Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi Kamu Ynetimi Aratrma ve Uygulama Merkezi : 3 Trkiye Cumhuriyeti dare Tarihi Aratrmas

(TDATA)

AIKLAMALI YNETM ZAMANDZN 1940 1949

Birgl Ayman GLER (Editr) Tekin AVANER Sonay Bayramolu ZUURLU Tayfun INAR Can Umut NER Esra DK Blent DURU Nuray Ertrk KESKN Ceren KALFA Bar VGN Menaf TURAN

Ankara, Aralk 2008

(c) A SBF KAYAUM, Birgl A. Gler (Ed.)

Aklamal Ynetim Zamandizini: 1940-1949 Trkiye Cumhuriyeti dare Tarihi Aratrmas (TDATA) A SBF Kamu Ynetimi Aratrma ve Uygulama Merkezi : 3 Ankara, 2008

Prof. Dr. Birgl Ayman GLER Aratrma Yneticisi Tekin Avaner, Aratrma Ynetici Yrd. Yrd. Do. Dr. Sonay Bayramolu ZUURLU Yrd. Do. Dr. Tayfun INAR Yrd. Do. Dr. Nuray Ertrk KESKN Dr. Blent DURU Dr. Ceren KALFA Dr. Menaf TURAN Can Umut NER Esra DK Bar VGN ISBN: 978-975-482-799-6 1.Kamu Ynetimi 2. Trk dare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Ynetim Zamandizini I. Gler, Birgl Ayman (Ed.), II. Aklamal Ynetim Zamandizini: 1940-1949

Yayna Hazrlama: Serpil Hoaf Kapak Tasarm: Fikret Sar Bask Yeri: Ankara niversitesi Basmevi

ncita Sokak No: 10 06510 Beevler / Ankara Tel: 0312 - 213 66 55 Basm Tarihi: 01.03.2009

Yayn Yeri: A Siyasal Bilgiler Fakltesi KAYAUM Mdrl Cebeci Ankara Tel: (0312) 595 12 85 Eposta: kayaum@politics.ankara.edu.tr Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr Bu alma Ankara niversitesi Bilimsel Aratrma Projeleri Mdrlnce desteklenmi ve Temmuz 2007- Aralk 2008 tarihleri arasnda yrtlmtr.

II

NDEKLER
Ksaltmalar.........................................................................................................V Sunu................................................................................................................VII Krkl Yllarda Ynetim .....................................................................................1 Birgl Ayman GLER 1940: Savaa Kar Ulusal Korunma ..............................................................15 Nuray Ertrk KESKN 1941: Ktlk Ylnda Milli Korunma Kanunu Uygulamalar ......................159 Blent DURU 1942: Adan Zye Bozuk Devletin Yeniden Yaplanmas Giriimlerinin Ykselii ve D ...............................................................225 Tayfun INAR 1943: Kt Gnler Ylnn Bak Srt daresi .........................................357 Ceren KALFA 1944: Sava Kskacnda Trkiye ve Askeri Ynetimde Ksmi Reform .....465 Menaf TURAN 1945: Dnm Noktasnda Trkiye ................................................................585 Tekin AVANER 1946: Demokrasiye Kavuma ....................................................................701 Can Umut NER 1947: Uluslararas Politika ........................................................................849 Bar VGN 1948: Marshall Planyla Hr Dnyaya Giri............................................947 Esra DK 1949: Siyasal Rota - Halklk ve Bamszlk Yerine Hr Teebbslk ve Amerikanclk...........................................................................................1061 Sonay Bayramolu ZUURLU Genel Kaynaklar...........................................................................................1155 Aratrmaclar Hakknda.............................................................................1167 Kii Adlar Dizini ..........................................................................................1179

III

1949: SYASAL ROTA - Halklk ve Bamszlk Yerine Hr Teebbslk ve Amerikanclk

Sonay Bayramolu ZUURLU
Bizim bildiimize gre mstakil bir memleketin topraklar zerinde, ister general olsun ister teknisyen, ister niforma giysin, ister sivil, ister yaya dolasn, ister jeep otomobiline binsin, yabanc bir devletin ordusuna mensup birlikler, devaml vazife ile bulunamazlar. ("stikll", Markopaa. 1946 ylnda Missouri Zrhlsnn Trkiye'ye gelii ile ilgili olarak Sabahattin Alinin yazsndan).

Gen Cumhuriyet iin 1949 ylnn kritik nemi, 1945 ylnda balayan ABD egemenlii altna girme srecinin tamamlanarak kesinlik kazanm olmasdr. Souk Savan balamas, Trkiyenin Hr Dnya saflarna katlarak emperyalizmin boyunduruu altnda yeni smrgelemesini hzlandrmtr. Anlan dnemde bir yandan ABDnin Marshall Yardmlar balarken te yandan da Trkiyenin kalknmas iin liberal bir ekonomik politikann tercih edildii ilan edilmitir. Nitekim Trk burjuvazisinin tercihinin bu ynde olduu, 1948 ylnda stanbulda toplanan ktisat Kongresinde aklk kazanmtr. 1948 ktisat Kongresinin en zl anlam, zmirde toplanan 1923 ktisat Kongresinde benimsenen ilkelerin terk edilmi olmasdr. 1948 ktisat Kongresiyle Trk burjuvazisi, yeni tercihlerini dile getirmitir: Yabanc sermaye teviki ve zel teebbslk.1 1949 ylnda Trkiye, drt yl nce balayan rota deiikliini kesinletirmekle kalmam bunu ilan etmeye de zorlanmtr. Siyasi ve iktisadi yapda
1

Yrd.Do.Dr., Gazi niversitesi Stefanos, Yerasimos, Az Gelimilik Srecinde Trkiye, Kitap: 3, Dnya Savandan 1971e, s. 171. Dnemin gazetelerinin bu yardmlar nasl byk bir sevinle karladn bir de mizah dergisinde Sabahattin Alinin dilinden duyalm: Yurdumuza tekrar yabanc sermaye gelecekmi. Gazeteler bu havadisi verirken cmb ediyorlar. Resm makamlar da, memlekete yabanc paras girmesini kolaylatrmaa himmet ediyorlar. (...) Lozan'n en erefli taraf, bizi yabanc sermaye kleliinden kurtarmas idi. (...) Bir memlekete girip yerleen yabanc sermayeyi karp atmann, yabanc ordular srp denize dkmekten ok daha g olduunu, biz Osmanl mparatorluu'nun miraslar herkesten iyi biliriz ("Yabanc Sermaye", Markopaa, (1946) 2.) der ve ekler: Kendi menfaatlerini milletlerin menfaatinden stn tutanlara, kendi hak edilmemi ekmeklerini yiyebilmekte devam etmek iin milletlerini klelik zincirleri, cehalet karanl, korku uyuukluu iinde brakmaya abalayanlara lnet olsun. (...) Kendilerini sattklar devletin dostluunu kendi milletine mazur gsterebilmek iin yurtlarna kavi ve korkun dmanlar icat edenlere ve memleketlerini yakn tehlikelere sokmak isteyenlere lnet olsun... ("Lnet Olsun", Markopaa, (1947: 10.) Aktaran Kemal Adatepe, Sabahattin Ali ve Markopaas, Kitap Gazetesi, stanbul: 8 (1999).

1949 Yl 1061

meydana gelen bu kkl dnmn muhtemel i sarsntlara yol amam olmasnda, ok partili hayatn yaratt siyasal iklim ortamnda kyasya iktidar mcadelesi veren CHP ve Demokrat Partinin sz edilen dnm konusunda ayn izgiyi paylayor olmalar etkili olmutur. Hem Demokrat Parti hem de CHP, Hr Dnya saflarnda yer almakta ayn istek ve azmi sergilemilerdir. Bylece Gen Cumhuriyetin bamszlk, devletilik ve halklk gibi temel ynelimlerinin yerini, hzla ABDye bamllk, serbest teebbslk ve burjuvazinin karlarn koruma almtr. Siyasal ve iktisadi politikalarda meydana gelen kkl deiimin, idari rgtlenmeye ve idare tarzna etki etmesi kanlmazdr. Elinizdeki yaz, Trkiyenin yol ayrmnda nasl idare edildiini, belli bal izgileriyle ele almak iin kaleme alnmtr. II. Dnya Savandan sonra yeniden yaplanan dnyada Trkiyenin tercihi, idari yapy da etkilemitir. Btnlkl bir analiz iin, her ne kadar 1940l ve 1950li yllarn birlikte deerlendirilmesi gerekliyse de, bu almann amac gerei, inceleme kendisini 1949 ylyla snrl tutacaktr. GENEL SYASAL DURUM dari yap ve idare tarznn 1949 ylndaki zelliklerine gemeden nce 1949 ylnn genel atmosferine ksaca deinmek, dnemin havasn anlamak asndan yararl olabilir. Souk Sava Dneminde ABD Tipi Demokrasi ve Anti Komnist Mcadele Sosyalist Blok ile liberal kanat arasndaki souk rzgrlar 1949 ylnda daha sert esmeye balamt. Henz yln ilk gnlerinde, 19 Ocak 1949 gn, ABD Bakan Truman, ant ierken komnizmi, yalanc bir felsefeye dayandrmtr. te yandan ayn gnlerde inde Komnistler, iktidar ele geirmek zereydiler. Nitekim 1949un 1 Ekiminde in Komnist Partisi bakent Pekinde in Halk Cumhuriyetinin kurulduunu ilan etti. Dneme damgasn vuran komnizm kart siyasal hava, ABD Bakan H.S. Trumann, 1947de Kongreye sunduu bir mesajda ifadesini bulan Truman Doktriniyle yakndan ilgilidir. Truman 1947 ylndaki bu mesajnda, Yunanistan ve Trkiyeye yardm iin Kongreden destek istemitir. Trkiyeye gnderilen bir heyetin hazrlad raporda,2 yardm karlnda nerilen program yledir: Trkiyeye ate hattnda en n srada yer almaya itilen Trk Ordusunun donatlmas3 ABDnin ykmllndedir; buna karlk Trkiye ise, savata yakp yklan Avrupann yeniden ina srecinde ihtiya duyaca maden ve tarm sektrnde abalarn younlatrmay taahht etmektedir.4
2 3 4

First report to Congress on asisstance to Greece and Turkey. For the period end September 30 1947 Aktaran, Yerasimos, s.173. Stefaneos Yerasimos, Az gelimilik Srecinde Trkiye, s.174. A.k., s. 174.

1062

Ynetim Zamandizini

Marshall yardmlar konusunda ABD, komnist olanlara yardm yok anlaynda idi ve sadece ok partili siyasi rejimlere sahip olanlar bu programa dahil edeceini ilan emiti. Bu koul Trkiyenin ok partili sisteme geiinin nedeni olarak grlmese de, gei srecini hzlandrc bir etkiye sahip olduu rahatlkla sylenebilir. Bilindii gibi Trkiyede Cumhuriyetin kuruluundan itibaren rgtl bir muhalefet fikri her zaman varln korumutur.5 ok partili sisteme gei asndan en nemli gelime, Mays 1945te Mecliste iftiyi Topraklandrma Kanunu grmeleri srasnda yaanm, bu grmeler muhalefetin canlanmasnda byk rol oynamtr. 1945te balayan bu sre, daha sonra Demokrat Partinin kurulmas ile devam etmi6 ve nihayet 1950 ylnda seim sisteminin deimesiyle, ok partili sisteme geilmitir. Truman Doktrininin7 Glgesinde Yeni Ynelimler Trkiye, 4 Temmuz 1948 tarihinde Amerika Birleik Devletleri ile Ekonomik birlii Antlamas imzalamtr.8 Anlama sayesinde, Trkiye, TrkAmerikan ilikilerinde nemli bir dnm noktas olan Marshall Yardmndan yararlanmaya balamtr. 1947-1950 yllar arasnda Amerika Birleik Devletlerinden Trkiyeye; 496 milyonu ba (1947 kuruna gre: 177 milyon dolar) ve 328 milyonu da (1947 kuruna gre: 117 milyon dolar) kredi olmak zere toplam 824 milyon TL (294 milyon dolar) parasal yardm yaplmtr. Bu yardmlarla Trkiyeye nerilen dorultuyu Yerasimos iki temel noktada toplamaktadr: 1. Ulusal gvenliin dourduu ihtiyalar karlamak zere Trkiyenin ekonomik dzeyinin slah; 2. Muhtemel saldrgan bir kuvvetin bu lkeye nfuz etmek ve Trk siyasal ve ekonomik kurumlarn yolundan saptrmakta yararlanabilecei, ciddi sosyal huzursuzluklarn gelimesini nlemek amacyla Trkiyede ekonomik refahn korunmas. izilen programa gre, ate hattnda n srada yer almaya itilen Trk ordusunun donatlmas ykmlln, 2. Dnya Savandan kalan malzemeyi bu ite kullanmak suretiyle, ABD zerine almtr. Buna karlk Trkiye de, tarm ve madencilik sektrleri zerindeki abalarn younlatracaktr.9
5

6 7

8 9

Taner Timur, Trkiyede ok Partili Hayata Gei, s. 13. Timur, Avrupada tek parti tek ef sistemlerinin canl olduu ve bunun Trk siyasal sistemine ok uygun dt bir srada bile, rgtl muhalefet fikrinin terk edilmediini belirtir ve 1939 CHP Kongresinde mstakil grup gibi muhalif gruplarn ortaya kmasn buna rnek olarak verir. Demokrat Partinin kuruluu, genellikle drt CHP milletvekili tarafndan Haziran 1945te Parti Grubuna verilen bir nergeye (Drtl Takrir denir) balanr. Truman Doktrini, 1947 ylnda Amerika Birleik Devletleri Bakan Harry Truman tarafndan Sovyet tehdidine kar hazrlanm plandr. Truman Doktrini, Amerika Birleik Devletleri'nin uluslararas politikasnn deitiini ve Sovyet dmanlnn bu yeni politikada temel esas olduunu ilan etmitir. Bu doktrin ile Amerika Birleik Devletleri "komnizm tehdidi" altndaki devletlere mali ve askeri yardm yapacan aklamtr. http://turkey.usembassy.gov/uploads/images/FJXVidkbFtFsbud8rN8V1g/1t188.pdf Yerasimos, a.g.k..

1949 Yl 1063

Bylece, bu iki unsurla, yani kuzeydeki ezeli dmana kar fedailik ve sanayini yeni batan kuran Avrupaya tahl ambarl greviyle, Trkiye Osmanl mparatorluunun ondokuzuncu yzyldaki geleneine yeniden balanr. imdi de karmzda ABD Hkmeti uzman M. W. Thornburg vardr... Thornburga gre Trkiyede bir sanayinin zellikle de ar sanayinin kurulmas sz konusu deildir. nc Be Yllk Planndaki tasarlarn hi biri Amerikal kapitalistlere tavsiye edilecek eyler deildir. Hele Trkiyede kurulacak bir lokomotif fabrikasna mali kaynak salamak sz konusu bile edilemez Uak ve diesel motorlaryla sair girift makineler imal iin Ankarada bir fabrika tesis etmek tasavvurlar da ayn ekilde telakki etmemiz lazmdr. Bu gibi tasavvurlar hazrlayan veya mtalaa eden kimselere Amerikallar iyi mesai arkada nazaryla bakamayacaklar gibi, memleketin mali kaynaklarn byle projelere tahsis eden bir hkmetin de yabanc sermayedarlara itimat telkin ettii iddia olunamaz.10 [Vurgular bana ait].

Amerikann tavsiyelerinin uygulanmasna elverili temeller, daha CHP hkmetleri zamannda atlmtr. Ama bunun emperyalizmin gvenini kazanmak noktasnda ynetici brokrasiye yarar olmam, ABD tercihini DPden yana yapmtr.11 Dnyadaki gelimeler ve Trkiyenin tercihinin ynetim yaps zerinde etkide bulunacak sonular iki balk altnda yle ifade edilebilir: a. Milletleraras mar ve Kalknma Bankas bnyesinde tarma dayal ve zel sektr arlkl kalknma anlayna yaslanan bir program hazrlanmaya balanmtr.12 b. Marshall Yardm Programnda Trkiyenin pay arttrlmtr. Daha ok Avrupa lkelerine verilen Marshall yardmndan, Trkiyenin daha fazla yararlanmas iin olanak salanm ve ABD, Marshall yardmndan Trkiyeye verilen pay arttrmtr. 1949da Hkmet Deiiklii: Hasan Saka Hkmetinin stifas ve emsettin Gnaltay Hkmetinin Kurulmas Ocak 1949un ilk gnlerinde, kendini her yerde belli eden huzursuzluk, 11 Ocak 1949 tarihinde en yksek noktasna ulat. Ulatrma Bakan Kasm Glekin Devlet Bakanlna atanmas ve hemen ertesi gn, 12 Ocakta Kasm Glekin yeni grevini reddetmesi nedeniyle bir hkmet krizi dodu. Ayn gn, ne garip bir rastlantdr ki, tm gazetelerde bir cinayet haberi yer ald. Hala ne zaman, nasl ve nerede olduu tam olarak aydnlatlmayan cinayet haberi yleydi: Sabahattin Ali ldrld.13 Kasm Glekin grevi nce kabul edip,
10 11 12 13

A.k., s.174-175. A.k., s.177. Albayrak, "Uluslararas mar ve Kalknma Bankas"nn Hazrlad lk Raporun (1951) Demokrat Parti Hkmetlerinin Politikalarna Etkileri Vatan, 12 Ocak 1949. Sabahattin Alinin 2 Nisan 1948 tarihinde ld sanlmaktadr. Ali Ertekin, 2 Nisan 1948 tarihinde onu ldrdn itiraf etmitir. Ancak, bu cinayetin zerindeki sis perdesi hala aydnlatlm deildir. 1948 ylnda Sabahattin Alinin muhtemelen oktan ldrld gnlerde, yazarn Sra Kk adl kitabnn datlmas yasaklanmt. BCA. 10.7.1948; Say: 3/7792; Dosya:52-59; Fon Kodu: 30..18.1.2; Yer No: 117.50..4.

1064

Ynetim Zamandizini

atanan karar Resmi Gazetede yaynlandktan sonra grevi reddetmesiyle trmanan siyasi gerilimin ortasna den bu cinayet haberi, gen Cumhuriyetin rota deiikliine muhalefet edenlere verilmi bir gzda olduu kadar yeni mttefike sunulmu bir adakt da. Yksek gerilimli siyasi atmosfer 14 Ocak 1949 gn Hasan Saka hkmetinin istifasn getirdi. Dnemin gazetelerinde Kasm Glekin sergiledii tavr, Saka Hkmetini drmeye ynelik planl bir hareket olarak gren deerlendirmeler yapld. emsettin Gnaltay Hkmetine Doru: Trkiyede Toplumsal Koullar Hasan Saka Hkmetinin 14 Ocak 1949 tarihinde istifa etmesinden sonra kurulan emsettin Gnaltay Hkmet programnn temel zellii, ok partili sisteme geii salayacak yeni seim kanunu hazrlnn yaplmasdr. Gnaltay Hkmetinin kurulmasn hazrlayan koullara bakld zaman tek parti asndan ilerin pek de yolunda gitmedii anlalmaktadr. Sk sk deien hkmetler, sava srasnda ve sonrasnda tek partinin iinde bulunduu zorluu da vurmaktadr. Sava koullarndan bunalan halk, kendi iradesini temsil etme vaadi ile karsna kan Demokrat Partiye daha fazla ilgi gstermektedir. Demokrat Partinin Cumhurbakan nnnn desteiyle kurulmu olmas da bu ilginin snrlanmas sonucunu dourmamtr. erde milletin sz olma iddiasndaki DP, d politika asndan ABDden esen rzgarlarla uyumludur. CHPde 1945ten sonra liberal izgi giderek daha fazla belirgin hale gelmi, ok partili sisteme gei amacyla nemli abalar sergilenmiti. Nitekim, 21 Temmuz 1946 tarihinde yaplan milletvekili genel seimleri ile 12 Temmuz 1947 tarihinde yaynlanan 12 Temmuz Beyannamesine kadar geen sre, ok partili hayata gei srecinde kritik bir dnem olarak bilinmektedir. Bu dnemde iki parti arasndaki karlkl sulamalar ve mcadelede sertlemeler14, partiler arasndaki ilikileri kopma noktasna getirmitir. Cumhurbakan smet nnnn mdahalesi sorunu byk lde amaya yardm etmitir. 12 Temmuz Beyannamesini yaymlayan nn, yasal snrlar iinde bulunan muhalif siyasal partinin de, iktidar partisinin yararland koullarda almasnn salanmas gerektiini vurgulamtr. Bu konuda Cumhurbakan olarak nn, kendisini her iki partiden de eit uzaklkta grdn vurgulamtr.15 nnnn aklamalar, DP ekibini byk lde rahatlatmtr. Ksmi de olsa siyasal istikrar salamada 12 Temmuz Beyannamesi etkili olmutur. Ama bunun sonucunda, nn- Peker atmas su yzne kmtr. Nitekim Recep Peker, gvenoyu alamamas nedeniyle, 9 Eyllde istifa etmi14

15

Peker hkmeti, muhalefeti yasa dna kmakla ve halk isyana kkrtmakla; Bayar ise, Pekeri DP zerinden srekli bask uygulamak ve tek parti geleneklerini srdrmekle sulamaktadr Cemil Koak, Siyasal Tarih: 1923-1950, ada Trkiye (1908-1980), Cem Yay., s. 145. Cemil Koak, a.k., s. 145.

1949 Yl 1065

tir.16 Pekerin istifas, ok partili hayata gei srecine devam edilmesi ynndeki gl bir sinyal olarak alglanmtr. Peker hkmetinde Hariciye Vekili olan ve San Francisco Antlamasn bu sfatla imzalam bulunan Hasan Saka, 10 Eyll 1947 tarihinde, yeni hkmeti kurmakla grevlendirilmitir. DP, daha liberal eilimli olan Hasan Sakann Babakan olmasn olumlu karlam, nitekim Saka Hkmetinin DP talepleri dorultusunda giriimlerde bulunmasyla yanlmadklar da anlalmtr.17 Saka Hkmetinin kurulmasndan ksa bir sre sonra toplanan 7. CHP Kurultay, program ve tzkte yapt deiikliklerle, Sava dneminde eitli giriimlerle kendisinden souttuu snflar yeniden kazanmaya almtr. Bu son abalar, laiklik ve devletilik ilkelerinin yeniden tanmlanmasyla ilgilidir. Kurultayda, devletilik, zel giriimciliin tamamlaycs haline getirilmitir. iftiyi Topraklandrma Kanununun toprak aalarn rahatsz eden 17. maddesinin kaldrlmasna karar verilmi, ayrca, Ky Enstitlerinde uygulamal eitim faaliyetleri bir kenara atlarak, arlk kltr derslerine kaydrlm ve bylece Ky Enstitlerinin tasfiye sreci balatlmtr. Bu deiiklikler, CHPnin geirdii evrimi de gstermektedir. Balardaki olumlu hava Hasan Saka Hkmetinin son zamanlarnda yeniden dalm ve iki parti arasndaki atma en st dzeye trmanmtr. yle ki Demokrat Parti, 17 Ekim 1948 ara seimlerinde, mevcut seim kanunuyla seimlere katlmay reddettiini ilan etmitir. 1948 sonlarnda Hasan Saka kabinesi iyice ypranm grnmektedir. Babakan ile parti grubu arasnda devam eden ekime, bu ypranmay arttrmtr. nn ile Saka arasndaki temel gr ayrl, hazrlanan yeni seim kanunuyla ilgilidir. nn, ok partili siyasal sisteme geilmesini savunurken, Hasan Saka, yeni seim kanununda muhalefetin iine yarayacak unsurlarn yer almasna kar kmtr. Babakan ile Cumhurbakan arasndaki ekimenin ak bir hal almas neticesinde Babakan Saka, 14 Ocak 1949 gn "son zamanlarda rastladmz baz mkller sebebiyle eklinde bir aklama yaparak Kabinenin istifasn sunmutur.18 Beklenmeyen Bir Bavekil19 emsettin Gnaltay Gnaltay hkmeti 17 Ocak 1949 tarihinde kurulur. Ancak Bakanlar Kurulu neredeyse eski hkmetin aynsdr. yle ki 15 bakandan 10u Hasan Saka Hkmetinde de grev almtr. Saka Hkmetinde yer alan bakanlardan sadece 5i yeni kabinede kendisine yer bulamamtr. Giremeyen ve yeni grevlendirilen bakanlar listesi yledir: Babakan yardmcs Ahmet Barutu yerine Eski
16 17 18 19

CHP iindeki lml kanat 35ler, Peker Hkmetine gvenoyu vermediler. Cemil Koak, a.g.k., s. 149. Vatan, 15 Ocak 1949. evket Sreyya Aydemir, kinci Adam kitabnda, emsettin Gnaltayn beklenmeyen bir bavekil olduunu yazmaktadr. Yeni hkmetin kurulmas iin nce Hilmi Urana teklif edildiine dikkat eken evket Sreyya Aydemir, Hilmi Urann tavsiyesi ile emsettin Gnaltaya teklif gtrldn belirtir. kinci Adam, 2. Cilt, s. 475.

1066

Ynetim Zamandizini

Bayndrlk Bakan Nihat Erim; Mnir Hsrev Gle yerine eski Gmrk ve Tekel Bakan Emin Eriirgil; alma Bakan Tahsin Bekir Balta yerine eski Milli Eitim Bakan emsettin Sirer; Ulatrma Bakan Kasm Glek yerine Kemal Satr getirilirken Ekonomi Bakan Cavit Ekinin Bakanl da Ticaret Bakanlna balanmtr. Maliye Bakanlna smail Rt Aksal, Gmrk ve Tekel Bakanlna Fazl erafettin Brge getirilmitir. Bir gnlk Devlet Bakan Ali Rza Ertenin yerini Nurullah Esat Smer almtr. Hkmet dnda kalan Faik Ahmet Barutu da, Parti Meclis gurubu bakanvekilliine getirilmitir.20 Gnaltay Hkmetinin ncelikli gndeminde seim sisteminin deitirilmesi yer alrken bunun dnda genel vaatlerle yetinilmitir.21 Hkmet Program Mecliste tartlrken en dikkat ekici konuma CHPli Behet Kemal alar tarafndan yaplmt. Behet Kemal alar gelen tm hkmetleri u szlerle eletirmitir:
D siyaset hari, imdiye kadar gelen hkmetler hibir esasl ekonomik baar gsterememilerdir. Gereken tedbirleri, ne yerinde, ne de zamannda alamamlardr. Sadece vaatlerde bulunmulardr. yi niyet yeterli deildir. Ve ben artk birbiri ard sra iflas eden iyi niyetler dizisine kr krne inanmyorum. Toprak davas, orman davas, ilkretim davas gibi byk davalar ya ele alnmalarnn sraszl, ya uygulama aksakl ya elemanlarn beceriksizlii ya kamuoyunun iyi hazrlanmay yznden gdk ve aksak olarak ortada kalmlardr. Bunlarn sebepleri; zihniyette isabetsizlikler, yersiz ve gereksiz harcamalar, ynetimdeki gevekliklerdir. 22

ktidar partisinin gittike bozulan ekonomik durum ve alk derdiyle bouan toplum karsnda durumunun pek de iyi olmad Meclis ats altndaki bu tartmadan da anlalmaktadr. Mahmut Gololu, toplumun iinde bulunduu durumu yle zetler:
Toplum ylesine bir alk derdine dmt ki, ana ve babalar ocuklarn okula bile gnderemiyorlard. Bu yzden, 1944 ylnda 25 bin olan ortaretim rencisi, 1949 ylnda 19.000e dm ve hepsi 56 tane olan liselerden bazlar kapatlmt.23

Bu koullarda kurulan Gnaltay Hkmetinin halkla arasn dzeltmesi pek olas grnmese de Demokrat Parti ile arasndaki ilikiyi iyiletirmeye dnk kimi admlar olmutur.24 Gnaltay Hkmetinin, muhalefetin seim yasas
20 21 22 23

24

Mahmut Gololu, Demokrasiye Gei, s. 245. A.k., s. 246. A.k., s.248-9 A.k., s.251. TUK verilerinde, 1943 ylnda 80 olan lise saysnn, 1945 ylnda 76ya geriledii grlmektedir. 1947 ylnda lise says biraz artm ancak bu eilim devam etmemitir. 1947de 88 olan lise says, 1951 ylna kadar ayn kalmtr. renci says ise1943te 28 906 iken, 1949 ylnda 21 440a gerilemitir. 1952 ylna kadar, renci says, 1943 senesindeki seviyeye ulaamamtr. bkz. TUK, Eitim istatistikleri. Gololu, Mahmut, Demokrasiye Gei, s.254. rnein, iktidar ve muhalefet milletvekilleri ilk kez bir konuda birleerek; ameliyat ettii bir hastadan rvet ald iin 3 yl hapis cezasna arptrlan Diyarbakr Numune Hastanesi Kulak-burun-boaz Servisi eski efi ve stanbul Tp Fakltesi Doenti Bedri Noyann affn isteyen kanun tasarsn oybirlii ile reddetmilerdir.

1949 Yl 1067

konusundaki srarl taleplerini dikkate almas; hkmet kurulur kurulmaz yeni seim yasas zerinde almaya balamas, muhalefet tarafndan olumlu karlanmtr.25 Fakat bir sre sonra Gnaltay Hkmetinde de ileri srncemede brakma eiliminin ar basmas, DP cephesinden sert eletirilerin ykselmesine ve her iki partide de sinirlerin gerilmesine neden olmutur. 1949 yl, seim kanunu hazrlk almalarnn glgesinde cereyan eden sert havann etkisi altnda gemitir. CHPnin getirecei yeni ok partili rejim, Demokrat Parti tarafndan sahiplenilmi, bu dorultuda kan yasa kendi baarlar olarak grlmtr. Semenlerine ok partili siyasal rejimi hayata geireceini ilan eden Demokrat Parti, zellikle kasaba ve kylerde siyasetin dnda kalm insanlara yeni bir siyasal gelecek vaat etmitir. Adnan Menderes, Trkiyede demokrasinin ncs, kurucusu biziz ve bu bir kurtulu hareketidir, sizi kurtaracaz derken, siyasetin dnda kalanlara yeni adreslerini de iaret etmekteydi. Menderese gre yeni seim kanunu demokrasinin Sakarya Zaferiydi. CHP tarafndan hazrlanan seim kanununun, Demokrat Partiye ait bir baar olarak grlmesi, iktidar partisinin iinde bulunduu zaaf gstermesi bakmndan nemlidir. 20 Haziran 1949da DPnin ikinci byk kongresinde, seim yasasnn hala kmamas zerine,26 bu duruma tepki olarak Milli Teminat And kabul edilmitir (CHP, bu belgeyi Milli Husumet And olarak adlandrmtr).27 Milli Teminat Andna gre, yurttan oyuna sayg gstermeyen iktidarlarn milletin husumetiyle kar karya kalmalar kanlmazdr. Nitekim seim kanununun gecikmesini protesto etmek iin, muhalefet, 16 Ekim 1949 ara seimlerine de katlmayacan aklamtr. Nihayet, CHP grubu, Aralk 1949da, seimlerde yarg denetimi ilkesini kabul ederek yazgsna boyun emi, bu anlayla hazrlanan yasa tasars, 16 ubat 1950de TBMM tarafndan kabul edilmitir. Yasayla, gizli oy - ak saym ilkesi benimsenmi, seim kurullarna parti temsilcilerinin alnmas, bu kurullara yarglarn bakanlk etmesi ve tm seimin yasalln denetlemek zere, yarglardan oluan bir Yksek Seim Kurulunun tekil etmesi hkmleri getirilmitir. Bylece Trkiye tarihinde ilk kez, demokratik kurallara saygl bir seim yasas kabul edilmitir.28 emsettin Gnaltay, babakan olduktan sonra, yeni seim kanununun hazrlanmas iin 11 kiilik bir bilim heyeti kurmutur. Bunlardan ikisi Temyiz Mahkemesinden (Yargtay), ikisi Devlet urasndan (Dantay), drd niversitelerden, ise barolardan seilmiti. Bu heyete, Yargtay Bakan Halil zyrk bakanlk etmitir. Komisyon, partilere birer tezkere gndererek, seim kanunu
25 26 27

28

Cemil Koak, Siyasal Tarih: 1923-1950, s. 151. Cem Eroul, ok Partili Dzenin Kuruluu- 1945-1951, s. 119. Seim Kanunu geciktike, DPden ykselen sesler iddetini arttryordu. Celal Bayar, nmzdeki seimde, kanun iinde de olsa, kanun dnda da olsa, oylarmz aldrmayacaz demiti. Bununla birlikte, Celal Bayar, seim sandklarnn bana silah takp gelmekten bahsedenlere kar kyor ve isyan yok ihtilal yok diyordu. Cem Eroul, a.g.k., s.119.

1068

Ynetim Zamandizini

ile ilgili fikir, gr ve tekliflerini talep etmitir. nnden gelen bir taleple uluslarararas otoritelerden de konuyla ilgili gr alnmas istenmitir. Bu amala eski Fransz bavekillerinden Paul Boncour ile iki bilim adamyle temasa geilmitir.29 Seim kanunu tasars zerinde alan bilim heyeti, 19 Eyll 1949 tarihinden 1 Aralk 1949 tarihine kadar 43 toplant yapm ve sonunda bir metin kaleme almtr. Herkes tarafndan heyecanla beklenen seim kanunu tasars 7 Aralk 1949 tarihinde Byk Millet Meclisine sunulmutur.30 Gnaltay Hkmetinin bir baka nemli abas, d ilikiler alannda olmutur. Gnaltay Hkmeti, Atlantik paktna katlma hususunda nemli diplomatik abalar sergilemitir. Bu abalarn ilk sonucu, Trkiyenin Avrupa Konseyine kabul edilmesi olmutur. lk toplantsn 8 Austos 1949 tarihinde Strasburgda yapan Avrupa Konseyinin bu toplantsnda Trkiyeyi Dileri Bakan Necmeddin Sadak bakanlndaki heyet temsil etmitir. Trkiyenin Avrupa Konseyine girmesiyle, Trkiyenin bir Avrupa devleti olduu da kabul edilmitir Bylece Trkiye Atlantik Paktna doru gl bir adm atmtr.31 Avrupa Konseyine katlma srecinde, sreci destekleyen eitli derneklerin kurulduu grlmektedir. Bunlardan biri de Avrupa Birlii Hareketi Trk Milli Konseyi adl dernektir.32 KAMU YNETMNDE DEM: 1949 L DARES KANUNU ARIZA MI DIR? l daresi Kanunu, 10 Haziran 1949 tarihinde kabul edilmitir. llerin ynetimini dzenlemek amacyla, ayn anayasa dneminde, yirmi yl arayla iki ayr yasa karlmas ve her iki yasal dzenlemenin de merkeziyete kar yetki genilii gerekesi tamas33 ve her iki dzenlemenin ayni partinin hkmetleri ve meclislerine ait olmas, kolay aklanabilen bir gelime deildir. yle ki Sddk Sami Onar, bu durumu, toplumsal, siyasal ve hukuki adan bir arza olarak nitelendirmitir.34 Kanunun gerekesinde, kamu hizmetlerinin tekilatnda meydana gelen yeni gelime ve genilemeler nedeniyle, il genel idaresini dzenleyen hkmlerin yeniden gzden geirilmesi gereinin ortaya kt belirtilmektedir. Buna gre il, ile, bucak yneticilerinin grev ve yetkileri glendirilecek, birtakm kanunlarla geri alnm veya dengesi bozulmu grev ve yetkiler iade edilecektir. 1949 tarihli l daresi Kanununda valilerin yetkileri, yalnzca memurlarn atanmas ya da yer deitirmesi gibi ynetsel ilerle snrlandrlmken yasa va29 30 31 32 33 34

evket Sreyya Aydemir, kinci Adam, s.478. Ayn tarihi, http://www.byegm.gov.tr/YAYINLARIMIZ/AyinTarihi/1949/aralik1949.htm. Mahmut Gololu, a.g.k., s. 257. BCA: 3.6.1949; Say: 3/9369; Dosya: 13-75; Fon Kodu: 30..18.1.2. Nuray E. Keskin, Devletin Toprak zerinde rgtlenmesi: Trkiyede llerin Ynetimi, Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Yaymlanmam Doktora Tezi, Ankara 2007 A.k.

1949 Yl 1069

lilerin yetkilerini genileterek, onlara iktisadi ve toplumsal grevler de yklemitir.35 Trkiyede illerin ynetimini dzenleyen 1929 ve 1949 tarihli iki yasa karlatrldnda, yasalarn ruhunu, yetki genilii ilkesi oluturmaktadr. Bununla birlikte her iki yasay birbirinden ayran esas neden farkl siyasi iklimlerin rn olmasdr. Dnemlerinin hakim siyasi iklimi konusunda Nuray E. Keskin u gzlemleri yapmaktadr: Gerekte, 1929 yasas kapitalizme henz gemekte olan bir toplumsal rgtlenmeye aitken, 1949 yasas Amerikan hegemonyas altnda bir liberalizmin ortaya36 kt ve azgelimi devletlerin kalknma ynetimi kskacna alnd bir dneme aittir. l daresi Kanununun hazrlanmas sreci, idari snr deiikliklerini nemli lde tetiklemi, yzlerce idari snr deiiklii meydana gelmitir. zellikle ky snrlarnda ve ballklarnda meydana gelen deiiklikler ne kmaktadr. Bunun yan sra, belediyeleme asndan dikkat eken bir gelime olmamakla birlikte belirli sayda yeni belediye kurulmutur. Yeni bucaklar kurulmakla birlikte saylar fazla deildir. Kurulan bucak says 5tir. Bununla birlikte, Tuncelide ve Adanada yeni bucaklarn kurulmas hazrlklarna rastlanmaktadr.37 1949 yl, gerek idari bakmdan yeni rgtlenmelere gidildii gerekse de ok sayda brokratn grev yerinin deitirildii bir yl olmas nedeniyle de dikkat ekici bir yl olmutur. Brokrasideki byk apl tasfiye hareketinde kullanlan balca yntem, merkeze alma ve emekliye sevk etme biiminde gereklemitir. Bu olguya biraz daha yakndan bakmak tamamlayc olacaktr. Brokraside Tasfiye Dnemi Trkiyenin Amerikan emperyalizmiyle bamllk ilikisine netlik kazandrd 1949 ylnda, brokraside de nemli hareketlenmeler gzlenmitir. Yl boyunca ou il ve ile mlki idare amirleri deitirilmitir. Birka istisna dnda neredeyse btn illerin valileri deitirilirken, ok sayda valinin merkeze ekildii, bir ksmnn ise emekliye sevk edildii grlmtr. Kaymakamlk atamalarnda da benzer bir younluk gze arpmaktadr. Bunun yan sra, Temmuz 1949 aynda, ileri Bakanlnda meydana gelen deiiklikler arpcdr. rnein Edirne Valisi Rknettin Nasuhiolu (henz Edirnede 6 aydr vali); Tekirda Valisi Burhan Teker ve Krehir Valisi Cavit Knay Merkeze vali olarak tayin edilirken; Kars Valisi Esat Onat, Van Valisi Nurettin Aynuksa, Ar Valisi
35

36 37

A.k. Yasa tasarsnn grmelerinde DP milletvekili Nuri zsan, valilerin bir taraftan merkezi kudretin temsilcisi, dier taraftan il yerel ynetiminin ba olarak iki nitelie sahip olduklarn hatrlatmaktadr. zsana gre, yeni kanun valileri merkezi hkmetin temsilcisi sfatyla geni yetki sahibi klmaktadr, ancak valilerin zel idarelerin ba sfatyla sahip olduklar yetkileri belirlemek daha ncelikli ve nemlidir. zsan, iine girdiimiz rejimin samimiyetine asla uymayan totaliter bir zihniyetin eseri olarak tanmlad tasarnn, i bandan uzaklaan Recep Peker hkmeti ile birlikte tarihe intikal etmesi gerektiini sylemektedir. Recep Peker hkmeti dneminde hazrlanan tasar, Hasan Saka ve Gnaltay hkmetince de benimsenmitir. A.k. BCA.3.2.1949; 1. Bro, Fon Kodu. 490.1.0.0.

