Xaua JJ:PArAH E.

nouonan

HCTHIIA 0 CBETOJ 3EMJLH lIP ABOCJIABHII JEPYCAJIHM

I1CTI1HA 0 ('BE 10J 51:MJbVl nPABOCJIABHH JEPYCAJH1M

C 6narOCnOBOM Hseroaor TIpeoCBellITeHCTBa Ernrcxona 6aHaTCKOr XPH30CTOMa (CTOnHna)

OCHOBHa 3aMHCaO 0 HaCTaHKY OBe KIhHre nponcrexna je 11;3 ):{YXOBHHX noyxa nporojepeja Josa PaTKoBHna

TIoMeHH, Tocnone, CJIY)KHTeJbC csoje:

Bpanxa, Jbyfioxrapa, Haraury, AJIeKCaH,lJ:PY, MHJIHl.(Y, ,l.l;paraHY, AneKcaH):{PY, XaJ,IH BYKa.uHHa, BecHY, Panocnasa, ,l.l;paraHa, Aarernmy, Hanexny, Epanxa, JOBaHa, Pansmny, Paziyrrxy, MHnHUY, 3.upaBKa, Ilpenpara, XaJ,IH MHpjaHY, Heaana, He6ojrny, HJIHHKY, Tlerpa, OepHCJIaBa, Al.(Y, MHJIeHKa, BeJIH6opa, Jby60MJ:ipa, MHJIaHa, Carny, HHKOJIY H Teoztopy

ca CBHMa IDHXOBHMa

TIoMeHH, I'ocnozte, YCHYJIe pa6e Tsoje:

ttt

XaJ,IH BojHCJIaBa, XaJ,IH MHJIYTHHa, Anexcaanpa, Tonopa, Pazrojxy, Mapnjy, Bepy, qe.uoMHpa, 're HrYMaHa KaJIHCTa

XaI,IH ,ll,paraH E. I1oIIoBHn

HCTHHA 0 CBETOJ 3EMJbH IIPABOCJIABHH JEPYCAJIHM

E,QI1U,l1lA YJII1U,A TIPABA

C lIajgy6JbOM Jby6a6JbY, xoja, '1UIIU MU ce, CaMO U3 cpua MOJICe gOJla3UUlU, ilotatanas« 06Y KRJUZY CpiiCKOM uapoqy,

qa 311a KaKO iiopeg 3eMaJbCKe U Hetiecxe Cp6uje UMa U C6eiiiy 3eMJby Tociloqtey sa C60jy Oiiiap6ullY.

t J(110J(OP

• 1 .__~ .... a-w....r ........ :..,:A·~·n .... l """, •• _'".· ......

f"'" ' _. __ ..&0: "' "1f,.. no." _"'_" ..., "'_ .. I,

_ ·~rir'< n. __ ~ If_..._._.... .... ~ ...

..... -~--r _......,. _ .. ~.~n..-,,,..t..·H,,.;..r~ ...

p ... · ..... D_~ ... , .. ,--"9::J

Tlo MMJIOCTM Bozcnjoj, narpnjapx cseror rpana Jepycamma H uene llaJIeCTMHe.

Hanra CMCPHOCT CBe)J;OllM OBOM naurcu Ilarpnjapauncou noBeJbOM na je:

Xauu /{pazan Ilouoeuh , nOKJIOHHK Tpofia Tocnomser YllMHMO 6oroyrO)J;HO nOKJIOIbeIbe Ilpecseroj CMOHCKOj MajUM UPKBM M nOKJIOHHO ce CBeTOM 6JIarOBernTeHCKOM xpasry Borepomrue y Hasapery M nehana-xpaxry y BMTJIejeMY rzte ce PO)J;MO CnaCMTeJb aaur; Fopn qeTp)J;eceTHMUH, crpaunroj rOJIrOTM M llpeCBeTOM Tpofiy Cnacnren,a Harner; MeCTY Caeror Basnecea,a na MacJIMHcKoj ropn, CBeTOM CMOHY H rpo6y Ilpecaere Boropornme y reTcHMaHMjM; Jlaaapeaoxr rpo6y y BMTaHMjM M Taaopcxoj ropa. Ilocerno je jesepo TMBepMja)J;CKO, J aKOBJbeB KJIa)J;eHau M ocrana CBeTa MeCTa na xojmra ce llMHH nOKJIOIbeIbe CnaCMTeJbY M Cseroj pemr Jop)J;aHY y KOjOj ce XPMCTOC KpCTMO .

Tlourro ce McnYHMO MMJIOrnny Ilpecseror M )[{MBOHOCHor Tpofia Cnacarersa Harner Tocnona Hcyca XpMCTa, BM)J;eo CBeTY 3eMJbY M nperropormo ce M3BOPOM Harne HenpMKOCHOBeHe sepe, BpaTMO ce xyhn acnpahea nannrsc OllMHCKHM MOJIMTBaMa M Ilarpajapaunonr 6JIarOCJIOBOM.

Kao rpajno CBe)J;OllaHCTBO rseroaor n060)[{HOr nOKJIOHMurrsa ztajexo My OBY naury nexaroxr cHa6)J;eBeHY Ilarpnjapaurxy nOBeJbY, xao BepO)J;OCTojaH )J;OKa3 .

.[(aHO y CBeTOM rpany Jepycarnnry, rO)J;MHe 1993.

_ ....... _ n ~_ .. s...~I11."" ·r-.~'''.fh''',.,)o_.,

""~ot,o; ,_j.I'I~ _h .... W. ~'" r ~ ........ u,." ,h .......

r ... ,...., n.""\_t ...... ~ "'· .. ~ "Ot-c ·I'J,.oooio ••• ~'l ..... IIII·.,... 1-. ,I Ao..o .....

~ •• r A.~"'""' .. ".T .... _ .. ~Io """"'·I· ..,·""T ..

I..., _ .. "A,..... T~ ~ ... _...,,_ _..~ .... l ~ " ,_,.; r ....

n,_.'looW .

M.ll.

t JepycaJIMMCKM .[(MO)J;OP

Ilpeson ca rp-ncor, nOKJIOHH'lKe rpasrare YPY'leHe XaI,IH )l,paraHY E. Ilonoanhy 0)], narpnjapxa jepycarmvcxor )l,Ho)]'opa.

M03al-PIKa xapra Csere 3eMJhe H3 Mal\a6e • 6. BeK. M03aHK sepno OCJUlKaBa rroJel\HHe ronomrse (Mecra) H I\oral)aje 01\ nocraaa CReTa. Ilpencraanens cy npaorau AllaM 11 ERa (6e3 nIlKoBa), MpTBO Mope, If pexa Jopna» Y CpeUI1HIl je Jepycanax a cnene Burneje«, EHH·KapeM. XeBpOH. JepUXOH ...

Ha reMeJhRMa npsorumie, BU3aHTl1jcKe I1pKBe y Malla611 m xoje je If oaaj M03aIfK, rpU:11 cy 1884. ro):(HHe rrOllurnH npennsnn rrpaaocnaenn xpav

CKPAnEHl1lJ,E HA311BA CTAP03ABETHl1X 11 HOB03ABETHl1X Klhl1fA

~
Cxpaheunue Ha3HBa CTap03aBeTHHx xn.nra
1. Moj TIpBa KIbHfa Mojcejesa TIpon Krsnra npOnOBe)UUIKOBa
2. Moj L!.PYfa KIbHfa Mojcejesa TIn Ilecva nazt necvava
3. Moj Tpeha KIbHfa Mojcejesa Mc Kn.ara npopoxa Hcanje
4. Moj 1.JeTBpTa KIbHra Mojcejesa Jep Krsnra npopoxa Jepevnje
5. Moj TIeTa KIbHra Mojcejesa TIJIa'! TIJIa'! Jepesntjan
M.HaB Ka.nra Hcyca HaBHI·m Je3 Ka.nra npopoxa Je3eKHJbC1
Cyn Ka.nra 0 cyzmjasra L!.aH Ka.nra npopoxa )J.aHHJIa
PYTa Krsnra 0 PYTH Oc Ka.nra npopoxa OCHje
I. CaM TIpBa KIbHra CaMYUJIOBa JOHJI Kn.ara rrpopoxa Joana
2. CaM )J.pyra KIbHfa CaMYlUIOBa AM Kn.nra npopoxa Avoca
1. Qap TIpBa KIbHfa 0 napeanva
2. Qap )J.pyra Klbl1fa 0 uapenmra AB.Il Ka.nra npopoxa AB.IlHje
1. )J.H TIpBa KIbHfa .IlHeBHI1Ka JOHa Kn.nra npopoxa JOHe
2. L!.H L!.pyra Klbl1ra .IlHeBHHKa Max KIbI1ra npopoxa Mnxeja
Je3,1J Ka.nra Je3.IlpI1Ha HaYM Kn.nra rrpopoxa HaYMa
HeM Kn.nra I-IeMH]IlHa AB Ka.nra npopoxa ABaKYMa
JecT Kn.nra 0 JeCTYlpI1 CorP Ka.nra npopoxa CO(~OI-1I1je
JOB Ka.ara 0 JOBY Af Kn.nra npopoxa Areja
TIc TIcaJIMI1 )J.aBlI.IlOBI1 3ax Ka.nra npopoxa 3axapl1je
TIpC Flpa-re COJIOMOHOBe MaJI Ka.nra npopoxa Manaxnje Cxpahennne Ha3HBa HOB03aBeTHHX xn.nrn

CBETO EBAH1JEJbE

MT TIo Marejy
MK TIo MapKY
JIK TIo JIYKH
JH TIo JOBaHY PHM

I. Kop 2. Kop

)J.an )J.EJIA ATIOCTOJICKA

TIOCJIAHMQE

TIoCJIaHHua CB. anOCTOJIa TIaBJIa PHMJbaHHMa

1. nOCJIaHHua CB. anOCTOJIa TIaBJIa KopHHl1aHHMa

2. rrocnamrua CB. anOCTOJIa TIaBJIa Kopunhanmra

raJI E¢ <PHrr KOJI

1. Corr

2. COJI

1. TIIM

2. TIIM THT <PJIM JeB JaK

1. n.

2. nr 1. JH 2.JH 3.JH Jil

OTK

Ilocnanaua CB. anOCTOJIa DaBJIa raJIaTHMa Ilocnannua CB. anOCTOJIa Ilasna E¢ecuHMa Ilocnaaaua CB. anocrorra Ilaana <l>IIITHnJbaHIIMa DOCJIaHIIua CB. anOCTOJIa Ilaana KOJIOllIaHIIMa

1. nOCJIaHIIua CB. anOCTOJIa Flanna COJIYJbaHIIMa

2. rrOCJIaHIIua CB. arrOCTOJIa Flanna ConYJbaHIIMa

1. nocnannua CB. arrOCTOJIa Tlaana Tnxcrejy

2. nocnannua CB. arrOCTOJIa Ilaana TIIMoTejy nOCJIaHHua CB. anocrona Ilaana THTY DOCJIaHIIua CB. anOCTOJIa DaBJIa <PIIJIIIMOHY nOCJIaHIIua CB. anocrona Flanna Jeapejmra Ca60pHa nOCJIaHIIua CB. anOCTOJIa Jaxosa

1. cafiopna nOCJIaHIIua CB. anOCTOJIa Ilerpa

2. cafiopna rrOCJIaHIIl.la CB. anOCTOJIa Tlerpa

1. cafiopna nOCJIaHIIl.la CB. anOCTOJIa JOBaHa

2. cafiopna rrOCJIaHIIua CB. anOCTOJIa JOBaHa

3. cafiopna nOCJIaHIIl.la CB. anOCTOJIa JOBaHa Ca60pHa nOCJIaHIIl.la CB. anOCTOJIa Jyne (JaKOBJb.)

OTKPHBEIhE CB. JOBAHA EOrOCJIOBA

I1PE,nrOBOP

IICTIIHA 0 CBETOJ 3EMJhlI IIPABOCJIABHO IIOKJIOHlllIJTBO

ri.~BII rrOKJIOHIIuII y Cseroj 3eMJbH 6HnH cy aahena He6ecKH. Y KJbII3H 0 J OBY l.JIITaMO KaKO cy aahenn KJIHuaJIII sana je Eor crnapao CBeT. TIocJIe npaponarerscxor rpexa OHII cy BeKOBHMa nYTaJIH.

TpeHYTaK xana cy nOHOBO nporOBOpHJIH II KJIIIuaJIII 6HO je Be3aH sa pohea.e DOrOMJIa)):eHua XpIIcTa y BIITJIejeMcKoj nenHHII. Tlecxra anhe-

JIa OpHJIa ce nocnyna "Cfla6a ua 6UCUIlU £02Y, U ua sexoeu MUP, uehy /byqUMa qoiipa eon.a " (JIK 2,14).

360r l.JIICTOTe lbIIXOBIIX cpua, aHljeJIII cy 0 pohersy Mecnje npso 6JIarOBeCTHJIII rracrnpmra. ITpBe nOKnOHe 0)): JbY)):H XPIICTOC je )):06HO 0)): rracrnpa. Ty cy II My)):paUH ca HCTOKa l.JIIjII ziaposn CHMBOJIHqHO npeztcxasame cnyxcfie I'ocnonn.e: 3JIaTO - uapcxy, II3MHpHa - MecIIjaHcKY II JbY)):CKY, a raujaa - DO)KHjy, rrpBOCBellITeHHl.JKY.

Mehy rrpBIIM rrOKJIOHHuIIMa 6IIJIa je Eorovajxa xoja CBaKY crony XpHCTOBY 3aJIII CBOjOM Majl.JHHCKOM CY30M. ArrOCTOJIII raxohe noce l.JaCHII Ha3IIB nOKJIOHIIKa 3eMJbe Tocnona,e. Enncxon Kananoxnjcxa AJIeKcanzrap 213. r. )):OJIa3II y CBeTY 3eMJbY na nOKJIOJbeJbe H y n.oj ocraje CBe )):0 csoje KOHl.JIIHe, rj. )):0 251. r. Ca3II)):aBllIII 22 upxse nazt CBeTIIM MeCTIIMa rrOKJIOHIIl.JKe TparOBe y Cseroj 3eMJbII ocraarsajy II CBeTII uap KOHcTaHTIIH II a.erosa Enaronepna MajKa ABrYCTa JeJIeHa.

TIOKJIOHIIua 113 nanexe Illnannje, 611JIa je l.JYBeHa Erepnja xoja je rOBOpHJIa HeKOJII1KO je3IIKa. OHa ce xpajexr 4. sexa rrOKJIOHHJIa Cseroj

Cxpahenane sa nenrepoxaaoacxe H anoxpnrpne KIhHre

1. MK 1. KJbIIra Maxaseja

2. MK 2. KJbIIra Maxaseja

10 / Hciuuua o Ceeiuo] '1e.w.bU

17paflOCJla61lU Jepycanuw / 11

3eMJbl1, OCTaBWl1 Y n.oj nyne TpH rO,IHlHe. Flpsa je nncana 0 'Iy.ueCHOM Cl1JIaCKY DJIarO.uaTHOr orisa 11 CBeTlIM MeCTllMa CBeTe 3eMJbe. Ibena nOKJIOHlll.JKl1 crmcn Cal.JYBaHl1 cy .uo ztanac. 3Hajytll1 sa OBe cnnce, y CBeTY 3eMJbY, na IJ,BeTl1 CTl1)!(e 11 rtpnn 3HaHl1 CpnCKI1 nOKJIOHI1K - CBeTa ITeTKa. Ilonamasajyha ce, OHa je y Cseroj 3eMJbH OCTaJIa nynax 45 rormna, rj. no csoje 66 rornme. Iloxnon.en,e CBeTl1M MeCTHMa onofipasao je II CBeTl1 HHKOJIaj 113 Mnpe Jlnxnjcxe. DUJIO je Cnernx oraua xojn cy nOY1.JaBaJIH na ce He nne na nOKJIOHHl.JKa nyrosatsa. Jenau on TaKBHX 6HO je DJIa)!(eHH ABrYCTHH enncxon Hnoucxn, xojn je rOBopHO na ce na CBeTa MeCTa l1.ue cpuexi 11 YMOM, a He noraua. Fpuropnje HUCKl1 (t394. r.) onomnse nOKJIOHIIKe cnenehasr pe-nnra: "DOeoe 611 611JIO HeKl1Ma .ua OCTaHY KO.u xyhe 11 nase na csojy n060)!(HOCT 11 MOpaJIHOCT, Hero .ua nny y XaUIIJIYK rzte je Ben MHora BpJIl1Ha nana". DJIa)!(eHII JepOHl1M, raxohe He onofipanajyhn nOKJIOHll1.JKa nyronarsa Y CBeTY 3eMJbY xaxce: "CBe jezmo je 611TlI n060)!(aH Y JepycaJIIIMY llJIll Y DpIITaHlljn; n onne H TaMO je He60 orsopeHO." 11 jemm H npyrn CBeTII oun cy y npany. ITPBll cy Y npany, jep ce nOKJIOHMl.JKIIM nyroaan.aua ca CTpaXOM DO)!(lIjIIM y nepn Y3paCTa n HCToBpeMeHo ce MaTepHjaJIHO nosraacy, yrJIaBHOM, capoxraunra, npasoCJIaBHa CBeTHJIHWTa. Y npaay cy II CBeTII OUl1 KOjII HHCY .uaBaJIH 6rraroCJIOB aa OBaKBa nyronan,a, jep cy acxyurea,a xoja ce norahajy na nOKJIOHII1.JKIIM nYTOBafhHMa U CBeTHM MeCTUMa BeOMa BeJIHKa, na nocrojn MorynHocT na ce cJIa60 YTBpljeHH Y sepn cafinasne.

Ha nOKJIOHHl.JKa nyronan,a (xaUIIJIYKe, xainr = ouaj «oju je 6uo, KOjU ce UOKflOlIUO), rpefia Hnu .uYXOBHO npnrrpearsen. TaKBa rrparrpesra nonpaayveaa nOCT H MOJIHTBY, KaKO 6u ce nOKJIOHHK y Caerna,u, aKO je Moryne, npH'leCTUO CBeTUM Tajaaua. 3aTHM, 0 CBeTOM MeCTY xoje ce nocehyje 'rpefia HeWTO npO'IHTaTH, HaYl.JUTH, a HaKOH nosparxa csoja UCKYCTBa npenocarn aa CBe o'by.ue zrofipe uorse. IToKJIOHIIK (xaunja) je najaeponocrojanja Ha3HB sa oaora KOjH 0.uJIa311 na CBeTa MeCTa ca crpaXOM DO)!(HjHM, BepOM H "'by6aBJbY; KOPHCTH ce jow en aajpaanjax HOBO- 3aBeTHHX spevena man 8,27).

Y Hallll1M CBeTHM CpncKHM 3eMjoaMa nocrojn MHoro H3Y3eTHHX MaHaCTHpa H 3a.uy)!(6HHa xoje CBaKO rpefia zra 06Hlje npe "BerrHKHX xaunJIYKa", y CBeTY 3eMJbY, na CBeTY ropy CHHajcKY, CBeTY ropy ATOHCKY, CBeTY PYCHjy, csermse y PYMYHHjH ... I1naK, rrpe csera, rpefia nocelursaTH pe.uOBHO Borocnyxen.a y CBOjOj npaBOCJIaBHoj napoxnjcxoj UpKBH, H TaKO .uYXOBHO caapeaarn 11 sa nOKJIOHl1'IKa nyrosan,a. Y Cp6a nocroje 'IHTaBH rpanosn H3 KOjHX cy rOTOBO CBH yrJIe.uHHJH Jby.uH HIliJIH aa noxnon.en,e y CBeTY 3eMjoy. TaKBH cy 6HJ1H: Jaronana, ITHpoT (xora,

I1Hal.Je CBeTH BJIa.uHKa HHKOJIaj BeJlHMl1pOBHn naannaure MaJIHM JepycaJIHMOM), HHIll H npyrn. HaHMe, ueo rpazt je ncnpahao nOKJIOHHKe, a 3aTHM CBe'laHO .uO'leKHBao. Xaunje cy ca nyra CBHMa .uOHOCHJIH no HeKl1 ztap ocsehen na Fpofiy Focnorm.eu.

On nsaaaecr cpnCKHX apxnenncxona no YCTpojCTBa Ilarpnjapuraje, rj . no 1346. r. 1.JeTBOpl1ua cy 6HJIH nOKJIOHHUH Tpofia Focnoznser 11 CBa 1.JeTBOpHua cy npornaurean sa CBeTe. DHJIH cy TO: CBeTH Casa, Csera EBCTaTl1je I, CBeTl1 Cana II, CBeTH Joannxuje I.

1.JHfheHlIua na MHorH upxaemr BeJ1lIKo.uoCTojHHuH H nepyjyhn Haport, KaKO naure TaKO H OCTaJIHX nOMeCHlIX npaBOCJ1aBHHX upxasa WHPOM CBeTa, HHCY HMaJIH npHJ1HKY na ce nOKJ10He caermsava CBeTe 3eMJbe, 06aBe3a je na ztaaaunsn nOKJ10HHll,H CXBaTe 6J1arOCJ10B xojn 11M je ztar na o.urOBOPHOCT, H zra TOM 6J1arOCJ10BY caofipase )!(lIBOT csoj 6aw xao lllTO cy TO Y1.JHHlIJ1a 11 nOMeHYTa 1.JeTHpH cpncxa apxaenncxona, nOCBeTlIBIliH ce He casro sa npeve Hero 11 aa Be1.JHOCT.

Ayiuop

j 2 / Hcutuua 0 Clieluoj 5e.H.hll

[JpaIiOC!WIiIlU Jepycanuu / 13

YBO,a

lfaqHH cjenmsetsa 60)l(aHCTBa C qOBeqaHCTBOM TellIKO je nojaJbHB, HO ztorahaj nojase Dora xao xonexa Mel)y JbY)],HMa caspiueno je nojMJbHB H3 nojaa 0 Jby6aBH DQ)KHjoj npexta rsy)],HMa.

C6e uauie jequuo Cuacuuien.eu uocuiaje UCUiUIICKU ttatue, 6eo,tpUiHO uauie, 6e'-luUio uaiue.

Jep OH C060M ocsehyje CBY naury rrpnpozty H CBY namy )],enaTHOCT, ocsehyje caa Haw )KHBOT 0)], noxerxa )],0 xpaja, y CBOj rseroaoj 6eCKOHaqHOCTH H 6eCMpTHOCTH. Jep qOBeKOJby6HBH I'ocnon H ysrpe sa Hac na 6HCMO MH, crpascnna HnH cnaaarrn, aajernro ca IhHM )l(HBenH.

011 uac O:J/CU6e U3 C6UX cupiuu

cuiuaeiuu C60jOM cuphy y uapciueo C6UX uauiux cupiuu, U C60juM eacxpceneu useeqe uac U3 IbUX.

Kazt qOBeK yhe y caanaaaa.e nejcrna H npojase Hefiecxor CBeTa y naur 3eMHH )KHBOT, ocern zta je yurao y jermo nenperrrenno H aenpoyseno uapcrso HajqY)]'HHje crsapnocra. Osaj CBeT je no-reo qy)],OM, onpxcaaa ce qy)],OM H aaapumhe ce qy)],OM. CBaKH )]'y60KO MHcaOHH qOBeK, xana ce ocn060)],H rpxe H ranaxre OKO ce6e, H no-me na paaxmrnrsa 0 cBeMY llITO jecre H llITO 6HBa, Mopa nohn no oaor aaxrsy-rxa 1.

IToBe3aHH BepOM, xpamhana cy nOBe3aHH H rsyfiaan.y. Jep npasa nepa YBeK npoxrmja Jby6aBJbY, H IhOMe pacre, xao llITO ce H Jby6aB xpana BepOM, xoja nytuy qOBeKOBY aesyje ca Eorou Jby6aBH - I'ocno)],OM XpHCTOM. Moscna cy HeKH npe Hcyca XpHCTa H ncxymaaamr )],a nOMorHY )l(HBHM JbY)],HMa, amr xao OH, HCTHHHTH Eor, na 6pHHe H csoja nenan,a YCMepH KaKO na )l(HBe Jby)],e ofionene rpeXOM H rrexn HX CBOjOM

1 Bnaaaxa Hnxonaj, 0 Eoey U 0 JbyqUAW , oztafipao II npnpezuro MI1J1eHKO Pa'!(oBI111, npyro nonya.eno H3,!(albe, Baneeau, BaJbeBO, 1994. r. , 140.

Ilpaeocnaeuu Jepycanuu / 15

pesjy nrnr J\OL\HPOM, TaKO II Hcl MpTBe sacxpcaaaa.ev, TO IIHJe Morao HHKO ceM Ibera.

3eMJba I'ocnona naurer Hcyca XpHCTa OL\ L\aBHHHa je HMaJIa smue Ha3HBa. HajJIenWH je CHrypHO C6ewu 3ejl1.Jba.

3eMJba XallUUIICKU L\06HJIa je l1Me no XaHaaHY, Cl1HY XaMOBOM, yHyKy HojeBOM.

Hspau:» no npaouy JaKOBY KOjl1 ce naanaaure 113paHJbeM WTO y npeBOL\Y 3HalJl1 60PaLi sa Eoza l1JIH ouaj KOjU je euqeo Eoza nuue.u Y nuue (l.Moj 32,28-30).

Otiehaua 3ejl1.JbU 360r ofiehan.a Eoxoijer npaouy ABpaaMY (1. Moj 12,7; 13,14-17).

Jyqeja no JYL\l1, 6paTY Jocmposoj«, ca 3HalJeIbeM uexa 6yqe iipocna eae tta.

Tanuneja OL\ l1MeHa faJIHJIen, WTO 3Hat.{H iipeqeo,

Ilaneciuuua je L\0611JIa HMe no nexana cycennoj 3eMJbl1 <Pl1JIHCTejH.

Pes Ilanecrnna je rp-ncor nopexna, OL\ pe-ru naJIH = 6op6a H CTHHO = ¢op~'ftUpmbe. JeL\aH OL\ npesona aa pe-r IlaJIecTHHa 611 maCHO cuipaiueeuja oqtipatte.

Jespeja cY J\06HJIH l1Me no jeL\HOM OL\ narpnjapaxa, Esepy, KOjH jeL\HHH OJ\ nJIeMeHCKHX CTapeWHHa He npncrane na usrpann.y 60r060pHe, BaBHJIOHCKe (= uo.weWlba) KyJIe O. Moj 10,25; 11,1-9), ami H OL\ pe-m I1BPHM, WTO 3Hat.{H qOlU;baLIU (H3 3eMJbe Xannejcxe, 6HBwe MeconoraMHje, L\aHaC I1paK).

IlaJIecTHHa ce nporezce y L\Y)l(HHY OJ\ 240 KHJIOMeTapa ca cesepa, OL\ nonncosja Jlntiana, na jyr L\O apancxe nycrnn,e. HaJIa3H ce H3Mel)y 31 ° H 33° cesepne reorparpcxe nrnpuae H 34° H 36° HCTot.{He reorparpcxe L\Y)l(HHe. Ilonpunma joj je OTnpHJIHKe 29.000 KHJIOMerapa KBaL\paTHHX. HaJIa3H ce na BPJIO Ba)l(HHM TprOBat.{KHM nYTeBHMa xojn cnajajy 'rpn KOHTHHeHTa: ACPPHKY, A3Hjy H Espony.

360r raxsor nonoscaja MHoro nyra je MeIbaJIa rocnonapa. Hajsehe nJIaHHHe cy nH6aH H AHTHJIH6aH. nH6aH je J\06HO HMe no TOMe WTO cy a.eroaa BPXOBli YBeK nOKpHBeHI1 CHerOM. Y sajceaepanjeu J\eJIY IlaJIecTI1He HaJIa3e ce I'ope HecpTaJIHMOBe, a jyxnnje cy Tanop H EPMOH 11 Tope I'ermyjcxe. Jour jyscanje cy Tope Jerppextone ca fOpOM Cauapjancxov H nJIaHHHa fapl13l1M. CeBep03anaL\HO ce nporeace KapsrI1JICKa ropa. I1CTOt.{HO, npexo Jopnana uajseha nJIaHHHa je AHTI1JI116aH, t.{Hjl1 cy uajaaura BPXOBI1 na EpMOHY.

IlaJIecTI1Ha je CHpOMaWHa BOL\aMa. Hajseha pexa je Jopnan. Oaa re-te y rtpasuy cesep ~ jyr, y CBOM TOKY npOJIa311 Kp03 MepOMCKO jesepo

na cesepy 11 jyaornje xpos feHI1CapeTCKO jesepo, 11 YJIHBa ce Y MPTBO Mope. Bene JIeBe npnroxe Jopnana cy: APHOH, JaBoK H JapMYK, Y Cpezro- 3eMHO Mope YJIHBa ce BI1We MaIbI1X pe-nrua, OL\ KOjHX cy aajnosnarnje:

Bocop, Copex 11 KHCOH.

MPTBO Mope ce HaJIa311 394 MeTpa HCnOL\ HHBoa CpeJ\03eMHor Mopa. Y IbeMY ce HaJIa311 25% COJIH 11 3aTO HeM a )I(I1BI1X 611na cexr HeKI1X aJIrH. Beha jesepa cy feHI1CapeTCKO 11 MepOMCKO na cenepy. 06a jesepa, xao WTO CMO Ben peKJIH, cnaja pexa Jopnan y CBOM TOKy. Jesepa cy He06Ht.{HO t.{HCTa H 60raTa P1160M2,

. KJIHMa y uenoj IlaJIecTI1HI1 je cyrrrponcxa H YCJIOBJbeHa je nOJIO)l(aJeM 3eMJbe 113Mel)y CpeL\03eMHor Mopa 11 capajcxo-apafinjcxe nycran,e. Ilocroje L\Ba rOL\HWIba L\06a.

Tlocrre xparxe H BJIa)l(He 311Me xoja rpaje OL\ L\eu;eM6pa L\O cpe6pyapa, a H 06HJIHHX xnura, L\OJIa311 zryro H BeOMa CyBO JIeTO. Kame yonurre HeMa OL\ jYJIa L\O cerrrexrfipa. 3HMCKe KI1We ncrrepy 11 ozraecy 3eMJbY ca nOBpWHHe TaKO na )I(apKO JIeTO 6p30 ocyurn CBe 3eJIeHI1JIO xoje y nporrehe H3paCTa.

Ha orpOMHHM nOBpWHHaMa xpajesr JIeTa pacre MaJIO 60L\JbI1KaBe Tp~Be. He~OCTaTaK xmna Y JIeTIbHM MeceU;HMa nanoxnahyjy 06HJIHe poce KOJe nanajy aohy.

Y spexre KHWHe ceaone lJeCTO naztajy cner H rpan, Cner ce nOHeKaL\ sanpxa caste HeKOJII1KO earn. 113BOPH BOL\e TaKol)e cy BeOMa peTKI1 H MaJIO HX je, a MHorH y TOKY JIeTa npecymyjy,

Y IlaJIecTHHH zrysajy BeTpOBI1 KOjH cy YCJIOBJbeHH 6JII13HHOM CpeL\03eMHor Mopa. Jlern L\YBa nacar, a 3HMH aarnnacar. Jyr03anaL\HH H 3anaL\HH serap L\OHOCH KHWy, L\OK je cesepoaanamnr nerap XJIaL\aH H L\OHOCH CBe)l(HHY. JyroHCTOt.{HH serap H3 nYCTHIbe noropurasa rreno apeMe y nponehe H jecen. OH HOCH nYCTHIbCKH necax,

Y onurre, KJIHMa je finara H snpasa, H sa oztesaa,e Jb YJ\H nnje noTpe6HO MHoro TOnJIe onehe. Xpana H HaMHpHHu;e sa ncxpany ce nofiajajy 6e3 MHoro TpYL\a. Crapa 113pa11JbU;H HHCY I1MaJIH nocefine cnpase sa HaBOJ\IbaBaIbe xao y ErHnTY, jep HM HHCY 6HJIe HH norpefine. CYWHe rOL\HHe, KaL\ JIeTI1Ha crpana, HI1CY 6HJIe perxa nojasa (5. Moj 11,17; 1. U:ap 17,1; JOHJI 1,11-12: 17-20).

HajpacnpocTpaIbeHHje 60JIeCTH y IlaJIecTHHI1 cy KO)l(He 60JIeCTH.

Mehy IbI1Ma je najorracnnja ry6a I1JII1 rrenpa (npoxasa). OJ\ L\PYfl1X KO-

2 Pa~OMHp B. Ilonoanh, JlcmopujcKe Klbuze Ciuapo» 3a6ema, CBeTH apxajepeJCKH CHHO,lJ, Cpncxe npasocnasxe upxse, Eeorpazr 1985. r., 5.

16 / Hciuuua 0 Ceeilioj 3e.H.bll

Ilpaeocnaeuu Jepycanuu / 17

)l(HI1X 60rrecTI1 y CTapOM 3aBeTY nOMl1lhe ce capac, pasne ocne 11 npnllITeB11. 0).1, 3apa3HI1X 60rrecTI1 aajrexca je xyra. Y uenoj ITarreCTI1HI1 nprro qeCTO ce OOMl1lhe rposnaua: "Yqapuhe iiie Focuoq CYXOM 60JICwhy u epyhuuou, u ZP031IU140M, U :JlceZOM, U ~wa'lc},t" (5. Moj 28,22). "H ja hy eaua yuuuuiuu 060: uyciuuhy Ita eac ciupax, cyxy tionectu U epyhuuy, «oje he 6U~W 04U ucxeapuiuu U gymy Y146eJluillu" (3. Moj. 26,16). I1CTO TaKO, qeCTO ce yMI1PaJIO 0).1, CYHqaHI1ll,e 11 xann.e.

naJIeCTlIHa je BPJIO rrJIO).1,Ha 3eMJba. Y Crapox 3aBeTY rosopu ce zra je nena 3eMJba, nyna OOTOKa, 113BOpa 11 jeaepa, nurennue H jeqMa, BHHOBe JI03e, CMOKaBa, MaCJIHHa, 6a).1,eMa (KO).1, Jespeja HMa CHMBOJII1KY nane), jafiyxa, JIYKa, JIaHa, xpacranana, nytiennua, HT).1,. Bone H nosphe paha 6e3 CTaKJIeHI1Ka, ).1,Ba nyra ronaunse, ).1,OK muennna OOHeKa).1, 11 Tpl1 nyra (0).1, CBa TpH pona caxro je npsa pen nureanue speo, ).1,OK cy OCTaJIH sa CHJIa)l(Y).

Oc06HHa CBHX 611JbaKa xoje ycnesajy y ITaJIeCTHHI1 jecre lhHXOBO npmrarohaaan,e ).1,yroM H 6eCKHllIHOM JIeTy. Y MapTy pacre seoxra 6yjna 'rpasa, xoja ce Ben y jYHY aa KpaTKO apeue cacyura. OCTaHe casro npsehe H )l(6Ylhe xoje O).1,OJIeBa BpynHHH. ITaJIeCTHHa je OCKY).1,Ha myMOM. Y JY).1,ejH H Cauapaja nanac HeMa aaure urysra. Ha KapMHJICKoj ropn H y raJIHJIejH ).1,OHeKJIe HMa myua. PaCTe BpJIO MaJIO xerunapa: 60p, jerra, xnnapac (sesmpec). Pacnpocrpaa.eao je ztpsehe ca urnpoKHM JIHllIneM - TeprreHTHHOBO ).1,PBO, xpacr, xenap, qeMnpeC, spfia, nanMa, rrJIaTaH3.

Jyzteja H I1).1,YMeja nexrajy uryxra, aJIH cy 3aTO 60raTe MaCJIHHaMa.

Tananeja je HapOqHTO fiorara xpaCTOBOM llIYMOM, OC06HTO OKO Hasape'ra . .LJ:OJIHHa pexe Jopnan 60raTa je rponcxnv 6HJbeM: TepoeHTHHoBO ).1,PBO, 6aJICaMOBO ).1,PBO, CO).1,OMCKa jafiyxa. Y OKOJIHHH Mprsor Mopa pacre ypMHHa nanxra . .LJ:aHac HMa BPJIO MaJIO uiyxra y uenoj 3eMJbH, jep cy Typun Cemrynn 360r CBojHX norpefia, nonna-rehn ce H3 CBeTe 3eMJbe, CBe HCKpqHJIH.

Y cesepnoj naJIeCTlIHH 0).1, )l(HBOTHlhCKor CBeTa )l(HBH Me).1,Be).1, na J1H6aHY H AHTHJIH6aHY, jasasau nyxa, nenepaua, xpxax, cpna, jenen, JIHCHll,a, ).1,HBOK03a, xnjena, seu JIaB, ByK.

0).1, ).1,OManHX )l(HBOTHlha ronena cy najsaxomja sa ofiaan.arse ).1,0- ManHx rrOCJIOBa. Macro ce rajnna CHTHa CTOKa: osue H K03e, Marapll,H, KaMHJIe, sa npexre napa .LJ:aBH).1,a Ma3re, a 0).1, npextena napa COJIOMOHa raje ce H KOlhH.

CBe )l(HBOTHlhe cy ce zrerrnrre na ql1CTe H HeqHCTe: OHe xoje cy ce CMeJIe jecrn 11 OHe xoje cy aafipaa.naaae sa jerro. qHcTe )l(HBOTHlhe cy OHe xoje cy npexanane H HMaJIe pacranrsene nanxe. Tlac H csnrsa cy HeqHCTe )l(HBOTHlhe H CJIY)l(HJIe cy caxro xao H3pa3 npeanpa, ).1,OK ce MaqKa yonurre He OOMHlhe.

0).1, rrrnua xao nostahe rrOMHlhY ce rOJIy60BH H rpnnue, xoje cy CJIY)l(HJIe H sa )l(pTBOBalhe, HapOqHTO KO).1, capouamnor aapozra. IT03HaT je MoaBCKH spafiau japefinua, porta, )l(,UpaJI, narxa, nrrsyxa. 0).1, rpafirsnsnna y ITaJIeCTHHH )l(HBH opao, COKO, jacrpefi, COBa H xofiau,

rMH3aBll,H: 3MHje, 0).1, KOjHX cy nexe BPJIO o rpoane - MHCHPCKa K06pa, 44 BpCTe ryurrepa, 0).1, KojHX je najnosnaruja apancxn "XOP).1,OB" .

0).1, nncexara )l(HBe ruxopnnja xao H CKaKaBUH y BeJIHKOM 6pojy, xoja Mory zta YHHllITe uerry JIeTHHy. Taje ce H rrsene 360r Me).1,a, a HMa 11 oca H crpurrsenosa. I1Ma y H306HJbY KOMapaua H MYBa, xrpasa, nayxoaa, HT).1,4.

Je3HK KOjHM ce rOBOpHJIO y XPHCTOBO npexte y JY).1,ejH, aJIH H na ll,eJIOM bJIHCKOM HCTOKY H Manoj A3HjH, 6HO je apaaejcxn. Tocnon je raxohe rosopao THM je3HKoM.

CTap03aBeTHH je3HK bH6JIHje je ceMHTCKor jesnuxor nonpysja H nporxan je apasrejcxua H BPJIO MaJIO rpqKHM H JIaTHHCKHM je3HKoM.

Honojespejcxa je3HK passajao ce non yrnuajesr npocseraor rroxpera Xacxane y 18. H 19. sexy.

CaBpeMeHH je3HK uepuiu, cana CJIY)l(6eHH jespejcxn je3HK, pa3BHjao ce y ITaJIeCTHHH. Osaj cy je3HK CTBOPHJIH JIHHrBHCTH ysohea.e« y ynorpefiy llITO annie crapojenpejcxnx H apaxrejcxnx peqH. Hsrosop My je ce<!Jap).1,CKH.

Ilopen HBpHTa, J espejn ce CJIY)l(e H MellIaHHM je3HUHMa: jespejcxollIrraHCKHM (JIa).1,HHO je3HKOM), jespejcxo-aranajancxaa (jH).1,HllI je3HKOM), MeIIlaBHHOM CTapOHeMaqKHX, CJIOBeHCKHX H jespejcxax pe-m, jespejcxorpqKHM, jeapejcxo-nepcnjcxmt H ).1,PYrHM.

Cana je y ynorpetin KBa).1,paTHO H ).1,Ba Kyp3HBHa nHCMa, xoja ce paarraxyjy 0).1, crapojespejcxor nHCMa, xoje BO).1,H rrOpeKJIO 0).1, MeconOTaMcxor KJIHHaCTOr nncxa H rrmue ce C ).1,eCHa y JIeBO.

OBO je noxyuraj ).1,a ce CBeTa 3eMJba npaxaxe H opH6JIH)l(H qHTaOuy na HaqHH KOjH HajBHIIle nonceha na CHHOrrTHqKH npuxas Cseror

4I1CTO,6.

3I1CTO,6.

18 / J1CUiUlLU o Ceetuoj 3eM.bu

JIPUIJOCfIUellU Jepycanuu / 19

anocrona H Eaaahenncre JIYKeS, pe,UOM no bH6nl1jcKHM norahaa.maa H MeCTHMa. 3aTo CTapH 3aBeT6 nO'1HlbeMO O,U rrpaoua ABpa3Ma, a HOBH CaBe3 ca Eoroxr O,U aajane poheisa Cneror JOB3Ha KpCTHTeJba, lherOBHM PO,UHHM MeCTOM EHH-KapeMOM H MaHaCTHpOM I'opn.encxa, a aaspuraBaMO ra KPYHOM, MaHaCTHpOM CBeTe EKaTepHHe na Canajy.

I1CTOPI1JA CTAPOr CBETAI1CTOPI1JA CBETE 3EMJbE

5 J1YKa je llaTHHCKO HMe 1I 3Haqll poquo ce iipu U3J1(1CKY cyttua. I'psxo liMe aa J1YKY je (/JoillUiIOC lIllll cpncxn C eeutosap.

6 CBeTo rrHCMO Crapor 3aBeTa qIlHe KlbHre xoje canpxe orxpaaea,e JbY)J,HMa no )J,OJIaCKa Focrrona I1cyca XpHCTa na 3eMJbY, )J,OK CBeTo rrHCMO HOBor 3aBen qHHe KlbHre xoje caapxce pe-t Boxnjy xojy HaM je 06jaBHo caM I'ocnon I1cyc XpHCTOC. TIo CBOjOj ca)J,plKIIHH KlbHre CBeTOr rntcsra Crapor H HOBor 3aBeTa zrene ce Ha 3aKOHCKe, ncropnjcxc, noyxne H npopoxxe, - Epaxxo A. Ilncapac, IJpa60CR{leIW ttaytca 0 eepu, CBeTH apxujepejcxn CHHO,[( Cpncxe rrpaBOCJIaBHe upxse, Eeorpan 1973. r., 7,8. Eaaahen.a, KOjHX HMa qCTHPH, cnanajy y 3aKOHCKe KlbHre CBCTor nHCMa HOBor 3aBen. CBeTH anocron Marej npsn je narnrcao eaauherse H TO ocasr rOAHHa nOCJIe Basnecea,a Focnona Xpncra, CBeTH Mapxo rrocrre zrecer, CBeTH J1YKa DOCJIe nernaecr, CBeTH JOBaH Eorocnon, npernenaslllH nperxoznra TpH enanhen,a, aarmca qeTBpTO 32 rO)J,HHe nocne Basnecea.a XPHcToBor. CBe lllTO cy OCTaJIlI eaanhenucrn U30CTaBHrrH OH je nonyHUO, a OHO lllTO cy OHH YKpaTKo cnoxseuynn OH je paspanao Y CBOMe enauhen.y. - Enasceau Teoqnrnaxr OXPH)J,CKH, Tywauen,« Ceeatoe E6a1/hen«: oq Maiueja, npeaenn ca rp-ncor .1leqaHCKH MOHaCH, MaHaCTHp BHCOKH LJ,eqaHH, 1996. r., 17.

)lOJIA3AK Y XAHAAH,

llJlEMEHA M3PAMJhEBA

rrOLl,HIIK EmKIIjII Aspaaxr, npaoran KaKO jespejcxor TaKO II MHorIIX ztpyrnx napozra, lIlTO My 11 CaMO 11Me 3HaQ11, no peQ11 I'ocrrozm.oj, Ll,ol)e 113 3eMJhe Xannejcxe, 611BllIe Meconoraxmje (zianac I1paK), 113 rpazra Ypa, ca )!{eHOM CaPOM, C11HOBueM JIOTOM 11 MHOIliTBOM cnyry KOj11 'repanre orpoxrna crazta Ll,0 Xapana, a OLl,aTJIe, HaKOH ner rOLl,11Ha, y 3eMJhY Xanaan-

CKY OKO 1850. r. npe Xp. (1. Moj 11,31; 12,4-5). Aapaaxr je 6110 C11H Tape, 6paT Apanos (Apart oran JIOTOB) 113 pozta Eseposor 11 nnesrena C11MOBor. Y Otiehauoj 3eM!bU, xoja je Ha311B XaHaaHCKa Ll,0611JIa no XaHaaHY,C11HY XaMOBOM, ynyxy Hojeaon, Aspaav je sarexao ceM11TCKa nnevena Xanaaaue, <DeH11qaHe (11Me Ll,0611JI11 0Ll, peQ11 <DeHex - 6poqozpaqufllcJbU), OLl,HOCHO I1YHe IIJI11 CHLl,OHue, Xerene Kp11Te ... Anpaav ce y nOQeTKY HaCeJI110 6JIlf3y C11xeMa, nOTOM y BeT11JhY. )J,a He 611 360r name zronrao y cYK06 ca JIOTOM, Anpaaxr npe)lJIO)!{11 JIoTY zta ce paansoje. JIOT (= uoxpueanoy 113a- 6pa razia COLl,OMCKY paBH11UY 11 rpan COLl,OM, Koj11 ce HaJIa3110 nopen rpanosa rOMOp, ALl,Ma, Cenoja 11 Coap. Aspaav ce, nax,

20 / Hcuiuna Ii Ceeiuoj 3e.w/bll

Ilpaeocnaeuu Jcpycanuu / 21

)],ocenIf y MaMBpIIjcKY pasmtuy KO)], XeBpOHa (1. Moj 13,11-18). Ilpasemror J10Ta je n.er'on CTPIfll ocnofiahao If3 porrcrna, aJ1If If zrpyre npasenne uapese, jep Aspaav 6If neycrpaums If npaseaaa. 360r Tora ra KO)], CaJ1IfMa (nanac JepyCaJIIfM) )],O'IeKa nap II rtpsocneurreanx Ilpaeqe If Mupa, MeJ1XIfce)]'eK, If snneheao, He CJ1Y'IajHO rrOCJ1Y)l(If XJ1e60M If BIfHOM (1. Moj 14,14-18). Y CBeToM rrIfcMY CTOjlI zra je XPlICTOC 61IO npsocseurreaax rro peny MeJ1XlIce)],eKOBY, rj, 1I nap If npsocserrrremrx fiaur xao OBa MlICTIf'IHa If spno 3arOHeTHa J1If'IHOCT. Tocnon je npaouy Jespeja ABpaaMY ofiehao CBY 3eMJbY XaHaaHCKY. Y 3HaK cehan,a na OBO ofiehan.e Boxnje, Jespejn ce If zranac ofipesyjy OCMor )],aHa rro pohersy .

XIfKCIf, nopezr MHorIfX zrpyrnx, ncrepaure If3 CBeTe 3eMJbe If Ernnhane 1730. r. rrpe Xp. aJ1If 1580. r. Erunhaaa ce rr06e)],HIf'IKIf npahajy y 06enaHY 3eMJbY, If CBe )],0 1180. r. csyrne na bnIfcKoM IfCTOKY If MaJ10j A3IfjIf Tpaje IbIfXOB YTlIUaj.

Y apexre .reunorx rozmna If rnann, J ocarp, CIfH J aKOBJbeB If PaXlIJbIfH, npeaezte cnoj napon Y Ernnar If HaCTaHIf ce Y 3eMJbIf Fecevcxoj (1. Moj 46,28-31). 0)], )],BaHaeCT CIfHOBa J aKOBJbeBIfX, KOjIf ce nasnaaure 113paIfJboM (6opa4 sa E02a, O)],HOCHO OHa) «oju je euqeo E02a JlU4eM y nuue, lllTO xacnnje nocra If je)]'HIfM 0)], IfMeHa OBe 3eMJbe), rrocrazte If )],BaHaeCT nnevena jespejcxax. bIfJ1If cy TO:

PYBIfM, CIfMeOH, Jlesuje, Jyna, Hcaxap, 3aBynoH, )J,aH, Hedrramnr, Tan ACIfP, JOCIf¢ If BeHIfjaMIfH.

TIpBeHcTBo If 6narOCJ10B rrarpnjapxa If csora oua )],0 6 If 0 je Jyna, If3 'IIfjer pona, BIf)],eneMo, )],0J1a3Ifne uapean If sohe Hsafipanor napozta, xao If Mecnja, lI36aBIfTeJb CBeTa (1. Moj 49,10).

Ernnarcxa ¢apaoH Paxtsec II (1292. - 1225. r. rrpe Xp.) napezm zta ce CBa jespejcxa nosopohena MylllKa zrena fiauajy y pexy, jep ce Jeapejn BeOMa YMHO)l(Ifllle y n.erosoj 3eMJblI. Kon ernnarcxor rpana Menrpaca, AMpaMY, ynyxy JIeBIfjeBoM, PO)],IfO ce CIfH, xora cecrpa caxpa y TpCKy xpaj pexe. OBO sna-rajao nere Eor aaumrrn, jep ra nponahe ¢apaoHoBa KnIf If nane My If Me Mojcej, lllTO 3Ha'IIf useaheu U3 eoqe (2. Moj 2,1-6). Jlenaje, CIfH JaKOBJbeB, If Mao je TPIf CIfHa: I'npcoaa, Kara If Mepapuja, Mojcej If 6paT My ApOH 6IfJ1If cy 0)], porta KaTOBa. Mojcej je 6IfO noha KOjIf jespejcxa naport nanezte If3 eranarcxor poncrsa, )],OK iseroa 6paT

ApOH nocraje npsn npaocneurrenux. Ha 6p)],y Cmrajy (CYH = jespejcxn 3y6, jep nnannaa IfMa TaKaB 06J1IfK), na spxy XOPIfB (5. Moj 5,2; MaJ1 4,4) na 2440 MeTpa, Mojcej rrpIfMIf 0)], bora )J,eceT 3arrOBeCTIf - )J,eKaJ10r (2. Moj 20,1-18; 31,18). To ce )],orO)],IfJ10 nezieceror )],aHa rro If3J1acKY If3 Ernrrra, 11 raj nan Jespejn cnase xao nan Ileztecernnne. Kavene nnoxe )J,eKanora, rrpOUBeTaJIIf APOHOB urran, ner KIbIfra Mojcejenor saxona, cyzt ca MaHoM (MaH xy = lilUla je Ulo? - He6eCKIf xne6 KojlIM je Eor xpanno Jespeje y nycrna.a 40 roznrna) - CBe TO ce HaJIa3IfJ10 y KYJ1THOM CTap03aBeTHOM KOB'Iery Banera, 0)], xora ce 113a6paHIf napon nnje onsajao.

Ca Cnnaja Mojcej ca HapO)],OM )]'ona3If y Ka)],HC BapHY, na casty rpamnry Ofiehane 3eMJbe. HeKH 0)], rrJ1eMeHCKHX crapeunma ce ynnaunnue ocrsapea-a ztyroronaunser CHa H 60p6e ca XanaanUIfMa, lllTO 113a3Ba rrOMeTIbY, HaKO cy sojaone XaJ1eB (= uac) JerpoHHjIfH 1I Hcyc HaBHH TBP)],HJ1lI na Mory zta nofiene Xanaanue. CYMIbH'IaBH napon ce razta rr06YHH H xrene zta rrofinje caoje nohe, usafiepe ztpyre H nparn ce y Ernnar. 360r OBaKBor HeBepCTBa H CYMIbH'IaBOCTH, JaXBe (= Focuoqi Ka)l(lbaBa napozt 'IeTp)],eceToro)],Ifllllbl1M nyraa.ev rro rrYCTIfIbH (4. Moj 14,30-34). Ca XaJ1eBOM H lICyCOM HaBHHoM y 06enaHY 3eMJbY yhn he caxro IbHXOBO rrOTOMCTBO. IIocJ1e 'IeTp)],eceToro)],Ifllllber nyran.a rro rrYCTHIbH yrroropnJ1If cy ce y CHTHMY, na IfCTO'IHOj 06aJ1H Jopnana, npesra rpazry JepIIxoHY (4. Moj 22,1; 25,1).

Kao cnosren rra OBO rryrarse, Mojcej YCTaHOBIf npasmrx Cennue (K0J1If6e) 0)], 19. )],0 27. cerrrevfipa, 11 rrOCTaBH aa csora naCJ1e)],HHKa BOjBO)]'Y Hcyca HaBIfHa. Mojcej My napezra na nporoaa Xanaanue, ynnurrn 1h11XOBe H)],OJ1e If KOUKOM rronenn 3eMJb y no rrJ1eMeHl1Ma 113paIfJbeBIfM. Taxohe je aafipanno zta ce ynasa y 6pa'IHe neae ca Xauaamnma. 3aTHM Mojcej one na ropy HaBaB If C spxa <Da3re nornena na 06enaHY 3eMJbY "y KOjOj 'rene Me)], If MJ1eKO", If yxrpe y 120 rO)],HHIf. Caxpan.en je y Moancxoj 3eMJbH (Moan = oq 04a), ann na He 6If 6110 060)l(aBaH, n.eron rpof OCTa)],e CaKpl1BeH)],O naaac (5. Moj 34,1-7).

Hcyc HaBIfH (CHH HYHOB) je H3 nnevena Jerppevoaor, a npB06HTHO ce snao Ascnje. lIMe Hcyc je )],06110 0)], caxtor Mojceja,

KOJIf ra je rrOCBeTIfO sa csora HaCJ1e)],Hl1Ka rrpezt ueJ1IfM naponov

22 / Hciuuua 0 C6eilioj 3eAl. hU

ilP1l6lJCJlU611U JepYCClJlUM / 23

1 Pa)J,OMHp B. OOnOBHD., Hctuopujcxe Klbu2e CUiap02 3aeeUia, CBeTH apxnjepejcxn CHHO)J, Cpncxe npaBOCJIaBHe upxse, Beorpan 1985. r., 10.

2 "if yciuaeu ce eoqa uauo iueuujaiue 0320 u ciiiaqe y jeqllY 2())WUJlY ep!lO uaqanexo" (11. HaB 3,16).

n0J10BHHa Maaacajnuor nnesseaa - :mrrOceJIa je nero-my rrOJIOBHHY rope Tanana H ueo Bacan, H "cBa CeJIa Janpoaa y Bacany" zto orpaaxa Epxrotra. Beha MeCTa cy: rOJIaH, ACTapOT H Eztpajna '.

