Professional Documents
Culture Documents
_oK`m_ nrVH$meo`dmg
lrdgm> H$mVw^mom{gVm_ &
nw`monoV nwS>arH$m`Vmj
{dUw dXo gdbmoH$H$ZmW_ &&
lr{dUwghZm_
ZmmMm AW
&& &&
lr{dUwghZm_
Zm_mMm AW
&& JrVm
\$mD$S>oeZ &&
(`VV T>dVm:)
) gH$bH$ )
) gH$bH$ )
7 gd h$ OZVo`m dmYrZ
) H$meH$$ )
&& JrVm
\$mD$S>oeZ &&
(`VV T>dVm:)
""MV`'' bmoH$_m` gmogm`Q>r,
nT>anya amoS>, {_aO - 416 410.
_mo~mBb : 9860032082
gnU
B.g. 1886 Vo 1961 Aer AmwmMr H$maH$sX Agbobo nwUo oWrb
Amwd}XmMm d^yfU JUoeemr Omoer mMr {dUwghZmmda Anma
lXm d {Z>m. mmnmgyZ AmOm mm Mmm {nT>rV EHy$U 23 d
AmhoV Am{U AmOnV mm oH$ {nT>rZo Amwd}XmMm dmagm Onbm Amho.
d JUoeemr Omoer Am{U mMr AmOMr MmWr {nT>r m XmohrYrb
Xdm hUOo d Cm Omoer. ZmghmMr nanam Onbr Omdr mgmR>r mm
mmVyZ gd Omoer Hw$Qw>{~mZr {dUwghZmmm AWmm nwVH$mMr
AmJhr ^y{H$m Yabr. Ho$di VohT>oM Zho Va mZr nwVH$mMr gnyU Am{WH$
~mOy CMbyZ Yabr. m gdmm oaUoZoM ho nwVH$ H$m{eV hmoV Amho.
lr{dUwghZm (AW) ho nwVH$ hUOo JUoeemr Omoer mm nw
Vrg A{^dmXZ Am{U dH$ nanam {Z>oZo OnUmm Omoer Hw$Qw>{~mMo
dVrZo hr H$Vr ZmamUMaUr gnU.
) _wH$$ )
{Zboe H$sZ
lr AnmQ>|Q>, {dm{Xa emioOdi,
~mUnwar, {aO 416 410.
\$moZ : (0233) 2228364 mo. 9225822341
lr{dUwghZm_
) _y` : {250/1
{dUwghZm_
^ H$U}{^: lwUw`m_ Xodm ^ n`o_mj{^`Om: &
pWaaVww>dm gVZy{^`eo_ Xod{hV `Xm`w: &&
dpV Z Bmo dldm: dpV Z: nyfm {ddoXm: &
dpV ZVm`m} A[a>Zo{_: dpV Zmo ~hn{VXYmVw &&
empV: ! empV: !! empV: !!!
-*-
{ZdoXZ...
1) gwXa, JmoS> Ywa d dm{X> Am{U nm{>H$ VmH$ hUOo OUy AVM.
earambm d Zmbm nw>r XoUmm Aem m VmH$mMr JmoS>r AdrQ>. m VmH$mV
gmIa KmVmda Iao Va m VmH$mMr JmoS>r {~KS>Vo. Var gwm EH$ doi Vo
Mmbob. nU J Aem VmH$mV AJXr Cm H$maMm Jyi KmVbm Va Mmbob
H$m ? MmbUo Va gmoS>mM nU CbQ> Vo KmVH$ R>aob.
2) mMmUo {dUwghZm nR>U d ZmmMm AW hUOo OUy gOrdZr.
Zmmmao m Zmrer gVV AZwgYmZ amImMo Vo EH$ Cm gmYZ. m
gOrdZ Zmmm godZm~amo~a Jyi $nr Q>r.hr. m{bH$m nhmUo ho {Z{V
KmVH$ R>aob Ago boIH$mMo d{$H$ V.Zmrm hUOo Vdmm
{OkmgoZo hiy hiy {Mmewr hmoV AgVo Va m{bH$mm nhmmZo Z jwY
Am{U H$bw{fV ~ZVo. m XmoZ Q>moH$mVrb mMm Zw OrdZmda {dnarV
n[aUm hmoVmo mwio H$iV ZH$iV AmMma {dMmamV AewVm oVo.
3) Vohm ZmghZmm AWmMo dmMZ qMVZ H$aV AgVmZm H$nm
H$moUmhr (d {H$Vrhr MmJm dmQ>m OmUmm) Q>r.hr. m{bH$m nmh
ZoV hr Z mWZm.
4) EH$m doir Ho$di nmMM cmoH$mMm AW dmMyZ mda qMVZ hmdo hr
{dZVr.
5) H$moUmhr ZmmMm H$moUmhr H$mamZo gObobm AW hm n[anyU AgyM
eH$V Zmhr. Vohm Zmmm AWmm qMVZmZo w$abom doJdoJm
N>Q>mMm oH$mZo AmZX mdm.
6) m nwVH$mMm Xoe-naXoemV ^anya gma hmdm hr oH$mMr O~m~Xmar
Amho d hUyZ oH$mbm Ver Z {dZVr.
&& lrH$U: eaU &&
{dUwghZm_
_ZmoJV...
{dUwghZm_mMo nR>U H$m H$amdo ? Zm_mMm AW H$m g_OyZ `mdm `m~m~V
WmoS>o Am_narjU, WmoS>o qMVZ, WmoS>o _ZZ H$$.
AmnU XodimV OmVmo, _{XamV OmVmo, X{jUm KmbVmo, Z_H$ma H$aVmo.
d{MV gJr a`md$Z OmVmZm Xodimg_moa Wm~yZ Z_H$ma H$aVmo d _JM
nwT>o OmVmo. `m gd gJr AmnU `mdoir S>moio {_Qy>Z Z_H$ma H$aVmo `m
jUmbm Amn`m _ZmV IamoIa H$moUVm {dMma AgVmo ? `dV dmJVmo H$m ?
{dMma H$$Z Am_narjU H$a`mMr Jmo> Amho. AmnU Xodmbm-XodVobm
Z_H$ma H$aVmo `mMm AW `mMo AmpVd _mZVmo. `mdoir `m
Xodm`m/XodVo`m _aUmMr Anojm AgVo. nU _aU H$m H$amdo ? H$go
H$amdo? H$emgmR>r H$amdo ? AmnU g_OyZ KoD$.
gmIa `m nXmWmMo AmnU _aU Ho$bo, _rR> `m nXmWmMo _aU Ho$bo qH$dm
EImm `$sMo _aU Ho$bo H$s Vr dVy/`$s Amn`m AV:Mjyg_moa C^r
ahmVo. `m _aUm`m VrdVoMm qH$dm `mdoi`m ^mdZoMm Am{U _aUm`m
n[aUm_mMm {Z{V g~Y Amho. CXmhaUmW _wbJr ZwH$VrM b hmoD$Z gmgar Jobobr AgVo. {Vbm AmB ~m~mMr VrdVoZo
AmR>dU `oVo. (hrMo {Xdg gmoS>m.AmVm _wbJr gmgar OmVmZm EH$M H$m`
XmoZ XmoZ _mo~mBb KoD$Z OmVo. Ho$hmhr \$moZ H$a`mg, EH$mVmV ~mob`mg,
{H$Vrhr doi ~mob`mg Vr dV AgVo. {V`m `m _aUmV {dahmMr
^mdZmM ZgVo. `mV H$mhr Ja Amho Ago Zho. nU nydu`m H$mir _mo~mBb
ZhVo `mdoir -KamV EH$M \$moZ. dV:hZ \$moZ H$aUo embrZVoMo _mZbo OmV
3$
{dUwghZm_
Zgo. _wbrMr _mZ{gH$Vm OmUyZ gmgaoM {Vbm gmJV H$s _wbr, Kar \$moZ H$a.)
_J _wbJr AmB ~m~mZm \$moZ H$aV Ago. BH$S>o _mhoar AmB-d{S>bmZm nU
_wbrMr VrdVoZo AmR>dU `oV Ago. _wbJr \$moZ bmJ`mda Ho$di "AmB' hm
e Cmao-H$s ~g, `m X`rMo `m X`r nmoMV Amho. `m Ho$di EH$ "AmB'
`m eXmd$Z AmB ~m~m AmoiIV H$s _wbJr nyUnUo gwImV Amho. `m
EH$_oH$m`m _aUmMo doir-Zm_momamMo doir `mMr _mZ{gH$Vm H$m` hmoV
Agob Zm ?
ho _aUmMo _mhm`-hm Iam _aUmMm n[aUm_.
nU `m _aUmV Am{U ^JdVm`m Zm__aUmV EH$ _hdmMm \$aH$ Amho.
gmIa qH$dm _rR> `m dVy`m _aUmZo `m dVyMo {M AV: Mjyg_moa C^o
ahmVo. nU g_moa XyY R>odyZ gmIa Ago _aU Ho$bo hUyZ XyY H$mhr JmoS> hmoV
Zmhr. hUOo gmIa ho Zm_ Am{U `j gmIa hr dVy AWmV Zm_r, ho Xmohr
{^ AmhoV. naVw ^JdVmMo Zm_ ho Ago EH$M Amho OoWo Zm_ d Zm_r EH$M.
Zm_ KoV`mda `m Zm_rer-`m`m JwUmer-EH$$nVm `oUmaM.
lr_mJdVmV hm {gmV gmJVmZm hQ>bo Amho ` ` _Zmo Xohr Yma`oV gH$b {Y`m &
ZohmX ofmX ^`mX dm{n
`m{V Vmg$nVm_ &&
^mJ 11.9.22
{dUwghZm_
{dUwghZm_
Amho.
`oWo W_ AmnU `mg hUOo H$m` Vo nmh.
AmnUmg erbm`mg _m{hV Amho. dmVy`m ~mYH$m_mMo doir nm`m_`o
Kmb`mg `mo` H$ma`m XJS>mMr `mo` {R>H$mUr `moOZm H$aUo-WmnZm
H$aUo hUOo erbm`mg. Vohm `mg hUOo `mMo Oo WmZ `m{R>H$mUr
~bnydH$ ~gbo`mbm `m WmZmnmgyZ Xya H$$Z VoWo `m WmZm`m
A{YH$m`mbm ~gdUo. JrVm/{dUwghZm_mMm nmR> `m earamH$Sy>Z Ho$bm
OmVmo. naVw ho eara hUOo _r Zho - ho eara _mPo Zho. eara (nM_hm^y{VH$
Am{U gy_ eara) ^JdVmMo Amho-^JdVm`m dmV`mMo Vo {R>H$mU. Vohm
Aem `m earam`m `oH$ ^mJmV AmV d ~mhoa, `m `m B{`m`m B>XodVomao
- _mmao ^JdVmMr WmnZm H$$Z Vgm ^md, Ver e$s OmJV H$aUo hUOo
`mg.
`m `mgm_`o hQ>bo Amho - "lrH$Ur`W} nmR>o {d{Z`moJ:&'
`m nmR>mMm {d{Z`moJ-Cn`moJ H$m`-Va lrH$U r`W}.
~g. gd eH$mMo {ZagZ Pmbo. {dUwghZm_ nR>Um~m~V {dMma n$m
Pmbm. AmVm EH$ eodQ>Mm {dMma.
{dUwghZm_ nR>U (Zm_ `mhaU {dUmo:) `dV Z H$aVm ^mdnyU Ho$bo
Va? {dUw`m ghZm_mnH$s `oH$ Zm_mMm AW hUOoM ^JdVmMm Vmo JwU
OmUyZ KoVbm Va ?
CXmhaUmW - Zm_ghmMr gwadmV "{d' `m Zm_mZo hmoVo. {dm`m d$nmMr
AmnUmg IarIwar H$nZm Amho ? AmnU H$nZm H$$ eH$Vmo ? {dmMo
d$n _mZdr ~wrbm J` Amho ? AmVm nwT>rb Zm_ hUOo "{dUw'. ho {dUw
Zm_ hUOo ~m-{dUw-_hoe nH$s {dUw ZhoV. H$maU `m {VKmMo H$m`
AZwH$_o Cn{m-pWVr d b`mnwaVo _`mXrV Amho Am{U ^JdmZ {dUw Va
A_`mX AmhoV. nwT>Mo Zm_ "dfQ>H$ma'. H$m` hmo `mMm AW ? `km_`o
CnpWV amhZ "dm@@fQ>' hm AgI{bV C da Am{U `m~amo~a
AmH$memH$S>o PonmdUmam Vmo {X` A{ nm{h`m{edm` AW g_OUma Zmhr.
{dUwghZm_mVrb EH$ Zm_ Amho "Y_`yn'. AmnU `m Zm_mMm CMma `dV
H$aVmo nU Zm_mMm AW OmUVmo H$m ? Amnbo {dUwghZm_mMo nR>U
{dUwghZm_
Jw nm{Um
12 Owb 2014
{_aO.
Amnbm gwX,
{Xbrn dmgwXod AmnQ>o
{dUwghZm_
n>rH$aU
gd _hdm`m gm_`nyU _mZm Amn`m nanaoV EH$ emn Ag`mMm CoI
Amho. gdn[a{MV Aem Jm`rgma`m d{XH$ _mbm{h emn Amho.
H$m` hmo `mMm AW ?
AmnU Oam {dMma H$$ - qMVZ H$$.
{dUwghZm_m`m _JbmMaUmV hQ>bo Amho H$s "`` _aU_moU
O_ggma~YZmV' `m`m Ho$di _aU_moH$$Z gwm O__aUd$n d
Xw:I$n Aem ggma ~YZmVyZ _Zw`mMr _w$Vm hmoVo.
"n{dmUm n{d `mo _JbmZm M _Jb_' - hr ghZm_o n{dmbm n{d
Am{U _Jbmbm _Jb H$aUmar AmhoV.
Aem `m {dUwghZm_mbm AJpV g{hVo_`o emn {Xbm Amho.
H$m {Xbm Agob hmo ?
lr daXmZX^maVr (A. Xm. AmR>dbo ) `mZr `mMo _m{_H$ n{>H$aU Ho$bo
AgyZ Vo Jag_O Xya H$aUmao Amho.
"_m`m CmamZr gy_ nX {Z_mU hmoV AgVmV. `mMm n[aUm_,
gmYH$m`m eara-_Z-~wrda hmoV AgVmo. gdmMoM ho earam{X ^md `m
nXmMm ^md ghOnUo ghZ H$a`mBVHo$ ~b ZgVmV. Ogo H$s gy`mMm
Ia H$me S>mo`mbm ghZ hmoV Zmhr.
`m _^mdmbm gm`Vm AmUyZ `mMo gm_` H$m`j_ hmoBb AemgmR>r Omo
`moJ AZw>mZmH$[aVm CnXo{ebobm AgVmo VmoM emn{d_moMZ{dYr `m ZmdmZo
$T> Pmbm Agmdm.'
Am{U ho nQ>Umao nU Amho.
{dUwghZm_m`m _JbmMaUmV hQ>bo Amho - "na_ `mo _hmoO: na_ `mo
_hmn:' ^JdmZ {dUyM (Zm_ghmMo) VoO A`V _hmZ Amho. `mMo Vn
A`V lo> Amho.
`m VmomMr _hmVm gmJVmZm {dZmo~mOr hUVmV - "`m`m aMZobm nmM
hOma df} hmoD$Z Jobr, VohmnmgyZ ^$mZr `mMm Cn`moJ Ho$bm Amho. `m`mda
Iyn qMVZ Pmbo Amho. hUyZ ho {dUwghZm_ hmo{_AmonWr`m AmfYmgmaIo
Pmbo Amho. dmadma KmoQ>`mZo `mMr "nmoQ>ogr', `mMr e{$ dmT>br Amho.'
gmYH$hmo, ^JdV A`V VoOdr AmhoV. "AmH$memV hOma gy` EH$X_ CJdbo
{dUwghZm_
{dUwghZm_
&& VgV&&
{dUwghZm_
10
denm`Z CdmM :
denm`Z F${f hUmbo, gd >rZo
lwdm Y_mZeofoU nmdZm{Z M gde: & n{d H$aUmao Ago gJio Y_kmZ
`w{Y{>a: emVZd nwZaodm`^mfV &&1&& EoH$`mZVa `w{Y{>amZ| ^r_mZm
nwhm Z Ho$bm
`w{Y{>a CdmM :
Y_amO `w{Y{>a hUmbo, bmoH$m_`o
{H$_oH$ XdV bmoHo$ qH$ dm`oH$ nam`U_& H$moUVo EH$ XdV lo> Amho ? Oo m
H$$Z `mdo Am{U `m`m
VwdV: H$ H$_MV:
mZw`w_mZdm: ew^_ &&2&& Aml`mbm Omdo Ago EH$ WmZ
H$moUVo ? H$moUmM| VdZ Am{U
nyOZ Ho$bo AgVm _Z`mbm ew^mMr
mr hmoVo ?
H$mo Y_: gdY_mUm ^dV: na_mo _V:&
qH$ On_w`VoOVw
O_ggma~YZmV &&3&&
11
^r_ CdmM :
^r_mMm` hUmbo, OJVmMm
dm_r Xo d m{YXo d nw fmo m_
OJ^w XodXod_ZV nwfmom__ &
Vwdm_ghoU nwf: gVVmopWV: &&4&& AZVmM|, Omo _mUyg gXd
Zm_ghmZ| CgmhnydH$ VdZ
H$aVmo,
V_od MmM`{` ^`m nwf_``_ &
Omo ^$sZo `mA`` nwfmM|
`m`Vwd_` `O_mZV_od M &&5&& {Z` nyOZ H$aVmo, `mMoM `mZ
H$aVmo, `mMoM VdZ H$aVmo,
`mbmM CoeyZ `k`mJm{X H$`o
H$aVmo, Vmo gd Xw:ImVyZ nma hmoVmo.
AZm{X{ZYZ {dUw gdbmoH$_hoa_ &
bmoH$m`j Vwd{`
gdXw:Im{VJmo ^doV &&6&&
{dUwghZm_
13
14
15
{dUwghZm_
{dUwghZm_
17
16
{dUwghZm_
{dUwghZm_
19
18
{dUwghZm_
{dUwghZm_
21
20
{dUwghZm_
nyVm_m, na_m_m, _w$mZm na_m J{V:, A``:, nwf:, gmjr, jok: Aja.
nyVm_m - n{d Agm Am_m. Iao nhmVm Am_m n{d-An{d Amho Agm ^oX
H$aUoM MyH$ Amho. Am_m n{dM Amho. (na_oa _Vm`m Am`mg
emVr Xodmo, gXJ{V Xodmo Ago hUUo hm`mnX Zho H$m ?)
naVw Vo Oo "Ho$di AgUo' Amho, `mV jmo^ hmoD$Z gd-aO-V_ JwU
{Z_mU Pmbo, hUOoM `m Am{VdmMr gd-aO-V_ Aer $no
Pmbr.
`m V_ qH$dm amO{gH$ Am{Vdm ~amo~aMm Am_m hm Vm_gr qH$dm
amO{gH$ Agm g_O {Z_mU Pmbm. Vmo g_O A{JH$ma`m_wio
Vm_gr-amOgr-gmpdH$ `{$_d Agm ^oX {Z_mU Pmbm. Oo
Vm_gr/amOgr Vo An{d Agm ^md T> Pmbm.
naVw _ybV: _mPo/`oH$mMo AmpVd An{d Zmhr. _r Am_m$n
Amho, n{d Amho ho XmI{d`mgmR>r nyVm_m Ago EH$ Zm_H$aU Pmbo.
na_m_m - gdM Am`mMo Am_$n-na_m_m. Vmo {Z`-ewX-~wX-_w$
Amho.
_w$mZm na_m J{V: _w{$ZVa m hmoUmar na_ J{V `mMo Zmd "_w$mZm na_m
J{V:' _w$sZVa m hmoUmar gwXm J{V Amho. J{V hUOo EH$m {Xeobm
OmUo. J{V JV`mH$S>o KoD$Z OmVo-Am{U _J JV`m~amo~a EH$$nVm
`oVo-`dm Z {ZdVVo - VoWo Jo`mda naV `oUo Zmhr. J{V Am{U J{V
gn`mda W-J{V Ago AmnU hUy. Vr J{V hr ^JdVmMo n, Zm_.
Vr J{V hUOoM e{$-^JdVmMr Amhm{XZr e{$-{VMoM Zmd
amYm. hr J{V hUOoM JmonrMo $n.
Jmonrer AWmV {Vq~~mer Ho$bobr H$sS>m hUOo amgH$sS>m ({df`
A`V n{d nU JyT> Amho. `mo` doir {dVV MMm H$aUmaM
AmhmoV.)
{dUwghZm_
23
22
{dUwghZm_
{dUwghZm_
25
24
{dUwghZm_
{dUwghZm_
27
26
{dUwghZm_
H$a`m`mo` Am{U AZdm_ Am Ago H$mhrhr Zmhr. `m_wio _bmmm`m ajUmW Am{U Am Amho `m`m mrgmR>r -H$mhrhr
hmbMmb H$a`mMo H$maUM Zmhr. Am{U hUyZ ^JdVmMo EH$ Zmd
"WmUw' Amho. (Var gwm ^JdmZ H$_} H$aVmV Vo Ho$di AmnUmnwT>o
AmXe R>od`mgmR>r.)
^yVm{X: ^yVmMo Am{X hUOo gd ^yV_mmMo (nM_hm^yVmg{hV gdmMo)
Am{XH$maU. Am{XH$maU hUOo `m gdm`m {Z{_VrnyduMo _yi
AmpVd Oo {Z{_VrMo _yi H$maU hmo`.
{Z{Y: A``: ho Oo _yi H$maU,`mbmM _yb {Z{Y hUOo gmR>m Ago hQ>bo
Amho d Vmo gmR>m A``-`` Z hmoUmam-H$_r Z hmoUmam Agm Amho.
hUyZ ^JdVmMo Zmd {Z{Y: A``: Ago Amho. (`mM AWmZo AmnU
emVr_mV " nyU_X: nyU{_X' Ago hUVmo.)
{dMma H$a`mgmaIr JmoQ> Amho. Ob{ZYr hUOo nm`mMm gmR>m, nU
`mMm `` hmoVo hUOo Vo H$_r hmoVo. VoOmo{ZYr hUOo VoOmMm gmR>m
(AWmV gy`) nU `mMm gwm `` hmoVmo, j` hmoVmo. naVw `m gnyU
{dmMr {Z{_Vr `m A{M` e$snmgyZ hmoVo, Vr e$s {Z{_Vr_wio
`` nmdV Zmhr qH$dm Zmem_wio `mV naV H$emMrM ^a nS>V Zmhr. Vr
e$s, Vo Vd - `mbm `` Zmhr Am{U hUyZ {Z{Ya``: ({ZYr:
A``:). Ago Vd H$m` Agy eHo$b ? H$go Agy eHo$b ? H$moR>o Agy
eHo$b ?
g^d: g^dm{_ - hUOo _r JQ> hmoVmo. ^JdmZ hUVmV-"n[amUm`
gmYyZm, {dZmem`M XwH$Vm_, Y_gWmnZmWm`' -`mgmR>r
"g^dm{_-hUOo _r H$Q> hmoVmo. g^d hUOo AdVaUmam, H$Q>
hmoUmam, `$ hmoUmam-Vmo ^JdmZ.' nU Vo H$Q> hmoUo dV:`m
BN>oZwgma AgVo.
^mdZ: ^md-gmm-^mdZm Cn H$aUmam. \$b^moJ ^moJ`mMr ^mdZm Cn
H$aUmam Agm ^mdZ Vmo ^JdmZ. `m ^mdZm ^JdVmnmgyZ Cn hmoVmV
ho Iao. nU ^JdmZ JrVoV hUVmV-"_m Edo{V Vmpd{ Z dh Vofw Vo
{dUwghZm_
28
^Vm:
^d:
n^w:
Bda:
29
{dUwghZm_
31
30
{dUwghZm_
nwH$amj : gai gai \$moS> hUOo nwH$a Am{U Aj. nwH$a hUOo H$_i d
Aj hUOo Z`Z-S>moio. Vohm nwH$amjMm AW H$_bZ`Z. `mMo S>moio
H$_imgmaIo gwXa AmhoV Vo nwH$amj. (`m AWmZo IaoVa ^JdVm`m
AZoH$ Ad`dmZm H$_imMr Cn_m {Xbr Amho Ogo H$s _wIH$_b,
nXH$_b, H$aH$_b.) S>mo`mg{hV `oH$ Ad`dmbm H$_bmMr Cn_m
H$m {Xbr Amho ? H$_i ho nm`mV C_bVo nU VargwXm Vo nm`mZo {b
hmoV Zmhr. ggmamV amhZ ggmamnmgyZ A{b ahmdo `m`m d{mgmR>r
hr Cn_m. S>mo`mZo nhm nU `m nhm`mnmgyZ hmoUm`m n[aUm_mnmgyZ
A{b ahm. hmVmZo H$_ H$a nU `m H$_m`m H$VonUmnmgyZ A{b ahm
B. B. (`m Am{U AemM H$ma`m `oH$ Zm_m`m AWmMo qMVZ
Ho$`mZo ^mJdVmV hQ>`m_mUo "`V: VV {df`m _{V:'- _mUgmMr
~w{X `m_mUo ~ZVo Am{U hUyZ AWmH$S>o bj XoD$Z
{dUwghZm_mMm nmR> H$amdm.)
_hmdZ: _hmdZ hUOo _hmZ da. F$doX, `Owd}X, gm_doX, AWddoX,
B{Vhmg, nwamU, {dm, Cn{ZfX, B. B. gd hUOo ^JdVmMm {Z:mg
_J `m {Z:mgmMm da {H$Vr _hmZ Agob ? g>r`m Cn{m`m
jUr `mZr Ho$bo`m H$mamnH$s (A, C d _ hUOo Cn{m, pWVr d
b`) A Mm Cma AOyZ nyU Pmbobm Zmhr. hUOo ^JdVmMm da
{H$Vr _hmZ AgUma Am{U hUyZ ^JdVmMo EH$ Zmd _hmdZ:.
