Σ το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας, ο Γιώργος Ρίζος επι-

χειρεί να παρουσιάσει τις "περιπέτειες του Προβλήματος"

στα σχολικά βιβλία και στα θέματα των εξετάσεων, καθώς και τις
περιπέτειες των καθηγητών που τα διδάσκουν, των μαθητών που
τα διδάσκονται, αλλά και να αποκαλύψει την παραπλάνηση της
κοινής γνώμης, όταν οι εφημερίδες γράφουν «ότι είμαστε τελευ-
ταίοι στα Μαθηματικά» (βλέπε διαγωνισμός PISA) . [...]

Eκδίδω αυτό το βιβλίο, πιστεύοντας ακράδαντα ότι συμβάλ-

λει στο διάλογο και τολμά να πει σκέψεις που όλοι κάνουμε, αλλά
κανείς μας δεν τις γράφει.

Χάρης Βαφειάδης
Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ
IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȃįȚșȞįijțȜȑ
 ȁȑȚı ȗȟȓIJțȡ įȟijȔȗȢįĴȡ Ȥ›ȡȗȢȑĴıijįț į›Ȫ ijȡȟ IJȤȗȗȢįĴȒį.
ĬțȬȢȗȡȣ Ȁ. ȈȔȘȡȣ

Ǻ›įȗȡȢıȫıijįț ș įȟijțȗȢįĴȓ Ȟı ȡ›ȡțȡİȓ›ȡijı ijȢȪ›ȡ ȞȒȢȡȤȣ ȓ ȡȝȡȜȝȓȢȡȤ įȤijȡȫ ijȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ,

İȔȥȧȣ ijșȟ ȒȗȗȢįĴș ȑİıțį IJȤȗȗȢįĴȒį Ȝįț ıȜİȪijș.

Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ

IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȃįȚșȞįijțȜȑ ” Copyright 2005:
ȈȔȘȡȣ Ȁ. ĬțȬȢȗȡȣ
ȉ›. ȄțȜȡȜȑȖȡȤȢį 7, ȁȒȢȜȤȢį, Ȋ.ȁ. 491 00,
ǿ «ȁȡțȟȓ ȂȡȗțȜȓ» Ȝįț ȡț ›įȢıȜȜȝȔIJıțȣ. ijșȝ. 26610 47669, e-mail: rizosgeo@sch.gr
Ȝįț
Ȇ «›ȢįȗȞįijțȜȪȣ ȜȪIJȞȡȣ» Ȝįț ȡ «ȜȪIJȞȡȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ».
ǽȁǼȆȉǽȀȉ ȃǺĭǿȃǺȊȀȁǿ ǻȀǻȂȀȆĭǿȁǿ, ȌȑȢșȣ ǻįĴıțȑİșȣ.
ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș;
ȇȢȡȖȝȓȞįijį «ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȡȞȒȟȡȤ».
ȁıȟijȢțȜȓ ǼțȑȚıIJș:
ǺIJįĴȓ Ȝįț ›įȢȑȝȡȗį ȚȒȞįijį IJı ȇįȟıȝȝȓȟțıȣ Ȝįț Ǻȉǽȇ. ǻțȖȝțȡ›ȧȝıȔȡ:
ȉȥȡȝțįIJȞȒȟį ȚȒȞįijį į›Ȫ ijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ PISA. ȃǺĭǿȃǺȊȀȁǿ ǻȀǻȂȀȆĭǿȁǿ, ȌȑȢșȣ ǻįĴıțȑİșȣ
ǼțįȝȝȒijș 27, (ȉțȟijȢțȖȑȟț), 546 21 ĭıIJIJįȝȡȟȔȜș
Ȋșȝ. 2310 263163 Fax 2310 240595

ǿȝıȜijȢȡȟțȜȓ IJȥıİȔįIJș:
ȈȔȘȡȣ Ȁ. ĬțȬȢȗȡȣ

ǽȠȬĴȤȝȝȡ – ǽȜijȫ›ȧIJș:
ȊIJțįȢijIJțȑȟșȣ ǺȚįȟȑIJțȡȣ, ĭıIJIJįȝȡȟȔȜș,
Ȋșȝ. 2310 682080

SET: 960-7991-07-9
ȃǺĭǿȃǺȊȀȁǿ ǻȀǻȂȀȆĭǿȁǿ , ĭıIJIJįȝȡȟȔȜș, 2005 ISBN: 960-7991-08-7
 ƙƷƬƱ ƐƦƷƪƴƤƱƦ,
ƷƳ ƊƮơƱƱƬ,
ƯƦƮ ƷƬ ƮƯƴƣ ƳƸ ƯƿƴƬ.

ȃįȜȒijį ıȠȧĴȫȝȝȡȤ:
ȁįijıȢȔȟį ȌįijȘșȗıȧȢȗȔȡȤ
 ȇıȢțıȥȪȞıȟį

ȇȢȪȝȡȗȡȣ ijȡȤ ıȜİȪijș ........................................................................................................................ 9

ȇȢȪȝȡȗȡȣ ............................................................................................................................................... 11

ȁıĴȑȝįțȡ 1ȡ
«ȁȡțȟȓ ȂȡȗțȜȓ» Ȝįț ›įȢıȜȜȝȔIJıțȣ .......................................................................13
ȁıĴȑȝįțȡ 2ȡ
Ȇ «›ȢįȗȞįijțȜȪȣ ȜȪIJȞȡȣ» Ȝįț ȡ «ȜȪIJȞȡȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ» ................37
ȁıĴȑȝįțȡ 3ȡ
ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș; .............................47
ȁıĴȑȝįțȡ 4ȡ
"ǽ›ȡ›ijțȜȓ" ĬıȧȞıijȢȔį ȓ ĬıȧȞıijȢȔį Ȟı į›ȡİıȔȠıțȣ; .....................................69
ȁıĴȑȝįțȡ 5ȡ
ȇȢȡȖȝȓȞįijį «ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȡȞȒȟȡȤ» ..........................................................87
ȁıĴȑȝįțȡ 6ȡ
«ȇȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį»IJijșȟ ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ǽȜ›įȔİıȤIJș ................. 103
ȁıĴȑȝįțȡ 7ȡ
Ȇ Ȓȝıȗȥȡȣ ijșȣ «ȃįȚșȞįijțȜȓȣ ȀȜįȟȪijșijįȣ»
Ȟı ijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ PISA ........................................................................................... 121
ǻțȖȝțȡȗȢįĴȔį ...................................................................................................................... 155
 Ǽıȟ ıȔȞįIJijı į›ȡȢȢț›ijțȜȡȔ Ȝįț IJȤȟijșȢșijțȜȡȔ. Ǽıȟ ıȔȞįIJijı "ȜȡȝȝșȞȒȟȡț". ȁȑȚı
ijȒijȡțį ›ȢȪijįIJș ıȔȥı Ȝįț ijį ȚıijțȜȑ ijșȣ. ǽȔȞįIJijı, ȪȞȧȣ, įȟijȔȚıijȡț IJijȡȟ į›ȪȝȤijȡ
ijȢȪ›ȡ Ȟı ijȡȟ ȡ›ȡȔȡ ıȞĴįȟȔȘȡȟijįț, ı›țȖȑȝȝȡȟijįț, į›ȡIJȫȢȡȟijįț IJijș İșȞȪIJțį ıȜ›įȔ-
İıȤIJș, Ȝȑȟȡȟijįȣ Ȫȝį ijį IJȥȡȝıȔį ›ıțȢįȞįijțȜȑ Ȝįț ȪȝȡȤȣ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ įȟijțȜıȔȞıȟį
ijȡȤ ›ıțȢȑȞįijȡȣ.
Ǽıȟ Ȟ›ȡȢȬ ȟį į›ȡĴȫȗȧ ijȡȟ ›ıțȢįIJȞȪ ȟį İțșȗșȚȬ Ȓȟį ›ıȢțIJijįijțȜȪ:

ǽȠșȗȬȟijįȣ ›Ȣțȟ ȥȢȪȟțį IJı ȞįȚșijȓ Ȟțį ȑIJȜșIJș, ȥȢıțȑIJijșȜı ȟį ȗȢȑȦȧ: "IJȤ-

ȟı›ȑȗıijįț" (Ÿ)...
ȁįț ș į›ȑȟijșIJș ›ȡȤ Ȟı į›ȡIJȤȟijȪȟțIJı:
ȇȈȆȂȆĬȆȉ ijȡȤ ǽȁǼȆȊǿ «Ȇ ȜįȚșȗșijȓȣ Ȟȑȣ ıȔ›ı Ȫijț ijȡ "IJȤȟı›ȑȗıijįț" ȜįijįȢȗȓȚșȜı» (!)

ǺȤijȒȣ ȡț "İțİįȜijțȜȒȣ ȞıijįȢȢȤȚȞȔIJıțȣ" Ȝįț ȜįțȟȡijȡȞȔıȣ ȥȢıțȑȘȡȟijįț: IJȫȟıIJș,

Ȋ į ijıȝıȤijįȔį ȥȢȪȟțį ȡț ıȜ›įțİıȤijțȜȒȣ ȞıijįȢȢȤȚȞȔIJıțȣ Ȝįț ... ijȢȡ›ȡ›ȡțȓIJıțȣ
ȗȔȟȡȟijįț ȔIJȧȣ ›țȡ IJȤȥȟȑ Ȝįț į›Ȫ ijțȣ ıȜȝȡȗȒȣ. Ǽı Țį Ȟįȣ į›įIJȥȡȝȓIJıț ıİȬ
įȤijȪ ijȡ ȚȒȞį ›ȡȤ ıȠȑȝȝȡȤ įȟįȝȫıijįț ȝı›ijȡȞıȢȬȣ IJı ȑȢȚȢį Ȝįț ȖțȖȝȔį.
Ȋȡ ›ȢȪȖȝșȞį ıȔȟįț Ȫijț ›įȢȑȝȝșȝį Ȝįț ıȠįȢijșȞȒȟį ȓ įȟıȠȑȢijșijį Ȟ' įȤijȒȣ
ȗȔȟȡȟijįț Ȝįț "İțİįȜijțȜȒȣ ȞıijįȢȢȤȚȞȔIJıțȣ" ›ȡȤ İıȟ ›ȢȡȜȫ›ijȡȤȟ į›Ȫ į›ȡİıİıțȗȞȒ-
ȟıȣ įȟȑȗȜıȣ Ȝįț İțȑȝȡȗȡ, įȝȝȑ į›Ȫ ıțIJįȗȪȞıȟį ȢıȫȞįijį Ȝįț ȞȪİıȣ į›Ȫ ȒȢıȤȟıȣ
İțİįȜijțȜȬȟ ›ȡȤ ıȔȟįț ȚıȧȢȔıȣ Ȝįț ›ȡijȒ İıȟ Ȥ›ȓȢȠı ıĴįȢȞȡȗȓ Ȝįț ›ıȔȢįȞį.
— Ȋțȣ ȒȥȡȤȞı įȟȑȗȜș;
— ǺȟijțIJijȡțȥȡȫȟ IJijș İțȜȓ Ȟįȣ ›ȢįȗȞįijțȜȪijșijį;
— ǽ›țȞȡȢĴȬȚșȜįȟ ȡț ȜįȚșȗșijȒȣ;
— ȇıȔIJijșȜįȟ;
— Ȋț į›ȡijȒȝıIJȞį ›įȢȑȗȡȤȟ IJı ȖȑȚȡȣ ȥȢȪȟȡȤ;
ǽȔȟįț ȞıȢțȜȑ į›Ȫ ijį ıȢȧijȓȞįijį ›ȡȤ İıȟ į›įȟijȓȚșȜįȟ ›ȡijȒ Ȫ›ȡijı ›ȢȡȒȜȤ-
›ijı ijȡ ȘȓijșȞį.
ȇįȢ' Ȫȝį įȤijȑ ı›țȖȝȓȚșȜįȟ:
— ȡ į›ȪȝȤijȡȣ IJȤȞȖȡȝțIJȞȪȣ,
— ȡ ȜįȚȪȝȡȤ IJȤȞȖȡȝțIJȞȪȣ,
— ș ›ȡȝȝȓ ȂȡȗțȜȓ Ȝįț ș ȜįȚȪȝȡȤ ȂȡȗțȜȓ,
— ș ıțIJįȗȧȗȓ ıȟȟȡțȬȟ Ȟı ›ȢȡȖȝȓȞįijį,
— ș ȟȒȡȤ ijȫ›ȡȤ įȠțȡȝȪȗșIJș (įȟȡțȜijȡȫ-ȜȝıțIJijȡȫ ijȫ›ȡȤ ıȢȧijȓIJıțȣ),
— ijį Ȥ›ȡȥȢıȧijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį,
Ȝįț Ȟįȣ į›ıțȝȡȫȟ:
— ȡț İțįȚıȞįijțȜȒȣ ›ȢȡIJıȗȗȔIJıțȣ,
— ijį ȈıįȝțIJijțȜȑ ȃįȚșȞįijțȜȑ,
— ș ȡȞįİȡIJȤȟıȢȗįijțȜȓ İțİįIJȜįȝȔį Ȝįț ȑȝȝį...
ȥȢȪȟȡ, İțȑȝȡȗȡ, ›ıțȢįȞįijțȜȓ ıĴįȢȞȡȗȓ Ȝįț IJijįİțįȜȓ ıȟIJȧȞȑijȧIJș ijȧȟ ȚıijțȜȬȟ
ijȡȤȣ IJijȡțȥıȔȧȟ IJijșȟ ıȜ›įțİıȤijțȜȓ İțįİțȜįIJȔį.
ȉijȡ ȖțȖȝȔȡ ›ȡȤ ȜȢįijȑijı IJijį ȥȒȢțį IJįȣ, ȡ ĬțȬȢȗȡȣ ȈȔȘȡȣ ı›țȥıțȢıȔ ȟį ›įȢȡȤ-
IJțȑIJıț ijțȣ "›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ" IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȖțȖȝȔį Ȝįț IJijį ȚȒȞįijį ijȧȟ
ıȠıijȑIJıȧȟ, ȜįȚȬȣ Ȝįț ijțȣ "›ıȢț›Ȓijıțıȣ" ijȧȟ ȜįȚșȗșijȬȟ ›ȡȤ ijį İțİȑIJȜȡȤȟ, ijȧȟ
ȞįȚșijȬȟ ›ȡȤ ijį İțİȑIJȜȡȟijįț, įȝȝȑ Ȝįț ȟį į›ȡȜįȝȫȦıț ijșȟ ›įȢį›ȝȑȟșIJș ijșȣ Ȝȡț-
ȟȓȣ ȗȟȬȞșȣ, Ȫijįȟ ȡț ıĴșȞıȢȔİıȣ ȗȢȑĴȡȤȟ Ȫijț «ıȔȞįIJijı ijıȝıȤijįȔȡț IJijį ȃįȚșȞįijț-
Ȝȑ» (ȖȝȒ›ı İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA – ȜıĴȑȝįțȡ 7).
ǿ įȠțȪȝȡȗș įȤijȓ ıȢȗįIJȔį ijȡȤ IJȤȗȗȢįĴȒį ȜįijȒȝșȗı IJı ȑȝȝį İȫȡ ȜıĴȑȝįțį
Ȟı ijțȣ ȚıijțȜȒȣ ijȡȤ ›ȢȡijȑIJıțȣ. Ǻ›ȡĴįIJȔIJįȞı, ȪȞȧȣ, į›Ȫ Ȝȡțȟȡȫ ȟį Ȥ›ȑȢȠıț İıȫijı-
Ȣȡȣ ijȪȞȡȣ, IJijȡȟ ȡ›ȡȔȡ įȤijȒȣ ȟį įȟįȝȤȚȡȫȟ İțıȠȡİțȜȑ Ȝįț ȟį ›ıȢțȝșĴȚıȔ Ȓȟįȣ Ȟı-
ȗȑȝȡȣ įȢțȚȞȪȣ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ ›ȡȤ Țį Ȟ›ȡȢȡȫȟ ȟį ıȟIJȧȞįijȧȚȡȫȟ IJijș İțİįȜijțȜȓ
›ȢȑȠș Ȝįț ȟį IJȤȞȖȑȝȝȡȤȟ IJijș ȖıȝijȔȧIJȓ ijșȣ.
ȉı įȟįȞȡȟȓ įȤijȡȫ ijȡȤ İıȫijıȢȡȤ ijȪȞȡȤ, ıȜİȔİȧ ijȡȟ ›įȢȪȟijį ›ȢȬijȡ ijȪȞȡ,
›țIJijıȫȡȟijįȣ įȜȢȑİįȟijį Ȫijț IJȤȞȖȑȝȝıț IJijȡ İțȑȝȡȗȡ Ȝįț ijȡȝȞȑ ȟį ›ıț IJȜȒȦıțȣ ›ȡȤ
Ȫȝȡț ȜȑȟȡȤȞı, įȝȝȑ ȜįȟıȔȣ Ȟįȣ İıȟ ijțȣ ȗȢȑĴıț.
Ȇ ıȜİȪijșȣ,
ȌȑȢșȣ ǻįĴıțȑİșȣ,
ĭıIJIJįȝȡȟȔȜș, ȆȜijȬȖȢțȡȣ 2005

ȇȈȆȂȆĬȆȉ
Ȋ į ȜıȔȞıȟį ijȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ ȗȢȑĴijșȜįȟ į›Ȫ ijȡ ǼıȜȒȞȖȢțȡ ijȡȤ 2004 ȧȣ ijȡȟ Ȁȡȫȟțȡ
ijȡȤ 2005. ǺĴȡȢȞȓ IJijȑȚșȜı ș İșȞȡIJțȡ›ȡȔșIJș ijȧȟ į›ȡijıȝıIJȞȑijȧȟ ijȡȤ İțįȗȧ-
ȟțIJȞȡȫ PISA ijȡȤ 2003. Ȋį įȢȥțȜȑ İȤIJȑȢıIJijį įțIJȚȓȞįijį ȗțį ijșȟ į›ȡijȤȥȔį ijȧȟ Ȟį-
ȚșijȬȟ Ȟįȣ IJijį ȃįȚșȞįijțȜȑ (27ș ȥȬȢį IJijțȣ 30), Ȟı ȡİȓȗșIJįȟ IJijȡ ȟį įȟįȘșijȓIJȧ ijį
ȚȒȞįijį ijȡȤ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ. ǿ ȒȜ›ȝșȠș ›ȡȤ ȞȡȤ ›ȢȡȜȑȝıIJı ș İțį›ȔIJijȧIJș Ȫijț ijį ȚȒ-
Ȟįijį Ȝįț ijį IJijȡțȥıȔį ijșȣ įȠțȡȝȪȗșIJșȣ ıȔȟįț į›ȪȢȢșijį (!), Ȟı ȒIJ›ȢȧȠįȟ IJijȡ ȟį
įȢȥȔIJȧ ȟį įȟįȘșijȬ IJijȡțȥıȔį ȗțį ijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ PISA Ȝįț ijȡ ȢȪȝȡ ›ȡȤ ›įȔȘıț IJijș
İțįȞȪȢĴȧIJș ijȧȟ ȇȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ ijȧȟ ıȞ›ȝıȜȡȞȒȟȧȟ ȥȧȢȬȟ.
Ȋȡ ȤȝțȜȪ ›ȡȤ IJȤȗȜıȟijȢȬȚșȜı, ıȞ›ȝȡȤijȔIJijșȜı Ȟı ›įȢįİıȔȗȞįijį į›Ȫ ijș İțȜȓ
Ȟįȣ ıȞ›ıțȢȔį (ȇįȟıȝȝȓȟțıȣ, Ǻȉǽȇ, Ȝ.į.) Ȝįț ijįȠțȟȡȞȓȚșȜı ȚıȞįijțȜȑ IJı ı›ijȑ Ȝı-
Ĵȑȝįțį İțįȜȢțijȑ Ȟıȟ, įȝȝȑ IJijıȟȑ IJȤȟİıİıȞȒȟį ȞıijįȠȫ ijȡȤȣ.
ȉijȡ ›ȢȬijȡ ȜıĴȑȝįțȡ ›įȢȡȤIJțȑȘıijįț ijȡ ĴįțȟȪȞıȟȡ ijȧȟ "įIJįĴȬȟ ıȜĴȧȟȓIJı-
ȧȟ", ›ȡȤ į›įțijȡȫȟ į›Ȫ ijȡ ȝȫijș ȟį IJȤȞ›ȝșȢȬIJıț ȞȪȟȡȣ ijȡȤ ijį IJijȡțȥıȔį ›ȡȤ ȝıȔ›ȡȤȟ,
ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȬȟijįȣ ijș "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ". ǼȔȟȡȟijįț ›įȢįİıȔȗȞįijį į›Ȫ ȠȒȟį ›ȢȡȗȢȑȞȞį-
ijį IJ›ȡȤİȬȟ Ȝįț ȜįijįȗȢȑĴȡȟijįț Ȝȑ›ȡțį ›įȢįİıȔȗȞįijį į›Ȫ ȇįȟıȝȝįİțȜȒȣ ıȠıijȑ-
IJıțȣ Ȝįț į›Ȫ ijȡȤȣ İțįȗȧȟțIJȞȡȫȣ ijȡȤ Ǻȉǽȇ ȗțį ijȡȤȣ ıȜ›įțİıȤijțȜȡȫȣ.
Ȋȡ İıȫijıȢȡ ȜıĴȑȝįțȡ įIJȥȡȝıȔijįț Ȟı ijș IJȫȟİıIJș ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ ›ȢȡȖȝș-
Ȟȑijȧȟ Ȟı ijȡȟ "›ȢįȗȞįijțȜȪ ȜȪIJȞȡ". ȇįȢȡȤIJțȑȘȡȟijįț ȡț įȢȥȒȣ ijșȣ "ȈıįȝțIJijțȜȓȣ ȃį-
ȚșȞįijțȜȓȣ ǽȜ›įȔİıȤIJșȣ" (RME), Ȝįț ȡț İȤIJȜȡȝȔıȣ ȜįijįIJȜıȤȓȣ "›ȢįȗȞįijțȜȬȟ"
›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ.
ȉijȡ ijȢȔijȡ ȜıĴȑȝįțȡ ›įȢȡȤIJțȑȘȡȟijįț ›įȢįİıȔȗȞįijį Ȫ›ȡȤ Ȥ›ȡȖįȚȞȔȘıijįț ș
İțįİțȜįIJȔį ijșȣ į›ȪİıțȠșȣ IJijș İțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ. ȊȑIJș, ›ȡȤ ıȞĴįȟȔȘı-
ijįț ȧȣ ıȜIJȤȗȥȢȡȟțIJȞȪȣ Ȝįț į›ȝȡȫIJijıȤIJș ijȧȟ ȇȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ. ǺIJȜıȔijįț
ȜȢțijțȜȓ IJijșȟ ›ȢȡIJ›ȑȚıțį ȗțį ȞșȥįȟțIJijțȜȓ ȞıijįĴȡȢȑ IJijș ȥȬȢį Ȟįȣ "ȟıȧijıȢțIJȞȬȟ",
Ȫ›ȧȣ ›.ȥ. ȡ ȚıIJȞȪȣ ijȡȤ "›ȡȝȝį›ȝȡȫ ȖțȖȝȔȡȤ".
ȉijȡ ijȒijįȢijȡ ȜıĴȑȝįțȡ ›įȢȡȤIJțȑȘȡȟijįț ›įȢįİıȔȗȞįijį į›Ȫ ijșȟ ǽ›ȡ›ijțȜȓ
ĬıȧȞıijȢȔį (İȔȥȧȣ ijıȜȞșȢȔȧIJș), ›ȡȤ İțİȑIJȜıijįț IJı Ȫȝıȣ IJȥıİȪȟ ijțȣ ȥȬȢıȣ ijȡȤ ǼȤ-
ijțȜȡȫ (Ȝįț Ȫȥț ȞȪȟȡ) ȜȪIJȞȡȤ. ǺȤijȪȣ ȡ ijȢȪ›ȡȣ İțİįIJȜįȝȔįȣ Ȟȑȣ ȠıȟȔȘıț, ȝȪȗȧ ijșȣ
İțįĴȡȢıijțȜȓȣ İțȜȓȣ Ȟįȣ ›įȢȑİȡIJșȣ.
ȉijȡ ›ȒȞ›ijȡ ȜıĴȑȝįțȡ ›įȢȡȤIJțȑȘȡȟijįț ijį ›ȢȡȖȝȓȞįijį "ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȪ-
ȞıȟȡȤ" (ȗțį ijȡ ... ijȔ›ȡijį ĴijțįȗȞȒȟį) Ȝįț ijį ›ȢȡȖȝȓȞįijį Ȟı ıȠȧ›ȢįȗȞįijțȜȒȣ Ȝįț ›į-
Ȣȑȝȡȗıȣ ıȜĴȧȟȓIJıțȣ. ȊȒijȡțį "›ȢȡȖȝȓȞįijį" İıȟ ıȔȟįț ... İțȜȓ Ȟįȣ ›įijȒȟijį (ȖȝȒ›ı
ȞıijįȢȢȫȚȞțIJș 1998). ȋ›ȑȢȥȡȤȟ Ȝț įȝȝȡȫ IJȤȗȗȢįĴıȔȣ Ȟı įȥįȝȔȟȧijș ĴįȟijįIJȔį!
Ȋȡ ȒȜijȡ ȜıĴȑȝįțȡ įIJȥȡȝıȔijįț ıțİțȜȑ Ȟı ijį ›įȢȑȝȡȗį, įijįȔȢțįIJijį Ȝįț ȝįȟ-
ȚįIJȞȒȟį ›ȢȡȖȝȓȞįijį ›ȡȤ ›ıȢțȒȥȡȟijįț IJijȡ ȖțȖȝȔȡ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ijȡȤ 2ȡȤ ȜȫȜȝȡȤ
ijȧȟ Ȋǽǽ. ȁįijįȗȢȑĴȡȟijįț Ȝįț IJȥȡȝțȑȘȡȟijįț ȞıȢțȜȑ ȞȪȟȡ į›Ȫ įȤijȑ.
ȉijȡ ȒȖİȡȞȡ ȜıĴȑȝįțȡ ›įȢȡȤIJțȑȘȡȟijįț ȡț ȖįIJțȜȒȣ ı›țİțȬȠıțȣ ijȡȤ İțįȗȧȟț-
IJȞȡȫ PISA, Ȝȑ›ȡțıȣ İțıȚȟıȔȣ ıȟIJijȑIJıțȣ ȗțį ijș ȝıțijȡȤȢȗțȜȪijșijį Ȝįț ijȡȤȣ į›ȬijıȢȡȤȣ
IJȜȡ›ȡȫȣ ijȡȤ. ȇįȢȡȤIJțȑȘȡȟijįț Ȝįț IJȥȡȝțȑȘȡȟijįț įȢȜıijȑ ȚȒȞįijį į›Ȫ ijį ĴȤȝȝȑİțį
›ȡȤ İȪȚșȜįȟ IJijș İșȞȡIJțȪijșijį.
ȉijȪȥȡȣ įȤijȡȫ ijȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ ıȔȟįț ș "İșȞȡIJțȡȗȢįĴțȜȓ" ȜįijįȗȢįĴȓ Ȝįț ȡ IJȥȡȝț-
įIJȞȪȣ Ȝȑ›ȡțȧȟ IJȫȗȥȢȡȟȧȟ ĴįțȟȡȞȒȟȧȟ, ›ȡȤ įĴȡȢȡȫȟ IJijș İțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚș-
ȞįijțȜȬȟ IJijș ǼıȤijıȢȡȖȑȚȞțį ǽȜ›įȔİıȤIJș. ȉȜȡ›Ȫȣ ijȡȤ ıȔȟįț ș IJȤȞȖȡȝȓ IJijȡ İțįȢȜȓ
İțȑȝȡȗȡ ȗțį ijȡ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ Ȝįț ijȡȟ ijȢȪ›ȡ İțİįIJȜįȝȔįȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ IJijį
IJȥȡȝıȔį.
ǼȔȥȧȣ ›ȢȡȜįijįȝȓȦıțȣ Ȝįț įȗȜȤȝȬIJıțȣ, Țį ıȔȟįț İıȜijȓ, Ȟı ıȟİțįĴȒȢȡȟ, ș Ȫ-
›ȡțį įȟijįȝȝįȗȓ į›ȪȦıȧȟ (Ȝįț İțįĴȧȟțȬȟ). ǽȠȑȝȝȡȤ, IJȤȞĴȧȟȬȟijįȣ Ȟı ijș ȗȟȬȞș
ijȡȤ ıȜİȪijș ȌȑȢș ǻįĴıțȑİș: «... İıȟ Țį ȖȢıțȣ İȫȡ ȓ ›įȢį›ȑȟȧ ȞįȚșȞįijțȜȡȫȣ ›ȡȤ
ȟį IJȤȞĴȧȟȡȫȟ IJı Ȫȝį (IJı ȚȒȞįijį İțİįIJȜįȝȔįȣ)!... ».
ĭıȢȞȒȣ ıȤȥįȢțIJijȔıȣ ȥȢȧIJijȬ IJijȡȟ ȄȔȜȡ ȀȧIJșĴȔİș Ȝįț ijȡ ȂıȧȟȔİį ĭįȢȢįȝȔ-
İș ȗțį ijșȟ ȑİıțȑ ijȡȤȣ ȟį ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȬ IJı įȤijȪ ijȡ ȖțȖȝȔȡ ȜıȔȞıȟį Ȝįț į›ȪȦıțȣ ijȡȤȣ,
IJijȡ ǼșȞȓijȢș Ǿȡȫ›į Ȝįț ijȡ ǼșȞȓijȢș ȄijȢȔȘȡ ȗțį ijțȣ ›įȢįijșȢȓIJıțȣ Ȝįț ijțȣ IJȤȞȖȡȤ-
ȝȒȣ ijȡȤȣ, Ȝįț, ȖȒȖįțį, IJijȡȟ ıȜİȪijș ȌȑȢș ǻįĴıțȑİș ›ȡȤ įȟȒȝįȖı ijȡ ȖȑȢȡȣ ijșȣ ȒȜ-
İȡIJșȣ Ȝįț İțįȜȔȟșIJșȣ Ȝįț įȤijȡȫ ijȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ.
ĬțȬȢȗȡȣ ȈȔȘȡȣ
ĭȑIJȡȣ, ǼıȜȒȞȖȢțȡȣ 2004 – ȁȒȢȜȤȢį, Ȁȡȫȟțȡȣ 2005

ȁǽĮǺȂǺȀȆ 1ȡ
«ȁȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ»
Ȝįț ›įȢıȜȜȝȔIJıțȣ
ȍ ȑȥȟȡȟijįȣ IJijȡ İțįİȔȜijȤȡ ȓ IJı İțıȚȟȓ ȞįȚșȞįijțȜȑ ›ıȢțȡİțȜȑ Ȝįț ȚȒȞįijį Ȟį-
ȚșȞįijțȜȬȟ İțįȗȧȟțIJȞȬȟ, Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ȖȢıț ȜįȟıȔȣ ijį "įȟȡțȥijȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį"
(open ended problems). ǺȟȡțȜijȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį ȝȒȞı ıȜıȔȟį ijį ›ȢȡȖȝȓȞįijį ›ȡȤ İı
İıIJȞıȫȡȤȟ ijȡȟ ȝȫijș IJı Ȟțį IJȤȗȜıȜȢțȞȒȟș ȞȒȚȡİȡ ı›ȔȝȤIJșȣ. ǼțįĴȒȢȡȤȟ į›Ȫ ijțȣ
įIJȜȓIJıțȣ ıȠȑIJȜșIJșȣ ȗțįijȔ İıȟ ›ıȢțȡȢȔȘȡȤȟ ijș IJȜȒȦș į›įțijȬȟijįȣ ijșȟ ıĴįȢȞȡȗȓ
ijȡȤ ijȑİı ȚıȧȢȓȞįijȡȣ ȓ ijȡȤ ijȑİı ȜȢțijșȢȔȡȤ...
ȇȢȒ›ıț ȟį ȜȑȟȡȤȞı, ȪȞȧȣ, Ȟțį İțȑȜȢțIJș įȟȑȞıIJį IJijį "įȟȡțȥijȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį"
Ȝįț IJijțȣ įIJȜȓIJıțȣ Ȟı "įȟȡțȥijȒȣ" (İșȝįİȓ įIJįĴıȔȣ, įijıȝıȔȣ) ıȜĴȧȟȓIJıțȣ. ȃțȝȑȞı
ȗțį ›ȢȡȖȝȓȞįijį ȓ Ȝįț į›ȝȒȣ įIJȜȓIJıțȣ, Ȫ›ȡȤ ȝıȔ›ȡȤȟ IJijȡțȥıȔį į›Ȫ ijțȣ ıȜĴȧȟȓIJıțȣ.
Ĭțį ȟį İȬIJıțȣ ȝȫIJș, ›ȢȒ›ıț ȟį Ȝȑȟıțȣ Ȝȑ›ȡțıȣ ›ȢȡIJȚȓȜıȣ ȓ ›įȢįİȡȥȒȣ, ȥȢșIJțȞȡ-
›ȡțȬȟijįȣ ijșȟ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ". ȇȡȝȝȒȣ ĴȡȢȒȣ, ȞȑȝțIJijį, ȒȥȡȤȟ ijș ȞȡȢĴȓ ıȢȧijȓIJıȧȟ
›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ, ȡ›Ȫijı, ș į›ȑȟijșIJș ı›țȝȒȗıijįț, Ȫȥț Ȟı Ȟı ȖȑIJș ijį İıİȡȞȒȟį
ijșȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ, įȝȝȑ Ȟı į›ȪȢȢțȦș ijȧȟ Ȥ›ȡȝȡȔ›ȧȟ ›ȢȡijıțȟȪȞıȟȧȟ į›įȟijȓIJıȧȟ.
ȊȒijȡțį "įIJįĴȓ ›ȢȡȖȝȓȞįijį" IJȤȟįȟijȑȞı ijį ijıȝıȤijįȔį ȥȢȪȟțį Ȝįț IJı ȚȒȞįijį
İțįȗȧȟțIJȞȬȟ IJijș ȥȬȢį Ȟįȣ (ȇįȟıȝȝȓȟțıȣ, Ǻȉǽȇ).
ȊȔȚıȟijįț Ȝȑ›ȡțį ıȢȧijȓȞįijį: ȊȤȥįȔį, İșȝįİȓ Ȝįijȑ ȝȑȚȡȣ, ıȞĴįȟȔȘȡȟijįț ȡț į-
IJȑĴıțıȣ Ȝįț ȡț ıȝȝıȔȦıțȣ IJijțȣ ıȜĴȧȟȓIJıțȣ ȓ ıȠȤ›șȢıijȡȫȟ Ȝȑ›ȡțȡ IJȜȡ›Ȫ; Ǻȟ IJȤȞ-
ȖįȔȟıț ijȡ ›ȢȬijȡ, ijȪijı, ›ȢȒ›ıț ȟį IJȤȞ›ıȢȑȟȡȤȞı Ȫijț ȡț İșȞțȡȤȢȗȡȔ ijȡȤȣ ȒȥȡȤȟ ›ȢȪ-
ȖȝșȞį ȜįijȑȢijțIJșȣ. ȉı ijȪIJȡ Ȟıȗȑȝȡ ıȫȢȡȣ, ȪȞȧȣ, İıȟ ıȔȟįț ›țIJijıȤijȪ. Ǻȟ IJȤȞȖįȔȟıț
ijȡ İıȫijıȢȡ, ijȪijı, ›ȡțȡȣ ȡ IJijȪȥȡȣ; ǽȠȤ›șȢıijıȔ ȓ Ȫȥț ijșȟ ıȜ›įțİıȤijțȜȓ İțįİțȜįIJȔį;
ȇȡțıȣ ȡț ȞįȜȢȡȥȢȪȟțıȣ IJȤȟȒ›ıțıȣ IJijșȟ ȡȤIJȔį ijșȣ ȃįȚșȞįijțȜȓȣ ǽȜ›įȔİıȤIJșȣ;
14 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
Ǻȟțȥȟıȫȡȟijįȣ Ȝȑ›ȡțıȣ į›įȟijȓIJıțȣ, įȣ İȡȫȞı ijį ›įȢįȜȑijȧ ›įȢįİıȔȗȞįijį:
™ Ȋȡ ȑİıțȡ ȟijı›ȪȘțijȡ
You have driven your car 2/3 of the distance you want to cover and your tank
is 1/4 full. Do you have a problem? ...»
ƠǎĶĸĶ NJĵǃǁƾķĶDž ĸNJ ĴǍĸNJdžȽLjǃĸǓ ķĴnj džĴĸƼ ĸĴ 2/3 ĸǃnj Ĵ›ǓķĸĴķǃnj ›NJǍ DŽƽLJĶĸĶ LjĴ
džĴLJǔǏĶĸĶ džĴDž ĸNJ LjĸĶ›ǓǂDžĸNJ ĸǃnj ǀĶLjǂȽLjǃnj ĶȽLjĴDž ǁĶĂƼĸNJ džĴĸƼ ĸNJ 1/4. IJĴ ƽǎĶĸĶ
›NjǓǀLJǃĂĴ;
ȇįȢȑİıțȗȞį įȟȡțȥijȡȫ ›ȢȡȖȝȓȞįijȡȣ "ȢıįȝțIJijțȜȬȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ".
Mathematics education and assessment
Heleen Verhage & Jan de Lange
Freudenthal Institute, 1997
Ǻȣ İȡȫȞı ȞıȢțȜȒȣ "į›įȟijȓIJıțȣ":
1) Ƕȥț! İı Țį Ȓȥȧ. dzȥȧ ȖȡșȚșijțȜȪ ȟijı›ȪȘțijȡ IJijȡ įȤijȡȜȔȟșijȡ!
2) Ƕȥț! İı Țį Ȓȥȧ. ǽȔȟįț ȗıȞȑijȡȣ ȡ ijȪ›ȡȣ ȖıȟȘțȟȑİțȜį!
3) Ƕȥț! İı Țį Ȓȥȧ. Ƕijįȟ ȠıȜȔȟșIJį, ijȡ ȟijı›ȪȘțijȡ ȓijįȟ ȗıȞȑijȡ ȧȣ ijș ȞȒIJș, ȡ›Ȫijı
2 1
Țį ȞȡȤ ĴijȑIJıț, įĴȡȫ ȗțį ijį ijșȣ İțįİȢȡȞȓȣ ȥȢıțȑIJijșȜį ijȡ ijșȣ ȖıȟȘȔȟșȣ!
3 4
4) Ƕȥț! İı Țį Ȓȥȧ. ȅıȜȔȟșIJį Ȟı ȗıȞȑijȡ ȟijı›ȪȘțijȡ, įȝȝȑ ijȡ ijıȝıȤijįȔȡ ȜȡȞȞȑijț ijșȣ
2
İțįİȢȡȞȓȣ ıȔȟįț ȜįijșĴȡȢțȜȪ˙ ș ȜįijįȟȑȝȧIJș ȖıȟȘȔȟșȣ ȞıțȬȟıijįț Ȝįijȑ ijį , IJı
3
IJȥȒIJș Ȟı ijȡ įȢȥțȜȪ ȜȡȞȞȑijț, ›ȡȤ ȓijįȟ įȟșĴȡȢțȜȪ, ȡ›Ȫijı Țį ȞȡȤ ĴijȑIJıț Ȝįț Țį
ȞȡȤ ›ıȢțIJIJȒȦıț.
DzȢįȗı, įȟ Ȓ›Ȣı›ı ȟį ȖįȚȞȡȝȡȗșȚıȔ ș "į›ȑȟijșIJș" ijȡȤ ȞįȚșijȓ IJijșȟ ›įȢį›ȑȟȧ
ȑIJȜșIJș, Țį ȓijįȟ İȔȜįțȡ ȟį ȞșİıȟțIJijȡȫȟ ȡț ›įȢį›ȑȟȧ; ĬțįijȔ ȟį Ȟșȟ İıȥijıȔ ȜįȟıȔȣ
ijį ı›țȥıțȢȓȞįijį ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ, ›ȡȤ Țį 'İțȟįȟ ijȒijȡțıȣ į›įȟijȓIJıțȣ;
ȁįț İıȟ ȞțȝȬ ȗțį "ȟȡȞȡȚıijțȜȒȣ" ȢȤȚȞȔIJıțȣ ijȡȤ ijȫ›ȡȤ "ĭȒȞį 4ȗ, Ȁȡȫȟțȡȣ 2003,
ĬǰȂȤȜ. ĭıijțȜȓ ȜįijıȫȚȤȟIJș", Ȫ›ȡȤ Ȓȗțȟįȟ (İțȜįȔȧȣ ȗțį ijȡȤȣ ›ȡȝȝȡȫȣ ȞįȚșijȒȣ, įȝȝȑ
ıțȣ ȖȑȢȡȣ ijșȣ ȞįȚșȞįijțȜȓȣ ȡȢȚȪijșijįȣ) İıȜijȒȣ ȡț ȝȑȚȡȣ į›įȟijȓIJıțȣ, įĴȡȫ ș ıȜĴȬ-
ȟșIJș į›įțijȡȫIJı ijșȟ į›ȪİıțȠș ȦıȤİȡȫȣ ›ȢȡijȑIJıȧȣ!
ȃțȝȬ ȗțį ijșȟ įIJȑĴıțį ijșȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ. ǺIJȑĴıțį ›ȡȤ ȗȔȟıijįț ›ıȢțIJIJȪijıȢȡ Ĵį-
ȟıȢȓ, Ȫijįȟ ș ȑIJȜșIJș į›ıȤȚȫȟıijįț IJı ȞıȗįȝȫijıȢȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ. Ǽıȟ ›ıȢțȞȒȟȡȤȞı,
 ǿ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ" 15 16 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ȖȒȖįțį, į›Ȫ ȞįȚșijȒȣ ǼșȞȡijțȜȡȫ ȓ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ (ıȜijȪȣ ıȠįțȢȒIJıȧȟ ȥįȢțIJȞįijțȜȬȟ ȉǿȃǽȀȎȉǿ:

›įțİțȬȟ), ȟį ȜįijįȗȢȑȦȡȤȟ įȟijțȢȢȓIJıțȣ ȧȣ ›Ȣȡȣ ijșȟ ›ȝșȢȪijșijį ijșȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ, Ȋȡ ›įȢį›ȑȟȧ ȚȒȞį ›ıȢțȒȥıijįț IJijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ PISA 2000 Ȟı ijșȟ ›ȢȡIJȚȓȜș Ȫijț Ȫijįȟ Ƞı-
ȪȞȧȣ IJı ȞıȗįȝȫijıȢıȣ șȝțȜȔıȣ ıȔȟįț ›țȚįȟȪȟ Ȝȑ›ȡțȡț ȞįȚșijȒȣ ȟį İȤIJĴȡȢȓIJȡȤȟ Ȝįț ȜțȟȓIJįȞı ijȡ ȟijı›ȪȘțijȡ ȓijįȟ ȗıȞȑijȡ.1 Ǽıȟ ȒȥȡȤȞı IJijį ȥȒȢțį Ȟįȣ ijțȣ ȡİșȗȔıȣ ȖįȚȞȡȝȪȗșIJșȣ
ȟį į›ȡĴįȟȚȡȫȟ Ȫijț ș ıȜĴȬȟșIJș ıȔȟįț ıȝȝț›ȓȣ. ijȧȟ į›įȟijȓIJıȧȟ. ĭį ıȔȥı ıȟİțįĴȒȢȡȟ ȟį İȡȫȞı ›Ȭȣ įȠțȡȝȡȗȡȫȟ ijțȣ į›įȟijȓIJıțȣ ijȧȟ ȞįȚș-
ijȬȟ.
ȉȜȒĴijȡȞįț, ȝȡț›Ȫȟ, Ȫijț ș ›įȢį›ȑȟȧ ȑIJȜșIJș ijįțȢțȑȘıț ›ıȢțIJIJȪijıȢȡ ȧȣ ıȢȬijș-
Ȟį ȒȢıȤȟįȣ ȦȤȥȡȝȡȗțȜȓȣ IJȤȞ›ıȢțĴȡȢȑȣ, Ȫ›ȡȤ ıȝȒȗȥıijįț ș "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ (įȟijȔȝș-
Ȧș)" ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ Ȝįț ȡț ijȤȥȪȟ į›ȡȜȝȔIJıțȣ.
dzȟį įȜȪȞș ȥįȢįȜijșȢțIJijțȜȪ ›įȢȑİıțȗȞį:
Ȏȣ į›ȡȜȝȔIJıțȣ ıȟȟȡȬ ijș İțįijȫ›ȧIJș į›įȟijȓIJıȧȟ Ȫ›ȧȣ ȡț ›įȢį›ȑȟȧ, Ȫ›ȡȤ Ȝį-
ijįȢȢȔ›ijȡȤȟ "ȟȪȞțȞį", į›Ȫ ȞįȚșȞįijțȜȓ ȑ›ȡȦș, ijșȟ ıȜĴȬȟșIJș ijșȣ ȑIJȜșIJșȣ. ȂȒȞı
"ȟȪȞțȞį", İțȪijț ș įIJȑĴıțį ijșȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ İıȟ ijȡ į›įȗȡȢıȫıț. ™ Ȇ ȥįȢijįıijȪȣ
ǺȤijȓ ș įIJȑĴıțį ȒȢȥıijįț IJı įȟijȔȚıIJș Ȟı ijȡ IJȤȟșȚțIJȞȒȟȡ ijȢȪ›ȡ İțįijȫ›ȧIJșȣ
ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ įIJȜȓIJıȧȟ, Ȫ›ȡȤ ȜȤȢȔįȢȥȡ ȢȪȝȡ ›įȔȘȡȤȟ ș įȜȢȔȖıțį Ȝįț ș IJįĴȓ- ABCD is a kite. Find the value of x and y.
ȟıțį ijȧȟ İıİȡȞȒȟȧȟ, ijį ȡ›ȡȔį ı›ıȠıȢȗįȘȪȞıȟį Ȟı IJȧIJijȪ ijȢȪ›ȡ ȡİșȗȡȫȟ IJijș ȝȫIJș, ƶNJ ABCD ĶȽLjĴDž ƽLjĴnj ǎĴNjĸĴĶĸǓnj. ƨNjĶȽĸĶ ĸDžnj ĸDžĂƽnj ĸǐLj x džĴDž y.
IJijșȟ į›ȪİıțȠș ȓ IJijȡ IJȤȞ›ȒȢįIJȞį.
ȇțIJijıȫȧ Ȫijț ȡț IJȤȗȗȢįĴıȔȣ ı›Ȕijșİıȣ ›įȢįȝıȔ›ȡȤȟ İıİȡȞȒȟį, ı›țİțȬȜȡȟijįȣ ȟį
įȞĴțIJȖșijȓIJȡȤȟ įȤijȓȟ ijșȟ įȤIJijșȢȪijșijį Ȝįț ijșȟ į›ȡijıȝıIJȞįijțȜȪijșijȑ ijșȣ, ȞȒIJȧ ijȧȟ
›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ, Ȫ›ȧȣ ijį ›įȢį›ȑȟȧ.
ȇȡțį ıȔȟįț, ȪȞȧȣ, ș "Ȝȡțȟȓ įȟijȔȝșȦș"; ǽȔȟįț ș IJȤȞ›ȝȓȢȧIJș ijșȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ
į›Ȫ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ, ȬIJijı ȟį ȡİșȗıȔ IJı ȝȫIJș.
ǽİȬ ȝȡț›Ȫȟ ĴįȔȟıijįț ȟį ıȟȟȡıȔijįț Ȫijț:

1) ȇȝȓȢșȣ İțįİȢȡȞȓ įȟijțIJijȡțȥıȔ IJı ›ȝȓȢȧȣ ȗıȞȑijȡ ȟijı›ȪȘțijȡ.

2) Ȇ ȢȤȚȞȪȣ ȜįijįȟȑȝȧIJșȣ ›įȢįȞȒȟıț IJijįȚıȢȪȣ IJ' Ȫȝș ijș İțȑȢȜıțį ijșȣ İțįİȢȡȞȓȣ.
3) ȂȒȗȡȟijįȣ: "ĭį Ȓȥȧ ›ȢȪȖȝșȞį;" ıȟȟȡıȔ, Ȟı ›țȡ ȞıȝȡİȢįȞįijțȜȪ ȫĴȡȣ: "ĭį IJȡȤ ȌįȢįȜijșȢțIJijțȜȪ ȚȒȞį ĬıȧȞıijȢȔįȣ į›Ȫ IJȥȡȝțȜȡȫȣ İțįȗȧȟțIJȞȡȫȣ
ȥȧȢȬȟ ›ȡȤ įȜȡȝȡȤȚȡȫȟ ijȡ ǺȞıȢțȜȑȟțȜȡ ›ȢȪijȤ›ȡ,
ĴijȑIJıț ș ȖıȟȘȔȟș ›ȡȤ ıȔȟįț ȞȒIJį IJijȡ ȟijı›ȪȘțijȡ;"
ı›ț›ȒİȡȤ įȟijȔIJijȡțȥȡȤ Ȟı ijș İțȜȓ Ȟįȣ Ǻǰ ȂȤȜıȔȡȤ (Grade 9)
Ĭțį ȟį Ȟșȟ ȗțȟȪȞįIJijı ȝı›ijȡȝȪȗȡț IJı ȖįȚȞȪ ȗȢįĴțȜȪijșijįȣ, Țį ›ȢȒ›ıț ȟį IJȤȞ- SingaporeMath.com
ĴȧȟȓIJȡȤȞı ›ȧȣ, IJȤȟȓȚȧȣ IJțȧ›șȢȑ, İıȥȪȞįIJijı IJı ijȒijȡțį ›ȢȡȖȝȓȞįijį Ȫijț ȡ ȢȤȚȞȪȣ
ȜįijįȟȑȝȧIJșȣ ›įȢįȞȒȟıț IJijįȚıȢȪȣ. Ǻ›' ijșȟ ȑȝȝș, ȪȞȧȣ, İıȟ ›ıȢșĴįȟıȤȪȞįIJijı Ȫijț ijį
ĭį Ȟ›ȡȢȡȫIJįȞı ȟį ›ȡȫȞı Ȫijț ș ȑIJȜșIJș ȖȢȔIJȜıijįț IJijį ȪȢțį ijșȣ "ȞįȚșȞįijțȜȓȣ
"›ȢȡȖȝȓȞįijį" ›ȡȤ İțİȑIJȜȡȤȞı įȟijįȟįȜȝȡȫȟ IJȤȟȚȓȜıȣ "ijȡȤ ›ȢįȗȞįijțȜȡȫ ȜȪIJȞȡȤ"...
ȟȡȞțȞȪijșijįȣ". ǼșȝȬȟıijįț Ȫijț ıȔȟįț ȥįȢijįıijȪȣ, ı›ȡȞȒȟȧȣ Ȥ›ȡȟȡıȔ Ȫijț AB = AD Ȝįț
Ǻ›ȡİıȥȪȞıȟȡț ijį ›įȢį›ȑȟȧ, Ȟ›ȡȢȡȫȞı ijȬȢį ȟį ȝȫIJȡȤȞı ijșȟ ȑIJȜșIJș: BC = DC. Ǻȟ İıȟ ȔIJȥȤı įȤijȪ İıȟ Țį Ȟ›ȡȢȡȫIJı ȟį ȝȤȚıȔ ș ȑIJȜșIJș, ȑȢį ȒijIJț Țį
2 3 ›ȢȒ›ıț ȟį ıȔȟįț ... dzȟįȣ ›įȢįİȡIJțįȜȪȣ ȞįȚșȞįijțȜȪȣ Țį įȟįijȢȒȠıț IJijș ȖțȖȝțȡȚȓȜș
Ĭțį ijį ijșȣ İțįİȢȡȞȓȣ ȜįijįȟįȝȬIJįȞı ijį ijșȣ ȖıȟȘȔȟșȣ Ȟįȣ, ȑȢį, įȟįȝȡȗț- ijȡȤ ȟį ȖȢıț ijȡ IJȥıijțȜȪ "ĭıȬȢșȞį ijȡȤ ȥįȢijįıijȡȫ", Ȫ›ȡȤ ijıȜȞșȢțȬȟıț ijșȟ ›įȢį›ȑ-
3 4
1 3 1 ȟȧ țIJȪijșijį...
Ȝȑ, ȗțį ijȡ ȥȢıțįȘȪȞįIJijı ijį ijșȣ ȖıȟȘȔȟșȣ, İșȝįİȓ ›ıȢțIJIJȪijıȢȡ į›Ȫ ijȡ ›ȡȤ
3 8 4
ȒȥȡȤȞı. Ȅįț! ȒȥȡȤȞı ›ȢȪȖȝșȞį. ǽ›țijȢȒȦijı ȞȡȤ, ȪȞȧȣ, ȟį ı›țȞıȔȟȧ Ȫijț ș ȑIJȜșIJș 1
ȉijȡ ȑȢȚȢȡ: National Center for Education Statistics, A comparition of the NAEP, TIMMS-R
Ȓȥıț ȞıȗįȝȫijıȢȡ ›ȢȪȖȝșȞį! and PISA, working paper No. 2001-07, U.S. Department Education, June 2001.
 ǿ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ" 17 18 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ǽ›ȔIJșȣ ș İțįȜıȜȡȞȞȒȟș ȗȢįȞȞȓ į›Ȫ ijȡ C IJijș BD ıȔȟįț ȜȑȚıijș; ȇȡȫ İșȝȬȟıijįț ǽ›ȪȞıȟȡ ›įȢȑİıțȗȞį:
įȤijȪ; ĬțįijȔ Țį ›ȢȒ›ıț ȟį ijȡ İıȥijȡȫȞı ȧȣ İıİȡȞȒȟȡ, ı›ıțİȓ į›ȝȑ ȞȡțȑȘıț ȟį ıȔȟįț
ȒijIJț IJijȡ IJȥȓȞį; Ǻȟ İıȟ İıȥijȡȫȞı, ȪȞȧȣ, Ȫijț ıȔȟįț ȜȑȚıijș, İıȟ ȝȫȟıijįț ș ȑIJȜșIJș, ™ ȂȔȗį ȝȪȗțį Ȝįț Ȝįȝȑ...
ȗțįijȔ İıȟ Ȟ›ȡȢȡȫȞı ȟį İȬIJȡȤȞı ijțȞȓ IJijȡ xq, ȑȢį, ›ȢȡĴįȟȬȣ, Țį ıȟȟȡȡȫIJı Ȫijț ...
ıȔȟįț ȜȑȚıijș.
Ȋȡ ›ȢȪȖȝșȞį ıİȬ Ȟıijįijȡ›ȔȘıijįț IJijȡ ıȠȓȣ: ǿ ıȜĴȬȟșIJș İıȟ İȔȟıț Ȟı IJįĴȓȟıțį
Ȫȝį ijį IJijȡțȥıȔį ›ȡȤ į›įțijȡȫȟijįț ȗțį ȟį ȝȫIJıțȣ ijșȟ ȑIJȜșIJș. Ǽıȟ Ȓȥıțȣ ȪȞȧȣ, IJȤȟȓ-
Țȧȣ, ijȡ İțȜįȔȧȞį ȟį įȞĴțIJȖșijȓIJıțȣ ijșȟ ȡȢȚȪijșijį ijșȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ Ȝįț ȟį ›ıțȣ Ȫijț ș
ȑIJȜșIJș İıȟ ıȔȟįț Ȝįȝȑ ȡȢțIJȞȒȟș ȓ Ȫijț ıȔȟįț ȝįȟȚįIJȞȒȟș. ǺȤijȪ ĴįȔȟıijįț ›țȡ Ȓȟijȡ-
ȟį Ȫijįȟ ș ȑIJȜșIJș ıȔȟįț ȜȝıțIJijȡȫ ijȫ›ȡȤ, ›.ȥ. ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ, ȡ›Ȫijı İıȟ ı›ț-
ijȢȒ›ıijįț ȟį ıȜĴȢȑIJıțȣ ȑ›ȡȦș, į›ȝȑ ›ȢȒ›ıț ȟį ı›țȝȒȠıțȣ ijșȟ į›ȑȟijșIJș į›Ȫ ijțȣ
›ȢȡijıțȟȪȞıȟıȣ.2 Ȃțijȓ ș ıȜĴȬȟșIJș:
Ĭțį ȟį ȝȤȚıȔ ș ȑIJȜșIJș Țį ›ȢȒ›ıț ȟį İıȥijıȔȣ Ȝȑ›ȡțıȣ Ȥ›ȡȚȒIJıțȣ ›ȡȤ İıȟ İȔȟȡ- ƳNJDžNJ ĵĶȽǎLjĶDž ĸNJ 1/4;
ȟijįț Ȟı IJįĴȓȟıțį IJijșȟ Ȥ›ȪȚıIJș, įȝȝȑ į›ȝȑ Ȥ›ȡȟȡȡȫȟijįț ȞȒIJȧ IJȥȓȞįijȡȣ, ijțȣ ȡ- Assessment: No change without problems
Jan de Lange,
›ȡȔıȣ IJțȧ›șȢȑ İȒȥıIJįț, İțȪijț, İțįĴȡȢıijțȜȑ İıȟ Ȓȥıțȣ įȢȜıijȑ IJijȡțȥıȔį ȗțį ȟį ȝȫ-
Freudenthal Institute, The Netherlands
IJıțȣ ijșȟ ȑIJȜșIJș.

ǺȤijȓ ıȔȟįț ȝȡț›Ȫȟ ș "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ"! ȉijȡ ȪȟȡȞį ijșȣ į›ȝȪijșijįȣ, ȗțį ȟį Ȟșȟ Ĵį-
ȟıȔ ȖįȢȫ ijȡ ›ȢȪȖȝșȞį, ȗıȞȑijȡ ›ıȢțȡȢțIJȞȡȫȣ Ȝįț İıİȡȞȒȟį IJijșȟ Ȥ›ȪȚıIJș, țIJȡ›ı-
İȬȟȡȤȞı ijțȣ Ȓȟȟȡțıȣ, ȚıȧȢȡȫȞı Ȫijț ıȟȟȡȡȫȟijįț IJijȡțȥıȔį ijșȣ Ȥ›ȪȚıIJșȣ, ijțȞȧȢȡȫȞı
Ȟı ȞșİıȟțIJȞȪ ijȡȤȣ ȠıȥȧȢțIJijȡȫȣ ȞįȚșijȒȣ ›ȡȤ Țį įȟijțIJijįȚȡȫȟ IJijșȟ țIJȡ›ȒİȧIJș Ȝįț
į›įțijȬȟijįȣ įȜȢȔȖıțį Ȝįț IJįĴȓȟıțį, ȖįIJįȟȔȘȡȟijįț IJijį įİțȒȠȡİį ijșȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ,
IJȜı›ijȪȞıȟȡț Ȟȓ›ȧȣ "ıȔȟįț ›įȗȔİį".
ǻȢȓȜį Ȝįț į›ȡİȒȥȡȞįț ijȡȟ ȪȢȡ: "fuzzy reform mathematics" (IJȤȗȜıȥȤȞȒȟį Ȟı-
ijįȢȢȤȚȞțIJijțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ) ȗțį ijșȟ ›įȢį›ȑȟȧ ijȑIJș.3
Ƕijįȟ IJijıȢȓIJȡȤȞı ijș ȝȡȗțȜȓ, ijș IJȤȟȒ›ıțį, ijșȟ įȜȢȔȖıțį IJijșȟ ȒȜĴȢįIJș Ȝįț ijȡ
į›ȒȢțijijȡ ijȧȟ ıȜĴȧȟȓIJıȧȟ, Ȥ›ȡȟȡȞıȫȡȤȞı ijșȟ ȡȤIJȔį ijșȣ İțİįIJȜįȝȔįȣ ijȧȟ ȞįȚșȞį-
ijțȜȬȟ.
2
ȇįȢįİıȔȗȞįijȡȣ ȥȑȢțȟ ijȡ ›ıȢțȖȪșijȡ ȚȒȞį 10 į›Ȫ ijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ ijȡȤ Ǻȉǽȇ 2002, ȗțį ijȡȤȣ
ȃįȚșȞįijțȜȡȫȣ. dz›Ȣı›ı ȟį ı›țȝȒȠıțȣ ȞȔį į›Ȫ ijțȣ ijȒIJIJıȢțȣ į›įȟijȓIJıțȣ Ȥ›ȡȥȢıȧijțȜȑ. ȃȪ-
ȟȡȟ į›ȡȢȢȔ›ijȡȟijįȣ ijțȣ ȑȝȝıȣ ı›țȝȡȗȒȣ, ıȫȢțIJȜıȣ ›ȡțį "ĴįȔȟıijįț" ȟį Șșijȡȫȟ ȡț ȚıȞįijȡİȪijıȣ.
3
Mathematics in the OECD PISA Assessment, Bastiaan J. Braams, New York University, ǼıȜ.
2001.
ǼȔȟıijįț ȧȣ ›įȢȑİıțȗȞį ȑIJȜșIJșȣ ȜįijȬijıȢȡȤ ȖįȚȞȡȫ İȤIJȜȡȝȔįȣ, ›ȡȤ įĴȡȢȡȫȟ
įȟįȗȟȬȢțIJș įȟijțȜıțȞȒȟȧȟ, ıȟȟȡțȬȟ, ȡȢțIJȞȬȟ, ijıȥȟțȜȒȣ Ȝįț IJȤȟȓȚıțȣ įȝȗȪȢțȚȞȡȤȣ.
ǽ›țȝȒȗıijįț, ȝȡț›Ȫȟ, į›' ıȤȚıȔįȣ ijȡ ›ȑȟȧ İıȠțȑ IJȥȓȞį, įĴȡȫ ș ȗȢįȞȞȡIJȜțįIJȞȒ-
ȟș ı›țĴȑȟıțį ıȔȟįț, ›ȢȡĴįĴȬȣ, ijȡ 1/4 ijȡȤ ȜȤȜȝțȜȡȫ İȔIJȜȡȤ.
Ǽıȟ ȠȒȢȧ įȟ ȗȔȟȡȞįț IJȥȡȝįIJijțȜȪȣ IJı Ȥ›ıȢȖȡȝțȜȪ ȖįȚȞȪ, Ȟį ›ȑȝț įȟįȢȧijțȒȞįț:
«ĬțįijȔ ȟį İıȥijȡȫȞı Ȫijț ijȡ ȘșijȡȫȞıȟȡ ıȔȟįț: "ijȡ ȗȢįȞȞȡIJȜțįIJȞȒȟȡ ijȞȓȞį ›įȢțIJijȑȟıț
ijȡ 1/4 ijȡȤ ȪȝȡȤ IJȥȓȞįijȡȣ" Ȝț Ȫȥț ›.ȥ. ijȡ ȝıȤȜȪ;»
dzijIJț, IJijȡ Ȝȑijȧ İıȠțȑ IJȥȓȞį (ȖȝȒ›ı IJı "ȞıȗıȟȚȤȟIJș"
İȔ›ȝį), ȒIJijȧ Ȫijț ıȔȟįț Ȥ1 Ȝįț Ȥ2 ijį ȫȦș IJijș Ȝȡțȟȓ ȖȑIJș į. ȣ1
Ȥ 1 ǽ 1 Į
ȊȬȢį, įȟ 1 , ijȪijı : 1 , İșȝįİȓ ijȡ ȝıȤȜȪ
Ȥ2 4 ǽ2 4 ȣ2
ijȢȔȗȧȟȡ Ȓȥıț ıȞȖįİȪȟ ijȡ 1/4 ijȡȤ ȗȢįȞȞȡIJȜțįIJȞȒȟȡȤ.
ǻȒȖįțį, İıȟ İȔȟıijįț Ȟı IJįĴȓȟıțį ș IJȥȒIJș ijȧȟ ȤȦȬȟ,
ȑȢį ș "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" ȝȒıț Ȫijț İıȟ ›ȢȒ›ıț ȟį ıȟȟȡıȔ įȤijȪ.
Ǻȣ ›ȢȡȥȧȢȓIJȡȤȞı Ȝț ȑȝȝȡ: ȇȡȫ ș ıȜĴȬȟșIJș įȟįĴȒȢıijįț IJı ıȞȖįİȪȟ;
ȇȡȤȚıȟȑ˙ į›ȝȑ, ȖȝȒ›ȡȟijįȣ ijș ȗȜȢț ȗȢįȞȞȡIJȜțįIJȞȒȟș ı›țĴȑȟıțį, "IJȤȞ›ıȢįȔ-
ȟȡȤȞı" Ȫijț ș ıȜĴȬȟșIJș įȟįĴȒȢıijįț IJı ȝȪȗȡȤȣ ıȞȖįİȬȟ.
 ǿ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ" 19 20 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ȁț ȑȝȝȡ ›įȢȑİıțȗȞį įIJįĴȡȫȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ: ı›țȝȡȗȓȣ. ĭį '›Ȣı›ı Ȟı IJįĴȓȟıțį ȟį İșȝȬȟıijįț ș İțįİȢȡȞȓ, ȗțį ȟį Ȟșȟ ›ȢȡȜȫ-
›ijȡȤȟ ȡț İțįĴȡȢıijțȜȒȣ ı›țȝȡȗȒȣ. DzȢį, ș ıȜĴȬȟșIJș ıȔȟįț įIJįĴȓȣ.
™ ȇȡțȡ İȢȪȞȡ ›ȓȢįȟ;
ĭıȧȢȬ, ȝȡț›Ȫȟ, ijȡȤȝȑȥțIJijȡȟ ›įȢȑİȡȠį ijį ıȢȧijȓȞįijį ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ,
Ȫ›ȡȤ ș į›ȑȟijșIJș ›ȢȡIJİțȡȢȔȘıijįț ȞȪȟȡ Ȟı į›ȪȢȢțȦș Ȫȝȧȟ, ›ȝșȟ Ȟțįȣ, į›įȟijȓIJıȧȟ.

dzIJijȧ Ȓȟį Ȥ›ȡȚıijțȜȪ "ıȢȬijșȞį":

ƳNJDžĴ ĶȽLjĴDž ǃ ǃLJDždžȽĴ ĸNJǍ ıDžƼLjLjǃ;

Ƨ. –6 ƨ. –0,9 ı. 13 ¨. 231,6

John and Mary make a trip by car. They go from Atown to Brocks, then to ĮįțȟȡȞıȟțȜȑ, IJȧIJijȓ į›ȑȟijșIJș ıȔȟįț ijȡ (Ĭ), įĴȡȫ ȡț įȢțȚȞȡȔ ijȧȟ (Ǻ), (ǻ) Ȝįț
Chicity to Downsville and back to Atown. The total trip is 190 miles. What is (Ǽ) İıȟ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį įȟijį›ȡȜȢȔȟȡȟijįț IJı șȝțȜȔıȣ įȟȚȢȬ›ȧȟ. ǺȢȜıȔ ȖȒȖįțį ȟį İȔȟȡ-
the distance from Atown to Brocks? ȟijįț Ȝįț ȡț Ȟȡȟȑİıȣ ȞȒijȢșIJșȣ ȥȢȪȟȡȤ, ›ȡȤ ıİȬ ȚıȧȢȓȚșȜı įȤijȡȟȪșijȡ Ȫijț įȟįĴı-
a. 35 b. 40 c. 45 d. 55 e. 70 ȢȪȞįIJijı IJı Ȓijș.
ǶȞȧȣ, ȚȒijȡȤȞı ijȡȟ ıȠȓȣ ›ȢȡȖȝșȞįijțIJȞȪ: Ȇ Ĭțȑȟȟșȣ ıȔȟįț Ȓȟį Ȥ›įȢȜijȪ ›ȢȪ-
Ʋ ıDžƼLjLjǃnj džĴDž ǃ ƯĴNjȽĴ džƼLjNJǍLj ƽLjĴ ĸĴljȽĵDž ĂĶ ĸNJ ĴǍĸNJdžȽLjǃĸNJ. ƱĶdžDžLjNJǔLj Ĵ›Ǔ ĸNJ
Atown, ›ƼLjĶ ķĸNJ Brocks, ĂĶĸƼ ķĸNJ Chicity, ķĸNJ Downsville džĴDž ›Ƚķǐ ķĸNJ Atown.
IJȧ›ȡ, Ȟı Ȟțį șȝțȜȔį ijșȟ ȡ›ȡȔį įȟįȘșijȡȫȞı. Ȋȡ ȝȡȗțȜȪ ıȔȟįț ș įȟįȘȓijșIJș ȟį ȖįIJȔ-
ƫ ǓLJǃ ĵDžĴĵNjNJĂƾ ƾĸĴLj 190 ĂȽLJDžĴ. ƳNJDžĴ ǃ Ĵ›ǓķĸĴķǃ ĂĶĸĴljǔ Atown džĴDž Brocks; Șıijįț IJijį İıİȡȞȒȟį ijșȣ Ȥ›ȪȚıIJșȣ Ȝț Ȫȥț ȟį ›ȢȡȜȫ›ijıț į›Ȫ ijțȣ ›ȢȡIJĴıȢȪȞıȟıȣ į-
›įȟijȓIJıțȣ. ǽİȬ, Țį ȓijįȟ į›ȡİıȜijȓ Ȟțį ıȢȬijșIJș ijȡȤ ijȫ›ȡȤ: "ȇȡțȡȣ į›Ȫ ijȡȤȣ ›įȢį-
a. 35 b. 40 c. 45 d. 55 e. 70
Ȝȑijȧ įȢțȚȞȡȫȣ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ıȜĴȢȑȘıț ijșȟ șȝțȜȔį įȟȚȢȬ›ȡȤ IJı Ȓijș;".
ȇįȢȑİıțȗȞį ıȢȬijșIJșȣ ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ
Assessment: No change without problems
ȁț įȟ įȤijȪ ȓijįȟ ijıȥȟșijȪ, Ȝįț įȜȢįȔȡ ›įȢȑİıțȗȞį, İıȔijı ijșȟ ıȢȬijșIJș 1 IJijȡȟ
Jan de Lange,
Ǻȉǽȇ 2002 ȗțį ijȡ ȗȟȧIJijțȜȪ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ:
Freudenthal Institute, The Netherlands

Ĵ1 ǀ1 ǁ1 ǀ1 Ĵ1 ǁ1
ƧLj D = , Dx = , Dy = NJDž NJNjȽǂNJǍķĶnj ĸNJǍ ķǍķĸƾĂĴĸNJnj:
Ǻȟ į›Ȫ ijȡ Downsville ›ȑȞı IJijȡ Brocks Ȝįț į›Ȫ ıȜıȔ IJijȡ Atown, ijȪijı IJȧIJijȓ Ĵ2 ǀ2 ǁ2 ǀ2 Ĵ2 ǁ2
į›ȑȟijșIJș ıȔȟįț ș c (45 ȞȔȝțį). Ĵ1x + ǀ1 y = ǁ1 , Ĵ2x + ǀ2 y = ǁ2
ǶȞȧȣ, ›ȡțȡȣ Ȟįȣ į›įȗȡȢıȫıț į›Ȫ ijȡ Downsville ȟį ›ȑȞı ›ȔIJȧ IJijȡ Chicity Ȝįț Ǔ›NJǍ Ĵ1 , ǀ1 , ǁ1 , Ĵ2 , ǀ2 , ǁ2 ›NjĴǁĂĴĸDždžNJȽ ĴNjDžDŽĂNJȽ džĴDž Dǎ + Dy = D, D z 0 ĸǓĸĶ ĂDžĴ LJǔķǃ
į›Ȫ ıȜıȔ ›ȔIJȧ IJijȡ Atown, ȡ›Ȫijı, įĴįțȢȬȟijįȣ ijį 75 Ȝįț 75 ȞȔȝțį ijșȣ İțįİȢȡȞȓȣ ĸNJǍ ķǍķĸƾĂĴĸNJnj ĶȽLjĴDž:
Brocks - Downsville - Brocks, Ȟįȣ ȞȒȟȡȤȟ 50 ȞȔȝțį Atown - Brockw Ȝįț ›ȔIJȧ, ȡ›Ȫijı
Ĵ) (2, -1) ǀ) (1, 2) ǁ) (-2, 2) ĵ) (0, 2)
ș ȘșijȡȫȞıȟș İțįİȢȡȞȓ ıȔȟįț 25 ȞȔȝțį.

ĭį țIJȥȤȢțIJijıȔ ȜįȟıȔȣ Ȫijț įȤijȓ ș ȝȫIJș İıȟ ›ıȢțȝįȞȖįȟȪijįȟ IJijțȣ ›ȢȡijıțȟȪȞıȟıȣ,

ȑȢį į›ȡȢȢȔ›ijıijįț. ǶȞȧȣ, İıȟ ȞțȝȑȞı ȗțį į›ȝȡȫȣ įȢțȚȞȡȫȣ IJijȡȟ ȜȪIJȞȡ ijșȣ ȑȝȗı- ǽİȬ ș ıȢȬijșIJș Țį Ȓ›Ȣı›ı ȟį ıȔȟįț: «... ›ȡțȡ Șıȫȗȡȣ į›Ȫ ijį ›įȢįȜȑijȧ Țį Ȟ›ȡ-
ȖȢįȣ. ȃțȝȑȞı ȗțį ijșȟ ›ȢįȗȞįijțȜȓ į›ȪIJijįIJș İȫȡ ›Ȫȝıȧȟ, ›ȡȤ ıȔȟįț ȞȔį Ȝįț Ȟȡȟį- ȢȡȫIJı ȟį į›ȡijıȝıȔ ȝȫIJș ijȡȤ IJȤIJijȓȞįijȡȣ;». ȁįijȑ ij' ȑȝȝį, ıȫȜȡȝį, IJȜı›ijȪȞıȟȡȣ į-
İțȜȓ! ǿ ȞȡȟįİțȜȪijșijȑ ijșȣ İıȟ ıȠįȢijȑijįț į›Ȫ ijțȣ ›țȚįȟȒȣ į›įȟijȓIJıțȣ ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ĴįțȢıijțȜȑ, Ȟ›ȡȢıȔȣ ȟį įȟijțȝșĴȚıȔȣ ijț ›ȢȡIJ›įȚıȔ ȟį ›ıț ș ıȜĴȬȟșIJș.
 ǿ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ" 21 22 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

«...ƠLjĴ ĂĶǁƼLJNJ ĂƽNjNJnj ĸNJǍ ›NjNJǀLJƾĂĴĸNJnj ĶȽLjĴDž NJDž ĶNjǐĸƾķĶDžnj ›NJLJLJĴ›LJƾnj Ķ›DžLJNJ-
ǁƾnj. ƣǎDž ĂǓLjNJ ĵĶLj ĶLJƽǁǎNJǍLj ĸǃ ķdžƽǏǃ, ĴLJLJƼ ›NjNJƼǁNJǍLj ĸǃLj džNJDžLjǐLjȽĴ ĸNJǍ ›ĶNjȽ›NJǍ.
ƵĸĴ ƯĴDŽǃĂĴĸDždžƼ, ›NJǍ ĴdžNjDžǀNJLJNJǁNJǔLj ĴdžǓĂĴ džDž ĴLj ›NjĴǁĂĴĸĶǔNJLjĸĴDž ĸNJ ȽĵDžNJ ĸNJ
«›ĶNjȽ›NJǍ», NJDž ĶNjǐĸƾķĶDžnj ›NJLJLJĴ›LJƾnj Ķ›DžLJNJǁƾnj ĵĶLj ƽǎNJǍLj DŽƽķǃ, ĶȽLjĴDž Ķ›DžǂƾĂDžĶnj,
›Njƽ›ĶDž LjĴ ĶljNJķĸNjĴdžDžķĸNJǔLj».
Ǻ›Ȫ ȑȢȚȢȡ ijȡȤ Ȝ. ǽȤȗ. ǺȗȗıȝȪ›ȡȤȝȡȤ,
ȜįȚșȗșijȓ ijȞ. ǽĴįȢȞ. ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ǽȃȇ4
ȉijį "IJȤȗȜıȥȤȞȒȟį ȃįȚșȞįijțȜȑ" į›įȟijȑȞı ȞȪȟȡ Ȟı ijșȟ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ":
ȞıȝȝȡȟijțȜȪ įȗȬȟį ıȔȟįț į›ıțȢȡıȝȑȥțIJijș, ȪȞȧȣ ıȔȟįț ȞįȚșȞįijțȜȪ ȝȑȚȡȣ ȟį ›ȡȫȞı
›ȧȣ Ȓȥıț ›țȚįȟȪijșijį ȔIJș Ȟı ijȡ ȞșİȒȟ.5
dzijIJț, İıȟ İıȥȪȞįIJijı ijȡ (2), İșȝįİȓ ›țȚįȟȪijșijį 0. ǼıȥȪȞįIJijı ijȡ (4), ›țȚįȟȪijș-
ijį 0,265, ȑȢį ›ıȢȔ›ijȧIJș țIJȡ›įȝȔįȣ İıȟ ›ȢȡȖȝȒ›ıijįț.
ǽȢȧijȬ, ijȬȢį: "ȇȡțȡȣ Ȓȥıț ›țȡ Ȟıȗȑȝș ›țȚįȟȪijșijį ȟį į›įȟijȓIJıț ijįȥȫijıȢį IJ'
įȤijȓȟ ijșȟ ıȢȬijșIJș: Ȓȟįȣ į›ȢȪIJıȜijȡȣ ȞįȚșijȓȣ ›ȡȤ ȞȒȟıț IJijșȟ ı›țĴȑȟıțį ȓ Ȓȟįȣ
›ȢȡțȜțIJȞȒȟȡȣ, ›ȡȤ Ȧȑȥȟıț ijșȟ ȜȑȚı ȜȑȚı ȝȒȠș ȗțį ȟį į›ȡĴıȫȗıț ijțȣ ›įȗȔİıȣ Ȝįț ȟį
ijıȜȞșȢțȬȟıț ijșȟ į›ȑȟijșIJȓ ijȡȤ;"

™ Ǻȟ İıȟ ȥȑIJȡȤȟ ... Țį ȟțȜȓIJȡȤȟ Ȋȡ ı›ȪȞıȟȡ ›įȢȑİıțȗȞį ıȔȟįț ȡ ȡȢțIJȞȪȣ ijșȣ įIJįĴȡȫȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ ...

What is the probability of a team losing a game if the probability of the

™ ǿ ȑȗȟȧIJijș IJȥȒIJș
team winning a game is 0.735?

(1) 1 (2) 0 (3) 1.265 (4) 0.265

ȃıijįĴȢȑȘȡȤȞı Ȝįijȑ ȝȒȠș:

ƳNJDžĴ ǃ ›DžDŽĴLjǓĸǃĸĴ ǁDžĴ ĂDžĴ NJĂƼĵĴ LjĴ ǎƼķĶDž ƽLjĴLj ĴǁǕLjĴ, ĴLj ǃ ›DžDŽĴLjǓĸǃĸĴ LjĴ džĶNj-
ĵȽķĶDž, ǃ NJĂƼĵĴ, ƽLjĴLj ĴǁǕLjĴ ĶȽLjĴDž 0,735;

(1) 1 (2) 0 (3) 1,265 (4) 0,265

N.Y. University, Course I

ǽțIJįȗȧȗțȜȒȣ IJı ǺȞıȢțȜȑȟțȜȡ ȂȫȜıțȡ (High School), Ȁįȟ. 2002

Ƕijįȟ ȝȒıț "Ȓȟįȟ įȗȬȟį" ıȟȟȡıȔ "ȜȑȚı įȗȬȟį"; ȇȢȡIJȒȠijı: ı›įȟįȝįȞȖȑȟıț:

"winning a game", İıȟ ȝȒıț "winning this game". ȋ›ȡȟȡıȔ ȑȢįȗı Ȫijț ș ȡȞȑİį Ȓȥıț
IJijįȚıȢȓ ›țȚįȟȪijșijį ȟį ȜıȢİȔIJıț ȓ ȟį ȥȑIJıț ȜȑȚı įȗȬȟį Ȟı Ȫ›ȡțȡȟ įȟijȔ›įȝȡ Ȝț įȟ
Ʋ ›ȽLjĴdžĴnj ›ĴNjNJǍķDžƼǂĶDž ĂDžĴ ķǎƽķǃ ĂĶĸĴljǔ x džĴDž y. ƳNJDžNJnj ĴNjDžDŽĂǓnj LJĶȽ›ĶDž;
›įȔȠıț; ĭį ȓijįȟ ›ȡȝȫ ›ȢȧijȪijȤ›ș, įȝȝȑ Ȝįț ıȠȧĴȢıȟțȜȓ ȑ›ȡȦș.
Ǻȣ Ȥ›ȡȚȒIJȡȤȞı Ȫijț įȟįĴȒȢıijįț IJı Ȝȑ›ȡțȡȟ IJȤȗȜıȜȢțȞȒȟȡ įȗȬȟį. Ĭțį ijț ȡȞȑİį ȊIMSS (ı›Ȕ›ıİȡ ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ)
IJȤȘșijȑȞı; Ǻȟ ıȔȟįț ›.ȥ. ȡȞȑİį Ȟ›ȑIJȜıij Ȫȝį Ȝįȝȑ, įȟ ȪȞȧȣ ıȔȟįț ȡȞȑİį ›ȡİȡ-
ǿ ıȜĴȬȟșIJș ıȔȟįț ıȝȝț›ȓȣ. Ǻȟ İșȝȧȟȪijįȟ ijȡ ıȔİȡȣ ijșȣ IJȥȒIJșȣ İıȟ Țį Ȥ›ȓȢȥı
IJĴįȔȢȡȤ, İıȟ Ȥ›ȑȢȥıț Ȝįț ›țȚįȟȪijșijį țIJȡ›įȝȔįȣ; ĭį į›ȡİıȔȠȡȤȞı Ȫijț Ȟı ȖȑIJș ijțȣ
›ȢȪȖȝșȞį. ȇȢȡĴįȟȬȣ, (ıĴȪIJȡȟ į›ıȤȚȫȟıijįț IJı ȞįȚșijȒȣ ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ, ›ȡȤ ȒȥȡȤȟ
›ȢȡijıțȟȪȞıȟıȣ į›įȟijȓIJıțȣ, İıȟ Ȥ›ȑȢȥıț.
İțİįȥȚıȔ ȞȪȟȡ ijș ȗȢįȞȞțȜȓ IJȤȟȑȢijșIJș), ıİȬ ȘșijıȔijįț ȟį IJȥıİțįIJijıȔ IJȫIJijșȞį IJȤ-
ȂȪȗȧ ijșȣ įIJįĴȡȫȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ, į›įȟijȑȞı, Ȫȥț Ȟı ȖȑIJș ijį ȞįȚșȞįijțȜȑ, įȝȝȑ
ȟijıijįȗȞȒȟȧȟ Ȝįț ȟį ›įȢįijșȢșȚıȔ Ȫijț ijį (1, 1), (4, 7) Ȝįț (7, 13) ȖȢȔIJȜȡȟijįț IJı ıȤ-
Ȟı ȖȑIJș ijșȟ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ": Ȇț ›ıȢț›ijȬIJıțȣ (1) ›țȚįȟȪijșijį 1 Ȝįț (3) ›țȚįȟ. 1,265
ȚıȔį, ›ȡȤ İțȒȢȥıijįț Ȝț į›Ȫ ijȡ (2, 3). ȃı IJȫIJijșȞį, Țį ȖȢȔIJȜįȞı Ȫijț ıȔȟįț ș ıȤȚıȔį
į›ȡȢȢȔ›ijȡȟijįț, ȝȪȗȧ Ȥ›ȪȚıIJșȣ.
Ȟı ıȠȔIJȧIJș y = 2x – 1.
ȃ›ȡȢȡȫȞı ȟį ›ȢȡȖȝȒȦȡȤȞı Ȫijț ș ›țȚįȟȪijșijį ıȟȪȣ į›ȡijıȝȒIJȞįijȡȣ IJı Ȓȟįȟ
5
ȉijș ȢȔȦș ȟȡȞȔIJȞįijȡȣ (ijȡȤ ıȟȪȣ ıȤȢȬ) ȡț İȤȟįijȒȣ ›ıȢț›ijȬIJıțȣ ıȔȟįț ș ıȞĴȑȟțIJș ijȧȟ İȫȡ
4
Ȋȡ į›ȪIJ›įIJȞį ȖȢȓȜįȞı IJijș IJijȓȝș İțįȝȪȗȡȤ ijȡȤ www.mathematics.gr. Ȋȡ ȞıijįĴȒȢȡȤȞı Ȟı ȪȦıȧȟ, Ȟį ı›ȔIJșȣ Ȝįț ijȡ ıȟİıȥȪȞıȟȡ ȟį IJijįȚıȔ ȪȢȚțȡ. Ȋȡ ijıȝıȤijįȔȡ ȝȒȞı Ȫijț ıȔȟįț Ȥ›įȢȜijȪ
ȜȑȚı ı›țĴȫȝįȠș Ȝįț IJıȖįIJȞȪ, ȚıȧȢȬȟijįȣ Ȫijț ijįțȢțȑȘıț Ȟı ijȡ ȚȒȞį ›ȡȤ ›ȢįȗȞįijıȤȪȞįIJijı. ıȟİıȥȪȞıȟȡ ȞșİıȟțȜȓȣ (įȞıȝșijȒįȣ) ›țȚįȟȪijșijįȣ.
 ǿ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ"
Ǻ›Ȫ ›ıȢțȒȢȗıțį Ȝįț ȞȪȟȡ, ȚıȧȢȬȟijįȣ (įȤȚįȔȢıijį) Ȫijț ›ȢȪȜıțijįț ȗțį IJȤȟȑȢijș-
IJș ›ȡȝȤȧȟȤȞțȜȓȣ ȞȡȢĴȓȣ: y = įx3 + Ȗx2 + ȗx + İ, į, Ȗ, ȗ, ݏR ȗțį ijį ijȢȔį İȡIJȞȒ-
ȟį IJșȞıȔį, ȖȢȔIJȜȡȤȞı ›ȑȝț: į = 0, Ȗ = 0, ȗ = 2 Ȝįț İ = –1, įȝȝȑ įIJĴįȝȬȣ İıȟ Șș-
ijȡȫȟijįȟ Ȝȑijț ijȒijȡțȡ.
ǶȞȧȣ, įĴȓȟıijįț ıȟijıȝȬȣ įIJįĴȒȣ. ȇ.ȥ. ș IJȥȒIJș Țį Ȟ›ȡȢȡȫIJı ȟį ıȔȟįț x d y,
ȡ›Ȫijı İıȟ ȖȗįȔȟıț ȑȜȢș... ȌȢșIJțȞȡ›ȡțȡȫȞı ȝȡț›Ȫȟ ijș "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ"...
ȃșȟ ›ıȔijı: "ȁįț Ȟįȣ ijț Ȟįȣ ȟȡțȑȘıț ıȞȑȣ IJijșȟ ǽȝȝȑİį;". ĭȒȞįijį IJįȟ Ȝț įȤijȪ
įȟijțȞıijȬ›țIJįȟ Ȝįț ȡț İțȜȡȔ Ȟįȣ ȞįȚșijȒȣ ›ȡȤ IJȤȞȞıijıȔȥįȟ IJijȡ İțıȚȟȓ İțįȗȧȟțIJȞȪ
TIMMS ijȡ 1995.
ǼıȔijı Ȝįț ijȡ ı›ȪȞıȟȡ "įIJįĴȒȣ" ȚȒȞį.
™ ȇįȗȧȟțȑ Ȓȥıț į›ȪȦı. 54q İıȔȥȟıț ijȡ ȚıȢȞȪȞıijȢȡ ... (IJı Fahrenheit)
ƪǃĸĶȽĸĴDž ǃ džĴĸĴķdžĶǍƾ ĸNJǍ ǁNjĴĹƾĂĴĸNJnj ›NJǍ ķǍLjĵƽĶDž ĸDžnj ĵǔNJ ĂNJLjƼĵĶnj ĂƽĸNjǃķǃnj
DŽĶNjĂNJdžNjĴķDžǕLj, ǁLjǐNjȽǂNJLjĸĴnj ĂǓLjNJ ĸǃLj ĴLjĸDžķĸNJDžǎȽĴ ĵǔNJ ĸDžĂǕLj: –40qC = –40qF džĴDž
20qC = 68qF džĴDž ķĸǃ ķǍLjƽǎĶDžĴ ǃ ĂĶĸĴĸNjNJ›ƾ ķĶ ǀĴDŽĂNJǔnj ƭĶLJķȽNJǍ ĸǐLj 25qF, ǎNjǃ-
ķDžĂNJ›NJDžǕLjĸĴnj ĸNJ ǁNjƼĹǃĂĴ.
N.Y. University
ǽȠıijȑIJıțȣ ȀȡȤȟȔȡȤ 2001, Math Aǰ
23 24 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȇȢȡIJȒȠijı: ȇȡȤȚıȟȑ İıȟ įȟįĴȒȢıijįț Ȫijț ıȔȟįț ıȤȚıȔį ș ȗȢįȞȞȓ ȓ Ȫijț ıȔȟįț
ȗȢįȞȞțȜȓ ș IJȤȟȑȢijșIJș ›ȡȤ IJȤȟİȒıț ijį İȫȡ ȞıȗȒȚș! DzȢį ș ıȜĴȬȟșIJș Ȓȥıț "ȝȡȗțȜȪ
ȜıȟȪ".
Ǻȟ, ȪȞȧȣ, İıȟ ijȡ į›ȡİıȥijȡȫȞı, İıȟ ȝȫȟıijįț ș ȑIJȜșIJș. DzȢį, Ȟı ijșȟ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗț-
Ȝȓ", İıȥȪȞįIJijı Ȫijț ș IJȥȒIJș ›ȡȤ IJȤȟİȒıț ijį İȫȡ ȞıȗȒȚș ıȔȟįț (ș į›ȝȡȫIJijıȢș İȤȟį-
ijȓ), İșȝįİȓ ... ȗȢįȞȞțȜȓ.
ǼıȔijı, ijȬȢį, Ȝįț ijș ȖįȚȞȡȝȪȗșIJș:
Ƕ›ȡțȡȣ, ȒȖȢțIJȜı ›ȢȡIJȒȗȗțIJș į›Ȫ –6qC IJı –2qC Ȟı ijȡ ȗȢȑĴșȞį Ȓ›įțȢȟı ijȡ ȞȒ-
ȗțIJijȡ (3 Ȟȡȟ.).
Ƕ›ȡțȡȣ ȒȖȢțIJȜı ›ıȢȔ›ȡȤ –4qC, Ȝįț İıȟ ȒȜįȟı ȗȢįĴțȜȓ ›įȢȑIJijįIJș, ȥȢșIJțȞȡ-
›ȡțȬȟijįȣ ijȡȟ ijȫ›ȡ, Ȓ›įțȢȟı ȝțȗȪijıȢȡ (2 Ȟȡȟ.).
60 160
Ȇ Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȪȣ ijȡȤ ijȫ›ȡȤ: C F Ȝįț IJijș IJȤȟȒȥıțį ȡ Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȪȣ
108 9
ijșȣ IJȤȗȜıȜȢțȞȒȟșȣ ijțȞȓȣ (›ıȢȔ›ȡȤ –3,88qC) ıȔȟįț IJįĴȬȣ İȤIJȜȡȝȪijıȢș İțįİțȜįIJȔį
Ȝįț į›įțijıȔ ȞıȗįȝȫijıȢș "ȞįȚșȞįijțȜȓ" țȜįȟȪijșijį, Ȟį Ȝįț İțȑȚıIJș ȗțį ijıȝıțȪijșijį
į›Ȫ ijȡȟ ȞįȚșijȓ, įĴȡȫ İȔȟıț įȜȢțȖȒIJijıȢȡ į›ȪijıȝıIJȞį į›Ȫ ijȡ ȗȢȑĴșȞį.
Ȋȡ ȚıȧȢȬ įȟıȠȓȗșijȡ Ȝįț įȟȪșijȡ ȟį ijțȞȧȢıȔijįț Ȟı įĴįȔȢıIJș ȞȔįȣ Ȟȡȟȑİįȣ,
ȞȪȟȡ Ȝįț ȞȪȟȡ ȗțįijȔ İıȟ įȜȡȝȡȤȚȓȚșȜı Ȝįijȑ ȗȢȑȞȞį ș Ȥ›ȪİıțȠș ijșȣ, ȒijIJț Ȝț įȝ-
ȝțȬȣ, įIJįĴȡȫȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ.
ǽİȬ ȝȡț›Ȫȟ ıȔȟįț ›ȢȡĴįȟȒȣ Ȫijț ș ȑIJȜșIJș "ȖįİȔȘıț" İȔȥȧȣ ›įȢıȜȝȔIJıțȣ IJijȡ Ȟȡ-
ȟȡ›ȑijț ›ȡȤ ȥįȢȑȘȡȤȟ ȡț İțİįȜijțȜȡȔ IJijȪȥȡț ijȡȤ ǺȟįȝȤijțȜȡȫ ȇȢȡȗȢȑȞȞįijȡȣ.
™ ǺIJįĴıȔȣ ıȜĴȧȟȓIJıțȣ IJı ȖįȚȞȪ ı›țȜȔȟİȤȟȡ ȗțį ıȤįȔIJȚșijȡȤȣ įȟįȗȟȬIJijıȣ!
1. ƵĶ ƽLjĴ ÛNJĸDžLJDžƼNjDžķĂĴ ĂƾdžNJǍnj 5 ǎDžLJDžNJĂƽĸNjǐLj ›ǓķĴ ĴĂƼljDžĴ ĶȽLjĴDž ĶǁdžLJǐǀDžķĂƽLjĴ;
GAP
ǽȝȝț›ȓ IJijȡțȥıȔį: Ȋț ›ȝȑijȡȣ Ȓȥıț ȡ İȢȪȞȡȣ (›ȪIJıȣ ȝȧȢȔİıȣ); ȇȡțį ș įȟįȝȡȗȔį
ĴȡȢijșȗȬȟ Ȝįț ı›țȖįijșȗȬȟ; ĭį ›ȢȒ›ıț ȟį ȦȑȥȟȡȤȟ ȡț ȞįȚșijȒȣ ijį ›ȡIJȡIJijȑ ijȧȟ įȤ-
ijȡȜțȟȓijȧȟ Ȟı ȞȓȜș 4 ȞȒijȢį, 5 ȞȒijȢį ȓ 12 ȞȒijȢį; ȇȪIJș į›ȪIJijįIJș įĴȓȟȡȤȟ ȞıijįȠȫ
ijȡȤȣ;
 ǿ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ" 25 26 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ȃįȚșijȒȣ IJȥȡȝįIJijțȜȡȔ (Ȟı ijșȟ ... Ȝįȝȓ Ȓȟȟȡțį) ›ȢȡȖȝșȞįijȔIJijșȜįȟ į›Ȫ ijȡ į›ȝȡȨȜȪ
2. ƳNJǍ ķǍLjĴLjĸƼĂĶ ĸNJLj ĴNjDžDŽĂǓ ›;
ijșȣ ıȢȬijșIJșȣ Ȝįț įȟįȘșijȡȫIJįȟ ijșȟ "›įȗȔİį", ›ȡȤ Țį Ȟ›ȡȢȡȫIJı ȟį ıȔȟįț ș ȒȝȝıțȦș
3. ƲLjNJĂƼķĸĶ ĸNjȽĴ ĵDžĴĹNJNjĶĸDždžƼ ĸNjȽǁǐLjĴ.
ijȡȤ ›ıȢțȡȢțIJȞȡȫ.
Ȇț ijıȢȑIJijțıȣ įIJȑĴıțıȣ ȜȑȟȡȤȟ ijțȣ įIJȜȓIJıțȣ įȟȡȫIJțıȣ ȧȣ ȚȒȞįijį ȞįȚșȞįijțȜȬȟ.
x ȉijį ȃįȚșȞįijțȜȑ Ĭǰ ǽIJ›ıȢțȟȡȫ ȂȤȜıȔȡȤ ĬıȟțȜȓȣ ȇįțİıȔįȣ, 2003, ĭȒȞį 1ȡ ǻİ:
™ ȌįȢțijȧȞȒȟıȣ ıȢȧijȓIJıțȣ, ı›ȔIJșȣ ı›țȜȔȟİȤȟıȣ...
"Ʋ ķǍLjĸĶLJĶķĸƾnj ĂĶĸĴǀNJLJƾnj CV NJNjȽǂĶĸĴDž (ǁDžĴ x z 0 ) Ĵ›Ǔ ĸNJLj LJǓǁNJ:
4 5 ĸǍ›Dždžƾ Ĵ›ǓdžLJDžķǃ
4. ƵĸNJLj ĴǁǕLjĴ ĂĶĸĴljǔ ĸNJǍ 400x džĴDž ĸNJǍ 40x ›NJDžNJnj LjDždžƼ; CV = " ƵŸƵƶƲ ƾ ƮƧIJƲƵ;
Ăƽķǃ ĸDžĂƾ
Ǻ›ȑȟijșIJș (İțȜȓ Ȟįȣ):
ȉȧIJijȪ įȟ ȚıȧȢȓIJȡȤȞı Ȫijț ș ȞȒIJș ijțȞȓ ıȔȟįț ȚıijțȜȪȣ įȢțȚȞȪȣ, įȝȝțȬȣ ıȔȟįț ȝȑ-
Ǻȣ Ȥ›ȡȚȒIJȡȤȞı Ȫijț ıȟȟȡıȔ ›ȡțȡȣ ›įȔȢȟıț ȞıȗįȝȫijıȢș ijțȞȓ!
Țȡȣ... ǽțȝțȜȢțȟȑ˙ İıȟ ȠȒȢȧ ijț ȟį ı›țȝȒȠȧ!
Ǻȟ x < 0 , ȟțȜȑıț ȡ 400x4
ǶȞȧȣ, "ǽIJ›ıȢțȟȑ" ıȔȟįț įȤijȑ. Ȇ įȟijȔȜijȤ›ȡȣ ijȧȟ Ȫ›ȡțȧȟ ȝįȚȬȟ İıȟ ıȔȟįț ijȪIJȡ
Ǻȟ x = 0, țIJȡ›įȝȔį
İȤȟįijȪȣ Ȝț ȒijIJț ›ıȢȟȑȟı į›įȢįijȓȢșijį...
Ǻȟ 0 < x < 10, ȟțȜȑıț ȡ 400x4
Ǻȟ x = 10, țIJȡ›įȝȔį x ȉijį ȃįȚșȞįijțȜȑ ĭıijțȜȓȣ ȁįijıȫȚȤȟIJșȣ ǻǰȂȤȜıȔȡȤ, 29 ȃįǹȡȤ 2004, IJijȡ ĭȒȞį
G
Ǻȟ x > 10, ȟțȜȑıț ȡ 40x5 2, Șșijȡȫȟijįȟ, ȞıijįȠȫ ȑȝȝȧȟ ș ȗȧȟȔį ijȡȤ İțįȟȫIJȞįijȡȣ ȗ =  1, 1  Ȟı ijȡȟ ȑȠȡȟį xǰx.

Ĭțį ȟį șȢıȞȓIJȡȤȞı, ›ȢȒ›ıț ȟį ȡȞȡȝȡȗȓIJȡȤȞı Ȫijț ȗțį ijį ›įȢį›ȑȟȧ ȚȒȞįijį İșȝȬ- ǿ ȁıȟijȢțȜȓ ǽ›țijȢȡ›ȓ ijȧȟ ǽȠıijȑIJıȧȟ İȔȟıț ijșȟ ›įȢįȜȑijȧ ıȟİıțȜijțȜȓ į›ȑȟijșIJș:
ȟıijįț IJijȡ GAP6 Ȫijț ȜįijįIJȜıȤȑIJijșȜįȟ Ȝįț ›ȢȡijıȔȟȡȟijįț į›Ȫ ȞįȚșijȒȣ...