JY))'HHO nnesie - rrpHMHJIO je y nacnehe jY)l(HH zteo I1aJIeCTMHe H .ueo npnxopcxe paamrue, Fpanaua na jyry MIliJIa je .uo rrOTOxa Ernnarcxor, na HCTOKY no Mprsor xropa, na ceaepy nopen Jepycanmra KOjM .up)l(e Jenycejn, 3aTMM jY)l(HO on BHTJIejeMa rpaHM~a je MllIJIa na cesepoaanan H H3JIa3MJIa na rrpauopcxy paBHMuy, 3arra.uHa rpannna 6MJIO je Cpe.u03eMHO Mope aJIH cy onaj npocrop smue BeKOBa .uP)l(aJIH Y CBOjOj BJIaCTH <DHJIHCTejH. 3HaqajHM rpanosa na TOM npocropy 6MJIM cy: XeBpOH, BHTJIejeM, Brrrcaneja, CMKJIar, JapMYT, O.uOJIaM, Axapon, A30T, Taaa, KMPMjar JapMM, I'anaja.

JOCH410BH CHHOBH - Jerppe« M Manacnja (Tj . zrpyra rrOJIOBMHa Manacajnnor nnevena) .u06MJIM cy y nacnehe cpeznsn H najnnonHMjH neo Ofiehaae 3eMJbe - I1aJIeCTMHe. JY)l(Ha rpanaua HIliJIa je on JepHXOHa npexo BeTHJba H M3JIa3HJIa na Mope. Cesepaa rpannua nOJIa3MJIa je on KapMMJICKe rope H .uY)l( Je3paeJICKe pasmme MIlIJIa.uo pexe Jopnan. Jerppexrono nnexre ztpscano je ueny Cavapnjy ca rpaztoamra: CMJIOM, BeTHJb M CHxeM.

BeHHjaMHHoBO nnesie - (BeHMjaMHH = CUfI qecne PYKe) .u06MJIO je MaJIH npocrop H3Meljy nnexrena Jynnnor M Jerppexronor na cesepy. Pexa Jopnan 6MJIa je HCTOqHa rpamrua, a KHpHjaT JapHM sananaa. Ba)l(HHjM rpanonn cy: J epycamrxr, J epIIXOH, Paxia. 11:3 osor rmevena 6Mhe nap CayJI II anOCTOJI I1aBJIe.

CHMeoHoBo nnesre - HeMa crporo o6eJIe)l(eHMX rpamrua. OHO je yrnaaaov .u06MJIO xpaja.n jyr Ofiehane 3eMJbe - I1aJIeCTMHe H rpanoae xojn cy y rroxerxy rrpnnaztana Jy.uIIHOM rrJIeMeHY. Ibexry npnnarta Here6 (Heren) IIJIH I1.uYMeja, orpamrrena ca jyra rrYCTIIlhOM, ca aanazta Cpe.u03eMHHM, a na IICTOKY MPTBHM MopeM.

norrararsesr pyKy Y CKHHHjM (4. Moj 27,22-23). I.J,eJIOM CBOjOM JIIIqHOwhy, TBp.uOM sepoxr M nofioxnouihy, fiecxpajuo« nocnyunromhy H o.uaHOCTH BOJbM OO)l(MjOj, aJIH II npasezmocru y yrrpanrsan.y, onaj yrozuunc OO)l(HjH je npacnnxa Tocnona Hcyca XPHCTa. Kao IlITO Hcyc HaBHH nOCJIe MHoro ncxyurea.a YBO.uM I13a- 6paHM napozt y 06ehaHY 3eMJbY, TaKO H Tocrron Hcyc XPMCTOC YBO.uM npaaeznmxe y Llapcrso Eoacnje. CBeTH O~M Hnsarnje 00- ronocan M JOBaH 3JIaToycT yxasyjy aa OBaKaB npaofipaaan aaa-raj Hcyca HaBMHa 1.

Hcyc HaBMH je qy.uOM npeurao pexy Jopnan, xoja ce razta rroBYKJIa xao I.J,pBeHo Mope rrpIIJIMKOM M3JIaCKa Jespeja H3 Erurrra, II yurao y JepHXOH2. Op30 je ocsajao rpazr sa rpaztoxr, aJIH je neocaojeanx MeCTa 6HJIO npesmue xax H sa TaKBY JIHqHOCT KaKaB je 6MO Hcyc HaBHH.

JepYCaJIMMCKM nap, ynpyzcea ca qeTBOpII~OM zrpyrnx, ozryrrpe ce Hcycy HaBMHY, aJIH MX OH rrofienn KO.u Tasaona, a ceacpac Xaaaanue K0.u MepOMCKor jeaepa, roneha IIX no CM.uOHa. CaMO HeKII rrpavopcxn rpazrosn M HeKH WYMOBMTM npeztenn y ynyrpaWlhOCTM 3eMJbe OCTaJIII cy non XaHaaH~IIMa. 3aTIIM Hcyc HaBHH rroztena 06ehaHY 3eMJbY CBMM rrJIeMeHMMa, H3Y3eB JIeBHjeBoM, KOMe, xao CBeIlITeHMqKOM, onpezm qeceiuax on CBMX npaxozra OCTaJIMX nnexena (11. HaB 13; 14,1-2). Ilonena je 6MJIa BeOMa naxora H no rrJIeMeHMMa je rJIaCIIJIa OBaKO:

PYBHMOBO nnesse - (PYBIIM = rile, CUft) .u06MJIO je zteo 3eMJbe MCTOqHO on Jopzrana - na jyry M3Meljy pexe ApHOH H rpazta EceBOna na cesepy: ca sanazia ce rpaHMqMJIO MPTBMM MopeM, a aa MCTOKY je 6MJIa rrycrmsa.

Faaoao nJ1eMe - HaCemIJIO ce cenepnaje on PYBMMoBor nneMeHa M 3aY3HMaJIO je npocrop .uo Tenacapercxor jesepa II sananHMX orpanaxa rope Tanana. BehII rpanonn cy: PaMoT, Mncna, BeToHMM, COXOT.

3 Pa)J,OMHp B. OOnOBHD., Hciuopujcxe touu:« Caiapoe Taeeuia, CBeTH apxnjepejcxn CHHO)J, Cpncxe npaBOCJIaBHe upxae, Eeorpan 1985. r., 14.

24 / Hciuuna 0 Ceeiuoj 3nCbU

J/paIlOCRa6IlU Jepycanu.u / 25

llEPllO,L( CY,L(llJA

Ileeopa'' (= IJ1-1eJIa), CY,Ll;IIja JI rtpopoxmra, xcena JIaq)JI)]'OTOBa xoja je, npexo Bapaxa, ca 113paJIlbUJIMa rr06e)],JIJIa aCJIpCKOr BOjBO)],Y CJICapa (JIJIJI CJICaKa) KO)], rope Tasopcxe (Cyn 4,2-24).

Feqeon, cyzmja, norieznro je Y Jespaencxoj paBHJIUJI Ma)],JIjanne JI AMaJIJInaHe, aJIJI He CHJIHHOM nojcxe Hero Ha)],My)]'pHBlllJI HX; rrpe rora Y rpany OCPPH caxr ApXaHreJI faBpHJI My ce jaano H 06jaBHo BOlbY DO)KHjy )],a Teneon rpefia na 6y)]'e CY)],Hja (Cyn 6,11-16).

Jeqnuaj, cyzraja, rrooezmo je <!>JIJIJICTeje7, KOjH ra nananome ca jyrosarrana H AMOHJInaHe, nanazra-re ca HCTOKa.

CaMCOH, (= cyaanme), MJIMO norse CBojHX pornrrersa, O)KeHJIO ce JIO rtpyrn nyr <!>HJIHCTejKoM )J;amIJIOM xoja, rrOTJIJIaneHa, )],03Hazte 0)], n.era zra ce n.eroaa cnara Hana3JI y KOCH. Ha cnasan.y ra 3aBepeHHUM ounnnaiue H ocnennrne JI JIOCTaBJIllle zra Melbe )KHTO. llOTOM ra sa spexre jenne r036e, pana aapyranan,a, KHe30BH nocraname zta nrpa H3Meljy zma xyhna cryfia. OH ce rrOMOJIH Dory na My rrosparn cnary, H rrOTOM, onynpeanm ce 0 cTy60Be, cpynm xyhy H rr06H CBe cpHJIHCTejcKe KHe30Be ("M 6u Mpill6UX «oje uotiu CaMCOH yuupyhu euuie uezo OHUX «oje uotiu sa »cueoiua C60za" - Cyzt 16,30).

CaMYUJlO (= H3MOlbeH 0)], Dora) H3 JIeBJIjeBor nneueaa, 6HO je nocnernsn cynnja Hspaan,a. Ilpencxasao je CMpT rrpaocsenrreHHKa I1JIHja JI lherOBJIX 6e360)KHJIX CJIHOBa. OH je OCJI060)],JIO 113paJIlb 0)], <!>JIJIJICTeja, JI3BPlllHO nepcxy pepopvy H ycrreo )],a yjenan nneneaa, lllTO je )],OBeJIO )],0 cpopMHpalha uapcrsa. IIo rrpenan.y, OH je rmcan CTap03aBeTHe Kn.nre 0 cyzmjaaa xao H IIpBe H )J;pyre xn.are CaMYHJIOBe.

3aBYJIOHOBO IlJIeMe - )]'06JIJIO je zteo BJICOpaBHJI sartarnto 0)], Hasapera a JICTOqHO 0)], AKOHa.

Hcaxaposo IlJIeMe - )],06JIJIO je Je3paeJ1CKY (Je3peJIOHcKY) paBHHUY. IIJIaHHHa Tasop 6HJ1a je aajezma-ixa Melja 3aBYJIOHOBOr, Hcaxapoaor H HecpTaJ1JIMOBOr nneueaa.

ACHPOBOM nJIeMeHY - (ACHp = 6Jla.JlceHu) npnnana je ofiana JI ancopasan 0)], KapMHJICKe rope no rpana TJIpa na cesepy.

He«i>TaJIHMOBO nnesie - HaCeJIJIJIO je BJICOKe rrJIaHHHe cesepne I'annneje HCTOqHO 0)], Taaopa JI 3arra)],HJIX ofiarra Teancapercxor jesepa. Ilpnnanana My je 'ratcohe Jopnancxa paaanua na cesepy".

,ll,aHoBo nJIeMe - y zma Maxa je )],06JIJIO CBOj zteo 3eMlbe. IIPBJI nyr ce CMeCTlIJIO na npocropy KOjH ce HaJIa3JIO aanazmo 0)], BeHJIjasoraosor nnesiena. IIOlllTO My je TO 6JIO HCYBJIllle ManH npocrop sa oncranax, )J;aHOBO nneve 0)],JIa3H na xpaja.n cenep H3paJIlbCKe )]'p)KaBe rrpexra CHPHjH.

Hcyc HaBHH je 360r CBOjIIX H3BaHpe)],HHX sacnyra )],06JIO aa ce6e y HaCJIe)],CTBO MeCTO TaMHaT Capax ua nonpysjy Jerppevouor nneuena, a HaJIa3II ce neurro jY)KHHje 0)], rpana Cnxexra. Xanes je raxohe )],06HO y nacnehe rpan XeBpOH5.

OHO lllTO Hcyc HaBJIH nnje )],OBPlllHO, ocrano je na yqHHe cyquje, ImeMeHCKe crapeunme. IIJIeMeHa cy caMOCTaJIHO )KHBeJIa JI CBaKO je qHHHO lllTO je xreo, Meurann cy ce ca XaHaaHUHMa, ry6HJIH csoje rrOpeKJIO H paajemnsenn, JIaKO cy nananana 0)], cyce)],HHX napona, CY)],Hje y H3paJIlbCKOM napony 6HJIH cy 0)], Dora JI3a6paHJI lbY)],JI. Cyzmja 6H ce 06JIqHO nojaano y jenaoxr rrJIeMeHY xazta 6H OHO 6JIJIO nopofin.eao. OCJI06aljao 6JI nnexie 0)], yrn.era-ta, a 3aTHM 6JI nocrajao HapO)],HJI soha.

y )],06a cyznija HapOqJITO cy ce HCTJIuaJIH:

llEPMO,L( QAPEBA O,L( 1100. ,L(O 586. f. llPE XPMCTA Cayna (1100. - 1012. r. rrpe Xp.) CJIHa Kncona JI3 nneuena BeHHjaMHHoBa, sa npaor napa novaaao je CaMYHJIo. Ilpecpehna naport je rana BJIKao: ,,aa .JICU6U uapl" (1. CaM 10,24). OH je

6 "Jf Ileeopa cuianoeauie iioq uanuou usuehy Paue U Beiiiuna, y Fopu Jedipeuoeoj u qonasaxy K no] CUIIOBU Hspau.eeeu tta cyq" (CY)J, 4, 5).

7 <I>HJII1CTejH cy 6HJIH BPJIO aeurr paTHH'IKH napozr anztoeeponcxor rropexrra.

4I1cTo,14,15. 5 I1CTO, 14,15.

26 / Hciuuna 0 Cller710j 3eXhLl

ilPUIiOCRUIIIILi Jepycanuu / 27

ycneumo BJIa,naO 3eMJbOM, arm ra je Tenoa, soha <DlIJIlICTeja, nofie,n1I0. Y 60p61I cy My nornuyna 'rpu CHHa, a OH, TeWKO pan-en, y6HO je caM or ce6e.

llapa Ilaeuqa (1012. - 927. r.), H3 BlITJIejeMa, MJIal)er CHHa Jecejesor, ynyxa Oaunosor, npaynyxa B03a II npaaernre PYTe, jour sa )l{HBOTa H BJIa,naBHHe napa Cayrra - CaMYlIJIO je norajno MHpOnovaaao )J,aBH,I:(a (= e03Jby6JbeHu) sa napa, xana je onaj HanYHlIO 30 rormaa. Eno je na nsopy CaYJIOBOM II neaao My nCaJIMe ya ITcaJITHp8. Kana cy <DHJIHCTejlI paTOBaJIH npOTHB CaYJIa, )J,aBH,n je y61I0 na Mer,naHY n.nxoaor znma rOJIHjaTa (l. CaM 17,48-50). Jby- 60Mope H crpaxa parm, CayJI je rozraaaxra rOHHO )J,aBH,na. IIocJIe CMpTli MaJIoYMHor H 60JIeCHOr Hcsocreja, CHHa CaYJIOBOr, )J,aBH,n OCHliBa HOBY ,nHHacTHjy, H CBa ra nneueaa npmaajy aa napa, OH nofiehyje Moasue, Cnpue, l1,nYMeje, AMoHHnaHe H rroxopasa HeKOJIHKO rpanosa ¢HJIlICTejcKHx. Llapcrso je 6HJIO BeJIHKO H CHa)l{HO H npOCTHpaJIO ce ozt )J,aMacKa zto Ernrrra, H on Cpenosevnor Mopa zto Eytppara,

JepyCaJIHM je 6HO YTBpl)eHH rpan jenycejcxo-xanaancxor nneaena, xoje je HaCTaJIO MewalbeM zraa nnexena, BeHHjaMHHoBor H Jy,nHHOr. Llap )J,aBlI,n je sayseo Jepycarmv H npornacno ra CBOJOM npecToHHUOM 1006. r. 3ay3eo ra je ca jysore crpane, no rana neocnojnne, a II HaKOH rora,

CHMBOJIHKa jyra je noxajan,e, a KO ce amne ozt napa )J,aBH,na xajao? Jenyceja cy My ca 3H,nHHa ,nOBHKHBaJIH ,na aKO, T060)l{e, oCBOjH JepyCaJIHM, WTa MlICJIli na ypaznr ca rOMlIJIOM 60raJba H 60JIeCHHX xoja cy 'rana 6paHHJIH rpan, narnamaaajyhn My TaKO na je ca 're crpane rpazt peaJIHO neocnojns. Pannja npecronnua rrynnx cenav ronnaa H uiecr MeceUH, 61I0 je rpan Xespon (2. CaM 5,5-7).

Llap )J,aBlI,n 31I,nOBliMa yrspzm CHOHCKY ropy H y n.oj carp a,nH BeJIlIqaHCTBeHH ,nBOpaU yxpauren Ke,npoBHHOM; nornrsce II 60raTO yxpacu CKlIHHjy (= waUiop) H y lby npenece Konxer 3aBeTa H3 Knpnjar Japnva. Y crnapn, )l{eJIeo je zta nortnrtre BeJIlI'-IaHCTBeHlI xpav Tocnony, ana je ry 3aMlicao OCTBapHO u.eron CHH COJIOMOH.

Hanncao je MHore nCaJIMe (MOJIHTBe y CTHXOBHMa, xoje qHHe najnehn zteo xa.nre IICaJITlIp)9.

Y IIcaJIMY 21. )J,aBH,n rosopn 0 CBOM crpazraa.y, xoje ce npopoxxa HcnYHHJIO na Tocnony Hcycy XpHCTY: .Jlpotioqotue pytee U uoee uoje ... Ilene XaJbUHe uoje Meljy C060M, a sa qonauy uojy tiauajy »cpeti (KO/1KY)." 3aTHM ce nana y BeqHO cnacen,e: .Jep nehetu ocuiaeuiuu qytue uoje y iiaxny, HUUiu hew qaUiu qa Ceeiuau tueoj euqu tupynene" (ITc 15).

ITO)l{eJIeBWH y cpuy Brrrcaaejy, neny )l{eHY csor sepnor BOjaozrc Ypnja Xerejmra, )J,aBlI,n nosrpa-ren YMOM y jenaor« pary utarse .n.yzie KOjlI ra MyqKH yfinjajy. Hnax, npopox HaTaH ra npnnorm .uy60KOM noxajan.y, y xojesr nap )J,aBH,n ncnesa rrosnarn nezrecern nCaJIaM. Hapynnrnunr qHCTOTY cyrrpyxcaacxe BepHOCTH, OH he xacmrje, no npOpOqaHCTBY HaTaHoBoM, xroparn rta HCKYCli ropxy 60p6y ca CBOjHM CHHOM ABeCaJIOMoM.

11 3aHCTa, xana ozrpacre, ABeCaJIOM ozre y Xespoa rne ra npornacnure aa uapa, Kana, nOTOM, ca BOjCKOM nohe na JepycaJIHM, )J,aBH,n nofiezce npexo Kenponcxor nOTOKa na MaCJIHHCKY ropy. Ty cxyna BOjCKY H nofiezn: CHHa ABeCeJIOMa, KOjH nofiexce y Ke,npOHCKY ,nOJIHHY, rrte ce sannere ztyrou KOCOM y rparse H rzte 6H yfinjen. Ty je H caxpaisen (2. CaM 18,9-18).

Ilapa Conouona (927. - 931. r.), xao MJIa,nHna ozt 18 ronana, )J,aBH,n je onpenno sa csora HaCJIe.uHHKa. Tazra My je saaeurrao snnaa,c BeJIHqaHCTBeHor xpaxra Dory y JepycaJIHMY, na fipny MOPHjH.

COJIOMOH, qHje HMe 3HaqH uupon.ytiueu, no CMpTH )J,aBH,noBOj MOJIHO ce Dory y I'asaouy zta My noztapn pasyn, npexrynpocr H

8 I1HcTpYMeHT HaJUIK aa MaJIY xapdiy. QTYAa UCURJ1U Ii liMe Klblire Ilcaniuup.

9 Mojcej je narmcao jenan Ilcanau; Llap ):{aBI1.ll 78; C0J10MOH 3; Acad; = caxynrsas, OA JIeBI1Ta, 6HO KHHBaJ1HCTa (nanac qHHeJIe) 11 AHpHreHT xopa aa ):{aBHAoBoM ABOpy. Hamrcao je HeKOJ1HKO IICaJ1aMa, ra-nraje IIeT, a lberOBH IIOTOMUH jour cenasr, ami ce CBH IIpHIIHCyjy Acadiy. EMaH H3 IIJIeMeHa 3apHHa 1 ,ETaH H3 nopo.anue Mepapnja 1, CHHOBH Kopejean 11, a OCTaJIa 44 Flcamra nesrajy II03HaTe rmcne.

A. ¥IBaHoB, Iloyuue K1bUZe Ceeuioz Ilucua Cuuipoza Saeetua, npeaeo c pycxor nporojepej Boaca JOBaHoBHn, CBeTH apxajepejcxa CHHO.ll CpIIcKe rrpaBOCJ1aBHe npxse, Beorpan, 1975. r. , 19.

28 / Hciuuna 0 ceetuo] 3e.W.bU

Jlpa60CJta611U Jepycanuu / 29

zrap pacyhasaa,a, O.Il:HOCHO, pa:3J1HKOBalha zrotipa 0.Il: 3JIa (rj. CpIJ,e pa3YMHO .Il:a MO)l(e CY.Il:HTH HapO.Il:Y, H paCrr03HaBaTII .Il:06po H 3JIO - 1. Llap 3,9). Tocnon je YCJIIIWHO II O.Il:roBOPIIO: .Eeo aiu qajeu cpue uyqpo U pa3YMHo ... A cepx illoza qajeu illu U iuiiio HUCU UCKao, U tmaeo U cnaey' (1. Llap 3,12-13).

11 3aHCTa, COJIOMOH je 6HO Haj60raTHjH H HajMY.Il:pHjH Mel)y JeBpeJcKHM IJ,apeBHMa.

Ha HCTOqHoj crpann J epycanaxa npeva Ke.Il:POHCKOM rrOTOKY, na 6p.Il:Y MOPHjH, rzte je npexra npenan.y npaorau Aapaasr npanocno na )l(pTBY caora CHHa Hcaxa, COJIOMOH je casnnao xpaxr, no HCTOM nJIaHY KOjH je Tocnon ztao Mojcejy na carpazta cKHHHjy, caxto MHoro BenII H 60raTHjH.

Y xpaxiy cy CBH yayrpaunsu 3H.Il:OBH, )l(pTBeHHIJ,H, CTOJIOBH H xepyaasra, caeha.ana, Ka.Il:HOHHIJ,H H npyrn yxpacn 6HJIH 06JIo)l(eHH 3JIaTOM HJIH 6HJIH 3JIaTHH. OKO 180.000 paznmxa H 33.000 Ha.Il:30pHHKa pa.Il:HJIO je na 3H.Il:alhY H yxpaurasarsy xpava.

Kana je xpax 6HO rOTOB H Komer 3aBeTa yxecen y n.era, COJIOMOH ce rana nOMOJIHO: .Focuoqe EOJ/ce Hspaunee ... Emo, He60 U uetieca uaq uetiecuua He MOZY tue otiyxeatuuuiu, a KaMOJlU oeaj POM Ulillo ea casuqax. Ila 6yqy O'lU Teoje oiueopeue uaq IloMOM oeuu U qau U HOh. .. 'Lyj J.1OJl6y cnyee ceojeza U uapoqa ceojeza Idspauna, KOjoM he ce MOJlUlUU HU oeou ueciuy, »vi. U CMUJlyj ce" (1. lI,ap 8,23-30).

Llap COJIOMoHje yqBPCTHO .Il:eJIO csora oua caBe30M ca EranTOM H <DeHHKHjoM.

3aTHM je COJIOMOH Ca3II.Il:aO .Il:BOpaIJ, y JepyCaJIIIMY II HeKOJIMKO rpanosa, Mel)y KojMMa M Ta.Il:MOp, BPJIO naacan rpazt aa TprOBIIny y nYCTMlhM.

I'panno je rrahe na Llpaeaov MOPY npexo xora ce O.Il:BMjaJIa TprOBl1Ha ca IJ,eJIMM CBeTOM. I10.Il: lhMM cy Jyneja M 113paMJb )l(MBeJIM y MHpy.

AJIH, CJIaBa H 60raTCTBO MOpaJIHO HCKBapIIwe COJIOMOHa. )J{MBeo je paCKOWHO H paCKaJIaWHO. I1pOTHB 3aKOHa, )l(eHHO ce MHorHM CTpaHKIIlhaMa. Kana je nOTpOWHO 60raTCTBO, HaMeTHYO je BeJIHKH nopes KOjH napon anje Morao zta nozmece. 3aTHM ce no-reo KJIalhaTH II.Il:OJIHMa .cBOJHX )l(eHa, aejespejxa. Hapon je C

npasoxr no-reo rta ce 6YHH. Eor je .Il:OnYCTHO, H HeKH pannje nOKOpenn KHe30BII YCTa.Il:OWe na lhera.

Llap COJIOMOH je yMpO 931. r. rrpe Xp. y JepycaJIHMY, rzte je II caxpan.ea.

~EO:OA QAPCTBA

Jepoeoau, CHH Hasara Edipahanuna, 6IIBWH Ha.n:30PHMK paznraxa y JepycaJIMMY, 6HO je noha n06YHe y 3eMJbH (1. Llap 11,26). OH je noasao y CIIxeMY CBe He3a.Il:OBOJbHHKe M nJIeMeHCKe crapeumae,

Tazta je ztourao H Poeoau, CHH COJIOMOHOB.

Hapon je aaxresao zra ce CKHHY rropeaa II rnpannja. I1 xana POBoaM He npncrane, Hero ofieha zra he jour aehn nopea HaMeTHYTM, O.Il:BOjH ce 0.Il: n.era ztccer nnextena 113paHJba, KOjM naafipanre Jeposoasra sa napa, POBoaMa npH3Ha.Il:OWe aa napa caxio rrsa nneMeHa: JY.Il:HHO If BeHHjaMHHoBo, a JepyCaJIHM nocrane rrpecronnna caxio Jyneje,

113paHJbCKO uapcrso HMaJIO je npecronnny y CHxeMY, a 3a!HM Y Caxrapnjn. I10.Il:eJbeHa napcrsa )l(HBeJIa cy y CTaJIHOM nenpnJaTeJbCTBY·

Jepoaoaxr I (931. - 911. r.), 60jenH ce n06YHe, 3a6paHII CBOjIIMa.Il:a ce MOJIe y JepycaJIIIMCKOM xpaxry. HaqHHH 3JIaTHY TeJIa.Il: M no-re na ce xnan.a H.Il:OJIMMa (1. Llap 12,26-29).

M3PAMJhCKM QAPEBM

0.Il: zmanecer uapena xojn cy ce xrehycotino 60PHJIII aa BJIaCT, rpefia nopen Jeponoaxra, OCHMBaqa uapcrsa, cnOMeHYTH jour nexe sna-rajaaje.

Axae (= oxen 6paT) (874. - 853. r. npe Xp.), 6e360)l(HM nap M n.erona 3JIOK06Ha )l(eHa Jeaasersa, KJIalhaJIM cy ce cpeHMqaHCKOM 60ry BaaJIY M 60rMlhM ACTapTH, xojmra cy Ca3H.Il:aJIM )l(pTBeHMK y Canapaja'".

10 3a oua Axaaosor, napa Anpaja, rnuue: "JJ eope uutuuue oq ceujex KOjU 6ujaxy iipuje ueea" (1. Llap 16, 25), a aa caxror Axasa croja : "JJ MaJlO My trujauie uuuo xohaiue y epecuua Jepoeoaua, cuna Haeauioea, ueso ce joui

30 ! Hctuuua Ii Ceeiuoj 3eMJbU

Ilpaeocnaettu Jepycanuu I 31

f1pOpOK l1JIHja je npopexao 6e36mKHHQHMa TpH H no cyume rorunre. Ha 6p)],y KapMHJIY BaaJIOBH )J{peqeBH He ycnesajy zta npH30By oran. ca nefia KOjH 6H CnaJIHO lhHXOBY KPBHY )l{PTBY, re HX CBeTH l1JIHja, xao n06e)]'HHK, CBe n06H H 6aQH ca KapMHJIa y nOTOK KHCOH (1. Llap 18,40). IJ.apHQa Jesaaersa ra je 360r rora npOrOHHJIa H npernna cMpny, 're je l1JIHja Mopao zta nofierxe na 06poHKe rope Xope6 y nehnay rne cy ra raapanoan XpaHlIJIH, nonocehn My CBaKH nan no napne xnefia H Meca, KaKO My je jaano Focnozt (1. IJ;ap 17,1-6).

OX03uja (853. - 852. r. ), CHH Axaaos, 6HO je 6e360)l{HHK H CJIHIIaH CBOM OQY Y ynpasrsaa.y 113palIJbeM; snanao je caxro zrse rormne.

Jopau (852. - 842. r.), )],pym CHH Axason, 6HO je cJIa6 BJIaztap; sa lherOBor uaposan.a, npopox I1JIHja xyzrecao npehe pexy J opnan KO)], J epnxona H ysaece ce na He60, nOCBeTliBWH npe rora aa caora HaCJIe)],HHKa Jennceja.

Jyja (842. - 814. r.), BojBO)]'Y Jopanonor, npopox Jenncej je, npexo CBOjlIX YI.J:eHlIKa, noxraaao sa napa, Caxynno je BOjCKY H Y Jespaencxoj paBHHUlI, y6HO je 60JIeCHOr napa Jopaxia H CIIHa My Ox03Hja, a napenao na Je3aBeJbY 6aue Kp03 nposop. Kon,n je narasnnre, a nca nojenoure, OBHM ce HcnYHlfJIO npopOWTBO l1JIHjHHO.

JoaXQ3 (814. - 798. r.) CHH Jyjos, 6HO je 6e360)J{aH H cJIa6 nnazrap,

Joae (798. - 783. r.), yayx JyjOB, 6HO je n060)l{aH H notiap nnanap. 3a rserono npexte yxrpo je npopox Jenncej H )l{HBeO npoPOK JOHa (= 2011y6).

11 nOCJIe)],lhH 0)], saaxajaajax H3paHJbCKHX uapesa 6HO je Jepoeoau II (783. - 743. r.), KOMe je npopox JOHa npopexao na he n06e)],HTH ACHPUe (2. Llap 14,24-26). AJIH xazra ce 6e360)l{HH AClIPUH noxajame, OBO ce npOpOqaHCTBO He HcnYHH.

Eopfie H3Meijy rmaacraja aa npecro H OTna.n:HHWTBO on nepe OCJIa6HJIH cy 113paHJb, H OH je npsa rrcnrrerao TyijHHCKHM najesnaxra.

I1oCJIe.n:lhH 113paHJbcKH nap 6HO je OCHja (732. -721. r.). 113paHJbCKO UaPCTBO rpajarro je 210 roznraa, O)],HOCHO, 0)], 931. no 721. rO)],HHe.

ACI1PCKO POIICTBO

ACHPCKH nap Canuauacap V (727. - 722. r.) H rseron HaCJIe,n:HHK Cap20H II (722. - 705. r.) nofiernmre Hspaarsne H saysenre rpan Caxapnjy nOCJIe rporonaum.e oncazte 721. r. npe Xp. II onneaoure HX y ponCTBO npexo pexe Eyrppar, rne II OCTa)],OIlle (2. Ilap 18,11). Ha lhHXOBO MeCTO HaCeJIHIlle ce ner MHOr060)l{aI.J:KlIX nnexreaa HaCHJIHO )],OBe)],eHHX H3 BaBHJIOHa H Cnpaje. On lhHX nocrane MeIllOBHTH napon Caxtapnje, xojn je seponao y csoje 60rOBe aJIH H Y H3paHJbCKOr nora. 360r 'rora HM nepa nocrane cxrenra, n03HaTa xao Caxrapjancxn paCKOJI (2. Ilap 17,24-34). HellITO xacanje, 6lIBa jour jeaaa TaKaB TaJIaC aacersanan,a Caxrapnje He3Ha6011IUHMa, sa spewe uapesa Acapxanona (681. - 668. r.) H Acypfiananana (668. - 626. r.).

Y spexre napa Aupuja (884. - 874. r. npe Xp.) 6H caanztaa rpazt Cavapaja. Bpno je orxynn.eno 0)], nexaxnor Cevepa (CaMlIpa), cryna Casrapnja = Kyna ctupaotcapa.

JY.LJ:EJCKI1 IJ.APEBI1

Poeoau (931. - 915. r.), ClIH COJIOMOHOB, 6HO je BPJIO cJIa6 nap, a ys TO H 6e360)l{aH; 360r rora ra je erHnaTCKH nap nofienno, OllJbaI.J:KaBIllH JepYCaJIliMCKH xpaxt H .n:BOP II naxrernysnra BeJIliKH nanax.

Aeujau (915. - 912. r.), ClIH POBoaMoB, 6HO je CJIHqaH CBOM

ony,

OJICellU Jesaee.eou. «hepjy Eiueana, uapa Cuqonckoea, we cnyotcatue Baany U «nauauie A1Y ce" (1. Uap 16, 31).

Aea (912. - 870. r.), ynyx POBoaMOB, H3.n:ao je aapehen.e na CBlI Mopajy zta nourryjy Mojcejes 3aKOH, H 360r rora je np03BaH I1paBe.n:HH Aca. OH je OCJI060.n:HO Jyztejy 0)], TelliKor erlIIIaTCKOr japxra.

Jocadiaui (870. - 845. r.), CHH Ilpasenaor Ace, qy.n:eCHO je 6e3 60p6e nooenao AMoHlInaHe, Moasne H I1)]'YMeje, KOjlI ce MeijYC06HO noxnaure npHJIHKOM nanazta na yrornraxa Boaorjer Joca-

32 / Hauuua o Cliefiioj 3e.W.bll

Ilpaeocnaeuu Jepycanuu / 33

¢aTa. Hseroso lIMe lIMa MlICTlI4KO II npopoxxo snaxea,e - Tocnon he CY)],IITII.

Jopau (845. - 837. r.), OX03uja (837. - 836. r.), Joac (836. - 797. r.), Auacuja (797. - 779. r.), Osuja Fytiaeu (779. - 738. r.), II Joiuau (738. - 736. r.), 6mIlI cy spno cnafia uapean.

Axa3 (736. - 721. r.), CIIH napa JOTaMa, 61I0 je 6e36mKHlI jyztejcxa nap; aa spexre n.erose nnanaanne npopox Hcanja je rrpopexao zta he )],OhH Cnacarers CBeTa Hcyc XPHCTOC, lJHjeM napcrny nehe 6HTH xpaja, Hcanja je pexao Axa3Y zta he I'ocnon )],aTH 3HaK:

"Eillo qeeojxa he 3aiilpyqHeiilu u poquhe CUHa u uaqeuyhe My UMe EMaHYUJlO" (= CHaMa, E02) (He 7,11-14). 3aTHM, zta )J,aBH)],oBo rrOTOMCTBO nehe HeCTaTH )],OK ce He PO)],H CrraCIITeJb CBeTa. MehyTHM, Axas H zrarse nnje aeposao.

3aTlIM cy 6HnH uapean:

Jesexuja (721. - 687. r.), CHH Axa30B H Mauacuja (687. - 642. r.), xora je aCHpcKH nap Ceaaxepaxr, CHH Canxraaacapos, onseo y poncrso 701. r.

AMoH (642. - 640. r.), CHH Maaacajan, snanao je spno xparKO, caxro ztae roznme, isercn CHH Jocuja (640. - 609. r.), 6HO je npasernm H n060)l{aH nap. I1plInHKoM nonpasxe xpaxra, rrpsoCBelllTeHHK Xerncnja npoaaurao je KlhHry 3aKoHa I'ocnozuser H zroaeo je napy JOCHjH, KOjlI je 1I3 OBe KlhHre nH4HO lJHTaO napozty. Ilpaseztaor JOCHjy y6IfO je erHnaTCKH ¢apaOH Hexo II (611. - 595. r.) 609. r. To je, HHa4e, apexe xana ce nojaano BenHKH npopox Jepevaja.

Joaxasa, CHHa JOcHjHHor, 608. r., rrotiermo je rpapaon Hexo II H ozrpertao BHCHHY nopesa, oe360)l{HHlllTBO je rana 6Hno y 3eHHTy. 3a spexe napa Joaxuua - Enujaxuua (609. - 598. r.), fipara Joaxa- 30Bor, CHH Hafiononacapoa, HaByxo)],oHOCOP (604. - 562. r.) je rrofienao Acnpue II ernnarcxor napa Hexa II.

Ilocne nana HHHHBe 612. r. (xojy je OCBOjHO iseros oran) , HaByxo)],oHOCOP OCBOjH Jynejy H Jepycannsr, onpezm zraaax If 0)],sene y poncrso yrnezme jespejcxe Mna)],Hhe (607. r.).

Joaxuu =Jexonuje (598. r.), CHH JoaKHMoB, xora cy BaBHnOHUH OKOBaHor O)],BenH y poncrso 360r aenoxopaocrn, nnanao je cauo 100 nasa.

HaByxO)],OHOCOP je II zipyrn nyr ynapno na Jepycamor, II Joaxnna ca CBHM )],BOPCKIIM BenlIKo)]'ocTojHHUIIMa ozmeo y ponCTBO, a na n.eroso MeCTO rrOCTaBIIO:

Ceqesujy (Maiuauujai (598. - 586. r.), CTPIIUa Joaxmronor, npyror CHHa JOcHjHHor, KOMe npopox Jepexmja npopexe )],a he Jepycamrv 6HTII pasopen II cnarsea aKO Jyneja nanesepe BaBHnOHcxor napa Hasyxononocopa.

BABMJIOHCKO POI1CTBO

Kana Cezrexnja, H nopen npern,e, 3aKJbYlJH BOjHH canea ca ErHnToM 588. r. npe Xp. HaByxo)],oHOCOP If .rpeha rryr ortxorrn Jepycanau, OCBOjH rpan cnann UapCKH )],BOP H Xpaxr I'ocnozm.a H rropynm 3H)],HHe H rpan 586. r. na ztaa 9. anrycra, 3aTHM cy CeneKHjHHH CHHOBH rrpen lhHM rr06HjeHH, a nap Cenexuja ocnenrsen H O)],Be)],eH y poncrso y BaBHnoH rne je H yMpO. Y poncrso onsenonre CBe Jespeje, ceM cnporuu,e xojy ocrasaure na 06pa1)yje 3eMJby. I1pOpOK Jepesmja je OCTao y Jepycannxry H onnaxnaao necpehy csora napona. qaK H OHH lllTO ocraure y Jepycanmry, xacanje, nanycrmne rpazt II ozroure y Ernrrar (2. Llap 25,26). Ca C060M cy rronena II npopoxa Jepexnrjy xora ycrrYT xaxrexonaute.

Baaanomm cy 6naro rrocryrrann ca Jy)],ejHMa. Ocn060)],HnlI cy lIM napa Jexoanja (JoaXHHa), xojn je 6HO 37 rO)],IIHa y TaMHIIUII. Hapozt je ryrosao sa CBojOM Jyztejov Kp03 neCMY pofionan.a: ,,AKO saiiopaeuu iuetie Jepycanuste, nexa Me satiopaeu qecuuua uoja. Hexa upuoue jesu« MOj sa yciua uoja ... " (I1c 136). Y poncrsy ce jasaure rrpopoun Je3eKlIJb (Je3 1,3) II )J,aHHno ()J,aH 2,19-23). OBII rrpopoun cy 6HnlI nenaxa yrexa jenpejcxoxr napozty.

Llap Barrrasap (562. - 539. r.) je nourao nocne Hasyxononocopa, I1pOpOK )J,aHlIno My rrpopexe nponacr napcrsa H, 3aHCTa, MH1)aHH II Ilepcnjamur ocsojmne BaBHnOHCKO uapcrno 539. rO)],HHe.

34 / Hciuuna U Ceetuoj 3CMJbU

npaBOCJICl611U Jepycanuu / 35

MM'DAHCKO - llEPCMJCKA BJIA):(ABMHA 0):( 539. ):(0 332. r. llPE XPMCTA

~aplIje, MlIljaHIIH, xpynncao ce y BaBIIJIOHY aa napa. 360r csoje yqeHOCTII II npopourraa, npopox ~aHIIJIO 61I nOCTaBJbeH sa je,LJ,HOr O,LJ, rpn KHe3a. 360r sepe y cnora nora, a He y II,LJ,OJIe, ~aplIje je ~aHIIJIa CTaBJbaO na pasae MYKe, ana Ka,LJ,a OH II nopezt rora OCTa )l{IIB II pane My ce 6p30 IIC~eJIIIll1e, ~aplIje Hape,LJ,1I ,LJ,a CBII nourryjy ~aHIIJIOBOr nora. He3Ha60)l{~1I KOjlI cy nplIMIIJIII jespejcxy aepy Ha3BaHlI cy uposenuiuuua",

Ha,LJ, JY,LJ,ejoM. Hesrnja je aa 52 ,LJ,aHa onacao JepycaJIIIM 31I,LJ,IIHaMa II ncrepao cavapjancxor ynpasnnxa.

TIocJIe CMpTII Hexrajaae, Jynejosr je yrrpasrsao npsocaenrreHIIK ca Ce,LJ,aM,LJ,eCeTOplI~oM rnasapa. To je 61I0 Cuneqpuou, BPXOBHII cyzt y JepyCaJIlIMY·

3a npexe Henaje 61I0 je rrpopox Manaxnje (= auheo, eecnuto, KOjlI je npopexao ,LJ,OJIa3aK Cneror JOBaHa Ilperexe II KpCTIITeJba (MaJI 3,1-3), II Tocnona namer Hcyca Xpncra (MaJI 4,4-6).

II ITPBli nposemrr 611JIa je 6JIY,lJ,Hlllla Pasa xoja rtojaoxce Hcycy HaBliHY zta ca "YXO,lJ,aMa" OCBOjll Jepnxoa, npsa O,lJ, ocsojennx rpanosa Y Ofiehanoj 3eMJbll (I1.HaB 2,1).

):(OEA MAKE):(OHCKE BJIACTIf

AJIeKCaH,LJ,ap BeJIIIKII - MaKe,LJ,OHCKII (336. - 323. r. rrpe Xp.) OCBOjlIO je Tlepcajcxo ~apCTBO 332. r. II ueo CTapO,LJ,peBHII I1CTOK ca JY,LJ,ejoM.

Ka,LJ,a je sayseo ~aMacK, CII,LJ,OH II onceo TIIP, sarpaaoro je O,LJ, npBOCBell1TeHIIKa Anyja y J epycanaxry ,LJ,a My rrourarse nouoh. AJIII Ka,LJ,a ra onaj 0,LJ,61I (360r 3aKJIeTBe nepcajcxov uapy ~aplIjy 111- xora je AJIeKCaH,LJ,ap BeJIIIKII n06e,LJ,1I0 y 61I~1I KO,LJ, Hce 333. rO,LJ,IIHe), OH aarpazor II ,LJ,061I noxroh O,LJ, CIIHaBaJIaTa, ynpaaanxa Caxrapnje, KOMe ,LJ,03BOJIII ,LJ,a Ca31I,LJ,a xpaxr na 6p,LJ,y Xopa3lIHY II ,LJ,a sa npBOCBell1TeHIIKa nOCTaBII fipara Artyjesa, MaHac~ja, caora ~eTa. OBO je jour BIIll1e nOBenaJIO paCKOJI 1I3Meljy Caxrapjana II JY,LJ,eJa.

Ka,LJ,a AJIeKCaH,LJ,ap BeJIIIKII nohe ,LJ,a Ka3HlI Jyztejy, ,LJ,OqeKa ra CBeqaHO npBOCBell1TeHIIK A,LJ,yj. Ha aanpenaurhea.e CBIIX, nap AJIeKCaH,LJ,ap My ce nOKJIOHII II npnaece xcprne y xpaxry.

Ta,LJ,a My A,LJ,yj 1I3Hece npOpOll1TBO ~aHIIJIOBO ,LJ,a he rpsxa nap ,LJ,a cpynm Ilepcnjcxo ~apCTBO, ll1TO ce 3alICTa II ,LJ,OrO,LJ,1I 332. r. 360r rora ce nap 0,LJ,06POBOJbII II ,LJ,OnycTII JY,LJ,ejlIMa ,LJ,a )l{IIBe no CBOjlIM 3aKOHIIMa. I10 ocsajaa.y Ernrrra II rpazta.n HOBor rpana AJIeKCaH,LJ,plIje, AJIeKCaH,LJ,ap MaKe,LJ,OHCKII y6p30 yMlIpe.

Je,LJ,IIHCTBO Fpxxor uapcrna KpaTKO je TpajaJIo: 331. - 301. r. npe Xp. Harna CMpT AJIeKCaH,LJ,pa BeJIIIKOr, KOjlI je yxrpo 323. r. y 33 rO,LJ,IIHII )l{IIBOTa, IIMaJIa je aa nOCJIe,LJ,lI~y ,LJ,a ce orpojrao, 6p30 crsopeao uapcrso cTpMOmaBIIJIO y nOJIIITlIqKe MeTe)l{e. I10~TO ~y ce xparsese sojcxoaobe cnahane OKO HaCJIe,LJ,CTBa, pa36lIJeHO Je je,LJ,IIHCTBO uapcrsa.

llOBPA TAK JY):(EJA 1f3 POllCTBA M 3M):(AIbE XPAMA Kup (558. - 529. r.), nap nepcnjcxn, nOCJIe CMpTII ~aplIja MlIljaHIIHa npeyaeo je CBe 3eMJbe y xojmra cy )l{IIBeJIII J espejn II ,LJ,03BOJI1I0 lIM 538. r. npe Xp., ,LJ,a ce npare y I1aJIeCTIIHY.

30pOBaBeJb, CIIH CaJIaTIIJIOB, ynyx nocnenn.er jynejcxor uapa Jexoanja, ca 42.000 Jyneja sparno ce 1I3 BaBIIJIOHa y Jynejy, me je 06HOBIIO )l{pTBeHIIK, a 536. r. nOCTaBIIO TeMeJbe zrpyroa xpaxiy y JepyCaJIlIMY na IICTOM MecTY (Je3,LJ, 3,6-8; 3ax 4,8-9). Xpaxr ce rpa,LJ,1I0 nynnx 20 rO,LJ,IIHa II 61I0 je aehn O,LJ, COJIOMOHOBor, aJIlI He TaKO pacxouran II cjajaa.

360r sepcxor paCKOJIa, 113pa1IJb~1I IIX HIICY nOMaraJIII, Ben, HanpOTIIB, jaBIIJIII cy napy KIIPy ,LJ,a Jynejn ,LJ,II)I{Y 31I,LJ,IIHe ,LJ,a 61I ce OCJI060,LJ,IIJIII rserone 3aBIICHOCTII. KHP Hape,LJ,1I ,LJ,a ce 06YCTaBlI 3H,LJ,alhe, H TeK nOCJIe ,LJ,Ba,LJ,eCeT rO,LJ,HHa OHII ,LJ,OBpll1Hll1e Xpan H 06HOBIIll1e 3H,LJ,IIHe 516. r. npe Xpncra.

Jyzteja cy Jlepcnjannaaa nJIanaJIH ,LJ,aHaK, aJIH cy 6lIJIlI CJI060,LJ,HII.

Ofiaaarsaa,e sexose ce y6p3aJIO, Ka,LJ,a je nepcnjcxn nap Apraxcepxc I (465. - 425. r.), CHH Knpxca II Jecrnpe (Jyzrejxe) nOCJIao OKO 458. rO,LJ,IIHe y Jyztejy Je3,LJ,py, ,LJ,a xao npBOCBell1TeHIIK 06HOBH nepy II ,LJ,03BOJIII Heuuju, ~apCKOM nO,LJ,pYMapY,,LJ,a npeyasre ynpasy

36 / Hctuuua 0 Ceeuioj 3eAt.·bU

flpU60CJlU611U JepYCUJlUM / 37

I'ysepnep Flronovej ca peanneannjov y En1rrTY 3aY3eO je ITarreCTI1HY 11 rrOTLfl1HI10 je CBOjOj BrraCTI1. Arm je AHTl1rOH, KOjl1 je unanao y CI1Pl1jl1, ocnopaaao ITT0J10Mejy npaao nocena IlanecrnHe, xojy My npeore 315. r.

Kana je AHTl1roH nrtax 3aLl,06110 LfI1TaBO crapo nepcnjcxo uapcrso, rr03aBI1Ll,eWe My ocrarra HeKaLl,aWIhI1 ArreK.CaH.r:r:pOBI1 rynepnepn na ycrrexy 113ajeLl,HI1LfKI1 ce oxperoure rrpOTI1B tsera. I1TOnovejy je y Mel)YBpeMeHY rrowrro aa PYKOM Ll,a rrOBpaTI1 CBOjy snacr nazt I1arrecTMHOM 11 jY)l(HMM Ll,errOM Cnpnje. TMMe je Ll,OHeTa rrpecyna sa HapeLl,HMX CTO rOLl,MHa. ITaJIeCTMHa, xoja je y CBOjOj MCTOPMjM TaKO LfeCTO 6Mrra jafiyxa pasztopa Mel)y Berrl1KMM cnnajaa y ErMrrTY 11 y Meconorasmjn, nanaaana ce nozt BrraLl,aBI1HOM Ernrrra, xoja je cana 6MO jeammaapana zrpxaaa, rra je jemrncxa YTMlJ,aj y IlanecrnHM OCTao caaxcaa.

ITorrYT Ilepcnjanaua M Anexcaaapa Bennxor, HM I1TOJIOMej ce naje Mewao y ynyrpaiua,a naraa.a jepycamoacxe KYJITHe sajenHMlJ,e. BOI)CTBO Jyzteja je 6MJIO y PYlJ,M rrpBOCBewTeHMKa, xojn je n.ena Ba)l(Ha mrraa-a Morao petuanarn M PYKOBOLl,MTM ys Ll,03BOJIY jeJIMHMCTMLfKor nnanapa y EnWTY. Y CMHeLl,pMOHY cy My npa PYlJ,M crajarra CBeWTeHMlJ,M M CTaplJ,M, nornasnne YTMlJ,ajHl1x rroporurua y JepycaJIMMY. 0Ll, xana je nocrojana OBa najmnua jespejcxa BJIaCT, He MO)l(e ce rrOY3Ll,aHO YCTaHOBI1TI1. Moxcaa je IherOBO nopexno Be3aHO sa Ilepcnjcxo poncrso, aJII1 ce jacno MO)l(e 3aCBeLl,OLfI1TM TeK y jeJII1HI1CTI1LfKO spexte. Y npsou BeKY rrpe Xpl1CTa CBeWTeHMlJ,I1Ma M CTaplJ,I1Ma ce xao rpeha rpyrra, rrpnfipojaaajy KIhI1)1(eBHMlJ,M. Y OBOM cacrasy CMHeLl,pI10H ce LfeCTO cnovaa,e y HOBOM 3aBeTY, rrpe caera, rrpI1JIMKOM rrpnnouenan,a 0 CrraCMTeJbeBOM crpanan.y (MK 10,33; 11,27; 14,43 M np.). Ilpevna ce nonpeveno crrOMI1IhY caxio zrse rpyrre - rrpBocBeWTeHI1lJ,11 11 KIhI1)1(eBHI1lJ,11 (MK 11,18; 14,1 M zrp.), OLl,HOCHO, rrpBOCBeWTeHI1lJ,11 M CTaplJ,I1 (MT 21,45; 26,3:47 M np.), ann ce HaBOLl,e caxro rrpBOCBeWTeHI1lJ,I1 xao npenCTaBHMlJ,M CMHeLl,pUOHa (MK 14,5511 np.), nnax ce MUCrrl1 na najanwy jenpejcxy BJIaCT xoja je non rrpeLl,CeLl,HUWTBOM npaocseurrenaxa, sehana KaKO Ll,a ce ypeznr CBe OHO 0Ll, CBeTOBHor 11 Ll,YXOBHor ana-raja, a WTO ce TMlJ,aJIO jespejcxor CTaHOBHI1WTBa.

ITa nnax, npajarerscxa OLl,HOCU HI1CY ztyro rpajann. CerreBKI1- Ll,U, xoju cy BJIaLl,aJIM CI1PI1jOM, 6MrrI1 cy BaTpeHI1 rr060pHMlJ,M jeJII1- HM3alJ,IIje II nacrojann cy na nporesorpan.ew jeJIMHCKe xyrrrype oxyne pa3JIMLfMTe napone y CBOM napcrsy. Illnpoxa xpyrosn Jespeja 6UJIM cy rrpMjeMLfMBM sa OBY rrOJIMTMKY M, urrasmne, Mel)y CBeWTeHCTBOM y J epycarnnry 6MJIO je rrpMJIMLfHO npncranaua jeJIMHM3alJ,Mje. I1pBocBeWTeHMK, xao norrraaap Jyneja, MMao je sa .r:r:y)l(HOCT zta ce 6pMHe OKO cnposohen,a y )l(MBOT 3aKOHa M aapentia capnjcxor xparsa. I10WTO je OH 6MO onrosopan M aa TO na ce paapeaann nopesn peLl,OBHO ynnahyjy, CMPMjlJ,M cy ce isera ztpxann LfBPCTO, LfaK M xazt cy )l(eJIeJIM .r:r:a nosehajy nopes.

Kazt je 175. r. rrpe Xp. AHTMOX IV npeyseo nnacr y CMPMjM, Y JepycaJIMMY je 6MO npsocseurreaux Ouuac, nofiozcaa LfOBeK, xoja je acrryrsasao 3aKoH. Hnax je OH Mel)y CBeWTeHMlJ,MMa MMao rrpoTMBHMKa, rrpe csera y CBOMe 6paTY Jocuju M Mel)y rr060pHMlJ,MMa jeJIMHM3alJ,Mje. Jocaja je rrpoxremro cnoje MMe y Jacou, rroayzmo CMpMjlJ,MMa 3HaTHY cyvy HOBIJ,a, xojy je rpefiano cxymrrn rrosehaIheM nopesa, M nocrnrao je zra OHMac 6yLl,e caprnyr C norroxaja, a OH JIWIHO rrOCTaBJbeH sa rrpsocaenrrennxa. CMeHa na nonozcajy npsocaeurreanxa je nsnpnreaa, a zra nexrohanja crpaaa aaje npy)l(aJIa ornop. OHMac je HeKOJIMKO roznnra xacanje y6MjeH y AHTMOXMjM, a n.eron MCTOMMeHM CMH, M36eraBwM y Ernnar M ys rtoxroh I1TOJIOMeja 160. r. OCHMBa xpaxr y JIeoHTOrrOJIMcy, y KojeM je no yaopy aa JepYCaJIMMCKM xpav saaenea xynr )l(pTBOBalba M ofipeaaIha Ll,0 73. r. 3HaLfaj OBor CBeTMJIMWTa nrrax je OCTao He3HaTaH, rrOWTO cy ce ernnarcxn Jespeja M ztan.e npzcana Xpaaa y JepycaJIMMy. )lOLl,ywe, y JepyCaJIMMY je JaCOH .r:r:03BOJIMO zra ce xpaMOBHM KyJIT 06aBJba rrpeva npormcaua 3aKOHa, aJIM je eneprnxno nonp)l(aBaO passoj jeJIMHM3alJ,Mje. Carpahena je rMMHa3Mja, y KOjOj cy ce nara MJIaLl,MnM 6aBMJIM cnoproxr; rra M CBeWTeHMlJ,M cy YLfeCTBOBaJIM y TOMe. Kao J espeja, CTM.r:r:eJIM cy ce csora ofipeaarsa, qeMY cy ce ['PlJ,M nonpyrnsana, rra cy MHorM XMpyWKMM rryrexr XTeJIM zra OTKJIOHe ofipesaise (1. MK 1, 15), nocrynax KOjM ce M y apene arrOCTOJIa ITaBJIa LfeCTO cperao Mel)y Jeapejnva (1. Kop 7, 18). Kana je JaCOH nposeo y CJIY)l(6M TpM rOLl,MHe, HeKM M euenaj je

. .

rrOHYLl,MO BerrMKY cysry HOBlJ,a CMPMJCKOM xparsy - xao WTO je

38 / Hcuiuua () Ceeiuoj 3eAf_bU

Ilpaeocnaenu Jepycanuu / 39

nexan H JaCOH ypanno, H OH 6y)]'e nOCTaBJbeH aa npBOCBelIlTeHHKa YMeCTO J aCOHa. ITOJIO)l(aj rrpBOCBelIlTeHHKa je TaKO nocrao xynosHH npemrer nOJIHTHKe.

