Dillerin Doğuşu

DİL
“Dil, insanlar arası anlaşmayı sağlayan doğal
bir araç, kendine has kanunları olan ve
ancak bu kanunlar çerçevesinde gelişen
canlı bir varlık; temeli, bilinmeyen
zamanlarda atılmış gizli antlaşmalar sistemi,
seslerden örülmüş toplumsal bir kurumdur.
(Muharrem Ergin)
 Dillerin Doğuşu

Nasıl Konuşuyoruz?

Ne zamandan beri konuşuyoruz?

İlk dil
 Dillerin Doğuş Kuramları

 Jest ve mimik kuramı

 Yansıma sesler kuramı (bow-bow)
 Ünlem kuramı (pooh-pooh)
 İş kuramı (yo-ho-ho)
 Müzik kuramı (la-la)
 Ay dil kuramı
 Güneş dil kuramı Kvergiç
 Poligenesis kuramların karşısında monogenesis kuramı
vardır. İlahi kuram monojenizm
İnanış ve teori farkı
 ‫َو َع َّلَم آَد َم اَألْس َم اء ُك َّلَه ا ُثَّم َع َر َض ُهْم َع َلى اْلَم َالِئَك ِة َفَقاَل‬
٣١﴿ ‫﴾َأنِبُئوِني ِبَأْس َم اء َه ُؤ الء ِإن ُك نُتْم َص اِدِقيَن‬
 Ve alleme âdemel esmâe kullehâ summe aradahum alel
melâiketi fe kâle enbiûnî bi esmâi hâulâi in kuntum sadikîn
(Bakara: 31)

 Sonra Adem'e (Esmâ'nın programlanışı, Esmâ bileşiminin açığa çıkışıyla yoktan var
edilene) bütün Esmâ'yı (Esmâ ül Hüsnâ'sının anlamlarını açığa çıkarmayı ve kavramayı)
talim etti (programladı). Sonra melâikeye: "Eğer dediğinizde ısrarlı iseniz bana (Adem'in)
varlığındaki Esmâ'nın (özelliklerinin) neler olduğunu anlatın" dedi (Ahmed Hulusi)
Allah, bilginin ve imanın yalnızca kendisine güvenilen kimselerin haber ve bilgi
vermesi yoluyla elde edilmesini (taklid) yeterli bulmadığı, meleklerinin şahsında
insanları gözlem, deney ve düşünceye yönlendirmeyi murat ettiği için bir deneme
düzenledi.
Âdem’e bütün isimleri, yani maddî ve mânevî varlıkların, kavramların isimleriyle
bunların özelliklerini veya isim verme, dil icat etme kabiliyetini öğretti;

Meleklerden, Âdem’in müsbet vasıflarının ve kabiliyetlerinin fazlasıyla

kendilerinde mevcut bulunduğu kanaatlerinde haklı ve isabetli iseler bunların
isimlerini bilip söylemelerini istedi. Melekler bu deneme sonucunda kendilerine
verilen bilme ve bilgi üretme kabiliyetinin Âdem’e verilenden farklı olduğunu
itiraf ettiler.
 Heredot’un nakline göre:

 MÖ 7. yy.da Mısır kralı Psammetik

bekos!

 Frig dilinde “ekmek”

 Yabani Çocuklar

(Orman çocukları, kurt çocuk, ayı çocuk, maymun çocuk)

 Kayıtlara geçmiş yaşları 2 ile 23 yaş

aralığında 47 vaka vardır
 Kayıtlara göre bu insanlar sonradan dil
edinememişlerdir.
 Dil en az 2 kişilik toplumsal bir yapıdır.
 Bazıları çok sınırlı öğrenmişler.
 Düşünüp düşünmedikleri konusu
 Dilin nasıl doğduğunu tam olarak
bilemesek de şu an yaşayan ve ölü dillerin
3-5 ana dilden türediğini söyleyebiliriz.
 2. Dünya savaşından önce yapılan bir
araştırmaya göre, Dünya’da yaşayan ve
ölü dilerin sayısı:

2796
 Köken Bakımından Diller
 Dil ailesi ifadesi, dillerin köken akrabalığını belirtmeye
yarar.
 Bu terim, akraba dilleri konuşan milletlerin aynı soydan
geldikleri anlamını taşımaz. “Aynı soydan gelen ve dilleri
akraba olan milletler bulunduğu gibi, ırk bakımından
birbirleri ile hiçbir ilişkisi bulunmayan milletler de vardır.

