SYASAL PROPAGANDA

Yazar: J. A. C. BROWN Yaynevi: Bakalarnn kanaatn deitirme giriimlerinin konumann gelimesiyle birlikte balad kabul edilir. Konuma vastas ile insanlar fizik gce bavurma gerei kalmadan kullanma ya da ikna etme imkan ortaya kar.Beyin ykama sz, asl silahn szel ve sembolik olduunu aa karr. Din deitirme, politik kkrtma, salk propagandas, kitle iletiim aralarnn halk zerindeki etkisi, fikir iiliiyle megul olanlarn kitleleri ynlendirmesi iddias ve totaliter devletlerde politik fikir alama uygulamalarnn daha meum tarzlar ; insan dncesini deitirme konusunu tekil eden tm bu eyler, ekici bir bilim ve ahlak konusu haline gelmitir. Oxford szl propaganday bir doktrin ya da uygulamay yaymak iin desteklemek ya da tasavvurda bulunmak olarak tanmlar. Kendi kendinin yerini alan fikirler deil, yetitirilmi olan fikirlerdi. Ve bu kelime, meum, yalanc ve bir kii ya da grubun genellikle gizli vastalarla kullanmaya teebbs ettii bir ynteme iaret eden bir anlam kazand. Propagandann eytanca, ho olmayan ve ok keresinde budalaca, ama yine de rzalar olsun ya da olmasn insanlar eletirerek onlar gten yoksun brakc bir silah olmas eklindeki bu kark duygular yukardaki aklamalarn ortaya koyabildiinden daha derin kklere sahiptir. Propagandacnn her zaman, belli bir doktrini ya da uygulamay yaymak gibi ak seik iler yapmyor oluudur. Sava zaman propagandasnda olduu gibi ok sk bir ekilde yalnzca bir grup lehine ya da aleyhine iddetli nefret ya da taraftarlk duygular meydana getirmeye alr.

Sokrat, problemlere hazr cevaplar sunarak deil, soruturma yoluyla rencilerinin gerei kendileri iin kefetmelerini salarken kukusuz propaganda yapmyordu. Salk ubesinin sigara iilmesine son vermeyi, Yeni Ginede kafa avclnn durdurulmas ya da Hindistanda kocalarnn cenaze treninde kadnlarn kendilerini ldrmeleri uygulamasnn durdurulmasn amalayan kampanyalar gibi. Alternatif grlerin bulunmay halinde bilinli ya da bilinsiz propagandadan sz etmenin anlamsz olduunu grdk. Katolik Propaganda Cemaati ancak Kilise yeni doktrinlerin etkisini yaamaya baladnda ve Hristiyanlatrlacak yeni lkelerin varl sz konusu olduunda vcut buldu. Sansr ekliyle propaganda iki trde olabilir: haberin bir gr as lehine olarak ayklanarak / seilerek denetim altnda tutulmas; ve, bir etki oluturmak amacyla haberin orijinal halini bozarak farkl hale getirme. Propaganda olarak sansrn ikinci tipi olan haberin bozularak kullanlmasnn klasik rnei Bismarckn mehur Ems telgrafdr(1870). Konu Hohenzollernli Leopoldun spanya tahtna kp kmayacadr; aday Bismarck tarafndan desteklenmektedir, Franszlar ise kardr. Bylece, 141 bin kiinin hayatn kaybettii Fransa-Prusya sava balar. Daha mtevazi bir lekle tiyatrolarn ortak uygulamas, nemli eletirmenlerden alntlar veren posterler iin ok keresinde, orijinali itibariyle ok aleyhte olabilen bir eletiriden daha lehte bir etki meydana getirmek iin belli bir blm karp almaktr. Eitim ngilterede, dier gelimi lkelerden sonra, ancak 1870 ylnda zorunlu hale getirildi. Reformcularn ounluu atalar gibi banaz ve hogrszd. Reform Kiliseyi alt gruplara blerek zayflatt. Queens Collegeden (New propaganday yle tanmlyor: York) Kimball Young

