Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

ΜΑΘΗΜΑ 4 Χαιρετισμούς!

Το γράμμα

Αθήνα, 18 Μαΐου 2010.

Αγαπητή μου Σοφία,

Τρεις μέρες μένω πια εδώ στην Αθήνα κι έχω δει σχεδόν όλη την πόλη,
τουλάχιστον τους πιο σημαντικούς τόπους. Έχω ανέβει στην Ακρόπολη, όπου είδα
τον Παρθενώνα και τα άλλα κτίρια που βρίσκεται εκεί. Έχω πάει και στην Αρχαία
Αγορά και στον Κεραμικό. Ανέβηκα περπατώντας στο Λυκαβηττό, από που
βλέπεται όλη η πόλη. Έπειτα κάθισα σ΄ένα καφενείο στο Κολωνάκι, γιατί ήμουνα
κουρασμένη. Εκεί ήπια έναν καφέ φραπέ με έναν φίλο, τον Νίκο, ο οποίος είναι
έλληνας.
Χθες το βράδυ πήγαμε εγώ και ο Νίκος σε μία παραδοσιακή ταβέρνα στην
Πλάκα. Φάγαμε ελληνική κουζίνα και παίζανε και τραγουδούσαν παραδοσιακή
μουσική. Αργότερα κάναμε μια βόλτα σ΄αυτή την πανέμορφη συνοικία.
Σε γράφω αυτό το γράμμα, ενώ πίνω μια μπίρα στη Πλατεία Συντάγματος,
ήμουνα διψασμένη, γιατί κάνει ζέστη.
Αύριο πρέπει να πάω στον Πειραιά, επειδή θα ταξιδέψω με πλοίο στην Κρήτη.
Θέλω να επισκεφτώ την Κνωσό, το πιο αξιόλογο σημείο της Κρήτης και μια
αγαπημένη στάση στο ταξίδι μου. Όπως είπε ο Καζαντζάκης «Στην Κνωσό χτυπάει
αλλιώς η καρδιά σου, κι ο νους σου πλημμυρίζει από ερωτηματικά».
Σου στέλνω πολλά φιλιά και πολλούς χαιρετισμούς σ΄όλους.

Με αγάπη,
Μαρία.

ο οποίος, η οποία, το οποίο = που

35
Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Ο Παρακείμενος

έχω αγοράσει έχω κοιμηθεί

έχεις αγοράσει έχεις κοιμηθεί

Το ρήμα έχω στον Ενεστώτα και το έχει αγοράσει έχει κοιμηθεί
τρίτο πρόσωπο ενικού της απλής
υποτακτικής. έχουμε αγοράσει έχουμε κοιμηθεί

έχετε αγοράσει έχετε κοιμηθεί

έχουν αγοράσει έχουν κοιμηθεί

Ο Υπερσυντέλικος

είχα αγοράσει είχα κοιμηθεί

είχες αγοράσει είχες κοιμηθεί

Το ρήμα έχω (είχα) στον Αόριστο
είχε αγοράσει είχε κοιμηθεί
και το τρίτο πρόσωπο ενικού της
απλής υποτακτικής. είχαμε αγοράσει είχαμε κοιμηθεί

είχατε αγοράσει είχατε κοιμηθεί

είχαν αγοράσει είχαν κοιμηθεί

Η παθητική Μετοχή

-μένος -μένη -μένο

ντύνομαι
ντυνομένος ντυνομένη ντυνομένο

γράφομαι γραμμένος, η, ο π, β, φ + μ > μμ

ετοιμάζομαι ετοιμασμένος, η, ο ζ + μ > σμ

ανοίγομαι ανοιγμένος, η, ο -

36
Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Μία συνταγή: η Τυρόπιτα

Υλικά / Συστατικά
2 φύλλα σφολιάτας
200 γρ. τυρί φέτα τριμμένο
200 γρ. διαφορετικά τυριά τριμμένα
ρίγανη

Συνταγή

Πρώτα απ’ όλα προθερμάνετε το φούρνο σε 200º.

Σ’ ένα μπολ βάλτε όλα τα τυριά τριμμένα και λίγη ρίγανη και ανακατέψτε τα.

Σ΄άλλη πλευρά, βάλτε στο ταψί ένα φύλλο σφολιάτας και ρίξτε το υλικό. Στρώστε

το με το άλλο φύλλο σφολιάτας. Αφήστε άλλη φορά λίγη ρίγανη και κάντε πάνω λίγες

τομές.

Βάλτε το στο φούρνο για περίπου 15 λεπτά και … έτοιμη η τυρόπιτα!

Καλή σας όρεξη!