AZm{X{ZYZ : "Am{XO_ {ZYZ {dZme: VX` `` Z {dVo g
AZm{X{ZYZ:' - `mZm Am{X hUOo O_ Zmhr Am{U {ZYZ: hUOo
AV Zmhr (Am{U `m_wio AWmVM pWVr nU Zmhr) Ago Vo hUyZ
^JdVmMo EH$ Zmd AZm{X{ZYZ. (AmnU JmonmbH$Um`m _yVuMr{V_oMr ^{$^mdmZo nyOm H$aVmo. Vo `mMo gJwU $n hmo`. naVw `mMo
_yid$n hUOo AZm{X{ZYZ. nU Vo AV` Amho Zm ? hrM `mMr
_hmVm.)
YmVm: ^JdVmZm YmVm hQ>bo Amho. YmVm hUOo YmaU H$aUmam - nmofU
H$aUmam. JrVoV ^JdmZ hUVmV "{nVmh_` OJVmo _mVm YmVm
{dUwghZm_
33
32
{dUwghZm_
^JdmZ JwUmVrV ({JwUm_H$ ZmhrV), H$mbmVrV (^yV-dV_mZ^{d`m`mhr n{bH$S>rb), XohmVrb, eXmVrV-gdm`m n{bH$S>rb
AmhoV Am{U `m AWmZo H$moU`mhr _o`mZo `mMo AmpVd {gX H$aVm
`oV Zmhr.
^yVH$mimVrb -dV_mZ H$mimVrb-^{d`H$mimVrb H$moUrhr _bm
"Z doX' hUOo OmUV ZmhrV (JrVm 7/26), Am{U `m gd
H$maUm_wioM ^JdVmMo Zmd A_o`: Ago Amho.
frHo$e: gy` qH$dm M `mMo {H$aU ho hUOo OUy Ho$g hmoV Am{U `m XmoKmMo
Vo Ho$g > hUOo nga{d`mMr e$s `mZm `m`mnmgyZ {_imbr Vo
frHo$e. `m ZmdmMm AmUIr nU EH$ AW Amho. frH$ hUOo B{`o.
B{`o A`V MMb AmhoV. Aem B{`mda Omo {Z`U R>odVmo Vmo
frHo$e. B{`mda nyU dm{_d R>od`mV ^JdVm{edm` Xwgao H$moUrhr
g_W Zmhr hUyZ ^JdVmMo Zmd frHo$e.
nZm^: `m`m Zm^rVyZ H$_bmMr (nmMr) Cn{m Pmbr d `m H$_bmda
~gyZ qMVZ H$$Z g>rMr {Z{_Vr Ho$br Vo nZm^.
A_a^w: "A_amUm ^w: A_a^w:' Xod ho A_a Amho. A_a Aem `m XodmMo
^w hUyZ A_a^w.
{ddH$_m: `m gnyU {ddmMm Omo {Z_mVm Vmo {ddH$_m. {ddmMm H$Vm hUOo
{Z_mVm EdT>mM AW Zho - gd H$_mMm H$Vm Vmo hr {ddH$_mMm.
(`m AWu Amnbr {Z{_Vr H$aUmam, Amn`m Am`w`mV Oo Oo KS>Vo Vo
KS>{dUmam Vmo {ddH$_mM hmo`.) bmH$S>r \${ZMaMr Cm_ {Z{_Vr
H$aUmao bmoH$ {ddH$_m ZmdmZo AmoiIbo OmVmV.
_Zw: "gh`wJn`V' ho ~XodmMo Am`w`. ~Xodm`m Am`ww`mV 14
_dVao hmoVmV. `oH$ _dVamV EH$ _Zw AgVmo. `m _ZyM AmpVd
doJio Zmhr - Vo ^JdVmMoM $n Am[U hUyZ _Zw ho ^JdVmMoM EH$
Zmd.
d`^y, dmamo{Mf, Cm_, Vm_g, adV Am{U Mmjwf Ago 6 _Zw d
`mMr _dVao hmoD$Z Jobr. g`m (7 do) dddV _dVa Mmby Amho.
{dUwghZm_
35
34
{dUwghZm_
{dUwghZm_
37
36
{dUwghZm_
{dUwghZm_
39
38
{dUwghZm_
_mYd: _m hUOo b_r `m b_rMm nVr hUyZ ^JdVmMo EH$ Zmd _mYd
Ago Amho. _mYd _Yrb _ hUOo _mZ, Y hUOo `mZ Am{U d hUOo
{dm (~{dm).
_YwgyXZ: gyX> hUOo _maUo. ^JdVmZr _Yw Zmdm`m X`mbm R>ma _mabo hUyZ
`mMo Zmd _wYwgyXZ R>odbo Amho. _Yw hUOo H$m_dmgZm. {VMm Zme
H$aUmam Vmo _YwgyXZ.
{dH$_ : H$_ hUOo EH$m nwT>o ,`oUm`m g`m. Aem {H$Vr AmhoV ? Cma Amho
AZV. Aem AZV g`mZm `mZo {OH$`mMm namH$_ Ho$bm Vmo {dH$_.
H$_ : Amn`mbm H$mbH$_U-_mJH$_U B. eX _m{hV AmhoV. H$mbmMo
AWdm WmZmMo H$_U. `m hU`md$Z H$_Mm AW g_Oob.
{dUwghZm_
41
40
{dUwghZm_
{dUwghZm_
43
42
{dUwghZm_
{dUwghZm_
45
44
{dUwghZm_
gdm{X: Omo gdmMo Am{XH$maU Vmo gdm{X hmo`. naVw gdmMo Am{XH$maU hr
nanam AZV Amho. `mMm Am{X, `mMm Am{X, `mMm{h Am{X Aer
nanam AZV Amho. `m "Zm AV' nanao`m gwadmVrg Omo Ho$di H$maU,
Vmo gdm{X.
A`wV: CXmhaUmZo nQ>dyZ KoD$. gmoZo Amho. `mMr AJR>r ~Zdbr. AmH$ma
~Xbbm nU gwdUd VoM. ~mJS>mnmgyZ H$U^yfUo ~Z{dbr Var
gwdUd VoM. hUOo gmo`mnmgyZ AbH$ma ~Z{dbo Var `mMo ~m$n
~Xbob naVw `m_Yrb gmoZonU OmUma Zmhr. `m_mUo Oo Amn`m
d$ne$snmgyZ `wV Pmbo ZmhrV, hmoV ZmhrV d hmoUma ZmhrV Vo
A`wV.
dfmH${n: H${n hUOo damh lo> Am{U df hUOo Y_. AWmV Y_mgmR>r
H${ndV AmMma H$aUma Vmo dfmH${n hmo`. gdmV lo> Y_ hUOo
^JdmZ. `mZrM H$ hUOo CXH$mVyZ n hUOo nmbZ Ho$bo, Aem `m
Y_d$n damh AdVma KoUm`m ^JdVmMo EH$ Zmd dfmH${n.
A_o`m_m: _o` Mm AW Omo _moObm OmD$ eH$Vmo Vmo qH$dm Omo OmUbm OmD$
eH$Vmo Vmo. A_o` hUOo _moO`m qH$dm OmU`mn{bH$S>rb. ^JdmZ
{dUw ho na_m_ d$n AgyZ n[a_mUmn{bH$S>rb AmhoV hUyZ `mMo
EH$ Zmd A_o`m_m.
gd`moJ{d{ZgV: {d{ZgV: hUOo A{b. `moJ hUOo OwS>Uo. OmoS>Uo. gd
H$ma`m `moJmnmgyZ hUOo OmoS>`m`m (gmY`m`m), {H$`m`m
n[aUm_mnmgyZ Oo {d{ZgV: hUOo A{b AmhoV OmU`mg Agm`
AmhoV Vo 'gd`moJ {d{ZgV' hUOo ^JdmZ {dUy.
{dUwghZm_
46
dgw: AmnU JrVm AmR>dy. ^JdmZ hUVmV "dgyZm nmdH$Mmp_'dgy_`o nmdH$ _r Amho. `oWo dgw hUOo XodmMo dg{VWmZ, Or 8
_mZbr Jobr AmhoV. dgw hUOo dmUrMr XodVm, dgw hUOo Xwg`mer
OwidyZ Ko`mMr d{m. ~hXma`H$m_mUo "A{ZM n{Wdr M
dm`wMmV[aj Mm{X`M mM M_mM Zjm{U MVo dgd. EoVofw
rX: gd {hV{_{V V_mX dgd B{V &&' 3.9.3.
A{, ndr, dm`w, AV[aj, Am{X`, wbmoH$, M_m Am{U Zj ho
AmR> dgw hmoV. `m`m_`o gd OJV {Z{hV Amho hUyZ Vo dgw. `mMm
AW H$m` ? dgw ho mUr_mm`m H$_\$bmMo Aml` AmhoV. `mMm AW
H$_\$b$nmZo _r gwm `m`m_`o dgbmo Amho. ahmVmo Amho.
dgw_Zm: "eV _Zmo `` g dgw_Zm:' `mMo _Z eV Vo dgw_Zm hmoV. nU
eV _Z hUOo H$m` ? amJ-of-_moh-boe-_X-_ga B.
gdmnmgyZ Xy{fV Zgbobo _Z hUOo eV _Z.
g`: g` hUOo H$m` Vo gmJUo qH$dm g`mMr `m`m H$aUo Ag^d Amho.
^mJdVm`m _JbmMaUm`m bmoH$mV "na_ g`mMo' VQ>W bjU
gmJ`mMm `Z Ho$bm Amho d hQ>bo Amho "`m g`mMo AmnU `mZ
H$$'. VQ>W bjU hUOo H$pnV dVybm _`o KmbyZ Ho$bobo dUZ.
AWmVM Ago dUZ JmU hmo`.
g` ho Vd hmo`. g` hUOo ^JdmZ, g` hUOoM na~, g`
hUOo "Amho'. `m g`mMo "hmoVo' qH$dm "Agob' Ago ^yV qH$dm
^{d`H$mbdmMH$ dUZ hmoD$M eH$V Zmhr. "Amho hUOo Ho$di
Amho'.
JrVoV `m g`mMo dUZ Amho. "ZmgVmo {dVo ^mdmo Zm^mdmo {dVo
gV:&' (2.16) AgV bm AmpVd ZgVo Am{U gV Mm A^md ZgVmo.
g` d gV EH$M.
g` `m Zm_mMm _m`m XZ{XZ OrdZmV gX^ H$m` ?
g` hUOo Iao ~mobUo, Ogo ~moby Vgo dmJUo, Xwg`mbm {Xbobm eX
47
{dUwghZm_
{dUwghZm_
49
48
{dUwghZm_
{dUwghZm_
51
50
{dUwghZm_
Omo H$me XoVmo, Vmo ^mZw AWmV ^JdmZ. `md$Z Omo gd H$mhr OmUVmo
Am{U OmU`mg (hUOo AkmZ Xya H$a`mg) ^mZw$n Amho Vmo hUOo
gd{dmZw.
{ddgoZ: {ddH$ Mm AW gd Agm Amho. Am{U goZ hUOo g`. AmVm
`md$Z `mMm AW `mMr goZm gd Amho Vmo {ddgoZ. nU hm
eXe: AW Pmbm. goZm H$m` H$aVo Va gmm JmO{d`mg, gmd^m_d
{_i{d`mg qH$dm {Q>H${d`mg _XV H$aVo. `md$Z {dgoZ Mm AW
`mMr gmm gd Amho Vmo. AmVm gd hUOo Var H$m` ? gmm
hQ>`mda AmnU ^mJmo{bH$ mVmda Agm AW JhrV YaVmo. nU gmm
^y^mJmda AgVo, YZmda, earamda BVHo$M H$m` _Zmda gwm AgVo.
_Zmda gmm {_iVo Vr A{YH$mamZo Zho Va o_mZo. Vohm `mMr Aem
H$mao gd gmm Amho Vmo {ddgoZ. `m {ddgoZmMr _m`m _Z~w{ B gdmda gmm Ag`m_wioM - _r {OdV Amho.
OZmXZ: OZ hUOo OZVm Agm AW. AXZ hUOo _maUmam, mg qH$dm nrS>m
XoUmam. nU mg qH$dm nrS>m hr gd OZVobm {dZmH$maU {Xbr OmVo
H$m? Va Zmhr. Ho$di XwOZmZm mg qH$dm nrS>m {Xbr OmVo. JrVoV
^JdmZ hUVmV H$s {dZme` XwH$Vm_ hm _mPm Y_ Vohm Omo XwOZmMm
Zme H$aVmo, `mZm nrS>m XoVmo Vmo OZmXZ. Ago Oa Amho Va _J _r XwOZ
ZgVmZm, Xw> ZgVmZm gwm _bm mg XoVmV hUOo `m`m `m`m
H$_m_mUo `m `oH$mbm `mMo \$b$n MmJbo qH$dm dmBQ> ^moJ
^moJm`bm bmdVmV. "ew^mew^\$baod _mo`go H$_~YZ:' (JrVm
9.28) `oH$m`m ew^ {H$dm Aew^ \$bgM`m_mUo EH$ Va _moj
qH$dm H$_~YZ (ggma~YZ) ^moJm`bm bmdVmV. hUyZ ^JdVmMo
Zmd OZmXZ.
doX: doXMm AW OmUUo. "~h{Z _o `VrVm{Z O_m{Z Vd MmOwZ-Vm`h doX
gdm{U'- Vwbm Oo AZoH$ O_ Pmbo d AmhoV Vo Ah doX-_r OmUVmo.
nU _mUyg OmUVmo hUOo `mg kmZ hmoVo. hUyZ doX Mm AW kmZ
qH$dm kmZ$n. ^JdmZ hUOo kmZmMm Aj` gmJa. Vo gdk Va
{dUwghZm_
53
52
{dUwghZm_
{dUwghZm_
55
54
{dUwghZm_
{dUwghZm_
57
56
{dUwghZm_
{dUwghZm_
59
58
{dUwghZm_
AmVm ^JdmZ BmMo AZwO hUOo YmH$Q>o ^mD$ hmoV ho gwm Iao Amho.
`m ~bMm B{Vhmg WmoS>`mV nmh. X`amO ~brZo {d{OV `k
H$$Z Eod` ~b Am{U gm_`mMr mr H$$Z KoVbr d `m`m
Omoamda Bnwarda dmar Ho$br. B `m`m gm_`mZo Km~abm d
`m`mnmer gm_Zm H$aUo H$R>rU g_OyZ Amnbo Jw ~hnVtZm eaU
Jobm. ~hnVtZr Bmbm dJ gmoSy>Z bnyZ ahm`mMm d AZwHy$bVoMr
dmQ> nhm`mMm gm {Xbm. Bm{X Xod bnyZ ~gbo d X`mZr dJ
{hamdyZ KoVbm. `m_wio B_mVm Am{XVr emoH$ H$$ bmJbr. {VZo
^JdmZ H$`n _wZtZm mWZm Ho$br d _wbmZm Eod`mXr`m nwh:
mrMm _mJ {dMmabm. `mZr {Vbm ^JdmZ dmgwXodmMr AmamYZm
H$a`mg gm{JVbr d n`modVmMm CnXoe Ho$bm. \$mJwZ ew
{VnXonmgyZ `moXern`V (12 {Xdgn`V) H$a`mMm dVmMo {Z`_
gm{JVbo. Am{XVrZo {Z>oZo ho dV Ho$bo `m_wio ^JdmZ g hmoD$Z JQ>
Pmbo. `mZr {Vbm AmerdmX {Xbm H$s "VwPm nw hmoD$Z _r Vw`m
gVmZmMo ajU H$aoZ.'
Am{U nwT>o ^JdVmZr ^mnX ewb mXerbm A{^{OV _whVmda
Am{XVr`m CXamVyZ O_ KoVbm-VmoM `mMm dm_Z AdVma. `m {>Zo
^JdmZ ho BmMo AZwO hUOo YmH$Q>o ~Yy hmoV. nU Vmo `mMm AdVma d
VrM `mMr brbm hmo`.
dm_Z: R>|J`m AmH$Vr`m ~h$nmZo ^JdV Am{XVr`m J^mVyZ H$Q> Pmbo.
^JdVm`m `m bhmZem $nmbm AZw$n AgoM `mMo gd Ad`d
bhmZ-bhmZ, _Zmoha Am{U XeZr` hmoVo. ~Qw>dofYmar ~Mm`m`m
$nmVrb ^JdVm`m AdVmamMo Zmd "dm_Z'.
mew: mew hUOo CM. `mM AdVmamV {nmX^y_rMo XmZ _m{JV`mda hoM
{JwUm_H$ dm_Z$n _moR>o hmoD$ bmJbo Am{U Vo EdT>o _moR>o Pmbo H$s
gd {d `mV gm_mdyZ Jobo. ^JdV EdT>o MS> CM Pmbo Am{U
hUyZM `mMo Zmd "mew' nS>bo.
A_moK: _moK hUOo `W. `mMm H$moUVmhr `Z `W OmV ZmhrV Vo A_moK.
{dUwghZm_
61
60
{dUwghZm_
{dUwghZm_
63
62
{dUwghZm_
64
{dUwghZm_
hmoV Amho. ho Ogo qnS>mV Mmby Amho VgoM ~mS>mVnU gVV Mmby Amho.
ho gd A`mhVnUo Mmby Amho. gd H$mhr H$nZmVrV Amho. `m gdmbm
Cgmh hdm-MS> Cgmh hdm. Ago hUUo gwm MwH$sMo-H$maU Cgmh
hUOo ^JdV. hUyZ `mMo Zmd _hmogmh.
_hm~b: ~bdmZm_Yrb ~b hUOoM _rM Ago ^JdmZ JrVo_`o hUVmV
(7.11) Am{U hUyZM Vo _hm~b AmhoV.
qMVZ :
Zm_ghmMm AW g_OyZ H$m `mdm ? `m JwUdUZmV ~mobmd`mV,
_aUmV AmVVm AgVo Vr AmaVr. `m ^mdZoZo Zm_ghnR>U hr EH$
AmaVrM hmo`. `m Zm_mZo AmnU ^JdVmMo _aU H$aVmo `mMm AW
g_Obm Va AWmVM AmVVm `oVo. AmVVm hm EH$ X`mVrb ^md Amho
Am{U X`V OZmXZ Vmo ^md OmUVmV d g hmoVmV. Am{U
{dUwghZm_ nR>U Var H$emH$[aVm Va "lrH$Ur`W}' ~g !
`m g~Yr EH$ >mV nmh d oaUm KoD$.
EH$m JwH$S>o AZoH$ {e` hmoVo. Vo `mZm nmR>mVa {eH$dV. `m gd {e`mZr
EH$m {e`m~b VH$ma Ho$br H$s Vmo \$ma MwH$sMo d Aew hUVmo. Ago
dmJUo MwH$sMo Ag`mZo `mbm Vwhr {eH$dy ZH$m. EH$ {Xdg Vmo {e` JrVm
nmR> H$aV AgVm Jw `m`m ZH$iV `m`m nmR>r C^o am{hbo. Vmo _wbJm
IamoIaM MwH$sMo hUV hmoVm. JwZr ho nm{hbo d `m _wbm`m Vo ZOaobm
AmUyZ {Xbo. nU `mZr ~{KVbo H$s _wbm`m S>mo`mV nmUr Amho. `mZr
_wbmbm H$maU {dMma`mda Vmo hUmbm H$s _r ew hU`mMm `Z H$aVmo
nU _bm `oV Zmhr. Var nU _r JrVm hUVmo H$maU `oH$ doir JrVm
hUVmZm ^JdmZ lrH$U, AOwZ, `wmMm gJ d `m`m {eH$dUwH$sMm
AW _m`m M_Mjwg_moa d _Z:Mjwg_moa `oVmo, _Z ^mamdyZ OmVo d _m`m
S>mo`mVyZ AmZXmly `oVmV. Jw`m _ZmV Ambo H$s Iar JrVm Oa H$moUmbm
g_Obr Agob Va Ho$di `m {e`mbmM. `mMm AW bJoM _r Agm KoVmo H$s
JrVm-{dUwghZm_mMo Cma MwH$bo Var Mmbob. Agm {dMma hm nyU
MwH$sMm Amho. Amnbr nmVm >mVmVrb {e`mBVH$s _wirM Zmhr. Vohm
_bm ew, n> d Z MwH$Vm hUVm AmboM nm{hOo. nU `mM~amo~a _r AW
{dUwghZm_
67
66
{dUwghZm_
68
{dUwghZm_
{dUwghZm_
71
70
{dUwghZm_
72
{dUwghZm_
{dUwghZm_
75
74
{dUwghZm_
{dUwghZm_
77
76
{dUwghZm_
{dUwghZm_
79
78
{dUwghZm_
80
{dUwghZm_
{dUwghZm_
83
82
{dUwghZm_
`mMo H$maU `m `m `$sbm {_iUmao \$i ho `m `$sgmR>r {Z:lo`H$`mUH$marM AgVo. `mMmM AW H$_\$i Xo`m`m {Z{_mmZo ^JdV
`oH$mbm gVV nwT>o nwT>o KoD$Z OmV AgVmV, JVr nWmda ZoV
AgVmV. `oH$ Ordmbm gVV nwT>o nwT>o hUOo JVrnWmda Cm_VoH$S>o
ZoUo hm ^JdVmMm d^md Amho. Am{U `m ^y{_Ho$VyZ, AJmH$S>o KoD$Z
OmUmao hUyZ AJUr Ago `mMo Zm_ Amho.
Jm_Ur: `oH$ `$sbm gVV g_mJmd$Z ZoD$Z Cm_VoH$S>o KoD$Z OmUmao Vo
AJUr. `mM_mUo Aem AZoH$ `$s {_iyZ ~Zbo`m g_wXm`mbm
hUOoM "Jm_mbm'-g_mOmbm, Jmdmbm g_rH$S>o KoD$Z OmUmao Vo
Jm_Ur hmoV. Hw$Qw>~mVrb `$sMo g~Y Zm`mMo, a$mMo AgVmV. Aer
H$mhr Hw$Qw>~o {_iyZ Hw$b-OmVr {Z_mU hmoVmV. `m Hw$bmMo _wI
Amnmn`m Hw$bm`m CH$fmgmR>r `Zerb AgVmV. Aem AZoH$
Hw$b-OmVtMo {_iyZ Jm_ ~ZVo. Aem `m gd Jm_dm{g`mMo g~Y
a$mMo, Zm`mMo qH$dm OmVrMo ZgVmV Va Vo nana gm_O`mZo ~mYbo
Jobobo AgVmV. Ago gm_O` gmV`mZo amIyZ g_mOmMr Jm_mMr
YmaUm H$aUmao Vo Jm_Ur. AmO`m g_mOOrdZmV `mM gm_O`
^mdZoMr H$_VaVm OmUdVo. n[aUm_V: gd g_mO-Xoe hm
{dIwabo`m AdWoV Amho.
lr_mZ: lr_mZ ho Zm_ ghmZm_mdbrV EHy$U Mma doim Ambo Amho. `oH$
{R>H$mUMm AW doJim Amho. Zmaqghdnw: lr_mZ, A{ZX}`dnw:
lr_mZ, AJUrJm_Ur lr_mZ Am{U lrYa: lrH$a: lr_mZ. `oWrb
lr_mZ Mm AW gdlo> H$mpV`w$.
`m`: ^JdVm_mUo AMyH$, `mo` Am{U gwb^ `m` H$aUmam A` H$moUr
Zmhr. {H$~hZm ^JdmZ `m` H$aVmV Ago hUUohr ~amo~a Zmhr. `mMr
{Z`_mdbrM Aer Amho H$s H$m` Am{U `mMo \$i ho `oH$mg
AZw$n, `oH$m`m CVrg `mo` Am{U `m`m {H$`_mU-g{MV d
maYmZwgma ghOr OwiyZ `oV AgVo. `m `m`XmZmV MyH$ Zmhr,
^oX^md Zmhr, Amnna^md Zmhr. ho H$m` d Am{U \$i `mMo H$ma Va
{H$Vr hUmb ? H$m{`H$-dm{MH$-_mZ{gH$, gmpdH$-amOgr-
Vm_gr, C-_`_-ZrM, AOmUVm-OmUVm-ghOr, dZOmJVr-gwwfwmdWoVrb, `mVrb H$_mMo naV H$_-AH$_ {dH$_ Ago
^oX. Am{U `m AZoH$ H$ma`m ^oXm_mUo Ag`mdYr bmoH$ H$arV
Agbo`m `oH$ H$_mMo `mo` VoM \$i `mbm XoUo `mgmR>r {ZdmS>m
H$aUmam hm _hmZ `m`rM hmo`. ^JdVmMo `m`XmZmMo ho H$m_ {H$Vr
AZmH$bZr` Amho Zm !
ZoVm: ZoVm hUOo ZoVd H$aUmam. `m OJV-$nr MS> `mbm Mmb{dUmam,
`oH$mbm `m`m H$`mUmgmR>r _mJXeZ H$aUmam `m AWmZo ZoVm.
g_raU: gdmV`m_r dmg H$aUmam, `m `oH$mbm, gJirH$Sy>Z, g_mZ
_mUmV Amn`mH$S>o AmH${fV H$aVmo, o[aV H$aVmo `m AWmZo Vmo
g_raU: `oH$mMm mgmoN>dmg EH$mM H$maMm, `m {H$`o_wioM
`oH$mV MV` Amho, mU Amho Am{U `m`m AmYmaoM `oH$OU
H$m`aV AgVmo. `m gdm_mJrb Or gmm `m AWmZo ^JdmZ g_raU:
AmhoV.
gh_yYm: _yYm, Aj Am{U nmX hUOoM AZwH$_o {ea, S>moio d nm`.
{dm_m: `mbm hOma {eao, hOma S>moio d hOma nm` AgyZ Omo
ghmj:
{dmM Am_m Amho.
ghnmX:
gh_yYm hUOo gh~w{. `mbm ghera AmhoV Agm AW ZgyZ
`mMr ~w{ Anma d AWmJ Amho Vmo.
ghmj hUOo Ho$di gh Aj AmhoV Agm ZgyZ Omo gdgmjr Amho.
ghnmX Amho qH$dm Omo AZVnmX Amho. Am{U {dm_m hUOo
na_m`mMo A`$ d$n. `m {dmVrb gdM {eao `mMr AmhoV,
gd nmX `mMo AmhoV, gd ~mh `mMo AmhoV, gd Aj `mMo AmhoV,
gd Zo `mMo AmhoV Am{U `oH$mMm Am_m VmoM Amho d hUyZ Vmo
{dm_m hmo`. `oWo _ZmV EH$ `oVmo Vmo hUOo ghM H$m ?