™ ȇįȢįİıȔȗȞįijį į›Ȫ ȇįȟıȝȝȓȟțıȣ

Ȇț įIJįĴıȔȣ ıȢȧijȓIJıțȣ Ȝįț ȡț ıȝȝț›ıȔȣ ıȜĴȧȟȓIJıțȣ İıȟ ȒȥȡȤȟ İțįȖȢȬIJıț įȜȪȞį

įȢȜıijȑ ijȡ ıȜ›įțİıȤijțȜȪ Ȟįȣ IJȫIJijșȞį. Ȋį ȚȒȞįijį ijȧȟ ȇįȟıȝȝįİțȜȑ ıȠıijįȘȡȞȒȟȧȟ
ȞįȚșȞȑijȧȟ ȜȢįijțȡȫȟijįț IJı ȜįȝȪ ȗıȟțȜȑ ı›Ȕ›ıİȡ Ȝįț ȡț Ȫ›ȡțıȣ ›įȢıȜȝȔIJıțȣ ıȔȟįț ș
ıȠįȔȢıIJș Ȝț Ȫȥț ȡ ȜįȟȪȟįȣ. ȁȤȢȔȧȣ IJı Ȝȑ›ȡțıȣ į›Ȫ›ıțȢıȣ ıȢȧijȓIJıȧȟ ȉȧIJijȡȫ- ­ıĴĴ = 1 ½ 3ʌ
ǻıȖįȔȧȣ ș IJȤȟı›įȗȧȗȓ ® ¾Ÿij ıȔȟįț ȝȑȚȡȣ, İțȪijț "ȥȑȟıijįț" ș ›ı-
ȂȑȚȡȤȣ ıȞĴįȟȔIJijșȜįȟ įIJȑĴıțıȣ.7 ȇ.ȥ.: ¯0 d Ĵ < 2› ¿ 4
7›
ȢȔ›ijȧIJș Ĵ = , ›ȡȤ Țį Ȓ›Ȣı›ı ȟį į›ȡȢȢțĴȚıȔ ijıȜȞșȢțȧȞȒȟį IJijșȟ į›ȑȟijșIJș!
x ȉijș ĬıȧȞıijȢȔį ǻǰ ȂȤȜıȔȡȤ ĬıȟțȜȓȣ ȇįțİıȔįȣ 2003, IJijȡ ĭȒȞį 1, ǻİ: 4
ǶIJȡț İțȡȢȚȧijȒȣ ȒİȧIJįȟ Ȫȝıȣ ijțȣ Ȟȡȟȑİıȣ (8) IJı ijȒijȡțį ıȝȝț›ȓ į›ȑȟijșIJș, Ȥ›įȜȡȫ-
"ƫ ĵDžĴĹNJNjƼ ĸǐLj ĸĶĸNjĴǁǕLjǐLj ĵǔNJ ›LJĶǍNjǕLj ĶLjǓnj ĸNjDžǁǕLjNJǍ DžķNJǔĸĴDž ĂĶ ĸNJ ĵDž›LJƼķDžNJ
ǁDžLjǓĂĶLjNJ ĸǃnj ĸNjȽĸǃnj ›LJĶǍNjƼnj Ķ›Ƚ ĸǃLj ›NjNJǀNJLJƾ ĸǃnj ĴLjĸȽķĸNJDžǎǃnj ĵDžĴĂƽķNJǍ ›ƼLjǐ ȡȟijįȣ IJijțȣ ıȟijȡȝȒȣ ijșȣ ȁǽǽǽȂ, įİȔȜșIJįȟ ȪIJȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ ȒİȧIJįȟ ›ȝȓȢș į›ȑȟijșIJș.
ķĸǃLj ›LJĶǍNjƼ ĴǍĸƾ". ƵŸƵƶƲ ƾ ƮƧIJƲƵ; ǽİȬ, ȝȡț›Ȫȟ, ș įIJȑĴıțį (Ȝįț ș įȟı›ȑȢȜıțį;) ȝıțijȡȤȢȗıȔ ȧȣ ȡİȡIJijȢȧijȓȢįȣ ›ȡȤ
țIJȡ›ıİȬȟıț Ȫ›ȡțȡȟ ȠıȥȧȢȔȘıț!
ȉȧIJijȪ, įȟ ȚıȧȢȓIJȡȤȞı Ȫijț į›Ȫ ijȡ ijıijȢȑȗȧȟȡ ijșȣ ȞıȗįȝȫijıȢșȣ ›ȝıȤȢȑȣ įĴįț-
ȢȡȫȞı ijȡ ijıijȢȑȗȧȟȡ ijșȣ ȞțȜȢȪijıȢșȣ. ™ ȇįțİįȗȧȗțȜȓ įȟı›ȑȢȜıțį... (Ǻȉǽȇ 2002)

ȃȟșȞıȔȡ įȝȝȡ›ȢȪIJįȝȝȧȟ Ȝįț ıȠȧĴȢıȟțȜȑ įIJįĴȬȟ ıȢȧijȓIJıȧȟ ȓijįȟ Ȝȑ›ȡțį

6
The Great Assessment Problems book, Freudental Institute.
7
į›Ȫ ijį ȚȒȞįijį "ȇįțİįȗȧȗțȜȓȣ ı›ȑȢȜıțįȣ" Ȟı į›įȟijȓIJıțȣ ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ ijȡȤ
Ǽıȣ ijȡ ›ȝȓȢıȣ ȜıȔȞıȟȡ: Ĭ. ȈȔȘȡȣ, ȇįȢȑ›ȝıȤȢıȣ į›Ȭȝıțıȣ IJijș Ȟȑȥș ijȧȟ ıȠıijȑIJıȧȟ, ǺȇȆȂ-
İțįȗȧȟțIJȞȡȫ ijȧȟ ıȜ›įțİıȤijțȜȬȟ ijȡȤ Ǻȉǽȇ ijȡȤ 2002.
ȂȎȄȀȆȉ ij.2, ȆȜij. 2003, IJıȝ. 128.
 ǿ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ" 27
Ǻȣ Ȟșȟ įȟȡȔȠȡȤȞı IJȤȘȓijșIJș ȗțį ijȡ įȟ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ıȝıȗȥȚıȔ ș "›įțİįȗȧȗțȜȓ ı-
›ȑȢȜıțį" Ȟı ȚȒȞįijį ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ. Ǻȣ IJȜıĴijȡȫȞı: ıȔȟįț İȤȟįijȪ ȜįȚșȞıȢț-
ȟȒȣ ȜįijįIJijȑIJıțȣ IJijȡ IJȥȡȝıȔȡ Ȝįț ›ȢȡȖȝȓȞįijį ›įțİįȗȧȗțȜȬȟ IJȥȒIJıȧȟ ȟį ›ıȢț-
ȗȢįĴȡȫȟ Ȟı ıȢȬijșIJș ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ Ȝįț ȟį İıȥijȡȫȟ ȞȡȟȡIJȓȞįȟijș į›ȑȟijșIJș;
ǶIJȡț IJȤȟȑİıȝĴȡț ȒİȧIJįȟ ijȪijı, ȜįijįȝįȖįȔȟȡȤȟ ȜįȝȫijıȢį ijț ıȟȟȡȬ! ĭį ȚȤȞȡȫ-
ȟijįț ijțȣ ĴȡȖıȢȒȣ įȤijȒȣ ıȢȧijȓIJıțȣ (Ȝįț į›įȟijȓIJıțȣ). Ȁİȡȫ ȞıȢțȜȒȣ į›' įȤijȒȣ:
11. ƣĸĴLj ƽLjĴnj ĂĴDŽǃĸƾnj ĴĸĴdžĸĶȽ, NJ Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžǓnj ›Njƽ›ĶDž:
Ĵ) ưĴ ĸNJLj ĶLJƽǁljĶDž ĂĶ Ăǃ LJĶdžĸDždžƼ ķƾĂĴĸĴ (ĂĶ ĸNJ ǀLJƽĂĂĴ, ĂĶ džDžLjƾķĶDžnj ĸǐLj ǎĶ-
NjDžǕLj džLJ›)
ǀ) ưĴ ĸNJLj Ķ›Dž›LJƾljĶDž ĶLjǕ›DžNJLj ĸǐLj ķǍĂĂĴDŽǃĸǕLj ĸNJǍ
ǁ) ưĴ ĸNJǍ ĴLjĴDŽƽķĶDž ĂDžĴ ĵǔķdžNJLJǃ ĶNjǁĴķȽĴ ǁDžĴ ĸNJ ķ›ȽĸDž
ĵ) ưĴ ĴĵDžĴĹNJNjĶȽ, ǕķĸĶ LjĴ ĸNJLj Ǎ›NJǎNjĶǕķĶDž LjĴ Ķ›ĴLjƽLJDŽĶDž ķĸǃLj ĸƼljǃ
ȃįȚșȞįijțȜȡȔ - ĮȤIJțȜȡȔ, ȌșȞțȜȡȔ, ǻțȡȝȪȗȡț, ĬıȧȝȪȗȡț - ĭıȡȝȪȗȡț
ȉȧIJijȓ į›ȑȟijșIJș ȚıȧȢıȔijįț ș (į). Ȇț (Ȗ) Ȝįț (ȗ) ıȫȜȡȝį į›ȡȢȢȔ›ijȡȟijįț. Ǻȟ
ȪȞȧȣ ȡ ıȜ›įțİıȤijțȜȪȣ ȚıȧȢȓIJıț Ȫijț ș "›ȢȡȗȢįȞȞįijțIJȞȒȟș įȗȟȪșIJș" Ȟ›ȡȢıȔ ȟį
ıȔȟįț į›ȡijıȝıIJȞįijțȜȓ IJijșȟ IJȤȗȜıȜȢțȞȒȟș ›ıȢȔ›ijȧIJș, ȗțįijȔ ıȠȤ›șȢıijıȔ ijșȟ į›ȢȪ-
IJȜȡ›ijș ȝıțijȡȤȢȗȔį ijșȣ ijȑȠșȣ, ijȪijı ı›țȝȒȗıț ijș (İ). (ȃȔį "į›ȝȓ" įijįȠȔį, ›ȢȒ›ıț ȟį
›įȢįȖȝȒ›ıijįț ȗțį ȟį Ȟșȟ "ıȟțIJȥȤȚıȔ" ș įȢȟșijțȜȓ IJȤȞ›ıȢțĴȡȢȑ.).
ȈȧijȑȞı, ȝȡț›Ȫȟ:
ǺijįȜijıȔ! Ȅįț, įȝȝȑ IJı ijț ȖįȚȞȪ; Ǻȟ, ›.ȥ. ›ȢȡȖıȔ IJı Ȓȟį IJȥıijțȜȑ ȖįȢȫ ›įȢȑ-
›ijȧȞį, įȢȜıȔ ȟį ijȡȤ Ȝȑȟıțȣ IJȓȞį Ȟı ijȡ ȖȝȒȞȞį, ȗțį ȟį įȟijțȞıijȧ›țIJijıȔ ș ›įȢȑȖį-
IJș; ǽ›ȔIJșȣ, ijț șȝțȜȔį Ȓȥıț ȡ ȞįȚșijȓȣ; Ȋȡ Ȕİțȡ Țį IJȤȞ›ıȢțĴıȢȚıȔȣ IJı Ȓȟįȟ ȞįȚșijȓ
12 ıijȬȟ Ȝįț ijȡ Ȕİțȡ IJı Ȓȟįȟ 17ȥȢȡȟȡ; ǺȜȪȞį, ș įijįȠȔį ıȔȟįț ș ›ȢȬijș ȓ IJȤȟıȥȬȣ
ı›įȟįȝįȞȖȑȟıijįț; ǿ įIJįĴȓȣ ıȢȬijșIJș ǼǽȄ İȒȥıijįț ȞȡȟȡIJȓȞįȟijș į›ȑȟijșIJș.
ȊȒȝȡȣ ijį IJȡȖįȢȑ IJȥȪȝțį! Ǽıȟ Ȟ›ȡȢȡȫȞı ȟį į›ȡĴȫȗȡȤȞı ijȡȟ ›ıțȢįIJȞȪ ȟį į-
ȟijțȞıijȧ›ȔIJȡȤȞı IJȜȧ›ijțȜȑ įȤijȒȣ ijțȣ ıȢȧijȓIJıțȣ, įĴȡȫ Ȝȑ›ȡțį ȥȢȪȟțį Ȟıijȑ ȞȡțȑȘȡȤȟ
ȜįȜȪȗȡȤIJijȡ įIJijıȔȡ... ȉȜıĴȚıȔijı ȝȡț›Ȫȟ: Ǻȟ įȢȥȔIJȡȤȟ ȡț ȜįȚșȗșijȒȣ ȟį ȜȑȟȡȤȟ Ȟį-
ijțȒȣ IJı ȞįȚȓijȢțıȣ (Ȝįț ȞȑȝțIJijį ȑijįȜijıȣ) ȓ ȡț ȜįȚșȗȓijȢțıȣ IJı ȞįȚșijȒȣ (ȑijįȜijȡȤȣ),
ijț Țį ›ıț ș ȜȡțȟȧȟȔį;
35. ƶNJ ķǎNJLJDždžǓ Stress ķƾĂĶNjĴ ›NjNJdžĴLJĶȽ ķĸNJǍnj džĴDŽǃǁǃĸƽnj, džǍNjȽǐnj:
Ĵ) ĵDžĵĴdžĸDždžƽnj ĴĵǍLjĴĂȽĶnj
ǀ) NjNJ›ƾ ķĸNJ džƼ›LjDžķĂĴ
ǁ) ĸƼķǃ ķĸNJ ›NJĸǓ
ĵ) ǏǍǎNJķǐĂĴĸDždžƽnj ĴķDŽƽLjĶDžĶnj
ȃįȚșȞįijțȜȡȔ - ĮȤIJțȜȡȔ, ȌșȞțȜȡȔ, ǻțȡȝȪȗȡț, ĬıȧȝȪȗȡț - ĭıȡȝȪȗȡț
28 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȉȧIJijȓ ȚıȧȢıȔijįț ș (İ), ȝȪȗȧ ijșȣ ȝȒȠșȣ "ȜȤȢȔȧȣ", įȟ Ȝįț Ȫȝį ȚıȧȢȡȫȟijįț IJȤȟ-
İıİıȞȒȟį Ȟı ijȡ IJijȢıȣ.
ǼțįȖȑȘȡȤȞı ȪȞȧȣ Ȫijț "ijȡ IJijȢıȣ Ȫijįȟ ıȔȟįț ȤȦșȝȡȫ ȖįȚȞȡȫ Ȝįț ȞįȜȢȑȣ İțȑȢȜıț-
įȣ, ijȪijı ȡİșȗıȔ ȜȤȢȔȧȣ IJı ȦȤȥȡIJȧȞįijțȜȒȣ įIJȚȒȟıțıȣ (›ȡȟȡȜıĴȑȝȡȤȣ, ȜįijȑȚȝțȦș,
ĴȡȖȔıȣ, IJȧȞįijțȜȡȫȣ ›ȪȟȡȤȣ Ȝ.ȝ›.)".8 ȇȡȫ įȟįĴȒȢıijįț IJijșȟ ıȜĴȬȟșIJș ȡ ȖįȚȞȪȣ Ȝįț
ș İțȑȢȜıțį ijȡȤ IJijȢıȣ.
ȄȡȞȔȘȧ Ȫijț ijȡ stress ›ȡȤ ›ȢȡȜįȝȡȫȟ ijȒijȡțıȣ ıȢȧijȓIJıțȣ, ıȜijȪȣ į›Ȫ ijȡ Ȝȑ›ȟțIJȞį
Ȝįț ijȡ ›țȡijȪ IJı ȢȔȥȟıț ȜįijıȤȚıȔįȟ IJijį "ȖįȢțȑ"...
17. Ʋ Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžǓnj ǁDžĴ LjĴ džǓǏĶDž ĸǃ ķǍLjƾDŽĶDžĴ ĸNJǍ ĂĴķƾĂĴĸNJnj ĸǃnj ĸķȽdžLJĴnj
ķĸǃLj ĸƼljǃ Ĵ›Ǔ džƼ›NJDžNJǍnj ĂĴDŽǃĸƽnj DŽĴ ƾĸĴLj NJNjDŽǓĸĶNjNJ LjĴ:
Ĵ) ĸNJǍnj Ǎ›NJǎNjĶǕLjĶDž LjĴ ›ĶĸNJǔLj ĸǃLj ĸķȽdžLJĴ ķĸNJ džĴLJƼDŽDž ĸǐLj ĴǎNjƾķĸǐLj džƼDŽĶ
ĹNJNjƼ ›NJǍ ĸNJǍnj ķǍLJLJĴĂǀƼLjĶDž,
ǀ) ĸNJǍnj džĴLJĶȽ LjĴ ķǍǂǃĸƾķNJǍLj, ǁDžĴĸȽ ĵĶLj Ķ›DžĸNjƽ›ĶĸĴDž ĸNJ ĂƼķǃĂĴ ĸǃnj ĸķȽdžLJĴnj
ķĸǃLj ĸƼljǃ,
ǁ) ›NjNJķĹĶǔǁĶDž ķĶ Ĵ›ĶDžLJƽnj ǁDžĴ ĂĶȽǐķǃ ĸǃnj ĵDžĴǁǐǁƾnj ĸNJǍnj,
ĵ) ĸNJǍnj ǀƼǂĶDž LjĴ džĴDŽȽķNJǍLj ĂǓLjNJDž ĸNJǍnj ķĶ DŽNjĴLjȽNJ džĴDž LjĴ ĂĴķNJǔLj ĸķȽdžLJĴ džĴĸƼ
ǀNJǔLJǃķǃ.
ĮțȝȪȝȡȗȡț
ȅıȥȑIJįȟ ijșȟ ›ȒȞ›ijș ı›țȝȡȗȓ: "ȟį ijȡȤȣ Ȥ›ȡȥȢıȬIJıț ȟį ijșȟ Ȝįijį›ȔȟȡȤȟ" Ȝįț ijșȟ
ȒȜijș: "ȟį ijțȣ Ȝȡȝȝȑıț IJijį Ȟįȝȝțȑ ȪIJȧȟ ȞįȚșijȬȟ ȞįIJȑȟı"...
ǽȟȟȡıȔijįț, IJȧIJijȓ ș (Ȗ).
35. ƲDž ĂĴDŽǃĸƽnj ĶLjǓnj ķǎNJLJĶȽNJǍ džƼDŽĶ ›NjǐȽ, ĂǓLJDžnj ĵNJǍLj ĸǃLj džĴDŽǃǁƾĸNjDžƼ ĸNJǍnj,
ĂĴǂĶǔNJǍLj ›ƽĸNjĶnj džĴDž ›ĶĸNjNJǀNJLJNJǔLj ĸNJ ķǎNJLJĶȽNJ, ķ›ƼǂNJLjĸĴnj ›ǓNjĸĶnj džĴDž ›Ĵ-
NjƼDŽǍNjĴ. ƠĸķDž ĵǃĂDžNJǍNjǁĶȽĸĴDž ƽLjĴ ķNJǀĴNjǓ ›NjǓǀLJǃĂĴ. ƳNJDžĴ Ĵ›Ǔ ĸDžnj ›ĴNjĴdžƼ-
ĸǐ LJǔķĶDžnj DŽĴ ķǍLjDžķĸNJǔķĴĸĶ LjĴ ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžƾķĶDž ǃ ĶLj LJǓǁǐ džĴDŽǃǁƾĸNjDžĴ džĴĸ’
ĴNjǎƾLj:
Ĵ) LjĴ ĸDžĂǐNjƾķĶDž ĸNJǍnj ĂĴDŽǃĸƽnj
ǀ) LjĴ ǂǃĸƾķĶDž ĸǃ ǀNJƾDŽĶDžĴ ĸǐLj ǁNJLjDžǕLj
ǁ) LjĴ ķǍǂǃĸƾķĶDž ĂĶ ĸNJǍnj ĂĴDŽǃĸƽnj
ĵ) LjĴ ĂĴǂƽǏĶDž ›ƽĸNjĶnj džĴDž LjĴ ›ĶĸNjNJǀNJLJƾķĶDž džĴDž ĴǍĸƾ ĸNJ ķǎNJLJĶȽNJ
ĮțȝȪȝȡȗȡț
ǿ ı›țȝȡȗȓ ijșȣ "IJȧIJijȓȣ" į›ȑȟijșIJșȣ (ȗ) ȓijįȟ ıȫȜȡȝș, (įȟ İȡȫȞı ı›țĴįȟıțįȜȑ
ijșȟ ıȢȬijșIJș). Ǻȣ IJȥȡȝțȑIJȡȤȞı, IJȜȧ›ijțȜȑ, ijȡ IJıȟȑȢțȡ ijșȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ:
8
ǽțİțȜȓ ȒȜİȡIJș ȇįȟı›țIJij. ĮȢȡȟij. "ȃ›Ȫȟțį", ǺȚȓȟį 2003.
 ǿ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ"
ȇȢȡIJȒȠijı ijȡ "ȜȑȚı ›ȢȧȔ". Ȋȡ ›ȢȑȗȞį Ȟțȝȑıț į›Ȫ ȞȪȟȡ ijȡȤ: ȊȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ ijȡȤȣ
İȧȢȡİȡȜȡȫȟ ȡ ȞįȢįȗȜȪȣ Ȝįț ȡ ijȘįȞȑȣ ijșȣ ȗıțijȡȟțȑȣ. ǺȤijȡȫȣ ȟį ȖȢıț ș ȜįȚșȗȓijȢțį
Ȝįț ȟį ijȡȤȣ ijțȞȧȢȓIJıț. ȊȬȢį ȖȒȖįțį, į›Ȫ ijșȟ ȑȝȝș, ȗțį ȟį IJ›ȑIJıțȣ ȡȝȪȜȝșȢș ›ȪȢ-
ijį Ȟı ›ıijȢțȑ, ȚȒȝıț Ȝįț Ȝȑ›ȡțį İȫȟįȞș. Ȅį įȠțȡ›ȡțȓIJıț ȡ ȗȤȞȟįIJijȓȣ ijȡȤ IJȥȡȝıȔȡȤ
ijșȟ ȒȞĴȤijș ȜȝȔIJș ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ IJijș IJĴȤȢȡȖȡȝȔį. Dzȟijı Ȝįț ›ȢȧijįȚȝșijȒȣ.
ȁįȚșȗșijȓȣ ĴȢȡȟijțIJijșȢȔȡȤ ȗțį ijțȣ ıȠıijȑIJıțȣ Ǻȉǽȇ, IJȥȡȝțȑȘıț ȗțį įȤijȪ ijȡ ȚȒȞį:
«¨ĶLj ǁLjǐNjȽǂǐ džĴLjƽLjĴ ›NJLJDžĸDžķĂǓ ĸNJǍ NJ›NJȽNJǍ NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj ķǍÛĶNjDžĹƽNjNJLjĸĴDž ĂĶ
ĸƽĸNJDžNJ ĸNjǓ›NJ. ƲǔĸĶ ǐnj Ǎ›ǓDŽĶķǃ ĶNjǁĴķȽĴnj DŽĴ ÛNJNjNJǔķĴ LjĴ ĵĶǎĸǕ ƽLjĴ ĸƽĸNJDžNJ ķĶ-
LjƼNjDžNJ. Ƣķǐnj NJ ķǍLjĸƼdžĸǃnj ƽdžĴLjĶ ĂDžĴ Ĵ›Ǔ›ĶDžNjĴ ĴķĸĶǑķĂNJǔ ĵDžĴķĸƽLJLJNJLjĸĴnj Ǎ›ƽNjĂĶ-
ĸNjĴ ĂDžĴ ĴLjƼNjĂNJķĸǃ ķǍÛĶNjDžĹNJNjƼ...».
«... ƫ Ĵ›ƼLjĸǃķǃ ǁ, ĶȽLjĴDž Ķ›DžLJƽljDžĂǃ, ǁDžĴĸȽ ǃ ķǍǂƾĸǃķǃ DŽĴ ĴLjĴǂǃĸƾķĶDž ĸDžnj ĴDž-
ĸȽĶnj džĴDž DŽĴ ǀNjĶDž LJǔķǃ ķĸNJ ›NjǓǀLJǃĂĴ (ĴLj džĴDž ĂDžĴ ›ĴNjǓĂNJDžĴ ķǍÛĶNjDžĹNJNjƼ ›NjNJǒ›NJ-
DŽƽĸĶDž ƽLJLJĶDžǏǃ Ķ›DždžNJDžLjǐLjȽĴnj ĂĶĸĴljǔ džĴDŽǃǁƾĸNjDžĴnj džĴDž ĂĴDŽǃĸǕLj, ǁĶǁNJLjǓnj ›NJǍ Ķ›Dž-
ķǃĂĴȽLjĶDž ĸǃLj ƽLJLJĶDžǏǃ ›ĴDžĵĴǁǐǁDždžƾnj džĴĸƼNjĸDžķǃnj ĸǃnj džĴDŽǃǁƾĸNjDžĴnj)».
dzȜİȡIJș ĮȢȡȟij. "ȃ›Ȫȟțį", ǺȚȓȟį 2003, IJijȡ İțįİȔȜijȤȡ: www.proslipsis.gr
Ƕijįȟ ȡ "įIJijıȨIJȞȪȣ" Ȓȥıț ȧȣ įȟijțȜıȔȞıȟȡ ıȠıijįȘȪȞıȟȡȤȣ Ȥ›ȡȦșĴȔȡȤȣ, IJı ijȪIJȡ
IJșȞįȟijțȜȒȣ ıȠıijȑIJıțȣ, ȡȟȡȞȑȘıijįț "IJįİțIJȞȪȣ" (Ȟı İȪIJș įȟȡșIJȔįȣ).
8. ƵĸDžnj ĹDŽNJNjƽnj ĸǃnj ›ĶNjDžNJǍķȽĴnj ĸNJǍ ķǎNJLJĶȽNJǍ Ĵ›Ǔ ĂĴDŽǃĸƽnj NJ Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžǓnj ›Njƽ-
›ĶDž LjĴ Ĵ›ĴLjĸƾķĶDž ĂĶ:
Ĵ) Ķ›Dž›LJƾljĶDžnj ǁDžĴ ĸǃ ķǍÛĶNjDžĹNJNjƼ ĸNJǍnj,
ǀ) džǃNjǔǁĂĴĸĴ džĴDž LjNJǍDŽĶķȽĶnj ›NjNJnj ĴǍĸNJǔnj,
ǁ) ›LJǃNjǐĂƾ ĸǐLj ǂǃĂDžǕLj Ĵ›Ǔ ĸNJǍnj ȽĵDžNJǍnj,
ĵ) ǎĴNjĴdžĸǃNjDžķĂNJǔnj džĴDž Ĵ›ĶDžLJƽnj ǁDžĴ ĂĶȽǐķǃ ĸǃnj ǀĴDŽĂNJLJNJǁȽĴnj ĸNJǍnj.
ȇȝșȢȡĴȡȢțȜȓȣ
ĮȚȡȢȑ ıȔȟįț Ȝįț Ȓȟį IJ›įIJȞȒȟȡ Ȟ›ȡȤȜȑȝț IJijȡ ȌșȞıȔȡ ıȠ' įțijȔįȣ Ȟțįȣ į›ȢȡIJı-
ȠȔįȣ˙ ĴȚȡȢȒȣ, ȪȞȧȣ, Ȟ›ȡȢıȔ ȪȞȧȣ ȟį ıȔȟįț Ȝįț ȡț IJȤȟȒ›ıțıȣ ijȡȤ ȜıĴȑijȡȤ ›ȑȢijț ijșȣ
Ĭǰ ȂȤȜıȔȡȤ, ›ȡȤ țIJȡ›ȒİȧIJı ijȢıțȣ įȔȚȡȤIJıȣ, ıȠȓȟijį ȚȢįȟȔį, ijį ȤİȢįȤȝțȜȑ, ijį Ȝį-
ȝȡȢțĴȒȢ Ȝ.į.
ȈȧijȑȞı: ȡ "ıȜ›įțİıȤijțȜȪȣ" ›ȢȒ›ıț ȟį į›įȟijȓIJıț ȓ ȡ İțıȤȚȤȟijȓȣ Ȝįț ȡ IJȫȝȝȡ-
ȗȡȣ; ȇȢȡĴįȟȬȣ ȡ IJȤȗȗȢįĴȒįȣ ijȧȟ ıȢȧijȓIJıȧȟ Ȓȥıț Ȝȑijț IJȤȗȜıȜȢțȞȒȟȡ IJijȡ ȞȤįȝȪ
ijȡȤ, įȤijȪ İı IJșȞįȔȟıț Ȫijț ȡț ıȠıijįȘȪȞıȟȡț ȒȥȡȤȟ "ȜȝșȢȡȟȡȞțȜȪ ȥȑȢțIJȞį", ȗțį ȟį ijȡ
ȞįȟijȒȦȡȤȟ...
ȇȢȡIJȒȠijı ȪȞȧȣ: ȉ' įȤijȓ ijșȟ ıȢȬijșIJș, ›ȡȤ įĴȡȢȑ "ĴȚȡȢȒȣ", ȡ ȜįȚșȗșijȓȣ İıȟ
"Țį IJȤȘșijȓIJıț Ȟı ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ", Ȫ›ȧȣ IJijșȟ ›ȢȡșȗȡȫȞıȟș, Ȫ›ȡȤ ȞțIJȡȗȜȢıȞȔȘȡȤȟı
29 30 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȜįȚșȞıȢțȟȑ ijȡ IJȥȡȝıȔȡ (ȚȤȞșȚıȔijı: ȁǺĭǽ ȇȈȎȀ...), ıȟȬ ș ȜįșȞȒȟș ș ȜįȚșȗȓijȢțį
ijșȣ ›įȢį›ȑȟȧ ıȢȬijșIJșȣ ȜȑȚı ›ȢȧȔ IJȤȘșijȑ ȞįȘȔ ijȡȤȣ Ȝįț ijșȟ ȑȝȝș ȞȒȢį ›ȑȝț ijį
Ȕİțį... ǽİȬ, IJȧIJijȓ ıȔȟįț ș (ȗ)
14. ƲDž ĂĴDŽǃĸƽnj ĸNJǍ ƮǍdžĶȽNJǍ džĴĸƼ ĸǃ ĂĶĸƼǀĴķƾ ĸNJǍnj Ĵ›Ǔ ĸNJ ƮǔdžĶDžNJ ķĸǃLj ƶNjDž-
ĸNJǀƼDŽĂDžĴ Ʃdž›ĴȽĵĶǍķǃ, ƽǎNJǍLj LjĴ ĴLjĸDžĂĶĸǐ›ȽķNJǍLj ĸNJ ǀĴķDždžǓ ›NjǓǀLJǃĂĴ ĸǃnj
ǂƾĸǃķǃnj ĸǐLj DŽƽķĶǐLj ķĸǃLj ƧLjǕĸĴĸǃ, ĸǃLj ƶNjDžĸNJǀƼDŽĂDžĴ Ʃdž›ĴȽĵĶǍķǃ, NJDž NJ-
›NJȽĶnj ǓĂǐnj Ǎ›ĶNjǀĴȽLjNJǍLj ĸDžnj ĵǍLjĴĸǓĸǃĸĶnj ĸǃnj ›NjNJķĹNJNjƼnj. ıDžĴ ĸǃ LJǔķǃ ĸNJǍ
›NjNJǀLJƾĂĴĸNJnj ĴǍĸNJǔ ›NjNJĸĶȽLjĶĸĶ:
Ĵ) ưĴ DŽĶķ›DžķĸĶȽ džLJĶDžķĸǓnj ĴNjDžDŽĂǓnj ĶDžķĴdžĸƽǐLj ķĸĴ ›ĴLjĶ›DžķĸƾĂDžĴ.
ǀ) ưĴ ĵDžĴǎǐNjDžķĸNJǔLj NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj ķĶ ĵDžƼĹNJNjNJǍnj «džƼDŽĶĸNJǍnj» ĸǔ›NJǍnj ķǎNJLJĶȽǐLj,
ĸĴ NJ›NJȽĴ DŽĴ NJĵǃǁNJǔLj ķĶ ĵDžƼĹNJNjĶnj ķǎNJLJƽnj ĸǐLj ƳĴLjĶ›DžķĸǃĂȽǐLj džĴDž ĸǐLj
ƶ.Ʃ.Ƭ.
ǁ) ƧLjĸȽ ĸǐLj «džƼDŽĶĸǐLj» ĴǍĸǕLj ĸǔ›ǐLj ķǎNJLJĶȽǐLj, LjĴ Ǎ›ƼNjǎNJǍLj «Ķ›ƼLJLJǃLJNJDž»
ĸǔ›NJDž ķǎNJLJĶȽǐLj džĴDž NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj LjĴ ĂĶĸĴǀĴȽLjNJǍLj Ĵ›Ǔ ĸǃ ĂDžĴ ǀĴDŽĂȽĵĴ ķĸǃLj
ƼLJLJǃ ĂĶ ĶDžķDžĸƾNjDžĶnj ĶljĶĸƼķĶDžnj.
ĵ) ƧLjĸȽ ĸǐLj «džƼDŽĶĸǐLj» ĴǍĸǕLj ĸǔ›ǐLj ķǎNJLJĶȽǐLj, LjĴ Ǎ›ƼNjǎNJǍLj «Ķ›ƼLJLJǃLJNJDž»
ĸǔ›NJDž ķǎNJLJĶȽǐLj džĴDž NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj LjĴ ĂĶĸĴǀĴȽLjNJǍLj Ĵ›Ǔ ĸǃ ĂDžĴ ǀĴDŽĂȽĵĴ ķĸǃLj
ƼLJLJǃ ĶLJĶǔDŽĶNjĴ džĴDž ĴLjĶÛǓĵDžķĸĴ, ǎǐNjȽnj džĴĂDžƼ ĶljĶĸĴķĸDždžƾ ĵDžĴĵDždžĴķȽĴ.
ȇȝșȢȡĴȡȢțȜȓȣ
Ȋț ȟį IJȥȡȝțȑIJıțȣ! Ǿșijȑȟı ȟį ijȡȤȣ ȝȫIJȡȤȞı ijȡ ›ȢȪȖȝșȞį ijșȣ ıțIJįȗȧȗȓȣ IJijș
ijȢțijȡȖȑȚȞțį ıȜ›įȔİıȤIJș. "Ȋț ›ȢȡijıȔȟıijı;", ȗȢȑĴȡȤȟ. ǶȞȧȣ, ›ȢȡIJȒȠijı! Ǽıȟ Ȟ›ȡȢıȔ-
ijı ȟį ›ȢȡijıȔȟıijı Ȝȑijț ȑȝȝȡ, ›ȢȒ›ıț ȟį ı›țȝȒȠıijı į›Ȫ ijș ȝȔIJijį, ›ȡȤ ȡț Ȕİțȡț ȒĴijțį-
Ƞįȟ. ȁįț ›ȑȝț ›ȢȡIJȒȠijı. ȃșȟ ı›țȝȒȠıijı Ȫijț Ȝț Ȫijț. ȃȆȄȆ Ȟțį ıȔȟįț ș IJȧIJijȓ į›ȑ-
ȟijșIJș˙ įȤijȓ ›ȡȤ ›įȔȢȟıț ijțȣ Ȟȡȟȑİıȣ. Ȇț ȑȝȝıȣ IJȡȤ ȜȪȖȡȤȟ ȖįȚȞȡȫȣ.
ǺȤijȪ ȡȫijı ȡ ǶȢȗȡȤıȝ İıȟ ijȡ ıȔȥı IJȜıĴijıȔ. ȁȑȟȡȤȞı ȒȢıȤȟį, ȘșijȑȞı ijș ȗȟȬȞș
IJȡȤ, ȪȞȧȣ ... ș ȑ›ȡȦș IJȡȤ İıȟ ȜįijįȗȢȑĴıijįț, įȝȝȑ ȖįȚȞȡȝȡȗıȔijįț Ȝįț ıȠįȢijȑ ijȡ
İțȡȢțIJȞȪ IJȡȤ. ȃı ȑȝȝį ȝȪȗțį: "ȉȜȑIJı Ȝįț IJȤȞĴȬȟșIJı!" 9
9
ȉȥȪȝțȡ į›Ȫ ijșȟ Ȕİțį ȒȜİȡIJș:
«ƫ Ĵ›ƼLjĸǃķǃ ǁ, ĶȽLjĴDž Ķ›DžLJƽljDžĂǃ, ǁDžĴĸȽ ǓĸĴLj ǃ ĂĶĸƼǀĴķǃ Ĵ›Ǔ ĸNJ ¨ǃĂNJĸDždžǓ ķĸNJ ıǍĂLjƼķDžNJ
džĴDž Ĵ›Ǔ ĶdžĶȽ ķĸNJ ƮǔdžĶDžNJ ǁȽLjĶĸĴDž ĂĶĸƼ Ĵ›Ǔ ĶljĶĸƼķĶDžnj džĴDž ĵDžĴǁǐLjDžķĂNJǔnj, Ĵ›NJdžLJĶȽNJLjĸĴDž ĂƽNjNJnj
džƼDŽĶ ĹNJNjƼ ĸǐLj ĂĴDŽǃĸǕLj. ƶǓĸĶ DŽĴ ĹNJDžĸƾķNJǍLj ķĸĴ ƮǔdžĶDžĴ LJDžǁǓĸĶNjNJDž ĂĴDŽǃĸƽnj, ›NJǍ DŽĴ ĴLjĸDž-
ķĸNJDžǎNJǔLj ›ĶNjȽ›NJǍ ķĸNJLj ĴNjDžDŽĂǓ DŽƽķĶǐLj ›NJǍ ĵDžĴDŽƽĸNJǍLj ĸĴ ƳĴLjĶ›DžķĸƾĂDžĴ. ƫ ķǐķĸƾ Ķ›DžLJNJǁƾ
ĸǃnj ›NjǓĸĴķǃnj ǐnj LJǔķǃ ĵĶLj ķǍLjĶ›ƼǁĶĸĴDž džĴDž ĸǃLj ǃDŽDždžƾ ĸǃnj ›ĴNjĴĵNJǎƾ. ƩĂĶȽnj Ĵ›ĴLjĸNJǔĂĶ
›NJDžĴ ĶȽLjĴDž ǃ ǂǃĸNJǔĂĶLjǃ Ĵ›ƼLjĸǃķǃ».
dzȜİȡIJș ĮȢȡȟij. "ȃ›Ȫȟțį", ǺȚȓȟį 2003.
 ǿ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ" 31 32 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

™ ǺIJȑĴıțıȣ Ȝįț IJijį ȚȒȞįijį ȗțį ȃįȚșȞįijțȜȡȫȣ, Ǻȉǽȇ 2005

33. ƫ Ķ›DždžNJDžLjǐLjȽĴ ĂĶĸĴljǔ ĵĴķdžƼLJNJǍ-ĂĴDŽǃĸǕLj, ĂĴDŽǃĸǕLj-ĂĴDŽǃĸǕLj Ĵ›ĴDžĸĶȽ ǀĴ-
ķDždžƽnj ›NjNJǒ›NJDŽƽķĶDžnj:
Ĵ) ĴNjĂNJLjDždžƽnj ķǎƽķĶDžnj ȇįȢįȚȒijȡȤȞı Ȓȟį į›ȪIJ›įIJȞį į›Ȫ ȑȢȚȢȡ ijȡȤ ȄȔȜȡȤ ȀȧIJșĴȔİș, ›ȡȤ İșȞȡIJțıȫ-
ǀ) DždžĴLjǓĸǃĸĴ ǁDžĴ džĴĸĴLjǓǃķǃ džĴDž ƽdžĹNjĴķǃ ijșȜı IJijșȟ ijȡ›țȜȓ ıĴșȞıȢȔİį ijșȣ ǻȒȢȡțįȣ, "ȂǺȆȉ", ijșȟ 7ș Ǻ›ȢțȝȔȡȤ 2005 (IJijȡ İțį-
ǁ) ǏǍǎNJķǐĂĴĸDždžƾ Ķ›ƼNjdžĶDžĴ İȔȜijȤȡ www.laosver.gr).
ĵ) džNJDžLjƾ ǁLJǕķķĴ ǺĴȡȢȑ ijțȣ įIJȑĴıțıȣ IJijș İțįijȫ›ȧIJș ijȧȟ ıȢȧijșȞȑijȧȟ İțİįȜijțȜȓȣ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ
ȇȝșȢȡĴȡȢțȜȓȣ
IJijȡȟ Ǻȉǽȇ 2005.

ǻȢıȔijı ›ȡțį į›Ȫ ijțȣ ›įȢį›ȑȟȧ ›Ȣȡȩ›ȡȚȒIJıțȣ ıȔȟįț ȑȥȢșIJijș! Ƕ›ȡțȡȣ ijȡ ȖȢıț, «... ƵĶ ǓĸDž ĴĹNJNjƼ ĸǕNjĴ ĸĴ DŽƽĂĴĸĴ ĸǃnj ¨DžĵĴdžĸDždžƾnj, Ǔ,ĸDž džĴDž LjĴ ›ĶDž džĴLjĶȽnj ǁDžĴ ĸǃLj
ȜıȢİȔȘıț 10 ȬȢıȣ ȞȑȚșȞį Ȟı ȜįȚșȗșijȓ Ȟı ȦȤȥȡIJȧȞįijțȜȓ ı›ȑȢȜıțį, Ȟı ȜįijįȟȪșIJș, džĴdžƾ ķǔLjĸĴljǃ, ĴķƼĹĶDžĴ džĴDž ĴNJNjDžķĸȽĴ ĸǐLj ĶNjǐĸǃĂƼĸǐLj DŽĴ ĶȽLjĴDž LJȽǁNJ. ƳĴNjĴDŽƽ-
ıȜĴȢįIJijțȜȪijįijȡ, Ȥ›ȒȢȡȥȡ ȥįȢįȜijȓȢį (țİįȟțȜȪ ȗțį įȢȞȡȟțȜȒȣ IJȥȒIJıțȣ), ›ȡȤ ȪȞȧȣ ĸNJǍĂĶ ĸĴ ķǎĶĸDždžƼ ĶNjǐĸƾĂĴĸĴ.
Ȟțȝȑ ȜțȟȒȘțȜį (Ȝįț ȞȪȟȡ)!
ƩƴŸƶƫƯƧ 1NJ:
ȉȧIJijȓ İȔȟıijįț ș (İ). ƳNjǓdžĶDžĸĴDž LjĴ ĵDžĵƼljĶĸĶ ķĶ ĂĴDŽǃĸƽnj ƮǍdžĶȽNJǍ ĸǃLj ƽLjLjNJDžĴ, ĸǃLj Ķ›ȽLJǍķǃ džĴDž ĸǃ ĵDžĶ-
NjĶǔLjǃķǃ ĸNJǍ ǁNjĴĂĂDždžNJǔ ķǍķĸƾĂĴĸNJnj ĶljDžķǕķĶǐLj. ưĴ ›NjNJĸĶȽLjĶĸĶ ƽLjĴLj ĸNjǓ›NJ ›Ĵ-
34. ıDžĴ ĸǃ ĂƼDŽǃķǃ ĸNJǍ ›ĴDžĵDžNJǔ ķĸǃ ķǎNJLJDždžƾ ĸƼljǃ LJĶDžĸNJǍNjǁNJǔLj ĵDžƼĹNJNjĶnj ĸƼķĶDžnj: NjNJǍķȽĴķǃnj ĴǍĸNJǔ ĸNJǍ DŽƽĂĴĸNJnj ǕķĸĶ LjĴ džĴLJǔ›ĸNJLjĸĴDž ĸNjȽĴ ǐNjDžĴȽĴ ĂĴDŽƾĂĴĸĴ.
Ĵ) ǃ ĴLjĸĴǁǐLjDžķĸDždžƾ
ƩƴŸƶƫƯƧ 2NJ:
ǀ) ƫ ķǍLjĴǁǐLjDžķĸDždžƾ
ƵǎĶĵDžƼķĸĶ ĂDžĴ ĸNjȽǐNjǃ ›ĴNjNJǍķȽĴķǃ ĸǐLj ›ĴNjĴdžƼĸǐ DžĵDžNJĸƾĸǐLj ĶLjǓnj ĸNjDžǁǕLjNJǍ ǁDžĴ
ǁ) ƫ ķǍLjĶNjǁĴĸDždžƾ ĂĴDŽǃĸƽnj ƮǍdžĶȽNJǍ:
ĵ) ƫ ĶLJĶǔDŽĶNjǃ Ĵ) ĸǃnj DžķǓĸǃĸĴnj
ȇȝșȢȡĴȡȢțȜȓȣ ǀ) ĸǃnj NJĂNJDžǓĸǃĸĴnj
ǁ) ĸNJǍ ĶĂǀĴĵNJǔ
ȁįȝȑ ȜȑȟȡȤȟ Ȝįț ȝıțijȡȤȢȗȡȫȟ. ǿ ıȢȬijșIJș ›ȡțį ıȔȟįț; ĵ) ĸǐLj DžĵDžNJĸƾĸǐLj džNJDžLjƾnj ĸNJĂƾnj ĸǐLj ǍǏǕLj, ĸǐLj ĵDžĴĂƽķǐLj džĴDž ĸǐLj ĵDžǎNJĸǓĂǐLj.
ȁįț İȔȥȧȣ ıȢȬijșIJș ȪȞȧȣ, į›Ȫ ijțȣ į›įȟijȓIJıțȣ, ıȫȜȡȝį įȟįȜįȝȫ›ijıțȣ ijș "IJȧ-
ƫ džNJDžLjƾ ĵDžĴ›Ƚķĸǐķǃ ĸǐLj ĵDžĴǁǐLjDžǂǓĂĶLjǐLj ƾĸĴLj ǓĸDž ĵĶLj džĴĸƼLJĴǀĴLj ĸDž ƽ›NjĶ›Ķ
IJijȓ": ǿ (ȗ). Ƕ›ȡȤ Ȥ›ȑȢȥȡȤȟ ȡț ȝȒȠıțȣ "IJȤȟıȢȗįIJȔį", "įȢȞȡȟȔį", "ıȢȗįIJȔį Ȝįț ȥį- LjĴ ǁNjƼǏNJǍLj. ƲDž ›ĶNjDžķķǓĸĶNjNJDž, ĂĶĸƼ ĸNJ ĸƽLJNJnj ĸNJǍ ĵDžĴǁǐLjDžķĂNJǔ ĴLjĴNjǐĸDžǓLjĸNJǍķĴLj ĸDž
Ȣȑ", ı›țȝȒȗıțȣ įȤijȓȟ Ȝįț ijıȝıțȬȟıțȣ... ĸNJǍnj ǂǃĸƾDŽǃdžĶ. ƶNJ džĴĸƼLjĸǃĂĴ ĴǍĸǓ, ĵǃLJĴĵƾ ›ĸǍǎDžNJǔǎNJDž ›NJǍ ›ƽNjĴķĴLj ĶdžĴĸNJLjĸƼ-
ĵĶnj ĶljĶĸƼķĶDžnj LjĴ ĂǃLj džĴĸĴLJĴǀĴȽLjNJǍLj ĸDž ĸNJǍnj ǂǃĸƾDŽǃdžĶ, ĶDžĵDždžƼ ķĸĴ ƯĴDŽǃĂĴĸDždžƼ
›NJǍ ĶȽLjĴDž ĸNJ ĂƼDŽǃĂĴ ĸǃnj Ĵ›ǓLJǍĸǃnj ĴdžNjDžǀNJLJNJǁȽĴnj ĵĶLj ÛNJNjĶȽ LjĴ ĶNjĂǃLjĶǍDŽĶȽ ķĴLj
35. ƫ Ķ›DžNjNjNJƾ ĸNJǍ ĵĴķdžƼLJNJǍ ķĸNJ ĂĴDŽǃĸƾ ĶȽLjĴDž DžķǎǍNjǓĸĶNjǃ, ǓĸĴLj ǃ Ķ›DždžNJDžLjǐLjDž- ĴLjDždžĴLjǓĸǃĸĴ ĸǐLj ĵDžĴǁǐLjDžǂǓĂĶLjǐLj. ƶNJ ĶNjǕĸǃĂĴ LJNJDž›ǓLj ĶȽLjĴDž: ƳǕnj DŽĴ ǀĴDŽĂNJLJNJ-
Ĵdžƾ ›ĴNjNJǍķȽĴ ĸNJǍ ĵĴķdžƼLJNJǍ ĶȽLjĴDž: ǁƾķĶDžnj džƼ›NJDžNJLj ›NJǍ ĵĶLj džĴĸƼLJĴǀĶ ĸDž ƽ›NjĶ›Ķ LjĴ ǁNjƼǏĶDž; (ƳNjǓķDŽĶĸĶnj ĵDžĶǍdžNjDžLjƾ-
Ĵ) ijǍķDždžƾ ķĶDžnj ĵĶ ĵȽLjNJLjĸĴDž ķĶ džĴLjƽLjĴLj).
ǀ) ǃLJĶdžĸNjNJ-ĸĶǎLjDždžƾ
ǁ) ijĴLjĸĴķĸDždžƾ ƩƴŸƶƫƯƧ 1q:

ĵ) ƵǍĂǀNJLJDždžƾ ƫ DŽĶǐNjȽĴ ĸǐLj ǁNjĴĂĂDždžǕLj ķǍķĸǃĂƼĸǐLj ĵDžĵƼķdžĶĸĴDž ›ĶNjDžLJǃ›ĸDždžƼ ķĸǃLj ƧŅ ƮǍ-

ȇȝșȢȡĴȡȢțȜȓȣ džĶȽNJǍ. ƳĴLJĴDžǓĸĶNjĴ ĵDžĵƼķdžNJLjĸĴLj ĶdžĸĶLjǕnj džĴDž ķĸǃLj ıŅ ƮǍdžĶȽNJǍ (1ǃ džĴDž 4ǃ ¨ƽķĂǃ).
ƫ ĵDžĴĹNJNjƼ ĂĶĸĴljǔ ĸǐLj ĵǔNJ ĵDžĵĴķdžĴLJDžǕLj ĶȽLjĴDž ĸĶNjƼķĸDžĴ. ƶDž ǂǃĸNJǔķĴLj LJNJDž›ǓLj Ĵ›Ǔ
ǿȝıȜijȢȡ-ȞįȗȟșijțȜȓ Ȟȓ›ȧȣ; ĸNJǍnj ĵDžĴǁǐLjDžǂǓĂĶLjNJǍnj; ƭƼ›NJDžNJDž ķǍLjƼĵĶLJĹNJȽ ĂĴnj ƽǁNjĴǏĴLj ĸNJ ›Ǖnj DŽĴ ĵȽĵĴķdžĴLj ĸǃLj
Ĭțį ijșȟ țIJijȡȢȔį, IJȧIJijȓ ș (İ). ĶLjǓĸǃĸĴ ĴǍĸƾ ķĶ ĂĴDŽǃĸƽnj ĸǃnj ƧŅ ƮǍdžĶȽNJǍ džĴDž džƼ›NJDžNJDž ķĶ ĂĴDŽǃĸƽnj ĸǃnj ıŅ ƮǍdžĶȽ-
NJǍ. ƳNJDžĴ ĶȽLjĴDž ĸĶLJDždžƼ ǃ ķǐķĸƾ Ĵ›ƼLjĸǃķǃ;
 ǿ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ"
ƩƴŸƶƫƯƧ 2NJ:
ƫ ķǔLjĸĴljǃ ĸǐLj ĶNjǐĸǃĂƼĸǐLj ĴǍĸǕLj ĹĴȽLjĶĸĴDž LjĴ ƽǁDžLjĶ Ĵ›Ǔ džƼ›NJDžNJǍnj ƼķǎĶ-
ĸNJǍnj ĂĶ ĸNJ ĂƼDŽǃĂĴ ĸǃnj ıĶǐĂĶĸNjȽĴnj. ƭĴDž ĴǍĸǓ Ķ›ĶDžĵƾ NJDž ›NjNJĸƼķĶDžnj ›NJǍ ĴLjĴĹƽ-
NjNJLjĸĴDž ķĸĴ ĶNjǐĸƾĂĴĸĴ ĵĶLj ĶȽǎĴLj LjǓǃĂĴ.
x ƣĸĴLj LJƽĂĶ DžĵDžǓĸǃĸĶnj DžķǓĸǃĸĴnj ĶLjLjNJNJǔĂĶ ĸǃLj ĴLjĴdžLJĴķĸDždžƾ (Ƨ = Ƨ), ĸǃ ķǍĂĂĶ-
ĸNjDždžƾ (Ƨ = ƨ Ÿ ƨ = Ƨ) džĴDž ĸǃ ĂĶĸĴǀĴĸDždžƾ (Ƨ = ƨ džĴDž ƨ = ı) Ÿ Ƨ = ı.
ƲDž DžĵDžǓĸǃĸĶnj ĴǍĸƽnj ĶȽLjĴDž ǁĶLjDždžƽnj džĴDž DžķǎǔNJǍLj ķĶ ǓLJĶnj ĸDžnj ȽķǓĸǃĸĶnj (ĸNjȽǁǐLjĴ,
džǔdžLJNJDž, ›NJLJǍǕLjǍĂĴ, ›ȽLjĴdžĶnj, ķǍLjĴNjĸƾķĶDžnj dž.LJ›.). ıDžĴĸȽ LJNJDž›ǓLj LjĴ ĴLjĴĹƽNjĶĸĴDž ķĶ
ĸNjȽǁǐLjĴ ĴĹNJǔ DžķǎǔĶDž ķĶ ǓLJĶnj ĸDžnj ›ĶNjDž›ĸǕķĶDžnj ›NJǍ ĴLjĴĹƽNjĴĂĶ;
ƧǍĸǓ ›NJǍ ›DžDŽĴLjNJLJNJǁĶȽ džĴDŽƽLjĴnj ĶȽLjĴDž ǓĸDž ǂǃĸNJǔLjĸĴLj ĸĴ džNjDžĸƾNjDžĴ DžķǓĸǃĸĴnj
ĸǐLj ĸNjDžǁǕLjǐLj (džĴDž ƽĸķDž Ĵ›ƼLjĸǃķĶ ĸNJ ķǔLjNJLJNJ ķǎĶĵǓLj ĸǐLj ĵDžĴǁǐLjDžǂǓĂĶLjǐLj). ƧLj
ǓĂǐnj džƼ›NJDžNJnj ĵDžĴǁǐLjDžǂǓĂĶLjNJnj ƽǁNjĴǏĶ ĴǍĸƼ ĴdžNjDžǀǕnj ›NJǍ ĸNJǍ ǂǃĸƾDŽǃdžĴLj, ›Ǖnj DŽĴ
ǀĴDŽĂNJLJNJǁǃDŽĶȽ;
x ƶDž DŽĴ ›ĶDž DžĵDžǓĸǃĸĶnj NJĂNJDžǓĸǃĸĴnj; ƲDž DžĵDžǓĸǃĸĶnj ĴǍĸƽnj ĶȽLjĴDž NJDž ȽĵDžĶnj ĂĶ ĸDžnj DžĵDžǓ-
ĸǃĸĶnj ĸǃnj DžķǓĸǃĸĴnj (ĴLjĴdžLJĴķĸDždžƾ, ķǍĂĂĶĸNjDždžƾ džĴDž ĂĶĸĴǀĴĸDždžƾ). ƩȽLjĴDž ĵǍLjĴĸǓ ǓĂǐnj
LjĴ ĶLjLjNJNJǔķĴLj džƼĸDž ĸƽĸNJDžNJ; ƧǍĸǓ ›NJǍ ›DžķĸĶǔĶĸĴDž ǓĸDž ĶLjLjNJNJǔķĴLj ĶȽLjĴDž ǓĸDž ǂǃĸNJǔķĴLj LjĴ
ǁNjĴĹNJǔLj ĸĴ džNjDžĸƾNjDžĴ NJĂNJDžǓĸǃĸĴnj džĴDž ĴǍĸǓ ƽǁNjĴǏĴLj NJDž ›ĶNjDžķķǓĸĶNjNJDž ĵDžĴǁǐLjDžǂǓĂĶLjNJDž.
x ƶDž DŽĴ ›ĶDž DžĵDžǓĸǃĸĶnj ĶĂǀĴĵNJǔ; ƲDž DžĵDžǓĸǃĸĶnj ĸNJǍ ĶĂǀĴĵNJǔ ĶȽLjĴDž ĴǍĸƽnj ›NJǍ ĴLjĴ-
ĹƽNjNJLjĸĴDž ķĸNJLj ĴljDžǐĂĴĸDždžǓ NJNjDžķĂǓ ĸNJǍ ĶĂǀĴĵNJǔ džĴDž ĵĶLj ƽǎNJǍLj džĴĂDžƼ ķǎƽķǃ ĂĶ ĸNjȽ-
ǁǐLjĴ. ƧǍĸǓ ›NJǍ ›DžDŽĴLjNJLJNJǁĶȽĸĴDž ĶȽLjĴDž ǓĸDž ĶLjLjNJNJǔķĴLj «ĸǔ›NJDž ĸNJǍ ĶĂǀĴĵNJǔ», džƼĸDž
›NJǍ ĵĶLj ƽǎĶDž džĴĂDžƼ ķǎƽķǃ Ă’ ĴǍĸǓ ›NJǍ ǂǃĸƾDŽǃdžĶ.
x ƶDž DŽĴ ›ĶDž DžĵDžǓĸǃĸĴ ĸNJǍ ķǃĂĶȽNJǍ ĸNJĂƾnj ĸǐLj ǍǏǕLj ĶLjǓnj ĸNjDžǁǕLjNJǍ; ƯƼLJLJNJLj ĶLj-
LjNJNJǔķĴLj ĸNJ DŽĶǕNjǃĂĴ «ĸĴ ǔǏǃ ĶLjǓnj ĸNjDžǁǕLjNJǍ ĵDžƽNjǎNJLjĸĴDž Ĵ›Ǔ ĸNJ ȽĵDžNJ ķǃĂĶȽNJ». Ƨ-
LjĸȽķĸNJDžǎĴ DžķǎǔNJǍLj džĴDž ǁDžĴ ĸNJ ķǃĂĶȽNJ ĸNJĂƾnj ĸǐLj ĵDžĴĂƽķǐLj džĴDž ĸǐLj ĵDžǎNJĸǓĂǐLj.
ƧǍĸǓ ›NJǍ ĂĶ ĂĶǁƼLJǃ DŽLJȽǏǃ ǀLJƽ›NJǍĂĶ, ĶȽLjĴDž ǓĸDž ĶLjǕ ƽǎNJǍLj ǁȽLjĶDž ĸǓķĴ LJƼDŽǃ ķĸNJ
›ĴNjĶLJDŽǓLj džĴDž ĸǓķĶnj džĴĸĴǁǁĶLJȽĶnj, ĸȽ›NJĸĴ ĵĶLj ƼLJLJĴljĶ ķĸDžnj Ʃ›DžĸNjNJ›ƽnj ĸǐLj DŽĶĂƼ-
ĸǐLj. ƶĴ LJƼDŽǃ ķǍLjĶǎȽǂNJLjĸĴDž, ĂĶ Ĵ›NJĸƽLJĶķĂĴ ƽLjĴnj DŽĶķĂǓnj ǁDžĴ ĸNJLj NJ›NJȽNJ ƽǁDžLjĴLj ĸǓ-
ķĶnj ķǍǂǃĸƾķĶDžnj džĴDž ǀNjƾdžĶ ĸǓķĶnj ĵǍķdžNJLJȽĶnj ǁDžĴ LjĴ ĶĵNjĴDžǐDŽĶȽ, džDžLjĵǍLjĶǔĶDž ĂĶ džĴ-
ĸƼNjNjĶǍķǃ. ƶNJ džLJȽĂĴ ĸǃnj ĴLjĴljDžNJ›DžķĸȽĴnj ›NJǍ ĵǃĂDžNJǍNjǁƾDŽǃdžĶ ĵǔķdžNJLJĴ ÛNJNjĶȽ LjĴ Ĵ-
LjĴķĸNjĴĹĶȽ džĴDž ǃ ĶÛDžķĸNJķǔLjǃ ĸǐLj Ʃdž›ĴDžĵĶǍĸDždžǕLj ķĸNJLj ĵDžĴǁǐLjDžķĂǓ ›NJLJǔ ĵǔķdžNJLJĴ
DŽĴ ĴLjĴdžĸǃDŽĶȽ.
ƳNJLJLJƽnj ĹNJNjƽnj ĴdžNJǔķĸǃdžĶ ĸNJ ĶNjǕĸǃĂĴ: Ưƾ›ǐnj ›Ƚķǐ Ĵ›Ǔ ĸĴ LJƼDŽǃ, ĸǃLj ĴķƼ-
ĹĶDžĴ džĴDž ĸǃLj ĴNJNjDžķĸȽĴ džNjǔǀĶĸĴDž džƼĸDž ›DžNJ ķǃĂĴLjĸDždžǓ; Ưƾ›ǐnj džƼ›NJDžNJDž DŽƽLJNJǍLj LjĴ
džĴĸĴNjǁǃDŽĶȽ NJ DŽĶķĂǓnj džĴDž džƼLjNJǍLj Ǔ,ĸDž ĶȽLjĴDž ĵǍLjĴĸǓ ǁDžĴ LjĴ ĸNJLj ĸNjĴǍĂĴĸȽķNJǍLj; ƩȽLjĴDž
›NJLJǔ ĵǔķdžNJLJNJ LjĴ ĵĶǎĸNJǔĂĶ (ĶDžĵDždžƼ ǁDžĴ ĸNJǍnj ƯĴDŽǃĂĴĸDždžNJǔnj) ǓĸDž ĵĶLj ÛNJNjNJǔķĴLj LjĴ
ǀNjĶDŽNJǔLj ›ƽLjĸĶ ķĸNJDžǎĶDžǐĵǕnj džĴĸĴNjĸDžķĂƽLjNJDž ƼLjDŽNjǐ›NJDž ǁDžĴ LjĴ ǁȽLjĶDž ƽLjĴnj ķǐķĸǓnj
ĵDžĴǁǐLjDžķĂǓnj.
IJĴ ›ĶNjDžĂƽLjNJǍĂĶ ĵDžĶǍdžNjDžLjƾķĶDžnj ǁDžĴ LjĴ ĂƼDŽNJǍĂĶ ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĴ džĴDž Ƚķǐnj Ķ›Ĵ-
LjƽLJDŽNJǍĂĶ...».
ȃȓțȠȢ ǿȦıȘijȓįȘȢ
ȂĮșȘȝĮIJȚțȩȢ – ĭȡȠȞIJȚıIJȒȢ
33 34 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȇȢȡIJȒȠijı ijțȣ ıȜĴȢȑIJıțȣ ijȡȤ Ȝ. Ȅ. ȀȧIJșĴȔİș: "ǺȤijȪ ›ȡȤ ›țIJijıȫıijįț Ȫijț ıȟȟȡȡȫ-
IJįȟ...", "ǺȤijȪ ›ȡȤ ›țȚįȟȡȝȡȗıȔijįț...". Ĭțį ȟį į›įȟijȓIJıțȣ IJijțȣ įIJįĴıȔȣ ıȢȧijȓIJıțȣ, ›ȢȒ-
›ıț ›ȢȬijį ȟį ȟį įȟįȝȡȗțIJijıȔȣ ›ȡțį ıȔȟįț ș "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ›ȡțıȣ ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ".
Ǻȟ ıȔȟįț İȤȟįijȪȟ, ș "țIJȪijșijį", ș "ȡȞȡțȪijșijį", ijȡ "ıȞȖįİȪȟ" įȟįĴȒȢȡȟijįț ȧȣ ț-
İȪijșijıȣ (!) Ȝįț ȞȑȝțIJijį ... ıȟȪȣ (!) ijȢțȗȬȟȡȤ. ǼțįȗȢȑĴıțȣ, ȝȡț›Ȫȟ ijșȟ ıȜĴȬȟșIJș,
Ĵijțȑȥȟıțȣ İțȜȓ IJȡȤ Ȝįț ›ȢȡIJ›įȚıȔȣ ȟį į›įȟijȓIJıțȣ, Ȟı ijșȟ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ".
ĭį ›įȢȡȤIJțȑIJȡȤȞı ȝȡț›Ȫȟ įȤijȒȣ ijțȣ Ȓȟȟȡțıȣ IJı ȞįȚșijȒȣ ȂȤȜıȔȡȤ (›ȑȝț Ȝįȝȑ
›ȡȤ ijȡ İțıȤȜȢțȟȔȘȡȤȟ...). Ȋț IJșȞįȔȟıț ›įȢȡȤIJțȑȘȧ; ǽ›țİıțȜȟȫȧ Ȟı ȞȡȟȪȝȡȗȡ ȓ Ȟȓ-
›ȧȣ İțİȑIJȜȧ, įȜȡȝȡȤȚȬȟijįȣ ijțȣ ȜįijıȤȚȫȟIJıțȣ ijșȣ ȉȫȗȥȢȡȟșȣ ǼțİįȜijțȜȓȣ; ȉijȡ "ǻț-
ȖȝȔȡ ijȡȤ ȁįȚșȗșijȓ" ȗțį ijșȟ ǽȤȜȝıȔİțį ĬıȧȞıijȢȔį, (ȆǽǼǻ, 2000), ›ȢȡȖȝȒ›ȡȟijįț: 5
›ıȢȔ›ȡȤ ȬȢıȣ ȗțį ijșȟ țIJȪijșijį ijȢțȗȬȟȧȟ (Ȝįț ȡȢȚȡȗȧȟȔȧȟ), 4 ȗțį ȡȞȡțȪijșijį, 2 ȬȢıȣ
ȗțį IJșȞıȔį ijȡȞȓȣ ȤȦȬȟ Ȝ.ȝ›. Ȝįț 3 ȗțį ijȡ ıȞȖįİȪȟ ijȢțȗȬȟȡȤ. Ƕȝį įȤijȑ, İȔȥȧȣ ȟį
Ȥ›ȡȝȡȗȔȘȡȤȞı ijȡȟ į›įȢįȔijșijȡ ȥȢȪȟȡ ȗțį ȟį ıțIJȑȗȡȤȞı ijțȣ Ȓȟȟȡțıȣ (›.ȥ. ȡȞȡțȪijșijį
ȓ ıȞȖįİȪȟ) Ȝįț, ȖıȖįȔȧȣ, ›įȢįȖȝȒ›ȡȟijįȣ Ȫijț ›ȢȪȜıțijįț ȗțį Ȓȟȟȡțıȣ ›ȡȤ ıȔȟįț İțȑ-
IJ›įȢijıȣ IJı İțįĴȡȢıijțȜȑ ȜıĴȑȝįțį Ȝįț İțİȑIJȜȡȟijįț IJı İțįĴȡȢıijțȜȒȣ ijȑȠıțȣ.
ȉȜȒĴijıIJįț, ijȬȢį: ȃįȘıȫȧ ȞįȚșijȒȣ Ǻǰ Ȝįț ǻǰ ȂȤȜıȔȡȤ Ȝįț Ȝȑȟȧ IJȤȟİțİįIJȜį-
ȝȔį; ĬțįijȔ, ȪȞȧȣ; ȃȓ›ȧȣ, ȞȪȟȡ IJı ȞįȚșijȒȣ ǻǰ ȂȤȜıȔȡȤ Țį Ȝȑȟȧ įȟįIJȜȪ›șIJș; Ĭțį-
ijȔ, ȪȞȧȣ ȞȪȟȡ įȤijȒȣ ijțȣ İțȑIJ›įȢijıȣ ıȟȪijșijıȣ; ȁįț, ›Ȭȣ Țį IJȤȞ›țıIJijȡȫȟ Ȫȝį įȤijȑ
IJı 3 ȬȢıȣ; Ǻ›ȟıȤIJijȔ Țį ›įȢįİȔİȧ; Ȋț įȠȔį Țį 'ȥıț įȤijȪ; ȁįț ș "įȟįȜįȝȤ›ijțȜȓ ȞȒ-
Țȡİȡȣ"; Ǻ›ȡİıȔȠıțȣ Țį İțİȑIJȜȧ; ǽĴįȢȞȡȗȒȣ; Ȋț Țį ȜıȢİȔIJȡȤȟ ijį ›įțİțȑ įȟ ijȡȤȣ
į›įȗȗıȔȝȧ ijȡ ȞțIJȪ ȖțȖȝȔȡ (İȫȡ ijȑȠıȧȟ) IJı 3 ȬȢıȣ; Ȋț ȞȡȤ ĴijįȔȟı ijį ›įțİțȑ;
ĭį ȓȚıȝį, ȞțȝȬ ıțȝțȜȢțȟȑ, ȟį İȧ Ȟțį ›ȢȪijȤ›ș įȟȑ›ijȤȠș ijȡȤ ȚȒȞįijȡȣ, į›Ȫ ijȡȤȣ
ȚıȞįijȡİȪijıȣ. ȃȑȝȝȡȟ Ȫȥț! ĭį ȓȚıȝį ȟį İȧ ijȡȤȣ ȚıȞįijȡİȪijıȣ ȟį ›įȢȡȤIJțȑȘȡȤȟ
įȤijȒȣ ijțȣ "țİțȪijșijıȣ" ijȢțȗȬȟȧȟ IJı ȞįȚșijȒȣ.
ǿ ǽ.ȃ.ǽ. IJı įȟįȜȡȔȟȧIJȓ ijșȣ ȜįijįȗȗȒȝıț ijș İțįijȫ›ȧIJș "įIJįĴȬȟ ıȜĴȧȟȓIJıȧȟ"
IJijį ȚȒȞįijį ijȡȤ Ǻȉǽȇ 2005 ȗțį ijȡȤȣ ȃįȚșȞįijțȜȡȫȣ. ǽ›țIJșȞįȔȟıț ijį ›ȢȡȖȝȓȞįijį
›ȡȤ İșȞțȡȤȢȗȡȫȟ Ȝįț ›ȢȡijıȔȟıț ȝȫIJıțȣ.
«... ƲDž ĶNjǐĸƾķĶDžnj ›NJLJLJĴ›LJƾnj Ķ›DžLJNJǁƾnj ĵĶLj ĶȽLjĴDž NJ ›LJƽNJLj ĶLjĵĶĵĶDžǁĂƽLjNJnj ĸNjǓ-
›NJnj ĶljƽĸĴķǃnj, ĵDžǓĸDž ĶȽLjĴDž ĵǍLjĴĸǓLj LjĴ ĴĹƾķĶDž ›NJLJLJƼ ›ĶNjDžDŽǕNjDžĴ ›ĴNjĶNjĂǃLjĶDžǕLj.
ƸĴNjĴdžĸǃNjDžķĸDždžǓ ›ĴNjƼĵĶDžǁĂĴ Ĵ›Ǔ ĸDžnj ĹĶĸDžLjƽnj ĶljĶĸƼķĶDžnj ĶȽLjĴDž ķĸǃLj ĶNjǕĸǃķǃ 6 ĸNJǍ
3NJǍ DŽƽĂĴĸNJnj Ǔ›NJǍ džĴDž NJDž ĸƽķķĶNjDžnj ĵǍLjĴĸƽnj Ĵ›ĴLjĸƾķĶDžnj Ķ›ĴLJǃDŽĶǔNJǍLj ĸǃLj ĶljȽķǐ-
ķǃ. Ʃ›Ƚķǃnj ķĸǃLj ĶNjǕĸǃķǃ 2 ĸNJǍ 3NJǍ DŽƽĂĴĸNJnj, ǃ ķǐķĸƾ Ĵ›ƼLjĸǃķǃ ĶȽLjĴDž ǃ ǁ) ĂĶ
›NjNJǒ›NJDŽƽķĶDžnj. ƣĂǐnj Ǔ›ǐnj ĵDžĴĸǍ›ǕLjĶĸĴDž ĶȽLjĴDž ĴķĴĹƾnj džĴDž ĵĶLj ÛNJNjĶȽ LjĴ Ĵ-
›ĴLjĸǃDŽĶȽ. IJĶǐNjNJǔĂĶ ǓĸDž džĴDž ĴǍĸǓ ĸNJ DŽƽĂĴ ›Njƽ›ĶDž LjĴ ĴdžǍNjǐDŽĶȽ Ĵ›Ǔ ĸNJ ƧƵƩƳ.
ƵǃĂĶDžǕLjNJǍĂĶ ǓĸDž džĴDž ķĸǃLj ĶNjǕĸǃķǃ 9 ĸNJǍ ĶNjǐĸƾĂĴĸNJnj 4 ›Njƽ›ĶDž LjĴ ĶȽLjĴDž ı z 0.
- ƩĹǓķNJLj, ›ĴNjƼ ĸDžnj ĴLjǐĸƽNjǐ Ķ›DžķǃĂƼLjķĶDžnj, ĸĶDŽNJǔLj ĶNjǐĸƾķĶDžnj ›NJLJLJĴ›LJƾnj Ķ›DžLJNJ-
ǁƾnj ĶȽLjĴDž Ĵ›ĴNjĴȽĸǃĸNJ LjĴ ĵNJDŽĶȽ ķĸNJǍnj Ǎ›NJǏǃĹȽNJǍnj DžĵDžĴȽĸĶNjNJ Ĵ›ĴLjĸǃĸDždžǓ ĹǔLJLJNJ, Ķ-
›Ƚķǃnj ĶȽLjĴDž ĴLjĴǁdžĴȽNJ LjĴ ĵDžĴķĹĴLJDžķDŽĶȽ ĸNJ, ĴǍķĸǃNjƼ džĴDž ›ƽNjĴLj ›Ƽķǃnj ĴĂĹDžķǀƾ-
ĸǃķǃnj, ĂNJLjNJķƾĂĴLjĸNJ ĸǃnj Ķ›DžLJNJǁƾnj.
 ǿ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Ȝįț ȡț "į›ȡȜȝȔIJıțȣ" 35 36 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

- ưĴ ĵNJDŽĶȽ ǀĴNjǔĸǃĸĴ ķĸNJ DŽƽĂĴ ĸǐLj ĴLjĴǁdžĴȽǐLj ĵDžĶǍdžNjDžLjȽķĶǐLj. Ƴ.ǎ. ķĸNJ 1NJ ĶNjǕ- ™ ǽ›Ȕ ijȡȤ ›țıIJijșȢȔȡȤ...
ĸǃĂĴ ĸǃnj ƩDžĵDždžƾnj ¨DžĵĴdžĸDždžƾnj ƾĸĴLj Ĵ›ĴNjĴȽĸǃĸNJ LjĴ ĵDžĶǍdžNjDžLjDžķĸĶȽ ǃ ĸƼljǃ ĸNJǍ ƮǍ-
džĶȽNJǍ ķĸǃLj NJ›NJȽĴ Ĵ›ĶǍDŽǔLjĶĸĴDž, ĵDžǓĸDž ǁNjĴĂĂDždžƼ ķǍķĸƾĂĴĸĴ Ǎ›ƼNjǎNJǍLj, ĶdžĸǓnj ĸǃnj ȁįț ȟį Țıȣ ȟį įȗțȑIJıțȣ, İıȟ IJ' įĴȓȟȡȤȟ...
ǔLJǃnj ĸǃnj ƧŅ ƮǍdžĶȽNJǍ, džĴDž ķĸǃLj ǔLJǃ ĸǃnj ıŅ ƮǍdžĶȽNJǍ (ƽķĸǐ džĴDž ĴLj ĶȽLjĴDž ĶdžĸǓnj ĵDž- ǽȟȬ ȖįİȔȘįȞı ›Ȣȡȣ ijșȟ ijıȝțȜȓ IJıȝțİȡ›ȡȔșIJș ijȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ, ıȔİįȞı ijȡ 4ȡ ĭȒȞį
ĵĴdžĸƽĴnj ǔLJǃnj). ıDžŅ ĴǍĸǓ ›NjNJĸĶȽLjNJǍĂĶ ǃ ǀĴDŽĂNJLJNJǁȽĴ LjĴ ĂǃLj ›ĶNjDžNJNjDžķĸĶȽ ķĸǃ ķǍ- ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ĭıijțȜȓȣ ȁįijıȫȚȤȟIJșȣ ijșȣ Ǽǰ ijȑȠșȣ ijȧȟ ǽIJ›ıȢțȟȬȟ ȂȤȜıȔȧȟ
ǁdžĶdžNjDžĂƽLjǃ ĸƼljǃ...» IJijțȣ 8 ȀȡȤȟȔȡȤ 2005:
ǺȟįȜȡȔȟȧIJș ǽ.ȃ.ǽ., ǺȚȓȟį, 11-4-2005

Ĭțį ȟį ȗȔȟıț ȜįijįȟȡșijȪ ijȡ ȞȒȗıȚȡȣ ijșȣ IJȫȗȥțIJșȣ, ıȠ įțijȔįȣ ijȧȟ "įIJįĴȬȟ ıȢȧ- IJƩƯƧ 4o
ijȓIJıȧȟ", IJșȞıțȬIJijı Ȫijț ș ǽ.ȃ.ǽ. Ȟı įȟįȜȡȔȟȧIJȓ ijșȣ IJijțȣ 6-4-2005, įĴȡȫ ȞıȝȒijșIJı  2 - Ĵ  x2 - kx + 2
ijį ȚȒȞįijį, İțį›țIJijȬȟıț Ȫijț ijȡ 3.2 ıȔȟįț IJȧIJijȪ:
«...ƫ ƩLJLJǃLjDždžƾ ƯĴDŽǃĂĴĸDždžƾ ƩĸĴDžNjĶȽĴ ĂĶLJƽĸǃķĶ ǓLJĴ ĸĴ DŽƽĂĴĸĴ ĸǐLj ƯĴDŽǃĂĴĸDždžǕLj
›NJǍ ĵǓDŽǃdžĴLj ķĸDžnj ĶljĶĸƼķĶDžnj ĸNJǍ ƧƵƩƳ džĴDž džƼLjĶDž ĸDžnj ›ĴNjĴdžƼĸǐ ĵDžĴ›DžķĸǕķĶDžnj:
ıĶLjDždžƼ ĸĴ DŽƽĂĴĸĴ ƾĸĴLj ǀĴĸƼ džĴDž džLJDžĂĴdžNJǔĂĶLjǃnj ĵǍķdžNJLJȽĴnj ƵĶ Ǔ,ĸDž ĴĹNJNjƼ ķĸDžnj
ķǍǁdžĶdžNjDžĂƽLjĶnj ĶNjǐĸƾķĶDžnj: ıDžĴ ĸǃLj ĶNjǕĸǃķǃ 2 ĸNJǍ 3NJǍ ĶNjǐĸƾĂĴĸNJnj ĵĶLj Ǎ›ƼNjǎĶDž
LJƼDŽNJnj. ƫ ķǐķĸƾ Ĵ›ƼLjĸǃķǃ ĶȽLjĴDž ĸNJ (ǁ)...».
ǺȟįȜȡȔȟȧIJș ǽ.ȃ.ǽ., ǺȚȓȟį, 6-4-2005
Ǻȟ ijȡ ›ȢȡıİȢıȔȡ ijșȣ ǽ›țIJijșȞȡȟțȜȓȣ dzȟȧIJșȣ, Ȟı ijș IJȤȟİȢȡȞȓ ȪIJȧȟ ıțİțȜȬȟ
ı›țIJijșȞȪȟȧȟ ı›țȚȤȞıȔ, Ȟı ijțȣ ȖțȖȝțȡȚȓȜıȣ ȡȢȚȑȟȡțȥijıȣ, ȚȒȝıț ȞȔį ıȖİȡȞȑİį ȟį
į›ȡĴįȟȚıȔ ȗțį ijȡ įȟ ijȡ ıȢȬijșȞį ıȔȟįț IJȧIJijȪ ȓ ȝȑȚȡȣ... ijȪijı ȡț Ȥ›ȡȦȓĴțȡț Ȝįȝȡȫ-
ȟijįț ȟį ›įȔȠȡȤȟ ȢȡȤȝȒijį, ȑȢį "Ȝįijȑ ȖȑȚȡȣ Ȝȑ›ȡȤ Ȥ›ȑȢȥıț ȝȑȚȡȣ..." (ȂȡȤȜțįȟȪȣ ȁ.)
ǿ įȟįȜȡȔȟȧIJș ijȡȤ Ǻȉǽȇ IJijțȣ 22 Ǻ›ȢțȝȔȡȤ 2005, įȟįĴȒȢıț:
«ƵǎĶĸDždžƼ ĂĶ ĸNJ DŽƽĂĴ ›NJǍ ›NjNJƽdžǍǏĶ ǁDžĴ ĸǃ 2ǃ ĶNjǕĸǃķǃ ĸNJǍ 3NJǍ ƩNjǐĸƾĂĴĸNJnj (3.2)
ĸNJǍ ĵDžĴǁǐLjDžķĂNJǔ ǁDžĴ ĸNJLj džLJƼĵNJ ƳƩ 03 ƯĴDŽǃĂĴĸDždžǕLj ... ĂĶ ǀƼķǃ ĸǃ ĵDžĵĴķdžǓĂĶLjǃ ǔLJǃ
ķĸǃLj ›NjNJ›ĸǍǎDžĴdžƾ ĸNjDžĸNJǀƼDŽĂDžĴ Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃ ĸǃnj ǎǕNjĴnj, ǃ ķǐķĸƾ Ĵ›ƼLjĸǃķǃ ķĸǃ ķǍ-
ǁdžĶdžNjDžĂƽLjǃ ĶNjǕĸǃķǃ 3.2 ĶȽLjĴDž ǃ (ǁ). Ʃ›ĶDžĵƾ ǓĂǐnj ķĶ NJNjDžķĂƽLjĶnj ›ĶNjDž›ĸǕķĶDžnj (Ăǃ
ǁNjĴĂĂDždžƽnj ķǍLjĴNjĸƾķĶDžnj ĸǍǎĴȽǐLj ĂĶĸĴǀLJǃĸǕLj), ›NJǍ ǓĂǐnj ĵĶLj ĴĹNJNjNJǔLj ĸNJ Ķ›Ƚ›ĶĵNJ
ĸǃnj ĶljƽĸĴķǃnj, ķǐķĸƽnj Ĵ›ĴLjĸƾķĶDžnj ÛNJNjĶȽ LjĴ DŽĶǐNjǃDŽNJǔLj džĴDž NJDž (Ĵ) ƾ (ǀ) ƾ (ĵ), ǃ
ƭĶLjĸNjDždžƾ Ʃ›DžĸNjNJ›ƾ ¨DžĴǁǐLjDžķĂNJǔ Ĵ›NJĹƼķDžķĶ LjĴ ĵǕķĶDž ǐnj NJĵǃǁȽĴ ķĸNJǍnj ǀĴDŽĂNJLJNJ-
ǁǃĸƽnj LjĴ DŽĶǐNjƾķNJǍLj ķǐķĸƾ NJ›NJDžĴĵƾ›NJĸĶ Ĵ›ƼLjĸǃķǃ ĸǃnj ĶLj LJǓǁǐ ĶNjǕĸǃķǃnj».
ȈȧijȑȞı: "Ǽıȟ įİțȜȡȫȟijįț ȒijIJț, ȪIJȡț ȑĴșIJįȟ ȜıȟȪ Ȝįț İıȟ ›ȢțȞȡİȡijȡȫȟijįț ȪIJȡț
į›ȓȟijșIJįȟ IJijșȟ ijȫȥș;"
ȊȔȚıȟijįț, įȜȪȞș, ijį ıȢȧijȓȞįijį: ĭį Ȥ›ıȢįIJ›ȔIJȡȤȞı ijșȟ țİțȪijșijį ijȧȟ ȃįȚș-
ȞįijțȜȬȟ "ȟį ıȔȟįț ijȡ ȞȑȚșȞį ›ȡȤ ijȡ ȥįȢįȜijșȢȔȘıț ș IJįĴȓȟıțį, ș įȜȢțȖȡȝȡȗȔį Ȝįț ș
ȝțijȪijșijį IJijș İțįijȫ›ȧIJș;" ȁįț ›Ȭȣ; ȇȡțȡȣ ȡ ȢȪȝȡȣ ijȧȟ ȚıIJȞȡȚıijșȞȒȟȧȟ ȡȢȗȑȟȧȟ
ijșȣ ı›țIJijșȞȡȟțȜȓȣ ȜȡțȟȪijșijįȣ; ȇȡțıȣ ȡț IJȤȟȒ›ıțıȣ, įȟ ș "IJȫȗȥȤIJș" ȗȔȟıț ȜįȟȪȟįȣ Ȝț
Ȫȥț ıȠįȔȢıIJș;
¨ȽLjĶĸĴDž ǃ ķǍLjƼNjĸǃķǃ f  x  = ĂĶ Ĵ, kR džĴDž x z 3.
x -3
Ĵ.ƧLj ǃ ĶǍDŽĶȽĴ y = x ĶȽLjĴDž ›LJƼǁDžĴ ĴķǔÛĸǐĸǃ ĸǃnj ǁNjĴĹDždžƾnj ›ĴNjƼķĸĴķǃnj ĸǃnj ķǍ-
LjƼNjĸǃķǃnj f ķĸNJ +f, ĸǓĸĶ LjĴ Ĵ›NJĵĶȽljĶĸĶ ǓĸDž Ĵ = 1 džĴDž k = 3.
ƯNJLjƼĵĶnj 10
ǀ. ưĴ Ĵ›NJĵĶȽljĶĸĶ ǓĸDž Ǎ›ƼNjǎĶDž ƽLjĴ ĸNJǍLJƼǎDžķĸNJLj ķǃĂĶȽNJ lj(1, 2), ķĸNJ NJ›NJȽNJ ǃ Ķ-
ĹĴ›ĸNJĂƽLjǃ ĸǃnj ǁNjĴĹDždžƾnj ›ĴNjƼķĸĴķǃnj ĸǃnj ķǍLjƼNjĸǃķǃnj f ĶȽLjĴDž ›ĴNjƼLJLJǃLJǃ ķĸNJLj
ƼljNJLjĴ xŅx.
ƯNJLjƼĵĶnj 8
ǁ. ưĴ ǀNjĶȽĸĶ ĸǃLj ĶljȽķǐķǃ ĸǃnj ĶĹĴ›ĸNJĂƽLjǃnj ĸǃnj ǁNjĴĹDždžƾnj ›ĴNjƼķĸĴķǃnj ĸǃnj f ķĸNJ
ķǃĂĶȽNJ ĂĶ ĸĶĸĂǃĂƽLjǃ xNJ = 1.
ƯNJLjƼĵĶnj 7
Ƕȝį Ȝįȝȑ, ȧȢįȔį, į›ȝȑ˙ ıȜijȪȣ į›Ȫ Ȟțį ȞțȜȢȓ "ȝı›ijȡȞȒȢıțį", ›ȡȤ ȜįȚțIJijȑ ijȡ
ȚȒȞį ȞįȚșȞįijțȜȑ įIJįĴȒȣ.
Ƕijįȟ ȚȒȝȡȤȞı Ȓȟį IJijȡțȥıȔȡ ijșȣ Ȥ›ȪȚıIJșȣ ȟį țIJȥȫıț IJı Ȫȝį ijį Ȥ›ȡıȢȧijȓȞįijį,
ijȡ ijȡ›ȡȚıijȡȫȞı IJijșȟ įȢȥȓ ijșȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ Ȝįț Ȫȥț ıȟIJȧȞįijȧȞȒȟȡ IJı Ȓȟį Ȥ›ȡıȢȬ-
ijșȞį.
ǽİȬ, ijȡ Ȥ›ȡıȢȬijșȞį (į) į›įȟijțȒijįț ›ȡȝȫ į›ȝȑ. Ĭțį ȟį į›ȡİıȔȠȡȤȞı, ȪȞȧȣ, ijȡ
(Ȗ), ›ȢȒ›ıț ȟį ȚıȧȢȓIJȡȤȞı İıİȡȞȒȟȡ Ȫijț țIJȥȫıț Ȝįț ȗț' įȤijȪ ijȡ ıȢȬijșȞį ș Ȥ›ȪȚıIJș
"ș ıȤȚıȔį y = x ıȔȟįț ›ȝȑȗțį įIJȫȞ›ijȧijș ijșȣ ȗȢįĴțȜȓȣ ›įȢȑIJijįIJșȣ ijșȣ IJȤȟȑȢijșIJșȣ
f IJijȡ +f". dz›Ȣı›ı, ȝȡț›Ȫȟ, ș Ȥ›ȪȚıIJș įȤijȓ ȟį İȔȟıijįț IJijșȟ įȢȥȓ ijșȣ ȑIJȜșIJșȣ,
ȬIJijı ȟį Ȝįȝȫ›ijıț ȜȑȚı Ȥ›ȡıȢȬijșȞį! ǺȤijȪ, ȟȡȞȔȘȡȤȞı, Ȫijț ȡĴıȔȝıț ȟį ijȡ ȗȟȧȢȔȘıț
ȡ›ȡțȡIJİȓ›ȡijı İțįijıȝıȔ ȚıȞįijȡİȪijșȣ. ǿ Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ ȝȒıț Ȫijț ›ȢȡĴįȟȬȣ Ȝįț IJijȡ
ıȢȬijșȞį (ȗ) ș Ȕİțį Ȥ›ȪȚıIJș ȚıȧȢıȔijįț İıİȡȞȒȟș...
Ȋį ȚȒȞįijį (2ȡ) Ȝįț (3ȡ), ›įȢȪȞȡțį IJijș İȡȞȓ Ȟı ijȡ (4ȡ), ȓijįȟ ȡȢȚȑ İțįijȤ›ȧ-
ȞȒȟį Ȟı ijțȣ Ȥ›ȡȚȒIJıțȣ IJijșȟ įȢȥȓ Ȝįț ijį įȟıȠȑȢijșijį Ȥ›ȡıȢȧijȓȞįijį ȟį įȜȡȝȡȤ-
Țȡȫȟ. DzȢį Ȟȑȝȝȡȟ ›ȢȪȜıțijįț ȗțį į›ȢȡIJıȠȔį... ǽȝ›ȔȘȧ, Ȝįț ȚȒȝȧ ›țIJijıȫȧ, Ȫijț ijȡ
Ȫȝȡ ȚȒȞį Țį ›ıȢȑIJıț į›įȢįijȓȢșijȡ į›Ȫ ijȡ IJȫȟȡȝȡ ijȧȟ ıȠıijįȘȡȞȒȟȧȟ.

