BAB 2 JIRIM DAN BAHAN

Soalan Objektif 1 Atom ialah sfera keras yang tidak boleh dibahagi atau dibelah bahagi. Antara saintis berikut, siapakah yang mengemukakan model atom seperti di atas? A Ernest Rutherford B Sir Joseph John Thomson C John Dalton D Neils Bohr 2 K L Pepejal N Rajah 1 Rajah 1 menunjukkan perubahan keadaan fizik jirim. Antara proses berikut, yang manakah melibatkan pembebasan tenaga haba? A K, M, P B L, N, O C L, M, P D L, M, O 3 Zarah Cas X Negatif Y Positif Z Neutral X Y Neutron Elektron Jadual 1 Jadual 1 di sebelah menunjukkan zarah-zarah yang terdapat dalam atom dengan casnya. Antara berikut, yang manakah zarah X, Y, dan Z? Z Proton B C D Gas M O P Cecair

Elektron Proton Proton

Proton Elektron Neutron

Neutron Neutron Neutron

Suatu atom mempunyai 9 elektron dan nombor nukleon 19. Berapakah bilangan neutron bagi atom itu? A 9 B 10 C 19 D 28 Bahan-bahan yang dikelaskan sebagai bahan molekul ialah A ammonia dan oksigen B karbon dan sulfur 1-1
Bank Soalan BPS Tingkatan 4

Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

C besi dan karbon D natrium klorida dan ammonia 6 Antara berikut, yang manakah bukan kegunaan suatu bahan bukan logam? A Membuat mancis B Membasmi kuman dalam loji air C Sebagai bahan api D Membuat dawai Soalan 7 dan 8 berdasarkan Rajah 2 di bawah. 7
R S T U V

Rajah 2 Rajah 2 di atas menunjukkan beberapa unsur yang terletak dalam jadual berkala. Antara unsur berikut, yang manakah merupakan halogen? A R B S C T D U 8 Antara pasangan unsur berikut, yang manakah apabila bergabung akan mengalirkan elektrik dalam keadaan leburan? A R dan W B R dan U C W dan T D T dan U

9
suhu C
X YY

masa (minit)

Rajah 3 Graf pada Rajah 3 di atas menunjukkan penyejukan cecair naftalena mengikut masa. Apakah yang berlaku pada tempoh masa X dan Y? A Haba diserap dari sekitar B Suhu naik secara mendadak
Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

1-2

Bank Soalan BPS Tingkatan 4

C Pergerakan zarah menjadi semakin lambat D Zarah terpisah semakin jauh 10 Suatu bahan X mendidih pada suhu 103 C. Bahan X mungkin A larutan natrium klorida B cecair plumbum iodida C air suling D cecair naftalena 11

Rajah 4 Rajah 4 di atas menunjukkan model atom yang dikemukakan oleh seorang ahli sains. Siapakah ahli sains itu? A Sir J.J. Thomson B Sir James Chadwick C John Dalton D Ernest Rutherford 12 Antara kumpulan berikut, yang manakah terdiri daripada atom sahaja? A Magnesium, besi, klorin B Kalium, kalsium, zink C Sulfur, plumbum, stanum D Berilium, fluorin, neon 13 Antara pernyataan berikut, yang manakah benar tentang Jadual Berkala? A Unsur-unsur disusun berdasarkan nombor proton B Kumpulan I merupakan unsur lengai C Terdapat 7 kumpulan dan 8 kala D Sifat kelogaman berkurangan dari kiri ke kanan Jadual Berkala 14 Antara berikut, yang manakah benar tentang zarah-zarah subatom dalam suatu atom neutral? A Elektron terletak di dalam nukleus B Jisim proton sama dengan jisim neutron C Bilangan elektron sama dengan bilangan neutron D Bilangan proton sama dengan bilangan neutron 15 Bahan X Y Z
Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

Takat lebur (C) 1 540 800 115

Kebolehan mengkonduksi elektrik dalam keadaan pepejal leburan Boleh Boleh Tidak Boleh Tidak Tidak 1-3
Bank Soalan BPS Tingkatan 4

Jadual 2 Jadual 2 di atas menunjukkan sifat-sifat bagi tiga bahan, X, Y, dan Z. Apakah jenis zarah yang terkandung dalam bahan X, Y, dan Z? X ion molekul atom atom Y molekul ion molekul ion Z atom atom ion molekul