{dUwghZm_M H$m ? H$_r qH$dm A{YH$ H$m Zmhr?
{dUwghZm_
85
84
{dUwghZm_
{dUwghZm_
87
86
{dUwghZm_
{dUwghZm_
89
88
{dUwghZm_
^JdmZ Omo gmX XoVmV Vmo Ho$di _Zw`m`m H$_mZwgma AgVmo. `mV
dmW Va ZgVmoM nU ^oX^md nU ZgVmo. EImmMm IyZ hmoUo Am{U
EImXm IwZmVyZ qH$dm IwZm`m AmamonmVyZ dmMUo qH$dm EImXm n[ajoV
nmg hmoUo qH$dm Xwgam ZmoH$arVyZ H$mT>bm OmUo ho gd `m`m `m`m
H$_m_mUo `m`m nXamV Q>mH$Uo hmM ^JdVmMm H$nmgmX.
gm_m: gwgmX hmo`m~amo~aM ^JdmZ gm_m AmhoV. `mZm H$moUVohr
H$_ H$a`mMo H$V` Zmhr, m H$$Z Ko`mg `mo` Ago H$mhr {eH$
Zmhr (Adm`_), `mZm Z {_imbobo Ago H$mhrhr Zmhr
(AZdm`_) Am{U hUyZ Vo gm_m AmhoV. (JrVm 3/22) Vo
^$mda H$nm H$a`mgmR>r {Z{_mM emoYV AgVmV. Am{U hUyZM
`m`m nm`m`m AJR>mbm ~mU _maUm`m `mYmbm gwXm `mZr
dJ {Xbm. Vo JwUmVrV AmhoV, H$$Um_` AmhoV, {ZH$m_ AmhoV Am{U
hUyZM gwgmX Am{U gm_m AmhoV.
{ddYH$: "{d KUmoVr{V {ddYH$.' `m {dmbm ^JdmZ YmaU H$aVmV
hUyZ Vo {ddYH$ AmhoV. {dUwghZm_mMr gwadmVM "{dd' `m
^JdVm`m Zm_mZo Pmbr Amho. `m {dmMo Oo YmaU H$V} Vo {ddYH$.
YmaU H$aVmV hUOo Zo_Ho$ H$m` H$aVmV? Amn`mbm "gwYmaUm' e
_m{hV Amho. g_mOmMr YmaUm H$aVmo-gwYmaUm H$aVmo Vmo Y_. AmVm
Y_ Hw$R>o {XgVmo H$m ? qH$dm Vmo gwYmaUm H$aV Amho Ago H$Yr H$moUr
nm{hbo Amho H$m ? naVw hrM Y_mMr J^Vm. YH$ hm e J^Vm
dmMH$ Amho d `m AWmZo ^JdmZ {ddYH$ AmhoV.
{dd^wJ$: ^wH$ hUOo ^moOZ, nmbZ `m AWu `oVmo. `m {dmMo ^JdmZ ^moVo
AmhoV. {ddmMo gOZ, nmbZ Am{U ghaU H$V}o `m Zm`mZoM `mZm
God hUOo Generator, Operator and Destroyer hQ>bo Amho.
{d^w: ^y YmVybm {d hm CngJ bmdbm H$s {d^w eX ~ZVmo. ^y hUOo AgUo.
{d hUOo {deof. Vohm {deofdmZo AgUo AWmV {dd$n AgUo.
^JdmZ {ZJwU {ZamH$ma AmhoV. naVw {ZamH$ma Ago ho ^JdmZ
{ddmH$ma hmoD$Z gdmV`m_r AgVmV. Vo EH$mMo AZoH$ Pmbo. EH$
{dUwghZm_
91
90
{dUwghZm_
{dUwghZm_
93
92
{dUwghZm_
H$s H$m` {g{g Zo`mg lr g_W AmhoV. (nU dmVdmV _r Ho$bo Ago
hUVmo Vo doJio.) AmnU H$aVmo Vr gmYZm. \$bXmVd Ho$di
^JdVmH$S>o. AmnU _m`m _wbmbm ZmoH$arbm bmdboV d _r `mMr
OmU R>odbr Va AmnUmg ~ao dmQ>Vo. (AmnU hUVm _r H$Vk Amho)
`mM_mUo _mPo gH$n {g H$aUmao "{g{X:' ^JdV AmhoV `mMo
Oa _r gVV _aU R>odbo, OmU R>odbr Va ^JdmZ nU g hmoVmV.
{g{gmYZ: {g{ m hmoUo hUOo ^JdV mr hmoUo Agm `oWo {g{Mm AW
AgyZ ^JdV mrMo Ho$di EH$_m gmYZ hUOo ^JdVM hmoV.
hUyZM JrVoV hQ>bo Amho_Zw`mUm ghofw H${V{V {g`o &
`VVm_{n {gmZm H${_m do{m VdV: && 7.3.
^JdV mrgmR>r (dmV{dH$ {g{ m H$$Z Ko`mgmR>r) hOmamo OU
`Z H$aVmV. (nU gdmZmM Vr {_iVo Ago Zmhr) Va Aem `Z
H$aUmamnH$s EImXmM `mZm VdmZo OmUVmo. ho H$go H$m` KS>Vo Va
Ho$di ^JdV H$noZo. Vohm {g{ mrMo-^JdV mrMo gmYZ Ho$di
^JdV Am{U hUyZM lrH$U: eaU __ &
{dUwghZm_
95
94
{dUwghZm_
df^: df^ Mm AW lo>. ^JdmZ gdlo> hUyZ `mMo EH$ Zmd df^.
`mM_mUo df^ qH$dm F$f^ Mm EH$ AW ~b Agmhr Amho. ^maVr`
gH$VrV ~bmbm {OVH$m AmXa Amho {VVH$m _mUgmbmhr Zmhr.
eoVm_`o _b_y `mJyZ, _ohZV KoD$Z eoVrCnmXZmMm dfmd H$aUmam
Vmo df^. `mM_mUo ^JdV ^$mda H$noMm dfmd H$aVmV hUyZ Vo
df^. ^JdmZ ~wXmMo Zmd JmV_ Am{U JmV_ hUOo Cm_ ~b. Aem
H$mao ~bm`m gdm{JU Cn`w$Vod$Z ny{d _wbmMo Zmd ~bmd$Z
R>od`mV {VR>m dmQ>V Ago.
{dUw: _hm^maVmVrb CmoJndmV (70,13) `mgmZr "{dUw' Mm AW
gmJVmZm hQ>bo Amho "{dUwa {dMH$_UmV'qH$dm "dodo>r: B{V {dUw'
AWmV gd ~mOyZr `m Vmo {dUw. lwVrV hQ>bo Amho H$s "VV g>dm
VXodmZwm{deV' - {dd {Z_mU Pmbo Am{U _J `mV `mZo doe
Ho$bm. naVw `oWo `m bmoH$m`m `m n{h`m MaUmVrb gd Zm_o "df'
`m YmVynmgyZMr AmhoV. `m_wio `mMm {dMma H$aVm `oWrb Zm_
"{dUw' ZgyZ "dUw' Agmdo. `m AWmZo {dMma H$aVm "dUw' hUOo
dfUerb hUOoM gVV H$noMm dfmd H$aUmam. gmYr Jmo> KoD$.
AmnU niV niV aodo Q>oeZda/{d_mZVimda `oVmo. nU Amnbr aodo
qH$dm {d_mZ MwH$Vo. AmnU AJXr ^JdVmMm Ymdm H$aV niV `oV
AgVmo. nU Var aodo MwH$Vo. AmnU _ZmVyZ ZmamO hmoVmo d hUVmo H$s
^JdVmMr BN>m. naVw Amn`m ~m~V aodo MwH$dyZ ^JdmZ H$noMm
dfmdM H$aV AgVmV. (aodo MwH$`m_wio ^JdVmZm Amn`m
gm_mZmMr Mmoar hmo`mMo Q>mim`Mo AgVo qH$dm AnKmVmVyZ dmMdm`Mo
AgVo. `m AWu ^JdmZ Amn`mda H$nmM H$aV AgVmV. Amn`mbm
Vo Ho$di g_OV Zmhr BVHo$M).
dfndm: df Mm AmUIr EH$ AW hUOo Y_. Am{U nd hUOo H$m` ?
AmnUmg Am{X nd, CmoJ nd, dZ nd, em{Vnd _m{hV Agbo. Vr
nd} MT>`m H$_mMr AmhoV. Am{U hUyZ ndMm EH$ AW (da da
ZoUmar) nm`ar. ^JdV mr hm `oH$ _Zw`mMm na_Y_ Amho, Vr
eodQ>Mr nm`ar hmo`. Vr H$_mH$_mZo A` nm``m MT>V MT>V JmR>m`Mr.
{dUwghZm_
97
96
{dUwghZm_
{dUwghZm_
99
98
{dUwghZm_
{dUwghZm_
101
100
{dUwghZm_
{dUwghZm_
103
102
{dUwghZm_
{dUwghZm_
105
104
{dUwghZm_
Om`mMm _mJ hUOo OJV: goVy. ggma Am{U _moj `mZm gmYUmam
AWmV ggmamH$Sy>Z _mojmH$S>o KoD$Z OmUmam _mJ hUOo OJV: goVy. hm
goVy hUOo AmnU H$nZm H$aVmo Vgm Wyb goVy hUOo nyb Agob H$m?
Va Zmhr. Vohm Y_mMaU hmM OJV: goVy hmo`. Mma nwfmWmnH$s AW
Am{U H$m_ _mojmV ZoVmV H$m ? Cma Amho Zmhr. nU Y_ _m (AW d
H$m_ `m`mmao) _mojmV ZoVmo. hUyZ `m {dmMo YmaU H$a`mgmR>r
Y__`mXm XmI{dUmam Vmo OJV: goVy AWmV ^JdmZ.
g`Y_namH$_: `mMm Y_, kmZ Am{X JwU d namH$_ ho g` Amho Vo g`Y_namH$_ hmoV. qH$dm Oo g`, Y_ Am{U namH$_ `mZm YmaU H$aVmV Vo
g`Y_namH$_ hmoV. hUyZM hQ>bo Amho "g`_od O`Vo ZmZV_'.
hUyZM ^mJdVm`m AJXr n{h`mM bmoH$mV ^JdVmMo `mZ
H$aVmZm "g` na_ Yr_{h' hUOo g`mMo (AWmV ^JdVmMo) `mZ
H$$ Ago hQ>bo Amho.
qMVZ :
AmB Amn`m _wbmbm o_m{Ve`mZo AZoH$ H$ma`m ZmdmZr ~mobmdVo.
_wbJm `j g_moa Agbm d `mbm Zmd Agbo Var A` AZoH$ ZmdmZr
`mbm hmH$m _maVo. _wbmdarb o_ `$ H$a`mMm Vmo EH$ _mJ hmo`.
^JdVmdarb - A`$ na_oamdarb - o_ `$ H$a`mMm, `m`mer
^mdZm_H$ EH$$nVm gmY`mMm EH$ _mJ hUOo `m`m JwUH$_mZwgma
`mZm m Pmbo`m Zm_mZr `mMo _aU H$aUo hmo`. lrH$U: eaU __&
106
{dUwghZm_
{dUwghZm_
108
{dUwghZm_
Ago ho MH$ Mmby Amho - ~XodmMr 100 df} nyU hmoBn`V ho MmbyM
amhrb.
~XodmMr 50 df} nyU Pmbr AgyZ g`m 51 `m dfmMm n{hbm
{Xdg ({Vr` namY} oVdmamh H$n) gw Pmbo.
~XodmMr 100 df} nyU Pm`mda gwXm ho MH$ (`m `wJmMo Aem
H$maMo AmdVZ) MmbyM ahmUma. Aer AmdVZo H$aUmam hUyZ `mMo
EH$ Zm_ "`wJmdV' hmo`.
hr AmH$S>o_moS> Amn`m Amdm`m~mhoaMr Amho - AmnU Vr gmoSy>Z XoD$.
H$mi ho n[a_mU H$m` Agob Vo H$nZmVrV Amho. H$mb hUOoM
^JdmZ.
^JdVmZr H$mimMr Aer {d^mJUr Ho$br `mMm AW ^JdmZ dV
AmhoV hUOo H$mbmhZ doJio AmhoV, H$mbm`m ~YZmV Vo `oV ZmhrVH$mbmVrV Amho.
`m `wJm`m n[a_mUm`m VwbZoV Amnbo goH$X, {_{ZQ>, Vmg, {Xdg,
am df hr H$mimMr n[a_mUo {H${V N>moQ>r AmhoV Zm ! AWmV hr
N>moQ>mVrb N>moQ>r H$mimMr {d^mJUr H$aUmao ^JdVM.
hUyZM hQ>bo Amho - H$mbm` V_ Z_: &
`wJmdV: darb _mUo `wJmMr AmdVZm_mJyZ AmdVZo H$aUmao. Aer
AmOn`V {H${V AmdVZo Pmbr Vo `mbmM _m{hV.
ZH$_m`: Z EH$ hUOo ZH$. `mMr _m`m AZoH${dY $nmZo JQ> hmoVo. naVw
Ago AZoH${dY $nmV H$Q> hmoD$Z gwXm `mMo _yi $n A~m{YV
AgVo. KamV "_mohZMo' b Pmbobo AgVo. gd ZmVodmBH$ EH$
O_VmV. _J H$moUr `m _mohZbm H$mH$m hUVmo, H$moUr _m_m, H$moUr
^mMm, H$moUr nwV`m, H$moUr Xra hUVmV, dS>rb "EoH$ boH$m' hUVmV
Va ~m`H$mo "EoH$bo H$m' hUVo. hr _mohZMr BVH$s $no Agbr d Vr Iar
Agbr Va _yi _mohZ EH$M d Vmo A~m{YV Amho. VV Amn`m {d{dY
$nmZo Vmo Amnbr _m`m XmI{dVmo hUyZ ZH$_m`.
_hmeZ: AeZ hUOo ^moOZ. _hmAeZ hUOo `mMo ^moOZ Iyn _moR>o Amho.
JrVoV hQ>bo Amho H$s _Zw`m`m e[aamV ddmZa A{ hmoD$Z `mZr
Imobo A ddmZa A{ nMdVmo hUOo `mMo ImUo {H$Vr _hV
Agob Zm ! Ahmo; {dmMm b` H$aVmZm Vmo gmao {dM {JiH$V H$aVmo
Am{U hUyZM `mbm _hmeZ hQ>bo Amho.
JrVo_`o "H$m_ Ef H$moY Ef' hm H$m_ hUOo H$moY, _hmeZ AWmV
nwH$i ImUmam Amho, Vmo H$moU`mhr ^moJmZr V hmoUmam Zmhr Ago
hQ>bo Amho.
A`: Oo B{`JmoMa Zmhr hUOo Oo B{X`mZm ` Zmhr Vmo A`. Ahmo,
na_m_m hm B{`mMm {df` hmoD$M eH$V Zmhr. Wyb AmH$ma Zg`m
H$maUmZo hUOoM Vmo ` Zg`mZo `mbm A` hQ>bo Amho.
`Vn: A` ZVa `$$n ho {deofU Ambo Amho. Xmohr {d$mWu AmhoV.
hUyZ `oWo "A`$$n' hoM Zm_hr Agy eH$Vo. A`$ hUOoM
A{M` hmo`. `mMo qMVZhr Ho$bo OmD$ eH$V Zmhr Vo A`$. naVw
qMVZ Ho$bo OmD$ Z eH$Um`m `mbm `mZmV nm{hbo OmD$ eH$Vo.
`mZmdWoV ^JdmZ X`mV `$ hmoVmV. hUyZ `oWo `$$n Ago
hQ>bo Amho. `$ AgmoV AJa A`$ Xmohr $no EH$M. hQ>boM Amho
Zm- VwO gJwU hUyZ H$s {ZJwU ao & gJwU {ZJwU EH$ JmoqdXw ao &&
gh{OV: Xod-Agwa `wm_`o XodmZr ^JdVmMr mWZm Ho$br Am{U
AgwamMm Zme H$$Z XodmZm {dO` m H$$Z {Xbm. `oWo gh ho Zm_
m{V{Z{YH$ AgyZ `mMm AW AZoH$. AZoH$m`mda {dO` m
Ho$`m_wio Vo gh{OV AmhoV. naVw `mZr Ho$di ghmZm (AZoH$
AgwamZm) qOH$bo Ago Zho. ghmd{Y (hUOo Ag`M Zho Va
gdM ^$mZm) `mZr ^{$Zo qOH$bo hUyZ Vo gh{OV hmoV.
AZV{OV: `m`m {dO` {_i{d`mMr e$s A{M` Amho - A_`mX Amho.
hUyZ AZV{OV.
{dUwghZm_
111
110
{n` Vo {e>o>. hUyZM Amn`m {d^yVr gmJVmZm ^JdmZ hUVmV "km{ZZ: Ah_ A`W_ {`:'- kmZr bmoH$mZm _r A`V {n` Amho.
(JrVm 7.17) {e>o>- hUOo kmZrOZmZm ^JdmZ {` AgVmV H$maU
Vo B> AmhoV, {d{e> AmhoV, A{d{e> AmhoV. kmZr OZ ^JdVmMo ho
$n, ho JwU, ho H$m` OmUVmV - Vo `mMo d$n AmoiIVmV-hUyZ
`mZm Vo {` hmoV. (EH$_oH$mZm EH$_od {`.)
{eIS>r: {eIS> hUOo Vwam qH$dm H$bmn Am{U Vmo YmaU H$aUmam Vmo
{eIS>r. _moam`m S>mo`mda Vwam/nmR>r Vwam AgVmo (_moanrg). Vmo
YmaU H$aUmao Vo {eIS>r. JJg{hVoV EH$ H$Um>H$ hUyZ Vmo Amho.
`mV "H$U dXo OJ_'Ago hUVmZm ^JdmZ lrH$UmMo dUZ
"~{h{nN>mdMyS>mJ_' Ago Ho$bo Amho. _moa{ngmMo {eamo^yfU `mZr
YmaU Ho$bo Amho Vo H$U OJ Ago hQ>bo Amho. _moa ho gadVrMo
dmhZ hmo`. gmame Omo gadVrMo dmhZ ~Z`mMm `Z H$aVmo
(gadVrMm nwOmar) `mbm ^JdmZ lrH$U S>mo`mda YmaU H$aVmV,
S>mo`mda KoVmV. `oWo Z Agm Amho H$s gadVr hUOo H$moU,
gadVrMm nwOmar H$moU ? ~r.H$m_., ~r.B. Eb.Eb.~r., E_.~r.E.
hmoUmam gadVrMm nwOmar Zho. dmL>_` gadVr Vr hmo` Or
"OZVmK{dbd:' hUOo OZVoMo AK hUOo nmn Xya H$aVo. jwVm,
nmn, XrZVm, bmMmar, AY_mMaU Aem nmnmZm H$mTy>Z Q>mHy$Z
{O`m_wio OrdZmV ^`Vm, {X`Vm, gVm, n{dVm `oVo Vr
gadVr. Am{U {VMm nwOmar-qH$dm `m_mUo AmMaU H$aUmam Vmo
gadVrMm nwOmar d Vmo _bm A`V {` hmo` Ago ^JdmZ hUVmV.
Zhfmo: Zh Mm AW ~mYUo qH$dm JwS>miUo. Amn`m _m`oZo gd ^yVmZm ~X
H$aVmV, ~YZmV OIS>VmV hUyZ Zhf.
df: H$m_Zmny{VMm dfmd H$aUmam, A`wX` d {Z:lo`g `mMr `moOZm
H$aUmam. ^$mbm Oo `w$ Amho Vo nwadUmam.
H$moYhm: H$moY hm {ZgJXm Amho, `oH$ ^yV_mmV Amho. naVw EH$m gr_oZVa
`mMo hZZ H$aUmam - hUOo H$moYmMm Zme H$aUmam. naVw ^JdmZ
{dUwghZm_
113
112
{dUwghZm_
{dUwghZm_
115
114
{dUwghZm_
`mnmgyZ T>iV ZmhrV. CXm. 100 AnamY _r _m` H$aoZ Ago dMZ
{eewnmbm`m AmBbm ^JdVmZr {Xbo Vo gdXZmZo. 101 dm AnamY
Ho$bm `mdoir gwXm ^JdmZ g hmoVo Am{U {eewnmbmMo {ea
gwXeZMH$mZo `m`m YS>mnmgyZ doJio H$aVmZm gwXm Vo g hmoVo.
(daH$aUr Moh`mda Vo Hw$ hmoVo nU AV:H$aUmV gVmM hmoVr.)
{WV: AmnUmg {WV`e eX _m{hV Amho. `em_wio {gXnmdbobm Vmo
{WV`e. Vohm {WV hUOo {gX "AVmo@p_ bmoHo$ doXo M {WV:
nwfmom_:'- (`m H$maUmZo) bmoHo$ M hUOo bmoH$m_`o Am{U doXo
(A{n) hUOo doXm_`o gwXm nwfmom_ `m ZmdmZo (_r) {gX Amho
(JrVm 15.19).
mU: _Zw` earamH$Sy>Z AV~m gd {H$`m mUm_wio KS>VmV. Agm hm mU
earamV n[anyU ^$Z Amho. earam_mUoM `m OJVmMo/{dmMo gd
`mnma - _J Vo gy`mMo CJdUo Agmo, \w$bmMo C_bUo Agmo qH$dm
YaUr_Yrb ^yH$n Agmo-mUm_wioM KSy>Z `oVmV. AmH$mem`m AZV
nmoH$irV H$moUVmhr dm`w/dmVmdaU Zmhr-nU `oWo mU Amho. mUmMr
gdloR>Vm {gX H$a`mgmR>r N>mXmo`mon{ZfXmV EH$ $nH$ Amho. EH$Xm
gd B{`m_`o {ddmX Pmbm H$s gdm_`o lo> H$moU. `mda `mZr
{nVm Omn{VZm {dMmabo H$s Amhm_`o lo> H$moU. Omn{VZo
gm{JVbo H$s Vw_`mnH$s `mZo earamMm `mJ Ho$`mda Vo eara Or{dV
ahmUma Zmhr Vmo lo>. `mda dmH$ B{`mZo EH$ df^a eara`mJ Ho$bmnU eara Or{dV am{hbo. `mM_mUo H$_mZo Mjw, lmo, _Z B. `oH$
B{`mZo 1-1 df eara`mJ Ho$bm; Var nU eara Or{dV am{hbo. eodQ>r
mUmZo eara `mJ H$a`mMr Ho$di BN>m `$ Ho$br _m, A` gdM
B{`o ^`^rV Pmbr d mUmbm hUmbr, "^JdmZ ! AmnUM Am_Mo
dm_r AmhmV, gdlo> AmhmV'.
mUX: gdlo> Agm mU XoUmao Vo mUX. OrdZ XoUmao Vo mUX.
dmgwdmZwO: dmgd hUOo B. ^JdVmZr dm_ZAdVma KoVbm - AWmV
H$`nF$ftmam Am{XVrnmgyZ BmMo AZwO hUyZ AdVma KoVbm hUyZ
{dUwghZm_
117
116
{dUwghZm_
{dUwghZm_
119
118
{dUwghZm_
120
{dUwghZm_
{dUwghZm_
123
must !
122
{dUwghZm_
124
{dUwghZm_
{dUwghZm_
127
126
{dUwghZm_
{dUwghZm_
129
128
{dUwghZm_
Vmo gwmV ~wSy> eH$Vmo, AmH$memV CSy> eH$Vmo Am{U O{Zrda XmSy>
eH$Vmo. (m mmMr H$moUmer VwbZm hmoD$ eH$V ZgmZo AVwb ZVa
ho Zm Ambo Amho.)
^r: m eXmMr ^r: Am{U A^r: Aer XmoZ $no hmoVmV. gd XOZ
^JdVmMo ^ mZVmV hUyZ Vo ^r. mMmUo gmJmZo
dYnmbZ H$aUmmgmR>r hUOo gmZmgmR>r Vo A^r AmhoV.
^rMm EH$ AW ^H$a Am{U hUyZ {d$n nmhVmZm AOwZ hUVmo"^rVm{Z ajm{g {Xe: dpV'- amjg bmoH$ ^^rV hmoD$Z Xmhr
{XemZm niV AmhoV (11.36), Vo $n nmhZ AOwZ nwT>o hUmbm, "^oZ
o Z: {WV'- ^rVrZo mPo Z AV WrV hmoV Amho.
AmMm oWo H$m hUVmV nhm, "gmJd{VZm A{^: B{V dm' gmJmZo dmJUmmgmR>r YmMm Adb~ H$aUmmgmR>r ^JdmZ
A^r AmhoV. "A^r' ho Zmd d{XH$ H$mimVrb F$ftZr moObobo
Amho. Vo mm dmZw^dmda AmYm[aV Amho. F$fr Agbo Var H$m
Pmbo, mmda gwm AS>MUr d gH$Q>o oVM hmoVr Zm ! nU mMr
m ajUH$mda AZ lm hmoVr. AmOm dkm{ZH$ wJmV gwm
lm^pV gpdV: ^mdmZo Ho$bom ghZmmm nR>UmZo AS>MUr
d ^mnmgyZ wwVVm PmmMr AZoH$ CXmhaUo AmhoV. nU Vargwm
gmJmZo MmbmMm, YmMaU H$amMm Am{U mgmR>r emmmg
H$amMm Amnbm {Z H$m hmoV Zmhr ? "AmOm H$mimV gmJmZo
dmJmMo {Xdg Jobo' hr nidmQ> H$m ? rM Oa Ago hUmbm
bmJbmo Va nwT>m {nT>rbm Yra H$moU XmIdUma ? mJ H$moU gmJUma
? Am{U Vr {nT>r Var gH$Vr~b H$m A{^mZ ~miJUma ?
gk: g Am{U k. g hUOo gd m{Umm~m~V g^md amIUo,
AmMaUo hmM mmgmR>r k Amho, Y Amho, H$V Amho Vmo gk.
