Ομιλία εις την Κσριακή της Απόκρεω

Αγίοσ Γρηγορίοσ τοσ Παλαμά

1. Τελ πεξαζκέλε Κπξηαθή ε Δθθιεζία εκλεκόλεπε ηελ απεξίγξαπηε θηι-

αλζξσπία ηνπ Θενύ πξνο εκάο πνπ παξνπζηάδεηαη κε ηελ παξαβνιή ηνπ ζεζσζκέλνπ
αζώηνπ. Τελ ζεκεξηλή Κπξηαθή δηδάζθεη πεξί ηεο κειινύζεο θξηθσδεζηάηεο
θξίζεσο ηνπ Θενύ, ρξεζηκνπνηώληαο κηα θαιή ηάμη θαη αθνινπζώληαο ηηο πξνθεηηθέο
θσλέο· δηόηη, ιέγεη, «ζα ζνπ ςάισ, Κύξηε, έιενο θαη θξίζη», θαη «κηα θνξά ειάιεζε ν
Θεόο θαη άθνπζα ηα δπν απηά, όηη ην θξάηνο είλαη ηνπ Θενύ θαη ηδηθό ζνπ, Κύξηε, ην
έιενο, δηόηη εζύ ζ' απνδώζεο ζηνλ θαζέλα θαηά ηα έξγα ηνπ».

2. Τν έιενο ινηπόλ θαη ε καθξνζπκία πξνεγείηαη ηεο ζείαο θξίζεσο.

Πξαγκαηηθά ν Θεόο, έρνληαο θαη πεξηέρνληαο θαη' εμνρήλ όιεο ηηο αξεηέο, θαη όληαο
ζπγρξόλσο δίθαηνο θαη ειεήκσλ, επεηδή ην έιενο δελ ζπκβαδίδεη κε ηελ θξίζη,
ζύκθσλα κε ην γξακκέλν, «λα κε επζπιαγρληζζήο πησρό θαηά ηελ θξίζη», επιόγσο ν
Θεόο θαηέλεηκε ην θαζέλα ζηνλ θαηξό ηνπ· ηνλ παξόληα θαηξό ηνλ ώξηζε γηα ηελ
καθξνζπκία, ηνλ κέιινληα γηα ηελ αληαπόδνζη. Γη' απηό ηα ηεινύκελα ζηελ Δθθιεζία
ε ζεία ράξηο δηέζεζε θαηά ηέηνηνλ ηξόπν, ώζηε εκείο αληηιακβαλόκελνη ηνύην, όηη ηελ
ζπγγλώκε γηα ηα ακαξηήκαηα ιακβάλνκε από ηα εδώ ζπκβαίλνληα, λα ζπεύζσκε,
όζν δνύκε αθόκε ζηνλ παξόληα βίν, λα επηηύρακε ην αηώλην έιενο θαη λα
θαηαζηήζσκε ηνπο εαπηνύο καο αμίνπο ηεο ζείαο θηιαλζξσπίαο. Γηόηη εθείλε ε
θξίζηο, ε ηειεπηαία, είλαη αλειέεηνο γη' απηόλ πνπ δελ έδεημε έιενο.

1
 3. Πεξί ηεο απεξίγξαπηεο ινηπόλ γηα καο επζπιαγρλίαο ηνπ Θενύ νκηιήζακε
κόιηο πξν νιίγνπ. Σήκεξα δε ζα νκηιήζσκε πεξί ηεο δεπηέξαο παξνπζίαο ηνπ Φξη-
ζηνύ, θαζώο θαη πεξί ηεο θξηθσδεζηάηεο θξίζεσο θαη πεξί όζσλ ζα ζπκβνύλ θαη'
απηήλ απνξξήησο- πξάγκαηα πνπ νθζαικόο δελ είδε θαη νπο δελ ήθνπζε θαη πνπ δελ
αλέβεθαλ ζηε ζθέςη αλζξώπνπ, αλ είλαη ακέηνρε ζείνπ Πλεύκαηνο, πνπ ππεξβαίλνπλ
όρη κόλν ηελ αλζξώπηλε αίζζεζη, αιιά θαη ηνλ αλζξώπηλν λνπ θαη ιόγν. Γηόηη, αλ θαη
απηόο πνπ καο δηδάζθεη γηα όια ηνύηα είλαη απηόο πνπ γλσξίδεη ηα πάληα θαη
πξόθεηηαη λα θξίλε όιε ηε γε, αιιά ζπγθαηαβαίλεη πξνο ηελ δπλακηθόηεηα ησλ
δηδαζθνκέλσλ, πξνζθέξνληαο ηνπο ιόγνπο ζπκκέηξνπο πξνο απηήλ. Γη' απηό
εηζάγνληαη αζηξαπή θαη λεθέιεο, ζάιπηγμ θαη ζξόλνο θαη ηα όκνηα κε απηά,αλ θαη
ζύκθσλα κε ηελ επαγγειία ηνπ πεξηκέλνκε θαηλνύο νπξαλνύο θαη θαηλή γε, αθνύ ηα
παξόληα αιινησζνύλ.

4. Αλ δε απηά θαη κόλν ιεγόκελα, κάιηζηα δε ιεγόκελα ζπγθαηαβαηηθώο,

γεκίδνπλ ηελ ςπρή ησλ ζπλεηώλ αθξναηώλ κε θξίθε θαη δένο, πνηνο ζα βαζηάζε ηόηε
πνπ ζα ηεινύληαη ηα ίδηα ηα πξάγκαηα; Πόζν άμηνη πξέπεη λα είκαζηε ζηα άγηα
ζπνπδάζκαηα θαη ζηελ επζέβεηα, όηαλ πξνζδνθνύκε ηελ παξνπζία ηεο εκέξαο ηνπ
Θενύ, γηα ηελ νπνία, όπσο ιέγεη ν ζείνο
Πέηξνο, «νη κελ νπξαλνί ππξαθησκέλνη ζα
δηαιπζνύλ, ηα δε ζηνηρεία θαηόκελα ζα
ιεηώζνπλ, ελώ ε γε θαη ηα θηίζκαηα πνπ
ππάξρνπλ ζ' απηήλ ζα θαηαθανύλ;». Πξηλ δε
από απηά ζα πξαγκαηνπνηεζή ε ζθιεξή
παξνπζία θαη επήξεηα ηνπ Αληηρξίζηνπ θαηά
ηεο πίζηεσο, ε νπνία, αλ δελ εθνινβσλόηαλ
επηηξαπείζα γηα ιίγνλ ρξόλν, δελ ζα εζσδόηαλ
θαλέλαο άλζξσπνο, όπσο ιέγεη ν Κύξηνο ζηα
επαγγέιηα. Γη' απηό παξαγέιιεη ζηνπο κα-
ζεηάο ηνπ «αγξππλείηε ινηπόλ παξαθαιώληαο
όινλ ηνλ θαηξό, γηα λα θαηαμησζήηε λ'
απνθύγεηε όια όζα πξόθεηηαη λα ζπκβνύλ θαη
λα ζηαζήηε εκπξόο ζηνλ Υηό ηνπ αλζξώπνπ».