37
Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Η Προστακτική

Ενεστώτας Υποτακτική Προστακτική

διαβάζω να διαβάσω διάβασε διαβάστε

ε, τε
βάζω να βάλω βάλε βάλτε

κάνω να κάνω κάνε κάντε / κάνετε ε, τε/ετε

περιμένω να περιμένω περίμενε περιμένετε ε, ετε

φεύγω να φύγω φύγε φύγετε (β, γ, θ, ν)

Ενεστώτας Υποτακτική Προστακτική

βλέπω να δω δες δείτε / δέστε

λέω να πω πες πείτε / πέστε

πίνω να πιω πιες πιείτε / πιέστε

τρώω να φάω φάε φάτε

έρχομαι να έρθω έλα ελάτε

Αρνητικός τύπος της Προστακτικής

Ενεστώτας Υποτακτική Προστακτική

διαβάζω να διαβάσω (να) μην διάβασεις (να) μην διαβάσετε

βάζω να βάλω (να) μην βάλεις (να) μην βάλετε

κάνω να κάνω (να) μην κάνεις (να) μην κάνετε

περιμένω να περιμένω (να) μην περίμενεις (να) μην περιμένετε

φεύγω να φύγω (να) μην φύγεις (να) μην φύγετε

38
Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Συμπληρώστε τα κενά με τον Παρακείμενο:

1. Ο Γιώργος .................................. πολλά χρήματα στο λαχείο. (κερδίζω)

2. Οι μαθητές .................................. τα μαθήματά τους. (τελειώνω)
3. Αλέξανδρε, πού .................................. τα κλειδιά μου; (βάζω)
4. Εσείς .................................. ποτέ στη Μονεμβασιά; (πηγαίνω)
5. Εγώ ............................................ πολύ. (ξεκουράζομαι)

2. Συμπληρώστε τα κενά με τον Υπερσυντέλικο:

1. Δεν ............................................ καλά και ήταν πολύ κουρασμένοι. (κοιμάμαι)
2. Όταν έφτασα στο θέατρο, το έργο ............................................ . (αρχίζω)
3. Όταν φτάσαμε στο λιμάνι, το πλοίο ............................................ . (φεύγω)
4. Οι φίλοι του δεν ............................................ να του το πουν. (σκέφτομαι)
5. ............................................ τη δουλειά μου, όταν τηλεφώνησες. (τελειώνω)

3. Βάλτε στα κενά τον σωστό τύπο της Παθητικής Μετοχής των ρημάτων που είναι
στην παρένθεση:
1. Τα πράγματα ήταν .................................. μέσα στο δωμάτιο. (σκορπίζω)
2. Αυτά τα παιδιά φοράνε πάντα .................................. παπούτσια. (λερώνω)
3. Το κείμενο είναι .................................. στη γραφομηχανή. (γράφω)
4. Ο καθηγητής σήμερα είναι .................................. . (θυμώνω)

4. Γράψτε την προστακτική των παρακάτω ρημάτων, όπως στο παράδειγμα:

να πάρω πάρε / πάρτε να μείνω .........................................
να φέρω ......................................... να γράψω .........................................
να φύγω ......................................... να ανοίξω .........................................

5. Συμπληρώστε τα κενά με την προστακτική:

1. ............................. το παράθυρο, Νίκο. Κάνει ζέστη. (ανοίγω)
2. ............................. το φεγγάρι, τι ωραίο που είναι! (βλέπω)
3. Μην ............................. έξω! (βγαίνω)
4. Παιδιά, ............................. γρήγορα. Το τρένο φεύγει. (τρέχω)
5. Μην ............................. τόσο κρασί. (πίνω)

39
Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Πόρτα για τον ουρανό (Έλενα Παπαρίζου)

Για _________ τρεμοπαίζω κι απόψε εδώ, Mira, parpadeo también esta noche aquí,
στο τζάμι σου απ' έξω αυτό το θαμπό, en este cristal tuyo de fuera empañado,
παράθυρο _________ για πάντα κλειστό, una ventana tienes para siempre cerrada,
μια χαραμάδα ζητάω να _________ . una rendija pido para entrar.

Μέσα να '_________ , άγγελέ μου, Que vaya dentro, ángel mío,

κι ας μη _________ και ποτέ μου. y que no me vaya jamás yo.

Την πόρτα για τον ουρανό La puerta al cielo

εσύ θ' ανοίξεις αν μου πεις σ' _________, tú abrirás si me dices “te quiero”,
αν μ' _________ , si me escuchas,
σαν κύμα _________ , σε αγγίζω como una ola vivo, te rozo
και _________ τον λόγο να _________ . y encuentro la razón para vivir.