Xgam EH$ AW Amho - g + k. AWmV {dmMr Cnmr d ghma
Ho$hm H$amdm ho Cm H$mao OmUUmam Vmo gk. n[apWVr BVH$s
^mZH$ Pmbr AgyZgwm AOyZ ^JdmZ AdVma H$m KoV Zmhr ? Ago
{dUwghZm_
131
130
{dUwghZm_
{dUwghZm_
133
132
{dUwghZm_
gVV ~amo~a amhVmo, OrdZmMm hoVy n> H$$Z gmJVmo. r XmmoXa Amho
hr AmoiI XoVmo. EdT>o H$$Z r OmUrdnydH$ AWdm AOmUVm Oar
^aH$Q>bmo Var Vo ghZ H$aVmV. bm dmQ>Vo AmnmgmaIo H$nU,
{Zbm AmnUM ! gh nmgyZM ghg hUOo gmhgr, YmS>gr, namH$r
dmr {ZmU hmoVo. Vohm m gmhgr dmrMm Aml KoD$Z {Z H$$.
r H$nUVm gmoS>Uma. m H$nmbyMr H$nm m H$$Z KoUmaM.
hrYa: hr hUOo YaUr. Am{U mAWu hrYa qH$dm YaUrYa hr Zmdo
mnydu Ambr AmhoV. nU m cmoH$mVrb mnydum ZmmMm AW
bjmV KoVm hr hUOo Xoh. m Xohmm {Z{mmZoM m ^yMr mr
hmoD$ eH$Vo. m XohmMm OrdZmYma hUOo hrYa. m XohmZm YmaU
H$aUmam mZm CJmM YmaU H$aVmo H$m ? m YmaU, nmbZ, nmofU
H$ammJo mMm {Z{V Agm H$mhr Var hoVy AgUmaM Zm ? mMr
dmr H$m Agob Vmo Agmo, r m ^moJ ^moJmV amU hmoUma. "r
moR>m Y{ZH$ Amho. moR>m Hw$imV Obobm Amho, mmgmaIm Xgam
H$moU ? r k H$arZ, XmZo XoBZ, OoV amhrZ, B{V JrVm 16.15. AmVm
m Amgwar dmrMmM Oa r Aml KoUma Agm {Z Ho$bm Va J
hrYa Var H$m H$aUma ?
hm^mJ: hmZ ^mJ - "^mJmdVmaofw B{V dm hm^mJ: &' AdVmamV
Eow$ CH$> ^moJmMm Cn^moJ KoVmV hUyZ hm^mJ. r nU
hm^mJr Amho. H$maU ^Jdmrg AZw$n Agm Cm Xoh {imbm
Amho. Vo ^m hUOo Vmo Xoh ZmedmZ Amho. nU Xgm AWu r
hm^mJ Amho. Xoh ZmedmZ Agbm Var mM Xohmmao bm ^JdVmMo
^V hmoVm oVo. ho ^m ^JdVmZmhr Zmhr.
doJdmZ: A{VdoJdmZ AmhoV. m Amho. naVw r nU doJdmZ Amho. Zmmao r
goH$Xmm H$mhr ^mJmm H$mimV Mmda OmVmo. nU ~g ! mPr
Ob, ZmodoJmEdT>rM. Amnmbm mnojm A{YH$ doJ mhrV Zmhr.
^JdmZ "Zgmo Odrmo' (Be Cn{ZfX 4) hUOo Zmnojmhr OmV
doJdmZ AmhoV. r ZmodoJmZo OoWo OodT>m doimV nmoMVmo VoWo Vo r
{dUwghZm_
135
134
{dUwghZm_
{dUwghZm_
137
136
{dUwghZm_
{dUwghZm_
139
138
{dUwghZm_
{dUwghZm_
141
140
{dUwghZm_
{dUwghZm_
143
142
{dUwghZm_
{dUwghZm_
145
144
{dUwghZm_
{dUwghZm_
147
146
{dUwghZm_
148
{dUwghZm_
{dUwghZm_
151
150
{dUwghZm_
{dUwghZm_
153
152
{dUwghZm_
154
{dUwghZm_
{dUwghZm_
157
156
{dUwghZm_
{dUwghZm_
159
158
{dUwghZm_
{dUwghZm_
161
160
{dUwghZm_
{dUwghZm_
163
162
{dUwghZm_
164
{dUwghZm_
{dUwghZm_
167
166
{dUwghZm_
168
dra~mh:, {dXmaU:
gwdV: dV hUOo H$m ho mhrV Amho. gw-dV hUOo Cm dV AgUmam. nU
dVm-dVmVrb $aH$ nmh h. ^JdVmMo gwdV H$m-Omo gd Y bmM
AnU H$aVmo, "moH$ eaU dO' Ho$di bmM eaU oVmo, "Ah dm
gdnmno: moj{m{' "r mbm gd nmnmVyZ w$ H$aVmo'. ^y
amMmMo dV H$m, "A^ gd^yVomo XXmoVX dV ' (Omo bm
eaU oVmo) Aem gd m{UmmZm r A^ XoVmo. H$mhr Var Am{U
H$mhrVar hUmnojm "{Z{V lo:' {Z{VnUo H$mU H$aUmao Ago
H$mhr Var XomMo dV Amho.
AmnU gwm dV amIVmo, dVr hmoVmo. H$m AgVo dV ? EH$ bj
VwbgrXbo AnU H$amMo hUOo H$mhr Var XomMoM dV AgVo. naVw
AmnU BVHo$ H$mhr {ZH$nQ> Zmhr. m dVmmJo Amnbm H$mhrVar gw
hoVy AgVmoM. Am{U mVyZ hUyZ J dV mMm Amnm >rZo dmWu
AW H$m Vmo bjmV oVmo. dV hUOo OrdZyo. mm OrdZmMo
y qH$dm dV H$m Agmdo Va Vd{Okmgm AWmV ^JdV mr Am{U
J gwdVr H$m H$aVmV ? "n[amUm gmYyZm, {dZmem M XH$Vm,
YgWmnZmWm'.
gwwI: "gwwI' Mm gai AW hUOo g wI Agbobm. "gwwIH$XV'
mhrV Amho Zm ? "gwwI: M EH$XV' mMo wIH$b gwwI hUOo
H$go Amho ? H$nm Am{U odfmd H$aUmao hm mm Mohmda
AgVo. Vo m onyU hmmMr Aer dfm H$aVmV H$s mwio ^$mMo
{Vhr H$maMo Kmoa Vmn emV hmoVmV. mm Mohmdarb hmmwio
"emoH$mlwgmJa{demofU' "emoH$mVyZ {ZmU hmoUmm AlyMo gmJagwm
{demofU hUOo AmQ>dbo OmVmV'. AWmV mMo gwwI gd H$maMo
emoH$ Zmhrgo H$$Z H$nm Am{U omMm dfmd H$aVo. (^mJdV
3.28.31-32) ^JdV gwwwI Amho ho {Z{V. m gVoVyZgwm Vo
gVV H$mhr Var XoV AgVmV. nU J mm wImMo H$m ? Vo gVV
g AgVo H$m aS>Ho$ AgVo ? "g dXZ emVmo' Mm AmXe gmoa
169
{dUwghZm_
{dUwghZm_
171
170
{dUwghZm_
172
{dUwghZm_
{dUwghZm_
175
174
{dUwghZm_
{dUwghZm_
177
176
{dUwghZm_
178
179
{dUwghZm_
180
{dUwghZm_
182
{dUwghZm_
{dUwghZm_
185
184
{dUwghZm_
186
{dUwghZm_
Agm gJ Zmhr.
qgh: mnydu "Aw gdH$ qgh...' oWo (35 m bmoH$mV) qgh Zm
Ambo Amho. m cmoH$mVrb MaUmVrb qgh ZmmMm VoWrb AW ghma
H$aUmam Agm Amho. oWrb qgh ZmmMm AW qghmmUo hmnamH$r
Agm Amho. qghmbm mm namH$mwio OJbmMm qH$dm d mmMm
amOm hQ>bo Amho. ZmamU ~bdmZ Amho, YraJ^ra damV doXmMm
Cma H$aUmam Amho, {Z^ Amho, AVwb namH$r Amho. mmV
nmfd Amho, wda mV H$aUmam Amho. gVw> Amho (qghmMo nmoQ>
^abo Agob hUOo Vmo gVw> Agob Va Vmo gmoa h[aU Ambo Var mbm
maV Zmhr) Am{U hUyZ qgh Amho. hUyZM Amnm ZmdmnwT>o qgh
bmdUo ^yfUmdh mZUmao bmoH$ AmhoV.
^yVhoa: gd ^yVmmMm hmZ Ba Amho. Amnm {d^yVr gmJVmZm. JrVoV
^JdmZ hUVmV, "gdbmoH$hoa' gd bmoH$mVrb BamMm Ba r
Amho/(JrVm 5.29),"m ^yVhoa' gnyU ^yVmMm hmZ Ba r
Amho. (JrVm 9.11) "bmoH$hoa' ({Vhr) bmoH$mMm hmZ Ba r
Amho (JrVm 10.3), "hoa' ~Xod B. BamMm gwm Ba r Amho.
Am{XXod: m MaUmVrb gd Zmo Xod nXmMr AmhoV. Am{X hUOo nydu qH$dm
gwdmVrnmgyZ, nU nydu hUOo H$emm nydu ? Cnmrnydu Agm AW
Agob Va Cnmrnydu H$mhrhr ZhVo. Xod Mm EH$ AW H$me qH$dm
H$meUo. Cnmrnydu AYma ZhVm qH$dm H$me ZhVm. mdoir $$
Am{XXod hmoVm. Ahmo; H$moUVmhr H$mi ZhVm Va "hmoVm' hm
^yVH$midmMH$ eX Va H$gm dmnaUma ! ^JdVmMr VwVr H$aVmZm
AOwZ gwm mZm "Am{XXod' hUVmo (JrVm 10.12) Xodmmhr AmYr
AgUmam. Am{XXodmMo d$n H$m Agob hmo? wima^ Ama^ Vmo
{ZJwUmMm hmoVm nU {ZJwU hmoVm, hUOo JwUa{hV hmoVm, gJwU ZhVm,
JwUmVrV hmoVm.
hmXod: JwUmVrV Am{U JwUa{hV Agbm Var Vmo lo> JwU AgUma hmoVm Am{U
Am{X Agmwio o> hmoVm/Amho. Vmo gd XodmV hmZ Amho. hmZ
{dUwghZm_
189
188
{dUwghZm_
Cma: Cma {Xem, mMo Cma, ZVa, Cm VgoM Cma ho EH$ {dUwMo Am{U
{edmMo Zm hmo. Cma mMm mM AZwfJmZo AmUIr nU EH$ AW
Amho. gmYH$ AdWm ho nyd $n Ago hQ>bo AgyZ {gmdWm qH$dm
AmkmZ ho Cma $n hmo. nmS>dmZr dJmamohUmgmR>r Cma {Xeobm
mU Ho$bo mMm AW Vo mojmdWog nmoMbo. Cma $nmZo gd {d
ZmamUmMo {R>H$mUr {V{>V Amho hUyZ mMo Zmd Cma. moj XoUmao Oggma~YZmXmaVr{V hUyZ mMo EH$ Zm Cma.
Jmon{V: Jmo m AZoH$ AWmnH$s EH$ AW hUOo {ham Diamond ho m{hV Amho H$m
? JmooX hUOo {hmbmV m hmoUmam EH$ ydmZ IS>m (gem) ho
AmnUmg m{hV AmhoM. Jmo hUOo Jm qH$dm JmBnmgyZ m hmoUmao
gd. Ogo H$s Jmoag, Jmo, Jmoy. Jmon{V hUOo JmBMo nmbZ. ajU
H$aUmam Vmo H$U hUOo Jmon{V. Jmo hUOo dJ Am{U hUyZ Jmon{V
hUOo dJmMm A{Yn{V. Jmo hUOo ndr hUyZ Jmo n{V hUyZ
npdn{V. (Jmm{dJm Am{d hUOo ndro doe H$$Z rM gd ^yVmMo YmaU H$aVmo. JrVm 15.13) Jmo hUOo B{o. Amnm
gd B{mMm A{Yn{V hUyZ Jmon{V. B{o Amnmnm {dfmV
dmdaV AgVmV - mmao ^moJ KomV amU hmoVmV. m B{mda
{ZU R>odVmo - n{V m ZmmZo A{YH$ma JmOdVmo Vmo Jmon{V.
oWo WmoS>m ah {dMma H$$.
B{mMm n{V Vmo Jmon{V. CXm Z ho B{ Amho. m ZmMm n{V, ~w{
m B{mMm n{V, H$mZ ZmH$ S>moio, hmV, nm m gd B{mMm n{V
H$moU Va Vmo JmoqdX. m Amho. gOm hr gd B{o Jmon{V Mr,
JmoqdXmMr godm H$amMo gmoSy>Z B{ ^moJmV amU Pmbr,
nmam{WH$ Jmon{V gmoSy>Z mdhm[aH$ nVrMr godm H$$ bmJbr Va Iao
nhmVm Vmo {^Mma Zho H$m ? {^Mma hUOo mMm mmda
A{YH$ma Amho mbm S>mdbyZ m {R>H$mUr AZm{YH$mmbm Wm{nV
H$aUo. B{mda Iam A{YH$ma Jmon{VMm, Amnm earamda Iam
A{YH$ma JmoqdXmMm, m JmoqdXmbm S>mdbyZ Vo eara, Vr B{o,
{dUwghZm_
191
190
{dUwghZm_
{dUwghZm_
193
192
{dUwghZm_
{dUwghZm_
195
194
{dUwghZm_
{dUwghZm_
197
196
{dUwghZm_
{dUwghZm_
199
198
{dUwghZm_
200
201
{dUwghZm_
{dUwghZm_
203
202
{dUwghZm_
Zmhr. Vmo XoeV: H$mbV: Am{U dVwV: AZV Amho. AmnU AZVmMr
H$nZm H$$M eH$V Zmhr.
hmoX{Ye: AmMm Amnm ^mmV hUVmV gd ^yVmMm (gd
m{UmmMm, gd ^yVmmmMm hUOo nMhm^yVo d mm
VmmMm) ghma H$$Z m gd OJVmbm Ob H$$Z m hmoX{Y
o eZ H$aVmV. hUyZ Vo hmoX{Ye AmhoV. gdmMm ghma H$aVmV.
m{Ummo, r, Vwhr, gd mUr Ago gd H$mhr AmboM. oWo EH$
Vd bjmV KoD$. H$moUmhr Jmo>rMm Zme hmoV Zmhr. Vo $nmV[aV hmoVo.
m{UmmMm Zme hmoVmo hUOo m gdmMo naV wbVdmV $nmVa hmoVo.
nwT>o gd ^yVmmMm Zme hmoVmo. ^yVo hUOo nMhm^yVo. mV nmUr
AmboM Zm ! Vohm ndr, Amn, VoO, dmy, AmH$me m gdmMm ghma
hmoVmo. hUOo m gdmMo naV ybVdmV $nmVa hmoVo. VmmMm Zme
hmoVmo. AmdmO, Md, H$moY, moh ho gd Oar {XgV Zgbo Var Amho Am{U
m gdmMm ghma hmoVmo hUyZ m VmmMo wbVdmV $nmVa hmoVo. ho
Oo ybVd, hm Omo ybVdmMm gmJa mbm hmoX{Y hQ>bo Amho. m
hmoX{Yo eZ H$aVmV. hUOo Ho$di Amho m $nmZo AgVmV. Vo
hmoX{Ye. Amnm ho gd H$nZo~mhoaMo Amho. Vo H$nZoV mdo
hUyZ J gwmVrb m eofmda ^JdmZ nhS>bo AmhoV Ago
hmoX{Yembm $n {Xbo Amho.
AVH$: "AV H$amo{V ^yVmZm{{V AVH$:" ^yVmMm AV H$aUmao hUyZ AVH$:
AV Amho H$m hmo ? dmarMo ~r noabo, nmUr {Xbo, gyH$me {imbm,
nrH$ agagbo, gd H$mhr H$mnbo. hUOo AV Pmbm H$m hmo ? H$m mVyZ
m YmmVyZ naV ~r {ZmU Pmbo ? MH$ MmbyM Amho Zm ! hm AZV
AVmMo MH$ gVV A{daV AZV H$mi MmbdV Amho. hUyZ Vmo AVH$.
m AVH$mbm AZVmbm gd ~mOyZo ZH$ma. naV naV ZH$ma.
AOmo hmh: dm^mmo {OVm{: moXZ:&
AmZXmo ZXZmo ZX: gYm {{dH$:&&69&&
{dUwghZm_
204
{dUwghZm_
{dUwghZm_
207
206
{dUwghZm_
"ZXVr{V ZXZ:'
ZX: gd H$mam {g{Zr gn AgmZo Vo ZX AmhoV. mMmUo
mMoH$S>o {dfO gwImMm nyU A^md AgmZo Vo AZX nU
AmhoV.
gYm: g hmM mMm Y Vmo gYm hm dadaMm gai AW hmo. Vmo
AW JhrV Yabm Var r gYm hmomMm qH${MVgm Var Z H$aVmo
H$m ? {gb AmobmS>bm H$s 100 $nmMr ZmoQ> nwT>o H$aUmao AmnU,
S>mQ>aMo ImoQ>o mUn XoD$Z aOm {i{dUmao AmnU, AV N>moQ>m
H$maUmgmR>r dm>ob Vo ImoQ>o ~mobUmao AmnU. gYmMo H$m Zm
KoUma ! gYm ^JdVmZr EH$Xm EH$ enW KoVbr Vmo Xneu gJ
gmJVmo. gmMr H$m VmH$X AgVo nhm !
CmaoMm J^mMo ajU H$amMr O~m~Xmar ^JdVmZr pdH$mabr. Var
nU Vmo J^ hUOoM amOm n[a{jV, V Omg Ambm. mdoir
^JdVmZr Or enW KoVbr Vr nhm. "r Oa AmO ~Mm[ad
AmMabo Agob, r H$Yrhr ImoQ>o ~mobbmo ZgoZ. r Oa wmV nmR>
{$adbr ZgoZ, r Oa ~mUmMm AdmZ Ho$bm Zgob (~ OmUVmo Vmo
~mU) B. B. Va m V ~mbH$mbm Or{dV H$a. "hm^maVmVrb EH$
AV m{H$ d Xneu gJ. hr enW g{jmV gm{JVbr, Vr
AmUIr WmoS>r {dVV Amho. nU gmJmMm {VVmW hm H$s gmV
MS> VmH$V Amho. Y Mm EH$ AW d^md qH$dm H$V. g hmM
mM d^md Vmo gYm. dmV{dH$$ g hUOo ^JdmZ. AmnU
dhmamV hUVmo Zm dmZamd C$ Vmm hUOo dmZamd Am{U
Vmm EH$M. Vgo g Am{U ^JdmZ EH$M hUyZM hQ>bo Amho. "g
na Yr{h'.
{{dH$: mMo VrZ {dH$ (VrZ nmdbo) {Vhr bmoH$mZm mnyZ Q>mH$VmV Vo
{{dH$. mZr Cn{m, pWVr d b, OmJV, dZ, gwfw{:,
H$m{H$, dm{MH$, mZ{gH$, dJ, y, nmVmi Am{X, , AV,
Am{Y^m{VH$. AmpH$, A{YX{dH$, gd, aO, V B. gdmbm
{dUwghZm_
208
{dH$mV Ho$bo, nmXmH$mV Ho$bo Vmo {{dH$ hmo. VrZ nmdbmV dJ,
AV[aj, Am{U ndr mnyZ Q>mH$br Vmo dmZmdVma. dmZ hm ~Qy>
hUOo ~mbH$. 4/4&& w$Q>mMm ~mbH$ ho gd eXe: nmXmH$mV H$aob
H$m ? qH$dm {-{dH$ hUyZ VrZ VrZ m OmoS>m EH${V {b{hm
Am{U m gdmZm qOH$Umam Vmo {{dH$ hQ>bo H$s AW {bhZ Pmbm
Ago hmoVo H$m ? Ahmo; AV N>moQ>m H$maUmd$Z H$moY AmdaVm Z
oUmao AmnU gmm, m {{dH$mbm gd, aO, Vmbm {dH$mV
H$aUmam Ago ZwgVo hUyZ H$m CnmoJ ? mm OrdZmV {{dH$mbm,
mm m JwUmbm, m JwUmm AZwH$aU H$ambm H$mhrM WmZ
Zmhr ?
mm AmMma {dMmamd$Z mmVrb Vmgr JwUmMo m m doioMo
m~ AmoiIyZ m JwUmMm ^md H$r H$$Z r dam AdWobm
OmmMm Z Ho$bm nm{hOo. hgJrVoV (^mJdV 11.13.1) ^JdmZ
lrH$U hUVmV. gdJwUmZo aO Am{U VmMm Zme H$amdm Am{U ZVa
ew gdmZo d{m$n gdJwUmMmhr mJ H$amdm. d {JwUmVrV
AdWoV OmmMm Z H$amdm. hr AdWm gmYUo Amnmg Ae
Agob H$Xm{MV, naVw AmnU {ZXmZ Z Var H$aVmo H$m ? Am{U Vem
AdWoV nmoMmMm Amnm ZmV {dMmahr Zgob Va {{dH$
ZmmMm Ho$di Cma H$$Z H$m CnmoJ ? JrVoV ^JdmZ hUVmV
" dmZwdVVo Zwm' J r Zw hUdyZ Komg Var nm Amho
H$m?
h{f: H${nbmMm: H$Vkmo o{XZrn{V: &
{nXpXemjmo hmm: H$VmVH$V &&70&&
h{f H${nbmMm:, H$Vk:, o{XZrnVr:, {nX:, {Xemj:, hmmL>J:,
Hw$VmVH$V.
h{f/H${nbmMm: h{f ho AmMm H${nbmMo {deoofU hmo. JwU hmo. d
hUyZ oWo ho Xmohr eX {iyZ EH$ Zm moObo Amho. h{f hUOo
gXm dVH$ F$fr. naVw gXm hUOo Var H$m ? AmO JmoJr
209
{dUwghZm_
{dUwghZm_
211
210
{dUwghZm_
212
{dUwghZm_
Jmo Mo AZoH$ AW Amho. Jmo hUOo ndr, Jm, B{o, dmUr, kmZ Am{U
{dX hUOo OmUUo, {i{dUo. ^mJdVmV lrewH$Xod hUVmV. JmodYZ
ndV YmaU H$$Z OoMo ajU Am{U Bmm AhH$mamMo XZ Ho$mda
H$mYoZwZo ^JdmZ lrH$UmZm Amnm XYmZo Am{U XodmVmm oaUoZo
XodamO BmZo EoamdVmm gm|S>oVyZ AmUbom AmH$meJJom nmmZo
Xodfugh XZmW lrH$UmZm A{^foH$ Ho$bm Am{U mZm "Jmo{dX'
Zmd R>odbo.
Jmo Mm B{ Agm AW Yabm Va Jmo{dX hUOo B{mda {dO
{i{dUmam. mZo Amnm gd B{mda {deofV: H$mZ, S>moio d Vm|S>
mda {dO {i{dbobm AgmZo Jmo{dXMm Iam AW gObm
Zgbm Var AmnUm gdmg ho Zm IamoIaM { Amho ho m Iao. m
Zmmm {Z{mmZo r Ho$di Vm|S>mda {ZU R>ody eH$bmo Var Iyn
Pmbo.
gwfoU: "emo^Zm goZm JUmpH$m o{V gwfoU:' mMr nmfX $n gwXa goZm
Amho Vo gwfoU. nmfX$n hUOo ^JdVmgmaIrM. m goZobm nam^d
m{hV Agob H$m? ^JdmZ H$madmH$S>o nmS>dmMo {V{ZYr hUyZ Jobo.
{e>mB H$amH$aVm Jobo. XmoYZmMo ZmV H$UmbmM nH$S>mMm
{dMma Ambm. ^JdmZ nyU Vmar{Zer Jobo hmoVo. mMo ~amo~a mm
m goZoVrb Ho$di 100 g hmoVo. ^JdVmMrM goZm, {VmnwT>o VoWo
Xm}YZ H$U Am{U mm goZoMo H$m MmbUma.
H$ZH$mL>JXr: AX hUOo ~mOw~X. ^wOmo KmbmMm AbH$ma Am{U Vmo
H$emMm Amho Va gmomMm. ^JdVmZm AbH$ma KmbmMr O$ar Amho
H$m hmo ? gdgmmnUo AmnU AbH$ma KmbVmo Vo Amnbo gmX
dmT>{dmgmR>r. nU ^JdmZ AbH$ma KmbVmV Vo m AbH$mamMo
gmX dmT>{dmgmR>r. Ahmo; H$moQ>r H$moQ>r XZ gwm mmnwT>o {$Ho$
nS>Vrb Ago mMo gmX, mZm AbH$mamMr Oar H$m ?
Jwmo: ~Km h ! H$m Jw AW XS>bm Amho m ZmmV. ^JdmZ Jw hUOo
ah AmhoVM. Vo AZmH$bZr AmhoV. dmV{dH$ naJw AmhoV.