5. Βέβαηα όια εθείλα είλαη γεκάηα

ππεξβνιηθή θξίθε, αιιά γη' απηνύο πνπ δαπαλνύλ ηνλ βίν ηνπο ζε απηζηία θαη αδηθία
θαη ξαζπκία απεηινύληαη αθόκε δεηλόηεξα από απηά, θαζώο ιέγεη ν ίδηνο ν Κύξηνο·
«ηόηε ζα θιαύζνπλ όιεο νη θπιέο ηεο γεο». Φπιέο δε ηεο γεο είλαη απηνί πνπ δελ
επεηζάξρεζαλ ζηνλ ειζόληα από ηνλ νπξαλό, πνπ δελ αλαγλσξίδνπλ θαη δελ
επηθαινύληαη ηνλ νπξάλην Παηέξα νύηε αλεβάδνπλ πξνο απηόλ ην γέλνο δηα ηεο
νκνηόηεηνο ησλ έξγσλ. Λέγεη πάιη όηη «ε εκέξα εθείλε ζα επέιζεη ζαλ παγίδα ζε
όινπο όζνη θάζνληαλ επάλσ ζην πξόζσπν ηεο γεο, δειαδή ζ' εθείλνπο πνπ κε ηελ
θξαηπάιε θαη κέζε, κε ηηο ηξπθέο θαη ηηο βησηηθέο κέξηκλεο είλαη πξνζεισκέλνη ζηε
γε θαη ζηα γήηλα θαη έρνπλ πξνζθνιιεζή νινζρεξώο ζηα θαηλόκελα θαηά ηελ
αίζζεζη ιακπξά, ζηνλ πινύην, ζηε δόμα θαη ζηελ εδνλή. Πξαγκαηηθά κε ηελ ιέμη
«πξόζσπν» ηεο γεο αηλίρζεθε ηνλ θαηλνκεληθώο ραξσπό ραξαθηήξα ηεο, ελώ κε ηελ
ιέμη «θάζνληαη» ππνλνεί ηελ επίκνλε θαη ελδόκπρε πξνζήισζε. Με ηνπο ιόγνπο δε
απηνύο ζπλάπηεη πξνο ηνπο αζεβείο απηνύο πνπ ακάξηεζαλ ακεηαλόεηνο έσο ην
ηέινο, όπσο πξνείπε θαη ν Ηζαΐαο, όηη «ζα πάξνπλ θσηηά νη άλνκνη θαη νη ακαξησινί
ζπγρξόλσο, θαη δελ ζα ππάξμεη θαλείο λα ηελ ζβήζε». «Η ηδηθή καο όκσο πνιηηεία
επξίζθεηαη ζηνπο νπξαλνύο, από ηνπο νπνίνπο θαη αλακέλνκε ηνλ Σσηήξα», ιέγεη ν

2
απόζηνινο· θαη «εζείο δελ είζζε από απηόλ ηνλ θόζκν», έιεγε πξνο ηνπο καζεηάο ηνπ
ν Κύξηνο, πξνο ηνπο νπνίνπο πάιη ιέγεη όηη, «όηαλ ζα ηεινύληαη όια απηά, λ'
αλαζεθσζήηε θαη λα πςώζεηε ηα θεθάιηα ζαο, δηόηη πξνζεγγίδεη ε απνιύηξσζίο
ζαο».

6. Βιέπεηε όηη νη δώληεο θαηά ηνλ Φξηζηό γεκίδνπλ αλέθθξαζηε ραξά θαη
παξξεζία γηα ηα ζπκβαίλνληα επζύο έπεηηα από εθείλα, ελώ νη δώληεο θαηά ηελ
ζάξθα είλαη γεκάηνη αηζρύλε θαη νδύλε θαη θαηήθεηα; Καζώο θσλάδεη θαη ν Παύινο
ιέγνληαο, «ν Θεόο ζ' απνδώζεη ζηνλ θαζέλα θαηά ηα έξγα ηνπ, ζ' εθείλνπο δειαδή
πνπ επηδεηνύλ κε έξγν αγαζό θαηά ππνκνλή δόμα θαη ηηκή θαη αθζαξζία ζα απνδώζεη
δσή αηώληα, ελώ γηα ηνπο απεηζνύληαο ζηελ αιήζεηα, πεηζνκέλνπο δε ζηελ αδηθία ζα
ππάξμεη ζπκόο θαη νξγή, ζα ππάξμεη ζιίςηο θαη ζηελνρώξηα ζε θάζε άλζξσπν πνπ
θαηεξγάδεηαη ην θαθό». Πξαγκαηηθά παιαηά επί ηνπ Νώε, όηαλ απμήζεθε ε ακαξηία
θαη επηθξάηεζε ζε όιν ζρεδόλ ην αλζξώπηλν γέλνο, ήιζε από ηνλ ζεό θαηαθιπζκόο,
πνπ θαηέζηξεςε θάζε πλνή, ελώ κόλν ν δίθαηνο απηόο κε ηελ νηθνγέλεηά ηνπ
δηαθπιάρζεθε γηα ράξε ηεο γελέζεσο ελόο δεπηέξνπ θόζκνπ. Πάιη δε έπεηηα από
απηόλ ν Θεόο ηελ απμεζείζα θαθία πεξηέθνπηε κεξηθώο, όπσο επί παξαδείγκαηη όηαλ
απνηέθξσζε κε ππξ ηνπο Σνδνκίηεο, θαηεπόληηζε ζηε ζάιαζζα ηνπο Φαξασλίηεο, ην
δε πάληνικν γέλνο ησλ Ινπδαίσλ απεδεθάηηζε κε πείλα θαη ζηάζε, κε λόζνπο θαη
πηθξέο πνηλέο.