PHMJbaHH, KOjH cy nOCJIe n06e)],HHqKe 6HTKe npOTHB X anutiana YQHHHJIH na ce na OpHjeHTY ocern lhHXOB BOjHH H nOJIHTHQKH yrnuaj, CTaBHJIH cy ce na CTpaHY I1TOJIOMeja y ErHnTY, a npOTHB AHTHoxa y CHPHjH. AHTHOX je BO)],HO par npOTHB Ermrra, aJIH je Mopao 06YCTaBHTH CBOj nO)],YXBaT xarr cy ra PHMJbaHH 3aYCTaBHJIH. I10CJIe aeycrtenor nojaor noxozta y ErHnTY, y JepycaJIHMY cy ce umpane rnacnae na je AHTHOX nornayo. OBY OKOJIHOCT JaCOH xrezte HCKOPHCTHTH, na, HaKO 36aQeH ca nonoacaja, CHJIOM orepa Meaenaja H ca nonoacajen npBOCBelIlTeHHKa npeyse BJIaCT nan JepYCaJIHMOM. Kazt je AHTHOX QYo 0 OBHM 36HBaIhHMa, HHTepBenacao je nya 6eca H no HOBO ztoaeo Menenaja na CTapH nonozcaj. I1a anax, osaj je Morao aaztpxcarn raj nonoxaj caxro ya novoh Capnjaua, aJIH HM ce 3aTO aaje Morao npOTHBHTH xan je AHTHOX 169. r. npe Xp. nonYHHO caoje paTOM acnpasoseae xace nJbaQKOM JepYCaJIHMCKOr xpaua; cxynonean npeznrera Xpaxa, )l(pTBeHH OJITap, ce)],MOKpaKH cselusax H CTO ca XJIe60BHMa rrpennoacen.a - CBe je TO O)],HeTO y AHTHOXHjy (1. MK 1,20-24).

OBOM npaosr yztapny 3a)],aTOM CBeTOM MecTY YCKOPO je yCJIe)],HO H ztpyra, jour o lIlTPHjH. JeJIHHH3al.lHja JepYCaJIHMa H Jyzieje, KOJa je, ztonyme, HaHlIlJIa na H3BeCTaH ornop, aJIH yrJIaBHOM 3HaTHO YXBaTHBlIlH xopeaa, rpefiarro je na ce cazta CHJIOM )],OBPlIlH H THMe YKHHe CaMOCTaJIHH )l(HBOT jeapejcxe sajenmrne. 3H)],OBH jepyCaJIHMCKH cy cpynrena H na 6p)],y npesnor ,[(aBH)]'oBor rpazra carpahena je rsphaaa. Jyzrejaaa je non npertsov cxprne Ka3He 6HJIO safiparseao na rrpasnyjy Cy60TY H ofipesyjy zteuy. KpaJbeBCKH nan- 30pHHl.lH cy HlllJIH Kp03 napon na MOTpe na nsnpuretse OBHX napezr- 6H. Y JepyCaJIHMy je na MeCTY OJITapa aa xcprne narseaaue nortnrHyT narancxn OJITap, H OB)],e cy npaaourene )l(pTBe najanure 3eBcy ca OJIHMna (167. r.). qaK cy H cann,e npanomeae na )l(PTBy. AKO je aa Tpxe onaj npeoxper Morao zia OCTaBH yrncax na ce y OBIiM KYJITOBHMa KOHaQHO nourryje jenan Bor, saao ce OH Jaxne, Eaan neoecxa IIJIIi 3eBc, aa Jespeje je OBO ofiecaehen,e Cseror MeCTa 3HaQHJIO Mep30CT sanym-reanja (,[(aH 11,31; 12,11). Y OBOM 36HBa-

Ihy naztco ce 3HaK nocnemser spexrerra, na H xacnnje ce CTaJIHO rOBOplIJIO 0 MP30Cfi1U sauyuuueuuja xao 0 norahajy KOjH ne ce )],eCIiTH nenocpezmo npen xpaj oaor sexa (MK 13,14).

OBH norahajn xojava je xpaj 6HO na )],OMaKY, ma3BaJIH cy xpajn.e onacny KPH3Y sa Jeapejcrso. AJIH ce sepyjyha sajeznmua HHje nana 6e3 nporaan.ea,a OTPrHyTH o.u sepe crana. Krsnra npopoxa ,[(aHHJIa je namrcana xao yreunnr cnnc aa nOTJIaQeHY sajenHHl.lY; nporonn H narise CXBaneHH cy xao aaann rrocnernser spesrena, xoje OO)l(HjHM nejcrsov YCKOPO rpetia .ua ce npasene xpajy. I1060)l(HH Jespeja pazraje cy ce npenasann crpanan.y H CMpTH Hero lIlTO cy OTKa3HBaJIH nOCJIYlIlHOCT 3aKoHY (2. MK 7).

Ceocxo CTaHOBHHIllTBO ce QBplIlne )],P)l(aJIO aepc orana 0)], MHorHX rpancxnx CTaHOBHHKa, xojn cy ce H3JIaraJIH yrmrajava jeJIHHCKe xyrrrype H l.lHBHJIH3al.lHje. Y IhHXOBHM xpyrosmra je pacrao ornop nporns cnpajcxe nOJIHTHI<e, KOjH ce YCJIe)], jenaor HHl.lH)],eHTa, lIlTO ce )],eCHO y MaJIOM ceJIY M oqeull He)],aJIeKO 0)], JIlI)J,e, paCnJIaMCaO y YCTaHaK nporas ryhmrcxe BJIaCTH. Kart cy I<paJbeBCI<H Ha.u30PHHl.lH )],OlllJIH y OBO MeCTO na 6H npHMOPaJIH Jeapeje na npaaoce naraacxe xcp'rse, crapn CBelIlTeHHK Mafi1afi1uja (Mattathias), crapennma jerme noponane xoja ce no CBOMe nperxy Ha3BaJIa X acuoueju, y6HO je jeznror J espejaua, KOjH ce crrpexrao aa )l(pTBOnpHHOc, a nperyxao je H KpaJbeBCKOr CJIY)l(6eHHKa, KOjH je noncranao na xcprnonan,e. OBO je H3a3BaJIO HeQYBeHY ceasauajy. Mararnja H n.erona CHHOBH Mopa)],OlIle nofiehn H nonyhn ce y fipna Jyztejcxe rrycrna,e (1. MK 1,15-28), me ce YCKOPO oxynno Ta60p paT060pHHX Jespeja.

113 nycrmse cy y nOQeTKY H3BO.uHJIH OB.ue-OH)],e MaJIe nponope pynrehn narancxe xpanose, KOjH cy 6HJIH nO)],HrHYTH cayzta no 3eMJbH, HJIH xaaosasana OTnaJIe cynapomnrxe. I10111To je y6p30 nOTOM yMpO CTapH CBelIlTeHHK Mararnja, rseron CHH Jyna npeyseo je Bol)CTBO fiopaua. ,[(06HO je Ha)],HMaK Maxaeejau, lIlTO 3HaQH = cnuuau uekuhy (0)], apavejcxor MaKKaBa = 'leKuh), a xao ozraaacaor paTHHKa npajaren,a cy ra nOlIlTOBaJIII, )],OK cy npOTHBHHl.lH crpaXOBaJIH. Jyna nnje xreo )],a OCTaHe rrpn He3HaTHHM repHJICI<HM nO)],YXBaTHMa H rrpenaznrva, Hero ce YCY)],HO na nosezte Bene nanane npOTHB Cnpajana. Oryzta cy CHPHjQH 6HJIH npHCHJbeHH )],a ce

40 / Hcuiuua 0 Ceeiuoj 3eMJbU

flPUBOCllUBHU JepYCUllUM / 41

6paHe. Kpan, AHTl10X IV, KOjl1 ce na l1CTOKY Gopao nporun flaphana, nocnao je Y OaJIeCTl1HY csora BojCKOBOfjy JIucujy. Jyna je nporns n.era l1MaO ycnexa, II y HeKOJIl1KO 60p611 noryxao Cl1Pl1jue, rr06e)],Hl1qKII YUlaO y J epycanmr, sanoceo 06eCBeneHO CBeTO MeCTO II ycnocrasno 3aKOHOM npornrcaao npocnaarsaa.e 113pa1IJbcxor nora. Ol1JIO je TO 25. Kl1CJIeBa (jeap. neaern Meceu, rj. HOBeM- 6ap - )],eueM6ap) 164. r. npe Xpl1CTa.

OJITap je nOHOBO ocsehen II ca je)]'Hl1M OCMO)],HeBHl1M npa- 3HlIKOM OTnOqeJIa cy penonaa 60rOCJIY)l(elba. 0)], rana ce Jespejn CBaKe ronnae cehajy onor norahaja aa ITpa3Hl1K Ocsehea,a, 06HOan.en,a (jeapejcxn: chanukka) (yn. JH 10, 22), xana ce nane cserrra xao 3HaK)],a TaMa II MpaK Mopajy HeCTaTIi npen cnernourhy.

Cl1PlIjUl1 cy nnax, xao II pannje, )]'p)l(aJIIi rnphaay y JepyCaJIl1My. Flocne HeKOJIl1KO Malbl1X paranx nO)],YXBaTa Jyna je noseo sanocezrara II casry TBpl)aBY, ql1Me je 113a3BaO npOTl1Byzrap Cnpnjana.

Jyna II rseronn npajarersn 6lIJIli cy HenOBepJbIIBl1 npexra CIIPHjUl1Ma. Jespeja Hl1CY )l(eJIeJIH casro )],a ycnocrase IIcnpaBHO 60rOCJIY)l(elbe, Hero na nOCTl1rHY II nOJIl1Tl1qKY He3aBHCHOCT, KOJOM 611 ce jennuo Morna creha caaxaa saurrnra 0)], Cl1Pl1jcKo-jeJIIIHl1CTIIQKOr yrnuaja.

Jyzra ce 3aTO cynpoTCTaB110 rtpaocseurreunxy AJIKl1MY, xoju je rroasao y noxroh Cnpnjue. )lOlllJIO je )],0 oxpuraja ca npovenrsnBIiM ycnexoxt, y KOMe je Jyzta y611jeH 160. r. JY)]'l1He npncranaue, Cl1PHjUl1 cy xpsaso rrpOrOHIIJIl1. Tpyne 60paua nosyxoure ce y nycrnn.y, a na MeCTO JY)]'l1HO nourao je n.eron 6paT Jonaiuan.

Kana je 143. r., rtpenapov Cnpnjana, JOHaTaH y611jeH, lbHXOB rpehn fipar CUMOH, je npeyseo aohen,e 60p6e. Ibevy je nOWJIO sa PYKOM na aa ce6e aazrotinje IICTl1 rtorroscaj xoja je JOHaTaH crexao. OH nnje 61I0 cavo nojcxosoha II nornasap Jespeja, Hero l1lbl1XOB npBOCBeWTeHl1K. AKO je JOHaTaH ycneo na npOWHpH ocnojeny repnropnjy, Cl1MOH je IIMao ycnexa y 60p611 npOTl1B cupajcxe oncane jepYCaJIl1MCKe rnphaae. CHPl1jUl1 cy 611JIH nofiehemr II KOHaQHO ncrepaaa. ITOlllTO je cana Jepycanav 61I0 nOTnYHO OCJI060- fjeH 0)], Tyl)l1HCKe BJIaCTII, CHMOH je Morao )],a OCTBapH He3aBl1CHOCT npeaa CnOJbHOM CBeTY.

IToCTl1raO je na cy Cl1PHjUl1 nplI3HaJIH J enpejnxra OCJI060fjelbe 0)], nopesa (142. r.), H xao npsu KOBao CBOj HOBau. Ilonoscaj npaocaeurremnca, nojcxonohe II nohe Jespeja, aapozt je Cl1MOHY nOTBp)],110 sa HaCJIe)],HO rrpaso 140. r., QHMe je OCHOBaHa )],HHaCTl1ja Xacvoaeja, xojy cy np113HaJIH II PHMJbaHH.

KPAJbEBI1HA XACMOHEJA

ITOlllTO je nponao nOCJIe)],lbH rroxyuraj Cnpnjaua na YTl1Qy na pasnoj cnryannje y ITaJIeCTHHII (128. r.), CIiMOHOB CHH Joeau X upsan je )],061I0 CJI060,ll.He pyxe H sasnanao QHTaBOM 3eMJbOM. ITPBO je npeayseo parae noxone y OKOJIlIHH Jyzteje, aJIH HX nnje BO)],110 C HapO)],HOM BojCKOM, xoja ce 60pl1JIa sa Hspaan.cxy aepy, Hero ca 3aBp60BaHl1M nnaheaanaaa KOjl1 cy cnpexmo QHHIIJIH UITO ron 6II HM 3anOBe)],1I0.

OHO lllTO cy JOHaTaH II CIiMOH 6mICTaBO 3anOQeJIII II CKOPO OCTBapHJIII, OCTaJIO je zra ,ll.OBpUIH XIIpKaH. AKO cy jour JOHaTaH II CIIMOH MOfJIII zta nponmpe cdiepy yrnuaja Jespeja, II XHpKaH je navepaaao ,ll.a npOWIIpII CBOjy BJIaCT. fOnIIHe 128. r. YHIIlllTIIO je xpaxi na fapII311MY II TIIMe Cavapjaanaa 0)],Y3eo lhIIXOBO CBeTHJIIIlllTe. Hanao je na I1)],YMejy (06JIaCT crapor Eaoxra), a lbHXOBO CTaHOBHl1lllTBO HaCIIJIHO ofiparno y Jyzrejcrao, )],OK lbHXOBY 3eMJbY CTaBJba nozt jyztejcxy BJIaCT.

J Olll jenan rroxozt na jeJIIIHII3IIpaHH rpazt Caxrapnjy sanpurno ce HCTO TaKO ycneunto: OCBOjHO ra je H paspynrao 107. r. npe Xpacra.

ITo CMpTII oua J OBaHa XIIpKaHa, Apuciuoeyn, n.eron CHH, nparpaouo je BJ1aCT. )lo)]'ywe, Xapxan je onpeznro na nOCJ1e n.era BJ1a)],a cynpyra, aJ11I je ApliCTOBYJI MajKY II csoja TpH Gpara 6aUli0 y TaMHIIUY. Je)],IIHO je CBOMe 6paTY AHilluZOHY )],onYCTIiO na HMa ynena y BJIaCTH, no MOMeHTa xana ra HIiCY OKJ1eBeTaJ1H KOn n.era, a onaj ztao HaJIOr na My pohenor fipara nory6e. ApliCTOBYJI ce nonawao xao xparsesn MaJIIIX IICTOQHIIX )]'p)l(aBa, H sa ce6e je, xao npaan jynejcxa ananap, yseo xparseacxy TMTyJ1y. Hacranno je ca parosmra II nocrnrao ycnexe y faJIIIJ1ejM; CTaHOBHMlllTBO ocnojeHHX repnropnja npncarsanao je na ce ofipesyje. ITa nnax, HaCIiJIHO

42 / Idciuuua 0 C6efUoj 3nl:bll

ilpa60Cfla61111 Jepycanuu / 43

npeaohea.e y Jyzrejcrno nnje cnyxorno BepCKMM capxasra, nero nOTlfMIbaBaIbY non KpaJbeBCKY nnacr. Cnorsa je ncrynao xao npnjaTeJb I'pxa, cnennaura npnaep zrpyrnx MCTOlfHMX snanapa.

Ilocne xpahe ananasnne Apncroayn je yxrpo 103. r. Hseroaa cynpyra CaJlOMa Anetccanqpa ocnofiozmna je M3 3aTBOpa fipahy rrouaaurer xparsa, npenana anacr najcrapajesr 6paTY, nocraaum rserosa cynpyra. HOBM anazrap je caoje MMe Jonaiuan jenanmapao y Janej M nasaao ce Anexcauqap Janej. H OH je BO)lMO MHore parose xao M IberOBM npeTXO)lHMUM, y xojaxra je yrnaaaosr MMao ycnexa. OCBOjMO je ofinacr na ofiann Cpe)l03eMHOr xropa M npenyseo npo)lope y MCTOlfHOj Jopnanaja. Y cYK06y ca jaxau UaPCTBOM Hasareja jenna ce ortpxcao.

CBOjMM nOXO)lMMa, yjenaano je reparopajy, lfMje je npocrpaacrso ornpannxe ozrroaapano BerrMlfMHM Hspaan.a M Jyzieje y npexre napa Conosrona; Me1)YTMM, IberOBO UaPCTBO nnje 6Mrro no- 6po YTBp1)eHo.

Kasey na je Anexcannap Janej na caxrprnoj nOCTeJbM caseTOBao CBOjOj )l(eHM Canova Anexcannpa na ce M3MMpM ca <paPMcejaxia. I10 CMpTM xparsesoj OHa je rrpeysena nnacr M 06a3pMBO M My)lpO anaziana lfMTaBMX zrener rozuma (76. - 67. r. npe Xp.). I10111TO je xao )l(eHa Morrra 06aBJbaTM KpaJbeBCKY )lY)l(HOCT, ann He M caeurrena-rxy crryzcfiy, aa npaocseurreaaxa je nOCTaBJbeH n.en CMH Xuptcan II Hejaxu.

Kana je Canoxra Anexcannpa yxrprra 67. r., npasno je 'rpefiarro na je na KpaJbeBCKOM npecrorry nacnerur IbeH Cl1H Xl1pKaH II, ana My je 6paT Apuciuoeyn II ocnopno OBO )lOCTojaHcTBO. )_:(Ollirro je no opyscaaax cYK06a, y xojaxra cy ormerm nofiezty ApacrosynoBl1 BOjHMUl1. Xnpxaaa cy n.eroan paTHMUl1 OCTaBMrrl1 na uenany 11 npeurrm aa crpany jaxera. Orana je Mopao npl1CTaTM na cnopasyn, KOjMM je npnocaerrrrerm-rxo M KpaJbeBCKO ztocrojancrno npeumo na Apncroayna.

I1a nnax, cYK06 TMMe HMje OKOHlfaH. Jep xazta ce AHTMnaTep, lfMjM je o rau 6110 KpaJbeBCKM HaMeCHMK y H)lyMejM non J OBaHOM XMpKaHoM, CTaB110 ira CTpaHY sfia-reiror XMpKaHa II, OH je aa IbMXOBY CTpaHY )lOBeO naearejcxor xparsa Apeiuy, ofiehaaajylur My nonparax rpazroaa xoje My je Janej pannje rtpeoreo.

APl1CToByrr nOTOM cxyna CBY BOjCKY M yziapa na XMpKaHa II, nofiezra ra M yhe y Jepycanua, ana Tatiunuje, nacnezmax CKa- 6PUft, nocrra na rsera Mapxa Aniuonuja ca AHTMnaTpOM, 11 OH ce KaCHl1Je npenane,

Tlocne Tafimorja, CMPMjOM je nnanao Kpac (pMMCKl1 TPMjYMBMp ca Ue3apOM 11 Ilcxmejev), xojn je nanao Ilaphane, ana ra OHl1 nofiernnue npn npenacxy pexe Eyrppar M yfimne na npesapy.

Ilocne Kpaca, anazrao je Kacuje - yfinna Jyrmja Ileaapa.

Kacnje nofieznr Ilaphane, yryurn YCTaHaK y Jyzrejn 52. rozmae, a no aarosopy AHTMnaTpa y6M B01)y n06YHe Ilrrronaja M ozmczre y ponCTBO 30.000 Jyzteja.

AHTMnaTep je ca )l(eHOM KUUPUftOM - Kuupuc xoja je nopeKrrOM 6Mrra M3 uajyrnemnrje nopoznrue Apafinje, MMao xernpn CMna: (/)acauJla, Hpoqa - xacanje napa jyztejcxor, Jocuipa, (/)epapa M xhep CQJlOM ujy.

Tlocrre rparanne CMpTM Ilosmeja, 48. r. npe Xp. y ErMnTY, AHTMnaTep je npeurao Muiiipuqaiiiy, Lleaapouoxr ananapy TlepraMa. 3aTo je, na iseros 3aXTeB, Jynuje llesap nOCTaBMO Xnpxaua II sa npnocneurreanxa, a Arrrnnarpy aa yrrpaannxa Jyneje. Llesap My je )l03BOrr110 zta 06HOBM anzmne Jepycanmscxe, xoje je 63. r. cpyIIIMO II ouuej.

XMpKaH II je 6110 crra6 11 6e3rrMlfaH, 360r nera je AHTMnaTep nOCTaBMO aa ynpaamnca Jepycanaxta M oxonane csora najcrapnjer CMHa (/)acaUJla, a sa ynpasnmca Tananeje Mrra)lOr Hpoqa, KOjM ce 6P30, nourro je YXBaTMO snornacnor B01)y nrsa-ncama y Cl1PMjM, npo-ryo xao jYHaK.

I10111TO cy Llesap A6ZYCUi Osmaeujan (27. npe Xp. no 14. r. nocrre Xp.) 11 AHToHMje, nofiezrann Kacnja y Me1)yc06HoM ofipa-ryHaBaIbY aa Pl1MCKO uapcrso, AHToHMje je nOCTaBMO Xnpxana II sa errrapxa (naporraor crapemany), a Hpozta M ct>acaMrra aa 'rerpapxe (xeraopoanacaaxe ).

Kana cy nOTOM Ilaphamr sayserra Jyzrejy, nOCTaBMrrM cy aa napa Anuiueona (40. - 37 r.), Cl1Ha Apacronynoaor, 3ap0611rrM XMpKaHa II, )lOK je ct>acaMrro caM ce611 npecyzmo CMpCKaBllll1 conCTBeHY rnany. Hport je 'razta nofierao y Ernnar KO)l Kneouauipe. a 3aTl1M y Pl1M 11 TO npno KO)l Aniuonuja, KOjH ra je oryna Hal1MeHO-

44 / Hctuuua () Ceeiuoj 3e.Kbli

JIpa60CJ/{/6IlU Jepycunuu / 45

sao sa rerpapxa Fannneje. f10TOM je zrourao xozt Llesapa ABrYCTa OKTaBHjaHa, xora je IlO,lJ,CeTHO na jYHaWTBO CBOra oua AHTHnaTpa H AHTHroHHHO HenpHjaTeJbCTBO rrpexra PHMY.

Ha npeztnor AHToHHjeB H oojaunsea.e zta je KOPHCHO aa 6op6y npOTHB Ilaphana .lla Hpon 6Y.lle nap, PHMCKII CeHaT npornacn Hpozta sa napa Jyneje 40. r. npe Xpacra,

lhHMa y6HO H Hcyca Xpncra - Mecnjy, 6ojel1H ce na My He npeyaxre npecro (MT 2,13-16).

Llap Hpon je npen CMpT oztpemto aa napa Jyneje najcrapnjer CIIHa Apxenaja, c]JuJluua aa HaCJIe.llHHKa Tpaxouane n nOrpaHIIqHHX 3eMaJba, a Hpoqa AmIluuy sa 'rerpapxa I'annneje H ITepeje (cana nee npxase Jopnaa).

Llap Apxerraj je CypOBO BJIa,lJ,aO xao H n.eros crau, na ra je 360r onTY)l(6II napozta PIIMCKH nap TH6epIIje CMeHHO H npornao y Farmjy, ztse rozume nOCJ1e CMpTH Hporrose.

PIIMCKII nap Tu6epuje (14. - 37. r. no Xp.) je 6HO nOCHHaK napa Asrycra (= Y38UUlell) OKTaBHjaHa (KOjH ce jour naanaaure H raj JyJIHje OKTaBHjaH) H 6HO oacersen lherOBOM xhepxoxr.

TII6epHje je y Jynejn, nOCJIe Apxenaja, nOCTaBJbaO pIIMCKe HaMeCHIIKe, npoxyparope, Jenan on n.nx 6IIO je Ilytinuje Jleniuyna, a 3aTIIM Iloutuuje Ilunaiu (26. - 36. r. no Xp.), sa qIIje je npesre Haw Tocrron Hcyc XPIICTOC 3aBpWHO CBOjy 60)l(aHCKY H 3eMaJbCKY MHCIIjy, 6IIO yxannren on jespejcxnx rnasapa, orr n.era ocyhen na CMpT II pasarrer na KpCT.

Hpoq Azpuua, nOCJIe CMpTH cnora oua Hpona AHTHne (KOjH ce O)l(eHHO Hpozrajanosr, )l(eHOM caora norryfipara <VHJIHna 360r xera ra je CBeTH J OBaH KpCTIITeJb rrpexopesao) rrpeyseo je H n.eroBy rerpapxnjy.

PIIMCKH nap raj Kanuzyna (37. - 41. r. no Xp.), xacnnje II Knayquje (41. - 54. r. no Xp.), Arpnnn je npenao l(eJIO uapcrso Hpcna BeJ1HKor. Ilourro ce HarJIO ofiorarno, Hpon Arpnna je onacao JepyCaJIHM CHa)l(HHM 3H.llHHaMa: ca 164 KYJIe, 11 xannja II MHOWTBOM uran-rena.

Ilocne CMpTM Arpnrnme, nap Knayzmje je xacimje nOCTaBIIO a.eronor xoranor CIIHa Azpuiiy II, aa napa Jyneje, a Kyuauyca aa ynpasnaxa Jepycannaa.

3a spexte Ilacxe, II36IIJIa je nofiyna y J epycamnry xana je crpanano OKO 10.000 Jespeja. 3aTHM je II36HO cYKo6 1I3Meljy Jyzreja M Caxrapjaaa. Jynejn (Eneasap H Anexcauqapv aananoure CaMapjaHe ozt KOjHX MHore noomue. OCTaTaK caxrapjaacxe nojcxe ce pasahe, II on lhHX MHorII nocranoure pa36ojHHl(II, nrsa-ncama II 6YHUIIje.

PI1MCKI1 llEPI10,L(

Hpcn (37. npe Xp. - 1 r. nOCJ1e Xp. ) je nOTOM ztourao y f1aJ1eCTHHY, sayaeo Jony (Jarpy), Macazry II Caxiapajy, a nornoMorHYT on Cocuja, AHToHIIjeBor HaMeCHIIKa y CIIPlIjH, ca 11 J1erIIja H 6.000 KOlhaHIIKa, nOCJIe nerovece-me oncane 3aY3e JepycaJIIIM 37. r. TOM npMJIMKOM je yfinjao crapue, )l(eHe II zteuy. Cocnje je onseo y CHPlIjy aapofirsenor AHTIIroHa, ApHCTOBYJIOBOr cana, me My Je npecyzmo oztcenan.exr rnase.

Kana je Llesap OKTaBlIjaH nooeznro AHToHIIja, npajaren.a Hponosor, KO.ll AKl(IIje 31. r. (jep AHToHlIje 360r Kneonarpe nanycrn OKTaBIIjaHoBY poheny cecrpy), Hpozt ozte aa Ponce KO.ll OKTaBlIjaHa II npasnazte zta je 6HO npnjarers AHToHMjeB, aJIM H zta My je caaerosao na yfinje Kneonarpy. OKTaBIIjaH ra nnax HeKaKO OCTaBM aa napa Jyzieje.

Kana je OKTaBlIjaH nurao npexo Capnje na Ernnar, Hpozt My je cnafinesao BOjCKY xpanoxi H BO.llOM, na ra je 360r onora nOCTaBIIO II aa rnaaaor HaMeCHIIKa Capnje. Taxo Hpon xao TyljIIH (l1.llYMejau.), aJIH II npe.llCTaBHIIK pHMCKe BJIaCTII, sacene na npecro napa ,[(aBH.lla.

Llap Hpon snanao je HaCHJ1HIIqKH, npamcxajyhn non csoj rB03.n:eHII japau ueo jespejcxn napon, ,[(a 6II ce .llOHeKJIe onpasnao xon aapozta, OH nomose BeJInKII xpaxr, rpehn no pezty, KOjM je 6IIO BenII on COJIOMOHOBOr.

DO.lllhnM ce jaBIIJIa HOBa sneana nazt jynejcxnj« BHTJIejeMoM, xoja je o6jaBMJIa Pohea,e - on Mapnje .L(jeBe n ,[(yxa Cseror - Hcyca Xpncra, napa, ,,'-lUja enaqaeuua uehe uuaiuu «pajo" (JIK 1,33). Ilozt lhHM je CBeTa nopomma nofierna y Ernnar aa npeve yfinjan,a eutunejeucxe qeue, xoje je OH napezmo, He 6II JIn Mel)y

46 / hciuuua 0 Ceetuoj 301,bU

Ilpaeocnaeuu Jepycanuu / 47

360r OBaKBOr cran.a y I1a.neCTHHH, PHMCKH nap Hepon (54. - 68. r. no Xp.), nOCTaBHO je aa HaMeCHHKa y JY.l1.ejH <DenHKca. Ilocne a.era HaMecHHu,H cy 6HnH: <DecT, An6HH H snornacaa I'ecnje <Dnop, HaCHnHHK H nrsa-ncaur. OBaKBHM CBOjHM nonamarsea Tecaje je H3a3Bao n06YHY Jenpeja, na 'lHje neno cy ce CTaBHnH xao sohe YCTaHKa Eneasap, JOBaH H CMMOH; 6Hno je TO 66. r. no Xp. PaT je rpajao -rernpn rO.l1.MHe, npahen fiparoytiana-ncaa 60p6aMa Jespeja y onCe.l1.HYTOM Jepycanmry, IIITO je yfipaano lhHXOB nopas. Hajsan, nocrre CTpaIIIHe H TeIIIKe oncane Jepycanasra, THT, CHH Becnaanjanos, xacnnje PHMCKH nap (79. - 81. r. no Xp.), sayseo je Jepycanma 10. asrycra 70. r., cpyIIIHO 3H.l1.HHe H BapOIII, sananao Jepycarnnrcxu xpasr, xnrore n06Ho, ann H O.l1.BeO y poncrso CTaHOBHHKe Jepycamnra.

OBHM ce ncnymrno npOpO'laHCTBO XPHCTOBO,.l1.a 0.l1. JepycanHMa nehe OCTaTH HH KaMeH aa KaMeHY (J1K 19,43-44).

Eap Kox6a je xacnnje opraaasosao n06YHY Jespeja. PaT je 6HO csnpen H rpajao je TpH rO.l1.HHe (132. -135. r. no Xp.). PHMJbaHH cy yryIIIHnH n06YHY, a nponacr jespejcxe .l1.P)KaBe 6Hna je KOHa'lHa.

IICTOPIIJA CBETE 3EMJhE O,lJ; CBETOr PABHOAllOCTOJIHOr QAPA KOHCTAHTIIHA - XPMllIllAHCKM llEPMO,lJ;

Llap KOHcTaHTHH (306. - 337. r.), CHH KOHcTaHu,Hja Xnopa (<Dnopa) H Asrycre Jenene, pohen je y Me.l1.HjaHH, 6nH3Y HHIIIa. Ilpen 6HTKY ca PHMCKHM napesr Maxceanajexr (KoMe je nap KOHCTaHTHH 6HO casnanap y Tanajn H EpHTaHHjH) nan CYHu,eM My ce nojasno cnerao KpCT, na KOM je npo-nrrao: "TUMe uoiiehy]", HCTe nohn, y CHY My ce jasno Tocnon XPHCTOC M noyxno ra na 'raj, KpCHH 3HaK CTaBH na 3aCTaBY, a cefia H BojHHu,HMa na IIIneMOBe H IIITHTOBeI2. Llap KOHcTaHTHH 313. r. nsnaje MUJlaHCKU equKili, KO-

12 Jeaceanje I1orrOBHD., nporpecop aa npaaocnaanov 60rocrrOBcKOM ¢aKyrrTeTY y Hepnoauaxra, Ouha lJPKlJeHa uctuopuja KHJUZa I. - (go 1054), ca upKBeHocTaTHCTH'IKHM .LIO.LIaTKOM, C HeMa'IKOr npeseo haxon LJ:p. MOjCHje CTOjKOB nporpecop y Eorocnosnja Kapnosa-rxoj, npora JOBaH )l(HBKOBHn H haxon .LIp. Mojcaje CTOjKOB, CpeMcKH Kapnosua 1912. -1. r.

48 / hcuiuua 0 Ceetuoj 3e~WlbU

jHM je rtao cn060.l1.Y xpHIIInaHHMa, nourro je npe n.era nap HCTOqnor napcrsa ,o:IIoKneu,IIjaH (284. - 305. r.), 23. cpe6pyapa 303. r. Hape.l1.IIO na ce HCKopeHII xpIIIIInaHcTBo II YHIIIIITe CBII xpaxronn. ,o:HoKneu,IIjaH je na ynaay y PIIMCKH CeHaT rrOCTaBHO orpoxnty rafiny ca HaTnHCOM "Ja rr06e.l1.HX xpHIIInaHcTBo". CaMO ztecer ro.l1.HHa xacnnje nap KOHCTaHTHH MHnaHCKHM e.l1.HKTOM y uenon uapcrsy H3.l1.H)Ke xpHIIInaHCTBO na HHBO ztpxcaaae pennrnje. Il06e.l1.MBIIIH J1HKHHHja (KOjH je KOHCTaHTHHY 6HO 3eT), nocncznser, neror caananapa uapcrna 323. r. nap KOHcTaHTHH nocrane nap uenoxynnor Pnsrcxor napcrsa.

Ha Bocrpopy je, na TeMeJbHMa rpazia BH3aHTa, nonarao npeCTOHHU,y KOHcTaHTHHOrrOJb (Llapurpan) II OTnOqeO .l1.a 06HaBJba xpaxroae, xraaacrnpe H .l1.pyra CBeTa MeCTa. Hserona MajKa, uapmra J enena je y Cseroj 3eMJbII noznrrrra H 06HoBHna 22 xpasra H nponaIIIna KpCT Tocnozusu. Han rp060M Focnornsmr uap KOHcTaHTHH je nO.l1.IIraO BenWIaHCTBeHY Ca60pHY U,PKBy. 3a n.eroao npewe y 4. sexy, 3aTHM y 5. H 6. BeKY aa nnanasane napa JycTHHHjaHa, rronnrHyTH cy BenHqaHCTBeHH xpasrona na CBHM CBeTHM MeCTHMa: pohea.a, )KIIBOTa, pana H CMpTH Cnacnren.a CBeTa - Hcyca Xpncra. IToKnoHIIu,II II3 uenor CBeTa Aona3HnII cy na IIX BH.l1.e, xao H nenpeKH.l1.HO .l1.0 rraaac.

CBeTY 3eMJbY je 614. r. onycToIIIHO nepcajcxn nap X03pOj II II nopyurno BenHHY xpaxroaa.

POMejcKIi (BII3aHTHjcKH) uap Hpaxnuje (610. - 641. r.) C TeIIIKonaMa je 06HaBJbaO CBeTY 3eMJbY (628. r.), xojy cy 3aY3enM apancxa MycnHMaHH 636. rO.l1.HHe.

APAllCKM llEPIIO,I1,

ITpaBocnaBHHM Ilanecraamora je )KHBOT, na CBaKH Ha'lHH, non Apanaxra 6HO yrpoxcea. XpHIIInaHH cy 6HnH rrpHHyIJeHH na y BenHKOM 6pojy npenase y Hcnasr. OHH KOjH cy ce ozrpacana C MYKOM cy ycrrenn .l1.a ca-rysajy sepy H upxse, a lhHXOB nonozcaj y 3eMJbH je 6HO necnrypaa. IloKnoHHIIITBo ce, MeIJYTHM, H ztarse nacraan.ano.

3a spesre xamnpa Xaxexra (1009. r.), KOjH je Hape.l1.IIO pyurelhe Cseror Tpofia, (0.l1. Tpofia je ocrano caxro KaMeHO KOPHTO H

JIpa«OCJW«IIU Jepycanuw / 49

CTeHa OKO n.era, MeTap BIICOKa), H najesne Typaxa Cem,IYKa (1073. r.), cran-e xpmuhana je 6HJlO HerrO)),HOCHBO reunco. MOrrHJIH cy sa rrovoh na CBe crpane.

Haj 3 aa sanannn CBeT ce ortasnao lblIXOBOj Morr6H. Heurro 0)), Caermsa je crraceno arm smue onrsasxaao, no-rea 0)), castor KOHCTaHTIfHOrrOJba (y KOjIf xpcrannr HHCY IfMarrIf norpeoe zta yrrase jep nnje 6IfO yrpoxea), ITa If rro uenoj Cseroj 3eMJbH.

3 "

)],0 ztanac ce na anany nanasn MHOlliTBO "crraceHHX MO-

urrnjy CBeTIfX If ~pKBeHIfX peJ1HKBlIja.

OTOMAHCKll TIEPllO)J:

CBeTY 3eMJbY sayseo je 1516. r. TypCKIf CYJ1TaH CeJ1HM I (1512. - 1520), a CYJ1ejMaH II (1520. - 1566) a.eroa CIfH, orpaznro je J epycamor 3If)),IfHaMa (1537. - 1541), xoje ra If ztanac orracyjy.

Y TO npexre 6IfJ10 je rtocra necnopasywa If3Mel)y MYCJ1HMaHa, JIaTIfHa, Tpxa, Jepveaa If zrpyrnx OKO onpxan.a npxasa, rrornmryTIfX nan caeran.ava y Cseroj 3eMJbIf. Y CJ1e)),HJ1a je oner IfHTepBeHuaja ca 3arra)),a. HarrOJ1eOH I nojaaao ce ca rpyrraxa If xparxo npeve je ztpacao crapy xpcranrxy KpaJbeBIfHY (1799.).

Ocnofiahan.e CBeTe 3eMJbe 0)), TypCKor portcrsa, xoje je rpajano npexo -rernpa sexa, asapureno je aa npexie Ilpnor CBeTCKor para (1914. - 1918). EHrneCKH xrapuran AJ1eH6H yurao je ca rpynaMa y Jepycamor, 9. rrenexrfipa 1917. rO)),HHe.

Penyfinmca (MaH)),aTHa ))'p)l{aBa) Hspaen craopena je 1. Maja 1948. rozrane.

50 / HCWUlUl 0 CBeWu) 1e.l1.'bU

CBETA 3EMJhA Y HOBOM 3ABETY

~11~' . e xcnje uapcrso na _3eMJbIf HarOBeCTIfJ1If cy CTap03aBeTHIf

. rrpopoua, ofiehasajyhn )),a he If3 Hsafipanor napozta )),onIf

): Mecnja, Cnacnren, CBeTa.

11 xana je Tocnon Hcyc XPHCTOC ofijasao cnoje y-ren.e rrpornsno 3eMaJbCKOM uapcrsy, 6IfO je CBeCTaH )),a ncryna xao Mecnja, I1naK, OH ce nnje 0)), no-rerxa ofijasno xao TaKaB, zra napozt 06y3eT qIfCTO nOrrHTIfqKIfM npencraaava 0 Mecnja, He 6II y lheMY BIf)),eo Ha~IIOHanHor jynaxa II TaKO, n.erony, HajY3BIIllIeHIIjy nayxy CXBaTIICJ xao KaKaB, rrOJIIITHqKH nporpaxr.

Kana OH ronopn 0 nofienn na 3eMJbII, naport je MHCJIHO aa rrofieny nazt PIIMJbaHIfMa, a xana je OH roaopno 0 .6o)l{IIjeM napCTBY, napon je y TOMe BII)),eo BJ1a)),aBJIHY 11.3paIIJba.

CMIIcao .6o)l{IIje BJIa)),aBHHe je najcaspnreunja xapxronnja Eoxnje CJIaBe II JbY)),CKe cpehe y HOBOM )l{HBOTY 60royrO)),HIIX nynra. To Boxcrje uapcrso xrorno je na ce oCTBapH na 3eMJbII casco nocetinov, CTBapaJIaqKOM, HaTnpHpo)),HOM CHarOM jerme Ha)),IICTOpnjcxe J1HqHOCTH.

Y .6o)l{IIjeM uapcrny, qIIja je cnara y Jby6aBH npexra Bory II JbY)),IIMa, Hcyc je rnana xoja ce He MO)l{e yrropernrrn HIITH CBpCTaTIl y pen OCHIIBaqa pa3HHX peJ1IIrIIja, npoporca II rtpyrnx BeJIIIKana CBeTCKe IIcTopIIje1 (ynopehnaara Tocnona ca 6IfJIO KIIM 0)),

1 .LJ.p. EMHJIHjaH M. Y.apHHll, J1cyc Xpucuioc »cueoiu u qeno, KaJIeHHll, Kparyjesau 1993 r., 8.

llpUIiOCJUlBllU Jepycanuu / 51

EMH-KAPEM

XPHCTOBor nanac y xpaxiy CBeTe TeKJ1e y npaBOCJ1aBHoj JepycaJIHMCKOj rrarpnjapnruju).

Y OBOM MeCTY, )l(HBeJ1H cy nopezt Cseror 3axapHje H ztpyrn cBewTeHHUH KOjH cy CJ1Y)l(HJ1H y JepYCaJ1HMCKOM xpaxry, no ce,naM nana nenpexnzmo (spena), a OCTaTaK Meceua rrpoaonnmr y xpyry CBOjHX nopozmua, CBeTH 3axapHje je CHH Bapaxnjaa H3 pona ABHjena H nJ1eMeHa ApOHOBa. Jenncasera (= eepnocta caeptuenociuu), .\1ajKa Csetor Ioseue. je KnH COBHjHHa, yHYKa ceeurrennxe MaTaaa, 1I3 nnexrena JIeBHjeBa. OBO naoje CBeTHX H n060)l(HHX Jby,nH '~U_ln cy BpJ10 CTapH H HHCY MOrJ1H HMaTH neue. MeljYTHM, 0 QY,iJ,ecHoM saxehy JOBaHoBoM roaopn CBeTO EBaH1)eJbe:

,,If qozoqu ce «aq OH CJ1YJ/caUle UO ceoue peqy upeq E020M, qa UO otiuuajy ceeunuenciuea iiaqe My y qeo qa yhe y xpau Tociioqteu U xaqu. If cee uuouuueo uapoqa uonatue ce HauOJbY sa epeue «aliena. A fbeMY ce jaeu auheo Focuoqn-u ctuaeuiu ca qeclle ciupaue «aquonoe »cpiueeuusa. "

If 36YIIU ce 3axapuja euqeetuu ea cuouaqe ea ciupax. A auheo My peue:

"He 60j ce 3axapuja, jep je ycnuiueua uonuiuea iueoja: U otcena iueoja Jenucaeeiua poquhe iuu cuua, U naqeuyhetu Jlty UMe Joeau" (JIK 1,8-13).

3axapHje je 'razia nocyxnsao Y pexa 6J1arOBeCHHKa Tocnonn.er Taapana, H 6HO je HeM CBe ,nOK ce JOBaH naje PO,nHO. HaKoH DJ1arOBCCTH Boroponann, Eoropornma ozre y xyhy 3axapHjHHY, H rana ce norozm synecan cycper ca JeJ1HCaBeTOM, xoja je 6HJ1a y 6J1arOCJ10BeHOM crarsy, y weCTOM Meceuy, xana joj ,neTe y YTp06H saurpa (JIK 1,39-41). Borovajxa je 'rana OCTaJ1a KO,n csoje cecrpe ozt TeTKe Jermcasere- nyna TpH Meceua. Hxona Majxe Boacnje

lhHX H3me,naJ10 6H 6e3YMHo, rj. xao na ynopehyjere crorrapa ca CTOJ1HuaMa).

Mecnja rpefia na CJ1Y)l(H orxpnaan.y H ocrsapen.y Bozcujer nyxosnor uapcraa, xao WTO je pexao npopox Jepesraja: .Fne, uqy qaHu - ronopn Focnort - y «oje hy UOqU2Hyillu Ilaeuqy KflUI1Y (Hsqauax} upaeequy, «oja he uapoeaiuu U 6uillu cpehua U uunuiiiu cyq U iipaeqy na seu.eu" 11 eBO HMeHa KOjHM he ra Ha:mBaTH: rOCU(){j, fIpaega uoiuo Oe\") l\S-~), n()C)\~ll.\\:A~ \")~'-\\\ ()'j),()\"c\ l\\'l()\'l()ill"l'j),'c\ o-rxpnsajy CBY ,ny6HHY MecHjaHcKor ynena. Iberosa uapcxa Mon je craapanaxsa CHJIa Boacnjer )],yxa. DO)l(HjH nOMa3aHHK (= Xpuctlloc) je OCHOBHH H3BOP 60)l(aHCKe CBeT.TIOCTH, Cnecuren. Jb ynCKHX )l(HBOTa, HOCHJIau 60)l(aHCKOr rtyxa.

OBO je noxyuraj na ce, npexo MeCTa y 3eMJbH xoja je OCBeWTaHa HOBHM 3aBeTOM, npH6J1H)I(H 6ecKpajHH CBeT HOBor Caseaa ca DorOM.

Y nornroxqy XepUJ10BOr 6p,na, xoje ce HaJ1a3H y 6J1H3HHH HOBor Jepycanmra (ra-nmje 7 KHJ10MeTapa no HOBor JepycarnrMa), y npexpacnoj, )l(HBonHcHoj ,nOJ1HHH, 60raToj MaCJ1HlhaUHMa H amrorpanaua, HaJ1a3H ce MeCTO pohen.a nperese Tocnoruser EHH Kapext, y npesozty - H3BOpH H smrorpana. 113Ha,n MeCTa rrte ce HaJ1a3HJ1a xyha CBeWTeHHKa 3axapHje, oua Cseror JOBaHa, ztaaac ce HaJ1a3H PYCKH )l(eHCKH MaHacTHp Topa.aja (Fopu.eucxu). LlenTpaJIHa upxsa nocseheaa je CBeTOM JOBaHY ITpeTelJH Focnorusea H KpCTHTeJbY (Iosan, Joxanan 3HalJH E02 je uunociuue). Hcnpen YJIa3a CalJYBaH je KaMeH ca xora je CBeTH JOBaH npononenao csojy npny nporrosezt: ,,17oKujille ce, jep ce UPU6flU.J/CUflO llapciueo uetieCKO" (MT 3,2). CTapH H HOBH 3aBeT cy nynn xaxiea,a, KOjH caeztoxe o ,neJIHMa DO)l(HjHM H ,neJIHMa CBeTlIX. JaKoB je KaMeH CTaBHO non rnasy (1. Moj 28,11); zme xaxreae nJ10lJe )],eKaJIOra Mojcejesux; Hcyc HaBHH je yaeo KaMeH aa CBe,nOKa .xojuje "yo cee peuu Focuoque" (I1.HaB 24,27); aa KaMeHH cryf 6HO je npnseaan H 6HlJeBaH DOrOlJOBeK XPHCTOC; npn Basnccea.y J'ocnoznsev na KaMeHY ocranoure OTHCUH crona (JIeBa crona na KaMeHY Baanecea.a aa MaCJIHHcKoj ropn, ,nOK je zteo xasreaa ca 06PHCOM necnor cronana

2 PO,UOCJIOB CBelUTeHI1Ka Marana H3 nnevena Jleanjeaa: ------= MAT AH :::::---__

_____ »>: I _____

OIH I1JIl1ja CHH JaKoB Khep Mapnja Khep COBHja Khep AHa

~~ I I I

JOCl1rP 11 Kneorra CaJIOMl1ja JCJIHCaBCTa Eoroportnua Mapnja

06pY'-!HHK

MT 1,15-16; MOHax Tazrnja, IlpOJIOZ, H3,UaIbC MaHaCTl1pa fienaje KO,U Ban.esa, Eeorpan, 1984. r., 710.

52 / Hciuuua () CeeUioj 3nl.bll

[JpaeOCJla61111 Jepycanuu / 53

CBaKe rozmne aa DJ1arOBeCnI y JIIITlljH, CHMBOJ1H'-IHO )],0J1a3H 1I3 Ca60pHe IJ,pKBe CBeTOr Tpofia, H ocraje nyna TpH MeCeIJ,a y fopa.eacxoj 06IITeJbH, a na )],aH pohen.a Cseror J OBaHa KpCTIITeJba, na IICTH HaqlIH IIKOHa "DJ1arOBeCTH" ce spaha y Jepycanmr. 113- BOp mrrxe sone na KOjlI je Eoropozuma HlIlJ1a na 3aXBaTa BO)],y II nanac ce HaJIa31I aa HCTOM MeCTY ncnozt MaHaCTlipa. Y noprn, )],0 IJ,eHTpaJ1He MaHaCTlIpCKe IJ,pKBe, je CKOPO ocsehena nehmra, xpaxr nocnehen poheisy TIpeTeqIIHOM, KOjlI je 8 MeTapa ncnozt nnaoa TJ1a, II CIIJ1a31I ce 33 CTerreHIIKa. TaMO ce nepuonn-mo nojaarsnsao 1I3BOP norte, onaxne cy CBenI 3axaplije H CBeTa JeJ1IICaBeTa 3aXBa'rann BO)],y.

Y npexre pohea,a I'ocnozia, y xpavy yfimue npanertnor 3axapnjy! xao II xerpnaecr xnn.ana BIITJ1ejeMcKe zteue. JeJ1IICaBeTa, 6e)l{ehlI ca )],eTeTOM JOBaHoM, 0)], PIIMCKHX BojHIIKa rrpeva rrYCTIIlbli nanhe na orpoxmy CTeHY. TIOWTO nnje IIMaJ1a xyzt ztan,e na 6e~II sanana: "CUleILO Eo.ncuja, UPWvlU uaiiiep ca qetaetuoi«" CTeHa ce OTBOPIi II caxpn IIX. Y nehmm ce nojaan 1I3BOP sozre, a ncnpen rrehnne nanve ca pa3HIIM rrJ1O)],OBIiMa.

JeJ1IICaBeTa ce nerpnecer ztana HaKOH MyqeHlIqKe CMpTIi 3axapnjnae II caxr a rrpeCTaBIIJ1a I'ocnony,

TIoTrrYHO caxr, ry je CBeTIi J OBaH KpCTHTeJb rrpOMHCJ10M DO)l{IIjIIM 60paBli0 CBe )],0 nana xpurrea.a xana je asanrao )],a KPWTaBa, y xoje je apexre KPCTIIO II Tocnona I1cyca XpIICTa H.a Jopztany. Y OKOJ1IIHII nehnne II ztan ztanac pacry pom-mha KOJe

" 0 napozt rr060)l{HO Ha3IIBa "xJ1e6 Cseror JOBaHa KpCTIITeJba. BO

CBeTO MeCTO ynarseno je caxro 3 - 4 KIIJ10MeTpa 0)], MeCTa pohen.a Cseror J OBaHa, xana ce xpene na sanan npexra Cpe)]'03eMHoM xropy. Y Manacrnpy Topu.aja cy II rp060BII MyqKII yfinjenax HOBOMyqeHIIKa, MaTIi BepoHIIKe, Bapsape II OIJ,a Merozmja. Tlopen BeJ1IIKOr 6poja peJ1IIKBIIja, 'ry cy II MOWTII CBeTIIx: Apxuhaxona Crerpaaa, JOBaHa Kponurrarcxor, HIIJ1a Aroncxor, Mapnje Mar)],aJIIIHe, Ilpenonofine Ilenarnje, TIaHTeJ1ejMoHa, Fpnropaja Eoro-

CJ10Ba, Tpmpyna, ArrOCTOJ1a <D1IJ1lIrra ... 360r BeJ1IIKOr nparncxa BJ1aCTII II cpYH)]'aMeHTaJ1HCTa, rnrran.e je )],0 xazra he rrpaBOCJ1aBHII OCTaTIi y OBOM CBeToM MeCTY (1998. r.).

TIYT 0)], EIiH Kapexra BO)],1I )],0 Hasapera, Eoroxr naafipaaor rpazta y KOMe je apxanrerr I'aspnn ofijaano HOBII 3aBeT He6ecKliM pe-nnra - Panyj ce !

HA3APET

3 Ta'-lHO MeCTO y6HcTBa 3axapHjHHor je LloCTyrTHO nOKJIOHHUHMa sa ueJIHsaa,e. Ha caMO 30 MeTapa OLl 3JIaTHe xynorre aa CTeHH, aexaztaunser orrrapa JepycaJIHMCKOr xpaxra, npeva UpKBH XPHcToBor fpo6a, nanasa ce KaMeH nacrao OLl YCHpeHe 3axapHjHHe KpBH.

Hasaper, 1IJ11I KaKO ra Jenpejn naannajy Hacpar, a Aparm Haanpax (3HaqII3aUlUluheH, aJIlI je lIMe )],061I0 II 0)], pexa aasopej = uoceehein, y XPIICTOBO apexre 61I0 je nonynehmicxo nacen.e. Kyhe cy Ha31Il)IIBaHe aa rrocrojehe rrehnne KOjlIX je OB)],e 61IJ10 )],OCTa. LJ,aHac je Hasaper MIITpOrrOJ1lIja non jYPIIC)],IIKIJ,lIjOM JepyCaJ1IIMCKe narpnjapnraje ca nernaecr XIIJba)],a npaBOCJ1aBHIIX. Oaaj rpan je PO)],HO MeCTO Ilpecsere Eoroxtajxe, qlIja ce xyha HaJ1a31IJ1a HeKOJ1IIKO MeTapa 0)], 6YHapa ca xora je DoropO)],IIIJ,a II caM a saXBaTaJ1a BO)],y.

TIo)], npenenov Kyrr0J10M rrpaBOCJ1aBHe IJ,pKBe, nocseheaoj DJ1arOBeCTIIMa II Apxaareny faBplIJ1Y, )],aHac ce HaJ1a3e 06e CBermse. Ilpxaa )],aHaWlber 1I3rJIe)],a je 1I3 1787. r. OBa caermsa je npennano OCJ1IIKaHa pa3HlIM npencraaava 1I3 )l{IIBOTa I'ocnona II Boroxrajxe, aJ11I II IIKOHaMa Cseror J OBaHa KpCTIITeJba, Caeror 'bopha, uapa KOHCTaHTIiHa II IJ,aplIIJ,e JeJ1eHe ... nJ1arOBeCTIi cy npmcaaane HeKOJ1IIKO nyra, DoropO)]'IIIJ,y cy pO)],IITeJbII J oaxmr II AHa 3aBeTOBaJIli Dory. Kana je IIMaJ1a Tpli rO)],IIHe lby y JepycaJ1IIMCKIi xpaxr YBO)],1I CBeWTeHIIK Baxapaja, rzte OHa ocraje rryHIiX jenanaecr rO)],IIHa. Onaj JepycaJ1IIMCKIi xpaxr, je rpehn xpaxr xojn je noznrrao Hpon II IIMao je rrernaecr CTeneHIIKa. IlpasenHli JoaKIiM II AHa cy nonarnn )ljeBY Mapnjy na npnn, a OH)],a ce OHa caM a nonena )],0 rope, rae je xexao CBeWTeHIIK Baxapaja, OTaIJ, Cseror JOBaHa Ilperene. 3axaplija je razia Y3e sa pyxy II ysene, He caxro y Xpaxt, Hero II y CBeTlIlbY Ha)], caerna.ana, y xojy HIIKO nnje YJ1a31I0 OCIIM rrpBOCBeWTeHIIKa, II TO jeztannyr roziaunse. CBeTII Teodianaxr OXPII)]'CKII, TYMaq Caeror rracsra HOBor 3aBeTa (11. - 12. BeK), xaxce zra je 3axaplIje seponaruo 61I0 "BaH ce6e, Borov 06y3eT" xazta je YBO)],IIO )ljeBY y HajcBeTII-

54 / Hctauua () C"eilioj 3e.W.bU

17pa60CJla611U Jepycanuu / 55

je MeCTO Xpaxia, jep ce IIHa4e OBaJ n.eron rrocrynax ztpyra-mje He MO)l(e 06jacHIiTM.