ȁǽĮǺȂǺȀȆ 2ȡ
Ȇ «›ȢįȗȞįijțȜȪȣ ȜȪIJȞȡȣ»
Ȝįț ȡ «ȜȪIJȞȡȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ»
Ȇ ț ı›țȜȢįijȡȫIJıȣ, IJȓȞıȢį, ȖįIJțȜȒȣ ȜįijıȤȚȫȟIJıțȣ ijșȣ İțİįȜijțȜȓȣ ijȧȟ ȞįȚșȞį-
ijțȜȬȟ IJȤȗȜȝȔȟȡȤȟ IJijșȟ įȢȥȓ ijșȣ "įȟįȜȑȝȤȦșȣ" Ȝįț ijșȣ "ȜįijįIJȜıȤȓȣ" ijșȣ
ȗȟȬIJșȣ į›Ȫ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ.
ȉșȞįȟijțȜȪ ȢȪȝȡ ıİȬ ›įȔȘıț ș IJȫȟİıIJș ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ Ȟı ijȡȟ "›ȢįȗȞįijțȜȪ
ȜȪIJȞȡ", ıȔijı ȞıijįijȢȒ›ȡȟijįȣ ›ȢįȗȞįijțȜȒȣ ȜįijįIJijȑIJıțȣ IJı ȞįȚșȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį,
ıȔijı ȞȒIJȧ ıțİțȜȑ ȜįijįIJȜıȤįIJȞȒȟȧȟ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ, ›ȡȤ įȟįİıțȜȟȫȡȤȟ ijș ȥȢș-
IJțȞȪijșijį ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ IJijį Ȟȑijțį ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ.
Ȇț ›įȢį›ȑȟȧ ȜįijıȤȚȫȟIJıțȣ ıĴįȢȞȪȘȡȟijįț ıİȬ Ȝįț İıȜįıijȔıȣ IJı ȑȝȝıȣ ȥȬȢıȣ.
ȉijșȟ ›ȡȢıȔį ijșȣ İțįȞȪȢĴȧIJșȣ ijȧȟ ȟȒȧȟ ȇȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ, Ȓȥıț įȠȔį ȟį
İȡȫȞı ijį IJȤȞ›ıȢȑIJȞįijȑ ijȡȤȣ, ijșȟ ıȞ›ıțȢȔį ijȧȟ ȥȧȢȬȟ įȤijȬȟ.
ȉı ȑȢȚȢȡ ijșȣ ȗțį ijșȟ "ȈıįȝțIJijțȜȓ ȃįȚșȞįijțȜȓ ǽȜ›įȔİıȤIJș" (Realistic Mathe-
matics Education, RME) IJijșȟ ȆȝȝįȟİȔį, ș Marja Van den Heuvel-Panhuizen ȗȢȑĴıț:
«... ƭĶLjĸNjDždžƾ DžĵƽĴ ĸǃnj RME ĶȽLjĴDž ǓĸDž ĸĴ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƼ ĶȽLjĴDž ĴLjDŽNjǕ›DžLjǃ ĵNjĴķĸǃNjDžǓĸǃ-
ĸĴ džĴDž ǓĸDž ĵĶLj ÛNJNjĶȽ LjĴ džĴĸĴķdžĶǍĴķĸĶȽ ĂȽĴ ›LJƾNjǃnj džĴDž ĂǓLjDžĂǃ DŽĶǐNjȽĴ ǁDžĴ ĸǃ ĂĴ-
DŽǃĂĴĸDždžƾ Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃ. ƫ ĶĹĴNjĂNJǁƾ ĸǃnj RME ĵDžĴNjdžĶȽ 30 ǎNjǓLjDžĴ džĴDž ĴdžǓĂĴ ĴLjĴĹĶ-
NjǓĂĴķĸĶ ķ' ĴǍĸƾ ǐnj "›NjǓǁNjĴĂĂĴ Ǎ›Ǔ ĵDžĴĂǓNjĹǐķǃ".
ƫ Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃ ›Njƽ›ĶDž LjĴ ĵȽLjĶDž ķĸNJǍnj ĂĴDŽǃĸƽnj ĸǃLj "džĴDŽNJĵǃǁNJǔĂĶLjǃ" ĵǍLjĴĸǓ-
ĸǃĸĴ LjĴ ĴLjĴdžĴLJǔ›ĸNJǍLj ljĴLjƼ ĸĴ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƼ ķĸǃLj ›NjƼljǃ. ƧǍĸǓ ķǃĂĴȽLjĶDž ǓĸDž ķĸǃLj
ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƾ Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃ ›Njƽ›ĶDž LjĴ ĶķĸDžƼķNJǍĂĶ ǓǎDž ķĸĴ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƼ ǐnj džLJĶDžķĸǓ
ķǔķĸǃĂĴ, ĴLJLJƼ ķĸǃ ĵDžĴĵDždžĴķȽĴ ĸǃnj ĂĴDŽǃĂĴĸDždžNJ›NJȽǃķǃnj. (Freudenthal H, “Why to
Teach Mathematics so as to Be Useful", Educational Studies in Mathematics, 1968)...»
38 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
«... Ƶĸǃ "ƯǃǎĴLjDžķĸDždžƾ ƯĴDŽǃĂĴĸDždžƾ Ʃdž›ĴȽĵĶǍķǃ" (Mechanistic Mathematics
Education, MME)10 ĸĴ ›NjNJǀLJƾĂĴĸĴ ĵȽLjNJLjĸĴDž, ĴLj ĵȽLjNJLjĸĴDž, ķĸNJ ĸƽLJNJnj ĸǃnj ĶLjǓĸǃĸĴnj,
ǁDžĴ ķǍÛLJƾNjǐķǃ ĸǃnj ǔLJǃnj, ĶLjǕ ķĸǃLj RME džĴĸĴķdžĶǍĴķĂƽLjĴ ›NjNJǀLJƾĂĴĸĴ džĴDž ›NjĴǁ-
ĂĴĸDždžƽnj džĴĸĴķĸƼķĶDžnj ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžNJǔLjĸĴDž ǁDžĴ LjĴ džĴĸĴķdžĶǍƼķNJǍĂĶ džĴDž LjĴ ›NjNJķDŽƽ-
ķNJǍĂĶ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƾ ǁLjǕķǃ.
ƟLJLJǃ ĵDžĴĹNJNjƼ ĂĶĸĴljǔ RME džĴDž MME: ƫ MME ǎǐNjȽǂĶDž ĸǃLj ǔLJǃ ķĶ džNJĂĂƼĸDžĴ,
›NjNJķĹƽNjĶDž ƽĸNJDžĂĶnj LJǔķĶDžnj - ĴLJǁǓNjDžDŽĂNJǍnj, Ķdž›ĴDžĵĶǔĶDž ĸNJǍnj ĂĴDŽǃĸƽnj ķĸǃ ǎNjƾķǃ
ĸNJǍnj ĂĶ ĴķdžƾķĶDžnj - ĶĹĴNjĂNJǁƽnj. ƵĸǃLj RME, NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj, ĴLjĸȽ LjĴ ĶȽLjĴDž ĵƽdžĸĶnj ĸǐLj
›NjNJdžĴĸĴķdžĶǍĴķĂƽLjǐLj ĶLjLjNJDžǕLj, ĶȽLjĴDž ĶLjĶNjǁƼ ĂƽLJǃ ķĸǃ ĵDžĴĵDždžĴķȽĴ ĂƼDŽǃķǃnj, Ăƽķǐ
"ķǍLjĶNjǁĴĸDždžƾnj" džĴDž "džĴĸĴķdžĶǍĴķĸDždžƾnj" ĵDžĴĵDždžĴķȽĴnj...».
Van den Heuvel-Panhuizen, Marja,
Realistic Mathematics Education as Work in Progress,
Freudenthal Institute, 2002.
ȉijȡ ›ȢȪȗȢįȞȞį ijșȣ RME įȟįĴȒȢıijįț Ȫijț IJȜȡ›Ȫȣ ijșȣ ȃįȚșȞįijțȜȓȣ ıȜ›įȔİıȤ-
IJșȣ ıȔȟįț ș į›ȪȜijșIJș ijșȣ țȜįȟȪijșijįȣ ȟį ȝȫȟȡȤȞı ›ȢȡȖȝȓȞįijį.
ǺȤijȪ ıȢȞșȟıȫıijįț ȧȣ ıȠȓȣ: ȉȥıİȪȟ ȜȑȚı ›ȢȑȠș ›ȡȤ ȜȑȟȡȤȞı IJijș ȜįȚșȞıȢțȟȓ
Ȟįȣ Șȧȓ, ȜȑȚı Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȪȣ, ›șȗȑȘıț į›Ȫ Ȝȑ›ȡțį įȟȑȗȜș˙ ıȔijı įĴȡȢȑ İȢįIJijșȢțȪijșijį
ȜȑȚı ›ȡȝȔijș, Ȫ›ȧȣ IJȤȟįȝȝįȗȓ, ȞȒijȢșIJș, IJȫȗȜȢțIJș, ıȜijȔȞșIJș Ȝ.į., ıȔijı ı›țIJijșȞȡȟțȜȓ
İȢįIJijșȢțȪijșijį. dzijIJț IJȥșȞįijȔȘȡȟijįț ijį IJıȟȑȢțį ›ȡȤ ȡȟȡȞȑȘȡȤȞı ›ȢȡȖȝȓȞįijį. ȃı
įȤijȓ ijșȟ Ȓȟȟȡțį ȞįȚįȔȟȡȤȞı ȞįȚșȞįijțȜȑ ȗțį ȟį ı›țȝȫȡȤȞı ijį ›ȢȡȖȝȓȞįijį įȤijȑ.
Ȅį ›įȢįijșȢȓIJȡȤȞı, ȪȞȧȣ, Ȫijț ijį İșȞȡIJțıȤȞȒȟį ȑȢȚȢį IJȥıijțȜȑ Ȟı ijșȟ RME
Ȝįț ijį ›įȢįİıȔȗȞįijį ıĴįȢȞȡȗȓȣ ijșȣ įȟįĴȒȢȡȟijįț ȜȤȢȔȧȣ IJı ı›Ȕ›ıİȡ ǼșȞȡijțȜȡȫ
Ȝįț ĬȤȞȟįIJȔȡȤ. ȂıȔ›ȡȤȟ įȟįĴȡȢȒȣ IJı ȚȒȞįijį į›Ȫ ijȡ ȇȢ. ȉ›ȡȤİȬȟ ijȡȤ ȂȤȜıȔȡȤ.
ǺȟįȢȧijțȒȞįț Ȝįijȑ ›ȪIJȡ Țį ȓijįȟ ıĴțȜijȓ ș İțİįIJȜįȝȔį ȞȒIJȧ "įȟįȜįȝȤ›ijțȜȓȣ
İțįİțȜįIJȔįȣ" IJı ȜȑȚı ıȟȪijșijį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ijȡȤ ȂȤȜıȔȡȤ; ȃ›ȡȢȡȫȞı ȟį Șșijȓ-
IJȡȤȞı į›Ȫ ȞįȚșijȒȣ ȟį "įȟįȜįȝȫȦȡȤȟ" ȞȒIJį IJı ȝȔȗș ȬȢį ȗȟȬIJș ›ȡȤ ȥijȔIJijșȜı IJijȡ
›ȒȢįIJȞį įțȬȟȧȟ;
Ǻȣ IJijįȚȡȫȞı ȝȔȗȡ IJijȡȤȣ ȪȢȡȤȣ "ȜįijįIJȜıȤįIJȞȒȟį ›ȢȡȖȝȓȞįijį" Ȝįț "›ȢįȗȞįijț-
ȜȒȣ ȜįijįIJijȑIJıțȣ". ǽȔȟįț ›ȢȡĴįȟȒȣ Ȫijț İıȟ Ȟ›ȡȢȡȫȞı ȟį įȟįȜįȝȫȦȡȤȞı "›ȢįȗȞįijț-
ȜȒȣ ȜįijįIJijȑIJıțȣ" ›ȡȤ ȟį ijįțȢțȑȘȡȤȟ IJı ȜȑȚı ıȟȪijșijį ijȧȟ ȇȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ
ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ. ȁįț ȞȑȝțIJijį ȥȢıțįȘȪȞįIJijı Ȫȥț ȞȪȟȡ Ȓȟį ›įȢȑİıțȗȞį, įȝȝȑ țȜįȟȪ
įȢțȚȞȪ ›ȡȤ ȟį Ȝįȝȫ›ijıț ȜȑȚı ›ijȤȥȓ ijșȣ ıȟȪijșijįȣ. ȉȤȟȓȚȧȣ, ș ›ȡȝȤ›ȝȡȜȪijșijį ijȧȟ
"›ȢįȗȞįijțȜȬȟ ȜįijįIJijȑIJıȧȟ" ›ȢȒ›ıț ȟį į›ȝȡ›ȡțșȚıȔ, Ȟı Ȝȑ›ȡțıȣ IJȤȞȖȑIJıțȣ, ȬIJijı ȟį
ȗȔȟȡȤȟ "›ȢȡȖȝȓȞįijį" Ȝįijȑȝȝșȝį ȗțį ijȡ IJȤȗȜıȜȢțȞȒȟȡ ȗȟȧIJțįȜȪ ı›Ȕ›ıİȡ ijȧȟ ȞįȚș-
ijȬȟ IJijȡȤȣ ȡ›ȡȔȡȤȣ į›ıȤȚȫȟȡȟijįț.
10
ǺȟįĴȒȢıijįț IJijș ȝıȗȪȞıȟș "›įȢįİȡIJțįȜȓ, İįIJȜįȝȡȜıȟijȢțȜȓ İțİįIJȜįȝȔį".
 Ȇ «›ȢįȗȞįijțȜȪȣ ȜȪIJȞȡȣ» Ȝįț ȡ «ȜȪIJȞȡȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ»
Ǻȣ İȡȫȞı ȞıȢțȜȑ ›įȢįİıȔȗȞįijį "›ȢįȗȞįijțȜȬȟ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ":
™ Ƕȝıȣ ȡț Ȟ›įȟȑȟıȣ İıȟ ıȔȟįț Ȕİțıȣ...
«... The Unit starts with a collection of realistic situations and problems that
are close to the world of students. The concept exchanging is introduced and
students use a variety of informal symbols to present the information
(words, pictures)...»
«...ƫ ĶLjǓĸǃĸĴ ĴNjǎȽǂĶDž ĂĶ ĂDžĴ ķǍLJLJNJǁƾ NjĶĴLJDžķĸDždžǕLj džĴĸĴķĸƼķĶǐLj džĴDž ›NjNJǀLJǃĂƼ-
ĸǐLj ›NJǍ ĶȽLjĴDž ǁLjǕNjDžĂĴ ķĸNJǍnj ĂĴDŽǃĸƽnj...ƫ ƽLjLjNJDžĴ ĸǃnj ĴLjĸDždžĴĸƼķĸĴķǃnj ›ĴNjNJǍķDžƼ-
ǂĶĸĴDž džĴDž NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžNJǔLj ĂDžĴ ›NJDždžDžLJȽĴ ǁLjǐķĸǕLj (ĹDžLJDždžǕLj) ķǍĂǀǓLJǐLj
ǁDžĴ ĸǃLj ›ĴNjNJǍķDžƼķǃ ĸǃnj ›LJǃNjNJĹNJNjȽĴnj (LJƽljĶDžnj, ĶDždžǓLjĶnj)...»
ƳǓķĶnj ÛĴLjƼLjĶnj ǎNjĶDžƼǂNJLjĸĴDž ǁDžĴ LjĴ DžķNJNjNjNJ›ƾķĶDž ǃ ĸNjȽĸǃ ǂǍǁĴNjDžƼ;
From Informal to Formal, Progressive Formalization
an Example on "Solving Systems of Equations"
Martin van Reeuwijk
Freudenthal Institute
ǺȇǺȄȊǿȉǿ:
10 Ȟ›įȟȑȟıȣ = 2 ȜįȢȫİıȣ ȑȢį 2 Ȟ›įȟȑȟıȣ + 1 Ȟȓȝȡ = 5 Ȟ›įȟȑȟıȣ
ȑȢį 1 Ȟȓȝȡ = 3 Ȟ›įȟȑȟıȣ
Ȋȡ ›įȢį›ȑȟȧ ›ȢȪȖȝșȞį į›ıȤȚȫȟıijįț IJı ȞțȜȢȡȫȣ ȞįȚșijȒȣ, Ȟı ȞȪȟȡ IJȜȡ›Ȫ ȟį
ȗȔȟȡȤȟ ›țȡ "ıȫ›ı›ijıȣ" ȡț ȞįȚșȞįijțȜȒȣ ›ȢȑȠıțȣ ›ȡȤ ›ıȢțȗȢȑĴıț.
ȃșȟ ȒȥȡȤȞı ȪȞȧȣ įȤijį›ȑijıȣ! Ǽıȟ ›ȢȡȒȢȥıijįț į›Ȫ ijȡȟ "ȢıįȝțIJijțȜȪ ȜȪIJȞȡ",
ȗțįijȔ İıȟ įȟijįȟįȜȝȑ Ȝȑ›ȡțį ›ȢįȗȞįijțȜȪijșijį. Ȋț ıȟȟȡȬ; Ǻ›ȝȡȫIJijįijį, İıȟ ıȔȟįț
İıİȡȞȒȟȡ Ȫijț Ȫȝıȣ ȡț Ȟ›įȟȑȟıȣ ȘȤȗȔȘȡȤȟ ijȡ Ȕİțȡ! Ǻȟ IJijțȣ ȘȤȗįȢțȒȣ ıȔȥįȞı ›.ȥ. Ȕİțıȣ
ȜȡȟIJȒȢȖıȣ, Țį ijȡ İıȥȪȞįIJijı. ȂıțijȡȤȢȗȬȟijįȣ, ȪȞȧȣ, įĴįțȢıijțȜȑ, įȟijțIJijȡțȥȡȫȞı
ȜȑȚı ȞȔį Ȟ›įȟȑȟį Ȟı Ȓȟįȟ įȢțȚȞȪ ›ȡȤ ›įȢțIJijȑȟıț ijȡ ȖȑȢȡȣ ijșȣ Ȝįț ijȡ ›ȢȡIJĴȒ-
ȢȡȤȞı IJijȡȤȣ ȞțȜȢȡȫȣ ȞįȚșijȒȣ, ȘįȥįȢȬȟȡȟijįȣ ijȡ ȥȑ›ț...
Ǻȟ įȟȡȔȗįȞı İțȑȝȡȗȡ Ȟı ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ ȗțį ijȡ įȟ ȘȤȗȔȘȡȤȟ ijȡ Ȕİțȡ ȡț Ȟ›įȟȑȟıȣ,
Țį ȥȑȟįȞı ijșȟ ȡȤIJȔį. Ȋȡ Ȕİțȡ įȟ İȔȟįȞı įȟįȝȤijțȜȪijįijıȣ ıȜĴȧȟȓIJıțȣ, ›ȡȤ Țį į›ȡ-
39 40 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
›ȢȡIJįȟįijȪȝțȘįȟ Ȝįț Țį ȜȡȫȢįȘįȟ.
ǿ İțȜįțȡȝȪȗșIJș ıȔȟįț į›ȝȓ: ǿ Marja van de Heuvel-Panuhuizen IJijȡ ȑȢȚȢȡ
ijșȣ: "Realistic Mathematics Education as Work in Progress", Freudental Institute,
2002 įȟįĴȒȢıț Ȫijț:
«... Ʋ ǓNjNJnj NjĶĴLJDžķĸDždžǓ (ǁDžĴ ĸNJ ›NjǓǀLJǃĂĴ) ĵĶLj ķǃĂĴȽLjĶDž Ĵ›LJƼ ĸǃ ķǔLjĵĶķƾ ĸNJǍ
ĂĶ ĸNJLj ›NjĴǁĂĴĸDždžǓ džǓķĂNJ, ĴLJLJƼ džƼĸDž ›NJǍ ĹĴȽLjĶĸĴDž ›NjĴǁĂĴĸDždžǓ ķĸĴ ĂƼĸDžĴ ĸǐLj
›ĴDžĵDžǕLj. Ƴǃǁƾ NjĶĴLJDžķĸDždžǕLj ›NjNJǀLJǃĂƼĸǐLj ÛNJNjĶȽ LjĴ ĶȽLjĴDž džĴDž NJ ĹĴLjĸĴķĸDždžǓnj džǓ-
ķĂNJnj ĸǐLj ›ĴDžĵDždžǕLj ›ĴDžǎLjDžĵDžǕLj...».
dzijIJț, ȝȡț›Ȫȟ, ȡ ȪȢȡȣ "ȢıįȝțIJijțȜȪ ›ȢȪȖȝșȞį" į›ȡȜijȑ Ȥ›ȡȜıțȞıȟțȜȪ ȥįȢįȜijȓȢį
Ȝįț ıȠįȢijȑijįț į›Ȫ ijșȟ șȝțȜȔį (ȓ Ȟȑȝȝȡȟ ijșȟ ȧȢțȞȪijșijį) ijȡȤ į›ȡİȒȜijș. ȁȑijț "Ȣıį-
ȝțIJijțȜȪ" ȗțį ijȡȟ ȞįȚșijȓ ijșȣ Ǽǰ ǼșȞȡijțȜȡȫ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ĴįȟijȑȘıț ĴijțįȥijȪ Ȝįț ȦıȫijțȜȡ
IJı Ȓȟįȟ ȞįȚșijȓ ȂȤȜıȔȡȤ.
ȁț ȑȝȝį ›įȢįİıȔȗȞįijį (į›Ȫ ıȢȗįIJȔıȣ ijȡȤ ȀȟIJijțijȡȫijȡȤ Freudenthal):
™ ȁįȝȡȜįțȢțȟȑ ȦȬȟțį
Ĵ) ¨Ƚǎǐnj LjĴ Ǎ›NJLJNJǁȽķĶĸĶ ĸǃLj ĸDžĂƾ džƼDŽĶ
NJÛNjƽLJĴnj ƾ džƼDŽĶ ǂĶǍǁĴNjDžNJǔ ǁǍĴLJDžǕLj, 54,50 €
ǀNjĶȽĸĶ ›NJDžNJ ĶȽLjĴDž ĴdžNjDžǀǓĸĶNjNJ;
ǀ) ƳNJDžĴ ǃ ĵDžĴĹNJNjƼ ĸǃnj ĸDžĂƾnj ĸNJǍnj;
ǁ) ƨNjĶȽĸĶ, ĸǕNjĴ, ĸǃLj ĸDžĂƾ džƼDŽĶ NJÛNjƽ- 50,50 €
LJĴnj ƾ džƼDŽĶ ǂĶǍǁĴNjDžNJǔ ǁǍĴLJDžǕLj.
Ǻȝȝȡȫ, ›ıȢțȗȢȑĴıijįț ijȡ Ȕİțȡ ›ȢȪȖȝșȞį Ȟı ijȢıțȣ ȜįĴȒİıȣ Ȝįț İȫȡ įȟįȦȤȜijțȜȑ
ȓ İȫȡ įȟįȦȤȜijțȜȑ Ȝįț ijȢıțȣ ȜįĴȒİıȣ Ȝ.ȡ.Ȝ.
Ǻ›Ȫ ijțȣ ıȜĴȧȟȓIJıțȣ įĴȓȟıijįț ȟį ıȟȟȡșȚıȔ Ȫijț IJijȡȤȣ İȤȟįijȡȫȣ IJȤȟİȤįIJȞȡȫȣ, ș
ijțȞȓ ȜȑȚı Ȟȡȟȑİįȣ ȜȑȚı ıȔİȡȤȣ ›įȢįȞȒȟıț IJijįȚıȢȓ, Ȝȑijț ›ȡȤ ȪȞȧȣ İıȟ IJȤȞȖįȔȟıț
›ȑȟijį IJijȡȟ "įȝșȚțȟȪ ȜȪIJȞȡ".
Ȋȡ ıȢȬijșȞį ıȔȟįț: ĭį ›ȢȒ›ıț ȟį İȔȟȡȤȞı Ȟı ȝı›ijȡȞȒȢıțį ijȒijȡțıȣ İțıȤȜȢțȟȓIJıțȣ
ȓ Țį ›ȢȒ›ıț ȟį ijȡ įĴȓȟȡȤȞı ȧȣ "ıȤȜȪȝȧȣ ıȟȟȡȡȫȞıȟȡ"; ȉijį įȟįȦȤȜijțȜȑ Ȝįț IJijȡȤȣ
ȜįĴȒİıȣ ıȔȟįț ›ȢȡĴįȟȒȣ Ȫijț İıȟ įȝȝȑȘıț ș ijțȞȓ, Ȫ›ȧȣ ı›ȔIJșȣ Ȫijįȟ įȗȡȢȑȘȡȤȞı İȫȡ
ȓ ijȢıțȣ Ȟȡȟȑİıȣ į›Ȫ Ȝȑ›ȡțȡ ıȔİȡȣ IJı ›ȡȝȤȜįijȑIJijșȞį. Ƕijįȟ ȪȞȧȣ ȖȝȒ›ȡȤȞı IJijșȟ
ıȜĴȬȟșIJș ijșȣ ȑIJȜșIJșȣ ȘȧȗȢįĴțIJȞȒȟį ›įȜȒijį ›ȢȡIJĴȡȢȬȟ, ȝȡȗțȜȪijıȢȡ ıȔȟįț ȟį
ȒȥȡȤȞı İțįĴȡȢıijțȜȒȣ ijțȞȒȣ... ȊȪijı, ȪȞȧȣ, İıȟ Țį ıȔȥįȞı įȢȜıijȑ İıİȡȞȒȟį ȗțį ȟį
ȝȫIJȡȤȞı ijȡ ›ȢȪȖȝșȞį...
 Ȇ «›ȢįȗȞįijțȜȪȣ ȜȪIJȞȡȣ» Ȝįț ȡ «ȜȪIJȞȡȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ» 41 42 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ǽİȬ ȝȡț›Ȫȟ, Ȝįij' įȢȥȓȟ İșȝȬȟȡȤȞı ›ȧȣ İıȥȪȞįIJijı Ȫijț IJijțȣ İȫȡ ›ıȢț›ijȬIJıțȣ ȟį įIJȥȡȝșȚȡȫȟ Ȟı "įȟȡțȥijȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį ijȡȤ ›ȢįȗȞįijțȜȡȫ ȜȪIJȞȡȤ". ȉijį İțȜȑ Ȟįȣ
İțįijșȢȡȫȟijįț Ȕİțıȣ ȡț ijțȞȒȣ ȜȑȚı ıȔİȡȤȣ. ȊȬȢį ... Ȟ›ȡȢȡȫȞı ȟį ijȡ ȝȫIJȡȤȞı. ǺȟįȝȤijțȜȑ ȇȢȡȗȢȑȞȞįijį, ›ȡȤ ıȔȟįț ȓİș Ȥ›ıȢȖȡȝțȜȑ ĴȡȢijȧȞȒȟį, İıȟ Ȥ›ȑȢȥıț ȥȬ-
Ǻȟ ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȓIJȡȤȞı ijșȟ įȝȗıȖȢțȜȓ ȞȒȚȡİȡ Ȟı ijș ȖȡȓȚıțį IJȤIJijȓȞįijȡȣ, Țį Ȣȡȣ Ȝįț ȥȢȪȟȡȣ ȗțį ıȟįIJȥȪȝșIJș Ȟı ijȒijȡțį ȚȒȞįijį.
į›įȟijȓIJȡȤȞı ›ȢȬijį IJijȡ ıȢȬijșȞį (ȗ) Ȝįț ȜįijȪ›țȟ IJijȡ (į) Ȝįț (Ȗ).
Ȇț ıȜĴȧȟȓIJıțȣ ijȡȤ ijȫ›ȡȤ: "ȋ›ȡȝȡȗȔIJijı ıȜıȔȟȡ, ȥȧȢȔȣ ȟį Ȝȑȟıijı ijȡ ȑȝȝȡ Ȝ.ȝ›.", ™ ȇȢȡȖȝȓȞįijį "›ȢįȗȞįijțȜȡȫ ȜȪIJȞȡȤ" ȓ ijıȥȟșijȑ;
›ȑȟijį ȞȡȤ ›ȢȡȜįȝȡȫIJįȟ į›ȡIJijȢȡĴȓ. Ǽıȟ Ȟ›ȡȢıȔ, į›Ȫ ijș Ȟțį ȟį Ȟțȝȑȟı ȗțį "Ĵį-
ǺIJȜȓIJıțȣ IJįȟ ijțȣ ›įȢįȜȑijȧ ȖȢȔIJȜȡȟijįț IJı ȜȑȚı IJȤȝȝȡȗȓ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ ıȠț-
ȟijįIJȔį", "İșȞțȡȤȢȗțȜȪijșijį" Ȝ.ȝ›. Ȝįț į›Ȫ ijșȟ ȑȝȝș ȟį ȜįȝȡȤ›ȬȟȡȤȟ ijș IJȜȒȦș IJȡȤ
IJȬIJıȧȟ IJı Ȫȝȡȟ ijȡ ȜȪIJȞȡ. ȇįȢȡȤIJțȑȘȡȟijįț ȧȣ ȞįȚșȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį ijșȣ ȜįȚș-
Ȟı ijȒijȡțıȣ ȡİșȗȔıȣ.
ȞıȢțȟȓȣ Șȧȓȣ.
ȃȒIJį IJijșȟ ijȑȠș, ȪȞȧȣ, Ȟ›ȡȢıȔȣ ȟį Ȝȑȟıțȣ İțȑȝȡȗȡ Ȟı ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ, ȚȒijȡȟijįȣ
Ȝįț ijȡ ıȢȬijșȞį: "ĭį Ȟ›ȡȢȡȫIJįȞı ȟį ›ȡȫȞı ›ȡțȡ ıȔȟįț įȜȢțȖȪijıȢȡ, į›Ȫ ijșȟ įȢȥȓ,
İșȝįİȓ İȔȥȧȣ ȟį ȠȒȢȡȤȞı ijșȟ ijțȞȓ ȜȑȚı ȡȞ›ȢȒȝįȣ ȓ ȜȑȚı ȘıȤȗįȢțȡȫ ȗȤįȝțȬȟ;" 1) 6 men, working together, can finish a job in 2 h 20 min. If 3 men leave after
one hour, how long will it take the remaining men to complete the job?
Ǻ›ȑȟijșIJș:
ƠljDž ƼLjĵNjĶnj, ĵNJǍLJĶǔNJLjĸĴnj ĂĴǂȽ, ÛNJNjNJǔLj LjĴ ĸĶLJĶDžǕķNJǍLj ĂDžĴ ĵNJǍLJĶDžƼ ķĶ 2 ǕNjĶnj džĴDž
į) ǺȜȢțȖȪijıȢș ș ȡȞ›ȢȒȝį, ȗțįijȔ įȟijțȜįȚțIJijȬȟijįȣ ȞȔį ȡȞ›ȢȒȝį Ȟı Ȓȟį ȘıȤȗȑȢț
20 LJĶ›ĸƼ. ƧLj NJDž ĸNjĶDžnj ĶǁdžĴĸĴLJĶȽǏNJǍLj ĂĶĸƼ Ĵ›Ǔ ĂȽĴ ǕNjĴ, ›ǓķNJ DŽĴ ǎNjĶDžĴķĸNJǔLj NJDž
ȗȤįȝțȑ ȞıțȬȟıijįț ș ijțȞȓ (Ȝįijȑ 4 €, ›ȡȤ ıȔȟįț ș İțįĴȡȢȑ ijȡȤȣ). ĶLjĴ›NJĂĶȽLjĴLjĸĶnj ǁDžĴ LjĴ NJLJNJdžLJǃNjǕķNJǍLj ĸǃ ĵNJǍLJĶDžƼ;
Ȗ) Ǽșȝįİȓ, įĴįțȢȬȟijįȣ: ȜȪIJijȡȣ 1 ȡȞ›ȢȒȝįȣ – ȜȪIJijȡȣ 1 ȘıȤȗįȢțȡȫ ȗȤįȝțȬȟ = 4 €.
2) Two mechanics take 4 hours to repair a car. If each of them worked alone,
ȗ) DzȢį ȡț 5 ȡȞ›ȢȒȝıȣ ȜȡIJijȔȘȡȤȟ 62,50 €, ȡ›Ȫijı ș ȡȞ›ȢȒȝį ȜȡIJijȔȘıț 12,5 € Ȝįț one of them could do the job in 1 hour less time than the other. How long
ȜȑȚı ȘıȤȗȑȢț ȗȤįȝțȑ ȜȡIJijȔȘıț 8,5 €. would it take the slower one to complete the job alone? Express your answer
to the nearest tenth of an hour.
ĬȢȑĴȡȟijįȣ įȤijȑ İıȟ ȚȒȝȧ ȟį ›įȢįIJijȓIJȧ ijȡȟ IJȥȡȝįIJijțȜȪ, ijȡȟ Ȥ›ȡȥȪȟİȢțȡ.
ĭȒȝȧ į›ȝȑ ȟį ı›țIJșȞȑȟȧ ›ȪIJȡ İȫIJȜȡȝȡ ıȔȟįț ȟį ȜįijįIJȜıȤȑIJȡȤȞı ›ȢȡȖȝȓȞįijį, ¨ǔNJ ĂǃǎĴLjDždžNJȽ DŽƽLJNJǍLj 4 ǕNjĶnj ǁDžĴ LjĴ Ķ›DžķdžĶǍƼķNJǍLj ƽLjĴ ĴǍĸNJdžȽLjǃĸNJ. ƧLj NJ džĴDŽƽ-
›ȡȤ ȟį įȟijįȟįȜȝȡȫȟ IJȤȟȚȓȜıȣ "›ȢįȗȞįijțȜȡȫ ȜȪIJȞȡȤ", ȗțįijȔ Țį ›ȢȒ›ıț ȟį ĴȡȢijȬ- LjĴnj ĸNJǍnj ĵNJǔLJĶǍĶ ĂǓLjNJnj ĸNJǍ, NJ ƽLjĴnj DŽĴ ǎNjĶDžĴǂǓĸĴLj ĂȽĴ ǕNjĴ LJDžǁǓĸĶNjNJ Ĵ›Ǔ ĸNJLj ƼLJLJNJ.
ƳǓķNJ ǎNjǓLjNJ DŽĴ ǎNjĶDžĴǂǓĸĴLj NJ ›DžNJ ĴNjǁǓnj ǁDžĴ LjĴ NJLJNJdžLJǃNjǕķĶDž ĸǃ ĵNJǍLJĶDžƼ ĂǓLjNJnj ĸNJǍ;
IJȡȤȞı ijțȣ ıȜĴȧȟȓIJıțȣ Ȟı ›ıȢțȡȢțIJȞȡȫȣ Ȝįț IJȤȞȖȑIJıțȣ, ›ȡȤ Ȟȑȝȝȡȟ Țį į›ȡ›ȢȡIJį-
ȟįijȡȝȔȘȡȤȟ, ›įȢȑ Țį ȖȡșȚȡȫȟ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ. ǶIJȡ ›ȢȡȥȧȢȑȞı IJı ȖįȚȫijıȢıȣ Ȝįț SingaporeMath.com
IJȤȟȚıijȪijıȢıȣ Ȓȟȟȡțıȣ Ȝįț İțįİțȜįIJȔıȣ, ijȪIJȡ ›țȡ İȫIJȜȡȝȡ ıȔȟįț ȟį ĴijțȑȠȡȤȞı
"›ȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį". Ȇț ›įȢįİȡIJțįȜȒȣ įIJȜȓIJıțȣ ›ȡȤ įĴȡȢȡȫȟ ıȢȗȑijıȣ Ȝįț ȥȢȪȟȡ į›ȡ›ıȢȑijȧIJșȣ
ıȟȪȣ ȒȢȗȡȤ Ȝ.ȝ›. ıȔȟįț ȥȢȓIJțȞıȣ ȗțįijȔ ıȠįIJȜȡȫȟ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ IJı ›ȢȡȖȝȓȞįijį (IJȤ-
ȇįȢįijșȢıȔIJijı Ȫijț ijį ›ȢȡȗȢȑȞȞįijį IJ›ȡȤİȬȟ ǼȤijțȜȬȟ ȥȧȢȬȟ: ǿȇǺ, ȃ. ǻȢı-
ȟȓȚȧȣ) ıȠțIJȬIJȧȟ.
ijįȟȟȔįȣ, ȆȝȝįȟİȔįȣ Ȝįț ijșȣ Dz›ȧ Ǻȟįijȡȝȓȣ, ›ȡȤ įȜȡȝȡȤȚȡȫȟ ijȡ įȞıȢțȜȑȟțȜȡ ›ȢȪ-
ȃșȟ ȒȥȡȤȞı, ȪȞȧȣ, įȤijį›ȑijıȣ Ȫijț įȟį›įȢțIJijȡȫȟ ›ȢįȗȞįijțȜȒȣ ȜįijįIJijȑIJıțȣ.
ijȤ›ȡ, ›ȢȡIJĴȒȢȡȤȟ IJijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ ijȧȟ șȝțȜțȬȟ 7-15 ıijȬȟ (ǼșȞȡijțȜȪ - ȞȒȥȢț ijș İțȜȓ
ĭį į›įțijȡȫIJįȞı į›Ȫ ijȡȤȣ ijıȥȟȔijıȣ ȟį İȡȤȝıȫȡȤȟ įȜįijȑ›įȤIJijį Ȝįț ȞȑȝțIJijį Ȟı
Ȟįȣ Ǻǰ ȂȤȜıȔȡȤ) ijıȢȑIJijțȡ ĴȑIJȞį ȞįȚșȞįijțȜȬȟ ıȟȟȡțȬȟ, įȝȝȑ IJı ›ȡȝȫ ȞțȜȢȪ Ȗȑ-
IJijįȚıȢȪ ȢȤȚȞȪ!
Țȡȣ Ȝįț, Ȝįijȑ ȜįȟȪȟį, İȔȥȧȣ ijțȣ į›ȡİıȔȠıțȣ ›ȡȤ ıȞıȔȣ ȘșijȑȞı (ȖȝȒ›ı ›.ȥ. ǽȤȜȝıȔİțį
ǽİȬ IJȤȟșȚȔȘȡȤȞı ȟį İıȥȪȞįIJijı Ȫijț ijȡ ȥȢȡȟțȜȪ İțȑIJijșȞį ijȡ ȡ›ȡȔȡ ȞıȝıijȑȞı ıȔȟįț
ĬıȧȞıijȢȔį)11. dzijIJț, ıȔȟįț ›țȡ ıȫȜȡȝȡ IJijį İțȜȑ ijȡȤȣ ›ȢȡȗȢȑȞȞįijį ȟį ıȟijȑȠȡȤȟ Ȝįț
"›ȝȓȢȧȣ İțįțȢıijȪ", İșȝįİȓ ȜįijįȟȒȞıijįț ȡȞȡțȪȞȡȢĴį ș ıȢȗįIJȔį IJijȡ İțȑIJijșȞį įȤijȪ.
ǼıȥȪȞįIJijı ȞȑȝțIJijį Ȫijț Ȫȝȡț İȡȤȝıȫȡȤȟ ȡȞȡțȪȞȡȢĴį, Ȟı ijșȟ Ȕİțį į›ȡİȡijțȜȪijșijį.
11
ǼȬIJijı IJı ȞȔį Ȟșȥįȟȓ įȟįȘȓijșIJșȣ IJijȡ İțįİȔȜijȤȡ ijțȣ ȝȒȠıțȣ curriculum mathematics Ȝįț ȞȔį
ȁȑijț ijȒijȡțȡ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ȚıȧȢșȚıȔ ›ȢȡĴįȟȒȣ įȟ ›ȢȪȜıțijįț ›.ȥ. ȗțį Ȕİțıȣ ȞșȥįȟȒȣ
ȥȬȢį Ȝįț Țį Ȟ›ıȔijı IJı ijȡ›ȡȚıIJȔıȣ, Ȫ›ȡȤ Țį ȖȢıȔijı įȟįȝȤijțȜȒȣ ›ȝșȢȡĴȡȢȔıȣ ȗțį ijį ȇ.ȉ. ijȧȟ
›ȡȤ İȡȤȝıȫȡȤȟ ijįȤijȪȥȢȡȟį, İıȟ ıȔȟįț ȪȞȧȣ İțȪȝȡȤ ›ȢȡĴįȟȒȣ ȗțį įȟȚȢȬ›țȟș ıȢ-
ȥȧȢȬȟ įȤijȬȟ, ȜįȚȬȣ Ȝįț IJȤȟİȒIJıțȣ Ȟı ıȜ›įțİıȤijțȜȡȫȣ ȡȢȗįȟțIJȞȡȫȣ ıȟȔIJȥȤIJșȣ Ȝįț ijıȜȞș-
ȗįIJȔį, Ȫ›ȡȤ ȞȑȝțIJijį, Țį Ȟ›ȡȢȡȫIJı ȡ ȜįȚȒȟįȣ ıȢȗȑijșȣ ȟį Ȓȥıț İțįĴȡȢıijțȜȪ ȢȪȝȡ.
ȢȔȧIJșȣ ijȧȟ ȇ.ȉ. ijȡȤȣ.
 Ȇ «›ȢįȗȞįijțȜȪȣ ȜȪIJȞȡȣ» Ȝįț ȡ «ȜȪIJȞȡȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ»
Ȋį ›įȢį›ȑȟȧ Ȝįț ȪIJį ›įȢȪȞȡțį ȖȢȔIJȜıț ȜįȟıȔȣ IJı Ȫȝȡ ijȡ ĴȑIJȞį ijșȣ ȖțȖȝțȡ-
ȗȢįĴȔįȣ ıİȬ Ȝįț İıȜįıijȔıȣ, İıȟ ıȔȟįț ›ȢȡȖȝȓȞįijį "›ȢįȗȞįijțȜȡȫ ȜȪIJȞȡȤ", ıȔȟįț
ȪȞȧȣ ȥȢȓIJțȞį. ǼțİȑIJȜȡȟijįȣ ȞȪȟȡ "ȞįȚșȞįijțȜȑ ijȡȤ ›ȢįȗȞįijțȜȡȫ ȜȪIJȞȡȤ", įȤijȑ Țį
ijį ›ıijȑȠȡȤȞı ȧȣ įȟįȝșȚȓ Ȝįț ijıȥȟșijȑ; ȁįț ijț Țį ȖȑȝȡȤȞı IJijș ȚȒIJș ijȡȤȣ;
Ǻ›ȑȟijșIJș IJijȡ ıȢȬijșȞį İȔȟıț ȡ ȂıȧȟȔİįȣ ĭįȢȢįȝȔİșȣ IJijȡȟ ›ȢȪȝȡȗȡ ijșȣ 2șȣ
ȒȜİȡIJșȣ ijȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ ijȡȤ: ǼțįȗȧȟȔIJȞįijį 2ȡȤ ȁȫȜȝȡȤ Ȋǽǽ, ıȜİ. ȃįȚșȞįijțȜȓ ǻțȖȝțȡ-
ȚȓȜș, Ȍ. ǻįĴıțȑİșȣ, ĭıIJIJįȝȡȟȔȜș 2004:
«... ƯDždžNjƾ ĴLjĴĹNJNjƼ ķĸĴ ›NjNJǀLJƾĂĴĸĴ ĸNJǍ ǀDžǀLJȽNJǍ:
ƭĴĸ' ĴNjǎƾLj ĶȽLjĴDž ĵǔķdžNJLJNJ LjĴ ĵǕķĶDž džĴLjĶȽnj ƽLjĴ ķĴĹƾ NJNjDžķĂǓ ĸNJǍ "›NjNJǀLJƾĂĴĸNJnj"
džĴDž, Ǔ›ǐnj Ĵ›NJĵĶDždžLjǔĶDž ǃ ǂǐƾ, ĶȽLjĴDž ĴdžǓĂǃ ›DžNJ ĵǔķdžNJLJNJ LjĴ ĵǕķĶDž ĸNJLj NJNjDžķĂǓ džƼ-
›NJDžNJnj ›NJǍ Ķ›ĴȽNjĶĸĴDž NJĸDž ÛNJNjĶȽ LjĴ ĸNJ džƼLjĶDž.
ƶĴ "›NjNJǀLJƾĂĴĸĴ" ›NJǍ džĴĸĴķdžĶǔĴķĴ, džĴDŽĴNjƼ ǁDžĴ Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžƽnj ĴLjƼǁdžĶnj,
¨Ʃư Ǎ›NJdžNjȽLjNJLjĸĴDž ǓĸDž ĴLjĸĴLjĴdžLJNJǔLj ĸǃLj "›NjĴǁĂĴĸDždžǓĸǃĸĴ": ƲDž ›LJǃDŽǍķĂNJȽ ķĸǃ
ƵĸĴĸDžķĸDždžƾ ĶȽLjĴDž ĂDždžNjNJȽ džĴDž ĸNJ ĂƽǁĶDŽǓnj ĸNJǍnj ķǍLjƾDŽǐnj ›NJLJLJĴ›LJƼķDžNJ ĸNJǍ 25, NJDž Ăƽ-
ķĶnj ĸDžĂƽnj ĶȽLjĴDž ǀĴĸNJȽ ĴNjDžDŽĂNJȽ džĴDž ǃ ĸǍ›Dždžƾ Ĵ›ǓdžLJDžķǃ ĶȽLjĴDž ĶǔdžNJLJĴ Ǎ›NJLJNJǁȽķDžĂǃ, NJDž
ĵĶǍĸĶNjNJǀƼDŽĂDžĶnj ĶljDžķǕķĶDžnj ƽǎNJǍLj ĴdžƽNjĴDžĶnj NjȽǂĶnj džĴDž ǁĶLjDždžƼ NJDž ›NjƼljĶDžnj ĵĶLj Ĵ›ĴDž-
ĸNJǔLj ǎNjƾķǃ ĴNjDžDŽĂNJĂǃǎĴLjƾnj.
ƣLJNJ ĴǍĸǓ ĸNJ "ƽǁdžLJǃĂĴ" ķǍLjĸĶLJƽķĸǃdžĶ ǎǐNjȽnj ȽǎLjNJnj ĸǔǏǃnj. ƩȽLjĴDž ›NjNJĸDžĂǓĸĶNjĴ
"ĸĴ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƼ ĸǃnj Ăǃ ›NjĴǁĂĴĸDždžǓĸǃĸĴnj", ǕķĸĶ LjĴ ĶÛĶĵǕķNJǍLj ĶǍǎƼNjDžķĸĴ NJDž ĂĴ-
DŽǃĸƽnj ĸDžnj ǀĴķDždžƽnj ƽLjLjNJDžĶnj. ƣķNJDž ›NjNJǎǐNjƾķNJǍLj ›ĴNjĴ›ƽNjĴ, DŽĴ ĴLjĸDžĂĶĸǐ›ȽķNJǍLj,
DŽĶǐNjǃĸDždžƼ ĶljNJ›LJDžķĂƽLjNJDž, ĸDžnj ĵǍķdžNJLJȽĶnj ĸǃnj (›NjĴǁĂĴĸDždžƾnj) ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƾnj ǂǐƾnj....»
™ ȃıijȢȓIJıțȣ IJijȡȟ "›ȢįȗȞįijțȜȪ ȜȪIJȞȡ" Ȝįț IJijȡȟ ȜȪIJȞȡ ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ
Ȋȡ ı›ȪȞıȟȡ ›įȢȑİıțȗȞį İȔȟıijįț IJijȡ GAP12, Ȟı IJȜȡ›Ȫ ȟį ȜįijįȟȡȓIJȡȤȟ ȡț Ȟį-
ȚșijȒȣ ijțȣ İțįĴȡȢȒȣ ijȡȤ "›ȢįȗȞįijțȜȡȫ ȜȪIJȞȡȤ" Ȝįț ijȡȤ "ȜȪIJȞȡȤ ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ".
™ dzȥıț ȜįȟıȔȣ Ȓȟį įȝĴȑİț;
8,5 m
ƯȽĴ ķdžƼLJĴ ĂĶ ĂƾdžNJnj 8,5 m ĴdžNJǍÛƼ ķĸǃLj
džNJNjǍĹƾ ĶLjǓnj ĸNJȽǎNJǍ ĂĶ ǔǏNJnj 8 m.
8m
ƫ ǀƼķǃ ĸǃnj ķdžƼLJĴnj Ĵ›ƽǎĶDž Ĵ›Ǔ ĸNJLj ĸNJȽǎNJ 3 m.
Ʋ ĸNJȽǎNJnj ĶȽLjĴDž džƼDŽĶĸNJnj ķĸNJ ƽĵĴĹNJnj;
;
3m
ȇįȢįȝȝįȗȓ į›Ȫ Ȓȟį ȚȒȞį IJijȡ GAP
12
The Great Assessment Problems book, (GAP), Freudental Institute.
43 44 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ǺȇǺȄȊǿȉǿ (IJijȡ GAP):
82 + 32 = 64 + 9 = 73. ƩȽLjĴDž 73 = 8,544 z 8,5 m.
ơ Ķ›Ƚķǃnj, 8,52 = 72,25 z 73 = 82 + 32.
ƵĸNJLj "džǓķĂNJ ĸǐLj ĂĴDŽǃĂĴĸDždžǕLj" DŽĴ LJƽǁĴĂĶ ǓĸDž ĵĶLj ĶȽLjĴDž, ǁDžĴĸȽ ĵĶLj DžķǎǔĶDž ĸNJ
ƳǍDŽ. IJĶǕNjǃĂĴ ķĸNJ ĸNjȽǁǐLjNJ ›NJǍ NJNjȽǂĶDž ǃ ķdžƼLJĴ ĂĶ ĸNJLj ĸNJȽǎNJ džĴDž ĸNJ ƽĵĴĹNJnj.
ƵĸNJLj "›NjĴǁĂĴĸDždžǓ džǓķĂNJ" ǓĂǐnj ĶȽLjĴDž!
ıDžĴĸȽ: 82 + 32 = 64 + 9 = 73 džĴDž: 73 = 8,544 # 8, 5 m.
ƶĴ ĴNjǎDždžƼ ĵĶĵNJĂƽLjĴ ĴĹNJNjNJǔLj ĵĶdžĴĵDždžNJǔnj ĴNjDžDŽĂNJǔnj ĂĶ ƽLjĴ ĂǓLjNJ ĵĶdžĴĵDždžǓ ǏǃĹȽNJ.
ƧLj DŽƽLJĴĂĶ ĂĶǁĴLJǔĸĶNjǃ ĴdžNjȽǀĶDžĴ DŽĴ ĸǃ ĵȽLjĴĂĶ ĂĶ ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĴ ĵĶdžĴĵDždžƼ ǏǃĹȽĴ.
ƵĸNjNJǁǁǍLJNJ›NJDžNJǔĂĶ LJNJDž›ǓLj ķĸNJ ǏǃĹȽNJ ĸǐLj ĵĶdžƼĸǐLj.
ȉijȡȟ "ȜȪIJȞȡ ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ" ijį ıȤȚȫȗȢįȞȞȞį ijȞȓȞįijį įȟijțIJijȡțȥȡȫȟ įȜȢț-
ȖȬȣ IJijȡȤȣ įȢțȚȞȡȫȣ ›ȡȤ ›įȢțIJijȑȟȡȤȟ ijį ȞȓȜș ijȡȤȣ. ǺȟijȔȚıijį, IJijȡȟ "›ȢįȗȞįijțȜȪ
ȜȪIJȞȡ" İıȟ Ȟ›ȡȢȡȫȞı ȟį țIJȥȤȢțIJijȡȫȞı Ȫijț ȜȑȟȡȤȞı įȜȢțȖıȔȣ ȞıijȢȓIJıțȣ. Ȋȡ ȞȒȗı-
Țȡȣ ijșȣ įȜȢȔȖıțįȣ ıȠįȢijȑijįț į›Ȫ ijȡ ȘșijȡȫȞıȟȡ į›ȡijȒȝıIJȞį. Dzȝȝıȣ ›.ȥ. ȡț ȞıijȢȓ-
IJıțȣ ijȧȟ ȇȡȝțijțȜȬȟ ȃșȥįȟțȜȬȟ Ȝț ȑȝȝıȣ ijȧȟ ıȢıȤȟșijȬȟ ǻțȡȝȪȗȧȟ.
Ǻȣ į›ȡİıȥijȡȫȞı ȝȡț›Ȫȟ Ȫijț IJijȡȟ "›ȢįȗȞįijțȜȪ ȜȪIJȞȡ" İıȟ țIJȥȫıț ijȡ ȇȤȚįȗȪ-
Ȣıțȡ ĭıȬȢșȞį, įȝȝȑ țIJȥȫıț "›ıȢȔ›ȡȤ" ijȡ ȇȤȚįȗȪȢıțȡ ĭıȬȢșȞį Ȝț Ȫijț ȡ ijȡȔȥȡȣ Ȟįȣ
İıȟ ıȔȟįț ȜȑȚıijȡȣ IJijȡ ›ȑijȧȞį, įȝȝȑ "›ıȢȔ›ȡȤ" ȜȑȚıijȡȣ.
Ȋį ›ȢȡȖȝȓȞįijį ›ȡȤ IJȤȟșȚȔȘȡȤȞı ȟį ȡȟȡȞȑȘȡȤȞı ›ȢȡȖȝȓȞįijį "›ȢįȗȞįijțȜȡȫ
ȜȪIJȞȡȤ", İıȟ ›įȫȡȤȟ ȟį ıȔȟįț Ȝț įȤijȑ ȗıȞȑijį ›ȢȡIJıȗȗȔIJıțȣ, IJȤȞȖȑIJıțȣ, ›įȢįİȡȥȒȣ.
Ȋȡ ›įȢį›ȑȟȧ ȚȒȞį ›ıȢțȒȥıijįț IJijȡ GAP, ȧȣ ›įȢȑİıțȗȞį Ȫ›ȡȤ ȡț ȞįȚșijȒȣ:
"›Njƽ›ĶDž LjĴ ĶȽLjĴDž ›NjNJķĶdžĸDždžNJȽ ǁDžĴĸȽ ķĶ ĂȽĴ NjĶĴLJDžķĸDždžƾ džĴĸƼķĸĴķǃ, ĸĴ Ăƾdžǃ ĵȽLjNJLjĸĴDž
Ǎ›Ǔ ›NjNJķƽǁǁDžķǃ, NJ›ǓĸĶ ķǐķĸƾ Ĵ›ƼLjĸǃķǃ ĶȽLjĴDž ǓĸDž NJ ĸNJȽǎNJnj ĶȽLjĴDž džƼDŽĶĸNJnj".
ǻȒȖįțį ȜįȟıȔȣ İıȟ ȥȢșIJțȞȡ›ȡțıȔ ijȒijȡțıȣ ȞıȚȪİȡȤȣ ȗțį ȟį İıț įȟ ȡ ijȡȔȥȡȣ ıȔȟįț
ȜȑȚıijȡȣ. ȋ›ȑȢȥȡȤȟ, ıȤijȤȥȬȣ, ijį ıțİțȜȑ ȟȓȞįijį Ȝįț ijį įȝĴȑİțį, ›ȡȤ ȜȑȟȡȤȟ ijș
İȡȤȝıțȑ Ȟįȣ ›ıȢȔĴșȞį... DzȢį ijȡ Ȫȝȡ ȚȒȞį İıȟ ıȔȟįț ȖȗįȝȞȒȟȡ į›Ȫ ijȡȟ "›ȢįȗȞįijț-
ȜȪ ȜȪIJȞȡ", Ȟı ijșȟ Ȓȟȟȡțį Ȫijț İıȟ Ȓȥıț ›ȢįȜijțȜȓ ıĴįȢȞȡȗȓ.
ȃȔį įijȤȥȓȣ ›ȢȡIJ›ȑȚıțį ȜįijįIJȜıȤȓȣ Ȥ›ȡijȔȚıijįț ›ȢįȗȞįijțȜȬȟ ȗıȧȞıijȢțȜȬȟ
›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ Ȟı ȞıȗȒȚș ›ȡȤ İțȟȪijįȟ Ȥ›Ȫ ›ȢȡIJȒȗȗțIJș Ȥ›ȓȢȥįȟ IJijȡ, ȜįijįȢȗșȞȒȟȡ
›țį, ȖțȖȝȔȡ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ Ȋıȥȟ. ȜįijıȤȚ. ǻǰ ȂȤȜıȔȡȤ, ȆǽǼǻ 1998.13
13
ǻȝȒ›ı IJȥıijțȜȪ ȑȢȚȢȡ: ȈȔȘȡȣ Ĭ. "ȇıȢȔ›ȡȤ ĬıȧȞıijȢȔį!", ›ıȢțȡİțȜȪ ȃįȚșȞįijțȜȓ ȇįțİıȔį,
ıȜİ. ȃǺĭǿȃǺȊȀȁǿ ǻȀǻȂȀȆĭǿȁǿ, Ȍ. ǻįĴıțȑİșȣ, ijıȫȥȡȣ 5, ȃȑțȡȣ 1999.
 Ȇ «›ȢįȗȞįijțȜȪȣ ȜȪIJȞȡȣ» Ȝįț ȡ «ȜȪIJȞȡȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ» 45
ǽȜıȔ ȖȢȔIJȜįȞı ıȜĴȧȟȓIJıțȣ, Ȫ›ȧȣ ȡț ›įȢįȜȑijȧ:
¨ȽLjĶĸĴDž NJNjDŽNJǁǕLjDžNJ ĸNjȽǁǐLjNJ ĂĶ džƼDŽĶĸĶnj ›LJĶǍNjƽnj 3,7 r 0,05 džĴDž 8,9 r 0,05 ƾ ǓĸDž
ǃ ĵDžƼķĸĴķǃ x ĶȽLjĴDž (ĴdžNjDžǀǕnj) ĸĴ 2/3 ĸǃnj y, ›NJǍ ǓĂǐnj ĵȽLjNJLjĸĴDž LjĴ ĶȽLjĴDž ›ĶNjȽ›NJǍ ĸǓ-
ķNJ ƾ ǓĸDž DžķNJķdžĶLJƽnj ĸNjĴ›ƽǂDžNJ ƽǎĶDž ›LJƼǁDžĶnj ›LJĶǍNjƽnj (ȽķĶnj ĂĶLj ǓĂǐnj ›ĶNjȽ›NJǍ ĸǓķNJ)…
ȃįȚșȞįijțȜȑ ǻǰȂȤȜıȔȡȤ Ȋıȥȟ. ȜįijıȤȚ., ȆǽǼǻ 1998,
IJ. 54, įIJȜ. ǻǰ ȡȞ. 1, 2 Ȝįț IJ. 71
ȊȔȚıijįț ȖȒȖįțį ijȡ ıȢȬijșȞį: ȉı Ȓȟį ȡȢȚȡȗȬȟțȡ ijȢȔȗȧȟȡ țIJȥȫıț ijȡ ȇȤȚįȗȪȢıțȡ
ĭıȬȢșȞį. ȉı Ȓȟį ›ıȢȔ›ȡȤ ȡȢȚȡȗȬȟțȡ, Țį țIJȥȫıț ijȡ "ȇıȢȔ›ȡȤ ȇȤȚįȗȪȢıțȡ ĭıȬȢșȞį;"
ȁįț ›ȡțȡ ıȔȟįț įȤijȪ (›ıȢȔ›ȡȤ); ȇȬȣ İșȝȬȟȡȤȞı Ȫijț İȫȡ ȞȓȜș ıȔȟįț ȔIJį, Ȝįț ijįȤijȪ-
ȥȢȡȟį ȝȒȞı Ȫijț ıȔȟįț ›ıȢȔ›ȡȤ ijȪIJȡ; ȉijȡ ›ıȢȔ›ȡȤ țIJȡIJȜıȝȒȣ ijȢį›ȒȘțȡ, ȡț ȖȑIJıțȣ Țį
ıȔȟįț ›įȢȑȝȝșȝıȣ ȓ ›ıȢȔ›ȡȤ ›įȢȑȝȝșȝıȣ;
Ȇț ›ȢȡIJıȗȗȔIJıțȣ ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȡȫȟijįț ȗțį ijșȟ ›ıțȢįȞįijțȜȓ ı›ıȠıȢȗįIJȔį ›įȢįijș-
ȢȓIJıȧȟ Ȝįț İıİȡȞȒȟȧȟ. Ǽıȟ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ȗȔȟȡȤȟ į›ȡİıȜijȒȣ IJı ȚıȧȢșijțȜȪ ı›Ȕ›ıİȡ,
Ȫ›ȧȣ ›.ȥ. IJı ›ȢȑȠıțȣ ȞıijįȠȫ İȫȡ ıȤȚȤȗȢȑȞȞȧȟ ijȞșȞȑijȧȟ, Ȫ›ȡȤ ijȡ į›ȡijȒȝıIJȞį
ıȔȟįț Ȝįț ›ȢȒ›ıț ȟį ıȔȟįț ȞȡȟįİțȜȪ.
™ ǼțįȚıȞįijțȜȒȣ ıȢȗįIJȔıȣ į›Ȫ ijȡȟ "›ȢįȗȞįijțȜȪ ȜȪIJȞȡ"
Ȏȣ ȝįȪȣ IJȤȟșȚȔȘȡȤȞı ȟį ›įȔȢȟȡȤȞı ȜȑȚı ȟȒį țİȒį, ȟį ijș ȞıȗıȟȚȫȟȡȤȞı Ȝįț ȟį
Ȥ›ıȢȖȑȝȡȤȞı. ĭȤȞșȚıȔijı ijį "›ȢįȗȞįijțȜȑ" ›ȢȡȖȝȓȞįijį ›ȡȤ ȜįijįIJȜıȤȑIJijșȜįȟ ›Ȣȡȣ
ijțȞȓȟ ijȡȤ 4ȡȤ ȚȒȞįijȡȣ ijȧȟ ȗıȟțȜȬȟ ıȠıijȑIJıȧȟ ȓ ijțȣ ıȢȧijȓIJıțȣ įȟȡțȥijȡȫ ijȫ›ȡȤ ›ȡȤ
ıțIJȓȗįȗı ș "ȞıijįȢȢȫȚȞțIJș ǺȢIJȒȟș".
Ȅį ıțIJȑȗȡȤȞı ›ȢȡȖȝȓȞįijį įȟȡțȥijȡȫ ijȫ›ȡȤ, ›ȡȤ Șșijȡȫȟ IJȜȒȦș, ȜȢȔIJș, ȝȓȦș
į›ȡĴȑIJıȧȟ Ȝ.į., ȪȞȧȣ "Ȟı ȢȒȗȡȤȝį". Ȅį ijį ıȟIJȧȞįijȬIJȡȤȞı IJijį ȇȢȡȗȢȑȞȞįijį
ȉ›ȡȤİȬȟ Ȟįȣ Ȝț Ȫȥț ȟį țIJȡ›ıİȬIJȡȤȞı ijį ›ȑȟijį, ›ıțȢįȞįijțȘȪȞıȟȡț Ȟı ijȡ ȞȒȝȝȡȟ
ijșȣ ıȜ›įȔİıȤIJȓȣ Ȟįȣ.
Ǽıȟ ȠȒȢȧ įȟ ›ȢȒ›ıț ȟį ȗıȝȑIJȧ ȓ ȟį ȜȝȑȦȧ Ȫijįȟ İțįȖȑȘȧ ȑȢȚȢį ›ȡȤ ›ıȢț-
ȗȢȑĴȡȤȟ "›ȢȧijȪijȤ›ıȣ" İțİįȜijțȜȒȣ İțıȢȗįIJȔıȣ IJı Ȝȑ›ȡțıȣ ijȑȠıțȣ Ȫ›ȡȤ ȡ ȜįȚșȗșijȓȣ
İȔȟıț ijȡ ıȢȒȚțIJȞį, ș ǽȝıȟȔijIJį Ȟı Ȟțį ıȫIJijȡȥș ıȢȬijșIJș ›ȢȡȥȧȢȑ Ȟ›ȢȡIJijȑ, Ȫȝį ijį
›įțİȑȜțį IJȤȞȞıijȒȥȡȤȟ, İȡȤȝıȫȡȤȟ Ȥ›ȑȜȡȤį, ȡ ȄțȜȡȝȑȜșȣ Ȝȑȟıț ›ȢȬijȡȣ ijșȟ "įȟį-
ȜȑȝȤȦș", ijșȟ įȟįȜȡțȟȬȟıț IJijșȟ ijȑȠș, Ȫȝȡț ȜįijįȝįȖįȔȟȡȤȟ, ›įȔȢȟȡȤȟ ›ȢȪȚȤȞį İȡȤ-
ȝıțȑ ȗțį ijȡ IJ›Ȕijț, ȥijȤ›ȑ ijȡ ȜȡȤİȡȫȟț Ȝįț ȡ ȜįȚșȗșijȓȣ į›ȡȥȧȢıȔ ıȤijȤȥțIJȞȒȟȡȣ, Ȫ-
›ȧȣ Ȝįț ijį ›įțİȑȜțį.
ǿ įȝȓȚıțį ȪȞȧȣ ıȔȟįț įȝȝȡȫ! Ǽıȟ ȒȥȡȤȟ Ȫȝȡț ȡț ȞįȚșijȒȣ Ȕİțıȣ İȤȟįijȪijșijıȣ, ȡȫ-
ijı Ȕİțȡ Ȥ›ȪȖįȚȢȡ, ȡȫijı Ȕİțį ȪȢıȠș ȗțį ȞȑȚșIJș. Ȇț țIJȡȢȢȡ›Ȕıȣ ›ȡȤ ›ȢȒ›ıț ȟį ȜȢį-
ijȓIJıț ȡ ȜįȚșȗșijȓȣ IJijșȟ ijȑȠș ıȔȟįț ›ȡȝȫ ȝı›ijȒȣ.
46 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
Ȋȡ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ ijșȣ İțİįIJȜįȝȔįȣ Ȝįț ijȧȟ ıȢȗįIJțȬȟ IJijșȟ ijȑȠș ıȔȟįț IJȤȟȓȚȧȣ ȡ
ȜȢțIJțȞȪijıȢȡȣ ›įȢȑȗȡȟijįȣ ›ȡȤ ȜįȚȡȢȔȘıț ijșȟ ı›țijȤȥȔį ijșȣ İțİįȜijțȜȓȣ ›ȢȑȠșȣ, ȗțįijȔ
ȜįȚȡȢȔȘıț ijȡ Ȝįijȑ ›ȪIJȡ Țį ȜțȟȓIJıț ijȡ ıȟİțįĴȒȢȡȟ ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ Ȝįț Țį ijȡȤȣ ıȟıȢ-
ȗȡ›ȡțȓIJıț.
ȇįȢȡȤIJțȑȘıijįț IJijȡ ȑȢȚȢȡ: Mathematics education and assessment, Heleen
Verhage & Jan de Lange, Freudenthal Institute ș ıȠȓȣ İȢįIJijșȢțȪijșijį IJijį ›ȝįȔIJțį
›ȢȡȗȢȑȞȞįijȡȣ "įȟıȠȑȢijșijșȣ ȞȑȚșIJșȣ" (independent learning):
ƪǃĸĶȽĸĴDž Ĵ›Ǔ ĂĴDŽǃĸƽnj (ĶLjLjNJĶȽ ĂĴDŽǃĸƽnj ¨ǃĂNJĸDždžNJǔ) LjĴ ĂĶLJĶĸƾķNJǍLj ĴLj ǓLJĴ ĸĴ
ĴǍǁƼ ƽǎNJǍLj ȽĵDžNJ ķǎƾĂĴ (ĂNJNjĹƾ). ¨ȽLjNJLjĸĴDž ĂĶĸNjƾķĶDžnj ĂƾdžNJǍnj, ›LJƼĸNJǍnj, Ķ›DžĸNjƽ›Ķ-
ĸĴDž ǃ ǎNjƾķǃ Ǎ›NJLJNJǁDžķĸǕLj džĴDž ĴLjĴdžĴLJǔ›ĸNJǍLj ĂȽĴ ǁNjĴĂĂDždžƾ ĶljƼNjĸǃķǃ ĂƾdžNJǍnj -
›LJƼĸNJǍnj. ƫ ķǍǁǁNjĴĹƽĴnj ķǃĂĶDžǕLjĶDž ǓĸDž ǎNjĶDžƼǂĶĸĴDž DžĵDžĴȽĸĶNjǃ ĹNjNJLjĸȽĵĴ džĴDž NJNjǁƼLjǐ-
ķǃ Ĵ›Ǔ ĸNJLj ĵƼķdžĴLJNJ, ǓĸDž ķǃĂĴķȽĴ ƽǎĶDž ǃ ĵDžĶNjǁĴķȽĴ džĴDž ǓǎDž ĸNJ Ĵ›NJĸƽLJĶķĂĴ džĴDž ǓĸDž
ĶNjǁĴķȽĶnj Ǔ›ǐnj ǃ ›ĴNjĴ›ƼLjǐ ĶȽLjĴDž ǎNjNJLjNJǀǓNjĶnj.
ǽİȬ ȝȡț›Ȫȟ ijȔȚıijįț Ȝįț ›ȢȡȖȝșȞįijțIJȞȪȣ: Ȋį įIJĴȤȜijțȜȑ ›țıIJȞȒȟį ›ȢȡȗȢȑȞȞį-
ijį IJ›ȡȤİȬȟ Ȟįȣ, ›Ȭȣ Țį IJȤȞ›ıȢțȝȑȖȡȤȟ "İțįȚıȞįijțȜȒȣ ıȢȗįIJȔıȣ" Ȫ›ȧȣ ›.ȥ. ș ›į-
Ȣį›ȑȟȧ ȓ įȤijȒȣ ›ȡȤ ›ıȢțȒȥȡȟijįț IJijȡ Ǽǽȇȇȉ (ǼțįȚıȞįijțȜȪ ǽȟțįȔȡ ȇȝįȔIJțȡ ȇȢȡ-
ȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ)14.
ǽ›ȔIJșȣ, ș ›įȢį›ȑȟȧ ›ȢȡIJȒȗȗțIJș ijșȣ ȞįȚșIJțįȜȓȣ İțįİțȜįIJȔįȣ ›įȔȢȟıț ȧȣ İı-
İȡȞȒȟș ijșȟ ȡȝȪȦȤȥș IJȤȞȞıijȡȥȓ ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ. Ȇ ĴȪȖȡȣ, ȪȞȧȣ, ȗțį ijȡ ȑȗȟȧIJijȡ, ijȡ
›įȢȑȠıȟȡ, ijȡ "İȫIJȜȡȝȡ" ȓ Ȝįț įİțȑĴȡȢȡ ȚȒȞį (ijț Ȟįȣ ȟȡțȑȘıț ijȡ IJȥȓȞį ijȧȟ įȤ-
ȗȬȟ;) Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ȡİșȗȓIJıț įȢȜıijȡȫȣ IJı įİȢȑȟıțį Ȝț ȒijIJț, ıȟȬ Ȝȑ›ȡțȡț ›ȢȪȚȤȞȡț
ȞįȚșijȒȣ Țį "ijȢįȖȓȠȡȤȟ ȜȡȤ›Ȕ", Ȝȑ›ȡțȡț ȑȝȝȡț Țį ȜȢȤĴijȡȫȟ Ȝįț Țį įİțįĴȡȢȓIJȡȤȟ,
ıȜȞıijįȝıȤȪȞıȟȡț ijțȣ ıȤȜįțȢȔıȣ ȗțį "ȜȑȝȤȦș Ȝįț į›ȪȜȢȤȦș" ›ȡȤ ›ȢȡIJĴȒȢıț ș ȡȞį-
İȡIJȤȟıȢȗįijțȜȓ ıȢȗįIJȔį. Ȇ įȟijȔȝȡȗȡȣ, ȖȒȖįțį, ıȔȟįț Ȫijț ȡȫijȧȣ ȓ ȑȝȝȧȣ İıȟ Țį ı-
ȟıȢȗȡ›ȡțȡȫȟijįȟ Ȝȑijȧ į›Ȫ ȡ›ȡțıIJİȓ›ȡijı İțİįȜijțȜȒȣ IJȤȟȚȓȜıȣ.
Ȋȡ Ȓȟį ȘȓijșȞį, ȝȡț›Ȫȟ, ıȔȟįț ijȡ ijț Țį İțİȑȠȡȤȞı. ȇȡțį ›ȢȡȖȝȓȞįijį, "›ȢįȗȞį-
ijțȜȑ" ȓ ijıȥȟșijȑ; Ȋȡ ȑȝȝȡ ȘȓijșȞį ıȔȟįț ijȡ ›Ȭȣ Țį ijȡ İțİȑȠȡȤȞı. ȉijį ı›ȪȞıȟį İȫȡ
ȜıĴȑȝįțį ȜįijįȗȢȑĴȡȟijįț ›ıȢț›ijȬIJıțȣ įijıȝȬȟ, įIJįĴȬȟ Ȝįț ȝįȟȚįIJȞȒȟȧȟ ȝȫIJıȧȟ
IJı įȝȗıȖȢțȜȑ Ȝįț ȗıȧȞıijȢțȜȑ ȚȒȞįijį IJı ȇȢȡȗȢȑȞȞįijį ȉ›ȡȤİȬȟ ›ȡȤ įȜȡȝȡȤȚȡȫȟ
ijȡ ǼȤijțȜȡıȤȢȧ›įȨȜȪ Ȝįț ǺȞıȢțȜȑȟțȜȡ ›ȢȪijȤ›ȡ. ȇȢȪijȤ›ȡ, ›ȡȤ ȡ ȑȟıȞȡȣ ijȡȤ ıȜ-
IJȤȗȥȢȡȟțIJȞȡȫ IJ›ȢȬȥȟıț Ȝįț ›Ȣȡȣ ijș ȥȬȢį Ȟįȣ.
14
ȉijȡ Ǽǽȇȉȉ IJijșȟ ıȟȪijșijį ȗțį ijțȣ İțįȚıȞįijțȜȒȣ ıȢȗįIJȔıȣ Ȥ›ȑȢȥıț IJijțȣ ›ȢȡijıțȟȪȞıȟıȣ Ȟı-
ijįȠȫ ijȧȟ ȑȝȝȧȟ Ȝįț ȞȔį ıȢȗįIJȔį ȗțį ijșȟ Ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ, ș ȡ›ȡȔį Șșijȑ į›Ȫ ȞįȚșijȒȣ ȟį Ȟıȝı-
ijȓIJȡȤȟ ȦįȝȞȡȫȣ ijȡȤ ȀȬȖ Ȝįț ȟį ijȡȤȣ ›įȢȡȤIJțȑIJȡȤȟ IJijșȟ ijȑȠș! ǺȟįȢȧijțȒȞįț įȟ ȒȥȡȤȟ İȡ-
ȜțȞįIJijıȔ ›ıțȢįȞįijțȜȑ ȡț ıȢȗįIJȔıȣ įȤijȒȣ į›Ȫ ijȡȤȣ IJȤȗȗȢįĴıȔȣ ijȧȟ ĴȤȝȝįİȔȧȟ įȤijȬȟ...

ȁǽĮǺȂǺȀȆ 3ȡ
ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ:
ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș;
ȃ ıȝıijȬȟijįȣ ȜįȟıȔȣ ȚȒȞįijį İțıȚȟȬȟ İțįȗȧȟțIJȞȬȟ, ȜįȚȬȣ Ȝįț ȖțȖȝȔį ›ȡȤ İț-
İȑIJȜȡȟijįț IJı IJȥȡȝıȔį ijșȣ ǽȤȢȬ›șȣ, ijșȣ ǺȞıȢțȜȓȣ, Țį İțį›țIJijȬIJıț Ȫijț Ȓȥıț
›ıȢțȡȢțIJijıȔ ȡ ȢȪȝȡȣ ijșȣ į›ȪİıțȠșȣ ijȪIJȡ IJijį ȚıȧȢȓȞįijį ›ȡȤ İțİȑIJȜȡȟijįț, ȪIJȡ Ȝįț
IJijțȣ įIJȜȓIJıțȣ. ǺȤijȓ ș İțį›ȔIJijȧIJș įĴȡȢȑ Ȫȥț ȞȪȟȡ ȚȒȞįijį ĬıȧȞıijȢȔįȣ, IJijį ȡ›ȡȔį
įȟįĴıȢȪȞįIJijı ıțİțȜȪijıȢį IJijȡ ı›ȪȞıȟȡ ȜıĴȑȝįțȡ, įȝȝȑ Ȝįț IJı įȝȗıȖȢțȜȑ ȚȒȞįijį,
IJijį ȡ›ȡȔį ȗȔȟȡȟijįț İıȜijȒȣ Ȝįț ȞȑȝțIJijį ıȠțIJȬȟȡȟijįț ȖįȚȞȡȝȡȗțȜȑ ȡț ›ȢįȜijțȜȒȣ
ȝȫIJıțȣ ȓ ȡț į›įȟijȓIJıțȣ İȔȥȧȣ įțijțȡȝȪȗșIJș Ȟı ijțȣ ›ȝȓȢıțȣ į›ȡİıȔȠıțȣ.
ȃ›ȡȢıȔ ijį "ȞįȚșȞįijțȜȑ İȔȥȧȣ į›ȪİıțȠș" ȟį ĴįȔȟȡȟijįț ıȤȜȡȝȪijıȢį Ȝįț ȟį ıȔȟįț
›țȡ ıȫ›ı›ijį ȗțį ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ, ȪȞȧȣ ȡİșȗȡȫȟ IJı ı›țȜȔȟİȤȟȡ İȢȪȞȡ, Ȥ›ȡȟȡȞıȫȡȟijįȣ
ijșȟ ȡȤIJȔį ijșȣ İțİįIJȜįȝȔįȣ ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ, ›ȡȤ ıȔȟįț ș ijıȜȞșȢȔȧIJș, ș įȜȢȔȖıțį,
ș ȖıȖįțȪijșijį ȗțį ijșȟ ȡȢȚȪijșijį ijȧȟ IJȤȝȝȡȗțIJȞȬȟ, ›ȡȤ ȞȪȟȡ ș į›ȪİıțȠș Ȟȑȣ İȔȟıț.
ǽ›ȔIJșȣ, İțįĴįȔȟıijįț Ȟțį ijȑIJș į›įȠȔȧIJșȣ ȞıȚȪİȧȟ ijșȣ DzȝȗıȖȢįȣ, Ȫ›ȧȣ ›.ȥ. ș
ı›ȔȝȤIJș IJȤIJijșȞȑijȧȟ Ȟı "įȟijȔȚıijȡȤȣ IJȤȟijıȝıIJijȒȣ" ȓ Ȟı "įȟijțȜįijȑIJijįIJș". ȋ›ȡIJijș-
ȢȔȘıijįț ș įȟijțȞıijȬ›țIJș ijȧȟ įIJȜȓIJıȧȟ Ȟı ›ȢįȜijțȜȒȣ ȞıȚȪİȡȤȣ. Ǽıȟ ıȔȟįț, ȪȞȧȣ, ș
›ȢįȜijțȜȓ ȝȫIJș ›ȑȟijį ș ȜįȝȫijıȢș, ȡȫijı ș ıȤȜȡȝȪijıȢș.
Ǻȣ Ȥ›ȡȚȒIJȡȤȞı Ȫijț ȗțį Ȟıȗȑȝȡ ȥȢȡȟțȜȪ İțȑIJijșȞį Țį İțİȑIJȜȡȟijįț ȞȪȟȡ ıĴįȢ-
ȞȡȗȒȣ Ȝįț ȞȒȚȡİȡț ı›ȔȝȤIJșȣ, İȔȥȧȣ ȟį İțİȑIJȜȡȟijįț į›ȡİıȔȠıțȣ Ȝįț ijıȜȞșȢȔȧIJș ijȧȟ
İțįİțȜįIJțȬȟ ı›ȔȝȤIJșȣ. ȊȪijı ș İțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ Țį į›ȡȜijȓIJıț ȥįȢį-
ȜijȓȢį İȡȗȞįijțȜȓȣ İțİįIJȜįȝȔįȣ. ȇ.ȥ. Ȟı ijȡ ›ȒȢįIJȞį ijȡȤ ȥȢȪȟȡȤ Țį ȗȔȟıijįț IJȤȟıȔ-
İșIJș IJijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ Ȫijț "ijȡ ȇȤȚįȗȪȢıțȡ ĭıȬȢșȞį țIJȥȫıț, įĴȡȫ ... ȒijIJț ȝȒȟı ijį Ȗț-
ȖȝȔį į›Ȫ ›įȝțȑ...".
48 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȇȢȒ›ıț, ȖıȖįȔȧȣ, ȟį IJșȞıțȬIJȡȤȞı Ȫijț ȞțȝȬȟijįȣ ȗțį İțİįIJȜįȝȔį į›ȡİıȔȠıȧȟ,
ȚıȧȢȡȫȞı İıİȡȞȒȟȡ Ȫijț Țį ıȟijȑIJIJȡȟijįț IJı ȇȢȡȗȢȑȞȞįijį ȉ›ȡȤİȬȟ ıȜıȔȟȧȟ ijȧȟ
ijȑȠıȧȟ, Ȫ›ȡȤ Ȟ›ȡȢȡȫȟ ȟį ȗȔȟȡȤȟ ȜįijįȟȡșijȒȣ į›Ȫ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ Ȝįț Țį ıȠȤ›șȢı-
ijȡȫȟ ijș İțȑȢȚȢȧIJș ijșȣ ȫȝșȣ.
Ĭțį ›įȢȑİıțȗȞį, ijțȣ țİțȪijșijıȣ ›įȢįȝȝșȝȡȗȢȑȞȞȧȟ Ȝįț ijțȣ țİțȪijșijıȣ ijȧȟ țIJȡ-
IJȜıȝȬȟ ijȢțȗȬȟȧȟ ijțȣ İțİȑIJȜȡȤȞı Ȝįț IJijȡ ǼșȞȡijțȜȪ Ȝįț ›ıȢțȝș›ijțȜȑ IJijșȟ Ǻǰ ĬȤ-
ȞȟįIJȔȡȤ (7ȡ ȁıĴȑȝįțȡ), İȔȥȧȣ ȖȒȖįțį į›ȡİıȔȠıțȣ! dzijIJț, ȡț ȞįȚșijȒȣ IJijș ǻǰ ĬȤȞȟį-
IJȔȡȤ, IJijșȟ ıȟȪijșijį ijȧȟ ijȢțȗȧȟȡȞıijȢțȜȬȟ įȢțȚȞȬȟ ijȧȟ 30q, 45q Ȝįț 60q, įȝȝȑ Ȝįț IJı
ȗıȧȞıijȢțȜȒȣ ıĴįȢȞȡȗȒȣ ijȡȤ ȇȤȚįȗȡȢıȔȡȤ ĭıȧȢȓȞįijȡȣ ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȡȫȟ ijșȟ țİțȪijș-
ijį ijȡȤ ȫȦȡȤȣ IJijș ȖȑIJș țIJȡIJȜıȝȡȫȣ, ȗțįijȔ "ijșȟ ȠȒȢȡȤȟ", İȔȥȧȣ ȖıȖįȔȧȣ ȟį ijșȟ ȒȥȡȤȟ
į›ȡİıȔȠıț. ǽȔȟįț, ıȠȑȝȝȡȤ, ›ȢȡĴįȟȓȣ IJijį Ȟȑijțį ijȡȤȣ, ȝȪȗȧ ijșȣ IJȤȞȞıijȢȔįȣ. Ȋȡ Ȕİțȡ
IJȤȞȖįȔȟıț ›.ȥ. Ȟı ijȡ ȑȚȢȡțIJȞį ȗȧȟțȬȟ ijȢțȗȬȟȡȤ, Ȟı ijșȟ țIJȪijșijį ijȧȟ į›Ȓȟįȟijț
›ȝıȤȢȬȟ ›įȢįȝȝșȝȡȗȢȑȞȞȡȤ, įȝȝȑ Ȝįț IJı ›ȡȝȝȑ įȝȗıȖȢțȜȑ ȚȒȞįijį, ȥȢșIJțȞȡ›ȡț-
ȡȫȞı țİțȪijșijıȣ įȢțȚȞȬȟ Ȝįț ›ȢȑȠıȧȟ İȔȥȧȣ ȟį ijțȣ ȒȥȡȤȞı į›ȡİıȔȠıț.
ȊȤȥȪȟ ȞıijįĴȡȢȑ IJı ȞțȜȢȪijıȢıȣ ijȑȠıțȣ ijȧȟ ȞıȚȪİȧȟ į›ȪİıțȠșȣ Țį İșȞțȡȤȢ-
ȗȡȫIJı ›ıȢțIJIJȪijıȢį ›ȢȡȖȝȓȞįijį IJijșȟ ȜįijįȟȪșIJș ijȧȟ ıȟȟȡțȬȟ į›Ȫ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ
Ȝįț IJijș İțȑijįȠș ijșȣ ȫȝșȣ, ›įȢȑ Țį țȜįȟȡ›ȡțȡȫIJı ijșȟ įȟįȗȜįțȪijșijį ijșȣ ijıȜȞșȢȔȧ-
IJșȣ ijȧȟ ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȡȫȞıȟȧȟ ȚıȧȢșȞȑijȧȟ Ȝįț ȞıȚȪİȧȟ.
ǼıȔijı, ›.ȥ. ijțȣ ȡİșȗȔıȣ ȗțį ijș İțİįIJȜįȝȔį ijȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ ijșȣ ĬıȧȞıijȢȔįȣ IJijșȟ Ǻǰ
ȂȤȜıȔȡȤ. ȉijȡ 3ȡ ȜıĴȑȝįțȡ (ȊȢȔȗȧȟį) ›ıȢțȒȥȡȟijįț 23 į›ȡİıȔȠıțȣ, ȡț ȡ›ȡȔıȣ ıȠįț-
Ȣȡȫȟijįț IJȥıİȪȟ Ȫȝıȣ į›Ȫ ijș İțİįȜijȒį ȫȝș. Dzȝȝį ȝȒıț ȝȡț›Ȫȟ ijȡ IJȥȡȝțȜȪ ȖțȖȝȔȡ Ȝįț
ijȡ ȖțȖȝȔȡ ijȡȤ ȜįȚșȗșijȓ Ȝįț ȑȝȝį ȡț ȡİșȗȔıȣ İțİįIJȜįȝȔįȣ. ǺȟįțȢıȔijįț ȒijIJț ȡ IJijȪȥȡȣ ijȡȤ
ȇ.ȉ. Ȝįț ijȧȟ IJȤȗȗȢįĴȒȧȟ ijȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ.15 ȉijșȟ ȡȤIJȔį İıȟ İțİȑIJȜıijįț įȤijȪ ijȡ ȖțȖȝȔȡ.
Ȇț ›ıȢțȡȢțIJijțȜȒȣ ȡİșȗȔıȣ İıIJȞıȫȡȤȟ ijș İțİįIJȜįȝȔį. ǼșȞțȡȤȢȗıȔ ›ıȢțIJIJȪijıȢį ›Ȣȡ-
ȖȝȓȞįijį IJijȡȟ ȜįȚșȗșijȓ į›Ȫ ȪIJį Ȟ›įȝȬȟıț ›.ȥ. ș ȡİșȗȔį: "ȟį İțİįȥȚıȔ ș ijȑİı ȑIJȜșIJș,
ijȡ İıȔȟį ›įȢȑİıțȗȞį Ȝįț ȟį Ȟșȟ İțİįȥȚıȔ ș ijȑİı ›įȢįijȓȢșIJș ȓ ȡț įIJȜȓIJıțȣ 5, 6, 7...".
Ȅį IJșȞıțȬIJȡȤȞı Ȫijț IJijȡ ı›Ȕ›ıİȡ ijșȣ ȞįȚșȞįijțȜȓȣ ȒȢıȤȟįȣ İıȟ ıȔȟįț İıİȡȞȒȟș
ș Ȓȟȟȡțį ijșȣ "ȒȗȜȤȢșȣ į›ȪİıțȠșȣ". ȇ.ȥ. ȡ ȊıȫȜȢȡȣ ȃțȥįșȝȔİșȣ IJijį ȃǺĭǿȃǺȊȀȁǺ
ǽȇȀȁǺȀȈǺ, ıȜİ. ȇȪȝțȣ, ›įȢįijșȢıȔ Ȫijț IJȤȟıȥȔȘıijįț İțȑȝȡȗȡȣ ȗțį ijȡ įȟ ȡț į›ȡİıȔȠıțȣ
15
Ǽıȟ ›įȔȢȟȡȤȞı ȚȒIJș ıİȬ Ȥ›ȒȢ ijșȣ ȞȔįȣ ȓ ijșȣ ȑȝȝșȣ ȑ›ȡȦșȣ. ǽ›țIJșȞįȔȟȡȤȞı, į›ȝȑ, ijș
IJȫȗȜȢȡȤIJș ȞıijįȠȫ ǺȟįȝȤijțȜȡȫ ȇȢȡȗȢȑȞȞįijȡȣ Ȝįț ȖțȖȝȔȡȤ į›' ijș Ȟțį Ȝįț į›' ijșȟ ȑȝȝș ijȧȟ
ȡİșȗțȬȟ İțİįIJȜįȝȔįȣ (›ȡȤ ›ȢȡȒȢȥȡȟijįț, IJȤȟȓȚȧȣ, į›Ȫ ijș İțİįȜijțȜȓ ıȞ›ıțȢȔį).
ȃțį ijıȜȞșȢțȧȞȒȟș įȟȑȝȤIJș Ȝįț ȑ›ȡȦș ȗțį ijș İțİįIJȜįȝȔį ijșȣ į›ȪİıțȠșȣ IJijȡ ȑȢȚȢȡ ijȡȤ
Ǻȟ. ȁįȚșȗșijȓ ijȡȤ ȇįțİįȗȧȗțȜȡȫ ijȞȓȞįijȡȣ ijȡȤ Ǻ.ȇ.ĭ. Ȝ. ǺȚ. ȌįȝȑijIJș: Ǻ›ȪİıțȠș Ȝįț ȉȥȡȝț-
Ȝȑ ȃįȚșȞįijțȜȑ, ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ 3, Ǻ›Ȣ. 2004, ǻȒȢȡțį.
 ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș; 49 50 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

Ȟı ijș ȖȡȓȚıțį Ȥ›ȡȝȡȗțIJijȬȟ ıȔȟįț ȒȗȜȤȢıȣ, Ȫ›ȧȣ ›.ȥ. ș į›ȪİıțȠș ijȧȟ Dz›ıȝ-ȌȑȜıȟ ǼıȜijȓ ȝȫIJș Ȟı ›ȝȓȢș ȖįȚȞȡȝȡȗȔį, ıȜijȪȣ ijȧȟ ȑȝȝȧȟ, ıȔȟįț Ȝįț ș ıȠȓȣ:
ȗțį ijȡ "ĭıȬȢșȞį ijȧȟ ijıIJIJȑȢȧȟ ȥȢȧȞȑijȧȟ".
Uses a numerical value for x to establish order and then ranks the corectly
ǺȜȪȞį, į›ȡİıȥȪȞįIJijı, İȔȥȧȣ ȟį Ȟ›ȡȢȡȫȞı ȟį ĴȒȢȡȤȞı įȟijȔȢȢșIJș, ȝȪȗȧ ȑ- in term of x.
ȗȟȡțįȣ, Ȫijț ș ȝȫIJș ijȡȤ DzȟijȢțȡȤ ĬȡȤȑțȝȣ IJijȡ "ȊıȝıȤijįȔȡ ĭıȬȢșȞį ijȡȤ ĮıȢȞȑij" ıȔ-
ƸNjǃķDžĂNJ›NJDžĶȽķĸĶ ĴNjDžDŽĂǃĸDždžƾ ĸDžĂƾ ǁDžĴ ĸNJ x ǁDžĴ LjĴ džĴDŽNJNjȽķĶĸĶ ĸǃ ķĶDžNjƼ džĴDž ķĸǃ ķǍ-
ȟįț IJȧIJijȓ, ı›ıțİȓ ijȡ ›įȢįİȒȥȡȟijįț ȡț ıȝȑȥțIJijȡț ȜȑijȡțȜȡț ijȡȤ ›ȝįȟȓijș ›ȡȤ ȒȥȡȤȟ LjƽǎĶDžĴ ĸNJ›NJDŽĶĸĶȽķĸĶ ķĶ ķǐķĸƾ ķĶDžNjƼ ĸDžnj ›ĴNjĴķĸƼķĶDžnj ĸNJǍ x.
ijȡ Ȥ›ȪȖįȚȢȡ ȟį ijșȟ ȜįijįȟȡȓIJȡȤȟ. dzijIJț, ȝȡț›Ȫȟ, Ȝįț ȡț ȞįȚșijȒȣ į›ȡİȒȥȡȟijįț ijșȟ
Ǽıȟ į›ȡİıțȜȟȫȡȤȟ! ȇįȢįijșȢȡȫȟ Ȝįț, ȞıijįȖįȔȟȡȟijįȣ į›Ȫ ijȡ ıțİțȜȪ IJijȡ ȗıȟțȜȪ,
țIJȥȫ Ȝȑ›ȡțȧȟ ȚıȧȢșȞȑijȧȟ, İȔȥȧȣ ȟį ȒȥȡȤȟ İțİįȥȚıȔ ijșȟ į›ȪİıțȠȓ ijȡȤȣ. ǺȤijȪ ıȔȟįț
Ȟı ijș ȖȡȓȚıțį ıȟȪȣ ›įȢįİıȔȗȞįijȡȣ į›ȡĴįȔȟȡȟijįț ȗțį ijȡȟ ȜįȟȪȟį!
ȝȡȗțȜȪ˙ ijȡ ›įȢȑȝȡȗȡ ıȔȟįț ȟį ›ȑȦȡȤȞı ıȟijıȝȬȣ ȟį İțİȑIJȜȡȤȞı į›ȡİıȔȠıțȣ, įȜȪȞį
Ȝț įȟ ȡț IJȤȟȚȓȜıȣ ijȡ ı›țijȢȒ›ȡȤȟ (Ȝįț ijȡ ı›țȖȑȝȝȡȤȟ), IJijį ›ȝįȔIJțį Ȝȑ›ȡțȡȤ Țȡȝȡȫ
ıȜIJȤȗȥȢȡȟțIJȞȡȫ ijȧȟ ȇȢ. ȉ›ȡȤİȬȟ Ȟįȣ IJijȡ ǼȤijțȜȡıȤȢȧ›įȨȜȪ ›ȢȪijȤ›ȡ. ™ Ǻ›ȝȓ ›įȢįijȓȢșIJș, Ȫȥț į›ȪİıțȠș
Ǻȣ İȡȫȞı ȞıȢțȜȑ ȥįȢįȜijșȢțIJijțȜȑ ijȒijȡțį ›įȢįİıȔȗȞįijį:

™ Ǻ›Ȫ ijȡ ȗıȟțȜȪ IJijȡ ıțİțȜȪ ȓ ... į›Ȫ ıțİțȜȪ IJijȡ ȗıȟțȜȪ;

ȇȢȡIJȒȠijı ijțȣ ›įȢįȜȑijȧ İȫȡ įIJȜȓIJıțȣ:

1
For what value t is  t t true?
t
A. 1 B. 0 C. –1 D. 4

ȇįȢįijșȢıȔIJijı Ȫijț ȗțį t = 0 ȓ t = –1 İıȟ ȡȢȔȘȡȟijįț ȡț įȟțIJȬIJıțȣ, ȗțį t = 1 țIJȥȫıț

ș țIJȪijșijį, ȑȢį Țį ıȔȟįț įȝșȚȓȣ ȗțį t = 4, İȔȥȧȣ ȟį ı›țȝȤȚȡȫȟ ȡț įȟțIJȬIJıțȣ.
Ǽıȟ ȘșijıȔijįț į›ȪİıțȠș, į›ȝȑ įȢȜıȔ Ȓȟįȣ Ȓȝıȗȥȡȣ ijȧȟ ijțȞȬȟ ›ȡȤ İȔȟȡȟijįț.
ǿ ȑIJȜșIJș ıȔȟįț ›įȢȑİıțȗȞį į›Ȫ İțįȗȬȟțIJȞį MATH Aǰ, Ȅ.ȋ. University. Ȇț Ȟį-
ȚșijȒȣ Ȫȝȧȟ ijȧȟ IJȥȡȝıȔȧȟ ıȠıijȑȘȡȟijįț IJı Ȝȡțȟȑ ȚȒȞįijį ijșȣ ›ȡȝțijıȔįȣ ȗțį ȟį ›ȑ-
ȢȡȤȟ ijȡ ›ijȤȥȔȡ Regent. Ȋį Mathematics Aǰ į›ıȤȚȫȟȡȟijįț, Ȝįijȑ ȜįȟȪȟį, IJı ȞįȚșijȒȣ
ijșȣ įȟijȔIJijȡțȥșȣ İțȜȓȣ Ȟįȣ Ĭǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ.
ǼıȔijı ȪȞȧȣ Ȝįț ›įȢįȜȑijȧ, ijȡ įȟijȔIJijȡțȥȡ ȚȒȞį į›Ȫ ijį Mathematics Bǰ, ›ȡȤ į-
›ıȤȚȫȟȡȟijįț IJı ȞįȚșijȒȣ ›ȡȤ Țį ›ȑȢȡȤȟ ijȡ įȟȬijıȢȡ ›ijȤȥȔȡ Advanced Regent.
¨ĶȽljĸĶ ǓĸDž NJDž ›ĴNjĴdžƼĸǐ ĴNjDžDŽĂNJȽ ÛNJNjNJǔLj LjĴ ĸĴljDžLjNJĂǃDŽNJǔLj Ĵ›Ǔ ĸNJLj ĂDždžNjǓĸĶNjNJ ķĸNJ
ĂĶǁĴLJǔĸĶNjNJ ǁDžĴ x > 1. ƳĶNjDžǁNjƼǏĸĶ ĸǃ ĂƽDŽNJĵNJ ›NJǍ ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžĶȽĸĶ džĴDž ›ĴNjNJǍķDžƼķĸĶ
ĸǃ ķǐķĸƾ ķĶDžNjƼ.
Math Bǰ 1999 (Test sampler draft)
ƯȽĴ ĶǍDŽĶȽĴ ǁNjĴĂĂƾ ›ĶNjLjƼ Ĵ›Ǔ ĸĴ ķǃĂĶȽĴ (3, 2) džĴDž (4, 4). ƳNJDžNJ (ƾ ›NJDžĴ) Ĵ›Ǔ ĸĴ
›ĴNjĴ›ƼLjǐ ķǃĂĶȽĴ ǀNjȽķdžNJLjĸĴDž Ķ›Ƚķǃnj ķĸǃLj ĶǍDŽĶȽĴ; ...
TIMSS (ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ)
Ǿșijȑ, ›ȢȡĴįȟȬȣ, į›Ȫ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ į›ȝȑ ȟį IJȥıİțȑIJȡȤȟ IJı IJȫIJijșȞį įȠȪȟȧȟ
ijșȟ ıȤȚıȔį, ȟį IJșȞıțȬIJȡȤȟ ijį IJșȞıȔį Ȝįț ȟį ›įȢįijșȢȓIJȡȤȟ Ȫijț ıȔȟįț ijȡ Ĭ(5, 6).
ȂȒȧ Ȫijț "›ȢȡĴįȟȬȣ" İıȟ ȘșijıȔijįț į›ȪİıțȠș, įĴȡȫ İıȟ Ȓȥȧ ȖȢıț IJı ǺȟįȝȤijțȜȑ
ȇȢȡȗȢȑȞȞįijį ijȧȟ ȥȧȢȬȟ ›ȡȤ IJȤȞȞıijȒȥȡȤȟ IJijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ TIMSS ȟį ȒȥȡȤȟ İțİį-
ȥijıȔ ȡț 13ȥȢȡȟȡț ȞįȚșijȒȣ ı›ȔȝȤIJș ȗȢįȞȞțȜȡȫ IJȤIJijȓȞįijȡȣ 2u2.
ȇįȢįijȓȢșIJį, IJı ›ȑȞ›ȡȝȝį ›įȢȪȞȡțį ȚȒȞįijį İțįȗȧȟțIJȞȬȟ, ıȠıijȑIJıȧȟ Ȝ.į.
(Ȝįț Ȫȥț ȞȪȟȡ ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ) Ȫijț İıȟ Șșijȡȫȟijįț į›ȡİıȔȠıțȣ, įȝȝȑ į›ȝȑ ș ıȫ-
ȢıIJș ȓ ș ıȜijȔȞșIJș ijșȣ IJȧIJijȓȣ į›ȑȟijșIJșȣ, Ȟı ȡ›ȡțįİȓ›ȡijı ȞȒȚȡİȡ.
ǼıȔijı ›įȢįȜȑijȧ Ȓȟį ›įȢȑİıțȗȞį "ȜįȜȓȣ İțįijȫ›ȧIJșȣ" ›ȢȡȖȝȓȞįijȡȣ İȔȥȧȣ
ȡȤIJțįIJijțȜȪ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ.
 ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș; 51 52 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ȁț ȪȞȧȣ! Ȋį IJijȡțȥıȔį İıȟ ıȔȟįț įȢȜıijȑ ȗțį ȟį İȬIJȡȤȞı ijȒijȡțį į›ȑȟijșIJș. Ǽıȟ
™ ȇȪIJȡ ȘȤȗȔȘıț ijȡ İıȝĴȔȟț;
Ȓȥıț, ıȠȑȝȝȡȤ, ȟȪșȞį ȟį Ȝȑȟıțȣ Ȥ›ȡȚȒIJıțȣ Ȫijț ijȡ İıȝĴȔȟț Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ıȔȟįț 166 Kg ȓ
173,35 Kg...
ǽȔȟįț ȝȑȚȡȣ ș ȖįȚȞȡȝȪȗșIJș, Ȝįț ȜįȜȓ ș İțįijȫ›ȧIJș ijșȣ ıȜĴȬȟșIJșȣ. ĭį '›Ȣı-
›ı, į›ȝȡȫIJijįijį, ȟį ȘșijșȚıȔ ijȡ İțȑIJijșȞį ijȧȟ įȢțȚȞȬȟ ›ȡȤ IJijȢȡȗȗȤȝȡ›ȡțȡȫȟijįț IJijȡ
ƵĸNjNJǁǁǍLJĶĂƽLjNJ ķĸNJ ›LJǃķDžƽķĸĶNjNJ ǏǃĹȽNJ ĵĶdžƼĵǐLj, ĸNJ ǀƼNjNJnj ĶLjǓnj ĵĶLJĹDžLjDžNJǔ džĴĸĴ- 170, Ȝįț ıȔȟįț: [165, 175) Ȝț Ȫȥț Ȝįț ijȡ 175, ›ȡȤ IJijȢȡȗȗȤȝȡ›ȡțıȔijįț IJijȡ 180!
ǁNjƼĹĸǃdžĶ LjĴ ĶȽLjĴDž 170 Kg. ıNjƼǏĸĶ ›NJDžNJ ÛNJNjĶȽ LjĴ ĶȽLjĴDž ĸNJ ›NjĴǁĂĴĸDždžǓ ǀƼNjNJnj ĸNJǍ
ĵĶLJĹDžLjDžNJǔ.
TIMSS (ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ) ȉijș IJȤȟȒȥıțį Ȓȟį ȗȟȧIJijȪ ›ȢȪȖȝșȞį, ȗțį ȞįȚșijȒȣ 17 ıijȬȟ, İțįijȤ›ȧȞȒȟȡ, ȪȞȧȣ,
Ȟı ijȪIJıȣ ıȝȝıȔȦıțȣ Ȝįț ijȪIJıȣ įIJȑĴıțıȣ, ›ȡȤ ȗȔȟıijįț įȗȟȬȢțIJijȡ...
Ǻ›įȟijȓIJıțȣ į›Ȫ ijȡ TIMSS:
™ ȃıijȢȬȟijįȣ ijį ȖįȜijȓȢțį...

Ʋ ĴNjDžDŽĂǓnj ĸǐLj ǀĴdžĸǃNjȽǐLj ķĶ ĂȽĴ Ĵ›NJDždžȽĴ ķĶ ƽLjĴ ›ĶȽNjĴĂĴ ĴǍljƼLjĶDž ĶdžDŽĶĸDždžƼ. ƶǃ 1

Ă.Ă. ǎDŽĶnj NJ ĴNjDžDŽĂǓnj ƾĸĴLj 1.000 džĴDž ķĸDžnj 3 Ă.Ă. ƾĸĴLj 4.000. ƳǓķĴ ǀĴdžĸƾNjDžĴ ƾĸĴLj
ķĸǃLj Ĵ›NJDždžȽĴ ķĸDžnj 6 Ă.Ă.;
TIMSS (17 ıijȬȟ)

Ǻ›įȟijȓIJıțȣ ijȡȤ TIMSS:

ȃıijȑĴȢįIJș:
¨Ķdžĸƽnj Ĵ›ĴLjĸƾķĶDžnj (›ĴȽNjLjNJǍLj ›LJƾNjǃ ǀĴDŽĂNJLJNJǁȽĴ):
x ƧNjDžDŽĂǓnj ķĸNJ ĵDžƼķĸǃĂĴ: 165 d x < 170
x 170
x ƧNjDžDŽĂǓnj ķĸNJ ĵDžƼķĸǃĂĴ: 170 < x d 175
x ¨ǔNJ ƾ ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĶnj ĸDžĂƽnj ķĸNJ ĵDžƼķĸǃĂĴ 165 d x d 175.
Ƴ.ǎ. 165 ǐnj 169, 168 ƾ 171

ƮƼDŽNJnj Ĵ›ĴLjĸƾķĶDžnj ĶȽLjĴDž: 175 < x < 180 ƾ 150 ƾ 200 ƾ 160 ƾ 180 dž.LJ›.

ȇȢȡIJȒȠijı ijșȟ ıȢȬijșIJș: "›ȡțȡ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ıȔȟįț ijȡ ȖȑȢȡȣ..." Ȝįț Ȫijț įȟ Ȝȑ›ȡțȡȣ
ȞįȚșijȓȣ į›įȟijȓIJıț ›.ȥ. 168,275 Kg ȓ 171 Kg Țį ›ȑȢıț ›ȝȓȢș ȖįȚȞȡȝȡȗȔį. Ȇ TIMSS İȒȥıijįț ȧȣ IJȧIJijȒȣ (Ȟı ›ȝȓȢș ȖįȚȞȡȝȡȗȔį) ijțȣ ›įȢįȜȑijȧ į›įȟijȓIJıțȣ:
 ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș; 53 54 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

(10) 32.000 ĵȽǎǐnj Ķ›Ķljƾǁǃķǃ dzIJijȧ Q0 ș įȢȥțȜȓ ijțȞȓ Ȝįț t0 o ȥȢȪȟoȣ ›ȡȤ įȟijțIJijȡțȥıȔ IJijș ȥȢȡȟțȜȓ IJijțȗȞȓ IJijțȣ
(11) 32.000, ĂĶ ĸǃLj Ķ›Ķljƾǁǃķǃ ǓĸDž NJ ĴNjDžDŽĂǓnj ĸNJǍnj ĵDž›LJĴķDžƼǂĶĸĴDž džƼDŽĶ ǕNjĴ, ƾ LjĴ 1 Ȟ.Ȟ., ijȪijı:
ĵĶDžǎDŽĶȽ ǃ ķĶDžNjƼ ĸNJǍ ĴNjDžDŽĂNJǔ ĸǐLj ǀĴdžĸǃNjȽǐLj ĴLjƼ ǕNjĴ: 1.000, 2.000, dž.NJ.dž. Q  t 0  1.000 ȑȢį Q0 ˜ ect0 1.000 (1)
(12) 32.000. ¨DždžĴDžNJLJNJǁǕLjĸĴnj ǓĸDž NJ ĴNjDžDŽĂǓnj ķǎǃĂĴĸȽǂĶDž ıĶǐĂĶĸNjDždžƾ ƳNjǓNJĵNJ ĂĶ
Ȝįț
LJǓǁNJ 2, ĂĶ ĸNJLj ĸǔ›NJ: Sn = Ĵ˜2n–1 ƾ ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžǕLjĸĴnj ĸǃLj ĶdžDŽĶĸDždžƾ ĶljȽķǐķǃ
ķĸǃ ǁĶLjDždžƾ ĂNJNjĹƾ: y = A(ak), ĂĶ Ƨ = 1.000, a = 2 džĴDž k = 5. Q  t0  2  4.000 ȑȢį Q0 ˜ ec  t0  2  4.000 œ Q0 ˜ ect0 ˜ e2c 4.000
(13) 32.000. ƸNjǃķDžĂNJ›NJDžǕLjĸĴnj ĸǃLj ĶdžDŽĶĸDždžƾ ĶljȽķǐķǃ y = 1000(ekt), k = 0,6931, t = 5. œ 1.000 ˜ e 2c
4.000 œ e 2c
4 œ e = 2. c
 1
(19) ƟLJLJĶnj ķǐķĸƽnj Ĵ›ĴLjĸƾķĶDžnj...
ȇ.ȥ. ijȡ 13 IJșȞįȔȟıț: 1 ȖįȚȞȪȣ, ȜȧİțȜȪȣ į›ȑȟijșIJșȣ 3. ȊȪijı, IJijțȣ 6 Ȟ.Ȟ. ȒȥȡȤȞı:
ǿ ȞȒȚȡİȡȣ İțıȤȜȡȝȫȟıț ijșȟ ȡȞįİȡ›ȡȔșIJș Ȝįț IJijįijțIJijțȜȓ ȞıȝȒijș ijȧȟ į›įȟijȓIJıȧȟ. 5
Q  t0  5 Q0 ˜ e c  t0  5  Q0 ˜ ect0 ˜ e5c 1.000 ˜  ec  1.000 ˜ 32 32.000
Ǻȣ ›įȢįȖȝȒȦȡȤȞı ijȡ ȗıȗȡȟȪȣ Ȫijț ș ȠıȢȓ į›ȑȟijșIJș ›įȔȢȟıț ijșȟ Ȕİțį ȖįȚȞȡȝȡ-
ȗȔį Ȟı ijșȟ į›ȑȟijșIJș ›ȡȤ ›ıȢțȒȥıț ›ȝȓȢș ijıȜȞșȢȔȧIJș. ȄȡȞȔȘȧ, Ȫijț ș ȖįȚȞȡȝȪȗșIJș, Ȟį Ȝįț ș IJȤȗȜıȥȤȞȒȟș ıȜĴȬȟșIJș, ıȔȟįț țIJȡ›ıİȧ-
Ǻȣ Ȟșȟ įIJȥȡȝșȚȡȫȞı Ȟı ijȡ ȗıȗȡȟȪȣ Ȫijț ș ıȠȒȝțȠș ıȟȪȣ ›ȝșȚȤIJȞȡȫ IJı Ȓȟį ȥȢȡ- ijțȜȓ. Ȋį "ı›țĴįȟıțįȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ", ȡț ıȜĴȧȟȓIJıțȣ ijȡȤ "›ıȢȔ›ȡȤ" Ȝįț ijșȣ "įIJȑĴıț-
ȟțȜȪ İțȑIJijșȞį, ȧȣ IJȤȟıȥȒȣ ĴįțȟȪȞıȟȡ, ıȔȟįț IJȧIJijȪijıȢȡ Ȝįț ›ȢȡijțȞșijȒȡ ȟį Ȟıȝıijȑ- įȣ" IJȤȟıȥȔȘȡȟijįț, İȤIJijȤȥȬȣ, Ȝįț IJı įȟȬijıȢȡ ı›Ȕ›ıİȡ.
ijįț Ȟı ijș ȖȡȓȚıțį IJȤȟȑȢijșIJșȣ Ȟı IJȤȟıȥȒȣ ȇ.Ȇ. Ȝț Ȫȥț Ȟı įȜȡȝȡȤȚȔıȣ. ȇ.ȥ. ›Ȭȣ Țį
›ȢȡIJıȗȗȔȘįȞı ijȡȟ įȢțȚȞȪ ijȧȟ ȖįȜijșȢȔȧȟ IJijțȣ 3 Ȟ.Ȟ. Ȝįț 22' Ȟı įȜȡȝȡȤȚȔıȣ;
™ ȋ›ȪȚıIJı Ȝįț ȒȝıȗȠı (ȉijȡ ǼșȞȡijțȜȪ ȄǺȀ, įȝȝȑ ... Ȝįț IJijȡ ĬȤȞȟȑIJțȡ;)
ȇțIJijıȫȧ, ȪȞȧȣ, ıȜijȪȣ į›Ȫ ijį ›įȢį›ȑȟȧ, Ȫijț Ȝȑ›ȡțıȣ į›Ȫ ijțȣ ›ȢȡijıțȟȪȞıȟıȣ
ȝȫIJıțȣ ȒȥȡȤȟ ȝȡȗțȜȑ Ȝıȟȑ: 54 džDžLJƼ ĂƾLJĴ ǀNjȽķdžNJLjĸĴDž ķĶ ĵǔNJ ›ĴdžƽĸĴ. ƶNJ ƽLjĴ ƽǎĶDž 12 džDžLJƼ ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĴ Ĵ›Ǔ ĸNJ
ĭıȧȢıȔ, įȤȚįȔȢıijį, IJijȡ (11) Ȝįț IJijȡ (12), Ȫijț ȡ įȢțȚȞȪȣ İț›ȝįIJțȑȘıijįț ȜȑȚı ƼLJLJNJ. ƳǓķĴ džDžLJƼ ƽǎĶDž džƼDŽĶ ›ĴdžƽĸNJ;
ȞȔį ȬȢį. ǺȤijȪ İıȟ įȟįĴȒȢıijįț IJijșȟ ȑIJȜșIJș Ȝįț ȥȢıțȑȘıijįț į›ȪİıțȠș. TIMMS (ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ)
ȆȞȡȔȧȣ, įȤȚįȔȢıijȡ ıȔȟįț Ȫijț IJȥșȞįijȔȘıijįț Ĭ. ȇ. Ȟı į1 = 1.000 Ȝįț į3 = 4.000.
ǽ›ȔIJșȣ įȤȚįȔȢıijȡ ıȔȟįț ijȡ Ȫijț ȚıȧȢıȔ ıȠįȢȥȓȣ İıİȡȞȒȟȡ Ȫijț ș ıȜȚıijțȜȓ IJȤȟȑȢ- ȇįȢįȜȑijȧ İȔȟȡȟijįț ȡț IJȧIJijȒȣ į›įȟijȓIJıțȣ į›Ȫ İțįȗȧȟțIJȞȪ TIMMS (ȗțį ȞįȚș-
ijșIJș ›ȡȤ İȔȟıț ijȡȟ įȢțȚȞȪ ijȡȤȣ ıȔȟįț ș y(k) = 1.000˜2k. ijȒȣ 13 ıijȬȟ). ȇȡIJȡIJijȑ ı›țijȤȥȔįȣ 27%.
Ȋȡ Ȕİțȡ Ȝįț ›įȢįȜȑijȧ Ȫ›ȡȤ ȚıȧȢıȔ ijș IJȤȟȑȢijșIJș: y = 1.000˜(e0,6931)t
(ǽȔȟįț ln2 # 0,6931, ȑȢį: e0,6931 # 2).
Ƕȝıȣ ȡț į›įȟijȓIJıțȣ ıȔȟįț ȝįȟȚįIJȞȒȟıȣ (ȧȣ ıȝȝıț›ıȔȣ) ȓ įȤȚįȔȢıijıȣ.

ǼȔȟȡȤȞı ›įȢįȜȑijȧ Ȟțį ȝȫIJș ijșȣ ȑIJȜșIJșȣ, ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȬȟijįȣ įȜȢțȖȬȣ ijį İıİȡ-

ȞȒȟį ijșȣ Ȥ›ȪȚıIJșȣ:
Ȃȋȉǿ:
ǺĴȡȫ İȔȟıijįț Ȫijț įȜȡȝȡȤȚıȔ ıȜȚıijțȜȓ IJȤȟȑȢijșIJș, ȡ įȢțȚȞȪȣ ijȧȟ ȖįȜijșȢȔȧȟ t
ȬȢıȣ Ȟıijȑ ijșȟ įȢȥȓ ijșȣ ›įȢįijȓȢșIJșȣ, İȔȟıijįț į›Ȫ ijș IJȤȟȑȢijșIJș:16

Qt Q0 ˜ ect , t : ȫȡİȢ.

16
ȌȢșIJțȞȡ›ȡțȡȫȞı ijȡȟ ijȫ›ȡ ijȡȤ IJȥȡȝțȜȡȫ ȖțȖȝȔȡȤ ǻǰ ȂȤȜıȔȡȤ, ȉ. ǺȟİȢıįİȑȜș Ȝ.į. ȆǽǼǻ, ǼıȜijȒȣ į›įȟijȓIJıțȣ, ›ȡȤ İȔȟȡȤȟ ›ȝȓȢș ȖįȚȞȡȝȡȗȔį (Ȓȟį ȖįȚȞȪ).
2004, IJıȝ.130. ȉijȡ Ȕİțȡ į›ȡijȒȝıIJȞį Țį ȜįijįȝȓȗįȞı Ȝįț Ȟı ijȡȟ ijȫ›ȡ: Q(t) = Q0˜įt. Ȋȡ ›ȢȬijȡ ȦșĴȔȡ ıȔȟįț ȡ ȖįȚȞȪȣ, ijȡ İıȫijıȢȡ (0, ȓ 1 ȓ 2 ȓ 9) ȜįijșȗȡȢțȡ›ȡțıȔ ijțȣ į›įȟijȓIJıțȣ.
 ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș; 55 56 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

x ƯȽĴ ĶljȽķǐķǃ ĂĶ ƽLjĴLj ƼǁLjǐķĸNJ, ķǐķĸƼ Ķ›DžLJǍĂƽLjǃ. ȉı 4 į›ȑȟijșIJı 1, IJȫȟȡȝȡ: 11 IJijțȣ 16

(Ƴ.ǎ. ƽķĸǐ x ĸĴ džDžLJƼ ĸNJǍ ĶLJĴĹNjǔĸĶNjNJǍ ›ĴdžƽĸNJǍ, NJ›ǓĸĶ x + 12 ĸĴ džDžLJƼ ĸNJǍ ȉı 8 į›ȑȟijșIJı 2, IJȫȟȡȝȡ: 12 IJijțȣ 20
ƼLJLJNJǍ. ƩȽLjĴDž: x + x + 12 = 54 ƼNjĴ 2x = 42 NJ›ǓĸĶ x = 21, NJ›ǓĸĶ ĸNJ ƽLjĴ ƽǎĶDž ȉı 12 į›ȑȟijșIJı 3, IJȫȟȡȝȡ: 13 IJijțȣ 24
21 džĴDž ĸNJ ƼLJLJNJ 33).
ȉı 16 į›ȑȟijșIJı 4, IJȫȟȡȝȡ: 14 IJijțȣ 28 (›ȡȤ ıȔȟįț ȡț ȞțIJȒȣ)
x ¨DžĴDžNjNJǔĂĶ ĵDžĴ ĵǔNJ džĴDž ›NjNJķDŽƽĸNJǍĂĶ 6 ķĸNJ 27, NJ›ǓĸĶ ›ĴȽNjLjNJǍĂĶ 33 džĴDž ĴĹĴDž- ȉı 20 į›ȑȟijșIJı 5, IJȫȟȡȝȡ: 15 IJijțȣ 32
NjNJǔĂĶ 6 Ĵ›Ǔ ĸNJ 27 džĴDž ›ĴȽNjLjNJǍĂĶ 21.
ȉı 24 į›ȑȟijșIJı 6, IJȫȟȡȝȡ: 16 IJijțȣ 36,
x ƧĹĴDžNjNJǔĂĶ 12 Ĵ›Ǔ ĸNJ 54 džĴDž ǀNjȽķdžNJǍĂĶ 42. ¨DžĴDžNjNJǔĂĶ ĂĶ 2 džĴDž ›ĴȽNjLjNJǍĂĶ 21
ȡ›Ȫijı ȡ ȝȪȗȡȣ "IJȧIJijȒȣ" ›Ȣȡȣ "IJȫȟȡȝȡ" IJȤȟıȥȬȣ ȞıțȬȟıijįț.
džĴDž ›NjNJķDŽƽĸNJǍĂĶ 12 ǁDžĴ LjĴ ›ƼNjNJǍĂĶ 33.

x ƟLJLJĶnj ›LJƾNjǐnj ĵDždžĴDžNJLJNJǁǃĂƽLjĶnj LJǔķĶDžnj ›ĶNjDžLJĴĂǀĴLjNJĂƽLjǃnj džĴDž ĸǃnj ĂĶDŽǓĵNJǍ ǶȞȧȣ, ›Ȭȣ Țį į›ȡİıțȥȚıȔ įȤijȪ, İȔȥȧȣ ȞıijįȖȝșijȒȣ; Ǻ›ȝȑ ijȡ İıȥȪȞįIJijı ȧȣ į-
"Ʒ›NJDŽƽĸǐ džĴDž ĶLJƽǁǎǐ", ĂĶ ĵDždžĴDžNJLJǓǁǃķǃ ǓĸDž 21 + 33 = 54. ȝșȚȒȣ, İȔȥȧȣ į›ȪİıțȠș...

ȇįȢįijșȢıȔIJijı Ȫijț ȡț ›ȢįȜijțȜȒȣ ȝȫIJıțȣ ıȔȟįț țIJȡİȫȟįȞıȣ ijșȣ įȝȗıȖȢțȜȓȣ ı›ȔȝȤ-
IJșȣ. ǺȜȪȞį Ȝįț ș ȞȒȚȡİȡȣ: "ijȡ ȖȢȓȜį Ȟı ȠįĴȟțȜȓ ı›țĴȡȔijșIJș, ›ȢȪIJȚıIJį Ȝįț ı›į-
ȝȓȚıȤIJį" ıȔȟįț İıȜijȓ!
™ "ȇȢįȜijțȜȓ ȝȫIJș" ȓ "įȝȗıȖȢțȜȓ ȝȫIJș";
ȇįȔȢȟȡȤȞı Ȓȟį IJȤȟșȚțIJȞȒȟȡ ıȢȬijșȞį ȞįȚșijțȜȬȟ İțįȗȧȟțIJȞȬȟ (ȓ Ȝįț İțįȗȧ-
ȟțIJȞȬȟ ǼșȞȡIJȔȡȤ, ȊȢį›ıȘȬȟ Ȝ.į.).
ƠLjĴnj ĂĴDŽǃĸƾnj Ĵ›ƼLjĸǃķĶ ķǐķĸƼ ķĸDžnj ĂDžķƽnj ĶNjǐĸƾķĶDžnj ĶLjǓnj test ĂĶ DŽƽĂĴĸĴ ›NJLJ-
LJĴ›LJƾnj Ķ›DžLJNJǁƾnj. ƵĸDžnj ›NjǕĸĶnj 12 ĶȽǎĶ Ĵ›ĴLjĸƾķĶDž ķǐķĸƼ ķĸDžnj 10. Ƶ›ĴĸƼLJǃķĶ Ǔ-
Ăǐnj ›ƼNjĴ ›NJLJǔ ǎNjǓLjNJ, ĂĶ Ĵ›NJĸƽLJĶķĂĴ LjĴ ƽǎĶDž ĶLJƼǎDžķĸNJ ǎNjǓLjNJ ǁDžĴ ĸDžnj Ǎ›ǓLJNJDž›Ķnj,
Ĵ›Ǔ ĸDžnj NJ›NJȽĶnj Ĵ›ƼLjĸǃķĶ ĂǓLjNJ ķĸNJ 25% ķǐķĸƼ. ƳǓķĶnj ƾĸĴLj NJDž ĶNjǐĸƾķĶDžnj ĸNJǍ test;
ǺȇǺȄȊǿȉǿ:
ȃı ıȠțIJȬIJıțȣ:
dzIJijȧ x ȡț Ȥ›Ȫȝȡț›ıȣ.
1 1
ȃı ijȡ ›įȢį›ȑȟȧ ›įȢȑİıțȗȞį ĴįȔȟıijįț ›ȪIJȡ țIJȥȤȢȪ ıȢȗįȝıȔȡ ıȔȟįț ș ȥȢȓIJș
ȞıijįȖȝșijȬȟ Ȝįț ıȠțIJȬIJıȧȟ IJijșȟ ı›ȔȝȤIJș ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ.
ȉı ›ȡȝȝȒȣ ›ıȢț›ijȬIJıțȣ ș ›ȢįȜijțȜȓ ȝȫIJș IJı ›ȢȪȖȝșȞį ıȔȟįț į›ȝȓ, ȒȠȤ›ȟș Ȝįț
ȗȢȓȗȡȢș. Dzȝȝıȣ ĴȡȢȒȣ ȪȞȧȣ ș ȥȢȓIJș ıȠțIJȬIJıȧȟ Ȝįț IJȤIJijșȞȑijȧȟ ıȔȟįț į›ȝȡȫIJijı-
Ȣș Ȝįț įĴįȝȒIJijıȢș.
ȉı ȜıȔȞıȟį ›ȡȤ įȟįĴȒȢȡȟijįț IJijį ȟȒį ȇȢȡȗȢȑȞȞįijį ȉ›ȡȤİȬȟ IJijșȟ ǽȤȢȬ›ș
Ȝįț IJijțȣ ǿȇǺ įȞĴțIJȖșijıȔijįț Ȓȟijȡȟį ș ȥȢșIJțȞȪijșijį ijȧȟ ıȠțIJȬIJıȧȟ Ȝįț ijȧȟ IJȤIJijș-
Ȟȑijȧȟ IJijșȟ ı›ȔȝȤIJș ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ. ȇȢȡijȑIJIJıijįț Ȝįț ı›įțȟıȔijįț ș įȟijțȞıijȬ›țIJȓ
ijȡȤȣ Ȟı ›ȢįȜijțȜȓ įȢțȚȞșijțȜȓ Ȝįț Ȟı ȝȡȗțȜȒȣ IJijȢįijșȗțȜȒȣ Ȟı ijȡ ı›țȥıȔȢșȞį Ȫijț į-
ȟį›ijȫIJıijįț ȒijIJț ș IJȜȒȦș ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ Ȝįț İıȟ ȜȝıȔȟȡȟijįț IJijį Ȝįȝȡȫ›țį ijȧȟ ȗȟȧ-
IJijȬȟ ijıȥȟțȜȬȟ: "ȖįĴijȔȘȡȤȞı x ijȡȟ ȑȗȟȧIJijȡ Ȝ.ȝ›.".
ǺĴȡȫ ȒȥȡȤȞı Ȓȟį ıȢȗįȝıȔȡ, Ȫ›ȧȣ ȡț ıȠțIJȬIJıțȣ Ȝįț ijį IJȤIJijȓȞįijį, ȗțįijȔ ȟį ijȡ
›įȢįȖȝȒȦȡȤȞı;
ȊȔȚıijįț ›ȑȝț ijȡ İȔȝșȞȞį: "Ȅįț, įȝȝȑ Ȟı ijșȟ ›ȢįȜijțȜȓ ȝȫIJș, Ȟ›ȡȢıȔȣ ȟį į›ıȤȚȫ-
ȟıțȣ ijȡ ›ȢȪȖȝșȞį Ȝįț IJı ȞțȜȢȪijıȢıȣ șȝțȜȔıȣ ›ȡȤ İıȟ ȠȒȢȡȤȟ ȟį ȝȫȟȡȤȟ ıȠțIJȬIJıțȣ
Ȝįț IJȤIJijȓȞįijį". ǽİȬ, į›ȝȑ, įȞĴțIJȖșijȬ ijțȣ ›ȢȡijıȢįțȪijșijıȣ ›ȡȤ ȡȢȔȘȡȤȟ įȤijȑ ijį
"ıȜIJȤȗȥȢȡȟțIJȞȒȟį" ȇȢȡȗȢȑȞȞįijį ȉ›ȡȤİȬȟ. Ǽıȟ Ȓȥȧ ›ıțIJijıȔ ȗțį ijșȟ įȟįȗȜįțȪijș-
ijį ȟį IJȤȞ›țȒȘȡȤȞı İțįȢȜȬȣ ıȟȪijșijıȣ ijșȣ ȫȝșȣ ›Ȣȡȣ ijțȣ ȞțȜȢȪijıȢıȣ ijȑȠıțȣ.
ȊȪijı: 10  x  x  12  œ ... œ x = 16. ȉȫȟȡȝȡ: 28
4 2 ǺȤijȪ ıȔȟįț ıȞĴįȟȒȣ Ȝįț IJijį İțȜȑ Ȟįȣ ȇȢ. ȉ›ȡȤİȬȟ. ȇ.ȥ. IJı ȑȢȚȢȡ IJijȡȟ Ǻ-
ȇȆȂȂȎȄȀȆ, IJijȡ 2ȡ ijıȫȥȡȣ, IJșȞıțȧȟȪijįȟ ȡ ›įȢįȝȡȗțIJȞȪȣ ijșȣ ȞıijįĴȡȢȑȣ IJijșȟ Ǻǰ
ȇȢįȜijțȜȑ: ĬȤȞȟįIJȔȡȤ ȡȝȪȜȝșȢȡȤ ijȡȤ ȜıĴįȝįȔȡȤ ijȧȟ ȢșijȬȟ įȢțȚȞȬȟ į›Ȫ ijș ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ,
ǺĴȡȫ į›ȑȟijșIJı IJȧIJijȑ ijȡ 25%, ıȝȒȗȥȡȤȞı ijțȣ ıȠȓȣ ›ıȢț›ijȬIJıțȣ (įȜıȢįȔȧȟ ȝȫ- IJijį ȇȢȡȗȢȑȞȞįijį ȉ›ȡȤİȬȟ ijȡȤ 2002, Ȟı ȖȑIJș ijį ȡ›ȡȔį Ȓȗțȟı ijȡ 2003 ȡ İțįȗȧȟț-
IJıȧȟ): IJȞȪȣ ijșȣ IJȤȗȗȢįĴȓȣ ijȧȟ ȟȒȧȟ IJȥȡȝțȜȬȟ ȖțȖȝȔȧȟ.
 ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș; 57 58 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

dzijIJț ›ȢȡȖȝȒ›ȡȟijįț ȗțį ijșȟ Ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ ijį ıȠȓȣ: Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ıȔȟįț ıȠįțȢıijțȜȑ İȫIJȜȡȝș Ȝįț į›ȧȚșijțȜȓ İȔȥȧȣ țİțįȔijıȢȡ ȝȪȗȡ. ǺȟįĴı-
ȢȪȞįIJijı IJı įȜȢįȔį ›įȢįİıȔȗȞįijį, Ȫ›ȧȣ ijȡ ›įȢįȜȑijȧ:
ƳNJLJLJĴ›LJĴķDžĴķĂǓnj NjǃĸǕLj (2 ǕNjĶnj)
¨DžĴȽNjĶķǃ NjǃĸǕLj (2 ǕNjĶnj)
¨ĶdžĴĵDždžƾ ĂNJNjĹƾ NjǃĸǕLj (1 ǕNjĴ) Which number is 75% of:
¨ǍLjƼĂĶDžnj NjǃĸǕLj ĴNjDžDŽĂǕLj ĂĶ ĶdžDŽƽĸǃ ĴdžƽNjĴDžNJ
ƳNJDžNJnj ĴNjDžDŽĂǓnj ĶȽLjĴDž ĸNJ 75% ĸǃnj ›ĴNjƼķĸĴķǃnj:
ƶǍ›NJ›NJDžǃĂƽLjǃ ĂNJNjĹƾ ĂĶǁƼLJǐLj džĴDž ĂDždžNjǕLj ĴNjDžDŽĂǕLj. (4 ǕNjĶnj)

ȉȥȡȝțȑȘįȞı, ijȪijı:
«ƳNJDžNJnj DŽĴ ÛNJNjNJǔķĶ LjĴ ĵDžĵƼljĶDž ĸDžnj ĵǍLjƼĂĶDžnj ĂĴDŽǃĸƽnj ĸǃnj ƧŅ ıǍĂLjĴķȽNJǍ ķĶ
4 ǕNjĶnj džĴDž ĂĴǂȽ ĸDžnj DžĵDžǓĸǃĸĶnj ĸNJǍnj (džĴDž ĂĶ ĴdžƽNjĴDžNJ ĶdžDŽƽĸǃ) džĴDž ĸǃLj ĸǍ›NJ›NJDžǃĂƽLjǃ
ĂNJNjĹƾ; ƧLj ÛĶDž ķĶ ĸƼljǃ ƧŅ ıǍĂLjĴķȽNJǍ LjĴ ĶĹĴNjĂǓķĶDž ĴǍĸǓ ĸNJ ƳNjǓǁNjĴĂĂĴ, NJDž ĂĴ-
DŽǃĸƽnj DŽĴ ĹǔǁNJǍLj Ĵ›Ǔ ĸĴ ›ĴNjƼDŽǍNjĴ... Mathematics education and assessment
ıDžĴ ĸNJ džĶĹƼLJĴDžNJ ĴǍĸǓ NJLJǓdžLJǃNjNJ ķĸǃ ƨŅ ıǍĂLjĴķȽNJǍ ›NjNJǀLJĶ›ǓĸĴLj 23 ǕNjĶnj, Heleen Verhage & Jan de Lange
›NJǍ ǀĶǀĴȽǐnj ljĶ›ĶNjLjDžǕĸĴLj ķĸǃLj ›NjƼljǃ džĴĸƼ ›NJLJǔ. ƶǕNjĴ ›NjNJǀLJƽ›NJLjĸĴDž 15 ǕNjĶnj Freudenthal Institute
ķĸǃLj ƧŅ ıǍĂLjĴķȽNJǍ!
(...)
ȉȤȞĴȧȟȡȫȞı ȖȒȖįțį Ȫijț ıȔȟįț Ȥ›ıȢȖȡȝțȜȪȣ ȡ ›įȢį›ȑȟȧ IJȤȟİȤįIJȞȪȣ İȤȟȑȞı-
ƩȽLjĴDž DždžĴLjNJȽ NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj LjĴ džĴĸĴLjNJƾķNJǍLj ĴǍĸƽnj ĸDžnj ƽLjLjNJDžĶnj; Ƨnj ĴLjĴLJNJǁDžķĸĶȽ
džƼDŽĶ džĴDŽǃǁǃĸƾnj ĸNJLj džǓ›NJ ›NJǍ ǎNjĶDžƼǂĶĸĴDž LjĴ ĵDžĵƼljĶDž ķĶ "ĹNjƽķdžNJǍnj" ĂĴDŽǃĸƽnj ĸǃnj ȧȟ, ȢțȘȬȟ, ijȢțȗȧȟȡȞıijȢȔįȣ Ȝįț ›ȡIJȡIJijȬȟ. ȄȡȞȔȘȡȤȞı Ȫijț ›ȢȒ›ıț ȟį ıȔȟįț ijıȥȟșijȑ
ƨŅ ıǍĂLjĴķȽNJǍ ķĸǃLj ĴNjǎƾ ĸǃnj ǎNjNJLjDžƼnj ĸDžnj ›NjƼljĶDžnj džĴDž ĸDžnj ĵǍLjƼĂĶDžnj ĸǐLj NjǃĸǕLj, įȜȢįȔȡ ›įȢȑİıțȗȞį, ȗțį ȟį ıȟțIJȥȫIJıț ijșȟ ȑ›ȡȦș ijȡȤ IJȤȗȗȢįĴȒį Ȫijț ȞȔį ȑIJȜșIJș
džĴDŽǕnj džĴDž ›ǓķĶnj ĵDžĵĴdžĸDždžƽnj ǕNjĶnj ǎNjĶDžƼǂĶĸĴDž. Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ıȔȟįț İȫIJȜȡȝș, ıȟȬ ıȔȟįț ȥįȞșȝȡȫ ı›ț›ȒİȡȤ ȧȣ ›Ȣȡȣ ijȡ ı›Ȕ›ıİȡ ȞįȚș-
IJĴ ǁȽLjNJǍLj ƼNjĴǁĶ ›ĶNjDždžNJ›ƽnj ķĸNJ ǀƼDŽNJnj (ǀĴDŽĂǓ ĵǍķdžNJLJȽĴnj) ĸǐLj ĴķdžƾķĶǐLj; ȞįijțȜȓȣ IJȜȒȦșȣ ›ȡȤ į›įțijıȔ.
ƶȽDŽĶĸĴDž ǓĂǐnj ĸNJ ĶNjǕĸǃĂĴ: ƸNjĶDžƼǂĶĸĴDž ƾ ǓǎDž LjĴ ÛNJNjNJǔLj LjĴ ĶdžĸĶLJNJǔLj NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj
ĂĶ ĶǍǎƽNjĶDžĴ ›NjƼljĶDžnj ĂĶ NjǃĸNJǔnj džĴDž ĵǍLjƼĂĶDžnj; IJǍĂǃDŽĶȽĸĶ ĶĵǕ ǓĸDž ķĸNJ ›NjǓǁNjĴĂĂĴ Ǻȣ İȬIJȡȤȞı Ȓȟį įȜȪȞį ›įȢȑİıțȗȞį:
Ǎ›NJǀĴDŽĂȽǂĶĸĴDž ǃ ĶdžĸƽLJĶķǃ Ĵ›Ǔ ĸNJǍnj ĂĴDŽǃĸƽnj Ĵ›LJǕLj ĵDžĴDžNjƽķĶǐLj ĂĶ ĹǍķDždžNJǔnj džĴDž
ĵĶdžĴĵDždžNJǔnj; ƳĴNjƼǀLJĶǏǃ; ƧLj LjĴDž Ĵ›ĴNjƼĵĶdžĸǃ. ƧLj ǓĂǐnj ĶȽLjĴDž ĶķdžĶĂĂƽLjǃ Ķ›DžLJNJǁƾ,
›NJǍ NJĵǃǁĶȽ;». Ơķĸǐ ǓĸDž ĵȽLjĶĸĴDž (ķĶ ĶljĶĸƼķĶDžnj) ›NjNJnj Ķ›ȽLJǍķǃ ǃ ĶljȽķǐķǃ:

x5 – 8x3 + x – 307,416685 = 0
ȈȔȘȡȣ Ĭ., "Ȋȡ ȟȒȡ įȟįȝȤijțȜȪ ȇȢȪȗȢįȞȞį ȉ›ȡȤİȬȟ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ijȡȤ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ,
ȃȔį ȜȢțijțȜȓ ȚıȬȢșIJș", ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ, ij. 2, ǻȒȢȡțį ȆȜij. 2003.
ĭį ›ȢȡȜįȝȡȫIJı ijș İȔȜįțș ȡȢȗȓ ijȧȟ ıȠıijįȘȪȞıȟȧȟ. Ǽıȟ ıȔȟįț ıȞĴįȟȬȣ țȜįȟȓ
ȜįȞȞȔį ȞȒȚȡİȡȣ ȟį İȬIJıț ȝȫIJș.
™ ǼȫIJȜȡȝıȣ įIJȜȓIJıțȣ (İȔȥȧȣ ȞįȚșȞįijțȜȪ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ)...
Ǻȣ ›ȢȡIJijıȚȡȫȟ, ijȬȢį, ȡț ›ȢȡijıțȟȪȞıȟıȣ į›įȟijȓIJıțȣ, ȞȔį į›Ȫ ijțȣ ȡ›ȡȔıȣ ıȔȟįț
ȃȔį į›ȝȓ ȑIJȜșIJș ›ȢȑȠıȧȟ Ȝįț Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȬȟ, ›ȡȤ ijįȠțȟȡȞıȔijįț IJijȡ ȥįȞșȝȪijı- ȝȫIJș ijșȣ ıȠȔIJȧIJșȣ:
Ȣȡ ı›ț›Ȓİȡ IJijșȟ ȇȤȢįȞȔİį ijȡȤ Jan De Lange17 ȓ (įȟijȔIJijȡțȥį) IJijȡ ȥįȞșȝȪijıȢȡ ı›Ȕ-
Ǻ. 2,225 ǻ. 3,125 Ĭ. 3,725 Ǽ. –5,235
›ıİȡ (ǺȟįȗȟȬȢțIJș-ȋ›ȡȝȡȗțIJȞȪȣ) IJı ijįȠțȟȡȞȔį Wilson ȓ IJı ijįȠțȟȡȞȔį Bloom18,
ȃı įȢȜıijȪ ȜȪ›ȡ (İȔȥȧȣ ȜȡȞ›țȡȤijıȢȑȜț), Țį ȒȖȢțIJȜı ȜįȟıȔȣ, İȡȜțȞȑȘȡȟijįȣ ijțȣ
17 Ȥ›ȡȦȓĴțıȣ į›įȟijȓIJıțȣ, Ȫijț ȝȫIJș ıȔȟįț ijȡ x = 3,725.
ǻȝȒ›ı: Mathematics education and assessment, Heleen Verhage & Jan de Lange, Freuden-
thal Institute Ȝįț IJijȡ GAP (2ȡ ȜıĴȑȝįțȡ). Ȋȡ ȚȒȞį įȤijȪ Țį ȥįȢįȜijșȢțȘȪijįȟ "İȔȥȧȣ ȞįȚșȞįijțȜȪ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ", ı›ıțİȓ, ș
18
ȊȡȤȞȑIJșȣ ȃ›ȑȞ›șȣ, "ȉȫȗȥȢȡȟș ǼțİįȜijțȜȓ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ", ǽȜİ. Gutenberg, ǺȚȓȟį İȤIJȜȡȝȔį ijȡȤ ȖȢȔIJȜıijįț IJijțȣ ›ȢȑȠıțȣ Ȝįț Ȫȥț IJijșȟ ȡȤIJȔį.
2000, IJıȝ. 480. ȇįȝįțȪijıȢį, ȡț ȞįȚșijȒȣ ıȠįIJȜȡȫijįȟ įȢȜıijȑ IJı Ȥ›ȡȝȡȗțIJijțȜȒȣ įIJȜȓIJıțȣ, IJı
 ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș; 59 60 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

›ȢȑȠıțȣ ›įȢįIJijȑIJıȧȟ (ȜȝįIJȞįijțȜȬȟ, ijȢțȗȧȟȡȞıijȢțȜȬȟ, ȝȡȗįȢțȚȞțȜȬȟ Ȝ.į.). Ȇț
ȝȡȗȑȢțȚȞȡț ›.ȥ. Ȥ›ȡȝȡȗȔȘȡȟijįȟ Ȟı įȝȗȪȢțȚȞȡȤȣ, ȡț ijȢțȗȧȟȡȞıijȢțȜȡȔ įȢțȚȞȡȔ ijȧȟ
36q, 54q Ȝ.į. ȓijįȟ IJijșȟ ıȠıijįIJijȒį ȫȝș ijȧȟ ȇįȟıȝȝșȟȔȧȟ ȞȒȥȢț ijȡ 1980 Ȝ.ȡ.Ȝ.
ȉȓȞıȢį İıȟ ȥįȢįȜijșȢȔȘıijįț ȃįȚșȞįijțȜȓ ȀȜįȟȪijșijį (Math Literacy) ș țȜįȟȪ-
ijșijį ıȜijȒȝıIJșȣ ȗȢȓȗȡȢį Ȝįț IJȧIJijȑ ›ȢȑȠıȧȟ. Ȋȡ ȢȪȝȡ įȤijȪ ijȡȟ ȒȥȡȤȟ įȟįȝȑȖıț ȡț
ȞșȥįȟȒȣ. Ȇ Paul Allen įȟįĴȒȢıț Ȫijț "ȃįȚșȞįijțȜȑ ȞȡȢĴȧȞȒȟȡȣ" ıȔȟįț Ȫȥț įȤijȪȣ
›ȡȤ Ȓȥıț ›ȡȝȝȒȣ ȞįȚșȞįijțȜȒȣ ȗȟȬIJıțȣ, įȝȝȑ įȤijȪȣ ›ȡȤ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ijțȣ ıĴįȢȞȪIJıț IJı
İȡIJȞȒȟıȣ ȜįijįIJijȑIJıțȣ.
... The true "math literate" is not someone who has lots of math knowledge, it
is someone who correctly applies the skills they do have to given situations.
Paul Allen, mathmistakes.com
™ Ǻ›ıțȜȡȟȔIJıțȣ "›ȢįȗȞįijțȜȒȣ" ȓ Ȟȓ›ȧȣ Ȫȥț;
ȉijȡ ȑȢȚȢȡ: "Algebra: A tool for solving problems?", ȡ Henk van Kooij ›įȢįijșȢıȔ
Ȫijț ș ȑȝȗıȖȢį İțİįIJȜȪijįȟ (IJijșȟ ȆȝȝįȟİȔį) İȔȥȧȣ ȡț ıȞ›ȝıȜȪȞıȟȡț įȢțȚȞȡȔ Ȝįț ȡț
›ȢȑȠıțȣ ȟį ›įȢțIJijȑȟȡȤȟ Ȝȑijț ›ȢįȗȞįijțȜȪ. ǼȔȟıț, ȜįijȪ›țȟ, Ȝȑ›ȡțį ›įȢįİıȔȗȞįijį
Ȫ›ȡȤ IJı IJȥȡȝțȜȑ ȖțȖȝȔį įȝȗıȖȢțȜȒȣ ›ȢȑȠıțȣ ı›ıȟİȤȪijįȟ Ȟı Ȟțį ›ȢįȗȞįijțȜȓ Ȝįijȑ-
IJijįIJș, ›ȢȡIJĴȒȢȡȟijįȣ IJijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ ›ȢȡȖȝȓȞįijį ijȡȤ "›ȢįȗȞįijțȜȡȫ ȜȪIJȞȡȤ".
«... The algorithmic routines of algebra are learned by heart, without under-
standing the meaning. But in that time (1985) there are other Dutch text-
books that also address the meaningfulness of algebra by offering contex-
tual problems to students to be solved.