7. Ο θνηλόο όκσο ηαηξόο, πνπ ερξεζηκνπνίεζε ράξηλ ηνπ γέλνπο καο ηα απζηεξά
θάξκαθα θαη ηαηξεύκαηα, δελ παξέιεηςε
εθείλα πνπ είλαη επάξεζηα θαη σθεινύλ
κ' επραξίζηεζε, αιιά αλύςσζε Παηέξεο,
αλέδεημε Πξνθήηεο, εηέιεζε ζεκεία,
έδσζε ηνλ κσζατθό λόκν, έζηεηιε
Αγγέινπο. Δπεηδή δε θαη απηά ήζαλ
αλίζρπξα γηα ηελ αζπγθξάηεηε νξκή ηεο
θαθίαο καο, θαηήιζε ζηε γε θιίλνληαο
πξνο ηα θάησ ηνπο νπξαλνύο ν ίδηνο ν
Λόγνο ηνπ Θενύ, ην κεγάιν ηαηξηθό πνπ
θαηαπαύεη ηηο βαξείεο ακαξηίεο· θαη
αθνύ έγηλε γηα καο ηα πάληα, πιελ ηεο
ακαξηίαο, θαηήξγεζε ηελ ακαξηία ζηνλ
εαπηό ηνπ· έπεηηα ελίζρπζε θη' εκάο,
ώζηε λα ακβιύλε ην θεληξί εθείλεο, θαη
επαξαδεηγκάηηζε ζηνλ ζηαπξό ηνπο
αξρεγνύο θαη ζπλεξγνύο απηήο θαηαξ-
γώληαο δηα ηνπ ζαλάηνπ ηνλ έρνληα ηελ
εμνπζία ηνπ ζαλάηνπ.

8. Καη, αθνύ όπσο ζηελ επνρή ηνπ

Νώε θαηέθιπζε κε ύδσξ ηνπο
ακαξησινύο, έηζη ύζηεξα θαηέθιπζε ηελ ακαξηία δηα ηεο δηθαηνζύλεο θαη ράξηηόο
ηνπ, αλέζηεζε ηνλ εαπηό ηνπ αζάλαην, ζαλ ζπέξκα θαη απαξρή ηνπ αησλίνπ θόζκνπ,
ζαλ παξάδεηγκα θαη παξάζηαζε ηήο κε βεβαηόηεηα ειπηδνκέλεο από εκάο
αλαζηάζεσο. Αθνύ δε αλέζηε θαη αλαιήθζεθε ζηνπο νπξαλνύο, εμαπέζηεηιε ζε όιε
ηελ νηθνπκέλε απνζηόινπο, πξνέβαιε κέγα ζηίθνο καξηύξσλ, πξνέζηεζε πιήζνο
δηδαζθάισλ, αλέδεημε ζπλάμεηο νζίσλ. Δπεηδή δε, ελώ έθακε ηα πάληα, ρσξίο λα

3
παξαιείςεη ηίπνηε από ηα απαξαίηεηα, είδε πάιη ηελ θαθία ιόγσ ηνπ απηεμνπζίνπ ηεο
πξναηξέζεώο καο λα θνξπθώλεηαη ηόζν πνιύ, ή κάιινλ ηόηε ζα ηελ ηδεί λα
αλπςώλεηαη, ώζηε ηόηε πιένλ νη άλζξσπνη λα πξνζθπλήζνπλ θαη λα ππαθνύζνπλ
ζηνλ Αληίρξηζην, εγθαηαιείπνληαο ηνλ αιεζηλό Θεό θαη ηνλ αιεζηλό Φξηζηό ηνπ· γη'
απηό ζα θαηέιζε πάιη από ηνπο νπξαλνύο κε πνιιή δύλακη θαη δόμα, όρη γηα λα
καθξνζπκήζεη, αιιά γηα λα ηηκσξήζεη εθείλνπο πνπ δηα ησλ πνλεξώλ έξγσλ
εζεζαύξηζαλ ζηνπο εαπηνύο ησλ ηελ νξγή θαηά ηνλ θαηξό ηεο καθξνζπκίαο ηνπ· θαη
ηνπο κελ αζεξάπεπηνπο ζ' απνθόςεη από ηνπο πγηείο σο ζάπηα κέιε θαη ζα ηνπο
παξαδώζε ζην ππξ, ηνπο δε ηδηθνύο ηνπ ζ' απαιιάμε από ηελ επήξεηα θαη ηελ
ζπλαλαζηξνθή ησλ πνλεξώλ αλζξώπσλ θαη ζα ηνπο θαηαζηήζεη θιεξνλόκνπο ηεο
βαζηιείαο ησλ νπξαλώλ.

9. Δπζύο ινηπόλ κεηά ηελ βδειπξά παξξεζία ηνπ Αληηρξίζηνπ ζα θινλήζεη ηα

πάληα απηόο πνπ ζπγθξόηεζε ηα πάληα, θαηά ην ιερζέλ από ηνλ Πξνθήηε, όηη αθόκε
κηα θνξά «εγώ ζα ζείζσ όρη κόλν ηελ γε, αιιά θαη ηνλ νπξαλό». Δπζύο ινηπόλ
θινλίδεη ηνλ θόζκν θαη ιύεη ην αλώηαην όξην ηνπ ζύκπαληνο, ζπκπηύζζεη ην νπξάλην
θύηνο θαη αλακηγλύεη ηελ γε κε ππξ θαη ζπγρέεη ην παλ, από θάησ κελ
αλακνριεύνληαο ηα παγθόζκηα ζα ειέγακε ζεκέιηα, από άλσ δε ζηέιινληαο ην
πιήζνο ησλ άζηξσλ ζαλ απεξίγξαπηνπο θεξαπλνύο επάλσ ζηα θεθάιηα ησλ
ζενπνηεζάλησλ ηνλ πνλεξό, έηζη ώζηε δη' απηώλ πξώηα λα ηηκσξεζνύλ όζνη
επίζηεπζαλ ζηνλ Αληίρξηζην, δηόηη πξνζειώζεθαλ κε ηνλ λνπ θαη επείζζεθαλ ζηνλ
αληίζεν σο ζεό. Έπεηηα δε, αθνύ επηθαλεί ν ίδηνο κε άθαηε δόμα, δηα δπλαηήο
ζάιπηγγνο, όπσο παιαηά δη' εκθπζήκαηνο ηνλ πξνπάηνξα, ζα δσώζεη όινπο θαη ζα
παξνπζηάζεη ελώπηόλ ηνπ δσληαλνύο όινπο ηνπο από ηνπο αηώλαο λεθξνύο. Καη ηνπο
κελ αζεβείο δελ ζα θέξεη ζε θξίζε νύηε ζα ηνπο αμηώζεη θαλέλα ιόγν· δηόηη νη
αζεβείο, θαηά ην γεγξακκέλν, δελ ζ' αλαζηεζνύλ γηα θξίζη, αιιά γηα θαηάθξηζη.