1070

Ynetim Zamandizini

Memduh Payzn ve Krklareli Valisi Kamuran uhruk'un Merkezde mfetti olarak altrlmalarna karar verilmitir. Askeri rgtlenmede Deiiklik: Genelkurmay MSBye Baland 1949 ylnda, Genelkurmay Bakanl, 30 Mays 1949 gn ve 5398 sayl kanunla, dorudan doruya Milli Savunma Bakanlna baland. Bu kanun hkmlerine gre Trk Silahl Kuvvetlerinin, barta ve savata hazrlk ve ynetiminden Milli Savunma Bakanl sorumlu tutulmaktayd. Genel Kurmay Bakanl, 05.06.1944 tarih ve 4580 sayl Genelkurmay Bakanlnn Vazife ve Salahiyetleri Hakknda Kanunu ile Babakanla balanmt. 1944-1949 yllar arasnda Genelkurmay Bakanl Babakanla bal kalmtr. 5398 sayl Milli Savunma Bakanlnn Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanun ile Genelkurmay Bakanl, Milli Savunma Bakanlna bal bir daire haline geldi.38 Kanuni dzenlemeye gre personel, istihbarat, harekat, eitim, seferberlik, ikmal ihtiyalarnn ve datmnda nceliklerin tespiti ileri, Genelkurmay Bakanl vastasyla, dier hizmetler de Bakanlk Mstearl kanalyla yrtlecekti. 1949 ylnda Milli Savunma Bakanlk Mstearlna bal kara, deniz ve hava mstearlklar, Deniz Kuvvetleri Komutanl ve Hava Kuvvetleri Komutanl tekilatlar kaldrlarak yerlerine Kuvvet Komutanl tekilatlar kurulmutur. Askeri rgtlenmede bir baka deiiklik, 30 Mays 1949 tarih ve 5399 sayl kanunla kurulan Milli Savunma Yksek Kuruludur. Bu Kurul, Babakann bakanlnda, Genelkurmay Bakan ve Bakanlar Kurulu yelerinden oluan Yksek Mdafaa Meclisinin yerine kurulmutur.39 Milli Savunma Yksek Kurulunun tekilat yaps ise yledir: Babakann bakanlnda ve onun teklifi ile Bakanlar Kurulu tarafndan seilecek Bakanlarla, Milli Savunma Bakan ve Genelkurmay Bakanndan oluur. Cumhurbakan bu kurulun tabii yesidir. Bakanlar Kurulunun 1 Temmuz 1949 gn ve 3/9548 sayl karar ile Milli Savunma Yksek Kurulu yeliine seilecek Bakanlar; ileri, Dileri, Maliye, Bayndrlk, Ekonomi, Ticaret, Ulatrma, Tarm ve letmeler Bakanlar olup; seferde Harp Kuvvetleri Genel Komutan Yksek Kurulun tabii yesidir. Kurul gerektiinde Askeri ura yelerini ve her trl uzmanlar istiare iin arabilecekti. Kamu Ynetiminde Verilen Cezalar Kamu ynetiminde uygulanan cezalar bakmndan 1949 ylnn ne kan zellii, askeri personelin ald cezalardr. Otuz kadar subay eitli gerekelerle
38 39

Halit Ylmaz, Trk Silahl Kuvvetleri ve Milli Savunma Hizmeti, A Hukuk Fakltesi Dergisi, 2005, Cilt 54, say 4. (375-430) 24 Nisan 1933 gn ve 14443 sayl Kararname

1949 Yl 1071

ayn yl iinde Ordudan ihra edilmitir. hra gerekeleri arasnda dikkat ekenler yledir: Hrszlk, zimmete para geirme, onay verilmeyen evlilikler ya da bir kadnla nikhsz yaamak, sarholuk ve gayritabii ilikiler. Bunun dnda terfi iptali, disiplin kusurlar nedeniyle emekliye sevk gibi cezalar da verilmitir. MAL YAPIDA BYK REFORM Kamu idaresinde dikkat eken nemli dnmlerden bir dieri de mali yapda gereklemitir. Kimilerince Cumhuriyet dneminin en byk vergi reformu diye tabir edilen bir dizi kanun bu yl iinde karlmtr. TBMM tarafndan 1949 ylnda kabul edilen ve 1950 ylnda yrrle konulan Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Vergi Usul Kanunu ve Esnaf Vergisi (birka yl sonra kaldrlmtr) Kanunlar, byk reformun paralardr. Sz edilen reformun gerekeleri yle sralanabilir: On yllk yrrllk sresi boyunca Gelir Vergisi uygulamasnn baarl olmad grlmtr. Tarma dayal bir lkede zirai kazanlarn vergilendirilmemi olmasnn bu sonucun temel gerekesi olduu gr yaygn olarak ileri srlmtr. Anlan dnemde vergi kaaklnn da artan bir ivme kazanarak yaygnlat anlalmaktadr. Uygulama bakmndan Kurumlar Vergisi de baarsz sonular vermitir. Belki de tek istisna Vergi Usul Kanunu uygulamasdr, bu kanun uygulama sonular bakmndan baarl olmu, yrrllk sresi iinde, defter, fatura, bilno, deerleme vb. gibi kurumlar kalc bir biimde yerlemitir. 1949da balatlan vergi reformu hareketinin ilk ve byk turu, 1957de giriilen Gider Vergileri Reformu ile tamamlanacaktr.40 1949 Btesi 1949 Yl Btesi: Devlet Btesine giren dairelerin 1949 yl genel giderleri iin, 1.371.875.627 Lira denek ayrlmtr. Gelirler ise 1.251.802.894 Lira olarak tahmin edilmektedir. Ak olan 120.072.733 Lirann ise, ilgili kanunlar erevesinde yaplacak uzun vadeli i istikrazlarla kapatlmas ngrlmtr.

40

Hakan Kvan, Vergi Reformunun erevesi ve Trkiyede Geliimi, http://www.alomaliye.com/2007/hakan_kivanc_vergi_reform.htm [Eriim Tarihi: 8.8.2008]

1072

Ynetim Zamandizini

1949 Devlet Btesi

Daireler Byk Millet Meclisi Cumhurbakanl Saytay bakanl Babakanlk Dantay Bakanl Basn ve Yayn Genel Mdrl statistik Genel mdrl Devlet Meteoroloji leri Genel Mdrl Diyanet leri Bakanl Adalet Bakanl Tapu ve Kadastro Genel Mdrl Milli Savunma Bakanl ileri Bakanl Emniyet Genel Mdrl Jandarma Genel Komutanl Dileri Bakanl Maliye Bakanl Devlet Borlar Milli Eitim Bakanl Bayndrlk Bakanl Ekonomi ve Ticaret Bakanl (Ekonomi) Ekonomi ve Ticaret Bakanl (Ticaret) Salk ve Sosyal Yardm Bakanl Gmrk ve Tekel Bakanl Tarm Bakanl Ulatrma Bakanl alma Bakanl Toplam A (I) Cetveli Genel Toplam TL. Gelir Btesi 10.524.623 rat ve Servet Gelirleri 1.047.500 Muamele ve stihlak Vergileri 1.989.657 Tedavl Vergileri ve Harlar 3.460.550 Tekel Gelirleri 1.004.896 Devlet Mallar Gelirleri 3.708.272 Devlete dare Edilen Kurumlar 1.671.021 Genel Kurumlar ve irketler Gelirlerinden Devlet Pay 2.243.787 eitli Gelirler ve Cezalar 2.859.215 41.707.997 6.178.405 460.450.000 19.722.472 33.467.260 42.937.214 13.427.499 109.684.148 168.148.759 160.697.843 10.987.262 11.325.509 3.278.830 52.529.908 19.357.540 34.211.949 3.801.783 1.760.900 1.222.184.799 149.690.828 1.371.875.627 Genel Toplam 1.251.802.894 TL. 435.600.000 519.010.000 68.732.000 173.230.894 15.650.000 12.455.000 3.350.000 23.775.000

1949 Yl 1073

Duyunu Umumiyeden Kopu Gen Cumhuriyetin Duyunu Umumiye ile ilikisi, 1940 ylnda, bir Bakanlar Kurulu Karar ile kesilmise de41 kar tarafn bu karara itiraz ile itilafl bir sre balamtr. Nihayet, 4 Austos 1948 tarihinde mzakereler sonu vermi ve bir anlamaya varlmtr. 1950 ylnda imzalanan protokolle, Duyunu Umumiye ile iliki resmi olarak sona erdirilmitir. 1950 ylnda Osmanl Duyunu Umumiyesi hamillerinin mmessilleri arasnda imzalanan protokol gereince Trkiye Cumhuriyeti Hkmetine devri kararlatrlan Paris'teki bina, T.C. Hazinesi varlklar arasna kaydedilmitir. 1949 ylnda, Duyunu Umumiye hesaplarn kapatmak iin bir heyet Parise gnderilmitir.
Eski Osmanl mparatorluunun Taksime urayan Duyunu Umumiye Meclisi ile cereyan eden mzakere 4. 8. 1948 tarihinde nihayet bulmu ve mezkur Meclis bu borlarmzn mukavelelerine uygun olarak itfa edildiini btn alacakllar namna kabul eyledii gibi daresi zamanna ait olarak yaplacak hesaplama neticesinde 1933 senesinden beri faiz ve mrettebat olarak tahsil ettii yl taksitlerinden nezdinde kalm olan bakayay iade ve mezkur yllara ait msbit evrak ita etmei taahht etmi ve imdiden alelhesap baz tediyatta bulunmutur. Bu hususta imzalanan protokol gereince maruz hesaplama iine 15.2.1949 tarihinde iptidar olunmas kabul edilmi olmakla beraber gerekli hazrlklarn bu tarihte ikmal edilememi olmas hasebi ile mezkur tarih, yine Konsey'in mtabakat ile en ge 15.5.1949 olarak tesbit edilmi ve bahsi geen hesaplamann ifas ve belgelerinin tesellm, imha ve ledelicap nakli iin 5262 sayl kanunla Amortisman Sandna yeter miktarda denek verilmi bulunmaktadr. Bu konuda drd Maliye Bakanlndan drd ise Sandk'tan seilecek sekiz memurun hesaplama iin grevlendirilmesine 42 ve Paris'e gitmelerine izin verilmitir.

DOAL KAYNAKLARIN YNETM 1948 ylnda dnyada, madenlere ynelen yksek talep ve fiyatlardaki art, 1949 ylnda da devam etmitir. Bu da metruk madenlerin bile faaliyete gemesine, almakta olanlarn ise retim miktarlarnda nemli artlara gidilmesine neden olmutur. Maden endstrisinin canland bu dnemde, maden kmr bata olmak zere, linyit, krom ve demir madenleri ABDden temin edilen yardmlarla gelimeye balamtr.43 ABDnin konuya gsterdii yakn ilginin geri plannda, ham metalik ve maden maddelerinin geni apl stokunu ngren bir program hayata geirmi olmalarnn pay byk olsa gerektir. Oysa Trkiye balangta, maden iletme41

42

43

Trkiye Cumhuriyeti Hkmetiyle Osmanl Duyunu Umumiyesi hamillerinin mmessilleri arasnda mukavelename, TBMM ktphanesinde bulunmaktadr. Ayrca, Trkiye Cumhuriyeti Hkmet ile Osmanl Dyunu Umumiyesi hamillerinin mmessilleri arasnda itilafname de TBMM ktphanesinde bulunmaktadr. Maliye Bakanl Hazine Genel Mdrl Muamelat, Say: 12911, 7 Nisan 1949; babakanlk Muamelat Umum Mdrl, 3/9048 sayl belge. BCA: 8/4/1949 Say: 3/9048 Dosya: 47-447 Fon Kodu: 30..18.1.2 Yer No: 119.27..9. ; 1950deki devir ilemleri iin bkz. BCA: 19/9/1950 Say: 3/11850 Dosya: Fon Kodu: 30..18.1.2 Yer No: 123.73..7., Umumi Maden Durumu, Trkiye Madenciliinin 1949 Bilanosu.

1074

Ynetim Zamandizini

lerinin gelitirilmesini kendi imkanlar ile salamay planlamtr; ne var ki 1949 ylnda Marshall kredisinden geni bir ekilde faydalanlmas zerine, bu kanalla gelen kaynaklarn bir blm madencilik sektrnn zel teebbs de devreye sokarak gelitirilmesine ynlendirilmitir. 1949 yl ierisinde 499 maden arama ruhsatnamesi ve 6 adet maden imtiyaz verilmitir.44 ETM VE SALIK POLTKALARI Veremle Sava Sosyal politika alannda 1949 ylnda dikkate deer en nemli gelime Verem Sava Hakknda Kanundur. 5368 sayl "Verem sava hakknda kanun"un kabul edilmesiyle, verem sava dispanserleri, salk ocaklar ve hastanelerle bu hastalkla mcadele kararllkla srdrlmtr. Tberkloza bal lmler, 1940l yllarda ylda yzbinde 150 ile 250 oranyla btn lm nedenleri arasnda birinci srada yer almaktadr. Bu yksek lm oranlar, 1950li yllardan itibaren etkili ilalarn devreye girmesine paralel olarak gnll kurulularla birlikte lke apnda uygulanan ve iyi takip edilen kontrol program sayesinde hzla azalmtr; 1970li yllarda yzbinde 20ye 1990da 3.2/100000ye, 1997de 1.8/100.000e dmtr. lm sralamasnda ise tberkloz 21. sraya gerilemitir.45 Verem hastalyla mcadelede, kentlerde kurulan veremle sava derneklerinin destei de alnmtr. Nitekim 1949 ylnda kamuya yararl dernek statsne gemi derneklerin ounluu veremle sava dernekleridir. Stma ile Sava 2. Dnya Savana girmemekle birlikte, 1940l yllar boyunca lkedeki salk sorunlarnn artarak byd gzlenmitir. Bu dnemde stma, epidemik tifs ve icek byk salgnlara sebep olmutur. 1945 ylnda stma ile sava iin Olaanst Stma Sava Kanunu karlmtr. 1949 ylna gelindiinde stma ile savata epeyce yol alnd grlmektedir. Salgn hastalklarla mcadeledeki baarnn ardnda, Behet Uzun 19461948 aras salk bakanl dneminde yrrle konulan koruyucu ve tedavi edici salk hizmetleri politikasnn yatt akken, izleyen yllarda koruyucu salk hizmetleri boyutu rafa kaldrlm ve tedavi edici hizmetlerle snrl kalan bir politika benimsenmitir. Ne var ki salk personelinin yetitirilmesi konusu da ihmal edildiinden, hasta bakm hizmetleri de istenilen dzeyde geliememitir. (Bkz. Ek.2. Salk alanlar Tablosu (1923-1950). Okullama 1949 ylnn okullamayla ilgili gstergeleri yle sralanabilir: Bu yl iinde ilkokullardan 133 bin ocuk mezun olmu, 700 ky okula kavumu, ilkre44 45

A.k. smail Ceyhan, Tberkuloz, Aylk Epidemiyoloji Raporu, Cilt.4, Say 2, Mart Nisan 2005.

1949 Yl 1075

tim kadrolarna 1750 yeni retmen dahil olmu, ky enstitleri ve retmen okullarndaki renci says artrlmtr. Bu yl, ou halkn yapt binalarda olmak zere, 76 ile merkezinde yeni ortaokul alm ve bu suretle 235 kasaba ortaokula kavumutur. 46 lkretimdeki gelime hzn lise seviyesinde yakalamak mmkn olmamtr; 1947de 88 olan lise says, 1955te ancak 123e kartlabilmi, 1949 ylnda 1931 olan lise retmeni says ise 1955 ylnda 2476 olmutur. ncelenen yl iinde liseden mezun olan renci says 5645 iken, bu say 1955 ylna kadar srekli olarak gerilemitir. Sava ekonomisinin aileler zerindeki olumsuz etkisi, kendisini daha sonraki yllarda bu ekilde gstermitir. zetle aadaki tablodan da anlalaca gibi, 1947-1952 yllar arasnda lise saysnda anlaml bir art meydana gelmemitir. (Bkz. Ek.3. Liselerde Okullama (1946-1956)). BASIN YASAKLARI Cumhuriyet rejiminin ok partili sisteme ynelmesi, genel beklentinin aksine basn zgrl dorultusunda herhangi bir ilerleme kaydedilmeden gereklemi, zellikle muhalif basn zerindeki basklar anlan yl iinde daha da younlamtr. Nitekim evket Sreyya Aydemir, hkmetin elindeki gazete kapatma yetkisini, basnn banda asl duran Demoklesin klcna benzetmitir.47 Basn yasa, 1949 yl boyunca ilgin bir biimde en ok mizah gazetelerine ynelmitir. Yurt dndan gelen yaynlarda ise ounlukla sosyalist dnceler ieren yaynlara yasak getirilmitir. Bunun yan sra, Bedizzaman Saidi Nursinin bir kitab da yasaklananlar listesi iinde yer almtr. 1949 ylnda 42'den fazla kitap ve derginin lkeye girii yasaklanm ve mevcutlar toplattrlmtr. Trkiye'de yaymlanan gazetelerden Markopaa, Hr Markopaa, Badan, Beer ve Yedisekiz Hasanpaa gazetelerinin baz saylar, 1949da yasaklanm ve toplatlmtr. Aziz Nesinin Aziznamesi de yasak yayn listesi iindeki yerini almtr. Yasakl liste iinde dikkat eken eserler yledir: . Mavrolik (Karakurtlar) adl iki ciltlik kitap; Bulgaristan'da kan Kooperativen Front adl gazete; Yklm Bir ehrin Tarihi-Urfa adl kitap; Bedizzaman Saidi Nursi'nin Asa-y Musa adl kitab; Suriye ve Lbnan'da yaynlanmakta olan Sovyet Haberleri Servisi adl gazete; Pariste kan L. Hmanite adl gazete; John Steinbeck tarafndan yazlp Rasim Grhan tarafndan tercme edilen Bitmiyen Kavga adl kitab. Bu dnemde iktidarlarn boy hedefi haline gelmi basn organlar arasnda haftalk mizah dergisi Markopaa ilk sray almtr. Yazarlar arasnda Sabahattin Ali, Aziz Nesin, Rfat Ilgaz ve Mustafa Mim Uykusuzun yer ald Markopaa adl haftalk mizah dergisi, kalat basklar karsnda yayn haya46 47

Ayn Tarihi, 1949 Kasm evket Sreyya Aydemir, kinci Adam, 2. cilt, s. 439.

1076

Ynetim Zamandizini

tn, Merhumpaa, Malumpaa, Yedi-Sekiz Hasan Paa, Hr Marko Paa, Bizim Paa, Ali Baba gibi adlarla srdrm, dergi knyesinde "Toplatlmad zamanlar kar" veya "Yazarlar hapishanede olmad zamanlar kar." gibi siyasi iktidar alaya alan ve basky tehir eden ibarelere yer verilmitir. Sabahattin Alinin hala aydnlatlmam bir cinayete kurban gitmesi ise basn zerindeki basklarn nitelik deitirdiinin bir gstergesi olarak yorumlanabilir. TOPLUMSAL BLNC ETKLEYEN BAZI OLAYLAR Amerika ehir Toplantlar ABD, 2. Dnya Sava sonrasndaki hegemonyasn kamuoyu oluturma aralaryla da tahkim etme stratejisi izlemitir. Sovyetler Birlii karsnda demokratik, bar cephenin Amerika olduunu anlatmay amalayan bilinlendirme faaliyetleri kapsamnda dnyann eitli lkelerinde ehir Toplantlar dzenlenmitir. Bu proje kapsamnda Trkiyede de her ehirde, hazrlklar yapmak zere birer temsilci bulundurulacak ekilde, partiler d bir karakter tayan yerli bir tekilat kurulmasna karar verilmitir. 24 Temmuz 1949 tarihinde Amerikan ehir Toplants Heyeti Ankarada Mill Ktphanede bu konuda bir seminer vermitir. Seminer konusu Trkiye'de devletilik ve ferd teebbstr.48 Amerikan Sefareti Kltr Ateesi Webster, 31 Temmuz 1949 tarihinde Ankara'da yerli tekilatn kurulduunu bildirmektedir. Buna gre, Ankaradaki ehir toplants yeleri unlardr: Kars Milletvekili Tezer Takran, Profesr Orhan Alisbah. Tekilatn yardmclar olarak da Urfa Milletvekili Suut Kemal Yetkin, Blent Nuri Esen ve Cevat Memduh Atlar getirilmitir. ABDnin giritii bilinlendirme faaliyetinin kapsam hakknda fikir vermesi bakmndan Londrada ayn amala yaplan ehir toplantsndaki tartma balndan da sz edilebilir: "Sosyalist devlet, ferdi teebbs ortadan kaldrma temayln gsterebilir mi?".49 Mulal Olay50 Baz olaylar, toplumsal bellekte, farkl dnemlerde farkl biimlere girerek varlklarn srdrrler. 28 Temmuz 1943te yaanan 33 kylnn kaak olduklar gerekesiyle tutuklandktan sonra, Van zalp ilesinde 356 numaral snr tanda, yarglanmadan ldrlmeleriyle balayan bir olay, gnmzde de sk sk kendini hatrlatmaktadr.51
48 49 50

51

Ayn Tarihi, 24 Temmuz 1949 Ayn Tarihi, 31 Temmuz 1949 Mustafa Mulal olay, olayn kendisinden ziyade CHP dnemini sulamak iin srekli canl tutulmu konulardan biridir. Bununla birlikte, Mulal olay ile ilgili soruturma 1949 ylnda CHP hkmeti zamannda almtr. Mulal olay, basnda sklkla tartlan bir konudur. Bu konuda yazlm yazlara rnekler; Bkz. Tufan Tren, Mulal Olay, Hrriyet, 20 Mart 2002, 33 Kurun 65 yl sonra Mecliste, Sabah, 10.06.2008; Devlette Eken Psikozu Yaanr, Sabah , 15.03.2002; Ali Bayramolu, Mulal Paadan bugne, Yeni afak, 18.03.2002 vb. Ayrca bkz. BCA: 17/11/1948 Dosya: C1 Fon Kodu: 30..1.0.0 Yer No: 42.252..18.

1949 Yl 1077

zalp Kaymakam Hilmi Tuncel'in kurduu ete tarafndan koyunlar gasp edilen ranl bir airet reisi, Trk tarafna geerek 500 koyunu gasp eder. Airet reisine yardm ettikleri iddiasyla 35 kyl yakalanr. Kaymakam Tuncel, olay Ankara'ya "Ruslar snra yaklat" diye bildirir. Blgeye soruturma iin gelen Orgeneral Mulal, 24 Temmuz 1943 gn yetkililerle bir toplant yapar ve 33 kylnn dier kyllere ibret olmas iin idam edilmesini ister. Tmgeneral Cevat Yalm ve ileri Mfettii Avni Doan'n uyarlarna karn, "Memleketin kar iin babam bile asarm, bu ie karan krbalarm" der. 30 Temmuz 1943 gecesi, Yukar Kokran Ky, 356 No'lu snr tanda 33 kyl elleri ve gzleri balanarak kuruna dizilir. Daha sonra bir kiinin lmedii, yaral halde ran'a kat ortaya kar. Bu olayla ilgili nerge, Van milletvekili Muzaffer Kaak tarafndan 17 Kasm 1948 tarihinde verilmitir.52 Soru nergesi meclis gndemine 17 Ocak 1949 tarihinde alnmtr. TBMM Bakanl'na verilen bu soru nergesinin kabul edilmesi zerine olayla ilgili asker ve sivil yneticiler hakknda soruturma ald. Btn sanklarn Genelkurmay Askeri Mahkemesi'nde tutuklu olarak yargland davada kuruna dizme emrini kendisinin verdiini syleyen Mulal, 2 Mart 1950'de idama, ardndan da hafifletici nedenlerle 20 yl hapis cezasna arptrlr. Askeri Yargtayda bu karar bozulur; Mulal yeni yarglama balamadan 11 Aralk 1951'de hapiste lmtr. Sabahattin Ali Suikast
almadan, rpmadan, bize ekmeimizi verenleri a, bizi giydirenleri donsuz brakmadan yaamak istemek bu kadar g, bu kadar mihnetli, hatta bu kadar tehlikeli mi olmal idi. (Sabahattin Ali)

nceki blmlerde de deinilen Sabahattin Alinin katledilmesi olay, katilin Ali Ertekin olduu haberiyle birlikte 12 Ocak 1949 tarihli gazetelerde byk puntolarla yer almtr. ldrlmesinin zerinden yarm asrdan fazla sre gemesine ramen, bugn bile hala cinayetle ilgili belirsizlikler devam etmektedir. 2 Nisan 1948 tarihinde ldrld sanlan Sabahattin Alinin cesedi 28 Hazirannda bulunmutur. Komnist dncelere sahip airin, nasl ve nerede ldrld hala tam olarak netlik kazanmamtr. Brokraside antikomnist propaganda Babakanlk, 14 Nisan 1949 tarihinde anti komnizm propagandas ieren Dnya ilerine Mektup adl kitabn, Babakanla bal genel mdrlkler tarafndan satn alnmasna karar vermitir. GENEL DEERLENDRME Trkiye ynetim tarihi ierisinde, irili ufakl birok olay meydana gelmitir. Bu almann kurgusu gerei 1949 ylna ait olaylar nem sralamas yaplmak52

BCA: 17/11/1948 Dosya: C1 Fon Kodu: 30..1.0.0 Yer No: 42.252..18.

1078

Ynetim Zamandizini

szn kronolojik olarak aada sunulacaktr. Ancak, bu olaylarn, belli bir toplumsal, siyasal, tarihsel ve iktisadi yap balamnda meydana geldiklerine kuku yoktur. Hangi olaylarn, idareci kiilerin znel irade ve niyetlerinden kaynaklandn, hangi olaylarn ise dnemin genel ruhunun bir yansmas olduunu tespit etmek kolay deildir. Savatan, buhrandan ve baskdan bkm bir toplumun ihtiyac olan demokratikleme ve refah beklentisinin ABD hegemonyas altndaki yeni bamllk ilikilerine toplumsal meruiyet kazandrd da grlmektedir. Dnyay Totaliter - Hr eklinde saflatran Truman doktrini, Missouri gemisi ve Marshall yardmlar, 1940larn sonlarna doru Trkiyenin uluslararas alandaki yerini de sabitlemitir. Bu yer, belli lde Trkiyeye gvence vermi, ancak bamsz duruunu ve kendine zg siyasal sistemini zayflatmtr. 1949dan itibaren artk Trkiye, d politikada olduu kadar i idari yaplanmada da ABDnin derinleen etkisi altnda kalmtr. 1949 ylnda meydana gelen olaylar ou kez Demokrat Partiye mal edilerek anlr. Bunlar arasnda seim kanununun karlmas ve Mulal soruturmas bata saylr. Bu yndeki deerlendirmelerde, CHPnin cumhuriyet heyecann terk etmi olmasnn da pay olsa gerektir. Halklk ve bamszlk gibi kurucu ilkelerin izini solduran partide yeni rota, liberalizme ve zel sermayeye ynelmitir. Kendi z kaynaklaryla kalknma ve sanayileme gibi hedefler bir kenara konularak, Marshall Planna gre tarm rnleri reticisi vasf perinlenen bir lke olunmas benimsenebilmitir. Bamsz snai kalknma nceliklerinden tarm lehine vazgeilmesi hususu CHPnin Demokrat Parti ile en ok yaknlatklar konular arasndadr. Ancak, Demokrat Parti, bu ynelimin asl adresidir; daha da nemlisi, umudunu yitirmeye balayan bir topluma yeni bir umut da vaat etmektedir. Sistemin dna itilenlerin, sisteme itiraz olanlarn, ynetimde yer bulamayanlarn olduu kadar, sistemdeki aksaklklar dzeltme anlay iinde olanlarn da binecei bir gemi, DP ahsnda yola kmtr. Burada sz Hasan Ali Ycele brakmak aklayc olacaktr:
Hrriyetin gereklemesi ve iktidar deimesi Btn bu isyanlar, iten ie kaynayan honutsuzluun ifade imknn bulamamas, milletin istemezliini tama kanallarnn tkanm olmas sebebiyle bir patlamadan baka bir ey deildi Bugn kynden kmam vatandata bile kendini gsteren idareye katlmak iradesi artk bir gerektir.

Trl zorluklar iinde yaam mcadelesi veren Trkiye halknn kendini ifade etmek iin bavurduu en etkili yol CHP iktidarn devirmesidir. 1950 seimlerinde halk bunu baarmtr. Amerikann etkisi altnda ekillenen demokratikleme sreci, ok partili sistemle ileyen baml kapitalist bir devlet rgtlenmesine geii ifade etmektedir. Aslnda, demokratikleme olarak karmza kan en nemli gelime de budur. Zira dare, oktan devrimci hamleler yapmay brakm, halk politikalara srtn dnmtr. Bir trl yaplamayan toprak reformu bunun en belirgin rneidir. 1945te girilen liberal yol, 1949da Amerikann ileri karakolu olma biiminde kesinlik kazanmtr.
1949 Yl 1079

EK 1: 18. Hkmet yeleri

BABAKAN EMSETTN GNALTAY KEMALYE - 1883, ETEM - YKSEK RETMEN OKULU VE LOZAN N. HTSAS - FRANSIZCA, ARAPA, FARSA - ETM VE DARE, ORD. PORF. DR., EDEBYAT FAKLTES RETM YES, STANBULBELEDYE BK.V. - OS.M.M 3 NC DNEM ERTURUL - II (ARA SEM), III, IV, V, VI VE VII NC DNEM SVAS, IX UNCU DNEM ERZURUM MLLETVEKL - TBMM BAKANVEKL - K.M. CUMHURYET HALK PARTS TEM. (6.1.1961 - 15.10.1961) - C.S. STANBUL YES (MECLSE KATILMADAN VEFAT ETMTR) - BABAKAN - EVL, 2 OCUK. DEVLET BAKANI VE BABAKAN YARDIMCISI NHAT ERM KANDIRA - 1912, Raif - stanbul Hukuk Fakltesi, Paris ni. Hukuk Fak. Doktora - Franszca, ngilizce - Anayasa ve Devletler Hukuku, Prof.Dr. - Siyasal Bilgiler Fakltesi Anayasa ve Devletleraras Hukuk Profesr, Dileri Hukuk Maviri, Avrupa nsan Haklar Komitesi yesi - VII (Ara Seim), VIII, 1, 2, 3 nc Dnem Kocaeli (stifa:10.10.1971) - C. S. Cumhurbakannca Seilen ye (14.10.1971-14.10.1977) - Bayndrlk, Devlet Bakan ve Babakan Yardmcs, Babakan - Evli, 2 ocuk. lm:19.7.1980 DEVLET BAKANI CEML SAT BARLAS STANBUL - 1905, Sait - stanbul ve Almanya Heidelberg Hukuk Faklteleri - Almanca, Franszca - Hukuk Doktoru - Etibank Hukuk Maviri, stanbul Asliye Mahkemesi Azas - VII, VIII inci Dnem Gaziantep Milletvekili - K. M. Cumhuriyet Halk Partisi Temsilcisi (6.1.1961-25.10.1961) - Ticaret, Ekonomi ve Ticaret Devlet Bakan - Evli, 3 ocuk. lm:10.10.1964 DEVLET BAKANI NURULLAH ESAT SMER ZMR - 1899, Esat - Berlin Frankfurt ni. Hukuk ve ktisat Fak. - Franszca, ngilizce, Almanca - ktisat Dr., Maliye, Bankaclk - Smerbank Umum Mdr, Uluslararas mar ve Kalknma Bankas ve Beynelmilel Para Fonu Trkiye Temsilcisi - VI (Ara Seim), VII, VIII inci Dnem Antalya Milletvekili C. S. stanbul yesi (15.10.1961-7.6.1964) - Maliye, Devlet Bakan - Evli, 1 ocuk. lm:29.9.1973

1080

Ynetim Zamandizini

GMRK VE TEKEL BAKANI FAZIL ERAFETTN BRGE STANBUL - 1899, erafettin - stanbul Tp Fak., Franszca, Almanca, ngilizce - Emniyet Umum Mdrl Bahekimi Tberkloz Cemiyeti Genel Katibi - VII, VIII inci Dnem Kocaeli Milletvekili - Gmrk ve Tekel Bakan - Evli, 1 ocuk. lm:8.12.1970 ADALET BAKANI FUAT SRMEN STANBUL - 1899, Mehmet Mitat - stanbul ve Roma Hukuk Faklteleri Franszca, talyanca - Hukuk Doktoru - Ankara Cumhuriyet M. Umumisi, Avukat, Adliye Mfettii - V inci Dnem Erzurum, VI, VII, VIII ve 1 inci Dnem Rize, 2 nci Dnem stanbul Milletvekili - ktisat ve Adalet Bakan Millet Meclisi Bakan - Bekar. lm:18.5.1981 MLL SAVUNMA BAKANI HSEYN HSN AKIR HOPA - 1892, Mustafa - Mlkiye - Maliye ve dare - Franszca - Kaymakam, Ordu ve Tokat Valisi, nhiarlar Umum Mdr - V inci Dnem zmir, VI, VII, VIII inci Dnem Samsun Milletvekili - ktisat, Milli Savunma Bakan Evli, 3 ocuk. lm:10.8.1963 LER BAKANI EMN ERRGL STANBUL - 1891, Mustafa - Mlkiye - Franszca - Sosyoloji ve Felsefe Profesr, Eitim - Siyasal Bilgiler Okulu Mdr ve DTCF Dekan Vekili VI (Ara Seim), VII, VIII inci Dnem Zonguldak Milletvekili - Gmrk ve Tekel, ileri Bakan - Evli.

DILER BAKANI NECMETTN SADIK SADAK ISPARTA - 1890, Sadk ahabettin - Lion niversitesi - Franszca, Almanca - timai ve Siyasal limler - Darlfnun Mderrisi, Akam Gazetesi Bayazar - III, IV, V, VI, VII ve VIII incci Dnem Sivas Milletvekili - Dileri Bakan. lm:3.8.1953

1949 Yl 1081

MALYE BAKANI SMAL RT AKSAL PAMUKOVA - 1911, Rt - Siyasal Bilgiler Okulu, Ankara Hukuk Fakltesi - ngilizce, Franszca - Hukuk, Maliye - Ticaret Bakanl Tefti Heyeti Reisi, Ticaret Genel Md. Yrd., Serbest Avukat - VIII inci Dnem Kocaeli, XI, 1, 2 inci Dnem Ankara Milletvekili - K. M. Cumhuriyet Halk Partisi Temsilcisi (6.1.1961-15.10.1961) - Maliye Bakan - Evli, 1 ocuk. lm:13.9.1989 EKONOM VE TCARET BAKANI VEDAT DCLEL DYARBAKIR - 1912, Mehmet Mihri - Ankara ni. Hukuk Fak. Paris ve Lozan ni. Hukuk ve ktisat Doktora - Franszca - Ekonomi ve Hukuk Doktoru - Ankara Hukuk Fakltesi Doenti - VIII inci Dnem Diyarbakr Milletvekili - K. M. Cumhuriyet Halk Partisi Temsilcisi (6.1.1961-25.10.1961) Ekonomi ve Ticaret Bakan - Evli, 2 ocuk. lm:12.2.1975 EKONOM VE TCARET BAKANI CEML SAD BARLAS STANBUL - 1905, Sait - stanbul ve Almanya Heidelberg Hukuk Faklteleri - Almanca, Franszca - Hukuk Doktoru - Etibank Hukuk Maviri, stanbul Asliye Mahkemesi Azas - VII, VIII inci Dnem Gaziantep Milletvekili - K. M. Cumhuriyet Halk Partisi Temsilcisi (6.1.1961-25.10.1961) - Ticaret, Ekonomi ve Ticaret Devlet Bakan - Evli, 3 ocuk. lm:10.10.1964 MLL ETM BAKANI HASAN TAHSN BANGUOLU DRAMA - 1904, Ahmet Cevdet - stanbul Darlfnun Edebiyat Fak., Berlin Breslau ni. Doktora - Almanca, Franszca - Trk Dili Prof.Dr. - DTCF Trk Dili retim yesi, Trk Dil Kurumu Bakan - VII, VIII inci Dnem Bingl Milletvekili - C. S. Edirne yesi (15.10.1961-2.6.1968) - Milli Eitim Bakan - Evli, 3 ocuk. lm:3.3.1989 BAYINDIRLIK BAKANI HASAN EVKET ADALAN ZMR - 1901, Hseyin Galip - Siyasal Bilgiler Okulu - Franszca - Maliye ve ktisat - Muhasebat Umum Md., stanbul Defterdar, Maliye Vekaleti Tefti Heyeti Reisi - VII (Ara Seim), VIII, 2, 3 nc Dnem zmir Milletvekili - K. M. zmir li Temsilcisi (6.1.1961-25.10.1961) - Tarm, Gmrk ve Tekel, Maliye, Bayndrlk Bakan - Evli, 1 ocuk.

1082

Ynetim Zamandizini

SALIK VE SOSYAL YARDIM BAKANI KEMAL BAYAZIT STANBUL - 1903, Mahmut Arif - Tbbiye - Franszca - Antalya Stma Mcadelesi Labaratuvar efi, Eskiehir ve Ankara Hkmet Tabibi - VI, VII, VIII, XI, 1, 2 nci Dnem Mara Milletvekili - K. M. Cumhuriyet Halk Partisi Temsilcisi (6.1.1961-15.10.1961) - Salk Bakan - Evli, 1 ocuk. lm:19.3.1972 ULATIRMA BAKANI KEMAL SATIR ADANA - 1911, Mustafa - stanbul Tp Fakltesi - Franszca - Rntgen Mtehasss - Besni Hkmet Tabibi, Serbest Hekim, Halkevi Reisi, Vilayet Umumi Meclis Azas - VII, VIII inci Dnem Seyhan, XI, 3 nc Dnem Adana, 1, 2 nci Dnem Elaz Milletvekili - K. M. Adana li Temsilcisi (6.1.1961-15.10.1961) - Ulatrma, Devlet Bakan ve Babakan Yrd. - Evli, 3 ocuk. lm:23.5.1991 TARIM BAKANI AL CAVT ORAL ADANA - 1904, hsan Fikri - Mlkiye ve Almanya' da Yksek Tarm Okulu Almanca, Franszca - Tarih ve Gazetecilik - Seyhan Belediye Meclis yesi, Gazeteci ve ifti - V, VI nc Dnem Nide, VII, VIII, X uncu Dnem Seyhan, 1, 3 nc Dnem Adana Milletvekili - TBMM Bakanlk Divan Katip yesi - Tarm Bakan - Evli, 3 ocuk. lm:9.6.1983 ALIMA BAKANI REAT EMSETTN SRER SVAS - 1903, Mustafa Ziya - stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi - Almanca, Franszca - Eitim - Maarif Vekaleti Yksek Tedrisat Umum Mdr - VII, VIII, IX uncu Dnem Sivas Milletvekili - Milli Eitim, alma Bakan - Evli. lm:2.10.1953 LETMELER BAKANI MUSTAFA MNR BRSEL ZMR - 1897, Ahmet Tevfik - stanbul Hukuk Fakltesi - Franszca, ngilizce - Hukuk - Serbest Avukat, zmir Baro Bakan ve Belediye Meclisi Reis Vekili - VII, VIII inci Dnem zmir Milletvekili - Milli Savunma ve letmeler Bakan - Evli. lm:24.2.1990

1949 Yl 1083

EK 2: Salk alanlarnn Mesleklere ve Yllara Gre Dalm (1923-1955)

Meslekler Hekim Dihekimi Eczac Hemire Ebe Salk Tekn. 1923 344 60 136 560 1930 728 127 202 400 1.268 1935 1.182 135 325 451 1.365 1940 1.625 340 405 616 1.493 1945 2.378 725 409 806 1.632 1950 3.886 910 980 737 1.285 4.018 1955 6.895 1.175 1.256 1.400 2.001 3.927

Kaynak. Blent Ilgaz, Salk kolu ve alanlar, http://sosyalpolitika.fisek.org.tr/?p=52

Ek 3: Liselerde Okullama (1946-1956)

Lise SaLise retmen ys Says 1946-1947 82 1817 1947-1948 88 1829 1948-1949 88 1868 1949-1950 88 1931 1950-1951 88 1954 1951-1952 93 2045 1952-1953 95 2161 1955-1956 123 2476 Kaynak: TUK Eitim Gstergeleri Okuyan renci says 24355 23245 22100 21440 22169 22529 29053 33412 Mezun renci Says 6177 6147 5584 5645 5568 2264 4147 8024

Ek 4: st dzey brokratlar, 1949

Kurumu Babakanlk Mstear Yargtay Bakan Dantay Bakan Saytay Bakan Genelkurmay Bakan Diyanet leri Bakanl Ankara Valisi Ankara belediye Bakan stanbul Valisi ve Belediye Bakan zmir Valisi zmir Belediye Bakan Ad Soyad smail Hakk lkmen Halil brahim zyrk Selahattin Odabaolu Seyfi Oran Salih Omurtak A.Nafz Grman Ahmet Hamdi Akseki Avni Doan Ragp Tzn Ltfi Krdar Fahrettin Kerim Gkay Osman Sabri Adal Reat Leblebiciolu 1 .8.1946 8.6.1949 10.6.1949- 6.6.1950 1947-1951 09.02.1948- 22.05.1950 28.2.1948-5.4.1950 8 Aralk 1938 -16 Ekim 1949 24 Ekim 1949 - 26 Ekim 1957 1948-1951 1941-1949 Balama ve Biti Tarihleri 03.11.1947- 31.07.1950 1943-1950 1947-1951

1084

Ynetim Zamandizini

1949 YILINDA YNETM

G 1 Ay Ocak Olay/Mevzuat Aklamalar Kaynak 1948 Trkiye ktisat Kong- Trkiye ktisat Kongresinde devletilik aleyhinde Vatan resi'nde devletilik kart eletirilerde bulunanlar tespit edilerek hkmete bildncenin hakim olmas dirildi. tartmalara yol at. ABD'nin Marshall Yardm erevesinde 1948 yl iinde, 15 milyon 700 bin dolar yardm hibe olarak deil istikraz olarak verilmitir. ABD ktisadi birlii daresi, eitli Avrupa memle- Vatan ketlerine verilen yardmlar snflandrmtr. Buna gre Trkiye'ye dorudan doruya hibe yaplmam ikraz olarak da 10 milyon dolar verilmitir.

Ocak

Ocak

Azizname adl kitabn da- Aziz Nesin'in 1948 ylnda baslan bu kitab hakknda BCA: tlmas yasakland. alan dava daha sonra beraatla sonulanmtr. An- 30..18.1.2/ cak Aziz Nesin, Markopaa gazetesinde yazd yaz- 118.89..11. lar nedeniyle eitli hapis cezalar almtr. Baz il belediyelerinde kad- Bunlarn iinde Ankara Katma Otobs letmesi Te- BCA: 30..18.1.2/ ro deiiklii yapld. kilat kadrolar da bulunmaktadr.
118.89..3./ 22-183

Ocak

Ocak

Kanununda baz deiik- Kanununda fikren alanlarn alma artlarn ve Vatan likler dnlmektedir. bunlarla iverenler arasndaki akit ve mnasebetleri ve taraflarn hak ve vecibelerini salam esaslara balayan yeni bir kanun tasars hazrlanmaktadr. Kbrs'ta Trkiye'ye ballk mitingi yapld. Trk- Alman Ticaret ve deme anlamas imzaland. 1949 yl Kbrs'la ilgili hem Trkiye'de hem de Vatan Kbrs'da birok kez gsteri yaplmtr. Anlama gerei 10 milyon dolarlk ttn satlmas Vatan kararlatrld.

1 1

Ocak Ocak

Ocak

Onuncu Devlet Resim ve Al trenine Babakan Hasan Saka, Mill Eitim Ayn Heykel Sergisi Ankara Hal- Bakan Tansn Banguorlu, Bayndrlk Bakan Ni- Tarihi kevinde ald. hat Erim, Ulatrma Baban Kasm Glek, milletvekilleri, niversite Rektr Enver Ziya Karal, Siyasal Bilgiler Okulu Mdr Fethi elikba Belediye Bakan Ragap Tzn, ehrimizde bulunan baz bykeliler ve eliler katlmtr. Trkiye niversitelerini Yapmak Kurumu genel kurul toplants halkevinde yapld. Avrupa ktisadi birlii Tekilat tarafndan Trkiye Kalknma Plan akland. Yksek tahsil talebe yurtlarnn dzene sokulmas ve Vatan birletirilmesi amacyla kurulan Kurum, talebe yurtlarnn niversitelerinin yannda ve devlete yaplmas konusunda gr bildirmitir. Plan, Trkiye'nin ziraat alannda gelimeye uygun Vatan olduunu; ve zel yabanc sermayenin ve zel banka ikrazlarnn destei sayesinde kalknaca dncesine dayanmaktadr. Son gnlerde Ankara'da Avrupa Kalknma Plan fevkalade elisi Harriman ile Trk devlet adamlar arasnda yaplan grmeler, bilhassa Trkiye'deki petrol kaynaklarndan istifade edilmesine inhisar etmitir. Yetkili evreler Birleik Amerika hkmetinin Trkiye'deki petrol kaynaklarndan istifade edilmesi iin Trkiye Hkmetine Marshall Plan erevesi dahilinde geni lde yardmda bulunacaktr.

