GJIMNAZI “Gjergj kastriot

skenderbeu”
Lënda : Historia 10

Veprimtari praktike
Tema: Jeta e përditshme në Europën mesjetare
punoi :KLEDIO SALLAKU
Klasa: X-c
 Me mesjetë nënkuptojmë Mesjeta krijoi periudhën e mesme
periudhë të historisë evropiane në një ndarje skematike të
ndërmjet lashtësisë (rreth vitit historisë europiane në tre
600) dhe kohës së Re (duke "epoka": Qytetërimi klasik i
filluar midis viteve 1453 dhe lashtësisë, Mesjeta dhe Kohët
1517). moderne.

Periudha
Të gjitha këto
Mesjetare ndryshime shënojnë
Forma zotëruese
ekonomiko - fillimin e periudhës
shoqërore e së hershme moderne
mesjetës ishte që solli
feudalizmi. Mesjeta e Europës Perëndimore fillon me Revulucionin
mbarimin e Perandorisë Industrial.
Romake perëndimore (qv. 5) deri në
ngritjen e monarkive, fillimit të
kërkimeve tejdetare, ringjalljes
së humanizmit, dhe Reformimit
Protestant që filloi në vitin 1517.
 Renditni gjërat që do t`ju pëlqenin ose jo nga
jeta në periudhën mesjetare
Gjërat që më pëlqejnë
Ndodhën ndryshime të thella dhe
ripërtëritje e jetës.
U formua një mendim i ri për jetën dhe
njeriu edukohej për t`i shërbyer atdheut.
Gjërat që nuk më pëlqejën
Kisha ishte bashkëbiseduese e
përheshme dhe aleate e pushtetit politik.
Ajo kishte një ndikim shumë të madh në
jetën politike.
Vendosja e sistemit feudal koincidon me
një ndryshim të lehtë, por të thellë të
ekonomisë dhe shoqërisë në Evropë.
Motorri i këtyre ndryshimeve është rritja
e kërkesës për prodhime bujqësore si
rezultat i rritjes së popullsisë. Nevojat për
ushqim rezultuan në shpyllëzim masive
dhe tharje të moçaleve.
Veprimtaria ditore e shtresave të popullsisë në
Mesjetë

Në Mesjetë puna që zhvilohej në fshat ishte kryesisht aktivitet rural që

përfshinte bujqësinë dhe blegtorinë, ndërsa në qytet zhvilloheshin kryesisht
veprimtari artizanale ,tregtare dhe financiare.
Përveç tyre kishte edhe aktivitete që zhvilloheshin pranë kishave, kurse pranë
kështjellave zhvilloheshin veprimtari kaloresiake.
Për bujkun, aktiviteti bujqësor e blegtoral si dhe puna në angari në dobi te
feudalit, zinte pjesën më të madhe të kohës ditore.
Bujkrobërit nuk ishin të lirë dhe nuk mund të udhëtonin, apo të martoheshin pa lejen e pronarëve
të tyre. Meshkujt me zanat mund të merreshin me thurje të shportave dhe kulmeve nga druri,
apo zdrukthëtari, derisa femrat mund të merreshin me tjerrje dhe thurje.Gjithashtu bujkroberit
kishin edhe kafshe kryesisht dele te cilat pasi i rritnin i dorezonin tek feudalet dhe keshtu
feudalet i shisnin dhe fitimin e ndanin mes tyre.
Mbretërit i udhëhiqnin ushtritë e kalorësve dhe të ushtarëve këmbësorë. Ata bënin ligje,
mblidhnin taksa dhe e inkurajonin tregtinë.
Fisnikët (Kaloresit) udhëhiqnin patundshmëri të mëdha, me kusht që ta ndihmonin mbretin që të
sundonte. Pjesa me e madhe e veprimtarise se tyre ditore perbehej nga: stervitja per
perdorimin e armeve,sherbimet ndaj kuajve, gjuetia dhe banketet. Ata vinin nga familjet
fisnike dhe që nga rinia e hershme stërviteshin që t’i përdornin armët, t’i vishnin parzmoret e
hekurta dhe t’i kalëronin kuajt e luftës. Disa kalorës posedonin kështjella dhe tokë, si dhe e
ruanin rendin dhe qetësinë lokale, derisa kalorësit e tjerë shërbenin në ushtritë private të
lordëve të ndryshëm. Secili kalorës e kishte stemën e tij, e cila u ndihmonte atyre ta dinin kë e
kishin mik, e kë armik gjatë luftimeve. Kalorësit obligoheshin nga një premtim solemn që të
ishin besnikë ndaj mbretit. Nga ta po ashtu pritej që t’i respektonin femrat, t’i mbronin të
dobëtit dhe Kishën. Ky kod u bë i njohur si Kodi i kalorësisë.
Kleriket pjesen me te madhe te veprimtarise se tyre ditore e perbenin lutjet , sherbimet fetare dhe
ceremonite e ndryshme. Kisha ishte e rëndësishme në jetën e përditshme, duke i siguruar
Evropës mesjetare shkolla, spitale dhe universitete.
 A kishte para në mesjetë? Si i blinin njerëzit
mallrat?