10. Θα πξνβάιεη δε
γηα ηελ θξίζη όια ηα δηθά
καο, θαηά ηελ αλαγη-
λσζθνκέλε ζήκεξα θσλή
ηνπ Δπαγγειίνπ· δηόηη,
ιέγεη, «όηαλ έιζε ν Υίόο
ηνπ αλζξώπνπ ζηε δόμα
ηνπ θαη όινη νη άγηνη Άγ-
γεινη καδί ηνπ». Καηά
ηελ πξώηε ηνπ παξνπζία
ε δόμα ηεο ζεόηεηόο ηνπ
εθξππηόηαλ θάησ από
ηελ ζάξθα ηελ νπνία αλέ-
ιαβε από εκάο ππέξ ε-
κώλ, ηώξα θξύπηεηαη
πξνο ηνλ Παηέξα ζηνλ
νπξαλό καδί κε ηελ νκό-
ζεε ζάξθα, ηόηε δε ζα
απνθαιύςεη όιε ηε δόμα·
δηόηη ζα θαλεί νιόιακ-
πξνο από αλαηνιή έσο ηε
δύζε, πεξηαπγάδνληαο ηα πέξαηα κε αθηίλεο ζεόηεηνο, ελώ παγθόζκηνο θαη δσνπνηόο
ζάιπηγγα ζα ερεί παληνύ θαη ζπγρξόλσο ζα ζπγθαιεί πξνο απηόλ ηα πάληα.

4
Πξνεγνπκέλσο έθεξε κελ θαη ηνπο αγγέινπο καδί ηνπ, αιιά αθαλώο, ζπγθξαηώληαο
ηνλ δήιν ηνπο θαηά ησλ ζενκάρσλ ύζηεξα όκσο ζα θζάζεη θαλεξά θαη δελ ζα
απνζησπήζεη, αιιά ζα ειέγμεη θαη ζα παξαδώζεη ηνπο απεηζείο ζηηο πνηλέο.

11. «Όηαλ ινηπόλ έιζεη ν Υηόο ηνπ αλζξώπνπ ζηε δόμα ηνπ θαη έιζνπλ όινη νη
άγηνη άγγεινη καδί ηνπ, ηόηε», ιέγεη, «ζα θαζίζεη επάλσ ζηνλ ζξόλν δόμαο ηνπ». Γηόηη
έηζη πξνείδε θαη πξνείπε ν Γαληήι· «ηδνύ», ιέγεη, «εηνπνζεηήζεθαλ ζξόλνη θαη
εθάζηζε ν Παιαηόο ησλ Ηκεξώλ θαη είδα σζάλ ηνλ Υηό ηνπ αλζξώπνπ λα έξρεηαη
επάλσ ζηηο λεθέιεο ηνπ νπξαλνύ, θαη έθζαζε έσο ηνλ Παιαηό ησλ Ηκεξώλ θαη ηνπ
εδόζε όιε ε ηηκή θαη ε εμνπζία- ρίιηεο ρηιηάδεο ειεηηνπξγνύζαλ ζ' απηόλ θαη κύξηεο
κπξηάδεο παξαζηέθνληαλ ζ' απηόλ». Σε ζπκθσλία κε απηόλ ιέγεη θαη ην Ιεξό
επαγγέιην, ηόηε «ζα ζπλαρζνύλ όια ηα έζλε εκπξόο ηνπ· θαη ζα ηνπο μερσξίζεη
αλάκεζά ηνπο, όπσο ν πνηκήλ μερσξίδεη ηα πξόβαηα από ηα γίδηα». Πξόβαηα θαιεί
ηνπο δηθαίνπο σο πξάνπο θαη επηεηθείο, πνπ εβάδηζαλ ηελ νκαιή νδό ησλ αξεηώλ, ηελ
παηεκέλε από απηόλ ηνλ ίδην, θαη σο αθνκνησκέλνπο κε απηόλ επεηδή θαη απηόο
νλνκάζζεθε ακλόο από ηνλ Πξόδξνκν θαη Βαπηηζηή πνπ είπε, «ηδνύ ν ακλόο ηνπ
Θενύ πνπ απαιείθεη ηελ ακαξηία ηνπ θόζκνπ». Γίδηα δε θαιεί ηνπο ακαξησινύο, σο
ζξαζείο θαη αηάθηνπο, θαη θεξνκέλνπο πξνο ηνπο θξεκλνύο ηεο ακαξηίαο. Καη ιέγεη,
ηνπο πξώηνπο ζα ηνπνζεηήζεη δεμηά ηνπ σο εξγάηεο δεμηώλ έξγσλ, ηνπο άιινπο πνπ
δελ είλαη εξγάηεο ηέηνησλ έξγσλ ζα ηνπνζεηήζεη ζη' αξηζηεξά. «Τόηε ζα είπε ν
Βαζηιεύο», ιέγεη, ρσξίο λα πξνζζέζεη πνηνο ή πνηώλ βαζηιεύο, αθνύ δελ ππάξρεη
άιινο εθηόο από απηόλ δηόηη κε όιν πνπ θαη εθεί είλαη πνιινί θύξηνη θαη βαζηιείο,
αιιά έλαο είλαη πξαγκαηηθά Κύξηνο, έλαο βαζηιεύο, ν θπζηθώο δεζπόηεο ηνπ
ζύκπαληνο. Θα εηπεί ινηπόλ ηόηε ζηνπο από ηα δεμηά ηνπ ν κόλνο βαζηιεύο· «εκπξόο
νη επινγεκέλνη ηνπ Παηξόο κνπ, θιεξνλνκήζαηε ηελ εηνηκαζκέλε γηα ζαο από ηελ
ζεκειίσζε ηνπ θόζκνπ βαζηιεία».

12. Πξαγκαηηθά πξνο απηό

απέβιεπε ε από ηελ αξρή ζύζηαζηο
ηνπ θόζκνπ θαη πξνο απηόλ ηνλ
ζθνπό απέβιεπε ε επνπξάληα εθείλε
θαη αξραηόηαηε βνπιή ηνπ Παηξόο,
θαηά ηελ νπνία ν Άγγεινο ηεο
κεγάιεο βνπιήο ηνπ Παηξόο
επεμεξγάζζεθε ηνλ αλζξσπν σο δών
όρη κόλν θαη' εηθόλα, αιιά θαη θαζ'
νκνίσζή Τνπ, γηα λα δπλεζεί θάπνηε
λα ρσξέζεη ηελ κεγαιεηόηεηα ηεο
ζείαο Βαζηιείαο, ηελ καθαξηόηεηα
ηεο ζείαο θιεξνλνκηάο, ηελ
ηειεηόηεηα ηεο επινγίαο ηνπ
αλσηάηνπ Παηξόο, γηα ηελ νπνία
έγηλαλ όια ηα νξαηά θαη ηα αόξαηα.
Γηόηη δελ είπε "ηνπ αηζζεηνύ θόζκνπ", αιιά απξνζδηνξίζησο «ηνπ θόζκνπ», ηόζν
ηνπ νπξαλίνπ, όζν θαη ηνπ επηγείνπ. Όρη δε κόλν απηόο, αιιά θαη ε ζεία θαη
απόξξεηε θέλσζηο, ε ζεαλδξηθή πνιηηεία, ηα ζσηήξηα πάζε, όια ηα κπζηήξηα, γη'
απηόλ ηνλ ζθνπό εξξπζκίζζεθαλ πξνλνεηηθώο θαη παλζόθσο, ώζηε απηόο πνπ ζα
θαλεί πηζηόο ζηα παξόληα λ' αθνύζεη από ηνλ Σσηήξα· «εύγε, δνύιε αγαζέ, αθνύ
εθάλεθεο πηζηόο ζηα νιίγα, ζα ζε νξίζσ νηθνλόκν ζε πνιιά· είζειζε ζηε ραξά ηνπ
Κπξίνπ ζνπ». Έιζεηε ινηπόλ, ιέγεη, όζνη Δρξεζηκνπνηήζαηε θαηά ηελ γλώκε κνπ ηνλ

