Ο πεντάλογορ τηρ Ππάσινηρ Ανάπτςξηρ

Δπ. Πέτπος Τζευέπη*

Η πξάζηλε αλάπηπμε απνηειεί πιένλ θεληξηθφ ζπζηαηηθφ ζηνηρείν ηνπ πνιηηηθνχ καο ιφγνπ.
Δπηηξέςηε κνπ νξηζκέλεο παξαηεξήζεηο γηα ηελ πξάζηλε αλάπηπμε:

1) Η πξάζηλε αλάπηπμε πξέπεη λα ππεξβεί ην ..trendy επίπεδν ησλ ιφγσλ θαη λα

δξνκνινγήζεη ζπγθεθξηκέλεο αλαπηπμηαθέο ιχζεηο! Οη επηθνηλσληαθέο αλαθαηλίζεηο ηεο
πξφζνςεο, ψζηε λα θαίλεηαη πξάζηλε, δελ απνηεινχλ «δηαηεξήζηκε» ιχζε. Οχηε ην νηθν-
ππνθξηηηθφ "πξαζίληζκα" πνπ νδεγεί ζε λέα θαηαλαισηηθή καλία.
Ηδε φινη νη ηνκείο ηεο πξσηνγελνχο παξαγσγήο (γεσξγία, θηελνηξνθία, αιηεία, δαζνθνκία,
εμφξπμε θιπ) ζεσξνχληαη αληη-νηθνινγηθνί θαη βξίζθνληαη ζηα θάζκα ηεο εγθαηάιεηςεο
νδεγψληαο ηελ πεξηθέξεηα ηεο ρψξαο ζε καξαζκφ, ελψ παξάιιεια δίλνπλ ηε ζέζε ηνπο ζηνλ
καδηθφ (θαη φρη πνηνηηθφ) ηνπξηζκφ. Όκσο ε κνλνθαιιηέξγεηα ηνπ ηνπξηζκνχ δελ απνηειεί
επίζεο δηαηεξήζηκε ιχζε. Κη αθφκε ην «αεηθφξν ηίπνηε» δελ ηξψγεηαη, νχηε κεηαθέξεηαη ζηηο
επφκελεο γεληέο.
Σν δεηνχκελν είλαη κηα ελαιιαθηηθή ιχζε πνπ ζα αλαζπγθξνηήζεη ηελ πξσηνγελή παξαγσγή
θαη ζα δξνκνινγήζεη ηε κεηάβαζε πξνο ηελ βηψζηκε θνηλσλία. Η βηψζηκε αλάπηπμε δελ απαηηεί
απιψο κηα ζηξαηεγηθή πξάζηλεο αλάπηπμεο αιιά κηα νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή πνπ κπνξεί λα
γίλεη πξάμε κε ζπληνληζκέλε ζπιινγηθή πξνζπάζεηα, ζηνρεπκέλεο πνιηηηθέο αιιά θαη κε
αηνκηθέο πξσηνβνπιίεο απφ ηνλ θαζέλα καο.