{dUwghZm_
215
214
{dUwghZm_
{dUwghZm_
217
216
{dUwghZm_
218
{dUwghZm_
{dUwghZm_
221
220
{dUwghZm_
{dUwghZm_
223
222
{dUwghZm_
ZmmMo ho XmoZ AW & nwH$amj: VwO Zmo &&' nwH$amj Vmo, Omo
XH$bmV dgVmo Am{U mZmmao kmZmMm H$me XoVmo. nwH$a hUOo
H$b Am{U mAWu H$bmgmZ Zo AgUmam Vmo nwH$amj. AmnU
H$bnwn nm{hbo Amho H$m ? H$bnwnmgmaIo S>moio mMm AW
~Q>~Q>rV S>moio Agm hmoBb. nU H$bmgmaIm gwXa hm Oa AW KoVbm
Va H$bmgmaIo S>moio, hVH$b, nmXH$b, XH$b, wIH$b
Ago H$m hQ>bo Vo bjmV oBb.
hmZm: Zmm VmH$Vr~b OodT>o dUZ H$amdo VodT>o WmoS>oM Amho; "Zgd
OJgq> ghma M H$amo{V :&' Ho$di Am{U Ho$di Zmm gH$nmZo
Vmo m g>rMr {dmMr Cn{m, pWVr d b H$aVmo. "Z Ed ZwmUm
H$maU ~Y mojmo' Z hoM Zwmm ~YZmbm Am{U mojmbm H$maU
Amho Ago hQ>bo Amho. Z hm hUOo moR>o H$amgmR>r lVtZr dV
H$amg gm{JVbo Amho. H$moUVo Vo dV ? "VnV Z qZXoV' Chmim,
Cm dmT>bm hUyZ mMr qZXm H$$ ZH$m. "dfV Z qZXoV'nmdgmim dmT>bm hUyZ mMr qZXm H$$ ZH$m. ""F$VyZ Z {ZXoV'
H$moUmhr F$VyMr qZXm H$$ ZH$m, "bmoH$mZ Z {ZXoV' bmoH$mMr qZXm
H$$ ZH$m Am{U "neyZ Z qZXoV'- neyMr qZXm H$$ ZH$m. gd
{R>H$mUr, gdH$mb, gd$nmV rM Amho Agm {dmg R>odm. mnH$s
AmnU H$moUm dVmMo nmbZ H$aVmo ?
^JdmZ ^Jhm@@ZXr dZmbr hbmwY: &
Am{Xmo mo{Vam{X: g{hUwJ{Vgm: &&73&&
^JdmZ:, ^Jhm, AmZXr, dZmbr, hbmwY:, Am{X:, mo{Vam{X:,
g{hUw:, J{Vgm:
^JdmZ: ^JdmZ H$moU ? bjmV R>odmgmaIm cmoH$ Amho. "Eo gJ
Y eg: {l: & kmZdammod fUm ^J B{VaUm &&' gnyU
Eo, Y, e, lr, kmZ, Am{U dam m Xdr fL>JwUmZm ^J
hUVmV. Am{U Omo m JwUmZr n[anyU Amho Vmo ^JdmZ qH$dm
^mJdVmV hQ>bo Amho H$s Omo Cn{m Am{U b, mmMo oUo OmUo
{dUwghZm_
224
Am{U {dm A{dm mZm OmUVmo mbm ^JdmZ Ago hUVmV. JrVoV
18.78 o hoM hQ>bo Amho. VoWo hQ>bo Amho H$s OoWo moJoa Am{U
YZwYa AmhoV VoWo lr, {dO, {d^y{V Am{U AMb {ZVr Amho. nU
moJoa H$U hUOoM kmZ Am{U YZwYa nmW hUOo dam. ~mdoim
"JmonmiH$U hmamO H$s O' hQ>bo OmVo. dmV{dH$ H$Umbm
hmamO hUUo MwH$sMo hmo. AmOH$mb H$moUrhr hmamO hUdVmo
qH$dm H$moUmbmhr hmamO hQ>bo OmVo. Vohm dmV{dH$ "JmonmbH$U
^JdmZ H$s O' AgoM hQ>bo nm{hOo.
AmnU ^JdmZ eX ghOr dmnaVmo. nU ^JdmZ H$moU Vo OmUUo
gmoS>mM nU gmYr H$nZm gwXm Zmhr H$$ eH$V. ^mJdVmV ~Xod
hUVmV "^JdZ gd^yVmZmjmo@dpWVmo Jwhm' AmnU gd
mmm AV:H$aUmV gmjr$nmZo {damOmZ AgVm. Ago hQ>mda
^JdmZ dV:M ~Xodmbm gmJVmV H$s mPm {dVma, mPo JwU,
mPr bjUo, mPr $no, mm brbm mmmao Vy bm OmU-mPm
AZw^d Ko. Amnbr AmoiI gmJmgmR>r dV: ^JdmZ gmJVmVAhodmgodmJo ZmX V gXgV na &
nmXh XoV mo@d{eoV gmo@h && ^mJ 2.9.32
"g>rm AJmoXa rM hmoVmo. mm {V[a$, Wyb, gw qH$dm m
XmohrMo H$maU AkmZ Vohr ZhVo. g>rm CnmrZVa Oo H$mhr VrV
hmoV Amho Vohr rM AmhoV. VgoM bmZVa Oo H$mhr {eH$ am{hb Vo
hr rM AgoZ.' ^JdmZ Ago AmhoV, Amnm H$nZom OmUrdom
~mhoa AmhoV. Beyond our comprehension.
^Jhm: {dUwghZm hUVmZm ^Jhm ho Zm AmnU CmaVmo d nwT>o OmVmo.
nU AmnU mMm AW OmUVM Zmhr. ^m H$aVmZm ^Jhm Zmm~m~V
AmMm hUVmV "Eom{XH$ ghmago hVr{V ^Jhm' ghmagr
EomMo hZZ H$aUmam, Eo Z> H$aUmam. ^mJdVmV ^JdmZ hUVmV
"r mmda H$nm H$$ BpN>Vmo mMo Eo Zmhrgo H$aVmo.' (^mJ
10.27.16)
225
{dUwghZm_
n> Cma Amho. JrVoV Amho. VoM Cma XmoZ doim gm{JVbo Amho.
Zm ^d $mo mOr m ZHw$ &
mod{g wddmmZ namU: && JrVm 9.34 d 18.65
Zm ^d mmV Z R>od. $: (^d) mPm ^$ hmo. mOr
(^d) - mPo nyOZ H$aUmam hmo Am{U m. ZHw$-bm ZH$ma
H$a. (Jmo>r gmJoZ w$sm Mma Ago Oo ^JdmZ hUVmV Vo {H$Vr gmW
Amho Zm !)
dZmbr: dZmbr hUOo amZw$bmMr mbm YmaU H$aUmam Agm hmo. nU
dZmbr eXmV w$bmMr mim Agm AW A{^oV Zmhr Va dZmMr
mbm AgmM AW A{^oV Amho. Ahmo; {d$n-{dmH$ma namm
Amnm JmV dZmMrM mi YmaU H$$ eH$V Zmhr H$m ? dZmMr
mi KmbUo Amnmgmamg Ae hUyZ AmnU dZw$bmMr mi
^JdVmZm AnU H$aVmo.^JdmZ dOVr mim YmaU H$aVmV,
mjmi YmaU H$aVmV, $S>mi YmaU H$aVmV, Vwbgrmim YmaU
H$aVmV. Ahmo m mim hUOo Wyb $n Amho. dZmbm ho {ZgJg>r,
dOVrmbm ho gr, mjmim ho dam, $S>mim hUOo
ghmamgmR>r H$moY, Vwbgrmbm hUOo erVbVm/Amamo YmaU
H$amMo bjU hmo.
hbmwY: hb hUOo ZmJa Am{U ZmJa$nr AmwY YmaU H$aVmV Vo ~bam. hm
^JdVmMmM AdVma hmo. Odi EH$ hb hUOo ZmJa Agob Va
eoVr{dfH$, AYm CnmXZm{dfH$ gd gmMo hb hUOo
gmYmZ hmoVo. eoVH$mgmR>r ZmJa (AmOm ^mfoV Q>Q>a) hUOo
gdd.
Am{X: A{XVrMm nw dmZ VmoM Am{X. A{XVr d H$n mMm nw. JrVoV
^JdmZ hUVmV. "Am{XmZmh {dUw:' A{XVrnwmo {dUw r
Amho. (JrVm 10.21) Am{XVrMo nw ~mam d Vo ~mam {hmMo A{YnVr
hmoV. mMr Zmdo-AewmZ, Am, B, d>m, YmVm, nO, nyfm,
^J, {, dU, {dddmZ d {dUw (hUOoM dmZ). Am{X
{dUwghZm_
227
226
{dUwghZm_
{dUwghZm_
229
228
{dUwghZm_
m dV:M g{nV Ho$bo. EH$ H$Wm Amho. ^JdmZ H$U Am{U ZmaX
{$aV {$aV EH$Xm EH$m amOmH$S>o Ambo. amOmZo d amOnpZZo XmoKmMr
Iyn Iyn godm Ho$br. ^JdmZ Ombm naV {ZKmbo. mdoir
amOmamUtZr ZH$ma Ho$bm d ZmoZ YZ m{JVbo. ^JdmZ H$UmZr
amOmH$S>o gnmr hmoVr Var mbm AmUIr Anma YZ {Xbo. ZVa ^JdmZ
H$U d ZmaX {$aVm {$aVm OJbmV EH$m eoVH$mH$S>o Jobo.
eoVH$mMr PmonS>r d Jm mMo{edm mmH$S>o H$mhrM ZhVo. m
eoVH$mZo nU XmoKmMr Iyn godm Ho$br. ^JdmZ VoWyZ {ZKmbo mdoir
eoVH$mZo nU ZH$ma Ho$bm d Ho$di ^JdH$noMr mWZm Ho$br.
^JdmZ VoWyZ ~mhoa nS>bo Va mdoir m eoVH$mMr Jm $Z
nS>br. ZmaXmZm ^JdVmMo ho dmJUo AmH$maH$ dmQ>bo. mZr
^JdVmZm Vgo {dMmamda ^JdmZ hUmbo, eoVH$mbm
^JdmrMr Vrd BN>m hmoVr. Am{U mm ^Jdmr hmomo
m JmBdarb mMo o AS>Wim hmoVm. ^JdVmZr Vmo AS>Wim Xa Ho$bm
d eoVH$mbm ^Jdmr$n Ananma YZ {imbo. hUyZM
^mJdVmV ^JdmZ hUVmV r mmda H$nm H$aVmo mMo YZ {hamdyZ
KoVmo. (hUOo IaoVa mbm VdkmZ$n Anma YZ XoVmo.) bm Va
dmQ>Vo mCbQ> ^JdmZ mdoir EImmbm YZ XoVmV mMm AW Vo
mmda ZmamO AgVmV. ^JdVmm {dUX nUmbm moR>m J{^V
AW Amho.
{XdnH$: Xod hUOo dJ. {Xd:nH$ hUOo dJmbm ne H$aUmam. oWo
dJbmoH$Mm AW {X bmoH$ Agm mMm. Amnmbm dJ Am{U
dJgwIM m{hV Am{U Amnm >rZo ne hUOo B{ne. naVw
dJ Am{U dJgwI ho ZmedmZ Amho. Vohm Aem AemdV dJmbm
ne H$aUmao hm AW A{^oV Zmhr. Am{U ^JdmZ Oa B{mVrV AmhoV
Va Vo dJmbm B{mZr ne H$aVrb H$m qH$dm m dJu gwImMm
^moJ KoVrb H$m ? ^JdmZ AJmoMa A$ AmhoV Am{U mwio
mm Ane gwImbm {X AZw^yVrbm {X{d:nH$ hUOo {X ne
hQ>bo Amho. EH$ JmUo AmR>dbo d AJmda amomM C^o am{hbo.
{dUwghZm_
231
230
{dUwghZm_
232
{dUwghZm_
{dUwghZm_
235
234
{dUwghZm_
{dUwghZm_
237
236
{dUwghZm_
238
Amho. gd^md T> Pmbm Amho. Omo {Z^Vobm m Pmbm VmoM emV
hmo. empVMo AVr d$n hUOo nanX-H$dbnX mr. ^mJdV
ldUmZVa amOm nar{jV hUVmo r {Z^Vog m Pmbmo. hrM emV
AdWm. Aer empV hUOoM namm.
namU: na-nam hUOo n{bH$S>o. AZ hUOo Ym. Vohm namU hUOo
naYm AWmV namm. naYm hUOo AVr Ym, OoWo
nmoMmda naV oUo Zmhr. m {ZdmgWmZmg nmoMmda O
aUmMr nwZamdmr Zmhr VoM mMo d$n Amho Vo namU.
ew^m: empVX: >m Hw$wX: Hw$dboe: &
Jmo{hVmo Jmon{VJm}m df^mjmo df{: &&76&&
ew^mL>J:, empVX:, >m, Hw$wX:, Hw$dboe:, Jmo{hV:, Jmon{V:, Jmom,
df^mj:, df{:
ew^mL>J: mMo eara d Add hUOoM nyU AJ ew^ Amho. gwXa Amho, n{d
Amho, Omo H$mUH$maH$ Amho. Vmo ew^mL>J. nU ^JdmZ XohYmar AmhoV
H$m hmo ? bm Omo Zw earamMm Aml KoVbobm Amho Ago gOVmo Vmo
mPm Vgo gOmZo AdmZ H$aVmo Ago ^JdmZ JrVoV hUVmV.
(JrVm 9.11) hm Xoh H$moUm AWmZo gwXa qH$dm ew^ Amho hmo ! b,
y, bmi, H$$, a$, mg B. gd J{bN> d An{d dVwm
JmR>moS>mbm H$moUm AWmZo ew^ hUUma ? mbm Ho$di gwXa
H$nS>mZr PmH$bo Amho hUyZ ? Amnmbm WmoS>r $ma {H$ig mdr d
{da$ ^md OmJV hmdm hUyZ Cn{ZfXmVrb EH$M dm AmnUmnwT>o
R>odVo. "{mMo Jw AJ hUOo H$m hmo ? XmoZ ^mJmV {dXrU Pmbobo
MIS> Am{U Vo AJ gwm AnmZdmw ~mhoa nS>V AgmZo AV
J{bN> d XJYrw$ hmo. "Oo bmoH$ mV aVmV mZm ZH$ma !'
AmVm gmJm, earambm ew^mL>J H$moUm AWmZo hUmdo ?
EH$ Va ^JdVmMo eara (AJ) ho ^m{VH$ eara Zho Va Vo nmabm{H$H$
hmo. ^m{VH$ eara j{UH$ H$mimnwaVo YmaU H$aUo hr mMr brbm hmo.
239
{dUwghZm_
{dUwghZm_
241
240
{dUwghZm_
{dUwghZm_
243
242
{dUwghZm_
244
245
{dUwghZm_
OoWo namH$ Amho, OoWo YmS>g Amho VoWo VoWo lr Amho. mmV mnH$s
H$m Amho ? mda mPo hUUo Ago H$s r ^JdVmMr ^$s H$aVmo Var
r X[ar Amho Am{U Vmo m H$gohr dmJVmo nU lrV Amho. nU J
IamoIaM {dMma H$$. r {^Mmar ^$ Amho H$m A{^Mmar ? r
"AZm{VVmo' AZ^mdmZo qMVZ H$aVmo H$m ? "{Zw$:' Amho
H$m ? Am{U IaoVa Aem ^oXmH$Vobm rM H$maU Amho. (JrVm 6.5)
lrn{V: n{V hUOo AmlWmZ qH$dm dmr. n{V hm ajUH$Vm hmo. mgmR>r
nmfd bmJVo. nmfd hUOo nwfd Zho. hUyZ Vo lrn{V AmhoV.
Ahmo ! lr AgyZ H$m CnmoJ ? d{S>bmonm{OV Anma YZ Amho nU
mMo ajU H$amMr jVm Amho H$m Am{U ajU H$aUo hUOo
A{O~mV IM Z H$aVm Ho$di gJh H$aUo Zho. gnmr mo Am{U
gH$mH$[aVm IM Ho$mg Vr dmT>Vo. hUOoM {VMo ajU hmoVo.
ZmamUyVu Anma gnmr {i{dVmV. nU nVr-nZr {iyZ XmoKo OU
{VMm ^anya gXnmoJ H$aVmV. EH$ OU {i{dVmo. nU IM m
XmoKoOU H$aVmV. Var gnmr dmT>VM Amho Zm ! m gXJwUmbm, m
dmrbm, m YmS>gmbm, m XmZewaVobm lrn{V hUVmV.
lrVm da: lrdmg, lrn{V Am{U lrVmda mMm AW OoWo lr Mm dmg Amho,
lr Mo nVr AmhoV Am{U Oo gd lrmZ hUOo lrV AgUmmo
gd lo> AmhoV Vo. AmnU ho nm{hbo. lrMm EH$ AW hUOo gnmr. m
"AWmbm hUOo gnmrbm gm^miUo gmono Amho H$m ? AWmbm Odi
R>odyZ KoUo hr AV H$R>rU Jmo>. H$maU AWmo 15 AZWH$mar JwU
AmhoV. ^mJdVmVrb m~m~VMm gX^ moR>m m{H$ Amho. dV: ho
lrn{V (hUOo ^JdmZ) Cdmbm H$m gmJVmV nhm.'
AW gmYZo {go CH$f} ajUo o &
Zmemon^moJ Ammgmg{Vm ^mo ZUm && ^mJ 11.23.17
Vo qhgmZV X^: H$m:H$moY:mo X: &
^oXmo da{dmg: gnYm gZm{Z M && ^mJ 11.23.18
{dUwghZm_
247
246
{dUwghZm_
{dUwghZm_
249
248
{dUwghZm_
{dUwghZm_
251
250
{dUwghZm_
{dUwghZm_
253
252
{dUwghZm_
{dUwghZm_
255
254
{dUwghZm_
256
{dUwghZm_
EH$mM doir AmhoV. emV m Zmmda Oam {dMma H$$. emV hUOo
{H$Vr emV AgmdoV ? Vo AZm{X Am{U AZV AmhoV. ho gd Iao Va
Amnm H$nZom ~mhoaMo Amho. WbmMo Am{U H$mbmMo Aer Xmohr
~YZo Zgbobo H$mhr Agy eH$Vo H$m ? Wb Am{U H$mb Zgob Va KQ>Zm
Var KS>Vrb H$m ? ho Wb (hUOo OmJm hUOoM {d) ZhVo Aer
AdWm AgobM Zm ! hm H$mb {ZmU hmomnydu Vmo H$mb {ZmVm
AgobM Zm ! emVpWa hr AdWm, hm JwU Amnm Zmm,
~wrm, VH$mm n{bH$S>o Amho.
^ye: ^y-e AWmV O{Zrda PmonVmV hUyZ ^ye. AmnU O{Zrda
PmonVmo H$m? Pmonmny{d {ZXmZ MQ>B qH$dm gVaOr Var KmbVmo.
O{Zrda PmonUo ho AmpH$ >m qH$dm dkm{ZH$ >m mo Zgob
H$Xm{MV. naVw kmZr (hUOo mbm AmkmZ Pmbo, mbm ~kmZ
Pmbo mbm Am H$m Am{U {dkmZ H$m!) Am{U mJr Ago
XmoZM bmoH$ O{Zrda PmonVmV. XmoKohr lo>M hmoV. (mm >rZo
O{Zrda PmonUmam {Vgam EH$ dJ Amho. Vmo Va m XmoKmhZhr lo>
mZmdm. d Vmo hUOo Xm mbobm YwX Zw) m XmoZ ^yemnH$s EH$
kmZr Am{U Xgam hmZ mJr hmo. dmV{dH$ nhmVm ^JdV ^ye
hUOo ^y{da eZ H$aUmao gwm ZmhrV H$maU Iao Va Vo eZM H$aV
ZmhrV.
^yfU: Vmo ^ye m AWmZo kmZr d mJr Amho, ^yfUmdh Amho. Vmo ^y{V hUOo
g Amho. (Vmo ^y{V Amho hUyZM {d^yVr Amho.) (^yfU d$ZM
Am^yfU n^yfU B. eX {ZmU Pmbo.)
^y{V: Vmo ^y{V hUOo g Amho nU gmm$nmZo, gmmdmZ m AWmZo Vmo g
Amho. gmm $nmZo gd, gdH$mir d gd$nmV Vmo ApVdmV Amho.
^y{V ho IamoIaM mMo {Xd Amho. Vmo $ Am{U A$ m Xmohr
$nmV Ho$di Amho. Amnmbm ^d^y{V hm eX m{hV Amho mYrb
^d hUOo A$ Am{U ^yV hUOo $ ho H$go Vo gOyZ KoD$.
A$ $nmV ChmmV ~rO O{ZrImbr ApVdmV AgVo Vo
{dUwghZm_
259
258
{dUwghZm_
{dUwghZm_
261
260
{dUwghZm_
262
{dUwghZm_
264
{dUwghZm_
{dUwghZm_
267
266
{dUwghZm_
Ho$bm OoUo MmoI & Vmo doXem H$Vm lrZmH$ H$VmJ: gdk &&'
dmV{dH$ nmhVm doXgm{hmbm {ZJ hUUo OmV gw{$H$ R>aob.
AmJ gm{h ho wIV: doX mU Z mZUmm gXmmMo gm{h
Ago hUUo C{MV R>aob Am{U AmJ-{ZJ Yrb hmM w $aH$
hmo.
A{ZX}dnw: {ZX}e eX AmnUmg m{hV Amho. mMm qH$dm mH$S>o {ZXoe
H$aVm oV Zmhr Vo A{ZX}. oWo dnwMm AW eara Agm Amho Am{U
hUyZ m earamH$S>o {ZX}e H$aVm oV Zmhr Vmo A{ZX}ednw. hUyZM
^JdmZ JrVoV hUVmV mm na ^mdmbm Z OmUUmao yI bmoH$
bm Zw eara YmaU H$aUmam gOVmV. dmV{dH$ Vgo Vo ZmhrV
hUyZ Vo A{ZX}dnw hmoV. m gX^mV mMo {X d$n n> H$aUmam
JrVoVrb EH$ cmoH$ nmh. mMo Vgo Vo $n OmUUo gmmmm
~wrm H$jom ~mhoa Amho. "m A$mhZ $ma nbrH$S>Mm Xgam
AWmV {dbjU Omo gZmVZ A$ ^md Amho, Vmo na {X nwf gd
^yVo Zmhrer Pmbr, Var Zmhrgm hmoV Zmhr' (JrVm 8.20) Aem m
A{ZX}dnw d$nmMr AmnU H$nZm H$$ eHy$ H$m ?
{dUy: "{d dodo>r mZmo{V B{V {dUy: &' Omo ho gd {d mnyZ Amho Vmo
{dUy. mM {dUyMr hr gh Zmo hmoV. gd {d mnyZ Amho mMm
AW Vmo bmhr mnyZ Amho. "Bemdm {X gd' ho gd {d
mm AmdaUmZo m Amho B{V Bemdmmon{ZfX.
dra: gJmmV Omo ZmVyZ {Z:eH$ Am{U Ordmda CXma hmoD$Z namH$mMr
namH$m>m H$aUmam A{ZdVu hUOo naV Z {$aUmam mom Vmo dra hmo.
(mnydu dra ho Zm AZoH$Xm Ambo Amho.)
AZV: AV Zmhr Vmo AZV. ^JdVmZm mr Zmhr, A{ZVm Zmhr, Vo XoeH$mb
Am{U dVynmgyZ An[a{N> AmhoV. hUyZ AZV AmhoV.
YZO: {XJ{dOmmdoir AOwZmZo MS> YZ qOH$bo hUyZ AOwZmMo Am{U
nmmZo ^JdVmMo EH$ Zm YZO hmo. "YZ O{V B{V YZO' Omo
dgmmZo Am{U ZrVrZo d ~wrgmmZo YZ qOH$Vmo Vmo YZO.
{dUwghZm_
269
268
{dUwghZm_
{dUwghZm_
271
270
{dUwghZm_
~{dX: AmMm hUVmV "doX doXmWM WmdX domr{V ~{dV' AWmV doX
hUOoM doXmMo AW Wmmo OmUVmV m AWmZo Vo ~{dX. doXmMo
AW OmUUo ho gmmmMo H$m Zho. Vmo AW Omo OmUVmo qH$dm OmUy
eH$Vmo Vmo ~mU.
~mU: ~o OmZm{V B{V ~mU: ~Vd OmUVmo Vmo ~mU. ~mU$nmZo
gd bmoH$mo "ho doX AmhoV, hm doXmMm AW Amho' Agm CnXoe H$aVmo
Vmo ~mU (m AWmZo Vwhr qH$dm r ~mU hU{dmg bmH$
AmhmoV H$m ? mCbQ> gyV ho mdhm[aH$ AWmZo ey hmoVo nU ~Vd
OmUUmao hmoVo. J Vo ~mU ZhoV H$m ? Aem gyVmZm 88 hOma
~mUmZr CmgZ XoD$Z Vd mJXeZmMr mWZm Ho$br. H$m {X
gH$Vr hmoVr Zm !)
~r mmOdi YZ Vmo YZr, mmOdi kmZ Vmo kmZr mmUo
mmOdi ~ hoM YZ Vmo ~r "Vn doXm{X ~mMo eof^yV & Vohr
~ eXo{M gkrV & gdhr ^JdX$nr gpWVm & ~r nXmMm n>mW
hm &' YZr Ogm YZmrgmR>r gVV PJS>Vmo mmUo ~r hm
~Vdmer EH$ag hmomgmR>r gVV Zerb amhVmo.
~k k hUOo kmZ qH$dm kmZr. kmZ hUOo H$m ho AmnU da nm{hbo Amho.
Aem AWmZo Omo kmZr hUOo AmVdmer EH$$n Amho Vmo ~k hmo.
hm ~k H$gm Agmdm ? gXJwMo dUZ H$aVmZm ^mJdVmV hQ>bo Amho
- "emXo nao M {ZUmVo&' Omo eX kmZmm hUOo empXH$ kmZmm
nbrH$S>o Amho Vmo ~k qH$dm gXJw. AmVdmer EH$$nVm hUOo
Oa ~k Va m EH$$nVoMm AW H$m ? H$m gmJVmo Vo gOVo H$m Vo
nhm. Where one does not see anything outside, where
{dUwghZm_
273
272
{dUwghZm_
{dUwghZm_
275
274
{dUwghZm_
277
276
{dUwghZm_
{dUwghZm_
279
278
{dUwghZm_
Ago AmnU jU^a mZy. {demb Amho, Vmo bhmZ hmoV Zmhr d moR>mhr
hmoV Zmhr d hUyZ H$nZm H$am H$s Vmo nyU Amho. AmVm gw nyU Amho
hUOo mVrb nmmMm oH$ W|~ nyU Amho. AmVm m VwbZoV ZXr
nyU Amho H$m ? Zmhr. Va J ZXrVrb nmmMm oH$ W|~ nU nyU
Zmhr. AmVm Vr ZXr gwmbm {imbr. hUOo ZXr gwM Pmbr.