Llpxsena CTMXlIpa, xoja ce nena na )J,aH Basezrea,a, xaace zta cy M aHfjeJIIi y 4Y)J,y 6MJIli BII)J,eBllllI CBeTY )ljeBY Mapnjy KaKO YJIa31I y CBeTMlhY Ha)J, caeraa.axra.

Ko)J, uajcaernjer jespejcxor Xpava 6MJIO je name sztau,a aa OBaKO n060)l(He JbY)J,e. Y3a caxr upKBeHII 31I)J, nanasana ce TpOcnparna srpana ca 90 cofia, y xojoj cy CTaHOBaJIe nesoj-rane rrocseheae Dory. OHe cy ry nacmrrasane y rr060)l(HOCTM M ynyhasaHe y CBeTO nMCMO. j:{OK cy joj pO)J,IITeJbM 6lIJIM )l(IIBM, 4eCTO cy rrOCenMBaJIM Many Mapnjy, rrorOTOBO 6JIa)l(eHa AHa. I1011ITo rro Jeapejcxou 3aKoHY nnje Moma na OCTaHe )J,Y)l(e y XpaMY, 3axaplIjlIHMM 1I360pOM 6MB a rrpezrara CBOMe 6paTY 0)J, yjaxa", npanemroxr Jocnrpy", parur o-rysan,a csoje )J,eBCTBeHOCTII6. Jocndi je 'rana MMao ocasmecer rO)J,IIHa. Pesnyjyhn na MOJIMTBM, Boroxrajxy ocean jaxa CBeTJIOCT II rana ce )J,oro)J,1I 4Y)J,ecHa finara BeCT Apxaarena Taapnna (= £02 je jaK), KOjOM II rro-ran,e HOBIi 3aBeT. "Paqyj ce, Snaeoqauiual rocuoq je c ill060M, iinaeocnoeena CU illu uehy »ceuaual" oua, euqeetuu ea, yiinatuu ce oq peuu teeeoee U uuuouuue: .Kaxae 6u oeo 6uo uosqpae?" 11 Peue joj auheo: "He 60j ce, Mapujo, jep cu uauota tmaeoqaiu y E02a! 11 eeo saseheiu U poquheui CUHa, U naqeuyhetu My UMe l1cyc. OH he 6uillu eenutcu, U uaseahe ce CUH Buuueeea, U qahe My Foctioq £02 upeciuo Ilaeuqa oua (upeillKa) nezoea: 11 uapoeahe uaq qOMOM Jaxoeneeuu eaee«, U uapciuey nezoey uehe sumu «paja". A Mapuja peue anheny: .Kaxo he illo 6uillu «aq ja He 3HaM sa MYJ/ca?" 11 oqeoeapajyhu Auheo joj peue:

"Ceeillu jJyx qohu he na ille6e U cuna BUUlJ-be2U oceuuhe iiie. 3aillo U OHO uuuo he ce poquiiiu 6uhe Ceeillo, U uaseahe ce CUH Eootcuju:" (JIK 1,28-35). 113 onor rpana XPMCTOC je 0)J,JIa3MO y Jepycamnr, M

TO 'rpn nyra rozmura,e, na noxnotsen.e 3aje)J,HO ca CBOjOM MajKoM II 04YXOM.

Hasaper je MeCTO y KOMe je Focnon nposeo najsehn )J,e~ csor OB03eMaJbCKOr )l(MBOTa y pO)J,IITeJbCKoj rrOCJIYllIHOCTII, najsmue xao )J,pBO)J,eJba y pa)J,MOHIiUIi JOCM¢OBOj. OB)J,e cy 1I3rOB~peHe EBaHl)eJICKe pe-nt na npopox HMKa)J, anje npopox Mel)y CBOJIIMa. Hasaper je O)J, Jepycamora yzrarsea 141 KMJIOMeTap.

Bparnvo ce n04eTKY xana 1I3 onor rpazta jemre JIe)J,eHe, neueM6apcKe nohn npasezma JOCM¢ M Eoropoznma xpeayure na nonnc y BIITJIejeM, PO)J,HM rpan csora nperxa uapa j:{aBM)J,a.

BI1TJIEJEM

4 BH,nH ponocnos CBClllTCHHKa Marana aa crpann 53.

5 Drra)J(cHH Teodnmaxr OXPH,nCKH, Tyseaueue Ceeuu» Eeatthena oq Mataeja, npesenn ca rp1.JKOr )J,C1.JaHCKH MOHaCH, MaHaCHlp BHCOKH )J,C1.JaHH, 1996. r., 26.

6 flo jy,nCjCKOM 3aKoHY 3apY1.JClhC jc CMaTpaHO n01.JCTKOM fipaxa, na ce nepennua crora Ha3HBa )J(CHOM, HaKO ie nocne BCPH,n6c jour rcnany nana ocrajana y POAHTCJbCKOj xyhn.

BIITJIejeM - zpaq xnetioea, je MeCTO y KOMe ce PO)J,IIO HaI?

Cnacnrers. I13Ha)J, nelunre Xpncronor pohea,a - Bcpiueua, zraaac Je orpovna II BeJIlfl-IaHCTBeHa upxsa, xojy cy nO)J,II~JIM CBeTM nap KOHcTaHTIiH II lherOBa MajKa ABrYCTa JeJIeHa, )J,OK Je zteo nopyurenor xpaxa y 6. BeKY )J,orpa)J,IIO nap JycTMHMjaH. I13 n~pMo)J,a 4. nexa, ca4YBaHM cy )J,IIBHII M03aMUIi. I1paBOCJIaBHM OJITap je y xapvOHM4HOM je)J,MHcTBY, OCJIMKaH 60jOM M )J,YXOM, OCBeTJbeH MHOllITBOM KaH)J,IIJIa. Ha crytionnna cy OCJIMKaHM BaCeJbeHCKIi cafiopn sajenno ca npencraaaxra CBeTMX. Ha je)J,HoM O)J, OBMX cTy60Ba noCTOjM CBe)J,04aHCTBO y 06JIMKY KpCTa. Hamre, xazta cy nn.a-rxanm, Capanean, ynann y UpKBy pohen.a XPMcToBor, 1I3 cryfia cy 1I3JIeTeJIIi CTpllIJbeHOBIi xojn cy rrn.a-ncaure HarHaJIM y 6eKcTBo. Pyrre y cryfiy, M3 xojer cy M3MllIJIM CTpllIJbeHOBM, 0?pa3yjy npaannaa KpCT. Casto MeCTO pohen,a Xpncronor 03Ha4eHO je 3Be3)J,OM ca 4eTpHaeCT KpaKOBa II CliMBOJIlI4HO npencrasn,a OHY BMTJIejeMcKY 3Be3)J,~. Y xpaxiy nOCTojM HeKOJIIiKO 4Y)J,OTBOPHIiX IIKOHa. I1KoHa BMTJIeJeMCKe Majxe DO)l(lIje ce HaJIa3M nenocpenno )J,O YJIa3a y nehnny Bepren, ca necne crpane, )J,OK je na CTy6y, JIeBO, IIKOHa JIMKa XPIiCTOBor, 1I3 xoje cy nOTeKJIe 4Y)J,OTBopH.e cyae - MMPO, 25. )J,eueM6pa 1996 r. /7. janyapa 1997. r. Kaxo je )J,OllIJIO)J,O 1I360pa onor MeCTa sa pohen.e Mecnje? Kana PIiMCKIi nap AB:YC! Hape)J,.1I nonnc csor CTaHOBHMlliTBa I1cTOQHe PIiMcKe I1MrrepliJe TJ. Capnje II I1anecTIIHe, a KaKO II 06pY4HlIK JOCII¢ II Mapuja 6ejaxy 1I3 porta j:{aBM)J,oBa, KOjM ce PO)J,IIO y BIITJIejeMY, nohorue 1I3 Hasapera y

56 / Hciiiuua 0 Cflcwoj 3C.W.bU

J/paIlOC!WIIlIlI Jepycanu» / 57

7 3BC3Aa, KOjOM cy ce PYKOBO.L\llJIH 6HJIa je jezma nOCe6Ha nojasa (nojaauaWH ce jow na OJIaroBeCTH), Ma.L\a ce nojC.L\HHH aCTpOHoMH na H HeKH caapexenn TeOJI03H, TpY.L\c.L\a je ofijacne 'tHCTO aCTpoHOMCKl1. Taxo je, Hd npuaep, Kennep Y 17. BeKY nOCTaBHO -reopnjy no KOjOj cy ce nnanere Jynarep H Carypn 7. r. npe Xp., CaCTaJIe y BHAY PH6e.

OBY H.L\ejy YCBOjHJIH cy caspexseaa aCTpOJI03H, Hztenep, EHKe, XOHTajM, KpHHUHHrep, HAp. OBaKBa KOHjYKUHja AorOAHJIa ce 7. r. npe Xp. TpH nyra, npn ljeMY je pasvax H3Meljy nosrenyrax nnanera 6HO BPJIO MaJIH. Y npurror OBOj XHrrOTe3H HaBO.L\H ce H BaBHJIOHCKO y-terse 0 Jyrnrrepy H CaTypHY xao uapCKHM nnanerasra: lhHXOB cycper je Mopao .L\a 6Y.L\e Oil. nocetiuor 3Ha'taja. Ilojasa Jyrnrrepa H Carypna y BH.L\y pnce 3Ha'tHJIa je, npexia aCTpOJIOWKHM npaBHJIHMa H onurre rr03HaTlIM jYAejcKHM osexnBalbHMa, pohen.e jeznror BeJIlIKOr uapa y Jynejcxoj 3eMJhH.

Hnax je 6aw ca aCTpOHOMCKe 'ra-nee rnennurra TeWKO o6jacHHTH KaKO je OBa 3Be3.L\a MOrJIa.L\a npe.L\BO.L\H MY.L\paue na IbHXOBOM nyry O.L\ JepYCaJIHMa.L\O BHTJIejeMa, O.L\ cesepa npeva jyry, K<1.L\ ce y TOM npasuy He xpehe HH jezmo He6eCKO TeJIO, 3aTHM, zta 3Be3A<1 6y.L\c TOJIHKIl BpeMeHCKIi nepnozi BH.L\Ha, nohy na jour II naa.y.

11 aa xpajy, zta ce 3Be3Aa qn13l1'tKH cnYCTH, CKOPO .L\O nehnae OOrOMJIaztenua, a H<1KOH 'rora nanpacuo HeCTaHe? CeM rora, BpeMC KOHCTeJIauHje Jyrurrepa II CaTYPHa HC CJIalKe CC ca BpeMeHOM Hcycoaor pohersa. 113 HCTHX pasnora He MOlKe .L\a ziohe y 063IIP HH Xenajena KOMeTa, xoja je npeuma rtpexo nepHXeJIIiOHa 8. oxrofipa 12. r. npe Xp. Crora, CBa acrpoHOMCKa H aCTpOJIOWKa narahan,a rpeoa OCTaBHTH no crpaan, a OBY nojasy CMaTpaTH 'IYAeCHHM zrorahajess, sa xojn cy TyMallll 3Be3.L\a 6HJIlI npanpenn.ean .L\YfHM H 'teCTlIM .L\O.L\HPOM ca Jespejnaa H lhHXOBOM peJIHrnjou. ,QOJIa3aK MYApaua 1I3 IICTO'tHIiX sexran.a cawo je AOKa3 Aa cy Mecnjy OLJCKIiBaJIlI CBII HapOAH, a He caxto Jespeja, n na jc Mecnja ztouiao na cnacc CBC JhY.L\e.

,Qp. EMHJIHjaH M. Y.apHHn, Hcyc Xpuciiioc :JICU60[[l U qeno, KaJICHIIn, Kparyjeaau, 1993. r. , 27.

Hamre, My.D,paUl1 BoijeHl1 Bl1TJIejeMcKoM 3Be3.D,OM ca l1CTOKa npohoure JepycaJIl1M. Ha MeCTY rranaunser MaHaCTl1pa Cneror Hnnje, na nOJIa nyra .D,O BIITJIejeMa, 4Y.D,eCHa 3Be3.D,a je HeCTaJIa llITO je DmKl1jlIM npOMl1CJIOM 6110 nOBO.D, zta ce spare .D,O JepycaJIIIMa 11 rnrrajy napa Hpona sa pohen.e npopoxoaanor Mecnje. I1pon je 6lIO T06o)J(e He3aIIHTepeCOBaH, aJIl1 on TYMa4a casnaje na je MeCTO poheisa Bl1TJIejeM. Myztpaun nOJIa3e aa BIITJIejeM, a KOn IICTor MaHaCTlIpa Cneror I1JIlIje aseana ce nOHOBO nojann.yje II nOBO.D,l1 l1X no MeCTa pohen,a DOrOMJIaneHua. My.D,paUII cy 61IJIII: 1I3 Apafinje MeJIXIIOp, 113 nnevena Cl1MOBOr, xojn ra ztapnaaure 3JIaTOM xao uapa; 1I3 Tlepcuje facnap, 1I3 nnexreaa XaMOBor, KOjlI ra napasaure ravjaaou xao npBOCBellITeHIIKa II Dora; 1I3 ErMIITa BaJITa3ap, 1I3 nrrexrena Jarperosor, KOjlI ra ztapanaure 1I3MIIPHOM, xao Mecnjy 1136aBlITeJba II 40BeKa. I1paKTII4Ho, npexo npenCTaBHIIKa CBa rpn Hojesa CIIHa DOrOMJIaneHUY ce nOKJIOHIIO 41I-

BIITJIejeM na nonnc. Jocad. 11 6peMemITa Mapnja .ra.na nonertoure BOJIa 11 xrarapua (llITO ce 11 11306pa)J(aBa na l1KOHaMa PO)J(neCTBa), BOJIa.D,a 61I nJIaTIIJIll .D,aHaK uapy, a Marapua.D,a HOCll Ilpncuonjeny.

I10llITO He nahoure narne MeCTa aa npeuohnurre, Mana je 00- ropoznnta y OBOM rpazty l1Marra BPJIO 6JIllCKe pohaxe, OHll ce CKJIOHllure y OBY nehany, soja je, mra-re, je.L{IIHa ocrana HeTaKHYTa 3y60M speaeaa, .D,OK CBe zrpyre xyhe II rocrnonnue ztanac He nocroje. HOBOpoheaov DOrOMJIa.L{eHUY XpllCTY, nOCJIe anhena II nacrnpa, nohean 3Be3.D,OM, nOKJIOHlIJIa cy ce II rpa My.L{paua7 (MT 2,1-12; J1K 2,1-17).

TaB CBeT.

Osne je jezma on peTKIIX upxasa xoja nnje nopyurena on crpane 6e36mKHlIX Ilepcnjaaaua y Cseroj 3eMJbII. [JIaBHII nOBO.D, TOMe 6lIJIa je IIKOHa rpn My.L{paua OCJIIIKaHa na cnon.aunsea 31I.L{y upxne, HallMe, onjejan,a rpa Mynpaua cy IIMaJIa rrepcnjcxe MOTIIBe II KOJIOpIITe. Mynpaua I1pO.L{y HIICY peKJIII sa MeCTO pohen,a XPIICTOBor, jep cy sa n.erony onaxy naxiepy Ca3HaJIlI on anhena (MT 2,1-12). )J,aHac cy JepycaJIIIM II BIITJIejeM rOTOBO crrojean y jenan rpazt. )J,IIPJbllBO je Y4ecTBoBaTlI y 4ynecHoj JIIITlIjlI na .L{aH PO)J(neCTBa Xpncroaor, y KOjOj yxecrsyje npaKTIIl.JHO ueo rpan 25. neueM- 6pa no crapov, rj. 7. janyapa no HOBOM xanenztapy, Tlarpnjapx y Barnejev CTII)J(e jauryhn, .L{OK cy, raxohe na KOlbIIMa, II rpn CBe-

llITeHIIKa, KOjlI ClIMBOJIll4HO npencrann.ajy My.L{paue.

EBo MeCTa me cy nacrnpn 6JIarOBellITeHlI O.L{ anhena na ce y rpaay )J,aBlI)J,OBOM ponno Tocnon caacumee, llITO lIMe Hcyc II

58 / l1CUiUlIiI o C6eUioj 3e.w,bu

Ilpaeocnaeuu Jepycanuu / 59

nE1H1HA nACTI1PA Y nACTI1PCKOM nOJbY (liET-CAXYP)

I1CTlIIJ:ao ce BeJUIKOM xpafipourhy ncnonenan.a sepe rrpaBOCJIaBHe nacnpasr KpHBOCJIaBHOr ,lJ,OXaJIKH,lJ,OHCKOr yxetsa. OOJIeCHe je neueJbHBaO MHJIOlllny OO)l<HjOM, YMHO)KaBaO xJIe6 M nmenauy, 'lMHHO BeJIMKa rocro.n.ytin,a yrtpaso KaO, CBeTM Ceprnje Panon.eurxa'' na HeKOJIMKO BeKOBa KaCHMJe.

CBeTM TeO,UOcMje pohen je y Karra,UOKMjM, y CeJIY Morapnacn 424. r. a Tocnony ce rrpecranno y 105 ro,UHHH )KMBOTa. OHO je caapeaennx Cseror Cane Ocseheaor. Y MaHacnlpy je 'rana 6MJIO -rernpn xpana, a 6poj xroaaxa ,Uoce3ao je ,UO 6poja 7000. OB,Ue ce HaJIa3e, nopen MHorllX MOlllTlIjy MY'leHHKa rr0611jeHMx O,U ~apauena, 1I MOlllTlI Cneror Teonocnja, 3aTlIM MOlllTlIlberOBe MaJKe CXlIMOHaXHlbe EBJIOrHje, Codmje MajKe Cseror Case Ocsehenor, 1I rpof npenonofiae Erppocmmje KHerHlbe ITOJIOUKe9. Beha upxsa, Ca311,UaHa aenocpezmo nopen OBe crapnje, nornne 1I3 1995. rO,UlIHe, xazra cy sanpurena 1I KOHaUlI ca rpesroa.

)J,aHac je MaHaCTlIp )KeHCKH, non jYPllC,UlIKUlIjOM JepycammCKe rrarpnjapumje 1I xao CBeTlIOHHK spaxa na je,UHOM 6p'u~lllueTY ycpen Jyzrejcxe nycrmse, yztarsen 4 KlIJIOMeTpa O,U BlITJIeJeMa. Y Caeran.n ce oceha xynecan Mllp 1I cnoxoj, xojn ce ,Ua y ztyum rrOHeTH ca C060M. I1naK, MaHaCTlIp je zranac BeOMa yrpoxcen O,U crpane HerrpaBOCJIaBHlIx. ITpeBeHTHBHo je ,U0311,UaH nojacan 3H,U OKO xranacrapa, a spara rrOTrrYHO 3a6JIlIH,UlIpaHa. 360r OBaKBor oncazmor cran.a (1998) BeJIlIKa je npouenypa ,Ua rrOKJIOHHUH y1)y y OBY CBeTlIlbY·

Y OBO CBeTO MeCTO CTlI)Ke ce xana ce H3 BHTJIejeMa, npexo norsa Boas xpene xa MaHaCTHpy Cneror Case Ocseheaor.

)J,a 611 cnoja CTa,Ua 3alllTHTlIJIH O,U ,UHBJbHX )KHBOTMlba H3 rrycrnn,e, nacrapn cy nohy crpaxcapnnn (na ITacTMpcKOM rtorsy je H narpnjapx JaKoB nanacao csoja CTa,Ua). Je,UHO O,U MeCTa sa CKJIalbalbe O,U nenpeneaa npn OBHM crpaxcaxta 6MJIa je OBa nehnaa, O,U xoje je uapnna JeJIeHa 324. r. Ha'lMHHJIa MaJIY UpKBy. OBO je ,Upyra rro peziy upxsa, narpaheaa O,UMax rrOCJIe BHTJIejeMcKe, O,U crpaue najaehax 3a'uY)K6HHapa y Cseroj 3eMJbll. M03aHUH cy ,UeJIlIMH'lHO Ca'lYBaHlI ,UO ztaaac. 360r 'lllCTOTe nacrnpa, aH1)eJIH cy npso lbllMa 6JIarOBeCTHJIH 0 pohea.y Mecnje.

Y Klb1l3H 0 J OBY 'lHTaMO KaKO cy anhenn KJIHUaJIH xana je Eor crsapao 3eMJbY (JOB 38,7).

IToCJIe npapozurrerscsor rpexa OHH cy BeKOBlIMa nYTaJIlI, a rana je rrOHOBO nourao TpeHYTaK na nporoaope H KJIH'ly. Eor ce rrOHOBO rrpOCJIaBJbaO na 3eMJbH, a JbY,UlI ,U0611jaJIH Mllp. EBaH1)eJbe xaxce: .Cnaea na eUCU1IU Eozy U na 3eMIbU MUP, uehy JbyquMa qo6pa eona" (JIK 2,14). ITpBe rrOKJIOHe O,U JbY,UH XPHCTOC je ,U06110 O,U rracrnpa. OB,Ue CBOjy MOHalllKY KeJIHjy, nenocpenno nopezt HOBe, Bene npxse, liMa jenan O,U ,U06PHX crapaua, apXHMaH,UpMT CepaCPllM, 6HBlllH HrYMaH MaHaCTHpa Cseror Case Ocaeheaor.

MAHACTI1P CBETOf TEO.LJ:OCI1JA BEJII1KOr

Bpahajyhn ce ca noxnon.en,a nOrOMJIa,UeHUY XpllCTY, MY,UpaUH cy na OBOM MeCTY y nehnna rrpeHOnMJIH TpH aoha. HaKOH nocere CBeTOM CHMeOHY CTOJIrrHHKY, H n.eronor 6JIarOCJIOBa, CBeTII Teonocnje 465. rO,UlIHe 3II,Ua MaHacTHp, II TO rrpOMIICJIOM OO)KHjIIM, jep My ce na OBOM MeCTY yrn.earse Y Ka,UIIOHIIUII caxro yrraJIIIJIO.

OBa rrO,U3eMHa nehnaa ce cacrojn H3 anure MalbIIX neluma - OJITapa, a nocseheaa je CBeTOM Teonocnjy. O~O ce6e je IIMao 693 xarryhepa, pa3HIIX HapO,lJ,HOCTII. ITPBII je YCTpojIITeJb xronamxor onurrexcnha, rj. sajemuorxor JIIITyprIIjcKor )KMBOTa y MaHaCTIIpy.

MAHACTI1P CBETOr I1JII1JE

Ha nOJIa nyra O,U J epycamnra ,UO BIITJIejeMa, C ,UeCHe crpane ce HaJIa311 rrpenerrn rrpaBOCJIaBHH MaHacTlIp rrocnehea CBeToM npopoxy I1JIHjll (= Eoe je Focuoqi TecBIInaHIIHY H3 Tanana. Carpahen y 5. BeKY, OBO snan.e -rysa ycnoveay na nmue Ba)KHIIX norahaja 1I3 xpmuhancxe ncropnje.

8 TIoCJIeAlbe, 3aBeTHe pe-ur Ceprnja Panon.euncor 6paTlljl1, 611JIe cy: ,,411- HlITe rOCTOJb ytin.e",

9 PYCKa MOHaXl1lba BI1COKOra pona, xoja ce nOCJIe noxnoa.en,a CBeTIIM MeCTI1Ma npeCTaBI1JIa y I'ocnony 25. Maja /7. jyua 1173. r.

60 / Hcuiuua () CHealoj 3e.H.hll

Ilpaeocnaettu Jepyca.iuss ;' 61

HaHMe, CBeTH Hnnja je na OBOM MeCTY npeaohno, npe CYcpera ca AXaBOBHM )£(pe~HMa na fipny Kapxmny (= eohnsax), xana je H3MOnHO finarocnon ozt Bora H cnanao KPBHY )£(pTBY nan.ennny nnaMeHOM ca nefia, na o-nrrnezi npHCYTHOr napozta H 6e360)£(HHX cnyry Bora Baana, xojava IhHXOB Eor (,[{eMOH) Baarr nnje MOraO noxrohn, H na IhHXOB 3aXTeB, CnanHTH KPBHY )£(PTBY aa ,[{OKa3 npasor Bora. CBHX IfeTHpH CTOTHHe neztcccr )£(peIfeBa CBeTH I1nHja je 6aU:Ho ca fipna Kapxran Y nOTOK KHCOH (1. Llap 18,40).

OB'[{e, Y MaHacTHpy cy H My,[{paU:H ca HCTOKa npenohnna, jep ce Btrrnejexrcxa 3Be3,[{a naryfiana, IlITO je 6HO nOBO,[{ zra ce spare y Jepycanau H nnrajy Hpona Bennxor aa pohea,e Eorownanemra. Casnaaunr rta je Brrrnejesr rpazt npopoxoaanor Mecnje, xpehy, a KO,[{ HCTor MaHacTHpa 3Be3,[{a ce nOHOBO nojaarsyje (MT 2,1-10).

BH,[{HO H3pa)£(eHOM CHMBonHKOM, Ha Eaznse neue 24. ,[{eu:eM- 6pa / 6. janyapa, narpnjapx ca CBOjOM nparrsoxr CBaKe rO,[{HHe npenohn y OBOM MaHacTHpy, na oztarne xpehe sa Barnejesr.

OKO MaHacTHpa ce narraae xracmnsana ca YJbaHIIKOM, KOjl1 nO,[{MHpyje BehHHY narpnjapumjcxnx norpefia aa TaKO neonxonHHM MacnHHOBHM YJbeM. Y xranacrapy ce -rysajy KaMeHIfHhH H3 Tocnonn.er apesreaa.

BIITABAPA II JAP,L(EHIIT

,n:aneKO ozt CBeTHIha I13paHJbeBIIX H 'rartaum.ax Eorocnyacen.a, He xao YIfHTeJb Hero xao rnaCHHK KOjH JbY,[{HMa cxpehe nazcn.y na neurro HOBO H Hen03HaTO, CBeTH JOBaH OTnOIfHIhe CBOj part y Jynejcxoj nycrna,n, xoja ce rtporesana O,[{ jynejcxax rrnannaa ,[{O Jopnana!", y 6P'[{OBHTOM xpajy cesepno O,[{ Mprnor Mopa. Ty y nYCTIIIhcKoj TI1111IIHH 11 npnponn, CBeTH JOBaH KpCTHTeJb je, cnnuHO Mojcejy H I1nHjH (a HnaKje'[{HHCTBeH no yn03H), nauiao npncay

10 I-hBOP Jopnana je KO,ll; Ilannjysra (ITaH = MHOro6o)!(a'-lKl1,ll;eMOH crpaxa, oryzra pex aa crpax nanaxa), acnon nnaanncxor orpanxa Epvona 11 J1116aHa. GBa pexa ,ll;o611ja BO,ll;Y, nozrsenao. 113 llITaHl1HCKOr jesepa <DHjane, 6nH3Y Acopa, Jopnan '-IHHH Mano Mepoxrcxo jesepo, H3 xora ce H3nHBa H OTH'-Ie Y I'eancapercxo jesepo, rra onzta l13BHpe H3 I'eancapercxor jesepa H ynaaa ce y MPTBO Mope.

62 / Hctuuua () Ceeuioj 3e,\1/bU

Be3Y ca EorOM, H no DO)!{11jeM napehen.y orne-reo CBOjy npononen o noxajan.y 11 He6ecKOM uapcrny xoje ce npH6nH)£(Hno. )J,olllno je apexre zta Eor ncrryan csoja ofiehan.a, zta I13pal1Jb ,[{O)£(HBH najsehy MHnOCT, ann caxio aKO ce cBeo6YXBaTHHM noxajan.exr y,[{OCTojH 'raxsor rtapa. Bor nonasn CBOMe napony y nHIfHOCTH Tocnona Hcyca XpHCTa. JOBaHOBHM peIfHMa napozma OIfeKHBaIha cy 6Mna rrofiyheaa 11 MCTOBpeMeHO ocaehena.

Ilperena je nponoseaao noxajan.e He cavo pe-rmta, Hero M nMIfHIIM rrpaaepou. Beh CBOjOM cnorr.aunrourhy, OJ(ehOM 11 xpaHOM noxasao ce xao npann Mecnjnn nperexa. HOCHO je, no 06Mqajy cTap03aBeTH11x npopoxa, XaJbI1HY OJ( KaMIIJbe nnaxe!' (HIIKaKo OJ( KaMHJber Kp3Ha) H xpanno ce J(HBJbHM MeJ(oM, axpanaxia MnH xrenarpoxr (6HJbHH OBPlllU:H 06nHKa cxaxanaua), jennocrasno OHHM nrra My je nYCTHIha nasana.

JOBaHOBe peQI1, cnojene ca IherOBHM aCKeTCKHM HaIfI1HOM )£(HBOTa H rrorpyacanaa.ev y BOJ(Y aa rroxajan,e, HHCY 6Hne yaanyztHe. Jopnaa M 3HaQH .ouaj KOjU ce cuyuuua" CBeTH KHpHn JepycanHMCKH BemI: "I10QeTaK CBeTa - BO,ll,a, nOIfeTaK Esaahen,a - JopJ(aH". Hapon, HaKO 3aBeJ(eH on CBOjl1X cnennx noha, nnje 0J(6aUMnao nHQHH rrrac caBeCTH, Hero je, HanpOTHB, ocehao Te)£(IhY aa DO)£(HjHM IJ,apcTBOM. Ilperexa je Tpa)£(HO OJ( JbY,ll,H ,[{a ce OJ(peKHY noranaunser rpeunror )£(HBOTa, zra 6H ce npanpesmnn sa 60JbH, J(YXOBaH H cpehnnja )£(HBOT. 11 He caxro TO, aaxrenao je OJ( nOKajHHxa QBPCTY onnyxy, neno KOjHM he na BIIJ(aH HaIfHH nOKa3aT11 urra ce noraha y IhHXOBOM cpuy. TaKaB cxmcao je HMano IherOBO KPurreise. JOBaH je xpurrasao caxro BOJ(OM, J(OK he nOTnYHo 06HOsrsen,e JbY,ll,CKOr 6Mha J(OHeTH xpurreise BOJ(OM II CBeTHM ,n:YXOM.

Ilorpyxasaa.e y BOJ(Y noxasyje HeonXOJ(HOCT H3YMHpaIha crapor, rpeumor 6Hha, a IBna)£(eIhe 113 BOJ(e nOQeTaK HOB or )£(HBOra. TaKBO HOBO xpurren.e nonehe Mecnja sajezmo ca CBeTHM ,n:yXOM, KOjM naje )£(MBOT, xao II sarpy xoja ynuurraaa ano, ynpaso

II ITo jeapejcxoxi 3aKoHY, KaMllna je csrarpana, KaKO 3a -nrcry )!(IlBOTHIhY jep je npexcaaana TaKO H sa HeYHCTY jep je HMana cnojene narrxc. Taxo je H CBeTH JOBaH Dory npnaonao YHCTe, Jespejc H HeYHCTe He3Ha60111ue. Taxohe, 6II0 je H nocneznsn npopox Crapor 3aBeTa, ann II npsn H npernocneznsn npopox HOBor 3aBeTa.

JlP1I60CJl(lflIlU Jep ycanu:u / 63

KaKO je Ii 6HJIO ofiehano Y CTapOM 3aBeTY. Barpa OB)],e oaxa-raaa cuny Caeror )J,yxa xoja OCBeTJbaBa, -nrcrn, ocsehyje II O)l(HBJbaBa JbY)],CKO 6Hne12. ITOWTO je 'rpefiano zta Mecnjmro nojaan.asaa,e 6y)]'e jasao H npaheno nO)l(HjllM npHCYCTBOM, XPHCTOC xao )J,pyro Jlnue CBeTe Tpojnue 0)],J1a3ll zta CaM 6y)]'e norpyxcen Y J opnany.

EBaH1)eJ1HCTll csezto-re 0 TOM Y3BllweHOM norahajy: .Faqa qohe Ilcyc U3 Fanuneje na Jopqau Joeauy qa za oeaj «pciuu. A Joeau My tipatuuue zoeopehu: Tu iupetia uene qa «pctuuui, a iuu nu qonasutu MeHU! A Hcyc oqzoeopu U peue My: "OcUlaeu caqa, jep maeo HaM Ulpe6a ucuyuutuu ceaxy upaeqy" Taqa ea ociiiaeu. If «pciuueiuu ce, Hcyc usuhe oquax U3 eoqe; If zne, oiueopuuie My ce uetieca, u euqe Ilyxa EOJlcuje2a 2qe CU!la3U «ao 2o!ly6 U qonasu ua lVe2a. If 2!le, znac ca neba KOjU 2oeopu: "Oeoje CUll MOj /b ytinenu KOjU je UO uojoj eonsu" (MT 3,13-17).

11 npsu nyr y HCToPHjH 0)], rrocran,a CBeTa, na TaKaB HalfHH CBa TPH JIllIJ:a CBeTe Tpojnue ce noxaayjy JbY)],llMa. JbY)]'H cy 360r

.. .

CBOJllX rpexona OCTajaJlH HeKO apexre non BO)],OM, )],OK Je Haw

Tocnon KaKO esaahen.e xazce, nsaurao O)],Max H3 norte jep rpexa nnje HMao.

CBe ce TO )],orO)],llJlO KO)], MeCTa aaanor Btrrasapa, WTO aaa-m - iipenas ua peuu, jespejcxn Eer A6apax. MeCTO je ynarseno 8 KllJlOMeTapa 0)], Jepnxona, ztanac y aenocryrmoj aa nOKJ10HllKe, paruoj, norpana-moj 30Hll. MeCTO rne ce zranac norpyscaaajy noKJlOHHIJ:H je J apzremrr, raxohe zteo pexe J opztana.

Kozt Bnraaape, CBaKe roznme na Borojaan.aa,e IJ:pKBeHll BeJlllKO)]'OCTOjHHIJ:H npasocnaane JepYCaJIllMCKe narpnjapnmje, ys 06e36e1)elhe nojcxe H normuaje, spure BemIKO ocsehetse none pexe Jopnana, KPCTOM II 60CHOKOM (xao TeJ10M Focnona.rm) xoje TpOKpaKO safiauyjy )],0 cpezurae pexe (na OH)],a KaHanOM naanaxe na ofiany) H MOJlllTBaMa, a noneran.e npenerre 6eJle rorryfiuue CllMBOJlWIHO osna-rana Cserora )J,yxa (xojn je npncyran ann He BH)],HO). OBa mrrnja cse-taao n0J1a3H 0)], MaHaCTllpa Cseror JOBaHa KPCTHren-a, nO)],HrHYTor KTHTOPCKHM 3aY3HMalheM 6JlarOBepHe napnue

.

12 )J.p. EMlIJIHjaH M. YapHI1D., Hcyc Xpuciuoc :J/CUliOlU U qeno, KaJIeHHD., Kparyjeaau, 1993. r., 43.

64 / Hciuuua U Ceeiuoj 3nt.bU

JeJ1eHe. Manacrnp je BeOMa n03HaT, jep ce y lheMY, npeofipahena, CBeTa Mapnja Eranhanxa npnsecrnna, a HaKOH rora, npeutrra Jopnaa II OTHWJla y nycrmsy, OB)],e cy ce y 6. BeKY cxpnaana rrpenonofinn JOBaH H CHMeoH JYPO)],HBllI3. Manacrnp je ca zrecae crpane rnasaor nyra, xana ce npohe Jepnxoa.

I1ocJ1e xpurren,a, l1cyca je CBeTH )J,yx ozrseo y nycrmsy, rzrc he na caMOM nonerxy MeclljaHcKe )],eJlaTHOCTH nohn )],0 60p6e ca caTaHOM.

JEPIiXOH, EP,LJ;O KYUlAIbA Ii 3AKXEJEB ,LJ;Y,LJ; HaKOH xpurren.a na Jopnaay, Caern )J,yx ormene Hcyca y nycrrnsy nanan najcrapnjer rpazra na cBeTY, Meceueeoe 2paqa nna JepHXOHa. Hajcrapnjn rpazt na cBeTY je 250 MeTapa ncrrozt mraoa sropa, 8 KHJlOMeTapa 0)], Jopnana H 10 ceaepno 0)], Mprnor Mopa.

CaMoM xyuran.y I1CYCOBOM, nperxormo je uetupqecetuoqueelIU aoaa, xao npnnpexra aa Iberos MeclljaHcKH pan. Carana je crsapno H JllllfHO xyurao Xpncra - rmjaaonoc - xyutax, crora CBa xyuraisa II rroxaa.y pe-nora: ,,AKO cu CUll Eootcuju .... " (MT 4,3), jep haao uuje cnrypan )],a je OH CllH nO)l(lljll, 3aTO II nposepaaa.

Herpnecer nana Hcycosor 60paBKa y nycrmsa rroncehajy Hac na xerpnecer zrana xmue npHJlllKOM norona, na HCTO TOJlHKO nana xoje je Mojcej npoaeo na ropn Cmtajy (2. Moj 34,28), xerp)],eceT naira xoje je rrpopox I1J1Hja nponeo y nycrmsa (1. Llap 19,8) H xerpnecer rO)],HHa Jespejcxor rryrau,a nycrmsoxr nozt MojcejeM. HHKor 0)], OBHX JlHlfHOCTll aa xerpnecer zrana, H llCTO TOJlHKO rO)],HHa, Eor nnje OCTaBHO )],a y cauohn yxrpe 0)], rnann, jep je npasa xpana YBeK Kp03 nora. naBO je noxyurao zta, xao II npsor xoaexa Anaxia, npeaapn Kp03 CJlaCT, canon.yfin,e H BJlaCT.

CnaCHTeJb nnje xreo na 1)aB0J10B 3aXTeB na rrperaopa xaxrea.e y xnefioae, 3aTO lllTO je snao )],a he npe CMpTH nperaoparn xnef y csoje TeJlO H ztara ra HaMa y Cneroj rajaa npn-remha, pazrn aeinror )l(HBOTa. To npernapan,e je 60)l(aHCKll onronop na npno xynran.e'".

13 CrrOMeH na OBe yroriaaxe DO)l<Hje rrpasayje ce 2l. jYJIa / 3. aBrYCTa.

14 )J.p. EMlIJIl1jaH M. YapHlID., Hcyc Xpuciuoc :>ICU60W U qeno, KaJIeHHD., Kparyjeaau, 1993. r., 48.

Ilpaeocnaenu Jepycanuu / 65

apancxnxr XpHIlInaHHMa H Ha3HBa ce Karpap-Kana. OHa je yztan.ena OLJ; Hasapera csera HeKOJIHKO KHTIOMeTapa, KaLJ;a ce OLJ; HasapeTa rrohe na cenep, npexia CpeLJ;03eMHOM MOpy.

. OHO WTO CJIeLJ;H cy CBeTa LJ;eJIa XpHCTOBa yxaa.ena y Caxra-

PHJH, na faJIHJIejcKoM rronpynjy y Kanepnayxry, Ta6xH, aa EpLJ;Y .DJIa)KeHCTBa, a HCTHHY 0 Ilpeofipaxen.y fOCnOLJ;lheM LJ;OKYl.J:HneMO na TaBOPY, "fOPH BHCOKOj".

«e. qa uujeiu?" Oqzoeopu J1cyc U peue joj: .Kaq 6u iau 3HaJW qap Eootcuju, u KO je illaj KOjU iuu zoeopu: Ila] MU qa iiujeu, illu au tupaotcuna oq neea U qao 6u iuu eoqy »cuey." Peue My »ceua: .Focuoqe, HU eeqpa neuaiu, a ciuyqenau je qy60K: oqaxne illu onqa eoqa »cuea? Eqa RU cu illu eehu oq oua nauieza Jauoea, KOjU nau qaqe oeaj ctuyqeuau, u OH U3 n.eea uujaiue U cuuoeu teeeoeu U ciuora teeeoea?" Oqzoeopu J1cyc u pe-te joj: .Ceaxu KOjU uuje oq oee eoqe oaeui he ootceqneiiiu; a KOjU uuje oq eoqe tcojy hy My ja qaillu uehe ootcequeiuu qoeetca, ueeo eoqa «ojy hy My qaillu uociuahe y fbeMY u3eop eoqe «oja ille'-le y »cueoiu eeuuu", Peue My »cena: .Focuoqe, qaj MU iuy eoqy. qa He »cequuw u fie qonasuu oeauo qa saxeaiuau." Peue joj Hcyc: "l1qu, soeu MyJ/fa ceojeza, u qohu oeauo", I10llITO OHa OLJ;rOBopH LJ;a HeMa MY)Ka, Tocnon joj npOpOl.J:KH YKa3a na nexe zterarse H3 rseaorJIJIl-IHor )KHBOTa, na WTa OHa pe-te: .Focuoqe, euqust qa cu aiu UpOpOK. Ouu naiuu «naieaxy ce Eoey ua zopu oeoj, a eu «aotcetue qaje y Jepycanuuy uectuo zqe ce tupetia «nan.auu:"

BHLJ;eneMO LJ;a je CnaCHTeJb nacynpor caxapjaacxon KYJITY najnpe CTaBHO jYLJ;ejcKH. ,,)Keflo, eepyj MU qa qOJla3U uac «aqa ce uehe tcnanauiu Ol1Y HU na eopu oeoj uu y Jepycanuuy. Bu (Cauapjauu) ce «nanatue ououe uiillo He suatue; a MU ce tauueauo ououe Ulfllo suauo, jep je Ciiacetee oq J yqeja. Anu, qonasu uac, u eeh je flly, «aqa he ce UCfllU1lCKU 60Z0MOJbl1U KJlafbafllu 0l1Y y qyxy U UCillUHU, jep otaau tupaotcu qa tuaseu 6yqy ouu KOjU My ce KJlafbajy" (JH 4,5-23).

CaLJ;a XPHCTOC, nacyrrpor jynejcxov CTaBJba xpmuhancror KYJIT. Cauapjamor oTKpHBa LJ;a je OH OqeKHBaHH Mecnja, a <DOTHna oztyurearsena )KYPH Y rpan LJ;a jasu WTa je Ca3HaJIa 0 Mecnjn 6arn xao H paauje <DwIMrr. I1pMjeMqIIBOCT CTaHOBHIIKa Cnxapa aa MecHjaHcKo orxpnaen,e npnxasyje ce Y najnernnoj CBeTJIOCTH, nacynpor TBPLJ;ohII cpna Haafipaaor rrapozta, Jespeje je Hcyc 'rpa)KIlO, aJIH cy OHM OCTaJIH HeBepHII. Cauapjaun cy Tpa)KMJIM TocnoLJ;a II rrOBepOBaJIII y Ihera22.

I13HaLJ; KJIaLJ;eHn:a uapnua JeJIeHa je rrOLJ;MrJIa xpaxr, xoja je xacnnje YKpaCMO qYBeHII nap JYCTIIHMjaH. PYCKa uapcxa MMcIIja Y

I1CYC H CAMAPJAHKA <l>OTHHA

Mpzcn.a cpapMceja npexra I1cycy XpIfCTY 6HBaJIa je CBe seha KaKO je IherOBa nonYJIapHOCT Y Hap0LJ;Y pacrra. Yl.J:eHMn:H TocnonibM ~Y KPWTaBaJIM LJ;OK Hcyc TO anje paLJ;MO. Hnax, OH If3JIa3M H3 JYLJ;eJe If nponasehn KP03 Caxrapajy-? MLJ;e y Fannrrejy nYTeM KOjIf BOLJ;M CpeLJ;HHOM I1aJIeCTHHe. Mecnja LJ;OJIa3M y caxrapjaacxa rpan Cnxap, HeLJ;aJIeKO OLJ; aexrn,e xojy je JaKOB LJ;ao CBOM CHHY JOCHcpy21.

OBLJ;e 6ewe JaKOBJbeB 6YHap. XPIfCTOC, yxropan OLJ; nyra, nerne OKO n.OLJ;HeBa, cene na xnyrry nopen onor 6YHapa. CaxrapjauCKII HapOLJ; je nocrao MernalbeM Hapann.ana M ner MHOr060)Kal.J:KIIX nnexrena, HaCIfJIHO LJ;oBeLJ;eHIIX II3 BaBIfJIOHHje If CHpIIje. 360r IbIIXOBor naraacrsa II pa3HIIX HenpIIMepeHIIX ofin-raja, Jespeju cy IIX CMaTpa~H HeqIfCTIIM. )J,OK cy XPIICTOBII yqeHHn:H 6MJIII OLJ;CYTHII~ ~aMaPJaHKa <DoTHHa Aolje na 3aXBaTII BOAY ca onor 6YHapa KOJII Je 6HO Ay60K 32 MeTpa.

Xl?IfC-:OC je 3aTpa)KIIO na rtnje BOAe, WTO je n.oj 6IIJIO HeCXBaTJbIIBO, jep je no onehn rtpenosnana zra je OH I'annnejau. Taaa OHa peqe: .Kaxo fllu, «oju CU Jyqej, iapaotcuiu oq ueue, »ceue Cauapjau-

20 VlCTO, 69.

21 OB.l(C, 6mf3Y rpazra Cnxaoa, Ha caMOM YJIa3Y y Maxnax AOJIHHY, Aapaaxr je noznrrao urarop (I. MOJ 12,6-7). Ty je 3aTHM aourao JaKoB H3 Mecorroravnje, H HaCTaHHO ce, npe rora nOMHpHBWH ce ca CBOjHM 6paTOM Hcasoxr. ,,11 KyUU (JaKOB) KO.WWj se.w.se, zqe pasaue uiataop ceoj, oq cuuoea Euopa, oua Cuxe.uoea, sa 100 l106([1la - «ecutna" (1. Moj 33,18-19). Oztame JaKoB 6elKH aa jyr, Y rpan Bernrs, jep CUJWBH rsercsn y CHxeMY Ha4HHHwe nOKOJb. CHxeM HJHI Cnxap je AaHaWlliH rpaA Ha6JIYc (OA ~APHja_~.IO~or HeOrrOJIHC = Hoeu Fpaqi, y rrO.l(HolKjy rope EBaJI (= eopa UjWKHewew6a), YAaJbeH KHJIOMCTap OA KJIaAeHua.

22 ,L(p. EMHJIHjaH M. lfapHHn, I1cyc Xpuciuoc »cueoui u qeno, KaJIeHHn, Kparyjesau, 1993. r., 72, 73.

70 / Hciuuua 0 Ceeaio] 3e.W.·bll

Ilpaeocnaenu Jepycanuw / 71

Y ztpyrov xyuran.y nuje XTeO ,lJ,a ce 6aUI1 ca JepYCaJIHMCKOr xpaxra, ca BI1CI1He 0,lJ, 130 MeTapa y ,lJ,y6I1HY, KaKO je TO haso npezirrarao (ITc 90,11-12), 3aTO WTO he xacnaje, nocne sacxpcen.a, nohn y cynpornov npasuy, HaBI1We 0,lJ, 3eMJbe xa nefiy. Taxo he na npennoaceno crryurraa.e 11 nanan,e o,lJ,roBOpl1TI1 n06e,lJ,oHOCHI1M Y3- ,lJ,113albeM 15.

Y rpehev xymarsy je 0,lJ,6110 CBa 3eMaJbCKa uapcrsa, lb11XOBY npax« cjaj, jep H11nOWTO nnje XTeO ,Ua nOCTaHe 3eMaJbCK11 MOHapX, WTO npen IT11rraToM jacno norsphyje". Iberos U11Jb je zta nOCTaHe Llap CB11X napona, KaO CnaC11TeJb 11 I'ocnon.

3aTO je CBOj11M AnOCTOrr11Ma Hape,U110 zta a.erosy nayxy nponecy no uenoxr CBeTY. Kao CBeT 11 Bearpeuran, Tocnon je npncrao zra ra hano xyma, na 611 TI1Me rtoxasao caoje najsehe canoozrpauaIbe 11 nocrryumocr Dory. T11Me je yjenno 11 HaMa noxasao rryr 11 Ha'I11H 60p6e npOTI1B ncxynrea,a. 113Ha,U nehnne rne je Mecnja ncxynraaaa, ztanac je npenenn npaaocnannn MaHacT11p KapaHTaJI - Capaanapnoa. Y lbeMY ce nanasa MeCTO na KOMe je XPHCTOC ceneo 11 03Ha'IeHO Je MarrHM orrrapon.

Ilopezr MHorHX ,lJ,parOUeHocT11, y MaHaCTlfpy ce HaJIa3H 11 KOIIlIja 'IYBeHe 11KOHe ,,~OCTOjHO jeer", xoja je 11 3aWT11TH11ua onor MeCTa. Bprro 6rrH3Y Kapanrana je H MeCTO .rpeher xyutan.a na caMOM spxy 6p,lJ,a, rne ce nanaan He,lJ,OBpWeHa raphasa Kl1np11C, xojoj je Hport Berr11K11 zrao I1Me no CBOjOj MajuH.

Y caMOM rparty, nopezi rrpacrapor Jepnxona 11 lberOBI1X pyuresmra, HaJIa311 ce upxna rrpopoxa Jerr nceja Y'IeH11Ka Cseror Hnnje H3 rpana Tecse. Ca nese crpane y noprn upxse je 'IYBeHH 3aKxejeB ztyrt na xora ce Uap11H11K 3aKxej (= 'lUCfll)17 noneo zta 611 BH,lJ,eO Hcyca Koj11 je ryna nponasno. l1cyc My je razia pexao:

15 MCTO, 48.

16 MCTO, 48,49.

17 L1,apI1HHUI1 cy 6mIl1 npl!BaTHC nH'-IHOCTH xojnua cy PHMJbaHI1 1I3HajMJbHsann npano sa cxyrtrsau,e nopC3a. On cxynrsenor cy Mopanll O,npCljCHI1 H3HOC nasa rn PHMJbaHHMa, a OCTaTaK CTaB1l'anH y CBOj uen, Bann cy BCOMa OMpa)l(CHH y aapozry. I1ManH cy H CBOjC lUlHOBHHKC, na cy HCKlI n03HaTH xao crapeunute uapunnxa. Jenan ozi TaKBHX CTapCWI1Ha 6110 je 3aKxcj.

66 / Hciuuua 0 C6eUioj 3e.H.bll

,,3aKxejy, cuhu 6p30: jep .HU qauac eama 6uiJ1u y yOMy iueoue", XP11CTOC je 6110 y n.eroaoj xyha, a osaj rpeWHI1K pe-te: .Fociioqe, eeo tiona uuan.a ceoea qahy cupouacuua, u aKO «oea He'lUM ouuuemux, epatuuhy ueiiieopociupytco" (JIK. 19,5-8).

Caxro npHCYCTBO MecHj11Ho yrnuano je zta ce 3aKxej noxaje, a HaKOH rora CBe,lJ,O'I11 nepy Xp11CTOBY sajenao ca CBeT11M anOCTOrrOM ITeTpoM, KOjH ra je 11 nOCTaB110 aa enncxorra y Kecapnjn ITaJIeCTHHcKoj. Y Jep11xoHY XPHCTOC je ncnenno cnenor BapT11Meja, 06jaBHo no rpehn nyr csojy CMpT H xpenyo npen ITacxy ira csoje crpanan.e y Jepycanmr. Jepnxon je ,lJ,aHaC y 391eHoj oasn, OKpY)l{eH nnairraxcasra 6aHaHa H namor, To je MeCTO snnorpana, xao H perxor yxpacnor ztpseha. 0,lJ, JepYCaJIHMa ,lJ,0 Jepl1XOHa y npasuy jyra 11Ma cauo 34 xnnowerpa.

~PKBA CBETor I1POPOKA JEJUICEJA

Hanasn ce rroxpaj JepI1XOHa, a y n.eaoj nOpTI1 je 'IYBeHH Baxxejen ,lJ,y,lJ,.

Oaaj CBeTH npopox Jenncej )l{HBeO je na 900. r. npe Xpncra.

ITpe 'IY,lJ,eCHor yanouren,a Ha He60 y orlbeH11M KO'I11jaMa Cseror npopoxa Hnnje, Eor OTKpH CBeToM npopoxy zta cefia aa nacnenH11Ka Y3Me Jennceja, CI1Ha Carparona, 0,lJ, nnexrena PYBHMOBa 113 rpazta Aaenxrayrra. Jermcej xana CBeTH Hnnja 6auI1 na rsera cnoj npOpO'IKI1 orprax OCTaBI1 ,lJ,OM CBOj H xpeny aa CBeTI1M (1. Llap 19,19-21). Ilpopox Jenncej je, HaKOH yanouren,a na He60 Cseror Hnaje, OCTao ,lJ,a nponyaca npopo-rxy cnyacfiy DO)l{11jy ca jour BenOM Cl1rrOM 0,lJ, npeTXO,lJ,HHKa. 0,lJ, Y'Il1lbeHHX n.eronnx 'Iy,lJ,eca noMeHyneMo nexa: Pa3,lJ,Boj110 je BO,lJ,y na Jopnany, xao nexana Mojcej na UpBeHOM MOPY; ropxy BO,lJ,y y J epHXOHY y'IHHH nHTKOM; YMHO)l{11 yrse y rrOHU11Ma 6e,lJ,He y,lJ,OBHUe; )l{eHH CYMaHK11 nacxpce ysrpnor CHHa; ca zrsanecer xnefi-mha naxpann CTOT11HY Jby,lJ,11; C11PCKOM BOjBO,lJ,H HeMaHY pexe na ce cenasr nyra cnYCTI1 Y Jopnan H na TaKO ry6a c11l)e ca n.era; nasene npOKa3Y (ry6y) na crryry caora I'neaaja 360r cpefipon.ytin,a, H jour xmora npyra -ryztcca y'II1H11 onaj CBeTH npopox H yrO,lJ,HI1K DO)l{l1j11 Jermcej KOjl1 ce Dory npeCTaB11 y npno ,lJ,y60KOj crapocrn (2. ~ap 2,14:21-22; 4,1-7:32-36: 42-44; 5,10:26-27).

llpU60C]W6I1U Jep ycanuu / 67

KAHA rAJIIIJIEJCKA

CYMfbY Y I1CTIIHIITOCT qyLl,a, jep Y CYLI,OBC, npCnYIhCHC BOLl,OM, HIlJe 6llJlO Moryhc Ll,OCyTlI BMHa Ll,a 6M BOLl,a Ll,06MJla TaKaB YKycIS. Bo.ra je y CIHIX urecr cynona 0)]. no 90 mrrapa npersopeira y BMHO.