A kishte para në mesjetë? Si i blinin njerëzit

mallrat?
Në shekullin e XIII, vendet europiane Për të kapërcyer pengesat në
rifutën në përdorim monedhën prej qarkullimin e parave u zhvillua forma
ari. e kredisë, hua me interes.
Cilët ishin mjetet e udhëtimit në mesjetë?

Udhëtonin në ujë sepse ishte i lirë. Në vitin 1325 u krijuan

karvanët e anijeve. Udhëtimi në tokë ishte i pakët, por me
krijimin e urave u lehtësua. Në transport përdoret kapistra per
mbrejtjen e kuave dhe timoni për lundrën.
 k i s h t e n ë m es j e t ë?
j n d ë r t i m es h
C f ar ë l l o

Për një kohë të gjatë, në shoqërinë mesjetare qyteti luante

një rol dytësor. Qendra e jetës ekonomike ishte fshati dhe
vetëm peshkopi qëndron në qytet,i rrethuar nga pak
zejtarë (argjendarë). Qyteti mesjetar zhvillohet pa plan
dhe pa rregull; rrugët janë të ngushta dhe të errëta, me
baltë dhe të pista, ku lëvizin njerëz e kafshë bashkë.
Ndërtimet bëhen me dru.
Si komunikonin njerëzit me njëri-tjetrin në
mesjetë?

Komunikimi realizohej
me gjuhën vendase
sepse nuk kishte gjuhë
ndërkombëtare.
 Cfarë ushqimi konsumonin njerëzit në mesjetë?

Buka e misrit dhe thekrës përbënin

ushqimin bazë. Racionet e ditës
reflektonin statusin socia. Ushqimi
me vitamina ishte privilegj i pakicës,
sic mund të ishte mishi i gjedhit,
fazanëve dhe peshku i krapit.
A ishin të arsimuar njerëzit në mesjetë dhe në
c`nivel? Po kultura?

Europianët mesjetarë besonin

se Zoti e ka krijuar botën dhe e
sundonte me anë të kishës dhe
mbretit. Ishin të pakët njerëzit
që dinin shkrim dhe lexim si
priftërinjtë dhe murgjet.
Njerëzit e rëndomtë mësonin
tregimet e Biblës dhe të
Shenjtëve nga priftërinjtë.
Si e kalonin kohën e lirë?
QYTETARËT
Për qytetarët, pjesa më e madhe e
veprimtarisë se tyre ditore mbushej nga
aktivitetet e ndryshme prodhuese që ata
bënin .Përbënin pjesën më të madhe të
popullsisë dhe krijonin punime të
ndryshme artizanale, ishin tregtarë të
zgjuar dhe fitonin aq sa për të kaluar një
ditë të kënaqshme dhe gjithashtu
mundoheshin për të kursyer në mënyrë që
me to të mund të blënin ndonjë skllav për
ta ndihmuar me punët e tyre. Kishin
krijuar gjithashtu një treg ku vihej re qartë
konkurrenca midis tyre në mënyrë për te
shitur mallin.
FEUDALËT
Per feudalin , veprimtaria ditore i kalonte
duke punuar tokat e tyre në mënyrë që
mallin e prodhuar në tokat e tyre mund ta
shisnin ne tregje të ndryshme. Zakonisht
ata derisa bimet e mbjella në tokat e tyre
të mbinte dhe të piqej, dilnin në territoret
pyjore përreth vendit dhe merrnin bimë
mjekësore të cilat i shisnin me çmime të
arsyeshme nga të gjithë qytetarët dhe
kështu edhe ata fitonin por edhe ata që i
blinin në raste sëmundjesh ( shumicën e
rasteve ata që i blinin ishin mjekët ) mund
ti përdornin këto bimë për ti shëruar keto
sëmundje duke krijuar edhe kura të
ndryshme.
A kishte kujdes për higjenën dhe shëndetin në
mesjetë?

Higjena shikohej vetëm tek

fuudalët dhe ushtarët e
mbretit. Bujkërobërit nuk iu
përkushtonin higjenës sepse
mereshin gjatë gjithë kohës
me punë angari.