Henryk

Sienkiewicz
Henryk Adam
Aleksander Pius
Sienkiewicz
pseudonim „Litwos”,
„Musagetes”, „Juliusz
Polkowski”, „K. Dobrzyński”

(ur. 5 maja 1846 w Woli

Okrzejskiej, zm. 15 listopada
1916 w Vevey)

– polski nowelista,
powieściopisarz i publicysta.
- jeden z
najpopularniejszych
polskich pisarzy
przełomu XIX i XXw.
Pochodził ze zubożałej rodziny ziemiańskiej herbu Oszyk,
wywodzącej się po mieczu z Tatarów osiadłych na Litwie. Jego
rodzicami byli Józef Sienkiewicz (1813–1896) i Stefania z domu
Cieciszowska (1820–1873). Wola Okrzejska w powiecie łukowskim
należała do babki pisarza, Felicjany Cieciszowskiej. Przyszły
pisarz został ochrzczony w sąsiedniej miejscowości Okrzeja w
kościele ufundowanym przez jego prababkę.
Miał cztery siostry i brata. Rodzina przenosiła się kolejno do Józef
Grotek, Wygnanowa, Potkanny koło Przytyka, Grabowców i Sienkiewicz
Wężyczyna, aby od 1861 roku osiąść na stałe w Warszawie.

Jozef i Stefania
Sienkiewiczowie.
 Henryk Sienkiewicz urodził się 5 maja 1846 roku o godzinie szóstej wieczorem w Woli
Okrzejskiej, w dworku swojego dziadka po kądzieli, Adama Cieciszowskiego. Został
ochrzczony dwa dni później (7 maja) w kościele parafialnym w Okrzei przez
miejscowego proboszcza Antoniego Gutmana. Rodzice wybrali dla niego imiona
Henryk Adam Aleksander Pius.

k t u r odz enia i
A
r zt u H e nryka
ch
icza
Sienkiew
Student
Od 1858 roku Sienkiewicz uczęszczał do kilku gimnazjów warszawskich,
mieszkając na ogół nie z rodziną, lecz na stancji. W szkole interesował się
historią i literaturą. Wielkie wrażenie wywarły na nim lektury Homera,
Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Waltera Scotta i Aleksandra
Dumasa. Najwyższe noty zbierał za przedmioty humanistyczne, do pozostałych
się nie przykładał. W 1864 roku zdobył pierwszą nagrodę za szkolne
wypracowanie "Mowa Żółkiewskiego do wojska pod Cecorą".
Trudne położenie finansowe rodziny sprawiło, że wcześnie musiał na siebie
zarabiać między innymi jako guwerner. W tym charakterze w wieku
dziewiętnastu lat trafił np. do domu Weyherów w Płońsku.
Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości w 1866 roku zgodnie z wolą rodziców
zapisał się na wydział medyczny Szkoły Głównej Warszawskiej. Szybko jednak
przeniósł się na studia prawnicze. W końcu wybrał wydział filologiczno-
historyczny, dzięki czemu gruntownie zaznajomił się ze staropolską literaturą i
językiem.
Na czas studiów przypadają pierwsze próby literackie Sienkiewicza. W 1867
roku "Tygodnik Ilustrowany" nie przyjął do druku jego wierszowanej "Sielanki
młodości". Młody autor przerzucił się na prozę. Napisał swoją pierwszą
powieść "Ofiara" (nie zachowała się), pracował też nad drugą, "Na marne"
(wydrukowaną w 1872).
 W 1876 r. Sienkiewicz wyjeżdża wraz ze swoją przyjaciółką Heleną Modrzejewską (znaną aktorką) do Stanów Zjednoczonych
jako korespondent „Gazety Polskiej”. Przebywa głównie w Kalifornii. Z tego okresu pochodzą jego „Listy z podróży” drukowane
w „Gazecie Polskiej” oraz inne utwory, związane z tematyką amerykańską: „Komedia pomyłek”, „Przez stepy”, „W krainie
złota”, „Za chlebem”, „Latarnik”, „Wspomnienia z Maripozy”, „Sachem”. W USA powstają też „Szkice węglem”.

W 1878 wraca do Europy, najpierw do Londynu, później do Paryża. W 1879 r. przebywa w Polsce, gdzie żeni się ze swoją wielką
miłością, Marią z Szotkiewiczów. Od 1880 r. co roku bywał za granicą. Pielęgnował chorą na gruźlicę żonę, która zmarła w 1885
r. Później leczył się w uzdrowiskach europejskich.

W następnych latach często podróżował – w 1886 r. był w Konstantynopolu, Atenach, Neapolu i Rzymie, w 1888 w Hiszpanii, a
w 1890 w Zanzibarze w Afryce. Owocem ostatniej z wypraw były „Listy z Afryki”. W Polsce często odwiedzał Zakopane. W
czasie podróży napisał wiele powieści i opowiadań. Sławę przyniosło mu zwłaszcza „Ogniem i mieczem”, wydane w latach 1883-
84. Później Sienkiewicz stworzył kolejne części Trylogii – „Potop” i „Pana Wołodyjowskiego”, a w 1896 r. ukazało się
drukiem „Quo vadis”, które cieszyło się ogromną popularnością wśród czytelników. Mniejszym uznaniem cieszyły się jego
powieści współczesne – „Rodzina Połanieckich” i „Bez dogmatu”.