I'pnesap je na cBa,ll;6M y CTBapM, 6MO, rrpan cnyra KOMC jc 6Mna nosepena 6pMra OKO 110cnY)l(MBaIha. TaKBOM qOBCKY XPMCTOC napehyje na onnece BMHO npen rOCTC, xoje je nperxonno xropao zta npofia, TIOlIlTO rpneaap MMcnM na je pe,ll;OBHMM nYTeM BMHO .n06aBMo Mna)l,O)l(eIha, OH nsroaapa onurre rr03HaTO CXBaTaIDe, zta je OBaKBO .n06po BMHO norpeumo qYBaTM sa xpaj r036e.

OBO je npno I1CYCOBO qy,ll;O He caxro y KaHH nero yonurre, rrpojasa n.eroaor 60)l(aHCTBa, neorpaaaseue MohM nan npnpozioxc, MohM xojy caMO Eor MMa 19 (J H 2,1-11).

CBC OBO CC ,ll;OrO,ll;MJIO y KyhH CMMOHa 3MJIOTa MJ1M KaHaHMTa, KOjM je, BM)].eBilIM OBO xyrto, OCTaBIIO CBaTOBe M nouiao sa XpMCTOM. CMMOHOB BeHqaHM KyM 6MO je nOTOIhM BeJ1MKM arrOCTOJ1 BapT0J10Mej. Bpax je jezma ozt Ce,ll;aM CBeTHX TajHM, ocsehena M YCTaHOBJbeHa jour y pajy (l. Moj 1,27-28).

Y H OBOM 3aBeTY je I" ocnort Hcyc X PHCTOC 6J1arOCJ10BMO 6 pax cBOjMM rrpncycrnosr cBa,ll;6M, onne, na CMMOHOBOj cBaLl,6M y KaHM.

CMMOH 3MJ10T, WTO 3HaqII peeuuiuen. sa eepy, pasaner je na KaBKa3Y na A6xa3MjM, a rrorpefien y HMKoncMjM (OCTaIJ,M rpana cy 6J1M3y 06aJ1e Llpnor Mopa, 30 xrrnojrerapa on caztaunser MeCTa CYMYH). EMO je jeztaa 0)]. najcp-raunjax arrOCTOJ1a, KOjII je sajenno ca arrOCT0J10M TIeTpoM M3Ba)].1l0 HO)l( xana y feTcMMaHMjM yxancniue Xpncra.

UpKBa Cseror 'bopha nonarnyra je na TeMeJbMMa xyhe oB.or arrOCTOJ1a. 0)]. yxynno nrecr, caxyaaaa cy rma xaveaa cyrta y KOJMMa je sona rrpeTBopeHa y BMHO.

Ilopen osor xyzta, XPMCTOC je OB)].e yqMHMO jour jenno, xana CBOjOM pexjy MCIJ,eJ1M ztere nexor uapesor qOBeKa xoje je yMMpaJ10, xojn M3 Kanepnayxa ,ll;ol)e y KaHY zra MOJ1H Hcyca aa oanpaan.erse csora CHHa (JH 4,46-54). )l,aHac je Kana BeJ1MKO rarnrnejcxo ceJ10 ca

MIIJIOCTl1BII CAMAPJAHl1H

Ha jepaxoucxoxi nyry, O)].Max rro H3J1aCKY In Jepycannxra, JeCHO, narrasa ce 06eJ1e)l(eHO MeCTO rztc je T ocnort II3rOBOpIIO cBaHl)CJ1CKY npaxy 0 MMJ10CTMBOM CaMapjaHMHY: YqHTCJb 3aKOHa, iKerrehM )].a ce ortpasna ymrra Hcyca:

- A KO je ~HOj tiuotcieu? HaKoH noy-rnor onrosopa, Kp03 npn-ry -- na je 6J1H)l(lbM CBaKH qOBeK xojn nouorae, na 6HO OH II "HCqHCTH" Caxrapjaaan - XPHCTOC naje oztronop CBlIMa )].0 nanac (J1K 10,25-37).

M3 Jepl1XOHa, XPHCTOC OLl,J1a3H y I'annnejy H OTnOqlIIDe CBOjy jaBHY MMCHjy. MCCTO rrpsor qy)].a XPHcToBor jecre Kaaa I'annnejcxa.

I1pBO ozr xyna XPHCTOBHX onncyje EBaHl)eJ1HCT JOBaH. HaHMe, 360r xpurreisa aa J opnany H -rerpnecerozuteanor nocra y Jepuxoncxoj rrycrmsn, Tocnon je OKO )].Ba MeCCIJ,a 6HO paCTaBJbCH 0)]. csoje MajKe H ca lbOM ce rrOHOBO cpeo y KaHH I'annnejcxoj.

JOCH<p je yxrpo H TaKO je )].PBO)].CJbCKH nocao y xyhn MHpoBao, a Eoroxrajxa jc OCTaJIa caxra. OHa ce y KaHH, sajeznro ca OCTaJIHM )l(eHaMa, 6pIIHYJ1a zta aa cnanfiy 6y.ne CBe y Haj60JbeM peny. TIpII xpajy oriena je npaaeheao )].a HeMa ,ll;OBOJbHO BHHa, WTO je HTeKaKO MOrJIO )].a ocpaxroru Ll,oMahHHa, rra je Eoropornrua H3rOBOpHJ1a rana zrae pexa: .Heuajy euua" (JH 2,3), xao CKPOMHY M0J16y aa -ryztecay noxroh on Tocrrona. Onronopoxr na jour HIIjC ztourao xac n.eros, He npexopesa HHTII caCBHM 0)].6IIja MapHjHHY M0J16y seh lICTHqe .na MOMeHaT II noxerax n.eronor xrecajancxor pazta 3aBHCII caMO OLl, Eora. Hnax, Eoropoznr-rane pesn cy 61IJ1e nenocpenan nOBO.n sa I1CYCOBO npso xyno. Y xyhn je 6HJ10 utecr KaMeHIIX CY)].OBa sa BO)].y, KOjH cy CJ1Y)l(HJ1H aa nparse pyxy II nocyha, jep rro jespejcxosr y-ten.y, KaMeH He npava HIIKaKBY ne-nrcrohy, WTO ca rJJIIHeHIIM cyzronaaa nnje cay-raj. I101I1TO je csanfia nyro .rpajana H 6HJ1a zrofipo noceheua, aorta ce y CY)].OBIIMa-rrOTpOWIIJ1a. XPIICTOC napehyje zta ce CY,ll;OBH nanyne ,ll;0 caxior npxa, WTO je nocnyra II yqHHHJ1a. OBO je naacan MOMCHaT, qIIja je cspxa )].a 0)].61Ije CBaKY

18 )lp. EMHJIHjaH M. Y.apHHn, Hcyc Xpuctuoc »cueoiu u qeno, KaJICHHn, Kparyjeaau, 1993. r., 56, 57.

19 MCTO, 57.

68 / I1cUiwta () Ceeuioj 3ntJbu

Ilpaeocnacuu Jcpycanuu / 69

Cseroj 3eMJbH je 1917. r., noxpeayrra HHI1lJ,HjanIBY aa 06HOBY osor Cseror MeCTa. MefjYTHM, )];0 ztanac, upxna je nenonpuiena. Kp03 He)];OBpWeHI1 xranacrnp )];OJIa3I1 ce ):(0 napaxnnca (xarrerre), Mane nehancxe upxse ca JaKOBJbeBHM KJIa)];eHlJ,OM, xoju je Ta4HO na cpeJJ:}IHH napaxrnrca. 360r xan.anyrommuser ranoxen.a aexin,e, JaKOBJbeB xnanenau je nanac HeKOJIHKO xrerapa HCrrO)]; HHBoa TJIa. HOB03aBeTHa cJIY)K6a Dory rpefia na ce cacroja Y )];YXOBHOM zienaI-hY, rrpenasaa.y uenor 40BeKa Dory ca rrYHHM noysnan.ea, yfieheI-heM, ,n:eJIOM 11 penjy. Bor je nyx, rra 11 HOB03aBeTHa )KpTBa MOpa)];a 6y)];e rrpasa nyxosna, na cnoje Cpe)];HWTe HMa y qOBeqHjeM )];YXOBHOM 6I1liy. Xpnurhancrso MO)Ke CTBapHO na OCJI060Ll,H -rosexa OLl, rpexa H na ra onsene He caxro y cnon.aum.a Hero H yayrpaunsn, npaaa, )KHB O)];HOC ca DorOM.

Caxrapjaaxa <DoTHHa nocrana je xpmuhanxa M aajenao ca CBOjHM CMHOBHMa BMKTOPOM M Jocnjev, xao H CBOjMM cecrpaxra, nportosenana je XpMCTOBY HaYKY crtaceisa WI1POM Mane A3Hje I1 A<PPHKe, a )KHBOT je MyqeHH4KM 3aBpWHJIa y PHMY, 06panIBWM Y xpnurhaacrno M )J,OMHHY, xhep 3J10maCHOr Hepoua.

Hsene MOWTl1: casyaane cy )];0 zranac. JaKOBJbeB xnanenau je 0)]; Jepycanava ynarsen csera 65 KHJ10MeTapa, BPJIO 6J1H3Y rnaanor nyra KOjM BO,n:M no 6M6JIHjcKor MeCTa Ha6JIYc. OB)J.e je 1979. r. MY4KH y6HjeH HrYMaH <DeJIYMeH, yzrapen ceKHpOM rrocpezt JIMlJ,a. TIpB06MTHO je caxpaa.en y Harpujapurnjcxoj KOCTypHMlJ,11 Y Jepycarrnjry, ann je KHBOT zranac Y rpxxoj npasocrraanoj DOrOCJIOBHjM, na CHOHY.

TIpe nexor npexrena orsopen je n-eron rpofi, a npacyrnn CBeWTeHHl{H ,n:O)KHBeJIM cy HeCBaKH)];aWI-he -ryzro. HaHMe, O)KHJbaK 0):( ce-nma na JIHlJ,Y rtornyno je HWqe3aO, a JIHlJ,e My je 6HJIO neo- 611qHO CBeTJIO ca nornyno OqYBaHoM 6pa)];OM23. Eor qY)];HMa npoCJIaBJba yrO)];HHKe CBOje.

BeJIHKe rajne 60){{aHCKe HaYKe XPMCTOC oTKpMBa npso Hsa- 6paHoM HapO)];Y, ann M He3Ha60wlJ,HMa Y I'annnejcxoj 06JIacnI.

23 I1HoKHH51 HaTanH51, Pycctcuu Hcpycanuu. IhtcbMa PYCCKOl.I UlIOKUlIU CO C651Uiou 3eMllu (1983-1989. 20qU), Bocxpeceiue, Canxr-Flcrepfiypr, 1996. rO)l.HHe,IOO.

72 / Hciauua () Ceeiuoj 3e.MJbu

JlErEH.llA

~ool·· .. ·· "······' \-.~\' .

f,~~~~} :::',']1,'::;:: ::: :: ::~~~::t,nu,

A [" __ .i.rl,.

"1 ., ..... ,.". ,., ... , ...

,

1. MeCTo rue je H3HHKJ10 rpojenno UpBO, Oil xora je Halll1fbeH LIaCHI1 Kpcr I'ocnonn,u, nocryrmo je nOK,nOHHL(HMa sa

uemlB3fbe. U:PKB3

'Iacaora Kpcra. HnH J10TOBa UPKB3 nauac je HaUO~laK HOBor rpaaa Jepycannaa.

2. Ha uaH Bacxpca

narpnjapx )J,1I0UOP npenaje npseno jaje nOKnOHHL(I1Ma y csojoj pe3HueHL(Hjl1 koja ce nanaan npexonyra Jepycanuucse narpujapumje.

I. Ilornen ca Bpxa XOPHS (2440 M) ua OCTane BpXOBe Cnnaja. Ha XOPI1BY je Mojcej on I'ocnona I1PHWIO Ilecer 3al10SeCTH na use KaMe He raonuue.

_ CHH~!aK ue.na DOrOpO)IJI'IHHOr upBeTa

(up SO CI1KaMOpa ::: YKpWTeH nyu 11 CMOKBa) y Marapejn, nanac npenrpahy Kanpa,

CseTO npenarse Ka)Ke na je y OBOM nps ~Ty Boroaajxa ca Ma.I1HM XPHCTOM naruna wac CaKpl1BWH ce Oil PHMCKHX BojHHKa

KOjl1 cy nopen npsera I1pOWnl1 HHWTa

He npoaepasajyhu, jep je l1ayK nocne ynacxa Boropoanue y OTBOP npsera, HesepOBaTHOM 6P3l1HOM HCl1neO csojy Mpe)KY xoja je nOTnYHO npeKpHna Y.l1a3.

_. Knaneuau I1paOL(a JaKOBa je MeCTO LJyuecHor npeoopaheu.a cauapjauxe <POTHHe nocne Xpncroae noyxe. Knanenau je lly60K 32 MeTpa II sona je 110 nauac 113Y3eTHor yKyca. OBa nOU3eMHa, npaaocnasua upxsa je Bpno 6m13Y rpana Haonyca H crapoaaaerne rope Esan.

1. IJ,pKBa Cseror JOBaHa Kpcrnrena ce HaJla3H na [lOCeAY pycxor MaH3CTHpa Bameceaa Focnonrser na Macnuncxoj ropn. Y [lOAY upxae [lO[l.ijOLIaHI1M M03aHKOM HaJla3H ce YIIy6Jbetbe y xojea je rnaaa Cseror [lO'IHBaJla, nocne npenoca H3 Hponoaor ABOpUa .~~ rOAHHe. Mecro je npoaaiuna Csera PaBHoanOCTOJlHa uapnua Jenena.

2. Y EI!H-KapeMY Je PYCKH MaHacTHp Fopaaja, Fopuencxn nocsehen CBeTOM JOBaHY KpCTHTeJbY. OBO je H MeCTO poheua ITpeTeLIe Iocnomser. Osne ce HaJla3H

ca LIyBaHI! neo KaMe He CTeHe na KOjOj ie Caern crajao 33 speae caoje npse npO[lOBeAH, xoja je rnacnna: .Jloxajre ce, jep ce npH6Jl1DKI!JlO Ilapctso He6eCKO".

1. Mecro LIYlleCHor poheu.a I'ocnoua H Cnaca naurera Hcyca Xpncra 06eJle)!(eHO je LIerpHaecToKpaKoM 3Be3AOM H HaJla3H ce y Bnrnejeucxoj nehann - Bepreny.

2. Benenenna upxsa XpHCToBor Poben.a je [lpBa OA 22 3ally)!(6l!He CBeTe Enarosepue uapnue Jenene nonnrnyre Y Cseroj 3eMJbl1. Kpcrooopannr neran, nacrao je nocne LIYAecHor H3JleT3tb3 CTpIJJJbeHOB3 113 je)1HOr 011 (Ty60Ba, sa BpeMe I1JbaLIKatba Burnejexcxor xpaaa. CTpIJJJbeHOBH cy rana lI.lbaLIK3We, uarnanr y 6eKcrBO.

3. 113 XpHCTOBe HKOHe, OCJlHKaHe ua spxy CTy6a ca nese crpane OA YJl33a y nehnny Poheaa, norexno je MHPO, MHpHWJbaBe YJbaHe cyse, xoje ce H nanac TajaHcTBeHO CJIHBajy HIB XpHCTOBO nnue. 1lYil0 ce AOrOAI1J10 25. )1eueM6pa17. janyapa 1996. rO)1I1He.

TlJlaHlIHCKH ~laCHB H3H31l JepHXOHCKe nycnnse na KOMe je Focnon XPlICTOC HCKywaB3H 011 baaona nocne -retpneceronneanor nocra: Ca nese CTpaHe y 6p1lY. Hall TlehHHOM, Y KOjOj je XPHCTOC npBII nyr HCKywaB3H TlOIlIlrHYT Je np3BOCHaBHl-I MaHaCTHp - -lerpaecenmue. Capannapuou IlHB Kapauran: Ha caMOM BPXY Je HellOBpweHa rsphaaa Kunpnc KOjOj je Bpoll Be.ITHKlI nao HMe TlO CBOjO] M3jun,

a TO je yjel1HO II MeCTO rpeher xyurana

080 ie ueo KaMeHe CTeHe na KOjOj

je ceneo Focnon XPIICTOC Kalla ra je l)aBo nocne lJeTPlleCeTOAHeBHor nOCTa npBH nyr acxyuraaao:

,AKo CII Om EO>KHjH, peun na KClMel-be OBO nOCT3HY xHe60BH~",

- 3aKxejeB IlYIl, UapHHIIK 3aKxej je 0110 spno HH33K paCTOM, 3aTO je \lIlCJlHO)la je TlOTpe6HO na ce nonne aa I1YA Aa 6H ra XpnCTOC npaverno : ~IHOllIT8y uapona OBO APBO je 110 ~3Hac OCTaHO II H3Ha3I1 ce y rpany .epIlXOHY y nopm upK8e Cseror :lpopoKa Jenaceja

~ .tas y rpoo Cseror Jlasapa 'Ieraoponuesaor. Y BI1T3HHjH je ~PIlCTOC LIYAeCHO BaCKpC30 csora -:'lIjaTe.rba Jlasapa, KOjII je lJeTHpH ::.ilia Jle>K30 MpTaB Y rpcoy.

XPHCTOC Y r A J1HJI EJH

Kana Hcyc qy na je JOBaH 6aqeH y 'raxuntuy, nony-re ce y Farmnejy, narrycrn Hasaper II nohe 're ce HaCTaHH y Kanepnayvy na 06anH jesepa y xpajesuxra 3aByrroHoBHM H HeqHanIIMoBHM, na ce ncnynn WTa je pexao npopox 11 canja: ,,3eMfba 3aeYJlOl-lOea u sewea Heqn7JaJlWvL08a iipeua uopy, iipexo Jopqaua, Fanu neja y «ojoj »cuee uesuatioiuuu. uapoq «oju cequ y fllaMU (mqe eeJlUKY ceeiunociu, U ouuua KOjU ceqe y uoqpyujy cuptuu U iioq !-beHOM ceHKOM n.uua sacuja ceetanocai'. Caqa Hcyc iioue iipoiioeeqaiuu U eoeopuiuu: "JIo«ajiue ce, jep ce iipuiinuotcuno uapctiieo netiecxo" (MT. 4,15-17). 113 onor xparxor zrena cneror Enanhen,a BH.nIIMO zra je jenpejcxn naport Morao caxio noxajau.ea H rrOTrrYHOM H3MeHOM MHcnII II ){{IIBOra zta ce .nYXOBHO npnrtpesm sa rrpnxnaran,e Hcyca xao OqeKHBanor II Eorov ozrpehenor Mecnje.

BHTCAH,UA fAJIHJIEJCKA

Mecnja je HMao norpefiy 11 aa capaznnmava, Kojl1Ma he CTaBHTII y ycra CBOjy MonHY pen na IbOMe npnnna-te .n.yzte Bory H TaKO npoztyxce n.eron pazt na 3eMJbH. Mehy rrpBHM cne.n6eHI1UHMa xoje je Cnacrrrers maopao H ce6H rrosaao 611nl1 cy p116apH, Annpej H CHMOH, 3BaHH Tlerap. TI03HB lhHMa ztoronno ce rrpHJ1HKOM jezmor apOJ1aCKa XPHcToBor xpaj Tenacapercxor jesepa, 6J1113y BIITCaHrte, MeCTa Ilerposa 11 AH.npej11Ha24. Flpenerrn MaHacHrp rrocsehea je ne-nroj ycrroweun na raj norahaj, a HaJ1a3H ce na cavoj 06aJ111 jesepa, ya rpan T116ep11jy - KOjH je jenan on LfeTIIp11 KYJ1THa jenpejCKa rpana. Y OBOM rpany, je He.uaBHO oTKpHBeH LfaMau .uY){{}fHe 8 II untpnne 2,5 MeTpa H3 npsor aexa, y kojexr cy npouaheun pYKon11ClI KOjH nornphyjy na je LfaMau rrpnnanao pnfiapnaa KOjH cy "rr03Hasana" Tocnona. Jespejn saajy .ua je LfaMau Cnacnren.en, ann 0 upoaahemur .uOKYMeHTHMa y IbeMY My.upO nYTe25.

24 .up. EMHJ1HjaH M. 4apHHn, Hcyc Xpuciiioc .}/cU60W U qcno, KaJ1eHHn, Kparyjenau, 1993. r., 53.

25 I1HOKIIH5I HaTaJ1H5I, PYCO:llLl Hcpyca.uo«. Ilucs.ua PYCCK011 WWI{UilU co Cesuuoa Sesinu (1983-1989. eoqu}, Bocxpeceine, Camcr-Tlerepoypr, 1996. rO.l.U1He, 141,142.

Ta6xa (Tasra] je MeCTO lIYAecHor YMHO)l(elba ner XJle60Ba H ABe paoe, ea KojHMa je Iocnon XpHCToe .naxpauuo rrer XHJhaAa JhYAH 6e3 xena H neue". Ca'-lYBaH je neo r-;aMeHe CTeHe ca npeAHBHHM M03aIIKOM sa xojoj ie rana crajao Tocnon XpHCTOC.

Ilpaeocnaeuu Jepycanu.u / 81

Flpeneno jesepo nasnano Famtnejcxnu MOpeM, XI1HepeTCKlIM, TI1Bepl1ja)]'CKlIM I1 feHI1CapeTCKlIM jeaeposr, OnKOJbeHO je Op,lHMa, a J1e)l{H na 204 MeTpa ncnon HUBoa Mopa. Bona je nHTKa U jesepo 60raTo pH60M, 3aTO pnfiapea,e 6ellle Ba)l{HO 3aHlIMalhe 0)], xora ce )l{UBeJ1O. C)1HOBU JOHHHU ocrasrsajy CBe H n0J1a3e aa XPHCTOM 3aTO lllTO HM naje neurro HecpaBIhUBO Bene. )],0 rana cy XBaTaJIM cano pafie, M TO sa MaJ1Y sapazty, cauo paznr onpxanaa.a TeJ1eCHOr snpaan.a M )l{MBOTa, a 0)], cana he 6HTM J10BUH M cnacnreJbM JbY)],CKMX nyura. )],pyry )]'BOjHUY, 6pany JaKOBa M JOBaHa, 3aBenejese CMHOBe, KOjl1 cy Ben )],Y)l{e apeve 6HJ1l1 non I1CYCOBMM yTI1-

TII1CMO IJ,APY

nnehava. HOCHO jy je pasnerseno na TeMeHY na "Ha3apeTCKII H<ltIMH". 1.JeJ10 My je BI1COKO U tII1CTO.

06pa311 cy My rsynxo pYMeHI1. Hoc M ycra n.erona )],I1BHO cy npaBHJ1HlI, 6pa)]'a My je -recra, 60je xao U xoca, nnje ztyra II Ha cpe)],IIHU je pasnersena. OtIH cy My nerre II cjajne, xao CYHtIaHII 3paUM, M HMKO He MO)l{e npaso na rnezta y lhMX 0)], cjaja. Yxopaaa C BeJ1MtIaHCTBOM, a orrovene cy My nyne 6J1arOCTM. I1J1M rOBopMO MJ1M TBOPMO, YBeK TO tIMHM ca MMJ1MHOM M 036MJbHOlllny. HMKa)], ra He BM)],ellle na ce cxreje, aJ1M cy ra BM)leJ1M zra nnaxe. BeOMa je YMepeH, spno CKpOMaH M BeOMa My)],ap. Je)],HOM pexa: TO je -roaex, xoja CBOjOM BeJ1MKOM J1enOTOM U CBOjHM 60)l{aHCKMM npeuxryhCTBOM Ha)]'Malllyje CBe CHHOBe tIOBel.laHCTBa. HaYKOM aazmarsyje cas Jepycanau. OH mrrne nnje nnnrra Yl.lUO, a 3Ha CBe HaYKe. Hne 60COHor H r0J10rJ1aB, MHorM ra HCMeBajy, aJ1H y rseroaoxr npncyCTBY crpene H l.ly)],e ceo BeJ1e zta TaKaB tIOBeK HHje HHKa)],a HH BHljeH, HM tIYBeH y OBHM rtpenenaxra. MHorM Jespejn ra cxrarpajy sa 60- )l{aHCTBO H sepyjy MY, a zrpyra ra 'ryzce MeHM, xao zta je npOTMBHMK TBOMe BeJ1Ml.laHCTBY, Llesape. OH nnje HMKa)],a HMKOMe Yl.lMHMO 3J10, aJIH jecre zrofipo. I1naK caM TBOMe BeJIMl.laHCTBY, Llesape, rOTOB)],a CJIYlllaM, KaKO.MH napeznmr 6Hne nanputeno. Y JepycannMy ce)],Me HH)],HKUMje, xreceua jenaaaecrcr."

Tnora BeJIMtIaHCTBa najnepnnjn M HajnOHH3HMjM crryra, HaMeCHUK Ilytinuje JIeHUlYJla26

OBaKO mmre nesnafioacan. A He3Ha60)l{UH cy XTeJIH na ocnope XPMCTOBO rrocrojaise, re npesia TOMe OBO MO)l{e zta nOCJIY)l{M casro MCTHHM.

uajei«, OH CBetIaHO n03MBa II y:mMa sa cnoje CTaJIHe yxenaxe M nparnoue (M T 4,18-22). I103BaBlllH nOMeHYTa -rernpn anOCTOJIa, XPMCTOC je nOJIO)l{MO 'rexren,e 3eMaJbCKe YCTaHOBe Llapcrsa DO)l{Mjer - Llpxae. CBOjOM HaYKOM II )],eJIlIMa, HapOl.lHTO l.lY)],HM<l, XPMCTOC ce noxasyje xao najsehn npopox, aaroaeurren 0)], npopoxa Hcanje, I1YTyjynH HeYMopHO no faJIHJIejH, OH xao y-nrren. YJIa3M y cnnarore M nponosena, ofijaan.yjyha panocny BeCT 0 DO)l{jeM napCTBy. Beer 0 Hcycy H n.eronov pany paunrpnna ce 6p30 aa CBe crpaae, na cy JbY)],M nonerm na My )],OJIa3e He caxro M3 CBHX xpajesa TIaJIeCTMHe, Hero H M3 OKOJIHHX xpajesa.

DMBlllM UapCKM HaMeCHMK y Jynejn, npe Ilnnara, MHor060- xcan I1y6JIMje fleHTYJIa, caapexreamc XPUCTOB, csrarpajyha aa noTpe6HO, 06aBeCTMO je 0 CBeMY pMMCKor HMnepaTopa TM6epIIja. Y nHCMY Je CTaJaJIO:

"qyo caxr, Llesape, zra )l{eJIHlll 3HaTII 0 OBOMe lllTO hy TII cana nncara. OB)],e ce HaJIa3H tIOBeK xojn )l{MBH y BeJIMKHM BpJIHHaMa M 30Be ce Hcyc XpHCTOC. Hapozr ra Ha3MBa npopoxosr, a IherOBM ytIeHMUM ra cxrarpajy sa 60)l{aHCTBO. Bene na je CHH Dora, TBOPUa nefia M 3eMJbe H cnera lllTO na n.oj MMa M 6IIBa. 3aIICTa, Llesape, CBaKH nau ce tIyjy tIY)],He CTBapII 0 OBOMe XpIICTY. )],a nexa 60rreCHlIKe caxio )],O)]'IIPOM II zta MpTBe nacxpcasa je)]'HOM pel.ljy. OH je tIOBeK cpczta.er, nenor craca, 113rJIe)], My je bJIar H )]'OCTojaH nourronaa,a. Koca My je 60je ziofipo 3peJIOr neunmxa, nana My Y YBOjUHMa npexo yumjy II ca 6ecKpajHoM MHJIHHOM untpn ce no

KATIEPHAYM

Kanepnayv, ceJIO nexaxaora HaYMa, y npesony ceJIO caxcarsen.a, jecre MeCTO y KOMe je XPMCTOC Hal.lUHHO najaehn 6poj -ryna, aJIM ra je na xpajy nnax npoxneo, OB)],e je 6HJIa xyha Tlerpone raarre, xojy XPMCTOC je)J,HOM npHrrHKoM HCueJIM. TeMeJbH OBe xyhe cy ocxroyraona. XPHCTOC je 'ry IIMao CBOjy pazmy cofiy, II TO

26 I1mK. Bojacnas Ilononnh Xaunja, 0 C6eilloj 3e,WbU, aYTopCKO 1I3.[(alhe, 6eorpa.[(,1979.r.,288,289.

82 I ttcmuua 0 Ceeuui] 3e.M.bU

Ilpaeocnaeuu Jepyca.711.11 I 83

cpe.uuuu.y npocropnjy. Focnon je Y 6JIH3HHH Kanepnayva, na o 0.1 IDK lb eM 6pL(Y, H3a6pao ,L(BaHaeCTopHU:Y, H TO: CHMOHa, xora Ha3Ba I1eTpoM H Annpejy, 6paTa n.erona - CHHOBe JOHHHe H3 BUTcaHL(e; JaKOBa snanor BeJIIIKII II JOBaHa, CIIHOBe 3aBeL(ejeBe II Canoxie xhepn Jocnrpa 06pYI.J:HIIKa; cDlIJIlIna H3 BIITCalIL(e; HaraHalIJIa, saaaor BapTOJIOMej, CIIHa TOJIOMejeBa 1I3 Kane; TOMY 3Banor ,n1IL(HM (EJIH3aHau:); Mareja (= Teoqop, cpncxn EOJlcuqap), JIcBHja u:apHHIIKa, CIIHa Arnpejesa II Mapajmra 1I3 Kanepuayxia; Jaxosa asaxor MaJIH, 6paTa Mareja u:apIIHIIKa; CIIMoHa ssanor 3lIJIOT IIJIII KaHaHIIT, na I.J:lIjOj je cBaL(61I 61I0 XPHCTOC Y KaHH [aJIIIJICjCKOj; JYL(Y JaKOBJheBa, asanor Tanej, CIIHa JOCII<pa 06pyI.J:HIIKa; JYL(Y CIIMoHoBor Hcxapaorcxor (JIK. 6,13-16), xoja xacunje 61I 3aMelheH Marujoxi, jep H3L(aL(e Tocnona.

XpHCTY cy Y Kanepnaysry L(OHOCIIJIII L(OCTa 60JIeCHlIKa, yseTlIX, 6ecoMYI.J:HlIX, XpOMlIX OL( pohersa, II CBlI cy 6lIJIlI ncuersean. CBojOM pesjy OH JIeI.J:lI: cnyry pnvcxor xarrerana, I.J:OBeKa 060JIenor OL( ry6e, nacxpcasa zraanaecrorornnnn.y Janpony xhep, )KCHY OL( HeKOHTpOJIIICaHOr resren,a KpBII (JIK 5,12-14; 7,1-10; 8,41-56).

A jeL(HIIM HOBHM I.J:YL(OM Tocnon xpemr sepy CBOjHX anoCTOJIa, o rxpauajyhn caojy BeJIIII.J:IIHY, CBC3Halhe II Mon. I1PIIJIIIKY sa TO L(aJIII cy My cKynJhaI.J:1I xpasromror nopesa, KOjH cy npmunn ncnpezt crmarore anOCTOJIY Ilerpy H yrnrrann ra na JIII lherOB YI.J:IITeJh nnaha nopes xoja je 6uo paapesan nOCJIe BaBIIJIOHcK'br poncrsa, H xojn je CBaKII OL(paCJIlI Hspaan.au OL( CBOjC L(BaL(eCe're rOL(IIHe xropao L(a nnaha na lIMe onpzcaaan,a xpaxia H 60roCJIY)Kelha 27.

Y nOI.J:eTKY ce nnahana jenna rpehuaa uiexena, a xacnuje jCL(Ha nOJIOBHHa. JeL(aH CTaTHp BpCL(CO je KOJIHKO H jCL(aH lllCKCJI28.

Kpajn.n U:HJh onor mrran.a yrryhenor Ilerpy nnje 61I0 HmldJIO 6e3a3JIeH, HalIMe Tocnon nnje npnxaarao H3BeCHe ofin-raje CBujnx caapeveaaxa na cy MIICJIHJIH na he II osaj 061II.J:aj 3a061InH, .ia 61I MOrJIII zta ra orrrysce aa nerrourronan,e oaor L(eJIa Mojcejesor 3aKOHa. Onaj KO 3Ha zra he anOCTOJI Ilerap, 6aIJ,HBlllH YL(HU:Y Y jC3CpO, Y YCTIIMa npse 1I3Bal)eHe pnfie naha HOBau: KOjlI je L(OBOJhaH sa YJIa3 ofiojnne y xpaxt, raj 3Ha ynanpen KaKO aa csoja crpanan.a TaKO H sa crpazran,a MHorlIX )];PYfHX (MT 17,24-27).

Hcyc naje csoj npnnor JaXBeOBOM xpaxy, a Jespejn he nOCJIe pasopen.a Jepycamnra raj IICTH npHJIOr )];aBaTII sa Jymrrepos xpaxi na KanlITOJIY y PIIMY. PlI6a XPOMIIC IIJIH Ilerpona pufia II ztan ztanac )KlIBH Y Farranejcxoxr MOPY.

OBL(e Mecnja nporonapa II 0 npBeHCTBY anOCTOJICKOM, jep KO 0)]; n.ax )KeJIII zta 6y)];e najnehn raj CBIIMa rpefia L(a CJIY)KII. TOM nplIJIIIKOM jom je pexao zta KO npaxra nere y Hseroso lIMe, Hsera npmra, rrparpnasum jemror MaJIOr ztexaxa, Hrn.arnja Eoronocua, KOjH xacanje nocrane enncxon y AHTHOXHjH (JIK 9,46-48). ,no

27 )J,p. EMHnHjaH M. LIapHHn, Hcyc Xpuciuoc ')ICU6oii1 U qe.70, Kaneanh, Kparyjcaau, 1993. r., 199.

28 ITpBH HOBllH npaBJbCHH cy 0,U rrerypa cpe6pa H 3naTa, xopmuhean jow y 8. BCKY rtpc Xpncra y MH,UHjH (Mana Asaja - zranaum-a TYPcKa). JCBpCjH, 3601' CBOjC 6ypHC HCTOPlljC, HHCY !iMaml apesieaa na Kyjy conCTBCHC HOBllC anl1 cy l1X 3aTO KOBanH y Jepycanl1MY 3a BPCMC Xacsroireja. bHJ1H cy TO Cpc6PHl1 HOB1.Jl1nH KOjl1 cy ce aarana. Y CBCTOj 3CMJbl1 jc 6Hno TOJ1HKO pa3nH1.Jl1THX HOB1.JHna, zta cy II xynun l1 npo-

.uaBlll1 MOpanl1 ziofipo 3HaTH IbHXOBY BPC,UHOCT. 3aTo je H UBCTana nerrarHOCT "MClba1.JH HOBua" (MT 21, 12).

tueken = CHKan (ornpnnaxe 11,4 rpaxia)

uuua = 50 iuexena (ornpanaxe 500 rpaxra)

ranairr cpe6pa = 45 xr cpe6pa } (MT 18,24-25)

rananr snara = 91 xr anara

Y HOBOM 3aBeTY 6HO je uajsmue aacrynrsen Pl1MCKH, rpCIKH If jCBpCjCKH HOBau.

J CBpCjCKH - nerrra (on 6poH3e) H urexen

rp1.JKlI - ,UpaXMa (cpc6po) - KOBao AHTHOX = 1 ,UHHap (JIYK 15,8)

CTaTUp (TCTpa,UpaXMa - CpC6PII1l HOB1.Jl1n) = 1 WCKcn Muna = 30 urexena

PHMCKli - nnnap 4 nnnapa = 1 urcxerr ::;: cramp

120 .uHHapa = 1 Ml1Ha ::;: 30 uiexena )J,lIHap - on pHMCKe HOB1.JaHe jezranaue "dcnarius" jc jow y orrrnuajy y:

KYBajTY, I1paKY, TYHlICY l1 CprrcKHM 3CMJbaMa.

Eu6RUjCKU pe'-lIIUK, npHpC,UIfO Panoxntp PaKHn, ,UOUCHT Borocnoacxor cpaKynTcTa, zrpyro nortyiseno H3.ualbC.

Caspeveua a,UMlIHHCTpaUl1ja, Eeorpazt, 1994. r., 133.

:-'-t J/cl7/WIU () Ceeiuoj .3eM/bU

Ilpaeocnuenu Jepvcanusi i 85

.1aHaC, y OBOM rpany, KaO 11 CBOj OKOJ1lIHlI, MO)l(eTe BlI)],eTlI CaMO UPHO, yrrseuucano KaMelbe.

Kp03 BeKOBe cy MHOrlI noxyutaaann )],a Kanepnayxr HaCeJ1e CTaHOBHlIWTBOM, aJ1lI je TO nesror-yhe 11 zranac. AKo 611 ce nexa

6 " xyha npexo naaa ca31I)],aJ1a, nohy 611 ce, 06aBe3Ho, "caMa 0)], ce e

nopyuntna.

EPJJ:O EJIAlKEHCTBA

TAEXA (TABfA) - XETITATIEfOH

BpJ10 6J11I3Y Kanepnayxra, na caxroj 06aJ11I jesepa, npexia aanazty, y nonpysjy Ta6xe - ce)],aM 1I3Bopa, jecre MeCTO qy)],eCHor YMHO)l(elba ner XJ1e60Ba 11 )],Be p1I6e (MT 14,14-21). Ycnoueny na Taj norahaj OBeKOBeqlIJ1a je M03alIKOM CBeTa PaBHoanOCTOJ1Ha napnua JeJ1eHa. Cnyna YOK0J10 je HenOHOBJblIB nejsa«. Casto ce OB)],e Mory BlI)],eTlI 6YKeTlI UBeTOBa nyaaanna, npenasuax 60ja, 0)], nnase )],0 upsene y CBlIM nnjancana.

Ha 06J11I)l(lbeM 6p)],y, O)],Max 1I3Ha)], Ta6xe, xoje ce Ha31!Ba Epzto DJ1a)l(eHCTBa, Focnozt je OTKPIIO najjaxe HOB03aBeTHo opyzcje cnacea.a - OJ1a)l(eHCTBa. Kao WTO nap ,l.J;aBlI)], 6J1a)l(eHCTBO~t rto-mn,e cnoje nCaJ1Me, TaKO XPlICTOC CBOjy nponoaert no-nnse DJ1a)l(eHCTBlIMa, xoja ClIMBOJ1lIqHO npencraan.ajy pajcxy J1eCTBlIUY ca rreser BpJ1lIHa, crenemnca, yspacran,a xa I'ocnony XplICTY. A TO cy: npso DJ1a)l(eHCTBO je CMlIpeHOCT; ztpyro Iloxajan.e; 3aTlIM KPOTOCT; qeTBpTO DJ1a)l(eHCTBO je I1paBe)],HOCT; nero Mnnocphe; )],a 611 ce Y3paCJ10 )],0 nrecror DJ1a)l(eHCTBa norpefina je qlIcToTa cpua; cernro je MlIPOTBOPCTBO; 3aTlIM Ilporon pann npaBe)],HOCTlI, xao OCMlI crerren DJ1a)l(eHCTBa; 11 KpYHa, nenau, zieaera CTeneHlIK je Crpanan.e Xpncra paznr - CBeTo MyqeHlIWTB030. He cnysajao, nOCJ1e DJ1a)l(eHCTaBa Tocnon nopyxyje: .Paqyjiue ce u eecenuiue ce, jep je 8eJlUKa unatua eauia na ueoecuua" (MT 5,2-12).

Ca Bpna DJ1a)l(eHCTBa ce npysca npennaaa rrornczt na npeneJ1e npexta jesepy, ca KOjlIX je naurera Tocnona CJ1YWaJ10 BlIwe xnrsana JbY)],lI.

OBa en1I30)],a enanhencxe ncropnje je yjeznro npOpOqaHCTBO sa U;PKBY. Kao WTO ce XplICTY Cnacy ofipahaure napozr ca CBlIX crpana, TaKO ce 11 U;PKBI1 n.eronoj ofipahajy yrpozcean rpexoxi na OBOM cBeTY, 11 HaJ1a3e y n.oj nouoh sa cnoje HeBOJbe. Kaxo Ta6xa 11 Tpnesa Focrrorm,a, TaKO HII OBO CBeTO MeCTO, zrauac HeMa npaaoCJ1aBHlI xpaxr.

TPTIE3A fOCTIO,[(lhA - (mensa Domini)

Henocpezmo npe Ta6xe HaJ1a31I ce OBO qy)],eCHO MeCTO. HaKOH Bacxpcen,a, cev Cnacosor ofiehatsa )],a he npe anOCTOJ1a OTMnM y Tamrnejy (MT 26,32), yqeHI1UM cy XI1TaJ1M y OBe xpajese )],a 6e3 CMHe)]'pMOHCKe npMCMOTpe nnrrexyjy nojany BaCKpCJ10ra. HaKoH 6e3ycnewHor pM60J10Ba, y nOBpaTKY cy na 06aJ1M BI1)],eJ111 Tocnona, KOjM MM sanosezta )],a HaHOBO 6aue Mpe)l(e. Tana M3Byxoure 153 pnfie (JH 21,3-11), CMMBOJ1lIqHO KOJ1MKM je 6MO M 6poj napona y aHTMqKOM CBeTY. Ha BeJ1I1KM qeTBpTaK cy OHM lDeMY 3rOTOBMJ1M 06e)]" a OB)],e je OH IbMMa npanpesoro 06e)], (JH 21,12- 13). Hnje xyrto WTO je osaj eBaHljeJ1CKM pM60J10B, ca YXBaneHI1X 153 pII6e, MJ1a)],a U;pKBa CXBaTI1J1a xao YKa3IIBalbe na rsen BeJ1l1- KII sanarax, MIIcIIjy, zra nponece Panocny BeCT JbY)],IIMa no ueJ10M cBeTy29.

TIPEOEPAlKElhE fOCTIOJJ:lhE

Xonehn ca CBOjl1M anOCTOJ1IIMa no faJ1l1J1ejII xao Tlacrnp )]'06PII, XPIICTOC je CBOjIIM yqeHIIUIiMa Ilerpy, JaKoBY II JOBaHY, OTKPIIO CJ1aBY He6ecKY.

HaKoH nonparxa nOCJ1aTMX Anocrona ca npononena no rpa)],OBMMa 113paIIJba, je)]'HoM npIIJ1IIKOM XPIICTOC lIX aamrra WTa napozr npnna KO je OH? ,l.J;OK cy je)],HII o)],rOBapaJ1II JOBaH, I1J1IIja,

30 Epanxo A. Llacapsc, OCIW6U xpuuihanctcoe yuetea 0 eepu U MOpUJly, CBeTH apxnjepejcxn CHHO~ Cpncxe rrpaBOCJ1aBHe upxse, Beorpazi, 1976. r., 160-187.

29 .up. EMHJ1lfjaH M. Y.apHlID., Hcyc Xpucfiloc ,)/('&6ofil u qeno, KaJ1eHlfD., Kparyjeaau, 1993. r., 357,358.

86 / Hciuuuu 0 C6ewoj 3e.w. bU

npa60CJlCl611U Jepycanusi 87

\10JCe_1 IL111 HeKH OLJ: npopoxa, I'ocnozt HX yrnrra: "A 6U unua ee.iuiue KO cau ja?" - aa WTa Ilerap OLJ:rOBopH: ., Tu cu Xpuctuoc, CUll Soza JICU60za! " (M T 16,15-16).

Kp03 cp-ranor aJIH neyxor Ilerpa TaLJ:a je rtporosopno caM )],yx CBeTH. ,ll,a 6H BHLJ:eJIH IherOBO rrpeofipazcen.e H cjaj .DO)l(aHCKe, necrsopene CBeTJIOCTH, XPHCTOC Y3HMa caoja TpH Haj6JIII)I(a yxeHHKa (He CBe, 360r JYLJ:e I1cKapIIOTCKor), II TO ocaxr LJ:aHa nOCJIe rrpnor naroneurraja CBOjHX crpazian,a, H 113BOLJ:H HX na jeLJ:HY ropy BIiCOKY TaBOp.

OBa CBeTa ropa, xoja je CHMBOJIHqHO npeLJ:CTaBJbaJIa ysnmueHOCT xpmuhancxe sepe, y npeBOLJ:Y ca jespejcxor 3HaqH uanauia uuctuotue U ceetunoctuu; BHCOKa je 562 MeTpa, a HaJIa3H ce na cesep03anaLJ:HoM xpajy Je3paeJICKe LJ:OJII1He, 10 KHJIOMeTapa jyroncroxHO OLJ: Hasapera.

Hajn.yon.enajn AnOCTOJIH cy 6HJIH: Ilerap, CHMOH jow na- 3HBaH Kndia WTO 3HaqH ctueua - KaMeH, KOjH je npeLJ:CTaBJbaO nepy II CpqaHOCT; JaKoB, npencrasn.ea xao CUM60JlHaqe, 3aTO WTO je OH npnn OLJ: CBHX ArrOCTOJIa nocrpanao, H TO ca HaLJ:OM y nacxpcen.e; JOBaH, HajMJIaijH H uajaepnnju arrOCTOJI xao upeqcutaenu« Jby6a6u, jep ra XPHCTOC aajsnnte rsytin.ame. Ilpexo lhHX rpojnue 6HJIH cy rrpeLJ:CTaBJbeHII HOBOM CBeTY .n.yfian, nepa H HaLJ:a xao OCHOBHH TeMeJb XpHwhaHCTBa.

ITpeLJ: lhHMa, xao HaWHM CBeLJ:OUHMa, XPHCTOC ce qYLJ:eCHO npeofipasno H 3a6JIHCTaO xao najcjajnnje CyHUC, LJ:OK cy ca a.erone JIeBe H LJ:eCHe crpane 6HJIlI H ca lhHM pasroaaparm Mojcej xao npeLJ:CTaBHHK MpTBHX - KOjH je 'rpefiano LJ:a jasn MpTBHMa y aLJ:Y CKOPII LJ:OJIa3aK Cnacirrersa H I1JIl1ja, xao rrpeLJ:CTaBHHK )l(I1BIIX - LJ:a aHijeJII1Ma jann CKOPI1 rrosparax XPHCTOB, WTO je OLJ:CJIHKaJIO LJ:eqmHHuHjy LJ,pKBe na 3eMJbH: )l(HBH H MpTBH xao YLJ:H ca maBOM I'ocnona nanrer Hcyca XpHCTa. OLJ:yweBJbeHH II sanpenaurheun arrOCTOJIH cy CBeLJ:OUII jow jenner nena-raacrneaor npnsopa, KOjHM je nacrao npxynau norahaja ca 3HaUIIMa CBeTJIOr 06JIaKa II maca Bora Qua ca uefia. Q6JIaK je 6IIO 3HaK KOjIIM je Eor BOLJ:HO 113paHJb rro nycrun.n. Jaan.an,e Jaxsea (norpeunro je: Jexoaa) ita Cnnajy y TaMHOM 06JIaKY 06eJIe)l(IIO je CTapH CaBe3 xao ceHKY (2.

•

Moj 19,16-18), a onaj cjajnn 06JIaK je naroseurraj HOBor Caseaa

HCTHHe H ztyxonne 6JIarOLJ:aTH. Y3 TO, rnac ca nefia LJ:a je XPIICT0C CHH Jby6JbeHH Bora Qua OTKpHBa rrOTrrYHII CMHcao uerror .rorahaja. Oaaj mac je LJ:O xpaja y6eLJ:HO arrOCTOJIe LJ:a cy Y 6JII131IHJI Eor a. npen KojlIM rpeunm JbYLJ:H ocehajy crpax. 3aTo oceTHBWH .Dmr(lIjy 6JIH31IHY, nann cy ynnaureaa, ca JIlIUlIMa npexia 3eMJblI. KaLJ:a HX je Hcyc nozntrao, BlILJ:eJIlI cy ra oner y n.erosow JbYLJ:CKOM 06JIHKY (MT 17,1-8; MK 9,1-8; JIK 9,28-36). OBO nx je OXpa6plIJIO ripen nyr y JepyCaJIlIM, rne he BlILJ:eTH CBY BeJIlIqlIHY Xpacrose xcprne H rrOCJIYWHOCTH OUy31. Y Crapoxr 3aBeTY OBa ropa ce nOMHlhe xao ropa MOJIHTBe. Hamre, na ropn TaBOp ce MOJIHO ,ll,eBopHH BOjBOLJ:a Bapax npezt onrry-ryjyhy 6HTKY ca MHor06pojHHjHM nenpnjareJbeM (CYLJ: 4).

ITpaBOCJIaBHa npxna, nocsehena CBeTOM npopoxy I1JIHjH, nOLJ:HrHYTa je na MeCTY caxror zrorahaja Ilpeofipaacea,a. QeJIO 6pLJ:O je 6. anrycra no cTapoM32, a 19. aBrYCTa rro HOBOM KaJIeHLJ:apy, npexpnneno cenerpacro 6eJIlIM 06JIaKOM, LJ:OK je naaxe uerre rOLJ:HHe H3Y3eTHO nenpo. CBaKO He MO)l(e yha y OJITap, jep je aa TO norpefiau 6JIarOCJIOB; 3aTO je neo xauene CTeHe HCnOLJ: xacaor npecrorra Focrrornser nee-ten H nocrynan sa uernrsan.e CBHM rroKJIOHHUlIMa.

Y LJ:OlheM LJ:eJIY upxse, ca JIeBe crpane OLJ: YJIa3a, nanasa ce qYLJ:OTBOpHa lIKOHa Majxe Eoxcaje ca MHorHM 3aXBaJIHHuaMa rroBOLJ:OM acnersea,a rrpen lhOM, H TO Y 06JIHKY pyxy H nory na-ma,eHHX OLJ: BOCKa. Y JbeM H3 KaHLJ:lIJIa npezt OBOM HKOHOM MHpowe ce ys 6JIarOCJIOB.

31 )J.p. EMHJIHjaH M. qapHHll, Hcyc Xpuciuoc »cueoiu u qeno, KaJIeHHll, Kparyjesau, 1993. r., 193.

32 JYJIHje Llesap, 46. r. npe Xpncra, aapysu osaj xanenziap 0)]. ernnarcxor aay-mmca Cocnreaa, xoja nax na OCHOBY Kanoncxor e)].HKTa YCTpojH )].a CBaKa qeTBpTa rozuma 6y)].e npecryrura, a noverax rO)].HHe Y janyapy (paanje, roznnta je no-nnsana y MapTY). Kanennap je HMe ,n06HO no HapyqHOUY - jYJIHjaHcKH, Kao H ce,nMH Meceu - jYJIH.

Flarpnjapx Ilaane, Ila uau 6yqy jacuuja ttexa iiuillan.a tuuue eepe I, lb,naBaqKH CPOH,n Apxaenacxormje fieorpancxo-xapnosavxe, Beorpan 1998. r.,140.

Y yrtorpefin je ,neJIHMHqHO KO,n Tpxa, Pyca, Cp6a H y Jepycamoacxoj UpKBH, 360r rora, jep je 6HO y yrtorpefin xazia Bor noxohaure 3eMJby.

88 / Hciuuna o Ceeuioj 3e_w.bll

Ilpaeocnaeuu Jepycanusi / 89

BHTAHHJA

sacxpcea,e MPTBHX, a XPHCTOC a.erro nosnasan.e Cseror nHCMa ztonyn.yje pexmra: "fa cau eacupcene U JICU6oui' (JH 11,23-25), 360r y-mpurhen,a rsene aane.

OH nnje caxro 'raj KOjH nacxpcana, Hero je CaM sacxpcen,e 11 )l{HBOT. 11 jernro H ztpyro JhY)],I1 caxro Kp03 n.era npaxrajy. Mecro me je 6H.J1a xyha Jlasapesa, xao H .LJ,eo xaxrene CTeHe na KOMe cy razta CTajaJ1H, -rysa OBa npexpacna npaBOCJ1aBHa upxsa, xoja ce HaJ1a3H CKOPO na xpajy cena, ca necne crpane, .LJ,O rJ1aBHOr nyra. Y xyha je Mapnja )],04eKaJ1a Tocnona 60J10M, a n.ene pe-ns cy ryuurrre cyae.

Hcyc je 'razra nnaxao. I10)],I13alhe xavena ca rpofia, WTO cy JhY)],H MOrJ1H caMH )],a Y4HHe, Tpe6aJ10 je na osroryha npncyrmoaa zia ce CBOjHM 04I1Ma yaepe zra je Jlasap aacxpcao, xao H rta 6H srorao zta naahe 113 rpofia, jep XpI1CTOBa CHJ1a H rrosroh zrerryjy caxro TaMO rzre cy JhY.LJ,H HeMohHH. Ca OQHMa nefiy nO.LJ,I1rHYTHM, 6e3 HKaKBe M0J16e, Hcyc narosapa 3aXBaJ1HY MOJ1I1TBY, H TI1M CTaBOM rtoxasyje zta je 'ry nefiecxa, 60)l{aHCKa CHJ1a. OH je)]'HOCTaBHO n03Hsa Jlasapa .LJ,a asahe H3 rpofia, WTO BaCKpCJ1H Jlasap Ha04Hme)], BeJ1HKOr 6poja 04eBH)],alJ,a H 4HHH.

,QaHac ce y n.er-on rpof cnyurra CTpMHM crenenauaxia (HMa HX 24), )],OK je rp06HH YJ1a3 BpJ10 MaJ1eH. Vnyrpaunsocr rpofia je 3 x 3 xrerpa. IbJ1a3 na KOjI1 je Jlaaap 'razra naamao He nocrojn, jep je 3a3H)],aH. 3aTO je ornopen onaj ztpyrn, Kp03 KOjH nOKJ10HHIJ;H nponase. Ha npa3HHK Jlasapesa Cy60Ta, J1HTI1ja ce saycraan.a nopezt YJ1a3a y rpof BaCKpCJ10r Jlasapa, a rtarpnjapx H enI1CKOnH 4HTajy esanhen,e na 4eTHpH je3I1Ka; rp-ncoxt, apancxoxr, PYCKOM H PYMYHCKOM35 .

Y BHTaHHjy je Tocnon ztourao H nOCJ1e urecr ncnersa 0)], sacxpcen.a Jlasapeaor, O.LJ,HOCHO urecr ztana npe nocneznse Ilacxe y nerax YBe4e. bHO je 4eCT rocr y Jlasapenoj KyhI1, 11 'razta je Mapnja nOMa3aJ1a nore XpHCTOBe cKynOlJ,eHHM Hap)],OBI1M MHPOM, a Jyzra npexopno TaKaB recr 11 HarOBeCTHO naaajy I'ocnorta. 113 onor

BI1TaHI1ja, y rrpenorry - «yha cupouaxa I1J1I1 qO/!1 6eqe, je ceJ10 Ha.LJ,OMaK JepYCaJII1Ma na jyxoroj na)],I1HH MacJ1I1HcKe rope. Y lheMY je XPI1CTOC I1MaO npnjaren,e, O.LJ, KOjHX cy naxra Hajn03HaTI1jH J1asap (= uouoh EOJ/cu_ja) 11 rserone .LJ,Be cecrpe, Mapra (= Tociioqapuuas 11 Mapnja.