5
επίγεην θαη θζαξηό θαη
πξόζθαηξν θόζκν θαιώο,
θιεξνλνκήζαηε θαη ηνλ
επηθείκελν θαη κόληκν θαη
επνπξάλην θόζκν. Γηόηη
«επείλαζα θαη κνπ εδώ-
ζαηε λα θάγσ, εδίςαζα
θαη κ' επνηίζαηε, μέλνο
ήκνπλ θαη κε πεξηκα-
δεύζαηε, γπκλόο θαη κε
ελδύζαηε, αζζέλεζα θαη
κε επηζθεθζήθαηε, ήκνπλ
ζηηο θπιαθέο θαη ήιζαηε
πξνο εκέλα».

13. Δδώ πξέπεη λα

ζπδεηεζεί γηα πνην ιόγν
εκλεκόλεπζε κόλν ηελ
ειεεκνζύλε θαη γη' απηήλ
κόλν έδσζε εθείλε ηελ
επινγία θαη ηελ θιεξνλν-
κία· θαη ηελ βαζηιεία.
Αιιά δελ εκλεκόλεπζε
κόλν απηήλ γηα όζνπο
αληηιακβάλνληαη ηα αθνπ-
όκελα. Δπεηδή δειαδή
πξνεγνπκέλσο εθάιεζε
πξόβαηα ηνπο εξγάηεο ηεο,
κε απηόλ ηνλ ραξαθηεξηζκό επηβεβαίσζε ηόζν ηελ πξνο απηόλ νκνίσζε θαη θάζε
αξεηή ηνπο, όζν θαη όηη ήζαλ έηνηκνη ζπλερώο γηα ην ζάλαην ππέξ ηνπ θαινύ, όπσο
βέβαηα θαη απηόο νδεγήζεθε σο πξόβαην γηα ζθαγή θαη σο ακλόο άθσλνο εκπξόο ζ'
απηόλ πνπ ηνλ θνπξεύεη, θαηά ην γεγξακκέλνλ.

14. Αθνύ ινηπόλ ηέηνηνη είλαη θαη απηνί, εγθσκηάδεη ηδηαηηέξσο ηελ
θηιαλζξσπία· δηόηη πξέπεη θαη απηήλ, σο δείγκα θαη θαξπό ηεο αγάπεο, λα ηελ έρεη
ζαλ θεθαιή πνπ ππέξθεηηαη όισλ ησλ άιισλ αξεηώλ απηόο πνπ πξόθεηηαη λα
θιεξνλνκήζεη ηελ αΐδηα εθείλε βαζηιεία. Απηό ην έδεημε ν Κύξηνο θαη κε ηελ
παξαβνιή ησλ δέθα παξζέλσλ· δηόηη δελ εηζάγνληαη ζηνλ ζείν λπκθώλα όζεο ηύρνπλ,
αιιά νη ζηνιηζκέλεο κε παξζελία, ε νπνία δελ κπνξεί λα επηηεπρζεί ρσξίο άζθεζη θαη
εγθξάηεηα, θαζώο θαη ρσξίο πνιινύο θαη πνηθίινπο γηα ηελ αξεηή αγώλεο, πξνζέηη δε
απηέο πνπ θξαηνύλ ιακπάδεο ζηα ρέξηα, δειαδή ηνλ λνπ ηνπο θαη ηελ κέζα ζ' απηόλ
άγξππλε γλώζε, πνπ επηβαίλεη θαη ζηεξίδεηαη ζην πξαθηηθό ηεο ςπρήο, ην δεινύκελν
κε ηα ρέξηα, θαη αθηεξώλεηαη δηά βίνπ ζηνλ Θεό θαη ζπλάπηεηαη κε ηηο από απηόλ
ιάκςεηο. Φξεηάδεηαη όκσο θαη άθζνλν έιαην, ώζηε λα δηαξθεί ην άλακκά ηνπο. Έιαην
δε είλαη ε αγάπε, πνπ είλαη θνξπθή ησλ αξεηώλ. "Όπσο ινηπόλ, αλ ζέζεηο ζεκέιηα θαη
νηθνδνκήζεηο επάλσ ζ' απηά ηνπο ηνίρνπο, δελ πξόζζεζεηο δε ηελ νξνθή, ηα αθήλεηο
όια εθείλα άρξεζηα, θαηά ηνλ ίδην ηξόπν, αλ απνθηήζεηο όιεο ηηο αξεηέο, δελ
πξνζαπνθηήζεηο δε ηελ αγάπε, όιεο εθείλεο είλαη άρξεζηεο θαη αλσθειείο· θαη ε
νξνθή ηεο νηθίαο όκσο ρσξίο ηα ζηνηρεία πνπ ηελ ζπγθξαηνύλ δελ κπνξεί λα
νηθνδνκεζεί.

6
 15. Καη ν Κύξηνο ινηπόλ πξνζθέξεη ηελ θιεξνλνκία ηνπ ζε όζνπο έρνπλ
ζθξαγίζεη ηηο άιιεο αξεηέο δηα ησλ έξγσλ ηεο αγάπεο θαη αλέβεθαλ ζ' απηήλ δηα ηνπ
αλεπηιήπηνπ βίνπ ή θαηέθπγαλ πξνο απηήλ δηά κεηαλνίαο. Από απηνύο εγώ ηνπο κελ
πξώηνπο θαιώ πηνύο, δηόηη είλαη θύιαθεο κπζηηθήο από ηνλ Θεό αλαγελλήζεσο, ηνπο
δε δεύηεξνπο κηζζσηνύο, δηόηη μαλαπνθηνύλ ηελ ράξε δηά ησλ πνιπεηδώλ ηδξώησλ ηεο
κεηαλνίαο θαη δηα ηεο ηαπεηλώζεσο σο κηζζόλ.

