Diskutim: UNIMIK-u 1999-?

: skenart dals
Ass.Prof.Dr. Bekim Baliqi

Instituti Kosovar i Paqes Prishtin, 25 prill 2013

Prezantimi
Prkunder kritikava t shumta, jo rrall her edhe t arsyeshme, nuk duhet t anashkalohen edhe t arriturat e Misionit t UNMIK-ut, sidomos gjat viteve t para t ekzistimit. Pra cilit ishin t arriturat e UNMIK-ut? S pari, ka arrit t krijoj paqen, si parakusht t zhvillimit t jets normale, sado q kt mund t cilsohet si paqe negative ose stabilitet jo edhe aq i qndrueshm. S dyti ka arrit t ndrtoj dhe konsolidoj institucionet administrative dhe qeverisse vendore t krijuara n mmnyre demokratike duke mundsuar legjtimitetin e autoriteteve vendore. Dhe s fundi ka hapur rrugn pr zgjidhjen e statusit final t Kosovs. Kshtu UNMIK-u ishte n parim mission shtet-ndrtues pa e pranuar faktin se qllimi final ishte pavarsia e Kosovs. Kt paradoks Michael Ignatieff ne librin Empire Lite (Perandoria e bute) e quan political science fiction ose edhe me ashpr me alegorin e virgjinitetit t nj nne. Dilema dhe paradoksi kryesor i ktij misioni qndron pikrisht te mandate i vet, i cili buron nga Rezoluta 1244 e OKB-s. Duk pasur parasysh q OKB, varet nga interesat dhe ndikimi i antrve t vet, e me kt rast edhe t shteteve q e kundrshtonjn shtetsin e Kosovs, UNMIK-u ishte dhe mbetet peng i interesave kundrthnse brenda vetit. Kshtu, bie fjala aktualisht shef i UNMIK-ut sht nj afgan shteti i t cilit ishte ndr t parat q e ka njohur Kosovn si shtet, por si zyrtar i emruar ai udhheq misionin q nuk e njeh kt realitet. Prandaj, gabimi ose ambiguiteti i UNMIK-ut, q nga zanafilla e vet, qndron te mungesa e strategjis dalse. UNMIK-u ishte konceptuar si nje mision i prkohshm, por sa duhet t zgjase kjo dhe kur duhet t prmbyll misionin e vet nuk e kishte asnjher t qart. Prolongimi i mandatit sht n rend t par, pr shkak t fuqive, si Rusia e Kina q nuk kan vision politik ose qndrim t prer rreth shtetis s Kosovs. Kjo edhe ka krijuar n fakt politikn q UNMIK-u e ndjek e ajo sht te shohim cka po ndodh ose n gjuhn e UNMIK-ut wait and see! Prpjekja q sipas planit t Ahtisaarit q brenda 120 ditsh, UNMIK-u t trhiqej dhe zvendsohej nga EULEX-i nuk ndodhi pas kundrshtimeve t serbeve dhe vendeve tjera, si dhe pamundsis q Rezoluta 1244 t shfuqizohet. Sado q numri i zyrtarve sht reduktuar dukshm (rreth 300

nes nuk gaboj!) dhe buxheti i misionit sht margjinal, UNMIK-u mbetet formalisht n jet pr shkak t ktij ngrqi politik. N ann tjetr, injorimi I UNMIK-ut nga ana e qeveris e bn at t operoj kryesisht n pjesn veriore t Kosovs. Tash, a do t duhej q pas marrveshjes mes Kosovs dhe Serbise, UNMIK-ut t largohet sht cshtje q do t duhej t adresohej ktu. Marrveshja nj gj t till nuk e ka parapar, por konsideroj se do t duhej t e bnte. Pavarsisht faktit q rezoluta 1244 mbetet ende n fuqi, sikurs q ka edhe me qindra rezoluta tjera q ekzistojne vetm formalisht, UNMIK-u do t duhej brenda nj afati t caktuar t prfundonte misionin. Kjo do t mund t bhej nse gjendet nj consensus me bashksin ndrkombtare q EULEX-i te zvendsonte at. Apo edhe prmes rrugs m t gjat e mundimshme q Kosova t antarsohej n OKB dhe t ndjekte procedurat pr shfuqizim te rezoluts dhe largim t UNMIK-ut. N t dyja rastet, politika e jashtme kosovare duhet t jet shum m active dhe t ndjek nj strategji efektive pr t arritur kt sa m shpejt.