I1ope.LJ, ncnenen.a CHMOHa I'yoaaor-", y OBOM MaJ10M MeCTY he ce .LJ,eCI1TH jour jenno )],eJ1O cnacersa.

Jlasapeae cecrpe, CBaKaKO 06aBeWTeHe 0 Hcyconov xperaisy, nOCJ1aJ1e cy Hcycy BeCT )],a ce a.eroa npajare,n, Jlasap pa360- neo, Focnon ce .rana HaJIa3I10 y HCT04HOj Jop)]'aHI1jH na jenan .LJ,aH xozta 0)], BI1TaHHje. I1PI1MI1BWH OBY BeCT, OH pexe Y4eHI1lJ,I1- Ma .LJ,a Jlaaapesa 60J1eCT HI1je na CMPT, Hero .LJ,a ce lhOM npOCJ1aBI1 CI1H bO)l{I1jH. Bacxpcen.exr Jlasapa, Hcyc he ce npOCJ1aBHTH, aJ1I1 he ra OBO 4y)],O O)],BeCTI1 y CMPT, xoja je raxohe Hseroso npOCJ1anrsen,e. Havepaaao je .LJ,a HCu;eJ1H Jlasapa He 60J1eCHOr Hero MPraor, 11 TO seh 4eTHpI1 .LJ,aHa caxparsenor, A .LJ,OhH oner y Jyztejy, 11 TO 6J1I13Y Jepycanmra, ce)],I1WTa n.eronnx nenpnjaren.a, 3Ha4HJ10 je )l{I1BOTHY onaCHOCT aa n.era. 360r cnera Tora TeWI10 je csoje 6pI1)l{He anOCTOJ1e pe-mva: .Kao uano UyUlHUK 6e36eqHo ayUlyje upu queenoj ceetanoctuu, tuaxo je U CUH Eootcuju cuzypan oq ceojux iipouiueuutca, qotcne 20q tupaje epeue oqpeheuo sa T-be206 uecujancku paq">.

TY)l{Ha BeCT 0 Jlasapenoj reurxoj 60J1eCTlI I13HeHa.LJ,I1J1a je anOCTOJ1e; crora 11M Hcyc o'rsopeao ronopa zta je Jlasap yxrpo. Mapra je I'ocnony H3aWJ1a y cycper, .LJ,OK je Mapnja ceztena KO)], xyhe. Mapra je 6J1aro npe6aIJ;HJ1a Hcycy WTO pannje HI1je CTI1raO .LJ,OK je Jlasap jour 6110 )l(I1B.

Hcyc joj Ta.LJ,a He xaxe zta he O.LJ,MaX BaCKpCHYTH Jlasapa, Hero cavo: .Bacxpcuyhe i1160j 6pai71",)],a 611 ojaxao n.eny sepy 11 npnnpeMHO sa 4y.LJ,0. Mapra je Ta.LJ,a I1CnOBe.LJ,I1J1a onWTY jyztejcxy sepy y

33 CBeTo npeziaa,e KalKe zia je CliMOH Tyfiaau, orau Jlasapea, rra caMIIM HIM II Maprnn II Mapnjnn.

34 JJ.p. EMliJIlijaH M. Hapxnh, Hcyc Xpuciiioc .)IC1I60iii 1I qeJIO, KaJIeHIIn, Kparyjesau, 1993. r., 272.

35 I1HOKllHlI Hararnrs, PYCC'KliU Hepycanuu. Ilucsua PYCCKOU UliOKUI-/u co Centuou Texou: (1983-1989. 20qU), Bocxpeceme, CaHKT-TIeTep6ypr, 1996. roAlllIe,156.

90 / Hctuuua () Ceeiuoj '1e.H-bU

IIpa60CJta61lU Jepycanusi / 91

xia.tor MeCTa Mecnja je xpenyo na caoje crparran,e npexo MaCJIHHcxe rope na Marapl1I.J,11 rtyr Jepycanmia (JH 12,12-18).

qeTBOpO)lHeBHH Jlasap je xacnnje nocrao enncxon y KI1J],OHl1jl1 (nanac y 6JIH3HHH MeCTa Jlapnaxa) na OCTPBY Knnpy. JeJ],HoM rrpHJIHKOM, na rr03HB Jlasapen, Borovajxa sajenao ca arrOCTOJIHMa xpeay JIal)oM y nocery na Kunap. ITocrre aenaxor aespeveaa xyneCHO ce cnacmue, HCKpuaBwH ce na ofiany CBeTe rope AToHcKe, xojy Boropozmua 6rrarOCJIOBH 11 npencxasa J],a he OHa, ATOHCKa ropa 6HTH aajcseraje MeCTO na 3eMJbH H rsena 6aWTHHa.

TIPABOCJIABHA OCMOrO)1,IUllIhA IllKOJIA Y BMT AHMJl1

MeCTO cycpera I'ocnozra H Mapre, Jlasapese cecrpe, raxohe je y BHTaHHjl1, CTO rreztecer MeTapa ncnpen npxse H MaHaCTHpa, ca JIeBe crpane. HaHMe, 6JIarOBepHa uapnua JeJIeHa je rrpouauina CTeHY na KOjOj ce xyztecan cycper J],orOJ],110. HaJ],' CTeHOM je nanac npenerm napaxnnc y xojen cy 113Ha)l onor nparor xanena, ncrmcaHe pexa xojmra je Mapra 'rana ,L(OqeKaJIa Tocnona, H TO na nnure jeanxa: rpqKOM, apancxosi, upKBeHo-crrOBeHCKOM, PYCKOM (JH. 11,20-27).

CaqYBaHH cy H OCTaUH 'rexren.a rrpB06HTHor xpaxra ca no-rerxa 5. sexa. OJ],Max nopen je nepyxorsopena upxsa y KOjOj ce -rynajy peJIHKBHje 11 cacynn, xao 11 ,L(eJIOBH cTy60Ba rrpnofirrrnor xpaxra CBeTe uapnne J enene,

OBO eBaHijeJICKO MeCTO ce zranac HaJIa3H y J],BOPHWTY npasoCJIaBHe OCMOrO,L(HWlbe WKOJIe. Monaxnn.e, npeztana-nr y OBOj WKOJIH, xao H zteua xoja noxahajy HaCTaBY, HMajy BeJIHKe rtpofineve ca eKCTpeMHHM cPYH,L(aMeHTarrI1CTUMa. HaUMe, nexe OJ], MOHaxl1lba cy cPH3HqKH 3rrOCTaBJbaHe, a ayrop JIUqHO nosaaje npenaaaxa KOMe je )l(HBOT smue nyra 6HO y onaCHOCTH.

CBeTa 3eMJba je YBeK 6Hrra OMI1BeHa KPBJby MyqeHHKa XPHCTa - TIpaBJ],e pa,L(H.

92 ;' Hcuiuna 0 Ceetuoj 3eoW/bU

BMTC<l>ArA - BMTC<l>ArMJA

Ha 6pJ],awueTY, y qHjeM ce nOJ],HO){(jy, y craapn, HCL'1<l3l!

BUTaHHja (na nOJIa nyra OJ], Jepycarnnra J],O BHTaHHje), npexortyra MaCJIlIHCKOr - JeJIeOHCKOr npxa, HaJIa3U ce O,L( 1995. r. nOTnYHO HOBa npaBOCJIaBHa upxsa. OBO je MeCTO OJ],aKJIe je I'ocnony ztoaenena MarapHua ca MJIa,L(YHqeTOM, rrpezt n.eroa YJIa3aK y Jepycanmr (MT 21,1-7).

Ha J1a3apeBY Cy60TY, y 16.00 sracoaa, nOJIa3H JIl1THja, xojy npermone nena ca ,L(060111HMa H J],pyrHM MY3HqKHM HHcTpYMeHTHMa (npaBOCJIaBHa naJIeCTHHCKa neua), Ina je narpnjapx ca CBeWTeHCTBOM, a 3aTHM y )lyroM HH3Y, JIaHUII. Y pyxaxra CBII, noce naJIMOBe rpane. JlIITIIja nne npexo MaCJIIIHCKe rope, rzte je 'rana npcnnaaa nornezt na JepyCaJIHM II 3aJIa3aK cynua (JepycaJIIIM je rpazt HaJ], KojIIM He nocrojn CYTOH, Ben )lIIpeKTaH rrpenasax II3 )laHa y noh), H YJIa3H y JepyCaJIIIM, aJIII He Kp03 3JIaTHa npara xao onzta Tocnon Hcyc XPIICTOC, jep cy 628. r. 3a3II)laHa, Ben Kp03 CTecPaHOBa. Cse-rana JIIITIIja ce aaspurana y UpKBH CBeTIIx JoaKHMa H AHe.

MACJIMHCKA rOPA

Ilpexonyra KeqpOJ-lCKOZ nOTOKa, nacrrpaxr Jepycamora, ca HCTOqHe crpane, HaJIa3H ce MaCJIIIHCKa, JeJIeOHCKa IIJIII Topa TPH CBeTJIOCTII (nan.y je 06acjaBaJIO cyaue, nohy Meceu, a rpeha CBeTJIOCT je )lOJIa3IIJIa II3 OJITapa COJIOMOHOBor xpasra O,L( cnarsnaan.a KpBHHX »cprasa nan-emma). Onaj nJIaHHHCKH aeaau, KOjH ce nporesce OJ], cesepa xa jyry (y O,L(HOCy na JepyCaJIHM) zryr je 3,5 a WHPOK 2 KHJIOMeTpa, CBeTa MaCJIHHCKa ropa, qeCTO je nowrnsana y npOpOqKHM KlbHraMa Crapor 3aBeTa.

,,11 noze he n.eeoee (Eostcuje} cUlaUlu y iua] qau, na Fopu MaCJlUHCK(~j, «oja je upeua Jepycanuuy c uciuoxa, U Fopa he ce MaCJlUHCKa paciiaciuu iio cpequ ua UCUlOK U na sauaq" (3ax 14,4).

KoJ], Cseror npopoxa Je3eKIIJba CTojH: ,,11 uoquotce ce cnaea Focuoqn.a ucupeq Fpaqa, u ciuaqe na Fopu (uacnuucxoj) «oja je c uciuoxa Tpaqy" (Je3 11,23).

JlpaIlOC.Qa61IU Jepycanust / 93

OBO CBeTO fipno HMa TpH spxa: BPX Marra Tananeja, KOjH je II najauura 818 MeTapa; Jeneoncxn BPX 808 MeTapa; H 'rpehu, na jyry, nozt Ha3HBOM Topa Ca6rra3HH 747 MeTapa.

Macrnnrcxa ropaje MeCTO rzre je Tocnon qeCTO 60paBII0 360r -rynecaor MlIpa, KOjlI II rtanac nOCTojH.

QPKBA CBETE MAPI1JE MACL(AJII1HE PABHOAnOCTOJIHE

npae nocere Cneroj 3eMJbII ,o:OK je 611JIa sprro xrrrana, 0,) je.nror 6errorap,o:ejcKor odnnnrpa.

I1pe HeKOrrlIKO rormaa narpnjapx rpana Jepycarnma II ue.re Tlanecrmre )J,l1o,o:op OTBOPl10 je MepMepHy xpnrrry ca lbeHIIM MOlllTIIMa, a uena upxna je o,o:je,o:HoM 6rraroyxaHo saxrapncana.

113Ha,o: orrrapa ce nanasn npenena II orpoxma IIKOHa xoja ocrmxaaa norahaj KaKO Mapnja Marnarmna, OTII111aBllllI y PIIM, npenaje upseno jaje uapy TH6epIIjy II norsphyje ,o:a je XPIICTOC sacxpcao. Tana je rroaapasnna TII6epIIja peqHMa: .Xpuciuoc eactepee", Mapnja Marnarnura, xceaa MIIPOHOClIua, H3 PIIMa ce npaha y Erpec na nocnyxn JOBaHY Borocnony. Tlorpefiena je na ropn Oxnon, Ha MeCTY rzre ce II rrpeCTaBIIJIa y Focrrozry.

Ha MaHaCTllpCKOM IIMalbY je nehnaa y xojy je XPIICTOC OCTaBIIO TpOjIIUY HajBepHIIjlIX anocrcna, Ilerpa, Jaxosa II JOBana, na crpazce II Morre ce, arm I1X je CBa TpII nyra y TOKY HonII Bennxor LJeTBpTKa na I1eTaK, ripen csoje xarnuea.e, Harra3110 na cnasajy (MT 26,37-45). I1enIIHa je 6rraroyxaHa II oceha ce na jy je caM Eor noxozmo.

I1a,o:IIHa Macnnacxe rope npexra Kenponcxov nOToKY 30Be ce I'ercaaannja, lllTO 3HaqII upeca sa uehene uacnuua (0,0: apaxrejCKIIX pe-rn rar II llleMaHIIM). Kao uajnernua npxsa rope, na KOjOj je XPIICTOC HajBII111e noneo na 60paBII, jecre upxsa nocaehena MapHjII Marztanaaa Pasnoanocronaoj, xoja npnnana PYCKOj sarpanasnoj UpKBH. OBO 3,o:albe nonnrao je Anexcaunap III MHPOTBOpaU y -racr cnoje MajKe Mapnje Anexcaanposne y 19. nexy. Y caxroj UPKBH aarraan ce neo -racacr cryfia na KOMe je MyqeH naur Tocrron, a nopen xrourrnjy MHorHX CBeTlIX, H nerrsena Terra ztne noaosryvenaue MOHaXHlbe Jemrcasere H n.ene HHOKHlbe Bapnape. Jermcaaera <l>jO,o:opOBHa je 6Hrra ynyxa serrnxe eHrJIeCKe xparsnue BHKTopHje H cecrpa uapuue Anexcannpe <l>jO,o:opOBHe. 113 npOTeCTaHTH3Ma npenaan y npasocnaan.e nocne yzraje aa Cepreja POMaHOBa, CHHa Anexcaazrpa II Ocnofiozraoua. rO.uIIHe 1905. yfiujajy joj MY)Ka 60M60M, a OHa ce oztrryxyje aa MOHalliTBO, OCHHsa sranacrup H y lbeMY 60rrHIIqKY MHrrocp.uHY cexunjy y KOjOj je fiecrrnarno pazmno H 34 nexapa, Llenoxynao cecTpHHcTBO oaor MaHacTHpa 6Hrro je 06yqeHO sa npyxaa,e Me,o:lIUHHCKe nostoha. Y6Huy csora MY)Ka 0611JIa3Hrra je y 3aTBOpy II noxnonana My esaahen,e H jenny HKOHHUY, ca KOjOM je na rpyzneaa osaj H yxrpo. ,lJ,aH no y6HCTBY Llapcxe noponuue, 18. jyna 1918. r. , 6HBa ca jour HeKorrHKO POMaHoBa, )KHBa 6aqeHa y nanyurreno pynapcxo OKHO, npexo 60 MeTapa ,o:y60KO, xoje je nocne 'rora MHHHpaHO, rne je MyqeHHqKH H cxonuana. Ilocrre nexor spexrena asaahena cy Terra xrysenaxa, a isexc CBeTO 'reno npenenn cy na OBO CBeTO MeCTO ztoaaaatna aa n.eiry )KeJbY, xojy je HMarra jour npHrrHKOM

PYCKI1 MAHACTI1P XPI1CTOBOr BA3HECElhA

Bprro 6rrH3Y, uanazt MaHacTHpa CBeTe Mapnje Marnamnre je onaj npenaaan PYCKH 3arpaHH'IHH MaHaCTl1p. MaHaCTHp je carpahen 1880. r., 0,0: crpane Pycxe uapcxe MIICl1je y Cseroj 3eMJbH. Kao Hel136e)KHa canyera Macrmncxe rope je najnmne srtan.e na n.oj - 3BOHHK. BHCHHe xao srpana 0,0: urecr cnparosa, 3BOHHK HMa npexo nsecra crenenaua, xoje crtupanno nny ,0:0 orpoxnror 3BOHa na cav OM npxy.

3BOH036 je UapCKH nOKrrOH, a CTHrJIO je H3 Pycnje 1884. r. Ca 3BOHHKa ce jacao BH,o:H MaCHBHH senau Moasa, MpTBO Mope xao

36 On rpana Jadie MOHaXHlbe H nOKJIOHHIU1 cy HOCHJIH 3BOHO na pyxava, csren.yjylu: ce CBaKHX nap MHHyTa. ITO,llBHr je rpajao ueztersava. l{HMHTpHje Hacrxh , Jepycanuu - uciuopuja u 60qU'l, H31(aBaq JhHJbaHa HaCTlIn, )lHMHTpHje Hacrnh, Eeorpan 1997. r., 416.

01( Jarpc zio Jepycamoaa, rj. MaCJIHHCKe rope, HMa nyanx 61 KlIJIOMeTap.

94 I lictuuna () Ceetuoj 3eMfbU

ilpa600W61lU Jepyca.tuw 95

37 i{p. EMHnHjaH M. Y.apHHD., Hcyc Xpuciuoc »cueoui U qeno, KanCHHD., Kparyjeaau, 1993. r., 146.

38 CCBacTa je on Jepycamnra Ha·78 xnrrosrerapa xa CCBCPY 3CMJbC. Ha MCCTY paspyureaor Hponoaor npecrouor ztaopa, H3Ha.n nonaeuue TaMHHUC Cseror JOBaHa, uapaua Jeneua nozmrna je npenerry UpKBy. 113 roprse UPKBC CIIna3H CC .nBa.nCCCTaK CTcnCHHua HHlKC y MCMJbHBY, KaMCHY npoCTOPHjy - nexazta TaMHHUY CBCTor J OBaHa. CBCTH J OBaH je OB.nC rrOCC'ICH II y npan MaX norpeoea. CKOPO aa nnadiony TaMHHUC (O.nHOCHO nony roprse UpKBC) nanase ce '1CTHPH xpcroofipasna rtpoaop-mha, Kp03 xoje je cnyurrana xpana CBCTOM JOBaHY. Y yrny 3H.na cy zma y.ny6JbClha y xojnMa cy 6Hnc PYKC Cseror npc oxasan,a. Ha OBOM MCCTY nonoxcena cy rena Jermceja H Aszmje, Y1.JCHHKa Caeror JOBaHa TIpcTC'IC. Ha MCCTY UpKBC

CBeTe ABrYCTC JcrrCHC nanac jc MOlllcja. •

nOMl1jl1 .ua he joj CBe .uaTl1 360r lbeHe 3aHOCHe rpLJ:KO-pl1MCKe, Ha I1CTOKY BeOMa onoxrahene nrpe (xoja ce Ha311BaIlle rraHTOMl1Ma)~' . ITa -rax 11 rrOnOBl1HY uapcrna aKO sarpaaor, OBa Y rrocnyxy ca MajKoM aarpazcn rnany Cseror JOBaHa aa 'raisnpy. Hponnjana je CBeTY rnany fiaunna aa HeLJ:l1CTO MeCTO, a rrpe rora je311K npofio.na l1mOM (MK 6,17-28). JOBaHa, »cena XY3e, Hponosor nnopjamura, npenece xpanoxr OBY CBeTY rnany ca HeLJ:l1CTOr MeCTa y osaj rrapaKnl1C. Osaj norahaj ce rtpasayje xao rIPBO ofiperen.e rnase Cseror JOBaHa KpCTl1TeJba, a CBeTa Ilpaaocnaana UpKBa ra npocnaan.a 24. ¢e6pyapa I 9. MapTa. CBeTl1 JOBaH Tlpere-ra rrOCeLJ:eH je 32. rozuure'" rrpezt Tlacxy, aJIl1 ce onaj BemIKl1 .uorahaj npasnyje 29. aBrYCTa I 11. cerrresiopa, jep je 'rana 611no ocsehen.e upxne xojy je nan MeCTOM npecranrsea,a Cseror JOBaHa KpCTl1TeJba noznrrna finaronepna uapnua Jenena.

MOHax I1HoKeHTl1je je aa xyrusetrov I1PO.uOBOM HMalbY na Macnancxoj ropn, xorrajyha TeMeJb aa HOBY U,PKBY, nponaurao mHHeHH cyzt ca qacHoM maBOM Cneror JOBaHa, sa xojy My je y CHY 6JIarOBeIllTeHO zta je rnana rIpeTeLJ:HHa. MOHax je CBeTY rnasy rrpeneo na OHO rrpB06HTHO MeCTO oztaxne je OHa LJ:y.ueCHO necrana, IllTO je ,Z.:(pyro ofiperea.e rnase Cseror JOBaHa. KaCHl1- je, Csernn.a je necrana, jep MaHaCTHp onycre, .ua 6H ce 850. r. nojannna y Llapnrpany. CBeTa uapnua Teonopa rnaay rIpeTeLJ:Hay .rana CBeLJ:aHO rrorroacn y KpHnTH uapcxe upxse. Llapnua Teoztopa je 6Hna MajKa napa MHXaHJIa III, a )l{HBena je y apexre narpnjapxa uapnrpancxor Hra.arnja. Tnaaa Cseror ce ziauac (1998. r.) aanaan y CHPHjH, Y .uaMacKoj xronrejn Osrajana, xoja CBOjHM H3me.uOM noxasyje na je TO nexazia 6HO npaaocnasnn xpaxt. HaHMe, xpaxi je onne rroznrrao BH3aHTHjcKH uap Teoztocaje 395. roztane H nOCBeTHO ra CBeToM JOBaHY KpCTHTeJbY, a 'rypCKH KanH¢ Bannn je osaj npenenn xpaxr 708. rormne "npeTBO-

" .

pHO Y MOIlleJY·

II Jepycamnr. Oaaj norrten je HMrr03aHTaH, jep cy 60je npenena .Jy6oKe H HapOLJ:HTO napaacene y BeLJ:eplbHM LJ:aCOBHMa. Y noprn ~{aHaCTIIpa aanasa ce zteo CTeHe na KOjOj je Eoroporurua crajana sa apesre pacneha XPHcToBor II xoja je onzte npeaera H3 upxne XPHcToBor Tpofia y .ueBeTHaeCTOM sexy. Mehy u,pKBeHHM penaKBIIjaMa CaqYBaH je BenIIKII 6poj MOIllTlIjy CBeTIIx: Feoprnja TIo- 6e.uoHOClJ,a, HIIKOJIaja MIIPJIIIKIIjcKor, TIaHTeJIejMoHa, BenIIKOMY-renaue Bapsape, TpII¢YHa, Maxapnja MIiTpononliTa xnjencxor, K03Me II ,Z.:(aMjaHa, Hrn.arnja DOrOHOClJ,a, Hnna MIIPOTOqIIBOr, AKaKMja, MOIllTII CBeTMx II3 Knjescxo-nenepcxe naspe II HeKOJIIIKO qy.uOTBOPHIIX MKOHa Majxe DO)KMje.

Ty je M napaKJIIIC Cseror JOBaHa KpCTHTeJba. Y cpennIlllbeM neny rrapaxnnca je oxpyrno yzryfin.en,e y xojexr je rnasa Cseror rro-raaana. Y CBOM npeCTOHOM rpazty CeBaCTII (IllTO 3HaqII UOUlUlo6aH) nap Hpon AHTMna cnaBIIO je pohennan. TIOIllTO je ncxropanno )KMBeO ca )l{eHOM caora nonyfipa ra <l>IIJIMrra, Hpomrjanou, CBeTII JOBaH Ilperexa ra je jasno npexopeaao. HaMMe, Hpozmjana nnje 6MJIa cauo cnaxa Hpony Anrana no lberOBOM norryfipary, seh je 6IIna II lberOBa 6paTaHMu,a, rj, xhep rseroaor norryfipara Apncronyna (xora je I1POL( BenMKH II3 06eCTM norytino )37.

360r rora CBeTII JOBaH 6IIBa YTaMHIILJ:eH y AHTIIrrIIHOM L(BOPU,y y Maxepy (Maxepejyj ". 06ehaBIllII CBOjOj 6paTaHIIu,1I Ca-

39 i{p. EMHnHjaH M. Y.apHHD., Hcyc Xpuctuoc »cueoiu U qeno, KanCHIlD..

Kparyjesan, 1993. r., 147. 40 I1cTo, 148.

96 / Hcuiuua 0 Ceeiuoj 3eMIbu

Ilpaeocnaeuu Jepvca.nist , 9-:'

CaJIOMlIjlIHa CMpT ce ozutrpana y peuu CIIKOPlIC xana cy joj CaHTe rrerta OIl.CeKJIe rrrany, a I1pOIl. H Hponnjana cy y Lllnaaujn

IIATPl1JAPXOBA JIETlbA PE311)_:(EHl_(l1JA

npezran.y, npnehe joj ce KJIalhaJIO sa speve n.ennx MOJIHTBOC.10BIIja. Y napaKJIHCY ce xyna KaMeH, uan KOjlIM je Borosrajxa MO.1ILla Tocnona, peqllMa nCaJIMa na je Y3Me H3 onora CBeTa H npUM11 y napysje csoje (Ilc 41,2). Tana joj ce ApXaHreJI raBpHJI janno, Il.pyrH nyr sa nernaecr ziaua, II pexao zta cy JOJ OCTaJIa JOIll rpn 3eMHa ztana, a xao Il.OKa3 ncrnacxor jann.an.a, y pyxe JOJ npenao naJIMOBY - pajcxy rpaasuuy ca KOjOM ce Eoroxrajxa II npeCTaBHJIa y Tocnony na CHOHY, y xylu: Cseror Jonana EOrOCJIOBa, me je pannje 6HJIa Tajaa, Ilocnezm.a Be-tepa.

. .

']O)!{HBeJIII CTpaBIIqHHJY CMpT xana IlX Je 3eMJba )!{HBe nporyrana y

rpany Jlepnny.

Ha najnmuea Il.eJIY MaCJIllHCKe rope, na 818 MeTapa, xoje ce 30Be MaJIa Farmneja, (Viri Galilei) nanasn ce 06eJIe)!{eHO MeCTO KPCTOJIllKHM cryfinhej«, rztc ce Tocnon janno ztpyrn nyr CBOjllM yqeHllIJ,llMa nOCJIe Bacxpceu.a. UpKBa je nocseheaa CBeToM AHnpejy fIpB03BaHoM. Ty je yjenno H Ilarpnjapxona nern.a peannerrunja, xao II MeCTO me ce caxpan.yjy jepycanmrcxn narpnjapcn. Y OBY Cnermsy CTII)l(e ce nYTeM KOjH ce HaIl.eCHO onnaja OIl. rJIaBHOr nyra MaCJ1lmCKe rope H HaCTaBJba Il.O MeCTa Basnecea.a Tocnozin.er. Ilornerr oztaane OTKpHBa n03HaTY, npennsuy rranopasry CTapor rpaIl.a - Jepycanmia.

Ha Hane-repje Basnecen,a, y cpezry ynexe, nOCJIe Malle eeueptee, narpnjapx, npennoztehn nnrnjy, xpehe OIl. MeCTa Basaecersa, xa OBOj cBeT11lhH, jep je r ocnozi npen Basneceu,e, oztasne ll3 MaJIe raJI11JIeje xpenyo ca anOCTOJIllMa no MeCTa ca xora he ce Basnern. Ilpncynm nojy .Bactcpcetee Xpuciuoeo euqeeuiu", jep cy 'ry rrecxiy no CBeToM nperran.y anOCTOJIH neaarm HaIl.axHYTH )J.yXOM CBeT11M, npahajyhn ce ca MaCJIllHCKe rope nOCJIe Basnecen,a r ocnomser " .

CBETOCT 11 JIl1K IIPEQl1CTE fIPl1CHO)l;JEBE

CBeT11TeJbll Ernnpannje H H11KH¢Op, ztanourc OBaKaB onnc Eoroxrajxe: y cBeMY OHa 6ellle OTMeHa II nocrojana; rOBOp11JIa je BPJIO MaJIO, II TO OHO lllTO je nOTpe6HO, KOPllCHO 11 ztofipo; CBaKOMe

. .

Je YKa3llBaJIa -racr II nourroaan.e; ca CBaK11M qOBeKOM Je BOIl.11JIa

oztronapajyhn paarosop, He csrejyh» ce, He ysfiyhyjyhn ce, II He rneaeha ceo

PaCTa je 6llJIa cpezm.er; 60ja n.euor JIllIJ,a je 6llJIa xao 60ja spna muean-nmor: n.ena xoca je 611JIa CBeTJIO cMelja II MaJIO 3JIaTaCTa; nornen )!{llB H rrponnun.aa; 0'111 cy joj 60jOM noncehane na spene MaCJIllHe; 06pBe nosnjene, TaMHe; HOC He xparax; YCHe xao 60ja pyxce, crrarrcope-mae; JIllIJ,e He oxpyrno, H11Tll OIllTPO, Ben MaJIO noztyzce; pyxe 11 npCT11 nonyra-rxn.

Y n.e He 6ellle H11KaKBe ropnocrn, y CBeMY npocra, 6e3 II uajvan.er rtpnraopcrna; 6e3 11KaKBor MeKYIllTBa, OHa y llCTO speMe fiejaute ona-ren.e uajyamnnenuje CMepHOCTll. XaJb11He lheHe 6exy npocre, 6e3 llKaKB11X yxpaca, xao lllTO TO noxasyje noaeaana (xrapaxra) rrpecsere rnane n.ene xoja ce no zianac CaqYBaJIa.

leIl.HOM penjy: y CBeMY isenov 6ellle npncyrna orpojrua 6JIaronar EO)!{l1ja42.

BpITO 6IT113Y Ilarpnjapxone nern.e peannemmje, Ha llCTOM, narpnjapumjcxoxr nocerty (nexana 11MafhY 3aBeIl.eja, OIJ,a Jonana EOrOCJIOBa) nanasn ce npenen napaKJIHC, KOj11 je caxra BoropozmIJ,a 113a6paJIa. Haave, Eorouajxa je najsmue BOJIeJIa na ce nOMOJIH na OBOM MecTY xan ron 6H ce naurna na MaCJIHHcKoj ropn, fIo

41 l1HOKHwl HaTaJIHlI, PYCCI{U11 Hcpvcanuw. Iluch.1111 PYCCKOU UlIOKUlIU ('0 C651iIiou 3eMJIU (1983-1989. <'oqll), Bocxpecetue, Camcr-Flerepfiypr, 1996.

rOAHHe, 161. •

42 ApXHMaHAPHT )J.p. JyCTHH Cn. Ilonosnh 6HBlllH nporpecop YHHBep3HTe'ra, )/(uiIiujll Ceeiuux UU steceuuua VllI, MaHacTHp CBeTe Tienaje KO'] Barsesa, Beorpan, 1997. r., 248.

98 / Hciiuuu: o Clieu/oj '3e.w.bll

J/PU60CJUUiIIU Jepyca.7lI.\I 99

"OlJE HAlll !"

EBO MeCTa rzte je Tocnon nay-nrc anOCTOJIe KaKO ,na ce MOJIe,

I13rOBOplIBlli1I MOJIIITBY I'ocnozm.y IIJIII

Olle tuuu KOjU CU na uetiecuua, ,4a ce Ceeiiiu UMe tueoje;

qa ,4olje U.aPCiliBO tueoje

,4a 6yge BOJba iueoja II ua 3eMJbU tcao na uetiy; Xneti naut HaCYUlHU gaj nas« qauac;

H oiipociiiu HaM gYZOBe tuuue «ao tuiiio U Mil oiipaiuiiiauo gY:JICHIIU.UMa CBOjllM;

H He yeequ Hac y ucxytuetse,

HO 1136aBIi Hac og snoea.

" Bepyjeu y jequoza E02a Oua, Ceeqpoeutue.ea,

T BOpU.a neiia U 3eM.fbe II ceeza BllgJbllB02 U HeBllgJbUB02.

H y jequoza Focuoqa Hcyca Xpucilia, cuua Bootcujes, Jequuopoquoe, og Oua poljeuoz iipe CBUX eexoea; Ceemnoctu og Ceeilinoctiiu, Boza UCUlUIIUili02 og Eoza uciliulluilioz; poljelloz, a lie ctueopenoe, jeqnocyuuunoz Ou.y, Kp03 Koza je CBe iiociliano;

Koju je paqu uac, Jbygu II paqu tuuuez ciiacena cutuao c netieca, II osaiinoiiiuo ce og ,4yxa Ceeiuoia II Mapuje )1jeBe, U iiociliao Il0BeK;

H Koju je paciieili sa uac y epeue Iloutuuja Ilunatna; U cilipagao U 6uo uozpetien;

H Koju je BacKpcao y tupehu gall iio Ilucuy.

H Koju ce Ba311eo ua ueiieca U cegu c geclle cUlpalle Oua; H Koju lie ouetu goliu ca cnaeoss, ga cygu :JICUBUMa

U MpiliBuMa, Ibezoeou U.apCiliBy uehe tiutuu «paja.

H y ,4yxa Ceetuoia, Tociioqa )/(IiBOUl60PIIOZ, Koju og Oua ucxoqu, Koju ce ca Oueu u CUllOM sajequo iioUlUlyje

II sajeqno cnaeu, Koju je 2060PUO Kp03 tipopotce.

Y jegllY, ceetuy, caiiopuy u atiociiioncxy !JpK6Y. Hciioeeqau jeqno xptuiiieee sa oiipotuiiiene zpexoBa.

q exau eacxpcene uputeux

H JIC1l60ili 6ygylie2 eeua." AMIlII.

(MT 6,9-13).

Hujenna MOJIIITBa, HII no ¢OPMII HII no canpxajy, no caCTaBY II pacnonoxcen.y, He MO)Ke na ce ynopenn ca MOJIIITBOM TocnonlhOM, jep cy y n.oj caxcere CBe Hallie »cerse II norpefie, 1I3pa)KeHe y CBeTJIOCTII Y3BlIllIeHlIx 60)KaHCKIIX MIICJIII (OBO, HapaBHO, He 3HaqlI zta TO rpetia zta HaM 6y,ne II jennaa MOJIIITBa).

On 63 )KIIBOnIICHO ncnacane Ta6JIe ca OBOM MOJIIITBOM 1I3-

. '

,nBaJaMO zrae, aa cpnCKOM II u,pKBeHOCJIOBeHCKOM je31IKY. Ha OBOM

MeCTY je 61I0 nocnemsn cycper BaCKpCJIOra Tocnona ca anOCTOJIIIMa, npezt Baaaecen,e. MeCTO je npouamna CBeTa uapnua JeJIeHa. UpKBa je aaapureaa II ocneheaa 333. r. ,[{aHallilhe anaa,e He npnnazra npaBOCJIaBHoj Jepycarraacxoj narpnja pur IIjII.

Henocpeziao ,no MeCTa "Oqe aam", y xrarroj nehnaa, Tocrtozt ce qeCTO MOJIIIO ca yqeHIIu,IIMa, aJIII II y CBOjOj KJIlIjeTII. IlpasoCJIaBHII nOKJIOHIIU,1I OB)]e nornphyjy qYBeHII HIIKejcKo- Lla pnrpanCKII CIIMBOJI sepe. CBeTII apxnjepejcxn Ca60p Cpncxe npaBOCJIaBHe npxne yjenna-mo je npcaozt CIIMBOJIa sepe, Ha CBOM pe,nOBHOM aacenarsy ozr 25112. Maja 1996, II OH rJIaCII:

•

l(PKBA CBETE TIEJIArI1JE

OBO je HOBlIja upxna non jYPIIC,nIIKU,lIjOM JepycaJIIIMCKe npaBOCJIaBHe narpajapumje, rronnrnyra xpajexi ocannecernx roznnra. I1rYMaH J oaKIIM, on caxior no-rerxa nonasau,a xpaxta, nnje IIMao nonpuncy II pasyxrenan.e 3BaHlIqHlIX BJIaCTII II HenpaBOCJIaBHIIX cycena. Fopa.y U,PKBy cy paspyummt 6YJI):J,0)KepIIMa, ,nOK je non-a OCTaJIa )]0 ,naHac. I1rYMaH J oaKIIM je HeKOJIIIKO nyra 6110 nperyqeH, a nplIJIIIKOM pymea,a ropn.er xpaxra MajKa My je yfinjeaa. HOBoMyqeHIIu,a Anacracnja norpefiena je y napaKJIIICY no OJITapa, a KaHOHlI30BaHa - yrnrcana y IIMeHI1K CBeTlIx 1997. ronnue.

TIEIH1HA BJEPY JY

100 / nctuuua 0 Ceeiuoj 3e.l1Jbll

IIpCl60CflCl611U Jepyca.71LII 101

XPIICTOC je peTKO HMao spesteua sa O)],MOp. Ha OBOj ropa ce Je.lHOM, KaKO CBeTO npenan.e xaxe, I'ocnon I1cyc XPHCTOC, nopezr Y3.LlH3afha MonHTaBa, H O)],Mapao. OBa npencrasa Tocnozta npe.lHBHO je usofipaxena na UKOHH, xoja ce nanaaa y xranoj neluma nopezt xpaxia CBeTe Ilerrarnje. 11 no pen csera, He6eCKH MHp je H naaac npHCYTaH.

Henanexo onarne je MeCTO nortanaaaan,a H ynoxojen.a CBeTe Ilenarnje, a nanasa ce na yrny rnaane ynnue MacnHHCKe rope H yrnnte xoja BOnH rrpexa MeCTY Basnecen.a, OnMax npexonyra nehnae Bjepyjy. CBeTa Ilenarnja, noxajana rpcunmua, poztox je H3 AHTHoxHje. KaKO pO.L(HTeJbH, TaKO H OHa npe ofipaheisa y Xpaurhancrao 6ellle nesnacouncaa,a.

Bernrxo 6oraTcTBo je crexna nponanajyhn 'reno, naKne, npeKO 6nyna. Kao noxajany, KPCTHO je enncxon HOH. Haxo rroxajaua, HMana je BenHKY rpioxy caBeCTH 360r npehauuser na-mna )l(HBOTa, na ce onne, na Macnnncxoj ropu normnaanana crportni nOCTOM H MonHTBaMa CBe no xpaja )l(HBOTa. Ha OBOM CBeTOM MeCTY, y napaKnHCY xojn je no isoj ,n06HO HMe, ynoxojnna ce CBeTa Ilenarnja y I'ocnozty Dory CBOMe 461. rozmne.

lenHOM rcnnunse, na naH CBeTe Ilenarnje, 8,/21. oKT06pa, MycnHMaHH noaaorsasajy npanocnasmnra na fiorocrryxce H uemrsajy KHBOT ca lheHHM MOlllTHMa, H nOTOM ncnort a.era nponna-re.

IJ,PKBA YCI1EIhA ITPECBETE EOfOPO)1;l1IJ,E

)J,pyrH no snaxajy xpaxr y uerrov rrpaaocnaaaou CBeTY nana- 3H ce y Kenponcxoj nornnm, ncnon npxse Mapuje Marnarmae, nOnHrHYT H3Han xaveaor yny6Jbefha rue je 'reno Flpecsere 6Hno nonoaceno H oztaxne ce Boropoznnta aasuena rpeher ztana on caor npecranrseu.a. Hanan rpofia, y xaxreaoj CTeHH, na BHCHHH on 1,2 MeTpa nOCTaBJbeHa je xaxrena nnoxa, xao Haena rpnesa sa 60rocnyxen,a. Y caxroj nehmra rpotia Ilpecsere Borovajxe MO)l(e CTaTH TeK HeKonHKO nOKnOHHKa. 113 rpofia ce H3na3H norHYTO, cxpynreHO aarpannce, Kana ce on ynasa xpene npexra rpofiy, na 24 crerreHHKY, neCHO H neso, HaJla3H ce napaxnuc lheHHX pomrrersa, xao H

. .

napaxnac 06pyqHUKa .locmpa, )],OK je Boropozur-nra 6YHap y nony

102 / HCUlUlLa 0 Ceeuioj 3e.W.'bU

upxse, ca nese crpaae. IJ,pKBa je nO)],3eMHa, 6e3 znrennor CBeTJla. yxpatuena ca nyno npacrryzceuux xanrmna.

113a Boropozra-nnror rpofia, na )l(pTBeHHKY, nanasa ce qy)],o'raopna HKOHa Jepycannucxe Majxe Eoxcaje, xojy je nacnnxana CXHMOHaXHlha Ceprnja H3 Topa.encxor MaHacTHpa, ana H npeznrsna I1KOHa Cseror Jonana )J,aMaCKI1Ha.

TOpHUl/a (ropisa cofia), I1nI1 cana Tajne sexepe, je cofia na cnpary xyhe Cseror Josaaa Eorocnosa, najsrnaher H najnepnnjer anocrona.

I1eTY DO)l(I1jy 3anOBeCT 0 Jby6aBI1, xojy 'rpefia zia I1MaMO npexra CBOjHM pO):{I1TeJbI1Ma, XPI1CTOC je nOTBp):{I10 na KpCTy xana je y HajTe)l(I1M MYKaMa MI1CnI10 na CBOjy MajKY 36pI1HYBlllI1 je cnenehm« pe-nora: ,,)KeH043, etuo tuu cuual" - ynyrnnunr je aa Josaaa Eorocnona, a lheMY pexaaum: "EBO aiu uajxel" (JH 19,26- 27). CBeTI1 lOBaH, CI1H 3aBe):{ejeB, 6PI1HYO je 0 Ilpecseroj CBe no n.eaor ycnen.a+' (Boroxrajxa ce npecraanna 57. r.). HaI1Me, CBI1 anOCTOnI1, sajenno ca Doropo)]'I1UOM, nocrre XPI1CTOBOr nacxpcea.a )l(I1BenI1 cy y OBOj KynI1 ()J,an 1,12-14). ITo ycnyhy, I1pecBeTY Boropoznnty, cy anOCTOnI1 y KI1BOTY nOHenI1 ca Fopunue, ca CI1- OHa, npexta Kenponcxoj nOnI1HI1, Kana 3n06HI1, jespejcxu cseurreHHK AHTOHI1je aarsyrsa 11 noxyura zta rrpespne KHBOT, a Apxaurerr MI1xaI1n My ozrcese uraxe. BI1nenI1 urra je ypanno 11 urra My ce ztecnno, noxaja ce, a arrocronn BI1neBlllI1 TO sauename My pYKe45. TpI1 zrana npe npecraan.en,a Tlpecaere Borouajxe, y Ca60pHOM xpaxry Tpofia Tocnonn.er, HaKOH nonohae JIHTyprI1je, crapcnnrna Y cneacxor, feTCI1MaHCKOr xpava, npensozm nI1TI1jy 11 HOCI1 nnaurranauy Majxe DO)l(I1je 11 CBeqaHO je norraace na EoroponnqI1H rpofi. I1naUITaHI1ua nOqI1Ba na rpofiy Boropozmne CBe no BenI1Ke Tocnojane.

43 Pe'I »cena, aa apasrejcxoxr je311KY, I1Mana je Y3BI1IIleHI1je ana-reise on pe'I11 uajxa, jep je rroztpaayxreaana KOMrrneTHY nl1'IHOCT, a He caxro MaTePI1HCTBO.

44 Ycnen,e (cnOBeHCKa pe-r) = ycuyhe, npecranrsen,e Y I'ocnony.

45 ApXI1MaH.l.Ipl1T ):lp. JyCTI1H Cn. Ilonoaah 611BIIll1 npotpecop YHI1Bep3HTe'ra, )J{utuuja Ceetaux uo ueceuuua VIll, MaHaCTl1p CBeTe 'hennje KO.:I Barsesa, Eeorpan, 1997. r., 244, 245.

Ilpaeocnaeuu Jepycauu.u / 103

OCAM MACJIHHA

Henocpezmo JJ;0 MeCTa rne ce rOCrrOJJ; MOJUIO, II rzte ra je Anheo KperrlIO, Y feTcHMaHIIjH (MT 26,39-45), HaJ1a31I ce ocaxr \laCJ1IIHa xoje Ben nnure OJJ; JJ;Be XIIJbaJJ;e rOJJ;HHa najy nnozta II rmcrajy. Ty ce Focnozt xecro MOJ1HO, aJJH je Mel)y IhIIMa II 6HO yxarnuea, cpaMHOM H3JJ;ajoM csora YLfeHHKa JYJJ;e I1cKapHoTcKOr. OJJ;aBJJ;e Tocrron 6IIBa cnposezten y npsn OJJ; JJ;Ba aarsopa, y xyhy rrpBOCBellITeHHKa Kajarpe, KOMe je HMe 6HJ10 JOCIIcp46 (MT 26,57).

lJ,PKBA CBETOr APXI1BAKOHA CTE<I>AHA

HeJJ;aJ1eKO OJJ; MeCTa xarnuen,a Tocnozm.er, KaJJ;a ce xpene npesra JlaBJbHM, OBLfHjlIM BpaTHMa, na no-rerxy Jocarparoae JJ;OJIHHe, HaJ1a31I ce npxsa nocseheaa CBeToM Apxnhasony Crerpany, TIOJJ;IIrHYTa je na MeCTY KaMeHOBaIha rrpnor OJJ; cemropaue J epycamoarsana, xora cy arrOCTOJ11I sa haxona pYKorrOJIO)l(HJ1H rrOCJ1e CBeTe TIeJJ;eceTHHu:e, CHJ1aCKa Caeror L{yxa na arrOCTOJ1e (Zlan 6,5-6).

Osaj HeMIIO JJ;oral)aj OJJ;IIrpao ce na IICTH JJ;aH TIeJJ;eceTHHu:e, caxro rOJJ;IIHy JJ;aHa xacanje. Tora JJ;aHa y JepycaJ1IIMY je yfinjea H Hnxaaop, zrpyru OJJ; ceJJ;MopIIu:e haxona, xao H JJ;Be XHJbaJJ;e jepycaJ1HMCKIiX xpmnhana. Y rroprn, JJ;eCHO, y rrpeJJ;HBHO OCJIHKaHOM cyrepeacxov rrapaKJ1HCY caLfYBaHO je KaMeIhe KOjHM je MYLfeHHK KaMeHOBaH.

OBJJ;e je H rpof y KOMe je CBeTH 6HO norperien. CBe OBO ce HaJ1a3HJ10 ua HMaIhY non Ha3IIBOM Kaipap Fauanu, xyseaor y-nrrersa 3aKOHa faMaJJHJ1a. HaKOH llITO je CTecpaHOBO TeJ10 JJ;Ba JJ;aHa rrexcarro KOJJ; OBLfHjHX spara, HCTH Taxrarmn je OBJJ;e caxpamro Cseror Crerpana, a npaaennn HHKOJJ;HM je (nna-re faMaJJHJ10B pohax), nna-ryha HaJJ: rp060M TIpaBeJJ;HHKOBHM, npezrao nyury Tocnony, TaKO JJ;a H OH 6H norpetien y HCTOM rpofiy. raMaJ1HJIa (=

46 JOCJ1(P Kajarpa je 6110 npBOCBelilTeHHK 0,[1 18. ,[10 36. (37) r. no XpHCTy.

OHO je 3eT caor npeTXO,[lHHKa, npBOCBeWTeHI1Ka AHe.

)lp. EMHJIHjaH M. Y.apHIID., Hcyc Xpuciuoc :J/C~6oili u qeno, KaJIeHHD., Kparyjeaau, 1993. r., 275.

104 / Hciuuua () CeeUloj 3n1. 611

cnaea satconas II n.eronor CHHa ABHBa (= iiponehei KPCTlIJ1H cv CBeTH Ilerap H CBeTH JOBaH EOrOCJ10B.

CTe¢aH je rpnxo HMe II 03HaLfaBa Kpyl-ty IIJIIi eenau. HeztaneKO OJJ;aTJ1e crajana je Boroxrajxa ca CBeTHM JOBaHOM EOrOCJ10BOM, MOJ1HBllIH ce sa MYLfeHHKa. Mehy OHHMa KOjH cy 0JJ;06paBaJ1H xaxieHOBaIhe Crerpana 6HO je H n.eron pohax CaBJIe (OJJ; CaYJIa, jespejCKH U3MOlbeI-tU, JICeJbeI-tU), xacnnje arrOCTOJI TIaBJ1e, llITO 3HaLfH MaJlU (L{arr 7,57-60; 8,1-2).

JOCA<I>ATOBA, KE,[(POHCKA ,n:OJIHHA

L{OJ1HHa je JJ;06HJIa Ha3HB rro no roxy KeJJ;poHY H napy Joca¢aTY (= I'ocnon he CyJJ;HTH), CHHY BeJ1HKOr jynejcxor napa TIp aBeJJ;Hor Ace (1. Llap 22,41-42). CTap03aBeTHH npopox JOHJ1 BPJIO jacao H orsopeao ronopn 0 eCXaT0J1011IKOM saaxajy OBe JJ;OJ1HHe:

"CKyuuUle ce, xoquiue ceu uapoqu yuaoxono, u catieputue ce y qOJlUI-ty Joaupatuoey; jep hy ouqe ceciuu qa cyquu ceuu uapoquua. Tauanuuu: cpuou jep je »cetuea yspena" (JOHJ1 3; 11-13). TIpOpoK L{aHHJIO

~ h "

BeJ1H: .Deou (Jocaipatuoeou) qOJlUflOM, upotuehu e eatupena pexa

(L{aH 7,9-11). TIopeJJ; 3ajeJJ;HHLfKe rpofimme napa Jocarpara H ABeCaJJOMa, CHHa L{aBHJJ;OBa ca Kyrr0J10M na npxy, BHCHHe npexo 20 MeTapa, 'ry je rpof npopoxa 3axaplIje, xoja je KaMeHOBaH rro napehea.y xparsa Joaca (2. L{H 24,20-22), ca rrHpaMIIJJ;aJIHHM aanpllIeTKOM, BHCOKHM 12 MeTapa, JJ;OK je H3Mel)y IhHX rpofiao MeCTO rtpaor jepycanaacxor ermcxorra, Jaxosa, 6paTa I'ocnoruser (Fan 1,19; 2,9).

TIOTOK KeJJ;poH je JJ;06HO liMe rro KHJJ;apy (Kenapy), CHHY I1cMaHJIoBoM, ynyxy Anpaasronoxr. OH je 6HO OCHHBaLf nneuena, xyaeaor rro cTaJJ;HMa CTOKe.

JIeTH yrnaaaou KeJJ;poHCKH rrOTOK npecyum, L{OJIHHa TaJJ;a 03eJIeHH H3Y3eTHHM pacrna.exr II MaCJIHHaMa, rra nonceha na nexaKBy He6ecKY 6allITY H3 HajJJ;06poHaMepHIIje MaUITe.

ilPU60CJlWIIIU Jepycanuu " 105

I>OrOPO,UIIQIIH 1I3BOP

Kana ce 0,Ll, rp060Ba y Jocarparonoj ,Ll,OnIIHll xpene nyrnhew xaxrenor CBO,Ll,a, npesra jyry, ,Ll,Ona3II ce no nOrOpO,Ll,1I4IIHOr II3BOpa, ca xora je OHa xao nesoj-nnta, ,IlOK je 6HJIa y JepycarrI1MCKOM xpasry, saxaarana BO,Ll,y.

CIIJIOAMCKA I>AIhA

O,Ll, nOrOpO,Ll,1I411HOr II3Bopa, CTa30M npeua jyry, cnyurra ce Y ceno CIInoaM (= uocnau), II3 xora narse rpefia CIIhII,Ll,O CTpMe CTeHe fipzra Odien, II3a xoje ce nojann.yje OTBOP yce-renor xauana y CTeHH. Kao nexana, H cazra fian.a HMa zma ynasa. OBHM KaHanOM ,Ll,Ona3H ce ,Ll,0 creneanua, xoje canase y 6a3eH Canoasrcxe 6alhe.

Herron OBHX crenennna je no.u3eMHII xanan, KOjlI ,Ll,OBO,Ll,1I BO,Ll,y 113 nOrOpO,Ll,1I4IIHOr 1I3Bopa 11 yfiauyje y OBe 6a3eHe. TYHenOM, KaHanOM, ,Ll,y)l{IIHe 533 MeTpa, KOjlIM 11 BO,Ll,a nporraan, MO)l{e ce IIhlI nenpexnnao 30-40 MIIHyTa. lberosa BIICIIHa je ,Ll,0 2 MeTpa, ceu npn Kpajy rtpyror ynaaa (1I3na3a), rneje BIICIIHa 11 ,Ll,0 7 MeTapa. OH je nexana BO,Ll,IIO ,Ll,0 caxror Conoxrouonor xpaxra. BO,Ll,a II3 OBe -ryrteCHe 6alhe xopaurheua je 11 sa aaaozusasarse uapcxor apra (HeM 3,15). Kanan je nsrpahen 700. r. npe XpIIcTa 11 Ha3HBa ce Je3eKlIjlIH (2. Llap 20,20). Ty je Focnozr IIClJ,enIIO cnenua 0,Ll, pohen.a (JH 9,1-7). 113Ha,Ll, ziorser 6a3eHa Canoaxcxe 6alhe, me je II cazia BO,Ll,a npe,Ll,IIBHOr yxyca, nanase ce TeMeJbII upxae xojy je normrrra BII3aHTIIjcKa uapnua EB,Ll,OKIIja 11 nOCBeTIIna je ycnoxtenn na XPIICTOBO 4Y,Ll,eCHO ncueneree cnenopohenor.

I>AIhA BMTE3,lJ,A

Eaisa BIITe3,Ll,a, y rrpesony «yha uunocpha", jecre MeCTO xoje je IIMano nnmecrpyxa suauaj, a nanaanno ce y npensopjy CorrojroHOBor xpaxra, zraaac spno 6nlI3Y nOrOpO,Ll,1I41IHe xyhe y JepycarmMy. Eaisa ce cacrojana 0,Ll, ner fiaseaa HanYlheHIIX BO,Ll,OM, YKynHe nonpunme 60 x 40 MeTapa. Tlopen Tora lllTO cy ce y n.oj xynane

47 Oryzta BlITe3 3Ha'lH MHJIOCP):(HII.

•

106 / J1cUlwta 0 Ceetuoj 3elyI.!bll

OBlJ,e, npe rrpnaourea,a na KPBHY )l{PTBy narseunuy, TO je 611010, npe csera, MeCTO 4Y,Ll,eCHllX ztena DmKlIjlIX.

Jle-ren,e y OBOj 6alhlI HIIje 6lIno na rrpnpozran na-nnr, Ben HaTnpIIpO,Ll,aH. Hamre, caxio jenaoi« rozrnum,e no jenau 40BeK Morao je .ua ce 1I3ne41I 6lIno 0,Ll, xoje 60neCTlI ,Ll,a je 60nOBao.

