ΚΙΝΗΣΗ ΣΕ ΟΜΟΓΕΝΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΠΕΔΙΟ

1. Φορτισμένο σωματίδιο μάζας m και φορτίου -q

εισέρχεται με ταχύτητα υο στο ομογενές ηλεκτροστατικό + -
πεδίο όπως φαίνεται στο σχήμα. Να βρείτε: Ε
α. Την τιμή της διαφοράς δυναμικού μεταξύ των πλακών + -
ώστε το φορτισμένο σωματίδιο να φθάνει στη θέση Β: Α -q υο
i) με ταχύτητα μηδέν, -
ii) με ταχύτητα υ = υ1/2.
+
β. Το χρόνο κίνησης του σωματιδίου για τη διαδρομή ΑΒ
σε κάθε περίπτωση.
V, L

2. Μικρή σφαίρα μάζας m =10-3kg και φορτίου q = 2μC εκτοξεύεται με ταχύτητα μέτρου υο=
30m/s κατακόρυφα προς τα πάνω σε περιοχή που υπάρχει κατακόρυφο ομογενές ηλεκτρικό
πεδίο έντασης Ε = 1000N/C. Να βρείτε μετά πόσο χρόνο από τη στιγμή της εκτόξευσης, η
σφαίρα θα επιστρέψει στη θέση βολής και σε ποιο μέγιστο ύψος θα φθάσει, αν η ένταση του
πεδίου έχει φορά:
α) προς τα κάτω
β) προς τα πάνω. (g = 10m/s2)

3. Από σημείο Ο κατακόρυφου ομογενούς ηλεκτρικού πεδίου έντασης Ε = 900V/m

εκτοξεύεται κατά τη διεύθυνση των δυναμικών γραμμών ένα ηλεκτρόνιο. Μετά από χρόνο t
= 2.10-8s από τη στιγμή της βολής το ηλεκτρόνιο περνάει από σημείο Α με ταχύτητα μέτρου υ
= 3.106m/s και φορά αντίθετη της αρχική ταχύτητας. Να βρείτε:
α. Την ταχύτητα υο με την οποία εκτοξεύτηκε το ηλεκτρόνιο.
β. Την απομάκρυνσή του από το Ο τη στιγμή t = 2.10-8s καθώς και το διάστημα που έχει
διανύσει μέχρι τότε.
Δίνονται: |e| =1,6.10-19 C, me=9.10-31 kg.

4. Ηλεκτρόνιο εισέρχεται με ταχύτητα υο σε L

ομογενές ηλεκτρικό πεδίο όπως φαίνεται στο σχήμα. - - - - -
Να βρείτε:
α. Τη υο,min ώστε το ηλεκτρόνιο μόλις να εξέρχεται E
από το πεδίο.
β. Την ενέργεια που μεταφέρθηκε από το ηλεκτρικό dO
πεδίο στο σωματίδιο. e υο
γ .Τη μεταβολή του μέτρου της ορμής του d/2
σωματιδίου. A
Δίνονται: |e| =1,6.10-19 C, me=9.10-31 kg, d = 3cm, L
= 9cm και V = 10Volt. + + + + +

5. Πρωτόνιο εισέρχεται με ταχύτητα μέτρου υο κάθετα στις δυναμικές γραμμές ομογενούς

ηλεκτρικού πεδίου, που σχηματίζεται μεταξύ δύο οριζοντίων μεταλλικών πλακών που
βρίσκονται υπό τάση V. Το μήκος των πλακών είναι ℓ και η μεταξύ τους απόσταση d. Το
πρωτόνιο εξέρχεται από το πεδίο με κατακόρυφη απόκλιση y1 = 2cm από την αρχική
διεύθυνση της κίνησής του. Αν στο ίδιο σημείο του πεδίου εισέλθει με ταχύτητα υο και με τον
ίδιο τρόπο σωμάτιο α, να βρείτε:
Α. την κατακόρυφη απόκλιση του σωματίου α, από την αρχική του διεύθυνση, όταν βγαίνει
από το πεδίο.
Β. το λόγο των κινητικών ενεργειών των σωματίων όταν εξέρχονται από το πεδίο. Δίνονται :
qp = +e, qα = +2e, mα=4mp, V , d, ℓ και υο .
6. Φορτισμένο σωματίδιο μάζας m = 10-26kg και d
φορτίου q = 10-18C εισέρχεται με ταχύτητα υο σε - - - - -
ομογενές ηλεκτρικό πεδίο κάθετα στις δυναμικές υΑ
γραμμές του πεδίου, όπως στο σχήμα. E A