Telkin ve ilgili psikolojik teknikler vastasyla fikirleri ve deerleri deitirme ve neticede de kararlatrlm bir izgiye paralel olarak davranlar deitirmek amacyla sembollerin az ya da ok isteyerek, planl ve sistematik olarak kullanlmasdr. Propaganda ak olabilir, amacn ak ya da gizli tutabilir. Psikolojik ve kltrel nitelikleri anlalamasa bile sosyal kltrel evrede daima bir yeri vardr. Buna gre propaganda: lgili kii (ya da kiilerin) telkin vastasyla gruplarnn tutumlarn ve sonuta da bu gruplarn hareketlerini kontrolleri altna almak iin yaptklar sistematik faaliyetlerdir. Doob bir baka yerde propagandann muhtevasn konu edinir ve yle der: Propaganda, belli bir zaman diliminde bir toplumdaki bilim d ya da mphem olduu dnlen bir deeri yok amacyla kiileri etkileme ve kiilerin davranlarn kontrol altna alma teebbsdr. Bir gr asnn yaylmasnn bir grup tarafndan kt, haksz ya da gereksiz diye dnlmesi o grup standartlarna gre propagandadr. Eitimci ar ileyen bir gelime srecini, propagandacysa abuk sonular hedef alr. Eitici insanlara nasl dneceklerini; birisi kiisel sorumluluk ve ak bir zihin, dieriyse kitle etkilerini kullanarak kapal bir zihin meydana getirmeye urar. Komnist olmayan bir Amerikalnn Justice Holmese daha kaba bir biimde aklam olduu gibi: Filozoflar, her eyin yolunda olduunu kantlamak zere zenginler tarafndan cret karl tutulmu kiilerdir. rnein iekiler; satlar arttrmak iin Anneler Gn fikrini icat ederler. Hayal krklna uradnda insan duygularnn daha keskinletii iyi bilinen bir gerektir. nsanlar, kendi kiisel safdilliklerinin en dk ortak paydada garkolma eilimlerinden dolay kalabalk iinde daha fazla etki altnda kalrlar. Herhangi gl bir

duygunun canlan, bu duygu balang itibariyle propagandacya ve onun mesajna kar ynelmi olsa bile kiinin etki altnda kalabilirliini arttrabilir. Aada madde madde szn ettiimiz propaganda srasnda kullanlan zel telkinlerdir. 1.Kalplam majlarn Kullan nsanlar kategoriler iine sokmak doal bir eilimdir; herhangi bir kategori iinde dnen bu tanmlama yerletiinde gerek durum hatrlanmaz olur. 2.simleri Bir Baka Lakapla Deitirme Propagandac muhataplarn etkilemek iin genellikle lehte ya da aleyhte olan deyimler kullanlr; bu deyimler duygusal armlara sahiptir. Bundan dolay Komnist ya da Rus yerine Kzl, sendika liderleri iin sendika patronlar kullanlr. 3.Seme Propagandac karmak gerekler ynndan yalnzca amacna uygunluk arzedenleri seer. 4. Tmyle Yalan Birinci Dnya Sava srasndaki hammadde olarak insan kullanan sabun fabrikalar hikayelerinden Hitlercilerin byk yalan tavsiyelerine kadar yalan, propagandaclarn her zaman sermayelerinin bir paras olmutur. 5.Tekrar Propagandac, ifadelerini yeterince tekrarlad takdirde zaman iinde muhataplarnca kabul edileceinden emindir. Bu tekniin bir deiik ekli sloganlarn ve anahtar kelimelerin kullanlmasdr. rnein; Herkese Adil Pay 6.ddia Propagandac nadiren tartr. Tezi lehine iddialar ileri srme konusundaysa cesurdur. 7. Dmann Tanmlanmas eyler

Propagandac, yalnzca baz eyler lehine deil, ama ayn zamanda baz gerek ya da mutasavver dmanlar aleyhine de olan bir mesaj ileri srmesi halinde dmann tanmlanmas faydaldr. 8. Otoritenin Teyidine Snma Otoriteye snma telkinin tabiatnda vardr. Kendisine snlan otorite, tannm bir politik kiilie bal olarak dini otorite olabilir. Onsekizinci yzyl toplumu inanlar zerine kuruludur; insanlarn ilgilerinde doal bir ahenk vardr. Ondokuzuncu yzyl ortalarndan itibarense yeni fikirlerin etkisiyle grler deimeye balar. Bu yeni fikirlerin en nemlileri: 1- Politik hayatta gerekten nemli konular karara balamada uzmanlarn gerekli olduunun varsaylmas; 2- nsann mantk d oluu inanc; 3- Rousseunun tm demokrasisi doktrini; halkn egemenlii, yani kitle

