ΚΑΝΟΝΕΣ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ

Θεωρία και ασκήσεις για

να μάθεις να γράφεις
σωστά τις λέξεις…
 Όταν τα ρήματα
φανερώνουν ότι κάποιος
κάνει κάτι, γράφονται στο
τέλος με ει
Παράδειγμα: Ο σκύλος τρέχει.

επιστροφή στην άσκηση

Για να δούμε τι θυμάσαι… Μπορείς να
γράψεις τον κανόνα που έμαθες και να
δώσεις ένα δικό σου παράδειγμα;

Κανόνας:

Παράδειγμα:
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει:
Το φεγγάρι φέγγ__
ει το βράδυ.
Το κορίτσι διαβάζ__
ει ένα βιβλίο.
Ο βάτραχος τραγουδά__
ει δυνατά.
Ο Σάκης παίζ__
ει με μια μπάλα.
Η Μαρία ταξιδεύ__
ει με ένα καράβι.
Ο σκύλος γαβγίζ__
ει και η γάτα νιαουρίζ__.
ει
Το ποντίκι τρώ__
ει τυρί.
Η μαμά μαγειρεύ__
ει στην κουζίνα.
Η μπάλα πέφτ__
ει στο νερό.
` Μήπως ξέχασες τον κανόνα;

Ο αγώνας τελειών__
ει σε λίγα λεπτά.
ει τα σκαλιά.
Η Άννα ανεβαίν__
Ο παππούς λέ__
ει μια ιστορία.
Το ελάφι τρέχ__
ει στο δάσος.
Η Κοκκινοσκουφίτσα πά__
ει στη γιαγιά της.
Το ψάρι ζ__
ει στη θάλασσα.
Ο αθλητής κάν__
ει προπόνηση.
 Προσπάθησε να γράψεις τι κάνει ο
καθένας…

Η μαγείρισσα … μαγειρεύ__
ει

κολυμπάει
Ο κολυμβητής … _________

χορεύει
Η χορεύτρια … __________

φέγγει
Το φεγγάρι … __________
 Συμπληρώνω με – ι ή – ει

το ψάρ__
ι
το παιχνίδ__
ι
αυτός αρχίζ__
ει
ει
αυτό βουλιάζ__
αυτή ρίχν__
ει
το παπ__
ί
αυτός γελά__
ει
το καναρίν__
ι
αυτή φυσά__
ει
 Όταν τα ρήματα
φανερώνουν ότι εγώ κάνω
κάτι γράφονται στο τέλος
με ω

Παράδειγμα: Εγώ τρέχω.

επιστροφή στην άσκηση

Για να δούμε τι θυμάσαι… Μπορείς να
γράψεις τον κανόνα που έμαθες και να
δώσεις ένα δικό σου παράδειγμα;

Κανόνας:

Παράδειγμα:
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει:

Εγώ παίζ__
ω με τα παιχνίδια μου.
Εγώ τρώ__
ω το φαγητό μου.
Εγώ λύν__
ω τις ασκήσεις μου.
Εγώ πίν__
ω την πορτοκαλάδα μου.
Εγώ κάν__
ω ποδήλατο.
Εγώ διαβάζ__
ω ένα βιβλίο.
Εγώ πά__
ω βόλτα.
Εγώ κολυμπά__
ω στη λίμνη.
Εγώ γράφ__
ω ένα γράμμα.
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει:

Εγώ ανοίγ__
ω το παράθυρο.
Εγώ καθαρίζ__
ω το δωμάτιο μου.
Εγώ πλέν__
ω τα ρούχα μου.
Εγώ μέν__
ω σε πολυκατοικία.
Εγώ ταξιδεύ__
ω με αεροπλάνο.
Εγώ σκουπίζ__
ω την αυλή.
Εγώ ξεφυλλίζ__
ω ένα βιβλίο.
Εγώ ζωγραφίζ__
ω ένα τοπίο.
 Ρίξε μια ματιά στον κανόνα

Εγώ μιλά__
ω στο τηλέφωνο.
Εγώ ζυμών__
ω ψωμί.
Εγώ προτιμ__
ώ τη μπανάνα από το
καρπούζι.
Εγώ έχ__
ω πυρετό.
Εγώ τραγουδά__
ω δυνατά.
Εγώ ξαπλών__
ω στην άμμο.
Εγώ κάν__
ω μπάνιο στη θάλασσα.
Εγώ θέλ__
ω ένα μπισκότο
Θυμήσου πότε βάζουμε ο και πότε ω