Δίνονται: υο = 105m/s, Ε = 1000 2 N/C και το

μήκος των οπλισμών d = 0,2m. Να υπολογίσετε:
α. την ταχύτητα εξόδου από το πεδίο, Ο
β. τη διαφορά δυναμικού VΟΑ. q υο

+ + + + +

7. Το σωμάτιο μάζας m και φορτίου +q εισέρχεται στον πυκνωτή από το σημείο Α με

οριζόντια ταχύτητα υο και εξέρχεται από το σημείο Γ
d
. Να βρείτε: - - - - -
Α. Την κατακόρυφη απόκλιση μεταξύ εισόδου και υΓ
εξόδου. E Γ
Β. Τη μεταβολή της κινητικής ενέργειας μεταξύ των
σημείων Α και Γ.
Γ. Αν υποδιπλασιαστεί η ένταση του πεδίου,
A
μεταβάλλονται ο χρόνος κίνησης του φορτίου στο q υο
πεδίο και η εκτροπή του φορτίου από την αρχική
διεύθυνση; + + + + +
Δίνονται: m, +q, υο, Ε και d.

8. Δύο σωμάτια με ειδικό φορτίο q/m επιταχύνονται από την ηρεμία με μια σταθερή τάση V.
Στη συνέχεια εισέρχονται από το ίδιο
σημείο Α σε κατακόρυφο ομογενές
d
ηλεκτρικό πεδίο έντασης Ε , κάθετα προς - - - - -
τις γραμμές του πεδίου, με αποτέλεσμα
να έχουμε μια προς τα πάνω απόκλισή E
τους όπως φαίνεται και στο προηγούμενο
σχήμα. Μετά από μια διαδρομή μέσα στο
πεδίο, τα σωμάτια πέφτουν σε
V m, q υΑ
φωτογραφική πλάκα που βρίσκεται σε υ=0 A
απόσταση d από το σημείο Α, όπου και
αφήνουν τα ίχνη τους. + + + + +
i. Ποιο από τα δυο σωμάτια φτάνει στο Α
με μεγαλύτερη ταχύτητα;
ii. Ποιο από τα δυο σωμάτια παρουσιάζει τη μεγαλύτερη κατακόρυφη απόκλιση;

9. Δίνεται το κύκλωμα του σχήματος και

R1 A
ότι: E = 100V, r = 5Ω, R1 = 5Ω, R2 = 15Ω.
Να βρεθούν: δ
α) Η τάση του πυκνωτή όταν ο διακόπτης δ C
είναι ανοικτός και όταν κλείσει. E
β) Ηλεκτρόνιο μπαίνει στο ηλεκτρικό πεδίο r e υο
του πυκνωτή όπως στο σχήμα. Η απόκλιση R2
του ηλεκτρονίου από την αρχική του πορεία,
λόγω του πεδίου, είναι y1 και y2 όταν ο δ
Β
είναι ανοικτός και κλειστός αντίστοιχα.
y1 5
Να αποδείξετε ότι: =
y2 3
Το ηλεκτρόνιο θα εκτραπεί προς τον οπλισμό Α ή Β;
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
m.υ o2 3m.υ o2 2 L 4L
1. α) , , β) ,
2q 8q υ o 3υ o
2. α) 5s , 37,5m , β) 7,5s , 56,25m
3. α) 2.105m/s , β) –28.10-3m , s = 28,25.10-3m
4 3
4. .106m/s , 1,6.10-19J , 1,12.10-25kg/s
3
KP V 2 .e 2 .l 2 + d 2 .m P2 .υ o4
5. 1cm , =
K α V 2 .e 2 .l 2 + 4d 2 .m 2P .υ o4
6. α) 3.105m/s , εφθ = 2 2 , β) 400V
q .E.d 2 B.q 2 .E 2 .d 2
7. Α. , Β. , Γ. Όχι, υποδιπλασιάζεται
2 m.υ o2 2 m.υ o2
8. i. ίδια , ii. ίδια
9. α) 100V , 60V
 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΠΕΔΙΟ – ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Να θεωρείτε γνωστή την σταθερά: Kc=9.109 N.m2/C2

q1 α q2
1. Τέσσερα σημειακά ηλεκτρικά φορτία, q1 = +4μC, q2 = +8μC, q3
= -2μC, q4 = -6μC είναι τοποθετημένα στις κορυφές τετραγώνου
πλευράς α = 2m όπως φαίνεται στο σχήμα. Να υπολογίσετε την
ηλεκτρική δυναμική ενέργεια του συστήματος. Ποια είναι η
φυσική σημασία του αποτελέσματoς;

q4 q3
2. Στις κορυφές Α, Β, Γ τετραγώνου ΑΒΓΔ πλευράς r είναι A q r q B
τοποθετημένα τρία σημειακά φορτία q1 = q2 = q3 = q. Να βρείτε το
απαιτούμενο έργο για να μεταφερθεί από το άπειρο ένα φορτίο q4
= Q.
α. στην κορυφή Δ. r
β. στο κέντρο του τετραγώνου.
Το φορτίο q4 έχει αρχική και τελική ταχύτητα μηδέν.
Δ q Γ