Two examples with possible solving strategies based on common sense

™ ǽȝȒȗȥȡȟijįȣ ijș "IJijȡțȥıțȬİș ȝȡȗțȜȓ"
Ȋį ȚȒȞįijį ijȧȟ İțįȗȧȟțIJȞȬȟ (›.ȥ. ȄǺǽȈ) İıȟ į›įțijȡȫȟ, ›ȑȟijį, ȞįȚșȞįijțȜȓ
ȗȟȬIJș. ǺȢȜıȔ, IJı ȞıȢțȜȑ, į›ȝȓ ȝȡȗțȜȓ ȗțį ȟį į›įȟijșȚȡȫȟ. ȇțȚįȟȪȟ ȟį ıȝȒȗȥıijįț ș
›ȢȡIJȡȥȓ ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ IJijș İțįİțȜįIJȔį į›ȑȟijșIJșȣ Ȝįț ijȡ įȟ į›įȟijȡȫȟ IJijșȟ ijȫȥș.
Ĭțį ›įȢȑİıțȗȞį, IJijį ›įȢįȜȑijȧ ıȢȧijȓȞįijį İȤIJȜȡȝıȫȡȞįț ȟį ›țIJijȒȦȧ Ȫijț
ȞįȚșijȓȣ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ, Țį į›įȟijȓIJıț ȝȑȚȡȣ, ȝȪȗȧ ȑȗȟȡțįȣ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ ıȟȟȡțȬȟ...
Ĵ) Rudy takes a 2-mile walk along a nature trail. Which of the following is a
reasonable amount of time for Rudy to take to walk the trail?
A) 60 seconds B) 60 minutes C) 60 hours D) 60 days
reasoning are presented here. The first one only shows a picture at the very
start of a chapter (title of the chapter: Using letters) about solving systems of
linear equations, see figure 2. Without words, the picture poses a question.
It is an advertisement of a petshop, in which the prices for two differ-
ent combinations of turtles ('schildpadden') and goldfish ('goudvissen') are
shown. Of course the intriguing question is: find the price for one turtle and
for one goldfish...»
™ ȍįȢȑȜțį Ȝįț ȥıȝȬȟıȣ

Ʋ ƴNJǔLjĸDž ĴdžNJLJNJǍDŽĶȽ ĂDžĴ ĵDžĴĵNjNJĂƾ 2 ǎDžLJDžNJĂƽĸNjǐLj džĴĸĴ ĂƾdžNJnj ĶLjǓnj ĹǍķDždžNJǔ Ƶĸǃ ĹǐĸNJǁNjĴĹȽĴ
ĂNJLjNJ›ĴĸDžNJǔ. ƳNJDžNJnj Ĵ›Ǔ ĸNJǍnj ›ĴNjĴdžƼĸǐ ĶȽLjĴDž ƽLjĴnj ĶǔLJNJǁNJnj ǎNjǓLjNJnj ›NJǍ DŽĴ ǀLJƽ›NJǍĂĶ
ǎNjĶDžĴǂǓĸĴLj NJ ƴNJǔLjĸDž ǁDžĴ ĸǃ ĵDžĴĵNjNJĂƾ; ĵǔNJ ›NjNJķĹNJNjƽnj:
Ƨ) 60 ĵĶǍĸĶNjǓLJĶ›ĸĴ ƨ) 60 LJĶ›ĸƼ ı) 60 ǕNjĶnj ¨) 60 ĂƽNjĶnj 2 ǎNjǍķǓǏĴNjĴ džĴDž
3 ǎĶLJǕLjĶnj: 19
ǀ) Which of the following is the most reasonable distance for a person to
(Ĵnj ›NJǔĂĶ ĶǍNjǕ)
walk in one hour?
3 ǎNjǍķǓǏĴNjĴ džĴDž
A) 2 miles B) 2 yards C) 2 inches D) 2 feet
4 ǎĶLJǕLjĶnj: 26 €
ƳNJDžĴ Ĵ›Ǔ ĸDžnj ›ĴNjĴdžƼĸǐ ĶȽLjĴDž ǃ ›DžNJ LJNJǁDždžƾ Ĵ›ǓķĸĴķǃ ›NJǍ DŽĴ ÛNJNjNJǔķĶ ƽLjĴnj ƪǃĸĶȽĸĴDž ǃ ĸDžĂƾ
ƼLjDŽNjǐ›NJnj LjĴ ›ĶNj›ĴĸƾķĶDž ķĶ ĂȽĴ ǕNjĴ; džƼDŽĶ ǎNjǍķǓǏĴNjNJǍ
Ƨ) 2 ĂȽLJDžĴ ƨ) 2 ǁDžƼNjĵĶnj ı) 2 ȽLjĸķĶnj ¨) 2 ›ǓĵDžĴ džĴDž džƼDŽĶ ǎĶLJǕLjĴnj.
1 ȞȔȝț (m)= 1.609 m 1 ȗțȑȢİį (yrd) = 91,44 cm
1 ȔȟijIJį (in) = 2,54 cm 1 ›Ȫİț (ft) = 30,48 cm Algebra: A tool for solving problems?
Henk van Kooij, Freudentathal Institute, Utrecht University
NAEP (ǼșȞȡijțȜȪ - ĬȤȞȟȑIJțȡ)
 ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș;
Ǻȣ ›įȢįijșȢȓIJȡȤȞı Ȝȑijț:
ǿ "ıȜĴȬȟșIJș" Ȟı ijșȟ ıțȜȪȟį ıȔȟįț ȞįȚșȞįijțȜȑ įIJįĴȓȣ. ǽȔȟįț ȗȟȧIJijȪ Ȫijț ijį
ȜįijįIJijȓȞįijį IJijį ›įȜȒijį ›ȢȡIJĴȡȢȬȟ, ›ȡȤ ›ıȢțȒȥȡȤȟ ȞıȗįȝȫijıȢȡ įȢțȚȞȪ Ȟȡȟȑİȧȟ
›ȢȡȨȪȟijȧȟ, ȜȡIJijȡȝȡȗȡȫȟ ijș Ȟȡȟȑİį Ȟı ȞțȜȢȪijıȢș ijțȞȓ, IJı IJȥȒIJș Ȟı ijșȟ ijțȞȓ ijșȣ
ȠıȥȧȢțIJijȓȣ Ȟȡȟȑİįȣ! dzijIJț, İțȜįțȡȫȞįț ȟį Ȥ›ȡȚȒIJȧ Ȫijț IJijțȣ İȫȡ ›įȢį›ȑȟȧ ›Ȣȡ-
IJĴȡȢȒȣ İıȟ İțįijșȢıȔijįț ș ijțȞȓ Ȟȡȟȑİįȣ ȜȑȚı ıȔİȡȤȣ. ȊȪijı, ȖȒȖįțį, İıȟ Țį Ȟ›ȡ-
ȢȡȫIJįȞı ȟį İȬIJȡȤȞı ȞȡȟįİțȜȓ ȝȫIJș, ȡ›Ȫijı, Ȟı ȖȑIJș ijșȟ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ" Țį ›ȢȒ›ıț
ș ıȜĴȬȟșIJș ȟį Ȥ›ȡȟȡıȔ Ȫijț ș ijțȞȓ İțįijșȢıȔijįț....
ȉijș IJȤȟȒȥıțį ›ıȢțȗȢȑĴıț Ȝȑ›ȡțıȣ "ȒȠȤ›ȟıȣ IJijȢįijșȗțȜȒȣ", ›.ȥ. įĴįțȢȬȟijįȣ,
›ȢȡȜȫ›ijıț Ȫijț Ȓȟį ȥȢȤIJȪȦįȢȡ Ȝįț ȞȔį ȥıȝȬȟį ȜȡIJijȔȘȡȤȟ ȞįȘȔ 7 €, ȡ›Ȫijı, İȫȡ ȥı-
ȝȬȟıȣ Ȝįț İȫȡ ȥȢȤIJȪȦįȢį 14 € Ȝįț įĴįțȢȬȟijįȣ, ș ȞȔį ȥıȝȬȟį 5 €, ȑȢį ijȡ ȥȢȤIJȪ-
ȦįȢȡ 2 €.
Just by looking at the picture, a common sense solution is easily found: the
price of 1 turtle and 1 goldfish together is € 7. Subtract this price twice
from the first combination and what remains is the price of a turtle: € 5.
And that leaves € 2 for a goldfish.
In the textbook, the picture only serves as a nice illustration, because
the whole chapter does not address this common sense strategy at all. The
students are told, through examples, that one should solve problems like this
one in the following way.
First translate the story in algebraic language and then use the
algorithm to find the answer:
The main argument used to defend this algorihmic way of solving the
problem of systems of equations is that this symbolic way is more general
than the common sense one. That is not true and we will come back to it
later...
Ȇ IJȤȗȗȢįĴȒįȣ İıȔȥȟıț Ȟțį į›ȡIJijȢȡĴȓ ȗțį ijș IJȤȟșȚțIJȞȒȟș ȢȡȤijȔȟį "ȞįȚșȞįijț-
Ȝȡ›ȡȔșIJșȣ" ijȡȤ ›ȢȡȖȝȓȞįijȡȣ Ȝįț ȥȢȓIJșȣ IJȤIJijșȞȑijȧȟ ȗțį ijșȟ ı›ȔȝȤIJȓ ijȡȤȣ.
ĮȡȖȑȞįț, Ȫijț įȟ Ȥ›ıȢțIJȥȫIJıț ș ı›țȝȡȗȓ ȗțį ȝțȗȪijıȢıȣ ›ȢȑȠıțȣ "ȢȡȤijȔȟįȣ", ȝțȗȪ-
ijıȢș "ȜįȚįȢȓ" ȑȝȗıȖȢį Ȝįț ȗțį İțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ ȞȪȟȡ "ȞȒIJȧ ›ȢȡȖȝș-
Ȟȑijȧȟ" Ȝįț "Ȟı IJȜȡ›Ȫ ijș ȝȫIJș ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ" 19, Țį İșȞțȡȤȢȗȓIJȡȤȞı ȟȒį ›ȢȡȖȝȓ-
19
ǼțįȖȑIJijı ›.ȥ. ijȡ ȑȢȚȢȡ: Algebra: A Tool for Solving Problems? Henk van der Kooij,
Freudenthal Institute, Utrecht University, IJijȡ site: /www.fi.uu.nl
61 62 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
Ȟįijį, IJijıȢȬȟijįȣ į›Ȫ Ȟțį ȗıȟțȑ ȞįȚșijȬȟ ijș İȤȟįijȪijșijį ȟį ȜįijȒȥȡȤȟ ıȢȗįȝıȔį ijșȣ
ȑȝȗıȖȢįȣ, ȥȢȓIJțȞį IJı ȞıȝȝȡȟijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį IJijțȣ IJ›ȡȤİȒȣ ijȡȤȣ Ȝįț IJijș IJijįİțȡ-
İȢȡȞȔį ijȡȤȣ. ǿ ȒȝȝıțȦș Țį ȗȔȟıț ĴįȟıȢȓ IJı įȟȬijıȢıȣ ȖįȚȞȔİıȣ ijșȣ ıȜ›įȔİıȤIJșȣ.
ǺȜȪȞį, ȟį IJȜıĴijȡȫȞı Ȝįț ijȡ ıȠȓȣ: ȉijșȟ ı›ȔȝȤIJș ›.ȥ. ȗȢįȞȞțȜȬȟ 2u2 IJȤIJijșȞȑ-
ijȧȟ, ȡț įȝȗıȖȢțȜȒȣ ȞȒȚȡİȡț Ȝįț İțıȢıȤȟȡȫȟ įȟ Ȝįț ›ȪIJıȣ ȝȫIJıțȣ Ȓȥıț ijȡ IJȫIJijșȞį
Ȝįț İȔȟȡȤȟ ijțȣ ȝȫIJıțȣ ijȡȤ. Ȇț ›ȢįȜijțȜȒȣ ıĴįȢȞȪȘȡȟijįț ȞȪȟȡ Ȝįijȑ ›ıȢȔ›ijȧIJș Ȝįț
ȞȑȝțIJijį Ȫȥț ›ȑȟijį...
Ǽȫȡ ȥȢȪȟțį Ȟıijȑ ijșȟ ıĴįȢȞȡȗȓ ijȧȟ ȟȒȧȟ įȟįȝȤijțȜȬȟ ›ȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ IJijșȟ
›ȢȧijȡȖȑȚȞțį ıȜ›įȔİıȤIJș IJijșȟ ȁȫ›Ȣȡ, ijį ȡ›ȡȔį "İȔȟȡȤȟ ȖįȢȫijșijį IJijșȟ įȟȑ›ijȤȠș
ijșȣ țȜįȟȪijșijįȣ ijȡȤ ȞįȚșijȓ ȟį įțijțȡȝȡȗıȔ, ȟį ȝȫȟıț ›ȢȡȖȝȓȞįijį Ȝįț ȟį ı›țȜȡțȟȧȟıȔ
IJijį ȃįȚșȞįijțȜȑ Ȝįț İțį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ...", įȠțȡȝȡȗȓȚșȜı Ȝįț IJȤȗȜȢȔȚșȜı ijȡ
ȟȒȡ ȇ.ȉ. Ȟı ijȡ ›įȝįțȪijıȢȡ.
"ƳĴNjĴĸǃNjƾDŽǃdžĶ ǀĶLJĸȽǐķǃ ķĸǃ LJǔķǃ ›NjNJǀLJǃĂƼĸǐLj džĴDž ķĸǃLj ĶNjĂǃLjĶȽĴ ĵĶĵNJĂƽLjǐLj
Ĵ›Ǔ ĵDžƼĹNJNjĶnj ĂNJNjĹƽnj ĴLjĴ›ĴNjƼķĸĴķǃnj, ĴLJLJƼ ›ĴNjĴĸǃNjƾDŽǃdžĶ ›ĸǕķǃ ĸǃnj Ķ›ȽĵNJķǃnj
ĸǐLj ĂĴDŽǃĸǕLj ķĸǃLj ĶdžĸƽLJĶķǃ ĸǐLj ĴLJǁǓNjDžDŽĂǐLj ĸǐLj ĸĶķķƼNjǐLj ›NjƼljĶǐLj".
ǽ. ȇį›įȗıȧȢȗȔȡȤ, Ĭ. ĮțȝȔ››ȡȤ
ȇȢįȜijțȜȑ 21oȤ ȇįȟıȝȝȓȟțȡȤ ȉȤȟȒİȢțȡȤ ȃįȚșȞįijțȜȓȣ ȇįțİıȔįȣ, ǽ.ȃ.ǽ.,
ȊȢȔȜįȝį, 2004, IJıȝ. 394
™ Ȇț ȞȒȚȡİȡț ›ȡȤ ›ȢȡijıȔȟȡȟijįț İıȟ ıȔȟįț ›ȑȟijį ȡț ›ȢȡIJĴȡȢȪijıȢıȣ
ȉijșȟ ıȢȗįIJȔį: Algebra: A tool for solving problems?, Henk van Kooij, Freuden-
tathal Institute, Utrecht University, IJijșȟ ȑIJȜșIJș:
"ƨNjĶȽĸĶ ĵǔNJ ĴNjDžDŽĂNJǔnj ĂĶ ƼDŽNjNJDžķĂĴ 18 džĴDž ǁDžLjǓĂĶLjNJ 32"
­x  y 18
į›ȡȢȢȔ›ijıijįț, ȧȣ İȫIJȜȡȝș ȗțį ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ, ș ȥȢȓIJș ijȡȤ IJȤIJijȓȞįijȡȣ: ®
¯ x˜y 32
Ȝįț ›ȢȡijıȔȟıijįț ș ıȠȓȣ ȞȒȚȡİȡȣ:
ǺĴȡȫ ȒȥȡȤȟ ȑȚȢȡțIJȞį 18, Țį ȗȢȑĴȡȟijįț (9 – x)(9 + x).
ȊȪijı: (9 + x)(9 – x) = 32 œ 92 – x2 = 32 œ x2 = 81 – 32 œ x2 = 49 ȑȢį x = 7
Problems like "the sum of two numbers is 18 and the product is 32" were
solved by reasoning from the middle.
In our algebraic notation they create the expression (9 + x )(9 – x) = 32 and
then 81 – x2 = 32 results in x = 7.
 ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș;
So the numbers are 16 and 2.
Starting from the middle (fair division) seems to be a natural strategy for
students, as it was already for the Babylonians (Van der Waerden, 1963).
ȇįȢįijșȢıȔIJijı (IJijȡ įȗȗȝțȜȪ ȜıȔȞıȟȡ) Ȫijț İȒȥıijįț IJțȧ›șȢȑ x > 0.
ĬȢȑĴıț: (...then 81 – x2 = 32 results in x = 7).
ȅıȥȟȑ ı›Ȕijșİıȣ ijșȟ ›ıȢȔ›ijȧIJș x = –7, įĴȡȫ Ȝįț įȤijȓ ȡİșȗıȔ IJijȡ Ȕİțȡ į›ȡijȒȝı-
IJȞį...). Ĭțį "į›ȝȡ›ȡȔșIJș" ijșȣ ȝȫIJșȣ, İıȟ ijȡ IJșȞıȔȧIJı Ȝįȟ. Ƕijįȟ ȪȞȧȣ įȫȢțȡ, Șșijȓ-
IJıț ijțȣ ȝȫIJıțȣ ijșȣ x2 = 49 Ȝįț ijȡȤ ȗȢȑȦȡȤȟ: "results in x = 7", ijț Țį ijȡȤȣ ›ıț;
ǾȓijșIJį į›Ȫ ȞįȚșijȒȣ Ǻǰ ȂȤȜıȔȡȤ, IJijșȟ įȟijȔIJijȡțȥș ıȟȪijșijį, ȟį ȝȫIJȡȤȟ ijșȟ ȑ-
IJȜșIJș. ȃıȢțȜȡȔ ı›ȒȝıȠįȟ ijș ȞȒȚȡİȡ ijȡȤ IJȤIJijȓȞįijȡȣ Ȟı İȫȡ įȗȟȬIJijȡȤȣ Ȝįț Ȝȑ›ȡț-
ȡț ȚȤȞȓȚșȜįȟ ijȡȤȣ ijȫ›ȡȤȣ ijȡȤ Vieta (›ȢȡșȗȡȫȞıȟȡ ȞȑȚșȞȑ Ȟįȣ), ȝȒȗȡȟijįȣ Ȫijț ıȔ-
ȟįț ȡț ȢȔȘıȣ ijșȣ x2 – 18x + 30 = 0.
ȇįȢȡȤIJȔįIJį ȜįijȪ›țȟ Ȝįț ijșȟ ›įȢį›ȑȟȧ ȞȒȚȡİȡ Ȝįț ȘȓijșIJį ijș ȗȟȬȞș ijȡȤȣ.
ǽȔ›įȟ Ȫijț ĴįȔȟıijįț į›ȝȪ, ȖȝȒ›ȡȟijȑȣ ijȡ IJijȡȟ ›ȔȟįȜį, įȝȝȑ ›ȡijȒ İıȟ Țį ijȡ IJȜıĴijȪ-
ijįȟ ȞȪȟȡț ijȡȤȣ. ȁȑ›ȧȣ ijȡȤȣ İȤIJȜȪȝıȦı ș ȞȡțȢįIJțȑ: "įȟ ȡ Ȓȟįȣ ıȔȟįț x ›ȑȟȧ į›Ȫ ijȡ
9 (ȞțIJȪ ijȡȤ 18), ijȪijı ȡ ȑȝȝȡȣ Țį ıȔȟįț x Ȝȑijȧ į›Ȫ ijȡ 9", (Ȥ›ȡȚȒIJįȞı Ȫijț x > 0).
ǾȓijșIJį, Ȟıijȑ, ȟį ıĴįȢȞȪIJȡȤȟ įȤijȓ ijș ȞȒȚȡİȡ, į›Ȫ ȪIJȡȤȣ Țį ȖȪȝıȤı, IJı Ȟțį
›įȢȪȞȡțį ȑIJȜșIJș:
ǻȢıȔijı İȫȡ įȢțȚȞȡȫȣ Ȟı ȑȚȢȡțIJȞį 17 Ȝįț ȗțȟȪȞıȟȡ 30.
ǶIJȡț ı›ȒȝıȠįȟ ijȫ›ȡ Vieta, ijıȝıȔȧIJįȟ ›ȢȬijȡț, Ȟıijȑ ȪIJȡț ȒȝȤIJįȟ ijȡ IJȫIJijșȞį,
ıȟȬ İȤIJȜȡȝıȫijșȜįȟ IJijțȣ ›ȢȑȠıțȣ, ȪIJȡț ı›ȒȝıȠįȟ ijșȟ ›įȢį›ȑȟȧ ȞȒȚȡİȡ:
dzIJijȧ Ȫijț ȡ Ȓȟįȣ ıȔȟįț x ›ȑȟȧ į›Ȫ ijȡ 8,5 Ȝįț ȡ ȑȝȝȡȣ x Ȝȑijȧ į›Ȫ ijȡ 8,5. ȊȪijı:
(8,5 + x)(8,5 – x) = 30 œ 8,52 – x2 = 30 œ x2 = 72,25 – 30 œ x2 = 42,25 ȑȢį x = 6,5 ,
ȡ›Ȫijı ȡț įȢțȚȞȡȔ ıȔȟįț: 15 Ȝįț 2.
ȁįȚȤIJijȒȢșIJįȟ IJijȡȟ Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȪ 8,52 = 72,25. ǿ İțįĴȡȢȑ ıȔȟįț Ȫijț IJı Ǻȗȗȝȡ-
IJįȠȧȟțȜȒȣ ȥȬȢıȣ ı›țijȢȒ›ıijįț Ȝįț IJȤȟșȚȔȘıijįț ș ȥȢȓIJș Ȥ›ȡȝȡȗțIJijȬȟ, IJı įȟijȔȚıIJș
Ȟı ijș ȥȬȢį Ȟįȣ, Ȫ›ȡȤ ȡț Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȡȔ ȗȔȟȡȟijįț IJȤȟȓȚȧȣ Ȟı ijȡ ȟȡȤ (IJijțȣ ıȠıijȑIJıțȣ
į›įȗȡȢıȫıijįț įȤIJijșȢȑ ș ȥȢȓIJș Ȥ›ȡȝȡȗțIJijȓ ijIJȒ›șȣ).
ȊȔȚıijįț ȪȞȧȣ ijȡ ȚȒȞį: ǽȠȡȖıȝȔȘȡȤȞı į›Ȫ ijȡ ›ȢȪȗȢįȞȞį ijș İțįİțȜįIJȔį ıȜȞȑ-
ȚșIJșȣ įȝȗȡȢȔȚȞȧȟ, ›ȢȑȠıȧȟ, ijįȤijȡijȓijȧȟ, į›ȝȬȟ Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȬȟ Ȝ.į. IJijȡ ȪȟȡȞį ijșȣ
ıȟįIJȥȪȝșIJȓȣ Ȟįȣ Ȟı ijșȟ ı›ȔȝȤIJș ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ Ȝįț ijșȟ ȜįȝȝțȒȢȗıțį "ȞįȚșȞįijțȜȓȣ
IJȜȒȦșȣ";
63 64 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ǺȤijȪ ıȔȟįț Ȓȟį ȚȒȞį ȗțį IJȤȘȓijșIJș. Ǻ›ȡĴıȫȗȡȤȞı ȟį İȔȟȡȤȞı įIJȜȓIJıțȣ Ȟı İȫ-
IJȜȡȝıȣ ›ȢȑȠıțȣ IJijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ. Ǽıȟ ȘșijȑȞı ›ȢȡIJıȗȗțIJijțȜȑ į›ȡijıȝȒIJȞįijį, İıȟ ı-
ȠįIJȜȡȫȟijįț ijį ›įțİțȑ IJijș ȥȢȓIJș Ȥ›ȡȝȡȗțIJijȬȟ, (ȢȡȤijȔȟį į›įȢįȔijșijș IJijșȟ ȜįȚșȞı-
Ȣțȟȓ ijȡȤȣ Șȧȓ). ǽİȬ ȥȢıțȑȘıijįț ›ȢȡIJįȢȞȡȗȓ. Ǻȣ ȚȤȞșȚȡȫȞı Ȫijț ›įȝįțȪijıȢį (ȞȒ-
ȥȢț ijį ijȒȝș ijșȣ İıȜįıijȔįȣ ijȡȤ '70) Ȝȑ›ȡțȡț ›įȢįİȡIJțįȜȡȔ ȜįȚșȗșijȒȣ į›įȗȪȢıȤįȟ
ijș ȥȢȓIJș Ȝȑ›ȡțȧȟ ›Ȣȧijȡ›ȡȢțįȜȬȟ, ijȪijı, Ȥ›ȡȝȡȗțIJijȬȟ (Texas Instuments), ›ȡȤ Ȥ-
›ȡȝȪȗțȘįȟ ijȡȤȣ ȝȡȗȑȢțȚȞȡȤȣ, įȝȝȑ, įȟijȔȚıijį, į›įțijȡȫIJįȟ ijȡȟ Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȪ ijȡȤȣ ȓ
IJijșȟ ȜįȝȫijıȢș ›ıȢȔ›ijȧIJș ijșȟ ıȫȢıIJș ijȡȤȣ IJı ›ȔȟįȜıȣ ȝȡȗįȢȔȚȞȧȟ!
ȁȑȚı ijț ijȡ ȟȒȡ İıȟ IJșȞįȔȟıț Ȫijț ıȔȟįț Ȝįț ȜįȝȫijıȢȡ į›Ȫ ijȡ Ȥ›ȑȢȥȡȟ! ȃı IJȫȟı-
IJș, ›ȢȡIJȡȥȓ Ȝįț IJȤȟıȥȓ Ȓȝıȗȥȡ ȟį ȜȑȟȡȤȞı Ȫ›ȡțıȣ įȝȝįȗȒȣ ȜȢȔȟȡȟijįț į›įȢįȔijș-
ijıȣ. Ȅį ›ȢȡIJȒȥȡȤȞı İı Ȝįț ijȡȟ įȟijȔȜijȤ›ȡ ijȧȟ įȝȝįȗȬȟ įȤijȬȟ. ĬȜȢıȞȔȘȡȟijįȣ Ȝȑijț
ȗțį ȟį ȥijȔIJȡȤȞı Ȝȑijț ȟȒȡ, ›ȡȝȝȒȣ ĴȡȢȒȣ ›ȢȡȜįȝȡȫȟijįț ȢȧȗȞȒȣ Ȝįț IJijį ȗıțijȡȟțȜȑ
ȜijȔIJȞįijį.
ǿ ȗȟȬIJș Ȝįț ș ıȠȡțȜıȔȧIJș ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ Ȟı ijțȣ ȞıȚȪİȡȤȣ Ȝįț ijȡȤȣ įȝȗȪȢțȚȞȡȤȣ
ijșȣ DzȝȗıȖȢįȣ ıȔȟįț į›įȢįȔijșijș. Ǻȟ IJijȡ ȪȟȡȞį Ȝȑ›ȡțȡȤ Țȡȝȡȫ ıȜIJȤȗȥȢȡȟțIJȞȡȫ ijį
į›ȡIJȫȢȡȤȞı į›Ȫ ijį ȇȢȡȗȢȑȞȞįijį ȉ›ȡȤİȬȟ Ȟįȣ, Ȥ›ȡȟȡȞıȫȡȤȞı ijȡ ȞȒȝȝȡȟ.
™ ȉȥıijțȜȑ Ȟı ijșȟ ıĴįȢȞȡȗȓ ijȧȟ ȇȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ
ȁįijșȗȡȢıȔ ȗțį ȒȝȝıțȦș IJȤȟıȢȗįIJȔįȣ ijȡȤȣ ıȜ›įțİıȤijțȜȡȫȣ ȡ Ǻ. ȃ›įȢȜȑijIJįȣ
IJijȡ ȑȢȚȢȡ ijȡȤ: Ȇ ȁȡȟIJijȢȡȤȜijțȖțIJȞȪȣ, ș ǾȬȟș ǽ›țȜıȔȞıȟșȣ Ǻȟȑ›ijȤȠșȣ, ȡț "ȉȜįȝȧ-
IJțȒȣ ȃȑȚșIJșȣ" (Scaffolds for Learning) Ȝįț ș ȉȤȟıȢȗįijțȜȓ-ıȢıȤȟșijțȜȓ ȇȢȡIJȒȗȗțIJș:
ȉȤȟțIJijȬIJıȣ ijșȣ ȁȡțȟȧȟțȜȡ-›ȡȝțijțIJȞțȜȓȣ ǼțȑIJijįIJșȣ ijșȣ ȉȫȗȥȢȡȟșȣ ȃįȚșȞįijțȜȓȣ ȇįțİıȔįȣ
IJijȡ ›ıȢțȡİțȜȪ "Ȋį ȃįȚșȞįijțȜȑ IJijȡ ǽȟțįȔȡ ȂȫȜıțȡ", ıȜİ. ȁȧIJijȪȗțįȟȟȡȣ, ijıȫȥȡȣ 12.
«ƩȽLjĴDž ĶǍNjǔĸĴĸĴ ǁLjǐķĸǓ ķĸNJǍnj Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžNJǔnj ĴLjƼ ĸǃLj ǍĹƾLJDžNJ ǓĸDž ǃ ›ĴNjĴĵNJ-
ķDžĴdžƾ ĴȽDŽNJǍķĴ ĵDžĵĴķdžĴLJȽĴnj Ĵ›NJĸĶLJĶȽ ǁDžĴ ›NJLJLJNJǔnj LJǓǁNJǍnj ĶÛǓĵDžNJ ķĶ džĴĸƼ džĴDž-
NjNJǔnj Ķ›DžǎĶDžNjNJǔĂĶLjĶnj džĴDžLjNJĸNJĂȽĶnj. Ʋ Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžǓnj Ĵ›NJĂNJLjǕLjĶĸĴDž ķĸǃLj ĴȽDŽNJǍķĴ
ĸNJǍ Ĵ›NJLJĴĂǀƼLjNJLjĸĴnj ƽLjĴ ķǃĂĴLjĸDždžǓ ǀĴDŽĂǓ ĴǍĸNJLjNJĂȽĴnj, ǓķNJLj ĴĹNJNjƼ ĸNJLj ĸNjǓ›NJ ĂĶ
ĸNJLj NJ›NJȽNJ ĵDžĴǎĶDžNjȽǂĶĸĴDž ĸĴ ĵNjǕĂĶLjĴ ķĸǃLj ĴȽDŽNJǍķƼ ĸNJǍ.
ƶĴ ›DžNJ ƼNjĸDžĴ ķǎĶĵDžĴķĂƽLjĴ ›NjNJǁNjƼĂĂĴĸĴ Ʒ›NJǍNjǁDždžǕLj Ʃ›DžĸNjNJ›ǕLj, ƵǎNJLJDždžǕLj
ƵǍĂǀNJǍLJȽǐLj, ¨DžĶǍDŽǍLjĸǕLj, ƵǎNJLJDždžǕLj ƵǍĂǀNJǔLJǐLj džĴDž ĸNJǍ ƳĴDžĵĴǁǐǁDždžNJǔ ƬLjķĸDž-
ĸNJǔĸNJǍ, ÛNJNjNJǔLj ›NJLJǔ ĶǔdžNJLJĴ LjĴ džĴĸĴ›NJLjĸDžķĸNJǔLj džĴDž LjĴ džĴĸĴdžĶNjĂĴĸDžķĸNJǔLj ķĶ
ķǃĂĶȽNJ ›NJǍ LjĴ ĶȽLjĴDž ›NjĴdžĸDždžƼ ĴLjĶĹƼNjĂNJķĸĴ, Ĵ›Ǔ ĸǃ ķĸƼķǃ ĸǐLj Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžǕLj
›NJǍ Ĵ›LJƼ ĴNjLjNJǔLjĸĴDž LjĴ ķǍLjĶNjǁĴķĸNJǔLj džĴLJǍ›ĸǓĂĶLjNJDž ›Ƚķǐ Ĵ›Ǔ ĸDžnj ĶNjĂǃĸDždžƼ džLJĶDž-
ķĸƽnj ›ǓNjĸĶnj ĸǃnj ķǎNJLJDždžƾnj ĸNJǍnj ĴȽDŽNJǍķĴnj.
IJĶǐNjĶȽĸĴDž ǀĴķDždžǓ ĴljȽǐĂĴ ĸǃnj ķǔǁǎNjNJLjǃnj ›ĴDžĵĴǁǐǁDždžƾnj ǓĸDž NJDž Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžNJȽ
 ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș; 65
DŽĴ ›Njƽ›ĶDž LjĴ Ĵ›NJĹĴķȽķNJǍLj LjĴ ĶLjķĸĶNjLjDžķĸNJǔLj džĴDž LjĴ ǍDžNJDŽĶĸƾķNJǍLj ĂDžĴ džĴDžLjNJĸNJĂȽĴ,
ǁDžĴ LjĴ džĴĸĴķĸĶȽ ĵǍLjĴĸǓ LjĴ ĶLjķǐĂĴĸǐDŽĶȽ ǃ džĴDžLjNJĸNJĂȽĴ ĴǍĸƾ ĂĶ Ķ›DžĸǍǎȽĴ ķĸNJ ƩLjDžĴȽNJ
ƳLJĴȽķDžNJ ƳNjNJǁNjĴĂĂƼĸǐLj Ƶ›NJǍĵǕLj (...)».
ǺȟįIJijȑIJțȡȣ ȃ›įȢȜȑijIJįȣ
B.App.Sc., Grad. Dip. Ed., Grad. Dip. Ed. Admin., M.Ed.,
Ph.D. MACE. MACEA, MCCEA
Ĭțį ȟį ıIJijıȢȟțIJijȡȫȟ Ȝįț ȟį ȤțȡȚıijȓIJȡȤȟ Ȟțį ȜįțȟȡijȡȞȔį ȡț ıȜ›įțİıȤijțȜȡȔ ›ȢȒ-
›ıț ȟį ›ıțIJijȡȫȟ ȗțį ijș ȝıțijȡȤȢȗțȜȪijșijį Ȝįț ijșȟ į›ȡijıȝıIJȞįijțȜȪijșijȑ ijșȣ.
ǿ įȢijțȪijșijį ijȧȟ ›ȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ į›ȡİıțȜȟȫıijįț ȞȪȟȡ IJijșȟ ›ȢȑȠș, Ȟıijȑ ijșȟ
ıĴįȢȞȡȗȓ ijȡȤȣ Ȝįț ijș ȞıȝȒijș ijșȣ ı›ȔİȢįIJȓȣ ijȡȤȣ IJijș ȞįȚșIJțįȜȓ İțįİțȜįIJȔį Ȝįț
İıȟ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį İșȝȬȟıijįț İȡȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȜįijįȖȡȝțȜȑ.
ȋ›ıȟȚȤȞȔȘȡȤȞı ijș IJıȞȟȓ Ȝįț ȝȡȗțȜȪijįijș ȑ›ȡȦș ijșȣ Marjas Van den Heuvel-
Panhuizen:
«...ĸĴ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƼ ĶȽLjĴDž ĴLjDŽNjǕ›DžLjǃ ĵNjĴķĸǃNjDžǓĸǃĸĴ džĴDž ǓĸDž ĵĶLj ÛNJNjĶȽ LjĴ džĴĸĴ-
ķdžĶǍĴķĸĶȽ ĂȽĴ ›LJƾNjǃnj džĴDž ĂǓLjDžĂǃ DŽĶǐNjȽĴ ǁDžĴ ĸǃ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƾ Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃ. ƫ ĶĹĴNj-
ĂNJǁƾ ĸǃnj RME ĵDžĴNjdžĶȽ 30 ǎNjǓLjDžĴ džĴDž ĴdžǓĂĴ ĴLjĴĹĶNjǓĂĴķĸĶ ķ' ĴǍĸƾ ǐnj "›NjǓǁNjĴĂ-
ĂĴ Ǎ›Ǔ ĵDžĴĂǓNjĹǐķǃ."
Van den Heuvel-Panhuizen, Marja,
Realistic Mathematics Education as Work in Progress,
Freudenthal Institute, 2002.
ǽȔȟįț ıȫȜȡȝȡ ȟį ı›țȢȢȔ›ijȡȤȟ ȡț Ȟıȟ ȞȑȥțȞȡț (IJijșȟ ijȑȠș) ıȜ›įțİıȤijțȜȡȔ ijșȟ
ıȤȚȫȟș IJijȡȤȣ İțįȞȡȢĴȧijȒȣ ijȡȟ ȇȢ. ȉ›ȡȤİȬȟ, ȗțį ijțȣ įİȤȟįȞȔıȣ ijȧȟ ȇȢȡȗȢįȞȞȑ-
ijȧȟ, ijȧȟ ȖțȖȝȔȧȟ Ȝ.į., ȜįȚȬȣ Ȝįț ȡț ȜįijįIJȜıȤįIJijȒȣ ȜįțȟȡijȪȞȧȟ İțİįȜijțȜȬȟ İțıȢ-
ȗįIJțȬȟ IJijȡȤȣ ıȜ›įțİıȤijțȜȡȫȣ ›ȡȤ Ȝįijį›ȡȟijȔȘȡȤȟ ijį ›ȢȡȗȢȑȞȞįijį ijȡȤȣ, ȜȝıțİȬȟȡ-
ȟijįȣ ijțȣ įȔȚȡȤIJıȣ İțİįIJȜįȝȔįȣ, İȔȥȧȣ ȟį ȠȒȢȡȤȞı ijț ȜȑȟȡȤȟ ıȜıȔ ȞȒIJį...
Ƕijįȟ ȡț Ȟıȟ ›ȝșIJțȑIJȡȤȟ ijȡȤȣ İı, Ȝįț įȟijȔIJijȢȡĴį, Ȟı įȟțİțȡijȒȝıțį Ȝįț ıțȝțȜȢȔ-
ȟıțį, Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ȗıȟȟșȚıȔ Ȝȑijț ȜįȝȪ ȗțį ijșȟ ıȜ›įȔİıȤIJș!
™ Ĭțį ijȡ ȚıIJȞȪ ijȡȤ ›ȡȝȝį›ȝȡȫ ȓ ijȡȤ ıȝıȫȚıȢȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ
ȉȤȟȓȚȧȣ įȤijȪ ›ȡȤ IJȤȟİȒıț ijȡȟ ȜįȚșȗșijȓ ijșȣ ijȑȠșȣ Ȟı ijțȣ Ȫ›ȡțıȣ İțıȢȗįIJȔıȣ
įȟįİțȑȢȚȢȧIJșȣ ijȧȟ ȇȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ ıȔȟįț ijȡ ijıȝțȜȪ ijȡȤȣ į›ȡijȒȝıIJȞį, ijȡ
ȖțȖȝȔȡ (ijȡȤ ȞįȚșijȓ). Ȇ ȢȪȝȡȣ ijȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ ıȔȟįț, įȜȪȞį, ȜįȚȡȢțIJijțȜȪȣ ȗțį ijșȟ ›ȡțȪ-
ijșijį ijșȣ İțİįIJȜįȝȔįȣ.
ǽȔȞįIJijı Ȝįț ȡĴıȔȝȡȤȞı ȟį ıȔȞįIJijı įȤIJijșȢȡȔ ȜȢțijȒȣ IJijȡȤȣ IJȤȗȗȢįĴıȔȣ ijȧȟ ȉȥȡ-
66 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȝțȜȬȟ ȖțȖȝȔȧȟ. ȉijȡ Ȝȑijȧ-Ȝȑijȧ ıȚıȝȡȟijțȜȑ įȟȒȝįȖįȟ ȟį ijį ȗȢȑȦȡȤȟ, İıȟ ijȡȤȣ Ȥ-
›ȡȥȢȒȧIJı ȜįȟıȔȣ. ȁįț įȜȪȞș ı›ıțİȓ ȗțį ijį ȖțȖȝȔį įȤijȑ ıȔȟįț Ȥ›ȡȥȢıȧijțȜȓ ș İțİį-
IJȜįȝȔį ijȡȤȣ, ȡ›Ȫijı, İșȞțȡȤȢȗıȔijįț ș Ȥ›ȡȥȢȒȧIJș ȟį ›ȢȡIJıȗȗȔȘȡȤȟ ijșȟ ijıȝıțȪijșijį.
Ȋį ijıȝıȤijįȔį ȥȢȪȟțį įȜȡȫȗıijįț ș ›ȢȪijįIJș ȗțį ȜįijȑȢȗșIJș ijȡȤ ıȟȪȣ IJȤȗȗȢȑȞ-
Ȟįijȡȣ įȟȑ ȞȑȚșȞį Ȝįț ijșȟ ıȝıȫȚıȢș ı›țȝȡȗȓ ijȧȟ İțİįȜijțȜȬȟ ȖțȖȝȔȧȟ IJı ȜȑȚı IJȥȡ-
ȝıȔȡ. ǺȜȡȫȗıijįț ȪȞȡȢĴȡ, ĴįȟijȑȘıț ȧȣ ș ȝȫIJș ›ȡȤ Țį į›įȝȝȑȠıț ijȡȟ İțİȑIJȜȡȟijį
į›Ȫ ijȡ ȟį İțİȑIJȜıț Ȟı ›įȢȧ›Ȕİıȣ Ȝįț ›ıȢțȡȢțIJȞȡȫȣ ›ȡȤ ȚȒijıț ijȡ Ȓȟį IJȫȗȗȢįȞȞį.
ȃȡțȑȘıț ȜįțȟȡijȪȞȡ, ›ȢȡȡİıȤijțȜȪ, IJȫȗȥȢȡȟȡ Ȝįț ȑȞıIJį ıĴįȢȞȪIJțȞȡ.
ǶȞȧȣ, ›Ȣȡȩ›ȡȚȒijıț ijș ȚȒIJ›țIJș Ȝȑ›ȡțȧȟ įIJĴįȝțIJijțȜȬȟ İțȜȝȔİȧȟ, ›ȡȤ IJijșȟ
ȡȤIJȔį Țį įȤijȡȜįijįȢȗȓIJȡȤȟ ijį Ȫ›ȡțį ›ȝıȡȟıȜijȓȞįijȑ ijȡȤ.
ȇȪIJȡ "ıȝıȫȚıȢȡ" Țį ıȔȟįț ijȡ ȖțȖȝȔȡ;
Ȇ ȜįȚȡȢțIJȞȪȣ ȫȝșȣ, ijȡ įȟįȝȤijțȜȪ ›ȢȪȗȢįȞȞį, ș ȡ›ijțȜȓ ȗȧȟȔį Ȟı ijșȟ ȡ›ȡȔį Țį
ıțIJȑȗȡȟijįț ȡț Ȓȟȟȡțıȣ, ijȡ ȖȑȚȡȣ IJijȡ ȡ›ȡȔȡ Țį ıțIJȥȧȢȡȫȞı, Țį ıȔȟįț ıȝıȫȚıȢį ȓ Țį
ıȔȟįț ›ıȢțȡȢțIJȞȒȟį; Ǻȟ ıȔȟįț ıȝıȫȚıȢį, Țį ı›țȜȢįijȓIJıț ijȡ ȥȑȡȣ, Țį İțİȑIJȜıț ȡ
ȜįȚȒȟįȣ Ȫijț ȚȒȝıț, Ȫ›ȧȣ ȚȒȝıț Ȝįț ijį ›įțİțȑ Ȫijįȟ Țį įȝȝȑȘȡȤȟ ȜįȚșȗșijȓ ȓ ȥȢȡȟțȑ
ȓ Țį ı›įȟįȝįȞȖȑȟȡȤȟ ijį Ȕİțį ȓ Țį ›ȢȒ›ıț ȟį ȜȑȟȡȤȟ ȑȝȞįijį (IJijȡ ȜıȟȪ;). Ǻȟ ȪȞȧȣ
ıȔȟįț İıIJȞıȤȞȒȟȡ ijȡ ›ȢȪȗȢįȞȞį, Ȫ›ȧȣ ȞȒȥȢț IJȓȞıȢį, įȟįțȢıȔijįț ș "ıȝıȤȚıȢȔį",
›ȡȤ ijȡ ›ȡȝȝį›ȝȪ ȖțȖȝȔȡ ı›įȗȗȒȝȝıijįț. dzijIJț Ȝț įȝȝțȬȣ, Ȫijįȟ Ȝȑijț İıȟ Ȟįȣ įȢȒIJıț
IJijȡ ȖțȖȝȔȡ, İıȟ ijȡ İțİȑIJȜȡȤȞı Ȟı İțȜȒȣ Ȟįȣ IJșȞıțȬIJıțȣ;
ȇȬȣ Ȝįț ›ȡțȡȣ Țį ı›țȝȒȗıț ijȡ ›ȡȝȝį›ȝȪ ȖțȖȝȔȡ;
Ȇț ǼțıȤȚȫȟIJıțȣ, ȡț ȉȥȡȝțȜȡȔ ȉȫȞȖȡȤȝȡț įȟȑ ›ıȢțĴȒȢıțį, ȡț ǼțıȤȚȤȟijȒȣ įȟȑ
IJȥȡȝıȔȡ; Ǻȟ ȟįț, ijȪijı Țį įȜȡȤIJijıȔ ș Ĵȧȟȓ: "įȣ ijȡ İțİȑȠȡȤȟ įȤijȡȔ, įȤijȪ ›ȡȤ ı›Ȓȝı-
Ƞįȟ, ıȞȒȟį ȑȝȝȡ ȞȡȤ įȢȒIJıț!". Ǽıȟ Ȓȥȧ ȖȢıț, Ȝįț İıȟ ȟȡȞȔȘȧ ȟį Ȥ›ȑȢȥȡȤȟ, İȫȡ ȓ
›įȢį›ȑȟȧ ȞįȚșȞįijțȜȡȔ ›ȡȤ ȟį IJȤȞĴȧȟȡȫȟ IJı Ȫȝį! ĮįȟijȑȘȡȞįț Ȝįț IJijțȣ ȑȝȝıȣ
ıțİțȜȪijșijıȣ ijȡ Ȕİțȡ Țį IJȤȞȖįȔȟıț. Ǻȟ ijșȟ ı›țȝȡȗȓ ijșȟ įȟįȚȒIJȡȤȞı IJı ȞțȜȢȡȫȣ ijȡ›ț-
Ȝȡȫȣ șȗȒijıȣ, ›ȡȝȝȑ ›ıȢțIJIJȪijıȢį ›ȢȡȖȝȓȞįijį Țį İșȞțȡȤȢȗȓIJȡȤȞı, ›įȢȑ Țį įȟijț-
Ȟıijȧ›ȔIJȡȤȞı. ĬțįijȔ ș ı›țȝȡȗȓ ijȡȤ ijȑİı IJȤȞȖȡȫȝȡȤ ȟį ıȔȟįț ȜįȝȫijıȢș į›Ȫ ijȡ "Ȓȟį"
IJȫȗȗȢįȞȞį, ›ȡȤ Țį ›ȢȡȜȢțȚıȔ į›Ȫ ›ȡȝȤȞıȝȓ ı›țijȢȡ›ȓ, ›ȡȤ Ȓȥıț, įȟijțȜıțȞıȟțȜȑ,
›ıȢțIJIJȪijıȢıȣ ›Ȣȡȩ›ȡȚȒIJıțȣ ȟį Ȝȑȟıț IJȧIJijȪijıȢș ı›țȝȡȗȓ;
Ǻȟ ȝȡț›Ȫȟ ș ı›țȝȡȗȓ ȗȔȟıijįț į›Ȫ ȡ›ȡțȡȟİȓ›ȡijı ȑȝȝȡ, ›įȢȑ į›Ȫ ijȡȟ İțİȑIJȜȡ-
ȟijį, İıȟ ȝȫȟıț, įȝȝȑ ›ȢȡIJȚȒijıț ›ȢȡȖȝȓȞįijį, ȗȜȢȔȟțį, İȤIJȜȡȝȔıȣ.
ǺȜȪȞș Ȝț įȟ, ȪȞȧȣ, ș ı›țȝȡȗȓ ȗȔȟıijįț ıȝıȫȚıȢį į›Ȫ ȜȑȚı İțİȑIJȜȡȟijį, ȗțįijȔ,
 ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ: ȃı ȓ ȥȧȢȔȣ į›ȪİıțȠș; 67
ȑȢįȗı, ș ȑ›ȡȦȓ ijȡȤ Țį ıȔȟįț IJȧIJijȪijıȢș į›Ȫ ijș ȗȟȬȞș ijșȣ ı›țijȢȡ›ȓȣ ıțİțȜȬȟ; Ǽıȟ
ȜȢȫȖıț ıȗȧțIJȞȪ Ȝįț Ȥ›ȡȜıțȞıȟțIJȞȪ Ȝȑijț ijȒijȡțȡ; ĬțįijȔ ›.ȥ. ȡ ›ȢȧijȡİțȪȢțIJijȡȣ IJı ȑ-
ȗȟȧIJijȡ IJȥȡȝıȔȡ, ȟį Ȟ›ȡȢıȔ, ijțȣ ›ȢȬijıȣ ȞȒȢıȣ ijȡȤ ȉı›ijȒȞȖȢș, ȟį ȜȢȔȟıț ȪIJį IJȤȗ-
ȗȢȑȞȞįijį ȜȤȜȝȡĴȡȢȡȫȟ, Ȝįț ȟį Ȓȥıț Ȝįț ȜȝșȢȡȟȡȞțȜȪ ȥȑȢțIJȞį, ȗțį ȟį ›ȢȡȖȝȒȦıț
ijț ı›ț›ȒİȡȤ ȞįȚșijȒȣ Țį IJȤȟįȟijȓIJıț, ȬIJijı ȟį Ȝȑȟıț IJȧIJijȓ ı›țȝȡȗȓ;
Ǻȟ ijȤȥȪȟ įȝȝȑȠıț ȜįȚșȗșijȓȣ IJı Ȓȟį ijȞȓȞį IJijș ȞȒIJș ijșȣ ȥȢȡȟțȑȣ, Țį Ȓȥıț İț-
ȜįȔȧȞį ȟį įȟijțȜįijįIJijȓIJıț ijȡ ȖțȖȝȔȡ ijȡȤ ›ȢȡșȗȡȫȞıȟȡȤ Ȟı įȤijȪ ijșȣ İțȜȓȣ ijȡȤ ı›ț-
ȝȡȗȓȣ ȓ Țį Ȥ›ȡȥȢıȧȚıȔ ȟį İțİȑIJȜıț ijȡ Ȥ›ȑȢȥȡȟ, ›ȡȤ ȪȞȧȣ İıȟ ijȡȤ įȢȒIJıț...;
ȉijȡ Ȝȑijȧ-Ȝȑijȧ ijȡ ȖțȖȝȔȡ į›ıȤȚȫȟıijįț ȜȫȢțį IJijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ; ȃ›ȡȢȡȫȟ ȪȞȧȣ ȟį
ı›țȝȒȗȡȤȟ ȡț ȞįȚșijȒȣ; Ƕȥț ȖȒȖįțį, ıȠ ȡȢțIJȞȡȫ. Ȇț ȗȡȟıȔȣ; Ȇȫijı, ȗțįijȔ İıȟ ıȔȟįț
ıțİțȜȡȔ.
Ǻȣ ›ȑȢȡȤȞı ijșȟ ›ıȢȔ›ijȧIJș Ȫ›ȡȤ İȫȡ ıȜ›įțİıȤijțȜȡȔ ıȟȪȣ IJȥȡȝıȔȡȤ ı›țȝȒȗȡȤȟ
İȫȡ İțįĴȡȢıijțȜȑ IJȤȗȗȢȑȞȞįijį IJı İȫȡ ijȞȓȞįijį Ȟțįȣ ijȑȠșȣ. ǿ ȜįȥȤ›ȡȦȔį Ȝįț ȞȪȟȡ
›ȡȤ Țį įȟį›ijȤȥȚıȔ IJijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ, Ȟȓ›ȧȣ ijȡ ȑȝȝȡ ıȔȟįț "ıȤȜȡȝȪijıȢȡ" ȓ "Ȝįȝȫ-
ijıȢȡ", Ȝ.ȝ›. ›ıȢțIJIJȪijıȢį ıȞ›Ȫİțį Țį ›ȢȡȜįȝȒIJıț, ›įȢȑ Țį ȖȡșȚȓIJıț ijș İțİįIJȜį-
ȝȔį. ȉȜıĴijıȔijı Ȫijț IJȥıİȪȟ ›ȑȟijį, Ȫijįȟ ȖȑȘȡȤȞı test Ȟı İțįĴȡȢıijțȜȑ ȚȒȞįijį (Ǻ) Ȝįț
(ǻ), ȡț Ȟıȟ ›ȡȤ ıȔȥįȟ ijȡ (Ǻ) ȗȜȢțȟțȑȘȡȤȟ Ȫijț ijį ȚȒȞįijį (ǻ) ȓijįȟ ›țȡ ıȫȜȡȝį, ȡț İı
ijȡȤ (ǻ), IJȜȔȘȡȤȟ ijį Ȣȡȫȥį ijȡȤȣ ȗțį ijȡ įȟijȔȚıijȡ, Ȝįț Ȫȝȡț ȞįȘȔ, ıȟ ȥȡȢȬ, IJı ȖȢȔȘȡȤȟ.
ĮįȟijįIJijıȔijı, ȝȡț›Ȫȟ, įȤijȪ ȟį ıȔȟįț ȜįȚșȞıȢțȟȪ ĴįțȟȪȞıȟȡ Ȝįț ș İțİįIJȜįȝȔį IJȡȤ
ȟį įȞĴțIJȖșijıȔijįț ›Ȣțȟ Ȝįȟ įȟȡȔȠıțȣ ijȡ IJijȪȞį IJȡȤ.
ĭȤȞșȚıȔijı, ijį ȖțȖȝȔį ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ĭıijțȜȓȣ Ȝįț ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓȣ ȜįijıȫȚȤȟIJșȣ
IJijșȟ ǻǰ Ȝįț IJijș Ĭǰ ȂȤȜıȔȡȤ. Ƕijįȟ ȥȢıțįȘȪȞįIJijı ijȡȟ ȡȢțIJȞȪ ȗȧȟȔįȣ İȫȡ İțįȟȤIJȞȑ-
ijȧȟ, ȢȧijȡȫIJįȞı ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ IJijțȣ ijȑȠıțȣ: "ĭȤȞȔIJijı ȞȡȤ, ijț ȜįijıȫȚȤȟIJș ıȔIJijı; Ǻȟ
ıȔIJijı ĭıijțȜȓ ıȔȟįț ... Ȝț įȟ ıȔIJijı ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ....". ǽ›ȔIJșȣ, ijį ȢįȖİȡȗȢȑȞȞįijį ıȔ-
ȟįț İțįȜȢțijȑ IJijį ıȟțįȔį ȂȫȜıțį, Ȫȥț ȪȞȧȣ Ȝįț IJijį Ȋǽǽ Ȝ.ȡ.Ȝ. Ȇț ȞįȚșijȒȣ ȝȡț›Ȫȟ
›ȡȤ, į›Ȫ ijȑȠș IJı ijȑȠș, Țį ȞįȚįȔȟȡȤȟ įȝȝțȬȣ ijțȣ Ȕİțıȣ Ȓȟȟȡțıȣ, Țį ȜıȢİȔIJȡȤȟ ȓ Țį
ȥȑIJȡȤȟ;
Ȋį ›ȝȡȜȑȞțį ijșȣ Ǽțį›ȝȡȜȓȣ
ĭį Ȥ›ȑȢȥȡȤȟ ȗıȟțȜȒȣ ıȠıijȑIJıțȣ; Ǻȟ ȟįț, ijį ȚȒȞįijį Țį ijį ı›țȝȒȗȡȤȟ ıȠȧȗȓțȟȡț
ȓ Țį ȖȗįȔȟȡȤȟ Ȟı ȜȝȓȢȧIJș į›Ȫ Ȥ›ȡȝȡȗțIJijȒȣ; Ǻȟ Ȫȥț, įȟ İșȝįİȓ ijį ȖȑȘıț ı›țijȢȡ›ȓ
(įȟȚȢȬ›ȧȟ) įȢȥȔȘıț ȡ ȥȧȢȪȣ ijșȣ İțį›ȝȡȜȓȣ... ĭį įȢȥȔIJıț ȡ ıȞĴȫȝțȡȣ ȞıijįȠȫ ijȧȟ
ıȜİȡijțȜȬȟ ȡȔȜȧȟ, ș ›ȢȡIJȒȗȗțIJș "șȞıijȒȢȧȟ", ȬIJijı ȟį ı›țȝıȗȡȫȟ ȚȒȞįijį ›ȡȤ Țį
›ȢȡIJıȗȗȔȘȡȤȟ ijȡ ijȑİı ȖțȖȝȔȡ ›țȡ ›ȡȝȫ, ȟį ijıȚıȔ ıȜijȪȣ IJȤȟįȗȧȟțIJȞȡȫ ijȡ İıȔȟį Ȝ.ȝ›.
68 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȃȓ›ȧȣ ȪȞȧȣ İıȟ Țį įȢȥȔIJıț Ȝįț Ȓȟį įijıȝıȔȧijȡ įȝțIJȖıȢȔIJț Ȟı ijȡȤȣ ›ȝįIJțȒ ijȧȟ ıȜ-
İȡijȬȟ, ›ȡȤ Țį ›ȢȡIJıȗȗȔȘȡȤȟ ijȡȤȣ İțİȑIJȜȡȟijıȣ, ȓ Ȫ›ȡțȡȤȣ, ijȒȝȡȣ ›ȑȟijȧȟ ı›țȝȒ-
ȗȡȤȟ, ›ȢȡIJĴȒȢȡȟijįȣ įȟijįȝȝȑȗȞįijį ȗțį ȟį ı›țȝıȗıȔ ijȡ İțȜȪ ijȡȤȣ; ȁț įȟ ›ıțIJijıȔȣ Ȫijț
ȞȡțȑȘıț ȜįȝȫijıȢȡ ijȡ ijȑİı, ›ȡȤ IJȡȤ ›ȢȡIJĴȒȢıț Ȝįț Ȓȟį İȧȢȑȜț (›.ȥ. ȖțȖȝȔį ȓ Ȝįț
ȝıĴijȑ), ȗțįijȔ ȟį Ȟșȟ ijȡ ı›țȝȒȠıțȣ;
Ƕijįȟ į›ȝȬȟıțȣ ijȡ ȞȒȝț, Țį ȜįijșȗȡȢȓIJıțȣ Ȟıijȑ ȧȣ ı›ȔȡȢȜȡȤȣ ijȡȤȣ ȜįȚșȗșijȒȣ
›ȡȤ ijȡ ȒȗȝıțȦįȟ; Ȋȡ IJıȟȑȢțȡ İıȟ ıȔȟįț Ȥ›ıȢȖȡȝțȜȪ. ȃȓ›ȧȣ İıȟ ȜįijșȗȡȢȡȫȞı ijȡȤȣ
ȗțįijȢȡȫȣ (țİțȧijțȜȡȫȣ Ȝįț ijȡȤ İșȞȡIJȔȡȤ) Ȫijț ›įȔȢȟȡȤȟ ȞȔȘıȣ ȗțį ȟį ›ȢȡȧȚȡȫȟ IJȤ-
ȗȜıȜȢțȞȒȟį ĴȑȢȞįȜį. ǼțįȢȜȬȣ ȖȗįȔȟȡȤȟ IJijș ĴȪȢį ȞȡȞĴȒȣ ȗțį ijį "İȧȢȑȜțį" ›ȡȤ
İȒȥȡȟijįț Ȝįț įȞįȤȢȬȟıijįț ȒijIJț ijȡ IJȫȟȡȝȡ, ȒIJijȧ Ȝț įȟ ȡț ȗțįijȢȡȔ IJijșȟ ›ȝıțȡȦșĴȔį
ijȡȤȣ IJȤȟıțİșijȑ Ȝįț IJȧIJijȑ, Ȝįijȑ ijșȟ ȑ›ȡȦș Ȝįț ijș IJȤȟıȔİșIJȓ ijȡȤȣ, ı›țȝȒȗȡȤȟ ijȡ
Ȓȟį ȓ ijȡ ȑȝȝȡ.
dzȟį (Ȝįț ȜįȝȪ) ȖțȖȝȔȡ ȡİșȗȪȣ...
ȉı Ȟțį țİįȟțȜȓ ȜȡțȟȧȟȔį įȗȗȒȝȧȟ, Țį Ȟ›ȡȢȡȫIJı ȡ ȚıIJȞȪȣ ijȡȤ ›ȡȝȝį›ȝȡȫ Ȗț-
ȖȝȔȡȤ ȟį IJijįȚıȔ. Ȇț ›Ȣȡȩ›ȡȚȒIJıțȣ, ȪȞȧȣ ›ȡȤ į›įțijıȔ, ijȡȟ ȜįȚțIJijȡȫȟ į›įȗȡȢıȤijțȜȪ
Ȝįț ı›ȔȜțȟİȤȟȡ ȗțį ijțȣ ›įȢȡȫIJıȣ IJȤȟȚȓȜıȣ. ǿ ȝȫIJș, Țį ıȔȟįț IJȤȗȗȢȑȞȞįijį, ȖįIJț-
IJȞȒȟį IJijȡ ȜįȝȫijıȢȡ İȤȟįijȪ ȇȢ. ȉ›ȡȤİȬȟ, IJijį ȡ›ȡȔį Țį ȒȥȡȤȟ ȝȪȗȡ Ȝįț ıȟıȢȗȡȔ
ȜįȚșȗșijȒȣ, ›ȡȤ ȞıijȢȑȟı ȥȢȪȟțį İȡȤȝıțȑȣ IJijșȣ ijȑȠıțȣ Ȝț Ȫȥț ȞȪȟȡ ijȔijȝȡȤȣ Ȝįț Ȥ›Ȫ-
ijțijȝȡȤȣ, ȗțįijȔ, ȪIJȡ ȜįȝȒȣ ›ȢȡȚȒIJıțȣ Ȝț įȟ ȒȥȡȤȟ ȡț ıțİțȜıȤȞȒȟȡț ı›țIJijȓȞȡȟıȣ, İȔȥȧȣ
ijșȟ ›ıȔȢį ijȧȟ ǼįIJȜȑȝȧȟ, ijį į›ȡijıȝȒIJȞįijį ıȔȟįț įȞĴȔȖȡȝį.
Ȋį IJȤȗȗȢȑȞȞįijį ȟį İșȞȡIJțıȫȡȟijįț IJijȡ İțįİȔȜijȤȡ, ȟį Ȥ›ȪȜıțȟijįț IJı Ȓȝıȗȥȡ,
IJȤȘȓijșIJș, İȡȜțȞȓ ȗțį Ȓȟį ȥȢȡȟțȜȪ İțȑIJijșȞį. Ǻ›Ȫ ijțȣ ıȜįijȪ ›įȢįijșȢȓIJıțȣ ›ȡȤ Țį
ijȡȤȣ ȗȔȟȡȤȟ, ȪIJȡ ȜįȜȪ›țIJijȡț Ȝț įȟ ıȔȟįț ȡț ıțIJșȗșijȒȣ, Țį ȖȢȡȫȟ Ȝȑ›ȡțıȣ ȚıijțȜȒȣ,
›ȡȤ Țį ȖıȝijțȬIJȡȤȟ ijȡ į›ȡijȒȝıIJȞį.

ȁǽĮǺȂǺȀȆ 4ȡ
"ǽ›ȡ›ijțȜȓ" ĬıȧȞıijȢȔį
ȓ ĬıȧȞıijȢȔį Ȟı į›ȡİıȔȠıțȣ;
ǽ İȬ Ȝįț įȢȜıijȑ ȥȢȪȟțį ȠıȜȔȟșIJı Ȝįț Țį IJȤȟıȥȔȘıijįț ȗțį ȜįțȢȪ įȜȪȞș ș IJȤȘȓ-
ijșIJș IJijș ȥȬȢį Ȟįȣ ȗțį ijȡ ı›Ȕ›ıİȡ Ȝįț ijȡ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ ijșȣ İțİįIJȜįȝȔįȣ ijșȣ
ĬıȧȞıijȢȔįȣ IJijȡ ĬȤȞȟȑIJțȡ Ȝįț ijȡ ȂȫȜıțȡ.
ǺȜȡȫȗȡȟijįț įȜȪȞį Ȝįț įȜȢįȔıȣ Ȝįț, Țį Ȓȝıȗį, įȟıȫȚȤȟıȣ, įȖįIJȑȟțIJijıȣ Ȝįț ț-
IJȡ›ıİȧijțȜȒȣ ›ȢȡijȑIJıțȣ ijȡȤ ijȫ›ȡȤ: "ȜįijįȢȗȓIJijı ijșȟ, ȧȣ Ƞı›ıȢįIJȞȒȟș" ȓ įȟijȔȚıijį:
"İțİȑȠijı ijșȟ ›ȝȓȢȧȣ Ȓȧȣ ijșȟ Ĭǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ".
Ȇț İțįȞȡȢĴȧijȒȣ ijȧȟ ȇȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ ›ȢȡIJ›įȚȡȫȟ ȟį țIJȡȢȢȡ›ȓIJȡȤȟ
įȟȑȞıIJį IJijșȟ ›ȢȡIJįȢȞȡȗȓ ijȧȟ ȇȢ. ȉ›ȡȤİȬȟ ijȧȟ IJȥȡȝıȔȧȟ Ȟįȣ IJijį İțıȚȟȓ ›ȢȪijȤ-
›į, ›ȡȤ Ȥ›ȡȖįȚȞȔȘȡȤȟ ijșȟ ǽȤȜȝıȔİțį ĬıȧȞıijȢȔį Ȝįț IJijșȟ țIJijȡȢțȜȓ Ȝįț įȟijțȜıțȞı-
ȟțȜȓ įȟȑȗȜș ȗțį İțįijȓȢșIJș ijșȣ İțİįIJȜįȝȔįȣ ijșȣ, ȞȒIJȧ įȠțȧȞįijțȜȓȣ ȚıȞıȝȔȧIJșȣ
Ȝįț į›ȡİıțȜijțȜȓȣ İțįİțȜįIJȔįȣ.
ȃı ȗȝįĴȤȢȪijįijȡ ijȢȪ›ȡ ȡ ȜįȚșȗșijȓȣ Ȝ. ǽ. ǺȗȗıȝȪ›ȡȤȝȡȣ, IJı ȡȞțȝȔį ijȡȤ IJı
ȉȤȟȒİȢțȡ ijșȣ ǽȃǽ Ȟı ijȔijȝȡ: "ĬıȧȞıijȢȔįȣ ǽȗȜȬȞțȡȟ" Ȥ›ıȢįIJ›ȔȘıijįț ijșȟ įȟįȗȜįțȪ-
ijșijį İțİįIJȜįȝȔįȣ ijșȣ ĬıȧȞıijȢȔįȣ. ȃıijįȠȫ ȑȝȝȧȟ įȟįĴȒȢıț:
«...ƶNJ 1966 ƽǁDžLjĶ ķĸǃLj ›ǓLJǃ Caen ĸǃnj ıĴLJLJȽĴnj ƽLjĴ ķǍLjƽĵNjDžNJ, Ǔ›NJǍ ĶȽ›ĴLj: "ƩȽLjĴDž
džĴDžNjǓnj Ķ›DžĸƽLJNJǍnj ĸĴ ĂNJLjĸƽNjLjĴ ƯĴDŽǃĂĴĸDždžƼ, ĸĴ NJ›NJȽĴ Ĵ›Ǔ ĸǃLj Ķ›NJǎƾ ĸNJǍ Cantor
ĂƽǎNjDž ķƾĂĶNjĴ - ĂƽǎNjDž ĸǓĸĶ ĵǃLJĴĵƾ, ĸNJ 1966, ƽǎNJǍLj ›ƼNjĶDž ĂDžĴ ǀĴķDždžƾ Ǎ›ǓķĸĴķǃ džĴDž
ĵDžƽ›NJǍLj ǓLJǃ ĂĴnj ĸǃ ĵNJǍLJĶDžƼ ǐnj ĂĴDŽǃĂĴĸDždžǕLj, ĴǍĸǕLj ›NJǍ ›ĴNjƼǁNJǍĂĶ ƯĴDŽǃĂĴĸDždžƼ,
LjĴ ÛNJǍLj Ĵ›Ǔ LjǐNjȽnj ķĸNJ ķǎNJLJĶȽNJ". ƭĴDž ĴNjǎȽķĴĂĶ Ĵ›Ǔ ĸǓĸĶ ĂȽĴ ›NJNjĶȽĴ ǃ NJ›NJȽĴ ƽĹĶNjĶ ĸǃ
DŽĶǐNjȽĴ ƵǍLjǓLJǐLj ķĸǃLj ›NjǕĸǃ ¨ǃĂNJĸDždžNJǔ, ĴLj ǓǎDž ķĸNJ ưǃ›DžĴǁǐǁĶȽNJ, džĴDž ǃ NJ›NJȽĴ ĂĶĸĴljǔ
ƼLJLJǐLj ƼĵĶDžĴķĶ ĸǃLj ƩǍdžLJĶȽĵĶDžĴ ıĶǐĂĶĸNjȽĴ Ĵ›Ǔ ĸĴ Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžƼ ›NjNJǁNjƼĂĂĴĸĴ.
70 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ƧLJLJƼ (...) ĸNJ ǁĶLjDždžǓ džLJȽĂĴ ĸǃnj Ķ›NJǎƾnj ƾĸĴLj ĸNJ Ķljƾnj: ƠǀLJĶ›Ķnj ĸNJ ĹNJǀĶNjǓ džĴ-
DŽǃǁǃĸƾ ƶƼĵĶ - NJLjǓĂĴĸĴ Ăǃ LJƽĂĶ - NJ NJ›NJȽNJnj ƽǁNjĴĹĶ ķĸNJLj ›ȽLjĴdžĴ ĸǔ›NJǍnj, ǎǐNjȽnj
džĴLjƽLjĴ ķǎƾĂĴ. ƵĶ ĂDžĴ ķĸDžǁĂƾ ĶȽǎĶ džƼ›NJDžĴ ĴĂĹDžǀNJLJȽĴ. ıǔNjLjĴǁĶ ĸǃLj ›LJƼĸǃ ĸNJǍ ķĸNJ
ĴdžNjNJĴĸƾNjDžNJ, ķǎǃĂƼĸDžǂĶ džNjǍĹƼ ķĸNJLj ›ȽLjĴdžĴ ƽLjĴ ĂDždžNjǓ ķǎǃĂĴĸƼdžDž, LjĴ ĵĶDž ĴLj ĸNJ ķǃ-
ĂĶȽNJ DŽĴ ›ƽķĶDž ĂƽķĴ ƾ ƽljǐ Ĵ›Ǔ ĸǃLj ƽLJLJĶDžǏǃ, NJǔĸǐnj ǕķĸĶ LjĴ ǀƼLJĶDž DŽĶĸDždžǓ ƾ ĴNjLjǃ-
ĸDždžǓ ›NjǓķǃĂNJ ķĸǃLj ĴLjĸȽķĸNJDžǎǃ ›ĴNjƼķĸĴķǃ. ƶNJ ƽķǀǃLjĶ, ǁDžĴ LjĴ ĂǃLj ĸNJ ĵNJǍLj. ƭĴDž ǁǔ-
NjDžǂĶ džĴDž ƽǀĴǂĶ ķĸNJLj ĸǔ›NJ ĸNJ ķǐķĸǓ ›NjǓķǃĂNJ. ƶĴ ķǎƾĂĴĸĴ ĶȽǎĴLj ĶljNJǀĶLJDžķĸĶȽ.
ƶDž ķǃĂĴȽLjĶDž ĴǍĸǓ; ƵǃĂĴȽLjĶDž ǓĸDž LJĶȽ›ĶDž ›LJƽNJLj ĸNJ ›ĴNjƼĵĶDžǁĂĴ, ĸNJ ›LJĴȽķDžNJ ĴLjĴ-
ĹNJNjƼnj ĸǃnj ƩǍdžLJĶȽĵĶDžĴnj ıĶǐĂĶĸNjȽĴnj Ĵ›Ǔ ĸNJǍnj ƯĴDŽǃĂĴĸDždžNJǔnj, ǁDžĴ ĵĶdžĴĶĸȽĶnj DŽĴ
ƽLJĶǁĴ. ¨ĶLj ĶȽLjĴDž ›LJƽNJLj džNJDžLjǓnj ĸǓ›NJnj, ǁDžĴ ĸNJǍnj LjƽNJǍnj ƯĴDŽǃĂĴĸDždžNJǔnj.
ƭĴDž ĶĵǕ Ķ›DžķǃĂĴȽLjǐ ĸNJ ›NjǕĸNJ ǀĴķDždžǓ LJNJǁDždžǓ ƼLJĂĴ: ƩȽLjĴDž ƼLJLJNJ ›NjƼĂĴ LjĴ
ljĶ›ĶNjƼķĶDžnj ĸǃLj ĸǍNjĴLjLjȽĴ ĸǐLj ķǎǃĂƼĸǐLj džĴDž ƼLJLJNJ ›NjƼĂĴ LjĴ ĶǁdžĴĸĴLJĶȽǏĶDžnj ĸĴ
ķǎƾĂĴĸĴ ǎǐNjȽnj LjĴ ĸĴ 'ǎĶDžnj ĵDžĵĴǎĸĶȽ ›NJĸƽ. ıDžĴĸȽ ǃ ĶǁdžĴĸƼLJĶDžǏǃ ĸǃnj ĸǍNjĴLjLjȽĴnj
ĸǐLj ķǎǃĂƼĸǐLj ķǃĂĴȽLjĶDž ǓĸDž ĵDžĴDŽƽĸĶDžnj DžķǎǍNjǓĸĶNjĶnj ĂĶDŽǓĵNJǍnj, ĂĶ ĸDžnj NJ›NJȽĶnj ÛNJ-
NjĶȽnj LjĴ ĸĴ ĸĴljDžLjNJĂƾķĶDžnj, LjĴ ĸĴ ĂĶLJĶĸƾķĶDžnj, LjĴ ĵĶDžnj ĸDžnj DžĵDžǓĸǃĸĶnj ›NJǍ ķĶ ĶLjĵDžĴĹƽ-
NjNJǍLj. ưĴ ĵĶDžnj džĴDžLjNJǔNjǁDžĶnj DžĵDžǓĸǃĸĶnj ĸDžnj NJ›NJȽĶnj ĵĶLj Ǎ›NJ›ĸĶǍǓķNJǍLj ›NjDžLj, džĴDž ƼLJLJĴ
›NJLJLJƼ. ¨Ķ ķǃĂĴȽLjĶDž ĶǁdžĴĸƼLJĶDžǏǃ ĸǐLj ķǎǃĂƼĸǐLj. ƟLJLJNJ ĸNJ ƽLjĴ, ƼLJLJNJ ĸNJ ƼLJLJNJ...»
(...)
«... ƵĸĴ ›NjNJǀLJƾĂĴĸĴ ĸǃnj ƟLJǁĶǀNjĴnj ķĸǃ ĵĶǍĸĶNjNJǀƼDŽĂDžĴ Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃ (...) ǃ ķĶDžNjƼ ĂĶ
ĸǃLj NJ›NJȽĴ DŽĴ džƼLjĶDžnj ĸDžnj ›NjƼljĶDžnj ĶȽLjĴDž ǎNJLjĸNjDždžƼ ĵĶĵNJĂƽLjǃ. ƳNJDžĶnj ĸĴǍĸǓĸǃĸĶnj DŽĴ
ĶĹĴNjĂǓķĶDžnj; ƩȽLjĴDž ǁLjǐķĸƽnj NJDž ĸĴǍĸǓĸǃĸĶnj. ƳNJDžĴ ĸĴDžNjDžƼǂĶDž, ›NJDžĴ ĵĶLj ĸĴDžNjDžƼǂĶDž,
›Ǖnj DŽĴ ĴLjĴ›ĸǔljNJǍĂĶ ĴLj ĶȽLjĴDž LjĴ ›ƼĂĶ Ĵ›Ǔ ǁDžLjǓĂĶLjNJ ķĶ ƼDŽNjNJDžķĂĴ, Ĵ›Ǔ ƼDŽNjNJDžķĂĴ
ķĶ ǁDžLjǓĂĶLjNJ džĸLJ. ƫ Ķ›ȽLJǍķǃ ĶȽLjĴDž ķǎĶĸDždžƼ ĸǍ›NJ›NJDžǃĂƽLjǃ.
Ƶĸǃ ıĶǐĂĶĸNjȽĴ ĵĶLj ĶȽLjĴDž ĵĶĵNJĂƽLjǃ ǃ ĵDžƼĸĴljǃ ĸNJǍ ĸDž DŽĴ džƼLjĶDžnj. ƩƼLj ķĸNjȽǏĶDžnj
ƽLjĴ ķǎƾĂĴ džĴDž ĸNJ ĂĶĸĴĸNJ›ȽķĶDžnj ĂĶĸƼ, ĵĶLj ĶȽLjĴDž ĸNJ ȽĵDžNJ ķĴLj LjĴ ĸNJ ĂĶĸĴĸNJ›ȽķĶDžnj
›NjǕĸĴ džĴDž LjĴ ĸNJ ķĸNjȽǏĶDžnj ĂĶĸƼ. ƧLj DŽĴ Ķ›DžLJƽljĶDžnj Ĵ›Ǔ ĸNJ ĸƼĵĶ ƾ ĸNJ ĸƼĵĶ ķǃĂĶȽNJ LjĴ
ĹƽNjĶDžnj ĸǃLj džƼDŽĶĸNJ ƾ ĸǃLj ›ĴNjƼLJLJǃLJǃ, ĵĶLj ĶȽLjĴDž ĵĶĵNJĂƽLjNJ ĸNJǍ ›NjNJǀLJƾĂĴĸNJnj. ƳNjƽ-
›ĶDž LjĴ ķĸȽǏĶDžnj ĸNJ ĂǍĴLJǓ ķNJǍ ǁDžĴ LjĴ ĸNJ ǀNjĶDžnj. ƧǍĸǓ ƾĸĴLjĶ džĴDž ǃ džNjǍĹƾ ǁNJǃĸĶȽĴ,
ķĸNJ ıǍĂLjƼķDžNJ ǓĸĴLj ƾĂNJǍLjĴ, ĸǐLj ĴķdžƾķĶǐLj ĸǃnj ıĶǐĂĶĸNjȽĴnj Ĵ›ƽLjĴLjĸDž ķĸDžnj Ĵķdžƾ-
ķĶDžnj ĸǃnj ƟLJǁĶǀNjĴnj. ƣĸDž ǃ ƟLJǁĶǀNjĴ, ĴLj ƾljĶNjĶnj ĸNJǍnj ĸǔ›NJǍnj, ƽǀǁĴDžLjĶ. ƫ ıĶǐĂĶ-
ĸNjȽĴ, ›NJĸƽ ĵĶLj ƾķNJǍLj ķȽǁNJǍNjNJnj. ƭĴDž ƼĂĴ ĸNJ LJǔķĶDžnj, ǃ Ĵ›ǓLJĴǍķǃ ĶȽLjĴDž ĂĶǁĴLJǔĸĶNjǃ.
ƭĴDž ǃ Ĵ›ǓLJĴǍķǃ ƽǎĶDž ĂȽĴ ĴljȽĴ, ǃ NJ›NJȽĴ ķĶ ǎNjƾĂĴ ĵĶLj Ĵ›NJĸDžĂƼĸĴDž. ƠǎĶDž ĂȽĴ ĴljȽĴ
ĴǍĸƾ džĴDŽĶĴǍĸƾ. ƫ ĵDžƼĸĴljǃ ĵĶLj ĶȽLjĴDž ĵĶĵNJĂƽLjǃ, ĸNJ ĂǍĴLJǓ ›Njƽ›ĶDž LjĴ ĵNJǍLJƽǏĶDž ›DžNJ
›NJLJǔ...
ǺȗȗıȝȪ›ȡȤȝȡȣ ǽ., "ĬıȧȞıijȢȔįȣ ǽȗȜȬȞțȡȟ", ȆȞțȝȔį IJı ȉȤȟȒİȢțȡ ǽȃǽ,
ǻțȖȝȔȡ ȁįȚșȗșijȓ, ǽȤȜȝıȔİțį ĬıȧȞıijȢȔį, ȆǽǼǻ, 2000.
ǼȔȟȡȤȞı ›įȢįȜȑijȧ Ȝȑ›ȡțį IJȥȡȝțįIJȞȒȟį ›įȢįİıȔȗȞįijį įIJȜȓIJıȧȟ ĬıȧȞıijȢȔįȣ
›ȡȤ įȜȡȝȡȤȚȡȫȟ ijȡ ǼȤijțȜȡıȤȢȧ›įȨȜȪ Ȝįț ǺȞıȢțȜįȟțȜȪ ›ȢȪijȤ›ȡ, İȔȥȧȣ ijȤ›țȜȒȣ į›ȡ-
İıȔȠıțȣ˙ ijș ĬıȧȞıijȢȔį Ȫ›ȡȤ Ȓȟį IJȜȔijIJȡ ıȜȝįȞȖȑȟıijįț ȧȣ į›ȪİıțȠș.
 "ǽ›ȡ›ijțȜȓ" ĬıȧȞıijȢȔį ȓ ĬıȧȞıijȢȔį Ȟı į›ȡİıȔȠıțȣ; 71 72 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

Ƕijįȟ, ȪȞȧȣ, ȚȒȞįijį ǽȤȜȝıȔİțįȣ ĬıȧȞıijȢȔįȣ ıȔȟįț į›ȡȜȡȞȞȒȟį į›Ȫ ijșȟ į›ȡ-
™ ǽȔȟįț ›ȢȡĴįȟȒȣ! Ǽıȟ ijȡ ȖȝȒ›ıijı;
İıțȜijțȜȓ İțįİțȜįIJȔį, ȥȑȟȡȤȟ ijșȟ ȡȞȡȢĴțȑ ijȡȤȣ Ȝįț ijș İțİįȜijțȜȓ ijȡȤȣ įȠȔį.
Ȏȣ įȟijȔȝȡȗȡȣ įȜȡȫȗıijįț Ȫijț İȔȥȧȣ ijș ȖįȢȫijșijį ›ȡȤ ijȡȤȣ ›ȢȡIJİȔİıț ș į›ȡİıț-
ȜijțȜȓ İțįİțȜįIJȔį, Ȟ›ȡȢȡȫȟ ȟį İțİįȥȚȡȫȟ Ȝįț IJı ȞțȜȢȪijıȢıȣ ijȑȠıțȣ. ĬțįijȔ, ȪȞȧȣ, ȟį
Ȟșȟ įĴȓIJȡȤȞı ijșȟ ȫȝș įȤijȓ ȟį İțİįȥȚıȔ (IJȧIJijȑ) IJı ȞįȚșijȒȣ Ȝįijȑȝȝșȝșȣ șȝțȜȔįȣ;
ǽȜijȪȣ įȤijȡȫ, ijȡ ›įȢį›ȑȟȧ ›įȢȑİıțȗȞį ıȔȟįț į›Ȫ ıȠıijȑIJıțȣ ȞįȚșijȬȟ șȝțȜȔįȣ
15-16 ıijȬȟ (įȟijȔIJijȡțȥį Ǻǰ, ǻǰ ijȑȠșȣ ijȡȤ İțȜȡȫ Ȟįȣ ȂȤȜıȔȡȤ), Ȝț ȪȞȧȣ IJijșȢȔȘıijįț
¨ǔNJ ĸĶĸNjƼǁǐLjĴ ĶȽLjĴDž ĶǁǁĶǁNjĴĂĂƽLjĴ ķĶ ƽLjĴ ǃĂDždžǔdžLJDžNJ, Ǔ›ǐnj ĹĴȽLjĶĸĴDž ķĸNJ ķǎƾĂĴ.
ȞȪȟȡ IJijșȟ ›įȢįijȓȢșIJș Ȝįț IJijșȟ ıȜijȔȞșIJș Ȫijț IJijȢȔȖȡȟijįȣ ijȡ IJȥȓȞį, Țį ›ȢȡȜȫȦıț ijȡ
ƧLj ĸNJ ĶĂǀĴĵǓLj ĸNJǍ ĂDždžNjǓĸĶNjNJǍ ĸĶĸNjĴǁǕLjNJǍ ĶȽLjĴDž 25, ›NJDžNJ ĸNJ ĶĂǀĴĵǓLj ĸNJǍ ĂĶǁĴ-
LJǔĸĶNjNJǍ;
į›ȡijȒȝıIJȞį...

ȇįȢįȜȑijȧ ĴįȔȟȡȟijįț ȡț ›ȢȡijıțȟȪȞıȟıȣ ȝȫIJıțȣ:

ȉȤȟȚȒijȧ Ȝįț į›ȡİıțȜȟȫȧ ijȡ ›įȢįȜȑijȧ ȚȒȞį, ›ȡȤ ıȔȟįț ȡ "dzȝȝșȟįȣ IJȤȗȗıȟȓȣ"
ijȡȤ ›ȢȡșȗȡȫȞıȟȡȤ Ȝįț ijȡȤ İȔȟıț ȑȝȝș İțȑIJijįIJș. DzȢįȗı, İȔȥȧȣ ijș İțįİțȜįIJȔį "Ȝį-
ijįIJȜıȤȓȣ-į›ȪİıțȠșȣ- İțıȢıȫȟșIJșȣ", ijț į›ȡȞȒȟıț IJı Ȟțį ijȒijȡțį ȑIJȜșIJș;

™ ǽȗȗȢįĴȓ ijıijȢįȗȬȟȡȤ IJı șȞțȜȫȜȝțȡ

¨ȽLjĶĸĴDž ǃĂDždžǔdžLJDžNJ džƽLjĸNjNJǍ Ʋ džĴDž ĴdžĸȽLjĴnj R.

Ĵ) ƳĶNjDžǁNjƼǏĸĶ ĸǃ ĵDžĴĵDždžĴķȽĴ ĶǁǁNjĴĹƾnj ĸĶĸNjĴǁǕLjNJǍ Ƨƨı¨ ķĸNJ ǃĂDždžǔdžLJDžNJ, (ĸĴ Ƨ, ƨ

ķĸǃ ĵDžƼĂĶĸNjNJ). Ʒ›NJLJNJǁȽķĸĶ ĸǃ ›LJĶǍNjƼ ĸNJǍ ĸĶĸNjĴǁǕLjNJǍ ǐnj ķǍLjƼNjĸǃķǃ ĸǃnj Ĵ-
džĸȽLjĴnj.

ǀ) ƳǕnj DŽĴ džĴĸĴķdžĶǍƼķNJǍĂĶ ƽLjĴ ĴdžǓĂĴ ĸĶĸNjƼǁǐLjNJ ƨƩƪƫ, (ƨ, Ʃ ķĸǃ ĵDžƼĂĶĸNjNJ, ƫ

ķĸǃ ƨı džĴDž ƪ ķǃĂĶȽNJ ĸNJǍ ǃĂDždžǍdžLJȽNJǍ); Ʒ›NJLJNJǁȽķĸĶ ĸǃLj ›LJĶǍNjƼ ĸNJǍ.

Ǻ›ȑȟijșIJș:
ǻ ī
į) ȋȇȆĭǽȉǿ
Math League Press, High School Contest, 1995
dzIJijȧ ǺǻĬǼ ijıijȢȑȗȧȟȡ ›ȝıȤȢȑȣ x
Ȟı Ǻ, ǻ IJșȞıȔį ijșȣ İțįȞȒijȢȡȤ. R
H ǽ
ĭıȧȢıȔijįț İıİȡȞȒȟȡ ("...it is clear...") Ȫijț IJijȢȒĴȡȟijįȣ Ȝįijȑ 90q ijȡ Ȟıȗȑȝȡ ijıijȢȑ- Ȋį ijȢȔȗȧȟį ĬȆǻ Ȝįț ǼȆǺ ıȔȟįț ȔIJį R

ȗȧȟȡ, ijȪijı ijȡ ȞțȜȢȪ ıȔȟįț ijȡ 1/4 ijȡȤ. ĬțįijȔ ȑȢįȗı ȚıȧȢıȔijįț İıİȡȞȒȟȡ; Ǽıȟ ȥȢıțȑȘı- l B
(A l 90q , ȆǼ = ȆĬ = R,
ijįț į›ȪİıțȠș Ȫijț IJijȢıĴȪȞıȟȡ, Țį ijįȤijțIJijȡȫȟ ȡț İȫȡ ȜȡȢȤĴȒȣ ijȡȤ ȞıȗȑȝȡȤ Ȟı ijțȣ Ȝȡ- ǺǼ= Ĭǻ = x), K A O B Ǽ ȁ
ȢȤĴȒȣ ijȡȤ ȞțȜȢȡȫ; x
ȑȢį ǺȆ = Ȇǻ = (ȉȥ. 1). ȉȥȓȞį 1
Ȇț țİțȪijșijıȣ ›ȡȤ ›șȗȑȘȡȤȟ į›Ȫ ijș ĴįțȟȡȞıȟțȜȓ IJȤȞȞıijȢȔį ijȡȤ IJȥȓȞįijȡȣ (ijı- 2
ijȢȑȗȧȟȡ ıȗȗıȗȢįȞȞȒȟȡ IJı șȞțȜȫȜȝțȡ) ȚıȧȢȡȫȟijįț İıİȡȞȒȟıȣ, įȟįȞĴțIJȖȓijșijıȣ Ȝįț
ȉijȡ ijȢȔȗȧȟȡ ĬȆǻ, ıȔȟįț Ĭǻ = 2˜Ȇǻ.
ıĴįȢȞȪIJțȞıȣ IJı įIJȜȓIJıțȣ.
 "ǽ›ȡ›ijțȜȓ" ĬıȧȞıijȢȔį ȓ ĬıȧȞıijȢȔį Ȟı į›ȡİıȔȠıțȣ; 73 74 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

Ǻ›Ȫ ȇȤȚ. ĭıȬȢșȞį IJijȡ ĬȆǻ, ıȔȟįț:

™ ǽ›ȡ›ijțȜȓ ȗıȧȞıijȢȔį...
2
§x· 5 2 4 2
ĬȆ2 = Ȇǻ2 + Ĭǻ2 œ R2 x2  ¨ ¸ œ x R2 œ x 2 R
©2¹ 4 5 ƳNJDžĴ ĵǔNJ ĸNjȽǁǐLjĴ ĶȽLjĴDž ǓĂNJDžĴ;
2 2 5
ȑȢį x R R. Ƨ. I džĴDž ƬƬ ƨ. Ƭ džĴDž ƬV ı. ƬƬ džĴDž ƬƬƬ ¨. ƬƬ džĴDž ƬV E. ƬƬƬ džĴDž ƬV
5 5

ȁǺȊǺȉȁǽȋǿ - ǺȇȆǼǽȀȅǿ
Ĭțį ȟį ȜįijįIJȜıȤȑIJȡȤȞı ijȡ ijıijȢȑ- ǻ ī III
I II
ȗȧȟȡ, ›įȔȢȟȡȤȞı ijȤȥįȔȡ ijȞȓȞį: IV
R
ȆȊ = y IJijș İțȑȞıijȢȡ Ȝįț ĴȒȢȟȡȤȞı
ȇ
ȜȑȚıijș ȊȈ = 2y. ǽȟȬȟȡȤȞı ijo Ȇ Ȟı ȊIMSS (ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ)
ijȡ Ȉ. Ȋȡ IJșȞıȔȡ ijȡȞȓȣ ijșȣ ȆȈ Ȟı
2y
ijȡȟ ȜȫȜȝȡ ıȔȟįț ijȡ Ĭ. ǽİȬ, ›ȢȡĴįȟȬȣ, ıȔȟįț ijį (i) Ȝįț (ii), "ȗțįijȔ ĴįȔȟıijįț". ǿ İțįİțȜįIJȔį įȤijȓ Ȟȑȣ
ĮȒȢȟȡȤȞı Ĭǻ ȜȑȚıijș IJijș İțȑȞı- K A O y ȉ B ȁ
ȠıȟȔȘıț, ȗțįijȔ ȒȥȡȤȞı IJȤȟșȚȔIJıț ȟį į›ȡİıțȜȟȫȡȤȞı ȜȑȚı IJȫȗȜȢțIJș ȗıȧȞıijȢțȜȬȟ
ijȢȡ, ȡ›Ȫijı ijȡ ȆĬǻ ıȔȟįț ȪȞȡțȡ Ȟı ȉȥȓȞį 2 IJȥșȞȑijȧȟ, ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȬȟijįȣ ijį IJįĴȓ İıİȡȞȒȟį ›ȡȤ İȔȟıț ș Ȥ›ȪȚıIJș.
ijȡ ȈȆȊ, ȑȢį Ĭǻ = 2˜Ȇǻ (ȉȥȓȞį 2). ȇțȚįȟȪȟ, ȝȡț›Ȫȟ, Ȝȑ›ȡțȡț ›ȢȡțȜțIJȞȒȟȡț ȞįȚșijȒȣ Ȟįȣ ›ȡȤ IJȤȞȞıijıȔȥįȟ IJijȡ İțį-
ȗȧȟțIJȞȪ TIMSS, ȟį įȟįȘșijȡȫIJįȟ, Ȟȑijįțį, IJı ›įȢȪȞȡțį ȚȒȞįijį ijį İıİȡȞȒȟį ijșȣ
ȁįijįIJȜıȤȑȘȡȤȞı ijȬȢį ijșȟ ȆǺ = Ȇǻ Ȝįț ijșȟ ȜȑȚıijș ijșȣ İțįȞȒijȢȡȤ IJijȡ Ǻ, ›ȡȤ
Ȥ›ȪȚıIJșȣ, Ȟı ijį ȡ›ȡȔį Țį į›ȡİıȔȜȟȤįȟ Ȝįț Țį ijıȜȞșȢȔȧȟįȟ ijșȟ ı›țȝȡȗȓ ijȡȤȣ.
ijȒȞȟıț ijȡȟ ȜȫȜȝȡ IJijȡ Ǽ. Ȋȡ ǺǻĬǼ ıȔȟįț ijȡ ȘșijȡȫȞıȟȡ ijıijȢȑȗȧȟȡ.
ȇįȢȪȞȡțį ȚȒȞįijį Ȥ›ȑȢȥȡȤȟ, ›ȑȟijȧȣ, Ȝįț IJijȡ IJȥȡȝțȜȪ ȖțȖȝȔȡ ijșȣ Ǻc ĬȤȞȟįIJȔȡȤ.
l Ĭ , ›ȡȤ ijȒȞȟıț ijȡȟ ȜȫȜȝȡ IJijȡ
Ȗ) Ǻ›Ȫ ijȡ ǻ ȜįijįIJȜıȤȑȘȡȤȞı ijș İțȥȡijȪȞȡ ijșȣ Ȃ ǻ
Ǿ. ȁįijįIJȜıȤȑȘȡȤȞı ijșȟ ȜȑȚıijș Ǿǽ IJijș İțȑȞıijȢȡ Ȝįț ijșȟ ȜȑȚıijș Ǿǿ IJijș ǻĬ.
™ ǽ›ȡ›ijțȜȓ ĬıȧȞıijȢȔį (Ȅȡ 2)
Ȋȡ ǻǽǾǿ ıȔȟįț ijıijȢȑȗȧȟȡ, ȗțįijȔ ıȔȟįț ȡȢȚȡȗȬȟțȡ Ȟı İțįȗȬȟțȡ ǻǾ, ›ȡȤ İțȥȡ-
ijȡȞıȔ ijș ȗȧȟȔį ijȡȤ (ȉȥȓȞį 1). dzIJijȧ ǻǽ = t.
¨DždžĴDžNJLJNJǁĶȽķĸĶ ǁDžĴĸȽ ĸNJ ĶĂǀĴĵǓLj ĸNJǍ ǁNjĴĂĂNJķdžDžĴ-
Ȋį ijȢȔȗȧȟį ĬȆǻ Ȝįț ǾȆǽ ıȔȟįț ȡȢȚȡȗȬȟțį. Ǻ›Ȫ ȇȤȚ. ĭıȬȢșȞį ȒȥȡȤȞı:
2
ķĂƽLjNJǍ ĸĂƾĂĴĸNJnj ĂƽķĴ ķĸNJ ›ĴNjĴdžƼĸǐ NJNjDŽNJǁǕLjDžNJ
§x· 5 2 ›ĴNjĴLJLJǃLJǓǁNjĴĂĂNJ ĶȽLjĴDž ĂDždžNjǓĸĶNjNJ ĸNJǍ LJĶǍdžNJǔ ĸĂƾ-
ĬȆǻ: ĬȆ2 = Ȇǻ2 + Ĭǻ2 œ R2 x2  ¨ ¸ œ R2 x
©2¹ 4 ĂĴĸNJnj ›NJǍ Ĵ›NJĂƽLjĶDž.
ǾȆǽ: ǾȆ2 = Ǿǽ2 + Ȇǽ2 œ
ĭȒȞį ȃįȚșȞįijțȜȡȫ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ, SingaporeMath.com
2
2 2 § x· 2 2 2 x x2
R t ¨t  ¸ œ R t  t  2˜t˜ 
© 2¹ 2 4 Ȃȋȉǿ:
5 x2 A
ȃ
DzȢį: x 2 2t 2  t ˜ x  œ x2 2t 2  t ˜ x œ t2 – x2 + t2 + t˜x = 0 œ ǻ
4 4 "ǽȟȟȡıȔijįț" Ȫijț ȡț ȁȂ Ȝįț ȃȄ ıȔȟįț İțȑȞıIJȡȔ
x ijȡȤ, ȡ›Ȫijı ȡț ȁȂ Ȝįț ȃȄ ȥȧȢȔȘȡȤȟ ijȡ IJȥȓȞį IJı Ȁ ȁ
(t – x)(t + x) + t(x + t) = 0 œ (t + x)(2t – x) = 0 œ x = 2t œ t = ,
x, t ! 0 2 ȔIJį ȡȢȚȡȗȬȟțį, ȡ›Ȫijı ıȔȟįț ›ȢȡĴįȟȒȣ Ȫijț ijȡ ȗȢįȞ-
5 ȞȡIJȜțįIJȞȒȟȡ Ȝįȝȫ›ijıț ȞțȜȢȪijıȢș ı›țĴȑȟıțį. B ī
ȑȢį ș ›ȝıȤȢȑ ijȡȤ ǻǽǾǿ ıȔȟįț R , (ȞțIJȓ ijșȣ ›ȝȣȤȢȑȣ ijȡȤ ǺǻĬǼ). Ȃ
5 ȉı İțįȗȧȟțIJȞȡȫȣ Ȝįț ›ȢȡįȗȧȗțȜȒȣ ıȠıijȑIJıțȣ į›įțijȡȫȟijįț ȝȔȗıȣ ȗȟȬIJıțȣ ȜįȟȪ-
 "ǽ›ȡ›ijțȜȓ" ĬıȧȞıijȢȔį ȓ ĬıȧȞıijȢȔį Ȟı į›ȡİıȔȠıțȣ; 75 76 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ȟȧȟ, ȚıȧȢșȞȑijȧȟ Ȝįț ȞıȚȪİȧȟ ĬıȧȞıijȢȔįȣ. ǽȝȒȗȥıijįț, ȪȞȧȣ, Ȟı ȒȠȤ›ȟį ȚȒȞįijį, ș
ȜȢțijțȜȓ țȜįȟȪijșijį ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ. Ƕ›ȧȣ ›įȢįȜȑijȧ:
™ ǽ›ȡ›ijțȜȓ ĬıȧȞıijȢȔį (Ȅȡ 3)
For each figure below, the lengths of 3 sides are given. Which figure could
have a perimeter of 28?
ıDžĴ džƼDŽĶ ĂȽĴ Ĵ›Ǔ ĸDžnj ›ĴNjĴdžƼĸǐ ĹDžǁNJǔNjĶnj, ĵȽLjNJLjĸĴDž ĸĴ Ăƾdžǃ ĸNjDžǕLj ›LJĶǍNjǕLj. ƳNJDžĴ
ĹDžǁNJǔNjĴ DŽĴ ÛNJNjNJǔķĶ LjĴ ƽǎĶDž ›ĶNjȽĂĶĸNjNJ 28;
Ȣȡ IJı ȞȓȜȡȣ, ȡ›Ȫijı, Țį Ȟ›ȡȢȡȫIJı ȟį ıȔȟįț 28.
Ȋȡ (Ĭ) Ȓȥıț ȞıȗįȝȫijıȢș ›ıȢȔȞıijȢȡ, įĴȡȫ ijȡ Ȓȟį ijȞȓȞį ijșȣ ȜȑȚıijșȣ (ȞȓȜȡȤȣ 4)
Ȓȥıț įȟijțȜįijįIJijįIJȚıȔ į›Ȫ ȞȔį ijıȚȝįIJȞȒȟș (ijȢțȗ. įȟțIJȪijșijį).
Ȋȡ (Ǽ) Ȓȥıț Ȝț įȤijȪ ›ıȢȔȞıijȢȡ 30, İıȥȪȞıȟȡț, ȖȒȖįțį, Ȫijț ȡț ȗȧȟȔıȣ ıȔȟįț ȡȢȚȒȣ.
Ȋȡ (ǽ) Ȓȥıț ȞıȗįȝȫijıȢș ›ıȢȔȞıijȢȡ, įĴȡȫ ș ı›ȑȟȧ ȡȢțȘȪȟijțį ›ȝıȤȢȑ ijȡȤ Ȓȥıț
įȟijțȜįijįIJijįIJijįȚıȔ į›Ȫ ȞȔį ijıȚȝįIJȞȒȟș.
Ǻ›įȟijȑȞı, ȝȡț›Ȫȟ, ijȡ (ǻ). ǿ ıȜĴȬȟșIJș ıȔȟįț IJȧIJijȑ İțįijȤ›ȧȞȒȟș: (›ȡțȡ Țį
Ȟ›ȡȢȡȫIJı, Ȫȥț ›ȡțȡ ıȔȟįț).
ǽİȬ, ıȟİțįĴȒȢȡȟ Țį ıȔȥı ȡ Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȪȣ įȜȢțȖȬȣ ijȧȟ İțįIJijȑIJıȧȟ, ȬIJijı ș ›ı-
ȢȔȞıijȢȡȣ ȟį ıȔȟįț 28, ȜįȚȬȣ Ȝįț ȡ Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȪȣ ijȡȤ ıȞȖįİȡȫ ijȧȟ IJȥșȞȑijȧȟ...