A B C D

16 Bahan-bahan yang dikelaskan sebagai sebatian molekul ialah A natrium klorida dan plumbum bromida B gula dan naftalena C oksigen dan hidrogen D aluminium dan zink 17 Atom X mempunyai nombor atom 12 dan nombor jisim 25. Ini bermakna atom X yang neutral mempunyai A 12 elektron B 13 elektron C 12 neutron D 13 proton 18 Suatu leburan natrium klorida dibiarkan menyejuk sehingga membeku selengkapnya. Graf suhu melawan masa yang paling baik untuk menggambarkan perubahan ini ialah A ] C
suhu suhu

masa

masa

B
suhu

D
suhu

masa

masa

19 Oksigen mempunyai nombor atom 8 dan nombor jisim 16. Suatu bahan lain dikatakan isotop

bagi oksigen jika ia mempunyai

A B C D Nombor jisim 17 16 17 16 Nombor atom 8 9 9 7

20 Antara berikut, yang manakah menerangkan sebab hablur mempunyai bentuk yang sekata? A Zarahnya sangat kecil B Zarahnya tersusun secara tertib
Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

1-4

Bank Soalan BPS Tingkatan 4

C Zarahnya berbentuk sfera D Zarahnya menarik antara satu sama lain 21 Suatu atom neutral mempunyai nombor atom 17. Dapat dibuat kesimpulan bahawa atom itu mempunyai I 17 neutron II 17 elektron III nombor jisim 34 A II sahaja B I dan II sahaja C II dan III sahaja D I, II, dan III 22
elektrod nukleus

8 proton 8 elektron

Rajah 5 Rajah 5 di atas menunjukkan struktur bagi satu zarah oksigen. Antara berikut, yang manakah benar tentang zarah itu? I Nombor atomnya 8 II Nombor jisimnya 16 III Zarah itu merupakan atom oksigen yang neutral A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II, dan III 23 Nukleus atom 20 Ca terdiri daripada I 20 proton II 20 neutron III 20 elektron A II sahaja B I dan II sahaja C II dan III sahaja D I, II, dan III 24 Antara berikut, yang manakah sifat bahan ion? I Mengkonduksikan elektrik dalam keadaan pepejal sahaja. II Mempunyai takat lebur dan takat didih yang tinggi. III Biasanya wujud dalam keadaan cecair dan gas pada suhu bilik. A I sahaja B I dan II sahaja C II dan III sahaja D I, II, dan III
Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

1-5

Bank Soalan BPS Tingkatan 4

25 Antara berikut, yang manakah adalah sama bagi unsur-unsur sepasang isotop? I Bilangan proton II Bilangan neutron III Bilangan elektron A I sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III 26

Rajah 6 Rajah 6 di atas menunjukkan perubahan jirim bagi suatu bahan. Antara berikut, yang manakah berlaku semasa perubahan jirim itu? I Zarah-zarah membebaskan tenaga II Daya tarikan antara zarah-zarah dilemahkan III Zarah-zarah terbebas ke udara A III sahaja B I dan II sahaja C I dan III sahaja D II dan III sahaja 27 Antara berikut, yang manakah benar tentang pepejal? I Zarah-zarahnya bergerak bebas II Daya tarikan antara zarah-zarahnya adalah kuat III Tenaga kinetik zarah-zarahnya bergantung pada suhu A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II, dan III 28

Rajah 7 Bahan yang ditunjukkan dalam Rajah 7 di atas berkemungkinan besar ialah pepejal
Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

1-6

Bank Soalan BPS Tingkatan 4

I II III A B C D

aluminium naftalena natrium klorida I sahaja II sahaja I dan II sahaja II dan III sahaja

29 Antara berikut, yang manakah sifat logam? I Mengalirkan elektrik II Tidak larut dalam pelarut organik III Mempunyai daya tarikan antara zarah yang kuat A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II, dan III 30 Nukleus atom Cl terdiri daripada I 17 proton II 18 elektron III 18 neutron A I sahaja B I dan II sahaja C I dan III sahaja D II dan III sahaja Soalan Struktur 1
R I II III IV V VI VII VIII T S

Rajah 1 Rajah 1 di atas menunjukkan Jadual Berkala dengan unsur-unsur berhuruf R, S, T, dan U. Jawab soalan berikut dengan menggunakan huruf-huruf itu. (a) Apakah yang diwakili oleh nombor Roman I hingga VIII? ___________________________________________________________________ (b) Manakah antara unsur-unsur tersebut mempunyai bilangan proton yang paling banyak?

Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

1-7

Bank Soalan BPS Tingkatan 4

_________________________________________________________________________ (c) Satu daripada unsur tersebut tidak bertindak balas dengan unsur lain. Apakah unsur itu? _________________________________________________________________________ (d) Dua daripada unsur itu boleh bergabung untuk membentuk sebatian ion. Pilih pasangan unsur itu. _________________________________________________________________________ (e) Jika atom unsur R mempunyai 11 elektron dan 12 neutron dalam nukleusnya, berapakah nombor jisim unsur R? _________________________________________________________________________ [5 markah] 2 Nombor proton Nombor nukleon 12 28 17 35 17 37 18 40 Jadual 1 Jadual 1 di atas menunjukkan nombor proton dan nombor nukleon bagi unsur-unsur A, B, C dan D. (a) Apakah yang dimaksudkan dengan (i) nombor proton ______________________________________________________________________ (ii) nombor nukleon ______________________________________________________________________ (b) Tuliskan satu persamaan yang dapat menghubungkaitkan nombor nukleon, nombor proton, dan bilangan neutron. _________________________________________________________________________ (c) (i) Berdasarkan Jadual 1, nyatakan dua unsur yang menunjukkan keisotopan. _____________________________________________________________________ (ii) Berikan satu sebab bagi jawapan anda dalam (c)(i). _____________________________________________________________________ [6 markah] Unsur A B C D

Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

1-8

Bank Soalan BPS Tingkatan 4

Soalan Esei 1 (a) Apakah jirim? [1 markah] (b) Jirim boleh wujud dalam tiga keadaan iaitu pepejal, cecair, dan gas. Bandingkan keadaan jirim pepejal dan gas dari segi (i) susunan zarah, (ii) daya tarikan antara zarah, (iii) kandungan tenaga kinetik, (iv) kadar resapan, dan (v) kemampatan. [5 markah] (c) Dengan menggunakan Teori Kinetik Jirim, terangkan perubahan keadaan jirim bagi proses-proses berikut: (i) peleburan (ii) pembekuan [4 markah] 2 (a) Apakah perbezaan antara proton, elektron, dan neutron dari segi cas dan jisim relatif? [2 markah] (b) Terangkan sejarah perkembangan model atom dari model Dalton hingga model BohrChadwick. [8 markah]

Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

1-9

Bank Soalan BPS Tingkatan 4

JAWAPAN BAB 2 Soalan Objektif

1C 6D 11 A 16 B 21 A 26 A Soalan Struktur 1 (a) (b) (c) (d) (e) Kumpulan U T R dan S/R dan U 23

2B 7D 12 B 17 A 22 A 27 C

3B 8B 13 D 18 C 23 D 28 A

4B 9C 14 B 19 A 24 C 29 A

5A 10 A 15 D 20 B 25 B 30 C

2 (a) (i) Menunjukkan bilangan proton dalam sesuatu atom (ii) Jumlah bilangan proton dan neutron dalam sesuatu atom (b) Nombor nukleon = nombor proton + bilangan neutron (c) (i) Unsur B dan C (ii) Kerana kedua-duanya mempunyai nombor proton yang sama tetapi nombor nukleon yang berlainan Soalan Esei 1 (a) Jirim terdiri daripada zarah-zarah seni dan diskrit serta mempunyai jisim dan isi padu. (b) Sifat Pepejal Gas (i) Susunan zarah Tersusun rapat dan teratur Tidak tersusun, zarah terpisah jauh (ii) Daya tarikan antara Sangat kuat Sangat lemah zarah (iii Kandungan tenaga Rendah Tinggi ) kinetik (iv) Kadar resapan Sangat rendah Sangat Tinggi (v) Kemampatan Tidak boleh dimampatkan Mudah dimampatkan (c)(i) Apabila pepejal dipanaskan, zarah pepejal akan menerima tenaga haba dan bergetar dengan lebih cepat. Tenaga kinetik zarah pepejal bertambah dengan kenaikan suhu.

Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

1 - 10

Bank Soalan BPS Tingkatan 4

Pada takat lebur, zarah-zarah memperoleh tenaga haba yang mencukupi untuk mengatasi daya tarikan antara zarah pepejal. Zarah terpisah dari kedudukan tetap dan bergerak bebas.

(ii) 2

Apabila suhu diturunkan, zarah cecair akan kehilangan tenaga kinetik. Gerakan zarah cecair menjadi lebih perlahan. Daya tarikan antara zarah menjadi lebih kuat. Pada takat beku, zarah kehilangan tenaga dan tersusun dalam kedudukan yang rapat dan teratur. Cas Positif Tiada Jisim relatif 1
1840 =

Zarah subatom Proton

Elektron

Negatif

Neutron (b) 1 Model Dalton (1808)

0.0054 1

Atom ialah zarah yang keras, tidak dapat dibahagikan atau dimusnahkan. 2 Model Thomson (1900)

Atom ialah zarah pepejal yang mengandungi cas-cas positif dan negatif. 3 Model Rutherford (1912)

Atom terdiri daripada satu pusat yang bercas positif (nukleus). Di sekeliling nukleus
Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

1 - 11

Bank Soalan BPS Tingkatan 4

ialah ruang kosong dan elektron-elektron (bercas negatif) mengorbit nukleus.

4 Model Bohr-Chadwick (1932)

Atom terdiri daripada nukleus yang mengandungi proton ( bercas positif ) dan neutron (zarah tidak bercas). Elektron (bercas negatif) mengorbit nukleus. Terangkan berdasarkan nota di atas. Lukis rajah bagi setiap model.

Pearson Malaysia Sdn. Bhd.

1 - 12

Bank Soalan BPS Tingkatan 4