3. Δύο σωματίδια έχουν την ίδια μάζα m = 2.10-8kg, το ίδιο φορτίο q = l0μC και
συγκρατούνται ακίνητα σε απόσταση χ = 2cm. Αν αφήσουμε το ένα σωμάτιο ελεύθερο να
υπολογίσετε:
α. Την ταχύτητά του, όταν η απόστασή τους γίνει 2χ.
β. Τη μέγιστη ταχύτητα που αποκτά το κινούμενο σωμάτιο.

4. Ένα σωμάτιο μάζας m και φορτίου +q ρίχνεται από

m m
πολύ μακριά με αρχική ταχύτητα υο προς ακίνητο
σωμάτιο ίδιας μάζας και φορτίου, που είναι ακλόνητο. q υο ∞ q
Να υπολογίσετε:
α. Την ελάχιστη απόσταση dmin μεταξύ των δύο σωματίων .
β. Την ταχύτητα του σωματίου όταν η μεταξύ τους απόσταση είναι d>dmin

5. Στα άκρα μιας ευθείας ΚΛ με μήκος 5cm συγκρατούνται δυο φορτία +q και +4q
αντίστοιχα. Στο μέσο της ευθείας ΚΛ αφήνουμε ελεύθερο ένα φορτισμένο σωμάτιο +q. Πόσο
διάστημα θα διανύσει το φορτίο κινούμενο ανάμεσα στα σημεία Κ και Λ μέχρι να μηδενιστεί
στιγμιαία η ταχύτητά του;

6. Ένα σωμάτιο μάζας m = 0,09 kg έχει φορτίο q = lμC και (Α) q

ισορροπεί σε ύψος χ πάνω από το ακλόνητο σημειακό φορτίο Q =
1μC.
α. Να υπολογίσετε το χ χ
β. Κατεβάζουμε το σωμάτιο σε ύψος χ/2 και το αφήνουμε
ελεύθερο. Σε τι απόσταση από το Q θα ανέβει; Σε ποια απόσταση
Q Ακλόνητο
από το Q θα αποκτήσει μέγιστη ταχύτητα και πόση θα είναι αυτή;
(g = 10m/s2).
7. Δυο σφαίρες Α και Β έχουν την ίδια ακτίνα R και συγκρατούνται ακίνητες έτσι ώστε τα
κέντρα τους να απέχουν 6R. Οι δυο σφαίρες είναι φορτισμένες η Α με φορτίο 4q και η Β με
φορτίο q. Πόση ενέργεια απαιτείται για τη μεταφορά ενός σωματίου που έχει φορτίο 2q/9,
από την επιφάνεια της σφαίρας Α μέχρι ενός σημείου Σ όπου η ένταση του ηλεκτρικού
πεδίου είναι μηδέν;
(Δεδομένα: Kc, q, R).

8. Δύο σωμάτια έχουν την ίδια μάζα m =2.10-8kg, m, q m, q

το ίδιο φορτίο q = 10μC και συγκρατούνται
ακίνητα σε απόσταση χ = 2cm. Αν αφήσουμε το
σύστημα ελεύθερο να υπολογίσετε: χ
α. Την ταχύτητα κάθε σωματίου, όταν η
απόστασή τους γίνει 2χ. υ
β. Τη μέγιστη ταχύτητα που αποκτά το κάθε
σωμάτιο.
2χ

9. Ένα σωμάτιο μάζας m και φορτίου +q ρίχνεται από πολύ μακριά με αρχική ταχύτητα υο,
προς ακίνητο σωμάτιο ίδιας μάζας και φορτίου, που όμως μπορεί να κινηθεί. Να
υπολογίσετε:
α. Την ελάχιστη απόσταση που θα πλησιάσουν τα δυο σωμάτια.
β. Την ταχύτητα κάθε σωματίου, όταν η μεταξύ τους απόσταση ξαναγίνει άπειρη. Δεδομένα:
m, +q, υο, Kc.