16. Γη' απηό, αθνύ πξνεγνπκέλνπο ζηα ζεία επαγγέιηα εμήγεζε πνιπεηδώο ηα
ζρεηηθά κε ηελ θξίζε, έπεηηα εμέζεζε ηα πεξί ηεο αγάπεο κε ηελ άπνςε όηη ηειεην-
πνηεί ή επαλαθέξεη ηηο εθεί απαξηζκνύκελεο αξεηέο. Αιιά νη δίθαηνη ζ' απνθξηζνύλ κε
ηα ιόγηα· «Κύξηε, πόηε ζε είδακε λα πείλαο θαη ζ' εζξέςακε, ή λα δηςάο θαη ζ'
επνηίζακε; Πόηε ζε είδακε μέλν θαη ζε ζπκκαδεύζακε, ή γπκλόλ θαη ζε ελδύζακε;
Πόηε ζε είδακε αζζελή ή ζηελ θπιαθή θαη ζ' επηζθεθζήθακε;». Βιέπεηε όηη νη από ηα
δεμηά θαινύληαη θαη δίθαηνη; Δπνκέλσο γη' απηνύο ν έιενο πξνέξρεηαη από ηελ
δηθαηνζύλε θαη είλαη κε δηθαηνζύλε. Βιέπεηε δε άιιελ αξεηή, ηελ ηαπείλσζη, λα
πξνζκαξηπξείηαη ζηνπο δηθαίνπο από ην πιήξσκα ηεο αγάπεο; Γηόηη ηζρπξίδνληαη όηη
είλαη αλάμηνη ηεο αλαθεξύμεσο θαη ησλ επαίλσλ, ζαλ λα κε έπξαμαλ θαλέλα αγαζόλ,
απηνί πνπ καξηπξνύληαη όηη δελ άθεζαλ θαλέλα αγαζό άπξαθην.

17. Γη' απηό, λνκίδσ, ν Κύξηνο απνθξίλεηαη ζ' απηνύο παξξεζία, γηα λ'
αλαθαλνύλ όηη είλαη ηέηνηαο κνξθήο θαη αλπςσζνύλ κε ηελ ηαπείλσζη θαη δηθαίσο
εύξνπλ από απηόλ ράξε, ηελ νπνία ν Κύξηνο παξέρεη αθζόλσο ζηνπο ηαπεηλνύο,
«δηόηη ν Κύξηνο αληηηάζζεηαη ζηνπο ππεξήθαλνπο, ελώ ζηνπο ηαπεηλνύο δίδεη ράξη», ν
νπνίνο θαη ηώξα ιέγεη πξνο απηνύο· «πξαγκαηηθά ζαο ιέγσ, εθ' όζνλ ηα επξάμαηε ζ'
έλα από ην
πο αδειθνύο κνπ ηνπο ειαρίζηνπο, ηα εθάκαηε ζ' εκέλα». Καιεί ηνλ άιιν
ειάρηζηνλ γηα ηελ πησρεία θαη ηελ επηέιεηα, αδειθόλ δε, δηόηη θαη απηόο έηζη έδεζε
θαηά ζάξθα επί ηεο γεο.

7
 18. Αθνύζεηε θαη επθξαλζείηε, όζνη είζζε πησρνί θαη ελδεείο· δηόηη θαηά ηνύην
είζζε αδειθνί ηνπ Θενύ· θη αλ είζζε πησρνί θαη επηειείο αθνπζίσο, θαηαζηήζαηε
εθνύζην γηα ηνλ εαπηό ζαο ην αγαζό δηα ηεο ππνκνλήο θαη ηεο επραξηζηίαο. Αθνύζεηε
νη πινύζηνη θαη πνζήζεηε ηελ επινγεκέλε πησρεία, γηα λα γίλεηε θιεξνλόκνη θαη
αδειθνί ηνπ Φξηζηνύ, γλεζηώηεξνη κάιηζηα εθείλσλ πνπ επηώρεπζαλ αθνπζίσο· δηόηη
εθείλνο επηώρεπζε γηα καο εθνπζίσο. Αθνύζεηε θαη ζηελάμεηε εζείο πνπ πεξηθξνλείηε
ηνπο αδειθνύο ζαο, όηαλ ππνθέξνπλ, κάιινλ δε ηνπο αδειθνύο ηνπ Θενύ, θαη δελ
κεηαδίδεηε ζηνπο ελδεείο από όζα δηαζέηεηε άθζνλα, ηξνθή, ζθέπε, ελδπκαζία,
επηκέιεηα θαηάιιειε, θαη δελ πξνζθέξεηε ην πεξίζζεπκά ζαο ζην πζηέξεκα εθείλσλ.
Μάιινλ δε αο αθνύζσκε θαη αο ζηελάμσκε, αθνύ θη εγώ ν ίδηνο πνπ ζαο ιέγσ απηά,
ειέγρνκαη από ηελ ζπλείδεζί κνπ όηη δελ είκαη ηειείσο έμσ από ην πάζνο· δηόηη, ελώ
πνιινί ξηγνύλ θαη ζηεξνύληαη, εγώ είκαη γεκάηνο θαη ελδεδπκέλνο. Πνιύ δε πε-
ξηζζόηεξν άμηνη πέλζνπο είλαη απηνί πνπ έρνπλ θαη θαηέρνπλ ζεζαπξνύο πεξηζ-
ζνηέξνπο από ηελ θαζεκεξηλή αλάγθε ή θαη θξνληίδνπλ λα ηνπο απμήζνπλ· ελώ είλαη
πξνζηαγκέλνη λ' αγαπνύλ ηνλ πιεζίνλ ζαλ ηνπο εαπηνύο ησλ, δελ ηνπο ζεσξνύλ νύηε
ζαλ ην ρώκα. Γηόηη ηη άιιν είλαη ν ρξπζόο θαη ν άξγπξνο, πνπ αγαπήζακε
πεξηζζόηεξν από ηνπο αδειθνύο;

19 Αιιά αο επηζηξαθνύκε, αο κεηαλνήζσκε θαη αο θνηλσλήζσκε εμππε-

ξεηώληαο ηηο αλάγθεο ησλ αλάκεζά καο πησρώλ αδειθώλ κε όζα έρνκε. Καη αλ δελ
είκαζηε δηαηεζεηκέλνη λ' αδεηάζσκε ζενθηιώο όια ηα ππάξρνληα, ηνπιάρηζηνλ λα κε
ηα θαηαθξαηήζσκε όια γηα ηνπο εαπηνύο καο άζπιάγρλσο· αιιά ην κελ έλα αο ην
πξάμσκε, γη' απηό δε πνπ ζα παξαιείςσκε, αο ηαπεηλσζνύκε ελώπηνλ ηνπ Θενύ, θαη
ζα επηηύρσκε από απηόλ ζπγγλώκε, δηόηη ε θηιαλζξσπία ηνπ αλαπιεξώλεη ηελ
έιιεηςί καο, γηα λα κε, ό κε γέλνηην, αθνύζσκε ηελ απαίζηα θσλή· δηόηη, ιέγεη, «ηόηε
ζα εηπεί θαη ζηνπο από ηα αξηζηεξά· θεύγεηε από έκελα νη θαηαξακέλνη». Πόζν
θνβεξό είλαη ηνύην! Απνκαθξπλζείηε από ηε δσή, εθβιεζείηε από ηελ ηξπθή, ζηε-
ξεζείηε ην θσο!