Ocak

Ocak

1949 Yl 1085

G 3 3

Ay Ocak Ocak

Olay/Mevzuat Bursa'da evlere gnde saat su verilebildi. Hseyin Bingl, Asm Us, Cihad Baban, Cahit Yaln, Rt ktem, Hayrullah rkn, Fahri Kurtulu, Ali Rza Alemdarolu hakknda alan sorgulamalarn milletvekillerinin dokunulmazl gereince dnem sonuna braklmas hakknda TBMM karar yaymland. "nc Verem Haftas" balad.

Aklamalar

Kaynak

Suyun oalmas iin iki milyon lira harcandnn Vatan belirtildii halde su sorunu halledilememitir. 1924 Anayasasnn 12 ve 27 nci maddelerinde yazl RG sularn dnda kald iin tzn 180nci maddesi gereince bu milletvekilleri hakkndaki kovuturma ve soruturmalarn dnem sonuna braklmas hakknda TBMM kararlar (Karar No: 1621; 16222; 1623; 1624; 1625; 1626; 1627; 1628; 1629; 1630; 1631.

Ocak

Veremle Sava Cemiyetinin tertipledii haftann a- Vatan lnda, Salk Bakanl, 29 vilayette 2300 yataklk hastane ve pavyonlar alacan duyurdu. Veremle sava haftas kapsamnda yaplan bir konferansta verem Asndan sz edilmektedir. Dr. Nurettin Onur tarafndan verilen konferansta kalmet as adyla BCG asn, veremle savata etkin bir yol olarak tantmtr. Bulunan kabilelerin, 5000 yl nceki insanlar gibi ya- Vatan 4 ve ad tespit edilmitir. Bunlardan Avustralya'daki 5 Ocak. Myall kabilesi, ttnsz kaldklar iin, Darwin kentine gelmiler ve bu sayede farkedilmilerdir. Ttn bedellerinden yzde 5 nispetinde alnacak RG primlerin tahsilini gsteren ynetmelik, 9.12.1948 tarihli ve 3/8380 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile yrrle konan K/767 sayl karar gereince hazrlanmtr. Hamilton Baynes, ayn konuda bir dizi konferans Ayn vermi ve basnn ilgisini ekmitir. Hamilton ko- Tarihi numasnda, ngiltere'nin aksine Trkiye'de ocuk sularnn genellikle ky ve kasabalarda ilendiini; yine ngiltere'de ocuk sularna en ok hrszlk alannda rastlanrken, Trkiye'de en nemli ocuk suunun adam ldrme olduunu tespit ettiini sylemitir. Demokrat Parti Adana Vilayet Kongresi bugn ba- Vatan lad. Genel Mdrle ileri Bakanl Tefti Kurulu RG Bakan Faris Ulubay 875 lira maala getirilmitir. Ekonomi Bakanl Mfettiliine Osman Zeki BCA: Davutolu'nun tayini; atalca Tahkim Komutanl'- 30..11.1.0/ 203.1..4. na Tmg. Rasim Saltuk'un tayini. Perakendeci kasaplarla anlalamamas durumunda Vatan Ofis ile Belediye mtereken perakendeci dkkanlar amaya karar verdi.

Ocak

Daha nce modern dnya ile tanmam iki kabile bulundu. 1948 mahsul ekici ttnlerinin sat srasnda alnacak primlerin tahsili eklini gsteren ynetmelik yaynlanmtr. Birmingham ocuk Mahkemeleri Bakan Hamilton Baynes ocuk sular ile ilgili stanbul'da bir konferans verdi.

Ocak

Ocak

Ocak

Celal Bayar Adana Vilayet Kongresine katlmak zere Adana'ya hareket etti. alma Bakanl ve i Bulma Kurumu Genel Mdrlne atama yapld. eitli atamalar yapld.

Ocak

Ocak

Ocak

Et Komitesi toplants yapld.

1086

Ynetim Zamandizini

G 4 4

Ay Ocak Ocak

Olay/Mevzuat Tekel maddelerine zam yapld.

Aklamalar

Kaynak

ayn kilosu 20 liraya karlyor. Birann litresine Vatan 30, raknn litresine de 50 kuru zam yaplacak.

Truman drt milyar be yz Marshall Plan erevesinde Avrupa ktisadi birlii Vatan milyonluk tahsisat isteyeTekilatna ye olan 19 memleketin 1949 -1950 ycek. lnda yapaca ve dolarla denecek belli bal ithalat tutar 6,326 milyon dolara varmaktadr. Yarg Atamalar yapld. Bu dnemin yarg atamalarnda en yksek maa RG Ar Ceza Mahkemesi Bakanlarnndr: 125 lira maa almaktadrlar.

Ocak

Ocak

dari snr deiiklii yapl- Hopa lesi Merkez Bucana bal Bucak kynn RG d. tam hududu ile le Merkez Belediyesi snr iine alnmasna dair Dantay Genel Kurulu'nun 25.10.1948 tarihli 48-200/174 sayl karar;1580 sayl Belediye Kanununun 7 nci maddesine uygun olarak onaylanmtr. ngde yeni bir belediye kuruldu. Ortaklar, Beikdz, Dimetoka, Tomarza adl drt yeni belediye kuruldu. ermik lesine bal ng Bucanda yeniden be- RG lediye kurulmas hakknda Dantay Genel Kurulu'nun ald karar onaylanmtr. Germencik lesine bal Ortaklar Bucanda yeni- RG den belediye kurulmas hakknda Dantay Genel Kurulu'nun ald karar onaylanmtr. Vakfkebir lesine bal Beikdz Buca merkezinde yeni belediye tekili hakknda Dantay Genel Kurulu'nun ald karar onaylanmtr. Biga ilesine bal Sineki Buca merkezi olan Dimetoka kynde belediye tekili hakknda Dantay Genel Kurulu'nun ald karar onaylanmtr. Develi lesine bal Tomarza Buca merkezinde belediye kurulmas hakknda Dantay Genel Kurulu'nun ald karar onaylanmtr. "Kbrs davas anavatan mkl duruma sokulacak- Vatan sa, Kbrs Trk kle olur, fakat Trkiye de bunu asla kabul etmiyecektir" denilen toplantda, Trkiye'ye ballk vurgulanrken, konumalarda ayrca ada halk komnizme kar birlemeye davet edilmitir.

Ocak

Ocak

Ocak

Lefkoa'da Kbrs Trkleri toplant yapt.

Ocak

Marko Paa gazetesi aley- Marko Paa gazetesinin 4 ila 6 nci saylarnda yaz Vatan hine ngiltere, Msr ve ran yaynlamt. "Pamuk Prenses Elizabeth dourdu", elilikleri dava at. "Krallar ii azttlar", ve "Bir kadn aranyor" baln tayan bu yazlar hakknda, lkenin elilii, lke kral ve kralieleri aleyhlerine yayn yapld gerekesiyle Marko paa'nn sorumlular hakknda dava almasn istemilerdir. Bu gerekeyle, yazar Aziz Nesin ve yaz ileri sorumlusu Rfat Ilgaz hakknda yeni bir dava daha almtr. kr Skmener, Trk Hava Kurumu Bakanl'na seildi. kr Skmener, 7.8.1946- 5.9.1947 tarihleri arasn- Vatan da ileri Bakan olarak grev yapmt.

Ocak

Ocak

Tekel maddelerine zam id- Tekel Bakan, tekel zamm iin yaplan eletirilere Vatan detle eletirildi. tatminkr yantlar veremedi.

1949 Yl 1087

G 5

Ay Ocak

Olay/Mevzuat Frat Nehri tamamen dondu. dari snr deiiklii hakknda l kararname ller Bankas genel mdr muavinliine atama yapld. Umurbeyde yeni bir belediye kuruldu. Dernekpazar adyla yeni bir bucak kurulmas hakknda l kararname yaymland.

Aklamalar

Kaynak

Frat Nehri smet Paa Kprsnden balayarak aa- Ayn ya doru on be kilometre mesafeye kadar tama- Tarihi men donmutur. Halk nehrin zerinden gemektedir. Erzurum ili Akale lesinin Glveren Bucana ba- RG l Zazalar Ky Merkez lesinin at Bucana balanmtr. Bayndrlk Bakanl Sular Dairesi Bakanl'ndan RG mstafi Yksek Mhendis Mhittin Kulin bu greve 875 lira maala atanmtr. Lapseki lesine bal Umurbey Bucanda belediye RG kurulmasna dair Dantay Genel Kurulu'nun karar onaylanmtr. Trabzon li aykara lesine balanmak, merkezi RG Kondu Ky olmak ve Kondu (B.M.), Arala, Fotinos, Fotkene, Fotrakan, Holomakidanos, Halanas, Okeho, Visir, Zeno Akkse, Zeno Ulcami, Zeno Zena kyleri kapsamak zere Dernekpazar adyla yeni bir bucak kurulmutur. Tarsus ve ukurova'nn kurtuluu da resmi trenler, Ayn CHP ve Demorkat Partililerin katld resmi geit- Tarihi lerle ve Adana'da olduu gibi, fener alaylar ile kutlanmtr. Hkmet; Sovyet Rusya'nn Boazlar hakkndaki g- Vatan rmelere yeniden balanlmasn istedii ve Karadeniz kys memleketlerinden baka memleketlerin itirak etmeyecekleri iki tarafl bir anlama yapld taktirde iki lke arasndaki gerginliklerin hafifleyecei ynnde bir gazetede kan haberi yalanlamtr. Adnan Advar ile Cihat Baban'n stiklal Mahkemele- Vatan ri kanununun ve eklerinin lav hakkndaki kanun teklifleri ileri Komisyonununda grld ve lavedilmesine karar verildi.

Ocak

Ocak

Ocak

Ocak

Ocak

Mersin'in kurtuluunun 27. yl kutlanmtr.

Ocak

Hkmet, Sovyetlerin Boazlar hakknda yeni bir mracaat yapt haberini yalanlad.

Ocak

stiklal Mahkemeleri Kanunu lavediliyor.

Ocak

Ankara Belediyesi Otobs ilerin yzde 50 zam talebine karn iveren'in iti- RG daresi ileriyle iveren raz ve Ankara l Hakem Kurulu Kararnn onaylanarasnda kan toplulukla i dna dair 15.12.1948 tarihli karar. uyumazl hakknda Uyumazlklar Yksek Hakem Kurulu karar yaynland. Celal Bayar'n Adana nutku. Tekel maddelerine zam yapld. Bakanlk emrine alnma Bayar, Anayasann tadili ve rejim buhran zerinde Vatan durdu. Tekel daresi zam listesini ilan etti.
Vatan

7 7 7

Ocak Ocak Ocak

Kelkit Kaymakam Hikmet Bilgili Bakanlk emrine BCA: 30..11.1.07/ alnd.

203.1..20.

Ocak

Emniyet Genel Mdrlne atamalar yapld.

Denizli ve Turgutlu emniyet amirliklerine Cevdet Gi- BCA: 30..11.1.0/ ray ve M. Fikri Kurum'un tayinleri.
203.1..7.

1088

Ynetim Zamandizini

G 7 7

Ay Ocak Ocak

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak

dari snr deiiklii yapl- Tunceli Merkez ilesine bal Snak ky, Beledi- RG 12 Ocak 1949 d. ye snrlarna alnd. Ordu Merkez Belediye Bakanl'na seilen Ali Rza Grsoy'un bakanl tasdik edildi. Demokrat Partinin nc yldnmnde, Celal Bayar, Menderes ve Koraltan, Mersin ve Tarsus'ta birer konuma yaptlar. Van'n zalp kazasnda, 32 vatandan ldrlmesi ile ilgili dava hakknda tetkikler yapan Dileke Komisyonu bu ite ihmali grlenler hakknda tahkikat almasna karar vermitir. Ali Rza Grsoy 9 yl Belediye Bakanl yapt.
BCA: 30..11.1.0/ 203.1..19.

Ocak

Celal Bayar konumasnda, "Kuracamz devlet ve Vatan hrriyetin millet kadar salam temele dayanm olmasn istiyoruz" dedi.

Ocak

zalp ilesinde kuruna dizilen 32 vatanda hakkn- Vatan daki bu karara, Demokrat Parti milletvekillerinden Hakk gedik ve Fikri Apaydn itiraz etmilerdir. Dileke Komisyonu bugn tekrar toplanarak bu itirazlar dinlemitir. tiraz sahipleri, bu ar hadisenin ihmal ve trahi deil, vazifeyi suistimal olduunu; bu ite o zamanki Bakanlarn ve yksek memurlarn da me'sul olduklarn anlatmlardr, kararn bu ekilde deimesini istemilerdir.

Ocak

Malatya'da Kbrsl Trkler Hariteki Trklerin zulmden kurtarlmas ve Ayn iin miting yapld. Kbrstaki Trklerin komnist tehlikesine maruz b- Tarihi raklmamalar iin Malatya kltr derneinin teebbs ile dn byk bir miting yaplmtr. Subaylar Heyetine Mahsus 4273 sayl Terfi Kanununun birinci maddesinin (B) fkrasyla ayn kanunun 4554 sayl kanunla deitirilen 11nci maddesinin son fkrasnn deitirilmesine dair kanun yaymland. Celal Bayar, skenderun'da yapt konumada "dier hrriyetler kadar din hrriyeti de mukaddestir" demitir. "Mfritlerin Baskn" Deiiklikte, Yardmc snflar yeniden tanmlanm- RG tr. Buna gre, demiryol, otomobil, shhiye, veteriner, levazm, harita, mhendis, harb sanayii ve ordu donatm yardmc snflar olarak tespit edilmitir.

Ocak

Ocak

Bayar, milliyet meselesindeki dncelerini u ekil- Vatan de ifade etmitir: "Din ve rk fark gzetmeksizin (Ben trkm) diyen vatandalar Trk sayar.

Ocak

Parlamentolar Birlii idare heyetini ele geirmek iin Vatan "Mfrit" milletvekillerinin ani taaruzlar akim kald. Geen seimde, otuz beler ve gen mebuslar idare heyetini ellerine geirmilerdi. stanbul Belediyesi, Sleymaniye Kitapl'nn bele- Vatan diyeye verilmesini istemitir. Anlamazlk belediye aleyhine zlmtr. 50 binden fazla kitap bulunan bu kitapln, sz konusu anlamazlk dnemde son derece bakml ve aktif olduu, gazeteciler tarafndan bildirilmitir. Binann kitaplk olarak kalmas, Vatan gazetesinde yerinde bir hizmet olarak nitelendirilmitir. Ziraat bankasnn 1949 yl takviminde dier radyo- Vatan larla birlikte, Moskova Peykler istasyonunun Trke

10

Ocak

Sleymaniye Kitapl Milli Eitim bakanl ile Belediye arasnda bir ihtilaf dourmutur.

10

Ocak

Ziraat Bankas takvimlerinde yer alan Moskova ve

1949 Yl 1089

Ay

Olay/Mevzuat peykler radyo istasyonlar, soruturmaya konu oldu.

Aklamalar yayn yapan dalga boylarna yer verilmesi, hkmeti ve milliyetileri kzdrd. Banka bunun zerine pek ou datlm olan takvimlerden geri kalanlarnda ilgili yapraklar koparttrm ve bir mfetti ile memur hakknda soruturma atrmtr. BKK: 3-8532. 1949 ylnda kamuya yararl dernek statsne sahip 11 dernek kurulmutur. Trk Belediyecilik Dernei de bunlarn arasndadr. Genellikle veremle sava derneklerine kamuya yararl dernekler stats verdilii grlmektedir. Bakanlar Kurulu Karar (10.1.1949 ve 3-8534 say)

Kaynak

10

Ocak

Bursa Verem Sava Dernei'nin genel menfaatlere yararl derneklerinden saylmasna karar verilmitir.

BCA: 30..18.1.2/ 118.87..13./ 13-59; RG 20 Ocak 1949 RG 20 Ocak 1949

10

Ocak

Edirne linin Merkez lesi Geni toprakl blge olarak tespit edildi. Merkezi skenderun olmak zere skenderun Baheli Evler Yap Kooperatifi'nin kurulmasna izin verildi.

10

Ocak

1949 yl ierisinde kurulmasna izin verilen yap kooperatifleri: stanbul Bizim Evler Yap Kooperatifi; Antalya Bahelievler Yap Kooperatifi; Ankara Belediyesi Memur ve Mstahdemleri Ev Yap Kooperatifi; Hereke Smer Yap Kooperatifi; Trkiye Bankas stanbul ubesi Memurlar Yap Kooperatifi; engelky Bahelievler Yap Kooperatifi; zmir Karyaka Ev Kooperatifi; Seyhan retmen Evleri yap Kooperatifi'; demi Yap Kooperatifi; Zonguldak Halk Yap Kooperatifi; Malatya nn Evleri Yap Kooperatifi Ortakl;

BCA: 30..18.1.2/ 118.87..19/ 10-379

10

Ocak

Yangn ve ykma urayan Doal afetler, yangn gibi ykmlar nedeniyle, 1949 341 kiiye Devlet Ormanla- ylnda genellikle parasz kerestelik aa verme uyrndan parasz kerestelik gulamasyla karlalmaktadr. aa verildi. Kmrszlk nedeniyle stasyonlarda ok miktarda meyve sebze kalmtr. birok tren seferinin iptal edilmesi neticesinde, gney blgesi sebze ve meyvaclar zor duruma dt. Bir eroin fabrikas meydana karld. Bakanlk emrine alnma

BCA: 30..18.1.2/ 118.87..14/ 46-81 Vatan

11

Ocak

11 11

Ocak Ocak

Yeilkyde bir eroin fabrikas baslm ve byk bir Vatan ebeke su stnde yakalanmtr. Develi Kaymakam Ruhi etiner Bakanlk emrine BCA: 30..11.1.0/ alnd.
203.2..3.

11

Ocak

Dantay'da atamalar yapl- Dantay Bakanl 1. Snf Yardmclna Avni P- RG 12 Ocak d. nar'n tayini; Dantay Bakanl 3. Snf Yardmclna Rauf ktem'in tayini; Dantay Bakanl Kanun Szclne Zeki Asya'nn tayini; Dantay Bakanl 5. Snf Yardmclna Saime Tulga'nn tayini. 7.1.1949 tarihli l kararname Emniyet Genel Mdrlne atamalar yapld. Baz emniyet mdrlkleri ile Emniyet Genel M- BCA: drl Ariv ve nemli ler, stanbul Emniyet 30..11.1.0/ 203.2..11. Mdrl ube Mdrl'ne yaplan tayinler.

11

Ocak

1090

Ynetim Zamandizini

G 12

Ay Ocak

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak

Bulgaristan'a okka ile tarihi Bir takm tarihi vesikalar Bulgaristan'a kese kad Vatan vesika satld haberi gayaplmak zere okka ile satld belirtilen haberde, zetelerde yer ald. tarihi vesikalarn elden karlma tarihi 1931 ylnn Haziran ay olarak belirtiliyor. Kabinede deiiklik: Kasm Ulatrma Bakan Kasm Glek, Devlet bakanl'na Vatan, Glek Devlet Bakan oldu. tayin edilmitir. (11 Ocak 1949 tarih ve 4-23 sayl RG Cumhurbakanl yazs.) Sabahattin Ali'yi ldrdler haberi, gazetelerde byk manetlerle yer ald. Huduttan Bulgaristan'a kaarken ldrlen Sabahattin Vatan Ali'yi, Bulgaristana para mukabilinde adam karan Ali Ertekin ismindeki bir kiinin ldrd akland. Ali Ertekin yakaland. Ali Ertekin, 2 Nisan 1948 tarihinde Sabahattin Aliyi ldrdn itiraf etti. 1949 ylnda 2082 kii vatandala alnmtr.
BCA: 30..18.1.2/ 118.89..10.

12

Ocak

12

Ocak

12

Ocak

55 kiinin vatandala alnmasna izin verildi. Akbank Trk Anonim Ortakl tarafndan stanbul'da bir ube almasna izin verilmitir.

12

Ocak

Bakanlar Kurulu Karar, 12.1.1949 tarih v e 3/ 8619 RG 24 Ocak 1949 say.

12

Ocak

Amerikan Bykelilii Ankara ankaya Caddesi zerinde Amerikan By- BCA: binasnn yaplaca yer be- kelilii'nce bina yaplmak zere 1295 ve 1299 ada- 30..18.1.2/ 118.89..8. lirlendi. lara ait 498 sayl imar kanunun onay.
40-69

12

Ocak

rr toplarnn muamele vergisinden muaf tutulmas hakknda Bakanlar Kurulu Karar alnd.

rr toplar, sanayi ve maden ileriyle her trl su RG 24 tat aralarnda kullanlp muamele vergisinden is- Ocak 1949 tisna edilecek olan makine, alt ve edevatla ilgili 17.7.1949 tarihli ve 2/ 13993 sayl karara bal listeye eklenmitir. (BKK 3/8575 karar say ve 12.1.1949 tarih) Afyon sakz ve tohumu iin ekime izin verilen yerlere RG 24 Aydn Koarl ve Germencik ileleri; Haha tohu- Ocak 1949 mundan ya istihsali iin ekimine izin verilen yerlere Kayseri Yeilhisar ilesi eklenmitir. (1948-49 yl iin tespit edilen yerler, 24.6.1948 tarih ve 3/7662 sayl Bakanlar Kurulu Kararnda yer almaktadr).

12

Ocak

Haha ekilecek ve Afyon st toplanacak blgelere ekleme yapld.

12

Ocak

el Yurt Yeertme ve 1949 yl ierisinde faaliyet alanlar birbirinden farkl BCA: Onarma Kooperatifi'nin ku- birok kooperatif kurulmutur. Bunlar genellikle t- 30..18.1.2/ 118.91..11. rulmasna izin verildi. ketim kooperatifleridir. Merkezi Arapkir olmak zere Arapkir Memurlar Tketim Kooperatifi'nin kurulmasna izin verilmesi. 1949 ylnda kurulmasna izin verilen tketim kooperatifleri: Sinop Devlet Memurlar Tketim Kooperatifi; Nazilli Basma Fabrikas Tketim Kooperatifi; Eskiehir eker Sanayii ileri Tketim Kooperatifi, baheli Evler Tketim Kooperatifi; Konya-Ereli Durlaz Kylleri stihlak Kooperatifi; Diyarbakr Hudutlu sorumlu Memurlar stihlak Kooperatifi; atalaz Elektrik Santrali Memur ve ileri Hudutlu Sorumlu stihlak Kooperatifi; Karaman Halk stihlak Kooperatifi; Ankara'da Petrol Ofisi Memur ve Hizmetlileri istihlak ve Yardmlama Kooperatifi; Yeil Simav Tasarruf, stihlak ve Ticari Teebbsler Kooperatifi.
BCA: 30..18.1.2/ 118.91..19/ 10-384.

12

Ocak

1949 Yl 1091

G 12

Ay Ocak

Olay/Mevzuat Rize ay fabrikasnn ina tesisleriyle makine eksiklerinin ikmali iin 900.000 lirann istikraz suretiyle salanmas hakknda Devlet Ekonomi Kurumlar Genel Kurulu Karar yaymland. Tokat Belediye bakanlna seilen Mehmet Altun'un Bakanl l kararname ile onand.

Aklamalar

Kaynak

3460 sayl kanun gereince toplanan Devlet Ekono- RG mi Kurumlar Genel Kurulunca 10.1.1949 tarihli oturumda kabul olunan karara gre, bu istikraz anlamas iin Devlet Ziraat letmeleri Kurumu yetkili klnmtr. (alma Bakan Tahsin Bekir Balta, Manisa Milletvekili Kamil Cokunolu ve Tokat Milletvekili Reit nder^den oluan divan karar). 1580 sayl kanunun 89 ncu maddesine gre onan- RG mtr.

12

Ocak

12

Ocak

Trabzon'un Kisarna kyn- 1949 ylnda maden suyu imtiyaz iki tanedir. de bulunan maden suyu iletme imtiyaz Saadet ulhaya devredildi. Trkiye Emlak Kredi Bankas'nn Malatya ve Antalya'da birer ube amalarna izin verildi. Zeytinciliin slahna ve yabani zeytinlerin alattrlmasna dair Tzkte deiiklik yapld. Devlet Bakanl'na atanan Kasm Glek, grevi kabul etmedi. Nezir Toplu'nun lm cezas TBMM karar ile onayland.

BCA: 30..18.1.2/ 118.89..19/ 66-17

12

Ocak

Bakanlar Kurulu Karar, 12.1.1949 tarih v e 3/ 8626 RG 24 Ocak 1949 say.

12

Ocak

9.3.1940 tarihinde yrrle giren Tzkte 6. mad- RG 24 desinin B fkras ile 8. maddesi deitirilmitir (BKK Ocak 1949 karar say: 3/8579 ve 12.1.1949 tarih). Kasm Glek'in grevi neden red ettii o gnlerde Vatan ok tartlmtr. Hatta yeni hkmetin kurulmasnn nn amaya yol aan bir hamle olup olmad da dile getirilmitir. 1633 numaral kararda, Mu Ar Ceza Mahkeme- RG 19 sinden verilen ve Yargtay Beinci Ceza Dairesinden Ocak 1949 onanm olan hkmn yerine getirilmesi iin Anayasann 26 nci maddesi hkm uyarnca Nezir Toplu'nun idamna karar verilmitir.

13

Ocak

13

Ocak

13

Ocak

Ulatrma Bakan Kasm 12.1.1949 tarih ve 4/30 sayl Cumhurbakanl ya- RG Glek'in Devlet Bakanl'- zs. Kasm Glek'in itiraz zerine devlet bakanlna tayini iptal edildi. na tayininden vazgeildi ve Ulatrma Bakan olarak kald. Dantay ve Ekonomi Bakanlnda atamalar yaplmtr. Kazan Vergisi tasars, Encmene iade edildi. Komnistlik sulamas ile yarglanan profesrlerin durumas yapld. Dantay Kanun szcl ve Ekonomi Bakanl RG Tetkik Kurulu Bakanl ve Ticaret Bakanl Londra Ticaret Ataeliine atamalar yapld. Bu tasarnn tamamen reddini isteyen takrirler veril- Vatan di. muhalif partilere ve Halk Partisine mensup mebuslar, tasar aleyhinde bulundular. Vazifelerini ktye kullanmakla sulanan Pertev Vatan Naili Boratav, Behice Boran ve Niyazi Berkes'in muhakemelerine devam edildi. Komnistlik sulamasyla yarglanan niversite retim yelerinin davas 10 ubat 1950 tarihinde sona erdi; Behice Boran ve Niyazi Berkes 3'er ay hapis cezas ald. Pertev Naili Boratav beraat etti.

13

Ocak

14

Ocak

14

Ocak

1092

Ynetim Zamandizini

G 14

Ay Ocak

Olay/Mevzuat Adalet Bakanl ve Milli Eitim Bakanlnda atamalar yapld. Adalet Bakanlnda atamalar yapld.

Aklamalar

Kaynak

Adalet Bakanlnda yarg atamalar, Milli Eitim RG 24 Bakanlnda ise stanbul niversitesi Fen Fakltesi Ocak 1949 Jeoloji ve Mineroloji Enstits Profesrlne atama yaplmtr. Bursa Ar Ceza Mahkemesi Bakanl, Yargtay BCA: Raportrl, Fatsa Ceza Hkimlii, Keap Sulh 30..11.1.0/ Yargl, Sandkl Sorgu Hkimlii ve Daday 203.2..15. Cumhuriyet Savcl'na yaplan tayinler. zmir Mstahkem Mevki Komutanl, Harp Akade- BCA: misi Komutanl ve 1. Ordu Mfettilii ile Askeri 30..11.1.0/ Yargtay Savc Yardmcl ve Genelkurmay Ba- 203.2..17. kanl emrine yaplan tayinler; rahatszl sebebiyle emekliye ayrlan Askeri Hkim Mnir Kocatak'n emeklilik ileminin iptali ile Askeri Yargtay yeliine ve Adalet Tefti Kurulu Bakanl'na Kemal Kalkan'n tayini Mesleki yetersizlik sebebiyle emekliye sevkedilen J. BCA: Bnb. Sadettin Atila'nn TBMM Geici Dileke Ko- 30..11.1.0/ misyonu'nun karar zerine emeklilik ilemi iptal 203.2..13. edildi. zm, ttn ve incirlerde bulunan kurtlarn imhasn- RG da kullanlmak zere ithal edilen ve gmrk tarifesinde 756/D pozisyonuna dahil olan Methy Bromit, Ekonomi Bakanl'nn istei Maliye Bakanlnn teklifi ile Bakanlar Karar (31.12.1948, 8493 sayl karar) 3843 sayl Muamele Vergisi Kanunundan muaf tutulmutur.

14

Ocak

14

Ocak

Askeri atamalar yapld.

14

Ocak

Emekliye sevk edilen bir subayla ilgili karar iptal edildi. Methyl Bromit gaznn muamele vergisinden muaf tutulmas hakknda Bakanlar Kurulu Karar.

14

Ocak

14

Ocak

Samsun Belediye Bakan- 1580 sayl kanunun 89 ncu maddesine gre onan- RG l'na seilen Sami Arm'n mtr. bakanl l kararname ile onand. Ziraat Bankas Ynetim Kuruluna Ber Trker, Bakanlar Kurulu Karar ile tayin edildi. Hasan Saka kabinesi istifa etti. Bakanlar Kurulu Karar (25.12. 1949 ve 3-8482). Zi- RG; raat Bankas Ynetim Kurulu'nunun Ticaret Bakanl- Vatan, 17 yeliine getirilen Ber Trker, eski Afyon Mil- Ocak 1949 letvekili. ankaya'da Cumhurbakan ile yaplan grmelerde Vatan; RG Kabine ile ihtilaflar halledilemedi ve Hasan Saka ka- 17 Ocak binesi istifa etti. Saka "son zamanlarda rastladmz 1949 baz mkller sebebiyle Kabinenin istifasn" sunduunu belirtti. Gazetelerde yer alan haberlere gre Saka Kabinesinin istifasnda devlet Bakanl olay barda taran son damla oldu. Ankara'da 20 Mays 1948 tarihinde imzalanan an- RG lama ve ekleri onanmtr.

14

Ocak

15

Ocak

15

Ocak

Trkiye Cumhuriyeti Hkmeti ile Norve Krall Hkmeti arasnda Hava Ulatrmalarna Dair olan Anlamann Onanmas Hakknda Kanun yaymland.

1949 Yl 1093

G 16

Ay Ocak

Olay/Mevzuat stanbulda, mam Hatip Kurslar ald.

Aklamalar

Kaynak

lk defa 15 Ocak 1949'da stanbul ve Ankara'da ol- Vatan mak zere mam-Hatip Kursu adyla on aylk bir retim kurumu alm, daha sonra bunlarn says ona kmtr. lkenin din grevlisi ihtiyacnn karlanmas dncesiyle ortaokul mezunlarndan askerliini yapm olanlarn kabul edildii bu kurslar 1958 ylma kadar devam etmitir. Kominform ajanlar halk Tito'ya kar ayaklandrd.
Vatan

16 16

Ocak Ocak

Karada'da isyan kt. Mfritler, Parlamentolar Birlii Trk grubunu ele geirdiler.

CHP ierisindeki mfritler - otuzbeler mcadelesi, Vatan Parlamentolar Birlii Trk Gurubunda devam etmektedir. Otuzbeler toplanty terk ettiler. Otuzbeler, Recep Peker dneminde ona kar muhalif olan liberal kanad oluturan kesime verilen addr. Recep Peker istifa ettikten sonra, nnye tepki olarak, Ulus gazetesi bayazar Falih Rfk Atay istifa etmitir. Yerine, 35lerden Nihat Erim bayazar olmutur.

16

Ocak

Yeni kabineyi kurma gre- Kabine CHP koalisyonu addediliyor: Babakan yar- Vatan vi emsettin Gnaltay'a ve- dmcl: Nihat Erim; devlet bakanlna N. Esat rildi. Smer, Maliyeye: . Rt Aksal; ilerine E. Eriirgil; Bayndrla: . Adalan; Gmrk ve Tekele: Dr. erafettin Brge; Ulatrmaya: Kemal Satr; almaya Reat emsettin Sirer getirildi. Dier bakanlar yerlerini muhafaza ettiler. emsettin Gnaltay babakan olarak atand. emsettin Gnaltay Kabinesi belirlendi. Cumhurba- RG kan ayn gn kabineyi onaylad.

16 17

Ocak Ocak

Kayseri, Busack kazasnda DP Kayseri mitinginde bir vatanda: Ben CHP'liyim, Vatan yaplan belediye seimini haksz seildim" diye bard. protesto etmek iin Demokrat Parti, ayn yerde bir miting tertipledi. Yeni hkmet bir aylk bte getirecek. CHP grubunda mfrit- mutedil mcadelesi bakan vekillii seim ncesinde yeniden alevlendi. Amerika Birleik Devletleri, Diktatr Devletlere yardm edilmeyeceini aklad. Gnaltay Kabinesi grevine balad. Van'n zalp ilesinde, 33 kylnn 3. Ordu Komutan Orgeneral Mustafa Mulal'nn emriyle kuruna dizilmesi olay (1943) konusunda verilen soru
Vatan

17 17

Ocak Ocak

18 Ocak gn yaplan oylamada, CHP grup bakan Vatan, 18 vekilliine byk bir ekseriyetle Faik Ahmet Barutu Ocak 1949; Vatan, 19 getirildi.
Ocak 1949

18

Ocak

ABD dileri Komisyonu bakan Sol Bloom, Tem- Vatan silciler Meclisinde yapt beyanatta, yaplan yardmdan komnistlerin faydalanmadnn ispat edilmesi art ile in'e yardm edilmesine taraftar olduunu ilan etmitir. Kabine, ilk toplanty Cumhurbakan nn'nn ba- Vatan kanlnda yapt. TBMM Bakanl'na verilen bu soru nergesinin Vatan; kabul edilmesi zerine olayla ilgili asker ve sivil y- Altan neticiler hakknda soruturma ald. Btn sanklarn (2005). Genelkurmay Askeri Mahkemesi'nde tutuklu olarak yargland davada kuruna dizme emrini kendisinin verdiini syleyen Mulal, 2 Mart 1950'de lm, ar-

18 18

Ocak Ocak

1094

Ynetim Zamandizini

Ay

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak

nergesi meclis gndemine dndan da hafifletici nedenlerle 20 yl hapis cezasna alnd. arptrld. Ama Askeri Yargtay karar bozdu; Mulal yeni yarglama balamadan 11 Aralk 1951'de hapiste ld. 18 Ocak Dantay ve ileri Bakanl, Bayndrlk Bakanl ve Ticaret Bakanlnda atamalar yapld. Dantay'da ikili kararname ile ileri Bakanlnda RG Emniyet mdrl kadrolarna l kararname ile atamalar yapld. Bayndrlk Bakanl ve Ticaret Bakanlnda da l kararname ile atamalar yapld. ileri Bakanlnda yaplan atamalar sonucunda, Zonguldak, Erzurum, Krklareli, Bilecik, Afyon, Eskiehir, Trabzon, Konya, Siirt, Bingl, Bursa, Kayseri, Sivas, Tokat, Kastamonu'nun emniyet mdrleri deiti. Hukuk fakltesi mnazara ekibi grev hakk tannma- Vatan ldr tezini savunmulard; buna karlk ktisat grubu ise, grev hakk tannmamaldr teziyle mnazaraya girmilerdir. Mnazaray "grev hakk tannmaldr" tezini savunan Hukuk Fakltesi rencileri kazanmtr. Yeni hkmet, iki prensibin tahakkukuna alacak: Vatan Mali ve iktisadi konularda gereki vaatlerde bulunulacak ve yeni bir seim kanunu getirilecek. Kastamonu ilinin Ara ilesine bal Tuzakl Ky- RG nn d orman snrlar; Balkesir line bal Merkez lesinin Konakpnar Buca Dikilitepe, Ilca deresi, Demirpnar, Uzunburun, Pelitcik deresi, Domuzukuru ve kurtkla ormanlarnn snrlar; Kazda silsilesi Yksektepe, Kapakl, Dumanl, akmakboaz, Grlek, Yurtpnar, Kurudere ve Masrldere devlet ormanlarnn snrlar belirlenmitir. zalp Kaymakam ve Jandarma subaynn daha nce Vatan mahkemeye verildikleri; mahkum olduklar ancak ilk mahkumiyetleri nedeniyle cezalarnn tecil edildii bilgisi zerine, mahkeme kararnn Meclis'e ulamasndan sonra konunun tekrar gndeme gelmesine karar verildi. Truman and ime nutkunda, komnizmi yalanc bir Vatan felsefeye dayanmakla eletirmitir. Bu konuma, "Souk Savata yeni bir cephe"nin almas olarak nitelendirilmitir. stediimiz kredinin alabilmesi iin tetkiklerde bu- Vatan lunup bir rapor hazrlayacak olan Harison Clark ve William Diamond ve Stevart Mason'dan oluan kiilik heyet Trkiye'ye geldi. Tamimde, demokrasi icaplarna uygun hareket, va- Vatan tandalara eit muamele ve kolaylk tavsiye ediliyor.

19

Ocak

Milli Trk Talebe Birliine bal Hukuk ve ktisat Fakltesi talebe dernekler arasnda yaplan mnazarada, "grev hakk tannmal m tannmamal m" tartmas yaplmtr. Yeni kabinenin program akland. Orman Genel Mdrl 15 numaral Orman tahdit Komisyonu Teblii yaymland.

20

Ocak

20

Ocak

20

Ocak

Van'n zalp ilesinde kuruna dizilen 32 vatandala ilgili konu Mecliste grld.

21

Ocak

ABD Bakan Truman and ime treninde komnizmi yalanc bir felsefe olmakla eletirdi. Dnya Bankas, Trkiye'nin istedii borcu tetkik etmek iin temsilcilerini Trkiye'ye gnderdi. ileri Bakan, vatandalara eit muamele ve demokrasiye uygun hareket etmeleri konusunda bir tamim gnderdi.

21

Ocak

21

Ocak

1949 Yl 1095

G 21

Ay Ocak

Olay/Mevzuat Orman Genel Mdrl 1 no'lu Orman Tahdit Komisyonu Teblii yaymland. PTT Memur ve Hizmetlilerine Verilecek Munzam alma creti Tz'nn yrrle konulmasna karar verilmitir.

Aklamalar

Kaynak

stanbul- Silivri lesi eltik Ky Yarmatepe orma- RG nnn snrlar tespit edildi. letme artlarna ve idari lzum ve zaruretlere gre RG hafta tatili alamayanlarla belli alma saatleri dnda altrlacaklardan kimlere ve ne gibi hallerde munzam alma creti verilecei dzenlenmitir.

21

Ocak

21

Ocak

Tababet ve uabat sanatla- TBMM'de 17.1.1949 tarihinde kabul edilen deiik- RG rnn tarz icrasna dair olan likle, hekimlerin her trl ticaret yapmalarna izin ve1219 sayl kanunun 12nci rilmektedir. maddesinin deitirilmesi hakknda kanun yaymland. Umumi Hfzshha Kanununun 12 nci ve 14 nc maddelerinin deitirilmesi hakknda kanun yaymland. Cumhurbakan nn, Demokrat Parti Bakan Celal Bayar ile grt. 1593 sayl Umumi Hfzshha Kanununun 12 nci mad- RG desi, Yksek Salk ras yelerinin seimi ile ilgilidir. Bu kanunun yrrle girmesi ile birlikte grevli bulunan yelerin yelikleri dmtr (geici madde).
Vatan

21

Ocak

23

Ocak

23

Ocak

Truman'n Nutku Sovyetler Moskova basn, Truman Nutku'nu "Komnizme kar- Vatan Birlii tarafndan sert bir kudurgan bir hcum" olarak vasflandrld. ekilde eletirildi. Amerikan Filosu stanbul Limanna geldi. Birleik Amerikan Askeri Donanmasna bal bir filo Vatan bir haftalk bir resmi ziyarette bulunmak zere bu sabah limanmza gelmitir.

24

Ocak

25

Ocak

Behet Kemal alar, Par- Gvenoyu grmeleri srasnda konuan Behet Vatan tiden ve Meclisten istifa et- Kemal alar, ar eletirilerde bulundu. Behet keti. mal alar: "Artk azmzla ku tutsak, deil memleketi, dnyay kurtarc tedbirleri bulsak dahi halk tatmin edemiyecek hale gelmi bulunuyoruz." Kabine Meclis'ten 42'ye kar 349 gizli oyla gvenoyu ald. CHP grubunda program okundu. Program haricinde Vatan; C; konuan babakan, yegane arenin bu memlekette RG demokrasinin kklemesi olduunu, btede 15 milyon lira kadar bir tasarruf yaplabileceini, baz tertiplerle mkellefiyet tahmil eden kanunlarn geri alnacan, yalnz yol vergisinin Meclise getirileceini syledi. Yeni Babakan gizli reyle itimat isteyerek, ak oy durumunda meydana gelen dedikodularn nne gemi oldu. Bu arada u nu da kaydedelim ki 5 itimatszlk ve 291 itimat reyi 296 eder. Mecliste ekseriyet partisine mensup daha 100 der fazla milletvekili vardr. Bunlarn hepsini resm ve gayri resmi izinli addetmee imkn yoktur. Demek ki 100'e yakn Halk Partili milletvekili reylerini kullanmamlardr. emsettin Gnaltay Bakanl altndaki Bakanlar Kuruluna (42) red oyuna kar (349) oyla gvenilmitir. Askeri Yargtay yeliine ve Adalet Tefti Kurulu BCA: Bakanl; Dileri Bakanl yurt ii ve yurt d 30..11.1.0/ tekilatna ve hkim, savc ve yardmclklarna ta- 203.3..2. yinler yapld.

25

Ocak

25

Ocak

Atamalar yapld.

1096

Ynetim Zamandizini

G 25

Ay Ocak

Olay/Mevzuat Basn ve Yayn Genel Mdrlne Ahmet kr Esmer tayin edildi. Bir askeri hkimin emeklilik ilemi iptal edildi. Gnaltay Hkmeti siyasal ortam yumuatt.

Aklamalar

Kaynak

25.1. 1949 tarihli Bakanlar Kurulu Karar ve kili Ka- RG 29 Ocak 1949 rarname. Rahatszl sebebiyle emekliye ayrlan Askeri H- BCA: kim Mnir Kocatak'n emeklilik ileminin iptaline 30..11.1.0/ 203.3..2. karar verildi. Nadir Nadi'nin yazs: "imdiye kadar almadmz C derecede mtevaz ve demokratik bir yryle ibana geen yeni hkmet ortaklkta derhal iyi bir tesir uyandrd. Halk vicdannda yarna dair mitler belirmeye balad. yldr iine saplandmz kmazdan kurtulmann artk imknsz olmadn dnebiliyor, derdlerimize deva bulunabileceini tahmin ediyor ve yazyoruz. Bu halin daima daha iyiye doru gelimesini ve mitlerin adm adm gereklemesini dilemiyecek br vatanda aranzda yoktur. Eski ask suratl havay yumuatmak, kara bulutlar seyrekletirerek ardndaki gne klarn bize gsterebilmek iin sayn Gnaltayn ortal topa tutmas gerekmemitir. Birka basit iyi niyet iareti, bir iki tatl sz (bu deiiklii hazrlamaya yetmitir. Yeni hkmet szn tutar da, yaplmas hi de g olmyan vaidlerini ksa zamanda birer birer yerine getirmeye balarsa, havann bsbtn deierek iyimserlik duygularnn ortala hkim olacana phe yoktur."