10. Σφαίρα Σ1 μάζας m = 1g και φορτίου Q = 1 μC είναι στερεωμένη στη θέση Α λείου
οριζοντίου επιπέδου το οποίο αποτελείται από Σ1 Ε Σ2
μονωτικό υλικό. Σε απόσταση χ1 = 1m από την
πρώτη σφαίρα κρατιέται ακίνητη μια άλλη σφαίρα
Σ2 όμοια με την πρώτη. Στην περιοχή υπάρχει και
χ1
ένα ομογενές ηλεκτροστατικό πεδίο έντασης Ε =
1000 N/C, όπως φαίνεται στο σχήμα.. Κάποια χρονική στιγμή αφήνουμε ελεύθερη τη σφαίρα
Σ2. Να βρείτε:
α. Τη μέγιστη ταχύτητα που θα αποκτήσει.
β. Σε ποια απόσταση από το Α η ταχύτητα της σφαίρας Σ2 στιγμιαία μηδενίζεται;
γ. Το είδος της κίνησης που θα εκτελέσει η σφαίρα Σ2;
 ΚΙΝΗΣΗ ΣΕ ΟΜΟΓΕΝΕΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΊΟ

1. Φορτισμένο σωματίδιο επιταχύνεται από τάση V =104V και μετά μπαίνει σε ομογενές
μαγνητικό πεδίο, έντασης Β=2Τ, κάθετα στις δυναμικές γραμμές του πεδίου. Το σωματίδιο
διαγράφει κυκλική τροχιά ακτίνας R = 2cm. Να βρεθεί το ειδικό φορτίο q/m του σωματιδίου.

2. Ένα ευθύγραμμο σύρμα, μεγάλου μήκους, διαρρέεται από ρεύμα έντασης Ι = 20Α. Ένα
ηλεκτρόνιο εκτοξεύεται με ταχύτητα υ = 108m/s παράλληλα προς το σύρμα και σε απόσταση
r = 5cm από αυτό. Να βρείτε το μέτρο της δύναμης που ασκείται στο ηλεκτρόνιο από το
μαγνητικό πεδίο του σύρματος αμέσως μετά την εκτόξευση.
|e| = 1,6.10-19C, Κμ = 10-7Ν/Α2.

3. Σωμάτιο μάζας 5.10-4 kg έχει φορτίο q = 4.10-8 C και εκτοξεύεται οριζόντια με ταχύτητα
μέτρου υο = 5.104 m/s. Ποιο είναι το μέτρο και κατεύθυνση του ελάχιστου μαγνητικού πεδίου
που απαιτείται για να κινηθεί το σωματίδιο οριζόντια; g= 10 m/s2.

4. Ένα πηνίο έχει n = 42000 σπείρες/m και διαρρέεται από ρεύμα έντασης I = lA. Ένα
ηλεκτρόνιο κινείται με ταχύτητα μέτρου υ = 1,57.107m/s και εισέρχεται στο εσωτερικό του
πηνίου κάθετα στον άξονά του, στο κέντρο του. Αν η ακτίνα της κυκλικής τροχιάς που
διαγράφει το ηλεκτρόνιο, στο μαγνητικό πεδίο του πηνίου, είναι R = 2cm, να βρεθεί ο λόγος
e/me (ειδικό φορτίο ηλεκτρονίου ).
Δίνεται: Κμ = 10-7 Ν/Α2.

5. Ένα ηλεκτρόνιο εισέρχεται στο μαγνητικό πεδίο Α υ 2α Γ

e
του σχήματος, από το σημείο Α, με ταχύτητα κάθετη
⊗B
στις δυναμικές γραμμές του πεδίου. Να βρεθεί η τιμή
της έντασης του πεδίου, ώστε το ηλεκτρόνιο να α
εξέλθει από το πεδίο:
α. από το σημείο Ζ,
β. από το σημείο Δ.
Γνωστά: υ, α, e και me. Ζ Δ

6. Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται μια τομή ενός ομογενούς d

μαγνητικού πεδίου, έντασης Β = 0,18Τ. Ένα ηλεκτρόνιο ⊗B
εισέρχεται στο μαγνητικό πεδίο με ταχύτητα μέτρου υ = 16.104 O
km/s, κάθετα στις δυναμικές γραμμές του πεδίου. Αν το πλάτος e υ
του πεδίου είναι d = 3mm, να βρείτε την εκτροπή του
ηλεκτρονίου από την αρχική του διεύθυνση, κατά την έξοδό του
FL
από το μαγνητικό πεδίο.
Δίνονται: me = 9.10-31 kg, e =-1,6.10-19 C.