2) Πξάζηλε αλάπηπμε δελ ζεκαίλεη «ΑΠΔ παληνχ», λα ζηξαθνχκε δει. ζηηο ΑΠΔ αλεμέιεγθηα
θαη κε νπνηνδήπνηε θφζηνο, αιιά λα επελδχζνπκε ζε πνιηηηθέο θαη ηερλνινγίεο πνπ
κεηαηξέπνπλ ηηο ΑΠΔ ζε αληαγσληζηηθέο πεγέο ελέξγεηαο. Οη ΑΠΔ θαη ε πξάζηλε αλάπηπμε δελ
απνηεινχλ κνλφδξνκν, απνηεινχλ ζαθψο ηελ βέιηηζηε ιχζε αιιά απαηηνχλ πξνζνρή. Σν
κέιινλ γξάθεηαη κε άλεκν θαη ήιην, φκσο νη ΑΠΔ κπνξεί ππφ πξνυπνζέζεηο λα νδεγήζνπλ ζε
νηθνλνκηθά αδηέμνδα αλ νη ηερλνινγηθέο καο επηινγέο είλαη ιαλζαζκέλεο (επελδχζεηο ζηελ
βέιηηζηε ηερλνινγία, ζε ππνδνκή δηθηχσλ, ηζρχο θαη πνζνζηφ δηείζδπζεο ψζηε λα κελ
δηαθπβεχεηαη ε επζηάζεηα ηνπ ζπζηήκαηνο θιπ) ή αλ δελ πξνζέμνπκε θαη ηηο επηβάιινπκε σο
κνλνθαιιηέξγεηα ελεξγεηαθήο αλάπηπμεο. Κη αθφκε δελ θηάλεη κφλν λα εγθαηαζηήζνπκε ΑΠΔ
εθεί πνπ πξνβιέπεηαη, αιιά πξέπεη λα θαηαζθεπάδνπκε θαη ηνλ εμνπιηζκφ ζηε ρψξα καο, ψζηε
λα απμήζνπκε ηελ πξνζηηζέκελε αμία θαη λα δεκηνπξγήζνπκε ζέζεηο εξγαζίαο θαη κάιηζηα θαηά
πξνηίκεζε πςειήο εμεηδίθεπζεο πνπ ζα κπνξεί επίζεο λα παξέρεηαη ζηε ρψξα καο.

3) Ο,ηη είλαη «πξάζηλν» δελ είλαη απηνκάησο θαη πξάζηλε αλάπηπμε. Δλα γήπεδν γθνιθ
κπνξεί λα είλαη πξάζηλν, δελ είλαη φκσο «πξάζηλε πνιηηηθή» ε επηινγή ηνπ. Αληίζηξνθα, έλα
ιαηνκείν δελ είλαη πξάζηλν, κπνξεί φκσο λα γίλεη απνιχησο «πξάζηλν», αθνχ κάιηζηα
εθκεηαιιεπηνχκε επ’ σθειεία ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ ηνλ ελ ελεξγεία ρξφλν δσήο ηνπ πξηλ ην
απνδψζνπκε ζε άιιε ρξήζε.

Πξάζηλε αλάπηπμε δελ ζεκαίλεη έλα a priori φρη ζηελ πξσηνγελή παξαγσγή θαη εζηίαζε κφλν
ζηελ πξάζηλε επηρεηξεκαηηθφηεηα ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα. Γηα παξάδεηγκα, πξάζηλε αλάπηπμε
δελ ζεκαίλεη «φρη» ζηελ εμφξπμε πξντφλησλ πνπ νχησο ε άιισο απνηεινχλ ηε βάζε γηα ην
ςεθηαθφ θαη νηθνινγηθφ καο κέιινλ: ην ππξίηην (Si ησλ Φ/Β θαη ηεο ηερλνινγίαο
πιεξνθνξηθήο), ην λενδχκην (Nd, ησλ αλεκνγελλεηξηψλ θαη ησλ ζθιεξψλ δίζθσλ), ην ηαληάιην
(Ta, ησλ θηλεηψλ καο αιιά θαη ηνπ ζθνδξνχ πνιέκνπ ζην Κνλγθφ), ην δπζπξφζην (Dy, ησλ
πβξηδηθψλ απηνθηλήησλ), ην αινπκίλην θαη ν ραιθφο (ησλ ελζχξκαησλ θαη αζχξκαησλ δηθηχσλ)
θιπ.