. XPIICTOC, ztouranura rra OBO MeCTO jana 11 fiezte, sacraje npezt Je,Ll,HIIM 'lOBeKOM xoja je nexao Y3eT 'rpnnecer ocaxr roznma H ofipaha My ce ca je,Ll,HllM naraa.ev: "X ohetu IlU sqpae qa tiyqeu/t", zra 611 O)KIIBeO n.erony nany y osrtpaarsea,e, xojy je seh 6110 113ry- 6ll0, II zta 611 ra TIIMe npnnpexnro aa xyno, xoje he ce ztorornrrn. 113 60neCHlIKOBor ozrronopa: .Focuoqe, uoeexa HeMaM, qa Me cityeillu y tiatey, «aqa ee Y36YPKa eoqa, a qOK ja qoheu, qpyeu cuhe iipe ueue" (J H 5,1-7), BII,Ll,1I ce rseroaa 6e3Ha.ue)KHOCT, ana II llH,Ll,IIpexrna Mon6a aa nosroh, Hcyc ce He ynyurra y OBY 60neCHlIKOBY )Kan6y, Hero napehyje na o,nMax YCTaHe, lllTO je 6lIno ,Ll,OBOJbHO na 60JIeCHllK 03,npaBH, Y3Me csoj xpeser 11 xona. cDapllcejlI, nourro je 6llna cyfiora, HllCY Bll,nenll y OBOM zrorahajy DO)KlIje xyno, Hero cafinasan, na ll3JIe4eHOM crporo 3aMepajy lllTO yrrpaso Tor zrana HOCll nOCTeJbY, xazta ce 3Ha zta ce cyfiora.er ,naHa uuje csteno BaH xyhe nocarn mmrra Y PY.Qll llnll 0 paxieay. TYMa4ll 3aKOHa cy zto re Mepe orrreperana Mojcejes 3aKOH ,na je 6Hno norpeoao na jenan Jespejaa 3Ha 1279 rrportnca 0 Cy60Tll, II He caxio ,na nx 3Ha. Ha TaKaB npnrosop, aane-renn ce noansa na napehen.e onora KOjlI ce cxtnnoaao na n.era. Jour IICTor zrana I'ocnorr je ncnersenor cpeo y xpaxiy, jep je 40BeK noiuao na 3aXBaJIH Dory aa neuersen,e, 11 rana My Hcyc pe4llMa: .Etuo uoctuao cu sqpae, euiue He epetuu, qa illu ce uuiio zope He qozoqu" (JH 5,14), pacserrsaaa zta, ncnenaanra n.eroso Teno, xcerra na My II nyura 6y,ne snpasa, II zra OBO 4y,n0 6y,ne 3HaK lberOBOr ,nYXOBHor npenopona. 3aTo ra 11 onoxnm,e zta amue He rpeum, jep je rpex Y3POK CBllX Jby,nCKHX necpeha, narn,n 11 6e,na.

TIo sanpurenou crsapaa.y CBeTa nor je rr04IIHYO, ana 'raj nO)Klljll noxoj nnje arrcorryraa, jep Eor 11 cana paqu onpscaaajyhn CBeT, 11 ocraapyjyhn CBOj npoxmcao aa cnacen.exi Jby,nII. Ca OBlI~t crannmr 04eBIIM panoxs, xoja He npecraje HII y Cy60TY, Hcyc nsjezmasyje CBOj part n03IIBajynH ce na CBOj O,nHOC npexia Dory II

Ilpaeocnaeuu Jepyca.iuv 10-

rosopn: .ocaa« uoj go caqa qena, U ja qe!lw/'4g (]H 5,17). 3a npesre Bmanrnje, y 4. sexy, na MecTY bathe normrnyr je aenenerma npaaocnaamr xpav,

AJI AKCA

Hexana 3a,lly)l{6lIHa napa KOHCTaHTnHa n uapnue Jenene, xao upxna rtocsehena Basenea.y Ilpecsere Eoroporraue y JepycanlIMCKII xpav, naaac OBO MeCTO lIMa caCBIIM ztpyrn asrnen a Ha:3lIsa ce MOllIeja An Axca, II TO en OCMor nexa. 3)J,aJhe je spno 6nlI3Y 31I,lla nnaxa, KOjlI je, y crsapn, neo sanannor naopmuaor 3H)l,a Hpoztosor xpaxra, )l,Y)l{HHe 30 a BIICIIHe 12 MeTapa.

KY11.A CBETllX JOAKllMA II AHE

Ilopen xyhe y PO,llHOM Cediopncy II Hasapery, npasezran JoaKIIM, orau Ilpecnere Boropormue, IIMao je xyhy H onne y JepyCaJIlIMy. ,UaHac je ry ouaa,a npasocnaana npxsa, normrayra nan OBOM xyhov. Creneaanava ce ClIna31I no npocropaja y xauenoj CTeHH. Ty cy npocropnje Cseror JoaKIIMa H CBeTe AHe, MeCTO xyrran,a Eorossajxe (rsena ropn.a cofia), H hennja Cseror ]OBaHa ,UaMacKIIHa. Kyha je, y O,llHOcy na ztanaunsn HIIBO ] epycaJIIIMa, 6 MeTapa ncnozt 'rna, xao II ueo ranaunsn JepycaJIIIM. YJIaCKOM na Crerpanosa spara, xana nohere caMO zrsarrecerax MeTapa, ynauoxt rrpaBO, OBO CBeTIIJIlIlliTe je ca zteCHe crpane jacno 06eJIe)l{eHO HaTrrlICOM na rpqKOM je3HKy. 113 OBe xyhe Tlpecaera EoroMajKa je ozmenena y JepycaJIIIMCKII xpasr.

48 )J.p. EMllJllljaH M. 4apHllh, Hcyc Xpucuioc J/cUIWW U qeno, Kaneuuh.

Kparyjesau, 1993. r., 175, 176. •

108 / HciUUlIU () Ceeuioi 3eAt;bU

CE~MHl.J,A CTP A~AIhA

JEPYCAJIllM

OJIa3lIMO zto najcaernjer rpazta Jepycanmra, 6lIBllIer CaJIlIMa, a lllTO 3HaqlI zpaq Mupa. Hacen.en jour 'rpn xnrsazre roznrna rrpe XpIICTa, 61I0 je BeJIHKa ucropnjcxa pacxpcanua. Pyurea je H narsen ceztaxrnaecr nyra, H 360r n.era jenpejcxn napon qeCTO ynorpeorsasa 1I3peKY: ",Ua je cpehan onaj rpan KOjH HeMa IIcTOPlIjy". I1CTII napozt xaxce, na xao lllTO rrocrojn 70 HMeHa aa Bora, TaKO je H 70 Ha3HBa aa osaj rpan, Hajcaernja rpan ce HaJIa31I TaqHO na cpemmn CBeTe 3eMJbe, na Ha))'MopcKoj BIICIIHH on 762 MeTpa, ira zma rrapanenna 6p)l,a xoja paszmajajy qYBeHY Tnponeoncxy )l,OJIIIHy ()),OJIlfHY Cncapa). JyrolICTOqHO je 6p'[(0 Orpen BI1CI1He 660 MeTapa (2. ,UH 27,3), II TO je MeCTO npacrapor Jepycannwa. 3arra)l,HH neo crapor rpana 06pa30Bao ce OKO I'pofia I'ocnomser H Tonrore (755 xrerapa) II zrormpe ,ll0 Cseror 6p)l,a Cl10Ha ua jyry.

Foznme 1850. rrpe Xpncra, onne ce 36110 qy)l,eCaH cycper napa ITpaB)J,e MeJIXIICe)l,eKa 1 H npaoua Aspaaxra. Aspaaxr je Ta)J,a,

1 0 MHCTHLIHOj H aaroueruoj nWIHocTH, uapy H TIPBOCBCWTCHHKY MCJIXHCC,LICKY, Y nOCJ1aHHun Jespejuaa anOCTOJ1 TIaBJIC xaxce: .Ouje UO snauen.y (,602a uueua i7p60 !/ap iipaeqe, a i70WOM je 11 !/ap Canuucicu, WO jaw, llap stupa, 6e3 O1{a, 6e3 .uaiiiepc, 6e3 poqocnoea IlUWU My (jUlIU uuajy UO'leWKa, IlUWU .wy .J/CU60W UMa ceptueiuxa, a K(10 cnuuau CUllY EO:HcujeMY ociuaje ceeuuueuu« 6C3 upectuaiuca" (7,2-3). 3aTo 11 Ka)KCMO ,LIa je I'ocnon Hcyc XPHCTOC Llap H TIPBOCBCWTCHHK no pC,LIY MCJIXllCC,LICKOBY.

Ilpaeocnaenu Jepycanuw j 109

2 OpHaH csoje HMaIbe nnje xreo zra rrp6)J:a uapy )J,aSH)),y, sen zta noxnomr, aJIH je uap )J,asH))' 6HO yrtopau H nrtarno 50 mexena (= cnxana - cpefipna HOS'lHn xojn ce sarao).

3 Y Koaxery 3asen ce nanaanno: opnrnnarnr Mojcejesor ITeToKIbH)!(ja, KaMCHe nnoxe )J,eKarrora, npouserana Aponosa npaocaenrremrtxa nanaua 0)), 6a)),eMa H cyn ca MaHoM.

4 "If iioiianu qou Focuoqteu U qo.« uapcxu U cee qouoee y Jepycanuuy; U suqoee Y'UIOKOJlO paseanu cea eojcxa xanqejcxa, a ocuiataa« uapoqa uuuo ocilla y epaqy oqeeqe. Casso oq cupo.l1axa y 3e.11!b" ociuaeu KOjU he 6uillu eunozpaqapu U paiuapu" (2. lJ,ap 25,9-12).

Onaj, rpehn, I1PO)):OB xpaxi rpazmo ce 0)): 19. r. npe XPIICTd )):0 64. r. no XpIICTY II 6110 je ynyrpaunsnx )):IIMeH3IIja 446 x 296 MeTapa5. To je xpaxr y KOjII je CBeTII 3axapIIje yneo ITpecBeTY Eorovajxy. OBO je HajCJIaBHIIjII JepycaJIIIMCKII xpaxt, jep je y lheMy 6IIBao II naur Tocnon Hcyc XpIICTOc.Ty cy npnaemeae )):Be rprraue sa XPIICTOBHX xerpnecer ztana )l{IIBOTa, xazia ra je na pyxe yseo CBeTII CIIMeOH Eoronpnvan II pexao qYBeHY 6ece)):y, xoja ce rosopn na CBaKOM BeqeplheM DOrOCJIY)l{elhY: .Caq oaiavuauuu y MUPY CJlyzy ceojeza, Focuoqe, flo pe'1u C80jOj; Jep euqetue O'1U uoje Ciiacense tueoje ... " (11K 2,29-30). Y xpaxry je XPIICTOC, ca nsaaaecr rO)):IIHa, 'rpu nana Ta)):allllhlIM yqlITeJbIIMa nOCTaBJbaO mrraa.a na xoja mrje nofinjao onronope (JIK 2,46-47). Ha spxy xpaxia, KOjH je 61I0 BIICOK 130 MeTapa, xyuran je naur I'ocnon (JIK 4,9-13). Y OBOM xpasry Mecnja je noyxanao II HCueJbIIBao. 0)):

Hportonor xpava ztanac je OCTao caxto jenan zreo, sananae rrO)):31Izre KOjlI ce Ha3IIBa 31I)): nnasa II najsehe je CBeTIIJIlIlllTe Jespeja. ,l].aHallllha nonena crapor rpana - Jepycannva je 113 PIIMCKor rtepnona. Onacan je 31I)):IIHaMa xoje cy 1I3 16. sexa, 1I3 apexreaa CYJIejMaHa 3aKoHo)):aBua, a nO)):lIrHYTe HaMeCTO HeMHjlIHlIx 31I)):IIHa H3 5. nexa npe Xpucra. Tpan lIMa xernpa ueJIIIHe, qeTBpTII: jespejcxy, xpnnrhancxy, jepMeHCKY II MYCJIIIMaHCKY. l.JYBeHe cy xannje onor Cseror rpazta KOjlIX lIMa cenaxr: na cesepy l1pO)):OBa xannja, IIJIII xannja MaJIe paannue; xarmja CTy6a IIJIII ,l].aMacKa xarnrja; CIIoHcKa xannja na jyry ca jour je)):HIIM Ha3lIBOM - ,l].aBIIztona; xannja Marpe6 IIJIH Fnojna spara; ira IICTOKY npeva MaCJIIIHCKOj ropn cy Crerpauoaa, JIaBJba HJIH Oa-mja spara; xannja Jarpo IIJIH XeBpOHCKa npara; II HOBa xannja xoja ce HaJIa31I y xpnmhaacxoj qeTBpTH.

0)): crapor rpazra npexia cesepy H sanany 06pa30Bao ce HOBII rpazt JepycaJIIIM.

rIOoe.L{IIBlllII -rernpn napa, MeJIXIIce)):eKY rtao ztecerax 0)): "CBera", rj, 0)): npofipanora nnena, a nap CaJIIIMa yrocrno Aspaasra (BII)):ehewo, He CJIyqajHO) XJIe60M II BIIHOM (1. Moj 14,14-20). Llap ,l].aBII)): 1006. r. ocsaja JepyCaJIlIM, ca no 'razra xeocsojnae, jyscae crpane (a H HaKOH rora), II npornanrasa ra UaPCKOM rrpeCTOHIIUOM. 0)): Opnana Jesycejana xynyje na 6p)):y MOPlIjlI nocezt, rne he n.eron CIIH, npescynpn COJIOMOH, carpamrrn xpaxt (rro yrneny na Mojcejesy "cIIHajcKY" CKIIHlIjy, aJIII MHoro neha), II TO na MeCTY rne je KalIH y61I0 Aaersa, a Anpaav xreo )):a npnnece na )l{PTBy csora CIIHa Hcaxa. Ha orpoxraoj, xaxreuoj CTeHII 6HJIa je aerpea.axa 0pHaHOBa2, a ua TOM MeCTY je xacanje CBeqaHO crajao Koa-rer Crapora 3aBeTa3. Ilpnnpexre aa mrpana.y xpaxia cy no-rene ztpyre rO)):IIHe BJIa)):aBIIHe COJIOMOHOBe, rpajane rpn rO)):IIHe, a xpaxr ce rpazmo ce)):aM nyanx rO)):IIHa. Kana je sanpruen, COJIOMOH je, npnaeo KpBny )l{PTBY, 1I3MOJIlIBllllI nao-mrnen CBIIX oran. ca nefia, KOjlI je )l{PTBy CrraJIlIO (1. Uap 8,62-63; 9,3).

0)): COJIOMOHa, O)):HOCHO, n.eronor CHHa POBoaMa, ce 931. r. rrpe Xp. onaaja necer jespejcxax nnexseaa. Y3 isera ocrajy cavo ztna (JY)):IIHO II BeHlIjaMIIHoBo), a JepycaJIIIM nocraje rrpecronnua caxro Jyzreje.

De360)l{HlI HaByxo)):oHOCOP, nap BaBIIJIOHCKII 586. r. pyWII II nrsamca xpaxr, a aapon O)):BO)):1I y porrcrso."

TOKOM 70 rO)):IIHa, y zrsa Maxa, Jespeja ce spahajy 113 portCTBa na 'IeJIY ca 30pOBaBeJbeM H 3H)):ajy, zrpyrn no perry, xpaxr. 31I)):alhe je rpajano 20 rO)):HHa, a xpaxr "ocBeneH" 515. r. DIIO je MHoro seha 0)): COJIOMOHOBor, aJIH He cjajanjn II pacxoumnja.

5 Orra)!(eHH Teotpanaxr OXPH)),CKH, Tyuaueue Ceeaioe Eeauhena oq Maaieja, npenerm ca rp-ncor )J,e'laHCKH MOHacH, MaHacTHp BHCOKI1 )J,e'laHIi. 1996. r., 237.

110 I I1cUlUIta () Cl!eUloj 3e.wbU

Ilpaeocnaeuu Jepyca.tusi III

l_(BETI1

<DapHcejcKa 3JIa BOJba cnpe-raaa lhHXOBa cpua zra npaxre 6JIarO)laT HCTHHCKOr casaatsa.

OHH, H 'razra xohe na HCKOpHCTe Tocnona aa cnoje MpaqHe unn.eae. Cvarpajy na OH rpefia na yhyrxa napori KOjH My KJIHqe, caxo na 6H OHH 6HJIH Y npasy. Hcyc HX He cnyura.

Tanaunsc xnanarse ocraje 3aYBeK: .Enaeocnoeeu uap KOjU qonasu y UMe Tocuoquel Mup na uetiy U cnaea ua 6UCUHaMa!" (Jlx 19,38), jep aKO 6H n.eronn CJIe)l6eHHl(H 3anYTaJIH, KaMelbe 6H rrporOBOpHJIO, urro ce y H3BeCHOM CMHCJIY H HcrrYHHJIO rrpHJIHKOM iserose CMpTH. OBaKBa cynporna pacrronoxea.a Jb Y)lH H ca zrpyre crpaae ¢apHceja )lOHeJIa cy jenmora cnacen,e, a )lpyrHMa rrponacr, HaKO cy H jenan H zrpyrn 6HJIH na cnorsaunsn HaqHH 6JIH3Y XpHCTa - Mecnje".

TIaJIMOBe rpaae ce H nanac noce na l_(BeTH. Harne nozmerin,e aeva namre, na ce KO)l Hac na raj ztan cneaaaor YJIaCKa XpHCTa H Cnaca Harner y J epycamnr, y l(pKBY YHOCH Bp6oBO rpaa.e, on nera )lOJIa3H Ha3HB Bpfiaua.

Ha UBeTH ysexe, xao H BeJIHKOr Ilonezren.xa, BeJIHKOr Yropxa H BeJIHKe Cpene, yse-re, CJIY)KH ce 6)leHHje y 17.00 qaCOBa, xoje ce 30Be Bneanje )KeHHKa.

CaMO )KpTBa )lOHOCH nrrozt sa BeqHH )KHBOT. TIJIO)l xoja je Tocrron noneo H CTaJIHO )lOHOCH, cacrojn ce y TOMe urro ce na CBe sepae npenocn aajnpe )lYXOBHO a 3aTHM TeJIeCHO aacxpcen,e H npocnasn.an,e.

TIpOCJIaBJbeHH DOrOqOBeK je pO)lOHaqeJIHHK jernror HOBor porta, HCKynJbeHOr qOBeqaHCTBa.

CaMO sepa nyna noysnaa.a HMa MOn)la nofiehyje, jep HCKJbYxyje CBaKY cyxm.y H qHHH -rone-mje cpue rrOTrrYHO OCeTJbHBHM sa

Hcyc ce rrpH6JIH)KHO, yrnezrao rpazt H 3anJIaKaO nan lhHM roaopehn:

.Kaq 6u U iuu snao, 6ap y oeaj qau illeo], OHO uauo je sa MUP iueojl Allu je caqa caspueeuo oq ouujy tueojux. Jep he qohu na ille6e qanu, U orpyotcuhe uie neupujaiuen.u iueoju ouxouuua, U ouxonuhe iile, u ciueeuyhe ille ca ceux ciupana; Jf cpyuiuhe ille6e u qe4Y tueojy y tuetiu, u uehe octuaeuuiu y iile6u HU «aueua ua KaMeHY, satuo willo flUCU iiosnao epeue y «ojeu cu uoxoheu " (Jlx 19,42-44).

113Mel:Jy BHTaHHje H MaCJIHHCKe rope, y MeCTY xoje ce Ha3HBa Bnrcrpara (naaac je 'ry npenasaa rrpaBOCJIaBHa upxsa), Focnozt je zrao HaJIOr CBOjHM y-renmrava )la My ztoaezry Marape na KOMe zto rana HHKO nnje jaxao. Ilpeva jyzrejcxca 3aKOHY, xao H npesra MHOro6o)KaqKIIM CXBaTalhIIMa, sa peJIlIrlI03He cnpxe naje ce CMeJIa ynorpetin.aaara )KIIBOTlIlha xoja je Ben CJIY)KIIJIa JbY)lCKIIM norpe- 6aMa. TaKBa jenna )KHBOTlIlha )lOHeJIa je CnaCIITeJba no MeCTa n.erosor xcpraoaan,a. Panaje IUJ:ynH no 3eMJblI II npononenajyha, OH nnje jaxao, Ben je xao capoxiax nnrao neunnre. A xan je no-rena ceznonta n.erosor crpazran,a, xreo je zta yhe y csoj rpazt xao BJIa)lap, aJIH He BHCOKO na KOlhY Ben na rernehoj )KIIBOTlIlhlI xoja je CJIY)KIIJIa MaJIIIM II CKPOMHIIM JbY)lIIMa. Ha lhy YMeCTO cenna, yxeHIIUH crann.ajy csoje XaJbIIHe. Taxo Tocnon npmaa noanpaae qUCTIIX ztyura xoje ra noxexyjy, xao Mecnjy, novasaaaxa DO)KlIjer6. CTap03aBeTHO npopourrso HarOBeCTIIJIO je osaj norahaj: .Paqyj ce MHOZO, «hepu Cuoncxa, iioqeutcyj, «hepu Jepycanuucxa; eeo, uap iueoj uqe K ille6u, iipaeeqau je u caacaea, «poiua« U jaiue na uazapuy, U na uazapeiuy, MllaqYfl'-lez71y uaeapuuuuou" (3ax 9,9; He 62,11).

Ilpexo Keztponcxor nOTOKa II Jocatparone )lOJIIIHe I'ocncn npOJIa31I Kp03 3JIaTHa spara", jep )Keml )la ce ofijana Mecnjov.

6 ,ll,p. EMHJIHjaH M. l.J:apHHD., Hcyc Xpuciuoc »cueoiii u qeno, KaJIeHHD., Kparyjesau, 1993. r., 283.

7 3JIaTHa, ABOKpHJIHa xannja aexaztqunser JepYCaJIHMCKOr xpaua HaJIa3H ce xerpnecerax MeTapa 0,11, I1cTO'lHe, Crediaaoae xanaje, npeva jyry. To je MeCTO rne ce nOKajHH'IKH, y MOJIHTBH, nap ,ll,aBH.ll 06paTHO I'ocnony. OBAe je 6HO cycper JoaKHMa H AHe HaKOH Bnarcseurren.a na he A06HTH

xhep Mapujy. nOCJIeAfbH, KOjU je npourao Kp03 3JIaTHa spara je 'IYBeHII npaBOCJIaBHU nap Hpaxnnje. OUJIO je TO 628. r., xana je nap BpaTIIO Hacaa KpCT y Jepycarnos, xora cy Ilepcnjamnr O,llHeJIU xao paTHH nJIeH 14 rornnta pannje. On rana cy 3JIaTHa apara 3a3l1AaHa. no CBeTo~ npenaa.y, Kp03 OBa BpaTa Focnon he nOHOBO npohn xana 6YAe no zipyru nyr ziourao y csoj CI1JII1 H CJIaBI1 Aa CY,llH cBeTY.

8 ,ll,p. EMUJIujaH M. l.J.apHHn, Hcyc Xpucilloc .11CU60ill u qeno, Kaneunh.

Kparyjeaau, 1993. r., 284.

112 / Hciuuua 0 CBeiUoj 3eMlbtl

flpUBOCJUlBIiU JepyclL11LII 113

Eoz.nje )],apOBC. Ca OBaKBOM BepOM TeCHO je cnojena MOJUITBa. Bepa HaC YYll rta Eor ztaje csoja )],YXOBHa ztofipa H 3aTO ra rpeoa ~1OnHTH. Met)YTHM, sarnyuryjyha napxra .rproaana II Melhaya nosua overana je MOnllTBY II spehana cserua.y JepYCaJIllMCKOr xpaxra. To je 61lJIa H onurra cnnxa Jepycamoan.ana II Hapann,a y TO spexre. Hapon II n.erone sohe 3a60paBllJIII cy Y3BIIweHe BpJIIIHe II )l(IIBenH no ycxorpynoj 3aKOHllTOCTII, CrrOJbaWHOCTII, CPOPMaJIHOCTII II oxeKIIBalhY rrOJIIITllYKOr nponsara. 3aTO XPIICTOC CBOjllM BeJIIIYaHCTBeHIIM ncrynoxr, II CllJIHOM CHarOM csoje JIllYHOCTH BeJIllKOr TIo-

ITOYKe ocrajy 3aYBeK aafienexcene y eBaHt)enCKllM npn-raxi« o qea CUHa,- 0 311UM euuoepaqapuua; 0 uajeehoj sauoeeciuu; 011£,/1(/- 3YMflUM U uyqpusc qeeojtcaua; 0 Cyqu.eu qauy (MT 21,28-46; 22,34- 40; 25,1-13: 31-46).

9 I1CTO, 287.

10 C/Japuceju - y npesony usqeojeuu, 6J1JHf cy Hajo6pa30BaHHjH H uajua-nrraHHjH y CBOM speveay. OBa cex'ra HaCTaJIa je HaKOH H3JIaCKa Jespeja H3 BaBHJIOHCKOr poncrna, Ilopezr npnsnaaarsa Klbl1ra Crapor H HOBor 3aBen, BepOBaJIH cy 11 npe~aI-bHMa, rj. YCMeHoj rpannunja, xojy cy 'laK CTaBJbaJIH ucnpen nncanor Mojcejesor 3aKOHa. Cnorsa cy ucnyu.asana CBe uepevonnje, nOCTa, npau.a, MOJIHTaBa, ~aBal-ba MHJIOCTHl-be. BeposaJIH cy y rtocrojan.e ztofipux H 3JIHX anherra II y sacxpcen,e MPTBHX, y npaapeuenn O~JIa3aK rryiue y 6JIa)f(CHCTBO H cran,e Ka3He, xao H y MecnjHH Cyzt HaKOH sacxpcen,a. OHJIlf cy npHCTaJIlIlI,e Jespejcrsa, naTpHOTH- 3Ma, 6e3 6WlO xaxsor TY~HHCKor ynniaja. HHCY 6HJIH CBeWTeHlIlI,H. Caqyxeju _. y npesozry upaeequu, HMe ~06HJIH no CBeWTeHHKY Ca~OKY, qyBapy Kosxera 3aBeTa 113 C0J10MOHOBor BpeMCHa. HHCY BepOBaJIH y aacxpccrse MPTBHX, a o~6aW!BaJIII cy II MorynHocT nocrojan.a anhena, aJIH H reopnjy 0 6ecMpTHoCTH zryure. OHJIlI cy npHCTaJIlIlI,e rpxxor yrnuaja, XeJIeHlf3Ma H CBeTCKe xyrrrype. Y IbHXOBHM penonava 6HJIO je 11 CBCWTeHHKa.

KlbuJICeeIlU14U - jespejcxn corpep, npenacaaa-m If TYMaqH xn.nra 3aKoHa If npopoxa. HaCTaJ11f aa speve rpahea.a rrpyror Xpaxra (y apesre 30poBasersa). Ilozrpxcaaann cy 'lac rpaplIceje, 'lac canyxeje, jep cy 6HJIlI MHoro cnafinja naprnja. OHII cy 6l1JIH Hapo.QHH yqHTeJhH If BOJIeJIH cy na ce OCJIOBJbaBajy THTYJIOM pafimra. OIfJIIf cy qJIaHOBIf ~HHe.QPIfOHa H, Ma.Qa je Mel)y I-bHMa 6HJ10 CBeWTeHHKa, yrJ1aBHOM cy 6HJIH J1aHUIf.

AKEJI)l;AMA

Jyzta l1cKapIIoTCKII je arrOCTOJICKII npnaas )],061I0 0)], bora, aITII je, CBOjOM KPIIBHllOM 1l3ry6Ho ncrpajaocr y TOj CITY)l(6H. ITorpeume nane y 3eMaJbCKOr MeclIjy nnje nanycnro ynpxoc MHOrllM l1CyCOBllM ortojrenaxta, a Jby6aB npesra HOBUY caCBIIM je 06y3eJIa n.eroao cpue.

E1l0 je sanyxen aa 3aje)J,HllYKY anOCTonCKY xacy, KOJY Je CBe spexre rtorxpanao. ITJIaTY aa rpex II KpB npasezmy Jyzta je rtofipoBOJbHO npmrao 0)], jynejcxnx eneKYTIIBHIIX QllHOBHllKa, ynpano xao WTO lIM je H ormnao )],06POBOJbHO.

Taxo ce acnyanno rrpOpOQaHCTBO 3axaplIjllHO: ,,If usuepuUte My ullawy, tupuqeceiu cpetipnuxa' (3ax 11,12; M T 26,15). J our jezmo CTap03aBeTHo rrpOpOYaHCTBO, me ,lJ,aBII)]'a nsnaje n.eron nyroromnmsn npnjaren, AXHTocpeJI (2. CaM 15,31), HMa rrpao- 6pa3 JY)],IIHor nsnajcrna I'ocrrorta Xpncra, H TO Y ITCaJIMY 40,9: ,,11 uoee« uupa uojeza, y xojeza ce Y3qax, «ojuje jeo xnei) uoj, iioquotce ua Me aemy" Tpnnecer cpefipnnxa je 61lJIa II orxyrma cysra BJIaCHllKY sa yfinjenor pofia. Jyzra je )],061ljeHll nonau spaT1l0, a CIIHe)]'p1l0H sa n.era xynyje 0)], nexaxaor rpnsapa lhllBy. Jlon-rapesa KpBHa lhlIBa (KpBHa, jep je xynrsena 0)], HOBua nnahenor sa KpB rrpasennaxa), jecre MeCTO rzie ce H3)]'ajHIIK XPIICTOB 06ec1I0. Mecro je 60rocnY)l(6eHO, ry je ztaaac rrpaBOCJIaBHa upKBa Axennana, y KOjOj ce caxto jenannyr roznmm,e CJIY)l(II sayrroxojena Jlnryprnja.

11 zraa - ztanac OB)],e ce oceha HerrO)],HOCHB CMpa)J, HaKO je rrpOWJIO CKOPO 2000 rozmna. Orpahenn npocrop Jlonxapeae KpBHe n.ane nanasa ce 1l3Ha)], Jocarparone ztonane na jyry, nacnpav Jepycanaua.

. .

aenen.xa, IICTepYJe 'rprosue 1I3 xpaxra II YHCTll OBO MeCTO, Jep )],OM

bO)l(HjlI ce Mopa rrOWTOBaTll na H3Y3eTaH HaQIIH (MT 21,10-14)9.

HaKoH onor ztorahaja XPllCTOC npexo ztana ncuersyje II rroyxana napozt y XpaMY, onronapa na ITYKaBa rnrraa.a rpapaceja II canyxeja 10, ann nohy nanyurra Csern rpan II MOJIHTBeHO 60paBll na Macnmrcxoj ropn sajezmo ca yYeHlIllHMa.

114 / J1CWU//a 0 Ceeuioj 3C}.1;bU

IlpaeOCJla611U Jepyca.iusi

115

CAJIA T AJHE BEqEPE HA CIiOHY

xana cy BH)],eJIH zta ce lbHXOB YqHTeJb rrpHXBaTHO OBaKO rrOHJI3HOr rrOCJIa, 6HJIH cy )]'y60KO nocpaurseaa. OBO rrpaa.e HMa CHMBOJmqHO snasea,e, jep THMe XPHCTOC noxasyje CBOjy CMepHOCT rryay Jby6aBH, xoja rpefia arrOCTOJIHMa H CBHMa BepHHMa )],a 6y)],e npnMep BpJIl1He rrOHH3HOCTM M Jby6aBM rrpeva 6JIM)KlheM.

To ce )],orO)],HJIO na 6p)],y CMOHY II, CBeToM fipzry y xyha Cneror JOBaHa nOrOCJIOBa y CaJIH na cnpary nasnanoj fOpHMUa, .n;OK ce nanac osaj ofiper; npum y noprn Ca60pHe upxne XPllCTOaor Tpofia csaxor BeJIHKOr qeTBpTKa, caMO OB)],e, y JepYCaJIHMY. Ha 06eJIe)KeHOM nO)],MjYMY je narpnjapx ca )],BaHaeCTopllUOM CBellITeHHKa. Ofipen cartpzcn nocnenrse fiecerte Tocnona ca yqeHHUllMa ll3 JOBaHOBor eaanhersa, lIITO CBe cxyna (narpnjapx razra rrepe nore CBelIITeHllUHMa) CHMBOJIll3yje eBaH1)eJICKY npeztcrany na xpajy xoje rrarpnjapx, 6alII xao nexana Tocnon 0)],JIa3ll ca rpn yxennxa, csenrrenaxa ca nonajyva rj. y I'ercnscaanjy (JH 13; 14; 15; 16; 17; 18,1).

HaKoH ncnyn.en.a craposaaerne cpopMe, y BH)],y nesepe rracXaJIHOr jarrsera, - jep I'ocnon nnje )],OlIIao )la paapynm Hero nonyHll Crapn CaBe3 ca Boron, - XPHCTOC YCTaHOBJbaBa CBeTY Enxapncrnjy, na 6ll CBOjy KpCHY )KPTBY, )KpTBY Jby6aBll y-rnano cBllMa npacrynaunosr. OBOM rajaou OH cxnana HOBll CaBe3 JbY)],H ca Borov, xoja he 1I rrOCJIe n.eroaor O)],JIaCKa npencraarsarn CBeTY aa jernnmy Jb y6aBlll2.

Tajaa nexepa je npasnax cehaa.a na XpllCTOBY CMpT n ncxyrnrrerscxa )KpTBa sa rpexe MHorllX. Pe-nr: .Oeo je tueno uoje" noxa- 3yjy na je Cnacarers CBOjy npencrojehy CMpT cxratpao )KPTBOM13.

CBM cy jena 0)], jezmor xnefia II TaKO je Tajaoxr ne-repov YCTaHOBJbeHa jerma HOB a sajenaana. A OHO lIITO crraja sajenaany jecre )KpTBeHa KpB, na KOjOj je OCHOBaH HOBll CaBe3 ca Eoron, aeynopezmao mnua 0)], onor Cnaajcxor Caaesa. Cazta ce npOJIHBa-

'\'lAHACTI1P CBETOr CI1MEOHA IiOrOI1PI1Mu,A Ilpexonyra CHOHa, y jyrosanannov )],eJIY rpana, y MeCTY xoje ce 30Be KaTOMOHH (KaTaMOHH), nanasa ce MaHaCTHp Cseror CHxreona, nO)],lIrHYT nan rp06HlIM MeCTOM osor yrO)],HHKa bO)Klljer.

Y npesre ernnarcxor napa I1TOJIOMeja <l>llJIa)],eJIcpa, npasenHH CHMeOH H3a6paH je xao jenaa 0)], 3HaMeHllTe ceqauqeceiiiopuue xojn npesohaxy CBeTO rmcxro - nH6JIlljy ca OpHrHHaJIa na rp-rxn Je3HK.

Yrrpaso xana je xreo )],a TeKCT npoponancraa Hcanjaaor:

"Efllo, qeeojtca he satupyquetuu U poquhe CUJia, U uaqenyhe My UMe Euauyuno" (= C uaua, E02) (He 7,14), npenpasn II npesezte na he MJIa)],a )KeHa TO yllHHHTM, anheo My pe-te na TO He qHHlI 360r HCTllHe, II na nehe Bll)J,eTH csrprn csoje )],OK TO JIllqHO He )],OqeKa. HaKoH 365 romma, xana Borownaneaau Hcyc 6H nonecea y Xpaxi, xerpzteceror zraaa rro Pohen.y, zta ce CXO)],HO 3aKOHY nOCBeTll Bory xao npaenan y MajKe H npnnecy nne rpnnue xao KPBHY )KpTBY (jep 6ejaxy cHpoMalIIHII), rana y Xpav )],0 1) e, 06aBeliITeH ,lJ.YXOM CBeTIIM, II CllMeoH Boronpioaau, xao II AHa, KnII <l>aHYIIJIOBa, II3 porta ACIIPOBOr. Panocraa, CIIMeoH Y3e XpIIcTa na pyxe peKaBlIIII: "Caqa ouuiyuuuaiu y uupy cflY2Y ceojeza, Fociioqe, ao peuu Ceojoj; jep euqeuie O'-lU uoje Cuaceue flleoje" (Jlx 2,29-30). I1IITalhe je -)],a JIH je yorrurre nocrojao qOBeK KOjII ce panocanje 0)], Ilpasennor CMMeoHa, npecraano y Tocnony? Y HallieM npaaoCJIaBHOM xanenztapy onaj )],ora1)aj je aanncaa xao Cperen.e Tocnozm-e 2.115. cpe6pyapa. I1paBe)]'HH crapau CHMeoH cxrarpa ce 3alIITIITHIIKOM Malle )],eue.

Y Jepycanasry je na BeJIllKH qeTBpTaK CBe 6HJIO cnpeMHO aa rraCXaJIHH npaannx, H rro xyhaxra cy cnpexrane npocropnje y KOjHMa he rrOKJIOHIIUH MOnH zta jeny rraCXaJIHO jartse. Hcyc, 360r pacnpase xoja je HaCTaJIa Me1)y yqeHHUIIMa 0 TOMe KO je on lbllX Ba)KHIIjH aa apesre se-repe, ycraje ca csoje npocrnpxe, CKH,n:a ropa.y XaJbIIHY, orracyje ce je,n:HHM y6pyCOM, Y3IIMa YMHB .. aOHIIK H no-nm,e na rrepe nore CBojHM arrOCTOJIHMa, xojn cy 6HJIH aa rpneaov. A

II CHOH je jenpejcxa pex II oanaxaaa Ow.60peIlO, cyuuauo, uajyseuiueuuje ,wecw.o.

12 )J.p. EMI1JIMjaH M. 4apHlln, Hcyc XPUCw.oc ,JlCU60W. U qeJIO, Kanennh, Kparyjesau, 1993. r., 318.

13 I1cTo, 319.

116 / ncauota () Ceetuoj 3eAubu

Ilpaeocnaeuu Jepycanuu 11 -:

.ia KpB Cnna DmKl1jer 360r onpourraja rpexosa. )J,06pa HOBor C aaesa ztahe ce TeK OH)],a xana XpHCTOBa KpB 6y.ne npormaena. .. Ituftue U3 Fbe ceu; jep OBO je KpB uoja H oeoea 3aeeiJ1a «oja ce usnuea (lL7U nuje) sa uuoee paqu ouuiyuuuena epexoea" (M T 26,26-28). Crora, Hcyc 60rrHHM orrpourrajuav pesnva yxasyje na MecHjaHCKY 6Y.Il:yliHOCT, xana lie ce BHHO iserose 6JUfcKe H crpaunre CMpTH npersopara y pa.Il:OCHO BHHO 6rra)£(eHOr )£(HBOTa 14.

Y Cseroj EBxapHcTHjH OH je nao jenno CBeTO saseurraa.e, TeCTaMeHT, sa CBe speve .Il:OK fa rserosn crre.Il:6eHHUH 6y.Il:Y xexaJIH, a Tajaa Be-tepa je rrOCTaJIa jyrapn.e pYMeHHJIO 6Y.Il:ylie, MeCHjancxe Hefiecxe sesepe". Y n.oj ce HcrrYHHJIO OHO WTO je Tocnon paanje pexao y Kanepnayvcxoj caaarorn: ,,3aucilla, saucaia eaM «aotceu: AKO He jeqetue iJ1eflo CUHa uoeeuujeea u He iiujeiile «peu ueeoee, ueuau;« »cueouia y ce6u" (JH 6,53). De3 rrpnxemha Cnacen.e He nOCTOJH.

Y OBOj xyhn XPHCTOC ce anOCTOJIHMa jasao npnn nyr nOCJIe Bacxpcetsa, xao H jow nna nyra (JH 20,19-31). OB.Il:e je CBeTH ,[I,yx cmnao na anOCTOJIe y BH.Il:Y onsemrx jeanxa nezreceror nana 0.Il: sacxpcersa I'ocnoznser - npa3HHK y naurex aapozty n03HaT H xao ,[I,YXOBH HJIH Tpojnua (,[I,an 2,1-4). Ty ce 57. rO.Il:HHe Borovajxa rrpecrasnna; ry je 6HO H360p Marnje (y-renaxa Cseror CHMeoHa Boronpnvua) aa BeJIHKOr anOCTOJIa H npan anOCTOJICKH Ca60p (,[I,an 1,23-26; 15,6-29). Herron carre Tajne Bexepe HrrH fOPHHUe, HaJIa3H ce rpof napa ,[I,aBH.Il:a. CaJIa Tajne Bexepe na CHOHY, 6HJIa je HeKOJIHKO rO.Il:HHa non naTpOHaTOM cprrcxnx CBeWTeHocrrY)£(HTersa jep je CBeTH Cana OBO MeCTO orxyrmo 0.Il: HenpaBOCJIaBHHX.

CMpT xao xpaja.n H npasn UHJb csora 3eMaJbCKOr )£(HBOTa, a.nr je IiCKOHCKO Ii npHpO.Il:HO yxcacasaa,e Hserose JbY)],CKe ztynre H3a3B<Ll0 sanaj Dory Ouy zta fa MHMoHrye Ta ropxa xaura. Y BerrHKOM crpaxy ofipaha ce Ouy; .Il:OK rmxyjy MpaqHe cnrre onora CBeTa, OH Bl1Jl:lI caxro DO)£(Hje OqHHCKO JIHue. He MOJIH ce sa ncnyisea.e H ocrsapen.e 3eMaJbCKHX xcersa (H zta rro cBaKY ueny OCTaHe )£(HB), neh je.Il:HHO aa ncnyisen,e EO)£(Hje BOJbe, HayqHBIliH THMe H CBa 6y.nylia nOKOJIefba KaKO rpefia na ce MOJIeI6. Mecro na KOMe ce Focncn MOJIHO, xazta fa je aaheo xpernro, npOHaWJIa je CBeTa napnua Jenena, a H3Ha.Il: CTeHe normrna npexpacny UPKBy. ,[I,aHawlhe sztarse npnna.Il:a pHMOKaTOJIHUHMa.

Yxamueaor XpHCTa H3 I'ercaaannje O)],BO.Il:e ocaxmaecr naopyacannx PHMCKHX BojHHKa, .Il:oMalia H cnyactiena nocnyra npaoCBeWTeHHKa, H xysapn xpaxia, naopyacann 6aTHHaMa, y npsn 0.Il: zma XpHCTOBa sarsopa, y xyhy rrpBOCBeWTeHHKa Kajarpe.

Ha qerry OBe cpaxiae rpyne 6HO je JY.Il:a, aaxsan.yjyhn qIIjeM Je JIa)£(HOM UeJIHBY y OHOM MpaKy Tocnon 6HO npenosaar (MT 26,36-57).

KAJA<l>MHA KYllA

Han npBocBeWTeHHqKOM, Kajadraaou xyhou cana je snaa,e Ilerposor xajan,a, xoje ce HaJIa3H na CHOHY, ncnon ,lJ,aBH.Il:OBe xannje. Kp03 KaMeHH ycex Kajarpnnor nonpyva Hcyc je, YBe3aH KOHorrUHMa, cnyurren Y MeMJbHBY H aarynrrsnay upocropnjy H OCTao CBe .Il:0 MOMeHTa xazt je O.Il:Be.Il:eH y jour ropn 3aTBOp KOjH ce HaJIa3HO y je.Il:HOM .Il:eJIY AHToHHjeBe KYJIe, y Ilperopnja.

HA BEJUIKM qETBPfAK

TIoCJIe Tajne Bexepe, ca CHOHa Tocnozt 0.Il:JIa3H na MaCJIHHCKY ropy ca jenauaecropauosr CBOjHX y-remnca. OCMOPHUa ocrajy nonarse, a XPHCTOC ca TpOjHUOM anOCTOJIa, CBe)],OUHMa csor rrpeofipaxceisa, 0.Il:JIa3H .Il:a ce noxronu, ami zta H OHH y-recrayjy y n.eroBOj MOJIHTBH. Hcyc je YBeK HMao ripen OqHMa CBOjy HCKyrrHTeJbCKY

TIPETOPMJA - XPMCTOB 3A TBOP M rABATA (Y3,anrHY1iE)

Tlopen Focnozm.er, 'ry cy 6HJIH 3aTBopH aa zma pa360jHHKa H rpeher ca fbHMa, Bapase. )J,aHac cy 3aTBopH o6eJIe)£(eHH HaTnHCHMa. ,[1,0 3aTBOpa ce nonasn YJIMUOM 60JIa (Via dolorosa). Ha xpajy XPMcToBor saraopa je onerseu,e y KOMe je xaneaa nnona ca zrsa

14I1cTo,319. 15I1cTO,319.

16 I1CTo, 322 .

..

118 / Hcmuua o Ceeuioj "3eAl.bU

ilPCl60C!lCl61t1i Jep)'ClL7uII 119

o r aopa. Kp03 xoje cy 6I1J1e npoayxene nore Tocnona 1I CTerHYTe OKOBIiMa. OBa xaxrena rtrroxa je CaCBI1M ztocrynna rrOKJ10HI1~11Ma 3a uennsarse.

Ha orrryxfie jespejcxnx rrpBOCBeUlTeH11Ka 11 na I1I1JIaTOBa rnrran,a, Hcyc H11je ozrrosapao peq11Ma Ben hyraisexr, ceM xana je nao O)lrOBOp I111J1aTY: .Fu tcauceiu" (qa cauja uap) (MT 27,11). Ko )l(eJ111 na ocarypa ce6H npecro 3eMaJbCKHM cpencrsnaa, raj nuje cnpexraa zra yxrpe, Hero ce 60pI1 npOTHB CMpTH na CBe Morylie HaQHHe. A KO MO)l(e ,Ua yMpe, ITa HITaK na OCTaHe nap, raj ITOKa3yje na ce n.eroao ~apCTBO He OCHHBa na OBOM CBeTY 11 )l(HBOTY. BH,UeBllIH na I1HJ1aT 1f36eraBa CBOjy )lY)l(HOCT npasennor cyzmje zra 6H OCJI060,UHO HeBHHor QOBeKa, Hcyc He HaJIa3H sa IToTpe6HO na My onrosapa. OBY MYQHY cnryauajy I1HJIaT paspeurasa TaKO UITO rOCITO)la urarse KO)l Hpozta II Arrrane, xojn ce aa apexe npasnaxa raxohe nainao y JepyCaJIHMyl7. I1pe,U npocrav H pa)l03HaJIHM I1p0,UoM, Hcyc je raxohe hyrao, ):(a 6H ce OCBeT110 sa TaKBO npxarse Mecajnno, OH My ce ca CBojHM BojHH~HMa ITO,UCMeBa, 06JIaQH ra y KHe)l(eBCKO o,UeJIO, 6eJIy XaJbHHY H raxsor man-e nasan I1HJIaTY 18.

Y OKBHPY AHToHHjeBe KyJIe 6HJIO je H MeCTO 6HQeBalha XPHCTOBor, xao 11 rasara - JIHTOCTpaTOC, ysquzuyhe (nanac y MYCJI11- MaHcKoj ocaoronaunsoj illKOJI11, ynarsenoj 20 MeTapa O,U XPHCTOnor aarnopa, Ha,UeCHO, npexra CTecpaHOBI1M BpaTHMa), na xojen je cezteo I10HTHje I1HJIaT 11 QHTaO npecyzty )lOK je jespejcxa Hapo,U19 B11Kao: .Pacuuu za, pacuuul" (J1K 23,21).

Ilpecyzia je y OpHrHHaJIy rnaCHJ1a20:

17 MCTO, 333. 18 MCTO, 334.

19 OXOJlocUl qOJla3U upeq uoeutiao U iiouocuiu qyx iipeq apouacm CD pC 16,18). 20 MH)(c BojuCJ1aB Ilonosnh Xaunja, 0 Ceeuioj 3e.I1Jbu, ayropcxo naaarse,

Beorpazi, 1979. r., 102,103. •

120 / Hciuuna 0 C6eifloj 3e.W/bU

IIPECY/l:A

KOJY JE 113PEKAO rrOHTI1JE I111JIA T HAMECHI1K AOIhE r AJII1JIEJE

K 0 J A 0 C Y D Y J E:

I1CYCA HA3APEllAHl1HA qa uopa yupeuiu na KpCUlY

,ll,aTo je y CBeTOM rpany JepycaJUIMY 17-e rOAIIHe, BJIaAaBIIHe TII6epIIja, ztana 25-or MeCeI1a MapTa,KaAa cy AHToHIIje II Kajadia 6IIJIII CBeIlITeHIII1II II rrpBOCBellITeHIIK DQ)KIIjII.

I10HTIIje IIIIJIaT, HaMeCHIIK AOIhe Tarrnrreje, cenehn aa CYAIIjcxoj CTOJIIII1II ocyhyje Hcyca XpIIcTa na ysrpe aa KpCTy Meijy ABojIII10M pa36ojHIIKa, jep ce II3Meijy napozra namno OTMeHIIX II rrpII3HaTIIX JbYAII KOjII cy mjaBIIJIH:

- )l,a je Hcyc 3aOOAHO napon;

-)l,a je Hcyc 6YHUO HapOA;

- )l,a Hcyc HHje nourrosao 3aKoHe;

- )l,a ee Hcyc JlaJKHO mnasao sa CHHa liOJKHjer

- )l,a ee Hcyc JlaJKHO aaaanao uapea Hspaan.a;

- )l,a je Hcyc e naJlMOOOM rpaHIJIIUOM y PYUH

Y nparisa eUJlHOr csera ymao y xpasr.

I10HTIIje IIIIJIaT sanonena KBIIpIIHaJIY KOpHeJIIIjy, npnov I1eHTpIIOHY - xaneraay, na Hcyca OABeAe aa ry6IIJIIIlliTe II Aa 3a6paHII CBIIMa CIIpOTIIMa II 60raTIIMa cnpexaaaa,e zra ce Hcyc noryfia.

CBeAOI1II KojII cy rrOTIIIICarrII CMpTHY npecyzty rrpOTIIB Hcyca cy:

1. ,L(aHUJlO Pofianu, (j>apHeej

2. .Ioaau 30pOBaBeJh

3. Paipaano Pofiaaa

4. Kanep, KIbUJKeBHHK

Hcyca he U3 Jepycanuua useeciuu Kp03 Ce6epHY «auujy.

C6aKoM i1JleMeHY uocnauiu i10 jequy 06aK6Y Ula6Jly iipecyqe.

rIpa60CJla611U Jepvca.ucu 121

YJIIIQA I)OJIA (Via dolorosa) - YJIIIQA KPCHIIX CTPA,IJ;AIhA

CBeTH nap KOHcTaHTHH je 6)),HO nan u:pKBeHHM paztoanxia no uenoj Cseroj 3eMJbH, 6HBajynH CBe apesre y Be3H C rpamrrersnva.

3aHHMJbHBa je jerma npernrcxa ca enHCKonOM J epYCaJIHMCKHM Maxapajesr H3 xoje aansajaxro neo y KOMe ce jacno BH)),H UITa je nap xceneo aJIH H ocrnapno, "IIoTPY)),H ce, ronopn enncxony, )),a Ca60pHa upxsa XPHcToBor Tpofia He 6y))'e caxto najnernna na CBeTY, Ben n na nerarsn 6y)),y TaKBH)),a je HH najnemue rpaheamre y 6Hrro KOM rpany He Mory npeBa3HnH21". fO)),HHe 1009. Ca60pHH xpav Je nopynren )),0 resrersa 0)), crpane erHnaTCKHX MycrrHMaHa, a 1048. r. KTHTOPCKHM sanaraa.exr BH3aHTHjcKor napa KOHcTaHTHHa Monovaxa xpav 6HBa nOHOBO nsrpaheu.

fPl{KH napon je na OBHM npocropmra Ben xan.anaxra rO)),Haa, CaMHM THM, crexao je orpOMHO HCKYCTBO, YMeTHOCT )l(HBJbelha ca zrpyrna HapO)),HMa. )],OManH, nax, rtofipo nosnanajyha, ynopHOCT, ncrpajnocr Tp-rxor napona (MOHaWTBa), ))'y60KO ra pecnexTyjy H yaaxcaaajy. To je H rrponaseno )),a Llapnrpaztcxa OCMaHrrHjCKa nnarta 1852. rO)),HHe rronece 3aKoH 0 BepCKOM, 60rocrrY)l(6eHoM rtpmrary y Cafiopnoj U:PKBH XPHcToBor Tpofia, no xojev, npasocnasna Tpuu )),06Hjajy npmrar )),aJIeKO H3Ha)), CBHX OCTarrHX "XpHwnaHa"22, WTO je jour na CHa3H (1998). )],aHac je npxsa ynorra Malha, a ysrarseaa je Y CTBapH sa caztaunsy nopry upxne.

Ca60pHa upxaa XPHcToBor Tpofia ofijeznm.yje TpH uenTpaJIHa CBeTa MeCTa:

Hcnpen Ilperopnje, Tor najryxomjer ITeTKa, XPHCTOC je noaeo KPCT, )),OK My je na rnaan 6HO senau 0)), cnpnjcxor naTYJbaCTOr xpacra, na l{HJHM Je rpan-nntaua pacrro rpn,e - zrsa TpHa ca cncrsHe H )),Ba ca yayrpaum,e crpane, 360r -rera je, KaKO rozi ce npYTHnH naTYJbaCTOr xpacra ynnerm, nenau 6HO npenyn 'rpn.a,

Ymma 60rra, yrmua KPCHHX Crpanan,a, noxan,e 0)), Jlasn.nx HJIH CTe¢aHOBHX spara. )],aHaWlhH HHBO OBe yrnrue, xao H uenor Crapor rpana, amunje aa 6 MeTapa 0)), HHBoa H3 XPHcToBor spexeaa.

Ilpaaocnasaa xpaurhaan na crpaumov CTpa)),aJIHOM XPHCTOBOM nyry 0)), Ilperopnje na zto rronaraa,a y caxr Tpof nonrryjy xerpxaecr MeCTa 3aCTOJa:

1. CaM XPHCTOB 3aTBOp - Ilperopaja

2. Crasn.aa,e KpCTa Focnoznser na paxie - nonasax

ncnpezt Ilperopnje

3. XPHCTOBO rrpno rranaa,e nozt .reperosr Kpcra

4. Cycper Borouajxe ca XPHCTOM

5. CHMOH H3 KHpHHe rtpeysmra Haena KpCT 0)), Tocnona

6. )],eBojKa JepYCaJIHMJbaHKa Beponnxa 6pHwe y6pyCOM

anojaao H KpBaBO naue XPHCTOBO

7. XPHCTOC zrpyrn nyr nocphe H nazta

8. Ilnas )l(eHa Jepycanmra sa Focnonov

9. Tpehe XPHCTOBO nanan.e na nyry sa I'onrory

10. Cxanaa,e XaJbHHa XPHCTOBHX H 6au:alhe KOU:Ke sa lbHX

11. I1pHKHBalhe Tocnona na KpCT

12. Ilonman,e Hacnor Kpcra ca I'ocnono»

13. Cxanarse ca Kpcra H rrovaaaaaa.e na xavenoj nnoxa

14. Ilonaraa,e Tocnona y rpof

I1cTHHHTa CBeTa MeCTa H XPHCTOB Tpof uapmrn Jerrenn je noxasao 326. r. Jepycannxrcxn enncxorr Maxapnje. Fpamsa OBe senenemre npxse 'rpajana je HeKorrHKO rO)),HHa. U;pKBa je saspurena

H OCBeWTaHa 13. cerrrexropa 335. rO)),HHe. •

rOJIrOTA - I)P,IJ;O JIOI)AIhE , jenp. rYJIrO.lIETX

Ha KOMe je Bernrxor IIeTKa 6Hrro pacnehe XPHCTOBO ca jour )),Ba pacneha - )J,06por pa360jHHKa )],HcMaca23 H "OHor npyror", I'ecraca. KpCT Tocnozm.a 6HO je ztyr 3,5, unrpnne 2 MeTpa, a )),e6JbHHe 12 carrnorerapa. 113Ha)), rnase, na rafina TUmYflYC, je crajao HaTnHC na TpH jeanxa: jespejcxoxr, rpsxox H rraTHHCKOM.

