ทิศและแผนผัง อาจารย์กุลกาญจน์

สุวรรณรักษ์
Oct 6, 2023
 ทิศหลัก

มี 4 ทิศ คือ ทิศเหนือ ทิศใต้ ทิศตะวันออก และทิศตะวันตก แต่ละทิศ

ทำมุม 90° ซึ่งกันและกัน ทิศแนวกึ่งกลางของทิศหลักมี 4 ทิศ คือ ทิศตะวัน
ออกเฉียงเหนือ ทิศตะวันออกเฉียงใต้ ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ และทิศตะวัน
ตกเฉียงใต้
 นอกจากทิศหลัก 4 ทิศแล้ว ยังมีอีก 4 ทิศที่ไม่ใช่ทิศหลัก
และมีชื่อเรียกเฉพาะคือทิศ ตะวันออกเฉียงเหนือ ทิศตะวันออก
เฉียงใต้ ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ทิศตะวันตกเฉียงใต้
ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ : อยู่ระหว่างทิศตะวันออกกับทิศเหนือ
ทิศตะวันออกเฉียงใต้ : อยู่ระหว่างทิศตะวันออกกับทิศใต้
ทิศตะวันตกเฉียงใต้ : อยู่ระหว่างทิศตะวันตกกับทิศเหนือ
ทิศตะวันตกเฉียงใต้ : อยู่ระหว่างทิศตะวันตกกับทิศใต้
 มาตราส่วน
 เป็ นเกณฑ์ที่ใช้เปรียบเทียบระหว่างระยะห่างในแผนที่หรือภาพ
กับระยะห่างจริง
 การอ่านแผนผังต้องบอกความยาวจริง โดยคำนวณจาก
มาตราส่วนที่กำหนดให้
 การเขียนแผนผังต้องรู้ความยาวจริง แล้วจึงกำหนดมาตราส่วน
ให้เหมาะสมกับความยาวจริง จากนั้นจึงคำนวณหาความยาวที่จะ
เขียนลงในแผนผัง
 มาตราส่วน 1 : 100 หมายความว่า ระยะทางในแผนผัง 1 หน่วย
แทนความยาวจริง 100 หน่วย หรือกล่าวอีกนัยหนึ่ง แผนผังย่อ
ส่วนของจริงลงมา 100 เท่า
 มาตราส่วน
 ถ้าความยาวในแผนผังและความยาวจริงใช้หน่วยวัดความ
ยาวเดียวกัน จะไม่ใส่หน่วยในมาตราส่วน แต่ถ้าใช้หน่วยวัด
ความยาวต่างกัน ต้องใส่หน่วยกำกับไว้ในมาตราส่วนด้วย
 แผนผังของห้องนอนและห้องน้ำของบ้านหลังหนึ่ง ใช้
มาตราส่วน 1 นิ้ว ต่อ 7 ฟุต ห้องนอนของบ้านหลังนี้มีพื้นที่กี่
ตารางฟุต
พื้นที่ห้องนอน = 2(7)x4(7)
= 14X28
= 392 ตารางฟุต
ตอบ พื้นที่ห้องน้อนเท่ากับ 392 ตารางฟุต
 การบอกตำแหน่งโดยการใช้ทิศ

การบอกตำแหน่งของวัตถุหรือสิ่งของโดยการใช้ทิศ เรานิยม
ใช้ทิศเหนือหรือเข็มทิศเป็ นเครื่องมือช่วยบอกตำแหน่ง
 การอ่านเขียนแผนผัง
แผนผัง คือ รูปย่อส่วนหรือขยายส่วนที่แสดงขนาด
และทิศทางที่ถูกต้อง และเขียนบอกด้วยว่าแผนผัง
นั้นแสดงอะไร ใช้มาตราส่วนอย่างไร และจะเขียนลูก
ศรชี้ทิศเหนือ N กํากับไว้ตามความ เหมาะสมทุกครั้ง
 โรงเรียน

N
ต ร
ติเม
เซน 2 เซนติเมตร
7
บ้านบอย 5 เซนติเมตร
บ้านแก้ว

มาตราส่วน 1 ซม. :100 เมตร

จากแผนผังเราจะทราบข้มูลหลายอย่าง คือ
1. บ้านบอยอยู่ทางทิศตะวันตกของบ้านแก้ว
2. บ้านแก้วอยู่ทางทิศใต้ของโรงเรียน
3. โรงเรียนอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของบ้านบอย
4. บ้านบอยอยู่ห่างจากโรงเรียน ตามแผนผัง 7 เซนติเมตร เป็ นระยะทางจริง
700 เมตร
5. บ้านแก้วอยู่ห่างจากบ้านบอย ตามแผนผัง 5 เซนติเมตร เป็ นระยะทางจริง
 แบบทดสอบเรื่องทิศและแผนผัง
1. ฉัตรชัยขับรถพาลูกไปเล่นที่สนามเด็ก
เล่น เขาขับรถออกจากบ้านเวลา 9.55
น. ไปถึงสนามเด็กเล่นเวลา 10.10 น. วัน
นี้เป็ นวันหยุดการจราจรคล่องตัว ฉัตรชัย
ขับรถผ่านจุดสัญญานไฟจราจรทั้ง 3 จุด
โดยไม่ติดไฟแดง
คำถาม
1) สนามเด็กเล่นอยู่ห่างจากบ้านกี่กม.
2) ฉัตรชัยขับรถด้วยอัตราเร็วกี่กม.ต่อ
ชั่วโมง

แผนผังนี้ใช้มาตราส่วน 1 ซม. : 500 ม.