„Quo vadis” przetłumaczono na ponad pięćdziesiąt

języków. Na podstawie powieści powstały filmy, także
sztuki teatralne, opery, oratorium i pantomima.
Henryk Sienkiewicz – życie prywatne
Henryk Sienkiewicz był trzykrotnie żonaty.
Ślub z pierwszą żoną – Marią Szetkiewicz – wziął w 1881 roku. Żonę poznał dwa lata
wcześniej, gdy wracając ze Lwowa, zatrzymał się w Szczawnicy. Niestety w 1885 roku Maria
zmarła na gruźlicę. Para miała dwoje dzieci: Henryka i Jadwigę.
Kolejną żonę Sienkiewicz pojął w 1893 roku. Ślub z Marią Wołodkowicz odbył się w
Krakowie, ale małżeństwo skończyło się w ekspresowym tempie. Już miesiąc po ceremonii
panna młoda odeszła od męża, a trzy lata później uzyskano unieważnienie małżeństwa.
Trzecia żona Henryka Sienkiewicza to Maria Babska - cioteczna siostrzenica pisarza - z którą
wziął ślub w 1905 roku w Warszawie.

Miał 3 żony. Każda miała na imię Maria. Maria Babska, Maria

Romanowska, Maria Szetkiewicz.
Henryk Sienkiewicz zapewnił swoim
dzieciom nie tylko byt materialny, lecz także
czułą opiekę i troskę. Cieszył się on każdą
chwilą spędzoną z nimi i miał do końca życia
doskonały kontakt z synem i córką.

,,Wczoraj Tatuś wrócił z Aleksandrii […]. Arabowie

sprzedają tam dużo ładnych małpek i papug. Kupiłby
Tatuś dla Ciebie małpę, ale duże są złe i kąsają, a małe są
bardzo delikatne i zaraz umierają z zimna.’’
W 1900 r. hucznie obchodzono jubileusz twórczości pisarza – naród ofiarował mu dwór Oblęgorek pod Kielcami. W 1905 r.
otrzymuje literacką Nagrodę Nobla za całokształt twórczości. Podczas uroczystości powiedział o Polsce: „Głoszono ją
umarłą, a oto jeden z tysięcznych dowodów, że żyje” oraz „Głoszono ją podbitą, a oto nowy dowód, że umie zwyciężać”.

Jako pierwszy Polak - uhonorowany

został literacką nagrodą Nobla za
"wybitne osiągnięcia w dziedzinie
eposu„
- jak podkreślił jeden z członków
Komitetu Noblowskiego - "rzadko
spotykany geniusz, który wcielił w
siebie ducha narodu".
Po śmierci pisarza jego żona Maria wraz synem zamieszkiwali tu do końca II wojny światowej. Po wojnie cały
majątek został przejęty przez państwo. W 1958 roku w dworku urządzone zostało Muzeum Henryka Sienkiewicza.
Główny element posiadłości stanowi otoczony malowniczym parkiem eklektyczny pałacyk.

Wnętrza utrzymane są w stylu z czasów, kiedy przebywał tu Sienkiewicz.

Zwiedzający mogą zobaczyć tu m in. wystawę biograficzną, liczne pamiątki,
ekspozycje oraz gabinet pisarza.
W latach 1903-1909 pisze powieść „Na polu chwały”,
aw 1910 r. ukazuje się jego „W pustyni i w puszczy”.

Ostatnia powieść pisarza to "W pustyni i w puszczy".

W 1914 r., po wybuchu I wojny światowej, udaje się do Szwajcarii. Tam wraz z Ignacym
Paderewskim jest założycielem Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom
Wojny w Polsce.
Zmarł wieczorem 15 listopada 1916 na anewryzm serca w Vevey i został tam pochowany. Na jego pogrzeb w
katedrze wawelskiej nie zgodził się biskup krakowski Adam Sapieha. W 1924, już w wolnej Polsce, prochy pisarza
uroczyście sprowadzono do Polski. W drodze przez kraje Szwajcarii, Austrii i Czechosłowacji składano mu hołd.
Najbliższa rodzina. Od lewej Henryk Józef, Maria Babska, Jadwiga Sienkiewicz, Tadeusz
Korniłowicz (fot. Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku

Rozkład jazdy pociągu wiozącego zwłoki Henryka Sienkiewicza

Na koniec prochy złożono w
specjalnie przygotowanej
krypcie i sarkofagu według
projektu
Konstantego Jakimowicza, w
podziemiach
katedry św. Jana Chrzciciela
w Warszawie
Nowele
•1872 Humoreski z teki Worszyłły
•1875 Stary sługa
•1876 Hania
•1877 Selim Mirza
•1877 Szkice węglem
•1878 Komedia z pomyłek
•1879 Janko Muzykant
•1879 Przez stepy
•1880 Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela
•1880 Niewola tatarska
•1880 Za chlebem– na jej podstawie powstało libretto do opery Konstantego Gorskiego
•1880 Orso
•1881 W krainie złota
•1881 Latarnik
•1882 Bartek Zwycięzca
•1882 Jamioł
•1888 Ta trzecia
•1889 Sachem
•1889 Wspomnienie z Maripozy
•1892 Pójdźmy za Nim!
•1897 Na jasnym brzegu
Powieści
•1872 Na marne
•Trylogia:
• Ogniem i mieczem (1884)
• Potop (1886)
• Pan Wołodyjowski (1888)
•1891 Bez dogmatu
•1894 Rodzina Połanieckich
•1896 Quo vadis
•1900 Krzyżacy
•1906 Na polu chwały
•1910 Wiry
•1911 W pustyni i w puszczy
•1914 Legiony

Inne utwory
•1880 Listy z podróży do Ameryki (reportaże)
•1890 Listy z Afryki (reportaże)
•1900 Zagłoba swatem (sztuka sceniczna)
Łuków

Warszawa - Pomnik Henryka

Sienkiewicza w Łazienkach

Pomnik Henryka Sienkiewicza na

szczycie kopca jego imienia w
Okrzei, w głębi widoczna
Wola Okrzejska

Pomnik Henryka Sienkiewicza w Częstochowie