™ ĬıȧȞıijȢȔį "Ȟı ijȡ Ȟȑijț"...

7 ǹ 7 (a) Name a pair of parallel lines.

(b) Name a pair of perpendicular lines.

Ĵ) ƵǃĂĶDžǕķĸĶ ƽLjĴ ǂĶǍǁƼNjDž ›ĴNjĴLJLJƾLJǐLj ǁNjĴĂĂǕLj ķĸNJ ķǎƾĂĴ

8 8 ǀ) ƵǃĂĶDžǕķĸĶ ƽLjĴ ǂĶǍǁƼNjDž džƼDŽĶĸǐLj ǁNjĴĂĂǕLj ķĸNJ ķǎƾĂĴ

3
4 ǻ
7
7 Ǻ

7
SingaporeMath.com
ī 7
7
Ǽ
ǿ ȑIJȜșIJș į›ıȤȚȫȟıijįț IJı ȞțȜȢȡȫȣ ȞįȚșijȒȣ (ǼșȞȡijțȜȡȫ). Ǽıȟ Șșijȑ į›ȪİıțȠș
8 ›.ȥ. Ȟı Ȓȝıȗȥȡ ıȟijȪȣ ıȟįȝȝȑȠ ȗȧȟțȬȟ ȓ Ȟı ȇȤȚįȗȪȢıțȡ ĭıȬȢșȞį, įȝȝȑ į›ȝȑ ›į-
NAEP (ĬȤȞȟȑIJțȡ-ȂȫȜıțȡ) ȢįijȓȢșIJș "Ȟı ijȡ Ȟȑijț" Ȫijț CD // FE, FEADE Ȝįț CDADE.
ĭį Ȟ›ȡȢȡȫIJı Ȝįț Țį ıȔȥı ȞįȚșȞįijțȜȓ įȠȔį ș į›ȪİıțȠș ijșȣ ›įȢįȝȝșȝȔįȣ Ȝįț
ijșȣ ȜįȚıijȪijșijįȣ, įȝȝȑ, ȖȒȖįțį, İıȟ Șșijȑ Ȝȑijț ijȒijȡțȡ.
Ȃȋȉǿ:
Ǻȟ ijș İȔȟįȞı IJijȡ ĬȤȞȟȑIJțȡ, Țį į›ȡİıțȜȟȫįȞı Ȫijț: ǺĴȡȫ ș CD ıȔȟįț İțįȗȬȟțȡȣ
ȁȑȚı IJȥȓȞį Ȓȥıț ›ȢȡȒȝȚıț į›Ȫ ijȡ įȢȥțȜȪ ȡȢȚȡȗȬȟțȡ (Ǻ), ijȡ ȡ›ȡȔȡ ıȟȟȡıȔijįț
ıȟȪȣ ijıijȢįȗȬȟȡȤ Ȝįț ș DE ı›ȔIJșȣ, ı›ıțİȓ ȡț ȞıijįȠȫ ijȡȤȣ ȗȧȟȔıȣ ıȔȟįț 45q+45q= 90q,
Ȫijț ıȔȟįț ȡȢȚȡȗȬȟțȡ ›įȢįȝȝșȝȪȗȢįȞȞȡ, ȑȢį ȇıȢ.(Ǻ) = 30
Țį ıȔȟįț ȜȑȚıijıȣ. ǽ›ȔIJșȣ ș CD Ȝįț ș FE ıȔȟįț ›įȢȑȝȝșȝıȣ, ȗțįijȔ ıȔȟįț İțįȗȬȟțıȣ
Ȋȡ (ǻ) Ȓȥıț ȞțȜȢȪijıȢș ›ıȢȔȞıijȢȡ, įĴȡȫ ș Ȝȑijȧ İıȠțȑ ȗȧȟȔį ijȡȤ Ȓȥıț įȟijțȜįijį- ijıijȢįȗȬȟȧȟ, ȑȢį ȒȥȡȤȟ ıȟijȪȣ ıȟįȝȝȑȠ ȗȧȟȔıȣ ȔIJıȣ...
IJijįȚıȔ į›Ȫ Ȓȟį ıȤȚȫȗȢįȞȞȡ ijȞȓȞį, ȑȢį, ȝȪȗȧ ijșȣ ijȢțȗ. įȟțIJȪijșijįȣ, ıȔȟįț ȞțȜȢȪijı-
 "ǽ›ȡ›ijțȜȓ" ĬıȧȞıijȢȔį ȓ ĬıȧȞıijȢȔį Ȟı į›ȡİıȔȠıțȣ; 77 78 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

™ ĬıȧȞıijȢȔį "IJijȡ ›ıȢȔ›ȡȤ"... Ȃȋȉǿ:

į. Ȇț Ȥ›Ȫȝȡț›ıȣ İȤȟįijȒȣ ȚȒIJıțȣ ĴįȔȟȡȟijįț IJijȡ ›įȢįȜȑijȧ IJȥȓȞį:

ƭƼDŽĶ ƽLjĴ Ĵ›Ǔ ĸĴ ĂDždžNjƼ ĸĶĸNjƼǁǐLjĴ ķĸNJ ķǎƾĂĴ ƽǎĶDž ĶĂǀĴĵǓLj 1 ĸĶĸNj. ĂNJLjƼĵĴ. ƳNJDžĴ
ĶȽLjĴDž ǃ džĴLJǔĸĶNjǃ ›NjNJķƽǁǁDžķǃ ĸNJǍ ĶĂǀĴĵNJǔ ĸǃnj ǁNjĴĂĂNJķdžDžĴķĂƽLjǃnj Ķ›DžĹƼLjĶDžĴnj;

8 șȑıİȚȢ 8 șȑıİȚȢ 10 șȑıİȚȢ

Ȗ. Ȋȡ›ȡȚıijȡȫȞı ijȢȔį ijȢį›ȒȘțį IJijȡ İț›ȝįȟȪ IJȥȓȞį (ȓ

Ƨ. 10 ĸ.Ă. ƨ. 12 ĸ.Ă. ı. 14 ĸ.Ă. ¨. 16 ĸ.Ă. Ʃ. 18 ĸ.Ă. IJı Ȝȑ›ȡțȡ ›įȢȪȞȡțȡ). ȃ›ȡȢȡȫȟ ȟį ȥȧȢȒIJȡȤȟ 15
NAEP ȑijȡȞį.
15 șȑıİȚȢ

ǼȔȟıț IJȧIJijȓ į›ȑȟijșIJș ijȡ Ĭ. ĮįȔȟıijįț ȟį ıȔȟįț ›ıȢȔ›ȡȤ 15. ǿ ıțȜȪȟį ıȔȥı ȞȒ-
ȗıȚȡȣ 2,5 u2,5 cm. ȃı İȤIJȜȡȝȔį İțįȜȢȔȟıțȣ įȟ ıȔȟįț ›ȑȟȧ ȓ Ȝȑijȧ į›Ȫ ijȡ 15, ȬIJijı
ȟį ı›țȝȒȠıțȣ ijȡ 14 ȓ ijȡ 16.
Ǽıȟ į›įțijȡȫȟijįț ȞįȚșȞįijțȜȒȣ ȗȟȬIJıțȣ, ȞȪȟȡ "țȜįȟȪijșijį" ȟį ıȜijțȞȓIJıțȣ Ȟı
›ȢȡIJȒȗȗțIJș. ĭį ȓijįȟ ijțȞțȪijıȢȡ ȟį įĴȓIJȡȤȟ įȟȡțȥijȓ ijșȟ ıȢȬijșIJș, İȔȥȧȣ ijțȣ 5 ›ț-
ȚįȟȒȣ į›įȟijȓIJıțȣ.
ĭȒȞįijį, Ȫ›ȧȣ ijȡ ›įȢį›ȑȟȧ, ıȔȟįț ›ȡȝȫ IJȤȟșȚțIJȞȒȟį IJı ǺȟįȝȤijțȜȑ ȇȢȡȗȢȑȞ-
Ȟįijį ĬıȧȞıijȢȔįȣ IJijș ǼȤijțȜȓ ǽȤȢȬ›ș Ȝįț IJijțȣ ǿȇǺ, įȝȝȑ ›įȟijıȝȬȣ ȠȒȟį IJı ıȞȑȣ.
ǿ ĬıȧȞıijȢȔį ›ȡȤ İțİȑIJȜıijįț ıȜıȔ Ȓȥıț İțįĴȡȢıijțȜȪ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ į›Ȫ ijș İțȜȓ
Ȟįȣ ǽȤȜȝıȔİıțį ĬıȧȞıijȢȔį.21
ǼıȔijı Ȝįț ijȡ ›įȢįȜȑijȧ ›įȢȑİıțȗȞį įȟȡțȥijȓȣ ıȢȬijșIJșȣ IJı ȫȝș IJijıȢıȡȞıijȢȔįȣ:
™ ȇȡȫ ıȔȟįț ȡ ıțȜȡȟȡȝȓ›ijșȣ (cameraman);

™ ȇȪIJȡț ȥȧȢȑȟı IJijį ijȢį›ȒȘțį;

ƵĶ ƽLjĴ ĶNjǁĴķĸƾNjDžNJ Ǎ›ƼNjǎNJǍLj ĸNjĴ›ƽǂDžĴ ķǎƾĂĴĸNJnj DžķNJķdžĶLJNJǔnj

ĸNjĴ›ĶǂȽNJǍ, ķĶ džƼDŽĶ ƽLjĴ Ĵ›Ǔ ĸĴ NJ›NJȽĴ ÛNJNjNJǔLj LjĴ ĸNJ›NJDŽĶ-
ĸǃDŽNJǔLj ›ƽLjĸĶ džĴNjƽdžLJĶnj. ƭƼĸNJǏǃ ĸNJǍ ĸNjĴ›ĶǂDžNJǔ ĂĶ ĸDžnj džĴNjƽ-
ȈȋǾȂǹ 1
džLJĶnj ǀLJƽ›ĶĸĶ ķĸNJ ĵDž›LJĴLjǓ ķǎƾĂĴ 1. ƵĸNJ ķǎƾĂĴ 2 džĴDž ķĸNJ
ķǎƾĂĴ 3 ĸNJ›NJDŽĶĸƾķĴĂĶ ĸĴ ĸNjĴ›ƽǂDžĴ, ǕķĸĶ LjĴ ĵƽǎNJLjĸĴDž ƽljDž
džĴDž NJdžĸǕ džĴNjƽdžLJĶnj ĴLjĸȽķĸNJDžǎĴ.
Ĵ. ƯĶ ›NJDžNJǔnj ƼLJLJNJǍnj ĸNjǓ›NJǍnj ÛNJNjĶȽĸĶ LjĴ ĸNJ›NJDŽĶĸƾķĶĸĶ
ĸĴ ĸNjĴ›ƽǂDžĴ, ǕķĸĶ LjĴ ĶĹƼ›ĸNJLjĸĴDž džĴĸƼ ĂƾdžNJnj ĂDžĴnj Ƚķǃnj
ĴdžĂƾnj ĸNJǍnj ƾ LjĴ ĴdžNJǍÛNJǔLj ĂĶĸĴljǔ ĸNJǍnj ķĶ ĂȽĴ džNJNjǍĹƾ ȈȋǾȂǹ 2 ƳNJDžNJ Ĵ›Ǔ ĸĴ ĸƽķķĶNjĴ džĸȽNjDžĴ ǀLJƽ›ĶĸĶ ķĸǃLj ĸǃLJĶǓNjĴķǃ;
ĸNJǍnj džĴDž LjĴ ĵƽǎNJLjĸĴDž ĵDžĴĹNJNjĶĸDždžǓ ĴNjDžDŽĂǓ džĴNjĶdžLJǕLj;
Assessment: No change without problems
ǀ. Ƴǐnj DŽĴ ĸNJ›NJDŽĶĸƾķNJǍĂĶ ĸNjȽĴ ĸNjĴ›ƽǂDžĴ, ǕķĸĶ LjĴ ĴdžNJǍ- Jan de Lange, Freudenthal Institute, The Netherlands
ÛNJǔLj ĂĶĸĴljǔ ĸNJǍnj džĴDž LjĴ ǎǐNjNJǔLj ǓķNJ ĸNJ ĵǍLjĴĸǓ ›ĶNjDžķ-
ķǓĸĶNjĴ ƼĸNJĂĴ; ƳǓķĴ ƼĸNJĂĴ ÛNJNjNJǔLj LjĴ ǎǐNjƽķNJǍLj; 21
ȈȋǾȂǹ 3 Ĭțį ijș İțįȞȑȥș IJȥıijțȜȑ Ȟı ijį ›ȢȡȗȢȑȞȞįijį IJ›ȡȤİȬȟ, įȟįȘșijıȔIJijı Ȝįț İțįȖȑIJijı ijȡ ȑȢȚȢȡ
Ǻ›Ȫ İțįȗȬȟțIJȞį IJȥȡȝțȜȬȟ ıȠıijȑIJıȧȟ ȉȜȧijȔįȣ, 1993 ijȡȤ ȄȔȜȡȤ ȁįIJijȑȟș: "Ȅį Ĵȫȗıț ȡ ǽȤȜȝıȔİșȣ – Ǽıȟ Țį ȗȔȟȡȤȞı ıȚȟțȜȡȔ ȞıțȡİȪijıȣ: ȃȔį țIJijȡȢțȜȡ-
İțİįȜijțȜȓ ıȠȒijįIJș ijșȣ įȟijȔĴįIJșȣ IJijș IJȥȡȝțȜȓ ĬıȧȞıijȢȔį", ȃįȚșȞįijțȜȓ ǽ›țȚıȬȢșIJș 31.
 "ǽ›ȡ›ijțȜȓ" ĬıȧȞıijȢȔį ȓ ĬıȧȞıijȢȔį Ȟı į›ȡİıȔȠıțȣ;
ǽȔȟįț, Ȫȟijȧȣ, ›ȡȝȫ Ȝįȝȓ Ȝįț ȒȠȤ›ȟș ș ıȢȬijșIJș. ȇıȢțIJIJȪijıȢȡ ȪȞȧȣ ȚȤȞȔȘıț test
ȥȧȢȡįȟijțȝș›ijțȜȓȣ țȜįȟȪijșijįȣ. ǼȤIJȜȡȝıȫȡȞįț ȟį ȜįijįȟȡȓIJȧ ›ȡțȡ ȇȢ. ȉ›ȡȤİȬȟ Țį
į›įțijȡȫȟijįȟ ȟį ĴijțȑȠȡȤȞı ȗțį ȟį įȟį›ijȫȠȡȤȞı įȤijȒȣ ijțȣ İıȠțȪijșijıȣ. Ȋț Țį ›ȢȒ›ıț
ijȪijı ȟį įĴȓIJȡȤȞı ›ȔIJȧ; ȋȦșȝȪȣ İıȔȜijșȣ ȟȡșȞȡIJȫȟșȣ ȞįȚșijȓ İıȟ IJșȞįȔȟıț įȤijȡ-
Ȟȑijȧȣ Ȝįț ȑȢțIJijȡ ȞįȚșijȓ.
ǺȟijȔȚıijį, ĴȡȖȑȞįț Ȫijț ș ıȟȔIJȥȤIJș ijȒijȡțȧȟ ȚıȞȑijȧȟ IJı ıȠıijȑIJıțȣ Ȥ›ȡȜȢȫ›ijıț
ȜȔȟİȤȟȡ į›ȡȜȝıțIJȞȡȫ ȞįȚșijȬȟ Ȟı ȞıțȧȞȒȟıȣ İȤȟįijȪijșijıȣ ȗțį ijȒijȡțıȣ İıȠțȪijșijıȣ,
Ȟı Ȫijț įȤijȪ IJȤȟı›ȑȗıijįț ȗțį ijȡȟ ›įțİįȗȧȗțȜȪ ȢȪȝȡ ijȡȤ IJȥȡȝıȔȡȤ, ȧȣ ĴȡȢȒį ȡȞį-
ȝȓȣ ȜȡțȟȧȟțȜȡ›ȡȔșIJșȣ ijȧȟ ȟȒȧȟ.
™ ǾȧȗȢįĴȔȘȧ Ȝįț ȞıijȢȑȧ! ǺȢȜıȔ ȪȞȧȣ ȞȪȟȡ įȤijȪ;
A ladder, length three meters, is placed against
the wall, one meter from the bottom of the wall.
Up to which height on the wall does the ladder
reach?
ƯȽĴ ķdžƼLJĴ ǔǏNJǍnj 3 ĂƽĸNjǐLj ĸNJ›NJDŽĶĸĶȽĸĴDž ķĶ ƽLjĴLj
ĸNJȽǎNJ, ƽLjĴ ĂƽĸNjNJ Ĵ›Ǔ ĸǃ ǀƼķǃ ĸNJǍ. ƵĶ ĸDž ǔǏNJnj DŽĴ
ĹĸƼķĶDž ǃ ķdžƼLJĴ;
GAP
ǼıȔijı ijșȟ į›ȑȟijșIJș ›ȡȤ İȔȟıijįț IJijȡ GAP:
The ladder reaches up to about 2.8 meters.
Possible explanations: h2 + 12 = 32; h = 8 | 2.8
or student made a correct drawing to scale Age: 14, 15
The student has to choose the appropriate mathematical tools to solve the
problem. It is possible to make use of a right triangle and the Pythagorian
Theorem, but making a correct drawing to scale will also provide an answer
that is accurate enough in this case.
ȃıijȑĴȢįIJș:
Ƨ›ƼLjĸǃķǃ: ƳĶNjȽ›NJǍ 2,8 m ƫLJDždžȽĶnj ĂĴDŽǃĸǕLj: 14, 15 ĶĸǕLj
¨Ķdžĸƽnj Ĵ›ĴLjĸƾķĶDžnj:
ƲDž ĂĴDŽǃĸƽnj ƽǎNJǍLj LjĴ ĵDžĴLJƽljNJǍLj ĸNJ džĴĸƼLJLJǃLJNJ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžǓ ĶNjǁĴLJĶȽNJ LjĴ LJǔķNJǍLj ĸNJ
›NjǓǀLJǃĂĴ. ƩȽLjĴDž ĵǍLjĴĸǓ LjĴ ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžƾķNJǍLj ĸNJ ƳǍDŽ. IJǕNjǃĂĴ, ĴLJLJƼ ĹĸDžƼǎLjNJLjĸĴnj
ƽLjĴ ķǐķĸǓ ķdžȽĸķNJ ķĶ džLJȽĂĴdžĴ ÛNJNjNJǔLj Ķ›Ƚķǃnj LjĴ ĵǕķNJǍLj Ĵ›ƼLjĸǃķǃ DždžĴLjNJ›NJDžǃ-
ĸDždžƾ ķ' ĴǍĸƾLj ĸǃLj ›ĶNjȽ›ĸǐķǃ.
79 80 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
Ȋȡ IJȥȡȝıȔȡ ȡĴıȔȝıț ȟį ıȠȡ›ȝȔIJıț ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ Ȟı ȗȟȬIJıțȣ, Ȫ›ȧȣ ijȡ ȇȤȚįȗȪ-
Ȣıțȡ ĭıȬȢșȞį Ȝįț ȟį ijȡȤȣ ıȠįIJȜȓIJıț IJijș ȥȢȓIJș ijȡȤȣ. Ȋȡ įȟ Țį ȥȢıțįIJijıȔ ȟį ijį ı-
ĴįȢȞȪIJȡȤȟ (Ȝįț ›ȪIJȡț į›' įȤijȡȫȣ) IJijș Șȧȓ ijȡȤȣ įȤijȪ ıȔȟįț Ȓȟį ȑȝȝȡ ȘȓijșȞį.
ȉijȡȟ "ȜȪIJȞȡ ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ", ș ȞȒijȢșIJș Ȥ›Ȫ ȜȝȔȞįȜį Țį İȬIJıț Ȓȟį ›ȢȡIJıȗ-
ȗțIJijțȜȪ į›ȡijȒȝıIJȞį, ȑȢį Ȫȥț ȒȗȜȤȢȡ, İțȪijț Țį Ȟ›ȡȢȡȫIJı ȟį ıȔȟįț ›įȢį›ȝįȟșijțȜȪ.
ȉijȡȟ "›ȢįȗȞįijțȜȪ ȜȪIJȞȡ", ıȔȟįț ȖȒȖįțį į›ȡİıȜijȪ, ȗțįijȔ ș ›ȢȡIJȒȗȗțIJș ıȔȟįț
įȤijȓ ›ȡȤ Ȟįȣ ȟȡțȑȘıț. Ǽıȟ Țį ›ıțȣ ijȡȤ ijıȥȟȔijș Ȫijț Țıȣ ijș ȗȤȦȡIJįȟȔİį IJı ȫȦȡȣ 8
ȞȒijȢį įȜȢțȖȬȣ (!)...
ǺȟįȢȧijțȒȞįț, ȪȞȧȣ˙ įȟ ȒȥȡȤȞı Ȟțį IJȜȑȝį ijȢțȬȟ ȞȒijȢȧȟ Ȝįț ȚȒȝȡȤȞı ȟį İȡȫȞı
IJı ijț ȫȦȡȣ Ĵijȑȟıț, ȗțįijȔ İıȟ įȟıȖįȔȟȡȤȞı ȟį ȞıijȢȓIJȡȤȞı; ĬțįijȔ ȟį ȜįȚȤIJijıȢȡȫȞı
Ȟı IJȥȒİțį Ȟı ȜȝȔȞįȜį ȓ Ȟı ȇȤȚįȗȪȢıțį ĭıȧȢȓȞįijį; ȃș ȗıȝțȬȞįIJijı. Ȋį ›ȢȡȖȝȓ-
Ȟįijį įȤijȑ ıȔȟįț į›ȝȑ ȗțį ıȠȑIJȜșIJș, ȗțį ›Ȣȡ›ȪȟșIJș ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ, ıȔȟįț "įIJȜȓIJıțȣ
ı›Ȕ ȥȑȢijȡȤ", Ȫ›ȧȣ ȡț "Ȟȑȥıȣ" ›ȡȤ IJȥıİțȑȘįȟı IJijș ȘȒIJijș ijȧȟ ȗȢįĴıȔȧȟ ijȡȤȣ ȡț įȠț-
ȧȞįijțȜȡȔ Ȟįȣ IJijțȣ IJijȢįijțȧijțȜȒȣ Ȟȡȟȑİıȣ...
ȊȬȢį, įȟ ›ȢȒ›ıț ȟį ȗȔȟȡȟijįț İıȜijȒȣ į›įȟijȓIJıțȣ, İȔȥȧȣ ȞįȚșȞįijțȜȓ į›ȪİıțȠș,
įȝȝȑ į›ȝȑ ȖįIJțȘȪȞıȟıȣ IJı ȞıijȢȓIJıțȣ, įȤijȪ ıȔȟįț Ȓȟį ȚȒȞį ›ȡȤ ıȠįȢijȑijįț ›ȢȬijį
Ȝįț ȜȫȢțį į›Ȫ ijșȟ ıȜĴȬȟșIJș. Ƕijįȟ ș į›ȑȟijșIJș ıȔȟįț ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ, ijį
›ȢȑȗȞįijį ıȔȟįț į›ȝȑ: įȢȜıȔ ȟį "įȟįȜįȝȫȦȡȤȞı" Ȟı "ȡȢȚȪİȡȠȡ" ȓ Ȟș ijȢȪ›ȡ ijș IJȧ-
IJijȓ į›ȑȟijșIJș. Ȋȡ į›ȡijȒȝıIJȞį ȞıijȢȑıț.
ǽİȬ įȜȢțȖȬȣ ȖȢȔIJȜıijįț ȞȔį į›Ȫ ijțȣ ıȗȗıȟıȔȣ įİȤȟįȞȔıȣ įȟijțȜıțȞıȟțȜȓȣ įȠțȡ-
ȝȪȗșIJșȣ ijȧȟ ıȢȧijȓIJıȧȟ ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ. ǼțȡȢȚȬȟȡȟijįț ijįȥȫijįijį Ȟıȟ, įȝȝȑ ș
įȠțȡ›țIJijȔį ijȡȤȣ Ȝįț ș İȤȟįijȪijșijį ıȝȒȗȥȡȤ ıȔȟįț ›ıȢțȡȢțIJȞȒȟıȣ.
™ ȃıijȢȑȧ Ȝįț į›įȟijȬ...!
Ȋį ›ȢȬijį ȥȢȪȟțį ijșȣ "ȃıijįȢȢȫȚȞțIJșȣ ijȡȤ 1998" į›ȝȒȣ, IJȤȟșȚțIJȞȒȟıȣ įIJȜȓ-
IJıțȣ ıĴȡİțȑIJijșȜįȟ Ȟı ijș IJȧIJijȓ į›ȑȟijșIJș Ȝįț ijȒIJIJıȢțȣ ȝįȟȚįIJȞȒȟıȣ, IJı ijȤȥįȔį
İțȑijįȠș Ȝįț ȞıijįȞȡȢĴȬȚșȜįȟ IJı "ȟȒȡȤ ijȫ›ȡȤ" ȚȒȞįijį ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ.
Ȇț ȞįȚșijȒȣ Ȓ›Ȣı›ı į›ȝȑ ȟį ȝȫIJȡȤȟ, Ȫ›ȧȣ ȞȒȥȢț ijȪijı ȒȜįȟįȟ, ijșȟ ȑIJȜșIJș IJijȡ
›ȢȪȥıțȢȡ, ȟį ıȝȒȗȠȡȤȟ ›ȡțį į›Ȫ ijțȣ ›ȢȡijıțȟȪȞıȟıȣ ijįȔȢțįȘı Ȟı ijș İțȜȓ ijȡȤȣ Ȝįț ȟį
IJșȞıțȬIJȡȤȟ IJijȡ "ȜįȚįȢȪ" ijȡ ȗȢȑȞȞį ijșȣ IJȧIJijȓȣ į›ȑȟijșIJșȣ.
ĬȝȔijȧȟįȟ ȞȪȟȡ į›Ȫ ijȡȟ ȜȪ›ȡ ijșȣ įȟijțȗȢįĴȓȣ IJijȡ "ȜįȚįȢȪ" ijșȣ ȝȫIJșȣ, ȜįȚȬȣ
Ȝįț į›Ȫ ijȡȟ ȜȔȟİȤȟȡ ȟį ȥȑIJȡȤȟ Ȝȑ›ȡțıȣ Ȟȡȟȑİıȣ ȝȪȗȧ įijıȝȡȫȣ į›ȑȟijșIJșȣ˙ Ȝțȟİȫ-
ȟıȤįȟ, ȪȞȧȣ, ȟį ȥȑIJȡȤȟ Ȫȝıȣ ijțȣ Ȟȡȟȑİıȣ ıȠ įțijȔįȣ ıȟȪȣ, įȞıȝșijȒȡȤ, Ȥ›ȡȝȡȗțIJijțȜȡȫ
ȝȑȚȡȤȣ, ›ȡȤ Țį ijȡȤȣ ȡİșȗȡȫIJı IJı ȑȝȝȡ į›ȡijȒȝıIJȞį.
 "ǽ›ȡ›ijțȜȓ" ĬıȧȞıijȢȔį ȓ ĬıȧȞıijȢȔį Ȟı į›ȡİıȔȠıțȣ; 81 82 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ǼıȔijı Ȝįț Ȟțį ȑȝȝș ›įȢıȟȒȢȗıțį ijȡȤ IJȤIJijȓȞįijȡȣ, ›ȡȤ ȡĴıȔȝıijįț ijȪIJȡ IJijȡ Ȫijț İıȟ
Șșijȡȫȟijįȟ ›ȝȓȢıțȣ į›įȟijȓIJıțȣ, ȪIJȡ Ȝįț IJijį IJȥȓȞįijį ›ȡȤ İȔȟȡȟijįȟ IJijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ. ǀ) ƵĸNJ ĵDž›LJĴLjǓ ĸNjȽǁǐLjNJ Ƨƨı ǃ Ƨ¨
A
ĶȽLjĴDž ĵDžǎNJĸǓĂNJnj ĸǃnj ǁǐLjȽĴnj  .
ǼȔȟȧ ›įȢįȜȑijȧ ȞıȢțȜȑ ȚȒȞįijį Ȟı ijį IJȥȓȞįijȑ ijȡȤȣ, IJijȡ ȞȒȗıȚȡȣ ›ȡȤ ıȔȥįȟ ƧLj Ƨƨ = 4, ƨı = 6 džĴDž Ƨı = 8,
İȡȚıȔ ijȡ ȉȑȖȖįijȡ 19 ȀȡȤȟȔȡȤ 1999, IJijțȣ ›ȢȬijıȣ ›įȟıȝȝįİțȜȒȣ ıȠıijȑIJıțȣ, IJijȡ ȞȑȚș- ĸǓĸĶ:
Ȟį ijșȣ ĬıȧȞıijȢȔįȣ. Ȋį ıȢȧijȓȞįijį įȤijȑ ȜȑȝȤ›ijįȟ ijȡ 22,5% ijȧȟ ȚıȞȑijȧȟ.
Ƨ. ¨ƨ = 1 džĴDž ¨ı = 5
Ǽıȟ ȠȒȢȧ įȟ ȓijįȟ ›ȡȝȝȡȔ ȡț ȞįȚșijȒȣ ›ȡȤ, ȞȒIJį IJijȡ ȑȗȥȡȣ ijȧȟ ıȠıijȑIJıȧȟ, ıȔ-
ȥįȟ ijșȟ ȒȞ›ȟıȤIJș ȟį ȝȫIJȡȤȟ ȓ ȟį ı›țȖıȖįțȬIJȡȤȟ ijșȟ į›ȑȟijșIJȓ ijȡȤȣ ȞıijȢȬȟijįȣ ijțȣ ƨ. ¨ƨ = 5 džĴDž ¨ı = 1

İțįIJijȑIJıțȣ IJijį IJȥȓȞįijį ›ȡȤ İȔȟȡȟijįȟ. ȅȒȢȧ Ȫijț IJȤȟȒȖș, Ȝįț ȠȒȢȧ Ȫijț İțİȑȥȚșȜı
ȧȣ ȞȒȚȡİȡȣ (ı›įȝȓȚıȤIJșȣ) IJijș IJȤȟȒȥıțį. ȁȑijț ijȒijȡțȡ įȝȝȡțȬȟıț, ȖıȖįȔȧȣ, ijȡ ›ȟıȫ-
ı. ¨ƨ = 3 džĴDž ¨ı = 3
B
Ȟį Ȝįț ijșȟ ȡȤIJȔį ijȧȟ ıȠıijįȘȡȞȒȟȧȟ ȚıȞȑijȧȟ. ȉijș IJȤȟȒȥıțį İıȟ ȠįȟįıȞĴįȟȔIJijșȜı
¨. ¨ƨ = 2 džĴDž ¨ı = 4

Ʃ. ¨ƨ = 4 džĴDž ¨ı = 2
ǻ
ijȒijȡțȡ ›ȢȪȖȝșȞį.

ƨ.Ĵ) ƵĸNJ ĵDž›LJĴLjǓ ĸNjȽǁǐLjNJ ƨı ǃ Ƨ¨ ĶȽLjĴDž ĵDžǎNJĸǓĂNJnj ĸǃnj ǁǐLjȽĴnj  .

ƯNJLjƼĵĶnj 6
ī
ƧLj ƨ¨ = 3, ¨ı = 6 džĴDž Ƨı = 10, ĸǓĸĶ ǃ ›LJĶǍNjƼ Ƨƨ ĶȽLjĴDž Ƚķǃ ĂĶ:
ȇįȢįijșȢıȔIJijı Ȫijț ıİȬ ȡț Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȡȔ ıȔȟįț ıȤȜȡȝȪijıȢȡț. Ȋį ȞȓȜș ıȔȟįț IJijțȣ Ȝįȟȡ-
Ƨ. 3, ƨ. 6, ı. 4, ¨. 5, Ʃ. 7.
ȟțȜȒȣ ijȡȤȣ İțįIJijȑIJıțȣ, ȡ›Ȫijı ... ȞıijȢȑȞı Ȝįț į›įȟijȑȞı: ijȡ (Ǽ), Ƞįȟȑ ȉȎȉȊȆ!
ƯNJLjƼĵĶnj 6,5

A
IJƩƯƧ 2NJ
E
ƵĸNJ ĵDž›LJĴLjǓ
P
ī ķǎƾĂĴ ĸNJ ĸĂƾĂĴ
PE ĶȽLjĴDž ĶĹĴ- ǹ
›ĸǓĂĶLjNJ ĸNJǍ džǔ-
džLJNJǍ džĴDž NJDž ƴƨ

ǻ
džĴDž ƴ¨ ĸƽĂLjNJǍ-
ķĶnj ĴǍĸNJǔ. ī
Ǻ ƧLj Ƨƨ = 9,
ƴı = 4 džĴDž
ı¨ = 5, ĸǓĸĶ:
Ǻ
ȇįȢįijșȢıȔIJijı Ȫijț: ijȡ ȞȓȜȡȣ ijȡȤ ǻǼ IJijȡ IJȥȓȞį ıȔȟįț 2,4 cm, ıȟȬ IJijșȟ ıȜĴȬȟșIJș Ĵ) ưĴ Ǎ›NJLJNJǁȽ-
ıȔȟįț 3 cm. ķĶĸĶ ĸNJ ƴƧ

ƯNJLjƼĵĶnj 15
ǻ
2,4 4,8 8
Ȇ ȝȪȗȡȣ ıȔȟįț: 0,8 , ȡȞȡȔȧȣ ȗțį ijȡ ǼĬ: 0,8 Ȝįț ȗțį ijȡ ǺĬ: 0,8 .
3 6 10
ǀ) ƶNJ ƴƩ ĶȽLjĴDž ȽķNJ ĂĶ: Ƨ. 9, ƨ. 5, ı. 4, ¨. 3, Ʃ. 6.
Ȇ›Ȫijı ... ijȡ ȞȓȜȡȣ ijȡȤ Ǻǻ Țį ıȔȟįț: 4 : 0,8 = 5 cm. Ǻ›įȟijȑȞı ijȡ (Ǽ). ȉȎȉȊȆ! ƯNJLjƼĵĶnj 10
 "ǽ›ȡ›ijțȜȓ" ĬıȧȞıijȢȔį ȓ ĬıȧȞıijȢȔį Ȟı į›ȡİıȔȠıțȣ; 83 84 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

5,8 2,6 3,2 Ȋȡ IJȥȓȞį ıȔȥı İȡȚıȔ IJı įȤijȒȣ ijțȣ İțįIJijȑIJıțȣ Ȝįț Ȟı įȤijȪ ijȡ ›ȑȥȡȣ ȗȢįȞȞȬȟ.
Ĭțį ijȡ Ǻǻ ıȔȟįț: # 0,6444 ȗțį ijȡ ȈĬ = 0,65 Ȝįț ȗțį ijȡ ĬǼ: 0,64 ,
9 4 5 ȇțȚįȟȪȟ, ȗțį ȟį Ȟșȟ ȝȤȚıȔ "›ȢįȜijțȜȑ" ș ȑIJȜșIJș, İȪȚșȜı ș ›ȝıȤȢȑ ijȡȤ ijıijȢįȗȬȟȡȤ
2 3,9 5,7 cm Ȝįț ijį ȞȓȜș Ǻǽ 2,4 cm Ȝįț ĭǺ 3,2 cm., İșȝįİȓ IJı ȞȔį IJȞȔȜȢȤȟIJș Ȟı IJȤȟijı-
ȡ›Ȫijı Ȝįț ijȡ ȈǺ ... ›ȢȒ›ıț ȟį ıȔȟįț: # 3 Ȝįț ijȡ Ȉǽ ıȔȟįț: # 6.
0,65 0,64 ȝıIJijȓ ›ıȢȔ›ȡȤ 0,8. ȂȪȗȧ, ȪȞȧȣ, ijȡȤ ›ȑȥȡȤȣ ijȧȟ ȗȢįȞȞȬȟ, ĴįȔȟıijįț ȡț İȫȡ ȜȫȜȝȡț
ȉșȞıțȬIJijı, ȖıȖįȔȧȣ, Ȫijț ijȡ ȞȓȜȡȣ ijȡȤ ȈǺ ›ȢȒ›ıț ȟį Ȥ›ȡȝȡȗțIJijıȔ įȟįȝȤijțȜȑ, ȑȢį ȟį ıĴȑ›ijȡȟijįț.22 ǺȤijȪ Țį Ȟ›ȡȢȡȫIJı ȟį ›įȢį›ȝįȟȓIJıț Ȝȑ›ȡțȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ.
"ȜįijıȢȗįȢțȒȣ" İıȟ ȥȧȢȑȟı...
Ǿ
ǻ ī
™ ȃıijȢȑȧ Ȝįț Ȟ›ıȢİıȫȡȞįț...!

ȉijțȣ ıȠıijȑIJıțȣ ijșȣ ĬıȧȞıijȢȔįȣ ijșȣ ǻǰȂȤȜıȔȡȤ, ijșȟ 1ș ȀȡȤȟȔȡȤ 2002, İȪȚșȜı Ȝįț ș ȁȑȟȡȤȞı ijȡ İț›ȝįȟȪ IJȥȓȞį
›įȢįȜȑijȧ ȑIJȜșIJș: (1) Ȟı ijțȣ ȜįȟȡȟțȜȒȣ İțį-
IJijȑIJıțȣ Ȝįț ȝı›ijȒȣ ȗȢįȞȞȒȣ,
ȡ›Ȫijı ĴįȔȟıijįț Ȫijț İıȟ ı-
ƵĸNJ ķǎƾĂĴ ›NJǍ ĴdžNJLJNJǍDŽĶȽ, ķĶ ĸĶĸNjƼǁǐLjNJ Ƨƨı¨ ›LJĶǍNjƼnj 7 cm, ĶǁǁNjƼĹNJǍĂĶ ĸĶ- Ĭ
Ĵȑ›ijȡȟijįț ȡț İȫȡ ȜȫȜȝȡț.
ĸNjƼǁǐLjNJ ƩƪƫIJ ƽĸķDž, ǕķĸĶ: ƧƩ = ƨƪ = ıƫ = ¨IJ = 3 cm. Ȁ
ȇȢȑȗȞįijț, ijȡ IJșȞıȔȡ ı-
Ǿ ǽ
ǻ ī ›įĴȓȣ ijȡȤ (ȁ, R) Ȟı ijșȟ ǽǾ
ıȔȟįț ijȡ ȞȒIJȡ ijșȣ.
ǿ ǻȂ ıȔȟįț İțȥȡijȪȞȡȣ
ijșȣ B̂ , ȡ›Ȫijı ijȡ ȂȉǻȊ ıȔ- ȁ
ȟįț ijıijȢȑȗȧȟȡ Ȟı ›ȝıȤȢȑ 1,
Ĭ (IJȥ. 2) ȑȢį ȉǻ = ǻȊ = 1,
A Ǽ Ǻ
Ȁ ȑȢį ȊǾ = 2 Ȝįț ȉǽ = 3.
ǽ ȉȥȓȞį 1

ǽ
2
ȁ ǽȔȟįț: ȃǾ = ǾȊ = 2 Ȝįț ǽȃ = ǽȉ = 3,
5 M
ȧȣ ıĴį›ijȪȞıȟıȣ ijȡȤ ȜȫȜȝȡȤ į›Ȫ IJșȞıȔȡ 2
3 ȁ 3
ǹ Ǻ ıȜijȪȣ įȤijȡȫ. T
Ǽ DzȢį ijȡ IJșȞıȔȡ ı›įĴȓȣ ijȡȤ ȜȫȜȝȡȤ (Ȃ, Ȣ) 1 1

Ȟı ijșȟ Ȥ›ȡijıȔȟȡȤIJį Ǿǽ ıȔȟįț ijȡ ȃ, ›ȡȤ İț- Ǽ 3 Ȉ Ǻ

1
Ĵ. ưĴ ǀNjĶDŽĶȽ ĸNJ ĶĂǀĴĵǓLj ĸNJǍ ĸĶĸNjĴǁǕLjNJǍ ƩƪƫIJ. ƯNJLjƼĵĶnj 5 įĴȒȢıț į›Ȫ ijȡ IJșȞıȔȡ ı›įĴȓȣ ijȡȤ (ȁ, R) Ȟı 4
ǀ. ưĴ Ǎ›NJLJNJǁȽķĶĸĶ ĸNJ ĶĂǀĴĵǓLj ĸNJǍ ĸNjDžǁǕLjNJǍ Ʃƨƪ džĴDž LjĴ Ĵ›NJĵĶȽljĶĸĶ ǓĸDž ǃ ĴdžĸȽ- ijșȟ ǽǾ.
ȉȥȓȞį 2
LjĴ ĸNJǍ ĶǁǁĶǁNjĴĂĂƽLjNJǍ džǔdžLJNJǍ (Ʈ , Nj) ķĸNJ ĸNjȽǁǐLjNJ Ʃƨƪ ĶȽLjĴDž Nj = 1cm.
ƯNJLjƼĵĶnj 12 (ȉijȡ Ȕİțȡ IJȤȞ›ȒȢįIJȞį Țį ĴijȑȟįȞı Ȝįț Ȟı ijș ȖȡȓȚıțį ijșȣ ǺȟįȝȤijțȜȓȣ ĬıȧȞıijȢȔįȣ).

ǁ. ƩƼLj (ƭ, R) ĶȽLjĴDž NJ ĶǁǁĶǁNjĴĂĂƽLjNJnj džǔdžLJNJnj ķĸNJ ĸĶĸNjƼǁǐLjNJ ƩƪƫIJ, LjĴ Ǎ›NJLJNJǁȽķĶĸĶ

ĸNJ LJǓǁNJ ĸNJǍ ĶĂǀĴĵNJǔ ĸNJǍ džǔdžLJNJǍ (ƭ, R) ›NjNJnj ĸNJ ĶĂǀĴĵǓLj ĸNJǍ džǔdžLJNJǍ (Ʈ , Nj). 22
Ȋșȟ ›įȢįijȓȢșIJș ȒȜįȟı ȡ IJȤȟȑİıȝĴȡȣ IJijȡ ȂȫȜıțȡ ĭȑIJȡȤ ijș ȥȢȡȟțȑ 2004-05, ȞįȚșȞįijț-
ƯNJLjƼĵĶnj 8 ȜȪȣ ǼșȞȓijȢșȣ ȇȡțȞıȟȔİșȣ.
 "ǽ›ȡ›ijțȜȓ" ĬıȧȞıijȢȔį ȓ ĬıȧȞıijȢȔį Ȟı į›ȡİıȔȠıțȣ; 85

™ ĬıȧȞıijȢȔįȣ ǽȗȜȬȞțȡȟ

Ȋȡ ›ȢȪȖȝșȞį, ȝȡț›Ȫȟ, İıȟ ıȔȟįț ș İțİįIJȜįȝȔį ȓ Ȟș ijșȣ ĬıȧȞıijȢȔįȣ. ȁȑȚı

ȇȢȪȗȢįȞȞį ȉ›ȡȤİȬȟ IJı ȡ›ȡțįİȓ›ȡijı ȥȬȢį ›ıȢțȒȥıț IJijȡțȥıȔį ǽȤȜȝıȔİıțįȣ Ĭıȧ-
ȞıijȢȔįȣ. Ȋȡ ȘșijȡȫȞıȟȡ ıȔȟįț ȡ "IJȧIJijȪȣ ijȢȪ›ȡȣ" İțİįIJȜįȝȔįȣ ijșȣ, Ȫ›ȧȣ IJșȞıțȬȟıț ȡ
ȡ ȜįȚșȗșijȓȣ Ȝ. ǽ. ǺȗȗıȝȪ›ȡȤȝȡȣ, IJijșȟ Ȕİțį ȡȞțȝȔį ijȡȤ:

«... ıDžĴĸȽ ǓĂǐnj NJ Ĵ›LJǓnj ĂĴDŽǃĸƾnj LjĴ ĂĴDŽĴȽLjĶDž ǁDžĴ ĸĴ ĶǁǁĶǁNjĴĂĂƽLjĴ ĸĶĸNjƼ-

›LJĶǍNjĴ; ƧǍĸǓ ĶȽLjĴDž ƽLjĴ ǏĶǔĸDždžNJ ›NjǓǀLJǃĂĴ. ƳNJLJLJƼ ĸƽĸNJDžĴ ǁDžĴĸȽ ÛNJNjĶȽ LjĴ Ǎ›ƼNj-
ǎNJǍLj. ıDžĴĸȽ džĴĸĴNjǎƾLj LjĴ ĂĴDŽĴȽLjĶDž ǁDžĴ ĸǃLj ›ĴNjƼǁǐǁNJ; DŽĴ ĸNJǍ ǎNjĶDžĴķĸĶȽ ǃ ›ĴNjƼǁǐ-
ǁNJnj ķĸǃLj džĴDŽǃĂĶNjDžLjƾ ǂǐƾ; ƵĸǃLj ›ǐLJƾĸNjDžĴ ĸNJǍ super market ǎNjĶDžƼǂĶĸĴDž LjĴ ljƽNjĶDž
LjĴ ›ĴNjĴǁǐǁȽǂĶDž; ƲǔĸĶ ĸNJ ĶǁǁĶǁNjĴĂĂƽLjNJ ĸĶĸNjƼ›LJĶǍNjNJ NJǔĸĶ ǃ ›ĴNjƼǁǐǁNJnj ĸǃnj
ǎNjĶDžƼǂĶĸĴDž.
ƧLJLJƼ ĵĶLj ĶȽLjĴDž ĂǓLjNJ ĸĴ ƯĴDŽǃĂĴĸDždžƼ ›NJǍ ĵĶLj ǎNjĶDžƼǂNJLjĸĴDž. ıDžĴĸȽ ›.ǎ. LjĴ ĂĴ-
DŽĴȽLjĶDž ĸNJ ĸƼĵĶ ›NJȽǃĂĴ, ǁDžĴĸȽ LjĴ ĂĴDŽĴȽLjĶDž ĸNJLj ĸǔ›NJ CaCO3, ĸNJǍ ĴLjDŽNjĴdžDždžNJǔ ĴķǀĶ-
ķĸȽNJǍ, ǁDžĴĸȽ LjĴ ĂĴDŽĴȽLjĶDž ĸǃ LjĴǍĂĴǎȽĴ ĸNJǍ ƧNjĸĶĂDžķȽNJǍ, ǁDžĴĸȽ LjĴ ĂĴDŽĴȽLjĶDž ›NJDžNJnj ƾĸĴLj
NJ ưĴNjķƾnj (...). ıDžĴĸȽ LjĴ ĸĴ ĂĴDŽĴȽLjĶDž ǓLJĴ ĴǍĸƼ; ıDžĴĸȽ Ǎ›ƼNjǎĶDž Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃ;
ƟNjĴ ĸNJ ĶNjǕĸǃĂĴ ĶȽLjĴDž ǁDžĴĸȽ LjĴ ĂĴDŽĴȽLjĶDž ĸNJ ĶǁǁĶǁNjĴĂĂƽLjNJ ĸĶĸNjƼ›LJĶǍNjNJ ›ĴNjƼ
ĸǃLj ›ĴNjƼǁǐǁNJ ›.ǎ., ĴǍĸǓ DŽĴ ƾĸĴLj ĸNJ ķǐķĸǓ ĶNjǕĸǃĂĴ.
ưNJĂȽǂǐ ǓĸDž ĴǍĸǓ Ĵ›ĴLjĸƾDŽǃdžĶ ›ĶNjȽ›NJǍ: ıDžĴĸȽ ǃ ıĶǐĂĶĸNjȽĴ ĶDžĵDždžǓĸĶNjĴ džĴDž ĸĴ
ƯĴDŽǃĂĴĸDždžƼ ǁĶLjDždžǓĸĶNjĴ, ķǐķĸƼ ĵDžĵĴǁĂƽLjĴ – džĴDž ›ƼLJDž DŽĴ ĴLjNJȽljǐ ĂDžĴ ĸĶLJĶǍĸĴȽĴ
›ĴNjƽLjDŽĶķǃ, DŽĴ ›ĴNjĴLJĶȽǏǐ ĸNJ NjƾĂĴ ĸǃnj ĹNjƼķǃnj, DŽĴ ķĸĴĂĴĸƾķǐ ĸǃ ĹNjƼķǃ ĂNJǍ. ƶDž
ĶLjLjNJǕ ķǐķĸƼ ĵDžĵĴǁĂƽLjĴ;
ƶĴ ƯĴDŽǃĂĴĸDždžƼ ǐnj ĴLjDŽNjǐ›DžLjƾ ĵNjĴķĸǃNjDžǓĸǃĸĴ ĶȽLjĴDž Ķ›ȽLJǍķǃ ›NjNJǀLJǃĂƼĸǐLj.
ƵĶ NJ›NJDžNJĵƾ›NJĸĶ Ķ›Ƚ›ĶĵNJ ǁLjǕķǃnj džĴDž LjĴ ǀNjȽķdžĶĸĴDž ƽLjĴ ƼĸNJĂNJ, ǓĸĴLj džƼLjĶDž ƯĴDŽǃ-
ĂĴĸDždžƼ, džƼLjĶDž ƽNjĶǍLjĴ. ƹƼǎLjĶDž LjĴ ĵĶDž ĸDž ƽǎĶDž, ǏƼǎLjĶDž LjĴ ĵĶDž ›Ǖnj DŽĴ ĹĸƼķĶDž ĶdžĶȽ
›NJǍ DŽƽLJĶDž LjĴ ĹĸƼķĶDž, ƾ ›NJǔ ĶLjĵĶǎNJĂƽLjǐnj DŽĴ ĹĸƼķĶDž. ƯĶ ĴǍĸƼ ›NJǍ ƽǎĶDžnj ĸDž ÛNJ-
NjĶȽnj LjĴ džƼLjĶDžnj; ƩNjĶǍLjǃĸDždžƾ ĵNjĴķĸǃNjDžǓĸǃĸĴ ĶȽLjĴDž ǃ džƼDŽĶ ĶLjĴķǎǓLJǃķǃ ĂĶ ĸĴ ƯĴDŽǃ-
ĂĴĸDždžƼ. ƵĶ ĴLjĸȽDŽĶķǃ ĂĶ ĸǃLj Ĵ›NJķĸƾDŽDžķǃ ĸǔ›ǐLj.
ƣĸĴLj, LJNJDž›ǓLj, LJƽǐ "ķǐķĸƼ ĵDžĵĴǁĂƽLjĴ" ķǃĂĴȽLjĶDž ǓĸDž NJ ĵƼķdžĴLJNJnj džĴDž ǃ džĴĸƼ-
ķĸĴķǃ ķĸǃLj NJ›NJȽĴ NJ ĵƼķdžĴLJNJnj ǐDŽĶȽ ĸNJ ĂĴDŽǃĸƾ ĶȽLjĴDž, ǓǎDž Ĵ›LJǕnj LjĴ ĶĹĴNjĂǓǂĶDž
ĸNJǍnj ĸǔ›NJǍnj, ĴLJLJƼ LjĴ ƽǎĶDž Ķ›ȽǁLjǐķǃ ǁDžĴĸȽ ĶĹĴNjĂǓǂĶDž ĸNJLj ƽLjĴLj ĸǔ›NJ džĴDž ǓǎDž ĸNJLj
ƼLJLJNJ. ưĴ ÛNJNjĶȽ LjĴ ǀƼLJĶDž ĸNJ ĂǍĴLJǓ ĸNJǍ LjĴ ĵNJǍLJƽǏĶDž. ƧǍĸǓ ķǃĂĴȽLjĶDž - ǎǐNjȽnj LjĴ
'ǎǐ LjĴ ĵǕķǐ ķĶ ĴǍĸƼ ķǍĂǀNJǍLJƽnj ķĶ ĴLjDŽNjǕ›NJǍnj NJDž NJ›NJȽNJDž džĴDŽǃĂĶNjDžLjƼ ƽǎNJǍLj ĴǍĸǓ
ĸNJ ›NjǓǀLJǃĂĴ džĴDž NJDž NJ›NJȽNJDž ĶȽLjĴDž ›DžĶķĂƽLjNJDž Ĵ›Ǔ ƽLjĴ ĴLjĴLJǍĸDždžǓ ›NjǓǁNjĴĂĂĴ, ĸNJ NJ-
›NJȽNJ ĵĶLj ÛNJNjNJǔLj LjĴ ǀǁƼLJNJǍLj - ĂDžLJƼǐ ǓĂǐnj ĵĶNJLjĸNJLJNJǁDždžƼ, ǓĸDž ǃ NJNjDŽƾ ĵDžĵĴķdžĴLJȽĴ
ĸǐLj ƯĴDŽǃĂĴĸDždžǕLj ĶȽLjĴDž ›NjNJĹĴLjǕnj LjĴ ĴLjĴǁdžƼķĶDžnj ĸNJLj ƼLJLJNJ LjĴ ķĸȽǏĶDž ĸNJ ĂǍĴLJǓ
ĸNJǍ džDž ǓǎDž LjĴ Ĵ›NJķĸǃDŽȽķĶDž. ıDž' ĴǍĸǓ ǃ ıĶǐĂĶĸNjȽĴ, ķǐķĸƼ ĵDžĵĴǁĂƽLjǃ, ĴķdžĶȽ ĸNJ
ĂǍĴLJǓ...»
ǺȗȗıȝȪ›ȡȤȝȡȣ ǽ., "ĬıȧȞıijȢȔįȣ ǽȗȜȬȞțȡȟ", ȆȞțȝȔį IJı ȉȤȟȒİȢțȡ ǽȃǽ,

ȁǽĮǺȂǺȀȆ 5ȡ
ȇȢȡȖȝȓȞįijį
«ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȡȞȒȟȡȤ»
ǽ Ȕȟįț İȫIJȜȡȝȡ, Ȟȑȝȝȡȟ įȜįijȪȢȚȧijȡ, ȟį ĴijțȑȥȟȡȤȞı Ȝįț ȟį İȔȟȡȤȞı IJijȡȤȣ Ȟį-
ȚșijȒȣ ȞȪȟȡ "įȝșȚțȟȑ" ›ȢȡȖȝȓȞįijį ›ȡȤ ȟį ijįțȢțȑȘȡȤȟ IJı ȜȑȚı ıȟȪijșijį ›ȡȤ
ȞıȝıijȑȞı, ȟį țȜįȟȡ›ȡțȡȫȟ ijȡȤȣ İțİįȜijțȜȡȫȣ IJijȪȥȡȤȣ, ȟį ıȔȟįț ıȝȜȤIJijțȜȑ Ȝįț ȟį
ȗȔȟȡȟijįț Ȝįijįȟȡșijȑ į›Ȫ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ. ȉȤȟȓȚȧȣ įȤijȑ ›ȡȤ ›ȢȡIJĴȒȢȡȤȞı ıȔȟįț Ȝį-
ijįIJȜıȤįIJȞȒȟį ıțİțȜȑ ȗțį Ȓȟį IJȜȡ›Ȫ: ȟį ıȠįIJȜȓIJȡȤȟ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ IJı IJȤȗȜıȜȢțȞȒ-
ȟȡȤȣ İțİįȜijțȜȡȫȣ IJijȪȥȡȤȣ. Ƕijįȟ, ȪȞȧȣ, ijį IJıȟȑȢțį ıȔȟįț ›ȢȡĴįȟȬȣ ȦıȫijțȜį, Ȫȥț
ȞȪȟȡ İıȟ ȖȡșȚȡȫȟ ijȡ IJijȪȥȡ, įȝȝȑ İșȞțȡȤȢȗȡȫȟ Ȝț ȑȝȝį ıȞ›Ȫİțį, ȗțįijȔ ›ȢȡȜįȝȡȫȟ
ijșȟ į›ȡIJijȢȡĴȓ ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ.
ȉijȡ ȖțȖȝȔȡ The Great Assessment Problems book, (GAP) ijȡȤ ȀȟIJijțijȡȫijȡȤ Freu-
denthal, ›įȢȡȤIJțȑȘȡȟijįț Ȝįț İȒȥȡȟijįț ȜȢțijțȜȓ Ȝȑ›ȡțį ›įȢįİıȔȗȞįijį įIJȜȓIJıȧȟ
"ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȡȞȒȟȡȤ", İșȝįİȓ İȔȥȧȣ ȟȪșȞį Ȝįț ȝȪȗȡ ȫ›įȢȠșȣ. ǼıȔijı ijį ›įȢį-
Ȝȑijȧ ›įȢįİıȔȗȞįijį:
The cross section of a wine glass has got the shape of
(part of) the following sinusoNJd: y = 3sin(x + ½›) + 3.
Determine the volume of this glass...
ƫ džƼDŽĶĸǃ ĸDžĂƾ ĶLjǓnj ›NJĸǃNjDžNJǔ ĴdžNJLJNJǍDŽĶȽ ĸǃLj ĸƼĵĶ ĸNjDžǁǐLjNJ-
ĂĶĸNjDždžƾ ķǍLjƼNjĸǃķǃ ... ƨNjĶȽĸĶ ĸNJLj ǓǁdžNJ ĸNJǍ ›NJĸǃNjDžNJǔ.
88 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
Ȋȡȟ ȪȗȜȡ Ȟ›ȡȢȡȫȞı ȟį ijȡȟ ȖȢȡȫȞı, ȞıijȢȬȟijįȣ ›ȪIJȡ ȟıȢȪ ȥȧȢȑıț Ȟı ijș Ȗȡȓ-
Țıțį ıȟȪȣ İȡIJȡȞıijȢșijȓ. ȇȬȣ Țį Ȟ›ȡȢȒIJȡȤȞı ȟį ›ıȔIJȡȤȞı ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ ȗțį ijșȟ
įȟįȗȜįțȪijșijį ȟį ıȠįIJȜȓIJȡȤȟ ijțȣ ȗȟȬIJıțȣ ijȡȤȣ IJijį ȡȝȡȜȝșȢȬȞįijį ... ȗțį ijȡ ijȔ›ȡijį;
Rain is falling in an angle of 48 degrees because of the wind. Next to the
building, a dry patch is found, width two meters. Using this information,
calculate the height of the building.
ƫ ǀNjNJǎƾ ›ƽĹĸĶDž ĂĶ džLJȽķǃ 48q, LJǓǁǐ ĸNJǍ ĴLjƽĂNJǍ. ¨Ƚ›LJĴ ķĶ ƽLjĴ džĸȽNjDžNJ, Ǎ›ƼNjǎĶDž
ƽLjĴ ķĸĶǁLjǓ ĂNJLjNJ›ƼĸDž ›LJƼĸNJǍnj ĵǔNJ ĂƽĸNjǐLj. ƸNjǃķDžĂNJ›NJDžǕLjĸĴnj ĴǍĸƽnj ĸDžnj ›LJǃNjNJĹNJ-
NjȽĶnj, ǀNjĶȽĸĶ ĸNJ ǔǏNJnj ĸNJǍ džĸDžNjȽNJǍ.
ȉȌȆȂȀȆ GAP:
«... Note: Since this problem is considered a bad example, no other data are
given about it. There must be an easier way to find the height of the building
than first finding (how??) the angle in which the rain is falling and next using
the tangent in order to find the height. We call this type of problems
«nontext»-problems! ...»
«... ƲDž ķǍǁǁNjĴĹĶȽnj NJLjNJĂƼǂNJǍLj ĴǍĸǓ ĸNJ "›NjǓǀLJǃĂĴ" ǐnj "›NjǓǀLJǃĂĴ ĵȽǎǐnj ›ĶNjDžĶǎǓ-
ĂĶLjNJ". IJĴ ›Njƽ›ĶDž LjĴ Ǎ›ƼNjǎĶDž ĶǍdžNJLJǓĸĶNjNJnj ĸNjǓ›NJnj LjĴ Ǎ›NJLJNJǁȽķĶDžnj ĸNJ ǔǏNJnj ĸNJǍ
džĸDžNjȽNJǍ, ›ĴNjƼ LjĴ ǀNjĶDžnj ›NjǕĸĴ (›Ǖnj ;;) ĸǃ ǁǐLjȽĴ ›ĸǕķǃnj ĸǃnj ǀNjNJǎƾnj(!).... ƲLjNJĂƼ-
ǂNJǍLj ĴǍĸƼ ĸĴ ›NjNJǀLJƾĂĴĸĴ "ĂǃĵĶLjDždžNJǔ ›ĶNjDžĶǎNJĂƽLjNJǍ" ...»
ȉȤȞ›ȝșȢȬȟȡȤȞı: DzIJı ›ȡȤ Țį ȗȔȟıțȣ ȞȡȫIJȜıȞį, ȜțȟİȤȟıȫıțȣ ȟį IJı ›ȑȢȡȤȟ ȗțį
›įȝįȖȪ, ȟį ȜȑȚıIJįț Ȟıȣ ijș ȖȢȡȥȓ ȟį ȞıijȢȑȣ Ȟı ijț ȜȝȔIJș ›ȒĴijıț ș ȖȢȡȥȓ, ›ȪIJȡ ›ȝȑ-
ijȡȣ Ȓȥıț ijȡ IJijıȗȟȪ Ȟȡȟȡ›ȑijț (Ȟı ›ȪIJș įȜȢȔȖıțį ȑȢįȗı;). ȁț Ȫȝį įȤijȑ ȗțįijȔ; Ĭțį ȟį
ȖȢıțȣ ijȡ ȫȦȡȣ ıȟȪȣ ȜijțȢȔȡȤ...
ȊıȝțȜȑ İıȟ ıȔȞįIJijı ȞȪȟȡț Ȟįȣ ›ȡȤ ijȢıȝįȚȓȜįȞı Ȝț įȢȥȔIJįȞı ȟį ȖȑȘȡȤȞı ›ȡijț-
IJijȓȢțį IJijțȣ ȗȧȟȔıȣ ijȡȤ ȜijȓȞįijȪȣ Ȟįȣ, ıȜ›įțİıȫIJįȞı ijį ȥțȝțȑİıȣ ȘȡȤȘȡȫȟțį Ȟįȣ ȟį
ȜȑȟȡȤȟ ȜȫȜȝȡȤȣ (ȡȞȪȜıȟijȢȡȤȣ) Ȝ.į. ȋ›ȑȢȥȡȤȟ Ȝț ȑȝȝȡț IJ' įȤijȪȟ ijȡȟ ›ȝįȟȓijș Ȟı
İțıIJijȢįȞȞȒȟș ĴįȟijįIJȔį!
ǺȞȒijȢșijį, İȤIJijȤȥȬȣ, ıȔȟįț ijį ȗȝįĴȤȢȪijįijį ijȒijȡțį ijıȢįijȡȤȢȗȓȞįijį ›ȡȤ ș
Ȝįȝ›ȑȘȡȤIJį ĴįȟijįIJȔį ijȧȟ İșȞțȡȤȢȗȬȟ ijȡȤȣ ijį ȖȑĴijțIJı ›ȢȡȖȝȓȞįijį...
 ȇȢȡȖȝȓȞįijį «ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȡȞȒȟȡȤ» 89 90 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

™ ǿ țIJijȡȢȔį ijșȣ Nita Pass
Nita Pass is about to study for a mathematics exam. Nita knows that the
test grade is a function of the number of hours studied and knows from past
experience that 1 hour of studying will result in a grade of 60; 2 hours, in a
grade of 74; and 7 hours in a grade of 84.
Show Nita that the grade is not a linear function of the number of hours
studied. Assume that the grade varies quadratically with the number of
hours studied. Find the equation for the function, and draw the graph (show
important features: vertex and intercepts).
What is the minimum amount of study time needed to pass the test if
the lowest passing grade is 70?
What is the gradeintercept and what does it represent in the real world?
The quadratic model predicts that Nita could earn zero points on the
test. What might happen in the real world that could actually cause her to
score zero by studying this long?
ȇȒȢį ȗțį ›ȒȢį ıȠȧ›ȢįȗȞįijțȜȪ ›ȢȪȖȝșȞį. Ȇ ȖįȚȞȪȣ İıȟ ıȔȟįț IJȤȟȑȢijșIJș ȞȪ-
ȟȡ ijȡȤ ȥȢȪȟȡȤ ȞıȝȒijșȣ˙ ıȠįȢijȑijįț į›Ȫ ijșȟ ›ȡțȪijșijį ijȡȤ İțįȖȑIJȞįijȡȣ, ijȡ ȗȟȧIJțįȜȪ
Ȥ›ȪȖįȚȢȡ ijȡȤ ȞįȚșijȓ, ijș İȤȟįijȪijșijȑ ijȡȤ ȟį ȜįijįȟȡıȔ Ȫijț İțįȖȑȘıț, ijșȟ ȦȤȥȡȝȡȗț-
Ȝȓ ijȡȤ Ȝįț IJȤȟįțIJȚșȞįijțȜȓ ȜįijȑIJijįIJș ijșȟ ȬȢį ıȠȒijįIJșȣ, Ȟį ı›ȔIJșȣ ıȠįȢijȑijįț
į›Ȫ ijȡ ı›Ȕ›ıİȡ ijȧȟ ȚıȞȑijȧȟ, ijș İțįijȫ›ȧIJȓ ijȡȤȣ Ȝįț ȖȒȖįțį İıȟ Ȟ›ȡȢȡȫȟ ȟį İȡ-
Țȡȫȟ ijțȞȒȣ ƒ(1) = 60, ƒ(2) = 74 Ȝįț ƒ(7) = 84, ȖȑIJıț ›ȢȡȗıȟȒIJijıȢȧȟ ... IJijįijțIJijț-
ȜȬȟ İıİȡȞȒȟȧȟ (įȜȪȞș Ȝț įȟ ȓijįȟ IJȤȟijįȠțȡȫȥį ȞįȚȓijȢțį ș Ȝȡ›Ȓȝį...), ȡȫijı ȖȒȖįțį
ȟį ȜįȚȡȢțIJijıȔ ›ȡȝȤȧȟȤȞțȜȓ IJȤȟȑȢijșIJș ›ȡȤ ›ȢȡIJİțȡȢȔȘıț, Ȟı įȜȢȔȖıțį ȝı›ijȡȫ, ijș
IJȥȒIJș: ȥȢȪȟȡȤ İțįȖȑIJȞįijȡȣ Ȟı ijȡȟ ȖįȚȞȪ ı›ȔİȡIJșȣ IJijȡ İțįȗȬȟțIJȞį! Ȇ ȞȪȟȡȣ ȟȪ-
Ȟȡȣ ijȡȤ IJȤȟİȒıț ijį İȫȡ ›ȡIJȑ ıȔȟįț ș "ĭıȧȢȔį ijȡȤ ȌȑȡȤȣ".
Ȍȑȡȣ ıȔȟįț ș ȞȪȟș ȝȒȠș ›ȡȤ ›ıȢțȗȢȑĴıț ijș IJȥȒIJș ijȡȤ ›įȢį›ȑȟȧ ȜįijįIJȜıȤȑ-
IJȞįijȡȣ Ȟı ijȡȟ "›ȢįȗȞįijțȜȪ ȜȪIJȞȡ".
Ǻ›Ȫ ›ıȢțȒȢȗıțį Ȝįț ȞȪȟȡ, y

Use the graph to show that there is no real value of time for which the ȚıȧȢȓIJįȞı ijșȟ ijıijȢįȗȧȟțȜȓ 100
grade will be 100. IJȤȟȑȢijșIJș: 80
ƒ(x) = įx2 + Ȗx + ȗ, ƒ( x) = –2x2 + 20x + 42
ȃıijȑĴȢįIJș: 60
İȬIJįȞı ijțȣ ijțȞȒȣ, ȝȫIJįȞı ijȡ
ƫ ưȽĸĴ ƳĴnj ĶĸNJDžĂƼǂĶĸĴDž LjĴ ĵDžĴǀƼķĶDž ǁDžĴ ƽLjĴ ĵDžĴǁǕLjDžķĂĴ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžǕLj. ƫ ưȽĸĴ 40
ǁLjǐNjȽǂĶDž ǓĸDž NJ ǀĴDŽĂǓnj ›NJǍ ›NjǓdžĶDžĸĴDž LjĴ ›ƼNjĶDž ĶȽLjĴDž ķǍLjƼNjĸǃķǃ ĸǐLj ǐNjǕLj ĂĶLJƽ- ­į ˜ 12  Ȗ ˜ 1  ȗ 60
° 20
ĸǃnj džĴDž ǁLjǐNjȽǂĶDž, Ĵ›Ǔ ĸǃLj ĶÛĶDžNjȽĴ ĸǃnj, ǓĸDž ǁDžĴ 1 ǕNjĴ ĵDžĴǀƼķĂĴĸNJnj ĸNJ Ĵ›NJĸƽLJĶ- IJȫIJijșȞį: ®į ˜ 2 2  Ȗ ˜ 2  ȗ 74 x
ķĂĴ DŽĴ ĶȽLjĴDž 60, ǁDžĴ ĵǔNJ ǕNjĶnj 74 džĴDž ǁDžĴ 7 ǕNjĶnj 84. (ƵǃĂ.: ĶLjLjNJĶȽ ĂĶ ƼNjDžķĸĴ ĸNJ 100). ° 2

¨ĶȽljĸĶ ǓĸDž NJ ǀĴDŽĂǓnj ĵĶLj ĶȽLjĴDž ĂDžĴ ǁNjĴĂĂDždžƾ ķǍLjƼNjĸǃķǃ ĸNJǍ ĴNjDžDŽĂNJǔ ĸǐLj ǐ-
¯į ˜ 7  Ȗ ˜ 7  ȗ 84 2 4 6 8 10 12 14 16 18
-20
NjǕLj ĂĶLJƽĸǃnj. Ȝįț ȖȢȓȜįȞı ijșȟ ›ıȢțȖȪșijș
Ʒ›NJDŽƽĸNJLjĸĴnj ǓĸDž NJ ǀĴDŽĂǓnj ĂĶĸĴǀƼLJLJĶĸĴDž džĴĸƼ ĸĶĸNjĴǁǐLjDždžƾ ķǍLjƼNjĸǃķǃ ķĶ IJȤȟȑȢijșIJș: -40
ķǎƽķǃ ĂĶ ĸDžnj ǕNjĶnj ĂĶLJƽĸǃnj, ǀNjĶȽĸĶ ĸǃ ķǍLjƼNjĸǃķǃ džĴDž ķǎĶĵDžƼķĸĶ ĸǃ ķǍLjƼNjĸǃķǃ ƒ(x) = –2x2 + 20x + 42.
(ĸNJLjȽķĸĶ ĸĴ ķǃĂĴLjĸDždžƼ ǎĴNjĴdžĸǃNjDžķĸDždžƼ: džNJNjǍĹƾ, ƼdžNjĴ).
ƳNJDžNJnj ĶȽLjĴDž NJ ĶLJƼǎDžķĸNJnj ǎNjǓLjNJnj ĂĶLJƽĸǃnj ›NJǍ ǎNjĶDžƼǂĶĸĴDž ǁDžĴ LjĴ "›ĶNjƼķĶDž" ĸNJ ĭıȧȢȬȟijįȣ Ȫijț ijȡ x ›įȔȢȟıț ijțȞȒȣ ȞıȗįȝȫijıȢıȣ ȓ ȔIJıȣ ijȡȤ ȞșİıȟȪȣ, ȒȥȡȤȞı ijș
test, ĴLj ǃ ǀƼķǃ ĸNJǍ ĶȽLjĴDž ĸNJ 70; ȗȢįĴțȜȓ ›įȢȑIJijįIJș ijșȣ "IJȤȟȑȢijșIJșȣ". ȇįȢįijșȢıȔIJijı Ȫijț Ȟı ȜįȚȪȝȡȤ İțȑȖįIJȞį ijȡ
ƳNJDžĴ ĶȽLjĴDž ĸĴ ƼdžNjĴ ĸǃnj ķǍLjƼNjĸǃķǃnj, džĴDž ĸDž ĴLjĸDž›NjNJķǐ›ĶǔNJǍLj ĴǍĸƼ ķĸNJLj
42 ijȡ ›țȑȟıț, ıȟȬ Ȟı 10 ȬȢıȣ Ȝįț ›ȑȟȧ, ›ȒĴijıț Ȝȑijȧ Ȝįț į›Ȫ ijȡ 42! ȃı 11,8 ›ıȢȔ-
"›NjĴǁĂĴĸDždžǓ džǓķĂNJ";
ƶNJ ǁNjƼĹǃĂĴ ĸǃnj ĸĶĸNjĴǁǐLjDždžƾnj ķǍLjƼNjĸǃķǃnj ›ĴNjNJǍķDžƼǂĶDž ĸǃ ĵǍLjĴĸǓĸǃĸĴ ǃ ưȽ-
›ȡȤ ȬȢıȣ ›țȑȟıț ȞșİȒȟ, ȗțįijȔ ›ȢȡĴįȟȬȣ ȜȡȤijȡȤȝȑıț į›Ȫ ijș ȟȫIJijį Ȝįț įȟijȔ ȟį ȗȢȑ-
ĸĴ LjĴ ›ƼNjĶDž ĂǃĵƽLj ķĸNJ ĸĶķĸ. ƶDž DŽĴ ÛNJNjNJǔķĶ LjĴ ķǍĂǀĶȽ ķĸNJLj "›NjĴǁĂĴĸDždžǓ džǓķĂNJ", Ȧıț, ȢȔȥȟıț Ȓȟįȟ Ȥ›ȟȑȜȡ. (ǺȤijȓȟ ijșȟ "›ȢįȗȞįijțȜȓ" ıȠȓȗșIJș İȔȟȡȤȞı).
ǕķĸĶ LjĴ ǀĴDŽĂNJLJNJǁǃDŽĶȽ ĂĶ ĂǃĵƽLj ĂĶĸƼ Ĵ›Ǔ ĸǓķĶnj ǕNjĶnj ĵDžƼǀĴķĂĴ. ȃı 5 ȬȢıȣ įȜȢțȖȬȣ ȒȥȡȤȞı ijș ȞȒȗțIJijș į›ȪİȡIJș ijșȣ ȄȔijįȣ (92 ȖįȚȞȡȔ). ȇįȢį-
ƸNjǃķDžĂNJ›NJDžĶȽķĸĶ ĸNJ ǁNjƼĹǃĂĴ ǁDžĴ LjĴ ĵĶȽljĶĸĶ ǓĸDž ĵĶLj Ǎ›ƼNjǎĶDž džĴĂȽĴ ›ĶNjȽ›ĸǐ- ›ȑȟȧ İıȟ ›ȑıț ș Ȝȡ›Ȓȝį, Ȟı ijȔ›ȡijį. Ǻȣ ›ȢȡIJȒȠıț ȪȞȧȣ! ǺȜȢțȖȬȣ IJijȡ ›ıȟijȑȧȢȡ ȟį
ķǃ LjĴ ǀĴDŽĂNJLJNJǁǃDŽĶȽ ĂĶ ƼNjDžķĸĴ (100) ǓķĶnj ǕNjĶnj džĴDž LjĴ ĂĶLJĶĸƾķĶDž. ȜȝıȔIJıț ijȡ ȖțȖȝȔȡ, ȗțįijȔ ș įȟijȔIJijȢȡĴș ȞȒijȢșIJș Ȓȥıț įȢȥȔIJıț˙ ȜȑȚı ȝı›ijȪ ›ȡȤ ›ıȢ-
CLASSROOM IDEAS, EXAMPLES FOR Math B ȟȑıț ȥȑȟıț ›ȪȟijȡȤȣ.
N.Y. University ǿ ȑIJȜșIJș Șșijȑıț ȟį ȜįȚȡȢȔIJȡȤȟ ijį ȑȜȢį ȡț ȞįȚșijȒȣ. ȃı ›ȡțį ȝȡȗțȜȓ "ijȡȤ
 ȇȢȡȖȝȓȞįijį «ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȡȞȒȟȡȤ» 91 92 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

›ȢįȗȞįijțȜȡȫ ȜȪIJȞȡȤ" Țį ȖȑȝȡȤȞı ȞȒȗțIJijȡ ijȡ 11,8, ı›ıțİȓ į›ȝȑ Ȝįț ȞȪȟȡ Ȓȥıț ȢȔȘį ™ ȇȢȪȖȝșȞį ǶİıȤIJșȣ
ș IJȤȟȑȢijșIJș. Ǻȟ İșȝįİȓ, ȠıȥįIJijıȔ Ȝįț İțįȖȑIJıț 12,5 ȬȢıȣ, ijșȟ ı›ȡȞȒȟș Țį ›ȑȢıț
įȢȟșijțȜȪ ȖįȚȞȪ; dzȟį ›ȢįȗȞįijțȜȪ, Ȟı țIJijȡȢțȜȓ įȠȔį, ȚȒȞį, Ȫ›ȧȣ ijȡ "ȇȢȪȖȝșȞį ǶİıȤIJșȣ",
Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ȥȑIJıț ijșȟ ›ȢįȜijțȜȓ įȠȔį ijȡȤ, įȟ ijȢȡ›ȡ›ȡțșȚıȔ, ȒIJijȧ Ȝț ıȝįĴȢȑ, įȢȜıijȑ
ǽȢȬijșIJș (įĴıȝȓȣ): Ȇț ȬȢıȣ İțįȖȑIJȞįijȡȣ ›ıȢțȡȢȔȘȡȟijįț ȞȪȟȡ ijșȟ ›įȢįȞȡȟȓ ijșȣ
ȪȞȧȣ ȟį ȗȔȟıț ıȠȧ›ȢįȗȞįijțȜȪ.
ıȠȒijįIJșȣ; ȁįț įȜȪȞį: ijȡ İțȑȖįIJȞį ›ȢȒ›ıț ȟį ıȔȟįț IJȤȟıȥȪȞıȟȡ; Ǻȟ ›.ȥ. Ȝȑȟıț İțȑ-
ȝıțȞȞį, ș IJȤȟȑȢijșIJș ijșȣ ȖįȚȞȡȝȡȗȔįȣ įȝȝȑȘıț;

ȋ›ıȢȖȡȝțȜȑ Ȫȝį įȤijȑ; "ȃįȜȢțȑ į›Ȫ 'Ȟįȣ...". dzijIJț ȟȡȞȔȘıijı; ȉȤIJȥıijȔIJijı ijȡ ›į- Peter needs to know the height of a tree. From a given point on the
Ȣį›ȑȟȧ ȚȒȞį Ȟı ijșȟ "ȑIJȜșIJș" ›ȡȤ įĴȡȢȑ ijȡȟ "Ȓȝȝșȟį ȞįȚșijȓ": 23 ground he finds that the angle of elevation to the top is 50o. He then moves
back 28 m. From the second point, the angle of elevation to the top of the
tree is 30o. Find the height of the tree to the nearest cm.
™ Ȋȡ ›ȡIJȡIJijȪ ijșȣ ȗȟȬIJșȣ...
Ʋ ƳƽĸNjNJnj DŽƽLJĶDž LjĴ Ǎ›NJLJNJǁȽķĶDž ĸNJ ǔǏNJnj ĶLjǓnj ĵƽLjĸNjNJǍ. Ƨ›Ǔ ƽLjĴ ķǍǁdžĶdžNjDžĂƽLjNJ
ƶNJ ›ĴNjĴdžƼĸǐ ķǎƾĂĴ ›ĴNjDžķĸƼLjĶDž ķǃĂĶȽNJ ķĸNJ ƽĵĴĹNJnj, ǀNjȽķdžĶDž ǓĸDž ǃ ǁǐLjȽĴ ĂĶ ĸǃLj NJ›NJȽĴ ĹĴȽLjĶĸĴDž ǃ džNJNjǍĹƾ ĸNJǍ ĶȽLjĴDž
ĸNJ ›NJķNJķĸǓ ǁLjǕķǃnj p(t), ›NJǍ 50q. ƭĴĸǓ›DžLj ĂĶĸĴdžDžLjĶȽĸĴDž ›NjNJnj ĸĴ ›Ƚķǐ džĴĸƼ 28 m. Ƨ›Ǔ ĸNJ ĵĶǔĸĶNjNJ ķǃĂĶȽNJ ǃ
ƽǎĶDž Ĵ›NJdžĸƾķĶDž džƼ›NJDžNJnj ĂĴDŽǃĸƾnj ǁǐLjȽĴ ĂĶ ĸǃLj NJ›NJȽĴ ĹĴȽLjĶĸĴDž ǃ džNJNjǍĹƾ ĸNJǍ ĵƽLjĸNjNJǍ ĶȽLjĴDž 30q. ƨNjĶȽĸĶ ĸNJ ǔǏNJnj ĸNJǍ
ĸǃ ǎNjNJLjDždžƾ ķĸDžǁĂƾ t ĵDžĴǀƼǂNJLjĸĴnj ĵƽLjĸNjNJǍ, ķĸNjNJǁǁǍLJNJ›NJDžǕLjĸĴnj ķĸNJ ›LJǃķDžƽķĸĶNjNJ ĶdžĴĸNJķĸǓ.
ƽLjĴ ǀDžǀLJȽNJ (›NJķNJķĸǓ ǁLjǕķǃnj SingaporeMath.com
100% ķǃĂĴȽLjĶDž ǓĸDž NJ ĂĴDŽǃĸƾnj ƽ-
ǎĶDž džĴĸĴLjNJƾķĶDž ›LJƾNjǐnj ĸNJ ǀDžǀLJȽNJ).
ƶǃ ǎNjNJLjDždžƾ ķĸDžǁĂƾ t2 NJ ĂĴ- ǺȟįȢȧijțȪȞįIJijı: ǺĴȡȫ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ȞıijȢȓIJıț ijșȟ į›ȪIJijįIJș 28 ȞȒijȢȧȟ į›Ȫ ijȡ
DŽǃĸƾnj ĵDžƽdžNJǏĶ ĸNJ ĵDžƼǀĴķĂĴ ǁDžĴ įȢȥțȜȪ IJșȞıȔȡ ȞȒijȢșIJșȣ ȧȣ ijȡ ijıȝțȜȪ, ȗțįijȔ İıȟ ȞıijȢȑıț Ȝįij' ıȤȚıȔįȟ į›Ȫ ijȡ İȒȟijȢȡ
LjĴ LJǔķĶDž ĂȽĴ Ƽķdžǃķǃ Ĵ›Ǔ ĸĴ ›NjNJ-
IJijȡ įȢȥțȜȪ, ȟį ›ȑȢıț į›ȝȑ ijȡȟ ijȫ›ȡ ijșȣ ıĴį›ijȡȞȒȟșȣ Ȝįț ȟį ijıȝıțȬȟıț; Ǻ›ȝȑ ȗțį
ǃǁNJǔĂĶLjĴ. ƶǃ ǎNjNJLjDždžƾ ķĸDžǁĂƾ t4 NJ
ȟį Ȝȑȟıț ijȡ "›ȢȪȖȝșȞį" ›țȡ İȫIJȜȡȝȡ. ȁįȟȒȟįȣ ȪȞȧȣ ijȡ›ȡȗȢȑĴȡȣ İıȟ Țį İȤIJȜȪ-
ĵƼķdžĴLJNJnj ĶljǃǁĶȽ ĴLjĴLJǍĸDždžƼ ķĸNJ ĂĴDŽǃĸƾ ĸNJ ›ĶNjDžĶǎǓĂĶLjNJ ĸNJǍ ǀDžǀLJȽNJǍ džĴDž NJ
ĂĴDŽǃĸƾnj ĴNjǎȽǂĶDž LjĴ džĴĸĴLjNJĶȽ džĴLJǔĸĶNjĴ ĴǍĸǓ ›NJǍ ĵDžĴǀƼǂĶDž. ȝıȤı ijș Șȧȓ ijȡȤ...

i. ưĴ ǀNjĶȽĸĶ (ĴLj Ǎ›ƼNjǎNJǍLj) ĸĴ ǓNjDžĴ: lim p(x), lim p(x), lim p(x)
t ot1 t ot2 t ot4
džĴDž LjĴ ĸĴ ķǍǁdžNjȽLjĶĸĶ ĂĶ ĸDžnj ĴLjĸȽķĸNJDžǎĶnj ĸDžĂƽnj.
ii. ƳNJDžĶnj ǎNjNJLjDždžƽnj ķĸDžǁĂƽnj ǃ ķǍLjƼNjĸǃķǃ p ĵĶLj ĶȽLjĴDž ķǍLjĶǎƾnj;
ȃįȚșȞįijțȜȑ Ĭǰ ȂȤȜıȔȡȤ Ȋıȥȟ. ȜįijıȤȚ., ȆǽǼǻ 1999, IJ. 181, įIJȜ. Ǻǰ ȡȞ. 4.
ȇȡțȡȣ ȡ ȝȪȗȡȣ ȟį ȜįijįIJȜıȤįIJijıȔ Ȝȑijț ijȪIJȡ ıȠıȘșijșȞȒȟȡ Ȟı ȞȡȟįİțȜȪ ȞįȚșȞį-
ijțȜȪ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ Ȝȑ›ȡțį ijıijȢțȞȞȒȟį, į›ȝȡȫIJijįijį ıȢȧijȓȞįijį, Ȫ›ȧȣ ȡ Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȪȣ
›ȝıȤȢțȜȬȟ ȡȢȔȧȟ ȓ ș ıȫȢıIJș IJșȞıȔȧȟ įIJȤȟȒȥıțįȣ IJı Ȓȟį ȗȢȑĴșȞį IJȤȟȑȢijșIJșȣ;
ȇįȢįijșȢȓIJijı Ȫijț ›ȢȒ›ıț ȟį ›ȢȡIJȒȠıț ȞıijįȜțȟȡȫȞıȟȡȣ ›Ȣȡȣ ijį ›ȔIJȧ Ȝįijȑ 28 m
ȟį ›įȢįȞıȔȟıț IJı ıȤȚıȔį, ȡ›Ȫijı ȥȢıțȑȘıijįț ȟį ijȡ›ȡȚıijȓIJıț Ȓȟįȟ ›ȑIJįȝȡ IJijȡ įȢȥț-
ȜȪ IJșȞıȔȡ Ȝįț ȟį IJșȞįİȒȦıț IJȧIJijȑ į›Ȫ ijȡ İıȫijıȢȡ IJșȞıȔȡ.
ǽ›ȔIJșȣ, ijȡ›ȡȚıijıȔ ijȡȟ ȚıȡİȪȝțȥȡ IJijȡ ȒİįĴȡȣ! ȉȜȑȖıț Ȝț Ȓȟį ȥįȟijȑȜț ȖȒȖįțį,
Ƞį›ȝȬȟıț ȞȒIJį ȗțį ȟį ĴȒȢıț ijȡ ĴįȜȪ IJı ıȤȚıȔį Ȟı ijȡ ȒİįĴȡȣ (į›ȪȜȝțIJș ıȜįijȡIJijȡȫ
Șșijȑıț), ȞıijȢȑıț ȗȧȟȔį 50q, Ĵıȫȗıț ›ȑıț 28 ȞȒijȢį ›ȔIJȧ Ȝįț ›ȑȞı ›ȑȝț... ĬțįijȔ ȑȢį-
ȗı; ȃį ȗțį ȟį ȗȔȟıț ›țȡ "į›ȝȪ" ijȡ ›ȢȪȖȝșȞį, ȗțįijȔ, įȟ į›ȝȑ ijȡ›ȡȚıijȡȫIJı, ijȡȟ Țıȡ-
İȪȝțȥȡ IJı ȖȡȝțȜȪ ȫȦȡȣ, Ȝįț ijȡ įĴįțȢȡȫIJı IJijȡ ijȒȝȡȣ, ›țȚįȟȪȟ ȟį ›ȢȡȖȝșȞįijțȘȪijįȟ
ȡț ȞįȚșijȒȣ...

ȊȒȝȡȣ, įȣ İıȥijȡȫȞı, Ȫijț ijȡ İȒȟijȢȡ ıȔȟįț į›ȡȝȫijȧȣ ȜįijįȜȪȢȤĴȡ, İȔȥȧȣ ȟį ijȡ

23
ǻȝȒ›ı ȑȢȚȢȡ: Ȇț ǼțįijȤ›ȬIJıțȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ IJijį ȖțȖȝȔį ijșȣ ǼıȤijıȢȡ-
į›ȡIJįĴșȟȔȘıț ș Ȥ›ȪȚıIJș.
ȖįȚȞȔįȣ ǽȜ›įȔİıȤIJșȣ, Ĭ. ȈȔȘȡȣ, ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ ij. 1, Ǻ›Ȣ. 2003, IJıȝ. 32.
 ȇȢȡȖȝȓȞįijį «ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȡȞȒȟȡȤ» 93 94 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

Ȋȡ "ȇȢȪȖȝșȞį 'ȆİıȤIJșȣ" Ȓȥıț ȝȡȗțȜȓ ıĴįȢȞȡȗȓ Ȫijįȟ įȟįĴȒȢıijįț IJijș ȞȒijȢșIJș ™ ȉıȟȑȢțį ȗțį ijȡ ijȔ›ȡijį ĴijįȗȞȒȟį
ijȡȤ ȫȦȡȤȣ ijșȣ ȜȡȢȤĴȓȣ ıȟȪȣ ȝȪĴȡȤ, Ȟțįȣ ›ȤȢįȞȔİįȣ Ȝ.į., Ȫ›ȡȤ ȖıȖįȔȧȣ İıȟ Ȟ›ȡ-
ȢȡȫȞı ȟį ›ȢȡIJıȗȗȔIJȡȤȞı ijȡ Ȕȥȟȡȣ ijșȣ ȜįijįȜȪȢȤĴșȣ. Ȋȡ ›įȢįȜȑijȧ "›ȢȪȖȝșȞį" İșȞȡIJțıȫijșȜı ȧȣ ›ȢȡijıțȟȪȞıȟȡ ȚȒȞį IJı ȜįȚșȞıȢțȟȓ
ıĴșȞıȢȔİį ›Ȣțȟ ijțȣ ıȠıijȑIJıțȣ ijȡȤ 2004:

™ Ȋȡ Ȓijȡȣ 2032 ...

ǼıȔijı Ȟțį įȜȪȞį ›įȢįȝȝįȗȓ ijȡȤ ƶNJ ›ĴǁdžǓķĂDžNJ NjĶdžǓNj ķĶ ƽLjĴ ƲLJǍÛDžĴdžǓ ĴǁǕLjDžķĂĴ ĸNJǍ ķĸȽǀNJǍ ķƾĂĶNjĴ ĶȽLjĴDž 420
ȔİțȡȤ ȚȒȞįijȡȣ, IJijȡ ȡ›ȡȔȡ ș ıȜĴȬ- ĵĶǍĸĶNjǓLJĶ›ĸĴ. ƠǎĶDž ›ĴNjĴĸǃNjǃDŽĶȽ ǓĸDž Ĵ›Ǔ ĸNJ 1980 ƽǐnj ķƾĂĶNjĴ ĸNJ ›ĴǁdžǓķĂDžNJ NjĶ-
ȟșIJș IJȤȟȡİıȫıijįț Ȝț į›Ȫ IJȥȓȞį. džǓNj džƼDŽĶ ƽĸNJnj ǀĶLJĸDžǕLjĶĸĴDž džĴĸƼ 15 ĵĶǍĸĶNjǓLJĶ›ĸĴ džĴDž ĸNJ ȽĵDžNJ ĴLjĴĂƽLjĶĸĴDž LjĴ ķǍĂ-
ǀĶȽ ķĸĴ Ķ›ǓĂĶLjĴ ǎNjǓLjDžĴ.

ȇįȢȑİıțȗȞį ȗțį ıȢȗįIJȔį Ĵ) ưĴ ǀNjĶȽĸĶ ›NJDžNJ ƾĸĴLj ĸNJ ›ĴǁdžǓķĂDžNJ NjĶdžǓNj ĸNJ 1990.

IJijșȟ ijȑȠș,
ǀ) ƳǓķĴ ǎNjǓLjDžĴ ›Njƽ›ĶDž LjĴ ›ĶNjƼķNJǍLj ǕķĸĶ ĸNJ ›ĴǁdžǓķĂDžNJ NjĶdžǓNj LjĴ ǁȽLjĶDž ĂDždžNjǓ-
Standard 3, Mathematics,
ĸĶNjNJ Ĵ›Ǔ 255 ĵĶǍĸĶNjǓLJĶ›ĸĴ.
ȒȜİȡIJș N.Y. University

ȉȌȆȂȀǺ:

Ȅį ıȠșȗȓIJȡȤȞı Ȫijț ijȡ "IJȓȞıȢį" įȟįĴȒȢıijįț IJijȡ 2004.

ǿ ›ȢȡIJİȡȜȬȞıȟș į›ȑȟijșIJș ıȔȟįț Ȫijț ijȡ 1990 ijȡ "ȢıȜȪȢ" ȓijįȟ 630 İıȤij.
ȉı 12 ȥȢȪȟțį ijȡ ȢıȜȪȢ Țį ȗȔȟıț ȞțȜȢȪijıȢȡ į›Ȫ 255 İıȤij.
ȁįț ijȡ įȟijȔIJijȡțȥȡ ›į-
ȢȑİıțȗȞį į›Ȫ ijȡ IJȥȡ-
ȈȧijȑȞı, ijȬȢį, Ȟı ijș IJıțȢȑ Ȟįȣ:
ȝțȜȪ ȖțȖȝȔȡ ǽȤȜȝıȔİıțį
x ǽȔȟįț ȟȡȞțȜȑ ȜįijȡȥȤȢȧȞȒȟȡ ijȡ Ȫijț ijȡ ȢıȜȪȢ Țį ȖıȝijțȬȟıijįț (ıȟȟȡıȔ ȞıțȬȟıijįț)
ĬıȧȞıijȢȔį, Ȫ›ȡȤ, ›į-
įȜȢțȖȬȣ 15 İıȤij. ijȡ ȥȢȪȟȡ;
Ȣȑ ijșȟ "ȜįȜȓ ȥȢȓIJș"
x Ȋț Țį IJȤȞȖıȔ ijȡ Ȓijȡȣ 2032;
ijșȣ ȞıȚȪİȡȤ, įȟįĴȒ-
Ȣıijįț IJijȡ IJȥȪȝțȡ Ȫijț Ǻ›ȑȟijșIJș: Ȋȡ ȢıȜȪȢ Țį ıȔȟįț 0 İıȤij. ȑȢį ȡ ›ȢȬijȡȣ Țį ijıȢȞįijȔIJıț ijș IJijțȗȞȓ ijșȣ
ȥȢșIJțȞȡ›ȡțıȔijįț ȗțį ıȜȜȔȟșIJșȣ. ĮȡȖȑȞįț Ȫijț ȧȣ ȚȒįȞį İıȟ Țį ȝȒıț Ȝįț ›ȡȝȝȑ....
ȞȒijȢșIJș ȫȦȡȤȣ į›ȢȪ- ȁț įȤijȪ İıȟ ıȔȟįț ijȔ›ȡijį. Ȋȡ 2033 Țį ȒȥȡȤȞı ijıȢȞįijțIJȞȪ ijȡȤ ›ȢȬijȡȤ 15 İıȤij.
IJțijȧȟ ıȤȚȤȗȢȑȞȞȧȟ ›Ȣțȟ ijșȟ ıȜȜȔȟșIJș! ǺIJĴįȝȬȣ įȤijȪ Țį IJșȞȑȟıț ijȡȟ ıȠȡȖıȝțIJȞȪ įȤijȡȫ ijȡȤ "ȆȝȤȞ›ț-
ijȞșȞȑijȧȟ. įȜȡȫ įȗȧȟȔIJȞįijȡȣ" į›Ȫ ijȡ ›ȢȪȗȢįȞȞį ijȧȟ įȗȬȟȧȟ...