25

Ocak

25

Ocak

26

Ocak

Bakanlar Kurulu Karar ile Bakanlar Kurulu Karar. 12.1.1949 tarih ve 3/8554 RG Elektrik Ett daresi Genel say. Direktrlne Cemil Gke tayin edildi. stanbul Ortodoks Patrikliine seilen Newyork Rum Ortodoks Bapiskoposu stanbul'a geldi. Trkiye Matbaaclk ve Gazetecilik Anonim Ortakl'nn kurulmasna izin verildi.. Avusturya vatandalarnn mallar zerindeki blokaj kaldrld. Benzinden alnacak yol vergisi hakknda kanun tasars. Birlemi Milletler Gda ve Tarm Tekilat (FAO) Trk Milli Komitesinin Kurulu ve almas Hakkndaki Ynetmelii Bakanlar Kurulu Karar ile yrrle girdi. Amerikan askeri tat ua ile stanbul'a gelen Patri- Ayn Tarihi i, stanbul'da kalabalk bir kitle karlad.

26

Ocak

26

Ocak

27.12.1948 tarih ve 3/8488 sayl Bakanlar Kurulu RG Karar ile merkezi Ankara'da olmak zere, yirmi yl sre ve yz bin Trk liras sermaye Trkiye Matbaaclk ve Gazetecilik Anonim Ortakl'nn kurulmasna izin verilmiti. Avusturya vatandalarna ait memleketimizde bloke BCA: edilen menkul ve gayrimenkul mallar ile alacaklar 30..18.1.2/ 118.96..10/ serbest brakld.
71-770.

27

Ocak

27

Ocak

1952 ylnda uygulamaya konulan Akaryaktlardan BCA: Alnacak Yol Vergisi Hakkndaki Kanun'la eski uy- 30..18.1.2/ 118.93..14/ gulamalara son verilmitir.
71-1284.

27

Ocak

FAO esas nizamnamesine gre ilerin yrmesi iin sz konusu ynetmelikte bir Milli FAO Komitesi kurulmutur. Tarm Bakan mstear, bu komitenin bakandr. Bunun dnda, Tarm Bakanl Yabanc memleketler Tarm leri Servisi Bakan, Ziraat leri Umum Mdr, Veteriner leri Umum Mdr, Orman Umum Mdr, Dileri Bakanl ktisat ve

Dstur, nc Tertip Cilt 30; RG 16 ubat 1949

1949 Yl 1097

Ay

Olay/Mevzuat

Aklamalar Ticaret Dairesi U. Mdr, D Ticaret Dairesi Umum Mdr, Salk ve Sosyal Yardm Umum Mdr, istatistik Umum Mdr, Ziraat Bankas Umum Mdr, Umumi Katip olmak zere on yeden ibarettir.

Kaynak

27

Ocak

Karadeniz Erelisinde Havzann kmr istihsalatn artrmak ve nakliyatn daha verimli yaplabilmesini temin iin lzumlu olan modern makine ve malzemeleri ngilizler bir liste halinde alakal makamlara bildirdiler. Oktay Rifat'n telif ettii eserin Devlet Konservatuar tatbikat sahnesinde oynatlmasna devam olunmamas sebebiyle maddi manevi zararnn tazmini hususunda at davaya idare yarg yerlerince baklmas lazm geldii hakknda Uyumazlk Mahkemesi Karar yaymland. Dilerinde atamalar yapld.

htiya gsterilen makine ve malzemelerin kullanla- Ayn ca yerleri grmek ve tetkik etmek zere Marshall Tarihi Plan tatbikat ile ilgili iki Amerikan uzman ile Ereli Kmrleri letmesi Genel Mdr hsan Soyak dn ve bugn burada yaplmakta olan liman inaatn yerinde tetkik etmilerdir.

27

Ocak

Oktay Rifat'n Milli Eitim Bakanlna kar at RG dava, Milli Eitim Bakanl'nn dava alan yer nedeniyle itiraza ve uyumazla neden olmutur. Uyumazlk Mahkemesi Karar, davaya idare yarg yerlerince baklmas ynnde olmutur.

29

Ocak

Rzaiye bakonsolosluuna Merkezden Talat Acarer, RG ikago Bakonsolosluuna Merkezden Hikmet Hayri Anl ve eitli konsolosluk katipliklerine, mstearlklarna ve atamalar yaplmtr. 27 Nisan 1949 tarihli TBMM oturumunda dosyalarn BCA 30..10.0.0/ yanmas bir soru nergesinde sorulmutur.
11.65..17.

29

Ocak

Dr. efik Hsn ve arkadalar hakkndaki Ankara stiklal Mahkemesi'ne ait dosyann stanbul Adliyesi yangnnda yanm olduu TBMM'ye bildirildi.

31

Ocak

lm Cezasna arptrlan ki kiiyi ldrmekten sulu Mehmet Skeli'nin lm RG 9 ubat 1949 Mehmet Skeli Hakkndaki cezasnn infazna karar verildi. Yargtay karar TBMM tarafndan onayland. 1949 Ylna ait Geici Bte Kanunu yaymland. Bakanlk emrine alnma 28 ocak 1949 tarihinde TBMM'de kabul edilen Gei- RG ci Bte Kanunuyla, 1949 yl btesi kana kadar 97 264 000 Lira'lk geici denek ayrlmtr. Bingl Milli Eitim Mdr Stk nal'n Bakanlk BCA: 30..11.1.0/ emrine alnd.
203.3..13.

31

Ocak

31

Ocak

31

Ocak

eitli Kamu Kurumlarnn Ankara niversitesi, Devlet Demiryollar ve Liman- RG 1949 yl Geici Bte Ka- lar letme Genel Mdrl, Devlet Havayollar nunlar yaymland. Genel Mdrl, Hudut ve Sahiller Genel Mdrl, stanbul niversitesi, stanbul Teknik niversitesi, Orman Genel Mdrl, Posta, Telgraf ve Telefon letme genel Mdrl, Tekel Genel Mdrl, Vakflar Genel Mdrlnn 1949 yl ubat ayna ait geici bte kanunlar yaymland.

1098

Ynetim Zamandizini

G 31

Ay Ocak

Olay/Mevzuat Trkiye'de bulunan Amerikan donanmasndan bir ekip Cumhurbakan smet nn'y ziyaret etti. Adalet Bakanl'nda atamalar yapld.

Aklamalar

Kaynak

Cumhurbakan smet nn ankaya Kknde, Ayn Dou Atlantik ve Akdeniz Amerikan Deniz Kuvvet- Tarihi leri Komutan Oramiral L. Conolly ile birlikte gelen misafirleri kabul etti. Hukuk yarglklarna, Cumhuriyet Savclklara ata- RG malar kapsamnda 12 atama l kararname ile yapld.

ubat

ubat

Birlemi Milletler Gda ve Heyet gelmeden birka gn nce 27.1.1949 tarihinde Ayn Tarihi Tarm Organizasyonu Milli FAO Komitesi kurulmutur. (FAO) Avrupa Blgesi temsilcilerinden oluan bir heyetle Ankara'ya geldi. Ekonomi ve Ticaret Bakan- Bo bulunan yelie Halil Pekmen l kararname RG 7 ubat 1949 l Tetkik Kurulu Bakan- ile atand. l'na atama yapld. Ekonomi ve Ticaret Bakanlna ve Gmrk ve Tekel Bakanlna atamalar yaplmtr. FAO yelerinin katlmyla teekkl eden komisyonlar Ekonomi ve statistik Komisyonu statistik Umum Mdrlnde gda ve tarm komisyonlar da Tarm Bakanlnda toplanarak almalarna balad. Byk Millet Meclisi oturumunda Arapa ezan protestosu. Ekonomi Bakanl Tetkik Kurulu Bakanlna Halil RG 7 Pekmen, Gmrk ve Tekel Bakanl Mfetti Mua- ubat 1949 vini Yavuz Baysan ise Beinci snf Mfettilie l kararname ile tayin edilmitir. MLL F. A. O. KOMTES, Bakanlar Kurulu'nun Ayn 27.1.1949 tarih ve 3/8711 sayl karar ile kurulmu- Tarihi tu.

ubat

ubat

ubat

ubat

Byk Millet Meclisinin bugnk oturumunda Nide Ayn Milletvekili brahim Refik Soyer'in Maliye Bakanl- Tarihi ndan szl sorusunun mzakeresi srasnda locadaki dinleyicilerden birisi Arapa ezan okumaya balam ve bu hareket Meclis Umumi Heyetinde byk bir hayreti mucip olmutur. Meclis polisleri derhal mdahale ederek bu ahs locadan karrken ayn locada dier bir ahs da Arapa ezan okumaya balam ise de bu da yakalanarak derhal locadan karlmtr.

ubat

Amerika'nn Dou Atlantik Coholly ve maiyeti, 27 Ocak'tan beri Trkiye'de bu- Ayn Tarihi ve Akdeniz Filosu Bakolunmaktaydlar. mutan Amiral Richard l. Coholly ve maiyetindekiler stanbul'dan ayrld. Devlet Havayollar Genel Mdrl Memur ve Mstahdemlerinin vazife ve salahiyetleri hakkndaki tzkte deiiklik yaplmtr. 29.6.1944 tarihli v e 3/1109 sayl kararla yrrle konulmu olan Devlet Havayollar Genel Mdrl memur ve mstahdemlerinin vazife ve salahiyetleri ve idare muamelatnn tedvir sureti hakkndaki tzn 7,8,9,12 ve 33 nc maddelerinin deitirilmesi hakknda Ulatrma Bakanlnca hazrlanan ve Dantayca incelenmi olan iliik tzn yrrle konulmas; Bakanlar Kurulunca 4.2.1949 tarihinde kararlatrlmtr.
RG 15 ubat 1949; Dstur, nc Tertip Cilt 30, s.151.

ubat

1949 Yl 1099

G 4

Ay ubat

Olay/Mevzuat Dilerinde, Bayndrlk Bakanlnda ve Salk ve Sosyal Yardm Bakanlnda atamalar yaplmtr. Fethiye'nin Knk Kyndeki kazlara izin verildi. Smerbank genel Mdr dari yardmclna atama yapld. Trkiye Belediyecilik Dernei genel menfaatlere yararl dernek olarak kabul edildi. Ulatrma Bakanlnda tayin yapld. Ulatrma Bakanlnda tayinler yaplmtr.

Aklamalar

Kaynak

Dilerinde terfiler ve derece ykseltmeler yaplm; RG 12 Bayndrlk Bakanl'nda hukuk mavirliine atama ubat 1949 yaplm; Salk ve Sosyal Yardm Bakanlnda ise Yksek Salk uras yeliklerine atamalar yaplmtr. Fethiye'nin Knk ky civarndaki kazy, Prof. BCA: Demargne ile Devambez idare etmesine izin verildi. 30..18.1.2/
118.96..4.

ubat

ubat

Banka Genel Katibi Suat Keskinolu getirilmitir.

RG 16 ubat 1949

ubat

Bununla birlikte, Trkiye Jeoloji Kurumu; Hatay Ve- BCA: rem Sava dernei de genel menfaatlere yararl der- 30..18.1.2/ 118.95..11./ nekler olarak kabul edildi.
13-60

ubat

Ulatrma Bakanl Ba mavirliine Haldun BCA: 30..11.1.0/ Sarhan'n tayini.

203.3..21.

ubat

Posta, Telgraf ve Telefon genel Mdrln ifa et- RG 14 mekte olan Haldun Sarhan, Ulatrma Bakanl Ba ubat 1949 mavirlik kadrosuna atanmtr.
BCA: 30..18.1.2/ 118.95..9./ 15-86

ubat

Vatandalktan karlanlar. 1949 ylnda 977 kii vatandalktan karlmtr.

ubat

Yeni Rum Ortodoks Patrii Rum Ortodoks Patrii, Cumhurbakan smet nn'- Ayn Athenagoras, Ankara'ya y; Babakan emsi Gnaltay' ve ileri Bakan Tarihi gelmitir. Emin Eriilgil'i ve daha sonra Diyanet leri Bakan Hamdi Akseki^'yi makamnda ziyaret etmitir. Adalet Bakanlnda atamalar yapld. Adalet Bakanlnda ve orduda atamalar yapld. Adalet mfettiliklerine, Yarglklara, savclklara RG 16 ubat 1949 atamalar yaplmtr. Baz hkim, savc ve yardmclklar ile adalet mfet- BCA. tiliklerine; Ankara Jandarma Satnalma Kurulu Ba- 30..11.1.0/ kanl, Jandarma Subay ve Astsubay Okulu Komu- 203.4..4. tanl ve Krklareli Jandarma Blge Komutanl'na tayinler yapld. Edirne Valiliine Aydn Valisi Rkmeddin RG 23 Nasuhiolu ve Diyarbakr Valiliine Bolu Valisi ubat 1949 Kemal Hadml tayin edildi. 1949 ylnda 42'den fazla kitap ve derginin lkeye girii yasaklanm ve mevcutlar toplattrlmtr. Bir ka rnek: . Mavrolik (Karakurtlar) adl iki ciltlik kitap; Bulgaristan'da kan Kooperativen Front adl gazete; Yklm Bir ehrin Tarihi-Urfa adl kitap; Bedizzaman Saidi Nursi'nin Asa-y Musa adl kitab; Suriye ve Lbnan'da yaynlanmakta olan Sovyet Haberleri Servisi adl gazete; Paris&te kan L. Hmanite adl gazete; John Steinbeck tarafndan yazlp Rasim Grhan tarafndan tercme edilen Bitmiyen Kavga adl kitab.
BCA: 30..18.1.2/ 118.98..19/ 52-105

7 7

ubat ubat

10

ubat

Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Vali atamalar yapld. Ceskoslovenske Zahranicni Politice ve Deziniz Usesvazone Komunisticke Stav adl kitaplarn yurda sokulmas yasakland ve mevcutlarnn toplattrlmasna karar verildi.

10

ubat

1100

Ynetim Zamandizini

G 10

Ay ubat

Olay/Mevzuat akmak ve suni akmak tann tekel kapsamndan karlmas ve bu maddelerin gmrk vergilerinin deitirilmesi hakknda 5321 sayl kanun yaymland.

Aklamalar

Kaynak

7 ubat 1949 tarihinde kabul edilen kanunla, 1 Hazi- RG ran 1929 tarihli ve 1503 sayl kanunla devlet tekeli altndaki her nevi akmak ve suni akmak talar Devlet tekelinden karlmtr. Ayrca bu talarn thalat Umum Tarifesindeki pozisyonlar deitirilmitir.
BCA: 30..18.1.2/ 118.98..18/ 52-108

10

ubat

Hr Marko Paa adl gaze- Sabahattin Ali, Aziz Nesin, Rfat Ilgaz ve Mustafa tenin datm yasakland ve Mim Uykusuzun yazarln yapt 1946 ylnda mevcutlar toplattrld. yayn hayatna balayan Trk basn tarihinin en yksek tirajl yaynlarndan biri olan cuma gnleri kan haftalk mizah dergisi Markopaa eitli adlar altnda yayn hayatn srdrmtr. Markopaa kapatlncaya kadar srasyla; Merhumpaa, Malumpaa, YediSekiz Hasan Paa, Hr Marko Paa, Bizim Paa, Ali Baba adlar altnda yeniden karlmtr. Sk sk topland iin, gazete "Toplatlmad zamanlar kar" veya "Yazarlar hapishanede olmad zamanlar kar." gibi ibarelerle yaynlanrm. 1949 ylnda Trkiye'de yaymlanan gazetelerden Markopaa, Hr Markopaa, Badan, beer ve Yedisekiz Hasanpaa gazetelerinin baz saylarnn datlmas durdurulmu ve yasaklanmtr. Trkiye'de harb silah ve mhimmat yapan zel sanayinin kontrol hakkndaki 3763 sayl kanun dahilinde 1949 ylnda tespit edilen liste Bakanlar Kurulu Karar ile ilan edildi. Eczaclar ve Eczaneler hakkndaki kanuna bir madde eklenmesi hakknda kanun yaymland.

10

ubat

3/8799 syal BKK'ya gre 1949 ylnda harb silah ve RG 14 mhimmat sanayii listesi uak bata olmak zere 23 Mart 1949 maddeden olumaktadr. Bunlar arasnda her tr top; her cins tabanca; muharebe tank; zehirli gaz ve vastalar gibi maddeler vardr.

11

ubat

964 sayl Eczaclar ve Eczaneler hakkndaki kanuna RG bir madde eklenmitir. Buna gre, eczanesin bulunmayan il ve ilelerde Salk ve Sosyal Yardm Bakanlnca kabul edilecek bucaklarda eczane aanlara, tahditlere baklmakszn arzu ettikleri il ve ilelerde eczane amalarna izin verilmektedir. 1.3.1926 tarihli Trk Ceza Kanunu'nun 253nc mad- RG desine eklenen fkra ile; Birlemi Milletler Dnya Salk Kurulu'nun resmi mhr ve damgas ile dnya yuvarla zerine resmedilmi iki defne dal ortasndaki sembolnn ve kuruluun adnn ve ksaltmasnn ticaret veya herhangi bir menfaat kastyla kullanlmas yasaklanmtr. PTT hat babakc ve bamvezzilerlerle bakc ve RG 19 mvezzilerin alnma artlarn, istihdam yerlerini, va- Mart 1949 zife ve salahiyetlerini ve terfi usullerini gsterir tzkte baz maddeler deiti. (BKK: 3/8801 say)

11

ubat

Trk Ceza Kanununun 253nc maddesine Dnya Salk Kurulu'nun sembol hakknda bir fkra eklendi.

12

ubat

Bakanlar Kurulu Karar ile PTT ile ilgili bir tzkte deiiklik yapld.

12

ubat

Baz maddeleri deien Deien maddeler Trkiye'de tababete ait klinik ve RG 8 Mart Tababet Uzmanlk Belgele- laboratuarlar uzmanlk kollarnn tanmlar; asistan 1949 ri Hakknda Tzk, 3/8766 olmak iin gereken artlar ile ilgilidir. sayl Bakanlar Kurulu Karar ile onaylanmtr.

1949 Yl 1101

G 12

Ay ubat

Olay/Mevzuat Ordudan ihra vakalar

Aklamalar

Kaynak

Lv. Yzb. Naci Ulualp'in askeri eyay satmak ve zim- BCA: metine geirmek sularndan ceza almas sebebiyle 30..11.1.0/ ordudan ihrac ve emekliye sevk edilmitir. 1949 yl 203.4..10. ierisinde ordudan ihra edilen subay says otuz civarndadr.

12

ubat

Ticaret ve Ekonomi Bakan- Ticaretin Tanzimine ve ihtikarla [vurgunculuk] m- RG l'ndan vurgunculukla cadeleye dair 52 sayl sirkler ile idrofil pamuk mamcadeleye dair bir tebli liyet ve azami sat fiyatlar tespit edilmitir. yaymland. Cumhurbakan smet n- Yeni Yugoslav Federative Halk Cumhuriyeti byk Ayn Tarihi n, Yugoslavya elisini ka- elisi Ljubomir Radovanovi'i kabul etmitir. bul etti. ankaya lesinin kaldrlmas ve yerine Altnda lesinin tekili hakknda kanun tasars ankaya ilesinin kaldrlarak bu ile kadrosu ile Altnda adyla yeni bir ile kurulmas hakknda kanun tasars. Tasarnn gerekesinde belirtilen hususlar unlardr: Ankara snrlar ierisinde Altunda, Atfbey, Yenidoan ve Akta mahallelerinden ibaret ve genellikle Altnda diye anlan semtin 1945 saymnda Nfusu 34512 iken 48681'e ykselmitir. Gerek semt halknn genellikle ii ve kk sanat erbaplarndan olumas "gerek sosyal durumlarnn mtecanis olmamas yznden Devlet merkezinin bu ksmnda gvenlik ve dzenlik durumu gnden gne nezaket ve ehemmiyet kaybetmi bulunmaktadr". "Bir taraftan da derme, atma, gayri shhi Binalara yerlemi olan bu vatandalarn salk, sosyal ve kltr bakmlarndan durumlarnn islah ve bu semtin de Bakent'e layk surette imar ilerinin dzenlenmesi iin Altunda'da bir ile kurulma zaruri ve faydal grlmtr." Fakaty 1949 senesinin btesine gerekli denek konmad iin, ankaya lesini kaldrp yerine Altunda ilesini ikame etme yoluna gidilmesi nerilmektedir. ankaya ilesinin merkez ve bal bucaklarnn ise Merkez ilesine balanmas tasarlanmtr.
BCA: 30..18.1.2/ 118.100..8/ 71-1287

14

ubat

14

ubat

15

ubat

Maarif Mdrleri ve Memurlar Ynetmeliinde deiiklik yapld.

26.2.1935 tarihli ve 2/2072 sayl kararla yrrle RG 23 konulmu olan Ynetmeliin geici maddesi kald- ubat 1949 rld ve bir maddesi deitirildi. BKK 15.2.1949 tarih ve 3/8733 sayl karar.

16

ubat

Toprak Ofisi tarafndan ih- Piyasadan budayn kilosunu 45 ile 47 kuru arasn- Ayn tiyac olan vatandalara ki- da almak mecburiyetinde bulunan iftiler bu hayrl Tarihi losu 32 kurutan verilmek ii kranla karlamlardr. zere 500 ton buday tahsis edilmitir. Trkiye ile Belika -Lksemburg Ekonomik Birlii arasndaki Ticaret Anlamas ile Trkiye-Belika deme anlamasnn yrrlk srelerinin iki ay uzatlmasna hakknda kanun yaymland. Trkiye ile Belika -Lksemburg Ekonomik Birlii RG arasnda 12 Mart 1947 tarihinde imzalan Ticaret anlamas ile ayn tarihte Trkiye ile Belika arasnda batlanan deme anlamasnn 26 Mays 1948 tarihinden itibaren ik ay sre ile uzatlmas iin geici anlama yaplmt.(TBMM'de kabul tarihi11.2.1949; geici anlama tarihi: 24 Temmuz 1948)

16

ubat

1102

Ynetim Zamandizini

G 17

Ay ubat

Olay/Mevzuat Avrupa ve Dnya Federasyonu Fikrini Yayma Dernei kuruldu. Yeni bucaklar kuruldu.

Aklamalar

Kaynak

3/8830 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile Merkezi s- RG 21 tanbul'da olmak zere Avrupa ve Dnya Federasyonu Mart 1949 Fikrini Yayma Derneinin kurulmasna izin verildi. Mara'ta Gck, Balkesir'de Yeniky, Denizli'de BCA: 30..11.1.0/ Bekilli ve Yozgat'ta Fakl bucaklar kuruldu.
203.4..13.

17

ubat

18

ubat

Elaz Milletvekili Mustafa Arpac'nn Milletvekili dokunulmazlnn kaldrlmasna mahal olmad hakknda TBBM karar yaymland. Ticaret Eski Bakan Atif nan hakknda soruturma yapmak zere kurulan Karma Komisyonun grev sresinin uzatlmasna dair TBMM karar alnd. Trkiye ile talya arasndaki Ticaret ve deme Anlamalarn yrrlk srelerinin iki ay uzatlmas hakknda kanun yaymland. Trkiye ile Polonya arasnda imzalanan Ticaret ve deme anlamas hakknda kanun yaymland.

Askerlikten kurtulmak iin askerlik yaptna dair RG gerekd bir vesikay kullanmakla sulanan Elaz Milletvekili Mustafa Arpac'nn Yedinci Kolordu Askeri Mahkemesinde yarglamas sonucunda, iddiann gerei yanstmad anlalm ve TBMM buna dayanarak dokunulmazln kaldrlmasna gerek duymamtr. 1638 sayl TBMM karar ile Ticaret eski Bakan Atif RG 23 nan hakknda soruturma yapan karma komisyon ubat 1949 4.6.1948 tarihinde kurulmutu; 19.11.1948 tarihinde grev sresi uzatlan komisyona 25.2.1949 tarihinden itibaren iki ay daha verilmitir. 12 Nisan 1947 tarihinde imzalanan anlamann iki ay RG yani 30 Haziran 1948 tarihine kadar, uzatlmas hususundaki anlama, 14 ubat 1949 tarihinde TBMM'de onaylanmtr. Trkiye Hkmeti ile Polonya hkmeti, ticari m- RG badelelerini gelitirmek isteiyle ve 29 Austos 1931 tarihli Trkiye-Polonya Ticaret ve Seyrisefain Szlemesi hkmlerini gz nnde tutarak, aralarnda, 18 Temmuz 1948 tarihinde Ankara'da anlama imzalamlard. Kanuna gre, yabanc memleketlerden ithal veya RG memleket iinde tasfiye, taktir veya sair suretlerle istihsal olunan Gmrk Tarife Kanunda belirtilen hafif yalarn (benzin ve benzerleri) kilosunda 11 kuru yol vergisi alnr. Vergiye tabi maddeleri Trkiye'ye ithal veya memleket iinde retenler bu vergiyi derler.

18

ubat

18

ubat

18

ubat

18

ubat

Yol ileri iin Benzin'den alnacak vergi hakknda kanun yaymland.

19

ubat

Ekonomi ve Ticaret Bakan- Akaryakt ve teneke fiyatlar hakkndaki sirkler, bu RG lndan Ticaretin Dzenmaddelerin sat fiyatlarn tespit etmektedir. lenmesine ve htikarla Mcadeleye dair 53 sayl Sirkler yaymland. Trkiye ile Almanya'daki Fransz gal Blgesi arasnda imzalanan Ticaret ve deme anlamalar ile Mods Vivendi ve eklerinin onanmas hakknda kanun yaymland. Trkiye ile Almanya'daki Fransz gal Blgesi As- RG keri Hkmeti arasnda 27 Nisan 1948 tarihinde Baden-Baden'de imzalanan anlama, 14.2.1949 tarihinde TBMM'de onaylanmtr.

19

ubat

1949 Yl 1103

G 19

Ay ubat

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak

Trkiye ile Finlandiya ara- ki memleket arasndaki ticari mbadeleleri gelitir- RG snda 12 Haziran 1948 tari- mek maksadyla kaleme alnd belirtilen anlama, hinde Ankara'da imzalanan 12 Haziran 1948 tarihinde Ankara'da imzalanmtr. Ticaret ve deme anlamalar ile Eklerinin onanmas hakknda kanun yaymland. Trkiye ile sve arasnda Ticaret ve deme Anlamalaryla Eklerinin onanmas hakknda Kanun yaymland. ok ocuklu hkimlere verilecek yardm paralaryla ikramiye hakkndaki 3253 sayl kanunun kaldrlmasna ve bu kanuna gre toplanm paralarn ne ekilde kullanlacana dair Kanun yaymland. Anlama 7 Haziran 1948 tarihinde Ankara'da imza- RG lanmt.

19

ubat

22

ubat

ok ocuklu hkimlere verilecek yardm paralar RG hakkndaki kanun kaldrlmtr. Bu kanunun yrrle girdie kadar biriken paralar,, hkim ve savclk gibi mesleklerde grev yapanlarn Hukuk Fakltesinde okuyan rencilerine burs olarak verilmek zere Ankara niversitesi'ne aktarlmtr.

23

ubat

Smerbank Ynetim Kuru- Ak bulunan yelie 623 Lira aylkla Konya eski RG 11 Mart 1949 lu'na ak bulunan HkMilletvekili Fuat Gkbudak tayin olmutur. met yeliine tayin yapld. stanbul niversitesi Asistanlk Ynetmelii yaymland. 17.2.1949 tarihinde Milli Eitim Bakan tarafndan RG onanan Ynetmelik, asistanlarn nasl seilecei, asistanlarn grev ve terfileri ile asistanlarn grevden karlmalar ve fahri asistanlk ile ilgili dzenlemeleri kapsamaktadr.

24

ubat

24

ubat

TBMM, orduya iyi dilekle- 1639 numaral TBMM karar ile; TBMM orduya b- RG 26 rini bildiren bir kara ald. yk hizmetlerinde baarl olmalar hakkndaki iyi di- ubat 1949 lekleriyle, selam, gven ve inannn bildirilmesine karar verdi. Trkiye ile Norve arasndaki ticaret arasndaki ticaret ve deme anlamas ile ekleri imzalanmtr. Anlama 7 Mart tarihinden itibaren yrrle girecek Ayn olan anlamaya gre, ticari mbadele her iki memle- Tarihi ketin genel ithal ve ihra rejimlerine uygun olacak ve demeler her memleketin kendi milli paras ile yaplacaktr. Hesap paras Amerikan dolardr. Ayrca, Norve Hkmeti nmzdeki 15 ay zarfnda memleketimizden 500.000 dolar kymetinde ttn satn alnmasn temin iin gerekli tedbirleri almay da taahht eylemektedir. Ktahya Valisi Ethem Yetkiner'in Aydn Valiliine RG 11 Mart 1949 tayini Bakanlar Kurulu Karar ile yapld.

24

ubat

24 25 25

ubat ubat ubat

Vali atamas yapld.

Gmrk ve tekel bakanln- Tebli, repertuvarda yaplacak deiikliklerle ilgili- RG dan tebli yaymlanmtr. dir. dari snr deiiklii: Yeni drt bucak kurulmutur. l kararname ile Mara li Elbistan lesine bal RG olmak zere Gck Buca; Balkesir li Merkez lesine bal olmak zere Yeniky Buca; Denizli li al ilesine balanmak zere Bekilli Buca; Yozgat li Boazlyan lesine balanmak zere Fakl Buca kurulmutur.

1104

Ynetim Zamandizini

G 25 26

Ay ubat ubat

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak

Vakflar Genel mdrl- Ak bulunana mfettilie 60 lira maala Munir RG ne atama yapld. Bener atand. Adalet Bakanlnda tayinler yapld. Hukuk yarglklarna, Cumhuriyet Savclklara ata- RG 7 Mart malar kapsamnda 6 atama l kararname ile ya- 1949 plmtr.

26 26

ubat ubat

Maliye Bakanlnda tayin- Hesap uzman yardmcs 21 kii yaplan snavda ba- RG 7 Mart 1949 ler yapld. arl olarak hesap uzmanlna tayin oldular. Ordudan ihra vakas Ordudan ihra cezas alan Yzb. Mustafa Celasun, BCA: 30..11.1.0/ emekliye sevk edildi.
203.5..6. RG 28 ubat 1949

28 1

ubat Mart

niversitelerin 1949 yl Bte kanunlar yaymland. 1949 Yl Bte Kanunu yaymland.

Devlet Btesine giren dairelerin 1949 yl iin genel RG giderleri iin toplam 1 371 875 627 Lira denek verilmitir. Gelirler ise 1.251.802.894 Lira olarak tahmin edilmitir.

Mart

i Sigortalar Kurumu 3/8832 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile ak bulu- RG 21 Ynetim Kurumu Kurulun- nan Hekim yelie Zonguldak eski Milletvekili Dr. Mart 1949 da ak bulunan Hekim Rebil Barkn tayin oldu. yeliine atama yapld. Milletleraras mar ve Kalknma Bankas Bakan Yardmcs R. L. Garner, stanbul'da Sanayicilerle grt. Konuma, zel sanayiye yaplmas dnlen yard- Ayn mn Sanayi Kredi bankas araclyla yaplmasnda Tarihi fayda olduu ynnde cereyan etmitir.

Mart

Mart

eitli Kamu Kurumlarnn Hudut ve Sahiller Salk Genel Mdrl; Tekel RG 1949 yl Bte Kanunlar Genel Mdrl; Orman Genel Mdrl; Devlet yaymland. Demiryollar ve Limanlar letme Genel Mdrl; Devlet Denizyollar ve Limanlar letme Genel Mdrl; Devlet Havayollar Genel Mdrl;Posta, Telgraf ve Telefon letme Genel Mdrl; Vakflar Genel Mdrl'nn 1949 Yl Bte Kanunlar yaymland. stanbul Stlce'de Emekli General Nuri Klligil'e ait zel silah fabrikasnda patlama meydana geldi. 35 kiinin hayatn kaybettii patlamada, fabrikann Ayn sahibi Enver Paa'nn kardei ola Nuri Killigil de ha- Tarihi yatn kaybetmitir.

Mart

Mart

Kanun yetersizliinden bir 17 Mays 1945 gn Eskiehir'de meydana gelen BCA: avu yurtdnda tedavi et- uak kazasnda komutann kurtarmak isterken eli ve 30..10.0.0/ tirilemedi. yz yanan Gedikli stavu Osman Tabak'n kanun 56.377..18. yetersizliinden yurtdnda tedavi ettirilmesi mmkn olmad. 3/8739 sayl Rzgar Tne- Ayrlan pay 300.868, 58 Lira'dr. li ve Etimesgut Uak Fabrikas iin Trk Hava Kurumuna prim verilmesi hakknda Bakanlar Kurulu Karar ile yaymland.
RG

Mart

1949 Yl 1105

G 3 3

Ay Mart Mart

Olay/Mevzuat Ankara Doum ve ocuk Evi ald. Baz hkim ve savclklara atamalar yapld.

Aklamalar Ayn gn Ankara Salk Okulu da almtr.

Kaynak
Ayn Tarihi

Vehbi Baykan'n Akhisar Hukuk Hkimlii, Saim BCA: Demirer'in Bozyk Hkimlii, Behet Baran'n 30..11.1.0/ Hendek, Memduh Oktav'n Hopa cumhuriyet savc- 204.6..8. lklarna tayinleri ve Hkim Hasan nal ile Rza Bahadr'n terfileri.
BCA: 30..11.1.0/ 204.6..1. ; BCA:: 30..11.1.0/ 204.6..2.

Mart

Dantay'a atamalar yapld. Sait Kandan'n Dantay 2. Snf Yardmclna tayini; hsan ralay'n Dantay 3. Snf Yardmclna tayini; Ahmet Turhan Bozkurt'un Dantay 6. Snf Yardmclna tayini

Mart

Devlet Matbaasna atama yapld. 1949 yl kampanyas iin eker pancar fiyatlar Bakanlar Kurulu Karar ile belirlendi. Cumhurbakan smet nn, Milletleraras mar ve Kalknma Bankas Bakan Yardmcs M. Robert L Garner'i kabul etmitir. Doal felakete urayanlara kerestelik aa yardm yapld.

Ali Fethi Aral, Devlet Matbaas Mdrl'ne tayin BCA: 30..11.1.0/ oldu.
204.6..6.

Mart

3/8827 sayl Bakanlar Kurulu Kararna gre 1949 RG 14 eker pancar fiyatlar 4.50, 4.75 ve 5 kuru olarak Mart 1949 tespit edildi. Ayrca reticiye teslim ettii rnn yzde 1'i nispetinde prim verilmesi hakknda K/774 sayl kararn yrrle konulmasna karar verildi. Robert Garner, Milletleraras mar ve Kalknma Ban- Ayn kas'nn bakan yardmcln 1947-1956 yllar ara- Tarihi snda srdrm, 1956 ylnda ise kurumun bakan olmutur. Su basknlarndan zarar gren Adana ve el yresindeki halka kereste yardm yaplmas (1949 ylnda kereste yardm, su baskn, deprem ve yangn gibi felaketlerden sonra sk uygulanan bir yntemdir. Oltu, Bursa, zmir, Gven gibi yerlerde sel baskn, yangn, heyelan gibi felaketlerden sonra ev yapm iin kereste yardm yaplmtr. Bu gibi toplu yardmlarn yan sra, 913 kiiye eitli sebeplerle kereste yardm yaplmtr. Diyarbakr ilinin Ergani lesine bal bulunan ve iletilmesi imtiyaz Etibank zerinde olan Guleman Kyndeki krom madeninin yzde 10 nispi resme tabi tutulmasna Bakanlar Kurulunca karar verildi (3/8839 sayl BKK). 1949 yl iinde Denizli Mevltlar, Burdur Mslimler, Balkesir Okularyeri,Bursa Topuk ve Gynkbelendeki korm madenlerinden yzde 10 vergi alnmtr. Ayrca, Denizlideki krom madenlerinin iletme ruhsat Montan Madencilik T.A.ye verilmitir.
BCA: 30..18.1.2/ 118.101..4/ 46-85

Mart

Mart

Mart

Guleman krom madeninin vergi oran Bakanlar Kurulu Karar ile tespit edildi.

RG 23 Mart 1949; BCA: 30..18.1.2/ 118.102..2 0.; UMD

Mart

Hatay ili Bakanlar Kurulu 3/8837 sayl Bakanlar Kurulu Karar, Erzincan ili RG 23 Karar ile dar toprakl blge Tercan ilesi; Mula ili Kyceiz ilesi; Balkesir'in Mart 1949 ilan edildi. Ayvalk ilesi dar toprakli blge ilan edilmitir. stanbul blgesi, tehlikeli yer sarsntsna maruz bl20.12.1947 tarihli ve 3/6739 sayl kararla onanan RG 21 tehlikeli yersarsntsna maruz blgeleri gsteren ha- Mart 1949

Mart

1106

Ynetim Zamandizini

Ay

Olay/Mevzuat geleri gsteren haritadan karld.

Aklamalar rita ve listeden stanbul blgesi hakknda yazl kaydn karlarak yerine "stanbul blgesi ikinci derecededir. Ancak rk araziye yaplacak inaat iin denetleyici dairenin onamasyla birinci derece artlar uygulanabilir" kaydnn konulmasna Bakanlar Kurulu karar verdi (3/8815 )

Kaynak

Mart

Sat kooperatifleri kuruldu.

Kabaca Ky Kereste mali, Odun ve Kmr Sat BCA: Kooperatifi; Hudutlu Sorumlu ve D Deniz Vas- 30..18.1.2/ talar Bfecileri Kredi ve letme Kooperatifi kurul- 118.101..19. du.
BCA: 490..1.0.0/ 559.2229..1/ 2.BRO

Mart

Vatann kurtarlmas iin alanlarn ikramiye ile taltiflendirilmesine karar verildi. Emniyet Genel Mdrlne atamalar yapld.

Mart

Esat Kaya'nn Emniyet Gn. Md. 2. Daire Bk., Ah- BCA: met Karay'n 1. b. Mdrl, Fikri Demirkol'un 30..11.1.0/ el, Rifat zdemir'in de Tarsus emniyet amirlikleri- 204.6..10. ne tayinleri yapld. Antalya ili Ka lesi Kaymakam Ekrem Talat RG 16 Avarolu, ileri Bakanl zlk leri Genel M- Mart 1949 drlne; Pervari Kaymakam Emniyet Mdrl Birinci ube Mdr Muavinliine; Kayseri line bal sarz lesi Kaymakam Mehmet Ali eltik ise ileri Bakanl Mahalli dareler Genel Mdrlnde ak bulunan ube mdrlne naklen tayin edildiler.

Mart

Kaymakamlk grevinde iken baka grevlere atananlar.

Mart

zmir'de Kadnl Koruma Cemiyet, kimsesiz kzlara ve dul kadnlara yardm BCA: 30..10.0.0/ ve Sosyal Yardm Cemiyeti etme amacn benimsedi. 80.528..13. kuruldu. Adalet Bakanlnda yaplan atamalar 2. Snf Adalet Mfettilii, Orhaneli, Rize ve Yeniehir hkimlikleri, Manisa Savc Yardmcl, Osmaniye Savcl, Ktahya Ar Ceza Mahkemesi ye Yardmcl ve Nevehir Hkim Yardmclna yaplan tayinler.
BCA: 30..11.1.0/ 204.6..13; RG 16 Mart 1949

Mart

Mart

Kaymakamlk atamalar yapld.

Mara line bal Gksn lesi Kaymakam Stk RG 16 Tugal Kayseri line bal Develi lesi Kaymakaml- Mart 1949 na; Bitlis Ahlat lesi kaymakam Osman Meri'in Malatya Hekimhan Kaymakamlna, Manisa Kula lesi Kaymakam lhan Engin Manisa Turgutlu kaymakamlna naklen atamalar yapld. zin almadan kendi istekleriyle yabanc devlet uyrukluuna girdikleri anlalan Antakya doumlu 250 kii Bakanlar Kurulu Karar ile vatandalktan karld. 1949 ylnda toplam 977 kii vatandalktan karlrken ve 3 kiinin vatandalktan kma isteine onay verilmitir.
BCA: 30..18.1.2/ 118.103..17/ 15-65

Mart

250 kii vatandalktan karld.

Mart

Merkez Bankas Ynetim Merkez Bankas Ynetim Kurulu Bakanlna, Ban- RG 19 Kurulu Bakanlna atama kann genel mdr Kemal Zaim Sunel'in seilmesi- Mart 1949 yapld. ne Bakanlar Kurulu Karar ile karar verilmitir (3/8862 sayl BKK).

1949 Yl 1107

G 10

Ay Mart

Olay/Mevzuat stanbul niversitesi Tp Fakltesi Eczac Okulu Doktora Ynetmelii yaymland. Adalet Bakanlnda atamalar yapld. Askeri personel tayinleri yapld. 122nci Tp bayram Dil ve Tarih - corafya fakltesi Konferans Salonunda yaplan trenle kutlanmtr.

Aklamalar

Kaynak

25.2.1949 tarihinde Milli Eitim Bakan tarafndan RG onanan Ynetmelikle, Eczac Okulunda yaplacak doktora hakknda uygulanacak kurallar dzenlenmitir. l Kararnameyle eitli yarglklara, C. Savclk- RG 19 Mart 1949 larna atamalar yapld. 9 albay ve 1 yarbayn tayini.
BCA: 30..11.1.0/ 204.6..18.

12 12

Mart Mart

14

Mart

Tp Bayram, ilk kez, 1. Dnya sava sonunda, s- Ayn tanbulun igal edildii gnlerde, yabanc igal kuv- Tarihi vetlerine kar tp rencilerinin bir tepkisi olarak 1919 ylnda kutland. Tbhane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire adl tp okulunun al tarihi olan 14 Mart 1827, lkemizde modern tp eitiminin balangc olarak kabul edilmektedir. Basn ve Yayn Genel Mdrl Tekilat'nda a- BCA: lma saatleri dnda ve resmi tatil gnlerinde alt- 30..18.1.2/ 118.105..2/ rlan memurlara cret verilmesine karar verildi.
21-58.

