarii,
• ochrona danych - uniemożliwienie dostępu nieuprawnionych użytkowników do poufnych danych
innych użytkowników.
PODSTAWOWE TYPY (MODELE) BAZ DANYCH

– PRZEGLĄD, CHARAKTERYSTYKA
 MODELE BAZ DANYCH

• Aby przechowywać dane na komputerze, konieczne jest określenie formy ich

przechowywania. Na potrzeby baz danych zostały zdefiniowane klasyczne techniki
organizowania informacji, zwane modelami baz danych.

• Model danych – zintegrowany zbiór zasad opisujących dane, relacje, powiązania

(stosunki) pomiędzy danymi, dozwolone operacje i ograniczenia nakładane na dane i
operacje.
• Model danych jest próbą reprezentacji świata realnego i występujących w nim
obiektów, zdarzeń oraz związków zachodzących między nimi. Można go opisać
jako konstrukcję składającą się z trzech komponentów:
• Struktura – opis sposobu przedstawiania obiektów (encji) modelowanego
wycinka świata oraz ich związków
• Ograniczenia – reguły kontrolujące spójność i poprawność danych

• Operacje – zbiór działań, które umożliwiają dostęp do struktur

GŁÓWNE MODELE BAZ DANYCH

• Hierarchiczny

• Sieciowy

• Obiektowy

• Relacyjny
 MODEL HIERARCHICZNY

• W modelu hierarchicznym przechowywane dane są zorganizowane w postaci odwróconego

drzewa. Każdy obiekt (z wyjątkiem obiektu podstawowego) jest połączony z jednym obiektem
nadrzędnym.

• Tak zbudowana baza danych umożliwia proste wyszukiwanie danych. Rozpoczyna się ono od
obiektu podstawowego i poprzez rozgałęzienia oraz kolejne obiekty dochodzi się do obiektu
szukanego. Informacja jest zawarta w kolejnych dokumentach oraz w strukturze drzewa
(podobnej do drzewa folderów na dysku komputera).

• Hierarchiczna baza danych zakłada podstawowe warunki integralności danych.

• Każdy dokument (z wyjątkiem głównego — na górze) jest połączony z dokumentem
nadrzędnym. Dokument podrzędny może zostać utworzony dopiero, gdy zostanie
powiązany z dokumentem nadrzędnym. Kiedy zostanie usunięty dokument nadrzędny,
automatycznie zostaną usunięte wszystkie dokumenty podrzędne.
 MODEL SIECIOWY

• W modelu sieciowym połączenia między dokumentami tworzą sieć. Jest to

zmodyfikowana wersja modelu hierarchicznego, w której dozwolone są połączenia na
tym samym poziomie drzewa danych (wiele drzew może dzielić ze sobą gałęzie, a każde
z nich stanowi cześć ogólnej struktury bazy danych). Informacja jest zawarta w
dokumentach oraz w przebiegu połączeń sieci
 MODEL OBIEKTOWY

• Model obiektowy łączy cechy programów komputerowych tworzonych w językach

programowania obiektowego z cechami aplikacji bazodanowych. Dane są udostępniane
w postaci obiektów. Ich stan i zachowanie są opisywane za pomocą narzędzi
dostępnych w programowaniu obiektowym (własności, metody, klasy obiektów). Do
przechowywania danych stosowane są obiekty. Obiekty obsługiwane za pomocą tych
samych metod i własności są instancjami tej samej klasy.
• Odwołania do określonego obiektu w tym modelu bazy danych są wykonywane za pomocą

interfejsu, dzięki któremu są zachowane integralność i bezpieczeństwo danych. Obiektowe

bazy danych korzystają z obiektowego języka zapytań OQL (Object Query Language).

Każdy obiekt ma zaprojektowany interfejs określający metody dostępu do niego. Obecnie

coraz popularniejszy staje się standard JDO (Java Data Object) stworzony przez firmę Sun

Microsystems. W ramach tego standardu rozwinął się obiektowy język zapytań JDOQL

(Java Data Object Query Language). Dość powszechnym niekomercyjnym i relacyjnym

systemem baz danych mającym obiektowe rozszerzenie jest PostgreSQL.

 MODEL RELACYJNY

• Model relacyjny baz danych został oparty na matematycznym modelu organizacji

danych i pojęciu relacji. W tym modelu dane są przedstawiane w postaci relacji
reprezentowanych przez tabele. Relacje (tabele) składają się z rekordów (wierszy) o
takiej samej strukturze Tworzą one między sobą powiązania (relacje). Relacje (tabele)
grupuje się w schematy bazy danych.