ȉȤȞ›ȒȢįIJȞį: Ǽıȟ ȥȢıțȑȘıijįț Ȝįț İıȟ ıȠȤ›șȢıijıȔ IJı ijȔ›ȡijį ȟį ȞıijįijȢȒ›ȡȤȞı IJı

İȓȚıȟ "›ȢȧijȪijȤ›ȡ", IJijșȟ ȡȤIJȔį ȪȞȧȣ įȟȪșijȡ ›ȢȪȖȝșȞį, ȜȑȚı į›ȝȓ įIJȜșIJȡȫȝį
›ȡȤ ȖȢȔIJȜȡȤȞı Ȟ›ȢȡIJijȑ Ȟįȣ. ȇȪIJȡ Ȟȑȝȝȡȟ ȟį ijș İșȞȡIJțıȫȡȤȞı ȧȣ ›ȢȡijıțȟȪȞıȟȡ
ȆǽǼǻ, 2004, IJıȝ. 175 ȚȒȞį IJijțȣ ıĴșȞıȢȔİıȣ. ǽȠȑȝȝȡȤ, ș ȞȪİį ijȡȤȣ, ıȤijȤȥȬȣ, ›ȒȢįIJı Ȝįț ›ȑıț į›Ȫ ijș
ȚıȞįijȡİȡIJȔį ijȧȟ ȇįȟıȝȝįİțȜȬȟ ıȠıijȑIJıȧȟ.
 ȇȢȡȖȝȓȞįijį «ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȡȞȒȟȡȤ»
™ ȃțȜȢȓ įȟįİȢȡȞȓ IJijį "ȢıįȝțIJijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį" ijȧȟ ȇįȟıȝȝįİțȜȬȟ ıȠıijȑIJıȧȟ...
ȉijș "ȃıijįȢȢȫȚȞțIJș" ijȡȤ 1998 ȗțį ijș İıȤijıȢȡȖȑȚȞțį ıȜ›įȔİıȤIJș IJijș ȥȬȢį Ȟįȣ
›ıȢțȝįȞȖįȟȪijįȟ Ȝįț ȞȔį ȖțįIJijțȜȓ Ȝįț įȜįijȒȢȗįIJijș ›ȢȡIJ›ȑȚıțį ȗțį ijșȟ ȒȟijįȠș
"›ȢįȗȞįijțȜȬȟ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ" IJijį ıȜ›įțİıȤijțȜȑ ›ȢȡȗȢȑȞȞįijį, ȠıȜțȟȬȟijįȣ, ȪȞȧȣ,
įȟȑ›ȡİį, į›Ȫ ijțȣ ıȠıijȑIJıțȣ Ȝįț ȞȑȝțIJijį Ȥ›ȡȥȢıȧijțȜȑ ȧȣ "4ȡ ȚȒȞį". ǼȔȥȧȣ ȟį Ȥ›ȑȢ-
ȥıț ›ȢȡıijȡțȞįIJȔį Ȝįț ı›ıȠıȢȗįIJȔį, ȖȢȒȚșȜįȟ, ȠįĴȟțȜȑ, ȞįȚșijȒȣ Ȝįț ȜįȚșȗșijȒȣ,
Ȟ›ȢȡIJijȑ IJijșȟ įȟįȗȜįțȪijșijį ȟį įIJȥȡȝșȚȡȫȟ Ȝįț Ȟı "›ȢȡȖȝȓȞįijį", ıȜijȪȣ į›Ȫ ijțȣ ı-
ȢȧijȓIJıțȣ "ȜȝıțIJijȡȫ ijȫ›ȡȤ" Ȝįț ijį İȬİıȜį (!) ›įȟıȝȝįİțȜȬȣ ıȠıijįȘȪȞıȟį ȞįȚȓȞįijį...
ǽȔȟįț İȫIJȜȡȝȡ, Ȫ›ȧȣ ıȔİįȞı, ȞȔį ›ȢįȗȞįijțȜȓ ȜįijȑIJijįIJș ȟį ȞıijįijȢį›ıȔ IJı
›ȢȪȖȝșȞį ȞįȚșȞįijțȜȬȟ, ›ȡȤ ȟį țȜįȟȡ›ȡțıȔ ijțȣ įȟȑȗȜıȣ İțİįIJȜįȝȔįȣ - įȠțȡȝȪȗș-
IJșȣ, Ȟį Ȝįț ȟį ȖȢȔIJȜıijįț IJijį ȪȢțį ijȧȟ İȤȟįijȡijȓijȧȟ ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ. ǽțİțȜȪijıȢį, Ȫ-
ijįȟ ›ȢȒ›ıț ȟį ȜįijįIJȜıȤįIJijȡȫȟ "›ȢȡȖȝȓȞįijį" ›ȡȤ ȟį ijįțȢțȑȘȡȤȟ IJı IJȤȗȜıȜȢțȞȒȟș
ȫȝș Ȝįț ȞȑȝțIJijį ijȧȟ ijıȝıȤijįȔȧȟ ijȑȠıȧȟ ijȡȤ ȂȤȜıȔȡȤ.
Ǻ›ȡijȒȝıIJȞį ijȧȟ ›įȢį›ȑȟȧ ıȔȟįț ș ıȞĴįȟȓȣ įȞșȥįȟȔį ijȧȟ ȚıȞįijȡİȡijȬȟ ijį
›ȢȬijį ȥȢȪȟțį ıĴįȢȞȡȗȓȣ ijȧȟ ȞȒijȢȧȟ. ȁȑ›ȡțį ȥȢȪȟțį Ȟıijȑ, ȜȡțijȬȟijįȣ į›Ȫ į›Ȫ-
IJijįIJș Ȝȑ›ȡțį į›' įȤijȑ ijį ȚȒȞįijį, İıȟ ȠȒȢıțȣ įȟ ›ȢȒ›ıț ȟį ȗıȝȑIJıțȣ Ȟı ijȡ ›ıȢțı-
ȥȪȞıȟȪ ijȡȤȣ ȓ ȟį ȚȤȞȬIJıțȣ ȗțį ijȡȤȣ įȟȪșijȡȤȣ ›ıțȢįȞįijțIJȞȡȫȣ IJijș ›ȝȑijș ȞįȚșijȬȟ
IJijș ›țȡ İȫIJȜȡȝș IJijțȗȞȓ ijȡȤȣ IJijș İțȑȢȜıțį ijȧȟ ıțIJįȗȧȗțȜȬȟ ıȠıijȑIJıȧȟ.
™ Ȋį ȞȤȢȞȓȗȜțį ȜȫȜȝȡȤȣ ȜȑȟȡȤȟ...
IJĶǐNjNJǔĂĶ ƽLjĴLj ›LJǃDŽǍķĂǓ Ĵ›Ǔ 1999 ĂǍNjĂƾǁdžDžĴ. ƭƼDŽĶ ĂǍNjĂƾǁdžDž ǎĴNjĴdžĸǃNjȽǂĶĸĴDž
Ĵ›Ǔ ƽLjĴLj ĴNjDžDŽĂǓ n = 1, 2, 3, ... , 1999 džĴDž džDžLjĶȽĸĴDž Ķ›ƼLjǐ ķĸNJ džĴNjĸĶķDžĴLjǓ Ķ›Ƚ›ĶĵNJ
Ʋxy ĵDžĴǁNjƼĹNJLjĸĴnj ĂDžĴ ĸNjNJǎDžƼ ĂĶ ĶljȽķǐķǃ: (x -1)2 + y2 = 2n(x + y -1) .
ưĴ ĵĶȽljĶĸĶ ǓĸDž:
Ĵ. ǃ ĸNjNJǎDžƼ džƼDŽĶ ĂǍNjĂǃǁdžDžNJǔ ĶȽLjĴDž džǔdžLJNJnj džĴDž LjĴ ǀNjĶDŽNJǔLj NJDž ķǍLjĸĶĸĴǁĂƽLjĶnj ĸNJǍ
džƽLjĸNjNJǍ ĸNJǍ. ƯNJLjƼĵĶnj 9
ǀ. džĴĸƼ ĸǃLj džȽLjǃķƾ ĸNJǍnj ǓLJĴ ĸĴ ĂǍNjĂƾǁdžDžĴ ĵDžƽNjǎNJLjĸĴDž Ĵ›Ǔ ƽLjĴ ķĸĴDŽĶNjǓ ķǃĂĶȽNJ
Ƨ (›NJǍ ĶȽLjĴDž ǃ ĹǐLJDžƼ ĸNJǍnj). ƳNJDžĶnj ĶȽLjĴDž NJDž ķǍLjĸĶĸĴǁĂƽLjĶnj ĸNJǍ ķǃĂĶȽNJǍ Ƨ;
ƯNJLjƼĵĶnj 8
ǁ. NJDž ĸNjNJǎDžƽnj ǓLJǐLj ĸǐLj ĂǍNjĂǃǁdžDžǕLj ĶĹƼ›ĸNJLjĸĴDž ĸǃnj ĶǍDŽĶȽĴnj ǎ + y – 1 = 0 ķĸNJ
ķǃĂĶȽNJ Ƨ. ƯNJLjƼĵĶnj 8
ĭıij. ȁįij. ǻǰȂȤȜıȔȡȤ, 26 ȀȡȤȟȔȡȤ 1999
Ȋȡ ›țȡ ȗȟȧIJijȪ ȔIJȧȣ "›ȢȪȖȝșȞį" ijșȣ ı›ȡȥȓȣ. ǿ ȜȢțijțȜȓ ›ȡȤ İȒȥijșȜı ȗțį ijȡ ı-
Ƞȧ›ȢįȗȞįijțȜȪ, ›ȝįIJȞįijțȜȪ IJıȟȑȢțȪ ijȡȤ IJȤȟȒȖįȝı IJijȡȟ ıȠȡȖıȝțIJȞȪ ijȧȟ İȓȚıȟ
›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ į›Ȫ ijș ȚȒIJș ijȡȤ 4ȡȤ ȚȒȞįijȡȣ.
95 96 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
™ ȉijȡ ȉȔİȟıȨ įȜȪȞį ȟį "›įȢįijįȥijȡȫȟ"...
ıDžĴ ĸǃLj ĸĶLJĶĸƾ LJƾljǃnj ĸǃnj ƲLJǍÛDžƼĵĴnj ĸNJǍ ƵȽĵLjĶǒ ›NjNJĸƼDŽǃdžĶ LjĴ ›ĴNjĴĸĴǎDŽNJǔLj NJDž
ĴDŽLJǃĸƽnj džƼDŽĶ ǎǕNjĴnj ķĶ ĶǍDŽĶȽĶnj ›NJǍ ǓLJĶnj DŽĴ ĵDžƽNjǎNJLjĸĴDž Ĵ›Ǔ ĸNJ ķǃĂĶȽNJ ķĸNJ NJ-
›NJȽNJ DŽĴ ķĸĴDŽĶȽ NJ ķǃĂĴDžNJĹǓNjNJnj ĸǃnj ĶLJLJǃLjDždžƾnj NJĂƼĵĴnj. ıDžĴ LjĴ ǁLjǐNjȽǂNJǍLj NJDž ĴDŽLJǃ-
ĸƽnj ĸDžnj DŽƽķĶDžnj ĸNJǍnj, ƽǁDžLjĶ ĂDžĴ ĸNJ›NJDŽƽĸǃķƾ ĸNJǍnj ķĶ ǎƼNjĸǃ, ķĶ NJNjDŽNJdžĴLjNJLjDždžǓ ķǔ-
ķĸǃĂĴ ĴljǓLjǐLj, ķĸǃLj NJ›NJȽĴ ǃ ĵDžĴLjǍķĂĴĸDždžƾ ĶljȽķǐķǃ ĸǃnj ĶǍDŽĶȽĴnj ĸǃnj ĶLJLJǃLjDždžƾnj
G G G G
NJĂƼĵĴnj ĶȽLjĴDž: r1 = 2i + LJ(3i + j ) , Ǔ›NJǍ LJ ›NjĴǁĂĴĸDždžǓnj ĴNjDžDŽĂǓnj, ĶLjǕ ǃ ĶljȽķǐķǃ
ĸǃnj ĸĶLJĶǍĸĴȽĴnj Ĵ›Ǔ ĸDžnj 199 NJĂƼĵĶnj ›NJǍ ĶȽLjĴDž ǃ NJĂƼĵĴ ĸǃnj ƧǍķĸNjĴLJȽĴnj ĶȽLjĴDž:
G G G G
r199 = 6j + Ă(-i + j) , Ǔ›NJǍ Ă ›NjĴǁĂĴĸDždžǓnj ĴNjDžDŽĂǓnj.
Ĵ. ưĴ ǀNjĶȽĸĶ ĸDžnj ķǍLjĸĶĸĴǁĂƽLjĶnj ĸNJǍ ķǃĂĶȽNJǍ ›NJǍ DŽĴ ķĸĴDŽĶȽ NJ ķǃĂĴDžNJĹǓNjNJnj ĸǃnj
ĶLJLJǃLjDždžƾnj NJĂƼĵĴnj. ƯNJLjƼĵĶnj 10
ǀ. ưĴ ĶljĶĸƼķĶĸĶ ĴLj ĸNJ ķǃĂĶȽNJ Ƨ(2, 3) ÛNJNjĶȽ LjĴ ĶȽLjĴDž ǃ DŽƽķǃ džƼ›NJDžNJǍ ĴDŽLJǃĸƾ
ĸǃnj ĶLJLJǃLjDždžƾnj NJĂƼĵĴnj. ƯNJLjƼĵĶnj 7
ǁ. ưĴ ǀNjĶȽĸĶ ĸǃLj Ĵ›ǓķĸĴķǃ ĸNJǍ ›ĴNjĴ›ƼLjǐ ķǃĂĶȽNJǍ Ƨ Ĵ›Ǔ ĸǃLj ĶǍDŽĶȽĴ ĸǃnj NJĂƼ-
ĵĴnj ĸǃnj ƧǍķĸNjĴLJȽĴnj. ƯNJLjƼĵĶnj 8
Ȋıȥȟ. ȁįij. ǻǰ ȂȤȜıȔȡȤ 19 ȉı›ij. 2000
Ǽıȟ "įȟijįȟįȜȝȑ" ȜįȞȞȔį "›ȢįȗȞįijțȜȓ ȜįijȑIJijįIJș". ǿ įijįȔȢțįIJijș ›ȢȡIJįȢȞȡȗȓ
Ȟțįȣ ȑIJȜșIJșȣ ǺȟįȝȤijțȜȓȣ ĬıȧȞıijȢȔįȣ IJı Ȓȟį ı›ȔȜįțȢȡ (ijȪijı) ȚȒȞį ijț ›ȢȡIJĴȒȢıț,
›ȡțȡ İțİįȜijțȜȪ IJijȪȥȡ ıȠȤ›șȢıijıȔ;
™ Ȋȡ ›ȝȡȔȡ Ȝįț ijȡ İıȝĴȔȟț...
ƠLjĴ Ķ›DžǀĴĸǃǁǓ ›LJNJȽNJ ĶdžĸĶLJĶȽ ĸNJ ĵNjNJĂNJLJǓǁDžNJ ƳĶDžNjĴDžƼnj – ƫNjƼdžLJĶDžNJ ƭNjƾĸǃnj. ƵĶ džƼ-
DŽĶ ǎNjNJLjDždžƾ ķĸDžǁĂƾ t ĸNJǍ ĸĴljDžĵDžNJǔ ǃ DŽƽķǃ Ư ĸNJǍ ›LJNJȽNJǍ ǐnj ›NjNJnj ƽLjĴ džĴNjĸĶķDžĴLjǓ
ķǔķĸǃĂĴ ķǍLjĸĶĸĴǁĂƽLjǐLj Ʋxy ĶȽLjĴDž: Ư(2 + džt, LJ + 2t), Ǔ›NJǍ dž, LJR .
ƶǃ ǎNjNJLjDždžƾ ķĸDžǁĂƾ t = 5 ĸNJ ›LJNJȽNJ ĵDžƽNjǎĶĸĴDž Ĵ›Ǔ ĸNJ ķǃĂĶȽNJ Ƨ(7, 13).
Ĵ. ưĴ ǀNjĶȽĸĶ ĸDžnj ĸDžĂƽnj ĸǐLj dž, LJ. ƯNJLjƼĵĶnj 7
ǀ. ưĴ Ĵ›NJĵĶȽljĶĸĶ ǓĸDž ĸNJ ›LJNJȽNJ ĵDžĴǁNjƼĹĶDž ǁNjĴĂĂƾ ›NJǍ ǀNjȽķdžĶĸĴDž ›ƼLjǐ ķĸǃLj ĶǍ-
DŽĶȽĴ (Ķ): y = 2x – 1. ƯNJLjƼĵĶnj 10
ǁ. ƠLjĴ ĵĶLJĹȽLjDž džDžLjĶȽĸĴDž ›ĴNjƼLJLJǃLJĴ ›NjNJnj ĸNJ ›LJNJȽNJ. ưĴ ǀNjĶȽĸĶ ƽLjĴ ĵDžƼLjǍķĂĴ Ăƾ-
džNJǍnj 1 džƼDŽĶĸNJ ›NjNJnj ĸǃLj ĶǍDŽĶȽĴ ›ƼLjǐ ķĸǃLj NJ›NJȽĴ džDžLjĶȽĸĴDž ĸNJ ĵĶLJĹȽLjDž.
ƯNJLjƼĵĶnj 8
Ĭǰ ǽIJ›ıȢ. ĭıij-Ȋıȥȟ ȁįij. 26 ȃįǹȡȤ 2003
ǽİȬ Ȝț įȟ ıȔȟįț ȦıȫijțȜȡ ijȡ IJıȟȑȢțȡ. ȁįț Ȝįȝȑ Ȫȝį ij' ȑȝȝį˙ ijȡ İıȝĴȔȟț ›ȡȤ Ȝț-
ȟıȔijįț ›įȢȑȝȝșȝį Ȟı ijȡ ›ȝȡȔȡ, IJijȡ IJșȞȑİț ijȡ Ȗȑȝįȟı Ȟı ijȡ ȜȑȚıijȡ İțȑȟȤIJȞį (Ȟȓ-
›ȧȣ ȜįȞȑȜț);
 ȇȢȡȖȝȓȞįijį «ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȡȞȒȟȡȤ» 97 98 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

™ Ȋį ›ȡijțIJijȓȢțį... ™ Ȋį įȟijțȜıȔȞıȟį, ȟį ijį ȜȑȟȡȤȞı 10.000;

Ĵ. ƠLjĴnj ĸĶĸNjĴǁǐLjDždžǓnj džƾ›NJnj ƽǎĶDž ›LJĶǍNjƼ 40 2 ĂƽĸNjĴ. ƵĸDžnj ĸƽķķĶNjDžnj džNJNjǍ- ¨DžĴDŽƽĸNJǍĂĶ 9.999 ǓĂNJDžĴ ĴLjĸDždžĶȽĂĶLjĴ ĸĴ NJ›NJȽĴ DŽƽLJNJǍĂĶ LjĴ ķǍķdžĶǍƼķNJǍĂĶ ķĶ ĵƽ-
Ĺƽnj ĸǐLj ǁǐLjDžǕLj ĸNJǍ džƾ›NJǍ ĸNJ›NJDŽĶĸNJǔLjĸĴDž ›ĶNjDžķĸNjĶĹǓĂĶLjNJDž ĂǃǎĴLjDžķĂNJȽ ›NJ- ĂĴĸĴ ƽĸķDž, ǕķĸĶ ĸNJ ›NjǕĸNJ ĵƽĂĴ LjĴ ›ĶNjDžƽǎĶDž 3 ĴLjĸDždžĶȽĂĶLjĴ, ĸNJ ĵĶǔĸĶNjNJ ĵƽĂĴ LjĴ
ĸȽķĂĴĸNJnj ›NJǍ ƽǎNJǍLj ĸǃ ĵǍLjĴĸǓĸǃĸĴ LjĴ ›NJĸȽǂNJǍLj džǍdžLJDždžƽnj ›ĶNjDžNJǎƽnj (džǍdžLJDž- ›ĶNjDžƽǎĶDž 5 ĴLjĸDždžĶȽĂĶLjĴ, ĸNJ ĸNjȽĸNJ ĵƽĂĴ LjĴ ›ĶNjDžƽǎĶDž 7 ĴLjĸDždžĶȽĂĶLjĴ džĴDž ǁĶLjDždžƼ džƼDŽĶ
džNJǔnj ĵȽķdžNJǍnj) ĴdžĸȽLjĴnj 25 ĂƽĸNjǐLj. ưĴ ǀNjĶȽĸĶ ĸNJ ĶĂǀĴĵǓLj ĸNJǍ džƾ›NJǍ ›NJǍ ĵĶLj ĵƽĂĴ LjĴ ›ĶNjDžƽǎĶDž ĵǔNJ ĴLjĸDždžĶȽĂĶLjĴ ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĴ Ĵ›Ǔ ĸNJ ›NjNJǃǁNJǔĂĶLjǓ ĸNJǍ:
›NJĸȽǂĶĸĴDž, ǓĸĴLj LJĶDžĸNJǍNjǁNJǔLj džĴDž NJDž ĸƽķķĶNjDžnj ĂǃǎĴLjDžķĂNJȽ ĸĴǍĸǓǎNjNJLjĴ.
Ĵ. ưĴ ǀNjĶȽĸĶ ›ǓķĴ ĵƽĂĴĸĴ DŽĴ ĵǃĂDžNJǍNjǁǃDŽNJǔLj. ƯNJLjƼĵĶnj 10
ƯNJLjƼĵĶnj 8
ǀ. ƧLj ǃ ķǍķdžĶǍĴķȽĴ ĸNJǍ ›NjǕĸNJǍ ĵƽĂĴĸNJnj džNJķĸȽǂĶDž 100 ĵNjĴǎĂƽnj, ĸNJǍ ĵĶǔĸĶNjNJǍ
ǀ. ƠLjĴnj ›ƽÛĸNJnj ĂǃǎĴLjDžķĂǓnj, ›NJǍ ĸNJ›NJDŽĶĸĶȽĸĴDž ķĸNJ džƽLjĸNjNJ ĸNJǍ džƾ›NJǍ džĴDž ›NJ-
ĵƽĂĴĸNJnj 120 ĵNjĴǎĂƽnj, ĸNJǍ ĸNjȽĸNJǍ ĵƽĂĴĸNJnj 140 ĵNjĴǎĂƽnj džĴDž ǁĶLjDždžƼ, ĴLj ǃ ķǍ-
ĸȽǂĶDž ĂȽĴ džǍdžLJDždžƾ ›ĶNjDžNJǎƾ ĴǍĸNJǔ, LJĶDžĸNJǍNjǁĶȽ ĸĴǍĸǓǎNjNJLjĴ ĂĶ ĸNJǍnj ƼLJLJNJǍnj ĸƽķ-
ķdžĶǍĴķȽĴ džƼDŽĶ ĵƽĂĴĸNJnj džNJķĸȽǂĶDž 20 ĵNjĴǎĂƽnj ›ĶNjDžķķǓĸĶNjNJ Ĵ›Ǔ ĸNJ džǓķĸNJnj ĸǃnj
ķĶNjDžnj. ƳNJDžĴ ĶȽLjĴDž ǃ ĴdžĸȽLjĴ ĸǃnj ĂĶǁĴLJǔĸĶNjǃnj džǍdžLJDždžƾnj ›ĶNjDžNJǎƾnj ›NJǍ ›Njƽ›ĶDž
ķǍķdžĶǍĴķȽĴnj ĸNJǍ ›NjNJǃǁNJǔĂĶLjNJǍ ĵƽĂĴĸNJnj, ĸǓĸĶ LjĴ ǀNjĶȽĸĶ ›ǓķNJ DŽĴ džNJķĸȽķĶDž ǃ
LjĴ ›NJĸȽǂĶDž NJ džĶLjĸNjDždžǓnj ĂǃǎĴLjDžķĂǓnj ƽĸķDž, ǕķĸĶ džĴĂDžƼ ›ĶNjDžNJǎƾ ĸNJǍ džƾ›NJǍ LjĴ
ķǍķdžĶǍĴķȽĴ ĸNJǍ ĵƽĂĴĸNJnj ›NJǍ ›ĶNjDžƽǎĶDž ĸĴ ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĴ ĴLjĸDždžĶȽĂĶLjĴ.
ĂǃLj ›NJĸȽǂĶĸĴDž Ĵ›Ǔ ĵǔNJ ƾ ›ĶNjDžķķǓĸĶNjNJǍnj ĂǃǎĴLjDžķĂNJǔnj;
ƯNJLjƼĵĶnj 15
ƯNJLjƼĵĶnj 5
DzȝȗıȖȢį ǻǰȂȤȜıȔȡȤ, 13 ȉı›ij. 1999
ǁ. ƳǓķNJ ĶȽLjĴDž ĸNJ ĶĂǀĴĵǓLj ĸNJǍ džƾ›NJǍ ›NJǍ ›ĴNjĴĂƽLjĶDž Ĵ›ǓĸDžķĸNJ ķĸǃLj ›ĶNjȽ›ĸǐķǃ (ǀ);
ƯNJLjƼĵĶnj 5 ȇȡțį "›ȢįȗȞįijțȜȓ ȜįijȑIJijįIJș" įȟijįȟįȜȝȑ įȤijȪ ijȡ ȚȒȞį;
ĵ. ƳNJDžĴ ĶȽLjĴDž ǃ ĴdžĸȽLjĴ ĸǃnj ĂDždžNjǓĸĶNjǃnj džǍdžLJDždžƾnj ›ĶNjDžNJǎƾnj ›NJǍ ›Njƽ›ĶDž LjĴ ›NJĸȽ-
ǂĶDž NJ džĶLjĸNjDždžǓnj ĂǃǎĴLjDžķĂǓnj ƽĸķDž, ǕķĸĶ džĴĂDžƼ ›ĶNjDžNJǎƾ ĸNJǍ džƾ›NJǍ LjĴ Ăǃ ĂƽLjĶDž
Ĵ›ǓĸDžķĸǃ, ǓĸĴLj LJĶDžĸNJǍNjǁNJǔLj džĴDž NJDž ›ƽLjĸĶ ĂǃǎĴLjDžķĂNJȽ ĸĴǍĸǓǎNjNJLjĴ; ™ ȇȡțį ș ȥȧȢșijțȜȪijșijį ijȡȤ ȚıȑijȢȡȤ;
ƯNJLjƼĵĶnj 7
ĬıȧȞ. ǻǰȂȤȜıȔȡȤ, 19 ȀȡȤȟȔȡȤ 1999 ƵĶ ƽLjĴ DŽƽĴĸNjNJ, ǃ ›NjǕĸǃ ķĶDžNjƼ ƽǎĶDž 70 džĴDŽȽķĂĴĸĴ džĴDž ǃ ĸĶLJĶǍĸĴȽĴ ƽǎĶDž 250 džĴ-
DŽȽķĂĴĸĴ. ƶNJ ›LJƾDŽNJnj ĸǐLj džĴDŽDžķĂƼĸǐLj džƼDŽĶ ķĶDžNjƼnj ķǎǃĂĴĸȽǂĶDž ĴNjDžDŽĂǃĸDždžƾ ›NjǓNJĵNJ.
ƫ ›NjNJĸĶLJĶǍĸĴȽĴ ķĶDžNjƼ ƽǎĶDž 140 džĴDŽȽķĂĴĸĴ ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĴ Ĵ›Ǔ ĸǃ ĵĶǔĸĶNjǃ ķĶDžNjƼ.

ĭȒȞį ›ȡȤ ›ȢȡȜȑȝıIJı ›ȡȝȝȑ ȗȒȝțį, Ȫȥț ȪȞȧȣ Ĵ. ưĴ Ĵ›NJĵĶȽljĶĸĶ ǓĸDž džƼDŽĶ ķĶDžNjƼ džĴDŽDžķĂƼĸǐLj ĸNJǍ DŽĶƼĸNjNJǍ ƽǎĶDž 20 džĴDŽȽķĂĴĸĴ
75% 75% ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĴ Ĵ›Ǔ ĸǃLj ›NjNJǃǁNJǔĂĶLjǃ ķĶDžNjƼ. ƯNJLjƼĵĶnj 10
Ȝįț IJijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ ›ȡȤ ijȡ įȟijțȞıijȬ›țIJįȟ IJijș
›ȢȬijș ȥȢȡȟțȑ ijșȣ "ȃıijįȢȢȫȚȞțIJșȣ"... 25% 25% ǀ. ưĴ Ǎ›NJLJNJǁȽķĶĸĶ ĸNJ ›LJƾDŽNJnj ĸǐLj džĴDŽDžķĂƼĸǐLj ĸNJǍ DŽĶƼĸNjNJǍ. ƯNJLjƼĵĶnj 7
ȃı IJįĴȓȟıțį İșȝȬȟıț Ȫijț ijį ›ȡijțIJijȓȢțį ›ȡijȔ- ǁ. ƶǃLj ›NjǕĸǃ ›ĴNjƼķĸĴķǃ ĶLjǓnj DŽĶĴĸNjDždžNJǔ ƽNjǁNJǍ ›ĴNjĴdžNJLJNJǔDŽǃķĴLj 100 DŽĶĴĸƽnj,
ȘȡȤȟ ȜȤȜȝțȜȡȫȣ İȔIJȜȡȤȣ (Ȝț Ȫȥț ȡȢȚȡȗȬȟțȡȤȣ ȜȤ- ĶLjǕ ķĶ džƼDŽĶ Ķ›ǓĂĶLjǃ ›ĴNjƼķĸĴķǃ NJ ĴNjDžDŽĂǓnj ĸǐLj DŽĶĴĸǕLj ĵDž›LJĴķDžĴǂǓĸĴLj.
ȜȝțȜȡȫȣ ijȡȞıȔȣ)! ȌįȢȑ ȡț ȗıȔijȡȟıȣ ›ȡȤ ȖȝȒ›ȡȤȟ 25% 25% ƳNJDžĴ ĶȽLjĴDž ǃ ›ĴNjƼķĸĴķǃ ķĸǃLj NJ›NJȽĴ ǁDžĴ ›NjǕĸǃ ĹNJNjƼ DŽĴ ǁĶĂȽķĶDž ĸNJ DŽƽĴĸNjNJ;
ijį ȜijȓȞįijȑ ijȡȤȣ ȟį ›ȡijȔȘȡȟijįț İȧȢıȑȟ... Ȋȡ 75% ƯNJLjƼĵĶnj 8
75% 75%
ijȡȤ ȟıȢȡȫ ›ȒĴijıț ȒȠȧ...24 DzȝȗıȖȢį ǻǰȂȤȜıȔȡȤ, 14 ȉı›ij. 2001

ȇȢȪIJıȠijı ijȡ ijıȝıȤijįȔȡ ıȢȬijșȞį:

"... ȉı ȜȑȚı ı›ȪȞıȟș ›įȢȑIJijįIJș ȡ įȢțȚȞȪȣ ijȧȟ ȚıįijȬȟ İț›ȝįIJțįȘȪijįȟ". Ǽıȟ
24
ǺȟįȘșijıȔIJijı Ȝįț İțįȖȑIJijı ijȡ IJȥıijțȜȪ ȑȢȚȢȡ ijȡȤ Ȁ. ȃįȟijȑ IJijșȟ ǽȝıȤȚıȢȡijȤ›Ȕį, 18 ȀȡȤȝȔȡȤ ›ȢȡȖȝȒ›ıijįț ȟį IJijįȞįijȓIJıț ›ȡijȒ ȡ İț›ȝįIJțįIJȞȪȣ!
1999. "ȇȡțį ıȔȟįț ș ›įȢȑIJijįIJș IJijșȟ ȡ›ȡȔį ȗțį ›ȢȬijș ĴȡȢȑ Țį ȗıȞȔIJıț ijȡ ȚȒįijȢȡ;"
 ȇȢȡȖȝȓȞįijį «ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȡȞȒȟȡȤ» 99 100 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

Ȃȫȟȡȟijįȣ ijșȟ ȑIJȜșIJș, ȖȢȔIJȜȡȤȞı Ȫijț ijį 1.600 ȜįȚȔIJȞįijį Țį ijį ȗıȞȔIJȡȤȟ ȗțį

™ DzIJȜșIJș ȗțį Ĭǰ ȂȤȜıȔȡȤ ȓ ȗțį Ĭǰ ǼșȞȡijțȜȡȫ;
›ȢȬijș ĴȡȢȑ, IJijșȟ 5ș ›įȢȑIJijįIJș. ȃıijȑ įȢȥȔȘȡȤȟ ijį İȫIJȜȡȝį... ǺĴȡȫ, ıȠȑȝȝȡȤ,
ȝȒıț "ȗțį ›ȢȬijș ĴȡȢȑ", ıȟȟȡıȔ Ȫijț Țį IJȤȟıȥȔIJıț ȟį İț›ȝįIJțȑȘıijįț ȡ įȢțȚȞȪȣ ijȧȟ ƵĶ ƽLjĴ ķǎNJLJĶȽNJ ĂĶ 400 ĂĴDŽǃĸƽnj ĵDžĵƼķdžNJLjĸĴDž ǃ ĴǁǁLJDždžƾ džĴDž ǃ ǁĴLJLJDždžƾ ǁLJǕķķĴ.
ȚıįijȬȟ, ȡ›Ȫijı IJijșȟ ı›ȪȞıȟș ›įȢȑIJijįIJș ȡț 3.200 ȚıįijȒȣ ȜȑȚȡȟijįț įȗȜįȝȔijIJį įȟȑ ƭƼDŽĶ ĂĴDŽǃĸƾnj ĶȽLjĴDž Ǎ›NJǎNjĶǐĂƽLjNJnj LjĴ ›ĴNjĴdžNJLJNJǍDŽĶȽ ĸNJǍLJƼǎDžķĸNJLj ĂȽĴ Ĵ›Ǔ ĸDžnj
İȫȡ, IJijșȟ ı›ȡȞȒȟș ȡț 6.400 ȚıįijȒȣ IJȤȟȧIJijȔȘȡȟijįț Ȫ›ȧȣ Ȟ›ȡȢȡȫȟ, ȜįijȪ›țȟ ȡț 12.800 ›ĴNjĴ›ƼLjǐ ljƽLjĶnj ǁLJǕķķĶnj. Ƨ›Ǔ ĸNJǍnj ›ĴNjĴ›ƼLjǐ ĂĴDŽǃĸƽnj 340 ›ĴNjĴdžNJLJNJǍDŽNJǔLj
IJijțȖȑȘȡȟijįț ȧȣ IJįȢİȒȝıȣ Ȝįț ›ȑıț ȝȒȗȡȟijįȣ... ĸǃLj ĴǁǁLJDždžƾ ǁLJǕķķĴ džĴDž 240 ĸǃ ǁĴLJLJDždžƾ ǁLJǕķķĴ. Ʃ›DžLJƽǁNJǍĂĶ ĸǍǎĴȽĴ ƽLjĴ ĂĴDŽǃĸƾ.
ŅƩķĸǐ Ƨ ĸNJ ĶLjĵĶǎǓĂĶLjNJ LjĴ ›ĴNjĴdžNJLJNJǍDŽĶȽ ĸǃLj ĴǁǁLJDždžƾ ǁLJǕķķĴ džĴDž ı LjĴ ›ĴNjĴdžNJ-
LJNJǍDŽĶȽ ĸǃ ǁĴLJLJDždžƾ ǁLJǕķķĴ.

™ ȇȒȟijı, ›Ȓȟijı, İȒȜį įȟıȖįȔȟȧ ijį IJȜįȝțȑ Ĵ. ưĴ ĶljĶĸƼķĶĸĶ ĴLj ĸĴ ĶLjĵĶǎǓĂĶLjĴ Ƨ džĴDž ı ĶȽLjĴDž ĴķǍĂǀȽǀĴķĸĴ. ƯNJLjƼĵĶnj 5

3
ƫ ĴLjƼǀĴķǃ ķĸNJ ĹNjNJǔNjDžNJ ĂDžĴnj ›ǓLJǃnj ÛNJNjĶȽ LjĴ ǁȽLjĶDž Ĵ›Ǔ ĸǃLj ›ǓLJǃ ĂĶ džLJȽĂĴdžĴ, ǃ ǀ. ưĴ Ĵ›NJĵĶȽljĶĸĶ ǓĸDž: ƴ(ı – Ƨ) d ƯNJLjƼĵĶnj 5
5
NJ›NJȽĴ ƽǎĶDž 999 ķdžĴLJNJ›ƼĸDžĴ. ƠLjĴnj ĂĴDŽǃĸƾnj ĸǃnj ›ǓLJǃnj ĴǍĸƾnj ǁǍĂLjƼǂĶĸĴDž džĴDŽǃ-
ĂĶNjDžLjǕnj ĂĶ ĸNJLj Ķljƾnj ĸNjǓ›NJ: ǁ. ưĴ ǀNjĶȽĸĶ ĸǃLj ›DžDŽĴLjǓĸǃĸĴ NJ ĂĴDŽǃĸƾnj LjĴ ›ĴNjĴdžNJLJNJǍDŽĶȽ ĂǓLjNJ ĸǃLj ĴǁǁLJDždžƾ
ƶǃLj 1ǃ ǃĂƽNjĴ ĴLjĶǀĴȽLjĶDž 299 ķdžĴLJNJ›ƼĸDžĴ džĴDž Ķ›DžķĸNjƽĹĶDž ķĸǃLj ›ǓLJǃ. ƭƼDŽĶ Ķ›ǓĂĶ- ǁLJǕķķĴ. ƯNJLjƼĵĶnj 8
Ljǃ ǃĂƽNjĴ ĴLjĶǀĴȽLjĶDž 7 ķdžĴLJNJ›ƼĸDžĴ ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĴ Ĵ›Ǔ ĸǃLj ›NjNJǃǁNJǔĂĶLjǃ ǃĂƽNjĴ džĴDž
Ķ›DžķĸNjƽĹĶDž ķĸǃLj ›ǓLJǃ. ĵ. ưĴ ǀNjĶȽĸĶ ĸǃLj ›DžDŽĴLjǓĸǃĸĴ NJ ĂĴDŽǃĸƾnj LjĴ ›ĴNjĴdžNJLJNJǍDŽĶȽ ĂȽĴ ĂǓLjNJ ljƽLjǃ ǁLJǕķķĴ
ƶǃLj ǃĂƽNjĴ ›NJǍ NJ ĂĴDŽǃĸƾnj ĹĸƼLjĶDž ķĸNJ ĸĶLJĶǍĸĴȽNJ (999NJ) ķdžĴLJNJ›ƼĸDž Ķ›DžķĸNjƽĹĶDž Ĵ›Ǔ ĴǍĸƽnj. ƯNJLjƼĵĶnj 7
ķĸǃLj ›ǓLJǃ džĴDž ķĸĴĂĴĸƼ LjĴ ǁǍĂLjƼǂĶĸĴDž ĂĶ ĴǍĸǓLj ĸNJLj ĸNjǓ›NJ.
Ĭǰ ȂȤȜ. ȃįȚ. Ĭıȟ. ȇįțİıȔįȣ ǽ›įȟįȝ. Ȁȡȫȝțȡȣ 2001
ưĴ ǀNjĶȽĸĶ:
Ĵ. ƳǓķĴ ķdžĴLJNJ›ƼĸDžĴ ĴLjƽǀǃdžĶ NJ ĂĴDŽǃĸƾnj ĸǃLj 15ǃ ǃĂƽNjĴ; ƯNJLjƼĵĶnj 6
ȇȢȡIJȒȠijı Ȫijț: "ȁȑȚı ȞįȚșijȓȣ ıȔȟįț Ȥ›ȡȥȢıȧȞȒȟȡȣ ȟį ›įȢįȜȡȝȡȤȚıȔ ijȡȤȝȑȥț-
ǀ. ƳǓķĶnj ǃĂƽNjĶnj ǁǍĂLjƼķĸǃdžĶ ĂĶ ĸNJLj ĸNjǓ›NJ ĴǍĸǓ; ƯNJLjƼĵĶnj 6
IJijȡȟ ȞȔį į›Ȫ ijțȣ ›įȢį›ȑȟȧ ȠȒȟıȣ ȗȝȬIJIJıȣ", ȑȢį įĴȡȫ 340 į›Ȫ ijȡȤȣ 400 ›įȢįȜȡ-
ǁ. ƳǓķĶnj ĹNJNjƽnj ›ƽNjĴķĶ ĴLjĶǀĴȽLjNJLjĸĴnj ĸNJ 310ǃ ķdžĴLJNJ›ƼĸDž; ƯNJLjƼĵĶnj 6
ȝȡȤȚȡȫȟ ǺȗȗȝțȜȑ, ȡț Ȥ›Ȫȝȡț›ȡț 60 ›įȢįȜȡȝȡȤȚȡȫȟ ȞȪȟȡ ĬįȝȝțȜȑ.
ĵ. ƳǓķĴ ķdžĴLJNJ›ƼĸDžĴ ĴLjƽǀǃdžĶ ķǍLjNJLJDždžƼ ǓLJĶnj ĸDžnj ǃĂƽNjĶnj ›NJǍ ǁǍĂLjĴǂǓĸĴLj ĂĶ ĴǍ- ǽ›ȔIJșȣ ȡț 400 – 240 = 160, ȞȪȟȡ ǺȗȗȝțȜȑ Ȝįț ȡț Ȥ›Ȫȝȡț›ȡț 180 Ȝįț ijțȣ İȫȡ,
ĸǓLj ĸNJLj ĸNjǓ›NJ; ƯNJLjƼĵĶnj 7 ȡ›Ȫijı ... ȝȫȚșȜı ș ȑIJȜșIJș. ȉijȡ ıȢȬijșȞį (Ȗ), ȖıȖįȔȧȣ, Ȟ›ȡȢȡȫȞı ȟį Ȥ›ȡȝȡȗȔIJȡȤȞı
įȜȢțȖȬȣ ijșȟ Ȉ(Ĭ – Ǻ) = 0,15 Ȝįț Ȫȥț į›ȝȑ ȟį "į›ȡİıȔȠȡȤȞı" Ȫijț ıȔȟįț ȞțȜȢȪijıȢș
DzȝȗıȖȢį Ĭǰ ǽIJ›. ȂȤȜıȔȡȤ, ǽ›įȟįȝ. 9 ȀȡȤȝȔȡȤ 2001
ijȡȤ 0,60...

ȇțȡ į›ȝȑ: ǼȔȟıijįț įȢ. ›ȢȪȡİȡȣ Ȟı į1 = 299, ȧ = 7 Ȝįț įȟ = 999. ǻȢıȔijı: ijȡ ȟ,

ijȡ į15, ijȡ Ȟ ȗțį ijȡ ȡ›ȡȔȡ ıȔȟįț įȞ t 310 Ȝįț ijȡ Sȟ.
ȉȌȆȂȀȆ:
ǺȤijȓ ıȔȟįț ș ıȜĴȬȟșIJș! Ȋț ijį ȚȒȝȡȤȞı ijį Ȥ›Ȫȝȡț›į; ĬțįijȔ ijįȝįț›ȧȢȡȫȞı ȑİț-
Ƕijįȟ ȡț ıȜĴȧȟȓIJıțȣ ijȧȟ įIJȜȓIJıȧȟ Ȝįț ijȧȟ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ IJı ıȠıijȑIJıțȣ ıȔȟįț
Ȝį ijȡȟ ȜįșȞȒȟȡ ijȡȟ ȞįȚșijȓ ı›Ȕ 101 IJȤȟıȥȪȞıȟıȣ șȞȒȢıȣ (ȖȢȒȠıț-ȥțȡȟȔIJıț); Ȋț Țį
›ȢȡĴįȟȬȣ ijıȥȟșijȒȣ, ›ıȢțIJIJȪijıȢį ›ȢȡȖȝȓȞįijį İșȞțȡȤȢȗȡȫȟ IJijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ, ȗțįijȔ
ȗȔȟıț įȟ IJȜȡȟijȑȦıț IJ' Ȓȟį IJȜįȝȡ›ȑijț ȓ įȟ ȥijȤ›ȓIJıț ijȡ ȜțȟșijȪ ijȡȤ, ıȟȬ ıȔȟįț IJijȡ
ȞȡțȑȘȡȤȟ ȟį ›ıȢțȒȥȡȤȟ Ȝįț ȞȔį İȪIJș ıțȢȧȟȔįȣ.
756ȡ IJȜįȝȡ›ȑijț Ȝįț ȥȑIJıț ijȡ ȞȒijȢșȞį;
Ȋį ȚȒȞįijį ijȧȟ ıȠıijȑIJıȧȟ įȣ ıȔȟįț Ȥ›ȡİıȔȗȞįijį ȡȢȚȓȣ ȜȢțijțȜȓȣ IJȜȒȦșȣ. ĭį
Ȋț IJȥȒIJș ijȡ ›įȢį›ȑȟȧ "›ȢȪȖȝșȞį" Ȟı ijș "IJȫȟİıIJș ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ Ȟı ijșȟ ıȔȟįț Ȓȟį IJșȞįȟijțȜȪ ȖȓȞį ȗțį ȟį İțȡȢȚȧȚıȔ ș ȜįijȑIJijįIJș, ȗțįijȔ ijį ȚȒȞįijį įȤijȑ
›ȢįȗȞįijțȜȪijșijį"; į›ȡijıȝȡȫȟ Ȝįijȑ ȜįȟȪȟį ›ȢȪijȤ›ȡ ijȧȟ IJȤȗȗȢįĴȒȧȟ IJȥȡȝțȜȬȟ ȖȡșȚșȞȑijȧȟ.
 ȇȢȡȖȝȓȞįijį «ȞșİıȟțȜȡȫ ›ıȢțıȥȡȞȒȟȡȤ» 101
™ ȃȪİį ȓijįȟ Ȝįț ›ȒȢįIJı...
ȁįijįȗȢȑȦįȞı Ȝįț IJȥȡȝțȑIJįȞı Ȫȝį ijį ›įȢį›ȑȟȧ, įȟ Ȝįț ĴįȔȟıijįț Ȫijț ș ȞȪİį
ijȧȟ ıȠȧ›ȢįȗȞįijțȜȬȟ IJıȟįȢȔȧȟ Ȓȥıț ›įȢȒȝȚıț.
ǿ ȝįȟȚįIJȞȒȟș ȜįijįȟȪșIJș ijȧȟ İțİįȜijțȜȬȟ ȜįijıȤȚȫȟIJıȧȟ ijșȣ ȈıįȝțIJijțȜȓȣ Ǽț-
İįIJȜįȝȔįȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ į›Ȫ ijȡȤȣ IJȤȟijıȝıIJijȒȣ ijșȣ "ȃıijįȢȢȫȚȞțIJșȣ ijȡȤ 1998"
ıȤȚȫȟıijįț ȗțį ijșȟ ȜįijȑIJijįIJș ›ȡȤ İșȞțȡȤȢȗȓȚșȜı. ǿ İțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ
ȞȒIJȧ ›ȢįȗȞįijțȜȬȟ ȜįijįIJijȑIJıȧȟ ›ȢȒ›ıț ȟį ȠıȜțȟȑ į›Ȫ ›ȡȝȫ ȞțȜȢȒȣ șȝțȜȔıȣ.
Ǵijįȟ ıȟijıȝȬȣ ›įȢȑȝȡȗș Ȝįț įȟıȫȚȤȟș ș ıțIJįȗȧȗȓ "›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ" ȜįijıȤȚıȔįȟ
IJijțȣ ıȠıijȑIJıțȣ ǻǰ Ȝįț Ĭǰ ȂȤȜıȔȡȤ.
ǿ įȟȑȗȜș, į›' ijșȟ ȑȝȝș, ȗțį ijșȟ ȜįijįIJȜıȤȓ ›ȢȧijȪijȤ›ȧȟ ›įȢȪȞȡțȧȟ ȚıȞȑijȧȟ
į›Ȫ IJȤȗȗȢįĴıȔȣ, ĴȢȡȟijțIJijȒȣ, Ȟı IJȜȡ›Ȫ ȟį ›ȢȡıijȡțȞȑIJȡȤȟ ijȡȤȣ Ȥ›ȡȦșĴȔȡȤȣ ȗțį ijțȣ
įȝȝįȗȒȣ IJijį ȚȒȞįijį ijȧȟ ıȠıijȑIJıȧȟ ȒĴijįIJı IJı ȪȢțį ›ȡȤ ȑȗȗțȘįȟ ijȡȟ ›įȢįȝȡȗțIJȞȪ.
ǿ įȥįȝȔȟȧijș ıĴıȤȢșijțȜȪijșijį Ȝįț ș ijȑIJș ȗțį Ȥ›ıȢȖȡȝȓ Ȟįȣ ȥįȢįȜijșȢȔȘıț ȧȣ
ȝįȪ. Ǻȝȝȑ... ijȡ ›įȢįȜȑȟȡȤȞı.
ǼțįȖȑIJijı ijȡ ›įȢįȜȑijȧ į›ȪIJ›įIJȞį į›Ȫ ȑȢȚȢȡ ijȡȤ ›ıȢțȡİțȜȡȫ ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ:
™ Ȋȡ ›ȢȪȖȝșȞį ijȡȤ ıĴșȞıȢțİȡ›Ȭȝș
ƠLjĴnj ĶĹǃĂĶNjDžĵNJ›ǕLJǃnj ĵDžĴDŽƽĸĶDž ĂǃǎĴLjDžķĂǓ ĂĶ ĸNJLj NJ›NJȽNJ NjȽǎLjĶDž ĸDžnj ĶĹǃĂĶNjȽĵĶnj
ķĸDžnj ›ǓNjĸĶnj ĸǐLj ķ›DžĸDžǕLj ĸǐLj ›ĶLJĴĸǕLj ĸNJǍ. Ʋ ĂǃǎĴLjDžķĂǓnj ĴǍĸǓnj ĶȽLjĴDž ĸƽĸNJDžNJnj
ǕķĸĶ ĴLj ĂDžĴ ĶĹǃĂĶNjȽĵĴ ĶdžĸNJljĶǍĸĶȽ Ĵ›Ǔ ĸNJ ķǃĂĶȽNJ Ư(x, y) ĸǓĸĶ ĸNJ ķǃĂĶȽNJ ƯŅ(xŅ, yŅ),
Ǔ›NJǍ DŽĴ ›ƽķĶDž DŽĴ ĶȽLjĴDž ǃ ĶDždžǓLjĴ ĸNJǍ Ư Ăƽķǐ ĶLjǓnj ǁNjĴĂĂDždžNJǔ ĂĶĸĴķǎǃĂĴĸDžķĂNJǔ
ª3 1 º
ƶĴ ›NJǍ ƽǎĶDž ›ȽLjĴdžĴ Ƨ =
«¬5 2»¼ .
i) ¨ĶȽljĸĶ ǓĸDž NJ ƶ ĶȽLjĴDž džĴLjNJLjDždžǓnj.
ii) ƵĶ ›NJDžNJ ķǃĂĶȽNJ DŽĴ ›ƽķĶDž ǃ ĶĹǃĂĶNjȽĵĴ, ĴLj ĸǃLj ĶdžĸNJljĶǔķNJǍĂĶ Ĵ›Ǔ ĸNJ ķǃĂĶȽNJ
ƨ(–1, 2);
iii) Ƨ›Ǔ ›NJDžNJ ķǃĂĶȽNJ LjĴ ĶdžĸNJljĶǔķĶDž NJ ĶĹǃĂĶNjDžĵNJ›ǕLJǃnj ĸǃLj ĶĹǃĂĶNjȽĵĴ, ǕķĸĶ LjĴ
›ƽķĶDž ķĶ ƽLjĴ ķ›ȽĸDž ›NJǍ ǃ ›ǓNjĸĴ ĸNJǍ ĶȽLjĴDž ķĸNJ ķǃĂĶȽNJ Ƴ(1, 2) ;
iv) ƩƼLj NJ ĶĹǃĂĶNjDžĵNJ›ǕLJǃnj NjȽǎLjĶDž ĸDžnj ĶĹǃĂĶNjȽĵĶnj džDžLjNJǔĂĶLjNJnj ķĸǃLj ĶǍDŽĶȽĴ:
x – 2y = 1, ǀNjĶȽĸĶ ›NJǔ ›Njƽ›ĶDž LjĴ ǏƼljNJǍLj NJDž ›ĶLJƼĸĶnj ĸNJǍ ĸDžnj ĶĹǃĂĶNjȽĵĶnj ĸNJǍnj.
ĭȒȞį ȗțį ›ȢȡıijȡțȞįIJȔį ȞįȚșijȬȟ
›ȡȤ Ȓȥıț İșȞȡIJțıȤijıȔ IJı ıĴșȞıȢȔİį, ȃȑțȡȣ 2000.
102 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
¨DžĴǀƼǂNJLjĸĴnj ĸǃLj ĶdžĹǕLjǃķǃ ǎƼLjĶDžnj džƼDŽĶ ǓNjĶljǃ LjĴ LJǔķĶDžnj Ƽķdžǃķǃ ĂĶĸĴķǎǃ-
ĂĴĸDžķĂNJǔ ›DžLjƼdžǐLj (ǔLJǃ ›NJǍ ›ƽNjĴķĶ ķĴLj ĵDžƼĸĸǐLj ĴķĸƽNjĴnj). ƧLjĸȽDŽĶĸĴ ķĶ ǁĴNjǁĴ-
LJNJǔLj ƼķǎĶĸĶnj ĂĶ ĸǃLj NJǍķȽĴ ĶNjǐĸƾķĶDžnj: "Ʋ ĂǃǎĴLjDžķĂǓnj ĴĹNJNjƼ ĂǓLjNJ ĶĹǃĂĶNjȽĵĶnj; "
ıDžĴ ĹĴLjĸĴķĸĶȽĸĶ LjĴ ›ƼNjNJǍLj ĸǃLj ›ĴĸƽLjĸĴ ›DžĸķĴNjȽĶnj. Ɵ›ĶDžNjĶnj Dž›ĸƼĂĶLjĶnj ›Ƚ-
ĸķĶnj DŽĴ ›ĶĸNJǔLj džĴDž DŽĴ ›NjNJķǁĶDžǕLjNJLjĸĴDž ķĸǃLj ĶljǕ›NJNjĸƼ ĂĴnj ƾ ķĸNJ ÛĴLJdžǓLjDž ĂĴnj.
ƭĴLJNJǔ džĴdžNJǔ džNJDžĸƼĸĶ ǏǃLJƼ, džNjĴĸƼĸĶ džĴDž džĴĂĂȽĴ NJÛNjƽLJĴ ĴLjNJDžǎĸƾ…
ƶDž Ķ›ĴLjƼķĸĴķǃ ĸDžnj ĴĶNjNJĂĶĸĴĹNJNjƽnj! ƳǕnj ǓĂǐnj džĴDŽNJNjȽǂĶĸĴDž ĸNJ ǀĶLJǃLjĶdžƽnj;
ƳǓķNJ ĂĴdžNjDžƼ ĹĸƼLjĶDž; ıDžĴĸȽ NjǐĸǕ; ƯĴ ĴLj NJ ĶĹǃĂĶNjDžĵNJ›ǕLJǃnj NjȽljĶDž ĸǃLj ĶĹǃĂĶNjȽĵĴ
ĂNJǍ džDžLjNJǔĂĶLjNJnj ķĸǃLj ĶǍDŽĶȽĴ x – 2y = 1 (ĶǍĸǍǎǕnj ĵĶLj ƽǎĶDž ĹNjƼǎĸĶnj ķĸǃLj ›NJNjĶȽĴ
ĸNJǍ), DŽƽLJǐ LjĴ ljƽNjǐ ›ǓķNJ ĂĴdžNjDžƼ DŽĴ ›Ƽǐ LjĴ ĸǃLj ǀNjǐ. ƳNjNJnj ›NJDžĴLj džĴĸĶǔDŽǍLjķǃ LjĴ
ǏƼljǐ ›ĴNjĴdžĴLJǕ;
ȈȔȘȡȣ Ĭ., "Ȇț ǼțįijȤ›ȬIJıțȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ȇȢȡȖȝșȞȑijȧȟ
IJijį ȖțȖȝȔį ijșȣ ǼıȤijıȢȡȖȑȚȞțįȣ ǽȜ›įȔİıȤIJșȣ",
ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ, ij. 1, ǻȒȢȡțį Ǻ›Ȣ. 2003.
ǼıȔijı, ijȬȢį, Ȝįț ijȡ ›įȢįȜȑijȧ IJȜȔijIJȡ: "ǿ ›ȢȬijș ıĴıȫȢıIJș", ijȡȤ Ȅijȡȟ ȈȪIJį,
›ıȢțȡİțȜȪ ȁȆȃȀȁ, ij. 203. Ȅį ijȡ ȞșȥȑȟșȞį ›ȡȤ ›ıijȑ ıĴșȞıȢȔİıȣ!25
Ȋȡ ıȢȬijșȞį ıȔȟįț: ȇȡțȡȣ ıȟȒ›ȟıȤIJı ›ȡțȡȟ; Ǵ Ȟȓ›ȧȣ ıȔȟįț IJȫȞ›ijȧIJș;
ǵIJȧȣ Ȫȝį ijį ›įȢį›ȑȟȧ ȟį ĴįȔȟȡȟijįț Ȥ›ıȢȖȡȝțȜȑ Ȝįț ȞįȜȢțȟȑ. ȁț ȪȞȧȣ, ›Ȣȡ-
ȖȝȓȞįijį IJįȟ ijį ›įȢį›ȑȟȧ (Ȝįț ȥıțȢȪijıȢį įȜȪȞį) ȘȡȤȟ įȟȑȞıIJȑ Ȟįȣ. ȉijȡ ı›ȪȞı-
ȟȡ ȜıĴȑȝįțȡ ›įȢȡȤIJțȑȘȡȟijįț ijį "›ȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį" ijȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ ijȡȤ 2ȡȤ
ȜȫȜȝȡȤ ijȧȟ Ȋǽǽ, ›ȡȤ ĴțȝȡİȡȠıȔ "ȟį į›ȡijıȝȒIJıț Ȟțį ȗȒĴȤȢį ›ȡȤ Țį IJȤȟİȒıț ijį Ȟį-
ȚșȞįijțȜȑ Ȟı ijșȟ ›ȢįȗȞįijțȜȪijșijį".
25
ǿ ĴįȟijįIJȔį ijȡȤ IJȜțijIJȡȗȢȑĴȡȤ ijįȤijȔȘıijįț į›ȪȝȤijį Ȟı ijș ĴįȟijįIJȔį ijȡȤ İșȞțȡȤȢȗȡȫ ijȡȤ
ȞįȚșȞįijțȜȡȫ ›ȢȡȖȝȓȞįijȡȣ. ȁț ȪȞȧȣ, įȢȥțȜȑ İȔIJijįIJį ȟį IJȤȞ›ıȢțȝȑȖȧ ijȡȟ ›įȢįȝȝșȝțIJȞȪ
įȤijȪ, IJȜı›ijȪȞıȟȡȣ Ȟȓ›ȧȣ ȗıȝȡțȡ›ȡțȓIJȧ ijȡ Ȫȝȡ ȜıȔȞıȟȡ. ǻȢȓȜį ijȡ ȚȑȢȢȡȣ, ȓ Ȟȑȝȝȡȟ ijȡ
ȚȢȑIJȡȣ, İțįȖȑȘȡȟijįȣ ijȡ ıȠįțȢıijțȜȪ ȖțȖȝȔȡ ijȡȤ ȊıȫȜȢȡȤ ȃțȥįșȝȔİș: ȃįȚșȞįijțȜȑ ı›ȔȜįțȢį,
ıȜİ. ȇȪȝțȣ, Ȝįț ıțİțȜȪijıȢį ijȡȟ ›įȢįȝȝșȝțIJȞȪ Ȟı ijȡȤȣ "›țȗȜȡȤȔȟȡȤȣ ijȡȤ ȃ›ȑijȞįȟ", IJıȝ. 80.
 104 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

›įȢįȜȑijȧ Ȝįijȑ ›ȪIJȡ įȤijȪ įȟijį›ȡȜȢȔȟıijįț IJijșȟ ›ȢįȗȞįijțȜȪijșijį. ǽ›țȚȤȞȡȫȟ Ȟȑ-

ȝțIJijį ȟį İțİįȥijȡȫȟ įȤijȑ ijį "ȞȡȟijȒȝį". ǺȟįĴȒȢıijįț Ȫijț ȥȢıțȑȘıijįț "į›Ȫ ijȡȤȣ ȞįȚș-
ijȒȣ ›ȢȡIJıȜijțȜȓ ȞıȝȒijș Ȝįț țȜįȟȪijșijį ›ȢȡIJįȢȞȡȗȓȣ IJijș «ȗȝȬIJIJį» įȤijȬȟ ijȧȟ ›ȢȡȖȝș-
Ȟȑijȧȟ". ǽȝ›ȔȘȡȤȟ ijȡ ȖțȖȝȔȡ ȟį į›ȡijıȝȒIJıț "Ȟțį ȗȒĴȤȢį ȞıijįȠȫ ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ Ȝįț
ijȧȟ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ į›Ȫ ijșȟ ›ȢįȗȞįijțȜȪijșijį".

ȁǽĮǺȂǺȀȆ 6ȡ

«ȇȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį»
IJijșȟ ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ǽȜ›įȔİıȤIJș .....

ǿ İȔȥȧȣ ȞȒijȢȡ Ȝįț IJȫȟıIJș ›ȢȡIJ›ȑȚıțį ȟį įȟįİıțȥijıȔ ș IJȫȟİıIJș ijȧȟ ȞįȚșȞį-

ijțȜȬȟ Ȟı ijȡȟ "›ȢįȗȞįijțȜȪ ȜȪIJȞȡ", ȞȒIJȧ İȓȚıȟ "›ȢįȗȞįijțȜȬȟ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ"
ıȔȟįț ĴįȟıȢȓ ijį ijıȝıȤijįȔį ȥȢȪȟțį IJijį ȖțȖȝȔį ijșȣ ijıȥȟȡȝȡȗțȜȓȣ ıȜ›įȔİıȤIJșȣ Ȝįț
ȞȑȝțIJijį ijȧȟ ijıȝıȤijįȔȧȟ ıijȬȟ (ǻǰ Ȝįț Ĭǰ ȂȤȜıȔȡȤ) ijȧȟ ›ȢȬșȟ ȊǽȂ, ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓȣ
ȁįijıȫȚȤȟIJșȣ Ȝįț ijȧȢțȟȬȟ Ȋǽǽ.
ȆĴıȔȝıijįț įĴıȟȪȣ IJı Ȟțį ȝįȟȚįIJȞȒȟș ıĴįȢȞȡȗȓ ijșȣ įȢȥȓȣ ijșȣ İțİįȜijțȜȓȣ:
"İțİįIJȜįȝȔį ȞȒIJȧ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ" Ȝįț įĴıijȒȢȡȤ IJijșȟ ›ȢȡIJ›ȑȚıțį ȟį İțįĴȡȢȡ›ȡț-
șȚıȔ ș ijıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ıȜ›įȔİıȤIJș į›' įȤijȓȟ ijȡȤ ǽȟțįȔȡȤ ȂȤȜıȔȡȤ. ...
Ȋį ȊǽȂ Ȝįț ijį ȠıȥȧȢțIJijȑ ȖțȖȝȔį ijșȣ Ȋıȥȟ. ȁįijıȫȚȤȟIJșȣ ȜįijįȢȗȓȚșȜįȟ. ȇį-
ȢįȞȒȟȡȤȟ, ȪȞȧȣ, (įȟįĴȒȢȡȞįț IJijȡ 2005) ijį ȖțȖȝȔį ȞįȚșȞįijțȜȬȟ ijȧȟ Ȋǽǽ, ȧȣ Ȟȟș-
ȞıȔį ijșȣ IJȫȗȥȤIJșȣ Ȝįț ijșȣ ›ȢȡȥıțȢȪijșijįȣ Ȟı ijșȟ ȡ›ȡȔį įȟijțȞıijȧ›ȔȘıijįț ș ijıȥȟȡȝȡ-
ȗțȜȓ ıȜ›įȔİıȤIJș IJijș ȥȬȢį Ȟįȣ.
ǼȔȟȡȤȞı ›įȢįȜȑijȧ, IJȥȡȝțįIJȞȒȟį, ȡȢțIJȞȒȟį (į›Ȫ ijį İıȜȑİıȣ ›įȢȪȞȡțį) ›įȢį- ȌȧȢȔȘȡȤȞı ijțȣ ›įȢįijșȢȓIJıțȣ Ȟįȣ26 IJı ijȢıțȣ ȜįijșȗȡȢȔıȣ:
İıȔȗȞįijį "›ȢįȗȞįijțȜȬȟ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ", į›Ȫ ijȡ ȖțȖȝȔȡ: ȃįȚșȞįijțȜȑ 2ȡȤ ȁȫȜȝȡȤ
Ȋǽǽ, ȆǽǼǻ, 2004. ȇıȢȔ›ijȧIJș 1ș:
ȉıȟȑȢțį ıȠȧ›ȢįȗȞįijțȜȑ, įijįȔȢțįIJijį, ›ȡȤ Ȫȥț ȞȪȟȡ İıȟ ȖȡșȚȡȫȟ IJijșȟ ȜįijįȟȪ-
ȉijȡȟ ›ȢȪȝȡȗȡ įȟįĴȒȢıijįț Ȫijț "ǿ ĮțȝȡIJȡĴȔį ijȡȤ ȖțȖȝȔȡȤ ı›țİțȬȜıț ijșȟ ȑȞıIJș Ȝį-
șIJș ijȧȟ ıȟȟȡțȬȟ, įȝȝȑ įȟijȔȚıijį į›ȧȚȡȫȟ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ.
ijįȟȪșIJș ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ ıȟȟȡțȬȟ ›ȡȤ ›įȢȡȤIJțȑȘȡȟijįț Ȝįț ijșȟ țȜįȟȪijșijį ȥȢȓIJșȣ ijȡȤȣ
IJı "›ȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį". 26
ȇȡȝȝȒȣ į›Ȫ ijțȣ ›įȢįȜȑijȧ ›įȢįijșȢȓIJıțȣ ›ıȢțȒȥȡȟijįț IJı ıȢȗįIJȔį-Ȥ›ȪȞȟșȞį ijȡȤ ȞįȚșȞį-
ǽ›ȔIJșȣ, "ı›țİțȬȥȚșȜı ijȡ ȞıȗįȝȫijıȢȡ ›ȡIJȡIJijȪ ijȧȟ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ ȟį ıȔȟįț ›ȢįȗȞį-
ijțȜȡȫ ȂıȧȟȔİį ĭįȢȢįȝȔİș, ›ȡȤ IJȤȟȒijįȠı ijį ȥȢȪȟțį ›ȡȤ İȔİįIJȜı IJı Ȋǽǽ. Ȋȡȟ ıȤȥįȢțIJijȬ
ijțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ ȞȡȟijȒȝį Ȝįț Ȫȥț ıțİțȜȑ ȜįijįIJȜıȤįIJȞȒȟį ›ȢȡȖȝȓȞįijį". ĭį İȡȫȞı ȚıȢȞȑ ȗțį ijșȟ IJȤȞȖȡȝȓ ijȡȤ IJijș IJȤȗȗȢįĴȓ įȤijȡȫ ijȡȤ ȜıĴįȝįȔȡȤ.
 «ȇȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį» IJijșȟ ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ǽȜ›įȔİıȤIJș 105
™ Ȋį ĬįȝȑȘțį ȟıȢȑ ȞįȤȢȔIJįȟı...
ȉıȝ. 246
ȇȢȡIJȒȠijı ijșȟ ıȜĴȬȟșIJș: Ȇ ȢȤȚȞȪȣ įȤȠȑȟıț IJı "ȞȒijȢį įȟȑ t ȝı›ijȑ" (;) į›Ȫ ijș
IJijțȗȞȓ ›ȡȤ IJȤȟȒȖș ijȡ įijȫȥșȞį Ȝț Ȫȥț IJı ȞȒijȢį įȟȑ ȝı›ijȪ, Ȫ›ȧȣ ĴȤIJțȜȑ ıȟȟȡıȔijįț.
ǿ İțįijȫ›ȧIJș įȤijȓ ›ȢȡȜįȝıȔ IJȫȗȥȤIJș, İȔȥȧȣ ȟį Ȥ›ȑȢȥıț ȝȪȗȡȣ.
Ǻȣ İıȥijȡȫȞı, ijȬȢį, Ȫijț ș ȜșȝȔİį Ȓȥıț ȜȤȜȝțȜȪ IJȥȓȞį. ǺȤijȡȞȑijȧȣ, į›Ȫ ijȡȟ
"›ȢįȗȞįijțȜȪ ȜȪIJȞȡ" ıȢȥȪȞįIJijı IJijȡȟ "ȜȪIJȞȡ ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ".
Ȃı›ijȡȞȒȢıțį: Ƕijįȟ Ȣȧijȑȟı: "ȇȪIJȡ Ȟıȗȑȝș ıȔȟįț ș ȜșȝȔİį", ȡ ȜįȚȒȟįȣ ȜįijįȝįȖįȔ-
ȟıț Ȫijț Șșijȑȟı ijȡ ıȞȖįİȪȟ ijȡȤ ȜȤȜȝțȜȡȫ İȔIJȜȡȤ, įIJĴįȝȬȣ. ȁț ȪȞȧȣ:
ǺĴȡȫ ȘșijıȔijįț ș įȜijȔȟį (›ȡȤ ijșȟ ȗȢȑĴȡȤȟ: į›ȪIJijįIJș), İțȡȢȚȬȟȡȤȞı: "ȇȪIJȡ
Ȟıȗȑȝș ıȔȟįț ș įȜijȔȟį ijșȣ ȜșȝȔİįȣ".
™ ȉijȡ ȟșIJȔ Ȥ›ȑȢȥȡȤȟ "›ȝșȟ ȑ›ıțȢȡ" ›ȡȟijȔȜțį...
ǻțȖȝȔȡ ȂȫIJıȧȟ, IJıȝ. 76
106 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
Dzȝȝȡ Ȓȟį ›ȢįȗȞįijțȜȪ ›ȢȪȖȝșȞį, ȖȗįȝȞȒȟȡ į›Ȫ ijșȟ ȜįȚșȞıȢțȟȓ Șȧȓ!
Ȋȡ ›țȡ ıȠȧ›ȢįȗȞįijțȜȪ IJı ijȒijȡțıȣ IJȤȟįȢijȓIJıțȣ ıȔȟįț Ȫijț İȔȟȡȤȟ įȤȚįȔȢıijį Ȫ-
›ȡțȡ ȥȢȡȟțȜȪ İțȑIJijșȞį ȚȒȝȡȤȟ (ȗțį ȟį Ȗȡȝıȫıț ijȡ ȇ.Ȇ. ijșȣ IJȤȟȑȢijșIJșȣ), ȝıȣ Ȝț įȟ
ș ıȠȒȝțȠș ijȡȤ ›ȝșȚȤIJȞȡȫ įȜȡȝȡȤȚȡȫIJı ijșȟ ȜįȞ›ȫȝș ijșȣ IJȤȟȑȢijșIJșȣ ›ȡȤ İȔȟıijįț,
ȠįĴȟțȜȑ IJijįȞįijȑ Ȝįț įȝȝȑȘıț ȞȡȢĴȓ.
ȇįȢįijșȢıȔIJijı Ȫijț IJijȡȤȣ 9 Ȟȓȟıȣ IJȤȞȖįȔȟıț ȡȝțȜȓ ıȠįĴȑȟțIJș ijȧȟ ijȢȧȜijțȜȬȟ
ijȡȤ ȟșIJțȡȫ Ȝįț ıȟȬ ȜȪȟijıȤįȟ ȟį ȗȔȟȡȤȟ ȑ›ıțȢį ijȡȟ įȢțȚȞȪ, ȠįĴȟțȜȑ, IJijȡȤȣ 9 Ȝįț
Ȝȑijț Ȟȓȟıȣ, ȒȥȡȤȞı ȞıȔȡȟ ȑ›ıțȢȡ IJijȡȟ įȢțȚȞȪ ijȧȟ ijȢȧȜijțȜȬȟ, ›ȡȤ İıȟ Ȓȥıț ȟȪșȞį.
Ȇț ȞıijįȖȡȝȒȣ ıȟȪȣ ›ȝșȚȤIJȞȡȫ ȗȔȟȡȟijįț Ȟı ȡȞįȝȒȣ ȜįȞ›ȫȝıȣ (ıȜijȪȣ ȖıȖįȔȧȣ ›ıȢț-
›ijȬIJıȧȟ İȢȑIJșȣ ıȠȧijıȢțȜȬȟ ›įȢįȗȪȟijȧȟ). Ȋț IJșȞįȔȟıț IJijįȞįijȬ ijȡ ȥȢȪȟȡ IJijȡȤȣ 9
Ȟȓȟıȣ;
™ ȇįȢȑȗȧȗȡț Ȝįț ȟijıȢį›ȑȢțIJȞį
ȉıȝ. 175
ȃı įȤijȪ ijȡ ›įȢȑİıțȗȞį Țį Ȟ›ȡȫȞı IJijșȟ ijȑȠș ȗțį ȟį ıȠșȗȓIJȡȤȞı IJijȡȤȣ ȞįȚș-
ijȒȣ ijį ȗȧȟțįȜȑ IJșȞıȔį; ǺȤijȪ ›ȡȤ Țį ijȡȤȣ ȞıȔȟıț ıȔȟįț Ȫijț Ȫijįȟ "ijȡȤȣ ȖȗȑȘıț" ș
IJijȢȡĴȓ Ȝįț ›ȒĴijȡȤȟ, ĴijįȔȟı ȡț įȟįȚıȞįijțIJȞȒȟıȣ ȡț ›įȢȑȗȧȗȡț!
 «ȇȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį» IJijșȟ ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ǽȜ›įȔİıȤIJș 107 108 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ıȟȬ ijį 15 ȜȡIJijȔȘȡȤȟ 240. ȋ›ȑȢȥıț ijȢȪ›ȡȣ ȗțį ijșȟ ıijįțȢıȔį, Ȫȥț ȞȪȟȡ ȟį ȞșİıȟȔIJıț
™ ȃıȣ ijį ȜįijȑȢijțį...
ijȡ ȜȪIJijȡȣ ›įȢįȗȧȗȓȣ, įȝȝȑ Ȝįț ȟį ȜıȢİȔȘıț Ȝț į›Ȫ ›ȑȟȧ.

ǿ ›įȢįȖȡȝȓ ijȒȞȟıț ijȡȤȣ ȑȠȡȟıȣ

300
IJijį x # –0,492 Ȝįț 30,492. DzȢį įȟ
Y
ĴijțȑȥȟȡȤȞı į›Ȫ 31 ›įȟțȑ (ijıȞȑȥțį)
Ȝįț ›ȑȟȧ Țį ȒȥȡȤȞı Ȝįț ȜȒȢİȡȣ
(įȢȟșijțȜȪ ȜȪIJijȡȣ...), ›Ȣțȟ įȜȪȞį
›ȡȤȝȓIJȡȤȞı ȡȫijı Ȓȟį!
Ȋȡ Ȫijț ijıȥȟșijȑ ȡț IJȤȗȗȢįĴıȔȣ
ȖȑȘȡȤȟ ›ıİȔȡ ȡȢțIJȞȡȫ Ȓȧȣ 15 (ȞȒ-
ȗțIJijȡ ›įȢįȖȡȝȓȣ), İıȟ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį
›ıȔIJıț ȜįȟȒȟįȟ ȗțį ijȡ Ȫijț İıȟ Ȟ›ȡ-
ȢıȔ Ȟțį ›įȢįȖȡȝȓ ȟį ıȜĴȢȑȘıț ȜȪ-
-50
IJijȡȣ ›įȢįȗȧȗȓȣ țIJijțȡ›ȝȡȨȜȬȟ ›į-
-5 X 35 ȟțȬȟ ȓ ȒIJijȧ ȡ›ȡțȧȟİȓ›ȡijı ijıȞįȥȔ-
ȧȟ...
ȉıȝ. 181
™ Ǻ›ȝȑ ȞįȚȓȞįijį ȇȡȝțijțȜȓȣ ȆțȜȡȟȡȞȔįȣ...
ǺȤijȓ ș ıȜĴȬȟșIJș Ȥ›ȓȢȥı IJijșȟ Ǻǰ ȒȜİȡIJș ijȡȤ 1999. ȉijș IJȤȟȒȥıțį ijį ›įȟțȑ Ȟı-
ijȡȟȡȞȑIJijșȜįȟ IJı "ijıȞȑȥțį" įȗȟȬIJijȡȤ ›ȢȡȨȪȟijȡȣ Ȝįț ijį ȥțȝțȑȢțȜį Ȓȗțȟįȟ ıȤȢȬ.

ȇįȢįijșȢȓIJijı įȢȥțȜȑ Ȫijț ijȡ x ›įȢțIJijȑȟıț įȢțȚȞȪ ›įȟțȬȟ (ȓ ijıȞįȥȔȧȟ), ıȟȬ IJijȡ

ijȒȝȡȣ ȡ ȢȤȚȞȪȣ ȞıijįȖȡȝȓȣ ıȜĴȢȑȘıijįț IJı ȥțȝțȑİıȣ İȢȥ. (ȓ ıȤȢȬ) įȟȑ șȞȒȢį(!) Ȝț
Ȫȥț įȟȑ ijıȞȑȥțȡ. ǿ IJȫȗȥȤIJș ›ȢȡȜįȝıȔijįț į›Ȫ ijȡ Ȫijț ijȡ ȜȪIJijȡȣ ȁ(x) įȟįĴȒȢıijįț IJı
įȢțȚȞȪ ijıȞįȥȔȧȟ įȟȑ șȞȒȢį, İșȝįİȓ ȜȑȚı İțįĴȡȢıijțȜȓ șȞȒȢį Ȥ›ȡȝȡȗȔȘȡȤȞı ijȡ
ȁ(x) į›Ȫ ijșȟ įȢȥȓ (0-15).

ȉijș IJȤȟȒȥıțį: Ȋȡ x IJįĴȬȣ ›įȢțIJijȑȟıț ĴȤIJțȜȪ įȢțȚȞȪ: 0, 1, 2, ..., 15; ĬțįijȔ Țį

›ȢȒ›ıț ȟį ›ıȔIJȡȤȞı ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ Ȫijț ș IJȤȟȑȢijșIJș ıȔȟįț IJȤȟıȥȓȣ IJı İțȑIJijșȞį;27
Ȋț ȟȪșȞį ȒȥȡȤȟ ijį 9,998 ›įȟțȑ ȓ Ȫijț ijȡ ȪȢțȡ "ȡ įȢțȚȞȪȣ ›įȟțȬȟ ijıȔȟıț ȟį ȗȔȟıț 10";
ȊȒȝȡȣ ›ȑȟijȧȟ˙ IJijșȟ ȡȤIJȔį: Ȋį 2 ›įȟțȑ (ijıȞȑȥțį) ȜȡIJijȔȘȡȤȟ 71 ȥțȝ. İȢȥ. (ıȤȢȬ),
27
ȆȠȜȜȑȢ ijȠȡȑȢ IJȠ ʌĮȡĮȕȜȑʌȠȣȝİ, șİȦȡȫȞIJĮȢ țȐʌȠȚİȢ ıȣȞĮȡIJȒıİȚȢ ȦȢ "ʌȜȒȡȦȢ įȚĮȚȡİIJȑȢ", ĮȞ
țĮȚ ʌĮȓȡȞȠȣȞ ȦȢ Ȇ.ȅ. įȚĮțȡȚIJȑȢ ȝİIJĮȕȜȘIJȑȢ, ȫıIJİ ȞĮ ȑȤİȚ ȞȩȘȝĮ Ș ȝİȜȑIJȘ IJȘȢ ıȣȝʌİȡȚijȠȡȐȢ IJȠȣȢ
ıİ įȚȐıIJȘȝĮ țĮȚ ȞĮ İȓȞĮȚ įȣȞĮIJȒ Ș ȤȡȒıȘ IJȦȞ İȡȖĮȜİȓȦȞ IJȠȣ ǻȚĮijȠȡȚțȠȪ ȁȠȖȚıȝȠȪ. ǵȝȦȢ, ʌȚ-
ıIJİȪȠȣȝİ, İȓȞĮȚ ʌĮȡȐįȠȟȠ ȞĮ įȚįȐȟȠȣȝİ ıİ ȝĮșȘIJȑȢ IJȠȣ ȉ.Ǽ.Ǽ. IJȠ ȩȡȚȠ ȖȚĮ xo10, ȩIJĮȞ x ȚıIJȚȠʌȜȠ-
ȧțȐ ʌĮȞȚȐ.
ȉıȝ. 191
ȁįijį›ȝșȜijțȜȪ! Ȋȡ IJȤȟȡȝțȜȪ ȜȪIJijȡȣ İȔȟıijįț į›Ȫ ȗȟșIJȔȧȣ ĴȚȔȟȡȤIJį IJȤȟȑȢijș-
IJș... Ǻȟ ›įȢȑȗȡȤȞı ȑ›ıțȢį ›ȢȡȨȪȟijį (xo+f), ijȡ ȪȢțȡ ijȡȤ IJȤȟȡȝțȜȡȫ ȜȪIJijȡȤȣ
(ı›įȟįȝįȞȖȑȟȧ: įȚȢȡțIJijțȜȡȫ ȜȪIJijȡȤȣ, Ȫȥț įȟȑ Ȟȡȟȑİį...) Țį IJijįȚıȢȡ›ȡțșȚıȔ IJijį
ȞȪȝțȣ 20 ȥțȝțȑȢțȜį (ȄȒį ȒȜİȡIJș: 20 ıȤȢȬ)!
ȅįȟįİțįȖȑIJijı ijȬȢį ijȡ ıțIJįȗȧȗțȜȪ ȜıȔȞıȟȡ ȗțį ›ȢįȗȞįijțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ ȞȡȟijȒ-
ȝį Ȝįț ȗțį ȞȔį į›ȝȓ ȗȒĴȤȢį ȞıijįȠȫ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ Ȝįț ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ į›Ȫ ijșȟ ›ȢįȗȞį-
ijțȜȪijșijį!
 «ȇȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį» IJijșȟ ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ǽȜ›įȔİıȤIJș 109 110 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

™ ǿ ȜȤȜȝȡĴȡȢȔį ijȡȤ "ǽȤȜȝıȔİș ǻǰ" ȇıȢȔ›ijȧIJș 2ș:

ȉıȟȑȢțį İȤIJȟȪșijį, ›ȡȤ ›ıȢțȒȥȡȤȟ ijȫ›ȡȤȣ ›įȟijıȝȬȣ ȑȗȟȧIJijȡȤȣ IJı Ȟș ıțİțȜȡȫȣ.
ǺȤIJijșȢȬȣ įȜįijȑȝȝșȝį ȗțį IJȥȡȝțȜȓ ȥȢȓIJș. ȁįijȑȝȝșȝį ȞȪȟȡ ȗțį ȟį İțȬȠȡȤȟ
ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ "į›' ijį ›įȢȑȚȤȢį".

™ ȇȬȣ ȞıijįȖȑȝıijįț ș IJȫIJijįIJș ijȡȤ IJȤIJijįijțȜȡȫ;

ȉıȝ. 209

ǽȔȟįț ijȬȢį įȤijȪ "›ȢįȗȞįijțȜȪ ›ȢȪȖȝșȞį"; ȇȢȡIJȖȑȝıț ijį ȞȒȝș ijșȣ ǽȃǽ ș įȟį-
ĴȡȢȑ Ȫijț ȒȜįȟįȟ ijȒijȡțį ȞıȝȒijș Ȝįț ȜįijȒȝșȠįȟ IJijș İȡIJȞȒȟș IJȤȟȑȢijșIJș.
Ȃı›ijȡȞȒȢıțį: Ȇ ǽȤȜȝıȔİșȣ ǻǰ ȜȤȜȝȡĴȡȢıȔ IJı ȥțȝțȑİıȣ įȟijȔijȤ›į Ȝįț İıȟ ıȔȟįț
ıȖİȡȞįİțįȔȡ įȝȝȑ ijȢțȞșȟțįȔȡ ›ıȢțȡİțȜȪ.
ĬțįijȔ ijȒijȡțį ›ȢȡȥıțȢȪijșijį; ȇȡțȡȣ ȡ ȝȪȗȡȣ ȟį ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȓIJȡȤȟ Ȥ›įȢȜijȪ ›ıȢț-
ȡİțȜȪ ȧȣ ȦıȫijțȜȡ ›įȢȑİıțȗȞį; Ǽıȟ ȒȥȡȤȟ ȜįȞȞȔį IJȥȒIJș ȡț IJȤȟijıȝıIJijȒȣ (IJȤȗȗȢį-
ĴıȔȣ Ȝįț ȜȢțijȒȣ) Ȟı ijșȟ ǽȃǽ Ȝįț ijȡȟ ǽȤȜȝıȔİș ǻǰ;

™ ǽȗȜȝȓȞįijį...

ȉıȝ. 221

Ƕijįȟ ȝȒȟı "ijȡ ›ȝȓȚȡȣ ijȧȟ ıȗȜȝșȞȑijȧȟ ijį ijıȝıȤijįȔį 10 ȥȢȪȟțį" ĴįȔȟıijįț ȟį ıȟ-
ȟȡȡȫȟ ijȡ įȚȢȡțIJijțȜȪ Ȝț Ȫȥț ijȡ ›ȝȓȚȡȣ įȟȑ Ȓijȡȣ, ›ȡȤ ȚȒȝȡȤȟ ȟį ıȟȟȡȡȫȟ. Ǽıȟ įȠȔ-
Șıț, ȪȞȧȣ, ijȡȟ ȜȪ›ȡ ȟį IJijıȟȡȥȧȢțȪȞįIJijı ȗț įȤijȪ. ȇȢȡIJȒȠijı ijșȟ ȡȤIJȔį: ȉıȝ. 206
Ȋȡ ›ȢȪȖȝșȞį ıȔȟįț ȖȗįȝȞȒȟȡ į›' ijș Șȧȓ, Ȟıijȑ į›Ȫ ȞıȝȒijș ijȧȟ įȢȥıȔȧȟ ijșȣ Ǻ-
IJijȤȟȡȞȔįȣ! ȇįȢįijșȢıȔIJijı Ȫijț ijȡȤȣ ›ȢȬijȡȤȣ Ȟȓȟıȣ ijȡȤ 1989 ș ıȗȝșȞįijțȜȪijșijį ijıȔ-
ȟıț IJijȡ ȑ›ıțȢȡ (ıȔȟįț lim ƒ(t) f ). ȇȢįȜijțȜȑ įȤijȪ IJșȞįȔȟıț Ȫijț įȝȝșȝȡıȠȡȟijȬ- ǺȟįȢȧijțȒȞįț, ijț ȚȒIJș Ȓȥıț IJı IJȥȡȝțȜȪ ȖțȖȝȔȡ, ijț İțİįȜijțȜȓ įȠȔį Ȓȥıț įȤijȓ ș "ȑ-
x o0

ȟȡȟijįț Ȫȝȡț IJ' įȤijȓȟ ijșȟ ›Ȫȝș. ȃıijȑ įȟįȝįȞȖȑȟıț ȡ Robocop Ȝįț ijį ›ȢȑȗȞįijį ı- IJȜșIJș", ›ȒȢį į›Ȫ ı›ȔİıțȠș "ȗȟȬIJıȧȟ" ijȧȟ IJȤȗȗȢįĴȒȧȟ. ǽȤijȤȥȬȣ ıȔȟįț ıȜijȪȣ ȫȝșȣ
ȠȡȞįȝȫȟȡȟijįț Ȝįț ȞȑȝțIJijį Ȟı ijįȥȫijįijȡȤȣ ȢȤȚȞȡȫȣ... dzȝıȡȣ! ijȡ ȜıĴȑȝįțȡ.
 «ȇȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį» IJijșȟ ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ǽȜ›įȔİıȤIJș 111 112 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

™ "Ǻ›Ȫ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ į›įțijıȔijįț ›ȢȡIJıȜijțȜȓ ȞıȝȒijș Ȝįț țȜįȟȪijșijį ›ȢȡIJįȢȞȡȗȓȣ ™ ȇȪijı Ȥ›ȑȢȥıț ȤȗȢȓ ĴȑIJș;
IJijș «ȗȝȬIJIJį» įȤijȬȟ ijȧȟ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ." (Ǻ›Ȫ ijȡȟ ȇȢȪȝȡȗȡ).
ǽȞ›ȢȪȣ ȝȡț›Ȫȟ, İțįȖȑIJijı Ȝįț ȜįijįȟȡȓIJijı:

ȉıȝ. 218

ǽĴįȢȞȡȗȓ ȗțį ȟį ijșȟ ›įȢȡȤIJțȑIJıțȣ IJijșȟ ijȑȠș, ȟį ȜįijįȟȡȓIJȡȤȟ ȡț ȞįȚșijȒȣ

(ijȧȟ Ȋǽǽ) ijȡȟ Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȪ įȜȢȡijȑijȧȟ IJȤȟȑȢijșIJșȣ! ǼȔȥȧȣ ȖȒȖįțį ȜįȟȒȟį IJȥȪȝțȡ
ȗțį ijȡ įȟ ȡț ›įȢȑȞıijȢȡț ȁ, ȁ1, ȁ2 ıȔȟįț (Ȝįț ȗțįijȔ) ȚıijțȜȒȣ, ȬIJijı ȟį ȒȥȡȤȟ ȟȪșȞį ȡț
›ȢȑȠıțȣ.
Ȋț ›ȢȡIJĴȒȢıț IJijș İțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ įȜȢȡijȑijȧȟ; dzȥıț ȚȒIJș IJı ȖțȖȝȔȡ IJȥȡȝțȜȡȫ
ı›ț›ȒİȡȤ; ȁįijįȝįȖįȔȟıț ȡ ȞįȚșijȓȣ (ȓ Ȝț ȡ ȜįȚșȗșijȓȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ) ijșȟ Ȓȟ-
ȟȡțį "ȜįijįȟȡȞȓ ijįȥȤijȓijȧȟ ȞȡȢȔȧȟ įȒȢį"; DzȥȢșIJijș Ȝț ı›țȘȓȞțį ı›ȔİıțȠș ȗȟȬIJıȧȟ.
ǻțȖȝȔȡ ȂȫIJıȧȟ, IJıȝ. 134
 «ȇȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį» IJijșȟ ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ǽȜ›įȔİıȤIJș 113
ȌįȢıȔijı, į›ȡȝįȫIJijı ȑIJȜșIJș! ȁįijįȝįȖįȔȟıț ȜįȟıȔȣ ijȔ›ȡijį; ǺȤijȪ ȚȒȝȡȤȟ ȡț
IJȤȗȗȢįĴıȔȣ. Ȅį ıȟijȤ›ȧIJțȑIJȡȤȟ Ȟı ijșȟ ›ȢȡIJȚȓȜș ıĴįȢȞȡȗȬȟ į›Ȫ İțȑĴȡȢȡȤȣ ijȡȞıȔȣ,
›ȡȤ ȪȞȧȣ Ȫȥț ȞȪȟȡ İıȟ ȒȥȡȤȟ İțİįȜijțȜȓ įȠȔį, įȝȝȑ įȟijȔȚıijį į›ȧȚȡȫȟ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ.
ǽȟȬ ĴįȔȟıijįț ȟį IJȤȟįȢijȑ ijȡ į Ȟı ijș IJȤȗȜȒȟijȢȧIJș x, ȠįĴȟțȜȑ ȡț IJȤȟįȢijȓIJıțȣ
ȗȢȑĴȡȟijįț: į1(Ĵ2), İȔȥȧȣ ȟį İțıȤȜȢțȟȔȘıijįț įȟ ijȡ Ĵ2 ıȔȟįț IJȤȟȑȢijșIJș ijȡȤ x1 ȓ ijȡȤ
x2, ȬIJijı ȟį ȒȥȡȤȞı IJȫȟȚıijș IJȤȟȑȢijșIJș. ǺĴȡȢȡȫȟ ijį ›įȢį›ȑȟȧ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ ȓ
ijȡȤȣ ȜįȚșȗșijȒȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ;
™ ǺIJȜȓIJıțȣ ȗțį ıȠȑIJȜșIJș...
ǻțȖȝȔȡ ȂȫIJıȧȟ, IJıȝ. 146
ĭįȤȞȑIJijı IJȤȟįȢijȓIJıțȣ Ȝįț İıİȡȞȒȟį ȗțį ȟį ıȠįIJȜșȚȡȫȟ ȡț ȞįȚșijȒȣ. ȇȢȒ›ıț
ȟį ›ȧ Ȫijț ıİȬ ijį İıİȡȞȒȟį ıȔȟįț ȝȡȗțȜȡĴįȟȓ ȗțįijȔ ș įȫȠșIJș IJȥıİȪȟ IJijįȞįijȑ IJijį
65 cm ›ıȢȔ›ȡȤ IJijȡȤȣ 19 Ȟȓȟıȣ. (Ȋȡ ›įȢįijșȢȓIJįȞı Ȟı ijș ȖȡȓȚıțį ›ȢȡȗȢȑȞȞįijȡȣ
ȗȢįĴțȜȬȟ ›įȢįIJijȑIJıȧȟ). ȇȡțȡȣ ȪȞȧȣ Țį ȜįȚȓIJıț ȟį ĴijȑIJıț ıȜıȔ; ȃı ›țȡ į›ȝȑ
įȢțȚȞșijțȜȑ İıİȡȞȒȟį Țį ıȔȥı ȜįȝȫijıȢș ijȫȥș ș ȑIJȜșIJș.
114 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȇıȢȔ›ijȧIJș 3ș:
ǺIJȜȓIJıțȣ ijșȣ ȜįijșȗȡȢȔįȣ: "DzIJı Ȟı ȟį Ȝȑȟȧ ȝȑȚȡȣ...".
ȂȑȚȡȣ IJıȟȑȢțį, ȝȑȚȡȣ ȝȫIJıțȣ, ȝȑȚȡȣ ıĴįȢȞȡȗȒȣ, ȝȑȚȡȣ į›ȡijıȝȒIJȞįijį...
™ Ȋį "ȎȢįȔį ȟıȢȑ"
ȉıȝ. 239
Ǻȣ Ȥ›ȡȚȒIJȡȤȞı Ȫijț ș IJȤȟȑȢijșIJș g(x) ›įȢțIJijȑȟıț ijșȟ ›įȢįȗȧȗȓ ȜȑȚı ȞȒȢįȣ
(x), Ȝț Ȫȥț ijș IJȤȟȡȝțȜȓ ›įȢȑȗȧȗș ȧȣ ijș ȞȒȢį (x).
Ȇ Ȥ›ȡȝȡȗțIJȞȪȣ ijȡȤ ȡȝȡȜȝșȢȬȞįijȡȣ Ȓȥıț ›ȢįȜijțȜȪ ȟȪșȞį (įȟijįȟįȜȝȑ ijșȟ
›ȢįȗȞįijțȜȪijșijį) IJı IJȤȟįȢijȓIJıțȣ Ȫ›ȡȤ ș ȞıijįȖȝșijȓ ›įȔȢȟıț ijțȞȒȣ IJı IJȤȟıȥȒȣ IJȫ-
ȟȡȝȡ Ȝț Ȫȥț IJı IJįĴȬȣ İțįȜȢțijȪ Ȫ›ȧȣ ıİȬ (›įȢįȗȧȗȓ ijșȣ 1șȣ, 2șȣ, 3șȣ șȞȒȢįȣ
Ȝ.ȡ.Ȝ. Ȝț Ȫȥț ›įȢįȗȧȗȓ IJı ȡ›ȡțįİȓ›ȡijı IJijțȗȞȓ ijșȣ șȞȒȢįȣ)!
ǿ İțİįIJȜįȝȔį ijȒijȡțȧȟ įijįȔȢțįIJijȧȟ ›įȢįİıțȗȞȑijȧȟ ›ıȢțIJIJȪijıȢį ›ȢȡȖȝȓȞįijį
İșȞțȡȤȢȗıȔ IJijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ, ›įȢȑ İțıȤȜȡȝȫȟıț ijșȟ ȜįijįȟȪșIJș ijȧȟ ıȟȟȡțȬȟ.
Ĭțį ȟį Ȟ›ȡȢȒIJȡȤȞı ȟį IJȤȟıȥȔIJȡȤȞı ijș ȞıȝȒijș ijșȣ ȑIJȜșIJșȣ, ›įȢįȖȝȒ›ȡȤȞı ijȡ
 «ȇȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį» IJijșȟ ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ǽȜ›įȔİıȤIJș 115 116 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

›įȢį›ȑȟȧ IJȥȪȝțȡ Ȝįț ȚıȧȢȡȫȞı ijș IJȤȟȑȢijșIJș g(x) ȧȣ ›ȝȓȢȧȣ İțįțȢıijȓ, İșȝįİȓ ǼıȔijı ›įȢįȜȑijȧ Ȝįț ijį ȪȞȡțį ›ȢȡȖȝșȞįijțȜȑ "›ȢȡȖȝȓȞįijį":
Ȫijț ș ȞıijįȖȝșijȓ (x) ›įȔȢȟıț ijțȞȒȣ IJı İțȑIJijșȞį, ȬIJijı ȟį ȡȢȔȘıijįț ijȡ ȡȝȡȜȝȓȢȧȞį.
™ ĬȢįȞȞįijıȔį įȟȡțȥijȓ Ȫȝȡ ijȡ 24ȬȢȡ...
x 1
ȊȪijı ıȔȟįț: g  x   g 1  ³ dt , ȗțį x > 1 Ȝįț g(1) = 2.000.
1 t2
1
Ȇ›Ȫijı g(x) 19  , x t 1,
x
ȊȩIJİ, İȪȜȠȖĮ ȑȞĮȢ ȝĮșȘIJȒȢ șĮ ʌĮȡĮIJȘȡȠȪıİ ȩIJȚ ijȡ IJȫȟȡȝȡ ijȧȟ ›Ȓȟijı șȞıȢȬȟ İȔ-
ȟıijįț į›Ȫ ijȡȟ ijȫ›ȡ:
1 1 1 1
S = g(1) + g(2) + g(3) + g(4) + g(5) = 5˜19 + 1+    =
2 3 4 5
1 1 1 1 60  30  20  15  12
= 95 + 1+    95  # 9.728 Ĵțȑȝıȣ.
2 3 4 5 60
y
ȉijșȟ į›ȑȟijșIJș IJijȡ ǻțȖȝȔȡ ȂȫIJıȧȟ, Ȟı ijș ȥȢȓ-
IJș ȡȝȡȜȝșȢȬȞįijȡȣ, İȔȟıijįț ijȡ į›ȡijȒȝıIJȞį 1
y= + 19
7.761 Ĵțȑȝıȣ! x

ǿ İțįĴȡȢȑ ȡĴıȔȝıijįț IJijȡ Ȫijț ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȡȫȟ,

20 A´
´ ô Ä´ E´
ȜįijįȥȢșIJijțȜȑ, ȡȝȡȜȝȓȢȧȞį (İșȝįİȓ Ȥ›ȡȝȡȗȔ- 19
ȘȡȤȟ ijȡ ıȞȖįİȪȟ ijșȣ ›ıȢțȡȥȓȣ ȞıijįȠȫ ijȡȤ
ȗȢįĴȓȞįijȡȣ ijșȣ g(x), ijȡȤ xǰx Ȝįț ijȧȟ ıȤȚıțȬȟ
x = 1 Ȝįț x = 5), įȟijȔ ȟį ›ȢȡIJȚȒIJȡȤȟ ijį ȞȓȜș
ijȧȟ ıȤȚȤȗȢȑȞȞȧȟ ijȞșȞȑijȧȟ ǺǺǰ, ǻǻǰ Ȝ.ȡ.Ȝ. A Â Ã Ä Å
O 1 2 3 4 5 x

ǽİȬ ȪȞȧȣ ȜȑȟȡȤȟ Ȝįț ı›ț›ȝȒȡȟ ijįȥȤİįȜijȤȝȡȤȢȗțȜȑ Ȝȡȝ›ȑȜțį!

5
ȃțȝȡȫȟ ȗțį ȡȝȡȜȝȓȢȧȞį ³ 1
g(x)dx , IJįȟ ȟį ıȔȥįȞı ›įȢįȗȧȗȓ į›Ȫ (Ȝįț) ijșȟ 2ș
ȞȒȢį Ȓȧȣ Ȝįț ijșȟ 5ș ȞȒȢį.
(Ǻȟ ȔIJȥȤı ȡ ›įȢį›ȑȟȧ ijȫ›ȡȣ ȗțį ȡȝțȜȓ ›įȢįȗȧȗȓ ijȧȟ 5 ›ȢȬijȧȟ șȞıȢȬȟ, ijȪijı
1
ș ›įȢįȗȧȗȓ ijșȣ 1șȣ ȞȒȢįȣ Țį ȓijįȟ ³1
g(x)dx 0 Ȝ.ȡ.Ȝ.)
ĮįȔȟıijįț ȝȡț›Ȫȟ Ȫijț ı›Ȕijșİıȣ "ȠȒȥįIJįȟ" ijșȟ ›ȢȬijș ȞȒȢį, ȗțįijȔ į›ȝȡȫIJijįijį İıȟ
ȡȢȔȘıijįț ijȡ ȡȝȡȜȝȓȢȧȞį IJijȡ 0.
5
ȃȓ›ȧȣ ȪȞȧȣ Ȟı ijȡ ȡȝȡȜȝȓȢȧȞį ³
1
g(x)dx ıȟȟȡȡȫIJįȟ Ȫȟijȧȣ ijșȟ ›įȢįȗȧȗȓ
į›Ȫ ijș 2ș ȞȒȢį Ȓȧȣ Ȝįț ijșȟ 5ș ȞȒȢį;

Ƕȥț, ȗțįijȔ į›ȝȡȫIJijįijį ȠȒȥįIJįȟ ȟį ›ȢȡIJȚȒIJȡȤȟ Ȝįț ijį 2.000 ijıȞȑȥțį ijșȣ 1șȣ
ȞȒȢįȣ. Ǻ›Ȫ Ȫ›ȡȤ Ȝįț ȟį ›țȑIJıțȣ ijșȟ ȑIJȜșIJș, ıȔȟįț ȂǺĭȆȉ.
ǻțȖȝȔȡ ȂȫIJıȧȟ, IJıȝ. 144
 «ȇȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį» IJijșȟ ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ǽȜ›įȔİıȤIJș 117 118 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ǽȔȟįț, ȖıȖįȔȧȣ, ȝȡȗțȜȪ Ȫijț ȡț ıȗȗȢįĴȒȣ ıȟȪȣ ›įȟı›țIJijșȞȔȡȤ ȗȔȟȡȟijįț IJijșȟ įȢȥȓ
™ Ȋį "ǺȚȑȟįijį ijȢįȗȡȫİțį"
ijșȣ ȥȢȡȟțȑȣ, ȡ›Ȫijı ijȡ IJıȟȑȢțȡ ›ȡȤ ›ȢȡȖȝȒ›ıț IJȤȟıȥȓ IJȤȟȑȢijșIJș ıȔȟįț, ijȡȤȝȑȥț-
IJijȡȟ, įijȤȥȒȣ.

dzIJijȧ ȝȡț›Ȫȟ Ȫijț ijȡ "ǻįȝȜįȟțȜȪ ȇįȟı›țIJijȓȞțȡ" Ȝȑȟıț ıȗȗȢįĴȒȣ ȡ›ȡțįİȓ›ȡijı

ȬȢį Ȝįț ȞȒȢį ȜįȚ' Ȫȝș ijș İțȑȢȜıțį ijȡȤ ȒijȡȤȣ (!)... Ȝįț IJȤȟıȥȔȘȡȤȞı:

ȉijșȟ ıȜĴȬȟșIJș: Ȋț ›įȢțIJijȑȟıț ijȡ N(x); ȉȤȟȡȝțȜȪ įȢțȚȞȪ ıȗȗȢįĴȬȟ IJijį x Ȓijș

ȓ įȢțȚȞȪ ıȗȗȢįĴȬȟ ijȡȤ ȜȑȚı ȒijȡȤȣ (x); Ǻȟ İıȟ İțıȤȜȢțȟțIJijıȔ, İıȟ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ȝȤȚıȔ
ș ȑIJȜșIJș.

ǼıȔijı ı›ȔIJșȣ: Ȇ ȢȤȚȞȪȣ İıȟ İȔȟıijįț "įȟȑ Ȓijȡȣ", įȝȝȑ "IJı t ȥȢȪȟțį". ǽȝ›ȔȘȡȤȞı
›ȑȟijȧȣ Ȫijț ıȟȟȡȡȫȟ "įȟȑ Ȓijȡȣ", įȝȝțȬȣ İıȟ Ȓȥıț ȟȪșȞį ȧȣ Ȟȡȟȑİį ȥȢȪȟȡȤ ijį "t ȥȢȪ-
ȟțį"...
Ǻȟ ȚıȧȢȓIJȡȤȞı Ȫijț ijȡ Ȅ(x) ›įȢțIJijȑȟıț įȢțȚȞȪ ıȗȗȢįĴȬȟ ijȡȤ ȜȑȚı ȒijȡȤȣ (x),
ijȪijı ijȡ IJȫȟȡȝȡ ijȧȟ ıȗȗȢįĴȬȟ (ı›ț›ȝȒȡȟ İșȝįİȓ ijȧȟ 1.000 ıȗȗıȗȢįȞȞȒȟȧȟ ıȔȟįț:
ȉ = Ȅ(1) + Ȅ(2) + ... + Ȅ(5),
ijȪijı Țį ȒȥȡȤȞı:
ȉ = 2.000  1,2  1,4  1,6  1,8  2   5.000 # 7.600 .

5
ȌȢșIJțȞȡ›ȡțȬȟijįȣ ijȡ ȡȢțIJȞȒȟȡ ȡȝȡȜȝȓȢȧȞį ³ N  x  dx , ș İțįĴȡȢȑ ıȔȟįț ȞȪȝțȣ
0

510 ĴȡțijșijȒȣ...
ȉıȝ. 247
ǼıȔijı ijșȟ įȟijȔĴįIJș IJı IJȥȒIJș Ȟı ijșȟ ›ȢȡșȗȡȫȞıȟș ȑIJȜșIJș: ǽİȬ ȡȢȔȘıijįț IJijȡ 0
ș IJȤȟȑȢijșIJș, ȡ›Ȫijı Ȥ›ȡȝȡȗȔȘȡȤȟ ijȡ ȡȝȡȜȝȓȢȧȞį Ȟı ȑȜȢį į›Ȫ 0 ȧȣ 5 Ȝț Ȫȥț į›Ȫ ijȡ
1 ȧȣ ijȡ 5! ȊȢȔijȡ ›įȢȪȞȡțȡ ›įȢȑİıțȗȞį. ǽİȬ ›įȢįijșȢȡȫȟijįț Ȝįț ȑȝȝį ȝȑȚș.

Ǻȣ ›ȡȫȞı ›ȑȝț Ȫijț ijȡ ƒ(x) ›įȢțIJijȑȟıț įȢțȚȞȪ ›ȧȝȓIJıȧȟ ijȡ Ȓijȡȣ (x) Ȝț Ȫȥț ijȡ
IJȫȟȡȝȡ ijȧȟ ›ȧȝȓIJıȧȟ Ȓȧȣ ijȡ ȥȢȪȟȡ (x).

ȉȌȆȂȀȆ:
ǺȤijȑ ijį ıȠȧĴȢıȟțȜȑ, ȗțį IJȥȡȝțȜȪ ȖțȖȝȔȡ, ȝȑȚș ›ȒȢįIJįȟ (IJȥıijțȜȑ) į›įȢįijȓȢș-
ijį, ı›ıțİȓ ș ȫȝș ijȧȟ Ȋǽǽ İıȟ ›ıȢțȝįȞȖȑȟıț ijį ȆȝȡȜȝșȢȬȞįijį IJijșȟ ȫȝș ijȧȟ ıȠı-
ijȑIJıȧȟ. ǺȤijȪ ȖȒȖįțį İıȟ į›įȝȝȑIJıț ijȡȤȣ Ȥ›ıȫȚȤȟȡȤȣ.
ȊȪijı ș IJȤȟȑȢijșIJș ƒ(x) = 6.000x + 4.000e–x – 2.000 įĴȡȢȑ ijȡȟ İıȫijıȢȡ ȥȢȪȟȡ
ȜȤȜȝȡĴȡȢȔįȣ Ȝįț Ȟıijȑ, įĴȡȫ ijȡȟ įȢțȚȞȪ ›ȧȝȓIJıȧȟ IJijș İțȑȢȜıțį ijȡȤ ›ȢȬijȡȤ ȥȢȪ-
ȟȡȤ ijȡȟ ȖįĴijȔȘıț ƒ(0) = 2.000, įȟijȔ ƒ(1), Ȫ›ȧȣ Țį ȓijįȟ ĴȤIJțȡȝȡȗțȜȪ.
ǺĴȡȫ Șșijȑ ijȡȟ įȢțȚȞȪ ijȧȟ ›ȧȝȓIJıȧȟ IJijį 5 ȥȢȪȟțį Țį Ȓ›Ȣı›ı ȝȡț›Ȫȟ ȟį Ȥ›ȡ-
ȝȡȗȔIJıț ijȡ ȑȚȢȡțIJȞį: ȉ = ƒ(0) + ƒ(1) + ƒ(2) + ƒ(3) + ƒ(4) = ... # 52.285.

ǿ İțįĴȡȢȑ ıȔȟįț ›ıȢȔ›ȡȤ 16.688 įȟijȔijȤ›į, IJȥıİȪȟ Ȓȟįȣ ȥȢȤIJȪȣ İȔIJȜȡȣ.

