Φύλλα Εργασίας 

 
Μάθημα: Αρχαία Ιστορία           Τάξη: Α΄ Γυμνασίου 
 
Διδακτική Ενότητα 
 
Αρχαϊκή Εποχή (800‐479 π.Χ.): Η τέχνη 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Στόχος μας είναι: 
 
•  Να  διαπιστώσετε  τον  ιδιαίτερο  χαρακτήρα  της  ελληνικής  τέχνης  συσχετίζοντας  την 
καλλιτεχνική ανάπτυξη με τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις της περιόδου. 
•  Να  επισημάνετε  τον  μνημειακό  χαρακτήρα  της  αρχιτεκτονικής  και  να  γνωρίσετε  τον 
δωρικό και τον ιωνικό ρυθμό μέσα από τη διάκριση των βασικών διαφορών τους. 

Φοίβη Παπαγεωργίου
•  Να  κατανοήσετε  τη  σημασία  της  απεικόνισης  των  ανθρώπινων  μορφών  σε  τύπους,  τους 
κούρους και τις κόρες, καθώς και τους κανόνες που διέπουν τις αρχαϊκές δημιουργίες. 
• Να γνωρίσετε τα επιτεύγματα της αγγειογραφίας μέσα από τη μελέτη της μελανόμορφης 
και της ερυθρόμορφης τεχνικής. 
 
Πώς θα εργαστείτε: 
1) Θα χωριστείτε σε 3 ομάδες και θα εργαστείτε ομαδικά. 
2) Θα χρησιμοποιήσετε το netbook σας. 
3)  Θα  αναζητήσετε  πληροφορίες,  σύμφωνα  με  τις  οδηγίες  που  σας  δίνονται  πιο  κάτω,  σε 
διαδικτυακές διευθύνσεις, στο λογισμικό της ιστορίας που είναι εγκατεστημένο στο netbook 
σας και στο σχολικό εγχειρίδιο της ιστορίας. 
4)  Με  βάση  τις  πληροφορίες  που  θα  αντλήσετε  θα  επεξεργαστείτε‐συμπληρώσετε  τα 
ερωτήματα που υπάρχουν στα ηλεκτρονικά  φύλλα εργασίας. 
5)  Στο  τέλος  θα  παρουσιάσετε  την  εργασία  σας  στην  τάξη  σας  και  θα  ανταλλάξετε  με  τις 
άλλες ομάδες τις πληροφορίες που θα βρείτε.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Φοίβη Παπαγεωργίου
 Φύλλο εργασίας 1 
η
1  ομάδα
Ονοματεπώνυμα μαθητών/τριών: 
1. Έρικα Καραμπίνα 
2. Αθηνά Κομίνη 
3. Νεκταρία Αναστασοπούλου 
4. Ελένη Μπάρδη 
 
1. α)Να αναζητήσετε την ερμηνεία του όρου  «μνημειακός» και «αρχαϊκός» στο ηλεκτρονικό 
λεξικό του Τριανταφυλλίδη, 
β) να συμβουλευτείτε το σχολικό σας εγχειρίδιο (σελ. 65) και 
γ)  να παρατηρήσετε τις εικόνες που ακολουθούν 

Τώρα να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: 
α) Από τι υλικό ήταν φτιαγμένοι οι ναοί την Αρχαϊκή Εποχή; 
β) Σε πόσα μέρη χωρίζεται ο ναός και ποια είναι η ονομασία τους; 
γ) Γιατί ονομάστηκαν «μνημειακοί»; 
☺Απάντηση: 
α)Στην Αρχαϊκή Εποχή οι ναοί ήταν φτιαγμένοι από μάρμαρο. 
 
β)Ο  ναός  ήταν  χωρισμένος  σε  τρία  μέρη  που  ονομάζονταν:  α)πρόναος,  β)  σηκός  και  γ) 
οπισθόδομος. 
 
 γ)Οι ναοί ονομάστηκαν  μνημειακοί λόγω των μεγαλοπρεπών διαστάσεών τους. 
 

Φοίβη Παπαγεωργίου
 
2. Οι ναοί της Αρχαϊκής Περιόδου χτίζονται σε δύο ρυθμούς, τον δωρικό και τον ιωνικό.  
α) Αφού αναζητήσετε τη σημασία της λέξης «κιονόκρανο» στην Βικιπαίδεια
β) συμβουλευτείτε το σχολικό σας εγχειρίδιο (σελ.65) και  
γ)παρατηρήσετε τις εικόνες που ακολουθούν 

‐να περιγράψετε τις διαφορές του δωρικού από τον ιωνικό ρυθμό. 
  