ZXrVrb nmmMm W|~ AmVm gwmMm W|~ Pmbm. hUOo ZXrbm d
ZXrVrb nmmm oH$ W|~mbm n[anyUVm Ambr. J
ZXrbm/mVrb W|~mbm nyU H$moUr Ho$bo ? mZo Ho$bo Vmo nya{Vm.
AJXr mm{UH$ {dMma H$$. r nyU H$m Zmhr Va mm H$mZm AnyU
AmhoV. H$mZm H$Yr Var nyU hmoVrb H$m ? Zmhr. nU H$mZm OoWyZ
Cn hmoVmV, {ZmU hmoVm, ZmV oVmV Vmo moVM ~X Pmbm Va r
{ZH$m Pmbmo Zm-hmoVmoM Zm ! hUOo J r nyUH$m AWmV nyU
PmbmoM Zm ! ho H$mZoMo moV ~X H$amMo, Wm~dmMo H$m ^JdmZ
H$aVmV hUyZ Vo nya{Vm AmhoV.
nU JV nhm ! r nyUH$m Pmbmo, {ZH$m Pmbmo Ago hUVmo. WmoS>m
$ma Pmbobmhr AgVmo. AmVm H$nZm H$am-H$nZmM H$am h ! EH$
{Xdg gH$mir Vwm/mm AmoiIrMm ~H$ ZoOa Kar oVmo. Am{U
gmJVmo H$s Vwm ImVo Z~ad$Z bmQ>ar nXVrZo H$mwQ>aZo Vwhmbm
{ZdS>bo AgyZ ~jrg hUyZ Vwhmbm hm|S>m {gQ>r H$ma {imbr Amho.
dmT>bobr XmT>r H$mT>m, MmJbo H$nS>o Kmbm d Mbm. AmVm Vwhr hUmb
H$m H$s r nyUH$m Amho, {ZH$m Amho, bm VwMr JmS>r ZH$mo !
^JdmZ nya{Vm AmhoV. mm H$mZm Cn hmoUmam moo Vo ~X H$$Z
bm Vo nyUH$m ~Zdy BpN>VmV. nU bm Vgo ~ZmMo Amho H$m ?
mPm Vgm {Z Amho H$m ?
AmVm mMo AmnU Cma gmJVmo. bm nyUH$m Z ~ZmMr ~wr XoUmao
Var VoM Zm ! Aem Cmambm, Aem dMm[aH$Vobm H$m hUUma !
nw: XaamoOm dmnamVbo eX AmhoV nU m~b Amnbo $ma $ma
JagO AmhoV. XmZ H$$Z mZo Iyn nw {idbo, Vmo Iyn nwdmZ
{dUwghZm_
281
280
{dUwghZm_
282
{dUwghZm_
{dUwghZm_
285
284
{dUwghZm_
{dUwghZm_
287
286
{dUwghZm_
{dUwghZm_
289
288
{dUwghZm_
{dUwghZm_
291
290
{dUwghZm_
dmgwXod: ZwHo$VM EH$Xm ho Zm oD$Z Jobo Amho. dgwXodmMm nw Vmo dmgwXod Agm
m ZmmMm AW ho AmnU nm{hbo. oWo ho Zm ^yVmdmg ZVa Ambo Amho
Vohm mMm AW mmer gwgJV Agmdm. AmMm hUVmV "OJXmN>mX{V mo{V dmgw:' Amnm moZo gd OJXmMo
AmN>mXZ H$aVmV hUyZ dmgwXod. gd H$mhr mZrM dgdbo Amho
hUyZ dmgw Am{U Vmo Xod AmhoM hUyZ dmgwXod. mny{d Oo Zm Ambo Vo
[$dmMH$ hmoVo Va VoWrb Zm namdmMH$ Amho. m g>rMr
{Z{Vr mZo Ho$br d Vr dV:nmgyZ Ho$br. m AWu hr g>r hUOo
VmoM. mZo m g>rbm hUOoM dV:bm Amnm moZo AmN>mXbo
bnoQ>bo. "Bemdm-gd H$mhr mZrM AmN>mXbo Amho Ago lwVr
hUVo d hUyZ Vmo dmgwXod Amho.'
bm hm|S>m {gQ>r H$ma AmdS>Vo. bm m H$maMo boQ>oQ> mS>ob
nQ>dYZmH$S>o Amho Ago gObo. (nQ>dYZ hUOo nQ> AWmV dmMo
dYZ H$aUmam.) r ~Kmbm OmVmo. Vr JmS>r gwXa d hmJ Vohm mMo
H$hanU {VVHo$M AmH$fH$ AgUma Zm ! r Vo H$ha nmhZ mMo Iyn
Iyn H$mVwH$ H$$Z Ombm bmJbmo. Vohm Vo nQ>dYZ bm Iyn hgbo d
hUmbo "H$m, ^wbbmgr dabrm AJm & OmU Vy boH$m H$ham
AVaJm &&' m H$haZo JmS>r PmH$br mMo H$mVwH$ H$amMo H$m m
H$ham AmV Agbom JmS>rMo ? r AmN>mXZ$n g>rMo H$mVwH$
H$aVmo naVw g>rm AVaJmV Agbom g{>H$mbm XbjVmo.
"dmgwXod: gd B{V' AgVmZm bm m bS>Z Vo JQ>{dH$ hm 100
bmM gwXa aVm AmdS>Vmo, r mMoM H$mVwH$ H$aVmo. "Oo Oo Cm
CXmm CV hZ Ywa Vo Vo &' nm{hmda dmgwXodmMr OmU, AmR>dU,
aU hmoV Zmhr.'
gwdmgw{Zb: AmMm hUVmV - "gd Edmgd: mUm OrdmHo$ pmlo
{ZbrVo g gdmgw{Zb:'- gd mUmMm Aml AmhoV hUyZ
gdmgw{Zb AmhoV. ^yVmMm Aml hUyZ ^yVmdmg Vgo mUmMm
Aml hUyZ gdmgw{Zb AmhoV. gd Wyb ho mmV b nmdVo nU
g>rV gd n[anyUVoZo Omo mU ^$Z Amho Vmo H$moR>o b nmdVmo ?
{dUwghZm_
293
292
{dUwghZm_
XYa: dUmoXodr qH$dm {JaZmabm OmUo moR>o XYa Amho. md$Z XYaMm AW
gOVmo. ^JdVmZm OmUUo, ~Vdmbm AZw^dUo, AmVdmer EH$
$n hmoUo gmono Amho H$m hmo ? bm IaM gmJm - "{X{d gygh
^dowJnXpWVm' (JrVm 11.12) AmH$memV hOma gy EH$X
CJdmda Oo EH${V VoO Agob Vo AmnU ghZ H$$ qH$dm
"X>mH$ambm{Z M Vo wIm{Z >d H$mbmZbg{^m{Z' (JrVm 11.25)
{dH$amb XmT>m Am{U bH$mbmm A{gmaIo ^mZH$ $n AmnU
nmh eHy$ ? ho {damQ> $n gmoS>m. ^JdmZ nwT>o hUVmV - mPo (emV,
gm) MVw^wO $n nhmbm {iUo gwm "gwXXe' AV Xb^
Amho, XYa Amho. ho Pmbo gJwU gmH$mamMo XYad. {ZJwU {ZamH$ma
hUOo gVd AZw^dUo Va J Ho$di AeM hUmdo bmJob.
AmnmgmR>r ho gdM Ho$di Am{U Ho$di Ae Amho. nU AZ
^md Agob, AmnU Oa "Zm ^d X$mo mOr m ZHw$' Ho$bo
Va mm hmoUmm H$nowio Am{U Ho$di H$nowio H$mhrhr XYa Zmhr.
AW: ZmghmV AW Mr JU{V Zmhr. nU "AW' ho, ja (XmoZ
AjamH$) namdmMH$ Zm Amho. AW ho JbdmMH$ Zm Amho.
"AWmVmo ~{Okmgm' ~gymVrb n{hmM gymVrb n{hbmM eX.
ho EH$mja ~ Amho VgoM AW ho ja ^Jdm Amho.
Anam{OV: fS>[anw gmaIo AmV[aH$ ew H$m qH$dm H$moUrhr XmZdm{X ~m ey
H$m mZm nam{OV H$$Z eH$V ZmhrV hUyZ Vo Anam{OV AmhoV.
Ahmo ! Vo Vd AmhoV, {H$mbm~m{YV g AmhoV, O-namO m
mn{bH$S>o AmhoV. OmUUo gwm Oa AdKS> Va namO H$m H$aUma ?
namO H$moUmMm H$aUma? Ahmo, Ago AgyZ gwm ^JdmZ lrH$UmZm
Vwhr VmoVm AmhmV d Iam H$U rM Ago hUUmam EH$ Agya
{ZKmbm. ^JdVmMm namO H$amgmR>r Vmo bT>bm. nU mbm
dV:bmM nam{OV hmdo bmJbo. ^JdVmMm nam^d H$amMm Amho m
IwIwrZo {hamjmZo mZm damhmdVmamV AmhmZ {Xbo. nU J
H$m Pmbo ? {hamjmMmM AV Pmbm Zm ! AmnU gwXm Iao Va "r
{dUwghZm_
295
294
{dUwghZm_
296
T> ^md hdm. hm Agm {dMma H$Yr ZmV oVmo qH$dm EdT>r gmYr Jmo>
H$amMo YmS>g AmnmV Amho ?
hmy{V: Or y{V moR>r Vmo hmy{V. X{jU ^maVmV m$VrMr, eH$amMr
hmZ y{V Amho. ~wmMr AO y{V Amho. gOm "mdmn{Wmo:'
hUOo dJ Am{U ndr (hr Amnbr {~Mmm AOwZmMr moR>onUmMr
H$nZm hmo) mmYrb gnyU AVa Am{U "gdm: {Xe:' gd {Xem
mZo EH$Q>mZo n[anyU mnm AmhoV (JrVm 11.20) Vmo hmy{V.
gw Z nm{hbobm EH$m N>moQ>m {d{harVrb ~oSy>H$ gw {H$Vr hmZ Amho
ho Ogo gmJVmo Ver hmy{V hUVmZm Amnbr AdWm hmoVo. (Amnm
gmam AOmU ~mbH$mZo XmoZ hmV ng$Z "ho@@@ EdT>o moR>o AmhoV'
Ago ^JdVmMo dUZ Ho$bo H$s m omZo ^JdV ^mamdyZ OmVmV Am{U
J Amnmdarb omImVa AdVma KoVmV. H$m hmo, bm gmJm,
AmnU emoXm ZXZmbm qH$dm {dy{V hmy{Vbm Ho$hm OmUUma !)
Xry{V: Xr hUOo mo{Vr qH$dm VoOmor, Amnmbm H$me XoVmo Vmo
gy hmo. nU m gymMo VoO {Xdgo {Xdg H$r H$r hmoV Amho Ago
emk hUVmV. mmVo Amnm gymboVrb gymnojm 40000
nQ> VoOmo gy m {dmV Amho. nU Vmo gwm na H$m{eV Amho. J
m AS>mooS>m Zmdmm gymbm Omo H$m{eV H$aV Agob Vmo H$meH$
{H$Vr VoOmo {H$Vr mo{V Agob Zm He is beyond our
comprehension. Vmo Xry{V ~wrm, AmH$bZ H$jom nao Amho
Xry{V Amho.
Ay{VmZ: namm {$d$nmV Zmhr, mbm AmH$ma Zmhr. Vmo Vd$nmZo
Amho. Va J Vmo bhmZ Amho qH$dm moR>m Amho Ago H$go hUUma ? Vmo
y{V$n Zmhr Am{U hUyZ Ay{VmZ Amho. Vmo {dy{V Amho, hmy{V
Amho, Vmo Xry{V Amho, Vmo AUyy{V Amho, Vmo Ay{V$n Amho. Vwhr Vmo
Amho Ago hUm qH$dm Zmhr Agohr hUm. EH$m JwZm {emZo {dMmabo
namm H$gm Amho ? Jw Jn am{hbo. {emZo naV {dMmabo- Jw
JnM. {emZo {VgmXm {dMmabo Var emVM. {e WmoS>m
297
{dUwghZm_
298
{dUwghZm_
{dUwghZm_
301
300
{dUwghZm_
{dUwghZm_
303
302
{dUwghZm_
{dUwghZm_
305
304
{dUwghZm_
306
~ZVmo. H$mhr Jmo>r AZmH$bZr AgVmV. ho H$go Agm VH$ H$$ Zo.
gdM {R>H$mUr VH$ bT>dy Zo. ^JdVmm brbm AV AmhoV.
dam: mMo AJ hUOo eara da hUOo gwXa Amho Vmo dam. gOm eara>r
hUOo ~mmJ gwXa Amho nU ^mfm Adm Amho Am{U {dMma X>
AmhoV Va Mmbob H$m ? Zmhr MmbUma. mMm AW gwXaVm hr H$m{H$,
dm{MH$ d mZ{gH$ hdr. ~mmJ gwXa, {dMma MmJbo nU AmMaUmV
$jVm Agob Va Mmbob H$m ? Zmhr MmbUma. CXmhaUmZo gOyZ KoD$.
OwZo {Xdg AmR>dm d H$nZm H$am. Kamgmoa AJU Amho. nU Vo
AdN> Amho. AmVm Vo eoUmZo gmadbo H$s dN> {XgVo. mda J
N>mZ amJmoir H$mT>ir H$s Vo gwXa {XgVo. AmVm Aem dN> amJmoirda
hiX Hw$Hy$ KmVbo H$s Vo n{d hmoVo. Vohm gwXaVm hdr, dN>Vm hdr d
n{dVm hdr. m {VhrZo n[anyU AmhoV hUyZ Vo dam AmhoV.
MXZmXr: MXZ + AJX = MXZmXr. mm AJmbm MXZmMm bon bmdbm
Amho hUOo earambm MXZmMm gwJY Amho d AJX hUOo ~mOw~X
AWmV earamda gwXa Am^yfUo AmhoV Vo MXZmJXr. ^ydHw$R> hUOo
nT>arYrb nmSw>aJmMr nyOm PmmZVaMo A{V-gwXa y{VMo XeZ m,
maH$mYremMo gmX d gnVoZo n[anyU XeZ m. gwXaVoMr,
d^dmMr, gwJYmMr qH${MVer H$nZm oBb. AmnU gd H$mhr
Amnm H$nZoZo, AZw^dmZo moOVmo. nU ^JdVmm ammV
gwdUmbm nU gwJY Agy eH$Vmo. H$amoS>mo XZ AmodmiyZ Q>mH$mdo BVHo$
^JdVmMo gmX Amho. "gwdUdUm} hommo dam: MXZmJXr' ho gd
H$mhr Amnm H$nZom ~mhoaMo Amho.
drahm: drahm hUOo dramMm Zme H$aUmam. naVw AmMm eH$a ^m H$aVmZm
hUVmV. "YmUm', dramMm Zme hm Y ajUmW AgVmo. dramMm
Zme H$aUmam hUOo mZm draJ{V XoUmam. Ahmo; g>rm H$mUmW
Vo bmoH$jH$V-hUOo bmoH$mMm Zme H$aUmam "H$mb Ap' hUOo
hmH$mb AmhoV. (JrVm 11.32) w AQ>i Amho, Zme An[ahm
Amho. Zw gdm Agmo dm Xdm Agmo Zme hmoUmaM. ^JdVmMr
307
{dUwghZm_
{dUwghZm_
309
308
{dUwghZm_
Amg$s$n AkmZmMm Zme H$a. AmnU m {dUwghZm hUVmo KVmer m ^JdmmMm Cma H$aVmo naVw ^JdVmm m JwUmbm
AmgmV H$amMm H$m Z H$aVmo ? ggma H$aVmo VmoM H$amMm
nU {Z[aN>, H$mZma{hV hmoD$Z, {ZH$m ^mdZooZo H$amMm mMm
V$UnUr H$moU Amg H$aVmo ?
AmUIr EH$ AW Amho. KV hUOo Vwnmm AmhVrwio kr A{Mo
VoO ~b dmT>Vo. mMmUo mm aUmoU ggmanmemVyZ
gwQ>mgmR>r AmdH$ Aem ~bmMr, VoOmMr dr hmoVo Vo KVmer hmoV.
AMb: Omo Amnbo WmZ gmoS>V Zmhr Vmo AMb. m >rZo ndV ho AMb hmoV,
nU Vo IaM AMb AmhoV H$m ? "OmVo ApV dYVo {dn[aUVo
AnjrVo {Vo' m ghmhr JwUmZr ndV w$ AmhoV. J m g>rV
AMb H$moU Amho, H$m Amho? g>rm Cn{mny{d Oo Vd hmoVo, Oo
AmO Amho, Oo g>rm AVmZVa gwm Agob, Oo nyU Amho, mV nyU
{gibo Var Vo nyUM Amho, mVyZ nyU H$mTy>Z Q>mH$bo Var Oo nyUM
Amho, Oo gdH$mbr Amho, gd Amho, gd $nmV Amho Ago Oo nam
Vd Vo AMb Amho.
EdT>o AMbd gmoS>m. nU r H$m-H$moY-bmo^-moh-X-ga
mm n[aUmmnmgyZ AMb Amho H$m ? Eo, $n, gmm, {gr B.
odmo AWdm Omdmo, mnmgyZ r AMb Amho H$m ? emnemnmgyZ r
AMb Amho H$m ?
Mb: AMb AgyZ gwm Vo Mb AmhoV. H$mb$nmZo Vo A{daV oV-OmV
AmhoV hUyZ Mb AmhoV. Vmo J{V$n Amho hUyZ Mb Amho.
AmZr mZXmo mmo bmoH$dmr {bmoH$YH$ &
AmZr, mZX:, m:, bmoH$dmr, {bmoH$YH$, gwoYm, oYO:, Y:,
goYm:, YamYa:
AmZr: JrVoV ^JdmZ hUVmV- "g mU Hw$Vo bmoH$VXZwdVVo &'
{dUwghZm_
311
310
{dUwghZm_
{dUwghZm_
313
312
{dUwghZm_
R>odVmo H$m ?
oYO: "oYo Adao OmVo B{V oYO:' oYmV hUOo ~wrV (~wrmao) {Okmgm
Cn hmoVo hUyZ oYO. ~wrV (~wrmao) {Okmgm Cn hmoVo mMm
oWo eXe: AW mMm Zmhr. {ZmH$ ~wrmao VdmMr {Okmgm
(Vd{Okmgm) Ho$br OmD$ eH$Vo. mMm Var AW H$m ? H$maU Vd ho
~wrbm AJ Amho. J Vo ~wrmao H$go H$m OmUbo OmD$ eH$Vo ?
Ahmo; ~wrmao Vo H$go Amho ho OmUVm oUma Zmhr ho {Z{V. H$maU Vo
~wrm H$jom n{bH$S>o Amho. nU Oo Oo H$mhr ~wrm H$joV Amho Vo
Vo hUOo Vd Zho Aem ^y{Ho$VyZ hUOo EH$m AWu ~wrmaoM Vo
OmUbo OmD$ eH$Vo Zm ! ho Zmhr, Vo Zmhr hm Va ~wrMm AZw^d Amho.
J Oa mM ~wrmao AmnU {Z H$aV Jobmo H$s ho hUOo Vd ZhoVo hUOo Vd Zho - Zho - Zho - Zho, Va J Oo CaVo Vo hUOo Vd.
hUOo EH$m AWu ^JdmZ ~wrmaoM OmUbo OmD$ eH$VmV Zm ? hUyZ
J Vo oYO AmhoV. Ogo Ogo ImobmV Omdo Vg Vgo ~w{JVm oV
OmVo. H$m JV Amho Zm !
Y: Ago H$amVM, AVr o JmR>mVM, Vd{Okmgm H$amVM
H$VH$Vm Amho, YVm Amho. mZr Vd{OkmgoMm {Z Ho$bm Zmhr
mMo OrdZ W hmo. Am{U Oo ~wr oYOm R>odyZ Zerb amhVmV
Vo H$VmW hmoV, Y hmoV.
goYm: ^JdmZ gwoYm, oYOmo, Y Va AmhoVM nU Vo goYm nU AmhoV.
mMr oYm A, AmoK Amho, AMyH$ Amho.
YamYa: gnyU ndrbm YmaU H$aVmV hUyZ Vo YamYa AmhoV. Amnm
oH$mMo OrdZ m Yaoer {ZJS>rV Amho. {VmnmgyZM r Ombm
oVmo, {VmM AJm-Imm-mS>rda bhmZmMm moR>m hmoVmo, {VmM
AmYmamZo moR>m hmoVmo Am{U EH$ {Xdg {VmM AmlmZo {dlmVr KoUma
Amho. VrM mPr mVm Amho. gd OrdZ VrM YmaU H$aVo. m Yaobm
gwm Omo YmaU H$aVmo Vmo YamYa hmo. g>rm Ama^r mM Yaobm damh
AdVmamV ^JdVmZr YmaU Ho$bo, Cabo hUyZ Vo YamYa hmoV.
{dUwghZm_
314
{dUwghZm_
{dUwghZm_
317
316
{dUwghZm_
{dUwghZm_
319
MVwamm MVw^mdVwd}X{dXoH$nmV&&95&&
318
{dUwghZm_
{VH$ hmo.
MVwyh: MVwyh ho Zm mny{d Ambo Amho. yh hUOo H$m ? yh Am{U
mm CbQ> AWu eX hUOo gyh. yh hUOo {dVma Am{U gyh
mMm Amda. gmJaJmoQ>mMm Ioi AmR>dm. Vo ng$Z Q>mH$Uo hUOo
yh Am{U ngabom JmoQ>m EH$ H$aUo hUOo gyh.
nmS>dmZr Amnm goZoMr yhaMZm Aer Ho$br hmoVr H$s H$madmm
goZom VwbZoV Vo Oar H$r hmoVo Var Xm}YZmbm Vo Anma {Xgbo. mbm
H$maU MVwaVoZo Ho$bobr yhaMZm hUOo {dVma.
^JdVmZr {ZmU Ho$bom {dmMm {dVma AgmM MVwyh hUOo
Mmar {XemZm Ananma Amho, AZVnma Amho. hm {dVma Mma H$maMm
Amho. Vmo $ Amho, A$ Amho, $m$ (H$Yr $ Va H$Yr
A$) Am{U A$n{bH$S>rbhr gZmVZ Ago Xgao A$ (JrVm
8.20) m {dVmamVyZ ~mhoa nS>Uo Ho$di Ae.
dmgwXod, gH$fU, wZ d A{Z$ hm Ogm wXder MVwyh VgoM
am, bU, ^aV d ewZ hm aKwder MVwyh.
"eara nwf, N>Xnwf & doX nwf MmWm hmnwf & Eogr Cn{ZfXdmUr
Amf & Mma nwfm {VnmXr && Vo Mma nwf {M yh Mma & VwPo ^JdVm
IamoIa & Vy MVwyh naoa & MVwyhm Zmo Z: &&'
MVwJ{V: Oo Mma mJ mmoJo Ord AVV: mmnV nmoMVmo m Mma J{V
hUyZ namm MVwJ{V Amho. m 4 moZr H$moUm ? Ord hm m
bmoH$mV Amho Vmo bmoH$ hr n{hbr J{V. BWo Vmo Or gH$o qH$dm
H$o H$aVmo mZwgma mbm dJbmoH$ d ZaH$bmoH$ m J{V m
hmoVmV. m bmoH$mVrb ^moJ ^moJyZ Vmo naV bmoH$mV oVmo. m {Vhr
JVr H$m{OV hmoV. MmWr J{V hUOo moj. hrM AmkmZmMr Cm
JVr hmo.
Amnmbm dmV{dH$ hUOo ggmamVrb JVr {XgVmV H$m hmo ? JVr
{XgV ZmhrV nU JVrMm n[aUm {XgVmo. Xm$m gdrwio gd
dmVmhV hmoVo. oWo dmVmhV hm n[aUm d XJ{V hr JVr. nU hr
{dUwghZm_
320
dmV{dH$ Amho.
mMmUo bmoH$, dJbmoH$ d ZaH$bmoH$ m H$mVyZ {ZmU
hmoUmm JVr AmhoV d m dmV{dH$ Amho. {ZH$m H$moJmm
mJmZo AmMaU H$$Z AmnU m Q>miy eH$Vmo. Am{U Vem m Q>miyZ
MmWr Or mojJ{V mbm nmohMUo hoM Amnm oH$mgmR>r {Z:log
d hUyZ AmnUm oH$mMo Am H$V hmo.
MVwamm: "Mdma: AmmZ: A B{V MVwamm' ho Mma H$maMo Amo H$moUVo
? OmJV, dZ, gwfw{ Am{U Vwarm m Mma XemV CnpWV Omo EH$M
EH$ Vmo MVwamm. m MmamZmM {d, VOg, mk d Vwar hQ>bo Amho.
MVw^md: mMo 4 ^md AmhoV Vmo MVw^md. H$moUVo Vo Mma ^md ? EH$ hUOo
Amm Omo Aja A, {Z Amho. Xgam ^md hUOo Xoh Omo 3
AdWmZr w$ Amho. Cn{m, pWVr d b. qH$dm MVw^md hUOo
A{Y^yV, A{YXd, A{Yk Am. qH$dm Vmg, amOg, gmpdH$
Am{U JwUmVrV ^md. m 4 ^mdmnojm doJim nmMdm ^md Zmhr. hUyZ
^JdmZ MVw^md AmhoV.
MVwd}X{dV: Mmahr doX OmUUmao hUyZ MVwd}X{dV. VoM doXH$Vm AmhoV Am{U
doXk AmhoV. Omo doXmMr Ajao KmoH$Vmo Vmo doXk Zho. Omo mMm eXmW
OmUVmo Vmo doXk Zho. Va Omo doXmMm AW OJVmo Vmo doXk-VmoM
MVwd}X{dV.