Το πεπόνι είναι το αγαπημένο μου

φρούτ__.
ο
Το άλογ__
ο καλπάζει.
Το καλοκαίρι φορά__
ω πάντα το καπέλ__
ο
μου.
Εγώ μαθαίν__
ω την ορθογραφία μου.
Ο σκύλος τρώει ένα κόκαλ__.
ο
 Όταν σε μια λέξη
εννοείται μπροστά το
«το» και η λέξη τελειώνει
σε ι, τότε γράφεται με ι

Παράδειγμα: το σπίτι

επιστροφή στην άσκηση

Για να δούμε τι θυμάσαι… Μπορείς να
γράψεις τον κανόνα που έμαθες και να
δώσεις ένα δικό σου παράδειγμα;

Κανόνας:

Παράδειγμα:
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει:
Το χταπόδ__
ι ζει στη θάλασσα.
Έγραψα τις ασκήσεις με μολύβ__
ι .
Το παιδ__
ί παίζει.
Ο Γιάννης έκοψε το ψωμ__
ί με το
μαχαίρ__.
ι
Ο σκύλος είναι στο μπαλκόν__.
ι
Το πρω__ί παίξαμε με το χιόν__.
ι
Πονάει το δόντ__
ι μου.
Στη θάλασσα συναντήσαμε ένα δελφίν__.
ι
 Μήπως ξέχασες τον κανόνα;
Η μαργαρίτα είναι το αγαπημένο μου
λουλούδ__.
ι
Θέλω να παίξω με το κουτάβ__.ι
Στη κουζίνα υπάρχει ένα ποντίκ__.
ι
Βάλαμε τα φρούτα σε ένα καλάθ__.
ι
Το φεγγάρ__
ι φέγγει τη νύχτα.
Το μπουκάλ__ι είναι πλαστικό.
Το βιβλίο είναι πάνω στο ράφ__.
ι
 Θυμήσου πότε βάζουμε το – ι

Θέλω ένα κομμάτ__

ι πίτα.
Πονάει το κεφάλ__
ι μου.
Ελάτε όλοι στο σπίτ__
ι μου.
Το κλειδ__
ί είναι στο συρτάρι __.
Η γιαγιά μας είπε ένα παραμύθ__.
ι
Η Πάρος είναι νησ__.
ί
Το πιάτο είναι πάνω στο τραπέζ__.
ι
Σήμερα θα ζυμώσουμε ψωμ__.ί
 Όταν τα ρήματα φανερώνουν
ότι «εγώ», «εσύ», «κάποιος
άλλος» ή «κάποιοι άλλοι»
παθαίνουν κάτι και
τελειώνουν σε αι, γράφονται
στο τέλος με αι

Παράδειγμα: Το μωρό κοιμάται.

επιστροφή στην άσκηση

Για να δούμε τι θυμάσαι… Μπορείς να
γράψεις τον κανόνα που έμαθες και να
δώσεις ένα δικό σου παράδειγμα;

Κανόνας:

Παράδειγμα:
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει σύμφωνα
με τον κανόνα:
εσύ στολίζεσ__
αι
αυτός κουράζετ__
αι
εγώ ζεσταίνομ__
αι
αυτοί κρατιούντ__
αι
εσύ έρχεσ__
αι
αυτή ασχολείτ__
αι
εγώ δανείζομ__
αι
αυτό ζυγίζετ__
αι
 Συμπληρώνω με –ε ή αι

Ο μικρός μου αδερφός φοβάτ__

αι το
σκοτάδι.
Δε χαίρεστ__
ε που είστε εδώ;
Τι σκέφτεστ__;
ε
Ο Γιάννης και εγώ τσακωνόμαστ__
ε συχνά.
Ετοιμάζομ__
αι και κατεβαίνω.
Όταν δανείζομ__
αι χρήματα τα επιστρέφω.
Όποιος βιάζετ__
αι σκοντάφτει.
 Όταν τα ρήματα
φανερώνουν ότι κάποιος
κάνει κάτι, γράφονται στο
τέλος με ει

Παράδειγμα: Εγώ θυμώνω.