Οι διαφορές που έχει ο δωρικός από τον ιωνικό ρυθμό βρίσκονται προπάντων στους κίονες . Ο 
δωρικός είναι πιο κοντός, βαρύς και αυστηρός, ενώ ο ιωνικός είναι ψηλότερος, κομψότερος με  
πλούσια  διακόσμηση  στην  επάνω  απόληξή  του  στο  κιονόκρανο,  που  αναγνωρίζεται  εύκολα 
από τις έλικες. 
 
 
 
3. Δείτε περισσότερους ναούς της Αρχαϊκής Εποχής πατώντας εδώ και εδώ. 
4. Παίξτε χτίζοντας  και διακοσμώντας το δικό σας ναό πατώντας εδώ.

 
 
 
 
 
 
 
 
Φοίβη Παπαγεωργίου
 Φύλλο εργασίας 4 ‐Για όλες τις ομάδες 
1η ομάδα 
 
«Ο ελληνισμός απλώνεται στον χώρο του Εύξεινου Πόντου και της Μεσογείου. Η επαφή με τους 
άλλους  ανθρώπους  δίνει  την  ευκαιρία  για  οικονομική  και  πνευματική  ανάπτυξη.  Ο  περσικός 
κίνδυνος  ενώνει  πιο  στενά  τους  Έλληνες,  γεγονός  που  τους  επιτρέπει  να  εξέλθουν  νικητές.  Η 
αίσθηση  της  υπεροχής  που  δημιουργήθηκε  αποτυπώνεται  και  στην  τέχνη  με  τη  δημιουργία 
ανεπανάληπτων έργων».(από το σχολικό εγχειρίδιο) 
 
‐ Διαβάστε προσεχτικά το παραπάνω κείμενο.  Στη συνέχεια αφού λάβετε υπόψη σας:  
α) τις παρακάτω εικόνες και 
β) τις πληροφορίες που υπάρχουν στο σχολικό εγχειρίδιο (σελ.65‐66)  

1. να βρείτε τους παράγοντες ( οικονομικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς...) που βοήθησαν στη 
διαμόρφωση της Αρχαϊκής Τέχνης και  
2. να συμπληρώσετε τον εννοιολογικό χάρτη. 

Φοίβη Παπαγεωργίου
☺Απάντηση:  
 
 
 
 
 
 
  Β΄ ελληνικός αποικισµός. Ανάπτυξη εµπορίου.
 
 
 
 
 
Αφθονία
  Γέννηση της   µαρµάρου στην
  µεγάλης Νάξο.
γλυπτικής.
Αρχαϊκή Τέχνη 
 
 
(800‐479 π.Χ.) 
 
 
 
 
 
  Συγκέντρωση πλούτου
και ανταλλαγή έργων
 
τέχνης µέσω εµπορίου.
 
 
 
 

Καλή   
  Επιτυχία!
 
 
 

Φοίβη Παπαγεωργίου
 
Φύλλο εργασίας 2 
2η ομάδα
Ονοματεπώνυμα μαθητών/τριών: 
1. Φωτεινή Μπάλλου 
2. Ξανθή Μπασιαρά 
3. Κωνσταντίνα Κολιογιάννη 
4. 
 
1. α)Να αναζητήσετε την ερμηνεία των όρων «κούρος» και «κόρη στο ηλεκτρονικό λεξικό του 
Τριανταφυλλίδη» και «κόρη (άγαλμα)» στη Βικιπαίδεια . 
β) να συμβουλευτείτε το σχολικό σας εγχειρίδιο (σελ.65‐66) και 
γ)  να παρατηρήσετε τις εικόνες που ακολουθούν 

‐Στη συνέχεια να περιγράψετε τα χαρακτηριστικά των αγαλμάτων της αρχαϊκής περιόδου: 
☺Απάντηση: 
Κούρος: 

Φοίβη Παπαγεωργίου
Ανδρικό  άγαλμα  που  παρίστανε  νεαρό  άνδρα  σε  μετωπική  στάση,  όρθιο,  γυμνό  και  χωρίς 
γένια, να προβάλλει το αριστερό πόδι, με τα χέρια κολλημένα στα πλευρά του σώματος. 
 
Κόρη: 
Γυναικείο  άγαλμα  που  παρίστανε  θεά  ή  θνητή,  κομψά  ντυμένη,  καλοχτενισμένη,  με 
κοσμήματα, όρθια και σε μετωπική στάση.  
 