EH$nmX: mbm EH$M nmX Amho Vmo EH$nmX. mbm ghnmX hQ>bo Amho VgoM
MVwnmX nU hQ>bo Amho. nm hUOo AmYma. mbm XgmMm AmYma
bmJVmo Vmo namdb~r hmo. EH$nmXmbm Xgm nmXmm AmYmamMrhr
O$ar Zmhr. namm hm H$moUmdahr Adb~yZ Zmhr, dV Amho.
mMm AmYma Vmo dV:M Amho hUyZ Vmo EH$nmX hmo.
gmdVm}@{Zdmmm XOmo Xa{VH$: &
Xb^mo XJmo XJm} Xamdmgmo Xam[ahm &&96&&
gmdV:, A{Zdmmm, XO:, Xa{VH$:, Xb^:, XJ:, XJ:, Xamdmg:,
321
{dUwghZm_
Xam[ahm.
gmdV: gmdVZ hUOo gmm mdhm[aH$ ^mfoV gmoS>wO. Jw$Hw$bmV
Ommny{d CnZZ {dYr. mZVa Jw$Hw$bmV amhZ d AZ gndyZ
{dmgn Pmmda dJhr naVyZ JhWmlmV nXmnU H$amny{d
H$amMm hm {dYr.
doX{d{hV dUml YmZo edr d g OrdZmgmR>r dpWV
AmIUr H$$Z R>odbr Amho. Aer hr gZmVZ OrdZnVr AmOhr
{VVH$sM H$mUH$mar Amho {OVH$s Vr m H$mir hmoVr. mdhm[aH$ d
nmam{WH$ {>H$moZmVyZ OrdZ g$b d gwI hmomgmR>r H$mZo
AZwgamm Amlm{edm amh Zo Ago {VH$ma hUVmV.
~Mml hUOo A{ d AmMm mMr CnmgZm, JhWml hUOo
A{ d gmO mMr CnmgZm, dmZWml hUOo A{ d {ZO Amm
mMr CnmgZm Am{U gmgmlmV A{bm {ZOmmV {dbrZ H$$Z
Amm{Mr CnmgZm gm{JVbr Amho.
AmlYmMr bjUo Oa gOyZ KoVbr Va hr OrdZnVr {H$Vr amV
Amho ho bjmV oBb. V$U dJmbm m {Z{m EH$ mm{UH$ AmdmhZ.
JhWml d dmZWml mMr bjUo d mMm Iam AW gOyZ m
d mH$mao AZw>mZ H$am. AmZXr hmb-AmZX hmb.
A{Zdmmm: d{m d {Zd{m hr OrdZmMr XmoZ AJo hmoV. nU oWrb
{Zd{mMm AW AmnU gOVmo Vgm Zho. d{m nmgyZ {Zdm hmoUo
Ano{jV Amho nU YmMaUmnmgyZ Zmhr. ~M Am{U JhWml
hUOo d{m qH$dm H$na d{m. Am{U dmZW d gmg Aml
hUOo H$mm Amg$sVyZ {Zdmr mbm gd dmr hUVm oBb.
H$mnmgyZ {Zd{m Ho$di Ae Amho. hUyZ oWo A{Zdmmm hQ>bo
Amho. "Z {h H${V jU{n OmVw {V>{V AH$H$V'- H$moUrhr Zw
H$moUmhr doir {Z:gXohnUo jUmgwm H$ Z H$aVm amh eH$V
Zmhr. (JrVm 3.5)
"moJ: H$gw H$meb'- H$} Aem Hw$ebVoZo H$aUo OoUoH$$Z H$}
{dUwghZm_
323
322
{dUwghZm_
{dUwghZm_
325
324
{dUwghZm_
{dUwghZm_
327
326
{dUwghZm_
328
{dUwghZm_
doirM oVo d hUOo AmVm naV r 2020-21 gmbrM OmJm hmoUma H$m
? 25 Vo 45 m dmV gH$V {eH$mg gwdmV Ho$mg H$m ZwH$gmZ
hmomMr {^Vr Amho ? {dMma H$$Z, nQ>dyZ KoD$Z mZwgma AmMma
H$amMr ~m~ Amho Ago dmQ>V Zmhr ? Agmo.
AmVm AWmH$S>o diy. EH$ Va ^JdmZ O KoVmV H$m Am{U naV, oWo
doN>oZo O KoVmV Ago hQ>bo Amho. hUOo Ombm omny{d Vo
Agm{edm mZm BN>m hmomMm M "CX^dV Zmhr' V|hm mMo
O KoUo hUOo AOm (OM Zgbom) Vdmbm AmnU ~h hmdo
Ago dmQ>Uo. mMm Vgm Vmo ~h dmQ>mMm gH$n hUOoM mMo O
KoUo hmo. Xgao hUOo-gd g>rm OmMo Vo H$maU AgmZo mMm
O hmomMm Zmhr. Ahmo, gd g>r Ago hQ>bo H$s mV O Vo
y m gd {H$m AmmM. Vohm mmnmgyZ O hm Ombm
Ambm, mmnmgyZ y Ombm Ambm mbmM O Agob H$m ?
hUyZ O hm mmnmgyZ {ZaJV Amho-Xa Pmbm Amho hUyZ Vo
Cd AmhoV.
JrVoVrb 4 m AmmV ^JdmZ n>nUo hUVmV H$s r Oa{hV
(Am{U A{dZmer) Amho. (JrVm 4.6) nU Ymbm bmZr Ammda,
AYmMr dXr Pmmda "Ah AmmZ gOm{' - r Amnbo $n
aMVmo hUOo gmH$ma $nmZo bmoH$mm gmoa H$Q> hmoVmo. mbmM
AdVma KoVmo Ago hUVmV. H$UmdVmamny{d, H$U$nmZo O
Komny{d ^JdmZ hmoVo H$m Zmhr ? qH$dm H$UmdVma gn{dmZVa
^JdmZ AmhoV H$m Zmhr ? XmohrMr Cmao hmo AerM AmhoV. Vohm
^JdVmMo EH$ Zmd Cd Agbo Var Vo Cda{hV AmhoV.
AmUIr EH$ {Xd nmh. mmnmgyZ hr gd ^yVmo CdVmV
hUyZ mZm Cd hQ>bo Amho. m gd ^yVmmV, mPm - VwMm
Amnm gdmMm AV^md Amho. hUOo Amnm oH$mV Amnm
gdmV Vo AemmZo gdH$mi CnpWV AmhoV. hUyZM JrVoV hQ>bo
Amho - dmemo OrdbmoHo$-OrdbmoHo$ Ed Ae: m XohmV mPm
{dUwghZm_
330
{dUwghZm_
{dUwghZm_
333
332
{dUwghZm_
{dUwghZm_
335
334
{dUwghZm_
{dUwghZm_
337
336
{dUwghZm_
g hmoVo hUOo H$m Vmo AZw^d oVmo. aodo dmgmV hm Agm AZw^d
{deofdmZo oVmo d mwio AmnUmg gwm gVm m hmoVo.
Hw$Xa: {hamjmbm mamgmR>r ^JdVmZr damh AdVma YmaU Ho$bm,
ndrda {dda {ZmU H$$Z hUOo ndrbm {dXrU H$$Z Vo
nmVmimnV Jobo mbm emoYyZ H$mTy>Z mabo. nU mgmR>r mZm Hw$
hUOo ndrbm {dXrU H$amdo bmJbo hUyZ Vo Hw$Xa ZmdmZo AmoiIbo
OmD$ bmJbo.
Hw$X: H$b H$X ~{KVbm Amho H$m ? {H$Vr gwXa, dN> ZmOyH$ AgVmo ? m
H$Xmda CbUmm H$bmMmM ~Xod Aml KoD$Z g>rMr Cn{m
H$aVmV. Agm H$X mm Zm^rnmgyZ Cn hmoVmo hUyZ Vo Hw$X hmoV.
nO: H$ hUOo ndr. m ndrda gXr AmUmgmR>r nO $n YmaU
H$aVmo Vmo nO. ZmmMm AW Pmbm d Vmo gObm. nU bhmZnUr
nwVH$mV dmMbobo AmR>dm. gyH$memwio gwmm ImaQ> nmmMr
dm$ hmoVo, Vr da hdoV OmVo, mMonmgyZ nmmZo ^abobo T>J Vma
hmoVmV, dmmwio Vo T>J, ndrg^modVr ngaVmV, mnmgyZ ndrda
30% ^y-^mJ Amho mda nmD$g nS>Vmo, gd g>rbm VOobm {iVmo,
Amnmb YZ-Ym-AmfYr dZnVr B. {iVmV. Vo nmdgmMo nmUr
Zmmao gwmbm {iVo, naV gwmm nmmMr dm$ B. B. ho gd
nO MH$ AmhVnUo Mmby Amho. bm m gdmo Wyb$n hUOo
AmH$memVrb T>JmVyZ nS>Umam nmD$g {XgVmo naVw nO$nmZo H$noMr
~agmV H$aUmam m gdmmJrb A$ e{$$n Vmo ZmamU m
OmUdV Zmhr. Vwhr gJUH$ Vk AmhmV. Ao[aHo$V ZmoH$arbm OmVm,
^anya H$dVm. BH$S>o ^maVmVrb AmB-d{S>bmZm ^anya ngo nmR>dVmV.
m nemVyZ Vo gwImon^moJ IaoXr H$$ eH$VmV. nU gOm 3/4 df}
nmD$gM nS>bm Zmhr Va Vo gwImon^moJ {dH$V KomgmR>r ngo AgyZ
gwm H$m CnmoJ? YaUmV nmUrM Zgob Va eoVr H$er w$bUma, drO
H$er Cn hmoUma ? nOmm m d$nmMo, m H$eVrMo AmnU
nyOZ H$aVmo H$m?
{dUwghZm_
339
338
{dUwghZm_
340
{dUwghZm_
{dUwghZm_
343
342
{dUwghZm_
{dUwghZm_
345
344
{dUwghZm_
{dUwghZm_
347
346
{dUwghZm_
{dUwghZm_
349
348
{dUwghZm_
350
{dUwghZm_
{dUwghZm_
353
352
{dUwghZm_
{dUwghZm_
355
354
{dUwghZm_
{dUwghZm_
357
356
{dUwghZm_
{dUwghZm_
359
358
{dUwghZm_
H$amMr e$s r Amho. XS>, {ejm, emgZ, {ZU hoM mMo d$n
Amho hUyZ mMo EH$ Zm XS>. r YmJmd$Z Mmbmdo, AYmnmgyZ
Xa ahmdo mgmR>r H$m^mdZoZo hUOo omZo Vo XS> H$aV AgVmV.
Amamo amIbo Omdo hUyZ AmhmaemmMo H$mhr {Z AmhoV. mMm
^J Ho$bm H$s AZmamo qH$dm amoJ$nr XS> g^dVmoM. mMmUo
YmXmMm ^J Pmbm H$s bJoM XS> g^dVmoM. Vohm Amnmgmoa
EH$M nm Amho d Vmo hUOo YkmZ H$$Z mdo, gVV YmMaU
H$amdo.
X{Vm: XZ H$aUmam, emgZ H$aUmam Vmo X{Vm. dmV{dH$ Y hUOo
H$mXm hmM emgZ H$arV AgVmo. hm Y gy qH$dm {ZJwU Amho. m
YmnmgyZ {ZmU Pmbobo g{dYmZ ho gJwU Amho Am{U m
g{dYmZmZwgma emgZ H$aUmam emVm hUOo emgH$ hm gmH$ma Amho.
Amnmbm Y {XgV Zmhr, g{dYmZ AmnU OmUV Zmhr d emmbm
AmnU OwmZV Zmhr. X{Vm m ZmmZo Hw$R>m Zm Hw$R>m $nmV,
Hw$R>mVar n[apWVrm {Z{VrZo Vmo X{Vm Amnm dn qH$dm
XrK AYmMaUmbm XS> H$aV AgVmo. bm XS>, emgZ, {ejm hmoVo
mMo r {ZarjU H$aV Zmhr, ~moY KoV Zmhr. gwYmamMm Z H$aV
Zmhr. ^JdVmMr gm H$nm Zmhr Ago hUyZ Xbj H$aVmo. AmVm mbm
Vmo X{Vm Var H$m H$aUma ?
X: X hUOo B{{ZJh. "X' hUOo H$m Agm CdmZo ^JdmZ
lrH$UmZm {dMmabm mbm Cma XoVmZm ^mJdmZ hUVmV - "X
B{g:'- B{Xmm gmMo Zmd X. (^mJ 11.19.36).
B{g Agob Am{U emmMo kmZ Agob Va ^JdVmZr Amnmbm
XS> XomMm CX^dVM Zmhr.
Anam{OV: mbm H$moUr nam{OV Ho$bo Zmhr Vmo Anam{OV: gmYmaUnUo
Amnbm B{g gwQ>Vmo hUyZ AmnU nam{OV hmoVmo d ghZ
H$amMr jVm ZgVo hUyZ Amnbm B{g gwQ>Vmo. Vohm Omo
ghZerb Amho VmoM Anam{OV hmoVmo.
{dUwghZm_
361
360
{dUwghZm_
{dUwghZm_
363
362
{dUwghZm_
{dUwghZm_
365
364
{dUwghZm_
{dUwghZm_
367
366
{dUwghZm_
gmamemZo (Vm)
Surrendering your anxities about future, act.
(Amem)
Surrendering your excitement about present, act. (gVmn)
hUOoM Vma{hV, Amema{hV d gVmna{h hmoD$Z H$ H$aUo mMm
AW H$ gnU H$aUo hmo. ^JdV hV^wJ$ AmhoV, H$mMo ^moo$ AmhoV
ho Iao. nU Vo H$ gnU ^mdZoZo Ho$bo Agob VaM Vo mMm ^moJ
KoVmV. gnU ^md Zgob Va VwMo Vwhr ~Km AgoM Vo hUVmV,
AWmV ^moJ KoV ZmhrV, hV^J$ hmoV ZmhrV.
Surrendering your attachment about past, act.
{dUwghZm_
368
{dUwghZm_
{dUwghZm_
371
370
{dUwghZm_
{dUwghZm_
373
372
{dUwghZm_
{dUwghZm_
375
374
{dUwghZm_
[e{ea:, edarH$a:
Aam: AmMm hUVmV "H$ am, amJ am:, H$mon am:, am
ZmpV AdmgdH$mdoZ amJofmXoa^mdmV g Aam:' - H$, amJ
Am{U H$moY mZm am hUVmV. (oWrb amJ hUOo AZwamJ AWmV o
AWmV Amg$s). ho ^md mMoOdi ZmhrV Vmo Aam. Omo Ordmbm
aS>{dVmo Vmo am. ho 3 ^md Ordmbm aS>{dVmV, boe XoVmV hUyZ Vo am.
naVw am ho m VrZ ^mdmnwaVoM m{XV Zmhr. Oo Oo AkmZO{ZV Vo Vo
gd am Am{U ^JdmZ AkmZa{hV AmhoV hUyZ Aam AmhoV. r
fS>[anwZm, H$mYrb Amg$sbm, Xohm ~amo~am Eo ^mdmbm Ho$hm
mJUma ?
Hw$S>br: namm Hw$S>br hUOo Hw$S>bdmZ Amho, AbH$V Amho. Vmo
gwdUmbH$ma d gwXa dmZr {d^y{fV Amho. Vmo gd JwUmMm d H$bmMm
gmJa Amho.
MH$s: Vmo gwdU MH$Ymar Amho. gd {^wdZmm Am{U ^$mm ajUmW
mZo gwXeZ MH$ YmaU Ho$bo Amho. mM MH$mm ghmmZo Vmo "n[amUm gmYyZm, {dZmfm M XH$Vm, YmgWmnZmWm'- ho
Amnbo AdVma H$m gmYVmo. Xgam EH$ AW Amho. AmnboM MmJbodmBQ> H$ ho AmnmgmR>r VmaH$ qH$dm maH$ R>aVo. ho OrdZ Am{U
nwT>rb AZoH$ O H$moUVo AgmdoV ho AmnmM hmVr AgVo. ho
O^aUmMo MH$ AmnmM Ame$sm hmVr AgVo. Vr Ame$s
hUOoM XW OZmXZ Am{U Amnm O ym MH$mMm VmoM
{ZVm-{ZmH$ Am{U hUyZ Vmo MH$s Amho.
{dH$r: EImm amOmMr gmm H$mhr df} d N>moQ>mem ^mJmda MmbVo.EImXm
MH$dVu amOm {XpdO H$aVmo, amOgy k H$aVmo. mMr gmm gd
{dmda MmbVo-nU Vr gwXm H$mhr df} MmbVo.EImm demMr (CXm
mXd de) gmm AZoH$ {nT>m AZoH$ df} MmbVo. ^aVder amOmZr
36000 df} am Ho$bo. naVw nammMr aVm {ZaVa, {ZaHw$e, gnyU
{dmda, m {dmm {Z{Vrmhr AmYrnmgyZ Mmby Amho. hm EH$
{dUwghZm_
377
376
{dUwghZm_
eXmZo OmUbm OmD$ eH$V Zmhr hUyZ Vmo eXm{VJ Amho. mMo eX
qH$dm eXgyhmZo dUZ H$aVm oV Zmhr d hUyZM "Vmo dmMmo {ZdVVo
Am Zgm gh' (V{m. 2.4) Zmg{hV dmUr mbm m Z H$aVmM
naV oVo Ago lwVr hUVo.
m nammMo - namVdmMo eXmZo dUZ H$aVm oV Zmhr. nU
hUyZ J Jn ~gmMo H$m ? Va Zmhr. mbm eX~ H$amMm
Z H$amMm. Vo eXmZo dUZ H$$Z H$go ZmhrV qH$dm H$go AmhoV
mMo dUZ H$amMm Z H$amMm Ogo H$s AWwbZddXrKbmo{hVZoN>mVmo@dmZmH$megagJY
MjwH$lmodmJZmo@VoOH$mUwImZVa~m &&
Vo nam Vd Aja Vd Wyb Zmhr, AUw Zmhr, jw Zmhr, {demb
Zmhr, AU Zmhr, d Zmhr, N>mm Zmhr, V Zmhr, dmw Zmhr, AmH$me
Zmhr, gJ Zmhr, ag Zmhr, JY Zmhr, Zo Zmhr, H$U Zmhr, dmUr Zmhr,
Z Zmhr, VoO Zmhr, mU Zmhr, wI Zmhr, mn Zmhr, mm AmV
Zmhr Am{U ~mhoa Zmhr. (~hXmaH$mon{ZfX 3.8.8)
AmVm bm gmJm m eXmZr qH$dm eXgyhmZo namVd gObo
H$m ? Zmhr gObo. eXmZo Vo AZmH$br AmhoV hUyZ eXm{VJ
AmhoV.
naVw {dUwghZmmVrb ghZmo hm m nammbm eXmmao
OmUmMm Z Ho$bm Amho. mMo JwUmd$Z, brbmd$Z,
H$Vdmd$Z, AmMaUmd$Z, CnXoemd$Z mbm eX~ H$amMm
Z Ho$bm Amho. mbm eXmZo gmJmMm Z Ho$bm Amho d hUyZ
Vmo eXgh Amho.
{e{ea: {e{ea F$Vw hm erV, WS> g Amho. Am{YX{dH$, Am{Y^m{VH$ Am{U
AmpH$ VmnmZr hmoanibombm emV H$aUmam, {Zd{dUmam, g
H$aUma Amho. Am{U hUyZ ^$mZm emV H$aUmao ^JdmZ gwm {e{ea
$n AmhoV. ^$mbm ImbyZ YaVr, d$Z gy Am{U AmVyZ jwYm-VUm
Vmn XoVmV. Aem ^$mbm ^JdmZ Amnbr ^$s$n, o$n erVbVm
{dUwghZm_
379
378
{dUwghZm_
380
Hy$aVm hmo.
noeb: noeb hUOo H$mob. "H$Um Zgm dmMm dnwfm M emo^ZdmV
noeb:' Omo H$, Z, dmUr Am{U earamZo gwXa Amho Vmo noeb. mMo
H$ emo^Zr, Z dN>, dmUr Ywa Am{U eara A{dH$mar Vmo noeb.
Xj: Amnm H$VmV H$gya Z hmoD$ XoUmam Vmo Xj. Omo AV gmdY Vo Xj.
mo doir mo VoM H$amV Omo Vna Vmo Xj. Vmo H$V{Z> Amho.
X{jU: ^JdmZ gd gMmar AmhoV hUyZ X{jU AmhoV. qH$dm Vmo gai d
dN> d^mdmm bmoH$mZm oi, Xm{jd Agbobm m AWmZo
X{jU Amho. "VwH$m hUo AmVm & Cabmo CnH$mamnwaVm&&' mbm
X{jUmdWm hUVmV.
j{Umda: Omo na jmerb Vmo j{Umda hmo. ndr Im AWmZo
j{Umda: Amho. gdmm gd H$mam AnamYmZm Vr jm H$aVo.
AmnU amoO {Vmda AmKmV H$aVmo, ImoXVmo, {Vbm bmWmS>Vmo,
{VmgmR>r wo H$$Z ghma H$aVmo. m oH$mda, oH$mgmR>r Vr
jmM H$aVo.
{dm: gd {dmZmo lo> {dmZ. {Za{Ve kmZr. mmBVHo$ kmZr
mny{d H$moUr Pmbo Zmhr d mZVa H$moUr hmoUma Zmhr hUyZ Vo {dm
AmhoV.
drV^: drV hUOo {Zdm. gd H$mam ^mnmgyZ Xa AmhoV, {Zdm AmhoV.
Amnmbm AmnmOdi Oo Zmhr Vo {iob H$m AWdm Z {iob Va,
mMo ^ AgVo qH$dm AmnmOdi Oo Amho Vo {Q>Hy$Z amhrb Zm mMr
qMVm AgVo. ^JdVmZm H$mhrhr {i{dmMo {eH$ Zmhr qH$dm Vo
{idy eH$V ZmhrV Ago H$mhrhr Zmhr d hUyZ Vo ^ Am{U qMVmw$
AmhoV. m AWu drV^ AmhoV.
nwldUH$sVZ: mm ~bMo Ho$bobo ldU Am{U H$sVZ nwX Amho
hUyZ Vo nwldUH$sVZ AmhoV. mMo ZmaU ho nmnha d nwX
Amho. ^JdVmm Zmghmm nR>UmMr $blwVr gmJVmZm hQ>bo
Amho 381
{dUwghZm_
382
383
{dUwghZm_
384
{dUwghZm_
AmhoV. oWo X> dZmMm Zme H$aUmao Ago H$m hQ>bo Amho ? J gw>
hUOo MmJbr dZo nU AgVmV d mMm Vo Zme H$aV ZmhrV Agm
mMm AW hmoVmo H$m ? dZo hr X> d$nmMrM AgVmV. dZmV
AmnmgmR>r MmJbr d dmBQ> dZo nS>VmV Agm AmnU ^oX H$aVmo.
naVw ybV: dZo hr dmBQ>M. dZo H$m nS>VmV ? m Jmo>tMr dZo
nS>VmV. m {dfr AmnUmg EH$ Va Amg$s AgVo qH$dm
^r{V/{VaH$mamMr ^mdZm AgVo. AmnU Amnm OmJVmdWoVrb
{MmmMo Oa {ZarjU Ho$bo Va m Jmo>r~b AmnUmg Amg$s AgVo d
Or AnyU AgVo mMrM dZo nS>VmV. qH$dm OmJVmdWoV mMr
AmnUmg gVV ^r{V dmQ>Vo AWdm {VaH$mamMr ^mdZm AgVo
m~m~VMrM ^mZH$ dZo nS>VmV. WmoS>mV hUOo gd dZo hr
Amg$s, {VaH$ma, H$moY, ^r{V, of m {OdVnUmVrb AV^mdZmda
AmY[aV AgVmV. m gd dZmMm Vo Zme H$aVmV hUyZ Vo
X:dZZmeZ hmoV.
nU J dZo ~Kmdr hUVmV mMo H$m ? dZo ~KmdrV mMm AW
C om~m~V gVV {dMma H$amdm, onyVugmR>r Z H$amdm. m
dZmZm {XdmdZ hUVmV.
drahm: AmMm H$m hUVmV nhm - "{d{dYm: ggm[aUm J{Vw{$ XmZoZ
hVr{V drahm' ggmar bmoH$mZm w{$ XoD$Z AWdm w$sMm mJ XmIdyZ
{d{dY H$mam JVtMo Vmo hZZ H$aVo hUyZ Vmo drahm hmo.
drahm ho Zm mny{d 2 doim oD$Z Jobo Amho. mMo VoWrb AW d m
ZmmMm AW {^ AmhoV.
yZVa AZoH$ H$mam JVr AmhoV. m gd JVro nwmMm
Cn^moJ, n[aUmV: nwj hmoVmo d mZVa naV bmoH$s oUo
An[ahm hmoVo. ho bmoH$s oUo Q>mimgmR>r {d{dY H$mam
JVtMm Zme H$$Z Vo Ordmbm mojmdWog nm H$aVmV. m mm
dradmrwio Vo drahm hUyZ AmoiIbo OmVmV.
{dUwghZm_
386
ajU: ajU H$aUmam Agm mMm gai AW Amho. nU m ajU H$mmMr gwadmV
ybV: YmnmgyZ hmoVo. Y{Z>mMo ajU H$amgmR>rM Vmo {Za{Zamio
AdVma KoVmo. m Y{Z>om ajUmm H$mmV Oo YmZo dmJUmao AmhoV
mMo Vmo ajU H$aVmo. CXm. hmX. m Y{Z>om ajUmm H$mmV
AYumMm Zme gwm Y{Z>om ajUmgmR>rM Ho$bm OmVmo. CXm.
{hamj/{haH$ny. m Xmohro ^JdVmMm njnmVrnUm ZgyZ
Vr mMr g>rM hmo.
gV: "pWVk: g CVo' Ago hUyZ ^JdVmZr JrVoVrb Xgm
AmmVrb 55 m cmoH$mnmgyZ gVmMrM bjUo gm{JVbr AmhoV.
"mo X^$: g o {:' Ago hUyZ 12 m AmmV ^$mMr bjUo
gmJmm {Z{mmZo gVmMoM dUZ Ho$bo Amho. nU hr gd bjUo
EH$mM gVmMo R>mB AmT>iUo H$R>rU. Ago gd gV EH$ Ho$bo H$s ^JdV
y{VV hmoVmV. Am{U m AWu ^JdV gV AmhoV.