_________ πια είμαι για να _________ , Ya soy mayor para tener miedo,
_________ για ν' αντέχω έναν κόσμο τρελό. pequeña para soportar un mundo loco.
Οι νύχτες που _________ κρατούν μυστικό Las noches que son sabedoras guardan un secreto,
στην πόρτα σου πάλι θ' αποκοιμηθώ. en tu puerta de nuevo me dormiré.

Μέσα να '_________ , άγγελέ μου, Que vaya dentro, ángel mío,

κι ας μη _________ και ποτέ μου. y que no me vaya jamás yo.

Την πόρτα για τον ουρανό La puerta al cielo

εσύ θ' ανοίξεις αν μου πεις σ' _________, tú abrirás si me dices “te quiero”,
αν μ' _________ , si me escuchas,
σαν κύμα _________ , σε αγγίζω como una ola vivo, te rozo
και _________ τον λόγο να _________ . y encuentro la razón para vivir.

Μέσα να '_________ , άγγελέ μου, Que vaya dentro, ángel mío,

κι ας μη _________ και ποτέ μου. y que no me vaya jamás yo.

Την πόρτα για τον ουρανό La puerta al cielo

εσύ θ' ανοίξεις αν μου πεις σ' _________, tú abrirás si me dices “te quiero”,
αν μ' _________ , si me escuchas,
σαν κύμα _________ , σε αγγίζω como una ola vivo, te rozo
και _________ τον λόγο να _________ . y encuentro la razón para vivir.

40
Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Φίλα με (Κώστα Μαρτάκης)

________ με, από τα όρια ξεφύγαμε Bésame, rompimos los límites

τον κόσμο γύρω μας τον ___________ , enviamos el nuestro mundo alrededor nuestro,
τη νύχτα ενωθήκαμε σαν αστραπές. en la noche nos convirtimos en dos relámpagos.

________ με, από τα όρια ξεφύγαμε, Bésame, rompimos los límites,

τον κόσμο γύρω μας τον __________ , enviamos el nuestro mundo alrededor nuestro,
τη νύχτα ενωθήκαμε σαν δυο ________ . en la noche nos convirtimos en dos fuegos.

Εγώ δεν ________ να’ σαι καθώς πρέπει, Yo no quiero que seas como debe ser,
δεν μ' ενδιαφέρει ποιος μπορεί να ________ , no me importa quién nos pueda ver,
κάνε ο,τι θες και μην έχεις ενοχές. haz lo que quieras y no te sientas culpable.

Τα δυο σου μάτια πάλι με ________ Tus dos ojos me están mirando otra vez
κι αόρατες δυνάμεις με τραβάνε, y fuerzas invisibles tiran de mí,
________ σαν τρελός να σ' αγγίζω συνεχώς. quiero como un loco tocarte continuamente.

Χωρίς καμιά ντροπή Sin ninguna vergüenza

στο τι ακολουθεί, por lo que va a pasar,
ο ________ , μωρό μου, el amor, mi niña,
τις αμαρτίες όλες μας τις ευλογεί. está bendiciendo todos nuestros pecados.

________ με από τα όρια ξεφύγαμε ...

Εγώ δεν ________ να σαι καθώς πρέπει, Yo no quiero que seas como debe ser,
η νύχτα όλα μας τα επιτρέπει, la noche nos lo permite todo,
κάνε με να ________ και το λάθος για σωστό. hazme ver el error por acierto.

Τα λόγια ___________ προτού αρχίσουν, Las palabras se han acabado antes de comenzar,
τα συναισθήματά μας ας __________ , que hablen nuestros sentimientos,
μην αντισταθείς στο μεθύσι της στιγμής. no te resistas a la euforia del momento.

Χωρίς καμιά ντροπή …

Απόψε διώξε όλους τους καημούς σου Esta noche aparta todos tus lamentos
και ασ' την άκρη τους ενδοιασμούς σου, y deja al margen tus dudas,
________ δική μου, ________ δικός σου, eres mía, soy tuyo,
ασ' τον ελεύθερο τον εαυτό σου. libérate.

Απόψε γίνε η περίπτωση μου, Que esta noche sea mi ocasión,

η πιο __________ φαντασίωση μου, mi mayor fantasía,
________ δική μου, ________ δικός σου, eres mía, soy tuyo,
χαλάρωσε τον αυτοέλεγχο σου. así que relájate.

________ , με έχει πιάσει τρέλα, Venga, me ha atrapado la locura,

μόνο εσένα ________ . sólo te quiero a ti.
________ με από τα όρια ξεφύγαμε ...