4- Marks ve Engelsin snf mcadelesini kefetmeleriydi. Wright Millsin belirttii gibi: Siyasi lider konumasn uygun kiilerle temas kurarak milli bir yayn ayla yapar ve bu konumay liderin hi bir zaman grmedii ve grmeyecei milyonlar izler. Bu fikir ii ierisinde kamu ynlendirilir. John Vaizeyin kitab nermeye dayaldr: Educaton for Tomorrow u

Eitim iin para harcamaya deer, nk eitim ekonomiye yardm eder; nk eitim, canl bir ekonominin ibirliinin devam etmesine imkan veren her dzeyde vasfl ii gruplarnn meydana gelmesini salar. SYASAL PROPAGANDA Onaltnc ve onyedinci yzyllar ngilteresinde hem Endstri Devrimi hem de arazi evirmelerine zenginler sebep olmulard. yle olduu grlyor:

a-)Tm kitle hareketleri ballarn ayn tip insanlar arasndan bulur alrlar ve ayn tip kafalara hitap ederler; b-)Bu tr hareketler genellikle birbirinin rakibidir, birisinin taraftar kazanm oluu dieri iin bir kayptr; c-)Tm kitle hareketleri birbiriyle deitirilebilir, ve birisi kendisini kolaylkla dierine dntrebilir. Dini bir hareket toplumsal bir devrim ya da milli bir harekete dnebilir. Naziler, Fransadaki devrimciler, Rus ve in Komnistleri dine karydlar, ya da mevcut bulunan asl dini kendilerininki ile deitirmeye teebbs etmilerdir. Naziler ve Komnistler kendi velilerini, kendi merasimlerini, resmi kitap ve sansr kategorilerini, davran dsturlarn, ilahi ve arklarn meydana getirdiler. Fransz devrimi tm lke boyunca sunaklar bir vatanda doar, yaar ve vatan iin lr kitabesiyle kurulan yeni bir din ortaya koyar. Rus Komnistleri durumlarn deimesine gre kendi dini kitaplarn yeniden yorumlamlar, ve hatta, her bir ka ylda tarihi yeniden yazmlardr. Fizik ve zihin olarak salkl olan bir kii problem balatamaz. Devrimci liderler u kategorilere mensupturlar: Toplumda kabul grmemi olanlar, aznlklar, toplumsal uyumsuzlar, akli dengesizler, iktidar arayclar, kskan aa-orta snf, gayr memnun eski askerler ve kendilerine olan inanlarn kaybetmi olan benciller. Bu tr kiiler zgrlk adna konuuyor olabilirler; onlar motive eden asl eyse Erich Frommun tanmlam olduu gibi zgrlk korkusudur. Hitler, Napolyon ve kendisini hep Asyal olarak tanmlam olan Stalin ynetmek zere gelmi olduklar lkelerin dndan kiilerdir. Bunlarn ou yap olarak ufak tefektir ve ou yoksul saylabilecek ailelerdendir. Tm bunlarn da stnde olarak bunlarn hi birisi profesyonel politikac deildi; devrimci iin siyasal tecrbe bir handikaptr. Psyopathology ana Politics Lasswellin belirttii gibi: isimli eserinde Harold