επιστροφή στην άσκηση

Για να δούμε τι θυμάσαι… Μπορείς να
γράψεις τον κανόνα που έμαθες και να
δώσεις ένα δικό σου παράδειγμα;

Κανόνας:

Παράδειγμα:
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει σύμφωνα
με τον κανόνα:
Δε θέλω να μαλ__νω
ώ με τους φίλους μου.
Όταν με πειράζεις θυμ__νω.
ώ
Η γιαγιά μπαλ__νει
ώ τις κάλτσες μου.
Σιδερ__νω
ώ τα ρούχα.
Κλειδ__νω
ώ την πόρτα.
Ο σκύλος δαγκ__νει.
ώ
Το χειμώνα κρυ__νω.
ώ
Η μαμά απλ__νει
ώ τα ρούχα.
Κάθε πρωί στρ__νω
ώ το κρεβάτι μου.
 Φτιάχνω ρήματα σε – ωνω:

Ένωση : ενώνω
Κουμπί : κουμπώνω
Ιδρώτας : ιδρώνω
Κύκλος : κυκλώνω
Σίδερο : σιδερώνω
Δαγκωματιά : δαγκώνω
Ζύμη : ζυμώνω
Στρώμα : στρώνω
Πάγος : παγώνω
 Όταν τα ρήματα τελειώνουν
σε – ιζω γράφονται στο
τέλος με ι

Παράδειγμα: Εγώ ζωγραφίζω.

 Εξαιρέσεις: δανείζω, αθροίζω, δακρύζω, πήζω, πρήζω,

αναβλύζω, κατακλύζω, συγχύζω
επιστροφή στην άσκηση
Για να δούμε τι θυμάσαι… Μπορείς να
γράψεις τον κανόνα που έμαθες και να
δώσεις ένα δικό σου παράδειγμα;

Κανόνας:

Παράδειγμα:
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει σύμφωνα
με τον κανόνα:
Εγώ καθαρ__ζω
ί το σπίτι.
Έξω χιον__ζει!
ί
Ο παππούς φροντ__ζει
ί τα προβατάκια.
Πολλές φορές δαν__ζω
εί τα παιχνίδια μου
στους φίλους μου.
Όταν στεναχωριέμαι δακρ__ζω.
ύ
Γιατί ψυθιρ__ζεις;
ί Δε σ’ακούω.
Μου αρέσει να σκαλ__ζω
ί τον κήπο.
 Το γάλα π__ζει
ή και γίνεται τυρί.
 Από τις παρακάτω λέξεις
σχηματίζω ρήματα σε –ιζω.
μυρωδιά : μυρίζω
χρώματα : χρωματίζω
ανθός : ανθίζω
σφουγγάρι : σφουγγαρίζω
τόνος : τονίζω
χτένι : χτενίζω
καπνός : καπνίζω
αέρας : αερίζω
 Όταν σε μία λέξη
εννοείται μπροστά το
«το» και η λέξη τελειώνει
σε – ο, τότε γράφεται με ο

Παράδειγμα: το ποδήλατο.

επιστροφή στην άσκηση

Για να δούμε τι θυμάσαι… Μπορείς να
γράψεις τον κανόνα που έμαθες και να
δώσεις ένα δικό σου παράδειγμα;

Κανόνας:

Παράδειγμα:
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει σύμφωνα
με τον κανόνα:
ο
Η Μαρία σήκωσε το τηλέφων__.
Διαβάζω ένα υπέροχο βιβλί__.
ο
Ο Γιάννης έφαγε όλο το φαγητ__
ό του.
Αύριο ξεκινάει το σχολεί__.
ο
Η Ελένη θέλει να αγοράσει ένα εισιτήρι__.
ο
Θα ταξιδέψουμε με το πλοί__.
ο
Θέλω ένα παγωτ__.
ό
Το μήλ__
ο είναι το αγαπημένο μου φρούτο.
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει:
Το βουν__
ό είναι ψηλό.
Το άλογ__
ο καλπάζει.
Το γλυκ__
ό είναι νόστιμο.
Μου αρέσει να παίζω κρυφτ__.
ό
Η γάτα είναι πάνω στο δέντρ__.
ο
Το τετράδι__
ό μου είναι μπλέ.
 Κάθε μέρα γράφω στο ημερολόγι__
ό μου.
Το σύννεφ__
ο έφερε βροχή.
 Όταν τα ρήματα
τελειώνουν σε – αίνω
γράφονται με αι

Παράδειγμα: Εγώ μπαίνω.