41
Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Συμπληρώστε τα κενά.
ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ (ΛΑΚΩΝΙΑ)
Στην γκαλερία της Χρυσάφως

ερώτηση Κυρία Χρυσάφω, η Μονεμβασιά είναι ένας τόπος που ________

______________ πάρα πολλούς καλλιτέχνες. Εσάς τι σας τράβηξε να
______________ εδώ και να ______________ ;
Χρυσάφω Κατ΄αρχήν, ______________ από αυτό το μέρος, ______
______________ εδώ, _______ ______________ με τα διηγήματα της μαμάς,
πόσο ήθελε να με βάφτιση με τα άλογα και γλιστρούσαν στο καλτερίμι
και παρ’ ολίγον να ______________ , ε, και όλες αυτές οι ______________
είχανε μείνει στη μνήμη μου. Αλλ΄ όταν ______________ και το
______________ για πρώτη φορά, μεγάλη πια, ο βράχος —γιατί θεωρώ
ότι είναι αφιερημένη τέχνη της φύσης— είναι κάτι το υπέροχο. Και η
πόλη. Η πόλη που διατηρείται τόσο τόσο καλά όπως ______________ τα
παλιά τα χρόνια. Δεν ________ ______________ σε άλλο μέρος.
ερώτηση Πώς είναι η ______________ σας εδώ στη Μονεμβασιά;
Χρυσάφω Σαν παραμύθι. Σαν να ζεις στο Μεσαίωνα. Δεν ______________
μόλυνση, δεν ______________ θόρυβος... Σ’ αυτή την καμαρούλα εδώ που
είμαι και ζωγραφίζω πολλές ώρες ______________ να ζήσεις σε άλλη
διάσταση, αλλά και σε όλη την πόλη, όταν ______________ είναι σαν να
ταξιδεύεις στο χρόνο.
ερώτηση Τι ______________ αυτή τη στιγμή;
Χρυσάφω Τον βράχο με την Άνω Πόλη και την Κάτω Πόλη στην ανατολή. Και
είναι υπέροχα τα χρώματα πώς αντανακλούν τα χρώματα στο βράχο
και ______________ .
ερώτηση Είναι ρομαντικό μέρος η Μονεμβασιά;
Χρυσάφω Πολύ, πολύ. ______________ πολλοί καλλιτέχνες, ______________,
ζωγράφοι, σκηνοθέτες, ποιητές και ______________ που θέλουν να
ζήσουνε σ’ αυτό το Μεσαίωνα που είναι αυτή η πόλη. Είναι μεσαίωνας.
Σαν να ζει ένας... να μεταφέρεται στο Μεσαίωνα ______________ .

42
Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Συμπληρώστε τα κενά.
Σρεκ 2
Γάιδαρε ______________;
Σρεκ Όχι.
Γάιδαρε ______________;
Φιόνα Όχι ακόμα.
Γάιδαρε Τώρα ______________;
Φιόνα Όχι.
Γάιδαρε ______________;
Σρεκ Όχι.
Γάιδαρε ______________;
Σρεκ Ναι.
Γάιδαρε ______________;
Σρεκ Όχι.
Γάιδαρε Μήπως ______________;
Φιόνα Όχι.
Γάιδαρε Δεν ______________ ακόμα;
Σρεκ Όχι ______________.
Γάιδαρε Δεν ______________;
Σ. κ Φ. Όχι!
Γ. κ Σ. Δεν ______________;
Γ. κ Σ. Δεν ______________ αστείο!
Γ. κ Σ. Δεν είναι καθόλου σοβαρό!
Γ. κ Σ. Γι΄αυτό κανείς δεν σε χωνεύει.
Γ. κ Σ. ______________, έχασες.
Γάιδαρε _____ ______________ _____ ______________ .
Σρεκ Επιτέλους!
Γάιδαρε Δεν είναι ταξίδι αυτό, Σρεκ, ούτε ταινία μπορούμε να _________ ούτε τίποτα.
Σρεκ Στο Βασίλειο του Πέρα Πέρα, Γάιδαρε, εκεί ___________. Πέρα Πέρα μακριά.
Γάιδαρε Εντάξει, εντάξει, ______________ , αλλά βαρέθηκα.
Σρεκ Τότε, βρες κάτι να σκοτώσει την ώρα σου.
...............
Σρεκ Για πέντε λεπτά, θα ______________ να συγκρατηθείς για πέντε λεπτά;
...............
Σρεκ ______________;
Φιόνα Ναι.
Γάιδαρε Επιτέλους!

