GENLK AI RUH SALII VE

RUHSAL SORUNLAR
Yazar: Prof. Dr. Atalay YRKOLU
Yay!"#$%:
G#"&l%'%" (a"!)! $# (o*l+),a-% Y#r%
Genlik, ocuklukla erikinlik arasnda yer alan, gelime, ruhsal
olgunlama ve yaama hazrlk dnemidir. Ergenlikle balayan hzl
byme, genlik an sonunda bedensel, cinsel ve ruhsal olgunlukla biter.
! "rgtnn tanmna gre gen, #$%&$ yalar arasnda, renim gren,
hayatn kazanmak iin almayan ve ayr bir konutu bulunmayan kiidir.
Gerekten genlik hem to'lumsal, hem biyolo(ik, hem de ruhsal bir
kavramdr.
)rk to'lumu gerek anlamda gen bir to'lumdur. *+usumuzun ,
-./n &$ yan altndaki ocuk ve genler oluturmaktadr. $. milyonluk
hi bir at lkesinde n+us iindeki genlik kesimi bu kadar byk
deildir.
0lkemiz genlii sorunsuz bir genlik saylabilir. 1nk varlkl
to'lumlarn genlerine zg hastalklarna daha tutulmad. 0lkemizde
genler arasndaki uyuturucu kullanm o kadar deildir. Genlik
sululuu da n+usumuza ve genel sululuk oranna gre dktr.
Genlik yalnz olumsuzluklarn to'land bir a deildir. Genlik tatl
hayallerin, tutkularn ve idealizmin +ilizlendii, sk arkadalklarn, ilk
sevgilerin yaand dnemdir. 2enilie ve ileriye doru atlmlarn
ya'ld, kendini kantlama ve kendi kimliini ortaya koyma abalarnn
yaand dnemdir. 3456)7 &8..yl nce genliin zelliklerini ok
ar'c anlatmtr. 9yle ki: tutkuludurlar, huysuz ve +kelidirler.
;endilerini ite'ilerine ka'trrlar: tutkularnn klesi olurlar. 5steklerinin
nne dikilen en kk engele bile katlanamazlar. 7nura, baarya,
'aradan ok deer verirler. 1nk 'araya gereksinimleri olmamtr. Eli
ak ve iyilikseverdirler. 1nk ktlkleri tanmamlardr. 1abuk gvenir,
abuk balanrlar. 1nk aldatlmamlardr. 2ksek ama ve hayalleri
vardr: nk daha yaamn sillesini yememilerdir. ;oullarn snrlayc
etkisini renmemilerdir.
Genler yanlnca, ok yanlrlar. 6evgide de, ne+rette de arya kaarlar.
<er eyi bildiklerini sanr ve onun iin yanllarnda sonuna kadar
direnirler.
G#"&l%-t# Ar-a,a.l!-
Genlik a evden ko'ma ve to'luma alma adr. Ergenlie giren
bir gence evi dar gelmeye balar. 3na%babann tlerinden ve
karmalarndan usanan gen, kendini dar atar. 1nk soluk alabildii,
zgr davranabildii yer, dar ortamdr. Evle balar geveyen gen
kendini darda bulur. ;endi gibi bamszlk arayan, ayn kayglar
yaayan, benzer bocalamay yaayan yatlarna taklr. Evinde
anlalmadn, deer verilmediini, ocuk gzyle bakldn sanan gen
iin arkada kmesi bir kurtulu, bir snaktr.
Gencin sk arkadalk kurmadan to'luma almas dnlemez. u
bakmdan arkadalk ilikileri to'lumsal ilikilere nclk eder.
3rkadalarca aranmak, beenilmek ve benimsenmek, benlik saygsnn
nemli bir kouludur. Gen bu ilikilere girerek zekasyla, s'or ve sanat
yetenekleriyle kendini kantlar.
3rkadalk kurabilmek ve srdrebilmek bal bana bir baar, ruh
salnn bir lsdr. 3ilesine baml, gvensiz ve sklgan bir ocuk
okulda baarl olabilir ama, arkadalk kurmada ok yetersiz olabilir.
Genlik anda, genlerin ruh hekimlerine bavurma nedenlerinin banda
arkadaszlk yaknmas gelir.