1) สนามเด็กเล่นอยู่ห่างจากบ้านกี่กม.
หาความยาวของถนนในแผนผังจากบ้านไปสนามเด็กเล่น
ความยาวถนน = 12.50 + 4 + 9.25 + 5.75 ซม.
= 31.5 ซม.
เนื่องจากแผนผังนี้ใช้มาตราส่วน 1 ซม. : 500 ม.
ดังนั้น ความยาวถนน = 31.5 x 500
= 15,750 ม.
1 กม. = 1,000 ม.
ดังนั้น 15,750 ม. = 15,750 ÷ 1,000
= 15.75 กม.
ตอบ สนามเด็กเล่นอยู่ห่างจากบ้าน 15.75 กม.
2) ฉัตรชัยขับรถด้วยอัตราเร็วกี่กม.ต่อชั่วโมง

ขับรถออกจากบ้านเวลา 9.55 น.
ไปถึงสนามเด็กเล่นเวลา 10.10 น.
ใช้เวลาเดินทาง 10.10 - 9.55 = 15 นาที
ขับรถ 15 นาที ได้ระยะทาง = 15.75 กม.
ขับรถ 1 นาที ได้ระยะทาง = 15.75/15 กม.
ขับรถ 60 นาที ได้ระยะทาง = (15.75/15)x60 = 63 กม.
เนื่องจาก 60 นาที = 1 ชั่วโมง
ดังนั้น ฉัตรชัยขับรถด้วยอัตราเร็ว 63 กม. ต่อชั่วโมง
2. จากแผนผังและมาตราส่วนที่
กำหนดให้

มาตราส่วน 1 ซม. : 100 ม.

ถ้าต้องการเดินทางจากบ้านไปโรงเรียนควรเลือกเดินทาง
อย่างไร เพราะอะไร
3. อะหมัดขี่จักรยานจากบ้านไปทิศตะวันออก 300
เมตร แล้วเลี้ยวขวาไปทิศตะวันตกเฉียงใต้ 500
เมตร เลี้ยวไปทางทิศใต้อีก 150 เมตร เลี้ยวไป
ทางทิศตะวันออก 300 เมตร แล้วเลี้ยวไปทางทิศ
เหนืออีก 100 เมตร จึงถึงบ้านเพื่อน แสดงว่าบ้าน
เพื่อนอยู่ทางทิศใดของบ้านอะหมัด
ตอบ ทิศตะวันออกเฉียงใต้
 จากรูป จงตอบคำถามข้อ 4 - 7
ผนผังแสดงการเดินทางจากบ้านพักไปโรงเรียนของลัดดา
โรงเรี
N ยน วัด
3 ซม. 2 ซม.
ตลาด
มาตรา 1 ซม. : 200 ม.
4 ซม.
บ้าน
พัก
4. โรงเรียนตั้งอยู่ทางทิศใดของบ้านพัก
ตอบ ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ
 จากรูป จงตอบคำถามข้อ 4 - 7
ผนผังแสดงการเดินทางจากบ้านพักไปโรงเรียนของลัดดา
โรงเรี
N ยน วัด
3 ซม. 2 ซม.
ตลาด
มาตรา 1 ซม. : 200 ม.
4 ซม.
บ้าน
พัก
. สถานที่ใดตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของโรงเรียน
ตอบ วัด
 จากรูป จงตอบคำถามข้อ 4 - 7
ผนผังแสดงการเดินทางจากบ้านพักไปโรงเรียนของลัดดา
โรงเรี
N ยน วัด
3 ซม. 2 ซม.
ตลาด
มาตรา 1 ซม. : 200 ม.
4 ซม.
บ้าน
พัก
ลัดดาเดินทางไป-กลับจากบ้านพักไปตลาดเป็ นระยะทางเท่าไร
ตอบ 1 กิโลเมตร 600 เมตร
 จากรูป จงตอบคำถามข้อ 4 - 7
ผนผังแสดงการเดินทางจากบ้านพักไปโรงเรียนของลัดดา
โรงเรี
N ยน วัด
3 ซม. 2 ซม.
ตลาด
มาตรา 1 ซม. : 200 ม.
4 ซม.
บ้าน
พัก
แต่ละวัน ลัดดาต้องเดินทางไป-กลับจากบ้านพักไปโรงเรียน เป็ นระยะทางเท่าไร
3 กิโลเมตร 600 เมตร
8. ใช้แผนผังการเดินทางต่อไปนี้ตอบคำถาม