14

Mart

Basn Yayn Genel Mdrl Tekilatnda mesai saaati dzenlemesi yapld. zmir Limanna Amerikan donanmasna mensup geminin girmesine izin verildi. Antepfst ihracatnn denetlenmesine dair tzk yaymland. Dahiliye memurlar kanununda deiiklik yapld. Ky Enstitleri Kanununun 9 uncu maddesinin deitirilmesi hakknda 5352 sayl kanun yaymland.

14

Mart

Amerika Donanmasna mensup Albany kruvazr'nn 19-21.3.1949 tarihleri arasnda zmir Liman'na gelmesine izin verilmesi ve Telsizleriyle haberleme izni verilmesi.

BCA: 30..18.1.2/ 118.104..17/ 76-1242

15

Mart

3/7752 say ve 12.7.1948 tarihli Bakanlar Kurulu Ka- RG rar ile onaylanan Tzn yrle konulmasna karar verilmitir. 5354 sayl kanunla gerekletirilen deiiklik Dahi- RG liye memurluklarna intisap ve terfi ile ilgilidir. 22.4.1940 tarihli ve 3803 sayl kanunun 9. maddesi RG deitirilmitir: Ky enstits mezunu retmenlerin eylemli askerlik hizmetleri esnasnda kaytlar silinmeyecei gibi kendilerine, 1076 sayl kanun gereince astemenlik veya askeri memurluk tevcihine kadar almakta olduklar cretin te biri verilir. 4862 sayl kanuna bal cetvellere baz kadrolar ek- RG lenmesi hakknda 5353 sayl kanun yaymlanmas ile Salk ve Sosyal Yardm Bakanl kurulu kadrolarnda grev eitleri deiti. Bafra lesinin Karaky mevkiinde kurulacak olan RG Karaky Haras 29 Mays 1926 tarihli ve 867 sayl kanun hkmlerine gre idare edilir.

18 18

Mart Mart

18

Mart

Salk ve Sosyal yardm Bakanl kurulu kadrolar hakkndaki 4862 sayl kanunda deiiklik yapld. Tarm Bakanlna bal baz okul ve kurullarn idaresi hakkndaki 867 sayl kanuna ek kanun yaymland.

18

Mart

21

Mart

Birlemi Milletler nsan 3/8911 sayl Bakanlar Kurulu Karar Haklar ve Ana Hrriyetleri Salama ve Koruma Trk Grubu, Kamuya yararl derneklerden saylmtr.

BCA: 30..18.1.2/ 118.106.. 12./ 13-69; RG 12 Nisan 1949.

1108

Ynetim Zamandizini

G 21

Ay Mart

Olay/Mevzuat Yeni bucak kuruldu.

Aklamalar

Kaynak

Mersin lesi'ne bal Gzne'de bucak tekilat ku- BCA: 490..1.0.0/ ruldu.

505.2028..1/ 2.BRO.

21

Mart

Zmpara madeni imtiyaz devrine izin verildi.

Mula'nn Eskihisar kynde bulunan ve iletme im- BCA: tiyaz Albert Yaov'a ait olan zmpara madeni imti- 30..18.1.2/ 118.107..10. yaz stanbul'da Emil Franko'ya devredildi. 1949 ylnda yurtdna gnderilen ya da i piyasaya srlen zmpara cevherlerinden yzde 5 vergi alnmaktadr. Sporcular Koruma Dernei'nin genel menfaatlere BCA yararl derneklerden saylmas hakknda Bakanlar 30..18.1.2/ 118.103..15/ Kurulu Karar yaymland.
13-71.; RG 23 Mart 1949

23

Mart

Genel menfaatlere yararl dernek sats verildi.

24

Mart

Devlet hesabna yabanc memleketlerde okuyan rencilere verilecek aylk denek Bakanlar Kurulu Karar ile belirlendi. srail Devletinin derhal tannmasna Bakanlar Kurulunca karar verilmitir. skele, rhtm ve nehir geitlerinden alnacak tarifeler Bakanlar Kurulu Karar ile belirlendi.

3/8879 sayl BKK ile tespit edilen aylk denek, en RG yksek 500 Lira (in) ve en dk 300 Lira (Avusturya, Lbnan) olmutur.

24

Mart

srail Devleti 14 Mays 1948 tarihinde kurulmutu.

RG 1 Nisan 1949

26

Mart

l zel idareleriyle belediyelerin ellerinde bulunan is- RG 22 kele, rhtm ve nehir geitlerinden 1949 yl iinde Nisan 1949 alnacak vergi ve cretlerin yer ald tarifeler ilan oldu. 3/8993 sayl BKK).

28

Mart

stanbul Milletvekili Dr. 16 Ekim 1949 tarihinde Milletvekili ara seimleri BCA: 30..10.0.0/ Akil Muhtar zden'in vefa- yapld. 77.509..27/ t zerine yeni milletvekili 8466. seilmesine karar verildi. Trk Paras kymetini koruma hakkndaki 13 sayl karara ilikin tebli yaynland. Trkiye Cumhuriyeti HKredi miktar 38 milyon dolar olarak deitirilmitir. kmeti ile Amerika Birleik Devletleri Hkmeti Ajan sfatiyle hareket eden Export-Import Bankas arasnda 2 Kasm 1948 tarihinde akdolunan 30 milyon Dolarlk Kredi Anlamasnn onanmasna dair olan 5282 sayl Kanuna ek kanun yaymland. Amerikan Askeri Yardm Kurulu uzmanna seyahat izni verildi.
RG

28

Mart

29

Mart

RG

30

Mart

Amerikan Askeri Yardm Kurulu uzman Dz. Bnb. BCA: Jerry C. South'un grevi icab Trakya karayollarnda 30..18.1.2/ 119.25..15/ seyahatine izin verilmesi.
54-64

1949 Yl 1109

G 30

Ay Mart

Olay/Mevzuat Avrupa Memleketleri Arasnda deme ve Takas Anlamas ve eklerinin ve bu anlamann geici olarak uygulanmasna dair olan Protokol onanmas hakknda kanun yaymland.

Aklamalar

Kaynak

Trkiye, Avusturya, Belika, Danimarka, Fransa, RG Yunanistan, rlanda, zlanda, talya, Luksemburg, Norve, Hollanda, Portekiz, Birleik Krallk, sve, svire ve Almanya'nn Fransa, Birleik Krallk ve Amerika Birleik Devleri igali altndaki blgeler Ba Komutanlar ve Serbest Triyeste lkesi ngiliz ve Amerikan blgesi komutan arasnda Paris'te 16 Ekim 1948 tarihinde imzalanan anlamay onaylanan 5358 sayl kanun 25 .3. 1949 tarihinde TBMM tarafndan kabul edilmitir.
BCA: 30..18.1.2/ 119.25..12/ 76-1250

30

Mart

ngiliz Deniz Kuvvetleri'ne mensup Newcastle gemisinin 29.4.1949-2.5.1949 tarihleri arasnda skenderun Liman'na yapaca ziyaret ile telsiz haberlemelerine izin verilmesi. Milli Eitim Bakanl ve Salk ve Sosyal Yardm Bakanlnda atamalar yapld. Ordudan ihra vakas

30

Mart

orum Milli Eitim Mdrlne Diyarbakr Milli RG 6 Eitim Mdr Halil Turgut tayin olmutur. Salk Nisan 1949 ve Sosyal Yardm Bakanl Salk leri Genel Mdr Dr. Nail Karabuda, Bakanlk Mstear Muavinliine 100 lira maala naklen tayin oldu. Zimmet suundan mahkum olan Top. Tm. Hamid BCA: Behi Egen'in ordudan ihrac ile yedek subaylk hak- 30..11.1.0/ 204.8..19. knn kaldrlmasna karar verildi. Seyfi Oran, 1948'de de grev sresi uzatlmt.
BCA: 30..10.0.0/ 5.27..9./51 46

30

Mart

30

Mart

Ya haddini doldurmu olan Saytay Bakan Seyfi Oran'n grev sresi uzatlmtr. Saytay Bakan Seyfi Oran'n grev sresi uzatld.

30 31 1

Mart Mart Nisan

BCA

Merkez Bankas Genel stanbul Milletvekili Sadi Bekter'in tayinine karar ve- RG 5 Nisan 1949 Mdrlne tayin yapld. rildi 3/8965 say ve 31.3.1949 tarihli BKK). anakkale Milletvekili Niyazi takolu'nun Milletvekillii dokunulmazlnn kaldrlmasna gerek olmadna dair TBMM karar alnd. Erzincan line bal Tercan lesi dar toprakl blge olarak tespit edildi. Kurmay Yarbay Bahri Gkdeniz'in atanma tarihi hakknda TBMM karar alnd. 1942 Yl Kesinhesap Kanunu yaymland. Hkmetin manevi ahsiyetini tahkir mahiyette yaz- RG 11 lardan dolay Bakent gazetesi sorumlularndan ol- Nisan 1949 mas nedeniyle anakkale Milletvekili B; Niyazi takolu'na isnat edilen su hakknda dokunulmazlnn kaldrlmasna gerek olmad ynnde karar alnmtr. (Karar No. 1641) 21.3.1949 tarih ve 3/8926 sayl Bakanlar Kurulu Ka- RG rar. Kurmay Yarbay Bahri Gkdeniz'in nasp (atanma) ta- RG rihinin dzeltilmesi iin yapt bavurular reddedilince TBMM'ye mracaat etmitir. Bavurunun incelenmesine gerek olmadna karar verildi. 1942 yl genel giderleri 918509735 Lira iken genel RG gelirler 983777352 Lira olarak kesinlemitir.

Nisan

Nisan

Nisan

1110

Ynetim Zamandizini

G 4

Ay Nisan

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak

Devlet memurlar aylklar- 5360 sayl bu kanunla, Gmrk ve Tekel Bakanl- RG 13 Nisan 1949 nn tevhit ve teadlne dair na ait Mstear Muavinlii kadrosu kaldrlmtr. olan 3656 sayl kanuna bal cetvellerde deiiklik kabul edildi. ini malatnda kullanlmak zere bakalar hesabna cretle yaplan baz ilerin muamele vergisi matrah Bakanlar Kurulu Karar ile belirlendi. ini ilerinde toprak tme, baz maddeleri sr hali- RG ne getirme gibi tanml ilemlerin muamele vergisi matrahnn bu iler karlnda alnan cret olarak belirlenmesi kararlatrlmtr.(3/8922 say ve 21.3.1949 tarihli BKK).

Nisan

Nisan

Ankara Sular daresi kurul- 5363 sayl Ankara su tesisatnn Belediyeye devri ve RG 9 du. iletilmesi hakknda kanunla, Ankara Belediyesine Nisan 1949 bal olmak zere " Ankara Sular daresi" ad ile tzelkiilii haiz ve zel hukuk hkmlerine tabi bir idare kurulmutur. TBMM Kabul Tarihi: 6.4.1949 Bayndrlk Bakanl yurdun su kaynaklarn etd ettirmeye karar vermi ve bir Amerikal uzman kurulu bu ile grevlendirmitir. Birlemi Milletler "nsan Haklar Evrensel Beyannamesi" Bakanlar Kurulunca kabul edilmitir. Amerikan kuruluu 4 uzman Ankara'ya gndermi- Ayn tir. Bu uzmanlar, yurdun muhtelif yerlerinde incele- Tarihi meler yaparak yer alt su kaynaklarn tespit edeceklerdir ve bu sularla yaplacak sulamann gelimeye en uygun olduu yerler tespit edilecektir. Bu heyet ilk planda Urfa ve Mardin'de almalara balayacaktr. BM Genel Kurulu'nun 10.12.1948 tarihli ve 217 RG 27 (111) sayl kararyla kabul edilen nsan Haklar Ev- Mays rensel Beyannamesinin, okullarda okutulmasna ve 1949 yorumlanmasna ve beyanname hakknda radyo ve gazetelerde yazlarn yazlmasna Bakanlar Kurulunca karar verilmitir (3/9119 sayl BKK).

Nisan

Nisan

Nisan

Dardan getirilecek maKy, kasaba ve ehirlerde genel ihtiyaca cevane yap- RG 9 deni su borular ile aksam- lacak sular iin kullanlan malzemelerle ilgili vergi Nisan 1949 larndan vergi alnmamas indirimini dzenleyen madde deitirildi. ile ilgili 2268 sayl Kanunda deiiklik TBMM'de kabul edildi. Padova niversitesi Ceza Hukuku Profesr ve talyan Meclisi Adalet Komisyonu Bakan Ordinarys Profesr Gius-eppe Bettiol "klasizm ile poizitivizm arasndaki tezat" konulu bir konferans vermitir. Polatl'da tarm retim kooperatifi kurulmasna izin verildi. Trk Hukuk Kurumu'nun davetlisi olarak gelen Prof. Ayn Bettiol'un konumas milletvekilleri, yargtay bakan Tarihi ve yeleri ile faklte retim yeleri tarafndan ilgiyle karlanmtr.

Nisan

Nisan

1949 ylnda kurulan retim kooepratifleri: Polatl Numune Tarm stihsal Kooperatifi; Keskin'de Mahdut Mesuliyetli Keskin Zirai stihsal Kooperatifi; Merkezi Ankara olan Ar, Tavan Vesair Kmes Hayvanlar Yetitirme, Zirai Teebbs Kooperatifi; orum'da Kavak Yetitirme Tarm Kooperatifi; Sinop Balk Avclar stihsal, Kredi, letme ve Sat Kooperatifi;

BCA: 30..18.1.2/ 119.25..20/ 10-391.

1949 Yl 1111

G 6

Ay Nisan

Olay/Mevzuat Tokat Emet'te dokumaclk zerine kk zanaatkar kooperatifi kuruldu.

Aklamalar 1949 ylnda kurulan kk zanaatkar kooperatifleri: Merkezi Emet olmak zere Emet Tokat Dokumaclk Kk Sanat Kooperatifi; Akyoma Kk Sanat Kooperatifi; demi'te Ayakkabclar Kk Sanat Kooperatif Ortakl; Uak Tabak Esnaf Kk Sanat Kooperatifi.

Kaynak
BCA: 30..18.1.2/ 119.26..10/ 10-394

Nisan

Adalet Bakanlnda atamalar yapld. At yarlar hakknda ynetmelik yaymland.

Yarglklara, ceza mahkemeleri bakanlklarna, c. RG 14 savclklarna, yarg yardmclklarna atamalar ya- Nisan 1949 pld. 904 sayl Islah Hayvanat Kanununun sureti tatbikini RG gsteren talimatnameye ek At Yarlar hakknda Muvakkat Ynetmelik Tarm Bakanl tarafndan yaymlanmtr. "ffetsiz bir kadnla evlilik ban devam ettirmek" BCA: suundan ceza alan Kd. P. Yzb. brahim Arkan'n 30..11.1.0/ 204.10..1. ordudan ihrac ve emekliye sevkine karar verildi. 1940 ylnda Cumhuriyet ynetimi, bu kurumla ilikisini Bakanlar kurulu Karar ile kesmitir. Ancak, kar taraf buna itiraz etmitir. 1950 ylnda imzalanan bir protokolle, kurum ile iliki resmi olarak sona ermitir. 1950 ylnda Osmanl Duyun-u Umumiyesi hamillerinin mmessilleri arasnda imzalanan protokol gereince Hkmetimize devri kararlatrlan, Paris'teki bina hazineye devredilmitir. "Eski Osmanl mparatorluunun Taksime urayan Duyunu Umumiye Meclisi ile cereyan eden mzakere 4. 8. 1948 tarihinde nihayet bulmu ve mezkur Meclis bu borlarmzn mukavelelerine uygun olarak itfa edildiini btn alacakllar namna kabul eyledii gibi daresi zamanna ait olarak yaplacak hesaplama neticesinde 1933 senesinden beri faiz ve mrettebat olarak tahsil ettii yl taksitlerinden nezdinde kalm olan bakayay iade ve mezkur yllara ait msbit evrak ita etmei taahht etmi ve imdiden alelhesap baz tediyatta bulunmutur. Bu hususta imzalanan protokol gereince maruz hesaplama iine 15.2.1949 tarihinde iptidar olunmas kabul edilmi olmakla beraber gerekli hazrlklarn bu tarihte ikmal edilememi olmas hasebi ile mezkur tarih, yine Konsey'in mtabakat ile en ge 15.5.1949 olarak tesbit edilmi ve bahsi geen hesaplamann ifas ve belgelerinin tesellm, imha ve ledelicap nakli iin 5262 sayl kanunla Amortisman Sandna yeter miktarda denek verlimi bulunmaktadr." Bu konuda drd Maliye Bakanlndan drd ise Sandik'tan seilecek sekiz memurun hesaplama iin grevlendirilmesine ve Paris'e gitmelerine izin verilmitir.
BCA: 30..18.1.2/ 119.27..9./ 47-447; YS; Maliye Bakanl Hazine Genel Mdrl Muamelat, Say: 12911, 7 Nisan 1949; Babakanlk Muamelat Umum Mdrl, 3/9048 sayl belge.

Nisan

Nisan

Ordudan ihra vakas

Nisan

Duyunu-u Umumiye Meclisi ile yaplacak hesaplama iin Paris'e gnderilecek olanlara gndelik verildi.

Nisan

stanbul Limanna Amerikan muhriplerinin girmesine izin verildi. Maliye Tefti Kurulu, PTT letme Genel Mdrl kadrosuna yaplan atamalar yaymland.

Amerikan Kennedy ve Rush muhriplerinin stanbul BCA Liman'na gelmesine ve buralarda telsizleriyle haberlemelerine izin verilmesi.
RG

Nisan

1112

Ynetim Zamandizini

G 8

Ay Nisan

Olay/Mevzuat irketi Hayriye'nin satn alnmasna dair olan szlemenin onanmas hakkndaki 4697 sayl kanuna bir fkra eklenmesine dair kanun yaymland. NATO Washington Antlamas ile kuruldu. Ankara Su Tesisatnn Belediyeye Devri ve letilmesi hakknda kanun yaymland. Balkesir Veremle Sava Dernei, Bakanlar Kurulu Karar ile genel menfaatlere yarar derneklerden saylmtr. (3/9033sayl BKK karar). Baz kimyevi mstahsallarn hangi tarife pozisyonlarna uygulanacan gsteren cetvelin yrrlkten kaldrlmas hakkndaki kararn onanmasna dair kanun yaymland. Burdur linin Yeilova ilesine bal Mslmler kynde Krom madeni iletilmesine izin verildi.

Aklamalar

Kaynak

Ortaklk emekli sandndan emekli, sakat, dul yetim RG ayl alanlar ile Devlet Denizyollar ve Limanlar letme kadrosuna alnmam olanlarn aylklarndan belli bir oranda kesilmek zere deneklerinin devamn dzenleyen kanun. Trkiye ve Yunanistan 1952 ylnda e zamanl ola- Ayn Tarihi rak NATO'ya girdiler. Bu kanunla Ankara Belediyesine bal olmak zere RG Ankara Sular daresi adnda bir kurum kurulmutur.

9 9

Nisan Nisan

Nisan

Ayrca, Konya Veremle Sava Dernei, Bakanlar BCA: Kurulu Karar ile genel menfaatlere yarar dernekler- 30..18.1.2/ 119.26..19/ den sayld (BKK: 3/9030).
13-70.

Nisan

Trkiye ve ticaret ve seyrisefain antlamas imzala- RG yan devletlerden yurdumuza gelecek baz mallarn gmrk vergilerinde indirime olanak salayan Bakanlar Kurulu Kararnda (29.3.1945 tarih ve 3/2390 say) belirtilen listenin kaldrlmas hakkndaki 3/4614 say ve 4.9.1946 tarihli bakanlar Kurulu Karar onanmtr. Madenden yzde 10 nispetinde vergi alnmasna ve bu RG yerlerde maden iletilmesi Bakanlar kurulunca kararlatrlmtr. (3/8933 say ve 21.3.1949 tarihli BKK). 1949 yl iinde 499 arama ruhsatnamesi ve 6 adet maden imtiyaz verilmitir.

Nisan

Nisan

dari snr deiiklii yapl- zmir'in Tire ilesine bal Selatin ky, Aydn'a BCA: 30..11.1.0/ d. baland.
204.10..4.

Nisan

dari snr deiiklii: Bucak merkezi deitirildi.

Balkesir'in Sndrg ilesine bal Kille ky Bigadi ilesine baland; anakkale'ye bal Derbentba ky Ezine ilesine baland; Ar'nn Elekirt ilesine bal Amat, Kei ve Soan kyler, Ar Merkez bucana baland; Yozgat'a bal Fuadiye ky, ekerek ilesine baland; Kastamonu'nun Abana ilesine bal Evrenye, Namazgah, Keti, Kazla, erille ve Zerveli kyleri nebolu ilcesine baland; Sivas'n Hafik lesi Mamua bucana bal Kzlkavraz ky Sivas merkezine baland; Hatay'n Samanda ilesine bal Meydanck ky, Hdrbey bucana baland; Balkesir'in Kire bucana bal Karagz ky Kepsut bucana baland; Bolu'nun Seben ilesine bal Srkuyruu ky, Bolu Merkez ilesine baland; Ardin'e bal Keferbi ve Dermer kyleri Midyat ilesine baland; zmir'in Kkbahe buca merkezi Parlak kynden, Kkbahe kyne nakledildi.

BCA: 30..11.1.0/ 204.10..5.; RG 29 Nisan 1949

1949 Yl 1113

G 9

Ay Nisan

Olay/Mevzuat stanbul Tp Fakltesi ile Ankara Tp Fakltesi arasnda "Kadnlar doktor olmal mdr?" konulu bir mnazara yapld. Teknik Ziraat ve Teknik Bahvanlk Okullar hakkndaki 4486 sayl kanunda yaplan deiiklik yaymland. Dileke komisyonu tarafndan Bakanlklara gnderilen dilekelerin, uzun sre cevapsz kald hakknda tamim yaynland.

Aklamalar

Kaynak

Mnazarada, stanbul Tp Fakltesinden gelen ve ka- Ayn dnlardan oluan ekip, "kadnlar doktor olmaldr" te- Tarihi zini savunmulardr. Neticede, Ankara Tp Fakltesi ekibi mnazaray kazanmtr. Deiiklik 6.4.1949 tarihinde kabul edilen 5362 say- RG l kanunla, 17 ve 19ncu maddelerin kaldrlmas ile yaplmtr.

Nisan

11

Nisan

Tamimin ierii, Dileke Komisyonu tarafndan muhtelif tarihlerde gnderilip yant verilmemi dilekeler hakknda Byk Millet Meclisi Bakanlndan alnan 24.3.1949 tarih ve 4779/1949 tarihli yazs ve eki listesinde yer alan dilekelerin acilen cevaplandrlmas ve sonucunda bilgi verilmesi konusunu kapsamaktadr.

BCA: 30..10.0.0/ 15.85..4./ 1397

11

Nisan

Ticaret ve Ekonomi Bakanl'nda 1949-1950 mahsul ve ihracat rejiminin tespiti iin byk bir toplant yaplmtr.

Toplantya stanbul ve Ankara niversitelerinden, Ayn Siyasal Bilgiler Okulundan, stanbul Yksek Ticaret Tarihi ve ktisat, zmir Yksek Ticaret Okullarndan seilen profesrlerle, Dileri Bakanl ktisat ve Ticaret Dairesi, Maliye Bakanl Hazine Umum Mdrl, Tarm Bakanl ve Devlet Bakanl, Cumhuriyet Merkez Bankas temsilcileri, stanbul, zmir, Mersin, Adana, Bursa, Samsun, Trabzon ve Ankara Ticaret odalar, stanbul, zmir Sanayi Birlikleri, stanbul Tccar Dernei, stanbul, zmir ve Mersin ihracatlar adna gelen ticaret ve sanayi erbab, stanbul zmir Ticaret Odalar, ihracat birliklerin genel sekreterleri, stanbul, zmir Blge Ticaret Mdrlkleri itirak etmektedirler. Toplanty aan Ekonomi Bakan Cemil Sait Barlas, ihra fiyatlarnn Avrupa'ya gre ok yksek olduunu, bu yolda ne gibi tedbirler alnaca konusu zerinde durulacan belirtmitir. Diyarbakr linin Eil lesi Dicle Bucana bal 4 RG 27 kyn mahalleleri Diyarbakr Merkez Bucana ba- Nisan 1949 land. Manisa ili Demirci ilesinin Yarbasan Bucana bal RG 29 Karacahisar Ky Ktahya ili Simav ilesinin Mer- Nisan1949 kez Bucana balanmtr. Kastamonu'ya bal atak kynn, ankr ili Kur- BCA: unlu ilesine;Bursa'ya bal Kseler kynn, K- 30..11.1.0/ tahya 'nn Tavanl ilesine; Manisa'ya bal 204.10..16. Karacahisar kynn, Ktahya'nn Simav ilesine; Manisa'nn Soma ilesine bal Tatepe kynn, zmir'in Knk ilesine; Sivas'n Deliilyas bucana bal eyhderdiyar kynn merkez ileye; Sivas'n Yldzeli ilesi Sekcek ky, Tokat'n Artova ilesinin Sulusaray bucana; Diyarbakr'n Eil ilesinin Tilhan, Ciksor, Mermer ve Harbecin kylerini Diyarbakr'n Merkez bucana; zmir'in Bayndr ilesi

12

Nisan

dari snr deiiklii: Ky ballklar deiti. dari snr deiiklii: Ky ballklar deiti. dari snr deiiklii: Ky ballklar deiti.

12

Nisan

12

Nisan

1114

Ynetim Zamandizini

Ay

Olay/Mevzuat

Aklamalar Merkez bucana bal Dereba kynn Tire ilesi Merkez bucana; Aydn'n Germencik ilesi Merkez bucana bal Akmescit kynn, zmir'in Tire ilesinin Merkez bucana; Konya'nn Akehir ilesinin Yunak bucana bal Uzunbeyli, Yzkba, Tfenkciolu ve Hacosmanolu kylerinin, Ankara'nn Polatl ilesininYenimemetli bucana; Bursa'nn Karacabey ilesine bal akl kynn, Balkesir'in Bandrma ilesi Merkez bucana ; anakkale'nin Biga ilesine bal Danapnar kynn, an ilesinin Merkez bucana; anakkale'nin Lapseki ilesine bal Ramazanlar kynn, Biga ilesinin Gndodu bucana balanmasna karar verildi.

Kaynak

13 13

Nisan Nisan

Ekonomi ve Ticaret Bakan- Teblide, yurtiinde zel fabrikalarda retilen pamuk RG lnn teblii yaynland. ipliklerinin sat fiyatlar ilan edilmitir. Trk Kadn Birlii kuruldu. Birliin Mevhibe nn'nn fahri bakanlnda bu- Ayn lunan mteebbis heyeti birliin kuruluuna ait be- Tarihi yannameyi bugn vilayete vermitir. Birliin Mteebbis heyeti zmir Milletvekili Latife Bekir eyrekba, Seyhan Milletvekili Doktor Makbule Dblan, Ankara Milletvekili Mebrure Asoley, Kamile Erim, Meriman Sirer, Aliye bayizit, Lamia Fenmen, Mediha Eldem, Nacile Biren'den mteekkildir. Trkiye Milli Talebe Federasyonu kurulmutur. 17 Genlik Klbnn kurulmasna karar verildi. Federasyon, niversite ve yksek okul talebe birlikle- Ayn Tarihi rinin birlemeleriyle meydana gelmitir. Klplerin, Beden Terbiyesi Tekilat tarafndan ku- RG rulmaktadr.

13 14 14

Nisan Nisan Nisan

Antikomnizm propaganAnti komnizm propagandas ieren Dnya ileri- BCA: das ieren bir kitap Baba- ne Mektup adl kitap, Babakanlk'a bal genel m- 30..10.0.0/ 210.429..1 kanlka satn alnd. drlkler tarafndan satn alnmasna karar verildi. dari snr deiiklii: Baz Diyarbakr'n Eil ilesine bal Neribiaan, BCA: kylerin ballklar deiti. Neribicimsak, Neribiolaan, Neribialyan ve 30..11.1.0/ Neribiyusufan kylerinin Lice ilesinin Hani buca- 205.11..3. na balanmas. Hatay li Beirler civarndaki krom madenindeki Aye ve akip Seden'e ait hisselerin iletilmesi imtiyaz Abdullah ve Sadullah Bilgin'e devredildi. Hava meydanlar, pist, hangar, iletme binalar gibi tesislerinin yapm grevi 5367 sayl kanunla Bayndrlk Bakanl'na verildi. Milli Mensucat Sanayii letme Trk Anonim Ortakl'nn Ana Szlemesi'nde deiiklik yaplmas. Hatay ilinde Aye ve akip Seden'e ait olan Hatay ili Kuyuluk blgesindeki krom madeni; Hatay ili Domuzburnu blgesindeki krom madeni; Hatay ili Tahtaay yresindeki krom madeni hisseleri Aye Seden ve akir Seden'e ait hissenin Abdullah Bilgin ile Sadullah Bilgin'e devredildi.
BCA: 30..18.1.2/ 119.27..16/ 64-24

14

Nisan

15

Nisan

15

Nisan

5367 sayl bilumum hava meydan ve limanlaryla RG bunlarla ilgili bina ve tesislerin Bayndrlk Bakanlnca yaplmas hakknda Kanun 11.4.1949 tarihinde kabul edilmitir. Milli Mensucat, Adana'daki tarihi ilk dokuma fabrikasdr. 1907 ylnda kurulan fabrika, zel bir giriim olarak kurulmu daha sonra Hazineye gemitir. 1940'l yllarda ise zel sermayenin elindedir.
BCA: 30..18.1.2/ 119.28..5/ 9-166

15

Nisan

1949 Yl 1115

G 15

Ay Nisan

Olay/Mevzuat Verem Sava hakknda kanun yaymland.

Aklamalar

Kaynak

5368 sayl Kanuna gre, Salk ve Sosyal Yardm RG Bakanl'nca gerekli grlecek yerlerde verem sava tekilat kurulacak ve zel idareler, belediyeler ve verem sava derneklerince kurulmu sanatoryum, prevantoryum ve dispanserlerinin faaliyetlerinin devam iin yardm edecektir. smet nn 17 Nisan'da ankr'ya varmtr. ank- Ayn r'y gezdikten sonra, nn erke'e gitmek zere Tarihi yola kmtr.
Ayn Tarihi

16

Nisan

Cumhurbakan smet nn ankr'ya gitmek zere zel trenle Ankara'dan hareket etmilerdir. Darafakann 74. yldnm kutland. Eczaclar ve eczaneler hakkndaki 964 sayl kanunun 16.nc maddesinin yorumlanmasna gerek olmadna dair TBMM karar yaymland.

16 18

Nisan Nisan

Milletvekilliinin memuriyet olmadna, milletve- RG killerinin avukatlk, doktorluk, eczanelerini mesul mdr ile idare ettiklerine nazaran bir milletvekili eczacnn 964 sayl kanuna uyarak eczane amasna bir engel olmad sonucuna varlmtr. Kanunun 16. maddesinin baka ekilde yorumlanmasna yer olmadna karar verilmitir.

18

Nisan

dari snr deiiklii yapl- Baz kylerin idari bnye ve ballklarnda meyda- RG d. na gelen deiiklikleri kapsamaktadr. 4 kyn ballklar deitirilirken 5 mahalle bamsz ky haline getirilmitir. Adalet Bakanlnda atamalar yapld. Cumhurbakan smet nn Kastamonu'yu ziyaret etti. Ceza yarglna, C. Savclklarna, sorgu yarglk- RG larna, yarg yardmclklarna atamalar yapld. Cumhurbakan nn, Kastamonu'da Devrekani il- Ayn esine gemitir. Devrekani'nin altm kynden Tarihi ellibirinde okul olmas ve 19 bin nfuslu kazann 1600 ksur ilk retim rencisinin bulunmas Cumhurbakannn dikkatini ekmi ve memnun etmitir. te yandan Devrekani kadnlar, Cumhurbakanna sorunlarn arz etmek iin erkeklerine nclk etmilerdir. Hanmlar dokuma aralarn Cumhurbakanna teferruat ile gstererek bunlarn slahna ve kooperatif tekiline dair dileklerini iletmilerdir. Cumhurbakan, daha sonra Glky Ky Enstits'n ziyaret etmitir. Trkiye Antlar Dernei, genel menfaatlere faydal BCA: 30..18.1.2/ dernek statsne girdi.
119.30..2./ 13-68

19 19

Nisan Nisan

20

Nisan

Genel menfaatlere yararl dernek sats

20

Nisan

Milli Eitim Bakanlnda fazla mesai creti uygulamasna baland. Cumhurbakan Takpr'y ziyaret etti ve kendir fabrikalarn gezdi. Salk ve Sosyal Yardm Bakanl Hudut ve Sahiller Salk Genel Mdrlnden iki tamim yaynland.

Milli Eitim Bakanl'nca yaynlanan klasik eserler- BCA: le ilgili ilerde mesai saatleri dnda alacak me- 30..18.1.2/ 119.31..17/ murlara cret verilmesine karar verildi.
21-94. Ayn Tarihi

21

Nisan

22 Nisan'da Gerze'ye motorla gemitir.

22

Nisan

Birinci Tamim, Deniz Salk Bildirimi usulnn tat- RG biki hakkndadr. kinci tamim ise Hava gemisi salk bildirimi usulnn tatbiki hakkndandr.

1116

Ynetim Zamandizini

G 22

Ay Nisan

Olay/Mevzuat Tespit edilen et fiyatlarnn uygulanaca iller belirlendi.

Aklamalar

Kaynak

12.4.1949 tarihli RG'de ile yaymlanan k/775 sayl RG Kooordinasyon Heyeti karar gereince Belediyece tespit ve ilan edilen et fiyatlar hakknda Milli Korunma Kanununun 31. maddesi gereince yasan uygulanaca belediyeler, Ankara, stanbul, zmir, Zonguldak belediyeleri olarak tayin edilmitir. Kre ve nebolu'dan akam Kastamonu'ya gemitir.
Ayn Tarihi

24

Nisan

Cumhurbakan smet nn Kre ve nebolu ilelerini ziyaret etti. 5370 sayl Pasaport Kanununa baz maddeler eklenmesine dair Kanun yaymland.

25

Nisan

3519 sayl Pasaport Kanununda yaplan deiiklik, RG Osmanl Hanedanndan olmayp bu hanedan azasndan biriyle evlenmi ve lm veya boanma sebebiyle dul kalm ve ocuu bulunmayan erkek ve kadnlarn Trkiye'ye gelmelerine Bakanlar Kurulu Kararyla izin verilmesine olanak salamtr. Vatandalk Kanununa yaplan ekleme, 5370 sayl RG Pasaport Kanununa baz maddeler eklenmesine dair olan kanunla ilikilidir: Yurda dnmelerine izin verilen kimselerin o kanunda yazl kaytlar dahilinde vatandala alnmasna Bakanlar Kurulu karar vermee yetkilidir. Cumhurbakan'nn Tosya'dan sonra ayn gn Kas- Ayn tamonu'ya bal Ara ilesine ve bir gn sonra da Tarihi Safranbolu ve Karabk'e gemitir.
BCA: 30..18.1.2/ 119.32..15.

25

Nisan

5371 sayl Vatandalk Kanununa baz maddeler eklenmesine dair Kanun yaymland.

25

Nisan

Cumhurbakan Tosya'ya geti. Glck ve stanbul blgelerine gelecek 4 Amerikan destroyerine giri izni verildi. Ordudan ihra vakalar

25

Nisan

25

Nisan

Nikahsz bir kadnla yaamaktan sulu Dr. Yzb. Halit BCA: Tarih: Turgay zbay'n ordudan ihrac ve emekliye sevki; 30..11.1.0/ eitli sulardan ceza alan P. Yzb. Fethi Karul'un or- 205.12..6. dudan ihrac ve emekliye sevki; Hrszlk suundan ceza alan Hesap Memuru Reit Taner'in ordudan ihrac ve emekliye sevki.

27

Nisan

5372 sayl Ticaret ve SaBu odalarn organlarnn seim sresini bir yl uzat- RG nayi Odalaryla Esnaf Oda- maya Ticaret ve Ekonomi Bakan yetkilidir. lar ve Ticaret Borsalar seimlerine ait mddetin uzatlmas hakknda Kanun yaymland. Cumhurbakan smet nn Zonguldak'a geldi. Rmorkrle Ereli'ye hareket etmilerdir. Ereli'de Ayn liman tesislerini gezdikten leden sonra Kozlu'ya Tarihi gelen Cumhurbakan yeni almakta olan Uzun Mehmet kuyularn, ii mahallesini, iilerin yatak ve yemek yerleriyle banyo dairelerini ve Havza'nn sosyal tesislerini grmler, iilerle grmler ve akamst Zonguldak'a dnmlerdir. Amerikan bandral Gasper S. Yast gemisinin stanbul'da Posta telgraf ve Telefon letme Genel Mdrl'ne ait kablolarn tahribinden tr alan davann sulh yoluyla halledilmesine karar verildi.
BCA: 30..18.1.2/ 119.34..1/ 80-196

27

Nisan

27

Nisan

Posta Telgraf ve Telefon letme Genel Mdrlne ait kablolar tahrip eden Amerikan bandral gemi ile anlama yoluna gidilecek.

1949 Yl 1117

G 28

Ay Nisan

Olay/Mevzuat Ticaret Eski Bakan Atif nan hakknda soruturma yapmak zere kurulan Karma Komisyonun grev sresinin uzatlmasna dair TBMM karar alnd.

Aklamalar

Kaynak

Ticaret eski Bakan Atif nan hakknda soruturma RG yapmak ve iki ayda iini bitirmek zere 4.6.1948 tarihli ve 1607 sayl kararla kurulan ve 1620 ve 1638 sayl kararlarla grev sresi uzatlan Karma Komisyonun grev sresinin 25.4.1949 tarihinden itibaren birbuuk ay daha uzatlmasna karar verilmitir.

29

Nisan

dari snr deiiklii yapl- stanbul'un atalca ilesi Boyalk bucana bal Ha- BCA: d: ky ballklar deiti. ra, Hacmal ve ilingir kylerinin Eyp ilesinin 30..11.1.0/ Rami bucana;Ankara'nn Haymana ilesi kizce 205.13..1. bucana bal cret kynn Polatl ilesinin Temelli bucana; Denizli'nin Buldan ilesine bal Bahadr ve Gneydamlar kylerinin Manisa'nn Alaehir ilesinin Sargl bucana balanmasna karar verildi. Ordudan ihra vakas Askerlik ilerine hile kartrmaktan ceza alan P. Yrb. BCA: Tarih: Salahaddin Kutbay'n ordudan ihrac ve yedek subay- 30..11.1.0/ 205.12..19. lk hakknn kaldrlmas.

29

Nisan

29 29

Nisan Nisan

Saytay Daire Bakanlna 1646 sayl TBMM kararyla Saytay yesi Mehmet RG Mehmet Ali Apak seildi. Ali Apak Daire bakanlna seilmitir. Vakflar Genel Mdrlnde grevi suistimal vakas. Dantay Birinci Bakanlna Selahaddin Odabaolu'nu seildi. Ktahya Belediye Bakanl'na seilen Mehmet ini'nin Bakanl onayland. Cumhurbakan ve Bayan ngiltere Byk elisi David Kelly'i kabul etti. Yasa tasars Gerek d hakedi raporu hazrlayan Vakflar Genel BCA: Mdrl naat Mdr Hurid Altuncu'nun Ba- 30..11.1.0/ 205.13..6. kanlk emrine alnmas 1647 sayl TBMM karar.
RG

30

Nisan

30

Nisan

1580 sayl Belediye Kanunun 89 uncu maddesine BCA: 30..11.1.0/ tevfikan onanmtr. Byk eli David Kelly ve ei, Trkiye'den ayrlma- Ayn dan nce le yemeinde nn ve bayan nn ile Tarihi birlikte yemek yediler. Trk Ceza Kanunu'nun baz maddelerinin deiti- BCA: 30..18.1.2/ rilmesi hakknda kanun tasars.
119.35..1./ 71-1348

205.13..10.

Mays

Mays

Mays

5373 sayl Esnaf Dernekleri ve Esnaf Dernekleri Birlikleri Kanunu yaymland.

5373 sayl kanunla esnaf ile bunlarn yannda al- RG anlarn ilikilerini dzenleyen kanun, 25.5.1949 tarihinde TBMM'de kabul edildi.

Mays

5375 sayl Yksekrenim 03 Mays 1949 tarihinde yrrle giren 5375 sayl RG renci Yurtlar ve Aev- Kanun ile "Yurt ve Aevleri" konusu Milli Eitim leri Kanunu yaymland. Bakanlnn ynetim ve sorumluluuna verilmi, daha sonra 5661 sayl Kanun ile zel ve tzel kiilere ait yurtlarn almasna izin verilmesi, kapatlmas ve denetlenmesi bu Bakanln grevleri arasna alnmtr. Yksekrenim rencilerinin barnma, beslenme ve dier ihtiyalarnn giderilmesinde skntlar domu,

1118

Ynetim Zamandizini

Ay

Olay/Mevzuat

Aklamalar bu taleplerin karlanmasnda sregelen skntlar karsnda il zel idareleri, belediyeler ile dernekler ve zel kiilerce ticari amalarla yurtlar almaya balanmtr. Ancak; bu ekilde alm olan yurtlar yksek renim rencilerinin barnma sorununu zememitir. rencilerin barnma sorununu zmek zere en nemli kurumlama, 22 Austos 1961 tarihinde yrrle giren 351 sayl Kanun ile Yksek renim Kredi ve Yurtlar Kurumu'nun kurulmas olmutur.

Kaynak

Mays

Mula lesine bal Kyceiz ilesi, dar toprakl blge olarak tespit edildi. Muhtarlk seimleri tamamland. Kamuya yararl dernekler stats

3/9078 say ve 18.4.1949 tarihli BKK.

RG

Mays

Antalya ve lelerinde; Eskiehir'de ky ve mahalle BCA: 490..1.0.0/ muhtar seimleri tamamland.

238.943..2.

Mays

Antalya Yayla Suyu Dernei kamuya yararl dernek- BCA: 30..18.1.2/ ler statsne kabul edildi.

119.39..14/ 13-74

Mays

Hilafetin lgasna ve Osmanl Hanedannn Trkiye Memaliki haricine karlmasna dair olan 431 sayl kanunun 8 nci maddesi TBMM tarafndan yorumland. Demokrat Parti Taksim Meydannda miting yapt.

245 Yorum No'lu aklamada Hayatta bulunsun bu- RG lunmasna Osmanl mparatorluunda padiahlk etmi herhangi bir kimse namna Trkiye Cumhuriyeti snrlar iinde tapuya kaytl gayrimenkuller 431 sayl Kanunun yrrle girmesiyle millete intikal eder. Mitingde konumaclar hayat pahalln eletirmi- Ayn tir. Parti Bakan Celal Bayar rahatszl nedeniyle Tarihi mitinge katlmadn telgrafla bildirmitir.