20. Καη
δελ ιέγεη κόλν
ηνύην, αιιά πξν-
ρσξεί· «θεύγεηε
από εκέλα νη
θαηαξακέλνη,
ζην αηώλην ππξ,
ην εηνηκαζκέλν
γηα ηνλ Γηάβνιν
θαη ηνπο αγγέ-
ινπο ηνπ». Όπσο
δειαδή νη από ηα
δεμηά ζα έρνπλ
δσή, θαη κάιη-
ζηα κε ην παξα-
πάλσ, δσή κελ α-
θνύ ζα ζπλεπξί-
ζθσληαη κε ηνλ
Θεό, κε ην παξα-
πάλσ δε αθνύ ζα είλαη πηνί θαη θιεξνλόκνη ηεο βαζηιείαο ηνπ, έηζη θαη νη από ηα
αξηζηεξά, απνηπγράλνληαο λ' απνθηήζνπλ ηελ αιεζηλή δσή ιόγσ ηεο απνκαθξύλζεσο

8
από ηνλ Θεό, ζα εύξνπλ θαη παξαπάλσ θαθό, αθνύ ζα έρνπλ ζπληαρζεί κε ηνπο
δαίκνλεο θαη ζα παξαδνζνύλ ζην θνιαζηηθό πύξ.

21. Πνηνπ δε είδνπο είλαη ην ππξ εθείλν, ην νπνίν άπηεηαη θαη ησλ ζσκάησλ θαη
ησλ ινγηθώλ ζε ζώκαηα όλησλ, θαη ησλ αζσκάησλ πλεπκάησλ, ζιίβνληαο θαη
ζηελνρσξώληαο ηα παληνηηλά, θαη δηα ηνπ νπνίνπ ζα ιεηώζεη θαη ην δηθό καο ππξ,
θαηά ην γεγξακκέλν, «ηα θαηόκελα ζηνηρεία ζα ιεηώζνπλ»; Πόζε πξνζζήθε θέξεη
ζηελ νδύλε ην αλέιπηδν ηεο απνιπηξώζεσο; Γηόηη, ιέγεη, ππάξρεη πνηακόο, πνπ
παξαζύξεη ην ππξ εθείλν, όπσο θαίλεηαη, θαη ην θέξεη καθξύηεξα από ηνλ Θεό. Γη'
απηό δελ είπε "πνξεπζείηε", αιιά «πνξεύεζζε από εκέλα νη θαηαξακέλνη»· δηόηη έρεηε
αθζόλσο δερζεί ηηο θαηάξεο από ηνπο πησρνύο, θαη κε όιν πνπ ππέθεξαλ εθείλνη,
εζείο πάλησο είζζε άμηνη θαηάξαο. Λέγεη δε πξνο απηνύο «πεγαίλεηε ζην ππξ ην
εηνηκαζκέλν» όρη γηα ζαο, αιιά γηα ηνλ Γηάβνιν θαη ηνπο αγγέινπο ηνπ· δηόηη ηνύην
δελ είλαη πξνεγνύκελν δηθό κνπ ζέιεκα, δελ ζαο έπιαζα γη' απηό, δελ εηνίκαζα γηα
ζαο ηελ θσηηά. Τν άζβεζην ππξ έρεη αλαθζεί γηα ηνπο δαίκνλεο πνπ έρνπλ
ακεηάβιεηε ηελ έμη ηεο θαθίαο, κε ηνπο νπνίνπο ζαο ζπλέδεζε ε ζύκθσλε κ' εθείλνπο
ακεηαλόεηε γλώκε. Δίλαη ινηπόλ εζεινληηθή ε ζπκβίσζηο κε ηνπο πνλεξνύο
αγγέινπο. «Γηόηη επείλαζα θαη δελ κνπ εδώζαηε λα θάγσ, εδίςαζα θαη δελ κε
επνηίζαηε, μέλνο ήκνπλ θαη δελ κε ζπκκαδεύζαηε, γπκλόο θαη δελ κε ελδύζαηε,
αζζελήο θαη ζηε θπιαθή ήκνπλ θαη δελ κ' επηζθεθζήθαηε». Όπσο. αδειθνί, ε αγάπε
θαη ηα έξγα ηεο αγάπεο είλαη πιήξσκα ησλ αξεηώλ, έηζη ην κίζνο θαη ηα έξγα ηνπ
κίζνπο, ν αζπκπαζήο ηξόπνο, ε αθνηλώλεηε γλώκε, είλαη πιήξσκα ηεο ακαξηίαο. Καη
όπσο ηε θηιαλζξσπία αθνινπζνύλ θαη ζπλππάξρνπλ κε απηήλ νη αξεηέο, έηζη ηε
κηζαλζξσπία αθνινπζνύλ νη θαθίεο· γη' απηό θαη από απηήλ κόλν θαηαδηθάδνληαη.

22. Θα ήζεια ινηπόλ λα εηπώ όηη δελ ππάξρεη θαλέλα δείγκα κίζνπο κεγαιύηεξν
από ην λα πξνηηκνύκε από ηνλ αδειθό ην άθζνλν αξγύξην· αιιά βιέπσ ηελ θαθία λα
έρεη εύξεη θαη κεγαιύηεξν δείγκα ηεο κηζαλζξσπίαο. Υπάξρνπλ δειαδή άλζξσπνη πνπ
όρη κόλν δελ ειενύλ από όζα δηαζέηνπλ πινπζίσο, αιιά θαη ζθεηεξίδνληαη ηα μέλα.
Αο ζπιινγηζζνύλ ινηπόλ από ηελ απόθαζε πξνο ηνπο κε ειεήκνλεο, ηη ζα εύξνπλ
απηνί θαη ηη ζα πάζνπλ, θαη πνηαο αθαηαλόεηεο θαη αθόξεηεο θαηαδίθεο είλαη άμηνη,
αο απνζηνύλ από ηελ αδηθία θαη αο εμηιεώζνπλ ην ζείν δηα ησλ έξγσλ ηεο κεηαλνίαο.
Δθείλνη δε ζ' απνθξηζνύλ ηόηε σο εμήο· «Κύξηε, πόηε ζε είδακε λα πεηλάο ή λα δηςάο ή
μέλνλ ή γπκλόλ ή αζζελή ή θπιαθηζκέλνλ, θαη δελ ζε ππεξεηήζακε;».