 Εξαιρέσεις: μένω, δένω, πλένω

επιστροφή στην άσκηση

Για να δούμε τι θυμάσαι… Μπορείς να
γράψεις τον κανόνα που έμαθες και να
δώσεις ένα δικό σου παράδειγμα;

Κανόνας:

Παράδειγμα:
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει σύμφωνα
με τον κανόνα:
Κάθε Σάββατο πηγ__νω
αί βόλτα.
Δε χορτ__νω
αί να τρώω παγωτά.
Κουράζομαι όταν ανεβ__νω
αί την ανηφόρα.
Πρέπει να προσέχω όταν κατεβ__νω
αί τις
σκάλες.
Κάθε πρωί πλ__νω
έ το πρόσωπό μου.
Μαθ__νω
αί την ορθογραφία.
Μ__νω
έ στο σπίτι της γιαγιάς μου.
Το σκυλάκι μου αρρωστ__νει
αί συνέχεια.
 Φτιάχνω ρήματα σε –αινω.
Ομορφιά : ομορφαίνω
Αρρώστια : αρρωσταίνω
Βάρος : βαραίνω
Ανάσα : ανασαίνω
Τύχη : τυχαίνω
Μάθημα : μαθαίνω
Ζέστη : ζεσταίνω
Σιωπή : σωπαίνω
 Όταν πριν από τη λέξη
βάζουμε το «η», τότε στο
τέλος τη γράφουμε με η

Παράδειγμα: η ζώνη.
Για να δούμε τι θυμάσαι… Μπορείς να
γράψεις τον κανόνα που έμαθες και να
δώσεις ένα δικό σου παράδειγμα;

Κανόνας:

Παράδειγμα:
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει
σύμφωνα με τον κανόνα:
Η βρύσ__
η στάζει.
Η κλωστ__
ή κόπηκε.
Ένα βότσαλο στη λίμν__.
η
Η ζών__
η μου είναι καφέ.
Η βροχ__
ή δυναμώνει.
Η γραμμ__
ή είναι ίσια.
Το καλοκαίρι είναι η αγαπημένη μου
εποχ__.
ή
Η φων__
ή της είναι δυνατή.
 Βάλε –ι ή –η στις λέξεις.

Ένα ψάρ__
ι είναι στη λίμν__.
η
Η ζύμ__
η έχει αλάτ__.
ι
Το ψωμ__
ί είναι ζεστό.
Το καλοκαίρ__
ι κάνει ζέστ__.
η
Η γραμμ__
ή είναι πράσινη.
Πονάει το κεφάλ__
ι μου.
Η σχολική γιορτ__
ή είναι αύριο.
Η σκην__
ή του θεάτρου.
Το σπίτ__
ι μας έχει μεγάλη αυλ__.
ή
 Όταν μιλάμε για πολλά
πρόσωπα, ζώα ή
πράγματα βάζουμε οι

Παράδειγμα: Οι θάμνοι είναι πράσινοι.

Για να δούμε τι θυμάσαι… Μπορείς να
γράψεις τον κανόνα που έμαθες και να
δώσεις ένα δικό σου παράδειγμα;

Κανόνας:

Παράδειγμα:
 Συμπληρώνω αυτό που λείπει σύμφωνα
με τον κανόνα:
Τα ζώα είναι φίλ__
οι μας.
Οι οικοδόμ__
οι χτίζουν το σπίτι.
Οι τοίχ__
οι είναι κίτρινοι.
οι μιλάνε.
Οι παπαγάλ__
Οι λαγ__
οί τρώνε καρότα.
Οι γιατρ__
οί είναι στο νοσοκομείο.
Οι σκύλ__
οι γαβγίζουν.
Οι ζωγράφ__
οι είναι καλλιτέχνες.
Οι φούρν__
οι ψήνουν το ψωμί.
Μετατρέπω τον ενικό σε πληθυντικό.

Ενικός Αριθμός Πληθυντικός αριθμός

ο τοίχος : οι τοίχοι
ο γιατρός : οι γιατροί
ο σκύλος : οι σκύλοι
ο τροχονόμος : οι τροχονόμοι
ο σκίουρος : οι σκίουροι
ο θησαυρός : οι θησαυροί