Mays

10

Mays

Hatay ili iindeki belediye Antakya, Krkhan, Yaylada, belan belediyeleriyle RG 19 ve ky idarelerinin Hazine- Nergislik, Atik ve Soukoluk kylerinin Hazineye Mays 1949 ye geen borlarnn aff gemi borlar affedilmitir. hakknda kanun yaymland. Ky eitmenleri iin kadro- Milli Eitim Bakanl'nca alacak ky eitmenleri BCA: 30..18.1.2/ lar hazrland. kurslarnda altrlacaklara ait kadrolarn onay.
119.36..3./ 33-230

10

Mays

11

Mays

5383 sayl Gmrk Kanunu TBMM'de kabul edildi.

Cumhuriyet'in ilk Gmrk Kanunu yapld. 1947 y- RG lnda Cenevrede Gmrk tarifeleri genel Anlamas (GATT) imzalanarak 1948 ylnda yrrle konulmutu. Bu almalara paralel olarak gmrk mevzuatnn basitletirilmesi, formalitelerinin azaltlmas ve mevzuat uyumunun salanmas amacyla yaplan almalar sonucu 1950 ylnda Brkselde Gmrk Birlii Konseyi kuruldu. Trkiye bu konseyin ilk lkeleri arasnda yer almtr. Ankara ve Erzurum Arceza Mahkemesi bakanlk- BCA: lar ile baz hkim, savc ve yardmlklar, ye ve ra- 30..11.1.0/ 205.14..16/ portrlklerine yaplan tayinler.
33-230

11

Mays

Adalet Bakanlnda atamalar yapld.

1949 Yl 1119

G 14

Ay Mays

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak

stanbul Belediyesi hakkn- stanbul Demokratlarnn hayat pahalln protesto BCA: da soruturma ald. amacyla yaptklar mitingde, Belediye'nin elektrik 30..1.0.0/ cereyann kestii yolundaki isnad hakknda tahkikat 44.257..7. yaptrlmasna karar verildi. Doping muayenesi Ynetmelii yaymland. Kaymakamlk atamalar l kararname ile yapld. Cumhurbakan smet nn Spor ve Genlik Bayram nedeniyle Atatrk^'n geici kabrini ziyaret etmi daha sonra 19 Mays stadyumuna gitmitir. Cumhurbakan smet nn yeni ngiltere Byk elisi Noel Charles' olaan merasim ile kabul etti Dileri Bakanl merkez ve yurtd tekilatnda atamalar yapld. Ynetmelikle at yarlarna katlan atlarn doping RG muayene ilemleri dzenlenmitir.
RG

17 17 19

Mays Mays Mays

Cumhurbakannn bu ziyaretleri srasnda Byk Ayn Millet Meclisi Bakan kr Saraolu, Babakan Tarihi emsettin Gnaltay, Devlet Bakan ve Babakan Yardmcs Nihat Erim gibi bakanlar, CHP Genel Bakan Vekili Hilmi Uran, Demokrat Parti adna Parti sekreteri Dr. Cemal Tunca gibi isimler bulunmutur. Kabul esnasnda Dileri Bakanl Umumi Katibi Ayn Tarihi Byk eli Fuat Canm da hazr bulunmutur.

20

Mays

20

Mays

BCA: 30..11.1.0/ 205.15..4.

20

Mays

dari snr deiiklii yapl- Hatay'n Hdrbey bucana bal Armutlu kynn BCA: 30..11.1.0/ d. Antakya Belediyesi snrlar iin alnmas.
205.15..13 RG 30 Mays 1949 BCA: 30..18.1.2/ 119.38..12

20

Mays

Kaymaklk atamalar yapld. Muhasebe-i Umumiye Kanunu'nun 5. ve 34. maddesinin deitirilmesi ve baz gelir vergilerinde deiiklik yaplmas hakknda kanun tasars. Cumhurbakanna genel seime ynelik bir telgraf geldi.

23

Mays

24

Mays

Kurtalan ilesi Kongre Bakan Mehmet Erten'in g- BCA: venilir genel bir seim yaplmas isteine dair Cum- 30..10.0.0/ 45.290..61. hurbakan'na ektii telgraf.

24

Mays

Trk Talebe Federasyonu Atina'da yaplan Trk-talyan manda meydana ge- Ayn Marmara Lokalinde bir mi- len bir olay protesto etmek zere dzenlenen Tarihi ting hazrlamtr. mitingte, Talebe federasyon bakan Talha ve Hukuk Fakltesinden renciler konumulardr. Ayn gn, Beden Terbiyesi Umum Mdrl, Atinada ma yapmas planlanan Vefa Futbol takmnn seyahatlerini iptal etmesini istemitir. Ordudan ihra kararnn ip- ftira suundan mahkm olan Hesap Memuru Ruhi BCA: tali Bilgin'in yeniden yaplan mahkemesinde susuz bu- 30..11.1.0/ 205.15..20. lunduundan ordudan ihracna ait kararn iptali.

26

Mays

1120

Ynetim Zamandizini

G 26

Ay Mays

Olay/Mevzuat Ordudan ihra vakas

Aklamalar

Kaynak

Hrszlktan ceza alan Yd. P. Tm. Nihat Osturva'nn BCA: ordudan ihrac ile yedek subaylk hakknn kaldrl- 30..11.1.0/ 205.15..19. mas.

27

Mays

5387 sayl Korunmaya Bu kanun 1957 ylnda 6972 Sayl Korunmaya Muh- RG Muhta ocuklar Hakknda ta ocuklar Hakkndaki 2. Kanun'la yrrlkten Kanun yaymland. kaldrlm ve yerel ynetimleri, koruma birliklerini kurmak ve korunmaya muhta ocuklara bakmakla ykml klnd. 1983'te, Milli Eitim, Koruma Birlikleri ve ocuk Esirgeme Kurumu tarafndan gtrlen hizmetlerde btnln salanmas iin Sosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme Kurumu Genel Mdrl kuruldu. ller Bankas Genel Mdr Hulki Alibah'n grevinden alnd. Tberkloz hastalarnn bakm ve tedavisi iin prevantoryum tesisi iin arazi tahsisi yapld. D memleketlere hububat satndan dolay sulanan icaret eski Bakan Atf nan'n sorutumas tamamland. Kanun tasars Yerine T.C. Ziraat Bankas stanbul ubesi 2. Md- BCA: 30..18.1.2/ r Reit Eeli'nin tayini.
119.39..7./ 31-26

27

Mays

27

Mays

Kzlcahamam'n amkoru mevkiindeki Salk ve BCA: Sosyal Yardm Bakanl binalarnn bitiiindeki 30..18.1.2/ arazilerin prevantoryum tesisi iin ad geen bakanl- 119.42..1. a devrine karar verildi. Atif nan'n cezal ve akal sorumluluunu gerektirir RG fiil ve hareketlerde bulunduunu gsteren hibir delil mevcut olmamas nedeniyle, TBMM Atif nan'n bu ilemlerden sorumlu bulunmadna karar verilmitir. Askeri Fabrikalar letmesi Kanun Tasars meclise BCA: 30..18.1.2/ geldi.

28

Mays

28

Mays

119.39..16/ 71-1090 BCA: 30..18.1.2/ 119.40..5./ 68-33

28

Mays

Sleyman Suba Camii'nin Sleyman Suba Camii'nin yan sra, Kocaeli'de vastanbul belediyesine satl- kflara ait Sadk Mescidi arsasnn Devlet Meteorolomasna karar verildi. ji letme Genel Mdrlne satlmasna da karar verildi. Trk Paras kymetini koruma hakkndaki 13 sayl kararnn birinci maddesinde deiiklik yapld. 5398 sayl Milli Savunma Bakanlnn Kurulu ve Grevlerine dair Kanun kabul edildi.

28

Mays

22.5.1947 tarih ve 3/5843 sayl kararla yrrle RG 4 konulan "Trk Paras kymetini koruma hakkndaki Haziran 13 sayl karar"n birinci maddesinde, dviz alm ile 1949 ilgili bir paragraf deitirilmitir. Cumhuriyet Ordusunun hazrlanmas ve idaresiyle RG 3 devli, barta harb kuvvetlerinin komutas kendisine Haziran verilmi olan Genelkurmay Bakanl ile Bakanlk 1949 mstearnn idaresi altndaki daireleri ihtiva eder.

30

Mays

30

Mays

dari snr deiiklii yapl- Hatay, Seyhan (Adana), Sivas, anakkale, Mara, s- BCA: d. tanbul, zmir ve Malatya illerinde idari ballklarda 30..11.1.0/ 206.16..5. deiiklik ve snr tespiti yapld. Milli Savunma Yksek Ku- 5399 sayl yasa ile kurulan Milli Savunma Yksek RG 3 rulu Kanunu kabul edildi. Kurulu, Babakan'n bakanlnda ve onun teklifi ile Haziran Bakanlar Kurulu tarafndan seilecek Bakanlar ile 1949 Milli Savunma Bakan ve Genelkurmay Bakanndan oluur.

30

Mays

1949 Yl 1121

G 31

Ay Mays

Olay/Mevzuat 5412 sayl kanunla kurulu Milletleraras ktisadi birlii tekilat Dileri Bakanl'na baland.

Aklamalar

Kaynak

Tekilat sadece milletleraras iktisadi ibirlii deil MEHTAP yardmn i koordinasyonu ve datmndan da sorumlu tutulmutu.Ancak kt uygulama nedeniyle, memleketin iktisadi konularnda Dileri Bakann sz sahibi klmt.

Haziran

5417 sayl htiyarlk Sigor- Kanun; Kanununun uyguland i yerlerinde al- RG 8 ta Kanunu kabul edildi. anlardan o kanuna gre sigortal saylanlarn ihtiyar- Haziran lklar halinde balanacak aylklar ve yaplarak dier 1949 demeler konusunu dzenlemektedir. (lkemizde sosyal sigorta tekilatnn kurulmas ilk kez 1936 tarih ve 3008 sayl Kanunu ile hkme balanmtr. 09.07.1945 tarih ve 4792 sayl kanunla i sigortalar Kurumu tesis edilmitir. 27.06.1945 tarih ve 4772 sayl Kazalar Meslek Hastalklar ve Analk Sigortas Kanunu adnda belirtilen risklere kar gvence getirilmitir. Daha sonra 02.06.1949 tarih ve 5417 sayl htiyarlk Sigortas Kanunu ile yallk riskine kar koruma salanmtr.) dari snr deiiklii yapl- Seyhan (Adana)'n Ceyhan ilesi Merkez bucana BCA: d. bal dut ky ile Kazan ilesinin Merkez buca- 30..11.1.0/ 206.16..9. na bal Sokuta ky blgesindeki snrn tesbiti. Kmr fiyatlar Bakanlar Kurulu Karar ile tespit edildi. 3/9414 sayl BKK'na gre, kok kmrne 7 Lira RG 18 zam gelmitir. Ancak, evlerde kullanlan kmr iin, Haziran eski fiyatla satna devam edilecek aradaki fark 1949 Ekonomi ve Ticaret Bakanlnn belirleyecei yntemle kapatlacaktr. Ayrca, Beyolu Gaz ve Ankara Elektrik ve Gaz gibi messeselere satlmakta olan maden kmrne zam yaplmayacaktr. 1949 ylnda gelir vergisinde kkl bir deiim ya- RG 9 anmtr. 5421 sayl kanunla kazan vergisinin ye- Haziran rine gelir ve kurumlar vergilerinden oluan ikili gei- 1949 rilmitir. 5421 sayl kanun, 1950 yl bandan itibaren yrrle girdi ve ilk birka yln glklerine ve bocalamalarna ramen, on bir yl uyguland.

Haziran

Haziran

Haziran

5421 sayl Gelir Vergisi Kanunu kabul edildi.

Haziran

Avrupa Birlii Hareketi Dernein amac, Avrupa Birlii hareketine katlma RG 21 Trk Milli Konseyi dernei artlarn dzenlemek ve bu harekete daimi temas Haziran 1949 kurulmutur. eklinde ifade edilmitir. dari snr deiiklii yapl- Urfa'nn baz ky ve mahallelerinin ballklarnn BCA: 30..11.1.0/ d. deitirildi. 5412 sayl Milletleraras Avrupa ktisadi birlii Tekilat ve Amerika ktisa- RG ktisadi ve birlii Tekilat di birlii daresiyle ilikileri yrtmek amacyla kuhakknda Kanun yaymland. rulmutur. 5414 sayl skele ve ufak barnaklarn yapm hakknda Kanun yaymland. Dnya Meteoroloji Tekilat hakkndaki uluslar aras szlemenin onanmasna dair kanun yaymland. Kylardaki ehir ve kasabalarn ihtiyalarn kar- RG lamak amacyla iskele, rhtm ve kk barnaklar inas iin Bayndrlk Bakanl yetkili klnmtr. Vasington'da 11 Ekim 1947 tarihinde kabul ve 7 u- RG bat 1948 tarihinde imza edilen szleme, btn dnyada meteoroloji almalarn dzenleyerek ayn ekilde yaplmalarn ve daha verimli olmalarn salamak amacyla hazrlanmtr.

Haziran

206.16..13.

Haziran

Haziran

Haziran

1122

Ynetim Zamandizini

G 6

Ay Haziran

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak
BCA: 30..18.1.2/ 119.46..15./ 76-1168

Fransz Donanmasna men- Fransz Donanmas'na mensup Jeanne D'arc okul sup bir Gemi stanbul'a gel- gemisinin 17-25.6.1949 tarihleri arasnda stanbul'u di. ziyaret etmesi ile telsizleriyle haberlemesine izin verilmesi. talyan Donanmasna mensup bir gemi stanbul'a geldi. 5433 sayl Devlet retme iftlikleri Genel Mdrl Grev ve Kurulu Kanunu kabul edildi.

Haziran

talyan Donanmas'na mensup Monteeuccoli Okul BCA: Gemisi'nin 13-17.9.1949tarihleri arasnda da zmir'e 30..18.1.2/ ve 18-23.9.1949 tarihleri arasnda da stanbul'a gel- 119.46..16. mesi ile telsizleriyle haberlemesine izin verilmesi. yi tohumluk, damzlk, fidan ihtiyacn karlamak, RG 13 tarm alannda iftiye rneklik ve reticilik etmek Haziran zere Tarm Bakanlna bal, tzelkiilii haiz, kat- 1949 ma bteli Devlet retme iftlikler Genel Mdrl kurulmutur.

Haziran

Haziran

Devlet Bakan Nurullah Babakanlktan Cumhurbakanlna hitaben yazya RG 9 Smer'in istifas kabul edil- gre, hkmete kendisine yabanc memleketlerde Haziran di. mhim bir temsil vazifesi teklif edildiinden, Devlet 1949 Bakan Nurullah Smer istifa etmitir. stifas kabul edilmitir. Devlet Bakanlna; Ekonomi ve Ticaret Bakanl ile letmeler Bakanl'na atamalar yapld. Devlet Bakan Nurullah Smer'den boalan Devlet RG 9 Bakanlna Ekonomi ve Ticaret Bakan Cemil Sait Haziran Barlas; Ekonomi ve Ticaret Bakanl'na ise atan- 1949 d.Diyarbakr milletvekili Vedat Dicleli'nin, letmeler Bakanl'na ise zmir Milletvekili Mnir Birsel tayin olmutur. Firar etmekten ceza alan Lv. Yzb. erif Aburga'nn BCA: ordudan ihrac ve emekliye sevki; hrszlktan ceza 30..11.1.0/ alan Hesap Memuru Recep Denizciler'in yedek su- 206.16..16. baylk hakknn kaldrlmas ve ordudan ihrac nanc ktye kullanmaktan ceza alan P. Tm. Aydn BCA: Kahraman Dirim'in ordudan ihrac ve emekliye sev- 30..11.1.0/ 206.16..18. ki. Tebli akaryakt ve teneke fiyatlarn dzenlemekte- RG dir.

Haziran

Haziran

Ordudan ihra vakalar

Haziran

Ordudan ihra vakas

Haziran

Ticaretin dzenlenmesine ve ihtikarla mcadeleye dair 54 sayl sirkler yaymland.

Haziran

Genelkurmay Bakanl'na Org. Abdurrahman Nafiz Grman'n Genelkurmay BCA: Nafiz Grman atand. Bakanl'na atanrken Genel Kurmay Bakan Org. 30..18.1.2/ 119.41..19. Salih Omurtak Askeri ura yeliine tayin oldu. Resmi mhrlerde deiiklik yapld. Yurtdnda kullanlacak resmi mhrlerin Devleti- BCA: mize ait olduunun anlalmas iin Trkiye Cumhu- 30..18.1.2/ 4.33..10./7 riyeti ibaresinin kullanlmasna karar verildi.
7-507

Haziran

Haziran

Trkiye Cumhuriyeti Emekli Sand Kanunu TBMM'de kabul edildi.

Maliye Bakanlna bal olmak ve emeklilik ilerini RG 17 grmek zere Ankara'da Trkiye Cumhuriyeti Emek- Haziran li Sand kurulmutur. Bu kanunla birlikte, daha n- 1949 ce yrrlkte bulunan memurlarla ilgili emeklilik kanunlar ve baz kanunlarda yer alan baz madde ve hkmler kaldrlmtr.

1949 Yl 1123

G 10

Ay Haziran

Olay/Mevzuat 5422 sayl Kurumlar Vergisi Kanunu yaymland

Aklamalar

Kaynak

Bu kanunla, sermaye irketleri, kooperatif irketleri, RG iktisadi kamu messeseleri ve dernek ve tesislere ve vakflara ait iktisadi iletmeler kurumlara vergisine tabidir.

10

Haziran

5442 sayl l daresi Kanu- Cumhuriyet dneminde bucak ynetimi ve tekilatna RG 18 nu TBMM'de kabul edildi. ilikin en ayrntl dzenleme bu yasa ile getirilmitir. Haziran Toplam 70 maddeden oluan yasann 17 maddesi bu- 1949 caklarla ilgilidir. 1949 tarihli l daresi Kanunu, bucak mdrlerini temsil yetkileri ile birlikte gl bir gvenlik tekilatna sahip klm ve kk boyutlu (birka ky ilgilendiren) kalknma faaliyetlerinde bir rehber olarak almalarn ngrmtr. Devlet Tiyatro ve Operas Kurulu Kanunu kabul edildi. Devlet Tiyatrosu, Devlet Konservatuar Tatbikat Sah- RG 16 nesinin bir aamas olarak, 1949 ylnda, Devlet Haziran Tiyatro ve Operas adyla kurulmutur. 1949 Konservatuvarn kurulduu 1936 ylndan 1947 ylna kadar, Tiyatro Blmn Alman Tiyatro Sanat ve Yneticisi Carl EBERT ynetmiti.1940 ylnda, Tiyatro ve Opera Tatbikat Sahnesi kuruldu.1947 Martnda Trkiyeden ayrlan Carl EBERTin yerine, Tatbikat Sahnesinin yneticiliine Muhsin ERTURUL getirildi. 27 Aralk 1947de Kk Tiyatro, 2 Nisan 1948de Byk Tiyatro ald. 10 Haziran 1949 gn karlan Devlet Tiyatro ve Operasnn Kurulu Yasas, 16 Haziranda yrrle girdi. Muhsin ERTURUL, Devlet Tiyatro ve Opera Genel Mdrlne getirildi. Devlet Tiyatrosu, 1 Ekim 1949 akam Kk Tiyatroda Cevat Fehmi BAKUTun Kk ehir, Byk Tiyatroda Johann Wolfgong von Goethenin Faust adl oyunlaryla ald. 20 Kasm 1949da, Devlet Tiyatrosunun ilk ocuk oyunu Yldz Ece sahneye konuldu. Trkiye'de gezici ya da sabit iyerine sahip ticaret ve RG sanatla uraan esnaf vergiye tabidir. 677 sayl Kanunun 1. maddesine eklene bu fkra ile, RG 16 eyhlik, babalk ve halifelik gibi mensuplar arasnda Haziran ba mevkiinde bulunanlar alt aydan az olmamak 1949 zere hapis ve 500 liradan aa olmamak zere ar para cezasndan baka bir yldan aa olmamak zere srgn cezas ile cezalandrlrlar. Milli Eitim Bakanl'na bal okullarda okutturula- RG cak ders kitaplarnn seilmesi ve bunlarn nitelikleri ile sat fiyatlarnn tayin edilmesi Milli Eitim Bakanlna aittir. Bu Kanunla, 3 Haziran 1933 tarihli ve 2259 sayl kanun kaldrlmtr. Ayrca, Okul Kitaplar Sand tasfiye edilmitir. 5431 sayl kanunla, belediye yap ve yollar kanunu RG ve ekinde ve tzkte (Belediye yap ve yollar tz) deiiklikler yapld. Bloke paralarn deblokajna tahsis edilen ihra mad- RG delerini gsterir 14 sayl teblie bal listeye konserve balk ilave edilmitir.

10

Haziran

10 10

Haziran Haziran

Esnaf Vergisi Kanunu yaymland. Tekke ve zaviyelerle trbelerin kapatlmasna ilikin 677 sayl Kanunu bir fkra eklendi.

11

Haziran

5429 sayl Milli Eitim Bakanlna bal okullarda okutturulacak ders kitaplarnn seilmesi, baslmas ve datlmas hakknda kanun yaymland. Ruhsatsz binalarn yklmas hakknda kanun yaymland. Trk Paras kymetini koruma hakkndaki 13 sayl karara ilikin tebli yaynland.

11

Haziran

11

Haziran

1124

Ynetim Zamandizini

G 12

Ay Haziran

Olay/Mevzuat Toprak Bayram btn yurtta kutlanmtr.

Aklamalar

Kaynak

iftiyi Topraklandrma Kanununun kabulnn yl- Ayn dnm nedeniyle Ankara'da yaplan kutlamalara, Tarihi sabahn erken saatlerinden itibaren civar kylerden ehre gelen kyler kutlamalara katlmlardr. Yurt iftiliinin verimini arttrmak, retimi eitlen- RG dirmek, rn kalitesini arttrmak amac ile iyi tohumluk, damzlk ve fidan ihtiyacn salamak, tarm alannda iftiyi rneklik ve reticilik etmek zere Tarm Bakanlna bal Devlet retme iftlikleri Genel Mdrl kurulmutur. 5433 sayl yasa ile kurulan Devlet retme iftliklerinden sonra eit gelitirme, tohumluk retim ve datm programlar daha iyi organize edilmitir. Bu kanunla Devlet Ziraat letmeleri Kurumu hakkndaki kanun kaldrld. Paris Byk Elisi Numan Menemenciolu, Portekiz BCA: Hkmetinde eli sfatiyla Trkiye'yi temsil etmesine 30..18.1.2/ 119.46..5. karar verildi. 30 Mays tarihinde diplomatik kurye olarak Mosko- Ayn va'dan dnd srada kompartmanda sa akan- Tarihi dan ald kurun yaras ile lmtr. Eskiehir linin Sivrihisar lesindeki topraksz ifti- RG lere datlmak zere zel hukuk tzelkiilerine ait arazinin kamulatrma ve datma ilerinin yaplmas iin Bakanlar Kurulu Karar alnd.

13

Haziran

5433 sayl Devlet retme iftlikleri Genel Mdrl Grev ve Kurulu Kanunu yaymland.

13

Haziran

Dilerinde atama yapld.

13

Haziran

Diplomatik kurye Fuat Gzelaltan'n na Edirnekap Kap ehitliine defnedilmitir. Topraksz kyllere toprak datlmas hakknda Bakanlar Kurulu Karar yaymland.

13

Haziran

13

Haziran

Trk Kadn Birlii kuruldu. Merkezi Ankara'da olmak zere Trk Kadnlar Birli- BCA: 30..18.1.2/ i'nin kurulmasna izin verildi. Trk niversiteleri retim yeleri Dayanma Dernei kuruldu. Trkiye Hindistan Kltr Derneinin kuruldu. ngiliz Deniz Kuvvetlerine mensup 8 geminin Marmaris'e gelmesine izin verildi. Nide li rencilerine Yardm Dernei'nin kamuya yararl derneklerden saylmas. Dernei Merkezi stanbul'dadr.
RG 11 Temmuz 1949

120.54..10.

13

Haziran

13

Haziran

Trkiye Hindistan Kltr Derneinin kurulmasna RG 4 Bakanlar Kurulu Karar ile izin verilmitir. Dernein Temmuz 1949 merkezi Ankara'dadr. ngiliz Deniz Kuvvetleri'ne mensup 8 geminin 1- BCA: 6.7.1949 tarihlerinde Marmaris'e gelmelerine ve tel- 30..18.1.2/ 119.46..17 sizleriyle haberlemesine izin verilmitir.
BCA: 30..18.1.2/ 119.46..13

14

Haziran

14

Haziran

14

Haziran

Topraklandrma uygulama- Diyarbakr ilinin btn ilelerinde Topraklandrma BCA:: lar hakknda kanun tasars Kanunu hkmlerine gre datm yaplmas hakkn- 30..18.1.2/ 119.48..11./ da kanun tasars Meclise geldi.
76-371

15

Haziran

Kudret Gazetesinde yaymlanan haberle ilgili Babakanlktan bir tebli yaymland.

Teblide; smet nn'nn gizli listesi bal altn- Ayn daki bir yazda "CHP Genel Bakan nn, Celal Tarihi Bayar ve urekasna DP'den tasfiye edilmesini istedii adamlarn ismini ihtiva eden bir liste vermitir."

1949 Yl 1125

Ay

Olay/Mevzuat

Aklamalar denilmekte ve bir takm isimler saylmaktadr. Cumhurbakan, herhangi bir kimsenin DP'den kmas veya karlmas iin hi bir vakit DP Bakanna veya baka bir zata gizli veya ak bir liste vermemi veya herhangi bir kimsenin DP'den kmas veya karlmas iin kimse ile herhangi bir konuma yapmamtr. Kudret Gazetesinin yazd bu haber tamamyla uydurmadr, hibir asl ve esas yoktur.

Kaynak

15

Haziran

5432 sayl Vergi usul Kanunu yaymland.

1950 ylnda yrrle konulan Gelir Vergisi, Ku- RG rumlar Vergisi, Vergi Usul Kanunu ve Esnaf Vergisi (birka yl sonra kaldrlmtr) Kanunlar, Cumhuriyet dneminin en byk vergi reformu olarak bilinmekte ve byk vergi reformu diye anlmaktadr. 5436 sayl Kanunla "Trkiye Cumhuriyeti ile Ame- RG rika Birleik Devletleri arasnda Ekonomik birlii Anlamas" gereince borlanma, yardm ve ve deme anlamalar akdine hkmet yetkili klnmtr.

16

Haziran

Amerika Birleik Devletleri ve Avrupa birlii'ne dahil lkelerle borlanma, yardm ve deme anlamalar akdi iin iin hkmete yetki verilmesine dair kanun yaymland. Memur ve hizmetlilerden mal beyannamesi alnmas hakknda 5440 sayl Kanun yaymland. Stma Sava kapsamnda Birlemi Milletler Cihan Salk Kurulu yeleri ve Rockgeller Kuruluundan uzmanlar stanbul ve Kocaeli blgelerinde incelemelerde bulundular.

16

Haziran

Memur ve hizmetliler, bu Kanunla, kendileri ve bak- RG makla ykml olduklar aile bireyleri iin, menkul, gayrimenkul mallar ve borlar hakknda vermeleri gereken beyanname vermekle ykml tutulmutur. Trkiye'de yaplmakta olan stma savan tetkik iin Ayn bir hafta nce yurda gelen ekip, Ankara'daki incele- Tarihi melerini Stma Sava Genel Mdr Doktor Seyfettin Okan'n beraberinde yapmlardr. ncelemeler sonrasnda Anadolu Ajansna u aklamay yapmlardr: " Trkiye'de malarya ile sava ok gelimi ve ilerlemi bir haldedir, gezdiimiz blgelerde bu savan ok gzel rneklerini ve neticelerini grdk. Malarya savana ara vermeden devam etmek lazmdr. Bu hayati bir meseledir..."

16

Haziran

17

Haziran

letmeler Bakanlna ba- MTA ve Elektrik leri Etd daresi, letmeler Ba- BCA: 30..1.0.0/ lanan kurulular kanlna baland. Kocaeli'nde muhtarlk seimleri tamamland.

73.465..1. BCA: 490..1.0.0/ 239.950..1.

17

Haziran

17

Haziran

Marshall Yardm Plan ge- Satn alnan makinelerin sat fiyat 1007,88 kuru Ayn Tarihi reince getirtilen 100 adet olarak Tarm Bakanl tarafndan tespit edilmitir. Howry Berg marka toz ila serpici skenderun limanndan illere tahsis edildi. Tokat'ta byk bir su baskn meydana geldi. ok iddetli yamurlarnda ardndan meydana gelen Ayn su basknnda ehrin cadde ve sokaklarn kaplayan Tarihi su, yzlerce binay alp gtrd. Binlerce dnm arazi su altnda kalrken birok can ve mal kayb da meydana gelmitir.

18

Haziran

1126

Ynetim Zamandizini

G 20

Ay Haziran

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak

Ankara'da Demokrat Parti'- Seimlerde milletvekili adaylarnn %80'ini rgtn Ayn nin ikinci byk kongresi saptamas kabul edildi. Bu kurultayda seimlerde al- Tarihi yapld. nan oylara sahip klmasn ieren "Milli Teminat And" kabul edildi. Ancak iktidar bu anda " Milli Husumet And" adn takt. Baz vapurlarn yabanclara Devlet Deniz yollar ve Limanlar letme Genel satlmasna izin verildi. Mdrl'ne ait Glcemal, Doan, Sebat, Hora ve ule vapurlarnn yabanclara da satlmasna izin verildi.
BCA: 30..18.1.2/ 119.49..12./ 76-47

20

Haziran

20

Haziran

Sivil hava meydanlarnn Amerikal uzmanlardan oluan 3 kiilik heyet Ula- Ayn Tarihi inaat iini inceleyecek trma Bakanl'nn daveti ile gelmitir. olan Amerikal heyet stanbul'a gelmitir. Ordudan ihra vakas Sarholuk ve astlarndaki erlerle gayri tabii iliki kur- BCA: maktan sulu P. Yzb. Mustafa zden ordudan ihrac 30..11.1.0/ 206.17..14. ve emekliye sevk edildi.

21

Haziran

23

Haziran

Konya Belediyesinde kuru- Alta bir konuma yapan Belediye Bakan, yalnz Ayn lan yeni santral binasnn ehrin deil civar kylerin de elektrikten faydalana- Tarihi al yapld. can sylemitir. Vali efik Soyer de Konya'nn elektrie kavumas sayesinde ehirde sanayiinin de gelieceini; ller Bankasnn belediyelere yapt yardmlarn ehir ve kasabalarn ilerlemesine gl bir etki edeceini belirtmitir. Terpenk ky halk Pasinler ilesine bal kye yerletirildi. Erzurum ilinin Terpenk ky halknn Salk ve Sos- BCA: yal Yardm Bakanl'nca bu ilin Pasinler ilesinin 30..18.1.2/ Komasor, Hsreviran ve Bozveren kylerine yerleti- 119.51..4. rilmesi.

24

Haziran

27

Haziran

Dou illerine salk yard- Dou llerinin kalknmas program gereince her Ayn mnda bulunmak zere te- trl salk yardm faaliyetinde bulunmak zere mo- Tarihi kil edilen motorlu salk torlu salk ekibi gnderilmitir. ekipleri Ankara'dan hareket etti. dari snr deiiklii yapl- Krehir'in Avanos ilesine bal Bykkla, BCA: d. Kzlal, Kayaalt ve Kekta kylerinin Hacbek- 30..11.1.0/ 206.18..1. ta ilesinin merkez bucana balanmas. dari snr deiiklii: Ky ballklar deiti. eitli illerde 43 kyn ballklar deimitir.
RG

27

Haziran

28 28

Haziran Haziran

dari snr deiiklikleri ya- 5.5. 1949; 8.4.1949 ve 17.5. 1949 tarihinde baz ky- RG ymland. lerin idari bnye ve ballklarnda yaplan deiiklikler Resmi Gazetede yaymland. Amerikan yardm kurulu yelerinin yasak blgeye gitmelerine izin verildi. Amerikan yardm Kurulu mensubu 28 uzmann g- BCA: revleri icab 2. yasak blgeye girmelerine izin verildi. 30..18.1.2/
119.51..9.

29

Haziran

29

Haziran

Maliye Bakanlnda tayin- Maliye Bakanl Bte ve Mali Kontrol Gn. Mdl.'ne BCA: ler yapld. Ekrem ahenk, Maliye Tetkik Kurulu Bakanl'na 30..11.1.0/ Halil Ayan, Mstear Yardmclna Muhittin G- 206.18..14. rn, stanbul Defterdarl'na Mehmet zmen'in tayinleri

1949 Yl 1127

G 29

Ay Haziran

Olay/Mevzuat Milli Savunma Bakanl'na arazi tahsisi yapld. Orduda tayinler yapld.

Aklamalar

Kaynak

zmir'in Bornova bucann Doanlar kynde Hazi- BCA: ne'ye ait baz arazi ve binalar, Milli Savunma Bakan- 30..18.1.2/ 119.51..8. l'na terk ve tahsis edildi. 36 general ve amiralin muhtelif makamlara daire ba- BCA: 30..11.1.0/ kan, bakan ve mavir olarak tayinleri yapld. AB Europe sve Film Kumpanyas tarafndan memleketimizde tarm, kyclk, baclk, hayvan yetitirme konular ile mze ve baz yerlerde ekecekleri filmlerin banyo edilmeden yurt dna karlmasna izin verildi.
BCA: 30..18.1.2/ 120.53..1./ 76-1175

29

Haziran

206.18..13.

30

Haziran

AB Europe sve Film Kumpanyasna ekecekleri filmleri yurtdna karma izni verildi. Basn Yayn Turizm Genel Mdrlne atama yapld.

30

Haziran

Basn Yayn ve Turizm Genel Mdrlne, mlga RG 2 Basn Yayn Umum Mdr Ahmet kr Esmer'in Temmuz 1949 tayin olmutur.
Ayn Tarihi

1 1

Temmuz Bursa'da Ticaret Lisesi ald.

Temmuz Denizcilik Bayram kutlan- 19 Nisan 1926 tarihinde TBMM'de kabul edilen Ka- Ayn d. botaj Kanunuyla Trklere ait olmayan gemilerin Tr- Tarihi kiye sahillerinde yk ve yolcu tamalar yasaklanmt. Kanunun yrrle girdii tarih olan 1 Temmuz'lar kabotaj ve denizcilik bayram olarak kutlanmaya baland (1 Temmuz 1935'ten bu yana). Temmuz Kara, Kava, Birinci ordu komutanlklarnn atamas yapld. Birinci ordu mfettii Orgenerak Nuri Yamut, Kara RG 2 Kuv. Kom.'na, Donanma Komutan Oramiral Meh- Temmuz met Ali lgen Deniz Kuv. Kom'na, Hava kuv. Ko- 1949 mutan Zeki Doan Hava Kuv. Komutanlna ve Yksek Askeri ura yesi Orgenerak Asm Tnaztepe Birinci Ordu Mfettiliine tayin oldular.

Temmuz Kazan Vergisi Genel Teb- Tebli, Emekli Sand Kanununun geici 81 nci RG lii yaymland. maddesine gre emekliler iin tannm olan vergi muaflnn ne suretle tatbik edileceini dzenlemektedir. Temmuz Yksek Askeri ura yeliine ve Milli Savunma Yksek Kurulu'na atamalar yapld. Org. Kurtcebe Noyan Yksek Askeri ura yelii'ne BCA: tayin edildi ve Genelkurmay Harekat Bakan Korg. 30..18.1.2/ Ymn resin, Milli Savunma Yksek Kurulu Genel 120.55..14. Sekreterliine atand. Ayrca, Milli Savunma Yksek Kurulu'na; ileri, Dileri, Maliye, Bayndrlk, Ekonomi ve Ticaret, Ulatrma, Tarm ve letmeler Bakanlklarndan yelerin seilmesine karar verildi.
BCA:: 30..18.1.2/ 120.55..15./ 76-1359

Temmuz ngilizlere ait bir denizalt Marmaris'e geldi.

Temmuz Orduda tayinler yapld.

13 general ve amiral muhtelif grevlere tayin oldu.

BCA:: 30..11.1.0/ 206.18..19. RG 20 Temmuz 1949

Temmuz Baz kaymakam ve mektupuluklara atamalar yapld.

1128

Ynetim Zamandizini

G 6

Ay

Olay/Mevzuat

Aklamalar Edirne Valisi Rknettin Nasuhiolu, Tekirda Valisi Burhan Teker ve Krehir Valisi Cavit'n Knay Merkeze vali olarak tayinlerine ; Kars Valisi Esat Onat, Van Valisi Nurettin Aynuksa, Ar Valisi Memduh Payzn ve Krklareli Valisi Kamuran uhruk'un Merkezde mfetti olarak altrlmalarna karar verilmitir. Temmuz aynda, ileri Bakanlnda nemli deiikliklerin olduu gze arpmaktadr.

Kaynak
BCA: 30..18.1.2/ 120.53..5./ 29-65; RG 22 Temmuz 1949

Temmuz Baz valiliklere yaplan tayinler ile baz vali ve mlkiye mfettilerinin kadrolaryla merkez ve valiliklerde altrlmalar.

Temmuz Grevi ktye kullanan memurlar hakknda dava ald. Temmuz Eskiehir line bal Sivrihisar ilesinde iftilere datlmas hakknda Bakanlar Kurulu Karar yaymland.

Beyazt tramvay hatt tali merkezini irketten devra- BCA: lan memurlarn kusurlu davrandklarndan haklarnda 230..0.0.0/ 91.26..3. dava almtr. iftiyi Topraklandrma Kanununun 62. maddesine RG gre, Sivrihisar lesindeki topraksz iftilere zel tzel hukuk kiilerine ait arazinin kamulatrma ve datma ilerinin yaplmasna karar verilmitir.

Temmuz Umumi hracat Rejimi ze- hracatna izin verilen mahsullere ilikin listeyi ile bu RG rine 326 sayl sirkler ya- mahsullerin satna ilikin hususlar kapsamaktadr. ymland. Temmuz Orman Genel Mdrl 14 numaral Orman Tahdit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Garb Karadere Orman, Sarcalar Yaylas Orman s- RG nr; mekiler Ky yaylas orman snr; Kozlu yaylas orman snr; Alputbey Ky yaylas (Hala Yaylas) orman snr; akmaklar Ky yaylas orman snr; Fasl Ky yaylas orman snr; Yukar Soku ky yaylas orman snr tespit edilmitir.
RG

9 11

Temmuz dari snr deiiklii yapld. eitli illerde 29 kyn idari ballklar deimitir.

Temmuz Orman Genel Mdrl Garb Karadere Orman, Pir Ahmetler Ky orman RG 14 numaral Orman Tahdit snr; Yukar ve Aa kzren kyleri orman i Komisyonu Bakanlndan snr tespit edilmitir. tebli yaynland. Temmuz Orman Genel Mdrl Vezirkpr ilesine bal paa ky orman snr tes- RG 16 numaral Orman Tahdit pit edilmitir. Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Temmuz Adalet Bakanlnda ve Maliye Bakanlnda atamalar yapld. Temmuz Ordudan ihra vakas Yarglklara ve savclklara atamalar yapld.
RG 23 Temmuz 1949

11

13

13

Hrszlk suundan mahkum olan Yd. Dr. Yzb. BCA: Burhanettin ney'in ordudan ihrac ve yedek subay- 30..11.1.0/ 206.20..4. lk hakknn kaldrlmas. Krklareli'ne bal, Krlangkaya, Hyktepe, RG hykler, Dikence, Kladere, Grgencik, Kamberkaya ve tevabii ormanlar ile Akta ve Sayitala Ormannn snrlar tespit edilmitir. Emniyet Genel Mdr muavinlerinden hsan Sabri alayangil Yozgat Valiliine; Mara Valisi Nuri Atay Krklareli Valiliine, Yozgat Valisi Osman ahinba Giresun Valiliine tayin olmutur.
BCA: 30..18.1.2/ 120.54..5./ 29-66; RG 22 Temmuz 1949

13

Temmuz Orman genel Mdrl 9 numaral Orman Tahdit Komisyonu Tebli yaynlad. Temmuz Vali atamalar yapld.

13

1949 Yl 1129

G 15

Ay

Olay/Mevzuat

Aklamalar 1580 Sayl Belediyeler Yasasnn 109. maddesi gereince Emniyet 4. ube Mdrl tarafndan yrtlmekte olan Ankara Belediye Zabta hizmetleri ile stanbul ili Belediye Zabta hizmetlerinin polis tarafndan yaplmas uygulanmas son verilmi ve belediye zabtalar greve balamtr.

Kaynak
BCA: 30..18.1.2/ 120.57..3./ 76-1370

Temmuz stanbul ve Ankara Belediye zabtasnn grevinin polis tarafndan yaplmasna son verildi.

15

Temmuz TC Ziraat Bankas tarafn- 1949 yl ierisinde eitli nedenlerle (genellikle hava dan Alanya Tarm Kredi koullar ve doal afetler) yaklak otuz kredi koopeKooperatifi'ne bor olarak ratifine verilen borlarn ertelenmitir. verilen parann, mahsllerin souktan hasar grmesi sebebiyle 1 yl sreyle ertelenmesi. Temmuz Pakistan Deniz Kuvvetlerine mensup bir gemi stanbul'a geldi. Ayn gn ABD donanmasna mensup 7 geminin 27 Temmuz 1949 tarihleri arasnda stanbul'a gelmelerine ve karasularmzda telsizleriyle haberlemelerine izin verildi.

BCA: 30..18.1.2/ 120.56..20./ 83-74

18

BCA: 30..18.1.2/ 120.55..18./ 76-1358.

19

Temmuz ileri bakanlnda atama- Vali yardmclklarna, ube mdrlklerine atamalar RG 25 Temmuz lar yapld. yapld.
1949

19

Temmuz Mu ilinin Merkez ilesi geni toprakl blge olarak tepti edildi. Temmuz Balkl Rum Hastanesi'ndeki Yoksul Hasta ve htiyarlara Yardm Dernei, kamuya yararl derneklerden sayld.