Πξάζηλε αλάπηπμε δελ ζεκαίλεη «λα κελ θφβεηαη θαλέλα δέληξν πνηέ», λα «κελ γίλνληαη
αηνιηθά πάξθα ζηα βνπλά θαη κεηαιιεία ζε πεξηνρέο πνπ ραξαθηεξίδνληαη σο δαζηθέο». Πνιινί
ζεσξνχλ φηη νη κε αλαλενχκελνη πφξνη πξέπεη λα εμαηξεζνχλ απφ ηα ζρέδηα βηψζηκεο
Αξζξν Π. Tδεθέξε: Ο πεληάινγνο ηεο Πξάζηλεο αλάπηπμεο
αλάπηπμεο. Δληνχηνηο, ε δηαρείξηζε κε αλαλενχκελσλ πφξσλ, κπνξεί λα είλαη βηψζηκε φηαλ
εθαξκφδνπκε δηαρεηξηζηηθά ζπζηήκαηα «βηνκεραληθήο νηθνινγίαο» θαη «βηνκεραληθήο
ζπκβίσζεο» ζεβφκελνη ηνπο θχθινπο ηεο δσήο θαη ηεο θχζεο, φηαλ εμαληινχκε ηνπο θχθινπο
δσήο ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ θαη φηαλ αλαθπθιψλνπκε ηα πξντφληα ζην κεγαιχηεξν
δπλαηφ βαζκφ.

4) Πξάζηλε αλάπηπμε ζεκαίλεη «αλαθχθισζε παληνχ» θαη «εμνηθνλφκεζε παληνχ» ρσξίο

εμαίξεζε. ΢εκαίλεη επίζεο «βηψζηκε θαηαλάισζε» θαη «νηθν-απνδνηηθφηεηα» παληνχ, ππεχζπλε
ρξήζε αγαζψλ, πφξσλ, απνξξηκκάησλ θαη ππεξεζηψλ. ΢εκαίλεη αθφκε πεξηζζφηεξε βηνκάδα
θαη γεσζεξκία πνπ ζπρλά ηηο ππνηηκνχκε σο ΑΠΔ παξφηη παξέρνπλ κε «δηαθνπηφκελε»
ελέξγεηα. Πξάζηλε αλάπηπμε ζεκαίλεη πάλσ απφ φια παηδεία, σξίκαλζε ησλ θνηλσληψλ θαη
πεξηβαιινληηθή εζηθή ψζηε λα γίλνπλ αληηιεπηέο απηέο νη ιεπηέο κεηαβαηηθέο ηζνξξνπίεο. Κη
αθφκε πξάζηλε αλάπηπμε ζεκαίλεη φηη ν θξαηηθφο έιεγρνο ζα εγγπεζεί επηηέινπο φηη «ν
ξππαίλσλ ζα πιεξψλεη» θαη φρη ηειηθά αληί απηνχ ν ξππαίλσλ λα ζαξθάδεη «κπνξψ θαη
πιεξψλσ, άξα ξππαίλσ..»

5) Η Πξάζηλε αλάπηπμε νθείιεη λα είλαη βηψζηκε, θη απηφ ζεκαίλεη φηη αθελφο νθείιεη λα είλαη
«δηαηεξήζηκε» ζε βάζνο ρξφλνπ ρσξίο θξαηηθέο επηδνηήζεηο θαη αθεηέξνπ δελ πξέπεη λα
ππεξβαίλεη ηελ θέξνπζα ηθαλφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο θαη λα κελ δηαθπβεχεη ηελ θνηλσληθή
ζπλνρή. Σν πεξηβάιινλ απφ πεδίν ιαλζάλνληνο πιενλεθηήκαηνο ζα πξέπεη λα κεηαηξαπεί
επηηέινπο ζε πξαγκαηηθφ πεδίν ζπγθξηηηθνχ πιενλεθηήκαηνο. Γηα λα γίλεη απηφ απαηηνχληαη
ζεζκηθέο παξεκβάζεηο, νηθνλνκίεο θιίκαθαο, αιιά θαη ζπγθξνχζεηο ηφζν κε γξαθεηνθξάηεο ηεο
δεκφζηαο δηνίθεζεο φζν θαη κε ηδενιήπηεο «νηθνιφγνπο». Αιιά θαη κε ηηο ςεπδαηζζήζεηο πνπ
θαιιηεξγνχληαη ζηνπο πνιίηεο. Όπσο εθείλε πνπ ζεσξεί πσο ην θξάηνο κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη
«πξάζηλεο» ζέζεηο εξγαζίαο κε έλα καγηθφ ξαβδί, ρσξίο λα ηηο επηδνηήζεη απνξξνθψληαο
θεθάιαηα απφ άιινπο παξαγσγηθνχο ηνκείο. Κη αθφκε εθείλε πνπ ζεσξεί φηη ε πξάζηλε
αλάπηπμε ζεκαίλεη απηφκαηα ζχγθξνπζε κε ηηο πειαηεηαθέο ινγηθέο νξηζκέλσλ θαηεπζχλζεσλ,
ηε γξαθεηνθξαηία, ην ζπγθεληξσηηζκφ, ηε δηαθζνξά.