OrdZ: namVdmnmgyZ m g>rMr Cn{m hmoVo, m Vdmm AmYmaoM
pWV ahmVo hUOo OJVo Am{U m VdmVM {dbrZ hmoVo. hr {Vhoar
{H$m AIS>$nmZo Mmby Amho Am{U mbmM OrdZ Eogo Zmd. m gd
{H$obm, OrdZmbm AmYma Aml, Amb~Z. {Z{m H$moU Va
namm. namm hUOoM OrdZ Am{U hUyZ mMo ZmM OrdZ.
Amnm >rZo {dMma Ho$bm Va Y{Z> amhZ gVV Zerb ahmUo
hUOo OrdZ Am{U Z H$emgmR>r Va nam Vdmer EH$$nVoMm,
^JdmrMm, mojmrMm. ~g ! OrdZmMo o EH$M.
ndpWV: n[a hUOo gd Am{U AdpWV: hUOo CnpWV Agbobm, ^$Z
am{hbobo. ho gnyU {d hUOoM namm. J mm{edm m
{dmV H$mhr Agob H$m ? gd, gJirH$S>o, gd$nmV, gd H$mimV
Ho$di Am{U Ho$di VmoM Amho. hUyZ mMo EH$ Zm ndpWV.
Bemdmmon{ZfXmm n{hmM mV hQ>bo Amho. Bemdm {X J
gd - ho gd {d BaVdmZo n[anyUVoZo Amdm Amho, mnbobo Amho.
ho gd , A-$, A$, Mb, AMb OmUrdom Am{U
387
{dUwghZm_
AZVnmo@ZVlr{OVw^mnh: &
MVwamo J^ramm {d{Xemo m{Xemo {Xe:&&113&&
AZV$n:, AZVlr:, {OVw:, ^mnh:, MVwa:, J^ramm, {d{Xemo,
m{Xe:, {Xe:
AZV$n: AmO m {dmV Or Or $no AmhoV Vr gd hUOo ^JdV. 50/100
dfmZVa hr gd$no Z> hmoVrb nU Or ZdrZ $no Cn hmoVrb Vr gd
hUOo ^JdVM. Ago MH$ AZV H$mi Mmby Amho. ~ao ! hr $no hUOo
mZd $nM Ago Zmhr. gd 84 bj H$maMr $no hUOo ^JdVM.
JrVoV ^JdmZ hUVmV - "dmemo OrdbmoHo$ Ord^yV: gZmVZ:'
(JrVm 15.7) m (oH$ ) XohmV hm gZmVZ Ordmm mPmM Ae
Amho. oH$ OrdmV AmhoV d Ord AZV AmhoV d hUyZ ^JdmZ
AZV$n AmhoV.
AZVlr: "AZVm An[a{Vm lr: nam e{$: A B{V AZVlr:' oWrb lr
Mm AW YZ Am{WH$ d^d Agm Zmhr. AmMmmm ^mmZwgma lrMm
AW nam e{$. JJm, ZXm, {hmb, ZmJmam, gmJa B. hUOo
^JdVmMr name{$M hmo. m g>rVrb $io nhm, w$bo nhm, nmZo nhm,
{H$Vr d{dmZo ZQ>bobr AmhoV. mUgmMoM nhm Zm ! EH$m AmH$mamMm
Xgam mUyg Zmhr. ho AZVd, hr {d{dYVm, ho d{M, hr {dnwbVm
hrM ^JdVmMr nam e{$, hoM d^d, hrM mMr lr hUyZ Vo AZVlr
ZmmZo AmoiIbo OmVmV.
{OVw: {OV: wa hUOo mZo w qOH$bm Vmo {OVw. nU w Mm
AW H$m ? w Mm EH$ AW H$moY. Vohm {OVw hUOo mZo H$moY
{dUwghZm_
388
{dUwghZm_
mVo hVmo ^mV (JrVm 2.40) YmMo WmoS>o gwm AmMaU hmZ
^mnmgyZ ajU H$aVo. nU AmnU m YmbmM OrdZmVyZ H$mTy>Z
Q>mH$bo mbm ^JdmZ Var H$m H$aUma !
^ Kmb{dmgmR>r YmMo AmMaU hdo Am{U AmMaUmgmR>r Y
gObm nm{hOo. Y gOmgmR>r JrVmmg hdm Am{U JrVoda Va
mPr lXm Zmhr. AmVm mbm H$moU H$m H$aUma ? VUmZmo, mM
^JV AdWoV r OJbmo, Amhr ~aoM o> ZmJ[aH$ mVyZM Jobmo.
Vwhr m m {dH$mamVyZ OmD$ Zo hr Vii. Vwhr ^w$ hmdo hr
ew^oN>m d mWZm. mgmR>r m ^mnhmbm eaU Om.
MVwa: VUmZmo, naV VmoM {dMma. Y-AW-H$m d moj m Mmar
nwfmWmMm gmZVoZo A{JH$ma H$am Ago ^JdVmMo gmJUo. m ZmmMm
eXe: AW hUOo mm Mmahr ^wOm gmZ AmhoV hUyZ MVwa
AmhoV. nU mMm Iam AW hUOo Mmar nwfmWmZm gmZVoZo
A{JH$mam. AmnU AW d H$m m nwfmWmdaM gd ^a XoVmo Am{U Y
d moj mZm XbjVmo. ^mJdVmV m Mma nwfmWmMm gVmob H$gm
gmYmdm Vo moR>m m{H$VoZo gm{JVbo Amho. mMm AW gmJVmo.
"YmMo $i moj Amho. (YmMaUmMo VH$mb $b hUOo AW.
YmMaUmwio AWmr hmoUmaM). nU YZmrV YmMr gmWH$Vm
Zmhr. YZ YmgmR>rM Amho. ^moJ {dbmg ho YmMo $i Zho. (nU
mMm AW YZmMm {d{ZmoJ ^moJ{dbmgmgmR>r H$$M Zo Agm Zmhr.
^moJ{dbmg mdoV. "VoZ o$Z ^wOrWm'- mJ ^mdZoZo ^moJ Ko Ago
lwVr gwm gmJVo. nU EH$ Jmo> bjmV mdr.) ^moJ {dbmgmMo $i
B{Vr Zho. J ^moJ{dbmg H$emgmR>r Va Ho$di OrdZ
{ZdmhmgmR>r Am{U Vmo OrdZ {Zdmh Var H$emgmR>r? OrdZmMo $i
hUOo Vd{Okmgm (moj). H$} H$$Z dJmr Zho. (^mJ 1.2.9
d 10)
390
{dUwghZm_
^wa:/^wd: H$mhr {R>H$mUr hr XmoZ Zmo doJir moObr AmhoV Va H$mhr {R>H$mUr
^w^wd: ho EH$M Zm mZbo Amho. ^y hUOo ndr, Or gd ^yVmmZm,
dVwmmMm AmYma Amho. Am{U m ^y hUOo ndrMm AmYma
namm. Am{U hUyZ Vo ^wa ZmmZo AmoiIbo OmVmV. ^y hUOo
AmYma Am{U ^wd gV ^yVm. gV ^yVmmMo AmYma hUyZ Vo
^y^wd: AmhoV.
br: ndrMo Vo Ho$di AmYmaM ZmhrV Va {VMr Vo emo^m AmhoV. hUyZ
^w^wdmMr Vo br AmhoV. br Am{U ZmamU XmoZ doJio ZmhrV. Vo
EH$M hUyZ ZmamU ^JdmZ hUOoM br.
gwdra: Omo Amnm {Vnjmbm / eybm qOH$Vmo Vmo dra. Omo EH$mM doir
AZoH$ ey~amo~a bTy>Z {dO {idVmo Vmo hmdra. nU dra Am{U
hmdra ho Ho$di ~meydaM {dO {idy eH$VmV. Vo Amnm
fL>[anwZm hUOo AV:eyZm nam{OV H$amg AgW AgVmV. gwdra
Vmo, Omo ~mey~amo~aM AV: eyda gwm {dO {idVmo. ^JdmZ
gwdra AmhoV.
{dUwghZm_
392
{dUwghZm_
D$dJ: m Zmmm Am{U JwUmm {Z{mmZo ^JdmZ gmJVmV H$s Zohr CdJ
hUOo CdJmr Agbo nm{hOo, dada hUOo dam AdWoV
OmmMm Z hdm. JwUmm ^mdmH$Sy>Z JwUmVrV AdWoH$S>o,
Xohmg$sH$Sy>Z XohmVrV AdWoH$S>o, Zmm ^mdmnmgyZ CZr
AdWoH$S>o OmmMm Z hdm, JVrnWmH$S>o OmmMm mg hdm.
J Vmo ggma Agmo dm namW.
gnWmMma: Aem CdJVogmR>r mJ H$moUVm Va gnWmMma. AWmV gmMm
mJ. da gm{JVbom {ZZ loUrH$Sy>Z CmdWobm OmmMm
(AmMaUmMm) mJ hUOo gnW. ^JdmZ g d$n AmhoV Am{U
gmbm gmZoM JmR>Vm oVo, AgmZo Zmhr. lwVr hUVo EImm
H$R>rU gJr H$go dmJmdo Agm nS>mg VemM gJr gnwf Ogo
dmJbo m mJmZo Omdo. m mJmbmM gnW hQ>bo Amho.
mUX: nmUr ho mU$n Amho, A mU$n Amho, mg mU$n Amho, dmy
mU$n Amho, A{ mU$n Amho Am{U namm m gdmMm XmVm Amho
hUyZ Vmo mUX Amho. gd OrdZM m mUd$n MoVZom oaUoZo Amho
d hUyZ Vmo mUX Amho.
Ud: Ud hUOo CH$> Zd Am{U Zd hUOo Vw{V qH$dm gdmom Zm.
ho nammMo gdm}m Zm Am{U hUyZ mZm Ud hQ>bo Amho.
{dUwghZmmm AJXr gwadmVrbmM AmnU UdmMo hUOo
H$mamMo hd nm{hbo.
{dUwghZm_
395
394
{dUwghZm_
H$mhrhr XoUma Zmhr, H$moUVmhr dhma R>odUma Zmhr hQ>bo H$s OrdZM
gnbo. nU qH$dm dhma hm mZdr Y Amho, VoM naoamMo $n Amho
hUyZ Vo nU ZmmZo AmoiIbo OmVmV.
mU mU{Zb: mU^V mUOrdZ:&
Vd Vd{dXoH$mm OwOam{VJ: &&116&&
mU:, mU{Zb:, mU^V, mUOrdZ: Vd, Vd{dX, EH$mm,
OwOam{VJ:
mU: dhmamVrb CXmhaUmZo gOwZ KoD$. AmB wbmbm hUVo "Vmo ~K
{H$Vr Amg H$aVmo Am{U Vy ~K' hUOo Vmo wbJm Ogm d {OVH$m
Amg H$aVmo ho mU. mUmMr mmM ~KmMr hQ>bo Va
omMo kmZ H$$Z XoUmao gmYZ hUOo mU. Am{U o H$moUVo Va
na~ AWmV Vd AWmV ^JdmZ. A{V g VoM Amho Am{U hUyZ
mm{edm A Xgao mU AgyM eH$V Zmhr. hUyZ ^JdVmMo
EH$ Zm mU.
mU{Zb: mny{dm cmoH$mV "AmYma{Zb' ho Zm nm{hbo. oWrb Zm
mU{Zb. mU ho H$mhr AVr Vd Zho. mU hm {dmMr KS>mmoS>
MmbdVmo. dhmamV AmnU H$m hUVmo Va - mMo mU nMdmV
{dbrZ Pmbo. Vohm mU ho AVV: ~VdmV, AmYmaVdmV brZ
nmdVmV hUyZ ^JdmZ mU{Zb AmhoV. Amnm oH$mV nmM mU
Am{U nmM CnmU AmhoV. mU, AnmZ, gmZ, CXmZ Am{U mZ ho
nmM mU Am{U ZmJ,Hy$, H$H$b, XodXm d YZO ho CnmU. ho Xoh
YmaU H$aUmao mU AVV: mmVM {dbrZ hmoVmV hUyZ Vmo
mU{Zb hmo. "mU: eXmW B{o KoVm & B{m Ago OrdnaVVm &
Vr b nmdVr Ordr gdWm & XWu Ordmm mU{Zb:&& ' "AWdm
mUmnmZm{X XohYmaH$ & Vo OrdmmV brZ hmoVr XoI& EW Ord MV
gH$ & mU{Zb: Eogo g~moYbo &&'
{dUwghZm_
396
mU^V: Vmo mUmMo YmaU H$aVmo hUyZ mU^V Amho. namm hm mUmMm
CXJ Amho AWmV Am{X Amho Am{U VmoM namm mM mUmMm
{Zb hUOo AV Amho. Am{U hUyZ Vmo mU^V Amho. mUmZm YmaU
H$aVmo ho R>rH$ Amho. nU mU hUOo Var H$m ? mU hr EH$
{H$meVr Amho. e$s Amho hUOo Vr gH$s AmgUma Am{U {ZpH$
hmoUmaM. mMmM AW mU hUOo AVr Vd Zho. gd J{VmZ dVw,
e$s d VoO mmmJo Or oaH$ e$s Vr hUOo mU hmo. gd {dmV
Vmo mU ^$Z Amho. mU hUOo hdm, dmam qH$dm dmy Zho. MS>
Aem AVamimV {OWo hdm Zmhr {VWo gwm mU Amho. mUmmmmao
gwadmVrg r earamVJV Am{U nwT>o nwT>o gd {dmVJV Omo mU Amho
mda {ZU R>ody eH$Vmo. Aem m mUmda gwm m
namVdmMoM {ZU Amho d hUyZ Vmo mU^V Amho.
mUOrdZ: AmnU mUmwio OJVmo. AwH$ AwH$mMm mU Jobm qH$dm mMo
mUmoH$U Pmbo Ago AmnU hUVmo. mMm AW Zw Xohmda, gd
B{mda oH$mm OrdZmda mUmMo {ZU Amho. nU m mUmda
m nammMo {ZU, Omo m mUmMohr OrdZ Amho Vmo mUOrdZ:
m mUmMm gwm b hUOo AV hmoV Agob, WmoS>mV hUOo
mUmbmhr Oa w Agob Va mZVa (hUOo mUmm AVmZVa)
H$m hmoV Agob Zm ? H$m CaV Agob Zm ? hr g>r, ho ~mS> Hw$R>o
OmV Agob ? Zw Xohmm wZVa mVyZ dmw d nmmMm Ae m
m VdmV brZ hmoVmo Am{U 5&& Vo 6 y$Q> XohmMr yR>^a mVr hmoVo. ho
n[adVZ H$go hmoVo Vo AmnU nhmVmo/OmUVmo. nU mM dmw-nmUr d
mVr (hUOo ndr Vd) nmgyZ naV Zw (qH$dm A H$moUVm) Xoh
H$gm Vma hmoVmo ho m AmnU OmUV Zmhr. VV m ~mS>mMo n[adVZ
H$emV hmoV Agob d mnmgyZ naV Xgao ~mS> H$go H$m Vma hmoV
Agob ? m gdmda {ZU R>odUmam, mZm OrdZ (Am{U w)
XoUmam H$gm Agob Zm ! Oo mUOrdZ AmhoV Vo (hUOo dV:M
^JdmZ) JrVoV hUVmV397
{dUwghZm_
md$Z AmnU H$m OmUbo H$s Xm{JZm ^{dmV Zgob qH$dm AmO Vmo
(^mgmZ qH$dm ) AmpVdmV Agbm Var gmomMo AmpVd m
H$mb, AmO, Cm A~m{YV Amho. hUyZM Xm{JmMo H$maU gmoZo hoM
Amho.
{dUwghZm_
398
399
{dUwghZm_
Vd{dV: Omo m Vdmbm OmUVmo Vmo Vd{dV. m Vdmbm OmUUo gmono Amho
H$m hmo ? AmnUmg Vo e hmoBb H$m ? ybV: Amnbr Ver BN>m Amho
H$m ? EH$ B{Vhmg nmh. Z{MHo$Vm hoM Vd OmUmgmR>r YmH$S>o
Jobm Am{U mZo Vo OmUyZ KomMr nN>m Ho$br. YmZo Z{MHo$Vmbm
gOmdmMm Iyn Z Ho$bm. mbm Iyn Iyn Am{fo XmIdbr.
nU Z{MHo$Vm T> {Zr hmoVm. m Vdmbm OmUyZ Komg AmnU nm
AmhmoV. nU AmnU OrdZ^a AV N>moQ>m N>moQ>m d VwN> bmo^ZmZm
~ir nS>Vmo Am{U 84 bj moZtm ^UmZVa {iUmar Xb^ gYr
XdS>Vmo. {df^moJmV abom AmnUmg Vd{Okmgm H$a mMr
AmR>dU H$$Z XomgmR>r AmVVoZo gm{JVbo Amho -
400
{dUwghZm_
g{nVm: H$mhr {R>H$mUr g{dVm Va H$mhr {R>H$mUr g{nVm Agm nmR> Ho$bm OmVmo.
naVw nwT>Mo Oo Zm {nVmh mmer gwgJV hUyZ g{nVm ZmM
mo Amho. g{nVm hUOo {nmg{hV AWmVm {nVmh. qH$dm g{nVm
hUOo gmZ $nmZo gdmMm {nVm.
{dUwghZm_
403
402
404
{dUwghZm_
H$maU hmoV.
JrVoV ^JdmZ hUVmV - "mjoU H${V: gyVo gMamMa'
(JrVm 9.10) mm A{Y>mZmwio H${V MamMamgh gd OJ {ZmU
H$aVo. H${VnmgyZ gd g>r/{d {ZmU hmoVo. hUOo EH$m AWmZo Ago
hUVm oBb H$s g>r CnmrMo {Z{m d CnmXmZ H$maU H${V hmo.
nU oWo mjoU hUOo mm AjVoImbr gd {dmMr
{Z{Vr hmoVo Ago hQ>bo Amho. nU J H$VrMo {ZmVo Oo ^JdmZ,
mMr {Z{Vr H$moUr d H$er Ho$br ? ^JdmZ hUOo {ZJwU {ZamH$ma
Ago nam Vd. Am{U m VdmMr {Z{Vr m VdmnmgyZ Pmbr.
VdmnmgyZ VdmMr {Z{Vr Pmbr ho AmnUmgmR>r EH$ AZmH$bZr JyT>
Amho. bm EH$ gmJm H$moUmhr {Z{Vrbm gmYZ hdo Zm ? Ka
~mYmgmR>r (Kamm {Z{VrgmR>r) {g|Q>, bmoIS> B. bmJVoM Zm !
m >rZo VdmnmgyZ Vd {Z{Vrbm H$moUVo gmYZ dmnabo Agob H$m ?
Ahmo, Cnmrny{d Oa H$mhrhr ZhVo Va J Cn{m H$emnmgyZ Ho$br ?
dV:M dV:m CnmrMr H$maU hUOo H$go d H$m ? AmnUmgmR>r
gd JyT> Amho.
{dUwghZm_
407
406
{dUwghZm_
{dUwghZm_
409
408
{dUwghZm_
Ajmo : mbm H$Yrhr jmo^ hmoV Zmhr hUyZ Vmo Ajmo Amho. mbm
dV:m Amnm moJjomMr, M[aVmWmMr qMVm Amho mbmM jmo^
hmoVmo. ^JdVmZr Amnm M[aVmWmMr nyU gmo Ho$bobr Amho ho m{hV
AgyZ gwm AmnU W qMVm H$aVmo Am{U hUyZM jmo{^V hmoVmo. nU
^JdmZ hUOo n[anyUd. mZm H$mhrhr {idmMo Zmhr Am{U
{idbobo {Q>H${dmMr H$miOr Zmhr. Amnm~m~VrV Iao Va VgoM
Amho. Amnm eodQ>m jUmnVMr M[aVmWmMr gd gmo mZoo Ho$br
Amho. r dV:m H$Vdmda (mm H$no{edm) H$mhr {idVmo
Ago Zmhr. Am{U mm H$no{edm H$mhrhr {Q>H$dy eH$V Zmhr. Xhm
{{ZQ>mV Mmoarwio qH$dm mH}$Q> JS>JS>mwio hmomMo ZhVo hmoD$
eH$Vo. mwio mMr H$nm gnmXZ Ho$br Va IaoVa jmo{^V hmomMo
Amnmg H$mhrM H$maU Zmhr. mny{d gmmdWoMo JmZ H$aVmV
hUyZ gmJmZ ho Zm Ambo Amho. Vo n[anyU gm, Oo nyU VoM
Ajmo Am{U VoM ^JdVmMo d$n.
410
411
{dUwghZm_
amoJmVm} wVo amoJmX ~mo woV ~YZmV & m ZmghmMm nmR> H$aUmam
^mwoV ^rVVw woVmn AmnX: hmamoJmZo nr{S>V Agmg m
&&128&&
amoJmVyZ Vmo w$ hmoVmo. Oa Vmo
~YZmV AS>H$bm Agmg
mMr gwQ>H$m hmoVo. Vmo ^mZo
nr{S>V Agob Va Vmo mnmgyZ
gwQ>Vmo Am{U Hw$R>m YZ, OZ,
mUgH$Q>mV gmnS>bm Agmg
m gH$Q>mVyZ ~MmdVmo.
{dUwghZm_
413
412
{dUwghZm_
{dUwghZm_
414
{dUwghZm_
n[a{e> - 1
lr{dUwghZmmV nwZamdm Zmo :
XmoZ doim Ambobr Zmo Aja, Ajmo, AwV, AZK, AZV, AZb, A{ZX, A{ZX}dnw,
A{Z{dU, A{Zb, Anam{OV, A{V {dH$, Aomm, AmoK,
Am{X, Am{XXod, Ba, CX^d, F$X, H$mV, Hw$wX, H$Vk, H$VmJ,
H$U, Ho$ed, jm, JhZ, Jmon{V, Jmom, Jmo{dX, MH$s, MVwamm,
MVwyh, Vma, Xj, Xa, {Zdmmm, nmdZ, nw, nwwf, nwH$amj,
Omn{V, AUd, ^w, mU, ^r, hmH$m, hrYa, mJ, k,
dgwX, dgwZm, dmwdmhZ, {dH$r, {dYmVm, {d^w, {d{e>,
{ddmo{Z, doX{dV, {ed, ew{M, ew^m, em[a, lr{Zdmg, gdga,
gVmJ{V, gdk, g{hUw, qgh, {gX, gwIX, gwnU, gwdV, W{d>,
>m, {haJ^, hV^wH$. (XmoZ doim Ambobr EHy$U Zmo 77)
VrZ doim Ambobr Zmo AO, nZm^, mU, ^moVm, mYd, dgw, dmgwXod, {dUw, dra,
drahm, g. (VrZ doim Ambobr EHy$U Zmo 11)
Mma doim Ambobr Zmo mUX Am{U lrmZ (Mma doim Ambobr EHy$U Zmo 2)
-------------------------------------------
416
417
{dUwghZm_
n[a{e> - 2
n[a{e> - 3
ZmghmVrb H$mhr cmoH$mMm mYr-{ZdmaU qH$dm
BN>mnyVugmR>r CnmoJ.
{dUwghZm_
2)
3)
418
419
{dUwghZm_
4)
{dUwghZm_
421
420
{dUwghZm_
422
n[a{e> - 4
gX^ JW
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
423
{dUwghZm_
n[a{e> - 5
gd - aO - V_
bjUo, dmr, \$i, d^md dUZ (A`m` 14) bmoH$ 6 Vo 17
Am_n[ajU d `Vr{dH$mg gmYUog Cn`wV
VVm H$. 2
gd
aO
V_
""_wZ`: BV: nam_ {g{_ JVm:'' - _wZ`: hUOo `m (JwU`{d^mJmMo) _ZZ / qMVZ
H$aUmam `m ggmamVyZ _wV hmoD$Z na_ {grbm nmdVmo.
AOwZmbm AZwJrVm gmJVmZm ^JdmZ hUVmV _r gm{JVbobo JwU d bjUo Omo _Zw` gXmoXrV
AV:H$aUmV dmJdVmo Vmo gd H$ma`m (V_-aO-gdmnmgyZ) {Z`mZo _wV hmoVmo.
gd
aO
V_
(hUOo dmV{dH$ ho VrZhr JwU `m`m n[aUm_mZo _Zw`mg ~YZmV Q>mH$VmV (Xw:I XoVmV)
* _Zw`mbm gwImV {Z`wV * _Zw`mg H$_mV dm H$aVmo * kmZmbm AmN>mXVmo d
_mXmbm dm H$aVmo
H$aVmo (14/9)
(14/9)
(14/9)
* gmpdH$ H$_mMo \$i gwIX, * amOg H$_mMo \$i hUOo * Vm_g H$_mMo \$i AkmZ
{Z_i Am{U dam`Xm`H$ Xw:I. (14/16)
(14/16)
AgVo. (14/16)
* gdmnmgyZ kmZ Cn hmoVo * aOmoJwUmnmgyZ bmo^ Cn * V_moJwUmnmgyZ _mX, _moh,
(14/17)
hmoVmo (14/17)
AkmZ Cn hmoVo
(14/17)
* gdJwUm`m dmr : _ZmMm * aOmoJwUm`m dmr : BN>m, * V_moJwUm`m dmr : H$moY,
g ` _ , B { ` { Z J h , `Z, K_|S>, AgVmof, bmo^, ImoQ>o ~mobUo, qhgm,
g{hUwVm, {ddoH$, Vn, Jd , YZ/AW mrMr gVV _mJ`mMr dmr,
g`, X`m, _Vr, gVmof, AmgVr, ^oX^md dmr, ^mS>U bmdUo, emoH$, _moh,
`mJ, {df`^mo J m~m~V {df`^moJ mV/^mS >m ^mS >r V {dfmX, XrZVm, {Zm,
A{ZN> m , lm, nmn C g m h , d V : ` m Amem, ^` Am{U H$m_ Z
AmMaU H$a`m~b hfmarMo/H$VdmMo H$mVwH$ H$aUo.
bmm/g H $mo M , XmZr, H$aUo, gVV CmoJr ahmUo.
{dZ`, gai d^md
{dUwghZm_
425
424
{dUwghZm_
gd
aO
gd
V_
{dUwghZm_
426
aO
V_
427
{dUwghZm_
&& &&
gd}@ gw{IZ: gVw
gdo gVw {Zamm: &
gd} ^m{U nVw
m H${X X:ImmZwmV &&
{dUwghZm_
428