Bunlara tarla tarm yapan blge de denilebilir. Bura- RG larda toprak, baheci kylerin topraklar kadar pahal saylmaz, fakat geni olur. Bu topraklarda hem tarla, hem otlak bulunur.
BCA: 30..18.1.2/ 120.56..10

21

21

Temmuz Yabanc uzmanlara alma letmeler Bakanl'nda uzman olarak altrlacak BCA: izni Alman Geheimrat Hermann B. Fellinger'in kadrosu- 30..18.1.2/ 120.56..12. nun onayland. Temmuz ankr Veremle Sava Dernei genel menfaatlere yarar derneklerden sayld. Temmuz stanbul'da Yksek Tahsil Genlii Yardm Dernei genel menfaatlere yarar derneklerden sayld. Temmuz Pedagoji yardmlama koo- Merkezi Ankara'da bulunmaktadr. peratifi kuruldu.
BCA: 30..18.1.2/ 120.59..2. BCA: 30..18.1.2/ 120.59..1.

22

22

22

BCA: 30..18.1.2/ 120.59..8.

22

Temmuz Tarm Bakanl Tefti Ku- Merkezi Ankara'da olmak zere Tarm Bakanl RG 31 rulu Tz Bakanlar Ku- bnyesinde bamfetti ve mfetti ve mfetti yar- Austos rulunda kabul edildi. dmclarnn oluturduu bir kurul tekil edilmitir. 1949 Bu kurulu, Tarm Bakanlnn her trl i ve ilemlerini, buralarda alanlarn memurlukla ilgili her trl hal ve hareketlerini tefti etmek, incelemek ve sorgulamak grevini yerine getirmek iin kurulmutur.

1130

Ynetim Zamandizini

G 22

Ay

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak
BCA: 30..18.1.2/ 120.58..17.

Temmuz Trk Romatizma Aratrma ve Sava Dernei genel menfaatlere yararl derneklerden sayld. Temmuz Yasak blgelere otlatma amacyla giri izni verildi.

22

Kyllerin hayvanlarna ot bimek zere 15.8.1949 BCA:: tarihine kadar Zelan ve Ar yasak blgelerine gir- 30..18.1.2/ 120.58..15./ melerine izin verildi.
54-22 BCA: 30..11.1.0/ 207.22..1.

23

Temmuz ileri Bakanl Tetkik Kurulu Bakanlna Dilaver Argun tayin oldu.

23

Temmuz Kaymakamlk atamalar ya- Bolu Vali Yardmclna Alaattin Eri, Kartal Kay- BCA: pld. makaml'na Fevzi Hamurculu, Adalar Kaymakam- 30..11.1.0/ 207.22..4. l'na Cemal aolu tayin oldu. Temmuz Amerikan ehir Toplants Seminerin konusu "Trkiye'de devletilik ve ferdi te- Ayn Tarihi Heyeti Ankara'da Milli K- ebbs" idi. tphanede seminer verdi. Temmuz Amerikan ehir Toplants Heyeti bu sabah Mill Ktphanede ikinci seminesrini yapmtr. Bu seminerin mevzuu Trkiye'de devletilik ve fer- Ayn tarihi d teebbs idi. Bu konu zerinde birok hatipler sz alm ve toplantya 13,30 da son verilmitir

24

24

25

Temmuz Cinayet suundan Kocaeli 1949 yl ierisinde eitli sebeplerle hapishanede bu- BCA: 30..18.1.2/ hapishanesinde yatmakta lunan yaklak elli mahkumun cezas affedilmitir. 4.40..16. olan Hasan olu Mehmet'in hastal sebebiyle kalan cezasnn aff. Temmuz Denizli ehirleraras telefon ebekesine baland. Temmuz Cumhurbakan nn, Amerika ehir toplantlar yeleri ile grt. Temmuz Amerikan Filosu stanbul Limanna geldi.
Ayn Tarihi

25 26

4 gn sonra, Trkiye'de de Amerika ehir Toplantla- Ayn Tarihi r Komisyonu kurulmasna karar verilmitir. Tmamiral Sherman komutasndaki filo, bulunan 10 Ayn bin tonluk Fargo kruvazr ile 45 bin tonluk Corai Tarihi Sea Uak Gemisi ve her biri 2424 tonluk drt muhrip ve bir ya tankerinden olumaktadr. Filo 5 gn stanbul'da kaldktan sonra 2 Austos gn Akdeniz'e hareket etmitir. nn zmir' yapt yolculuk boyunca halkn sevi Ayn Tarihi gsterileri ile istasyonlarda karlanmtr. Bu projeyle, her ehirde hazrlklar yapmak zere bi- Ayn rer temsilci bulundurulacak ekilde, partiler d bir Tarihi karakter tayan yerli bir tekilat kurulmasna karar verilmitir. Amerikan Sefareti Kltr Ateesi Webster, Ankara'da yerli tekilatn u ekilde kurulduunu bildirmitir: Kars Milletvekili Tezer Takran, Profesr Orhan Alisbah, Yardmclar: Urfa Milletvekili Suut Kemal Yetkin, Blent Nuri Esen, Cevat Memduh Altar. Ankara'da yaplacak ehir toplan-

27

29 31

Temmuz Cumhurbakan nn zmir'e hareket etti. Temmuz Amerika'nn dnyaya tantlmas amacyla ehir toplantlarn dzenleyecek bir organizasyon oluturulmutur.

1949 Yl 1131

Ay

Olay/Mevzuat

Aklamalar tsndan hangi konunu tartlacana henz karar verilmemitir. Londra'da yaplan ehit toplantsnda tartlan konu uydu: "Sosyalist devlet, ferdi teebbs ortadan kaldrma temayln gsterebilir mi?"

Kaynak

31

Temmuz Veliefendi'de halkla hakem Olay, favori atlarn geri kalmas ve kounun beklen- Ayn heyeti arasnda kan tarmeyen bir at tarafndan kazanlmas zerine meydana Tarihi tma olaylara neden oldu. gelmitir. Galeyana gelen halk jandarma, polis ve itfaiye kuvvetleri tarafndan datlmtr. Olayda hakem kulesi, tribn ve 8 gie tamamen yanmtr. Austos Grevden alnan Nide Ulukla Belediye Bakan'nn ikayeti. Paris Bykelisi Numan Menemenciolu'na Avrupa Konseyine katlmamzla ilgili ilemler iin imza yetkisi verildi. Avrupa Konseyi'ne katlmamz iin bu konsey Genel Katiplii'ne verilecek iltihak belgesinin, Paris Byk Elisi Numan Menemenciolu tarafndan tanzim edilmesi ve kendisine imza yetkisi verilmesi. 1 Eyll 1949 tarihinde ise Avrupa Konseyi'nin imtiyaz ve muafiyetlerine dair genel anlamay Hkmetimiz adna imza etmesi iin Numan Menemenciolu'na yetki verildi.
BCA: 30..10.0.0/ 65.437..7. BCA:: 30..18.1.2/ 120.56..16./ 77-1009

Austos

Austos

Mareal Fevzi akmak hastal nedeniyle Tevikiyedeki Salk Yurduna nakledildi. Devlet Deniz Yollar'nn Amerika'dan ald yolcu gemilerinden beincisi stanbul Limanna geldi.

Fevzi akmak 10 Nisan 1950'de hayatn kaybedene Ayn Tarihi kadar burada kald.

Austos

Satn alnan gemi, 7300 tonluk Trabzon yolcu gemi- Ayn Tarihi siydi.

Austos

Bulgar Mltecilerinden bir Bulgar mltecileri temsilen gelen 6 kiilik heyet, ika- Ayn grup stanbul Valisi ve be- metleri srasnda kendilerine gsterilen iyi muamele- Tarihi lediye Bakann ziyaret et- den dolay teekkr ettiler. ti. Edirne'de topraksz kyl- Edirne l Merkez lesine bal Ken iftliinde Ayn lere 19870 dnm arazi da- Ken Ky ile dier 15 kyde 324 topraksz kyl- Tarihi tlmtr. ye araz datlmtr. Mardin Erkek Orta Sanat Okulu 1949 ylndan itibaren enstit statsn kazanmtr. Salk ve Sosyal Yardm Bakanlnn yurttaki yaygn hastalklarla ilgili teblii yaynland.
Ayn Tarihi

Austos

Austos

Austos

Temmuz 1949 ay ierisinde btn yurtta 3 iek, 12 Ayn delihumma, 140 karahumma, 8 dizanteri, 99 arbon, Tarihi 63 difteri, 352 bomaca, 337 kzamk, 2 malta hummas, 2 lousa hummas, 3 ocuk felci, 7 czam, 1 kuduz vakas tespit edilmitir. Lekeli humma vakalarnda geen yla oranla nemli bir azalma olmutur. Bu hastalkla sava DDT tatbiki ve tifo ile tifs karma as ile srdrlmektedir.

Austos

Denizli ve Saraykyde Denizli ve Sarayky'e bal muhtelif kylerin iinde Ayn Tarihi iftilere arazi datlmtr. 456 ifti ailesine 25634 dnm arazi datlmtr.

1132

Ynetim Zamandizini

G 8

Ay Austos

Olay/Mevzuat Fen ve meslek adamlarn 1585 sayl kanun hkmlerine gre belediyelere kar mesuliyetini kabul ve deruhte edebilecekleri bina ilerinin nevi, ehemmiyet ve bykln ve salahiyet derecelerini gsterir ynetmelik yaynland. Trkiye Avrupa Konseyi yeliine kabul edildi. Trkiye'de sulama olanaklar ve yer alt sularn Tarm Bakanl'nn daveti ile inceleyen Amerikan irketinin uzmanlar, raporlarn sunmak zere Trkiye'ye geldiler. Demokrat Parti zmir Mitingi yapld.

Aklamalar

Kaynak

Yksek mimar, yksek mhendis, mimar, mhendis RG ve fen memuru ve ehliyetli kalfalardan meydana gelen fen ve meslek adamalarnn belediyeye kar ykmlkleri hakknda ynetmelik yaymland.

8 8

Austos Austos

Raporu hazrlayanlardan Morton, Trkiye'yi 13 bl- Ayn geye ayrarak incelediklerini ve bir ay sre ile gerekli Tarihi yerlerde tetkikler yaptklarn belirtmitir. Be blgede su hemen yararlanlabilecek durumdadr. Dier 8 blgede ise ihtiya olursa sondajlarla ie yarar hale getirilebilir. Sulama ynteminde ise Californiya'da uygulanan yntem tercih edilecektir.
Ayn Tarihi

9 10

Austos Austos

ngiltere Bykelilii tara- Sergiye gelen Amerikal bir grup, ngiliz bir heyet, Ayn fndan Eskiehir'de "Byk komnizme kar cephe alm milletlerin birbirlerini Tarihi Britanya" isimli bir sergi anlamalar gerekir demilerdir. almtr. nn ve ei stanbul'a hareket etti. Ky deirmencilii ve marangozculuk kursu ile ky kadnlar gezici kurslarnda altrlacaklara ait kadrolarn onayland. Sulama cretleri, Bayndrlk, Maliye ve Tarm Bakanlklar tarafndan birlikte tespit edilmitir. Trkiye Cumhuriyeti Kore Cumhuriyeti Hkmetini tand. Kaymakamlk atamalar yapld. zmir civarnda meydana gelen depremden zarar grenlere yardm yapld. Yeni bir ile kuruldu.
Ayn Tarihi BCA:: 30..18.1.2/ 120.64..1./ 33-316

10 11

Austos Austos

11

Austos

1948 senesi sulama cretleri 1948 senesinin ayn ka- RG 7 Eyll 1949 bul edilmitir.

11

Austos

II. Dnya Savana kadar Japonya'nn igali altnda RG 22 bulunan Kore'nin gneyini Amerika kuzeyini ise Austos Rusya igal eder. Trkiye 3/9655 sayl Bakanlar Ku- 1949 rulu Karar ile Gney Kore Cumhuriyetini tanmtr. Germencik ve Glky kaymakamlklarna Burhan BCA: 30..11.1.0/ zkul ve Avni Dmer tayin oldu.
207.22..7.

12

Austos

13

Austos

Sakz Adas ve zmir civarnda meydana gelen dep- BCA: 30..10.0.0/ remlerde can ve mal kayb olmutu. Tokat'n Pazar Buca ile haline getirilmitir.

120.850..17. BCA: 490..1.0.0/ 507.2035..1.

13

Austos

1949 Yl 1133

G 15

Ay Austos

Olay/Mevzuat Nuh'un gemisini arayacak olan Amerikal, ngiliz ve Hollandal aratrma ekibine Ar yasak blgesini grmelerine izin verildi.

Aklamalar

Kaynak
BCA: 30..18.1.2/ 120.60..3./ 54-106

16

Austos

Uluslar aras Byk Baraj- Dnya Enerji Konferansna bal olarak kurulmutur. RG 17 Eyll 1949 lar Komisyonu Trk Milli Komitesi Ankara'da kuruldu. Cumhurbakan smet nn Ege illerine seyahate kt. Bakanlk emrine alnma
BCA: 490..1.0.0/ 732.510..2.

20

Austos

23

Austos

stanbul 2. Snf Emniyet Amiri Fehmi Esin; Tokat BCA: Milli Eitim Mdr hsan Kazandolu'nun Bakan- 30..11.1.0/ 207.23..18. ; lk emrine alnd.
BCA: 30..11.1.0/ 207.24..10.

23

Austos

Gmrk ve Tekel Bakanlnda tayinler yapld.

Gmrk ve Tekel Bakanl nceleme ve Denetleme BCA:: 30..11.1.0/ Kurulu Bakanlna Mnir Karack tayin oldu.
207.24..8.

23

Austos

dari snr deiiklii yapl- Kastamonu ile Abana ilesi Gde ve Ayvat kyleri- BCA: 30..11.1.0/ d. nin, nebolu ilesine balanmas. stiklal madalyalar verildi.

207.24..10.

23

Austos

Milli Mcadele'de grev alan 1 yedek subay, 2 ba- BCA: avu, 4 avu ve 2 ere istiklal madalyas ile mka- 30..11.1.0/ 207.22..19. fatlandrld. Emin Yzbaolu'nun Baykan, Cevat apanolu'- BCA: nun demi, Mehmet Tarcan'n aycuma kayma- 30..11.1.0/ 207.24..4. kamlklarna tayinleri. Jandarma snfna mensup 12 albay ile 4 yarbayn ta- BCA: yinleri; Jandarma Genel Komutanl Harp Ayniyat 30..11.1.0/ Tefti Kurulu Bakanlna J.Alb. Halil Skmen'in 207.24..1. tayini yapld. Turhan nar'n memuriyet grevini ktye kullan- BCA: mak suundan ordudan ihrac ve emekliye sevki; 30..11.1.0/ Sarholuk ve memuriyet grevini ktye kullanmak 207.22..18. suundan P. tm. Fahri ztrk'n ordudan ihrac; Hrszlktan ceza alan Top. Atm. Araman Kasar'n ordudan ihrac.;

23

Austos

Kaymakamlk atamalar yapld. Orduda tayinler yapld.

23

Austos

23

Austos

Ordudan ihra vakas

23

Austos

Yargtay yeliine ve hYargtay 2. Bk. l, Yargtay yelikleri, Adalet M- BCA: kimliklere atamalar yapld. fettilii, Ankara, Eskiehir, Uak, Edremit cumhuri- 30..11.1.0/ yet savclklar, Kayseri Hukuk Hkimlii, Ankara 207.24..9. Ticaret Mahkemesi yeliine yaplan tayinler. Yeni bir belediye kuruldu. Akehir'in Tuzluca bucanda Belediye kuruldu.
BCA: 30..11.1.0/ 207.23..8.

23

Austos

24

Austos

Kerestelik aa yardm yapld.

17.8.1949 tarihinde baz yrelerde depremden zarar BCA: grenlere karlksz kerestelik aa yardm yapld. 30..18.1.2/

120.64..13./ 46-98

1134

Ynetim Zamandizini

G 25 25

Ay Austos Austos

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak

Dnya Enerji Konferans Merkezi Londra'da bulunan Dnya Enerji Konferan- RG 10 Eyll 1949 Trk Milli Komitesi kuruldu. s'na bal olmak zere Ankara'da tekil edilen ube Snrlarda yaplmakta olan hububat kaakln nleme hakkndaki Bakanlar Kurulu Karar kaldrld. Hububat kaakl hakkndaki K/735 sayl karar RG 7 Eyll 6.4.1948 tarihinde yrrle girmiti. zellikle 1948 1949 ylnn balarn Suriye'de hububat stoklar eridii iin Trkiye'den hububat kaakl meydana geliyordu. 1949 ylnda, Trkiye'de hububat retiminin az olmas nedeniyle ve Suriye'de de retimin ihtiyalardan fazla olmas nedeniyle, sz konusu Karar'a ihtiya kendiliinden ortadan kalkm olduundan Karar kaldrlmtr. 1949 yl ierisinde Etibank'a alt maden iletme im- BCA:: 30..18.1.2/ tiyaz devredilmi ya da verilmitir.
120.66..4./ 66-22

27

Austos

Elaz ilinin Maden ilesi snrlar iinde bulunan bakr madeninin iletme imtiyaz Etibank'a devredildi.

29

Austos

Babakan emsettin Gnal- Babakana alma Bakan elik etmi ve ilk olarak Ayn Tarihi tay dou illerinde tetkikler Sivas'a gidilmitir. yapmak zere Ankara'dan hareket etti. 30 Austos kutlamalar yapld. Birleik Amerika Temsilciler Meclisinin Demokrat yelerinden Woodhouse Perapalas'da bir basn toplants dzenlemitir. Memleket i Dmana Kar Silahl Savunma devi Ynetmeliinde yaplan deiiklik yaymland.
Ayn Tarihi

30 31

Austos Austos

Toplantda Trk iiliini, ziraat ve kadn faaliyetini Ayn tetkik etmek zere Trkiye'ye geldiini beyan etmi- Tarihi tir. Konumasnda Trkiye'de medeni bir cemiyetle karlatn dile getirmitir. Bu ynetmelik, 3.10.1945 tarihli ve 3/3169 sayl ka- RG rarla yrrle girmitir.

Eyll

Eyll

Trkiye- Finlandiya deme Anlamada Trkiye'ye tannan finansman haddi Ayn anlamasnn bir maddesin- 500.000 Amerikan Dolarndan 1.000.000'a yksel- Tarihi de deiiklik yaplmtr. tilmitir. Babakan Kars iline geldi.. Babakan'n dou illeri gezisi kapsamndaki gezi 29 Ayn Tarihi Austos'da balamt.

4 8

Eyll Eyll

Adana'daki sel ve yeil kurt Doal felaketlerde bor ertelemesi 1949 ylnda ba- BCA: 30..18.1.2/ haerat yznden mahsul- vurulan idari yardm mekanizmalarndan biriydi. 120.67..7./ leri hasara urayan iftile83-37 rin, TC Ziraat Bankas'ndan Gerdan ve Misis Tarm Kredi Kooperatifleri araclyla aldklar borlar bir yl ertelendi. Vatandalktan kendi isteiyle kmak isteyenler Kaytlarda iki kiinin vatandalktan kendi isteiyle ayrldna rastlanmaktadr: 1306 (1890) stanbul doumlu Aatokli Nikolayidi'nin vatandalktan kmasna izin verilmesi; 1314 (1898) stanbul doumlu Yorgi akrer'in vatandalktan kmasna izin verilmesi.
BCA: 30..18.1.2/ 120.68..6/ 15-101

Eyll

1949 Yl 1135

G 9

Ay Eyll

Olay/Mevzuat stiklal madalyalar verildi.

Aklamalar

Kaynak

Kurtulu savanda hizmetlerde bulunan 54 kii istik- BCA: 30..10.0.0/ lal madalyasyla dllendirildi. Sekiz kyde 651 aile hesabiyla 28.867 dnm toprak Ayn datlm ve ayrca 247.325 lira kredi yardm sa- Tarihi lanmtr. lgili Bakanlar Kurulu Karar 7 Temmuz 1949 tarihinde yaymlanmtr.

197.349..23.

11

Eyll

Eskiehir iline bal Sivrihisar ilesinde iftilere toprak datld.

13

Eyll

Devletleraras mar ve Kal- Trkiye, Marshall Plan yardm sonucunda, Marshall Ayn knma Bankasndan bir he- Plan memleketlerinden 53,3 milyon dolarlk mal ve Tarihi yet Ankara'ya geldi. hizmet alacaktr. 53,3 milyon dolarlk mallarn tutar Amerika Birleik Devletleri tarafnda verilen dolarlarla finanse edilecektir. Heyetin yapt bir dier aklama Trkiye'nin 1949 senesi iin alaca para miktaryla ilgilidir. Bir nceki yla gre yzde 281.07 nispetinde arttn ve bunun yarsnn da dn deil tiraj olduudur. Veteriner Tekilat htisas Ynetmelii yaymland. Muhsin Erturul Devlet Tiyatrosu Genel Mdrlne getirildi.
RG

15 16

Eyll Eyll

stanbul ehir Tiyatrosu rejisr olan Muhsin Ertu- RG 23 rul, Trk tiyatro tarihinin nemli isimlerinden biridir. Eyll 1949 1947'de Ankara'da Kk Tiyatro'yu, 1948'de Byk Tiyatro'yu, 1955'te Oda Tiyatrosu'nu at. Daha bir ok tiyatro salonunun almasna nclk etti.
RG

17 17

Eyll Eyll

ller Bankasnn sermayesi bir misli arttrld. Salacak Semt Oca dare Kurulu Bakan Orhan Ilgn, C.H.P.'ye muhalefet edenlerin kanuna gre cezalandrlmasn talep eden bir dileke yazd. ark Trakya Hayvan Hareketleri Ynetmelii yaymland. Srlarda Abortus Enzooticus (Brucellosis Bang) Hastal ile Sava Ynetmelii yaymland.

Orhan Ilgn; muhalefetin isyan tohumlarnn kanuna BCA: gre cezalandrlmas hakkndaki yazsnda, CHP'nn 490..1.0.0/ muhalefete kar yumuak tavrndan vazgeerek sert 163.649..3. ve bir politika izlemesi gerektiini ileri srmektedir.

19

Eyll

Ynetmelik, Edirne, Krklareli ve Tekirda illerinde- RG kini Gelibolu Kazas ile stanbul'un Trakya Ksmnn hayvan hareketlerini tespit etmektedir. neklerde dk vakalarnn yakn takibi ile bu hasta- RG lkla mcadelede uygulanacak yntemler dzenlenmektedir.

21

Eyll

22

Eyll

Emekli Sand'na atamalar Emekli Sand Ynetim Kurulu Maliye Bak. yeli- RG 19 yapld. ine ller Bankas Eski Genel Mdr Hulki Alisbah Ekim 1949 atand. Osmanl Hanedanndan Naciye'den boanan Kamil Ahmet Killigil'in yurda dnmesine izin verildi. letmeler Bakanl'na atamalar yapld. Osmanl Hanedanndan Naciye ile evli iken ayrlan Kamil Ahmet Killigil'in 5370 sayl kanunun 1. maddesince vatandala alnarak yurda gelmesine izin verildi.
BCA: 30..18.1.2/ 120.71..9./ 14-204

22

Eyll

23

Eyll

letmeler Bakanl Danmanlna Kemalettin BCA: Apak; letmeler Bakanl Maden leri Danman- 30..11.1.0/ 208.28..12/ lna Safi Tezi atand.
14-204.

1136

Ynetim Zamandizini

G 24

Ay Eyll

Olay/Mevzuat lk okul retmenlerine ait tayin, nakil ve tahvil ynetmelii yaymland. Orduda tayinler yapld.

Aklamalar

Kaynak

5442 sayl ller daresi Kanunu hkmlerine gre RG Milli Eitim Bakanlnca hazrlanan ynetmelik 12.9.1949 tarihinde yrrle girmitir. (BKK 3/9828 say ve 12.9.1949 tarih) 44 albay, 1 yarbay ve 3 muamele memurunun yeni BCA: grev yerlerine tayinleri; 33 J. yarbay ve 3 muamele 30..11.1.0 208.29..10. memurunun yeni grev yerlerine tayinleri.
BCA: 490..1.0.0/ 9.49..4.

24

Eyll

26

Eyll

C.H.P.'den ihra edilenler hakknda tamim Adalet Bakanlnda atamalar yapld. Gmhane Belediye Bakanl'na seilen Mehmet Refiolu'nun Bakanl onanmtr.

28 28

Eyll Eyll

Ceza yarglklarna, sorgu yarglklarna, C. Savc- RG 12 Ekim 1949 lklarna atamalar yapld.
BCA: 30..11.1.0/ 208.29..18.; RG 11 Ekim 1949

28 1

Eyll Ekim

ileri bakanlnda atama- Baz kaymakamlklara, hukuk ileri mdrlklerine RG 11 Ekim 1949 lar yapld. atamalar yapld. Birlemi Milletler Eitim, Bilim ve Kltr Kurumu (UNESCO) Trkiye Milli Komisyonu Ynetmelii yaymland. PTT'de atama yapld. 16 Kasm 1945 tarihinde Londra imzalanan ve RG TBMM'ce 20 Mays 1946 tarihinde 4895 sayl kanunla onanan UNESCO szlemesi gereince Trkiye'de Milli eitim Bakanlna bal olarak UNSECO Trkiye Milli Komisyonu kurulmutur. PTT letme Genel Mdrl Tefti Kurulu Ba- BCA: 30..11.1.0/ kanlna Eyp Sabri Arserim'in tayini.

Ekim

208.29..20.

Ekim

Avrupa ktisadi birlii Bertegay ve Fobes adndaki iki uzman Trkiye'ye Ayn Tekilat teknik uzmanlayaplan yardmla ilgili olarak tetkik yapmak zere Tarihi rndan ikisi Trkiye'ye geldi. lkeye gelmilerdir. ktisadi birlii daresi Madenler Dairesi Bakan Clarence o. Mittendof ve Frederic Wardf tetkik gezisi iin Divrii'ye gittiler. Ankara'da Cumhuriyet Bayram akam balo verilmemesine ve illere de ayn tarzda hareket etmeleri iin tamim gnderilmesine karar verildi. Adalet Bakanl'nda atamalar yapld. On gn kadar sren seyahatte, uzmanlar demir ma- Ayn denlerinin kalitesini ve nakliyat meselelerini incele- Tarihi milerdir.

Ekim

10

Ekim

Kuraklk, yer sarsnts ve sel gibi afetlerden birok Ayn vatandan felakete uram olmas ve yurdun muhte- Tarihi lif blgelerinin ar zarar grmesi nedeniyle bu ynde bir karar alnd belirtilmitir.

10

Ekim

Adalet Bakanl Tefti Kurulu Bakanlna Faik BCA: Uras'n tayin oldu. Bunun yannda, birok ceza yar- 30..11.1.0/ glklarna ve C. Savc yardmclklarna Ar ceza 208.30..19 mahkemesi yeliklerine atamalar yapld. Yozgat Veremle Sava Dernei ve ebinkarahisar BCA: Veremle Sava Dernei' nin kamuya yararl dernek- 30..18.1.2/ 120.73..16./ lerden saylmasna karar verildi.
13-86.

13

Ekim

ki dernee kamuya yararl dernek stats verildi.

1949 Yl 1137

G 13

Ay Ekim

Olay/Mevzuat Porsuk ay zerindeki baraj nedeniyle sular altnda kalacak olan arazilerin kamulatrlmasna karar verildi. Ara seimler yapld. Adalet Bakanlnda atamalar yapld. stanbul Valiliine Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gkay'n tayin oldu.

Aklamalar Porsuk ay zerinde yaplan baraj sebebiyle Eskiehir ve Ktahya'da su altnda kalacak olan arazilerin kamulatrlmasnda genel yarar bulunduuna karar verildi. Muhalefet ara seimleri boykot etti.

Kaynak
BCA: 30..18.1.2/ 120.72..4./ 18-9

16 18 18

Ekim Ekim Ekim

Ceza yarglklarna, sorgu yarglklarna, yarg RG 24 Ekim 1949 yardmclklaran atamalar yapld. Ayn zamanda Belediye bakan olarak atanmtr. BCA: 1957 ylna kadar sekiz yl stanbul Valilii ve Bele- 30..18.1.2/ diye Reislii yapmtr. stanbullulara tanzim sat 120.72..8. sunmutur. Migros Gkay zamannda almtr. Gkay'dan sonra vali ve belediye bakanl ayrlmtr. Paris, Varova, Belgrat, Pete byk elilik mste- BCA: arlar ile baz orta elilik mstearlar Merkeze 30..11.1.0/ alnmtr. Bunlarn yerine yeni atamalar yaplmtr. 209.32..9;

19

Ekim

Dileri Bakanl merkez ve yurtd tekilatnda tayinler yapld.

RG 27 Ekim 1949 BCA: 30..18.1.2/ 120.75..12.

20

Ekim

Mengen ilesi merkezinin Trkbeli ad Mengen olarak deitirildi. Bakanlk emrine alnma

24

Ekim

Sinop Emniyet Mdr Adnan Oktay'n Bakanlk BCA: 30..11.1.0/ emrine alnd.
209.33..1.

24

Ekim

Vatandala kabul.

Osmanl Hanedan'ndan 5. Murad'n kz Fehime ve BCA: 30..18.1.2/ ei vatandala kabul edildi.

120.77..1./ 14-206

25 25

Ekim Ekim

Kaymakamlarn baka grevlere atanmas

Ondan fazla kaymakam 5439 sayl kanunun ikinci RG 31 Ekim 1949 maddesi gereince tayin oldu.

Maliye Bakanl Muamele Tamim, ziraatte kullanlan her nevi makine, aletler ve RG Vergisinin uygulanmas ile araba gibi vastalarn, cins ve nevileri Ziraat ve Maliilgili bir Tamim yaynlad. ye Bakanlklarnca mterekn tayin edilmek suretiyle, imalat muamele vergisinden muaf tutulmasn hkme balamtr. Orduda tayinler yapld. Askeri Yargtay 2. Bakanl, Hava Savunma Genel BCA: Komutanl, 2. Orduemrine, Yksek Komuta Aka- 30..11.1.0/ demisi retmenliine, 1. Ordu emrine ve Askeri 209.33..15. Yargtay yeliine yaplan tayinler. Marshall Planna katlan lkelerin aralarndaki ticari mbadelelerde altn ve dvizle tediyat mmkn mertebe azaltmak ve bylece hem tediyelerini kolaylatrmak hem de mbadelele imkanlarn arttrmak ve gelitirmek gayesiyle, Paris'teki Avrupa Ekonomik birlii Tekilat bir sistem gelitirmitir.
BCA: 30..18.1.2./ 120.78.9./ 76-1164

26

Ekim

27

Ekim

7.9.1949 tarihinde Paris'de imzalanan 1949-1950 devresine ait Avrupa devletleri arasnda deme ve takas anlamas ve uygulama protokolleri onayland. Yerli rnler Trk Anonim Ortaklna 1945/46 yl ttn mahsul satndan alaca komisyon miktar Ba-

28

Ekim

3/9967 sayl BKK'ya gre, Yerli rnler Trk Ano- RG nim Ortaklna, ttn mahsl sat hizmetine karlk olarak satn ald miktar zerinden yzde 2 komisyon verilecektir. (Yerli rnler Trk Anonim Or-

1138

Ynetim Zamandizini

Ay

Olay/Mevzuat

Aklamalar

Kaynak

kanlar Kurulu Karar ile be- takl 2. Dnya sava iinde ve bunu takip eden yllirlendi. larda ttn piyasalarnda nazmlk greviyle grevlendirilmiti.) 2 Kasm Cumhurbakan smet nn'nn TBMM alndaki sylevi. Cumhurbakan konumasna uluslar aras iliiklere RG ve i ilere dair nemli konulara deinmitir. Sylevinde, iktidarla muhalefetin karlkl sorumluklarndan da sz etmitir. Ayrca, yeni semim kanunundan bahsetmi ve genel seimlerin hilesiz gemesi iin tedbir alnacana dair ipular vermitir. Baz hkim, savc ve yardmclklarna yaplan tayin- BCA: 30..11.1.0/ ler

Kasm

Adalet Bakanlnda tayinler yapld.

209.34..15.

Kasm

Yabanc uzmanlara alma Devlet Demiryollar ve Limanlar letme Genel M- BCA: izni drlnde 6 Amerikal uzmann altrlmasna izin 30..18.1.2/ 120.81..1./ verildi.
27-472

Kasm

ve i Bulma Kurumu Kurulu ve Grevlerine ait 4837 sayl Kanun'un baz maddelerinde yaplan deiiklik hakknda kanun tasars. Manyas CHP le dare Kurulu Bakanndan Babakana ikayet dilekesi.

BCA: 30..18.1.2/ 120.77..15./ 71-1407

Kasm

Manyas'n ortaokul, yol, su, elektrik, kpr ihtiyala- BCA: rnn karlanmas ve polis tekilatnn kurulmasn 030-01-2talep eden bir yaz. Buna benzer birok dileke ya- 13-3 zld grlmektedir. Genellikle ime suyu, iskele, rnlerin satlmasnda kolaylklar, yakacak temini, itfaiye, salk ve emniyet sorunlar, sokaklara fener aslmas, fabrika kurulmas, telefon tesisi, verem pavyonu yaplmas, lise, demiryolu gibi eitli talepler ve isteklerin yer ald dilekeler Babakana gnderilmektedir. Bu dilekelerin bir blmnde de iledeki CHP tekilatnn fena almasndan ikayetler edilmektedir. 11.11.1949 gnnde yrrle giren 5383 sayl RG Gmrk Kanunun 7 nci maddesi hkmne dayanarak kara, su ve hava yolu ile gmrk kaplarn gsterir liste yaynlanmtr. Aydn, Manisa, Bandrma, Manyas, Biga, anakkale, BCA: Gelibolu, Erdek ve Ktahya'dan Babakan emsettin 30..1.0.0/ 2.13..3. Gnaltay'a gnderilen vatanda dilekeleri.

Kasm

Gmrk kaplarn gsterir tebli yaynland.

10

Kasm

ikayet dilekeleri

17

Kasm

Cumhurbakanna suikast 16 Kasm 1949 tarihinde Millet Partisi mensuplarn- BCA: hakknda tamim kabul edil- da milletvekili Osman Blkba, Cumhurbakan 490..1.0.0/ di. smet nnce Celal Bayar'a suikast giriimi gerek- 9.49..9. esiyle tutuklanmlard. hbar, Denizli Milletvekili Reat Aydnl tarafndan yapld akland. Olayn aslsz olduunun anlalmas zerine 21 Kasm'da Blkba serbest brakld. Vali atamas yapld. Hakkari Valisi Cahit Orta'n Mlkiye Mfettiliinde ve oruh eski Valisi Zeki Kymen'in Tunceli Vali Yardmcl'na tayin edilerek Hakkari Valilii'nde altrlmalar.
BCA: 30..18.1.2/ 120.79..14./ 29-50

21

Kasm

1949 Yl 1139

G 21

Ay Kasm

Olay/Mevzuat Varto depremi nedeniyle vergi aff yapld.

Aklamalar

Kaynak

Mu ili Varto ilesiyle kylerinde 31.5.1946 tarihin- BCA: de meydana gelen deprem nedeni iye 3833 mkellefe 30..18.1.2/ 120.82..4./ ait her trl vergi borlarnn affedilmesi.
76-1447

22

Kasm

Vali atamas yapld.

hsan Sabri alayangil Yozgat Valilii'ne tayin ol- BCA: 30..18.1.2/ du.
121.83..9./ 29-96

23

Kasm

5443 sayl 1943 Bte Yl 1943 ylna ait kesin hesap cetveline gre 1943 yln- RG Kesinhesap Kanunu yaym- da toplam giderler 1 037 177 802 lira 14 kurutur. land. Ayn yl genel gelirler, 1 038 507 212 Lira 45 kurutur. Ordudan ihra vakas eitli sulardan mahkum olan Yd. P. Tm. Sabahat- BCA: tin Cokun'un ordudan ihrac ve yedek subaylk hak- 30..11.1.0/ 210.36..13./ knn kaldrlmas.
29-96

23

Kasm

24

Kasm

Sadk Aldoan'n dokunulmazlnn kaldrlmasna gerek grlmedi.

Trk Ceza Kanunu'nun 171. maddesinde belirtilen BCA: suu ilemekten sulu grlen Afyon Milletvekili 30..10.0.0/ Sadk Aldoan'n dokunulmazlnn kaldrlmasna 9.52..27. gerek grlmedii.

24

Kasm

Trkiye'deki lokanta, bira- almakta olanlarn da 5 ay iinde tasfiye edilmesi BCA: 30..18.1.2/ hane, kokteyl salonlar ben- zorunluluu getirildi. 121.83..15.; zeri meyhane ve lokantaRG 15 larda yabanc uyruklu garAralk son ve baka memurlarla 1949 erkek ve kadn hizmetilerin altrlmalar yasakland. Kaymakamlk atamalar yapld. Mu Vali Yardmclna Hakk Tremen, Orhaneli BCA: Kaymakaml'na HikmetGvenc, arkikaraaa 30..11.1.0/ Kaymakaml'na Ali Uslu ve Manisa Hukuk leri 210.37..7. Mdrl'ne Nuri Altok'un tayinleri Orhaneli kaymakamlna, Karaaa kaymakaml- RG 6 Aralk na atamalar yapld.
1949 BCA:: 30..18.1.2/ 121.85..1./ 27-60

26

Kasm

26

Kasm

Kaymakamlk ve vali yardmclklarna atamalar yapld.

29

Kasm

Yabanclara verilen alma Yugoslav uyruklu Koyonovi'in Tekel daresinde aizinleri. ltrlmasna izin verilmesi; Macar uyruklu Y. Mh. G. Biro'nun PTT letmesi Genel Mdrl emrinde altrlmasna izin verilmesi; Belika uyruklu Cambier Hubert'in Ereli Kmr letmesi Messesi'nde altrlmasna izin verilmesi; Amerikal Farnk Hubert Ellis, Virgil Elmer Jones ve Tobias Raymond Talbert'in PTT letme Genel Mdrl emrinde altrlmasna izin verilmesi.

30

Kasm

Denizli milletvekili Reat Aydnl'nn dokunulmazl, Afyon Karahisar millet- RG 2 Aydnl'nn dokunulmazl vekili Sadk Aldoan ile Millet Partisi mensuplarn- Aralk kaldrld. dan Osman Blkba ve Fuat Arna hakknda bilerek 1949 iftira etmesi sebebiyle kaldrlmtr. ki lm cezas TBMM'ce onand. evket demi ile Ahmet Gr'n Yargtay tarafn- RG dan onanm lm cezalarnn yerine getirilmesine karar verilmitir.

Aralk

1140

Ynetim Zamandizini

G 1

Ay Aralk

Olay/Mevzuat Vali atamas yapld.

Aklamalar

Kaynak

Rifat Bingl'n Kars valiliine, Abdul Kadir Szen'in BCA:: 30..18.1.2/ Tokat Valiliine tayinleri.

121.85..11./ 29-65 RG

Aralk

Devlet kurumlarnn 1943 yl kesin hesap kanunlar yaymland. Baz bitkilerin yurda sokulmas yasakland. Adalet Bakanlnda atamalar yapld. Baz kaymakam ve vali yardmclklarna atamalar yapld.

5444, 5445, 5446 ve 5447 sayl kanunlar.

Aralk

Avustrulya'dan turungil nebat ile Avrupa lkelerin- RG den ya ve tabii kurutulmu meyva, a kalemi, meyve fidan gibi nebatn yurda sokulmas yasakland. ok sayda hkim, savc ve yardmclklar ile adalet BCA: 30..11.1.0/ mfettiliklerine yaplan tayinler.
203.4..4.

Aralk

Aralk

Mahalli dareler Genel Mdrl Daire Bakanl, BCA: Balkesir Vali Yardmcl, Mlkiye Mfettiliine 30..11.1.0/ yaplan tayinler ile baz kaymakam ve vali yardmc- 210.38..1. larnn yer deitirmeleri.

Aralk

ileri bakanlnda atama- Baz kaymakamlklara ve vali yardmclklar ile di- RG 16 Aralk lar yapld. er kadrolara atamalar yapld.
1949

Aralk

ve i Bulma Servisi Kurulmas hakknda 88 sayl Szlemenin onanmasna dair kanun yaymland. letmeler Bakanl Kurulu ve Grevleri hakknda kanun tasars.

Milletleraras alma Tekilatnn Genel Konferans RG tarafndan 1948 Sanfransisko toplantsnda kabul edilmi olan ve i Bulma Servisi kurulmas hakkndaki 88 sayl szleme onanmtr. Sanayi, maden ksmen enerji alanlarndaki devlet teebbslerinin politikas letmeler Bakanl'na verilmitir. Bu kesimi kaybeden ekonomi ve ticaret bakanl birletirilmitir. 6-7 yllk bir tecrbeden sonra letmeler Bakanl'ndan vazgeilmitir (1957).
BCA: 30..18.1.2/ 121.86..1./ 71-1448

Aralk

Aralk

Kanun tasars

Denizyollar letme Kanununun baz maddelerinin BCA: deitirilmesi ve 3. maddesinin ilk fkrasnn kald- 30..18.1.2/ 121.85..8./ rlmas hakknda kanun tasars.
71-1413

Aralk

Onikinci Evrensel Posta Kongresi Kararlarn kapsayan senetler onand. Su baskn blgesi ilan.

5449 sayl kanunla, 7 Mays 1947 tarihinde Paris'te RG toplanm olan 12. Evrensel Posta Kongresi kararlarn kapsayan yedi senet iindeki maddeler onanmtr. Porsuk aynn belli blgelerinde su altnda kalan ya RG da su basknlarna urayabilecek saha olarak tespit ve ilan karar yaymland. Van ilinde meydana gelen depremde zarar gren 224 BCA: 30..18.1.2/ mkellefin eitli vergiler ile para cezalarnn iptali.

Aralk

Aralk

Van depremi nedeniyle eitli vergi ile para cezalar affedildi. Milletleraras Telekomnikasyon Szlemesini onaylayan kanun yaymland.

121.85..17/ 76-1477.

10

Aralk

1947 ylnda Atlantic City'de imzalanan szleme ve RG buna bal protokollerin onanmas hakknda kanunla, Milletleraras Telekomnikasyon Birlii'nin kuruluun olanak veren szleme 2 Aralk 1949 tarihinde TBMMce onaylanmtr.

1949 Yl 1141

G 12

Ay Aralk

Olay/Mevzuat Marshall yardm iin Grevlendirme yapld.

Aklamalar Marshall yardm mulne giren mevzuatlardan 202 talepnamelerini, teknik yardm talepname ve msadenamelerini Hkmetimiz adna Fatin Rt Zorlu'ya imzalamak zere yetki verildi.

Kaynak
BCA:: 30..18.1.2/ 121.87..17/ 76-1484.

12

Aralk

Vali atamas yapld.

Urfa Valisi Ali Rza nal'n Gmhane Valilii'ne, BCA: Gmhane Valisi Halis Bilalolu'nun Urfa Valilii'- 30..18.1.2/ 121.88..17/ ne tayinleri
29-69.

13

Aralk

dari snr deiiklii

Keap ilesine bal Karabedir ve Fndkl kylerinin BCA: 30..11.1.0/ Keap Belediyesi snrlar iine alnmas.