G#"&l%-t# /#"l%-
en, benlik, kiilik ounlukla e anlaml olarak kullanlan
kavramlardr. ;iiyi kii ya'an, bakalarndan ayran duygu, tutum ve
davranlarn tmnn rgtlenmi btnln anlatr. <er insann
ulamak istedii bir benlik vardr. ;ii zledii, kendine yaktrd bu
ideal benlik kavramn gelitirmeye abalar. 5deal bene yaklatka mutlu
olur. ;imi zaman ideal ben, bir d, bir zlem olarak kalr. 5deal benlie
ulaamazsa, kii mutsuz olur. 5deal benliin gerek d olduu durumlarda
kii bunalma der, kavramn gelitirmeye abalar. 5deal bene yaklatka
mutlu olur. ;imi zaman ideal ben, bir d, bir zlem olarak kalr. 5deal
benlie ulaamazsa kii mutsuz olur. 5deal benliin gerek d olduu
durumlarda kii bunalma der. ;endi kendinden beklentisi ok yksek
olan kii, genellikle bilind drtlerin ve tutkularn buyruundan
kmayan kiidir.
G#"&l%-t# K%)l%- Kar)a.a0!
;imlik karmaasna giren genler, kendilerine belli bir yn veremeyen
bir yerde kk salamayan genlerdir. E45;67* =#>-?@ kimlik karmaasn
yaayan genci yle tanmlarA
5nsanlara yaklama ve sk ilikiler kurmada baarszlk gsterir ve
bunun sonucu yalnzlk eker. Bygun olmayan rastgele kiilerle arkadalk
eder. 1alamama, kendini bir ie verememe, dikkatini to'lama gl
belirgindir. 2armadan kaar ve yeteneklerine uymayan ilerde kendini
tketir. 3ilenin ve to'lumun onaylamad rollere girer. )ers ya da olumsuz
kimlie brnr.
;imlik karmaasnda kurtulmak iin genler deiik yollara bavururlar.
C lkelere g' yerleerek, uyruk deitirerek, din deitirerek
kendilerine yeni bir kimlik bulmaya alrlar.
)o'lum iinde bir yer edinemeyen, kk salamayan ve geleceinden de
umudu kesilen gen, to'luma srt evirebilir. 1ocukluundaki kt
rneklere dn ya'ar. D!adem ben sizi istediiniz gibi olamyorum,
yleyse istemediiniz gibi olacam/ der. 6n+n, uyruunu, dinini,
lkesini, yetitii ortamn tm deer yarglarn yadsyabilir.
;imi gen de, to'luma srt evirmek yerine to'luma meydan okuyarak
olumsuz kimliini kantlamaya alabilir. 9iddet eylemcileri, terristler
bunlara rnek gsterilebilir. unlar iinde en ar'c rnek, hi 'hesiz ki
!E<!E) 3E5 3FG3/dr. Hemzem kuyusuna ieyerek ne kavuan insan
gibi, o da deer verilen insanlar ldrerek nl kiiler arasna girmitir.
A%l# (%*l#r%"# G1r# o2+'a V#r%l#" "#)
OK SEVEN3KOLLAYAN4 GEV5EK DSPLNL ALE
1ocua byk sevgiyle balanmlar, tam benimsemiler. 1ok scak
verici ancak ok koruyucu ve kollaycdrlar. )m yaamlar ocua gre
dzenlenmitir. 2alnz ocuk iin yayor gibidirler: bir dediini iki
etmezler.
SIKI DSPLNL4 SEVE6EN ALE
u aileler de ocuklarna kar sevecen, ilgili ve dkndrler. 1ocuun
tm maddesel ve ruhsal gereksinimlerini karlarlar. 1ocuun sal ve
renimi iin hibir zveriden kanmazlar.
/ASKI6I3(6 SEVGS7 ALE
Gence bu ailelerde kkten beri yeterli sevgi ve sevecenlik
gsterilmemitir. 3ile ortam gergin, ilikiler dmancadr. ol eletiri,
azar, aalama ve dayak vardr.
SEVGS YE(ERS74 DSPLNL GEV5EK ALE
u aileler ocua kar ilgisiz, ruhsal gereksinimlerine kar
duyarszdrlar. 1ocuk ayak altnda dolamadka, alamadka ya da bir
muzrlk ya'madka ilgilenmezler.
PARALAN8I5 ALEDE GEN
"lm veya ayrlk nedeniyle blnm ailelerde byyen ocuklarn
genlik anda ok deiik uyum sorunlar ortaya kabilir. 1ocukluu
babasz gemi bir gen erkek, genellikle bir gen kzdan daha ok
sorunlarla karlar.
SEVEN4 /EN8SEYEN4 DE8OKRA(K ALE
1ada bir ailedir. 3na%baba arasnda sayg vardr. 6orunlar buyruklarla
deil, konuarak zmlenir. Evde gerginlik yerine, lml bir hava vardr.
GELENEKSEL4 A(AERKL ALE
Geleneksel )rk ailesinde babann tartlmaz, salt otoritesi vardr. Evde
ilk ve son sz syleyen babadr. abayla ocuk arasnda korkuyla kark
saygl bir uzaklk vardr.
R+90al Ha0tal!- Ka$ra)!