‐  Από τι υλικό ήταν φτιαγμένα τα αγάλματα; 
☺Απάντηση: 
Τα αγάλματα ήταν φτιαγμένα από μάρμαρο ή ασβεστόλιθο. 
 
‐ Σε τι χρησίμευαν; 
☺Απάντηση: 
Χρησίμευαν ή για λατρευτικούς σκοπούς ή για να τιμήσουν κάποιον νεκρό. 
 
2.  Αφού  παρατηρήσετε  την  παρακάτω  εικόνα  απαντήστε  στην  ερώτηση:  Η  κατάσταση  στην 
οποία  σώζονται  σήμερα  τα  αγάλματα  παρουσιάζει  διαφορές  με  την  εμφάνισή  τους  την 
εποχή που φτιάχτηκαν; 

☺Απάντηση: 
Όταν φτιάχτηκαν τα αγάλματα ήταν χρωματιστά ενώ τώρα έχουν το χρώμα του υλικού τους. 
 
 
3. Δείτε περισσότερα αγάλματα της Αρχαϊκής Εποχής πατώντας εδώ , εδώ και εδώ .

Φοίβη Παπαγεωργίου
 Φύλλο εργασίας 4 ‐Για όλες τις ομάδες 
 
«Ο ελληνισμός απλώνεται στον χώρο του Εύξεινου Πόντου και της Μεσογείου. Η επαφή με τους 
άλλους  ανθρώπους  δίνει  την  ευκαιρία  για  οικονομική  και  πνευματική  ανάπτυξη.  Ο  περσικός 
κίνδυνος  ενώνει  πιο  στενά  τους  Έλληνες,  γεγονός  που  τους  επιτρέπει  να  εξέλθουν  νικητές.  Η 
αίσθηση  της  υπεροχής  που  δημιουργήθηκε  αποτυπώνεται  και  στην  τέχνη  με  τη  δημιουργία 
ανεπανάληπτων έργων».(από το σχολικό εγχειρίδιο) 
 
‐ Διαβάστε προσεχτικά το παραπάνω κείμενο.  Στη συνέχεια αφού λάβετε υπόψη σας:  
α) τις παρακάτω εικόνες και 
β) τις πληροφορίες που υπάρχουν στο σχολικό εγχειρίδιο (σελ.65‐66)  

1. να βρείτε τους παράγοντες ( οικονομικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς...) που βοήθησαν στη 
διαμόρφωση της Αρχαϊκής Τέχνης και  
2. να συμπληρώσετε τον εννοιολογικό χάρτη. 

Φοίβη Παπαγεωργίου
☺Απάντηση: 
 
 
 
 
 
 
  Εµπόριο µε άλλες χώρες. Ύπαρξη µαρµάρου στη
  Νάξο
 
 
 
 
Β΄ Ελληνικός
  Συσσώρευση   Αποικισµός
  πλούτου
Αρχαϊκή Τέχνη 
 
 
(800‐479 π.Χ.) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
  Καλή 
  Επιτυχία!
 
Φοίβη Παπαγεωργίου
 Φύλλο εργασίας 3 

3η ομάδα 
Ονοματεπώνυμα μαθητών/τριών: 
1. Πασχάλης Νούσιας 
2. Ηλίας Κυριακίδης 
3. Σωκράτης Κότε 
4. Χρήστος Τάχος 
5. Νίκος Νόλης 
 
1.  α)Να  αναζητήσετε  την  ερμηνεία  των  όρων  «μελανόμορφος»  και  «ερυθρόμορφος»  στο 
ηλεκτρονικό λεξικό του Τριανταφυλλίδη» και «μελανόμορφος ρυθμός» στη Βικιπαίδεια . 
β) να συμβουλευτείτε το σχολικό σας εγχειρίδιο (σελ.66) και 
γ)  να παρατηρήσετε τις εικόνες που ακολουθούν. 
Στη συνέχεια να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν: 

   
Αγγείο  μελανόμορφου  ρυθμού.          Αγγείο  ερυθρόμορφου  ρυθμού.(Συμπληρώστε  σωστά  τα 
κενά). 
 
‐Ποια  διαφορά  παρουσιάζει  η  μελανόμορφη  από  την  ερυθρόμορφη  τεχνική  της 
αγγειογραφίας; 
☺Απάντηση: 
Στον  μελανόμορφο  ρυθμό  ο  αγγειογράφος  απεικονίζει  τις  μορφές  με  μαύρο  χρώμα  και  το 
φόντο με κίτρινο ή με κόκκινο χρώμα. Στον ερυθρόμορφο ρυθμό ο αγγειογράφος απεικονίζει 
τις μορφές με κόκκινο χρώμα και τον φόντο με μαύρο. 