Γελ ειπίδσ θαη πνιχ θαζψο φια ηα πξννδεπηηθά νξάκαηα ζηελ Διιάδα παγηδεχνληαη ζπλήζσο
αλάκεζα ζηνλ επηθνηλσληαθφ άμνλα απφ ηελ κία θαη ηελ γξαθεηνθξαηία θαη αλειαζηηθφηεηα ηνπ
επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο απφ ηελ άιιε. Αο κελ μερλάκε φηη κηα ρψξα ζαλ ηελ Ιζπαλία
πνπ ηφικεζε λα θαηεδαθίζεη ηα πνιπφξνθα παξαζεξηζηηθά ζπγθξνηήκαηα κε ζθνπφ λα
επαλαθηήζεη ηηο αθηνγξακκέο ηεο, δελ ηα θαηάθεξε κέρξη ζήκεξα ζην ζηνίρεκα ηεο βηψζηκεο
αλάπηπμεο. Αλ θαη πέηπρε ζεακαηηθή θαη ηαρεία “πξάζηλε” αλάπηπμε, απηή ζηεξίρζεθε θπξίσο
ζε έλα επλντθφ λνκνζεηηθφ πιαίζην θξαηηθψλ επηδνηήζεσλ, κε απνηέιεζκα λα κελ είλαη
«βηψζηκε» ζε βάζνο ρξφλνπ. Καη λα νδεγήζεη ζχληνκα ζε αχμεζε ησλ ειιεηκκάησλ θαη ηεο
αλεξγίαο..

Αο ειπίζνπκε φηη ε δέζκεπζε ηεο ΔΔ γηα ηα γλσζηά 5 εηθνζάξηα (20% κείσζε εθπνκπψλ,
20% κεξίδην ΑΠΔ, 20% ελεξγεηαθή απνδνηηθφηεηα κέρξη ην 2020) ζα έρεη κεγαιχηεξε επηηπρία
απφ ηε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο γηα ηελ αληαγσληζηηθφηεηα θαη φηη ζα επεξεάζεη ζεηηθά θαη
ηνλ ηφπν καο. Δληνχηνηο, ε αιήζεηα είλαη φηη αλ δελ αιιάμνπκε ην απφ δεθαεηίεο θπξίαξρν
θξαηηθνδίαηην αλαπηπμηαθφ καο πξφηππν, φια ηα παξαπάλσ ζα απνδεηρζνχλ επζεβείο πφζνη. Καη
ε πξάζηλε αλάπηπμε, απφ κεγάιε ειπίδα, ζα πεξηνξηζηεί ζε έλα πεξηηχιηγκα, κηα έζησ κνληέξλα
παξαιιαγή ηνπ ηδίνπ απνηπρεκέλνπ κνληέινπ αλάπηπμεο. Καη ζηηο λεψηεξεο γεληέο ζα κείλεη σο
παξαθαηαζήθε ην επηπιένλ δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα..

[ΔΛΔΤΘΔΡΟΣΤΠΙΑ, Διεχζεξν Βήκα, 27.09.2009]

*Δπ. μησανικόρ ΕΜΠ-σςγγπαυέαρ, http://elladitsamas.blogspot.com/

Αξζξν Π. Tδεθέξε: Ο πεληάινγνο ηεο Πξάζηλεο αλάπηπμεο

Αξζξν Π. Tδεθέξε: Ο πεληάινγνο ηεο Πξάζηλεο αλάπηπμεο