210.38..10.; RG 20 Aralk 1949

14

Aralk

Gelir Vergisi Genel Tebli- Seri No. 1 sayl tebli, gtr kazan usulne alnan RG 21 leri yaymland. serbest meslek erbabnn kimler olduunu tespit eder Aralk 1949 ve ne yapmalar gerektiini dzenler. stiklal Harbi malllerine para dl verilmesi hakknda 5452 sayl kanun yaymland. Sivas'ta muhtarlk seimleri tamamland. Afyon Karahisar milletvekili Kemal zoban'n dokunulmazl ile ilgili karar yaymland. Afyon Karahisar milletvekili Sadk Aldoan'n dokunulmazl hakknda karar yaymland. Adlar ve knyeleri ak bir biimde yazl olan RG subay ve dokuz ere 397 sayl kanun gereince verilecek 3700 litalk para dlnn 1949 btesinden denmesini dzenleyen kann 7 Aralk 1949 tarihinde kabul edilmitir.
BCA: 490..1.0.0/ 240.954..2.

14

Aralk

14

Aralk

15

Aralk

hsaniye bucak mdr Hicri Sekiner'i tahkir etme RG suunu iledii dnlen Kemal zoban'n kovuturulmas iin dnem sonunu beklenmesine karar verildi. Matbuat kanununa aykr hareketten dolay sulu sa- RG nlan Sadk Aldoan hakkndaki kovuturmalar, Anayasann 12 ve 27 maddelerinde yazl sularn dnda kald anlaldndan tzn 180.nci maddesi gereince bu kovuturmann dnem sonuna braklmasna karar verilmitir. Ayn tarihte TBMM tarafndan 13 milletvekili hakkndaki dokunulmazln kaldrlmasna ayn gereke ile izin verilmemitir. Bunlar: Kemal zoban, Rauf Ayal, Ahmet Hamit Selgil, Rauf Bayndr, hsan Hamid Tirel, Sait Kksal, Cihad Baban (3 dava), Senihi Yrten, Cenap Aksu, Sedat Pek, zzet Benice (2 dava), Ali Rza ncealemdarolu (2 dava). Gnderilen tekzip yazsn vaktinde yaymlamamak- RG tan dolay sulu sanlan Ulus gazetesi sahibi Ahmet Hamit Selgil'in kovuturmasnn dnem sonuna braklmasna karar verilmitir. Memurluk vazifesini savsaklamak ve ktye kullan- RG maktan dolay sulu sanlan brahim Rauf Ayal'nn kovuturulmasnn dnem sonuna braklmasna karar verilmitir.

15

Aralk

15

Aralk

Ankara milletvekili Dr. Ahmet Hamit Selgil'in milletvekili dokunulmazl hakknda karar yaymland. Ankara milletvekili brahim Rauf Ayal'nn milletvekili dokunulmazl hakknda karar yaymland.

15

Aralk

1142

Ynetim Zamandizini

G 15

Ay Aralk

Olay/Mevzuat Erzincan milletvekili Rauf Bayndr'n milletvekillii dokunulmazl hakknda karar yaymland. ngiliz Deniz Kuvvetlerine mensup bir geminin zmir Limanna girmesine izin verildi.

Aklamalar

Kaynak

Erzincan Belediyesi Bakan bulunduu srada asker RG ailelerine yardm paralarn baka yerlere sarfettiinden dolay sulu sanlan Rauf Bayndr'n kovuturmasnn dnem sonuna braklmasna karar verilmitir: ngiliz Deniz Kuvvetleri'ne mensup Euryalus kruvazrnn, 25-30.1.1950 tarihleri arasnda zmir Liman'na gelmesine ve karasularmzda telsizleriyle haberlemesine izin verildi.
BCA: 30..18.1.2/ 121.89..17/ 76-1486.

15

Aralk

15

Aralk

Parasz kerestelik aa yar- Gaziantep'in Fevzipaa bucana iskan edilecek olan BCA: dm yapld. 15 Aydnl gmene ev yaptrmalar iin parasz ke- 30..18.1.2/ 121.88..12. restelik aa verildi. Dileri Bakanl'nda ara- Paris Bykelilii Mstear Tevfik Kazm BCA: malar yapld. Kemahl'nn merkeze nakli; Celal Hazm Tepeyran, 30..11.1.0/ mer Fikret Merhac, Selahettin Arbel, Muharrem 210.39..2. Nuri Birgi, Fatin Rt Zorlu ve Blent Uaklgil'in derece terfileri. Trkiye Cumhuriyeti ile Fi- Vaington'da 13 Haziran 1949 tarihinde imzalanan RG lipin Cumhuriyeti arasnda dostluk anlamas yrrle girmitir. imzalanan dostluk anlamas yaymland. Trkiye Cumhuriyeti ile Suriye Cumhuriyeti Hkmeti arasnda hava ulatrmalarna dair anlama yaymland. am'da 6 Temmuz 1949 tarihinde imzalanan anla- RG ma, 12.12. 1949 tarihinde TBMM'de onayland.

16

Aralk

17

Aralk

17

Aralk

19

Aralk

ABD donanmasna mensup ABD donanmasna mensup Waldron ve Weeks muh2 muhrib stanbul'a geldi. riplerinin stanbul Liman'na gelmelerine ve karasularmzda telsizleriyle haberlemelerine izin verilmesi. Isparta'nn Yalva ilesinde 1949 ylnda hkm sren kuraklk sebebiyle, mahsulleri hasar gren iftliklerin Tarm Kredi Kooperatifleri araclyla TC Ziraat Bankas'ndan aldklar borlarnn ertelenmesi. Kuraklk nedeniyle baz iftilerin borlar ertelendi. Samsun'da muhtarlk seimleri tamamland. Marshall Plan gereince alnacak malzemeler belirlendi 1949 ylnda gzlenen kuraklk nedeniyle kooperatiflerin ve baz iftilerin Ziraat Bankas ve Zirai Donatm Kurumuna olan borlar bir yllna ertelenmitir.

BCA: 30..18.1.2/ 121.90..13./ 74-1488 BCA: 30..18.1.2/ 121.91..2./ 83-84

19

Aralk

19

Aralk

Ktahya'da, 1949 ylndaki kuraklk sebebiyle, mahsulleri hasar gren iftilerin, hsaniye, Kurtky ve Zemme Tarm Kredi Kooperatifleri araclyla TC Ziraat Bankas'ndan aldklar borlarnn ertelenmesi.

BCA: 30..18.1.2/ 121.91..3./ 83-85 BCA: 490..1.0.0/ 240.954..3.

21

Aralk

22

Aralk

Marshall plan gereince 1950 yl Haziran'na kadar BCA: harcanmak zere yol ilerine tahsis olunan 5 milyon 30..18.1.2/ dolar ile salanacak olan makina ve malzemenin pa- 121.89..13. zarlkla satn alnacaktr.

1949 Yl 1143

G 23

Ay Aralk

Olay/Mevzuat lm cezas onayland.

Aklamalar

Kaynak

TBMM, Yargtay'n onaylad Mahmut Kkkurd'n RG 31 adam ldrmekten dolay ald lm cezas konu- Aralk 1949 sunda, hkmn yerine getirilmesine karar vermitir.
BCA: 490..1.0.0/ 459.1884..3

25

Aralk

Demokrat Parti zmir l dare Kurulu yesi Osman Kapan'nn C.H.P.'ye hakaret ettii. Adalet mfettilikleri, hkim, savc ve yardmclklarna yaplan tayinler. Bakanlk emrine alnma

29

Aralk

BCA: 30..11.1.0/ 210.40..14.

29

Aralk

Lizbon Elilii Mstear dris Sabih Gezmen'in Ba- BCA: 30..11.1.0/ kanlk emrine alnmas. Gayrmslim ruhani reislerinin ve cemaat vakflarn BCA: 30..18.1.2/ idare edenlerin seim ekli hakknda kanun tasars.
121.94..8./ 71-1494

202.34..17.

29

Aralk

Kanun tasars

29

Aralk

Kanun tasars

kazalaryla meslek hastalklar ve analk sigortalarna dair 4772 sayl Kanun'un baz maddelerinin deitirilmesi ve baz maddeler eklenmesi hakknda kanun tasars.

BCA: 30..18.1.2/ 121.91..12/ 71-1480.

29

Aralk

Kanun tasars

Kadn ticaretinin men'ine dair olan anlama ve sz- BCA: 30..18.1.2/ lemenin deiiklii hakknda kanun tasars.
121.94..9./ 71-1489

29

Aralk

Kanun tasars

Mstehcen neriyatn men'ine dair olan anlamann BCA: deiiklie ait protokoln onanmas hakknda kanun 30..18.1.2/ 121.94..10/ tasars
71-1488.

29

Aralk

Orduda atamalar yapld.

Jandarma 1 numaral Tefti Kurulu Bakanl Veka- BCA: letine, Ankara Jandarma Mfetti Yardmcl, An- 30..11.1.0/ kara Jandarma Muhafz Ktas Komutanl ve Yoz- 210.40..8. gat Jandarma Komutan Yardmclna yaplan tayinler. 1950 yl bandan itibaren uygulamaya geecek olan RG yeni vergi kanunlarnn nasl yrtleceine ilikin tamim. Ahmet kr Esmer hakknda baz ihbarlar nedeniyle BCA: inceleme yaplmtr. nceleme sonucunda, ok eitli 30..1.0.0/ konular kapsayan ihbarlarn tm, aslsz kmtr. 50.300..1.
BCA: 30..11.1.0/ 210.40..29.

29

Aralk

Yeni vergi kanunlarnn uygulanmas hakknda tamim yaynland. Ahmet kr Esmer hakknda yaplan ihbarlar aslsz kt. Malatya Vali Yardmcl ile baz ile kaymakamlklarna tayinler yapld.

30

Aralk

30

Aralk

1144

Ynetim Zamandizini

ZAMANDZNE EK: 1949 Ylnda Orman Tahdit Komisyonlar ve Kararlar

Gn ve Ay 7 Ocak Komisyon Orman Genel Mdrl 3 Nolu Orman Tahdit Komisyonu Teblii yaynland. Karar Kocaeli li Gebze lesi Mollafeneri Buca Durakldivan kyleri (Eleli, Elbizli, Kancl, Durakl, Hatipler, Melemezli, Ahlatl, Tepemanayr) kyleri snrlar dahilinde kalan Devlet ormanlarnn tahdidi 3116 sayl kanun ve buna ait tzk ve ynetmelik hkmleri dairesinde yaplmtr.

Ocak

Orman Genel Mdrl Vezirkpr lesinin akal Bucana bal Halilbaba Ky Orman 16 Nolu Orman Tahdit snr belirlenmitir. Komisyonu Teblii yaynland. Orman Genel Mdrl Kastamonu ilinin Ara ilesinin Merkez Bucana bal Kzlsaray 15 Nolu Orman Tahdit Muhtarl ile ilgili orman ii ve d hudut tahditi yaplmtr. Komisyonu Teblii yaynland. Orman Genel Mdrl 11 Nolu Orman Tahdit Komisyonu Teblii yaynland. Fethiye lesi Kemer Bucana bal sahil Atldere Ky hududu dahilindeki Kzdin deresi, Sasaganl, Yemienli, Sivrii Topalan, Eren, Belen, Yellice, Hacalikr, Deirmenba, Keneli, Kabakl deresi, ncebel, akallk, Sarmersin, Satepe am ve prnal, ve am-prnaldan oluan devlet ormanlarnn tahdidi yaplmtr.

Ocak

11

Ocak

14

Ocak

Orman Genel Mdrl Vezirkpr lesine bal Yurtda ky orman snr belirlendi. 16 Nolu Orman Tahdit Komisyonu Teblii yaynland. Orman Genel Mdrl Kazda silsilesi Konakburnu, kizoluk, Akoluk, evler, 22 Nolu Orman Tahdit Tortuman, Leventpnar, Kurualan ve altldere, am koru devlet Komisyonu Teblii ya- ormanlarnn Gre Ky ile d komuluuna ait tahdit karar ynland. Orman Genel Mdrl 25 Numaral Orman Tahdit Komisyonu Teblii yaynland. Ordu line bal Ulubey Bucann Kadnck Ky Kurunal Ormannn; Balkesir Merkez lesinin Konakpnar Bucann Kirez Ky Ilcaderesi- atalan ve akcaahmet isimleri ile anlan devlet ormanlarnn;Balikesir Merkez lesinin Konakpnar Buca Kirazpnar ky, Uzunoluk-Yellidere Ormannn snrlar tespit edilmitir. Kazda silsilesi Kabaklburnu, Tozludz, izmekaps, Glck, Kiliseburnu, Ttnboaz am ormanlarnn Kzlkeili kyne ait dkomuluk snrlar; Kazda silsilesinin ingeneukuru Ormannn Kavurmaclar kynr ait d komuuk snrlar; Ordu line bal Ulubey Bucann Kadnck Ky hudutlar iindeki Yaprakkra Ormannn snrlar belirlenmitir.

14

Ocak

15

Ocak

17

Ocak

Orman Genel Mdrl 22 numaral Orman Tahdit Komisyonu teblii yaynland.

19

Ocak

Orman Genel Mdrl Mihalk'n Halildoan Ky Orman snrlar; Kazda silsilesi 4 no'lu Orman Tahdit Kzlta, Kartalta, Gelinalan, Kakayas Devlet Ormanlarnn Komisyonu Bakanln- Beyoba ky ile d komuluk snrlar yaymland. dan tebli yaynlanmtr. Orman Genel Mdrl 15 numaral Orman tahdit Komisyonu Teblii yaymland. Kastamonu ilinin Ara ilesine bal Tuzakl Kynn d orman snrlar; Balkesir line bal Merkez lesinin Konakpnar Buca Dikilitepe, Ilca deresi, Demirpnar, Uzunburun, Pelitcik deresi, Domuzukuru ve kurtkla ormanlarnn snrlar; Kazda silsilesi

20

Ocak

1949 Yl 1145

Gn ve Ay

Komisyon

Karar Yksektepe, Kapakl, Dumanl, akmakboaz, Grlek, Yurtpnar, Kurudere ve Masrldere devlet ormanlarnn snrlar belirlenmitir.

21

Ocak

Orman Genel Mdrl stanbul- Silivri lesi eltik Ky Yarmatepe ormannn snrlar 1 no'lu Orman Tahdit tespit edildi. Komisyonu Teblii yaymland. Orman Genel Mdrl zmir linin Seydiky hududu dahilindeki devlet ormanlarnn s5 no'lu Orman Tahdit nrlar tespit edilmitir. Komisyonu Teblii yaymland. Orman Genel Mdrl Kemer Bucana bal Yayla ukuceylan Ky hududu dahilinde11 numaral Orman Tah- ki Baykuluk, Kyst, Peynirdelii, Karada, Bitlicepnar, dit Komisyonu Teblii Erendibi prnal Devlet Ormannn snrlar tespit edilmitir. Yaymland. Orman Genel Mdrl 11 numaral Orman Tahdit Komisyonu Teblii Yaymland. Kemer Bucana bal Yayla Knk Ky hududunda Yellice, Karabelen, arkalan, irlence, Ttnlk, Uzunz, Prnar ve Krcak, Arta, Devicigedii, Ardlyaka, Ard ve Ericek, Karabelen prnal devlet ormanlarnn snrlar tespit edildi.

22

Ocak

25

Ocak

26

Ocak

26

Ocak

Orman Genel Mdrl Vezirkpr ilesinin akal Bucana bal Ahmetbaba Ky Or11 numaral Orman Tah- man snr belirlenmitir. dit Komisyonu Teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Antalya ili Ka ilesine bal agman Ky Karabolu Devlet Or6 numaral Orman Tahdit mannn Snrlar tespit edilmitir. Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Vezirkpr ilesinin akal Bucana bal Ahmetbaba Ky or6 numaral Orman Tahdit man snr belirlenmitir. Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Antalya ili Ka ilesine bal Demre Bucann Muskar Ky Ci6 no'lu Tahdit Komisyo- varnda Muskar Devlet Ormannn snr tespit edilmitir. nu Bakanl tebli yaymland. Orman Genel Mdrl Antalya li Ka lesine bal Demre Bucann Muskar Ky ci6 numaral Orman Tahdit varndaki Muskar Devlet Ormannn snrlar belirlendi. Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Vezirkpr lesinin akal Bucana bal Soruk Ky Orman s16 Nolu Orman Tahdit nr belirlenmitir. Komisyonu Teblii yaynland. Orman Genel Mdrl Vezirkpr lesinin akal Bucana bal rl Ky Orman 16 Nolu Orman Tahdit snr belirlendi. Komisyonu Teblii yaynland.

26

Ocak

26

Ocak

27

Ocak

27

Ocak

29

Ocak

ubat

1146

Ynetim Zamandizini

Gn ve Ay 1 ubat

Komisyon

Karar

Orman Genel Mdrl Kazda silsilesi Palamuta ve Gkedere Devlet Ormanlarnn 22 Nolu Orman Tahdit Zeytinli Ky ile d komuluk snrlar belirlendi. Komisyonu Teblii yaynland. Orman Genel Mdrl 11 Nolu Orman Tahdit Komisyonu Teblii yaynland. Kemer Bucana bal Yayla Dont Ky'ndeki Eren, Kcada, Baldranl, amii, Soruk, Balbeleni, aak, Slekda, Elmack, Karabelen, Susuzda, Deirmenyk, Akal, Devrent, Avartepe, Ceylangedii, Adatepe prnal ve prnal ard ve am ormanlarnn snrlar belirlendi.

ubat

ubat

Orman Genel Mdrl Vezirkpr lesinin akal Bucana bal Tahtakpr Ky Or16 Nolu Orman Tahdit man snr belirlendi. Komisyonu Teblii yaynland. Orman Genel Mdrl Vezirkpr lesinin akal Bucana bal Alaneyhi Ky orman 16 Nolu Orman Tahdit snr belirlendi. Komisyonu Teblii yaynland. Orman Genel Mdrl Balkesir iline bal Kaleda, Karakaya, Kazkharman, Yelli, Ka17 no'lu Orman Tahdit raam ormanlarnn snrlar belirlendi. Komisyonu Teblii yaynland. Orman Genel Mdrl Balkesir line bal Kaleda,Fndkl, Poyrazl ve smail Kaan 17 no'lu Orman Tahdit ormanlarnn snrlar belirlendi. Komsiyonu Teblii yaynland. Orman Genel Mdrl 22 Nolu Orman Tahdit Komisyonu Teblii yaynland. Kazda silsilesi Karaktk ve Kuvukdere Devlet ormanlar ile Uurumoba kynn snrlar; Kazda silsilesi, Rahat, amalan, Sarta, Tavanoyna, Elmada, Domuzukur, Ada, Gebekestane, Kilisealan, Kapkayas, Kazlama, Naldken am, kknar, kayn devlet ormanlarnnn Mehemetalan Ky ile d komuluklar belirlendi.

ubat

ubat

ubat

ubat

ubat

Orman Genel Mdrl Kastamonu li Ara lesine bal Toygaveren Ky ile ilgili snr15 Nolu Orman Tahdit lar; Ara lesine bal Huruveren kyndeki Gktepe Devlet Komisyonu Teblii ya- Ormanlarnn snrlar belirlendi. ynland. Orman Genel Mdrl Kocaeli li Gebze lesine bal Orhanl Ky orman snr belir3 Nolu Orman Tahdit lendi. Komisyonu Teblii yaynland. Orman Genel Mdrl zmir li Cumaovas Bucann Sand Ky ormanlarnn snrlar 5 no'lu Orman Tahdit belirlendi Komisyonu Teblii yaymland. Orman Genel Mdrl Eskiehir linin Takpr Buca Merkeziyle bitiik Bektapnar 4 no'lu Orman Tahdit Kyndeki Devlet ormanlar ve Knkdere Devlet ormanlarnn sKomisyonu Bakanln- nrlar belirlendi. dan tebli yaynlanmtr.

ubat

ubat

ubat

1949 Yl 1147

Gn ve Ay 8 ubat

Komisyon

Karar

Orman Genel Mdrl zmir li Cumaovas Bucann Efenukuru Kyndeki Devlet or5 no'lu Orman Tahdit manlar ile Yeniky ormanlarnn snrlar belirlendi. Komisyonu Teblii yaymland. Orman Genel Mdrl Antalya li Elmal lesine bal Avlan Ky civarndaki Karatepe 6 numaral Orman Tahdit ve Avlankuzu ormanlarnn snrlar belirlendi. Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Antalya ili Elmal lesi Zmrtova kyndeki Kurtluca Devlet 6 no'lu Tahdit Komisyo- Ormanlarnn snrlar; Elmal lesine bal Karamuk kyndeki nu Bakanl tebli ya- Karamuk ve Bucak devlet ormanlarnn snrlar tespit edilmitir. ymlamtr. Orman Genel Mdrl 6 no'lu Tahdit Komisyonu Bakanl tebli yaymland. Antalya ili Elmal ilesine bal Tekkeky civarnda Tekke Devlet Ormannn snrlar; Sino ili Ayanck ilesine bal Lefken Kynde Gneycik, Xindan ve Gllerba devlet ormanlarnn snrlar tespit edilmitir.

ubat

14

ubat

18

ubat

22

ubat

Orman Genel Mdrl Vezirkpr lesine bal Gya Ky orman snr; Kuyma Ky 16 Nolu Orman Tahdit oman snr belirlenmitir. Komisyonu Teblii yaynland. Orman Genel Mdrl 22 Nolu Orman Tahdit Komisyonu Teblii yaynland. Kazda silsisilesi ahmelek, Karaoldurak, Domuztepesi, Pekliseki, Ardba, Tayatak, Nebiukuru, Kaklkay, Kozdere, Dallk, ategrek, Akaaa, Karamantarlas ormanlarnn Paada Ky ile ilgili Orman snrlar belirlenmitir.

22

ubat

23

ubat

Orman Genel Mdrl Antalya li Elmal lesine bal Aka Bucann Armutlu K6 numaral Orman Tahdit yndeki Elmack devlet ormanlar; ve Vezirkpr lesine bal Komisyonu teblii Ya- Kzlcakoru Orman snrlar belirlendi. ymland. Orman Genel Mdrl Vezirkpr lesine bal Mahmatl Ky Orman snr tespit edil6 numaral Orman Tahdit mitir. Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Sinop li Ayanck lesine bal Mestan Kydenki Zndan Devlet 19 numaral Orman Tah- ormannn snr belirlenmitir. dit Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Antalya li elmal lesinin Akay Bucana bal Ahatl Kyn6 numaral Orman Tahdit deki Kurtluca ve Karatepe Devlet Ormanlarnn snrlar tespit Komisyonu teblii Ya- edilmitir. ymland. Orman Genel Mdrl Bursa li Gemlik lesine bal Ericek kyndeki ormanlarn snr7 numaral Orman Tahdit lar belirlenmitir. Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Bursa linin Gemlik lesine bal kriye Kyndeki ormanlarn 7 numaral Orman Tahdit snrlar belirlendi. Komisyonu teblii Yaymland.

24

ubat

26

ubat

26

ubat

26

ubat

28

ubat

1148

Ynetim Zamandizini

Gn ve Ay 3 Mart

Komisyon

Karar

Orman Genel Mdrl Bursa linin Gemlik lesine bal Fevziye Kyndeki ormanlarn 7 numaral Orman Tahdit snrlar belirlendi. Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Kadky ile ilgili bb, Gevenligedik para ormannn snrlar 22 numaral Orman Tah- belirlendi. dit Komisyonu teblii yaynland. Orman Genel Mdrl Bursa linin Gemlik lesine bal Hamidiye Kyndeki ormanla7 numaral Orman Tahdit rn snrlar belirlendi. Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Pirahmetler Ky Yaylas Ormanlar ve Alput Kynn snrlar 14 numaral Orman Tah- belirlendi. dit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl Bolu linin Akakoca lesine bal Gebekilise Ky ve civar or10 numaral Orman Tah- manlarnn snrlar belirlendi. dit Komisyonu Tebli yaynlad. Orman Genel Mdrl Bursa linin Gemlik lesine bal Fndcak Kyndeki ormanlarn 7 numaral Orman Tahdit snrlar belirlendi. Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Bursa linin Gemlik lesine bal Adliye Kyndeki ormanlarn 7 numaral Orman Tahdit snrlar belirlendi. Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Mdrl Bursa linin Ajakaoca lesine bal Karatavuk Ky ve civar 10 numaral Orman Tah- ormanlar ile Arabac Ky ve Gazcumas Mahallesinin civar Devdit Komisyonu teblii let ormanlarnn snrlar tespit edildi. Yaymland. Orman Genel Mdrl Bolu ilinin Akakoca lesine bal Karatavuk Ky ve civar or10 numaral Orman Tah- manlar; Arabac Ky ve Gazcumas Mahallesi civarndaki Devdit Komisyonu teblii let ormanlarnn snrlar belirlenmitir. Yaymland. Orman Genel Mdrl Bursa linin Gemlik lesine bal Umurbey Kydeki ormanlarn 7 numaral Orman Tahdit snrlar tespit edildi. Komisyonu teblii Yaymland. Orman Genel Dodurga Ky yaylas orman snrlar tespit edilmitir. Mdrrl 14 numaral Orman Tahdit Komisyonu teblii yaynland. Garb Karadere Orman, Sarcalar Yaylas Orman snr; mekiler Ky yaylas orman snr; Kozlu yaylas orman snr; Alputbey Ky yaylas (Hala Yaylas) orman snr; akmaklar Ky yaylas orman snr; Fasl Ky yaylas orman snr; Yukar Soku ky yaylas orman snr tespit edilmitir.

Mart

Mart

17

Mart

25

Mart

28

Mart

Nisan

Haziran

Haziran

Haziran

Haziran

Temmuz Orman Genel Mdrl 14 numaral Orman Tahdit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland.

1949 Yl 1149

Gn ve Ay 13

Komisyon

Karar

Temmuz Orman genel Mdrl Krklareli'ne bal, Krlangkaya, Hyktepe, hykler, Diken9 numaral Orman Tahdit ce, Kladere, Grgencik, Kamberkaya ve tevabii ormanlar ile Komisyonu Tebli yayn- Akta ve Sayitala Ormannn snrlar tespit edilmitir. lad. Temmuz Orman Genel Mdrl Vezirkpr ilesine bal Kapakl Ky orman snr tespit edil16 numaral Orman Tah- mitir. dit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Temmuz Orman Genel Mdrl Vezirkpr lesine bal Merkeppnar Ky orman snr tespit 16 numaral Orman Tah- edilmitir. dit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Temmuz Orman Genel Mdrl 3 numaral Orman Tahdit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Kocaeli li Gebze lesine bal Aydnlar Ky orman snr; Kastamonu ilesi Ara ilesine bal Pelitveren Muhtarlyle ilgili orman i snr; Balkesir iline bal Merkez ilesine bal Prnarl burun- Kesikkayan orman snrlar tespit edilmitir.

14

16

18

20

Temmuz Orman Genel Mdrl Garbi Karadere Ormannn Alput Yaylas (Karabeyler Yaylas), 14 numaral Orman Tah- Salbeyler Ky rna snr; Vezirkpr ilesine bal Baalan Kdit Komisyonu Bakanl- y orman snr tespit edilmitir. ndan tebli yaynland. Temmuz Orman Genel Mdrl Balkesir, Azmakba Ormannn snr; Amzakba, Prnarlburun 17 numaral Orman Tah- ormanlarnn snrlar; Sinop li Ayanck lesine bal Boztepe ve dit Komisyonu Bakanl- Karakavak ormanlarnn snrlar tespit edilmitir. ndan tebli yaynland. Austos Orman Genel Mdrl Garbi Karadere Ormannn Pirahmetler Ky yaylas ve Alput 14 numaral Orman Tah- Yaylas mterek orman snr tespit edildi. dit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl 3 numaral Orman Tahdit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Kocaeli li Gebze lesi Molafeneri Bucana bal Tepeviran Ky Orman snr; zmir ili Cumaovas Bucana bal Kner ve aal kyleri hududunda kalan devlet ormanlarnn snrlar tespit edildi.

22

Austos

11

Austos

Orman Genel Mdrl Krklareli Merkez lesine bal Tavantepe, Yoztarla, Akta ve 9 numaral Orman Tahdit Papaspnar, Deliklita ve Haydutala, Kzlckkule mevkii orKomisyonu Bakanln- manlarnn snrlar tespit edilmitir. dan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl Antalya ili Elmal lesinin Akay Bucana bal slamlar Ky 6 numaral Orman Tahdit lki snr dahilinde bulunana Domuzpnar ve Gelinta ve Kleli Komisyonu Bakanln- Devlet Ormanlarnn snrlar tespit edilmitir. dan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl Antalya li Ka lesine bal ergelen ve Dierahatl kylerine ait 6 numaral Orman Tahdit orman snrlar; Bursa linin Gemlik lesine bal Katrl KynKomisyonu Bakanln- deki ormanlarn snrlar tespit edildi. dan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl 7 numaral Orman Tahdit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Bursa li Gemlik lesine bal Muratdoba Kyndeki orman snrlar; Gemlik ilesine bal Kurtul Kydeki orman snrlar, Gemlik ilesine bal Genali ky orman snrlar; Gemlik lesine bal Kurunlu Ky orman snrlar; Antalya li Serik lesine

12

Austos

13

Austos

15

Austos

1150

Ynetim Zamandizini

Gn ve Ay

Komisyon

Karar bal Kayaburnu Kyndeki orman snrlar; Akta, Kapukule, Yemiken, Kkleme, Turluklar, Malkolar, Akaa, Ala ve Deirmenkoru ormanlarnn snrlar belirlendi.

16

Austos

Orman Genel Mdrl Antalya ili Serik lesi Kocayatak Kyndeki orman snrlar belir8 numaral Orman Tahdit lendi. Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl Kastamonu- Ara, Doanca Ky ile ilgili orman d ve i snrlar 15 numaral Orman Tah- tespit edildi. dit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl Kastamonu, Ara ilesine bal Kavack ky ile ilgili orman snr 15 numaral Orman Tah- tespit edildi. dit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl Vezirkpr ilesine bal Ayval Ky orman snr tespit edildi. 16 numaral Orman Tahdit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl Garb Karadere Orman, Pir Ahmetler Ky orman snr; Yukar 14 numaral Orman Tah- ve Aa kzren kyleri orman i snr tespit edilmitir. dit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl Vezirkpr ilesine bal paa ky orman snr tespit edilmitir. 16 numaral Orman Tahdit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl Vezirkpr ilesine bal Ayval Ky orman snr tespit edildi. 16 numaral Orman Tahdit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl Sinop, Ayanck lesi Zndan Devlet Ormannn snr tespit edildi. 19 numaral Orman Tahdit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. Orman Genel Mdrl Bozen Ky Susurluk ilesi atalda Ky eteklerindeki orman22 numaral Orman Tah- larnn snrlar tespit edldi. dit Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. 2 no'lu Orman Tahdit Mengen lesine bal ukurca Kyu orman snr tespit edildi. Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. 2 no'lu Orman Tahdit Mengen lesine bal Gkesu Bucana bal Aalar Ky civaKomisyonu Bakanln- rndaki Devlet Ormanlar; atalda Ormannn Kalfa Ky snr dan tebli yaynland. tespit edildi. 11 no'lu Orman Tahdit Fethiye lesi, Kemer Bucana bal Yaldirek Ky ile Eldirek Komisyonu Bakanln- Devlet Ormannn snrlar tespit edildi. dan tebli yaynland.

17

Austos

18

Austos

19

Austos

19

Austos

19

Austos

19

Austos

20

Austos

20

Austos

23

Austos

24

Austos

25

Austos

1949 Yl 1151

Gn ve Ay 25 Austos

Komisyon

Karar

22 no'lu Orman Tahdit Yaylaayr Ky atalda Orman, atalda Orman ile Ekinlik Komisyonu Bakanln- Ky snr tespit edildi. dan tebli yaynland. 2 no'lu Orman Tahdit Mengen lesine bal Gkesu Bucana bal aklla Ky civaKomisyonu Bakanln- rndaki Devlet Ormanlarnnn snrlar; Gkesu Bucana bal dan tebli yaynland. Kuzseir Kynn snrlar; orakkadirler Kynn snrlar; Babahzr Kynn snrlar; Emirler Kynn snrlar tespit edildi. 22 no'lu Orman Tahdit atalda Ormannn Ttnlk Ky ile snrlar; atalda OrmaKomisyonu Bakanln- nnn Grece Ky ile snrlar tepit edildi. dan tebli yaynland. 3 no'lu Orman Tahdit Kocaeli li Gebze lesine bal Muallim Ky snr tespit edildi. Komisyonu Bakanlndan tebli yaynland. 2 no'lu Orman Tahdit Mengen lesi Gkesu Bucana bal Aacalar Ky civarndaki Komisyonu Bakanln- Devlet Ormanlarnn snrlar tespit; Mengel lesi Gkesu Bucadan tebli yaynland. na bal orakmtrlar Kynn snrlar tespit edilmitir. 6 no'lu Orman Tahdit Antalya li Elmal lesi Mursal Ky snrlar iindeki Komisyonu Bakanln- Sokuyaylas Devlet Ormanlarnn snrlar; Tavullar Ky ierisindan tebli yaynland. deki ataltepe Devlet Ormannn snrlar; Akay Bucana bal, Kzlca Ky mlki snr iindeki Kzlcayaylas Devlet Ormannn snrlar tespit edildi. 17 no'lu Orman Tahdit Balkesir Merkez lesine bal Selimiye Kynn Kocata OrmaKomisyonu Bakanln- n; Konakpnar Bucana bal Ayvack Kynn Kumsak Devlet dan tebli yaynland. Orman snrlar tespit edildi. 17 no'lu Orman Tahdit Balkesir Merkez lesinin Konakpnar Bucann iftedere KKomisyonu Bakanln- ynn Akcahamet Ormanna ait snrlar tespit edildi. dan tebli yaynland. 17 no'lu Orman Tahdit Balkesir Merkez lesinin Konakpnar Bucann Urbut KynKomisyonu Bakanln- deki Kale da Yelliba Devlet Ormannn snrlar; Kaleda dan tebli yaynland. Yelli ba Devlet Orman ile akllk Kynn snrlar; Balkesir linin Balya lesine bal Koca Avar Kynn arazi ve emlak ile alakal Gerdeme-Idemir ve Yarentepe adlar ile anlan Devlet Ormannn snr tespit edildi. 19 no'lu Orman Tahdit Sinop li Ayanck lesi Zndan Ormannn Baba Ky ile snrlar Komisyonu Bakanln- ve yiner Zindan Devlet Ormannn Davut Ky ile snrlar tespit dan tebli yaynland. edildi. 21 no'lu Orman Tahdit Kastamonu li Takpr ilesine bal Eskiolu Ky snrlar ieKomisyonu Bakanln- risinde bulunan ormanlarn snrlar tespit edildi. dan tebli yaynland. 21 no'lu Orman Tahdit Kastamonu li Takpr ilesine Kapakl Ky ormanlarnn ve Komisyonu Bakanln- eki Ky ormanlarnn snrlar tespit edildi. dan tebli yaynland. 22 no'lu Orman Tahdit Susurluk lesine bal, Buzalk Kynn atalda Orman snrKomisyonu Bakanln- lar ve atalda Ormannn Kocapnar Ky ve Karaky ss-nrlar dan tebli yaynland. tespit edildi.

26

Austos

26

Austos

26

Austos

27

Austos

29

Austos

Eyll

Eyll

10

Eyll

12

Eyll

13

Eyll

14

Eyll

15

Eyll

1152

Ynetim Zamandizini

Gn ve Ay 16 Eyll

Komisyon

Karar

22 no'lu Orman Tahdit Susurluk lesine bal Slcek Kynn Kayaldere Orman ile Komisyonu Bakanln- snrlar, Kayaldere Orman ile Aziziye Kynn snrlar tespit dan tebli yaynland. edildi. 21 no'lu Orman Tahdit Kastamonu li Takpr lesine bal merli Ky orman snr Komisyonu Bakanln- tespit edildi. dan tebli yaynland. 21 no'lu Orman Tahdit Kastamonu li Takpr lesine bal Derekaraaa Ky snrlar Komisyonu Bakanln- tespit edilid. dan tebli yaynland. 1 no'lu Orman Tahdit stanbul-atalca lesinin Boyalk Bucana bal Balabanburun Komisyonu Bakanln- Ky civarndaki Svat, Kocakla ve Longoz ormanlarnn snrladan tebli yaynland. r tespit edildi. 21 no'lu Orman Tahdit Kastamonu li Takpr lesi Abdal Hasan Ky orman snrlar Komisyonu Bakanln- tespit edildi. dan tebli yaynland. 5 no'lu Orman Tahdit zmir li Cumaovas Bucana bal Keler Ky snrlar iindeki Komisyonu Bakanln- Devlet Ormannn snrlar; zmir li Deirmendere Bucana bal dan tebli yaynland. Traa Ky iindeki Devlet Ormanlarnn snrlar; Deirmendere Buca dahilindeki Devlet Ormanlarnn snrlar; Kastamonu li Takpr lesine bal Bonak Ky ormannn snrlar tespit edilmitir. 9 no'lu Orman Tahdit Krklareli Karaalk, Kerempnar, Kocaayrsrt, Komisyonu Bakanln- Grgencikala, Aktalar mevkiindeki Devlet Ormanlarnn snrdan tebli yaynland. lar tespit edildi. Krklareli Merkez ileye bal Boazdere, Bakacaksrt, Dbudak deresi, Deirmen deresi, Eylektalar, Souksu Gavurld mevkiindeki ormanlar ile Kocatarla ky snrlar tespit edildi. 9 no'lu Orman Tahdit Krklareli Yozdayama, Kocaorman, Eriklice mevkii Devlet ormanKomisyonu Bakanln- larnn Yukar Kanara Ky ile ilgili snrlar tespit edildi; Krkladan tebli yaynland. reli Merkez lesinin Keirlik Bucana bal Talpnar Ky snrlar iinde olan Devlet Ormanlarnn snrlar tespit edildi. 10 no'lu Orman Tahdit Bolu li Merkez lesine bal Musluklar Ky ve mahallerindeki Komisyonu Bakanln- devlet Orman snrlar tespit edildi. dan tebli yaynland. 10 no'lu Orman Tahdit Bolu Akakoca lesine bal Davutaa Ky civarnda Devlet Komisyonu Bakanln- Ormanlarnn snrlar tepit edildi. dan tebli yaynland. 19 no'lu Orman Tahdit Bolu Akakoca lesi Esmahanm ky civarndaki Devlet OrmanKomisyonu Bakanln- larnn snrlar tespit edildi. Bolu Merkez leye bal Glck Kdan tebli yaynland. y ve etrafndaki Devlet Ormanlarnn snrlar tespit edildi.

20

Eyll

21

Eyll

29

Eyll

13

Ekim

14

Ekim

15

Ekim

15

Ekim

17

Ekim

18

Ekim

18

Ekim

1949 Yl 1153

KAYNAKA Albayrak, Mustafa, Uluslararas mar ve Kalknma Bankasnn Hazrlad lk Raporun (1951) Demokrat Parti Hkmetlerinin Politikalarna Etkileri, Atatrk Aratrma Merkezi Dergisi, Say 58, Cilt: XX, Mart 2004. Altan, etin, Vurgun, soygun ve rvet tsunamisi..., Milliyet, 01.07.2005. Aydemir, evket Sreyya, kinci Adam, Cilt II, Remzi Kitabevi, stanbul 1968. Boratav, Korkut, Trkiyede Devletilik, 2. Bask, mge Yaynevi, Ankara 2006. Eroul, Cem, ok Partili Dzenin Kuruluu- 1945-1951, Schick, rvin Cemil ve e. Ahmet Tonak (Der.) Gei Srecinde Trkiye, Belge Yaynlar, stanbul 1992. Fiek, Kurthan, Trkiyede Kapitalizmin Gelimesi ve i Snf, Doan Yaynevi, 1969. Gololu, Mahmut, Demokrasiye Gei (1946-1950), Kaynak yay., stanbul 1982. Gler, Birgl Ayman, Ynetimde zerklik: Duyuni Umumiye Osmanl Meclisi daresi: 1881-1948, Memleket SiyasetYnetim Dergisi, say.1, Yl.1, 2006. Hzlan, Doan, Bir anlk heyecan hayatn deitirdi, Hrriyet, 28 Ocak 2006. Kvan, Hakan, Vergi reformunun erevesi ve Trkiyedeki geliimi, http://www.alomaliye.com/2007/hakan_kivanc_vergi_reform.htm [Eriim Tarihi: 25.09.2008] Koak, Cemil, Siyasal Tarih: 1923-1950, Schick, rvin Cemil ve e. Ahmet Tonak (Der.) Gei Srecinde Trkiye, Belge Yay., stanbul 1992. Koak, Cemil, Trkiyede Milli ef Dnemi (19381945), Yurt Yaynevi, Ankara 1986. Kumrulu, Ahmet, Trkiyede Vergi politikas Gelimeleri: Karar Alma Sreci ve Sapmalar (1950-1985), A Hukuk Fakltesi Dergisi, Ankara 1988. kn, A Gndz ve Ahmet R. kn, Trk Anlamalar Rehberi (1920-1973), A.. SBF Yaynlar, Ankara 1974. Schick, rvin Cemil ve E. Ahmet Tonak, Uluslararas Boyut: Ticaret, Yardm ve Borlanma, Schick, rvin Cemil ve e. Ahmet Tonak (Der.) Gei Srecinde Trkiye, Belge Yay., stanbul 1992. Timur, Taner, Trk Devrimi ve Sonras, mge, Ankara, 2001. Timur, Taner, Trkiyede ok Partili Hayata Gei, mge Yay, Ankara 2003 (3. Bas). Tutkun, Akba, Trkiyenin 77 Yl. Gn Gn Cumhuriyet Tarihi 1923-2000, Tempo Doan Yaynevi, stanbul 2000. Umumi Maden Durumu 1949 yl Raporu, Maden Tetkik Arama Enstits Mecmuas, www.mta.gov.tr/mta_web/kutuphane/mtadergi/39_1.pdf, [Eriim tarihi: 11.09.2008] Yerasimos, Stefanos, Az Gelimilik Srecinde Trkiye, 3. Kitap, Belge yaynlar, stanbul 1992. Yetkin, etin, Trkiyede Tek Parti Dnemi, Altn Kitaplar Yaynevi, stanbul 1983. Ariv T.C. Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Cumhuriyet Arivi Daire Bakanl, Kataloglar Resmi Gazete, 1949 Ayn Tarihi, Babakanlk Yayn Enformasyon Daire Bakanl, www. http://www.byegm.gov.tr/YAYINLARIMIZ/AyinTarihi/Ayintarihi.htm Vatan Gazetesi, 1949

1154

Ynetim Zamandizini