43
Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Συμπληρώστε τα κενά.
ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ (ΛΑΚΩΝΙΑ)
Στην γκαλερία της Χρυσάφως

ερώτηση Κυρία Χρυσάφω, η Μονεμβασιά είναι ένας τόπος που έχει

εμπνεύσει πάρα πολλούς καλλιτέχνες. Εσάς τι σας τράβηξε να έρθετε
εδώ και να ζωγραφίσετε;
Χρυσάφω Κατ΄αρχήν, είμαι από αυτό το μέρος, έχω βαφτιστεί εδώ, έχω
μεγαλώσει με τα διηγήματα της μαμάς, πόσο ήθελε να με βάφτιση με
τα άλογα και γλιστρούσαν στο καλτερίμι και παρ’ ολίγον να πέσω, ε,
και όλες αυτές οι ιστορίες είχανε μείνει στη μνήμη μου. Αλλ΄ όταν ήρθα
και το είδα για πρώτη φορά, μεγάλη πια, ο βράχος —γιατί θεωρώ ότι
είναι αφιερημένη τέχνη της φύσης— είναι κάτι το υπέροχο. Και η πόλη.
Η πόλη που διατηρείται τόσο τόσο καλά όπως ήταν τα παλιά τα χρόνια.
Δεν έχω δει σε άλλο μέρος.
ερώτηση Πώς είναι η ζωή σας εδώ στη Μονεμβασιά;
Χρυσάφω Σαν παραμύθι. Σαν να ζεις στο Μεσαίωνα . Δεν υπάρχει μόλυνση,
δεν υπάρχει θόρυβος... Σ’ αυτή την καμαρούλα εδώ που είμαι και
ζωγραφίζω πολλές ώρες μπορείς να ζήσεις σε άλλη διάσταση αλλά και
σε όλη την πόλη όταν περπατάς είναι σαν να ταξιδεύεις στο χρόνο.
ερώτηση Τι ζωγραφίζετε αυτή τη στιγμή;
Χρυσάφω Τον βράχο με την Άνω Πόλη και την Κάτω Πόλη. Στην ανατολή .
Και είναι υπέροχα τα χρώματα πώς αντανακλούν τα χρώματα στο
βράχο και παίζουνε.
ερώτηση Είναι ρομαντικό μέρος η Μονεμβασιά;
Χρυσάφω Πολύ, πολύ. Έρχονται πολλοί καλλιτέχνες , μουσικοί, ζωγράφοι,
σκηνοθέτες , ποιητές και άνθρωποι που θέλουν να ζήσουνε σ’ αυτό το
Μεσαίωνα που είναι αυτή η πόλη. Είναι μεσαίωνας. Σαν να ζει ένας... να
μεταφέρεται στο Μεσαίωνα πραγματικά.

44
Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Συμπληρώστε τα κενά.
Σρεκ 2
Γάιδαρε Φτάσαμε;
Σρεκ Όχι.
Γάιδαρε Φτάσαμε;
Φιόνα Όχι ακόμα.
Γάιδαρε Τώρα φτάσαμε;
Φιόνα Όχι.
Γάιδαρε Φτάσαμε;
Σρεκ Όχι.
Γάιδαρε Φτάσαμε;
Σρεκ Ναι.
Γάιδαρε Αλήθεια;
Σρεκ Όχι.
Γάιδαρε Μήπως φτάσαμε;
Φιόνα Όχι.
Γάιδαρε Δεν φτάσαμε ακόμα;
Σρεκ Όχι είπαμε.
Γάιδαρε Δεν φτάσαμε;
Σ. κ Φ. Όχι!
Γ. κ Σ. Δεν φτάσαμε;
Γ. κ Σ. Δεν είναι αστείο!
Γ. κ Σ. Δεν είναι καθόλου σοβαρό!
Γ. κ Σ. Γι΄αυτό κανείς δεν σε χωνεύει.
Γ. κ Σ. Εντάξει, έχασες.
Γάιδαρε Θα σταματήσω να μιλάω.
Σρεκ Επιτέλους!
Γάιδαρε Δεν είναι ταξίδι αυτό, Σρεκ, ούτε ταινία μπορούμε να δούμε ούτε τίποτα.
Σρεκ Στο Βασίλειο του Πέρα Πέρα, Γάιδαρε, εκεί πηγαίνουμε. Πέρα Πέρα μακριά.
Γάιδαρε Εντάξει, εντάξει, κατάλαβα, αλλά βαρέθηκα.
Σρεκ Τότε, βρες κάτι να σκοτώσει την ώρα σου.
...............
Σρεκ Για πέντε λεπτά, θα μπορούσες να συγκρατηθείς για πέντε λεπτά;
...............
Σρεκ Φτάσαμε;
Φιόνα Ναι.
Γάιδαρε Επιτέλους!

45