Umuma ilikin faaliyetlerin mahrem temelini kefettiimizde klasik politik motivasyon tasavvurumuzun insan hayatnn eitli olu gerekliinden tuhaf bir ekilde uzak dtn grrz.Rousseaunun paranoyak olduunu, Napolyonun cinsel organlarnn ksmen krelmi olduunu, Alexander, Caesar ve Blcherin alkolik olduklarn, Calvinin egzema, migren ve bbrek ta arlarndan muzdarip olduklarn, Bismarckn histerik, Lincolnun kasvetli olduunu ve Maratn da mafsal iltihab, eker hastal ve egzamayla dertli olduunu bilmek yeterli deildir. Herhangi bir ak ii kusurlu klan ana faktr failin dier kiileri dikkate almakszn davranma hakk iddiasdr. O bunu hrszlkla ya da ldrme yoluyla yapabilir, ya cezasn eker ya da toplumsal model iinde belli snrlar iinde iddiasn tartlamaz yapma imkan veren bir yer bulabilir. Bu tr kabul edilmi ya da kabul edilebilir kusurluluk iin frsatlar neredeyse tamamen iktidar(g) modeli ierisinde bulunur. Ak bir ekilde, Nazi dnemi boyunca Almanyay ynetmi olan kiiler politikaya kendi kiisel zellikleriyle girmilerdir; gerekten, zayfl kendisini topluma empoze etmeye gtren Hitler yukarda sz edilen tm niteliklere sahiptir. Alman deil bir Avusturyalyd, ii snf kkenli deildi ama mtevazi bir ailedendi, fkesi burnunun ucunda bir askerdi, histerik ve paranoyak ve ayrca baarl olamam bir sanatyd. Hasta bir grup hasta bir lider seer. Hitler, Alman halknn gerekten ne hissettii konusunda sezgisel bir anlayla Komnistlerden daha baarl olmutur, bundan dolay da propaganda rgt vastasyla onlara duymak istedikleri eyleri syleyebilmitir. Stesemann Almanlar hakknda yle syler: Onlar yalnzca gnlk yiyecekleri iin dua etmezler, gnlk hayalleri iinde dua ederler. Hayal krklna uram kiiler ac ekmek ve kendilerini davaya feda etmek isterler. Hayal krklna

uram kiiler doal saf dilliklerinden baka aldatlm olmaktan holanrlar. Sonu olarak, hayal krkl iindeki kiiler nefret etme ihtiyac iindedir nk nefret, bakalaryla paylaldnda tm birletirici duygularn en glsdr. fke dejenerasyon(ki kendinden nefret etmedir.) iin byk zcdr. Herman Rauschningin belirtmi olduu gibi; Yrme kiinin yrylerini deitirir. Yrme dnceyi ldrr. Yrme kiilii sona erdirir. Faizm milletin gcn yceltir, milletin bykln gstermek iin tarih ders kitaplarn yeniden yazar ve milli olarak kabul edilen insan tipinin stnln gstermek iin bilimi samaln akl almaz bir fandangosu(hareketli bir spanyol dans) olarak yeniden modellendirir; saylamaz lde dman sahibidir ve birok eye kardr, ancak, somut biimde hibirey iindir. Almanlar gayretli bir biimde itaatkardr. Dnyadaki en az felsefi ey olan gce sayg ve bu saygy hayranla dntren korkuyu aklamak iin felsefi akl yrtmeler kullanlr. Faizm milliyetidir, Komnizm uluslararasdr. Faizm ihra edilmek iin deildir, Komnizm ihra edilmek iindir. Faizm kendisine sahip bir doktrine sahip deildir; Komnizmse byle bir doktrine sahiptir. Faizmin ak niyetleri ilk dnemlerin politika ve ahlak filozoflarnn savunduu dorulara kar ilerken, Komnizmin ak niyetleri herhangi makul bir kiiye hitap edebiliyorlard. Ateizm komnizmin aka ifade edilmi olan dogmasdr. Kan, toprak, ruh, millet kelimelerini vcutta dolaan svdan, bilinen anlamyla topraktan, ilahiyatta kullanlan bir kavramdan ve halktan baka bir eyleri kastedenler basiretli kiiler tarafndan nihai olarak Hitlerin Blut und Boden, das Volk ve ebedi Alman die Seele ynne gtren eilimlere sahip kiiler olarak grlrler. Onlara zg olmamakla birlikte izm ekini kullanmaya Komnistler ok dkndr.

Komnistlerin ynettii halk cephesine katlmaya hazr olmu bir kii ilericidir; byle bir katlmaya hazr olmayan kii ise reaksiyonerdir. Benzer ekilde; zgrlk de Komnist bir toplumda yaamaktr. nk; Komnist olmayan toplumlarda yalnzca ynetici snf zgrdr; ezilmi ve smrlm kitlelerin oluturduu geri kalan ksm ynetici snfn aldattklar ve hizmetkarlardr. Novy Mir isimli edebiyat dergisindeki hatralarnn en son blmnde lya Ehrenburg tarafndan ...Tandm evre iinde yarnn ne getireceini hi kimse bilmez, ve geceleri tm ev asansrn sesini dinlemeye durur eklinde gzel bir biimde tanmlanm olan gece yars kapsna vurulma korkusu kalkm olabilir.