Стравы ў паэме Канстанціна

Вераніцына*Тарас на парнасе*
працу зрабіла Марыя Пашкоўская
Наперш дала яна капусту,
Тады са скваркамі кулеш,
На малацэ крупеню густу
Дае ўволю, толькі еж.
І з пастаялкай жур сьцюдзёны,
А з кашы сала аж цякло,
Ды і гусяціны смажонай
Уволю ўсім багом было.
Як унясла ж на стол каўбасы,
Бліны аўсяны ў рашаце,
Аж сьлінкі пацяклі ў Тараса
І забурчала ў жываце.

1. Кулеш са скваркай
Кулеш — поліўка на аснове сала і прасяных круп, з дабаўленнем
гарохавай талакна, шкварак і смажанай цыбулі. Традыцыйнае
беларуская страва гатуецца з ялавічынай ці свінінай. Яго добра
соляць, запраўляюць спецыямі і даюць яму настаяцца, каб каша
прахарчавалася пахам сала, гародніны і рэзкіх затавак .
Слова «кулеш» мае вугорскае паходжанне
і азначае па-венгерску «проса» — крупа, якая
з’яўляецца базай для стравы. Магчыма, крупа
і сама страва сталі папулярнымі сярод продкаў
беларусаў яшчэ за часамі ўладара Стэфана
Баторыя, які паходзіў з вугорскіх земляў і прывёз
сюды пэўныя стравы са сваёй Радзімы.
За часы памежных войнаў страва распаўсюдзілася
на тэрыторыі сучасных краін-суседак Беларусі,
дзе яе ведаюць дасюль, але гатуюць іначай.
Як рыхтавалі кулеш у Беларусі?
Прамытае проса засыпалі ў казан з кіпячай
вадой, для густу дадавалі адну-дзве
бульбіны, соль, корань, па магчымасці
зеляніна. Гатовы купэш заціралі салам з
цыбуляй і часныком. Асабліва смачным быў
з салам, кавалкам мяса (нават саланіны) або
рыбінай.
Чаму сяляне палюбілі кулеш?

• Кулеш, як і многія другія кашы, быў папулярны і ў войску Баторыя. Сама крупа
захоўвалася доўга, варылася хутка ў вялікіх аб’ёмах і без асаблівых складанасцей,
а смак і сытнасць можна было задаць з дапамогай сала і гародніны.
• З цягам часу кулеш упадабалі сяляне, але гатавалі яго ў асноўным не дома
і мужчыны. Гэтую кашу варылі на грамаду, калі выпраўляліся на шматдзённыя
сенакосы, нарыхтоўку дрэва, выпас скаціны. Цяжкая фізічная праца вымотвала,
арганізм патрабаваў энергіі, а з сабой можна было ўзяць тое, што не папсуецца.
Лепшы варыянт — крупа і сала.
2.Крупеня

Крупеня - густы суп беларускай

кухні, які гатуюць з белых сушаных
грыбоў з крупамі.Сустракаліся
рэцэпты і з грэчкай, і з пярлоўкай.
 3.Жур
• Журак па-польску, жур па-беларуску, гэта адна і таксама страва з невялікімі
рэгіянальнымі зменамі. Калі паглыбіцца ў гісторыю, то можна высветліць цікавыя
факты:
• па-першае, жур страва славянскага паходжання, а па-другое, яна вядома яшчэ з часоў
Уладзіміра Манамаха. Аснову гэтага супчыка складае аўсяная цэжа, якая
атрымліваецца з ферментаваны аўса.
• Само слова "жур" можна тлумачыць як заквашаны авёс. Нашы продкі ўжывалі ў ежу
вялікую колькасць аўса.
• Адвар са збожжа можна ўжываць пры
прастудзе, знясіленні, у тым ліку пасля
фізічных і эмацыйных нагрузак, пры
бессані, артрыце, гастрыце і нават супраць
курэння. А калі авёс падвергнуць працэсу
ферментацыі, то ўсе яго ўнікальныя
ўласцівасці толькі ўзмацняюцца. як
рыхтаваць жур. Першае, трэба зрабіць
закваску.
Дзякуй за ўвагу!