ǼıȔijı Ȝįț ijȡ ı›ȪȞıȟȡ "›ȢįȗȞįijțȜȪ ›ȢȪȖȝșȞį".
 «ȇȢįȗȞįijțȜȑ ›ȢȡȖȝȓȞįijį» IJijșȟ ȊıȥȟȡȝȡȗțȜȓ ǽȜ›įȔİıȤIJș 119
Ȋį ›įȢį›ȑȟȧ ›įȢįİıȔȗȞįijį IJȔȗȡȤȢį İıȟ į›ȡijıȝȡȫȟ ijș "ȗȒĴȤȢį ȞıijįȠȫ ijȧȟ
ȞįȚșȞįijțȜȬȟ Ȝįț ijȧȟ ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ į›Ȫ ijșȟ ›ȢįȗȞįijțȜȪijșijį".
ǿ ȫ›įȢȠș, ȪȞȧȣ, ijȪIJȧȟ IJȡȖįȢȡijȑijȧȟ ȝįȚȬȟ Ȝįț ȞįȘıȞȒȟȧȟ IJı Ȓȟį ȖțȖȝȔȡ, ›ȡȤ
"İțİȑIJȜıijįț" ȗțį ›ȡȝȝȑ ȥȢȪȟțį, ›įȢȑ ijțȣ ı›įȟıțȝșȞȞȒȟıȣ İțįȞįȢijȤȢȔıȣ Ȝįț Ȝįijįȗ-
ȗıȝȔıȣ ijȧȟ ȜįȚșȗșijȬȟ ›ȡȤ ı›ȧȞȔȘȡȟijįț ijș İțİįIJȜįȝȔį ijȡȤ ȞįȚȓȞįijȡȣ, İșȞțȡȤȢȗıȔ
į›ȡȢȔıȣ.
Ȏȣ ı›Ȕȝȡȗȡ įȤijȡȫ ijȡȤ ȜıĴįȝįȔȡȤ į›ȡȝįȫIJijı (Ȟı İțȜȓ IJįȣ ıȤȚȫȟș...) ijȡ "›ȢȪ-
ȖȝșȞį ijșȣ ȜȝıȦȫİȢįȣ".
™ Ȋȡ "›ȢȪȖȝșȞį ijșȣ ȜȝıȦȫİȢįȣ"
ǻțȖȝȔȡ ȂȫIJıȧȟ, IJıȝ. 103
120 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȇȢȬijȡȟ: "ǿ ȑȞȞȡȣ ›ȒĴijıț Ȟı IJijįȚıȢȪ ȢȤȚȞȪ"IJı cm3/sec ! Ȋț ıȟȟȡıȔ;
ȇțȚįȟȪȟ Ȫijț ȡ ȪȗȜȡȣ ȞıțȬȟıijįț Ȟı įȤijȪȟ ijȡȟ ȢȤȚȞȪ. ȊȪijı, ȪȞȧȣ, Țį Ȓ›Ȣı›ı ȟį
Ȓȥıț ȞıȔȡȟ. ȃȑȝȝȡȟ Țį ıȟȟȡıȔ ijȡȟ ȪȗȜȡ ›ȡȤ ȞįȘıȫıijįț IJijș ȖȑIJș ijșȣ ȜȝıȦȫİȢįȣ.
Ǻȣ ijȡ ȠıȥȑIJȡȤȞı ȪȞȧȣ, İțȪijț İıȟ Țį ijȡ ȠįȟįIJȤȟįȟijȓIJȡȤȞı IJijșȟ ȑIJȜșIJș...
ȉijș IJȤȟȒȥıțį: Ǿșijȑ ijȡȟ ȢȤȚȞȪ ȞıijįȖȡȝȓȣ ijȡȤ ȫȦȡȤȣ ijȡȤ ȜȪȝȡȤȢȡȤ ȜȬȟȡȤ ijșȣ
§ R·
ȖȑIJșȣ, ijȡ ȡ›ȡȔȡ ıȔȟįț ıȤȚȒȧȣ įȟȑȝȡȗȡ Ȝȑ›ȡțįȣ įȜijȔȟįȣ R, įĴȡȫ İȔȟıț: ¨ Ȥ ¸,
© ›¹
İȔȥȧȣ ȟį įȟįĴȒȢıț ›ȡțį ıȔȟįț įȤijȓ ș įȜijȔȟį.
Ǻȣ ›ȡȫȞı Ȫijț ıȟȟȡıȔ ijșȟ įȜijȔȟį ijșȣ ›ȑȟȧ ȒİȢįȣ ijȡȤ ȜȪȝȡȤȢȡȤ ȜȬȟȡȤ. Ǻȣ İı-
ȥijȡȫȞı Ȫijț IJȜȡȢ›ȔȘıijįț ȡȞȡțȪȞȡȢĴį ș ȑȞȞȡȣ, ȬIJijı ȟį ıȔȟįț ı›Ȕ›ıİș ș ı›țĴȑȟıțį.
ǶȞȧȣ, ȪIJȡ įȤȠȑȟıț ijȡ ȫȦȡȣ ȞıțȬȟıijįț įȤijȓ ș įȜijȔȟį, ȡ›Ȫijı İıȟ ıȔȟįț ıȤȚȒȧȣ įȟȑ-
ȝȡȗį ›ȡIJȑ.
ȃȓ›ȧȣ ıȟȟȡıȔ ijșȟ įȜijȔȟį ijșȣ ȖȑIJșȣ; Ǻ›ȡȜȝıȔıijįț, İțȪijț ıȔȟįț IJijįȚıȢȓ, ȑȢį
Ȝįț ijȡ ȫȦȡȣ Țį ȓijįȟ IJijįȚıȢȪ (ıȢȞșȟıȔį: ȖȡȫȝȧIJı ijȡ IJijȪȞțȡ ijșȣ ȜȝıȦȫİȢįȣ)...
ȊȒȝȡȣ ›ȑȟijȧȟ! ȃșȟ ijȡ ›ȡȝȤȦȑȥȟȡȤȞı. ȁȑ›ȡȤ Țį Ȥ›ȑȢȥıț Ȝȑ›ȡțȡȣ ȜȫȜȝȡȣ Ȟı
Ȝȑ›ȡțį įȜijȔȟį ›ȡȤ Țį IJȤȟİȒıijįț Ȟı ijȡ ȫȦȡȣ ›ȡȤ ȝȒȗįȞı!
ȊȪijı, Ȝȑ›ȡțȡȣ ȪȗȜȡȣ (Ȟȑȝȝȡȟ ijșȣ ȑȞȞȡȤ ijșȣ ȖȑIJșȣ) ȗȢȑĴıț Ȫijț İȔȟıijįț į›Ȫ ijȡȟ
ijȫ›ȡ:
1 R3
V ›R 2 Ȥ .
3 3
ȂȑȚȡȣ, İțȪijț ȒȥȡȤȞı ȜȪȝȡȤȢȡ Ȝț Ȫȥț į›ȝȪ ȜȬȟȡ!
ȉȤȟıȥȔȘȡȤȞı: ȃıijȑ į›Ȫ IJȤȟȡ›ijțȜȒȣ-ijįȥȤİįȜijȤȝȡȤȢȗțȜȒȣ İțįİțȜįIJȔıȣ (IJı Ȟį-
ȚșijȒȣ Ȋǽǽ į›ıȤȚȫȟıijįț...), ȖȢȔIJȜıț Ȫijț:
V c(t 0 )
Rc(t 0 ) .
R 2 (t 0 )
ǽȢȬijșIJș ȜȢȔIJıȧȣ:
ȇȡțȡȣ ȚȤȞȑijįț ijț ȘșijȡȫIJı ș ȑIJȜșIJș;
Ǻ›ȑȟijșIJș:

ȁǽĮǺȂǺȀȆ 7ȡ
Ȇ Ȓȝıȗȥȡȣ ijșȣ «ȃįȚșȞįijțȜȓȣ ȀȜįȟȪijșijįȣ»
Ȟı ijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ PISA
Ǻ ›Ȫ ijȡ 2000 ȑȢȥțIJı ȟį ıĴįȢȞȪȘıijįț IJı İțıȚȟȒȣ ı›Ȕ›ıİȡ ijȡ ›ȢȪȗȢįȞȞį PISA
(Programm for International Student Assessment: ȇȢȪȗȢįȞȞį ȗțį ijș ǼțıȚȟȓ
ǽȜijȔȞșIJș ȉ›ȡȤİȬȟ) ijȡȤ ȆȢȗįȟțIJȞȡȫ ȗțį ijșȟ ȆțȜȡȟȡȞțȜȓ ȉȤȟıȢȗįIJȔį Ȝįț Ǻȟȑ›ijȤ-
Ƞș (OȆȉA: OECD).
Ȋȡ ›ȢȪȗȢįȞȞį ›ıȢțȝįȞȖȑȟıț ijș İțıȠįȗȧȗȓ įȟȑ ijȢȔį ȥȢȪȟțį (2000, 2003, 2006
Ȝ.ȡ.Ȝ.) İțıȚȟȡȫȣ ȞįȚșijțȜȡȫ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ, IJijȡȟ ȡ›ȡȔȡ IJȤȞȞıijȒȥȡȤȟ 15ıijıȔȣ ȞįȚșijȒȣ
Ȝįț ıȠıijȑȘıijįț ș ȗȝȧIJIJțȜȓ, ș ȞįȚșȞįijțȜȓ ı›ȑȢȜıțį, Ȝįț ș țȜįȟȪijșijȑ ijȡȤȣ IJijțȣ ĴȤ-
IJțȜȒȣ ı›țIJijȓȞıȣ Ȝįț IJijșȟ ı›ȔȝȤIJș ›ȢȡȖȝșȞȑijȧȟ.
Ȋį į›ȡijıȝȒIJȞįijį įȠțȡȝȡȗȡȫȟijįț, ı›ıȠıȢȗȑȘȡȟijįț IJijįijțIJijțȜȑ Ȝįț ȡț ȥȬȢıȣ
ȜįijįijȑIJIJȡȟijįț IJı ȞȔį IJıțȢȑ, IJı IJȥȒIJș Ȟı ijșȟ ı›ȔİȡIJș ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ ijȡȤȣ.
dzijIJț, IJijȡȟ İțįȗȧȟțIJȞȪ ijȡȤ 2000 ș Eȝȝȑİį IJı IJȫȟȡȝȡ 31 ȥȧȢȬȟ ȖȢȒȚșȜı IJijșȟ
28ș ȚȒIJș IJijį ȃįȚșȞįijțȜȑ Ȝįț IJijșȟ 25ș ȚȒIJș IJijș ĬȝȬIJIJį ȜįȚȬȣ Ȝįț IJijțȣ ĮȤIJțȜȒȣ
ǽ›țIJijȓȞıȣ, ıȟȬ, IJı IJȫȟȡȝȡ 40 ȥȧȢȬȟ-ȞıȝȬȟ ijȡȤ OOȉA, ›ȡȤ IJȤȞȞıijıȔȥįȟ ijȡ 2003
IJijȡȟ İțįȗȧȟțIJȞȪ, ș ǽȝȝȑİį ȜįijȒȝįȖı ijșȟ 32ș ȚȒIJș IJijį MįȚșȞįijțȜȑ, ijșȟ 30ș ȚȒIJș
IJijșȟ ǺȟįȗȟȧIJijțȜȓ ȀȜįȟȪijșijį-ȁįijįȟȪșIJș ȁıțȞȒȟȡȤ, ijșȟ 30ș ȚȒIJș IJijțȣ ĮȤIJțȜȒȣ
ǽ›țIJijȓȞıȣ Ȝįț ijșȟ 32ș ȚȒIJș IJijșȟ ǽ›ȔȝȤIJș ȇȢȡȖȝșȞȑijȧȟ.
ǽȫȜȡȝį Ȟ›ȡȢıȔ ȜįȟıȔȣ ȟį ȖȢıț ijį ĴȤȝȝȑİțį Ȝįț ijțȣ ıȜİȪIJıțȣ ijȡȤ PISA IJijȡ İțį-
İȔȜijȤȡ Ȝįț ȟį İțįȖȑIJıț ijșȟ ȑ›ȡȦș ijȧȟ ȡȢȗįȟȧijȬȟ IJȥıijțȜȑ Ȟı ijȡȤȣ IJijȪȥȡȤȣ, ijțȣ ı›ț-
İțȬȠıțȣ Ȝįț ijį į›ȡijıȝȒIJȞįijį ijȧȟ İțįȗȧȟțIJȞȬȟ ijȡȤ 2000 Ȝįț ijȡȤ 2003.
122 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ǽȜıȔ İțįȖȑȘȡȤȞı:
«... ƶNJ ›NjǓǁNjĴĂĂĴ ĵǃĂDžNJǍNjǁƾDŽǃdžĶ, ›ĶNjDžķķǓĸĶNjNJ ǁDžĴ LjĴ ĂĶĸNjƾķĶDž ›NjƼǁĂĴĸĴ
›NJǍ NJDž 15ĶĸĶȽnj ĂĴDŽǃĸƽnj ĴLjĴĂƽLjĶĸĴDž LjĴ ƽǎNJǍLj ĂƼDŽĶDž džĴDž ĸĴ NJ›NJȽĴ DŽĴ ĸNJǍnj ǎNjĶDžĴ-
ķĸNJǔLj ķĸǃLj ĂĶLJLJNJLjĸDždžƾ ĸNJǍnj ǂǐƾ, ›ĴNjƼ ǁDžĴ LjĴ ĂĶĸNjƾķĶDž ƽLjLjNJDžĶnj ›NJǍ NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj
›NjǓķĹĴĸĴ džĴĸƽdžĸǃķĴLj ķĸNJ ƵǎNJLJĶȽNJ. ƫ ĴljDžNJLJǓǁǃķǃ ĸNJǍ PISA Ķ›Ƚķǃnj ›ĴNjĴdžNJLJNJǍ-
DŽĶȽ ĸǃLj DždžĴLjǓĸǃĸĴ ĸǐLj ĂĴDŽǃĸǕLj LjĴ ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžNJǔLj ĵNjĴķĸƾNjDžĴ ĸDžnj ǁLjǕķĶDžnj ĸNJǍnj
džĴDž ĸDžnj ĶÛĶDžNjȽĶnj, džĴDž LjĴ ķĸNjƽĹNJǍLj ĸǃLj ›NjNJķNJǎƾ ĸNJǍnj ķĶ DŽƽĂĴĸĴ ›NJǍ ķǎĶĸȽǂNJLjĸĴDž
ĂĶ ĸNJ ĂƽLJLJNJLj ĸNJǍnj...»
ǽ›ȔIJșȣ, Ȫ›ȧȣ įȟįĴȒȢıijįț IJı IJȥıijțȜȪ ȒȗȗȢįĴȡ ijȡȤ ȇįțİįȗȧȗțȜȡȫ IȟIJijțijȡȫijȡȤ:
«... NJ ›NjǐĸĴNjǎDždžǓnj ķĸǓǎNJnj ĴǍĸƾnj ĸǃnj ĴljDžNJLJǓǁǃķǃnj ĸNJǍ OOƵA ĶȽLjĴDž LjĴ ›NjNJķ-
ĵDžNJNjȽķĶDž ĸǃLj ƽdžĸĴķǃ ķĸǃLj NJ›NJȽĴ NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj ƽǎNJǍLj Ĵ›NJdžĸƾķĶDž ĶǍNjǔĸĶNjǃ ǁLjǕķǃ džĴDž
ĸDžnj ĵĶljDžǓĸǃĸĶnj ĶdžĶȽLjĶnj ›NJǍ DŽĴ ǎNjĶDžĴķDŽNJǔLj ķĸǃLj džĴDŽǃĂĶNjDžLjƾ ĸNJǍnj ǂǐƾ. AǍĸƽnj
NJDž ĵĶljDžǓĸǃĸĶnj ĴLjĸĴLjĴdžLJNJǔLj ĸǃLj DždžĴLjǓĸǃĸĴ ĸǐLj ĂĴDŽǃĸǕLj LjĴ «ĴLjĴķǔNjNJǍLj» ǓķĴ ƽ-
ǎNJǍLj ĂƼDŽĶDž ķĸNJ ķǎNJLJĶȽNJ džĴDž LjĴ ĸĴ ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžNJǔLj ķĶ Ăǃ ķǎNJLJDždžƼ ›LJĴȽķDžĴ, LjĴ ĴljDžNJ-
LJNJǁNJǔLj ĸDžnj Ķ›DžLJNJǁƽnj ĸNJǍnj džĴDž LjĴ LJĴĂǀƼLjNJǍLj Ĵ›NJĹƼķĶDžnj. ƠĸķDž, ĸǓķNJ NJDž ǁLjǕķĶDžnj ǓķNJ
džĴDž NJDž ĵĶljDžǓĸǃĸĶnj ›NJǍ ĶLJƽǁǎNJLjĸĴDž ĵĶLj džĴDŽNJNjȽǂNJLjĸĴDž, ›NjǐĸȽķĸǐnj, ĂĶ ǀƼķǃ ĸĴ Ķ-
DŽLjDždžƼ ķǎNJLJDždžƼ ›NjNJǁNjƼĂĂĴĸĴ ķ›NJǍĵǕLj, ĴLJLJƼ ĂĶ ǀƼķǃ ›NJDžĶnj Ĵ›Ǔ ĴǍĸƽnj DŽĶǐNjNJǔLjĸĴDž
NJǍķDžǕĵĶDžnj ǁDžĴ ĸNJ ĂƽLJLJNJLj ĸǐLj ›ĴDžĵDžǕLj...».
ȁǺĭǿȃǽȈȀȄǿ, 12 ǼıȜıȞȖȢȔȡȤ 2004
Ĭțį ȝȪȗȡȤȣ "įIJĴįȝıȔįȣ", Ȫ›ȧȣ įȟįĴȒȢıijįț, ijį ȚȒȞįijį ijȡȤ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ PISA
İıȟ İșȞȡIJțȡ›ȡțȡȫȟijįț, įȝȝȑ į›ȝȑ İȔȟȡȟijįț Ȝȑ›ȡțį ›įȢįİıȔȗȞįijį Ȟı ijțȣ įȟijȔIJijȡț-
ȥıȣ ȡİșȗȔıȣ ȖįȚȞȡȝȪȗșIJșȣ, ȜįȚȬȣ Ȝįț Ȝȑ›ȡțį ı›țȝıȗȞȒȟį ȚȒȞįijį į›Ȫ ijȡȤȣ ›Ȣȡ-
ȗıȟȒIJijıȢȡȤȣ İțįȗȧȟțIJȞȡȫȣ Ȝįț ijį IJijįijțIJijțȜȑ ijȡȤȣ į›ȡijıȝȒIJȞįijį. Ȋį ȚȒȞįijį įȤijȑ
›ıȢțȒȥȡȟijįț IJijțȣ ıȜİȪIJıțȣ ijȡȤ PISA.
™ Ȇ įȟijȔȜijȤ›ȡȣ Ȝįț ȡț İțıȚȟıȔȣ ıȟIJijȑIJıțȣ ȗțį ijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ PISA
Ȇ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA Ȝįȝȫ›ijıijįț į›Ȫ Ȓȟį ›Ȓ›ȝȡ ȞȤIJijșȢȔȡȤ, ijȡȤȝȑȥțIJijȡȟ IJijș
ȥȬȢį Ȟįȣ. ȉȔȗȡȤȢį İıȟ ıȔȟįț ȞȔį į›ȝȓ IJijįijțIJijțȜȓ İțįȗȟȧIJijțȜȓ ȒȢıȤȟį ijȡȤ ȆȆȉǺ. Ȋȡ
›ıȢțıȥȪȞıȟȡ Ȝįț ijį ȡȤIJțįIJijțȜȑ ijȡȤ į›ȡijıȝȒIJȞįijį ĴįȔȟıijįț ȟį įĴȡȢȡȫȟ Ȝįț ȟį
į›ıȤȚȫȟȡȟijįț ȞȪȟȡ IJı Ȝȑ›ȡțȡȤȣ "ıțİțȜȡȫȣ", İțįȞȡȢĴȧijȒȣ ijșȣ ıȜ›įțİıȤijțȜȓȣ ›ȡȝț-
ijțȜȓȣ Ȝįț ijȧȟ ȇȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ. Ĭț' įȤijȪ Ȝįț İıȟ İșȞȡIJțȡ›ȡțȡȫȟijįț IJijȡț-
ȥıȔį ›ȡȤ įĴȡȢȡȫȟ ijșȟ Ȫȝș İțȡȢȗȑȟȧIJș ijȡȤ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ (IJijȡțȥıȔį İțȡȢȗȑȟȧIJșȣ,
ȚȒȞįijį, įȟȑȝȤIJș į›ȡijıȝıIJȞȑijȧȟ, Ȝ.į.), ȡȫijı İșȞȡIJțȡ›ȡțȡȫȟijįț į›Ȫ ijșȟ ijȡ›țȜȓ
ı›țijȢȡ›ȓ ijį IJȤȞ›ıȢȑIJȞįijȑ ijȡȤ įȟįȝȤijțȜȑ. Ȇȫijı, ıȠȑȝȝȡȤ, ȗȔȟıijįț ȡȤIJțįIJijțȜȓ IJȫ-
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 123
ȗȜȢțIJș Ȟı ijį İıİȡȞȒȟį ȑȝȝȧȟ İțįȗȧȟțIJȞȬȟ (›.ȥ. TIMSS 1995)28 ȓ ıȢıȤȟȬȟ IJı ı-
ȚȟțȜȪ ı›Ȕ›ıİȡ. dzijIJț, ȗțį Ȟțį įȜȪȞį ĴȡȢȑ ș Ȥ›ȪȚıIJș ijșȣ įȟįȟȒȧIJșȣ, ȖıȝijȔȧIJșȣ,
ȝıțijȡȤȢȗȔįȣ ijȧȟ ȇȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ ȗȔȟıijįț Ȥ›ȪȚıIJș ȝȔȗȧȟ "ıȜȝıȜijȬȟ", Ȟį-
ȜȢțȑ į›Ȫ ijį ĴȬijį ijșȣ İșȞȡIJțȪijșijįȣ, ijșȣ ›įȢȒȞȖįIJșȣ ijȧȟ ȘȧȟijįȟȬȟ ȜȤijijȑȢȧȟ ijșȣ
ıȜ›įȔİıȤIJșȣ.
ȃıijįĴȒȢıijįț, ȪȞȧȣ, ȞȒIJȧ ijȧȟ ȃȃǽ, ȡ į›Ȫșȥȡȣ ȗțį ijȡ "ȥįȞșȝȪ ı›Ȕ›ıİȡ ijȧȟ
ȞįȚșijȬȟ", ijșȣ "įȟı›įȢȜȡȫȣ ıȜ›įȔİıȤIJșȣ ›ȡȤ ›ȢȡIJĴȒȢȡȤȟ ijį IJȥȡȝıȔį Ȟįȣ" Ȝ.į.,
›ȢȡıijȡțȞȑȘȡȟijįȣ ijȡ ȒİįĴȡȣ IJijș IJȤȟıȔİșIJș ijșȣ Ȝȡțȟȓȣ ȗȟȬȞșȣ ȗțį "ȢțȘțȜȒȣ įȝȝįȗȒȣ
IJijșȟ ıȜ›įȔİıȤIJș", ȥȧȢȔȣ ȪȞȧȣ ȟį ıȢıȤȟȑijįț įȟ ș ȟȒį ›ȡȢıȔį, ›ȡȤ ›ȢȡijıȔȟıijįț ȟį
įȜȡȝȡȤȚȓIJıț ș ›įțİıȔį Ȟįȣ, ıȔȟįț IJȧIJijȪijıȢș.
Ĭțį ȟį ȜįijįȝȓȠıț Ȝȑ›ȡțȡȣ IJı IJȧIJijȓ ȜȢȔIJș Ȝįț ȟį İțįȞȡȢĴȬIJıț ȑ›ȡȦș ȗțį ijșȟ
›ȡȢıȔį ijșȣ ıȜ›įȔİıȤIJșȣ, ›ȢȒ›ıț ȟį Ȓȥıț ›ȢȪIJȖįIJș IJı ȪIJȡ ijȡ İȤȟįijȪȟ ›ıȢțIJIJȪijıȢį
IJijȡțȥıȔį. ǺȤijȑ ijį IJijȡțȥıȔį, ȡț Ȥ›ıȫȚȤȟȡț ijȡȤ ›ȢȡȗȢȑȞȞįijȡȣ ijį į›ȡȜȢȫ›ijȡȤȟ į›Ȫ
Ȫ›ȡțȡȟ ıȟİțįĴıȢȪȞıȟȡ, į›įȠțȬȟijįȣ ȟį İıȥȚȡȫȟ ȡ›ȡțȡȟİȓ›ȡijı İțȑȝȡȗȡ ȗțį ijȡ ȚȒ-
Ȟį, İțıȜİțȜȬȟijįȣ ijȡ įȝȑȚșijȡ Ȝįț ijȡ ›ȢȡȟȪȞțȡ ȟį ıȔȟįț ȡț ȞȪȟȡț Ȝȑijȡȥȡț ijȧȟ "į›Ȫ-
ȜȢȤĴȧȟ ȞȤIJijțȜȬȟ" ijȡȤ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ. Ȇ ȥȢșIJȞȪȣ ijȡȤȣ İıȟ ijȔȚıijįț IJı įȞĴțIJȖȓijșIJș.
ȂȪȗȧ įȜȢțȖȬȣ įȤijȓȣ ijșȣ įİțįĴȑȟıțįȣ, ȡ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ İıȟ İȒȥıijįț ȜȢțijțȜȓ Ȝįț
įȞĴțIJȖȓijșIJș, ȧȣ ›Ȣȡȣ ijșȟ į›ȡijıȝıIJȞįijțȜȪijșijį Ȝįț ijșȟ įȟijțȜıțȞıȟțȜȪijșijį ijșȣ ȞȒ-
ijȢșIJșȣ. Ǻ›ȝȑ, Ȟįȣ ȞȒȟȡȤȟ ijį į›ȡijıȝȒIJȞįijį Ȝįț, ȞȒIJȧ įȤijȬȟ, ș ›țȒIJș ›ȡȤ įIJȜıȔ-
ijįț ȗțį įȟįİțįȢȚȢȬIJıțȣ ijȧȟ ȇ.ȉ., ȬIJijı ȟį Ȝțȟȡȫȟijįț IJı ȞȔį Ȝȡțȟȓ ıȜ›įțİıȤijțȜȓ
İȒIJȞș, IJȤȞȖįijȓ Ȟı ijțȣ ı›țİțȬȠıțȣ ijȡȤ ȆȆȉǺ, ȗțį ijșȟ ›įȗȜȪIJȞțį ȡțȜȡȟȡȞțȜȓ Ȝįț
ȜȡțȟȧȟțȜȓ įȟȑ›ijȤȠș.
28
ǽȫȜȡȝį ȖȢȔIJȜıț ȜįȟıȔȣ ›ȝșȢȡĴȡȢȔıȣ IJijȡ İțįİȔȜijȤȡ Ȝįț ȚȒȞįijį į›Ȫ ȑȝȝȡȤȣ İțįȗȧȟț-
IJȞȡȫȣ, Ȫ›ȧȣ ȡ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ ȀǽǺ-TIMSS, (IJijȡȟ ȡ›ȡȔȡ IJȤȞȞıijıȔȥı Ȝįț ș ǽȝȝȑİį ijȡ
1995) ȓ ȡ įȞıȢțȜȑȟțȜȡȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ NAEP. ǺȢȜıȔ ȟį İȬIJıț ȜįȟıȔȣ ijį ›įȢį›ȑȟȧ įȢȥțȜȑ
IJı ȞȔį İțıȚȟȓ ›ȫȝș įȟįȘȓijșIJșȣ.
Ȋį įȚĮȖȦȞȓıȝĮIJĮ įȤijȑ ›ıȢțȒȥȡȤȟ 40 ›ıȢȔ›ȡȤ ıȢȧijȓIJıțȣ ›ȡȤ Ȝįȝȫ›ijȡȤȟ ıȤȢȫijįijȡ ›ıİȔȡ
ȫȝșȣ, ȡț ›ıȢțIJIJȪijıȢıȣ ıȔȟįț ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›țȝȡȗȓȣ Ȝįț ȑȝȝıȣ IJȫȟijȡȞșȣ į›ȑȟijșIJșȣ. ǽȝȑȥțIJijıȣ
ȚȒȝȡȤȟ ıȤȢıȔį įȟȑ›ijȤȠș. Ȋį tests İıȠțȡijȓijȧȟ ›ȡȤ ıȔȥįȟ ›įȢȡȤIJțįIJijıȔ Ȟı ijș ȃıijįȢȢȫȚȞțIJș
ijȡȤ 1998, ȞȡțȑȘȡȤȟ Ȟı įȤijȡȫȣ ijȡȤȣ İțįȗȧȟțIJȞȡȫȣ.
Ȋį į›ȡijıȝȒIJȞįijį ijșȣ ȥȬȢįȣ Ȟįȣ ijȡ 1995 ȓijįȟ țȜįȟȡ›ȡțșijțȜȑ. Ǻ›Ȫ ijȡ 1999 ș ȥȬȢį Ȟįȣ
İıȟ IJȤȞȞıijıȔȥı Ƞįȟȑ IJijȡȟ TIMSS. Ȋį IJȤȗȜȢȡȤȪȞıȟį IJijįijțIJijțȜȑ į›ȡijıȝȒIJȞįijį ijȧȟ İțįȗȧ-
ȟțIJȞȬȟ, ıȗıȔȢȡȤȟ įȞĴțȖȡȝȔıȣ ȗțį ijșȟ įȠțȡ›țIJijȔį ijȧȟ İțįȗȧȟțIJȞȬȟ Ȝįț ȗțį ijȡ įȟ ıȔȟįț įȟijț-
ȜıțȞıȟțȜȑ İȤȟįijȪ ȟį IJȤȗȜȢțȚȡȫȟ Ȝįț ȟį ijįȠțȟȡȞșȚȡȫȟ ijį ıȜ›įțİıȤijțȜȑ IJȤIJijȓȞįijį ȥȧȢȬȟ
Ȟı İțįĴȡȢıijțȜȓ ȜȡȤȝijȡȫȢį, ȟȡȡijȢȡ›Ȕį Ȝįț ı›Ȕ›ıİȡ įȟȑ›ijȤȠșȣ.
124 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȃ' įȤijȪȟ ijȡȟ ijȢȪ›ȡ, İțȜįțȡȫijįț ȡ ȜįȚȒȟįȣ ȟį ıȔȟįț Ȝįȥȫ›ȡ›ijȡȣ, Ȫijįȟ ijȡ ȞȪȟȡ
›ȡȤ ȖȝȒ›ıț ȟį İșȞȡIJțȡ›ȡțıȔijįț ıȔȟįț ijį į›ȡijıȝȒIJȞįijį Ȟțįȣ ȞȤIJijțȜȓȣ ȒȢıȤȟįȣ, ›ȡȤ,
ȞȒIJȧ İıțȗȞįijȡȝș›ijțȜȡȫ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ, ȜįȚȡȢȔȘıț ijșȟ ȜįijȑijįȠș ijȧȟ ȥȧȢȬȟ ijȡȤ
ȆȆȉǺ ȧȣ ›Ȣȡȣ ijȡ ı›Ȕ›ıİȡ ijșȣ ›įȢıȥȪȞıȟșȣ ıȜ›įȔİıȤIJșȣ, (IJȤȗ)ȜȢȔȟȡȟijįȣ ȒijIJț ijį
ıȜ›įțİıȤijțȜȑ ijȡȤȣ IJȤIJijȓȞįijį, Ȟı įİțįĴįȟıȔȣ ȞıȚȪİȡȤȣ.
ǿ įȟįIJȜıȤȓ ijȧȟ ȇȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ Ȝįț ș IJȫȗȜȝțIJș Ȟı ijį ıȤȢȧ›įȨȜȑ
›ȢȪijȤ›į ıȔȟįț ijȡ ȘșijȡȫȞıȟȡ. ǿ ı›ȔIJșȞș ȜįijįȗȢįĴȓ, ȞȒIJȧ ijȧȟ į›ȡijıȝıIJȞȑijȧȟ ijȡȤ
PISA, ijșȣ "ijȢįȗțȜȓȣ ȜįijȑIJijįIJșȣ" ijșȣ ȇįțİıȔįȣ Ȟįȣ, ›ȢȡIJ›įȚıȔ ȟį įĴȡ›ȝȔIJıț ȜȑȚı
Ĵȧȟȓ įȟijȔIJijįIJșȣ. Ȋȡ "ȟȒȡ", ȪȞȧȣ, ›ȡȤ Țį įȟijțȜįijįIJijȓIJıț ijȡ "Ƞı›ıȢįIJȞȒȟȡ, į›ȡijȤ-
ȥșȞȒȟȡ ›įȝțȪ" ȞȡȟijȒȝȡ, ›ȡțȡȣ Ȝįț ›Ȭȣ ıȗȗȤȑijįț Ȫijț Țį ıȔȟįț ȜįȝȫijıȢȡ;
«... AǍĸƾ ĸǃ ķĸDžǁĂƾ, NJDž ĴLJLJĴǁƽnj ›NJǍ ĵNjNJĂNJLJNJǁĶȽ ǃ KNJĂDžķDžǓLj ǁDžĴ ĸĴ ĶǍNjǐ›ĴǑdžƼ
ķǎNJLJĶȽĴ ƽǎNJǍLj ķĸǓǎNJ ĸǃ ĵDžĴĂǓNjĹǐķǃ ĶLjǓnj LjƽNJǍ EǍNjǐ›ĴȽNJǍ ›NJLJȽĸǃ, ĶĹNJĵDžĴķĂƽLjNJǍ
›LJƾNjǐnj ĂĶ ǓLJĶnj ĸDžnj ĵĶljDžǓĸǃĸĶnj ›NJǍ Ĵ›ĴDžĸĶȽ ǃ Ķ›NJǎƾ.
ƵǔĂĹǐLjĴ ĂĶ ĸNJ ĸĶLJĶǍĸĴȽNJ ƽǁǁNjĴĹNJ ĸǃnj KNJĂDžķDžǓLj (Ǎ›ĶǁNjƼĹǃ ĸƽLJǃ ¨ĶdžĶĂǀNjȽNJǍ
ĸNJǍ 2002), ĸNJ NJ›NJȽNJ ›ĴNjNJǍķDžƼǂĶDž ķƾĂĶNjĴ ǃ «K», ĸĴ ĴLjĴLJǍĸDždžƼ ›NjNJǁNjƼĂĂĴĸĴ ›Njƽ-
›ĶDž LjĴ ĴLjĴķdžĶǍĴķĸNJǔLj ƽĸķDž, ǕķĸĶ NJ ĂĴDŽǃĸƾnj ǓĸĴLj NJLJNJdžLJǃNjǕLjĶDž ĸǃLj ĶLjLjDžƼǎNjNJLjǃ
Ǎ›NJǎNjĶǐĸDždžƾ Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃ (ĵǃLJĴĵƾ, ķĸǃLj ELJLJƼĵĴ, ĸNJ ¨ǃĂNJĸDždžǓ džĴDž ĸNJ ıǍĂLjƼķDžNJ) LjĴ
ƽǎĶDž ĴLjĴ›ĸǔljĶDž ĸǃLj džNjDžĸDždžƾ ĸNJǍ ķdžƽǏǃ, LjĴ ÛNJNjĶȽ LjĴ ĴǍĸĶLjĶNjǁĶȽ, LjĴ džĴĸĴLjNJĶȽ ķĶ
ǀƼDŽNJnj ĸǃ ǁLJǕķķĴ ĸNJǍ, LjĴ Ķ›DžLJǔĶDž džĴDŽǃĂĶNjDžLjƼ ĂDždžNjNJ›NjNJǀLJƾĂĴĸĴ, LjĴ ÛNJNjĶȽ LjĴ
ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžĶȽ ĸDžnj ķǔǁǎNjNJLjĶnj ›ǃǁƽnj ǁLjǕķǃnj džĴDž ›LJǃNjNJĹǓNjǃķǃnj, LjĴ Ķ›DždžNJDžLjǐLjĶȽ ĂĶ
ĸNJǍnj «ķǍÛNJLJȽĸĶnj ĸNJǍ ķĸNJLj Ǎ›ǓLJNJDž›NJ džǓķĂNJ», ĴLJLJƼ džĴDž LjĴ ĶȽLjĴDž ķǍLjĶNjǁƼķDžĂNJnj,
ĶǍƽLJDždžĸNJnj, Ĵ›NJĹĴķDžķĸDždžǓnj. ƵǍǁdžĶdžNjDžĂƽLjĴ, ĸNJ ǀƼNjNJnj ĸǐLj LjƽǐLj ĴLjĴLJǍĸDždžǕLj ›NjNJ-
ǁNjĴĂĂƼĸǐLj ›ƽĹĸĶDž ķĸNJǍnj ĴdžǓLJNJǍDŽNJǍnj ĸNJĂĶȽnj: ıLJǕķķĴ, ALjƼǁLjǐķǃ - ĂĶLJƽĸǃ, MĴ-
DŽǃĂĴĸDždžƼ, ijǍķDždžƽnj Ķ›DžķĸƾĂĶnj, HLJĶdžĸNjNJLjDždžNJȽ Ǎ›NJLJNJǁDžķĸƽnj, ƱƽLjĶnj ǁLJǕķķĶnj.
... MĶȽǂNJLj ǂƾĸǃĂĴ, Ķ›Ƚķǃnj, ǁDžĴ ĸNJ ĶLJLJǃLjDždžǓ ķǎNJLJĶȽNJ ĶȽLjĴDž ǃ Ĵ›NJǍķȽĴ ĴljDžNJLJǓ-
ǁǃķǃnj ĸNJǍ ƽNjǁNJǍ ›NJǍ ›ĴNjƼǁĶĸĴDž...»
ȁǺĭǿȃǽȈȀȄǿ, KȤȢțįȜȓ, 16 ĮıȖȢȡȤįȢȔȡȤ 2003
ǿ ıȟIJijțȜijȬİșȣ įȞȤȟijțȜȓ įȟijȔİȢįIJș ijȧȟ ıȜ›įțİıȤijțȜȬȟ ĴȡȢȒȧȟ IJijșȢȔȘıijįț ȜȤ-
ȢȔȧȣ IJijȡ ȫĴȡȣ Ȝįț ijș ȞȡȢĴȓ ijȧȟ ıȢȧijȓIJıȧȟ, ›ȡȤ İıȟ IJȤȞȖįİȔȘȡȤȟ Ȟı ijȡ İțȜȪ Ȟįȣ
ıȜ›įțİıȤijțȜȪ ›ȢȪijȤ›ȡ, ȡ›Ȫijı ȠıȟȔȘȡȤȟ ijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ Ȟįȣ.
«... ODž ›NjǕĸĶnj (ķǃĂ.: ĶLjLjNJĶȽ ǎǕNjĶnj ĂĶ ǎĴĂǃLJƾ ǀĴDŽĂNJLJNJǁȽĴ) ĶǁĶȽNjNJǍLj ķNJǀĴNjƽnj
ĶLjķĸƼLjķĶDžnj ǁDžĴ ĸNJ ĶȽĵNJnj ĸǃnj ǁLjǕķǃnj ›NJǍ ›NjNJǐDŽNJǔLj ĸĴ DŽƽĂĴĸĴ ›NJǍ Ķ›DžLJƽǁNJLjĸĴDž
Ĵ›Ǔ ĸNJ ĵDžĴǁǐLjDžķĂǓ PISA, ĴĹNJǔ ķĸǃNjȽǂNJLjĸĴDž ķĸNJ ĴǁǁLJNJķĴljNJLjDždžǓ Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžǓ ›NjǓ-
ĸǍ›NJ. "Y›ƼNjǎNJǍLj ĶLjķĸƼķĶDžnj ĵDžǓĸDž NJDž ĂNJNjĹƽnj ǁLjǕķǃnj ĸǐLj ĂĴDŽǃĸǕLj NJDž NJ›NJȽĶnj ĶljĶ-
ĸƼǂNJLjĸĴDž ĴLjĸDžķĸNJDžǎNJǔLj ķĶ ƽLjĴ ĂDždžNjǓ ĂƽNjNJnj ĸǐLj ĵĶljDžNJĸƾĸǐLj ›NJǍ ›Njƽ›ĶDž LjĴ ƽǎĶDž NJ
ĂĴDŽǃĸƾnj džĴDž džǍNjȽǐnj ķĸǃLj DždžĴLjǓĸǃĸƼ ĸNJǍ LjĴ ĴLjĸDžĂĶĸǐ›ȽǂĶDž DŽƽĂĴĸĴ ĸǃnj džĴDŽǃĂĶNjDž-
LjǓĸǃĸĴnj. ¨ĶLj ĶljĶĸƼǂĶĸĴDž ǃ džĴĸƼdžĸǃķǃ ǀĴDŽǔĸĶNjǐLj ĵNJĂǕLj ǁLjǕķǃnj ķĶ džƼDŽĶ ĂƼDŽǃ-
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA
ĂĴ džĴDž ĶǍNjǔĸĶNjĴ ķĶ džƼDŽĶ Ķ›DžķĸƾĂǃ", ĸǓLjDžķĶ –ĂDžLJǕLjĸĴnj ķĸǃLj «K»– NJ ĴLjĸDž›NjǓĶĵNjNJnj
ĸNJǍ KƽLjĸNjNJǍ Edž›ĴDžĵĶǍĸDždžƾnj ƠNjĶǍLjĴnj dž. BĴķȽLJĶDžNJnj KNJǍLJĴǑĵƾnj.
YķĸĶNjNJǔLj, ĵǃLJĴĵƾ, ǓķĴ džNjƼĸǃ ƽǎNJǍLj ›DžNJ ĴdžĴĵǃĂĴǑdžǓ ĴLjĴLJǍĸDždžǓ ›NjǓǁNjĴĂĂĴ,
ĶLjǕ NJ ĵDžĴǁǐLjDžķĂǓnj ĸĴDžNjDžƼǂĶDž džĴLJǔĸĶNjĴ ķĸNJǍnj ĂĴDŽǃĸƽnj ›NJǍ Ķdž›ĴDžĵĶǔNJLjĸĴDž ĂĶ ĸNJ
ĴǁǁLJNJķĴljNJLjDždžǓ Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžǓ ķǔķĸǃĂĴ ...»
ȁǺĭǿȃǽȈȀȄǿ, 29 ȃįȢijȔȡȤ 2003
Ȋȡ ȋ›ȡȤȢȗıȔȡ ȇįțİıȔįȣ İșȝȬȟıț:
ƲDž ĵDžĴ›DžķĸǕķĶDžnj ›NJǍ ›NjNJdžǔ›ĸNJǍLj Ĵ›Ǔ ĸĴ Ĵ›NJĸĶLJƽķĂĴĸĴ ĸǃnj ĂĶLJƽĸǃnj PISA
ĸNJǍ ƲƲƵƧ ƽǎNJǍLj ƾĵǃ ĴljDžNJ›NJDžǃDŽĶȽ Ĵ›Ǔ ĸNJ ƭƽLjĸNjNJ Ʃdž›ĴDžĵĶǍĸDždžƾnj ƠNjĶǍLjĴnj džĴDž ĴLjĴ-
›ĸǔķķĶĸĴDž ķǍLjĶNjǁĴķȽĴ ĂĶ ĸNJLj ƲƲƵƧ ›NjNJnj ĸǃLj džĴĸĶǔDŽǍLjķǃ ĸǃnj ǍLJNJ›NJȽǃķǃnj Ķ›DžķǃĂƼLj-
ķĶǐLj ĸǐLj ƩLJLJǃLjDždžǕLj Ʃ›DžķĸǃĂNJLjDždžǕLj ƩLjǕķĶǐLj ǁDžĴ ĸǃ ǀĶLJĸȽǐķǃ ĸǃnj džĴĸƼķĸĴķǃnj.
ƵǔĂĹǐLjĴ ĂĶ ĸDžnj Ʃ›DžķĸǃĂNJLjDždžƽnj ƩLjǕķĶDžnj, ĸĴ ķǍǁdžĶdžNjDžĂƽLjĴ Ĵ›NJĸĶLJƽķĂĴĸĴ
ÛNJNjNJǔLj LjĴ Ĵ›NJĵNJDŽNJǔLj ķĸNJ ǁĶǁNJLjǓnj ǓĸDž NJDž ķǎĶĸDždžƽnj ĶNjǐĸƾķĶDžnj ƾĸĴLj ›NjNJķĴNjĂNJ-
ķĂƽLjĶnj ķĸĴ ƧLjĴLJǍĸDždžƼ ƳNjNJǁNjƼĂĂĴĸĴ ĸǐLj ƧǁǁLJNJķĴljNJLjDždžǕLj, džǍNjȽǐnj, ǎǐNjǕLj džĴDž,
ǁDžĴ ĸNJ LJǓǁNJ ĴǍĸǓ, ǎǕNjĶnj ĂĶ ĵDžĴĹNJNjĶĸDždžƾ ›ĴNjƼĵNJķǃ ĶĂĹĴLjȽǂNJLjĸĴDž ĂĶ ĂDždžNjǓĸĶNjǃ Ķ-
›ȽĵNJķǃ. ƫ ĵDžĴĹNJNjĶĸDždžƾ ›ĴNjƼĵNJķǃ ĴĹNJNjƼ ķĸǃLj ›NjNJĸȽĂǃķǃ ĸǃnj ĵDžĵĴķdžĴLJȽĴnj ĸǐLj ijǍ-
ķDždžǕLj Ʃ›DžķĸǃĂǕLj ķĸǃ ǀƼķǃ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƾnj ĂNJLjĸĶLJNJ›NJȽǃķǃnj.
ƶNJ ǁĶǁNJLjǓnj ǓĸDž NJDž ƠLJLJǃLjĶnj ĂĴDŽǃĸƽnj džĴĸƽǎNJǍLj džĴDž ǎĶDžNjȽǂNJLjĸĴDž ĂĶ ›NJLJǔ DždžĴLjNJ-
›NJDžǃĸDždžǓ ĸNjǓ›NJ ƽLjLjNJDžĶnj džĴDž ĂĶDŽǓĵNJǍnj ĸǐLj ƯĴDŽǃĂĴĸDždžǕLj džĴDž ĸǐLj ijǍķDždžǕLj Ʃ›Dž-
ķĸǃĂǕLj Ĵ›NJĵĶDždžLjǔĶĸĴDž Ĵ›Ǔ ĸNJ ǓĸDž, ǓĸĴLj ķ›NJǍĵƼǂNJǍLj (ĶȽĸĶ ķĶ ›NjNJ›ĸǍǎDžĴdžǓ, ĶȽĸĶ
ķĶ ĂĶĸĴ›ĸǍǎDžĴdžǓ Ķ›Ƚ›ĶĵNJ) ķĶ ƼLJLJĶnj ǎǕNjĶnj, Ǔ›NJǍ džĴDž ǀNjȽķdžNJLjĸĴDž ĴLjĸDžĂƽĸǐ›NJDž ĂĶ
ĸNJ Ķ›Dž›LJƽNJLj ›NjǓǀLJǃĂĴ ĸǃnj ǁLJǕķķĴnj, NJDž Ķ›DžĵǓķĶDžnj ĸNJǍnj ĶȽLjĴDž ĶljĴDžNjĶĸDždžƼ DždžĴLjNJ-
›NJDžǃĸDždžƽnj.
ǺȟįȜȡȔȟȧIJș ijȡȤ ȋȇǽȇĭ, ȗțį ijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ PISA, ǼıȜ. 2004
Ȅį IJȥȡȝțȑIJȡȤȞı ıİȬ Ȫijț įȤijȒȣ ijțȣ «ı›țIJșȞȑȟIJıțȣ ijȧȟ ǽȝȝșȟțȜȬȟ ǽ›țIJijșȞȡȟț-
ȜȬȟ ǽȟȬIJıȧȟ ȗțį ijș "ȖıȝijȔȧIJș ijșȣ ȜįijȑIJijįIJșȣ" (!)», ıȞıȔȣ, ȡț ȜȡțȟȡȔ ȚȟșijȡȔ İıȟ ijțȣ
ȒȥȡȤȞı İıț, Ȝįț ĴȡȖȑȞįț Ȫijț Țį ijțȣ İȡȫȞı ȞȪȟȡ IJijșȟ "Ȥȝȡ›ȡȔșIJȓ" ijȡȤȣ.
Ȋț ıȔȟįț, ȪȞȧȣ, ȡț "ǽ›țIJijșȞȡȟțȜȒȣ ǽȟȬIJıțȣ" ; ȁȝıțIJijȒȣ "ȇȤȚįȗȪȢıțıȣ ȉijȡȒȣ",
›ȡȤ Ȟı ȞȤIJijțȜȪijșijį İțįȞȡȢĴȬȟȡȤȟ ijȡ ȞȒȝȝȡȟ Ȟįȣ; ǿ į›įȔijșIJș ȗțį İțįĴȑȟıțį IJijțȣ
İțįİțȜįIJȔıȣ İțįȞȪȢĴȧIJșȣ ijȧȟ ȇȢ. ȉ›ȡȤİȬȟ Ȝįț ș ıȟıȢȗȓ ›įȢȒȞȖįIJș ijȧȟ ĴȡȢȒȧȟ
ijșȣ ıȜ›įȔİıȤIJșȣ ıȔȟįț ș ȞȪȟș ıȗȗȫșIJș ȗțį IJȧIJijȓ ›ȡȢıȔį.
ǿ İțį›ȔIJijȧIJș ȗțį ijș İțįĴȡȢıijțȜȪijșijį IJijșȟ "›įȢȑİȡIJș ijȧȟ ȞıȚȪİȧȟ İțİįIJȜį-
ȝȔįȣ" ıȔȟįț IJȧIJijȓ. Ȇț ȆȝȝįȟİȡȔ ›.ȥ. ȜȑȟȡȤȟ ijș İțȜȓ ijȡȤȣ ȜȢțijțȜȓ IJijȡȟ İțįȗȧȟțIJȞȪ
TIMSS ȗțįijȔ İıȟ ıȤȚȤȗȢįȞȞȔȘıijįț Ȟı ijȡ İțȜȪ ijȡȤȣ ȇȢ. ȉ›ȡȤİȬȟ (R.M.E.):
«... The problem with the TIMSS results is that the test does not fit our
approach to mathematics education nor the content of our curriculum. Some
125 126 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
topics in the test, like decimals, are not addressed until grade 5 in our
curriculum. Other topics, like formal geometry, probability and making true
statements and sentences are simply missing in our primary school curricu-
lum. If anything from the results could be interpreted as an outcome of RME
then it would be the ability of Dutch students to use their common sense to
solve problems. Often, high scores were found on topics which are not
taught in school...»
ȉı ıȝıȫȚıȢș į›ȪİȡIJș:
«... ƶNJ ›NjǓǀLJǃĂĴ ĂĶ ĸNJLj TIMSS ĶȽLjĴDž ǓĸDž NJ ĵDžĴǁǐLjDžķĂǓnj ĵĶLj ĸĴDžNjDžƼǂĶDž NJǔĸĶ ĂĶ
ĸǃ ĵDždžƾ ĂĴnj ›NjNJķƽǁǁDžķǃ ķĸǃ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƾ Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃ, NJǔĸĶ ĂĶ ĸNJ ›ĶNjDžĶǎǓĂĶLjNJ ĸNJǍ
ƳNj. Ƶ›NJǍĵǕLj ĂĴnj. ƯĶNjDždžƽnj ĶLjǓĸǃĸĶnj ... Ĵ›LJƼ ĵĶLj ›ĶNjDžƽǎNJLjĸĴDž džĴLj ķĸNJ ƳNj.
Ƶ›NJǍĵǕLj ĂĴnj. ƧLj džƼĸDž ›NjNJdžǔ›ĸĶDž Ĵ›Ǔ ĸĴ Ĵ›NJĸĶLJƽķĂĴĸĴ ĸNJǍ ĵDžĴǁǐLjDžķĂNJǔ, ĶȽLjĴDž ǃ
DždžĴLjǓĸǃĸĴ ĸǐLj ĂĴDŽǃĸǕLj ĂĴnj LjĴ ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžNJǔLj ĸǃ džNJDžLjƾ LJNJǁDždžƾ ķĸǃLj Ķ›ȽLJǍķǃ
›NjNJǀLJǃĂƼĸǐLj, ǐnj Ĵ›ǓNjNjNJDžĴ ĸNJǍ ƳNjNJǁNjƼĂĂĴĸǓnj ĂĴnj (Realistic Mathematics
Education). ƵǍǎLjƼ NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj ĂĴnj ƽ›ĴDžNjLjĴLj ǍǏǃLJƽnj ǀĴDŽĂNJLJNJǁȽĶnj ĴdžǓĂǃ džĴDž ķĶ
ĶLjǓĸǃĸĶnj ›NJǍ ĵĶLj ĶȽǎĴLj ĵDžĵĴǎDŽĶȽ...»
Realistic Mathematics Education as work in progress
Marja van den Heuvel-Panhuizen
Freudenthal Institute
ǽİȬ ›ȢȒ›ıț ȟį ›įȢįijșȢȓIJȡȤȞı Ȫijț ȜȤȢȔįȢȥȡ ȢȪȝȡ IJijș İțįȞȪȢĴȧIJș ijȡȤ ȞįȚș-
ȞįijțȜȡȫ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡȤ ijȡȤ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ PISA ›įȔȘıț ijȡ ȀȟIJijțijȡȫijȡ Freudenthal ijșȣ
ȆȝȝįȟİȔįȣ. ȉijį ȟijȡȜȡȤȞȒȟijį ijȡȤ ›ȢȡȗȢȑȞȞįijȡȣ PISA, ›ıȢțȗȢȑĴȡȟijįț ș ĴțȝȡIJȡĴȔį
Ȝįț ȡț IJijȪȥȡț ijȡȤ. ǽȔȟįț ›ȢȡĴįȟȒȣ Ȫijț Ȓȥıț ı›șȢıįIJijıȔ į›Ȫ ijș ĴțȝȡIJȡĴȔį ijșȣ "įȤȚı-
ȟijțȜȓȣ ıȜijȔȞșIJșȣ" Ȝįț ijșȣ "ȈıįȝțIJijțȜȓȣ ȃįȚșȞįijțȜȓȣ ǽȜ›įȔİıȤIJșȣ" (R.M.E.). ǽ›Ȕ-
IJșȣ IJijıȝȒȥș ijȡȤ ȀȟIJijțijȡȫijȡȤ, Ȟı ›ȢȡıȠȒȥȡȟijį ijȡȟ ›ȢȪıİȢȪ ijȡȤ, Jan de Lange, IJȤȞ-
ȞıijıȔȥįȟ IJijȡ IJȥıİțįIJȞȪ ijȡȤ PISA.
ǽĴȪIJȡȟ ȝȡț›Ȫȟ ȡț IJȤȟİțįȞȡȢĴȧijȒȣ ijȡȤ ıȟȪȣ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ İțįȞįȢijȫȢȡȟijįț Ȫijț
ȡ ȑȝȝȡȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ İıȟ ijįțȢțȑȘıț Ȟı ijȡ ȇȢ. ȉ›ȡȤİȬȟ ijȡȤȣ, ijȪijı Ȝįț ıȞıȔȣ İțȜįț-
ȡȫȞįIJijı ȟį įȟijț›įȢįȚȒijȡȤȞı Ȫijț ijȡ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ ijȡȤ PISA İıȟ ijįțȢțȑȘıț Ȟı ijș İțȜȓ
Ȟįȣ ›ȢȡIJȒȗȗțIJș IJijș ȞįȚșȞįijțȜȓ ıȜ›įȔİıȤIJș. ĮįȟijȑȘȡȞįț Ȫijț Ȝįț IJijį ȑȝȝį ı›ț-
IJijșȞȡȟțȜȑ ›ıİȔį țIJȥȫıț ijȡ Ȕİțȡ...
™ PISA: Ȇ ǼȡȫȢıțȡȣ Ȕ››ȡȣ ijșȣ ıȜ›įȔİıȤIJșȣ ;
ȁț įȟ IJijș ȥȬȢį Ȟįȣ İıȟ Ȓȥıț įȟį›ijȤȥȚıȔ ȡȤIJțįIJijțȜȓ IJȤȘȓijșIJș ȗțį ijșȟ ȡȤIJȔį
ijȡȤ ȚȒȞįijȡȣ, IJı İțıȚȟȒȣ ı›Ȕ›ıİȡ İșȞȡIJțȡ›ȡțȡȫȟijįț į›ȪȦıțȣ ›ȡȤ ȜȢȔȟȡȤȟ, ıȢȞș-
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 127
ȟıȫȡȤȟ, IJȥȡȝțȑȘȡȤȟ ijį İșȞȡIJțıȤȞȒȟį į›ȡijıȝȒIJȞįijį, Ȟį Ȝįț ijșȟ Ȫȝș İțıȢȗįIJȔį ijȡȤ
İțįȗȧȟțIJȞȡȫ.
"ǼȡȫȢıțȡ ǵ››ȡ" ȥįȢįȜijșȢȔȘıț, ijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ ȡ ȜįȚ. Fred Naylor (ǽȜ›. ȉȤȞ-
Ȗȡȫȝțȡ ȃıȗ. ǻȢıijijįȟȔįȣ)29, ›įȢįijșȢȬȟijįȣ Ȫijț ȡț Ȕİțıȣ ȡț ȥȬȢıȣ ijȡȫ įȟȡȔȗȡȤȟ ijțȣ
›ȪȢijıȣ, IJȤȞȞıijȒȥȡȟijįȣ IJ' įȤijȪȟ, ijș IJijțȗȞȓ ›ȡȤ IJijȪȥȡȣ ijȡȤ ıȔȟįț ȟį įȝȬIJıț ijį ıȜ-
›įțİıȤijțȜȑ ijȡȤȣ IJȤIJijȓȞįijį, ıȟijȑIJIJȡȟijȑȣ ijį IJı Ȓȟį İțıȚȟȒȣ ›ȢȪijȤ›ȡ, ›ȡȤ ıȠȤ›ș-
ȢıijıȔ ijțȣ "įȟȑȗȜıȣ ijșȣ ›įȗȜȡIJȞțȡ›ȡȔșIJșȣ"...
«... ¨ĶLj ĂĴnj Ķdž›LJƾķķĶDž ĸNJ ǓĸDž NJDž ǎǕNjĶnj ĸNJǍ ƲƲƵƧ ƽķĸNjĶǏĴLj ĸǃLj ›NjNJķNJǎƾ
ĸNJǍnj ķĸǃLj Ĵ›NJĸĶLJĶķĂĴĸDždžǓĸǃĸĴ ĸǃnj Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃnj Ĵ›Ǔ ĸǃLj ›NjǕĸǃ ĵĶdžĴĶĸȽĴ ĸǃnj
ǔ›ĴNjljǃnj ĸNJǍ ƲNjǁĴLjDžķĂNJǔ. ƯȽĴ ›NjNJĸĶNjĴDžǓĸǃĸĴ ĸǐLj džNjĴĸDždžǕLj Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžǕLj ķǍ-
ķĸǃĂƼĸǐLj ĶȽLjĴDž LjĴ ›NjNJLJĴĂǀƼLjĶDž ĸDžnj ĴLjƼǁdžĶnj ĸǃnj ĴǁNJNjƼnj ĶNjǁĴķȽĴnj ķĶ ĶNjǁĴĸDždžǓ ĵǍ-
LjĴĂDždžǓ, NJ›ǓĸĶ ›Njƽ›ĶDž LjĴ ›NjNJǁNjĴĂĂĴĸȽǂĶDž džĴĸƼLJLJǃLJĴ ĸNJ ›ĶNjDžĶǎǓĂĶLjNJ ĸǐLj ķ›NJǍ-
ĵǕLj ĸǐLj ķǎNJLJĶȽǐLj.
ƣĂǐnj, ĴǍĸƾ ĶȽLjĴDž ĂǓLjNJ ĂȽĴ Ĵ›Ǔ ĸDžnj ›NjNJĸĶNjĴDžǓĸǃĸĶnj ĸǃnj ƳĴDžĵĶȽĴnj. ƳĴNjĴĵNJķDž-
ĴdžƼ, ĸĴ ķǎNJLJĶȽĴ NJĹĶȽLJNJǍLj LjĴ ĵDžĴĂNJNjĹǕLjNJǍLj ĸNJ ǎĴNjĴdžĸƾNjĴ ĸǐLj ›ĴDžĵDžǕLj džĴDž LjĴ Ķ-
ljĴķĹĴLJȽǂNJǍLj ǓĸDž ǃ ǃDŽDždžƾ Ĵ›NJĸĶLJĶȽ ĸǃ ǀƼķǃ ĸǃnj džNJDžLjǐLjDždžƾnj ķǍÛĶNjDžĹNJNjƼnj ĸNJǍnj.
Ȇ ȜįȚșȗșijȓȣ Fred Naylor, IJijș IJȤȟȒȥıțį, Ȝȑȟıț ȞȔį įȟįİȢȡȞȓ IJijșȟ ıȜ›įțİıȤijț-
Ȝȓ ›ȡȝțijțȜȓ ijȡȤ ȆȆȉǺ.
(ȉı ıȝıȫȚıȢș į›ȪİȡIJș Ȝȑ›ȡțį IJșȞıȔį ijȡȤ ȑȢȚȢȡȤ ijȡȤ):
«...ƯȽĴ džĴÛƾ ķĸǃLj Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžƾ ›NJLJDžĸDždžƾ ĸNJǍ ƲƲƵƧ ĶĂĹĴLjȽǂĶĸĴDž ķĸǃ ĵĶdžĴĶ-
ĸȽĴ ĸNJǍ 1970. Ʋ ƲƲƵƧ džĴDŽNJĵǃǁĶȽ ĸDžnj ǎǕNjĶnj-ĂƽLJǃ ĸNJǍ LjĴ ĴLjĸDždžĴĸĴķĸƾķNJǍLj ĸǃLj
Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžƾ ›NjNJĸĶNjĴDžǓĸǃĸĴ ĸǃnj "DžķǓĸǃĸĴnj ķĸDžnj ĶǍdžĴDžNjȽĶnj" (ǁDžĴ ĸNJǍnj ĂĴDŽǃĸƽnj),
›NJǍ ǎĴNjĴdžĸǃNjȽǂĶĸĴDž ǐnj džNJDžLjǐLjDždžƼ ĵDždžĴDžǓĸĶNjǃ, ĂĶ ĸǃLj džĴĸĶǔDŽǍLjķǃ "DžķǓĸǃĸĴ ķĸNJ
Ĵ›NJĸƽLJĶķĂĴ" (ĸǐLj Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžǕLj ›NjNJǁNjĴĂĂƼĸǐLj ĸǐLj ǎǐNjǕLj), ›NJǍ ›ĴNjNJǍķDžƼǂĶ-
ĸĴDž ǐnj NjDžǂNJķ›ĴķĸDždžǓ ĂƽĸNjNJ, ĴLjĴǁdžĴȽNJ ǁDžĴ ĸǃ ķǔǁdžLJDžķǃ ĸǐLj ǎǐNjǕLj, ĴLJLJƼ ĶLjĸĶȽLjĶDž
ĸNJǍnj ĸĴljDždžNJǔnj ĵDžĴǎǐNjDžķĂNJǔnj ķĸDžnj ǎǕNjĶnj-ĂƽLJǃ ĸNJǍ.30 ƫ ķǔǁdžNjNJǍķǃ ĂĶĸĴljǔ ĸǃnj "Dž-
ķǓĸǃĸĴnj ķĸDžnj ĶǍdžĴDžNjȽĶnj" džĴDž ĸǃnj "DžķǓĸǃĸĴnj ĸǐLj Ĵ›NJĸĶLJĶķĂƼĸǐLj" (ƽLjĴ Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDž-
džǓ ķǔķĸǃĂĴ ĵĶLj ÛNJNjĶȽ LjĴ ƽǎĶDž džĴDž ĸĴ ĵǔNJ) džNjǔǀĶĸĴDž ›Ƚķǐ ĸǃLj Ǔ›NJDžĴ ĴLjĴĸĴNjĴǎƾ
ķĸNJ ǎǕNjNJ ĸǃnj ƳĴDžĵĶȽĴnj ķƾĂĶNjĴ...».
29
Taylor, Fred, OECD: The Trojan Horse Within, short history of the OECD and PISA activi-
ties, Current Concerns, Ȁįȟ. 2004
30
ȇȢȬijș įȟįĴȡȢȑ ȗȔȟıijįț IJijșȟ ȒȜİȡIJș: Social Inluences on Educational Attainment, OECD,
1975, ijȡȤ ȉȡȤșİȡȫ ȜįȚșȗșijȓ Torsten Husen, ›ȡȤ ȜįȝȝțȒȢȗșIJı ijȡ ȒİįĴȡȣ ȗțį ijțȣ ı›ıȢȥȪȞı-
ȟıȣ įȝȝįȗȒȣ.
128 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȁįȝȑ ȜȢȤȞȞȒȟș IJijį ĴȤȝȝȑİțį ijȡȤ PISA ȖȢȔIJȜıijįț ș ›įȢįijȓȢșIJș:
«... If a country’s scale scores are significantly higher than those in
another country, it cannot automatically be inferred that the schools or
particular parts of the education system in the first country are more
effective than those in the second...»
«...ƧLj ĂȽĴ ǎǕNjĴ ›ƼNjĶDž ķǃĂĴLjĸDždžƼ ǏǃLJǓĸĶNjǃ ǀĴDŽĂNJLJNJǁȽĴ Ĵ›Ǔ ĂȽĴ ƼLJLJǃ, ĴǍĸǓ
ĵĶLj ķǃĂĴȽLjĶDž ĴǍĸǓĂĴĸĴ ǓĸDž ĸNJ Ķdž›ĴDžĵĶǍĸDždžǓ ĸǃnj ķǔķĸǃĂĴ ĶȽLjĴDž ›DžNJ Ĵ›NJĸĶLJĶķĂĴĸDždžǓ
Ĵ›Ǔ ĴǍĸǓ ĸǃnj ĵĶǔĸĶNjǃnj...»
ȉșȞıȔȧIJș IJijș IJıȝ. 124
Problem Solving for Tomorrow’s World,
First Measures of Cross-Curricular Competencies from PISA 2003,
ǺȤijȪ ȒȢȥıijįț IJı įȟijȔȚıIJș Ȟı ijșȟ Ȕİțį ijș ĴțȝȡIJȡĴȔį ijȡȤ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ, ›ȡȤ ijį-
ȠțȟȡȞıȔ Ȝįț IJȤȗȜȢȔȟıț ijį ıȜ›įțİıȤijțȜȑ IJȤIJijȓȞįijį ijȧȟ ȥȧȢȬȟ!
«... PISA seeks to compare how well different school systems prepare
students for life...».
«... Ʋ PISA Ķ›DžĵDžǕdžĶDž LjĴ ķǍǁdžNjȽLjĶDž ›ǓķNJ džĴLJƼ ĵDžĴĹNJNjĶĸDždžƼ ķǎNJLJDždžƼ ķǍķĸƾĂĴ-
ĸĴ ›NjNJĶĸNJDžĂƼǂNJǍLj ĸNJǍnj ĂĴDŽǃĸƽnj ǁDžĴ ĸǃ ǂǐƾ...».
«...The results from PISA provide a basis for the participating countries
to compare the results of their varied investments in education and lear-
ning...»
«... ƶĴ Ĵ›NJĸĶLJƽķĂĴĸĴ ĸNJǍ PISA ĶljĴķĹĴLJȽǂNJǍLj ĂDžĴ ǀƼķǃ ǁDžĴ ĸDžnj ķǍĂĂĶĸƽǎNJǍ-
ķĶnj ǎǕNjĶnj LjĴ ķǍǁdžNjȽLjNJǍLj ĸĴ Ĵ›NJĸĶLJƽķĂĴĸĴ ĸǐLj ĵDždžǕLj ĸNJǍnj ›NJDždžȽLJǐLj Ķ›ĶLjĵǔķĶ-
ǐLj ķĸǃLj Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃ džĴDž ķĸǃ ĂƼDŽǃķǃ...»
Problem Solving for Tomorrow’s World,
First Measures of Cross-Curricular Competencies from PISA 2003, IJıȝ. 24.
ȉijȡ İțıȚȟȓ İțȑȝȡȗȡ, ›ȡȤ İțıȠȑȗıijįț, įȞĴțIJȖșijıȔijįț, Ȓȟijȡȟį ș įȟijțȜıțȞıȟțȜȓ
İȤȟįijȪijșijį IJȫȗȜȢțIJșȣ Ȝįț ȜįijȑijįȠșȣ İțįĴȡȢıijțȜȬȟ ıȜ›įțİıȤijțȜȬȟ IJȤIJijșȞȑijȧȟ.
«... "H ƳĴDžĵĶȽĴ ĵĶLj ĶȽLjĴDž ĵǍLjĴĸǓLj LjĴ džĴĸĴĂĶĸNjǃDŽĶȽ". MĶ ĴǍĸǓLj ĸNJLj džĴĸǃǁNJNjǃ-
ĂĴĸDždžǓ ĸȽĸLJNJ Ĵ›NJdžǃNjǔķķĶDž ǃ ĴNjDŽNjNJǁNjƼĹNJnj ĸǃnj ƽǁdžǍNjǃnj ǁĶNjĂĴLjDždžƾnj ĶĹǃĂĶNjȽĵĴnj,
Frankfurter Allgemeine Zeitung, XƼDždžĶ ƵĂNJLJ, ĸǃLj ĴLjǃķǍǎȽĴ, ›NJǍ ›ǍNjNJĵǓĸǃķĴLj
ķĸǃ ıĶNjĂĴLjȽĴ NJDž ĶljĴDžNjĶĸDždžƼ džĴdžƽnj Ķ›DžĵǓķĶDžnj ĸǐLj ĂĴDŽǃĸǕLj ķĸNJLj džĴDŽDžĶNjǐĂƽLjNJ, ĵDž-
ĶDŽLjƾ ĵDžĴǁǐLjDžķĂǓ PISA. "H ĶĂĂNJLjƾ ĸǃnj džNJDžLjƾnj ǁLjǕĂǃnj ĂĶ ĸDžnj LJȽķĸĶnj džĴĸƼĸĴljǃnj
ĂNJDžNjĴȽĴ ķǍNjNjDždžLjǕLjĶDž ĸǃLj ƽLjLjNJDžĴ ĸǃnj ƳĴDžĵĶȽĴnj", ›NjNJĶDžĵNJ›NJDžĶȽ ǃ ƵĂNJLJ...»
ȁǺĭǿȃǽȈȀȄǿ, 12 ǼıȜıȞȖȢȔȡȤ 2004
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 129
"ƳDžķĸĶǔǐ ǓĸDž NJ ĵDžĴǁǐLjDžķĂǓnj PISA ĶȽLjĴDž ĶLjĸĶLJǕnj ĴdžĴĸƼLJLJǃLJNJnj ĶȽĸĶ ǐnj ĴljDžNJ-
LJNJǁǃĸƾnj ĸǃnj ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƾnj Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃnj ĸǐLj ǎǐNjǕLj, ĶȽĸĶ ǐnj NJĵǃǁǓnj ǁDžĴ ĸǃ ǀĶLJ-
ĸȽǐķǃ ĸǃnj ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƾnj Ķdž›ĴȽĵĶǍķǃnj džĴDž ǓĸDž ǃ ĵDžĶDŽLjƾnj ķǔǁdžNjDžķǃ ĶȽLjĴDž ĴĵDždžĴDžNJLJǓ-
ǁǃĸĴ ĶǍ›NjǓķǀLJǃĸǃ ķĶ ĴĸǍǎĶȽnj Ĵ›NJdžLJȽķĶDžnj džĴDž, Ĵnj ›NJǔĂĶ, Ǎ›NJķǍLjĶȽĵǃĸĴ Ķ›ǃNjĶĴ-
ǂǓĂĶLjǃ".
Mathematics in the OECD PISA Assessment
Bastiaan J. Braams, Courant Inst. N.Y. Univ.
™ ȃıȢțȜȒȣ ȞțȜȢȒȣ įIJȓȞįȟijıȣ (;) ȝı›ijȡȞȒȢıțıȣ...
ȇȢțȟ ijȡȤȣ ›ȢȡșȗȡȫȞıȟȡȤȣ İțįȗȧȟțIJȞȡȫȣ ıȔȥįȟ ȜȤȜȝȡĴȡȢȓIJıț ijį ȖțȖȝȔį: "The
PISA 2000, assessment framework" (Ȝįț ijȡ įȟijȔIJijȡțȥȡ ijȡ 2003), İțįȚȒIJțȞį Ȝįț IJijȡ
İțįİȔȜijȤȡ, ›ȡȤ ›ıȢțıȔȥįȟ ›ȡȝȫ IJșȞįȟijțȜȒȣ ›ȝșȢȡĴȡȢȔıȣ Ȝįț ›įȢįİıȔȗȞįijį ȗțį ijȡ
İțįȗȧȟțIJȞȪ.
ȁȢȔȟȡȟijįȣ į›Ȫ ijȡ ›Ȓ›ȝȡ IJțȧ›ȓȣ ›ȡȤ ı›țȜȢįijıȔ IJijș ȥȬȢį Ȟįȣ ȗțį ijȡ İțįȗȧȟț-
IJȞȪ, ›ȢȡĴįȟȬȣ, ȡț ›ȝșȢȡĴȡȢȔıȣ įȤijȒȣ İıȟ ĴijȑȟȡȤȟ IJijȡȤȣ ȞįȚșijȒȣ, ȡȫijı Ȝįț IJijȡȤȣ
İțİȑIJȜȡȟijıȣ. ȁįț įȤijȪ, ȖıȖįȔȧȣ, ĴįȔȟıijįț IJȧIJijȪ, ȗțįijȔ ȒijIJț İțįIJĴįȝȔȘıijįț ș įȟijț-
ȜıțȞıȟțȜȪijșijį ijȧȟ ȞıijȢȓIJıȧȟ, Ȟı ȖȑIJș ijį ȜȢțijȓȢțį ijȧȟ Ȥ›ıȤȚȫȟȧȟ ijȡȤ PISA.
ǺȟįȢȧijțȒȞįț, ȪȞȧȣ, Ȟı Ȝȑ›ȡțį İȪIJș ȜįȥȤ›ȡȦȔįȣ, įȟ ijȡ Ȕİțȡ IJȤȞȖįȔȟıț IJı Ȫȝıȣ
ijțȣ ȥȬȢıȣ. Ǻȟ ›.ȥ. Ȝȑ›ȡȤ ȗȔȟıijįț ›ȢȡıijȡțȞįIJȔį ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ, ȞȒIJȧ ijȧȟ ȇȢȡȗȢįȞ-
Ȟȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ ijȡȤȣ, ș į›ȪİȡIJȓ ijȡȤȣ ı›șȢıȑȘıijįț IJșȞįȟijțȜȑ. ȇȑȢijı ȧȣ ›įȢȑ-
İıțȗȞį ijȡȤȣ İțįȗȧȟțIJȞȡȫȣ ijșȣ ǽȝȝșȟțȜȓȣ ȃįȚșȞįijțȜȓȣ ǽijįțȢıȔįȣ "ĭįȝȓȣ", "ǽȤ-
ȜȝıȔİșȣ", "ǺȢȥțȞȓİșȣ". Ȋį ijıȝıȤijįȔį ȥȢȪȟțį Ȟıȗȑȝȡ ›ȡIJȡIJijȪ ijȧȟ įȢțIJijȡȫȥȧȟ Ȝį-
ijįȝįȞȖȑȟȡȤȟ ȡț ȞįȚșijȒȣ ›ȡȤ IJȤȞȞıijȒȥȡȤȟ IJı ȡȞȑİıȣ Ȫ›ȡȤ İțİȑIJȜȡȟijįț ıțİțȜȑ
ijȒijȡțį ȚȒȞįijį, ȜȤȢȔȧȣ IJı țİțȧijțȜȑ IJȥȡȝıȔį. Ǽıȟ ıȔȟįț ıȠȤ›ȟȪijıȢȡț į›Ȫ ijȡȤȣ ȑȝ-
ȝȡȤȣ, į›ȝȑ ıȔȟįț ›țȡ Ȝįijȑȝȝșȝį ›ȢȡıijȡțȞįIJȞȒȟȡț.
ǽ›ȔIJșȣ, ȞȔį ȝı›ijȡȞȒȢıțį, ›ȡȤ ›ıȢȟȑ į›įȢįijȓȢșijș IJı İțıȚȟȒȣ ı›Ȕ›ıİȡ, ›įȔȘıț
ȪȞȧȣ IJșȞįȟijțȜȪ ȢȪȝȡ, ıȔȟįț ș İțȑȚıIJș IJȤȞȞıijȡȥȓȣ ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ. ǽȔȥı įȜȡȤIJijıȔ,
ijȡȤȝȑȥțIJijȡȟ IJijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ ijȡȤ 2000, Ȝįț ijȡ ȞıijįĴȒȢȧ Ȟı ȜȑȚı ı›țĴȫȝįȠș, ș İȤ-
IJĴȡȢȔį Ȝȑ›ȡțȧȟ ȞįȚșijȬȟ ȟį IJȤȞȞıijȒȥȡȤȟ IJijș İțįİțȜįIJȔį ijȡȤ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ. Ȋȡ
›ȢȬijȡ ȞȒȝșȞį ›ȡȝȝȬȟ ȓijįȟ ȟį ȢȧijȓIJȡȤȟ įȟ "ȞıijȢȑıț IJijș ȖįȚȞȡȝȡȗȔį ijȡȤȣ", įȟ
ıȔȟįț ı›ȬȟȤȞį ijį ȗȢį›ijȑ, įȟ Țį ijį İțȡȢȚȬIJıț ȡ ȜįȚșȗșijȓȣ ijȡȤȣ Ȝ.ȝ›. Ƕijįȟ ›ȓȢįȟ
ijș İțįȖıȖįȔȧIJș ijșȣ įȟȧȟȤȞȔįȣ Ȝįț ıȔİįȟ Ȝįț ijȡ ›įȢȑȠıȟį İțįĴȡȢıijțȜȪ ȫĴȡȣ ijȧȟ
ıȢȧijȓIJıȧȟ, ı›ȒȝıȠįȟ ijȤȥįȔį Ȝȑ›ȡțıȣ į›įȟijȓIJıțȣ į›Ȫ ijį ȚȒȞįijį ›ȡȝȝį›ȝȓȣ ı›ț-
ȝȡȗȓȣ Ȝįț į›ȡȥȬȢșIJįȟ, ȗțį ȟį įȠțȡ›ȡțȓIJȡȤȟ ›țȡ ıȤȥȑȢțIJijį ȗț' įȤijȡȫȣ ijȡȟ ›ȡȝȫijț-
Ȟȡ ıȝıȫȚıȢȡ ȥȢȪȟȡ ijȡȤȣ!
130 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȇțȚįȟȪȟ ijȡ ›įȢį›ȑȟȧ IJıȟȑȢțȡ ȟį ıȔȟįț ĴįȟijįIJijțȜȪ. ǽȔȟįț ȪȞȧȣ įȝșȚȡĴįȟȒȣ
Ȝįț ȝȡȗțȜȪijįijȡ. ȇȡțȡȣ Ȟįȣ İțįȖıȖįțȬȟıț Ȫijț Ȟ›ȡȢȡȫȞı ȟį ı›țȝȒȗȡȤȞı ›ıȢȔ›ȡȤ
5.000 (IJijșȟ ǽȝȝȑİį) 15ȥȢȡȟȡȤȣ, ȟį ijȡȤȣ IJijȓȟȡȤȞı į›Ȣȡıțİȡ›ȡȔșijį IJı Ȟțį įȔȚȡȤIJį
ȗțį İȫȡ ȬȢıȣ Ȝįț ȟį ȒȥȡȤȞı ijșȟ į›įȔijșIJș ȟį ȗȔȟȡȤȟ įİțįȞįȢijȫȢșijį ijį įȟijțȜıȔȞıȟį
›ıțȢįȞįijțIJȞȡȫ; ǻȒȖįțį įȟ Ȝȑijț įȟijȔIJijȡțȥȡ IJȤȞȖįȔȟıț Ȝįț IJı ȑȝȝıȣ ȥȬȢıȣ, ıȠįȢijȑ-
ijįț į›Ȫ ijȡ "ijįȞ›ıȢįȞȒȟijȡ" ijȧȟ ıĴȓȖȧȟ ijȡȤȣ...
Ǽıȟ įȞĴțIJȖșijȬ ijį į›ȡijıȝȒIJȞįijį˙ İıȟ Ȓȥȧ ›ȢȪIJȖįIJș IJijį ȟijȡȜȡȤȞȒȟijį ijȡȤ İț-
įȗȧȟțIJȞȡȫ ȗțį ȟį ıȜĴȒȢȧ ȗȟȬȞș. Ĭț' įȤijȪ Ȝįț į›ȝȑ İȤIJ›țIJijȬ ȗțį ijșȟ įȠȔį ijȡȤ ȧȣ
ȞșȥįȟțIJȞȡȫ įȠțȡȝȪȗșIJșȣ ijȡȤ ıȜ›įțİıȤijțȜȡȫ Ȟįȣ IJȤIJijȓȞįijȡȣ, ıĴȪIJȡȟ Ȟįȣ įȟįȜȡț-
ȟȬȟıijįț ȞȪȟȡȟ ijȡ į›ȡijȒȝıIJȞį, İȔȥȧȣ ijį IJijȡțȥıȔį Ȝįț ijșȟ ijıȜȞșȢȔȧIJȓ ijȡȤ.
™ ȉȥıijțȜȑ Ȟı ijį ȚȒȞįijį ijȡȤ PISA
ƮƼDŽNJnj ›NjNJĵDžĴǁNjĴĹƽnj!
«TNJ ›LJƽNJLj ĸNjĴLjĸĴǎĸǓ ›ĴNjƼĵĶDžǁĂĴ ǁDžĴ ĸǃLj Ǎ›NJǀƼDŽĂDžķǃ ĸǃnj NJǍķDžĴķĸDždžƾnj ƳĴDž-
ĵĶȽĴnj ĂƽķĴ Ĵ›Ǔ ĸNJLj ĵDžĴǁǐLjDžķĂǓ PISA ĶȽLjĴDž NJDž ›NjNJĵDžĴǁNjĴĹƽnj ĸǃnj ĂǓNjĹǐķǃnj, ›NJǍ
NJNjDžNJDŽĶĸĶȽĸĴDž ǐnj Ķljƾnj: "ǎNjƾķǃ ƽLjĸǍ›ǐLj džĴDž ǁNjĴ›ĸǕLj ›LJǃNjNJĹNJNjDžǕLj ǁDžĴ ĸǃ LJĶDž-
ĸNJǍNjǁȽĴ ĸǃnj džNJDžLjǐLjȽĴnj". KĴĸƼ ĸǃ ƵĂNJLJ, ĵĶLj ƽǎĶDž ķǃĂĴķȽĴ ĸNJ ›ĶNjDžĶǎǓĂĶLjNJ ĸǐLj
džĶDžĂƽLjǐLj. "¨ĶLj ǎNjĶDžƼǂĶĸĴDž LjĴ ĶȽLjĴDž ıdžƽĸĶ ƾ ıdžȽLjĸĶNj ıdžNjĴnj, ǃ ĂǓNjĹǐķǃ ÛNJNjĶȽ LjĴ
Ĵ›NJĸDžĂǃDŽĶȽ džĴDž ĂƽķĴ Ĵ›Ǔ ƽLjĴ džĶȽĂĶLjNJ, ķĸNJ NJ›NJȽNJ ›ĶNjDžǁNjƼĹNJLjĸĴDž NJDž NJĵǃǁȽĶnj ǎNjƾ-
ķǃnj ĶLjǓnj džDžLjǃĸNJǔ ĸǃLJĶĹǕLjNJǍ", ķǃĂĶDžǕLjĶDž ǃ ĴNjDŽNjNJǁNjƼĹNJnj. H džNJDžLjǐLjȽĴ ĵĶ ǎNjĶDžƼ-
ǂĶĸĴDž ĴLjDŽNjǕ›NJǍnj, NJDž NJ›NJȽNJDž ›LJǃNjNJǔLj ›NjNJǒ›NJDŽƽķĶDžnj, ĴLJLJƼ ›NJǍ DŽƽĸNJǍLj NJDž ȽĵDžNJDž
›NjNJĵDžĴǁNjĴĹƽnj, Ǎ›NJǁNjĴĂĂȽǂĶDž ǃ ƵĂNJLJ».
ȁǺĭǿȃǽȈȀȄǿ, 12 ǼıȜıȞȖȢȔȡȤ 2004
Ǽıȟ Ȓȥıț IJșȞįIJȔį ijț ȜıȔȞıȟȡ İțįȖȑȘıțȣ! ǽȝȒȗȥıijįț ȞȪȟȡ ș țȜįȟȪijșijȑ IJȡȤ ȟį ijȡ
ȜįijįȟȡıȔȣ, įȜȪȞį Ȝț įȟ ıȔȟįț ȡİșȗȔıȣ ȥȢȓIJșȣ Ȟțįȣ IJȤIJȜıȤȓȣ! ǻȒȖįțį İıȟ ıȔȟįț įȤ-
ijȪȣ ȡ ȜįȟȪȟįȣ˙ IJijį ȚȒȞįijį ijȡȤ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ Ȥ›ȓȢȥįȟ Ȝįț, ıȝȑȥțIJijį, ȝȡȗȡijıȥȟțȜȑ
ȜıȔȞıȟį. ĭį ıȔȥı įȠȔį Ȝįț ıȟİțįĴȒȢȡȟ ș ȞıȝȒijș ijȧȟ ĴțȝȡȝȡȗțȜȬȟ ȚıȞȑijȧȟ ijȡȤ
PISA į›Ȫ ıțİțȜȡȫȣ Ȝįț ș İșȞȡIJțȡ›ȡȔșIJș ijȧȟ IJȤȞ›ıȢįIJȞȑijȧȟ.
ǼıȔijı, ȗțį ›įȢȑİıțȗȞį, IJijȡȟ İțįȗȧȟțIJȞȪ PISA 2000, IJijș "ĬȝȧIJIJțȜȓ ȀȜįȟȪijșijį"
(Reading literacy) ijȡ ›įȢįȜȑijȧ ȜıȔȞıȟȡ Ȟı ijțȣ ›ȢȡİțįȗȢįĴȒȣ įȚȝșijțȜȬȟ ›į›ȡȤ-
ijIJțȬȟ:
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 131 132 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ǽ›ȔIJșȣ, ȡț ıȢȧijȓIJıțȣ ıȔȟįț ĴijțįȗȞȒȟıȣ ȒijIJț, ȬIJijı ȟį ›ıȢțȡȢȔȘȡȤȟ ijșȟ ıȝıȤȚı-

ȢȔį ȑ›ȡȦșȣ ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ IJı ıȤįȔIJȚșijį ȜȡțȟȧȟțȜȑ ȘșijȓȞįijį˙ ȞȡțȑȘȡȤȟ IJį ȟį ȚȒ-
ȝȡȤȟ ȟį ȜįȚȡİșȗȓIJȡȤȟ ijș ȗȟȬȞș ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ IJijį IJijıȟȑ Ȝįȝȡȫ›țį, ›ȡȤ ȡț Ȥ›ıȫ-
ȚȤȟȡț ijȡȤ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ ȚȒijȡȤȟ.
ǼıȔijı ijȡ ›įȢįȜȑijȧ ›įȢȑİıțȗȞį į›Ȫ ĮȤȝȝȑİțȡ ijȡȤ PISA, "DzIJȜșIJș ĬȝȧIJIJțȜȬȟ
țȜįȟȡijȓijȧȟ (Language assessment)".

ǿ ›įȢįȜȑijȧ ı›țIJijȡȝȓ İșȞȡIJțıȫijșȜı IJı ıĴșȞıȢȔİį ijȡ 1997.

For 14 years the Sports Medicine Center of Lyon (France) has been The chocolate letter
studying the injuries of young sports players and sports professionals. The
study has established that the best course is prevention...and good shoes.
IN POOR TASTE
(...) The following letter appeared in a newspaper in 1997. Refer to the
Protect, support, stabilize, absorb letter to answer the questions below.
If a shoe is too rigid, it restricts movement. If it is too flexible, it in-
creases the risk of injuries and sprains. A good sports shoe should meet four from Arnold Jago
criteria: Did you know that in 1996 we spent almost the same amount on chocolate
Firstly, it must provide exterior protection: resisting knocks from the as our government spent on overseas aid to help the poor?
ball or another player, coping with unevenness in the ground, and keeping the Could there be something wrong with our priorities?
foot warm and dry even when it is freezing cold and raining. What are you going to do about it?
It must support the foot, and in particular the ankle joint, to avoid Yes, you.
sprains, swelling and other problems, which may even affect the knee. Arnold Jago,
It mst also provide players with good stability so that they do not slip on Mildura
a wet ground or skid on a surface that is too dry. Source: The Age, 1st April, 1997.
Finally, it must absorb shocks, especially those suffered by volleyball
and basketball players who are constantly jumping.
Ʃ›DžķĸNJLJƾ Ĵ›Ǔ ĸNJLj Arnold Jago.
Dry feet ıLjǐNjȽǂĶĸĶ ǓĸDž ĸNJ 1996 ĵĴ›ĴLjƾķĴĂĶ ķǎĶĵǓLj ĸNJ ȽĵDžNJ ›NJķǓ ǁDžĴ ķNJdžNJLJƼĸĶnj ĂĶ ĸNJ
To avoid minor but painful conditions such as blisters or even splits or ›NJķǓ ›NJǍ ĵDžƽDŽĶķĶ ǃ džǍǀƽNjLjǃķƾ ĂĴnj ǁDžĴ ĴLjDŽNjǐ›DžķĸDždžƾ ǀNJƾDŽĶDžĴ ›NjNJnj ĸNJǍnj Ĺĸǐ-
athlete's foot (fungal infections), the shoe must allow evaporation of perspi- ǎNJǔnj ĸNJǍ ĸNjȽĸNJǍ džǓķĂNJǍ;
ration and must prevent outside dampness from getting in. The ideal material Ư›NJNjĶȽĸĶ LjĴ džƼLjĶĸĶ džƼĸDž ǁDž' ĴǍĸǓ;
for this is leather, which can be water-proofed to prevent the shoe from ƶDž ķdžNJ›ĶǔĶĸĶ LjĴ džƼLjĶĸĶ ǁDž' ĴǍĸǓ;
getting soaked the first time it rains. (...) ưĴDž, ĶķĶȽnj.
Arnold Jago,
Mildura
ȃı ijțȣ ıȢȧijȓIJıțȣ ıȝȒȗȥȚșȜı įȟ ȜįijȑȝįȖįȟ ijț İțȑȖįIJįȟ ȡț ȞįȚșijȒȣ. ȇ.ȥ. Ȣȧijȓ- Ƴǃǁƾ: The Age, Tuesday 1 April 1997
ȚșȜı: "›ȡțį ijį ȜȢțijȓȢțį ȗțį ȟį ıȔȟįț ȜįȝȪ Ȓȟį įȚȝșijțȜȪ ›į›ȡȫijIJț" Ȝ.į.
Ȇ įȟȚȢȧ›țIJijțȜȪȣ ȥįȢįȜijȓȢįȣ ijȧȟ ĴțȝȡȝȡȗțȜȬȟ ȞįȚșȞȑijȧȟ ĴįȔȟıijįț ȟį į›ȡȤ- ƩNjǕĸǃķǃ: ƶDž ĶȽĵNJǍnj Ĵ›ƼLjĸǃķǃ ƾ ĶLjƽNjǁĶDžĶnj ›DžķĸĶǔĶĸĶ ǓĸDž NJ Arnold Jago DŽĴ ƾDŽĶLJĶ
LjĴ ›NjNJdžĴLJƽķĶDž ǃ Ķ›DžķĸNJLJƾ ĸNJǍ;
IJțȑȘıț į›Ȫ ijȡȟ Ȓȝıȗȥȡ "ĬȝȧIJIJțȜȬȟ ȀȜįȟȡijȓijȧȟ" ijȡȤ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ.
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 133 134 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ȋ›ȡİıȔȠıțȣ ijșȣ İțȪȢȚȧIJșȣ į›Ȫ ijȡȟ PISA ™ ǿ "ȞįȚșȞįijțȜȓ ı›ȑȢȜıțį" IJȫȞĴȧȟį Ȟı ijȡȟ PISA

ƫ ĶNjǕĸǃķǃ ĵĶLj ĴljDžNJLJNJǁĶȽĸĴDž ĴǍĸǓĂĴĸĴ.

ȉı Ȫȝį ijį ĴȤȝȝȑİțį ijȡȤ PISA ȖȢȔIJȜȡȤȞı ijȡȟ ȡȢțIJȞȪ ijșȣ ȃįȚșȞįijțȜȓȣ ĬȟȬIJșȣ
ıDžĴ LjĴ ›ƼNjĶDž ›LJƾNjǃ ǀĴDŽĂNJLJNJǁȽĴ ǃ Ĵ›ƼLjĸǃķǃ, ›Njƽ›ĶDž ĶȽĸĶ LjĴ ›ĶNjDžƽǎĶDž ĸǃ ĵƾLJǐķǃ ƾ
ĸǃLj Ĵ›ǓĹĴķǃ ǓĸDž NJDž džǍǀĶNjLjƾķĶDžnj ƾ NJDž ›NJLJȽĸĶnj ›Njƽ›ĶDž LjĴ ljNJĵĶǔNJǍLj ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĴ (ǽ›ȑȢȜıțįȣ):
ǁDžĴ ĴLjDŽNjǐ›DžķĸDždžƾ ǀNJƾDŽĶDžĴ.
ƳĴNjĴĵĶȽǁĂĴĸĴ NJNjDŽǕLj Ĵ›ĴLjĸƾķĶǐLj:
- ƲDž ƼLjDŽNjǐ›NJDž LjĴ ĵȽLjNJǍLj ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĴ ǎNjƾĂĴĸĴ ǁDžĴ ĴLjDŽNjǐ›DžķĸDždžƾ ǀNJƾDŽĶDžĴ
ķĸNJLj ĸNjȽĸNJ džǓķĂNJ.
- ¨ǕķĸĶ ǎNjƾĂĴĸĴ ķĶ ĹDžLJĴLjDŽNjǐ›ȽĶnj.
- ƲDž ƼLjDŽNjǐ›NJDž LjĴ ķ›ĴĸĴLJNJǔLj LJDžǁǓĸĶNjĴ ǁDžĴ ķNJdžNJLJƼĸĴ džĴDž ›ĶNjDžķķǓĸĶNjĴ ǁDžĴ
ĸNJǍnj ĹĸǐǎNJǔnj.
ƾ LjĴ ›ĶNjDžƽǎĶDž ĸǃ ĵƾLJǐķǃ:
- ƲDž džǍǀĶNjLjƾķĶDžnj džĴDž NJDž DžĵDžǕĸĶnj LjĴ ĴLJLJƼljNJǍLj ĸDžnj ›NjNJĸĶNjĴDžǓĸǃĸƽnj ĸNJǍnj ƾ ĸDžnj Ʋ NJNjDžķĂǓnj ĸǃnj ƯĴDŽǃĂĴĸDždžƾnj ıLjǕķǃnj (Ʃ›ƼNjdžĶDžĴnj) (Mathematics literacy), ķǔĂ-
ĴLjĸDžLJƾǏĶDžnj ĸNJǍnj. ĹǐLjĴ ĂĶ ĸNJLj ƲƲƵƧ-PISA ĶȽLjĴDž:
- ƧLJLJƼljĸĶ ĸDžnj ›NjNJĸĶNjĴDžǓĸǃĸĶnj ǓLJǐLj ĂĴnj.
ƯĴDŽǃĂĴĸDždžƾ ǁLjǕķǃ (Ķ›ƼNjdžĶDžĴ) ĶȽLjĴDž ǃ ĴĸNJĂDždžƾ DždžĴLjǓĸǃĸĴ LjĴ džĴĸĴLJĴǀĴȽLjĶDžnj ĸNJ NjǓ-
- IJĴ ƾDŽĶLJĶ, (NJ Arnold Jago), LjĴ ĴLjĴĸNjƽǏNJǍĂĶ ĸDžnj ĴLjĸDžLJƾǏĶDžnj ĂĴnj ķǎĶĸDždžƼ ĂĶ
LJNJ ›NJǍ ĸĴ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƼ ›ĴȽǂNJǍLj ķĸNJLj džǓķĂNJ, LjĴ džƼLjĶDžnj džĴLJƼ ĸĶdžĂǃNjDžǐĂƽLjĶnj džNjȽ-
ĸNJ ›Ǖnj ljNJĵĶǔNJǍĂĶ ĸĴ ǎNjƾĂĴĸƼ ĂĴnj.
ķĶDžnj, LjĴ ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžĶȽnj džĴDž LjĴ ĶLjĴķǎNJLJĶȽķĴDž ĂĶ ĸĴ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƼ ĂĶ ĸNjǓ›NJǍnj ›NJǍ LjĴ
ķǍLjĴLjĸNJǔLj ĸDžnj ĴLjƼǁdžĶnj ĸǃnj ĴĸNJĂDždžƾnj ǂǐƾnj ǐnj ƽLjĴnj ĵǃĂDžNJǍNjǁDždžǓnj, ĴLjƾķǍǎNJnj džĴDž
ķdžĶ›ĸǓĂĶLjNJnj ›NJLJȽĸǃnj.
ȇȢȡIJȒȠijı! Ǽıȟ Ȣȧijȑıț ȟį ıȜĴȢȑIJȡȤȟ ijį ›įțİțȑ ijș İțȜȓ ijȡȤȣ ȑ›ȡȦș. Ȉȧijȑıț ijț
"The PISA 2003, Assessment Framework", IJıȝ. 24
ĴįȟijȑȘȡȟijįț Ȫijț ȡ Arnold Jago ȚȒȝıț ȟį ›ıț!
ȉijșȟ ȡȤIJȔį, ȪȞȧȣ, ȘșijıȔijįț ȟį ȒȝȚȡȤȟ IJijș ȚȒIJș ijȡȤ ȜȑȚı Arnold Jago Ȝįț ȟį
ǼȔȟȡȤȞı ›įȢįȜȑijȧ IJȥȡȝțįIJȞȒ-
›ȑȢȡȤȟ ȚȒIJș IJı Ȓȟį ijıȢȑIJijțȡ ȜȡțȟȧȟțȜȪ, įȟȚȢȧ›țIJijțȜȪ ›ȢȪȖȝșȞį, ijșȣ ȜȡțȟȧȟȔįȣ
ȟį ȞıȢțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ ȚȒȞįijį ijȧȟ
ijȧȟ İȫȡ ijȢȔijȧȟ, ijșȣ įȟțIJȪijșijįȣ. ȇȢȡIJȡȥȓ ȪȞȧȣ! ǻįȚȞȡȝȡȗȡȫȟijįț ȗțį ijșȟ į›ȑȟijșIJș
ĴȤȝȝįİȔȧȟ Ȝįț ijȧȟ ›įȝįțȡijȒȢȧȟ
›ȡȤ Țį İȬIJȡȤȟ.
İțįȗȧȟțIJȞȬȟ ijȡȤ PISA, Ȟı ijį ›ȡIJȡ-
ǿ ȥȬȢį ›ȡȤ Țį 'ȥıț ›ȡȝȝȡȫȣ 15Ȣșİıȣ ȡț ȡ›ȡȔȡț Țį ȗȢȑȦȡȤȟ Ȫijț ȡ Arnold Jago
IJijȑ ı›țijȤȥȔįȣ, Ȫ›ȡȤ Ȥ›ȓȢȥįȟ.
ıȟȟȡıȔ Ȫijț ș ȝȫIJș ȖȢȔIJȜıijįț IJijșȟ įȟįijȢȡ›ȓ ijȧȟ IJșȞıȢțȟȬȟ IJȥȒIJıȧȟ ıȠȑȢijșIJșȣ ijȧȟ ȡț-
ȇıȢțIJIJȪijıȢį ȚȒȞįijį Ȟ›ȡȢȡȫȟ
ȜȡȟȡȞțȬȟ ijȧȟ ȥȧȢȬȟ ijȡȤ ijȢȔijȡȤ ȜȪIJȞȡȤ, IJı Ȟțį ›įȟįȟȚȢȬ›țȟș ȜȡțȟȧȟȔį Ȟı IJıȖįIJȞȪ
ȟį ȖȢıȚȡȫȟ IJijį ĴȤȝȝȑİțį ›ȡȤ įȟį-
IJijȡ ›ıȢțȖȑȝȝȡȟ Ȝįț IJijȡȟ ȑȟȚȢȧ›ȡ, Țį ȞșİıȟțIJijıȔ (Ȟı ȖȑIJș ijțȣ "ȡȢȚȒȣ" į›įȟijȓIJıțȣ).
ĴȒȢȡȟijįț Ȝįț Ȥ›ȑȢȥȡȤȟ IJijȡ İțȜijȤį-
ȃș ȠıȥȟȑȞı, ȡ ȆȆȉǺ ıȠıijȑȘıț, ȜȢȔȟıț, ȖįȚȞȡȝȡȗıȔ. ȉȧIJijȓ į›ȑȟijșIJș ıȔȟįț ȞȪ-
ȜȪ ijȪ›ȡ ijȡȤ PISA.
ȟȡ: "ȇįȢįȜįȝȒIJijı ijțȣ ȜȤȖıȢȟȓIJıțȣ ijȧȟ ›ȝȡȫIJțȧȟ ȥȧȢȬȟ ȟį İȬIJȡȤȟ ›ȔIJȧ Ȓȟį ›į-
ĭį ıȔȥı ›ȢįȗȞįijțȜȑ ıȟİțįĴȒ-
Ȣį›ȑȟȧ ȦȔȥȡȤȝȡ į›Ȫ ijį ȜȝıȞȞȒȟį, (ȗțį ȟį Ȟ›ȡȢȡȫȟ Ȝț įȫȢțȡ ȟį IJȤȟıȥȔIJȡȤȟ ȟį
Ȣȡȟ ijȡ ȟį "į›ıȝıȤȚıȢȧȚȡȫȟ" įijȪĴțį
ȜȝȒȖȡȤȟ...), Ȟį Ȝįț ıIJıȔȣ ȡț ıȤįȔIJȚșijȡț ›ȡȝȔijıȣ ijȧȟ ›ȝȡȫIJțȧȟ ȥȧȢȬȟ ›ȡȤ į›ȡȝįȞ-
ijį ȚȒȞįijį ijȧȟ İțįȗȧȟțIJȞȬȟ Ȝįț ijį
Ȗȑȟıijı ijį ȜȝıȞȞȒȟį, ȞįIJȡȤȝȬȟijįȣ IJȡȜȡȝȑijıȣ, İȬIJijı Ȝȑijț...".
ı›țȞȒȢȡȤȣ į›ȡijıȝȒIJȞįijį ȜȑȚı ȥȬ-
Ǽıȟ ›ıȢțȒȥıijįț IJijțȣ IJȧIJijȒȣ į›įȟijȓIJıțȣ ȡ›ȡțįİȓ›ȡijı įȟįĴȡȢȑ IJı įȞĴțIJȖȓijș-
Ȣįȣ IJı ȜȑȚı ȚȒȞį. ȊȪijı Țį ıȔȥı Ȟı-
IJș ijȡȤ IJșȞıȢțȟȡȫ ȜȡțȟȧȟțȜȡȫ status, IJijį įȔijțį ›ȡȤ ›ȢȡȜįȝıȔ ijȡ ›ȢȪȖȝșȞį, IJı Ȫ-
ȗįȝȫijıȢș įȠȔį Ȝįț ıȗȜȤȢȪijșijį ș
›ȡțį ıȠțİįȟțȜıȤȞȒȟș įȟįijȢı›ijțȜȓ ȚȒIJș ijȧȟ ȟȒȧȟ. ĮįȟijȑȘȡȞįț Ȫijț ijȡ "Imagine" ijȡȤ
ıȠįȗȧȗȓ IJȤȞ›ıȢįIJȞȑijȧȟ.
John Lennon Țį ȞșİıȟțȘȪijįȟ ȧȣ į›ȑȟijșIJș...
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 135 136 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

™ ȃįȚșȞįijțȜȑ ȚȒȞįijį į›Ȫ ijȡȤȣ İțįȗȧȟțIJȞȡȫȣ PISA 2000 Ȝįț 2003 Ȇț ›įȢįȜȑijȧ ȡİșȗȔıȣ ȖįȚȞȡȝȡȗȔįȣ ›ıȢțȒȥȡȟijįț IJijȡ IJȥıijțȜȪ ȖțȖȝȔȡ ijȡȤ PISA

Ĵ) (1 ǀĴDŽĂǓnj)
Ƨ›ĴLjĸƾķĶDžnj ›NJǍ Ķ›DžLJƽǁNJǍLj ĸNJ ķǎƾĂĴ ƨ, ķǍLjNJĵĶǍǓĂĶLjĶnj Ĵ›Ǔ ĶǔLJNJǁǃ ĵDždžĴDžNJLJǓ-
™ ȇțijIJįȢȔį ǁǃķǃ, Ǔ›ǐnj ›.ǎ.

ƯȽĴ ›DžĸķĴNjȽĴ ķĶNjǀȽNjĶDž ĵǔNJ ›ȽĸķĶnj ĂĶ džǍdžLJDždžǓ ķǎƾĂĴ, ȽĵDžNJǍ ›ƼǎNJǍnj ķĶ ĵDžĴĹNJNjĶĸDž-
džƼ ĂĶǁƽDŽǃ. ƶNJ ĂDždžNjǓĸĶNjNJ ƽǎĶDž ĵDžƼĂĶĸNjNJ 30 cm džĴDž džNJķĸȽǂĶDž 30 zeds. ƶNJ ĂĶǁĴLJǔ-
ĸĶNjNJ ƽǎĶDž ĵDžƼĂĶĸNjNJ 40 cm džĴDž džNJķĸȽǂĶDž 40 zeds. ƳNJDžĴ ›ȽĸķĴ ķǍĂĹƽNjĶDž džĴLJǔĸĶNjĴ
ǐnj ›NjNJnj ĸǃ ķǎƽķǃ ĂĶǁƽDŽNJǍnj - ĸDžĂƾnj; ¨DždžĴDžNJLJNJǁĶȽķĸĶ ĸǃLj Ĵ›ƼLjĸǃķƾ ķĴnj.
ĮȤȝȝȑİțȡ ǺȠțȡȝȪȗșIJșȣ PISA 2000 31
x ƨ. ¨ĶLj ƽǎĶDž ĵĴLjĸĶLJǐĸǓ ķǎƾĂĴ ĸNJ NJ›NJȽNJ LjĴ ĸNJǍ ĴĹĴDžNjĶȽ Ķ›DžĹƼLjĶDžĴ. ƶĴ Ƨ, ı
ƽǎNJǍLj ĴLjNJȽǁĂĴĸĴ.
ĬȟȧIJijȪ, IJȤȟșȚțIJȞȒȟȡ ıȢȬijșȞį ȜȢȔIJıȧȣ, ›ȡȤ Ȝįȝȫ›ijıț İțįĴȡȢıijțȜȒȣ ıȟȪijșijıȣ
ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ. ȃȔį į›Ȫ ijțȣ ›ȢȡIJİȡȜȡȫȞıȟıȣ į›įȟijȓIJıțȣ ıȔȟįț: x ƨ, ǁDžĴĸȽ ĶȽLjĴDž ›LJƾNjǃnj džǔdžLJNJnj, ĶLjǕ ĸĴ ƼLJLJĴ ĂNJDžƼǂNJǍLj ĂĶ džǔdžLJNJǍnj, ›NJǍ ĸNJǍnj
› ˜ 15 2
› ˜ 20 2 LJĶȽ›NJǍLj džNJĂĂĴĸƼdžDžĴ.
Ȇ ȝȪȗȡȣ ȞıȗȒȚȡȤȣ - ijțȞȓȣ ıȔȟįț: 7,5› ȗțį ijș ȞțȜȢȓ Ȝįț 10›
30 40 (0 ǀĴDŽĂNJȽ)
ȗțį ijș Ȟıȗȑȝș, ȡ›Ȫijı ȗțį ȜȑȚı zed ›ȡȤ ›ȝșȢȬȟȡȤȞı, ›įȔȢȟȡȤȞı 7,5› cm2 į›Ȫ ijș Ƨ›ĴLjĸƾķĶDžnj ›NJǍ Ķ›DžLJƽǁNJǍLj ĸNJ ķǎƾĂĴ ƨ, ĵȽǎǐnj ĶǔLJNJǁǃ Ĵ›ǓĵĶDžljǃ.
ȞțȜȢȓ Ȝįț 10› cm2 į›Ȫ ijș Ȟıȗȑȝș, ȑȢį Ȟįȣ IJȤȞĴȒȢıț ș Ȟıȗȑȝș.
ȁȑ›ȡțıȣ į›įȟijȓIJıțȣ ȞįȚșijȬȟ:

x ƨ, Ķ›ĶDžĵƾ ĵĶLj ƽǎĶDž ĴLjNJDždžĸƽnj ›ĶNjDžNJǎƽnj, ķǍLjNJĵĶǍǓĂĶLjNJ Ĵ›Ǔ ķdžȽĸķĴ ĶNjĂǃLjĶǍ-

™ ȉȥȓȞįijį ĸDždžƼ, ›NJǍ LjĴ ĵĶȽǎLjNJǍLj ĸǃLj ĵDžĴĵDždžĴķȽĴ ĴĹĴȽNjĶķǃnj džNJĂĂĴĸDžǕLj Ĵ›Ǔ ĸǃ ĹDž-
ǁNJǔNjĴ ĸNJǍ džǔdžLJNJǍ. (1 ǀĴDŽĂǓnj)
Ĵ) Which of the figures has the largest area? Give explanations to your answer.
x ƨ, ǁDžĴĸȽ ƽǎĶDž ĸǃ ĂĶǁĴLJǔĸĶNjǃ Ķ›DžĹƼLjĶDžĴ (0 ǀĴDŽĂNJȽ)
ƳNJDžĴ Ĵ›Ǔ ĸDžnj ›ĴNjĴdžƼĸǐ ĹDžǁNJǔNjĶnj ƽǎĶDž ĸǃ ĂĶǁĴLJǔĸĶNjǃ Ķ›DžĹƼLjĶDžĴ; ƩljǃǁƾķĸĶ
x Ʋ džǔdžLJNJnj, ĶȽLjĴDž ›NjNJĹĴLjƽnj (0 ǀĴDŽĂNJȽ)
ĸǃLj Ĵ›ƼLjĸǃķƾ ķĴnj.

ȉȤȞĴȧȟȡȫȞı Ȟı ijșȟ ijıȝıȤijįȔį į›ȑȟijșIJș: "Ȇ ȜȫȜȝȡȣ, ıȔȟįț ›ȢȡĴįȟȒȣ". Ȋȡ İȫ-

ĮȤȝȝȑİțȡ ǺȠțȡȝȪȗșIJșȣ PISA 2000
31
Ȋį ›įȢįİıȔȗȞįijį ›ıȢțȒȥȡȟijįț IJijȡ ȖțȖȝȔȡ "Measuring student knowledge and skills, The
PISA 2000 Assessment of Reading, Mathematical and Scientific Literacy", OECD, 2001.
IJȜȡȝȡ ıȔȟįț ȟį ıȠșȗȓIJıțȣ ijșȟ į›ȑȟijșIJȓ IJȡȤ! ȃı ȖȑIJș ijțȣ ›ȢȡijıțȟȪȞıȟıȣ į›įȟijȓ-
IJıțȣ, ș ıȠȓȗșIJș ıȔȟįț: "ijȡ ǻ İıȟ Ȓȥıț İįȟijıȝȧijȪ IJȥȓȞį ijȡ ȡ›ȡȔȡ ȟį ijȡȤ įĴįțȢıȔ ı›ț-
Ĵȑȟıțį. Ȋį Ǻ, Ĭ ȒȥȡȤȟ įȟȡȔȗȞįijį" ȓ "ijȡ ǻ ıȔȟįț ›ȝȓȢșȣ ȜȫȜȝȡȣ, ıȟȬ ijį ȑȝȝį Ȟȡțȑ-
ȘȡȤȟ Ȟı ȜȫȜȝȡȤȣ, ›ȡȤ ijȡȤȣ ȝıȔ›ȡȤȟ ȜȡȞȞįijȑȜțį".
ǶȞȧȣ, ȡ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ ıȔȟįț ȞįȚșȞįijțȜȪȣ Ȝț Ȫȥț test ›įȢįijșȢșijțȜȪijșijįȣ ȓ IJijȡț-
ȥıțȬİȡȤȣ ȝȡȗțȜȓȣ, ȑȢį ȡț į›įȟijȓIJıțȣ ȡĴıȔȝȡȤȟ ȟį ȒȥȡȤȟ ȞįȚșȞįijțȜȪ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ.
ȇȢȒ›ıț ȟį į›ȡİıțȜȟȫȡȤȞı įȤijȪ ›ȡȤ țIJȥȤȢțȘȪȞįIJijı Ȝįț ȞȑȝțIJijį ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȬȟijįȣ
ijį IJijȡțȥıȔį ijșȣ Ȥ›ȪȚıIJșȣ.
ǽİȬ ȪȞȧȣ İıȟ İȔȟȡȟijįț IJijȡțȥıȔį (›.ȥ. ȞıȗȒȚș IJȥșȞȑijȧȟ) IJijșȟ ıȜĴȬȟșIJș, ȑȢį
İıȟ Ȓȥıț ȞįȚșȞįijțȜȪ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ ș ıȜĴȬȟșIJș.
Ǻȣ įĴȓIJȡȤȞı, ȝȡț›Ȫȟ, ijį ȞįȚșȞįijțȜȑ Ȝįț įȣ įȟijțȞıijȧ›ȔIJȡȤȞı ijȡ Ȕİțȡ ȚȒȞį
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 137 138 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

į›Ȫ ijș IJȜȡ›țȑ ijșȣ ȉȤȝȝȡȗțIJijțȜȓȣ, ›ȡȤ İțİȑIJȜıijįț IJijșȟ dzȜĴȢįIJș-dzȜȚıIJș ijȡȤ x ƭĴĸĴķdžĶǍƼķĸĶ ƽLjĴ ĸNjDžķĵDžƼķĸĴĸNJ ĂNJLjĸƽLJNJ ĂĶ ǀƼķǃ ĸNJ ķǎƾĂĴ. ıĶĂȽķĸĶ ĸNJ LjĶ-
ȂȤȜıȔȡȤ.32 NjǓ, ĂĶĸNjƾķĸĶ ĸNJLj ǓǁdžNJ ĸNJǍ LjĶNjNJǔ, ĸNJ ǔǏNJnj ĸNJǍ ķĸĶNjĶNJǔ džĴDž ĵDžĴDžNjƽķĸĶ ĸNJLj
ǓǁdžNJ ĂĶ ĸNJ ǔǏNJnj.
Ȇț IJȤȝȝȡȗțIJȞȡȔ ijȧȟ ›ȢȡijıțȟȪȞıȟȧȟ į›įȟijȓIJıȧȟ, Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ıȔȟįț ȒȗȜȤȢȡț, Ȫ-
Ȟȧȣ IJijıȢȡȫȟijįț įȝȓȚıțįȣ (ȧȣ Ȥ›ȡȜıțȞıȟțȜȒȣ ȜȢȔIJıțȣ), ȑȢį İıȟ Ȟ›ȡȢȡȫȞı ȟį ›ȡȫȞı
ǿ ijȢȔijș ȞȒȚȡİȡȣ IJȔȗȡȤȢį ȠıȟȔȘıț ijȡȤȣ dzȝȝșȟıȣ ȞįȚșijȒȣ, ı›ıțİȓ ıȔȟįț ›ȡȝȫ įIJįĴȓȣ
Ȫijț ıȔȟįț ȡȢȚȡȔ. ǽ›ȡȞȒȟȧȣ İıȟ ȒȥȡȤȞı į›ȪİıțȠș, ›įȢȑ ȞȪȟȡȟ ıȜijȔȞșIJș.
ȧȣ İțįİțȜįIJȔį. ȉijțȣ ıȠıijȑIJıțȣ ijȡȤȣ įȟijțȞıijȧ›ȔȘȡȤȟ IJįĴıȔȣ ıȢȧijȓIJıțȣ, ›ȡȤ İȒȥȡȟijįț,
ȇįȢįijșȢıȔIJijı, ijȒȝȡȣ, Ȫijț ȡț țIJȥȤȢț- IJȤȟȓȚȧȣ, ȞȡȟįİțȜȒȣ Ȝįț ›ȢȡȖȝȒȦțȞıȣ į›įȟijȓIJıțȣ. dzȥȡȤȟ IJȤȟșȚȔIJıț ȟį į›įȟijȡȫȟ Ȟı
IJȞȡȔ İıȟ įȟįĴȒȢȡȟijįț Ȝįȟ IJijį ȞıȗȒȚș ȖȑIJș ijį İıİȡȞȒȟį ijșȣ ıȢȬijșIJșȣ Ȝįț Ȫȥț ȟį İșȞțȡȤȢȗȡȫȟ Ȥ›ȡȚıijțȜȑ IJıȟȑȢțį.
ijȧȟ IJȥșȞȑijȧȟ. Ǻȟ ›.ȥ. İȬIJȡȤȞı ijį İț›ȝį- Ǻȟ ȒȥȡȤȞı ijį ıȢȗįȝıȔį ȟį ȜįijįIJȜıȤȑIJȡȤȞı ijȡ ȞȡȟijȒȝȡ (ıȟȟȡıȔ ›ȢȡĴįȟȬȣ
ȟȑ IJȥȓȞįijį, Țį Ȟ›ȡȢȡȫIJı ȜįȟıȔȣ, Ȟı IJț- IJijıȢıȪ Ȟı ȜȑȚıijș ›įȢȑ›ȝıȤȢș ı›țĴȑȟıțį), ȗțįijȔ ȟį Ȟșȟ Ȟ›ȡȢȡȫȞı ȟį ijȡ ›ȢȡIJİțȡ-
ȗȡȤȢțȑ, ȟį ı›țȝȒȠıț ijȡ ǻ, ı›ıțİȓ ijȡ Ǻ "Ȓȥıț ȢȔIJȡȤȞı Ȟı ȞıȗįȝȫijıȢș įȜȢȔȖıțį ›.ȥ. Ȟı ȥȢȓIJș Ȥ›ȡȝȡȗțIJijȓ. Ǻȟ Ȝȑ›ȡțȡȣ ȞįȚșijȓȣ ›ı-
İįȟijıȝȧijȪ IJȥȓȞį"; ȢțȗȢȑȦıț ijșȟ ıȠȓȣ "ȞȒȚȡİȡ": «Ȋȡ ȞıijįijȢȒ›ȡȤȞı IJı ıțȜȪȟį Ȟı scanner Ȝįț Ȟı ijș Ȗȡȓ-
A B
Țıțį "ȜįijȑȝȝșȝȡȤ" ›ȢȡȗȢȑȞȞįijȡȣ ijȡ Ȥ›ȡȝȡȗȔȘȡȤȞı», įIJĴįȝȬȣ Țį ȞșİıȟțIJijıȔ, ı›ıț-
İȓ ș ȝȫIJș ›ȡȤ ›ȢȡijıȔȟıț ıȔȟįț įIJįĴȓȣ. ȁț ȪȞȧȣ, Ȝįț ȡț ›įȢį›ȑȟȧ "IJȧIJijȒȣ" ıȔȟįț
ı›ȔIJșȣ įIJįĴıȔȣ. ǽȔȟįț ijȪIJȡ "įȟȡțȥijȓ" ș ıȢȬijșIJș, ȬIJijı ijį ȪȢțį į›ȡİıȜijȬȟ ȓ Ȟș
ǀ) Describe a method for estimating the area of figure C.
į›įȟijȓIJıȧȟ ıȔȟįț IJȤȗȜıȥȤȞȒȟį.
ƳĶNjDžǁNjƼǏĸĶ ĂDžĴ ĂƽDŽNJĵNJ ǁDžĴ LjĴ ›NjNJķĶǁǁȽķĶĸĶ ĸNJ ĶĂǀĴĵǓLj ĸNJǍ ķǎƾĂĴĸNJnj ı.
ǁ) Describe a method for estimating the perimeter of figure C.
(1 ǀĴDŽĂǓnj) Ƨ›ĴLjĸƾķĶDžnj ›NJǍ DŽĴ ĵȽLjNJǍLj NJ›NJDžĴĵƾ›NJĸĶ LJNJǁDždžƾ ĂƽDŽNJĵNJ, Ǔ›ǐnj ›.ǎ. ƳĶNjDžǁNjƼǏĸĶ ĂDžĴ ĂƽDŽNJĵNJ ǁDžĴ LjĴ ›NjNJķĶǁǁȽķĶĸĶ ĸǃLj ›ĶNjȽĂĶĸNjNJ ĸNJǍ ķǎƾĂĴĸNJnj ı.

x ƸǐNjȽķĸĶ ķĶ ĸĶĸNjƼǁǐLjĴ ĸNJ ķǎƾĂĴ džĴDž ĂĶĸNjƾķĸĶ ĸĴ ĸĶĸNjƼǁǐLjĴ ›NJǍ džĴLJǔ›ĸNJ-

(1 ǀĴDŽĂǓnj)
LjĸĴDž ›ĶNjDžķķǓĸĶNjNJ Ĵ›Ǔ ĸNJ ĂDžķǓ Ĵ›Ǔ ĸǃLj Ķ›DžĹƼLjĶDžĴ ĸNJǍ ķǎƾĂĴĸNJnj.
Ƨ›ĴLjĸƾķĶDžnj ›NJǍ DŽĴ ĵȽLjNJǍLj NJ›NJDžĴĵƾ›NJĸĶ LJNJǁDždžƾ ĂƽDŽNJĵNJ, Ǔ›ǐnj ›.ǎ.
x ƧĹĴDžNjƽķĸĶ ĸDžnj ›NjNJĶljNJǎƽnj Ĵ›Ǔ ĸNJ ķǎƾĂĴ džĴDž ķǍLjĴNjĂNJLJNJǁƾķĸĶ ĸNJ ljĴLjƼ, ǕķĸĶ
x ƶNJ›NJDŽĶĸNJǔĂĶ ƽLjĴ džNJĂƼĸDž ķ›ƼǁǁNJ ķĸǃLj ›ĶNjȽĂĶĸNjNJ ĸNJǍ ķǎƾĂĴĸNJnj džĴDž ķĸǃ ķǍ-
ķǎǃĂĴĸȽǂĶDž ĸĶĸNjƼǁǐLjNJ džĴDž Ǎ›NJLJNJǁȽķĸĶ ĸǃLj ›LJĶǍNjƼ ĸNJǍ ĸĶĸNjĴǁǕLjNJǍ.
LjƽǎĶDžĴ ĂĶĸNjƼĂĶ ĸNJ ĂƾdžNJnj ĸNJǍ.