7. Ένα φορτισμένο σωματίδιο κινείται μέσα σε ομογενές μαγνητικό πεδίο, κάθετα στις
δυναμικές γραμμές του πεδίου. Κάποια στιγμή το σωματίδιο διέρχεται από ένα λεπτό
μεταλλικό φύλλο και χάνει τα 3/4 της κινητικής του ενέργειας. Να βρεθούν:
α) ο λόγος των ακτίνων της αρχικής και τελικής τροχιάς του σωματιδίου και
β) ο λόγος των επιταχύνσεων.
8. Στο σημείο Ο του Ο.Μ.Π. του σχήματος μπαίνουν
ταυτόχρονα με ταχύτητα υο κάθετη στις δυναμικές γραμμές του Ο ~B
πεδίου ένα πρωτόνιο και ένα σωμάτιο α, που δεν αλληλεπιδρούν. q υ
Να βρείτε:
α. τη διαφορά χρόνου με την οποία εξέρχονται από πεδίο. FL
β. τη μεταξύ τους απόσταση τη χρονική στιγμή που εξέρχεται
από το πεδίο
i) το πρωτόνιο
ii) το σωμάτιο α.
Δίνονται: mα = 4m , qα = 2qp

9. Φορτισμένο σωματίδιο μάζας m = 10-22 kg και

φορτίου q = -10-10 C εκτοξεύεται από το σημείο Ο με d
ταχύτητα μέτρου υ = 2.106m/s, όπως φαίνεται στο
⊗B
σχήμα. Το σωματίδιο εισέρχεται σε ομογενές
μαγνητικό πεδίο έντασης Β = 10-4 Τ, του οποίου η
επίπεδη τομή είναι ορθογώνιο πλάτους d =3 .10-2m. υ
Να βρείτε τη μέγιστη τιμή της γωνίας φ, ώστε το Ο φ
m, q x
σωματίδιο μετά την έξοδό του από το μαγνητικό πεδίο
να επιστρέφει στο σημείο Ο.

235 238
10. Μια διαδικασία για το διαχωρισμό των ισοτόπων U και U μαζών m1 και m2
αντίστοιχα, βασίζεται στη διαφορά των ακτίνων
των τροχιών τους μέσα σε μαγνητικό πεδίο.
Υποθέστε ότι μοναδιαία ιονισμένα άτομα
ξεκινούν από την ηρεμία και επιταχύνονται από υ=0 Ο ~B
ηλεκτρικό πεδίο και μπαίνουν κάθετα στις V υ
δυναμικές γραμμές ομογενούς μαγνητικού
πεδίου, έντασης Β = 2Τ. Αφού τα ιόντα 2R1
2R2
διαγράψουν ημιπεριφέρεια πέφτουν πάνω σε
φιλμ Φ. Να βρείτε την απόσταση των ιχνών των
δύο ισοτόπων στο φιλμ, όταν η ακτίνα
καμπυλότητας της δέσμης του 235U είναι R1 = d
1m. Φ
α. Αν οι κινητικές ενέργειες των ισοτόπων είναι
ίσες.
β. Αν οι ταχύτητες των ισοτόπων είναι ίσες ( επιταχύνονται από διαφορετικές τάσεις V).
Γνωστά: m1 = 235u, m2 = 238u, 1u = 1,6.10-27 kg και e = 1,6.10-19 C.

11. Φορτισμένο σωματίδιο εκτοξεύεται με ταχύτητα υ, ⊗B ~ 2B

όπως στο σχήμα. Να αποδείξετε ότι η κίνηση είναι +q υ
περιοδική και να υπολογίσετε την περίοδο και το μήκος της
τροχιάς σε μία περίοδο.
Δίνονται: m, q, υ και Β.

12. Σε ομογενές μαγνητικό πεδίο Β = π Τ εισέρχεται πυρήνας δευτέριου με ταχύτητα υο =

2.106m/s. Το διάνυσμα της ταχύτητας σχηματίζει γωνία φ = 60ο με τη διεύθυνση των
δυναμικών γραμμών του πεδίου.
α) Να υπολογιστούν: η περίοδος και το βήμα της ελικοειδούς κίνησης.
β) Πόσες σπείρες θα κάνει το ηλεκτρόνιο μέχρι να διατρέξει απόσταση L = lm κατά τη
διεύθυνση των δυναμικών γραμμών.
γ) Επίσης να βρείτε το μήκος της τροχιάς που αντιστοιχεί στις στροφές αυτές. Δίνεται: m/q
=2.10-8 kg/C.