4uhsal hastalk, insann duygu, dnce ve davranlarnda olaan d
sa'malarn aykrlklarn bulunmasdr diye tanmlanabilir.
4uhsa hastalk belirtileri rahatsz edici, ac verici, kiiyi ve evresini
mutsuz eden trden belirtilerdir. ;iinin uyumunu bozar, ilikilerini sarsar,
almasn etkiler.
N#$rozlar
/UNAL(I NEVRO7U
unalt srekli olabildii gibi, youn biimde nbet nbet de gelebilir.
unalt nbeti geiren bir kimse belirsiz bir korku iindedir. 5i daralr, sk
sk solur, souk souk terler dker, gs skr, boaznda lokma kalm
gibi bir tkanma duyar, ar'nts vardr.
1ocuklukta yaanan bunaltnn en nemli nedenlerinden biri ana%
babadan ayrlma, ana%babay yitirme durumlardr.
:O/K NEVRO7
6ama, abartlm ve geree uymayan korkulara +obi ad verilir.
;orku, benliin salkl bir te'kisidir. ;iiyi tehlikelere kar uyarr ve
nlem almasn, korunma yollar aramasn salar. Iobik kii, benlii
tehlikeye sokmayan durum ve nesneler karsnda korkuya ve 'anie
ka'lr. ;'ekten korkan bir kimse bir yavru k'ek yanndan gese bile,
dizinin ba zlebilir. dokunmak ya da kucana almak ise 'anie
ka'labilir.
HS(ERK NEVRO7
<asta, hibir organik bozukluu olmad halde birden bacaklarnn
tutmadndan, ellerini kollarn oynatamadndan yaknr. 6anki birden
+el olmu gibidir. 3ncak sinirlerde ve kaslarda bir bozukluk yoktur.
Gndz kolunu%bacan oynatamayan hasta, uykudayken serbeste
oynatr.
O/SES:3KO8PULS: NEVRO7
;ii, dncesinin sama olduunu bilir. 3ma bunalt ekmekten
kendini alkoyamaz. 3klndan kovmaya alr ama baaramaz. "rnein,
bir anne yeni doan ocuu ile ilgili olarak aklndan geen D2a ocuumu
boarsam. 2a elimdeki ba ocuuma sa'larsam/ gibi dnceden ok
byk sknt duyar.
DEPRES: NEVRO7
Ce'resyon genel bir knt durumudur. Ce'resyona giren bir kii
yaama sevincini yitirir. 6rekli zgn. kederli, isteksiz ve yorgundur.
Gnlk iler ona byk bir yk gibi gelir. 2a't iten tat almaz. Glmeyi
unutmu gibidir. Gan konumak istemez.
P0%-ozlar
57O:REN
9izo+reni, gen yalarda balayan dnce, duygu ve davranlardaki
ar bozukluklarla birlikte giden, kiinin ruhsal dengesini ve uyumunu
bozan bir 'sikozdur. Genellikle ergenlik a ile J$ ya arasnda ortaya
kar. En yaygn 'sikoz trdr. <astaneye bavuranlarn , &./sini
oluturur.
8ANK3DEPRES: PSKO7
<asta, de'resyona girdii zaman, tam bir knt iinde grnr.
2emez%imez, uyumaz: insanlardan kaar. ezgin, zgn ve elemlidir.
1alma gcn yitirmitir. <asta, sululuk duygusu eker. "yle ki hasta
ikinci Cnya 6ava/nn kendi yznden ktn syleyecek kadar
gerekten ko'abilir.
R+90al (#,a$%
4uhsal tedavi =Ksikotera'i@ ruhsal bozukluklar konuma yoluyla
dzeltmeyi ve iyiletirmeyi amalayan tedavi biimidir. En youn tedavi
biimi Ksikanaliz/dir. u tedavide hasta divana uzanarak deil, hekimle
yzyze konuarak tedavi edilir.
<astann beklentileriyle hekimin amalar eliiyor, tedavi sreci verimli
olmaz. 5yi bir arkadala dertleme, sorunlarn 'aylama ve dayanma bir
lde ruhsal tedavidir. <ekimin hastasn tanmasndan daha nemlisi
hastann kendi kendini tanmasdr. <astann yardm almaya istekli ve
ibirliine yatkn olmas, ruhsal tedavide n kouldur. <ekimlikte hastann
isteine karn tedavi uygulanamaz.
Genlerle ruhsal tedavi srdrlrken, ana%babalarla dzenli ya da belli
aralklarla grmeler ya'mak gerekir. Gen, ana%babas arasnda kalrsa,
tedavinin etkisi olmaz. "rnein tutucu bir aileden gelen bir genci, daha
bamsz davranmaya yneltmek, genle ana%babann daha ok atmasna
yol aar. yle bir durumda tedavi son bulur.