32 x ƭǓǀNJǍĂĶ ĸNJ ķǎƾĂĴ ķĶ ĂDždžNjƼ ķǎĶĵǓLj ĶǍDŽǔǁNjĴĂĂĴ ĸĂƾĂĴĸĴ, ĸĴ ĶLjǕLjNJǍĂĶ ķĶ

Ǻ›Ȫ ijȡ ȖțȖȝȔȡ "dzȜĴȢįIJș-dzȜȚıIJș Ĭǰ ȂȤȜıȔȡȤ", ȆǽǼǻ, 2001.
ĶǍDŽĶȽĴ džĴDž ĂĶĸNjƼĂĶ ĸNJ ĂƾdžNJnj ĸǃnj.
ƩǁdžǍNjǓĸǃĸĴ, ĴLJƾDŽĶDžĴ, NJNjDŽǓĸǃĸĴ ĶLjǓnj Ķ›DžǎĶDžNjƾĂĴĸNJnj
x ƯĶĸNjƼĂĶ ĸNJ ĂƾdžNJnj Ĵ›Ǔ džƼ›NJDžĴ ›NjNJĶljNJǎƾ, džĴDž ›NJLJLJĴ›LJĴķDžƼǂNJǍĂĶ Ķ›Ƚ 8 (Ĵ-
ƠLjĴ Ķ›DžǎĶȽNjǃĂĴ DŽĶǐNjĶȽĸĴDž ƽǁdžǍNjNJ, ǓĸĴLj NJDž ›NjNJdžĶȽĂĶLjĶnj NJĵǃǁNJǔLj ĂĶ LJNJǁDždžƾ ĴLjĴǁdžĴDžǓ-
NjDžDŽĂǓnj ›NjNJĶljNJǎǕLj).
ĸǃĸĴ ķĶ ƽLjĴ ǀƽǀĴDžNJ ķǍÛƽNjĴķĂĴ. ƫ ĶǁdžǍNjǓĸǃĸĴ ĵǃLJĴĵƾ ĸNJǍ Ķ›DžǎĶDžNjƾĂĴĸNJnj ĶljĴNjĸƼĸĴDž Ĵ›Ǔ
ĸǃ LJNJǁDždžƾ ĂNJNjĹƾ ĸNJǍ džĴDž ķǍǁdžĶdžNjDžĂƽLjĴ ĴĹNJNjƼ ĸǃ ķǎƽķǃ ķǔĂĹǐLjĴ ĂĶ džĴDŽNJNjDžķĂƽLjNJǍnj džĴLjǓLjĶnj,
ĂĶĸĴljǔ ĸǐLj ›NjNJdžĶDžĂƽLjǐLj džĴDž ĸNJǍ ķǍÛĶNjƼķĂĴĸNJnj.
Ȇț ıȢȧijȓIJıțȣ ıȔȟįț ȠıȜȑȚįȢıȣ: "give explanations" (İȬIJijı ıȠȓȗșIJș)˙ İıȟ ȝȒıț
ƧLjĸȽDŽĶĸĴ, ǃ ĴLJƾDŽĶDžĴ ĸNJǍ Ķ›DžǎĶDžNjƾĂĴĸNJnj ĶljĴNjĸƼĸĴDž Ĵ›Ǔ ĸNJ ›ĶNjDžĶǎǓĂĶLjǓ ĸNJǍ, džĴDž ķǍ- "prove" (į›ȡİıȔȠijı). ȂȒıț: "method for estimating" (›ȢȡIJȒȗȗțIJș), İıȟ ȝȒıț "calcula-
ǁdžĶdžNjDžĂƽLjĴ ĴĹNJNjƼ ĸǃ (LjNJǃĂĴĸDždžƾ) ķǎƽķǃ ›NjNJdžĶDžĂƽLjǐLj džĴDž ķǍÛĶNjƼķĂĴĸNJnj ĂĶ ĸǃLj ›NjƼǁĂĴ- te" (Ȥ›ȡȝȡȗȔIJijı). ǻįȚȞȡȝȡȗȡȫȟijįț į›įȟijȓIJıțȣ ›ȡȤ Țį İȔȟȡȤȟ ȡ›ȡțįİȓ›ȡijı ȝȡȗțȜȓ
ĸDždžǓĸǃĸĴ. ƧLj NJDž ›NjNJdžĶȽĂĶLjĶnj džĴDž ĸNJ ķǍÛƽNjĴķĂĴ ĴLjĸĴ›NJdžNjȽLjNJLjĸĴDž ķĸǃLj ›NjĴǁĂĴĸDždžǓĸǃĸĴ,
ȞȒȚȡİȡ ›ȢȡIJȒȗȗțIJșȣ Ȝț Ȫȥț ȞįȚșȞįijțȜȓ ȞȒȚȡİȡ. Ȋį ȞįȚșȞįijțȜȑ ›ȡȤ ȥȢșIJțȞȡ›ȡț-
ĸǓĸĶ ĸDžnj DŽĶǐNjNJǔĂĶ ĴLJǃDŽĶȽnj džNjȽķĶDžnj - ›NjNJĸƼķĶDžnj. Ʃ›NJĂƽLjǐnj ĶǁdžǍNjǓĸǃĸĴ džĴDž ĴLJƾDŽĶDžĴ ķĶ ƽLjĴ
Ķ›DžǎĶȽNjǃĂĴ ĶȽLjĴDž ĵǔNJ ƽLjLjNJDžĶnj ĵDžĴĹNJNjĶĸDždžƽnj, ›NJǍ ĵĶLj ›Njƽ›ĶDž ķǍǁǎƽNJLjĸĴDž. ȡȫȟijįț IJijșȟ ȑIJȜșIJș ıȔȟįț Ĵijȧȥȑ. ǿ ȑIJȜșIJș įĴȡȢȑ ›ıȢțIJIJȪijıȢȡ Ȓȝıȗȥȡ IJijȡțȥıțȬ-
ƳƼLjĸǐnj, ǁDžĴ LjĴ DŽĶǐNjǃDŽĶȽ ƽLjĴ Ķ›DžǎĶȽNjǃĂĴ (ƾ ƽLjĴnj ķǍLJLJNJǁDžķĂǓnj) LJNJǁDždžǕnj NJNjDŽǓ(nj) İȡȤȣ ȝȡȗțȜȓȣ Ȝįț Ȓȝıȗȥȡ ›ȢįȜijțȜȓȣ įȟijȔȝșȦșȣ Ȝįț ijıȥȟțȜȬȟ țȜįȟȡijȓijȧȟ.
›Njƽ›ĶDž LjĴ ĶȽLjĴDž ķǍǁǎNjǓLjǐnj ƽǁdžǍNjNJ(nj) džĴDž NJDž ›NjNJdžĶȽĂĶLjĶnj ĸNJǍ ĴLJǃDŽĶȽnj. ƵĸǃLj ĸǍ›Dždžƾ LJNJǁDždžƾ ǼșȞțȡȤȢȗıȔijįț ș į›ȡȢȔį: ĬțįijȔ ›ıȢțȒȥıijįț IJı ȞįȚșȞįijțȜȪ İțįȗȧȟțIJȞȪ, ›ȡȤ įȠțȡȝȡ-
ĂĴnj ĶLjĵDžĴĹƽNjĶDž džǍNjȽǐnj ǃ ĶǁdžǍNjǓĸǃĸĴ, ĶLjǕ ķĸDžnj ĶĹĴNjĂNJǁƽnj ĸǃnj LJNJǁDždžƾnj Ĵ›NJdžLJĶDžķĸDždžƼ ǃ NJNj-
ȗıȔ Ȝįț ȜįijįijȑIJIJıț ijțȣ ȥȬȢıȣ ȧȣ ›Ȣȡȣ ijșȟ "ȞįȚșȞįijțȜȓ ı›ȑȢȜıțį" ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ ijȡȤȣ;
DŽǓĸǃĸĴ. Ʋ ķǍLJLJNJǁDžķĂǓnj ›NJǍ ĵȽLjĶDž NJNjDŽǓ ķǍÛƽNjĴķĂĴ LJƽǁĶĸĴDž (džĴDž) Ĵ›ǓĵĶDžljǃ.
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 139
™ ǺȟijįȢȜijțȜȓ
ƳNjNJķĶǁǁȽķĸĶ ĸNJ ĶĂǀĴĵǓLj ĸǃnj ƧLjĸĴNjdžĸDždžƾnj, ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžǕLjĸĴnj ĸǃ džLJȽĂĴdžĴ ĸNJǍ
ǎƼNjĸǃ. ¨ĶȽljĸĶ ĸǃ ĵNJǍLJĶDžƼ ›NJǍ džƼLjĴĸĶ džĴDž ĶljǃǁĶȽķĸĶ ›Ǖnj džƼLjĴĸĶ ĸǃLj ›NjNJķĶǁǁDžķƾ
ķĴnj. (Ư›NJNjĶȽĸĶ LjĴ ķǎĶĵDžƼķĶĸĶ ›ƼLjǐ Ĵ›Ǔ ĸNJ ǎƼNjĸǃ, ĴLj ĴǍĸǓ ǀNJǃDŽƼ ĸNJǍnj Ǎ›NJLJNJǁDž-
ķĂNJǔnj ķĴnj).
ǻȚĮȖȦȞȚıȝȩȢ PISA 2000 33
ȇȝȓȢș ȖįȚȞȡȝȡȗȔį ›įȔȢȟȡȤȟ ȡț į›įȟijȓIJıțȣ, Ȫ›ȡȤ İȔȟıijįț ›ȢȡIJȒȗȗțIJș: 12-18
ıȜįij. ijıijȢ. ȥțȝțȪȞıijȢį, Ȟı ȞıȚȪİȡȤȣ: IJȥıİțįIJȞȪ ijıijȢįȗȬȟȡȤ ȓ ȜȫȜȝȡȤ ȓ ȑȝȝȧȟ ȗı-
ȧȞıijȢțȜȬȟ IJȥșȞȑijȧȟ ȓ Ȟı ȑȝȝș IJȧIJijȓ ȞȒȚȡİȡ. ȇȢȡĴįȟȬȣ, ıİȬ ıȟİțįĴȒȢıț ȞȪȟȡ ș
ȞȒȚȡİȡȣ Ȝįț Ȫȥț ijȡ į›ȡijȒȝıIJȞį, ȗț' įȤijȪ Ȝįț ijȡ į›ȡİıȜijȪ ıȫȢȡȣ ijȧȟ į›įȟijȓIJıȧȟ
ıȔȟįț 6.000.000 Km2. ȇȡIJȡIJijȪ ›ȝȓȢȡȤȣ ȖįȚȞȡȝȡȗȔįȣ İțıȚȟȬȣ: 20%, ȞıȢțȜȓȣ 40%.
33
Ȋį ›įȢįİıȔȗȞįijį ›ıȢțȒȥȡȟijįț IJijȡ ȖțȖȝȔȡ "Sample Tasks from the PISA 2000 Assessment,
READING, MATHEMATICAL AND SCIENTIFIC LITERACY", OECD, 2001. ȇıȢțȒȥıț ȚȒȞį-
ijį ›ȡȤ ijȒȚșȜįȟ IJijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ ijȡȤ 2000.
140 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
™ ȊȢȔȗȧȟį
ƭǍdžLJǕķĸĶ ĸǃ ĹDžǁNJǔNjĴ Ĵ›Ǔ ĸDžnj ›ĴNjĴdžƼĸǐ ›NJǍ ĴLjĸDžķĸNJDžǎĶȽ ķĸǃLj ›ĶNjDžǁNjĴĹƾ:
ƶNJ ĸNjȽǁǐLjNJ PQR ĶȽLjĴDž NJNjDŽNJǁǕLjDžNJ ĂĶ NJNjDŽƾ ǁǐLjȽĴ ĸǃLj R. ƶNJ ĸĂƾĂĴ RQ ĶȽLjĴDž ĂDždžNjǓ-
ĸĶNjNJ Ĵ›Ǔ ĸNJ ĸĂƾĂĴ PR. Ư ĶȽLjĴDž ĸNJ ĂƽķNJ ĸNJǍ ĂƾĂĴĸNJnj PQ džĴDž ư ĶȽLjĴDž ĸNJ ĂƽķNJ ĸNJǍ
ĸĂƾĂĴĸNJnj QR. ƶNJ S ĶȽLjĴDž ĶķǐĸĶNjDždžǓ ķǃĂĶȽNJ ĸNJǍ ĸNjDžǁǕLjNJǍ. ƶNJ ĸĂƾĂĴ Ưư ĶȽLjĴDž
ĂĴdžNjǔĸĶNjNJ Ĵ›Ǔ ĸNJ ĸNJ ĸĂƾĂĴ MS.
Ǻ ǻ Ĭ
Ǽ ǽ
ǻȚĮȖȦȞȚıȝȩȢ PISA 2000
Ȋȡ ›ȡIJȡIJijȪ ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ ›ȡȤ į›ȑȟijșIJįȟ IJȧIJijȑ (İțıȚȟȬȣ) ıȔȟįț 64%
ȉijį IJȥȓȞįijį, Ǻ, ǻ, Ǽ ș ȗȧȟȔį R Ȝįț IJijȡ Ĭ ș Q "ĴįȔȟıijįț" ȟį ıȔȟįț ȡȢȚȒȣ. Ȋȡ
İıȥȪȞįIJijı Ȟı ijșȟ "Ȝȡțȟȓ ȝȡȗțȜȓ", ȗțįijȔ įȝȝțȬȣ İıȟ Țį ȔIJȥȤı ș Ȥ›ȪȚıIJș.
ǽ›ȔIJșȣ ȡț ıȜijțȞȓIJıțȣ ȗțį ijȡ įȟ ijȡ ȃ ȓ ijȡ Ȅ ıȔȟįț ȞȒIJį ijȞșȞȑijȧȟ ȓ įȟ ijȡ Ȓȟį
ijȞȓȞį ıȔȟįț ›țȡ Ȟıȗȑȝȡ į›Ȫ ȑȝȝȡ ›ȢȒ›ıț ȟį ȗȔȟȡȤȟ "Ȟı ijȡ Ȟȑijț" ȓ ȞıijȢȬȟijįȣ Ȟı ijȡ
ȥȑȢįȜį. Ȋį IJijȡțȥıȔį ›ȡȤ İȔȟȡȟijįț ıȔȟįț ›ıȢțIJIJȪijıȢį į›Ȫ ijį į›įțijȡȫȞıȟį, ȪIJȡ ȗțį
ijȡ "ȞįȚșȞįijțȜȪ" ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ ijȧȟ ıȢȧijȓIJıȧȟ ıȔȟįț ijȡ ȥįȞșȝȪijıȢȡ İȤȟįijȪ. ȃș
ȠıȥȟȑȞı Ȫijț į›ıȤȚȫȟıijįț IJı ȞįȚșijȒȣ Ǻǰ ȂȤȜıȔȡȤ...
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 141 142 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ȁįijȑ ijș ȞıijȑȖįIJș į›Ȫ ijȡȟ "ȜȪIJȞȡ ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ" IJijȡȟ "›ȢįȗȞįijțȜȪ ȜȪ-
™ ĮȧijțIJȞȪȣ ȇȑȢȜȡȤ
IJȞȡ", ȡț ȟȪȞȡț ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ İı İȔȟȡȤȟ ›ȑȟijį ȝıțijȡȤȢȗțȜȓ Ȝįț ıȫȥȢșIJijș ȝȫIJș!

Ȋȡ ›ȢȪȖȝșȞį ıȔȟįț ijȪIJȡ IJȫȟȚıijȡ, ›ȡȤ İıȟ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį "ȞįȚșȞįijțȜȡ›ȡțșȚıȔ".

ȁįȝȫijıȢș ȝȫIJș į›Ȫ ȡ›ȡțȡȟİȓ›ȡijı ı›țIJijȓȞȡȟį, ›ȡȤ Țį ijȡ ȞıȝıijȓIJıț IJijȡ ȗȢįĴıȔȡ
ijȡȤ, Țį Ȟ›ȡȢȡȫIJı ȟį İȬIJıț Ȓȟįȣ ȒȞ›ıțȢȡȣ ijıȥȟȔijșȣ ›įȢįijșȢȬȟijįȣ ijȡ ȥȬȢȡ. ȇȢȡ-
IJȒȠijı! ȉijșȟ ıȜĴȬȟșIJș ȝȒıț "ȞțȜȢȪ" ›ȑȢȜȡ. ȇȪIJȡ ȞțȜȢȪ; Ǻȟ ıȔȟįț ›ȡȝȫ ȞțȜȢȪ, ›Ȣį-
ƶNJ ¨ǃĂNJĸDždžǓ ƵǍĂǀNJǔLJDžNJ Ĵ›NJĹƼķDžķĶ LjĴ ĶǁdžĴĸĴķĸƾķĶDž ķĸƾLJNJ ĹǐĸDžķĂNJǔ ķĶ ƽLjĴ ĂDž-
ȜijțȜȑ İıȟ Ȓȥıț ȟȪșȞį ›ȡȤ Țį ijȡ›ȡȚıijșȚıȔ ȡ IJijȫȝȡȣ. ȉșȞįIJȔį Ȓȥıț ș įțIJȚșijțȜȓ. Ȅį
džNjǓ ĸNjDžǁǐLjDždžǓ ›ƼNjdžNJ, ƽĸķDž ǕķĸĶ LjĴ ĹǐĸȽǂĶDž ǓLJNJ ĸNJ ›ƼNjdžNJ. ƳNJǔ ›Njƽ›ĶDž LjĴ ĸNJ›NJ-
DŽĶĸǃDŽĶȽ; ijȡ›ȡȚıijșȚıȔ IJı IJșȞıȔȡ ›ȡȤ ȟį ijįțȢțȑȘıț Ȟı ijȡ ›ıȢțȖȑȝȝȡȟ. ǼȒȟijȢį Ȓȥıț; ȇįȗȜȑȜțį;
ĮȤȝȝȑİțȡ ǺȠțȡȝȪȗșIJșȣ PISA 200334 ǽȔȟįț IJįĴȒȣ Ȫijț ıȔȟįț įȟıĴȑȢȞȡIJijș ș Ȫ›ȡțį ȗıȟțȜȓ ȞįȚșȞįijțȜȓ ȝȫIJș. Ǻ›ȝȑ, ijȡ
›ȢȪȖȝșȞį, Ȫ›ȧȣ İțįijȤ›Ȭȟıijįț, İıȟ ıȔȟįț ȞįȚșȞįijțȜȪ! ȃȡțȑȘıț Ȟı ȞįȚșȞįijțȜȪ.
ȉȌȆȂȀǺ ĮȤȝȝįİȔȡȤ ȈISA
ƫ "ĂĴDŽǃĂĴĸDždžNJ›NJȽǃķǃ" ĸNJǍ ›NjNJǀLJƾĂĴĸNJnj ›ĶNjDžLJĴĂǀƼLjĶDž ĸĴ Ķljƾnj ķĸƼĵDžĴ:
™ Ǻ›ȪIJijįIJș
ƶNJ ›ƼNjdžNJ ›ĴNjDžķĸƼLjĶĸĴDž ĂĶ ƽLjĴ ĸNjȽǁǐLjNJ, NJ ĹǐĸDžķĂǓnj ĂĶ ƽLjĴLj džǔdžLJNJ, ĸNJǍ NJ›NJȽNJǍ ĸNJ
džƽLjĸNjNJ ĶȽLjĴDž NJ ķĸƾLJNJnj ĹǐĸDžķĂNJǔ.

ƶNJ ›NjǓǀLJǃĂĴ ĴLjƼǁĶĸĴDž ›LJƽNJLj ķĸNJ LjĴ ĶLjĸNJ›ȽķNJǍĂĶ ĸNJ džƽLjĸNjNJ ĸNJǍ džǔdžLJNJǍ, ›NJǍ ›Ķ-
NjDždžLJĶȽĶDž (ĸNJǍLJƼǎDžķĸNJLj) NJLJǓdžLJǃNjNJ ĸNJ ĸNjȽǁǐLjNJ.

ƯȽĴ ĹĴDžLjNJĂĶLjDždžƼ ›NjNJĹĴLjƾnj LJǔķǃ DŽĴ ƾĸĴLj ǃ ĸNJ›NJDŽƽĸǃķǃ ĸNJǍ ķĸƾLJNJǍ ķĸNJ ›ĶNjȽdžĶ-
LjĸNjNJ ĸNJǍ ĸNjDžǁǕLjNJǍ (ķǃĂĶȽNJ ĸNJĂƾnj ĂĶķNJdžĴDŽƽĸǐLj), ›NJǍ DžķƼ›ĶǎĶDž Ĵ›Ǔ ĸDžnj džNJNjǍĹƽnj
ĸNJǍ, NJ›ǓĸĶ, ĴLj ĹǐĸȽǂĶDž ĸǃLj ĂȽĴ džNJNjǍĹƾ, ĸǓĸĶ, ķȽǁNJǍNjĴ, ĹǐĸȽǂĶDž ǓLJǃ ĸǃLj Ķ›DžĹƼLjĶDžĴ ƫ ƯĴNjȽĴ džĴĸNJDždžĶȽ ĵǔNJ ǎDžLJDžǓĂĶĸNjĴ Ĵ›Ǔ ĸNJ ķǎNJLJĶȽNJ, Ʋ ƯƼNjĸDžLj ›ƽLjĸĶ. ƳǓķNJ ĂĴdžNjǍƼ
ĸNJǍ ›ƼNjdžNJǍ. džĴĸNJDždžNJǔLj ĂĶĸĴljǔ ĸNJǍnj ǃ ƯĴNjȽĴ džĴDž NJ ƯƼNjĸDžLj;
ĮȤȝȝȑİțȡ ǺȠțȡȝȪȗșIJșȣ PISA 2003

ǺȇǺȄȊǿȉǿ:

ǿ ȃįȢȔį ȜįijȡțȜıȔ IJı IJș-

ȞıȔȡ ȜȫȜȝȡȤ įȜijȔȟįȣ 2 Km į›Ȫ
IJȡȓȖȦȞȠ ȠȟȣȖȫȞȚȠ
IJȡȓȖȦȞȠ ȠȡșȠȖȫȞȚȠ
IJȡȓȖȦȞȠ ĮȝȕȜȣȖȫȞȚȠ ijȡ IJȥȡȝıȔȡ Ȝįț ȡ ȃȑȢijțȟ IJı IJı
IJșȞıȔȡ ȜȫȜȝȡȤ įȜijȔȟįȣ 5 Km
ȃıijįĴȒȢȡȟijįȣ, ȪȞȧȣ ijș ȞįȚșȞįijțȜȓ ȝȫIJș IJijȡȟ "›ȢįȗȞįijțȜȪ ȜȪIJȞȡ", ›įȢįijș- 2 Km
į›Ȫ ijȡ IJȥȡȝıȔȡ 2 2
ȂĮȡȓĮ ȂȐȡIJȚȞ
ȢȡȫȞı ijį ıȠȓȣ: 3
ȃıijįȠȫ ijȡȤȣ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį ȂȐȡIJȚȞ ȈȤȠȜİȓȠ 3
7
ƫ LJǔķǃ ĶȽLjĴDž Ĵ›NJĵĶdžĸƾ ǁDžĴ NJljǍǁǕLjDžNJ ĸNjȽǁǐLjNJ. ƧLj, ǓĂǐnj, ĸNJ ĸNjȽǁǐLjNJ ĶȽLjĴDž NJNjDŽNJ- ȜįijȡțȜȡȫȟ IJı į›ȪIJijįIJș į›Ȫ 3 5 Km
ǁǕLjDžNJ ƾ ĴĂǀLJǍǁǕLjDžNJ, ĵĶLj ĶȽLjĴDž Ĵ›NJĵĶdžĸƾ, ǁDžĴĸȽ, Ĵ›LJNJǔķĸĴĸĴ, ... DŽĴ ›Njƽ›ĶDž LjĴ ĸNJ-
(IJijșȟ Ȕİțį șȞțıȤȚıȔį Ȟı įȢȥȓ
›NJDŽĶĸǃDŽĶȽ ķĸNJ ĵNjǓĂNJ ƾ ķĶ ǁĶDžĸNJLjDždžƼ NJDždžǓ›ĶĵĴ (!), džĴDž ķȽǁNJǍNjĴ ĶdžĸǓnj ›ƼNjdžNJǍ!
ijȡ IJȥȡȝıȔȡ) Ȓȧȣ 7 ȥțȝțȪȞıijȢį
(įȟijțİțįȞıijȢțȜȑ IJșȞıȔį ȧȣ
34
Ȋį ›įȢįİıȔȗȞįijį ›ıȢțȒȥȡȟijįț IJijȡ ȖțȖȝȔȡ "The PISA 2003, Assessment Framework",ıȜİ.
›Ȣȡȣ ijȡ IJȥȡȝıȔȡ).
ȆȆȉǺ, 2004.
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 143
™ ȇįțȥȟȔİț ȗțį ›įȟșȗȫȢțį...
ƵĶ ƽLjĴ ›ĴLjǃǁǔNjDž, ƽLjĴ ›ĴDžǎLjȽĵDž ›ĴȽǂĶĸĴDž ǐnj Ķljƾnj: ƲDž ›ĴȽdžĸĶnj ›ĶĸƼLjĶ LjNJĂȽķĂĴĸĴ
ķĶ ƽLjĴ ĸNjĴ›ƽǂDž ķdžĴdžDžƽNjĴ. ƧLj ƽLjĴ LjǓĂDžķĂĴ ĴǁǁȽljĶDž ķĶ ĂȽĴ ǁNjĴĂĂƾ, NJ ›ĴȽdžĸǃnj ǎƼLjĶDž.
ƧLj ›ƽķĶDž ĶdžĸǓnj ĸNjĴ›ĶǂDžNJǔ Ķ›ĴLjĴLJĴĂǀƼLjĶĸĴDž ǃ NjȽǏǃ. ƧLj ĸNJ LjǓĂDžķĂĴ ķĸĴDŽĶȽ ĂƽķĴ
ķĶ ƽLjĴ ĸĶĸNjƼǁǐLjNJ, NJ ›ĴȽdžĸǃnj džĶNjĵȽǂĶDž. ƳNJDžĴ ǃ ›DžDŽĴLjǓĸǃĸĴ LjĴ džĶNjĵȽķĶDž džĴLjĶȽnj ĸNJ
›ĴDžǎLjȽĵDž;
ĮȤȝȝȑİțȡ ǺȠțȡȝȪȗșIJșȣ PISA 2003
ȉȌȆȂȀǺ PISA:
«ƧNjǎDždžƼ NJDž ĂĴDŽǃĸƽnj ĴLjĸĶLJƾĹDŽǃdžĴLj ǓĸDž ǃ ›DžDŽĴLjǓĸǃĸĴ LjĴ džĶNjĵȽķĶDžnj ĶljĴNjĸƼĸĴDž Ĵ›Ǔ
ĸǃ ķǎƽķǃ ĸǐLj ĂĶǁĶDŽǕLj ĸǐLj ĸĶĸNjĴǁǕLjǐLj ĸǃnj ķdžĴdžDžƽNjĴnj džĴDž ĸǐLj LjNJĂDžķĂƼĸǐLj.
ƯĶĸĴķǎǃĂƼĸDžķĴLj ĸNJ ›NjǓǀLJǃĂĴ ķĶ "ĂĴDŽǃĂĴĸDždžǓ", ĂĶLJĶĸǕLjĸĴnj ĸǃ ķǎƽķǃ ĂĶĸĴljǔ Ķ-
LjǓnj ĸĶĸNjĴǁǕLjNJǍ (ĸǃnj ķdžĴdžDžƽNjĴnj) džĴDž ĶLjǓnj džǔdžLJNJǍ (ĸNJǍ LjNJĂȽķĂĴĸNJnj).
Ƨ›NJĹƼķDžķĴLj LjĴ džĴĸĴķdžĶǍƼķNJǍLj džĴDž ĴLjĸDžĂĶĸǐ›ȽķNJǍLj ƽLjĴ Ĵ›LJNJǔķĸĶNjNJ, ǎNjǃķDžĂNJ-
›NJDžǕLjĸĴnj ĸǃLj ĶǍNjĶĸDždžƾ ĵDžĴĵDždžĴķȽĴ: "ƧLj ĵĶLj ÛNJNjĶȽnj LjĴ LJǔķĶDžnj ĸNJ ›NjǓǀLJǃĂĴ, LJǔķĶ
ƽLjĴ ›NJǍ ÛNJNjĶȽnj". ƳƾNjĴLj ĸĶĸNjƼǁǐLjNJ ›LJĶǍNjƼnj 10 cm džĴDž džǔdžLJNJ ĴdžĸȽLjĴnj 3 cm.
Ʒ›NJLJǓǁDžķĴLj ǓĸDž ǁDžĴ LjĴ džĶNjĵȽķĶDžnj, ›Njƽ›ĶDž ĸNJ džƽLjĸNjNJ ĸNJǍ džǔdžLJNJǍ LjĴ ǀNjȽķdžĶĸĴDž ķĸNJ
ǁdžNjDž ĸĶĸNjƼǁǐLjNJ ›LJĶǍNjƼnj 4 cm, ķĸNJ džƽLjĸNjNJ ĸNJǍ ĴNjǎDždžNJǔ.
144 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ƫ ›DžDŽĴLjǓĸǃĸĴ LjĴ džĶNjĵȽķĶDžnj ĵȽLjĶĸĴDž Ĵ›Ǔ ĸNJ ›ǃLJȽdžNJ ĸǐLj ĶĂǀĴĵǕLj ĸǐLj ĵǔNJ ĸĶĸNjĴ-
2
4 16
ǁǕLjǐLj, ĶȽLjĴDž ĵǃLJĴĵƾ: ƴ = 2
= 16% .
=
10 100
Ƶĸǃ ķǍLjƽǎĶDžĴ ĶljƽĸĴķĴLj LjNJĂȽķĂĴĸĴ ĵDžĴĹNJNjĶĸDždžǕLj ĂĶǁĶDŽǕLj džĴDž ǁĶLjȽdžĶǍķĴLj ĸNJ
›NjǓǀLJǃĂĴ. ƭĴĸĴķdžĶǔĴķĴLj ĂNJLjĸƽLJĴ (ķǎĶĵȽĴķĴLj ķdžĴdžDžƽNjĶnj ķĶ ĸNjĴ›ƽǂDžĴ) džĴDž ĵNJdžȽ-
ĂĴķĴLj ›ĶDžNjĴĂĴĸDždžƼ ĸĴ Ĵ›NJĸĶLJƽķĂĴĸĴ.
ƵǃĂĶDžǕķĸĶ ǓĸDž ǁDžĴ ĸǃLj Ķ›ȽLJǍķǃ ĴǍĸNJǔ ĸNJǍ ›NjNJǀLJƾĂĴĸNJnj ĂȽĴ ĸƼljǃ ĵNJǔLJĶǍĶ ķĶ NJĂƼ-
ĵĶnj ǁDžĴ ĸNjĶDžnj ǃĂƽNjĶnj!».
Ȇț ȞįȚșijȒȣ (15 ıijȬȟ), İȔȥȧȣ ȟį ȒȥȡȤȟ İțİįȥijıȔ ›țȚįȟȪijșijıȣ ›ȢȒ›ıț ȟį ȜȑȟȡȤȟ
ȞȪȟȡț ijȡȤȣ Ȝȑ›ȡțıȣ ›įȢįİȡȥȒȣ: ȁȑȚı IJșȞıȔȡ ijȡȤ ijȢį›ıȘțȡȫ Ȓȥıț ijșȟ Ȕİțį ›țȚįȟȪ-
ijșijį ȟį İıȥijıȔ ijȡ ȜȒȟijȢȡ ijȡȤ ȜȫȜȝȡȤ (Ȟı ȑȝȝį ȝȪȗțį: Ȓȥıț IJșȞįIJȔį ijȡ ›Ȭȣ ȢȔȥȟȡȤȞı
ijȡ ȟȪȞțIJȞį; Ȋȡ "IJȖȡȤȢȔȘȡȤȞı" ›ȑȟȧ į›Ȫ ijȡ ȜȒȟijȢȡ ijȡȤ ijȢį›ıȘțȡȫ ȓ ijȡ ›ıijȑȞı IJı
ȞȔį ȗȧȟȔį IJijș ijȫȥș;). ǺȜȪȞį Țį Ȓ›Ȣı›ı ȟį ȗȟȧȢȔȘȡȤȟ ȓ ȟį İțįțIJȚįȟȚȡȫȟ Ȫijț ș ›ț-
ȚįȟȪijșijį ȟį ȜıȢİȔIJȡȤȞı İȔȟıijįț ȧȣ ›șȝȔȜȡ ıȞȖįİȬȟ, ıĴȪIJȡȟ ›ȢȪȜıțijįț ȗțį Ȟș
į›įȢțȚȞȓIJțȞį ıȟİıȥȪȞıȟį.
Ȋį ›įȢį›ȑȟȧ ȜįȚȬȣ Ȝįț ș IJȤȟȡȝțȜȓ İȤIJȜȡȝȔį ijșȣ ı›ıȠıȢȗįIJȔįȣ Țį ȡİșȗȓIJıț
IJı įİȢȑȟıțį, į›ȡȚįȢȢȫȟȡȟijįȣ ›ȡȝȝȡȫȣ ȞįȚșijȒȣ, ›ȡȤ ıȫȜȡȝį Țį "ȜįijįȚȒIJȡȤȟ ijį
Ȫ›ȝį". Ǻȟ Ȝȑ›ȡȤ ș İțįİțȜįIJȔį ijıȝȞįijȧȚıȔ Ȝįț ȥȢıțȑȘıijįț ș ›įȢȒȞȖįIJș ijȡȤ İțİȑ-
IJȜȡȟijį, Ȥ›ȑȢȥıț ȡ ȜȔȟİȤȟȡȣ įȟijȔ ȟį ȖȗıȔ ș İțįİțȜįIJȔį į›Ȫ ijȡ įİțȒȠȡİȡ, ȟį Ȟıȗı-
ȚȤȟȚıȔ IJijį Ȟȑijțį ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ ș į›ȪIJijįIJș ›ȡȤ ijȡȤȣ ȥȧȢȔȘıț į›Ȫ ijșȟ įȤȚıȟijȔį ijȡȤ
ȜįȚșȗșijȓ Ȝįț ȟį įțIJȚįȟȚȡȫȟ (Ȝįț ȡț ›ȢȪȚȤȞȡț ȞįȚșijȒȣ) įȟįIJĴįȝıȔȣ, įĴȡȫ įİȤȟį-
ijȡȫȟ ȞȪȟȡț ijȡȤȣ ȟį ›ȢȡȥȧȢȓIJȡȤȟ ijșȟ ı›ȔȝȤIJș...
Ȏȣ ıȤȜįțȢȔį ›ȢȡȖȝșȞįijțIJȞȡȫ, įȟįȘȓijșIJșȣ, Țį Ȟ›ȡȢȡȫIJįȞı ȟį ijȡ İıȥijȡȫȞı. Ƕȥț
ȪȞȧȣ ȧȣ ȚȒȞį İțįȗȧȟțIJȞȡȫ ȓ ȧȣ ȜȢțijȓȢțȡ įȠțȡȝȪȗșIJșȣ ijșȣ į›ȪİȡIJșȣ ijȧȟ ȞįȚșijȬȟ.
ȇįȔȢȟȡȤȞı, ȝȡț›Ȫȟ ijȡ ›įȢį›ȑȟȧ ›ȢȪȖȝșȞį Ȝįț ijȡ ›ȢȡıȜijıȔȟȡȤȞı, ȚȒijȡȟijįȣ ijį
›įȢįȜȑijȧ ıȢȧijȓȞįijį, ȞıijįijȢȒ›ȡȟijȑȣ ijȡ IJı ȞȔį ›ıȢțȓȗșIJș IJijȡ ȥȬȢȡ ijșȣ ĬıȧȞı-
ijȢȔįȣ Ȝįț ijȧȟ ȇțȚįȟȡijȓijȧȟ:
Ĵ) ƭƼĸǐ Ĵ›Ǔ ›NJDžĶnj ķǍLjDŽƾdžĶnj ĸNJ ›ĴDžǎLjȽĵDž ĶȽLjĴDž ĸȽĂDžNJ;
ǀ) ƳNJDžĴ ǃ ›DžDŽĴLjǓĸǃĸĴ ĸNJ LjǓĂDžķĂĴ LjĴ ›NjNJĶljƽǎĶDž Ĵ›Ǔ ĸNJ ĸNjĴ›ƽǂDž ĵȽǎǐnj LjĴ ›ƽķĶDž,
ķĶ ƽLjĴ "ĵȽdžĴDžNJ" ›ĴDžǎLjȽĵDž;
ǺȇǺȄȊǿȉǿ:
į) ǽȔȟįț ijȔȞțȡ Ȫijįȟ ș ›țȚįȟȪijșijį ȟį ȜıȢİȔIJıț Ȝȑ›ȡțȡȣ ijȡ ›įțȥȟȔİț ıȔȟįț 1/2 , ȡ›Ȫ-
ijı, įȟ x ș ›ȝıȤȢȑ ijȡȤ ijıijȢįȗȬȟȡȤ ijșȣ IJȜįȜțȒȢįȣ Ȝįț y ș ›ȝıȤȢȑ ijȡȤ ıIJȧijıȢț-
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 145 146 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

Ȝȡȫ ijıijȢįȗȬȟȡȤ, Țį ıȔȟįț:

y2 1 x 2 ™ ȋ›ȡȝȡȗțIJȞȡȔ ijȢį›ıȘțȜȡȫ ȝȡȗįȢțįIJȞȡȫ
œ y x , Ȟı x > 0, y > 0.
x2 2 2 2
ȑȢį Țį ›ȢȒ›ıț ș įȜijȔȟį ijȡȤ ȟȡȞȔIJȞįijȡȣ ȟį ıȔȟįț:
2
x x
xy 2 x§ 2· 2 2
¨1  ¸ x,
2 2 2© 2 ¹ 4
2 2
İșȝįİȓ ȡ ȝȪȗȡȣ įȜijȔȟįȣ ȟȡȞȔIJȞįijȡȣ Ȝįț ›ȝıȤȢȑȣ ijıijȢįȗȬȟȡȤ ȟį ıȔȟįț: .
4
ȇ.ȥ. ȗțį ijıijȢȑȗȧȟȡ ›ȝıȤȢȑȣ 10 cm, ijȡ ȟȪȞțIJȞį Țį ›ȢȒ›ıț ȟį Ȓȥıț įȜijȔȟį: 1,46 cm. 1000 zed ĸNJ›NJDŽĶĸNJǔLjĸĴDž ķĶ ĸNjĴ›ĶǂDždžǓ LJNJǁĴNjDžĴķĂǓ. ƠǎNJǍĂĶ ĵǔNJ Ķ›DžLJNJǁƽnj: LjĴ
›ĴȽNjLjNJǍĂĶ 4% ĸǓdžNJ ƾ LjĴ ›ƼNjNJǍĂĶ ĴĂƽķǐnj 10 zed ĵǕNjNJ Ĵ›Ǔ ĸǃLj ĸNjƼ›ĶǂĴ džĴDž 3%
A ĶĸƾķDžNJ ĸǓdžNJ. ƳNJDžĴ Ķ›DžLJNJǁƾ ĶȽLjĴDž džĴLJǔĸĶNjǃ ĂĶĸƼ Ĵ›Ǔ ƽLjĴ ǎNjǓLjNJ; ƯĶĸƼ Ĵ›Ǔ ĵǔNJ
ǎNjǓLjDžĴ;
Ȗ) Ƕijįȟ ijȡ ȟȪȞțIJȞį ›ȒIJıț ȬIJijı ijȡ ȜȒ-
° ĮȤȝȝȑİțȡ ǺȠțȡȝȪȗșIJșȣ PISA 2003

ȟijȢȡ ijȡȤ ȜȫȜȝȡȤ ȟį į›Ȓȥıț ıȠȧijıȢț-

Ȝȑ ijșȣ ȗȢįȞȞȓȣ ǺǻĬ į›ȪIJijįIJș Ȟț- ǽȢȬijșIJș ȗțį İțıȤȜȢȔȟșIJș: Ȋį 10 zed ijȡȜȔȘȡȟijįț Ȝț įȤijȑ; ȃıijȑ ijȡ ›ȢȬijȡ ȥȢȪȟȡ ijį
ȜȢȪijıȢș ijșȣ įȜijȔȟįȣ ijȡȤ. į›ȡIJȫȢȡȤȞı ȓ ›įȢįȞȒȟȡȤȟ IJijȡ ȝȡȗįȢțįIJȞȪ;

dzIJijȧ Ȫijț ›įȢįȞȒȟȡȤȟ IJijȡ ȝȡȗįȢțįIJȞȪ.

ī
B ° ȃı 4% ›įȔȢȟȡȤȞı: 40 zed Ȝįț IJijȡ 2ȡ ȥȢȪȟȡ (IJȫȟȡȝȡ): 81,6 zed
ȃı 3% ›įȔȢȟȡȤȞı: 30,3 + 10 = 40,3 zed Ȝįț IJijȡ 2ȡ ȥȢȪȟȡ 71,5 zed.
dzIJijȧ x ș ›ȝıȤȢȑ ijȡȤ ȜȑȚı ijıijȢįȗȬȟȡȤ
Ȝįț į ș įȜijȔȟį ijȡȤ ȟȡȞȔIJȞįijȡȣ. ȉȌȆȂȀȆ PISA:
«ƳNjNJǀLJƾĂĴĸĴ Ǔ›ǐnj ĸNJ ›ĴNjĴ›ƼLjǐ ĶȽLjĴDž ĂƽNjNJnj džĴDŽǃĂĶNjDžLjƾnj ĵNjĴķĸǃNjDžǓĸǃĸĴnj
ǿ ȗȢįȞȞȡIJȜțįIJȞȒȟș ›ıȢțȡȥȓ Ȓȥıț ıȞȖį- 8x ĸNJǍ "›NjĴǁĂĴĸDždžNJǔ džǓķĂNJǍ". ¨ȽLjĶDž ƽLjĴ ĴǍDŽĶLjĸDždžǓ ›ĶNjDžĶǎǓĂĶLjNJ ķĸǃ ǎNjƾķǃ ĸǐLj ĂĴ-
İȪȟ: 4˜8x˜į – 4į2 = 4(8įx – į2). DŽǃĂĴĸDždžǕLj, Ĵ›Ǔ ĸǃ ķĸDžǁĂƾ ›NJǍ ǃ ĶĹĴNjĂNJǁƾ ĸǐLj ĂĴDŽǃĂĴĸDždžǕLj ĶȽLjĴDž ĸNJ džǔNjDžNJ ĶNjǁĴ-
Į LJĶȽNJ ǁDžĴ ĸǃ LJǔķǃ ĸNJǍ ›NjNJǀLJƾĂĴĸNJnj. ƫ ĴǍDŽĶLjĸDždžǓĸǃĸĴ ĸNJǍ ›NjNJǀLJƾĂĴĸNJnj ƽNjǎĶĸĴDž
Į ķǍǎLjƼ ķĶ ĴLjĸȽDŽĶķǃ ĂĶ ĸĴ ķǍLjƾDŽǃ ›NjNJǀLJƾĂĴĸĴ ĸǐLj ķǎNJLJDždžǕLj ĵDžĴǁǐLjDžķĂƼĸǐLj, Ǔ-
8x ›NJǍ ›NjNJĸĶNjĴDžǓĸǃĸƼ ĸNJǍnj ĶȽLjĴDž ǃ ĶljƼķdžǃķǃ ĂĶ ĸĴ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƼ, ĴLjĸȽ ĸǃnj ǎNjƾķǃnj
ĸǐLj ĂĴDŽǃĂĴĸDždžǕLj ǁDžĴ ĸǃLj Ķ›ȽLJǍķǃ ›NjĴǁĂĴĸDždžǕLj ›NjNJǀLJǃĂƼĸǐLj. ƫ ĴǍDŽĶLjĸDždžǓĸǃĸĴ
ǿ ›țȚįȟȪijșijį ıȔȟįț ȡ ȝȪȗȡȣ ijȡȤ ıȞȖįİȡȫ ijșȣ ȗȜȢț ı›țĴȑȟıțįȣ ›Ȣȡȣ Ȫȝș:
ķĸǃ ǎNjƾķǃ ĸǐLj ĂĴDŽǃĂĴĸDždžǕLj ĶȽLjĴDž ƽLjĴnj ķǃĂĴLjĸDždžǓnj ›ĴNjƼǁNJLjĸĴnj ķĸNJ ķǎĶĵDžĴķĂǓ
2
džĴDž ĸǃLj ĴLjƼLJǍķǃ ĸǐLj ›ĶNjDžĶǎNJĂƽLjǐLj ĸǐLj ĵDžĴǁǐLjDžķĂǕLj PISA, ķĸĶLjƼ ķǍLjĵĶĵĶĂƽLjǐLj
2 2 2 §2 2 · 2 ĂĶ ĸNJLj NJNjDžķĂǓ ĸǃnj ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƾnj ǁLjǕķǃnj (Ķ›ƼNjdžĶDžĴnj).
8˜ x ¨ ¸ x
4  8įx  į2  4 © 4 ¹ ƵǃĂĶDžǕķĸĶ ǓĸDž NJ ǓNjNJnj "ĴǍDŽĶLjĸDždžǓ" ĵĶLj ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžĶȽĸĴDž ǁDžĴ LjĴ ĵǃLJǕķĶDž ǓĸDž ĸĴ
P 2 2
64x 16x ›ĶNjDžĶǎǓĂĶLjĴ ĶȽLjĴDž ĂĶ ĂDžĴ ƽLjLjNJDžĴ ǁLjƾķDžĴ džĴDž ›NjĴǁĂĴĸDždžƼ. Ʋ PISA ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžĶȽ ĸNJLj
32 2 ǓNjNJ "ĴǍDŽĶLjĸDždžǓ" ǁDžĴ LjĴ ĵǃLJǕķĶDž ǓĸDž ǃ ǎNjƾķǃ ĸǐLj ĂĴDŽǃĂĴĸDždžǕLj ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžĶȽĸĴDž
42 2  ǁDžĴ ĸǃLj Ķ›ȽLJǍķǃ ›NjNJǀLJǃĂƼĸǐLj, ķĶ ĴLjĸȽDŽĶķǃ ĂĶ ĸǃLj džĴĸĴķdžĶǍƾ "›NjNJǀLJǃĂƼĸǐLj" ǐnj
8 29  14 2
# 7,19%
16 128 ǓǎǃĂĴ ǁDžĴ ĸǃLj ĶljƼķdžǃķǃ ķĸĴ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžƼ».
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 147 148 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ǺȤijȓ ıȔȟįț ș ȑ›ȡȦș ijȧȟ Ȥ›ıȤȚȫȟȧȟ ijȡȤ PISA. ȉı įȟijȔȚıIJș, IJijȡ "Principles and
™ Ȋį ȘȑȢțį
Standards" ijșȣ NCTM, 2000, (ȇȢȪȗȢįȞȞį ȉ›ȡȤİȬȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ijșȣ ǺȞıȢțȜȑȟț-
Ȝșȣ ȃįȚșȞįijțȜȓȣ ǽijįțȢıȔįȣ, įȟįĴȒȢıijįț IJijș IJıȝ. 255: «ȃȒIJȧ ijșȣ ı›ȔȝȤIJșȣ ›Ȣȡ-
ȖȝșȞȑijȧȟ ȡț ȞįȚșijȒȣ ıȠıȢıȤȟȡȫȟ ijș İȫȟįȞș Ȝįț ijș ȥȢșIJțȞȪijșijį ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ».
Ȋį ›ȢȡȖȝȓȞįijį, İșȝįİȓ, ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȡȫȟijįț ȧȣ ȪȥșȞį ȗțį ijșȟ ıȠȑIJȜșIJș IJijį ȞįȚș-
ȞįijțȜȑ. ȄȡȞȔȘȧ Ȫijț įȤijȓ ș ȑ›ȡȦș ıȔȟįț ›ȝșIJțȒIJijıȢį IJijș IJșȞıȢțȟȓ IJȥȡȝțȜȓ ›Ȣįȗ-
ȞįijțȜȪijșijį.
™ ȄȡȞțIJȞįijțȜȪ IJȫIJijșȞį
On the right, there is a picture of two dice. Dice are special number cubes
for which the following rule applies: “The total number of dots on two
opposite faces is always seven.” You can make a simple number cube by
cutting, folding and gluing cardboard. This can be done in many ways.
Ĵ) In the figure below you can see four cuttings that can be used to make
cubes, with dots on the sides.
Which of the following shapes can be folded together to form a cube
that obeys the rule that the sum of opposite faces is 7 ? For each shape,
circle either “Yes” or “No” in the table below.

ƵĸǃLj ĶDždžǓLjĴ ĹĴȽLjNJLjĸĴDž ĵǔNJ ǂƼNjDžĴ. ƩȽLjĴDž džǔǀNJDž, ķǃ-

ĂĴĵĶĂƽLjNJDž ĂĶ ĸĶLJĶȽĶnj. ƬķǎǔĶDž NJ ›ĴNjĴdžƼĸǐ džĴLjǓLjĴnj:
ƶNJ ƼDŽNjNJDžķĂĴ ĸǐLj Ĵ›ƽLjĴLjĸDž ĶĵNjǕLj ›Njƽ›ĶDž LjĴ ĶȽLjĴDž 7.

ƳNJDžĴ ķǎƾĂĴĸĴ Ĵ›Ǔ ĸĴ ›ĴNjĴdžƼĸǐ ÛNJNjNJǔLj LjĴ ĵDž-

IJĴ ƾĸĴLj ĵǍLjĴĸǓ LjĴ džĴĸĴķdžĶǍĴķĸĶȽ ƽLjĴ LjNJĂDžķĂĴĸDždžǓ ķǔķĸǃĂĴ ǀĴķDžķĂƽLjNJ ĂǓLjNJ ķĶ ›LJǐDŽNJǔLj džĴĸƼLJLJǃLJĴ, ǕķĸĶ LjĴ ķǎǃĂĴĸȽķNJǍLj džǔǀNJ džĴDž LjĴ DžķǎǔĶDž NJ ›ĴNjĴ›ƼLjǐ džĴLjǓ-
LjNJĂȽķĂĴĸĴ ĸǐLj 3 džĴDž 5; ƳDžNJ ķǍǁdžĶdžNjDžĂƽLjĴ, ›NJDžNJǍnj ķǍLjĵǍĴķĂNJǔnj DŽĴ ÛNJNjNJǔķĴĂĶ LjĴnj ǁDžĴ ĸNJ ƼDŽNjNJDžķĂĴ ĸǐLj Ĵ›ƽLjĴLjĸDž ĶĵNjǕLj ĸNJǍ ǂĴNjDžNJǔ;
LjĴ ĹĸDžƼljNJǍĂĶ ĂĶ ĴǍĸƾ ĸǃ ǀƼķǃ; ƧLj ĶȽLjĴDž ĵǍLjĴĸǓ, DŽĴ ƾĸĴLj ĶLJdžǍķĸDždžǓ;
ĮȤȝȝȑİțȡ ǺȠțȡȝȪȗșIJșȣ PISA 2003

ǺȇǺȄȊǿȉǿ (İțȜȓ Ȟįȣ):

Ƕȝȡț ȡț IJȤȟİȤįIJȞȡȔ, ›ȑȟijȧȣ, Ȟ›ȡȢȡȫȟ ȟį ȜįijįIJȜıȤįIJijȡȫȟ Ȟı įȤijȓ ijș ȖȑIJș:

2˜Q – 3˜O = 1 2˜O = 6

ǼțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 200335
Q– O=2 2˜Q – O= 7
O=3 Q+ O= 8 ǺȇǺȄȊǿȉǿ: ȆȌȀ, ȄǺȀ, ȄǺȀ Ȝįț ȆȌȀ.

2˜Q – 2˜O = 4 3˜O = 9 ȃȒIJȡȣ ȪȢȡȣ ı›țijȤȥȔįȣ İțıȚȟȬȣ: 74%.

Q =5 2˜Q = 10 Ȝ.ȡ.Ȝ. ǽȔȟįț ›ȢȡĴįȟȒȣ Ȫijț ș "ıȞ›ȝȡȜȓ" ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ ıİȬ ıȔȟįț ıȝȑȥțIJijș. ȃȡțȑȘıț
dzȟį ȟȡȞțIJȞįijțȜȪ IJȫIJijșȞį ȥȢıțȑȘıijįț Ȝįț Ȥ›ȡİțįțȢȒIJıțȣ ijșȣ Ȟȡȟȑİįȣ. ›ıȢțIJIJȪijıȢȡ Ȟı ıȢȬijșIJș ȥȧȢȡįȟijțȝș›ijțȜȓȣ țȜįȟȪijșijįȣ. Ȋį IJȫȟȡȢį ȞıijįȠȫ ijșȣ
ĭį ȓijįȟ İȫIJȥȢșIJijȡ, İȔȥȧȣ ȟȪȞțIJȞį Ȟȡȟȑİįȣ. ǽȔȟįț ›ȡȝȫ›ȝȡȜȡț ȡț IJȤȟİȤįIJȞȡȔ "ȞįȚșȞįijțȜȓȣ țȜįȟȪijșijįȣ", Ȫ›ȧȣ ȡ PISA ijșȟ ȡȢȔȘıț, Ȝįț ijȧȟ ȞıijȢȓIJıȧȟ İıȔȜijș ıȤ-
ȗțį ijȡ 1, ijȡ 4, ijȡ 7. Ǽıȟ ıȔȟįț ijȤȥįȔȡ Ȫijț ȥȢșIJțȞȡ›ȡțȡȫȞı ȟȡȞȔIJȞįijį ijȧȟ 1, 2, 5, 10,
20, 50, 100. 35
Ȋį ›įȢįİıȔȗȞįijį ›ıȢțȒȥȡȟijįț IJijȡ ȖțȖȝȔȡ "Learning for Tomorrow’s World, First Results
ȉȌȆȂȀȆ PISA: from PISA 2003", ıȜİ. ȆȆȉǺ, 2004, ›ȡȤ ȜȤȜȝȡĴȡȢıȔ ıȝıȫȚıȢį Ȝįț IJijȡ İțįİȔȜijȤȡ (Ȝįț IJijȡ
«ƫ ›NJDžǓĸǃĸĴ ĸNJǍ ›NjNJǀLJƾĂĴĸNJnj ĵĶLj ›ǃǁƼǂĶDž Ĵ›Ǔ ĸǃLj "ĴǍDŽĶLjĸDždžǓĸǃĸĴ" ĸNJǍ ›NjNJ- site ijȡȤ ȋ›. ȇįțİıȔįȣ, www.ypepth.gr), Ȟı IJijȪȥȡ ijșȟ ıȟșȞȒȢȧIJș ijȧȟ ıȟİțįĴıȢȡȞȒȟȧȟ ȗțį
ǀLJƾĂĴĸNJnj, ĴLJLJƼ Ĵ›Ǔ ĸNJ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžǓ ĶLjĵDžĴĹƽNjNJLj ›NJǍ ƽǎNJǍLj NJDž ĴLjNJDžǎĸNJȽ ķǍLjĵǍĴķĂNJȽ ijȡ ›ıȢțıȥȪȞıȟȡ ijȧȟ İțįȗȧȟțIJȞȬȟ PISA. ȇıȢțȒȥıț ȚȒȞįijį ›ȡȤ ijȒȚșȜįȟ IJijȡ İțįȗȧȟțIJȞȪ ijȡȤ
›NJǍ ǂǃĸƼĂĶ Ĵ›Ǔ ĸNJǍnj ĂĴDŽǃĸƽnj...». 2003.
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 149 150 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

ĴȤȔįȣ ıȔȟįț IJȤȗȜıȥȤȞȒȟį. Ȇ IJijȪȥȡȣ ijșȣ ȒȢıȤȟįȣ ijȧȟ İțįȗȧȟțIJȞȬȟ, Ȫ›ȧȣ ȡ PISA, Ǻȣ ›ȢȡıȜijıȔȟȡȤȞı ijșȟ ȑIJȜșIJș įȤijȓ, ȞıijįijȢȒ›ȡȟijȑȣ ijșȟ ›ıȢțIJIJȪijıȢȡ IJı "›ȢȪ-
ıȔȟįț, ȟȡȞȔȘȧ, Ȓȟį ȚȒȞį ȗțį IJȤȘȓijșIJș, ›ȡȤ İıȟ Ȓȥıț, ›įȢįİȪȠȧȣ, įȜȪȞș įȢȥȔIJıț. ȖȝșȞį ijȡȤ ›ȢįȗȞįijțȜȡȫ ȜȪIJȞȡȤ", ȚȒijȡȟijįȣ (IJijșȟ ijȑȠș) ijį ıȠȓȣ ıȢȧijȓȞįijį:

™ Ȇ ȠȤȝȡȤȢȗȪȣ 2 cm
2 cm
A carpenter has 32 metres of timber and wants to make a border around a Ĵ) "ƠǎNJǍĂĶ 32 cm ķĴLjDžĵƼdžDž ǁDžĴ džNJNjLjȽǂĴ ĂĶ
garden bed. He is considering the following designs for the garden bed. ›LJƼĸNJnj 2 cm. ƭǓǀNJǍĂĶ 2 džNJĂĂƼĸDžĴ ĸǐLj 6
ƠLjĴnj ljǍLJNJǍNjǁǓnj ƽǎĶDž 32 ĂƽĸNjĴ ķĴLjȽĵĶnj džĴDž DŽƽLJĶDž LjĴ ĹĸDžƼljĶDž ƽLjĴ ›LJĴȽķDžNJ ǁǔNjǐ cm džĴDž ĵǔNJ ĸǐLj 10 cm. KĴNjĹǕLjNJǍĂĶ ĸDžnj
Ĵ›Ǔ ƽLjĴ ›ĴNjĸƽNjDž. ƯĶLJĶĸƼ ĸĴ ›ĴNjĴdžƼĸǐ ķǎƽĵDžĴ ǁDžĴ ĸNJ ›LJĴȽķDžNJ. ķĴLjȽĵĶnj, Ǔ›ǐnj ĹĴȽLjĶĸĴDž ķĸNJ ķǎƾĂĴ (1).
ƳNJDžĴ DŽĴ ĶȽLjĴDž ǃ ›ĶNjȽĂĶĸNjNJnj ĸǃnj džNJNjLjȽǂĴnj;"
ȉȥȓȞį 1

ǺȇǺȄȊǿȉǿ: 10 cm
2 cm

ȁȑȟȡȟijįȣ İțȑĴȡȢį IJȥȒİțį, Țį İȡȤ-

Ȟı Ȫijț ıȔȟįț 40 cm Ȝįț Ȫȥț 32 cm. ȃı- 6 cm
ijȢȑȞı Ȝįț ijȡ ›ȝȑijȡȣ ijșȣ ȜȡȢȟȔȘįȣ, Ȫ›ȧȣ
›.ȥ. ĴįȔȟıijįț IJijȡ İț›ȝįȟȪ IJȥȓȞį 2.
2 cm
10 cm
ȉȥȓȞį 2
Circle either “Yes” or “No” for each design to indicate whether the garden
bed can be made with 32 metres of timber. ǀ) "ƳǕnj LjĴ džĴNjĹǕķNJǍĂĶ ĸa ķĴLjDžĵƼdžDžĴ, ǎNjǃķDžĂNJ›NJDžǕLjĸĴnj džĴDž ĸĴ 32cm, ǕķĸĶ ǃ
ƭǍdžLJǕķĸĶ ĸNJ ưƧƬ ƾ ĸNJ ƲƸƬ ǁDžĴ džƼDŽĶ ķǎƽĵDžNJ, džNjȽLjǐLjĸĴnj ĴLj ĸNJ džƼDŽĶ ›LJĴȽķDžNJ ÛNJ- ›ĶNjȽĂĶĸNjNJnj LjĴ ĶȽLjĴDž ĴdžNjDžǀǕnj 32 cm;"
NjĶȽ ƾ ǓǎDž LjĴ džĴĸĴķdžĶǍĴķĸĶȽ Ĵ›Ǔ 32 ĂƽĸNjĴ ķĴLjȽĵǐLj.
6 cm
ǺȇǺȄȊǿȉǿ: 2 cm
ƸNjǃķDžĂNJ›NJDžǕLjĸĴnj ĴǍĸǓ ĸNJ ķǎƽĵDžNJ, ĸNJ ›LJĴȽķDžNJ ÛNJNjĶȽ LjĴ
ƵǎƽĵDžĴ ›LJĴDžķȽǐLj
džĴĸĴķdžĶǍĴķĸĶȽ Ĵ›Ǔ 32 m ķĴLjȽĵǐLj
10 cm
ƵǎƽĵDžNJ Ƨ ưƧƬ ƲƸƬ ȃȔį ȝȡȗțȜȓ į›ȑȟijșIJș ıȔȟįț ȡț IJȤȟİȒIJıțȣ ȟį ȗȔ-
ƵǎƽĵDžNJ ƨ ưƧƬ ƲƸƬ ȟȡȟijįț Ȫ›ȧȣ IJijȡ IJȥȓȞį 3.
ƵǎƽĵDžNJ C ưƧƬ ƲƸƬ
ƵǎƽĵDžNJ D ưƧƬ ƲƸƬ
ȉȥȓȞį 3
ǼțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 2003
ǺĴȡȫ ȒȥȡȤȞı IJȤȘșijȓIJıț ijȡ ›įȢį›ȑȟȧ ıȢȬijșȞį, ıȠș-
ȗȡȫȞı Ȫijț ȡț ijıȥȟȔijıȣ (ȠȤȝȡȤȢȗȡȔ, ȜȡȢȟțȘȡ›ȡțȡȔ Ȝ.į.) ȒȥȡȤȟ
ǽİȬ ȚıȧȢıȔijįț İıİȡȞȒȟȡ Ȫijț ijį IJȥȓȞįijį ıȔȟįț IJȤȞȞıijȢțȜȑ, ijį Șıȫȗș ijȧȟ į›Ȓ- ıțİțȜȑ ıȢȗįȝıȔį Ȝįț IJȥıİțȑȘȡȤȟ įȜȢțȖȬȣ ijțȣ ıȤȚıȔıȣ Ȝȡ›ȓȣ.
ȟįȟijț ıȤȚıțȬȟ ›įȢȑȝȝșȝį, ȬIJijı ȟį țIJȥȫȡȤȟ ȡț ȟȪȞȡț ijșȣ ĬıȧȞıijȢȔįȣ.
ĭȒijȡȤȞı, ȝȡț›Ȫȟ, ijȡ ıȢȬijșȞį:
ȉȧIJijȒȣ į›įȟijȓIJıțȣ: ȄǺȀ, ȆȌȀ, ȄǺȀ Ȝįț ȄǺȀ. ȃȒIJȡȣ ȪȢȡȣ ı›țijȤȥȔįȣ İțıȚȟȬȣ: 19%. 6 cm
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 151 152 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

™ ȇıȢ›įijȬȟijįȣ
ǁ) ƳǕnj DŽĴ ÛNJNjƽķNJǍĂĶ ĂĶ ƽLjĴLj Ĵ›LJǓ ĂĴDŽǃĂĴĸDždžǓ ĸNjǓ›NJ LjĴ ķǃĂĴĵƽǏNJǍĂĶ ĸDžnj
ĵDžĴdžĶdžNJĂĂƽLjĶnj ǁNjĴĂĂƽnj Ƨı džĴDž ƪ¨; WALKING

Á Æ The picture shows the footprints of a man walking. The pacelength P is the
ö ö distance between the rear of two consecutive footprints.
n
For men, the formula, = 140, gives an approximate relationship between
Â Ã Ä Å P
n and P where:
ǺȇǺȄȊǿȉǿ: n = number of steps per minute, and
ȇȢȒ›ıț ș ȗȧȟȔį Ĵ ȟį ıȔȟįț 45q, ȬIJijı ijį ȜȡȞȞȑijțį ȟį ijįțȢțȑȘȡȤȟ įȜȢțȖȬȣ. P = pacelength in metres.
Ȋį ijȢȔȗȧȟį ǺǻĬ Ȝįț ǼǽǾ ıȔȟįț ȡȢȚȡȗȬȟțį Ȝįț țIJȡIJȜıȝȓ. ǺȢȜıȔ, ȝȡț›Ȫȟ, ȟį Ĵ) Bernard knows his pacelength is 0.80 metres. The formula applies to
›ȑȢȡȤȞı ijį ijȞȓȞįijį ǻĬ Ȝįț Ǽǽ ȔIJį Ȟı 2 cm. Bernard’s walking. Calculate Bernard’s walking speed in metres per
minute and in kilometres per hour. Show your working out.

™ ȉȤȞȞıijȢȔį ǀ) If the formula applies to Heiko’s walking and Heiko takes 70 steps per
minute, what is Heiko’s pacelength? Show your work.

Ʋ ıDžƼLjLjǃnj LJƽĶDž: "ƱƽNjǐ ƽLjĴLj džĴLjǓLjĴ ĂĶ ĸNJLj NJ›NJȽNJLj ÛNJNjǕ LjĴ ›ǐ ›ǓĸĶ ƽLjĴ ĸĶĸNjƼ-
›LJĶǍNjNJ ƽǎĶDž ĂȽĴ ĶǍDŽĶȽĴ ǐnj ƼljNJLjĴ ķǍĂĂĶĸNjȽĴnj (ĶǍDŽĶȽĴ ķǍĂĂĶĸNjDždžNJǔ ĵDž›LJǕĂĴĸNJnj).
ƧLj ĸĴ ĸNjȽǁǐLjĴ ķĶ džƼDŽĶ ĂĶNjDžƼ ĸǃnj ĶǍDŽĶȽĴnj ƽǎNJǍLj ĸNJ ȽĵDžNJ ĂƽǁĶDŽNJnj džĴDž ķǎƾĂĴ, ĸǓĸĶ
ƽǎĶDž ĸǃLj ĶǍDŽĶȽĴ ǐnj ƼljNJLjĴ ķǍĂĂĶĸNjȽĴnj". ƩljǃǁĶȽķĸĶ ǁDžĴĸȽ ķǍĂĹǐLjĶȽĸĶ ƾ ĵDžĴĹǐLjĶȽĸĶ
Ƶĸǃ ĹǐĸNJǁNjĴĹȽĴ ĹĴȽLjNJLjĸĴDž NJDž ›ĴĸǃĂĴķDžƽnj Ĵ›Ǔ ĸĴ ›Ĵ›NJǔĸķDžĴ ĶLjǓnj ƼLjĵNjĴ. ƶNJ Ăƾ-
ĂĶ ĸNJLj ıDžƼLjLjǃ.
džNJnj ǀǃĂĴĸDžķĂNJǔ (ĵDžĴķdžĶLJDžķĂǓnj) ƴ ĶȽLjĴDž ǃ Ĵ›ǓķĸĴķǃ ĂĶĸĴljǔ ĸǐLj DžǎLjǕLj ĸNJǍ ›Ƚķǐ
ǻȚĮȖȦȞȚıȝȩȢ PISA 2000 36
ĂƽNjNJǍnj ĸǐLj ›Ĵ›NJǍĸķDžǕLj ĵǔNJ ĵDžĴĵNJǎDždžǕLj ǀǃĂƼĸǐLj.
n
ǺȇǺȄȊǿȉǿ: ıDžĴ ĸNJǍnj ƼLjĵNjĶnj NJ ĸǔ›NJnj = 140 ĵȽLjĶDž ĂȽĴ ›NjNJķƽǁǁDžķǃ ĸǃnj ķǎƽķǃnj ĂĶĸĴljǔ n džĴDž ƴ,
P
ȂȑȚȡȣ, Ȟ›ȡȢıȔ ȟį Ȓȥıț ȑȠȡȟį IJȤȞ- Ǔ›NJǍ n NJ ĴNjDžDŽĂǓnj ĸǐLj ǀǃĂƼĸǐLj ĴLjƼ LJĶ›ĸǓ džĴDž P ĸNJ ĂƾdžNJnj ǀǃĂĴĸDžķĂNJǔ ķĶ ĂƽĸNjĴ.
ȞıijȢȔįȣ ıȤȚıȔį ›ȡȤ İıȟ IJȥșȞįijȔȘıț Ĵ) ƧLj NJ ĸǔ›NJnj ĸĴDžNjDžƼǂĶDž ķĸNJ ǀƼĵDžķĂĴ ĸNJǍ Heiko džĴDž NJ Heiko džƼLjĶDž 70 ǀƾĂĴĸĴ ĸNJ
LJĶ›ĸǓ, ›NJDžNJ ĶȽLjĴDž ĸNJ ĂƾdžNJnj ǀǃĂĴĸDžķĂNJǔ ĸNJǍ Heiko; ¨ĶȽljĸĶ ĸǃ ĵNJǍLJĶDžƼ ›NJǍ džƼ-
ijȢȔȗȧȟį, ›.ȥ. ȞıIJȡȜȑȚıijȡȣ į›Ȓȟįȟijț
LjĴĸĶ.
›ȝıȤȢȬȟ ȡȢȚȡȗȧȟȔȡȤ ›įȢįȝȝșȝȡȗȢȑȞ-
ǀ) Ʋ Bernard ljƽNjĶDž ǓĸDž ĸNJ ĂƾdžNJnj ǀǃĂĴĸDžķĂNJǔ ĸNJǍ ĶȽLjĴDž 0,80 m. Ʋ ĸǔ›NJnj ĸĴDžNjDžƼ-
ȞȡȤ, įȝȝȑ Ȝįț ș İțįȗȬȟțȡȣ ȡȢȚȡȗȧȟȔȡȤ ȡȢȔȘıț İȫȡ ȔIJį ijȢȔȗȧȟį, İȔȥȧȣ ȟį ıȔȟįț ȑ- ǂĶDž ķĸNJ ǀƼĵDžķĂĴ ĸNJǍ Bernard. Ʒ›NJLJNJǁȽķĸĶ ĸǃLj ĸĴǎǔĸǃĸĴ ǀǃĂĴĸDžķĂNJǔ ĸNJǍ Ber-
Ƞȡȟįȣ IJȤȞȞıijȢȔįȣ. nard, ķĶ m/min džĴDž ķĶ Km/h. ¨ĶȽljĸĶ ĸǃ ĵNJǍLJĶDžƼ ›NJǍ džƼLjĴĸĶ.
dzȟį ȜįȝȪ ıȢȬijșȞį ȜȢȔIJıȧȣ, IJȤȞȖįijȪ Ȟı ijș "İțȜȓ" Ȟįȣ ĬıȧȞıijȢȔį! ǼțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 2003

36
ȇțȚįȟȪȟ ȟį ıȔȟįț ȚȒȞį ijȡȤ ǼțįȗȧȟțIJȞȡȫ PISA 2000. ȇıȢțȒȥıijįț, ȧȣ İıȔȗȞį, IJijșȟ ıȢȗįIJȔ- ǺȇǺȄȊǿȉǿ (įȟįȞıȟȪȞıȟș į›Ȫ ijȡȟ İțįȗȧȟțIJȞȪ):
į: National Center for Education Statistics, A comparition of the NAEP, TIMMS-R and PISA, 70 70
į) Ĭțį ijȡȟ Heiko țIJȥȫıț: 140 œ 70 = 140˜P ȑȢį P = = 0,5 m.
working paper No. 2001-07, U.S. Department Education, June 2001. P 140
 Ȇ İțıȚȟȓȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ PISA 153 154 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ

n ™ ȉȤȞ›ıȢȑIJȞįijį - ȇįȢįijșȢȓIJıțȣ
Ȗ) Ĭțį ijȡȟ Bernard țIJȥȫıț: 140 œ n = 140˜0,8 = 112 ȖȓȞįijį.
0,8
ǺȟȡțȜijȒȣ ıȢȧijȓIJıțȣ Ȟı "ȜȝıțIJijȒȣ" į›įȟijȓIJıțȣ İıȟ ȗȔȟıijįț! ȃı ijȒijȡțıȣ ıȢȧijȓ-
DzȢį İțįȟȫıț: 112˜0,8 = 89,6 m ȜȑȚı ȝı›ijȪ.
IJıțȣ įİțȜȡȫȟijįț ȡț ȞįȚșijȒȣ ijȧȟ IJȥȡȝıȔȧȟ ijȧȟ ȥȧȢȬȟ ›ȡȤ İțİȑIJȜȡȟijįț "įȤIJijșȢȑ"
60
ǿ ijįȥȫijșijȑ ijȡȤ ıȔȟįț: 89,6 m/min = 89,6 ˜ Km / h 5,376 # 5,4 Km / h . ȞįȚșȞįijțȜȑ, Ȫ›ȧȣ IJijș ȥȬȢį Ȟįȣ, Ȫ›ȡȤ ș ĬıȧȞıijȢȔį ›.ȥ. İțİȑIJȜıijįț Ȟı ijıȜȞșȢȔȧIJș
1.000
Ȝįț įȠțȧȞįijțȜȓ ȚıȞıȝȔȧIJș Ȝįț į›įțijıȔijįț ȜȑȚı ›ȢȪijįIJș ›ȡȤ Țį ȗȢȑȦȡȤȟ ȡț ȞįȚș-
ȃȒIJȡȣ ȪȢȡȣ ı›țijȤȥȔįȣ İțıȚȟȬȣ: į) 36,3%, Ȗ) ›ȝȓȢșȣ į›ȑȟijșIJș 8%, ȞıȢțȜȓ ijȒȣ ȟį į›ȡİıțȜȟȫıijįț Ȝįț ȟį ijıȜȞșȢțȬȟıijįț Ȝįț ȞȑȝțIJijį Ȟı ijș ȥȢȓIJș (Ȝįț ȞȪȟȡ)
į›ȑȟijșIJș: 19% ijȧȟ İțİįȥȚȒȟijȧȟ ȚıȧȢșȞȑijȧȟ.
ǺȟijȔȚıijį ıȤȟȡȡȫȟijįț ȡț ȞįȚșijȒȣ ıȜıȔȟȧȟ ijȧȟ IJȥȡȝıȔȧȟ ijȧȟ ȥȧȢȬȟ ›ȡȤ İțİȑ-
ȉȌȆȂȀǺ:
IJȜȡȟijįț "ȚįȞ›ȑ ȞıijįȢȤȚȞțIJijțȜȑ" (fuzzy reform) ȞįȚșȞįijțȜȑ Ȝįț ȡț ȞįȚșijȒȣ ȒȥȡȤȟ
ǿ ıȜĴȬȟșIJș İȒȥıijįț Ȫijț ȡ Heiko Ȝįț ȡ Bernard ›ıȢ›įijȡȫȟ Ȟı IJijįȚıȢȓ ijįȥȫijș-
IJȤȟșȚȔIJıț ȟį ȖȝȒ›ȡȤȟ ijȒijȡțıȣ ıȢȧijȓIJıțȣ, ȗȟȧȢȔȘȡȤȟ ȡijț ijį ȇ.ȉ. ijȡȤȣ İıȟ ›ȡȝȤIJȜȡ-
ijį Ȝįț Ȟı IJijįȚıȢȪ İțįIJȜıȝțIJȞȪ Ȟı įȜȢȔȖıțį ıȜįijȡIJijȡȫ! ȇȢȡĴįȟȬȣ, ȪȞȧȣ, ȡ İțį-
ijȔȘȡȟijįț ȗțį ijıȜȞșȢȔȧIJș Ȝįț įȜȢȔȖıțį Ȝįț į›įȟijȡȫȟ ȑĴȡȖį İȔȟȡȟijįȣ ijșȟ įȟįȞıȟȪ-
IJȜıȝțIJȞȪȣ ıȠįȢijȑijįț į›Ȫ ijȡ ȫȦȡȣ ijȡȤ įȟȚȢȬ›ȡȤ, ȑȢį ȡ ijȫ›ȡȣ İıȟ ijįțȢțȑȘıț IJı
Ȟıȟș "IJȧIJijȓ" į›ȑȟijșIJș.
ȜȑȚı ȑȟİȢį. ǶȞȧȣ, įȣ ›įȢįȖȝȒȦȡȤȞı įȤijȓ ijș ȝı›ijȡȞȒȢıțį. Ǻȝȝȡȫ ȟȡȞȔȘȧ Ȫijț ıȔ-
Ȏȣ ›ȟıȤȞįijțȜȒȣ-ȞįȚșȞįijțȜȒȣ įIJȜȓIJıțȣ ›ȡȤ ȜįȝȝțıȢȗȡȫȟ ijș IJȜȒȦș ijȧȟ ȞįȚș-
ȟįț ijȡ ›ȢȪȖȝșȞį... ǺȞĴțIJȖșijȬ ijȡȟ Ȕİțȡ ijȡȟ ijȫ›ȡ.
ijȬȟ İıȟ ›ȢȒ›ıț ȟį į›ȡȢȢȔ›ijȡȟijįț ijį ȚȒȞįijį ijȡȤ PISA. Ǽıȟ ›ıȔȚȡȞįț ȪȞȧȣ, Ȫijț Ȟ›ȡ-
ȃı ȖȑIJș ijȡȟ ijȫ›ȡ, ȡ įȢțȚȞȪȣ ijȧȟ ȖșȞȑijȧȟ įȟȑ ȝı›ijȪ ĴįȔȟıijįț ȟį ıȔȟįț ıȤȚȒ-
ȢıȔ ȟį ȝıțijȡȤȢȗȓIJıț ȧȣ İțįȗȧȟțIJȞȪȣ ȜįijȑijįȠșȣ Ȝįț įȠțȡȝȪȗșIJșȣ ijȧȟ ıȜ›įțİıȤ-
ȧȣ įȟȑȝȡȗȡȣ ijȡȤ İțįIJȜıȝțIJȞȡȫ: n = 140˜P.
ijțȜȬȟ IJȤIJijșȞȑijȧȟ İțįĴȡȢıijțȜȬȟ ȥȧȢȬȟ. Ǽıȟ Ȓȥıț ȟȪșȞį, ıȠȑȝȝȡȤ, ȟį IJȤȗȜȢȔȟıțȣ
Ǽıȟ ȜįijįȟȡȬ ›Ȭȣ ȗȔȟıijįț ȡ įȢțȚȞȪȣ ijȧȟ ȖșȞȑijȧȟ ȟį ıȠįȢijȑijįț ȞȪȟȡ į›Ȫ ijȡ
įȟȪȞȡțį ›ȢȑȗȞįijį!
İțįIJȜıȝțIJȞȪ Ȝț Ȫȥț į›Ȫ ijȡ ȢȤȚȞȪ ȜȔȟșIJșȣ ijȡȤ įȟȚȢȬ›ȡȤ. Ǽșȝįİȓ Ȓȟįȣ ȑȟİȢįȣ Ȟı
ȇįȢįijșȢȡȫȞı Ȫijț ijį ȚȒȞįijį į›įțijȡȫȟ ›ȡȝȫ ȝȔȗıȣ ȞįȚșȞįijțȜȒȣ ȗȟȬIJıțȣ. ȃȡțȑ-
›ıȢȔ›ȡȤ IJijįȚıȢȪ İțįIJȜıȝțIJȞȪ, ȜțȟıȔ ijį ›Ȫİțį ijȡȤ Ȟı IJijįȚıȢȪ ›ȑȟijį ȢȤȚȞȪ; Ǻ-
Șıț ›ıȢțIJIJȪijıȢȡ ȟį į›ȡijıȝıȔ ȞȒijȢșIJș ȜȢțijțȜȓȣ țȜįȟȪijșijįȣ Ȝįț ıȤĴȤǹįȣ ijȧȟ ȞįȚș-
IJĴįȝȬȣ Ȫȥț! ȃȓ›ȧȣ, ıȠȑȝȝȡȤ, Ȫ›ȡțȡȣ Ȓȥıț ȞıȗįȝȫijıȢȡ İțįIJȜıȝțIJȞȪ Ȝȑȟıț Ȝįț ›ı-
ijȬȟ! ȃį, Ȓȟį IJȥȡȝıȔȡ ›ȡȤ ijȡ ȇ.ȉ. ijȡȤ Țį ȖįIJȔȘıijįț IJijșȟ įȟȑ›ijȤȠș ȞȪȟȡ ijȒijȡțȧȟ
ȢțIJIJȪijıȢį ȖȓȞįijį įȟȑ ȝı›ijȪ;
țȜįȟȡijȓijȧȟ Țį į›ȡȝȒIJıț ijȡȟ ›įțİįȗȧȗțȜȪ ijȡȤ ȥįȢįȜijȓȢį. ĭį İıȔȠıț ijșȟ ȒȠȡİȡ Ȝįț
ȃı ȖȑIJș ijȡȟ Ȕİțȡ "ijȫ›ȡ", ș ijįȥȫijșijį ȖįİȔIJȞįijȡȣ, ıȔȟįț ș į›ȪIJijįIJș ›ȡȤ İțį-
IJȤȟȑȞȞį ijșȟ ȜȡțȟȧȟțȜȓ ›ıȢțȚȧȢțȡ›ȡȔșIJș IJı ijıȢȑIJijțȡ įȢțȚȞȪ ȞįȚșijȬȟ, ıȟȬ Țį
ȟȫȡȤȞı įȟȑ ȝı›ijȪ, ȑȢį:
›ȢȡȜįȝıȔ Ȓȟį İțįȢȜȒȣ ȑȗȥȡȣ IJijȡȤȣ ıȟį›ȡȞıȔȟįȟijıȣ, ›ȡȤ Țį ›ȢȒ›ıț ȟį ıȔȟįț IJı Ȟțį
Ȥ = n˜P = 140˜P2 IJı m/min,
İțįȢȜȓ İȡȜțȞįIJȔį, ȗțį ȟį ȗȔȟȡȤȟ IJijȡ ȞȒȝȝȡȟ țȜįȟȡȔ ȟį įȟijțȞıijȧ›ȔȘȡȤȟ ijțȣ "›ȢȡȜȝȓ-
ȑȢį ... ș ijįȥȫijșijį ıȠįȢijȑijįț (Ȝįț ȞȑȝțIJijį ijıijȢįȗȧȟțȜȑ) į›Ȫ ijȡ İțįIJȜıȝțIJȞȪ.
IJıțȣ ijȧȟ ȜįțȢȬȟ". dzijIJț, ȪȞȧȣ, Ȥ›ȡȖįȚȞȔȘıijįț ȡ ›įțİįȗȧȗțȜȪȣ ȢȪȝȡȣ ijȡȤ IJȥȡȝıȔȡȤ
ȇįȢįijșȢıȔIJijı įȜȪȞį Ȫijț ijȡ P ȞıijȢțȒijįț IJı m, ȑȢį, ȗțį ȟį ijįțȢțȑȘȡȤȟ ȡț Ȟȡȟȑ- ȧȣ ȞȒIJȡ ȜȡțȟȧȟțȜȡ›ȡȔșIJșȣ ijȧȟ ›įțİțȬȟ Ȝįț ijȧȟ ıĴȓȖȧȟ.
İıȣ IJijȡȟ ijȫ›ȡ: n = 140˜P, ș IJijįȚıȢȑ 140 Țį ›ȢȒ›ıț ȟį ›įȢțIJijȑȟıț ȖȓȞįijį ›Ȣȡȣ ... Ȇ PISA İıȟ ıȔȟįț Ȓȟį ijȤȥįȔȡ ıȢıȤȟșijțȜȪ ›ıȔȢįȞį Ȝȑ›ȡțȧȟ ı›țIJijșȞȪȟȧȟ ›ȡȤ
ȞȒijȢį u ȝı›ijȑ! Ȋș ĴȤIJțȜȓ ıȢȞșȟıȔį įȤijȓȣ ijșȣ Ȟȡȟȑİįȣ İıȟ ijșȟ ȜįijįȟȡȬ. Ȋȡ Ȕİțȡ, įȟįȘșijȡȫȟ Ȓȟį ȟȒȡ ȞȡȟijȒȝȡ İțİįIJȜįȝȔįȣ Ȝįț ıȝȒȗȥȡȤ ijșȣ ıȜijȔȞșIJșȣ ijșȣ ȜįijįȟȪș-
ĴįȟijȑȘȡȞįț, Ȝįț ȡț 15ȥȢȡȟȡț ȞįȚșijȒȣ... IJșȣ ijȧȟ ȞįȚșȞįijțȜȬȟ. ȁȡțijȬȟijįȣ ijį ȜıȔȞıȟį Ȟı ijį IJȤȞ›ıȢȑIJȞįijį Ȝįț ijțȣ ›Ȣȡijıț-
ȄȡȞȔȘȧ, Ȫijț ıȔȟįț ›țȡ IJȫȟȚıijį ijį ›ȢȑȗȞįijį˙ ›ȡȝȝȡȔ ›ıȢțIJIJȪijıȢȡț ›įȢȑȗȡȟijıȣ ȟȪȞıȟıȣ ıȟȒȢȗıțıȣ ijȡȤ IJȤȗȜȢțijțȜȡȫ İțıȚȟȡȫȣ İțįȗȧȟțIJȞȡȫ PISA ȖȝȒ›ȧ Ȓȟįȟ ›ȡȝț-
ıȞ›ȝȒȜȡȟijįț: ijȡ ıȔİȡȣ ijȡȤ ıİȑĴȡȤȣ Ȝįț ș ȜȝȔIJș ijȡȤ, ș ĴȤIJțȜȓ ijȡȤ ȜįijȑIJijįIJș, ș ȡȢȜșijțȜȪ ȞșȥįȟțIJȞȪ Ȟı IJijȪȥȡ ijșȟ ȑȝȝȧIJș Ȝįț ijșȟ țIJȡ›ȒİȧIJș ȜȑȚı IJijȡțȥıȔȡȤ țİț-
İțȑȚıIJș ijȡȤ įȟȚȢȬ›ȡȤ Ȝ.į. . Ƕȝį įȤijȑ ı›șȢıȑȘȡȤȟ ijȡ ȢȤȚȞȪ Ȟı ijȡȟ ȡ›ȡȔȡȟ ȡ ȑȟ- įțijıȢȪijșijįȣ ijșȣ ıȜ›įȔİıȤIJșȣ ijȧȟ IJȤȞȞıijȪȟijȧȟ ȥȧȢȬȟ ›ȡȤ ›șȗȑȘıț į›Ȫ ijșȟ țIJijȡ-
ȚȢȧ›ȡȣ ȜțȟıȔijįț. ǻıȖįȔȧȣ İıȟ ȗȔȟıijįț ȟį İțįijșȢıȔijįț IJijįȚıȢȪȣ ȡ İțįIJȜıȝțIJȞȪȣ Ȝįț ȢȔį, ijșȟ ›įȢȑİȡIJș Ȝįț ijȡȤȣ ıȚȟțȜȡȫȣ ijșȣ IJijȪȥȡȤȣ.
ș ijįȥȫijșijį ›ıȢ›įijȓȞįijȡȣ! Ƕȝį įȤijȑ ȜįȚțIJijȡȫȟ įİȫȟįijș ijșȟ ȜįijįIJȜıȤȓ "ijȫ›ȡȤ". ĭį ȓȚıȝį ș İțįĴȑȟıțį Ȝįț ȡ ıțȝțȜȢțȟȓȣ İțȑȝȡȗȡȣ ȗȫȢȧ į›Ȫ ijșȟ ȡȤIJȔį ijȡȤ İțįȗȧ-
ȟțIJȞȡȫ įȤijȡȫ ȟį Ȟı ›ıȔIJıț Ȫijț ȡț ĴȪȖȡț Ȝįț ı›țĴȤȝȑȠıțȣ ȞȡȤ ıȔȟįț įİțȜįțȡȝȪȗșijȡț.
ǿ ȑIJȜșIJș ıȔȟįț Ĵijțįȥijȓ. Ǽıȟ ıȔȟįț ȑIJȜșIJș ijȡȤ "›ȢįȗȞįijțȜȡȫ ȜȪIJȞȡȤ"!

ǻȀǻȂȀȆĬȈǺĮȀǺ
ǻțȖȝȔį-ǽȢȗįIJȔıȣ
[1] Allen, Paulos John, "A Mathematician Reads the Newspaper", Basic Books, N.Y., 1995.
[2] Amerom, B. van, Reinvention of early algebra, Utrecht, 2002.
[3] Ǻ›ȝįȜȔİșȣ Ȁȧȑȟȟșȣ, "ǽȔȟįț ȑȢįȗı ȟıȜȢȪȣ ȡ ǽȤȜȝıȔİșȣ", ıȜİ. ȉįȖȖȑȝįȣ, 2003.
[4] ǻȝȑȞȡȣ ȇ., Ȝ.į., ȃįȚșȞįijțȜȑ 2ȡȤ ȁȫȜȝȡȤ Ȋǽǽ, ȆǽǼǻ, 2004.
[5] Claire Margolinas, "ǿ IJșȞįIJȔį ijȡȤ IJȧIJijȡȫ Ȝįț ijȡȤ ȝȑȚȡȤȣ IJijșȟ ijȑȠș ijȧȟ ȃįȚșȞįijț-
ȜȬȟ", ǽȜİ. ȉįȖȖȑȝįȣ, ǺȚȓȟį, 2003.
[6] ĬȜįijȘȡȫȝșȣ ȁ., ȈȔȘȡȣ Ĭ., "ȃįȚșȞįijțȜȑ Ĭǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ", 2 ijȪȞȡț, ǽȜİ. ĬȜįijȘȡȫȝș, ĭıIJ-
IJįȝȡȟȔȜș, 2000.
[7] ĬȜįijȘȡȫȝșȣ ȁ., ȈȔȘȡȣ Ĭ., "ȃįȚșȞįijțȜȑ ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ", ǽȜİ. ĬȜįijȘȡȫȝș, ĭıIJIJįȝȡȟȔȜș, 2000.
[8] ĭįȢȢįȝȔİșȣ Ȃ., ȃįȚșȞįijțȜȑ 2ȡȤ ȜȫȜȝȡȤ Ȋǽǽ, ǽȜİ. ȃįȚșȞįijțȜȓ ǻțȖȝțȡȚȓȜș, Ȍ. ǻį-
Ĵıțȑİșȣ, ĭıIJIJįȝȡȟȔȜș, 20043.
[9] Gardner Martin, "H ȞįȗıȔį ijȧȟ ›įȢįİȪȠȧȟ", ıȜİȪIJıțȣ ȊȢȡȥįȝȔį.
[10] Goffree, F. & Dolk, M.L.A.M., Standards for Mathematics Education, Utrecht: Freu-
denthal Instituut, 1995.
[11] Kline, Morris, "ĬțįijȔ İıȟ Ȟ›ȡȢıȔ ȟį Ȝȑȟıț ›ȢȪIJȚıIJș ȡ Ĭțȑȟȟșȣ", ıȜİ. ǻǺȄȀǺȉ, ĭıIJ/ȟȔȜș 1993.
[12] Lange, J. de, Framework for classroom assessment in mathematics, Madison: WCER, 1999.
[13] ȃțȥįșȝȔİșȣ ȊıȫȜȢȡȣ, "ȃįȚșȞįijțȜȑ ı›ȔȜįțȢį", ıȜİ. ȇȪȝțȣ, ǺȚȓȟį, 2004.
[14] Polya, G., "ȇȬȣ ȟį ijȡ ȝȫIJȧ", ıȜİ. ȉȇǿȂȀȎȊǿ.
[15] ȈȔȘȡȣ Ĭ., "ȃįȚșȞįijțȜȑ Ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ", ǽȜİ. ȃįȚșȞįijțȜȓ ǻțȖȝțȡȚȓȜș, Ȍ. ǻįĴıțȑİșȣ,
ĭıIJIJįȝȡȟȔȜș, 1998.
[16] ȈȔȘȡȣ Ĭ., "ȇȢȡȖȝȓȞįijį ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ǻǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ", ǽȜİ. ȃįȚșȞįijțȜȓ ǻțȖȝțȡȚȓȜș, Ȍ.
ǻįĴıțȑİșȣ, ĭıIJIJįȝȡȟȔȜș, 1997.
[17] ȈȔȘȡȣ Ĭ., "ȇȢȡȖȝȓȞįijį ȃįȚșȞįijțȜȬȟ Ĭǰ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ", ǽȜİ. ȃįȚșȞįijțȜȓ ǻțȖȝțȡȚȓȜș, Ȍ.
ǻįĴıțȑİșȣ, ĭıIJIJįȝȡȟȔȜș, 1996.
[18] Shirley Grundy, "ǺȟįȝȤijțȜȪ ȇȢȪȗȢįȞȞį, ȇȢȡȨȪȟ ȓ ȇȢȑȠțȣ;", ǽȜİ. ȉįȖȖȑȝįȣ, ǺȚȓȟį, 2003.
[19] ȊȡȤȞȑIJșȣ ȃ›ȑȞ›șȣ, "ȉȫȗȥȢȡȟș ǼțİįȜijțȜȓ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ", ǽȜİ. Gutenberg, ǺȚȓ-
156 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
ȟį 2000.
[20] ȊȡȤȞȑIJșȣ ȃ›ȑȞ›șȣ, ȇȬȣ ȟį ıȟıȢȗȡ›ȡțȓIJȡȤȞı ijį ›įțİțȑ IJijȡ ȞȑȚșȞį ijȧȟ ȃįȚșȞįijț-
ȜȬȟ, ǽȜİ. ȁȧIJijȪȗțįȟȟȡȣ, 1999.
[21] Van der Walle J.A., ȃįȚșȞįijțȜȑ ȗțį ijȡ ǼșȞȡijțȜȪ Ȝįț ijȡ ĬȤȞȟȑIJțȡ, Ȟțį ıȠıȝțȜijțȜȓ İțį-
İțȜįIJȔį, ǽȜİ. ȊȤ›ȧȚȓijȧ - ĬȀȎȈĬȆȉ ǼǺȈǼǺȄȆȉ, ǺȚȓȟį, 2005.
ǻțȖȝȔį-ǽȢȗįIJȔıȣ (ȡȞȑİįȣ IJȤȗȗȢįĴȒȧȟ)
[21] Algebra I, II, Saxon Publishers, 1991.
[22] ǻțȖȝȔȡ ijȡȤ ȁįȚșȗșijȓ, ǽȤȜȝıȔİțį ĬıȧȞıijȢȔį, ȆǽǼǻ, ǺȚȓȟį 2000.
[23] ǼțįȚıȞįijțȜȪ ǽȟțįȔȡ ȇȝįȔIJțȡ ȇȢȡȗȢįȞȞȑijȧȟ ȉ›ȡȤİȬȟ, Ǽǽȇȇȉ, ȇįțİįȗȧȗțȜȪ ȀȟIJijț-
ijȡȫijȡ, ǺȚȓȟį 2002.
[24] dzȜĴȢįIJș-dzȜȚıIJș Ĭǰ ȂȤȜıȔȡȤ, ȆǽǼǻ, 2001.
[25] ǽȤȜȝıȔİșȣ ǻǰ, ǽȤȜȝıȔİșȣ Ĭǰ, ȃįȚșȞįijțȜȓ ǽ›țȚıȬȢșIJș, ›ıȢțȡİțȜȑ ǽ.ȃ.ǽ.
[26] GCSE Mathematics, Letts Educational, 19963, Robert Powell.
[27] ĭȒȞįijį İțįȗȧȟțIJȞȡȫ American Mathematic Contest (AMC), 2002.
[28] ĭȒȞįijį İțįȗȧȟțIJȞȡȫ NAEP (İțįĴȪȢȧȟ ıijȬȟ).
[29] ĭȒȞįijį İțįȗȧȟțIJȞȬȟ Math Aǰ, Math Bǰ, Course I, II, III, N.Y. University.
[30] ĭȒȞįijį İțįȗȧȟțIJȞȬȟ 4th, 5th, 6th, 7th, 8th grade contest, Math League Inc. 2001.
[31] ĭȒȞįijį İțįȗȧȟțIJȞȡȫ PISA, 2000, 2003.
[32] ĭȒȞįijį İțįȗȧȟțIJȞȡȫ TIMMS, 1999.
[33] "Learning for Tomorrow’s World, First Results from PISA 2003", OECD, 2004.
[34] ȃįȚșȞįijțȜȓ ǼțȑIJijįIJș, ›įȢ. ȁıȟijȢ. ȃįȜıİȡȟȔįȣ, ij.7-8, 1987
[35] ȃįȚșȞįijțȜȓ ȇįțİıȔį, ıȜİ. ȃįȚșȞįijțȜȓ ǻțȖȝțȡȚȓȜș, Ȍ. ǻįĴıțȑİșȣ, ijıȫȥș 1-5.
[36] "Measuring student knowledge and skills, The PISA 2000 Assessment of Reading, Mathe-
matical and Scientific Literacy", OECD, 2001.
[37] ȇıȢțȡİțȜȪ "Ȋȡ Ĵ", ǻ. ǻțIJȜįİȡȤȢȑȜșȣ, ij. 1, ǺȚȓȟį, 2004.
[38] Placement tests for Elememtary Mathematics, Singapore Math Inc., 2003.
[39] ȇȢįȜijțȜȑ ȉȤȟıİȢȔȧȟ ǽȃǽ.
[40] "Problem Solving for Tomorrow’s World, First Measures of Cross-Curricular Competencies
from PISA 2003", OECD, 2004.
[41] National Center for Education Statistics, A comparition of the NAEP, TIMMS-R and PISA,
working paper No. 2001-07, U.S. Department Education, June 2001.
[42] "Sample Tasks from the PISA 2000 Assessment, READING, MATHEMATICAL AND SCIENTIFIC
LITERACY", OECD, 2001.
[43] ȉȥȡȝțȜȑ ǻțȖȝȔį ȆǽǼǻ, ĬȤȞȟįIJȔȡȤ, ȂȤȜıȔȡȤ, ȆǽǼǻ, ǺȚȓȟį, 2004.
[44] The Great Assessment Problems book, (GAP), Freudental Institute.
[45] "The Pisa 2003 Assessment Framework", OECD, 2004.
DzȢȚȢį - ǼșȞȡIJțıȫIJıțȣ (ǽȝȝșȟțȜȑ)
 ǻțȖȝțȡȗȢįĴȔį 157
[1] ǺȗȗıȝȪ›ȡȤȝȡȣ ǽ., "ĬıȧȞıijȢȔįȣ ǽȗȜȬȞțȡȟ", ȆȞțȝȔį IJı ȉȤȟȒİȢțȡ ǽȃǽ., ǻțȖȝȔȡ ȁįȚșȗș-
ijȓ, ǽȤȜȝıȔİțį ĬıȧȞıijȢȔį, ȆǽǼǻ, 2000.
[2] ĭįȢȢįȝȔİșȣ Ȃ., "Ȋį ȃįȚșȞįijțȜȑ Ȟįȣ İțįIJȜıİȑȘȡȤȟ", ȃǺĭǿȃǺȊȀȁǿ ȇǺȀǼǽȀǺ, ij. 5.
[3] ĭȧȞįǹİșȣ Ĭțȑȟȟșȣ, "Ȋį ȚȒȞįijį ijȧȟ ĬıȟțȜȬȟ ıȠıijȑIJıȧȟ, ș ȃįȚșȞįijțȜȓ į›ȪİıțȠș Ȝįț ș
ǼțİįIJȜįȝȔį ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ", ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ, ij. 4, ǻȒȢȡțį ȆȜij. 2004.
[4] ȀȧIJșĴȔİșȣ ȄȔȜȡȣ, "ȈȤȩȜȚĮ ʌȐȞȦ ıIJĮ șȑȝĮIJĮ IJȠȣ ǹ.Ȉ.Ǽ.Ȇ IJȦȞ ȝĮșȘȝĮIJȚțȫȞ ıIJȠ ĮȞIJȚțİȓȝİȞȠ
IJȘȢ įȚįĮțIJȚțȒȢ", ǼijȘȝİȡȓįĮ ȁǹȅȈ, ǺȑȡȠȚĮ, 7-4-2005.
[5] ȁįIJijȑȟșȣ Ȅ.: "Ȅį Ĵȫȗıț ȡ ǽȤȜȝıȔİșȣ – Ǽıȟ Țį ȗȔȟȡȤȞı ıȚȟțȜȡȔ ȞıțȡİȪijıȣ: ȃȔį țIJijȡȢțȜȡ-
İțİįȜijțȜȓ ıȠȒijįIJș ijșȣ įȟijȔĴįIJșȣ IJijș IJȥȡȝțȜȓ ĬıȧȞıijȢȔį", ȃįȚșȞįijțȜȓ ǽ›țȚıȬ-
ȢșIJș 31.
[6] ȃįȟijȑȣ, Ȁ., "ȁȢțijțȜȓ IJijį ȚȒȞįijį ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ĬıȟțȜȬȟ ıȠıijȑIJıȧȟ 1999", ǽȂǽȋĭǽȈȆ-
ȊȋȇȀǺ, 18 ȀȡȤȝȔȡȤ 1999.
[7] ȃȓijIJțȡȤ ǽȝȒȟș, "ȃįȚșȞįijțȜȡȔ ǼțįȗȧȟțIJȞȡȔ", ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ, ij. 3, ǻȒȢȡțį Ǻ›Ȣ. 2004
[8] ȃ›įȢȜȑijIJįȣ, A., Ȇ ȁȡȟIJijȢȡȤȜijțȖțIJȞȪȣ, ș ǾȬȟș ǽ›țȜıȔȞıȟșȣ Ǻȟȑ›ijȤȠșȣ, ȡț "ȉȜįȝȧIJțȒȣ
ȃȑȚșIJșȣ" (Scaffolds for Learning) Ȝįț ș ȉȤȟıȢȗįijțȜȓ-ıȢıȤȟșijțȜȓ ȇȢȡIJȒȗȗțIJș: ȉȤȟț-
IJijȬIJıȣ ijșȣ ȁȡțȟȧȟțȜȡ-›ȡȝțijțIJȞțȜȓȣ ǼțȑIJijįIJșȣ ijșȣ ȉȫȗȥȢȡȟșȣ ȃįȚșȞįijțȜȓȣ ȇįțİıȔįȣ, Ȋį
ȃįȚșȞįijțȜȑ IJijȡ ǽȟțįȔȡ ȂȫȜıțȡ, ijıȫȥȡȣ 12, ǽȜİ. ȁȧIJijȪȗțįȟȟȡȣ, 2001.
[9] ȈȔȘȡȣ Ĭ., "ȇıȢȔ›ȡȤ ĬıȧȞıijȢȔį", ȃǺĭǿȃǺȊȀȁǿ ȇǺȀǼǽȀǺ, ij. 5.
[10] ȈȔȘȡȣ Ĭ., "Ȇț ǼțįijȤ›ȬIJıțȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ȇȢȡȖȝșȞȑijȧȟ IJijį ȖțȖȝȔį ijșȣ ǼıȤijıȢȡȖȑȚȞțįȣ
ǽȜ›įȔİıȤIJșȣ", ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ, ij. 1, ǻȒȢȡțį Ǻ›Ȣ. 2003.
[11] ȈȔȘȡȣ Ĭ., "Ȋȡ ȟȒȡ įȟįȝȤijțȜȪ ȇȢȪȗȢįȞȞį ȉ›ȡȤİȬȟ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ ijȡȤ ĬȤȞȟįIJȔȡȤ.
ȃȔį ȜȢțijțȜȓ ȚıȬȢșIJș", ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ, ij. 2, ǻȒȢȡțį ȆȜij. 2003.
[12] ȈȔȘȡȣ Ĭ., "ǿ ǺȢțȚȞȡĴȡȖȔį Ȝįț ȡț ıȤȚȫȟıȣ ijȧȟ ȃįȚșȞįijțȜȬȟ", ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ, ij. 3, ǻȒ-
Ȣȡțį Ǻ›Ȣ. 2004.
[13] ȈȔȘȡȣ Ĭ., "ȇįȢȑ›ȝıȤȢıȣ į›Ȭȝıțıȣ IJijș Ȟȑȥș ijȧȟ ıȠıijȑIJıȧȟ", ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ ij.2, ȆȜij. 2003.
[14] ȊIJįȢijIJįȢȑȜșȣ ȊȢįȨįȟȪȣ, "dzȟįȣ ȞȫȚȡȣ Ȝįț Ȟțį IJȫȗȥȢȡȟș į›ȑȟijșIJȓ ijȡȤ", ǼțȑIJijįIJș,
dzȜİȡIJș ›įȢ. ȁıȟijȢțȜȓ ȃįȜıİȡȟȔįȣ ǽ.ȃ.ǽ., ij. 1, 1987.
[15] ȌįȝȑijIJșȣ ǺȚįȟȑIJțȡȣ, "Ǻ›ȪİıțȠș Ȝįț ȉȥȡȝțȜȑ ȃįȚșȞįijțȜȑ", ǺȇȆȂȂȎȄȀȆȉ, ij. 3, ǻȒ-
Ȣȡțį Ǻ›Ȣ. 2004.
DzȢȚȢį - ǼșȞȡIJțıȫIJıțȣ (ȅıȟȪȗȝȧIJIJį)
[1] Bastiaan J. Braams, Mathematics in the OECD PISA Assessment, New York University,
ǼıȜ. 2001.
[2] Bastiaan J. Braams, Programme for International Student Assessment, New York Univer-
sity, Ȁįȟ. 2002.
[3] Bastiaan J. Braams, Review of PISA Sample Science Unit 1: Stop that Germ, ȄȡıȞ. 2004.
[4] Bastiaan J. Braams, Review of PISA Sample Science Unit 2: Peter Cairney, ȄȡıȞ. 2004.
[5] Bastiaan J. Braams, Review of PISA Sample Science Unit 3: Corn, ǼıȜ. 2004.
158 Ȇț ›ıȢț›Ȓijıțıȣ ijȡȤ ȇȢȡȖȝȓȞįijȡȣ IJijį IJȥȡȝțȜȑ ȞįȚșȞįijțȜȑ
[6] Dekker, T. & Querelle, N. (2002). Great assessment problems. Utrecht: Freudenthal
Instituut.
[7] Demonty, Isabelle - Fagnant, Annick - Baye, Ariane - Matoul, Anne - Monseur, Chris-
tian, PISA 2003, "Présentation de la culture ȃathématique", Coordination: Dominique
Lafontaine, Service de Pédagogie expérimentale, Université de Liège.
[8] Hirsch E.D., Jr., The tests we need and we don't quite have them, Common Knowledge,
Vol 13, Winter 2000.
[9] Heuvel-Panhuizen, M. van den (2003). The learning paradox and the learning miracle:
thoughts on primary school mathematics education. Journal for Mathematik -
Didaktik.
[10] Heuvel-Panhuizen, M. van den (2002). Realistic Mathematics Education as Work in Pro-
gress. In: Fou-Lai Lin (Eds.), Common sense in Mathematics education. Proceed-
ings of 2001 The Netherlands and Taiwan Conference on Mathematics Education,
Taipei, Taiwan, 19 - 23 November 2001, Taipei, Taiwan: National Taiwan Normal
University.
[11] Kooij, H. van der (1999). Modeling and algebra: how 'pure' shall we be? Paper presented
at the 9th International Conference on the Teaching of Mathematical Modeling and
Applications, Lisbon, Portugal.
[12] Kooij, H. van der (2002). Algebra: A Tool for Solving Problems? Paper presented at 'The
Netherlands and Taiwan conference on common sense in mathematics education',
Taipei, Taiwan.
[13] Lafontaine, D. - Demonty, I. - Fagnant, A. - Baye, A. - Matoul, A. - Monseur, Ch. PISA 2003:
Quelques questions de mathématiques, Service de Pédagogie expérimentale . ULg.
[14] Lange, J. de (1995). Assessment: No change without problems. In: T.A. Romberg (Eds.),
Reform in school mathematics, Albany: Suny Press.
[15] Reeuwijk, M. van (2001). From informal to formal, progressive formalisation: An example
on solving systems of equations. In: H. Chick, K. Stacey, J. Vincent & J. Vincent (Eds.),
Proceedings of the 12th International Commission on Mathematical Instruction (ICMI)
Study Conference "The Future of the Teaching and Learning of Algebra", 2, Mel-
bourne: University of Melbourne.
[16] Taylor, Fred, OECD: The Trojan Horse Within, short history of the OECD and PISA activi-
ties, Current Concerns, Ȁįȟ. 2004.
[17] Verhage, H.B. & Lange, J. de (1997). Mathematics Education and Assessment.
[18] Wijers, M.M. (2001). How to deal with algebraic skills in realistic mathematics education?.
In: H. Chick, K. Stacey, J. Vincent & J. Vincent (Eds.), Proceedings of the 12th In-
ternational Commission on Mathematical Instruction (ICMI) Study Conference
"The Future of the Teaching and Learning of Algebra", 2, Melbourne: University of
Melbourne.