Φοίβη Παπαγεωργίου
 
‐  Σε  ποια  πόλη  της  Ελλάδας  πρωτοεμφανίστηκε  η  μελανόμορφη  τεχνική  και  στη  συνέχεια 
ποια πόλη ανέπτυξε την ερυθρόμορφη τεχνική; 
 
☺Απάντηση: 
Ο μελανόμορφος ρυθμός εμφανίστηκε πρώτα στην Κόρινθο και ο ερυθρόμορφος ρυθμός στην 
Αθήνα. 
 
2. Να ερευνήσετε το ηλεκτρονικό περιβάλλον της  ενότητας 2 στο λογισμικό «Ιστορία α, β, γ, 
Γυμνασίου» που βρίσκεται στο netbook σας ακολουθώντας την εξής διαδρομή: «Η ίδρυση μιας 
αποικίας στο πλαίσιο του Β΄ ελληνικού αποικισμού  (8ος‐6ος  αι.  π.Χ.)»  → χάρτης πλοήγησης  → 
εικόνες.  
‐  Αφού  παρατηρήσετε  τις  παραστάσεις  των  αγγείων  που  περιέχονται  στον  κατάλογο  των 
εικόνων  να  γράψετε  από  πού  αντλούν  τα  θέματά  τους  οι  αγγειογράφοι  και  ποιες 
πληροφορίες  μπορούμε  να  πάρουμε  σήμερα  για  την  εποχή  της  δημιουργίας  των  έργων 
αυτών. 
 
☺Απάντηση: 
Οι  αγγειογράφοι  αντλούν  τα  θέματά  τους  από  την  καθημερινή  ζωή  και  τις  εμπορικές 
δραστηριότητες  των  ανθρώπων.  Σε  αγγεία  απεικονίζονται  ελαιοτριβεία,  εμπορικά  καράβια, 
σκηνές  από  αγορά  και  πώληση  προϊόντων.  Ακόμα  βλέπουμε  καράβια  που  φτάνουν  σε  έναν 
ξένο τόπο και υπάρχουν συγκρούσεις με τους ντόπιους. Άρα παίρνουμε πληροφορίες για την 
ανάπτυξη  του  εμπορίου  εκείνη  την  εποχή  και  τις  μετακινήσεις  των  ανθρώπων  σε  άλλους 
τόπους (β΄ ελληνικός αποικισμός). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. Δείτε περισσότερα αγγεία της Αρχαϊκής Εποχής πατώντας στις ακόλουθες υπερσυνδέσεις: 
Αρχαϊκή Αγγειογραφία Μελανόμορφη και Αρχαϊκή Αγγειογραφία Ερυθρόμορφη. 
 
 
 
 
 
 
Φύλλο εργασίας 4 ‐Για όλες τις ομάδες 
3η ομάδα 
 
Φοίβη Παπαγεωργίου
«Ο ελληνισμός απλώνεται στον χώρο του Εύξεινου Πόντου και της Μεσογείου. Η επαφή με τους 
άλλους  ανθρώπους  δίνει  την  ευκαιρία  για  οικονομική  και  πνευματική  ανάπτυξη.  Ο  περσικός 
κίνδυνος  ενώνει  πιο  στενά  τους  Έλληνες,  γεγονός  που  τους  επιτρέπει  να  εξέλθουν  νικητές.  Η 
αίσθηση  της  υπεροχής  που  δημιουργήθηκε  αποτυπώνεται  και  στην  τέχνη  με  τη  δημιουργία 
ανεπανάληπτων έργων».(από το σχολικό εγχειρίδιο) 
 
‐ Διαβάστε προσεχτικά το παραπάνω κείμενο.  Στη συνέχεια αφού λάβετε υπόψη σας:  
α) τις παρακάτω εικόνες και 
β) τις πληροφορίες που υπάρχουν στο σχολικό εγχειρίδιο (σελ.65‐66)  

1. να βρείτε τους παράγοντες ( οικονομικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς...) που βοήθησαν στη 
διαμόρφωση της Αρχαϊκής Τέχνης και  
2. να συμπληρώσετε τον εννοιολογικό χάρτη. 

☺Απάντηση: 
 
 
Φοίβη Παπαγεωργίου
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Φοίβη Παπαγεωργίου