 Dillerin birbirleriyle bir dil ailesi oluşturacak şekilde

akrabalıklarının saptanmasında o dillerin ses yapısı,
şekil yapısı, cümle yapısı, köken bilgisi ve ortak
kelimeleri bakımlarından benzerlikleri araştırılır.
 Hint-Avrupa

Hami- Sami

Çin-Tibet
Köken Bakımından
Dil Aileleri

Bantu

Ural-Altay

Kafkas Dillleri
 Hami - Sami Dilleri Ailesi:
 Arapça, İbranice, Aramca, eski Suriye, eski
Tunus dilleri, Habeş – Zenci dilleri ve ölü bir
dil olan Akadca.

 Mısır dilleri: Eski Mısır dili, Kıptî dili.

 Libya ve Berber dilleri: Libya’da konuşulan

dil, çağdaş Berber lehçesi.
Çin – Tibet Dilleri Ailesi:
 Çin ve Tibet dilleri bu dil ailesini oluşturur.
 Bantu Dil Ailesi:
 Orta ve Güney Afrika’da konuşulan Bantu
dilleri.
 Kafkas Dilleri:
 Abhazca, Çerkez, Çeçen, Lezgi, Gürcü, Lâz
dilleri.

 Bu dillerde ses sistemleri ve iç yapıları

bakımından öteki dil ailelerine göre büyük
farklılıklar vardır.
 Ural – Altay Dil Ailesi:
URAL KOLU
Fin – Ugur kolu: Fince, Lapça, Macarca,
Ugurca.

Samoyet kolu: Samoyet dilleri.

Ural Kolu dil haritası
 ALTAY KOLU
Türkçe
Moğolca
Mançu/Tunguzca
Korece
Japonca
 Castrén 1850
 Ramstedt, Räsänen, Menges, Poppe
 Bang, Németh, Clauson, Doerfer
 Yapı Bakımından Diller

 Tek heceli diller

 Bükümlü Diller
 Eklemeli Diller
 Tek heceli diller
 Bu gruptaki dillerde, kelimeler, bir heceden
oluşmaktadır.
 Cümleyi meydana getiren kelimeler, ek almazlar
ve şekil değişikliğine uğramazlar.
 Bu dillerde kelimenin görevi cümle içindeki
sırasından ve vurgusundan anlaşıldığı için çok
zengin bir vurgu ve tonlama sistemi vardır.

 Çince ve Tibetçe bu grubun tipik dillerindendir.

Bazı Himalaya ve Afrika dilleriyle Endenozya
dilleri ve Vietnam dili de bu gruba dahil edilir.
Dien sı çi
elektrik görme cihaz
televizyon

Vo yav kan şu
Ben istemek bakmak kitap
Ben kitap okumak
istiyorum
Vo şı tuar çı rın (Wo shi tu er qi ren)
Türk'üm
 Bükümlü Diller

 Çekimli dillerde yeni kelimeler türetilirken

veya çekim yapılırken kelime kökünde
değişiklikler olur.
 Hint-Avrupa ve Hami Sami dillerinde
kelime kökünde görülen değişiklik kökü
tanınmayacak bir şekle sokar, ortaya çıkan
yeni kelimede kökü hatırlatacak bir ses, bir
işaret bulunmaz.
 İngilizce Almanca Arapça
 İngilizce
yapmak do / did / done
gitmek go / went / gone

 Arapça
yazmak ketebe
kitab, katib, mektub, mekteb, üktüb,
yektübü
İlm
Alim, malum, ta’lim, mu’allim,
 Eklemeli Diller
Bu dillerde tek veya çok heceli kelime kökleriyle
ekler vardır.

Türetme veya çekim sırasında kökte bir değişme olmaz.

Köklerle ekler birbirinden kolaylıkla ayrılabilir.
Önden eklemeli (prefix),
ortadan eklemeli (infix)
sondan eklemeli (suffix)

Türkçe, Moğolca, Mançuca, Tunguzca, Macarca,

Fince ve Samoyetçe