23. Βιέπεηε θαη απηό ην ηειεπηαίν θαθό, ηελ ππεξεθάλεηα, ζπλεδεπγκέλε κε

ηνλ αζπκπαζή ηξόπν, όπσο ηελ ηαπείλσζη κε ηελ ζπκπάζεηα; Οη δίθαηνη εγθσ-
κηαδόκελνη γηα ηελ θηιαλζξσπία ηνπο. ηαπεηλώλνληαη πεξηζζόηεξν, δελ δηθαηώλνπλ
ηνπο εαπηνύο ησλ. Οη ππεξήθαλνη, όηαλ θαηεγνξνύληαη γηα ηελ αζπιαγρλία ηνπο από
ηνλ αςεπδή, δελ πξνζπίπηνπλ ηαπεηλσκέλνη, αιιά αληηιέγνπλ θαη δηθαηώλνπλ ηνπο
εαπηνύο ησλ. Γη' απηό θαη ζ' αθνύζνπλ ηα ιόγηα· «αιεζηλά ζαο ιέγσ, εθ' όζνλ δελ ην
επξάμαηε ζ' έλα από απηνύο ηνπο ειαρίζηνπο, δελ ην εθάκαηε νύηε ζ' εκέλα». Κη έηζη
ζα κεηαβνύλ, ιέγεη, «απηνί κελ ζε αηώληα θόιαζη. νη δε δίθαηνη ζε αηώληα δσή».

24. Αο ειεήζσκε ινηπόλ ηνπο εαπηνύο καο, αδειθνί, δηα ηνπ ειένπο πξνο ηνπο
αδειθνύο, αο απνθηήζσκε δηα ηεο ζπκπαζείαο ηελ ζπκπάζεηα, αο επεξγεηήζσκε γηα
λα επεξγεηεζνύκε. Η κελ αληαπόθξηζηο είλαη νκνία, δηόηη πξόθεηηαη γηα εππνηία θαη
θηιαλζξσπία, γηα αγάπε θαη έιενο θαη ζπκπάζεηα· αιιά δελ είλαη ίζε θαηά ηελ αμία
θαη ην κέηξν ηεο ππεξνρήο. Γηόηη εζύ κελ παξέρεηο από όζα έρεη ν άλζξσπνο, θαη όζν
κπνξεί λα επεξγεηήζεη ν άλζξσπνο, παίξλεηο δε ζε αληαπόδνζε από ηνπο ζείνπο θαη

9
αθελώηνπο ζεζαπξνύο εθαηνληαπιάζηα θαη ηελ αηώληα δσή, θαη επεξγεηείζαη από όζα
θαη όζν κπνξεί ν Θεόο λα επεξγεηήζεη, «πξάγκαηα πνπ νθζαικόο δελ είδε θαη νπο δελ
άθνπζε θαη πνπ δελ αλέβεθαλ ζηελ θαξδηά ηνπ αλζξώπνπ».

25. Αο ζπεύζσκε ινηπόλ γηα λα επηηύρσκε ηνλ πινύην ηεο αγαζόηεηνο, αο

άγνξάζσκε κε νιίγα αξγύξηα αηώληα θιεξνλνκία, αο θνβεζνύκε ηέινο ηελ απόθαζε
ελαληίνλ ησλ αλνηθηηξκόλσλ, γηα λα κε θαηαθξηζνύκε από απηήλ εθεί· αο κε θνβε-
ζνύκε κε ηπρόλ γίλσκε πησρνί, δίδνληαο ειεεκνζύλε, δηόηη ζ' αθνύζσκε από ηνλ
Φξηζηό, «έιζεηε νη επινγεκέλνη ηνπ Παηξόο κνπ, θιεξνλνκήζαηε ηελ γε». Αο θνβε-
ζνύκε θαη αο θάκσκε ην παλ, γηα λα κε θαλνύκε έμσ από ηελ αγάπε πξνο ηνλ Θεό δηα
ηεο αζπιαγρλίαο· «δηόηη απηόο πνπ δελ αγαπά ηνλ αδειθό ηνπ, πνπ ηνλ είδε», ιέγεη ν
επαγγειηζηήο, «πώο ζ' αγαπήζεη ηνλ Θεό πνπ δελ ηνλ είδε», απηόο δε πνπ δελ αγαπά
ην Θεό πώο ζα ζπλππάξμεη κε απηόλ; Καη απηόο πνπ δελ ζπλππάξρεη κε απηόλ ζ'
απνκαθξπλζεί από απηόλ· ν δε απνκαθξπλόκελνο από απηόλ νπσζδήπνηε ζα πέζεη
ζηε γέελλα ηνπ ππξόο.

26. Αιιά εκείο αο επηδείμσκε έξγα αγάπεο πξνο ηνπο αδειθνύο καο ελ Φξηζηώ,
ειεώληαο ηνπο πησρνύο, επηζηξέθνληαο ηνπο πιαλεκέλνπο, ζε όπνηαλ πιάλε θαη πηώ-
ρεηα θαη αλ είλαη, δηθαηώλνληαο ηνπο αδηθνύκελνπο, δπλακώλνληαο ηνπο θαηάθνηηνπο
από αζζέλεηα, είηε πάζρνπλ ηνύην δηα ησλ αηζζεηώλ ερζξώλ θαη λνζεκάησλ είηε δηα
ησλ ανξάησλ πνλεξώλ πλεπκάησλ θαη ησλ παζώλ ηεο αηηκίαο, επηζθεπηόκελνη ηνπο
εγθαζείξθηνπο ζηε θπιαθή, αιιά θαη αλερόκελνη απηνύο πνπ καο θηππνύλ, θαη
ραξίδνληαο ν έλαο ζηνλ άιιν όπνηα κνκθή έρεη ελαληίνλ ηνπ, όπσο θαη ν Φξηζηόο καο
ηελ εράξηζε. Καη γεληθώο αο επηδείμσκε ηελ κεηαμύ καο αγάπε κε θάζε ηξόπν θαη κε
θάζε έξγν θαη ιόγν, γηα λα επηηύρσκε ηελ από ηνλ Θεό αγάπε θαη επινγεζνύκε από
Απηόλ θαη θιεξνλνκήζσκε ηελ επεγγεικέλε ζ' εκάο θαη γηα καο νπξάληα θαη αηώληα
βαζηιεία από ηελ ζεκειίσζε ηνπ θόζκνπ.

27. Απηήλ είζε λ' απνθηήζσκε όινη εκείο, κε ηελ ράξε θαη θηιαλζξσπία ηνπ
Κπξίνπ Ιεζνύ Φξηζηνύ καδί κε ηνλ νπνίν πξέπεη ζηνλ Παηέξα, θαζώο θαη ζην άγην
Πλεύκα, ηηκή θαη δόμα ζηνπο αηώλεο ησλ αηώλσλ. Γέλνηην.

10