สถานี
น ตำรวจ
4 6 ซม.
3 2 ซม. สวน
ซม. อ่างเก็บ
บ้านนุซม.สวน สาธารณะ
น้ำ มาตราส่วน 1 ซม. : 5 กม.
สา อาหาร

ระยะทางจากทางบ้านของนุสาถึงสวนอาหารสั้นกว่า
ระยะทางจากสวนอาหารถึงอ่างเก็บน้ำเท่าไร
ตอบ 15 กิโลเมตร
ใช้แผนผังการเดินทางต่อไปนี้ตอบ
คำถาม ข้อ 9 - 10
น สถานี
ตำรวจ สวน
สาธารณะ
โรงเรียน

บ้าน

9. บ้านอยู่ทางทิศใดของสวนธารณะ
ตอบ ทิศตะวันตกเฉียงใต้
10. บ้านของ A อยู่ทางทิศใต้ของบ้าน B และอยู่ห่างกัน
400 เมตร บ้านของ C อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของ
บ้าน A และอยู่ห่างกัน 500 เมตร บ้านของ D อยู่ทางทิศ
ตะวันตกเฉียงเหนือของบ้าน C และอยู่ห่างกัน 500 เมตร
บ้านของ D อยู่ทางทิศใดของบ้าน B
D
2.5 cm
C
B
2 cm มาตรา 1 ซม. : 200 ม.
2.5 cm
A

ตอบ บ้านของ D อยู่ทางทิศเหนือของบ้าน B

ใช้แผนผังต่อไปนี้ตอบคำถามข้อ 11 - 12

11. บ้านกับสถานีรถไฟ สถานที่ใดอยู่ไกลจากสถานีตำรวจมากกว่า และไกลกว่า

กี่กิโลเมตร
= (2.5 + 1 + 2) – (1.5+1+1) = 2 ซม.
มาตราส่วน 1 ซม. = 4 เมตร
ดังนั้น บ้านอยู่ไกลจากสถานีตำรวจมากกว่า 4x2 = 8 เมตร
ตอบ บ้านอยู่ไกลจากสถานี้ตำรวจมากกว่า ระยะทางจากสถานีรถไฟกับสถานี
ใช้แผนผังต่อไปนี้ตอบคำถามข้อ 11 - 12

12. หากจะเดินทางจากบ้านไปยังโรงพยาบาลด้วยรถประจำทางจะต้องจ่ายค่า
โดยสารประมาณกี่บาท ถ้าคิดค่าโดยสาร เมตรละ 2.5 บาท
= 2.5 + 1 + 2 + 1 + 1 = 7.5 เซนติเมตร
มาตราส่วน 1 ซม. = 4 เมตร ดังนั้น เดินทางจากบ้านไปยังโรงพยาบาล 4x7.5 =
30 เมตร
จะต้องจ่ายค่าโดยสารประมาณ = 30 x 2.5 = 75 บาท
ตอบ ดังนั้น จะต้องจ่ายค่าโดยสารประมาณ 75 บาท
13. แผนผังของสนามหญ้าเขียนมาตราส่วนไว้
2 ซม. : 20 ม. ถ้าวัดความยาวของสนามหญ้า
จากแผนผังได้ 15 เซนติเมตร ความยาวจริง
ของสนามหญ้าจะเป็ นเท่าไร
ตอบ ความยาวจริงของสนามหญ้า = (15/2)x20 = 150
เมตร
14. แดงอยู่ทางทิศใต้ของดำ และอยู่ห่างกัน 5
เซนติเมตร เขียวอยู่ทางทิศตะวันออกของแดง และอยู่
ห่างกัน 5 เซนติเมตร อยากทราบว่าดำอยู่ทางทิศใดของ
เขียว

5 cm

5 cm

ตอบ ดำอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเขียว
15. เด็กชายนภดลเดินทางจากโรงเรียนไปสวนสัตว์ โดยออก
จากโรงเรียนไปทางทิศตะวันตก 500 เมตร ถึงสี่แยกชุมชนแล้ว
ตรงไปทางทิศเหนือ 750 เมตร จากนั้นเลี้ยวไปทางทิศตะวัน
ออกเฉียงเหนืออีก 400 เมตร จนถึงสวนสัตว์ อยากทราบว่า
โรงเรียนอยู่ทางทิศใดของสวนสัตว์ สวนสัตว์

2 cm

3.75 cm มาตรา 1 ซม. : 200 ม.

2.5 cm
โรงเรียน

ตอบ โรงเรียนอยู่ทางทิศใต้ของสวนสัตว์