21 .D.HMHTpHje Hacrnh , Jepycanuu - uciuopuja u 60qU'-l, H3,[(aBaQ Jbnrsaxa HaCTHn, .D.HMHTpHje Hacrah, Beorpazi 1997. r., 89.

22 I1CTO, 256.

23 ITo Ilpenan.y crojn na je CBeTY noponnuy, rrpHJIHKOM 6eKcTBa Y Erunar. npecpena rpyrra pasfiojaaxa. Boha '[(PY)I{HHe, Y,[(HBJbeH, aazreauur neno ry

122 / Hcuiuna 0 Ceeuioj 3eM!bu

Ilpaeocnaeuu JepYC(L11L\j 123

Oll.'laTOBOM Hape))'60M na Ta6JUI je IUICaJIO: "J1cyc Hasapehauuu Llap Jyqejcxu".

XpHCTOBa -racna KpB je ca KpCTa xarrarra na CTeHY xoja je nYUaJIa H nanana na rnaay npaoua Anava (xojy je MeJIXHce)),eK na OBO MeCTO rrpeneo, rtponaurasura je KO)), rpazta Arpyne na MaJIOM EpMOHY) H cnnpana npapO)),HTeJbCKH rpex.

Ilopen OBe nYKOTHHe, ca 06e crpane fOJ1rOTCKe CTeHe cy nYKOTHHe xoje cy HaCTaJ1e y rpenyrxy CMpTH XpHCTOBe, xana ce 3eMJba 3aTpeCJ1a (MT 27,51). CTeHa je nonyuana, He no TOKY cnor rrpnpoznror cnoja, Hero nonpeKO, WTO noxasyje zta je )),orafjaj 6HO narnpnponan,

KaKO je 360r .jeznror" ueJ10 qOBeqaHCTBO nonyneno y rpex, TaKO je 360r Jezmor, rj. XpHCTa, ueo CBeT cnacen (PHM 5,19). XPHCTOC je caojov KPCHOM csrphy H sacxpcetseu nofienno rpex, CMpT H hasona.

DOJlHHM peqHMa ca KpCTa: ,,04e, oupoctuu UM, jep He suajy Ulfila 4UHe" (J1K 23,34), Hcyc ce MOJlH He cavo aa nojanxe, KOjH spure csoj nocao y cnenoj nOCJlYWHOCTH H aa I1HJlaTa, Hero aa npBOCBeWTeHHKe jespejcxe H n06YlheHY Macy H CBe OHe xojn cy y csojoj 3aCJlenJbeHOCTH pacnerm Tocnozta Cnase (,Qan 3,17). I1aKo CHH Honexnja HMa BJIaCT)),a caxr ortpaurra rpexe, OH ce MOJlH Ouy, jep rpecn yqHlheHH rtpexra CHHY yqHlheHH cy H npeva OUY rrefieCKOM. Y csojoj BeJlHKO)),YWHOCTH XPHCTOC He MHCJlH na ce6e Hero na 3JlOqHH yqHlbeH npeva Dory OUY. Ilarn.e pacnernx Hd, KpCTy cy 6HJle Ha)),JbY)),CKe. )KpTBe cy, npe cnera, ocehane crpaxonnry )Kefj. A zta he Mecnja npn crpazran.y 6HTH MyqeH )Kefjy HarOBeCTHO je CTap03aBeTHH rrpopox (TIc 68,21).

3aTHM, KpB HM ce CJlHBaJla y JlHCTOBe, npHTOM, nynehn nnyha; TaKO cy ce rronarano rywHJUI 0)), concrseae KpBH. J1ecTBlIUa na )),OlbeM )),eJIY xpcra - cyueqauej, cnyxorna je xao OCJlOHau. 0))' Ibe cy

ce oztynapanu npesia rope, rra ce KpB na raj HaqHH spaha.ia 1I3 JlHCTOBa y TeJlO, a )KpTBe ocrajane y )KHBOTY. DHJIO je cnysajena, ']a cy na KpCTy paaanern oCTajaJIH H )),0 urecr nana. Tana 6H lI~f npefinjana rOJleHH - ueaaanue, nocne -rera 6H y6p30 yMHpaJUI. XPHCTOC je najxpahe OCTao )KHB na KPCTY, rj, npeCTaBHO ce aa inecr -racoaa. Tocnozt je pe-nrxra rrcanaxra (TIc 21,1; 30,5) HcnYCTHO nyury (MT 27,46; J1K 23,46). Haena 'rpneaa Pacneha na Tonrora nozmrnyra je H3Ha)), orsopa me je KpCT I'ocnozm.n 6HO yxonan (na n.oj ce CJlY)KH CBeTa Jlnryprnja). OTBOP je 06JIO)KeH npe)),HBHHM, cpe- 6PHHM )),HCKOM, KOjH nOKJlOHHUH n060)KHO, ca crpaxonourronalheM uemraajy.

113a Hacne 'rpnese rtpnxaaaao je Pacnehe I'ocnozra na HaCHOM KpCTY, Y npnponnoj BeJ1HqIIHH, a ca n.erose neae II ,I:{eCHe crpane cy, raxohe y npnponnoj BeJ1IIqIIHH, Eoroxrajxa H aajn.y- 6JbeHIIjII, HajBepHIIjH yxemnc CBeTH JOBaH DOrOCJIOB. MeCTO CKII)),alha CHHa DO)KIIjer ca KpCTa 06eJle)KeHO je UPHOM, ,I:{BaHaeCTOKpaKOM 3Be3,I:{OM, xoja je 1,5 xrerap IICnpe,I:{ qacHe rpnese Pacneha (JIK 23,53-54).

KAMEHA TIJIO'lJ.A TIOMA3AlhA

HaIIMe, HHKO)),IIM24 H JOCHcp II3 Apnvareje (TajHH yqeHIIUII XPHCTOBII, ana II qJlaHOBII jespejcxor CIIHe))'pIIoHa), qIIje je 6IIJ10 CBe OKOJIHO HMalbe, na H caxr rpof y KOjH je XPHCTOC nOJlO)KeH, ya )),03BOJIY TIHJlaToBY, CKHHYJ1II cy qaCHO TeJ10 Focnozm,e ca Kpcra H nOJIO)KIIJIII ra na MeCTO na KOMe je ,I:{aHaC xaxena nnoxa, xoja ce HaJ1a3H 10 MeTapa 0)), YJIa3a Ca60pHe upxse XPIIcToBor Tpofia - TIJ10qa Iloxasaa,a.

Kavena nnosa, npsemcacre 60je, y3)),IIrHyTa je O,I:{ nona TpHnecerax caurnxrerapa, 2,70 MeTpa zryra H wHpIIHe 80 catrrnnerapa.

DOrOMJIaAeHua Xpncra, pe-te: .Kaqa 6u caw Eo>, yseo J/UK uoeeuuju, lie 611 uoeao 6uwII neuiuu oq 060Z (jewewa". 11 YMeCTO na HX onrsa-nca, OH !IX jow fioraro napoua. Eorovajxa My je razra pexna rta he ra TO .L\eTe cnaCHTH. To ce H .L\orO.L\HJIO npHJIlIKOM pacneha XPHcToBor, a Ta.L\aWfuH pasfiojHH'IKH BOI) je ynpaso noxajaun pa360jHHK )J,HcMac~

24 ITpaBe.L\HlI HHKO.L\HM je I'ocnony AOJIa3HO 'rajxo, nohy. HHKOAHM je 6HO yrnenan, .L\OCTa BpeMeWHH Y'IHTeJb jenne rrosuare cpapllcejcKe WKOJIe, 3aTHM TYMa'I 3aKoHa H 'IJIaH CHHe.L\pHOHa. OH je XPllCTOB fipaannau Y CHHe.L\pHOHY (JH 7,50-51), aJIH H ouaj xojn naje HOB au .L\OBOJbaH aa xyrtosnny jC.L\HOr .L\eJIa KOJIll'IllHC MHpa (30 JIHTapa), KOjOM he XPHCTOC 611T11 nouasaa HaKOH cxnnan,a ca xpcra, Eno je caxonau 'IYBeHor Favannna. cpapHceja, y-nrren.a Caeror arrOCTOJIa ITaBJIa.

124 / Hciuuua () C6eiU{)j 3e.WbU

flpa60CJla611U Jepycanusi 12:;

fPOE fOCnO)]JhM - KYBYKJIMJA

rra 11 caxtor Tpofia. Ilapaxnnc Anhena je )]'I1MeH311ja 3,5 x 3,5 MeTpa 11 Y lheMY ce Harra3110 KaMeH KOjl1 je 6110 naaarsen na Tpofi, na

. xojev je ceneo Anheo 6rrarOBeCTl1BIIIl1 )KeHaMa MMPoHocMu,aMa "qa He illpa:JIce :JICU602 Me~y upiueuua" (MT 28,5-6; J1K 24,5). Jenan zteo naaarsenor nanrpofinor xaxrena je YMeTHYT Y nnoxy Hacne .rprreae ca MepMepHMM nOCTOJbeM - rne ce cnyacn CBeTa Jlnrypraja y I'pofiy, 11 nanaan ce TaqHO na cpernnra napaxnnca Anhena.

Llena KOBYKrrl1ja je ztyra-nca 8,30, IIIl1pOKa 5,90 M I1CTO TOrrl1KO MeTapa BI1COKa. Y OBOj U,PKBI1 je MeCTO na KOMe ce zrorormno Bacxpcea.e Focnoznse, uenrpanaa ra-nca Xpl1IIInaHCKe nepe. Anocron Ilanne serta: ,,A aKO Xpuctuoc nuje yctuao, onqa je upasua upoiioeeq naiua, ua iipasna u eepa naiuo' (1. Kop 15,14). Ynas y XPI1CTOB Tpof je BI1CI1He 1,33 xrcrpa, )],OK je Tpof y xojn je nono)KeHO 'reno Tocnomse BI1COK 60 CaHTI1MeTapa 0)], nona, zryrasax 2,02 MeTpa, a IIIl1pOK 93 CaHTI1MeTpa. Y npocropnjn Tpofia cy Tpl1l1KOHe XPI1CTOBOr Bacxpcersa 11 noxperna I1KOHa Eoropozmue, 113a xoje ce nanaan aYTeHTl1qHa CTeHa Tpofia, Tapeti. Hsa XPMcToBor Tpo- 6a, y nenocpezmoj 6rrM3MHI1, nanasn ce rpof Jocmpa M3 Apaaareje.

XPI1CTOBOM KPCHOM cxrphy 1136pl1CaHa je rsyztcxa KpMBMu,a M HapO)],I1Ma je nOHOBO nara MorynHoCT npasor, se-mor )KI1BOTa. J1y)],I1Ma ocraje caxro na ycsoje Hserosy KPCHY, I1CKynl1TeJbCKY CMpT. A TO ce nOCTM)Ke I1CKpeHOM BepOM y Ibera xao Hcxyrtnrersa, CnaCI1Tersa 11 CI1Ha EO)Kl1jer. TIpe)]'MeT Eoxorje Jby6aBl1 6l1rrl1 cy rpeIIIHI1, 0)], bora ynarscan Jby)],l1. To je 6l1rra rsyfian xoja nnje anana aa 113Y3eTKe 11 xoja ce paannna na ueo JbY)],CKI1 pon, Hsy je Eor noxasao na 'raj na-nm IIITO je ziao OHO IIITO je HajBI1IIIe, CI1Ha csora jennnopoznror, panu cnacen.a JbY)],11 0)], rpexa, npona)],JbI1BOCTI1 y xojy cy JbY)],11 nann, 11 pazin naposan,a ne-mor )KMBOTa. J1l1qHI1 nO)],BMr rtpexra cnacen.y jecre sepa 11 cjeztaa.ea,e ca CI1HOM EO)Kl1jI1M.

BeqHI1 )KMBOT je onaj BMIIII1 )KMBOT KOjM nepyjyhn, LJ:YXOM bO)Kl1jl1M npenopohenn qOBeK, nocenyje Ben na 3eMJbI1, a KOjl1 he BeqHI1M 6rra)KeHCTBOM nocrre CMpTI1 )],OCTl1nl1 CBOjy nynohy 11 caBpIIIeHCTB026. Bacxpceise XPI1CTOBO 6Mrro je naroneurreno jour y

XPI1CTOBO 'reno je I1MarrO npexo ner CTOTI1Ha OTBopeHMX nospena, pana. XPI1CTOC je npe pacneha CaTI1Ma 6l1qeBaH PI1MCKMM 6l1qeM 0)], BOrrOBCKI1X )Kl1rra, na ql1jMM je xpajeaasra 6Mrro yunrseno no nap-re xrerana.

TIOlliTO je nerax 6110 na M3MaKY, HMCY MMarrl1 )],OBOJbHO speMeHa na ra oxynajy (jep ce Cy60TOM HMIIITa nnje pazmnoj-", na cy ra nosraaana no jeapejcsou ofin-rajy xao napa.

Mojcej je 0)], I'ocnona )],06110 3anOBeCT na cnpasn Ylbe sa Ceeiuo uouasatee (2. Moj 30,22-25). OHO ce cacrojano 0)], CMMpHe, MMpl1CHOr u,MMeTa, I1ljl1pOTa, xacnje 11 MaCrrl1HOBOr yrsa, OBaKBO yrse uaje ce KOpl1CTl1rrO aa nonaaaaan,e npeCTaBJbeHI1X, Ben sa perrnxnnje 11 xpaxrosne cacyzre. Haur Tocnon je nOMa3aH ca M3MMpHOM (CMMpHOM) 11 anojoxr. Mnpo je 6l1rro BeOMa cxynoueno 11 yrrrauuoxr ce nafianrsano M3 <PMHMKMje. XPI1CTOBO nspaa.aaano 'reno nOMa3aHO je 'rana ca OKO 100 rnrrapa MMpa. YBl1rrl1 cy ra y -rapuiaae M norroxcana y rpof y KOMe )],0 'razra HI1KO nnje 6110 no~pe6eH (!H 19,38-42). Ofienexceno MeCTO na KOMe je Boroxrajxa crajana, 3aJe)],HO ca )KeHaMa MI1POHOCI1u,aMa, aa npexie nOMa3MBalha Terra XPI1CTOBOr, ynarseno je 8 MeTapa 0)], Tlno-re Ilosiaaaa,a, naneno npexra CBeToM Tpofiy.

Canaunsu asrnen KYBYKrrl1je, O)],HOCHO XPMcToBor Tpofia je 113 19. sexa. H3Ha)], castor ynasa aanasn ce xerpnecer xaarrnna, a upxsa ce cacrojn 113 zrae npocropnje (MK 15,46), rrapaxnnca AHlje-

25 XPHCTOC je pasaner y rpehn sac ):IaHa (0):1 H3JIaCKa CYHua) rj, y 9 (jesp. 3 xac) xacosa, npe nozme (MK 15,25), Y nonne (jesp, 6 xac) nacryna '-lY):lHOBaTO nonpasen,e cymra, xoje je He06jaIIIfbHBo, npHpO):lHHM nYTeM, Tj. acrponovajo«, jep sa speue nynor, ITacXaJIHOr Meceua, HeMoryne je zra nohe no noxrpaxeisa cynna. 3eMJba (Jepycanav ca Jyztejoxr) je O):l6aUHJIa CBeTJIOCT CBeTa H TaKO YToHYJIa y ):IYXOBHH MpaK. Xpncrona CMpT ce ):IOrO):lHJIa y 15 (jesp. 9 '-lac) xacoaa (MK 15,34-37), xazta je 6HJIO H T3B. npao aexe KO):l Jyneja, ):10K je jour neurro Momo na ce ypazm ):10 LJ:pyre se-repn, O):lHOCHO ):10 18 (jesp. 12 '-lac) -racoaa, jep HaKOH rora ce HHje CMeJIO '-laK HH caxpan.aaara. ITpaKTH'-lHO, 6HJIO je CJI060):lHO caxro TpH

..

'-laca aa nornyay npanpexry norpe6a H XpHCTOBY caxpaay.

26 LJ:p. EMHJII1jaH M. Hapaah, Hcyc Xpuciuoc »cueotu U qeno, KaJIeHHn, Kparyjeaan, 1993. r., 64 .

126 / Hcutuna 0 Ceetuoj 3eWbU

npU60CJta61lU Jepycanuu / 127

CTapOM 3aBeTY. CBOjMM pe'lMMa XPI1CTOC OBO npopourrno rroTBPDyje (MT 12,39-40; JH 2,19). Hajrr06e)]'oHOCHl1jH, rraCXaJIHH rponap .Xpucuioc Bacxpce U3 ;WpUlBUX, cuphy CJltpUl YHUUlUlu U stpiueuua y Zp060BUJ\1a JICUBOUl qapoea" nojaum.asa CBeTH Fpnropnje HMCKH, rrorOTOBO pe-nt "cMpny CMpT YHHIllTM" H ynopehyje ca pM60noBoM. Y)],Hua je 60)l{aHCKa npnpona Xpncroaa, MaMau rsyztcxa npnpona Xpacrosa. PI16a, haso, ce 6aua na MaMau, na Jhy.uCKY npnpony XpHCTOBY, ann yznruy, xao 60)l{aHCKY npapony, He MO)l{e na nporyra, OHa ra npofiana H uofiehyje, O,n:HOCHO CMpT je nonma y )],o)],I1P ca EO)l{aHCTBOM, I1 H3ry61IBIllI1 nornyno CBOjy carry, 61IBa rtofiehena ".

XPlICTOC, no Bacxpcen, y noxasyje lICTY rraCTHpCKY 6plIry xao II aa spexre caor 3eMaJhCKOr )I{lIBOTa. I1PBO n.erono zreno nocne Bacxpcen.a 6Mno je Ben y nenersy xana je YTeIlllIO jenny )I{eHY xoja je y oxajaa.y MlIcnlIna na je HeCTaHKOM n.ercaor rena necrao II OH caM28. Bnna je TO Mapnja Marnannna, xoja je II HaKOH Ilerpone II JOBaHOBe nocere Tpofiy, ocrana KO)], Tpofia II nnaxana. 11 nopen yrexe rraa aahena, II ztarse ce xcannna IllTO cy ysena Tocnona. XPlICTOC ce nlI'lHO nojann.yje, naje joj yrexy, aJII1 lIaKO )I{I1B, rroIllTO, rro IherOBlIM pe-mxra, jour naje "Y3UUlao Ouy CBOJlte", He .u03BOJhaBa joj zra rrOJhy61I Hserose nore II zra ra ce )],OTaKHe (JH 20,1-18). I1apaKJIlIC, rrocaehen OBOM norahajy II Cseroj Mapnja Mar)],aITlIHI1 Pasrroanocronnoj, Hana31I ce 1I3Mel)y upxse Bacxpcen.a II KYBYKnlIje, ofienexcen MepMepHlIM xpyroxr na norty II lIKOHOM KOjoM je npeztcranrsea osaj cycper.

Bacxpcrnr I'ocnort ce yxyrnro )],0 nasnecen,a Ouy, sa TlIX 40 zraaa, nojasno jenaaaecr nyra, a anncno ra je OKO 600 JhY)],H29, aajenno ca Boropoznmov II Y'leHlIUlIMa. Tpaacno je na jezre ne-reny

p1I6y II Me)], y cahy, 11 na raj Ha'l11H rrOKa31IBao .ua HHJe :lYX HI! npaanhea,e (JIK 24,36-43).

I10'leTKoM .ueBe)],eceTHX rozunra 20. sexa, jeznro )],HPJhIIBO CBe.u0'laHCTBO rtenan.a Eoxcnjer yxpennno je sepne. HaHMe, npanocrraana I1anecTHHKa je zrouena cnoje yxrpno ztere npezt uapcxe zmepn napaxnnca Anhena .uOK je Jlnrypraja 6Hna y TOKy. Morrana ce narrrac, 'lac ca pyxasra nefiy nomrraynui, 'lac .upMycajynn yMpno nere:

.Tocnone, TIl CII MIl nao nere II oner ra ce61I yseo. Bparn MI1 onor xor CH MIl ztao, nparn MIl Moje nere." Y6p30 3aTlIM ztere je YCTaITO, a saxnarma MajKa CY3aMa safinaronapnna Tocnony. OsreBlI,Uaua je 61Ino "rrpeBlIIlle !"30.

Ha nonohnoj, cne-ranoj Bacxpum.oj rmryprnja, rrpOCKOMlIzmja je na Fpofinoj nrro-nr XPlICTOBOj, a npsor rtana Bacxpca na se-repn.a I13 name zrenosa Ca60pHe npxse -nrrajy ce Eaaahen,a na smne jesnxa (rj. 1I3 KonlIKO aannja je CBellITeHHKa xoja cnyxe CBeTY Bacxpurn.y Jlaryprnjy, na TonlIKO ce je31IKa 'lHTa esanhen,e) xao mrrzte y npanocnaanon cBeTY.

Hajsehe 3BOHO OBe upxae je PYCKO, TeIllKO HeKonHKO TOHa.

O)],3BOH My je onovmsyhn, 'rezcax, nern nan Jepycamoroxr II rro- 6yr,yje CPUa na MOnHTBy. CBe je y ~PKBH Eoacnjoj pa3YMHO a necaaxanaum,e.

Bacxpcen,e XPMCTOBO 6Mno je y nenersy. Eor je CTBOPHO CBeTnOCT y nenersy. Pohen.e H xpurrerse Tocrrona, xao H CHna3aK Cseror )J,yxa na anocrone, p01eHQa1l Llptcee, 6Hno je y raj nan. Henen.a" je OCMM .uaH, qau eeuuoctuu .

Y Cafiopnoj UpKBH XPHCTOBor Tpofia, cpny CBeTa, nopen rpn uearpanna CBeTa MeCTa, nanasn ce jour 26 CBeTHX MeCTa.

27 bJ1a)({eHH TeoqlHJ1aKT OXPH.n:CKH, Ty.uaneu.e CeeW02 Eeauhe.ua oq Maaieja, npesemr ca rpsxor )le'laHCKH MOHaCH, MaHaCTllp BHCOKH )le'laHH, 1996. r., 268.

28 )lp. EMHJ1HjaH M. Y.apHHD., Hcyc Xpuciuoc »cueoui U qeno, KaJ1eHHD., Kparyjesau, 1993. r., 351.

29 "JIOWOM ce 011 jaeuo oqjequou, eutue oq ueiii ciiioiuuua opahe, og KOjUX cy eehuua u caqa »cueu, a lIeKU ce yaoxojuiue''(), Kop 11,6).

30 I1HOKHH5I Haranas, PYCCKUU Hcpycanuw. JIUCb.H(/ PYCCKOU U/IOKlilIli co Cestiuou 3eMJlU (1983-1989. eoqu), Bocxpeccine, CaHKT-ITeTep6ypr, 1996. ronmre, 103,104.

31 Henersa on CJ10BCHCKC pe-nt He nerraj WTO 3Ha'lH lie paqu.

128 / Hctauna 0 Ceetuoj 3e.WbU

ilPllIIOCfl1l61lU Jep_\'(,{L11LIf 129

nAPAKJII1C KAnETAHA JIOHrI1HA COTHI1KA

KpCTa Tocnona.er H3 Ilepcnje 628. r. HaHMe, .razta nap Hpax.mje nouraure CBeqaHO 4aCHH KpCT I'ocnona.a H xrezte TaKO npohn Kp03 3J1aTHa spara. Tazra ce )];OrO)];HJ10 necsaxananm.e xyno: uap je rrpen BpaT11Ma crao xao yxonan, a narpnjapx 3axapHja, )];06HB- 1Il11 )];YXOBHH BH)];, carnezta na napy y CTBap11 Anheo nezta )];a HJle XP11CTOB11M nyrexr Y uapcxoj, caesaaoj oneha. Kana nap CK11)];e csoja ofienexja H ofiyxe ce )];OCTa CKpoMHHje, rana 11 KpCT )];OHeCe )];0 rOJ1rOTe.

OBO je rrapaxrmc pHMCKor xarrerana Jlonruna, KOjH npooone xonn.ev XPHCTOBO pe6po xan norene KpB H aorta, II KOjII BH)];e )];a ce cynue noxtpaan, zta ce xpavoaira saaeca pacnennna O)];03rO Ha)];OJ1e, )];a 6II 3eMJbOTpeC, II zta II3 rp060Ba BaCKpCHYlIle MpTBII xazta XPHCTOC npeztane )];yx CBOMe Ouy. I1CTII xaneraa pexe: ,,3aucilia oeaj beiue CUH Eootcuju" (MT 27,51-54). ITPHJ1IIKOM OBe myCHe, aJ1H norpefine nponepe xortn.exr, KaHYJ1a je xan XpHCTOBe xacne KpBH na 0)]; pohea.a 60J1eCHO OKO osor xanerana, xoje ce razta xyzrecao Hcu:eJ1IIJ10, rra je cnrypao H TO 6HO jenan 0)], nonona aa oBaKBY HcrrOBeCT.

Kaneran .TIoHrHH, xao crapeunnra crpaxce, 6HO je CBe)];OK H Bacxpcea.a XPHCTOBor, xora BJ1aCTII CHHe)];pHOHa HHCY MOrJ1e norKyrrHTH zta He CBe)];OqlI 0 Bacxpcea.y XP11CTOBOM, xao HII )];BOjHU:Y n.eroaax BojHHKa, crpaxcapa. CBY TPOjIIU:Y, xao CBe)];OKe Bacspcelha I'ocnona, arrOCTOJ1H KpCTHlIle Y JepycaJ1HMY. Kao XPlICTOBH npOnOBe)];H11UH, rrOCTpa)];aJIH cy Y Kana)];OKIIjH na HMalhY Cseror JIoHrHHa. Y rrpaBOCJ1aBHOM xanennapy lhIIXOB crroxren ce npocnanrsa 16.129. oKT06pa.

qY)l,OTBOPHA HKOHA MAJKE liOJKHJE Y CAliOPHOM XPAMY

MECTO npOHAJIACKA qACHOr KPCTA rOCnO)1,IhEr

Henocpemro nopen MeCTa rne je Tocnozra Xpncra npezt pacilene )];OBeJ1a crpaxca, TpH BojHHKa H crapeunma JIoHrHH, a rne je Borovajxa crajana sa speve pacneha XPHcToBor ca n.eronaa najBepHHjlIM yqeHHKOM JOBaHoM DOrOCJ10BOM, HaJIa3H ce jerma xyneCHO nena H onovan.yha HKOHa MajKe Boxcnje, xoja Ben )];Y)l{e npexre MHPOTOqH. HaHMe, jacno ce BH)];e yrsane CY3e, xoje ce TajaHcTBeHO CJ1HBajy HH3 nJ1aTHO OBe qY)];OTBOpHe HKOHe. Je)];HOM npHJ1HKOM, HaTonHBlIlH BaTY MHpOM ca OBe HKOHe, 6paTHjaje O)];HeJ1a BaTY KO)]; excnepara na aHaJIH3Y, HHlIlTa He npasajyhn 0 nOpeKJ1Y HaCTaHKa MHpa. Pe3YJ1TaT je 6HO sanaa.yjyha xana ce YCTaHOBHJ10 zta je cacras MHpa HajnpH6J1H)I{HI1jH caCTaBY MaCJ1HHOBOr yrsa H TO CTaPOCTH 2000 rO)];HHa, Ma)],a HKOHa HH npH6J1H)I{HO nnje TOJ1HKO crapa HHTH nocrojn MaCJ1IIHOBO yrse 'raxsor MlIoMlIplIca.

OBO CBeTO MeCTO ce HaJ1a31I 30 CTerreHIIKa HlI)I{e 0)]; napaxJ1IICa 6lIqeBalha. Llapnua ABrYCTa JeJ1eHa 61IJ1a je crapnna 0)]; 80 rO)];IIHa xana je 324. r. CTHma y CBeTY 3eMJbY. Y nplICYCTBy jepycaJ1IIMCKOr ermcxorra Maxapnja, a npexo Jyne Jespejmra (KOjlI je xacnnje, nOCJ1e qy)],eCHor sacxpcen,a MpTBaua npoHa1)eHIIM qaCHHM KPCTOM nplIMI10 I1CTHHHTY nepy 11 nOTOM xao KHpHaK nocrao JepycaJ1I1MCKI1 enncxon), nponaurna je CBa TpI1 KpCTa xoja cy 6I1J1a rajno aaxonana ncnozt l)y6pI11I1Ta I13a Tcnrore. 3a CBe npeue )];OK cy KOnaqI1 pa3rpTaJ1I1 l)y6pI11I1Te, a zta He 611 onycrann 360r HenO)];HOCI1BOr cxrpana, OBa BeJ1I1Ka uapnna 11M je 6auaJ1a 3J1aTHI1- xe. OBO MeCTO, 06eJ1e)l{eHO je upoaop-ruhew, a HaJ1a3H ce I13Ha)]; MeCTa npOHaJIaCKa 4acHor KpCTa.

Ha Kpcrosnan 14.127. cerrresrfipa, rrpaBOCJ1aBHI1 He npasnyjy caxto npoaanasas 4acHor KpCTa, Hero H CBeqaHI1 nOB parax

OCTAJIA CBETA MECTA H nAPAKJIHCH Y CAliOPHOM XPAMY

Llpxsa Cseror Jaxona (osne ce na BeJ1I1KH 4eTBpTaK, ztan YCTaHOBJbelha CBeTe Eaxapacrnje, CJ1Y)l{I1 Jlrrryprnja Cseror BaCHJ1I1ja BeJ1I1Kor), napaKJ1I1C Cseror JOBaHa KpCTlITeJba, A)];aMoB napaKJ1I1C, napaKJ1I1C KpYHI1Calba I'ocnozra TPHOBI1M BeHueM (ca )];eJ10M Hacnor cryfia, KOjI1 je ziocrynan aa uerrnaaa.e caxro na BeJ1I1KY Cpeny, na KOMe je XPI1CTOC 6HqeBaH CaTI1Ma, pHMCKHM 6I1qeM), rpxxa npxna Bacxpcen.a (y KOjOj ce HaJ1a3I1 06eJ1e)l{eH caeha.axosr reorpatpcxa ueirrap cnera, uyua« CBeTa), napaKJIIIC

130 / Hctuuua () Ceeiuoj 3e.W;bU

flpa60CJla611U Jepycanuu / 131

CmWHa H3 KHpHHe, KOjH je nOMOraO Tocnozry tI,a tI,OHeCe KpCT .10 10JIroTe, napaKJIHC CBeTe Mapnje Ernrrhanxe, MaHaCTHp CBeTOr Aspaaxia, ca PH3HHUOM upxse qacHora KpCTa, y KOjOj ce, nopen zrena qacHor KpCTa, zrocrynaor sa uennaaa,e, HaJIa3H MHOlliTBO xrourrnjy CBeTHX: JOBaHa KpCTHTeJba, anOCTOJIa AHtI,peja IIpB03BaHor, Mepxypnja, anOCTOJIa cDHJIHna, Teoprnja IT06e)J,OHocua, IIaHTeJIejMoHa, I'pnropuja Heoxecapajcxor, BaCHJIHja BeJIHKOr, JOBaHa 3JIaTOYCTa, KHpHaKa OTllleJIHHKa (y-reHHKa Caeror Fepacnua Jopaaacxor), Ilpoxonnja, Xaparraxmnja, Mapnje Marnannae, EpMOJIaja, Tpndiyaa, Annpeja KpHTCKor, apxahaxona Crerpaaa ...

32 Jepec ocyhena ua qCTBPTOM BaCCJbCHCKOM Cafiopy 451. rOAHHC y XaJIKHAOHy. Oryna nopen Ha3HBa MOHO<pH3HTlf H Ha3HB Ao\aJIKHAoHl(H.

3aHHMJbHBO je nOMeHYTH pa3JIHKe y mu-rexuaau.y onor Ba)!(HOr norahaja. HaHMe, npaBOCJIaBHH, ca eBponCKHX npocropa, TO qHHe cxpyureno Ha jenan MOJIHTBeHO THX Ha4HH, tI,OK npaBOCJIaBHH Aparnr, IIaJIecTHHUH H MOHOCPH3HTH JepMeHH ynapajy y TaJIaM6ace, nesajy H nrpajy, 6JIBajynH nax na paMeHHMa (npaBOCJIaBHH IIaJIecTHHUH nesajy nene necxie bOrOpOtI,HUH H CBeTOM Trophy na CBOM je3HKY). CBH Mopajy Y3eTH 6JIarOCJIOB npaBOCJIaBHOr narpnjapxa, jep 6e3 6JIarOCJIOBa He Mory tI,06HTH HH csehe ca ynan.emnr bJIarOtI,aTHHM om.ev 0tI, narpnjapxa.

OKO 13.00 xacoaa tI,OJIa3H narpnjapx rpazta JepYCaJIHMa H uene IIaJIecTHHe, orau CHoHcKe npxse ca BeJIHKOtI,OCTojHHUHMa y JIHTHjH. OBa cse-raaa JIHTHja, na qHjeM je OH qeJIY, 06HJIa3H TpH nyra OKO KYBYKJIHje ys nojan.e .Bocxpeceuuje Teoje XpucUle caace", H "CejeUle iuuxuf", nOCJIe xera narpnjapx, 6JIarOCHJbajynH napozt npenaje )!(e3aJI CBOjHM nOMOnHHUHMa, CKHtI,a MHTPY, CaKOC H OMOCPOP ocrajyhn caxro ca enHTpaXHJbOM, y crnxapy, nojacy H HapYKBHuaMa.

YJIaCKOM y XPHCTOB Tpofi, narpnjapx KJIeKHe JIaraHO rrpenaseha BaTOM no MepMepHoj nJIOqH Tpofia, naroaapajyha npsocseurremorxe MOJIHTBe sa nonasax Bnaroztarnor ora-a. Ilopen n.era cy npnnpexcsena xerapa CHona 0tI, no 33 csehe (KOJIHKO I'ocncny 6ellle rOtI,HHa xazta je pasaner H KOJIHKO nap ,lJ,aBHtI, snanaure y J epycanasry). Y napaxnncy AHl)eJIa je H jepveacxu npetI,CTaBHHK, H TO caxro na MeTap H no, "KOHTpOJIHlllynH" tI,a cnyxajno rrarpnjapx diM He ynann cseaca.eae caeha, OBO nenosepea,e nne y npHJIOr TOMe na bJIarOtI,aTHH oran, 3aHCTa tI,OJIa3H, H TO caxio, npaBOCJIaBHOM narpnjapxy, IIJIaTHHacT06eJIa, nypnypna, rpOMOJIHKa, orn.ena HHT, cnynrra ce Kp03 oTKpHBeHY KynOJIy Ca60pHe upxne, -ryjno napajyhn Ba3tI,YX, 6P3HHOM TaMaH tI,OBOJbHOM na JbYtI,CKO OKO CBe perucrpyje, IIpHcYTHH BHtI,e orpoxury Mylhy xoja ce pa3JIHBa HeBHl)eHHM cjajexr. Ta CHJIa bJIarOtI,aTHOr Ora.a narpnjapxy naJIH KaHtI,HJIO H nare na I'pofiy, a OH 0tI, J-bHX nparrpextn.ene cnehe.

bJIarOtI,aTHH oran, y npBHM MHHyTHMa yonurre He ncxe, HHTH MO)!(e 6HJIO urra zta nsropn aKO ce J-bHMe yrrann. 3a THJIH xac oraa, ce pasaece CBYtI, no xpaxty. !.J,pKBa JIHqH na orpovny 6YKTHlhY. Oraa, ce 6p30 pasnece no JepycaJIHMY H MaCJIHHcKoj ropn, aJIH H

EJIAfO)lA THH 01 AIh - BEJIHKA CYEOTA

Y caMOM Ca60pHoM xpaxry, nopert nOJIHUHje H sojcxe, pen H nepevounjamre npouenype uanpnranajy 3BaHHqHH xyaapn XPHCTOBor I'pofia Kaeacu (Taaaaa), TYPUH CeJII,IYUH nOTOMUH Hajcrapnjax -ryaapa Tpofia, POtI,OM H3 KOHcTaHTHHOnOJba (Llaparpana), HenpeKHtI,HO H3 nse nopornme Ben 250 rOtI,HHa. Ha BeJIHKH IIeTaK Ca60pHH xpaxr ce aaxrsy-rana, a ynyrpa ocraje tI,eCeTaK xnrsana JbYtI,H.

I1CTH xpaxr ce orsapa y 10.00 -racona na BeJIHKY Cy60TY. OKO 11.00 xacosa, KOMHcHja CaCTaBJbeHa 0tI, rpatI,CKHX BJIaCTH - HaqeJIHIIKa nOJIHUHje H npetI,CTaBHIIKa MHHlIcTapcTBa sa TyplI3aM rpatI,a JepycaJIHMa II upKBeHlIx npetI,CTaBHIIKa npaBoCJIaBHHX Fpxa H MOHocpH3HTa32 Jepvena H Korrra, y uenoj Ca- 60pHOj UpKBH XPHcToBor Tpofia race ce CBa CBeTJIa, csehe II KaHtI,HJIa, KOjlIX cavo y KYBYKJIHjII HMa npexo CTOTHHY. 3aTHM ce KYBYKJIHja npernena zra He 6H OCTao HeKH npezraer KOjHM 6II Morna na ce ynaJIII sarpa.

Ha MepMepHy nrroxy Tpofia 4JIaHOBH KOMHclIje ocranrsajy KOMatI,e nare, neyrrarseno KaHtI,HJIO H naTpHJapXOB MOJIHTBeHHK ca 3JIaTHHM JIHCTllnHMa, a YJIa3 sanevahyjy orpOMHHM BOCKOM ncnozr xora cy npara aaseaaaa ca 6eJIOM TpaKOM y 06JIllKY CJIOBa X.

132 / Hciuuua 0 Ceetaoj 3e_ll!bU

Ilpaeocnaeuu Jepvcanux« / 133

no uerroj Cseroj 3eMJblI. TOKOM irene roznme xaannna 1I csehe na YaCHlIM 'rpneaajra narre ce 1I rope OBOM l.£y,neCHOM BaTpOM.

Bnaronarnn oran, je caxro npHCYCTBO Eoxorje, ynpnrmseao on Focnona, ,na BH,nHMO 1I oceTHMO npHCYCTBO Eoxorje, a anax OCTaHeMO )l{HBH, jep H3 Cneror nHCMa, 3HaMO zta HUKO KO Eoza euqu He MOJICe ocuiauiu »cue (2. Moj 33,20). MHorH CBeTH OUH cy rnrcann H roaopana 0 CBeToM orrsy. CBeTH CHMeoH HOBH Eoroenos xazce: .Jlouuuo je Eoz ceetunociu, ueuoeyhe je qa ce uojaeu 6e3

- -"

ceetunocuiu.

.Bnaeoqaiuuu oean. uuje MafilepujaJIaH, eeh je filo ueuaiiiepujanua ceeinnociu, nuje epnuua u suane, eeh je filo uctuuucxa ceetunoctu, usnaq epnune U snatea", pesn cy Cseror I'pnropaja IlanaMe. 0 TaKO Y3BHllIeHHM norahajava Bnarmxa Hnxonaj xasce: .Taqa je He60 6J1UCKO «ao MaJlOM aetaeai» uajxo".

Y Crapov 3aBeTY oran, ca nefia nonasno je CBeTOM npopoxy Hnaja TeCBHnaHHHY (1. lJ,ap 18,36-39), npexiynpoxr Corrovony y n.erosoxr xpaxy (1. Llap 8,62-63). OH ropa xao llITO je Mojcejy xyrmna roperra, a HHje caropesana (2. Moj 3,1-5), a HaMa, HOBOM CBeTY, nonaaa ozt ztana Bennxe Cy60Te, xana ce XPHCTOC xao MYlba cnycrno y an H nponosenao Eaaaherse, na zto nanac xao CBe,nOl.£aHCTBO )l{HBe nepe y jermora bora y TpOjHUH. Taxo, xao MYlba he asrnenarn H Cnacon npyrn nonasax, ann naoxnrnen ucnor CBeTa y csoj ClIrrlI H cnasn.

jepsiencxn norrranap OCTao y Fpofiy. Kne-rehn ncnpen 3aTBOpeHlIX npara Llpxse, csoje 33 csehe BlICOKO je nozmrao 1I MorrlIO ce ca CY3aMa. Mel)YTlIM, Enaronarnn oran, npohe Kp03 XPHCTOB Tpofi, np06H cno.n.aunsn cryf npxse, 1I uarpnjapxy CO¢pOHHjy HaOl.£Hrnezt CBlIX aarrann rrpnnpenn.eae caehe, HeKaKaB Typ-nm je 'rana crajao BHCOKO na Cafiopnoj UpKBH XPHcToBor Tpofia H xazra je BH,neo na H3 orpoxnror cryfia H36Hja nermxn nnavea xojn npasocrraBHOM narpnjapxy nann csehe, y ycxuhen.y je CKOl.£HO ca npxse 1I OCTao nenonpehen. KPCTHO ce "Y uue 011a U CW-lQ U Ceetuoza Ilyxa" (MT 28,19) n03HaBllIH HCTHHHTY sepy npasocnasay, a IberOB rpofi H nerpynezoro reno ce zto zranac nanaan y UPKBH IlpeCBeTe Boropozmue, Berraxe Ilaaarnje, xoja je 6mI3Y Jepycanmrcxe npaaocrraane narpnjapmaje. CBH KOjH yrrase y Ca60pHY UpKBy XPHCTOBor Tpofia npmaere 'raj nporoperra cryfi, MO)l{,na xax 1I He auajyhn nrra nopyxyje OBO CBe,nOl.£aHCTBO.

CBE,[(OqAHCTBO HA CTYEY

Y Jepycanauy Bennxe Cy60Te 1101. rozmne xpcraum - JIaTHHH cy noxeaena ort CBOjHX nornasapa zta H3Morre Bnaronaran orars. Ilccne nsanecer H smne earn 6e3ycnelliHe MorrHTBe y XPlICTOBOM Tpofiy, HanOKOH, oncrymnue y paHHM nonomreanaa xaCOBHMa na cau nan Bacxpca, Kana y XPHCTOB Tpof yhe npaaocnanna narpnjapx Bnaronaran oraa- ,nol)e aa HeKorrHKO MHHyTa.

Y cperusea BeKY nenpasocnasna YTHuajHlI jepsrean, noacenenn cy na H IbHXOBlI nornasapa 1I3Morre bora aa Enarona'rua oran., Tana je npasocnaann narpnjapx Codiponnje 6HO HCTepaH 1I3 Ca60pHe upxae Xpncronor Tpofia sajenno ·ca aepmnnnra, a

BA3HECEIhE rOCIlO,nIhE

Eor Orau je y Crapoxr 3aBeTY rrpexo npopoxa ofiehao CBeTor )J,yxa (He 44,3; JOHrr 2,1-2). Ha TO je YKa31IBao 1I CBeTH JOBaH Ilperexa (JIK 3,16; JH 1,33). Kana je, nax, XPHCTOC Bacxpcao H3 MpTBHX H, rosopehn 0 uapcrny bO)l{HjeM, ofiehao anocronaxa na he 6HTH OCHa)l{eHH onosro, 'rana cy y IbHMa oxoraene crape nazte 0 nOHOBHOM ycnocraan.aa.y )J,aBlI,noBor napcrsa. Herpnecer ztana nplICYCTBa Bacxpcnora 6exy npu xpajy H 6rrlI)I{lIO ce l.£ac n.eroaor onnacxa OUY. Ilpnnaxosr n.eronor yaznrsan.a na He60 anocrorm cy 61IrrH YBepeHH zra he OH, HaKO renoxr onsojen ozt IbHX, ca He6eCKHX BlICHHa ,nOBpllIHTH csoje zteno,

Basnecea,e je xynecaa xpyna XPHCTOBor 60rOl.£OBel.£aHCKOr )l{HBOTa 1I pana na 3eMJbH. Hnje ce nasneo H3 Jepycamora KOjH My naje 6HO onan. Tpan, xojn je ortafipao Bapaay " YMeCTO csor Cnacaren.a, anje 6HO ztocrojaa.

33 Bapana = CUll oua. 11 XPHCTOC H Bapasa cy 6HflH CHHOBH CBOjHX o raua.

TIPHCYTHH napon ce rana jacno onpenenno sa KojHM CHHOM )f(eml nohn.

134 / Hcuiuua () Ceeuioj 3e.',ubu

fipa60C!W611U JepYC(L7u.1I ' 135-

Basnecen,e, CBeTa TajaHcTBeHOCT, noraha ce Y cseroj 'nrumHI! MaCJIllHCKe rope, Me~y o,[(aHllMa II nepuasra xojn cy npllMllJIll nOCJIaHCTBO na ueJIOM cBeTY ofijase Pacnerora, BaCKpCJIOra II Baanecenora 34.

XPHCTOBO Basnecen,e je HMaJIO jenny BH,[(JbHBY H jenny Hesnnn.aay CTpaHY. 3a npHCYTHe anOCTOJIe Bll,[(JbHBO je 6HJIO HeyCOBO yanasatse ca 3eMJbe, a HeBH,[(JbllBO, yrraxetse Y He60, Y nefieCKY CJIaBY.

Ha raj HaqHH anOCTOJIll cy 6mIH OqeBll,[(Ull II CBe,[(OUll npen CBeTOM semrxe HCTHHe, zra je Hcyc xao qOBeK saaaecea na He6035 (MK 16,19-20; Jlx 24,50-53; )].an 1,4-11). Ha OBOM MeCTY II ztaaac ce aasnpe 06PHC Xpncronor JIeBOr CTOnaJIa, xoje nOKJIOHllUll n060)KHO nennaajy. Mecro je nponaurna, KO npyrn ,[(0 uapnna JeJIeHa, H HaqHHIIJIa npennsay UPKBY ca oTBopeHIIM KpOBOM. Xpaxr je CHMBOJIHqHO Ha3BaH I1M6oMOH, IllTO he peha oniuap. Mecro Basnecea,a (JeJIeOHCKH BPX - 808 MeTapa) ztanac je Y ceJIY Karpap-Er-Typ na Macmmcxoj ropn II non narponarov je HenpaBOCJIaBHHX 0,[( 1187. r. OHH cy H3Ha,[( OJITapa uapnne JeJIeHe, CTeHe ca 06PllCOM Xpncroaor JIeBOr CTOnaJIa, nO,[(HrJIH "KynoJIY", HapaBHO ca KPOBOM, nOTnYHO 03H,[(aHY. Ocsroyraoaa resreJbH (OCHM 3MJlOBa xojn cy H3 12. sexa) KOHcTaHTHHoBe upxae OCTaJIll cy zto naaac.

)].eceT ztaaa HaKOH ztor-ahaja Baanecen,a, anOCTOJIllMa je ofiehan.e 6lIJIO ncnyiseno xazra IIX je Csern )].yx, YTeIllIITeJb, 0]103rO nocerno Y 06JIHKY orn.eaax jesnxa, IllTO je 6HO H nOCJIe,[(lhlI YCJIOB rta no-me nmpen,e Xpncrone IJ.pKBe na 3eMJbH. )].oral)aj CBeTe Ilenecernnue, poheirnan IJ.pKBe, 361I0 ce y xyhn Cseror JOBaHa DOrOCJIOBa na CIIOHY. AnOCTOJIII razia ,[(06HIlle ztap nnaMeHIIX jesnxa, rj. MorynHocT na rosope OHHM npBHM jesnxost, A'[(aMoBHM, ,[(OBaBHJIOHCKHM. 3aTo, rzte ron zra cy rrponosenann, anOCTOJIe cy CBll uapoznr pa3YMeJIlI na CBOM, MaTeplheM je3HKY ()].an 2,1-6).

IIPABOCJIABHA JEPYCAJII1MCKA IIA TPI1JAPWHJA

0,[( 34. CBe zto 45. rO,[(HHe anOCTOJIH HIICY aarrynrrann JepyCaJIHM ,[(OK HllCY YTBP,[(HJIH II ype,[(IIJIII jepycanancxy IJ.PKBY na qeJIY c~ JaKoBoM, 6paToM I'ocnoznsaa, CHHOM Jocnrpa OfipyxHHKa, Je,[(HHM 1I3 umper anOCTOJICKOr xpyra (cenaxaeceropaue anOCTOJIa) H cacraan.a-rexr npne DO)KaHCTBeHe JIIITyprHje - T3B. J aKOBJbeBe Jlaryprnje (npyra jepycaJIHMCKH enncxon je 61I0 n,erOB CTPHU Kneona, KOjlI ce nasnaanre II CIIMeOH). Ha IICTOM MeCTY je, Dory XBaJIa, H nanac JepycaJIHMCKa npaBOCJIaBHa I1arpnjapunrja.

)].0 naaac cy OCTaJIe pena Cneror JOBaHa )].aMaCKIIHa 0 JepYCaJIIIMCK.Oj, npsoj UPKBII: .Paqyj ce Cuoue ceetuu; »asau 4P~aea, E~~/cuJe onutaanuuau« jep cu u iipeu ilPUMUO oillilYUlillefbe epexoea. OB,[(e cy rropen MOHaIllKIIX KeJIHja, II ]lBa aaaxajaa xpaxta: Cseror napa KOHCTaHTHHa II uapnue JeJIeHe H CBeTe BeJIHKoMyqeHlIue TeKJIe PaBHoanOCTOJIHe, y-rennue H nparnrse anO~TOJIa I1aBJIa. Y OBOj, npyroj UpKBH ce nopen MHorHX peJIHKBIIJa, HaJIa31I, y 3H,[(y, OTHcaK ztccnor CTOnaJIa XPllCTOBor na KaM.eHY (oc~ao nplIJIHKOM Basaecen,a). Y HCTOj, narpnjapnmjCKO} YJIIIUII Je ccznnrrre narpnjapaxa jepycaJIIIMCKHX, a npexorry'ra je IJ.pKBeHII cyn,

Ilarpnjapurajcxa 6H6JIlIOTeKa canpacn npexo 3000 crapnx pYKonHca 1I3 MaHacTHpa CBeTor CaBe OCBeneHor H MaHacTHpa Hacaor Kpcra. Ty je . crapn cBIITa~ Mojcejesor II eroxa.axja, nacanor na cTapoJ~BpeJcKoM H apaaejcxou je3HKY; H3 11. nexa cy pYKonlICH JIHTypflIJe CBeTHx JOBaHa 3JIaToycTa H BaCHJIlIja BeJIIIKOr; xao H Heraopoeaauhen,e aa CJIOBeHCKOM je3lIKY H3 1683. r., r~e na neroj cTpaHHUH CTOjH sanae Cpncxor narpnjapxa H xaunje Apcennja III Hapnojeanha. Ilarpnjapnmja ce HaJIa3H H3- nan IJ.pKBe XPHcToBor Tpofia, xana ce YJIHUOM xpene Y36p]l0 xa HOBIIM BpaTHMa.

34 )],p. EMI1JIl1jaH M. 1.J.apHl1n, Hcyc Xpucfiloc »cueoui U qeno, KaJIeHl1n, Kparyjeaau, 1993. r., 361.

35 I1CTO, 362. •

136 / /1cUlulla 0 Ceeuioj 3eAvbu

Ilpaeocnaeuu Jepycasusi 13-

MAHACTI1P CBETOr AJIEKCAHJ(PA HEBCKOr Henocpenno rrpe nopre Ca60pHe upxae XPliCTOBOr Tpofia, xazta ce xa Tpofiy CTlI)Ke 1I3 Yrnrue 60JIa (Via dolorosa), HaJIa31I ce OBO ,lJ,lIBHO rrpaBOCJIaBHO 3,lJ,alhe, carpaheno jour 1877. r. 0,lJ, crpaHe PYCKe uapcxe Mliclije y Cseroj 3eMJblI. Hcncn 'rexrersa MaHa~TlIpa Harra31IJIa ce 1I3JIa3Ha, Cesepaa xannja rpana, Ha31IBaHa JOlll Erppaavona xannja, Kp03 xojy je nanr Tocnon 1I3Heo KpCT 1I ~pOllIao xa fOJIrOTli. Ha MeCTY MaHaCTlipa je, raxohe, crajao jenan 0,lJ, rpancxnx, CPOpYMCKliX JIYKOBa 1I3 npexreua 3JIOrJIaCHOr PliMCKO~ napa Ermja Anpnjana (6e3YMHlIKa, KOjlI je OBOM rpazry ztao CBOJe liMe, Aelia Capitol ina, a CBa xpmuhancxa MeCTa rrpexpno 3eMJbOM).

I1pB061ITHO, OBO anan.e je rpafiano zta rrOCJIY)KlI xao PYCKO ,lJ,p)KaBHO rrOCJIaHCTBO Y Cseroj 3eMJblI, ann je, Dory xnarra, rtpanoCJIaBHlI MaHacTlip. CBY,lJ,a YOKOJIO Caeror Tpofia, cY npenasna rrpaBOCJIaBHlI xpauonn CBeTlIx: Bacannja BeJIliKOr, Y 6JI1I31IHlI HOBliX spara, 1I nperronofiae HOBoMY1IeHlIue Ilapacxese; cesepno 0,lJ, Csernx Apxanrena, MaHacTlip I'eoprnja I106e,lJ,OHOCua 1I BeJIlIKOMY1IeHlIue Exarepane. O,lJ,MaX Ha,lJ,eCHO cY spara xoja BO,lJ,e xa ~pKBaMa Cmrpanona Tpmnrryarcxor 1I Teoztopa Crparnnara. Ty Je xpasr ,L(lIMliTplija COJIYHcKor 1I apxnenncxona Hnxonaja 1I3 Mnpe JIlIKlIjcKe. YJIlIUOM, ,lJ,eCHO, je xpaxr nocsehea JOBaHY Ilpere- 1I1I, raxnaje npasnaxy Ycexosan,a rnane Caeror JOBaHa (npasnyje ce 29. aBrYCTa / 11. cerrrexrfipa), KOjlI je nozmrayr 1I3Ha,lJ, jenaor, 0,lJ, rrpsax, KaTaKoM6HlIX, jepycamorcxnx xpauona 1I3 npsor sexa. Y lheMY ce 1IYBa cpefipaa lIKOHa Y cexoeana, Y KOjOj cy ztennhn MOurrnjy rnane Cserora.

cnozry rrYHlIX 300 ronnaa. Mehy CBeTliM 1I CJIaBHlIM cpncxuv 00- KJIOHliUlIMa, OBOj csernn.a rrOKJIOHliJIli cy ce CBeTa I1eTKa (10. BeK), Cnern Caaa (1229. 1I 1234), narpajapx Apceanje III Hapuoje~lIn (1683), fieorpaztcxn MliTpOrrOJIliT MliXalIJI036 (1883), narpnjapx Fepxran (1959), rrarpnjapx I1aBJIe (1994).

Ha OBOM CBeToM MecTY je, ApXaHreJI Mnxaan cnycrno Mal.{ Y xopnne. HaHMe, xana je nap ,L(aBll,lJ, npefipojasao napon Y 113paHJbY 1I Jynejn, Bor ce paarnenn aa n.era Uep npetipojasanre DO)KlIja, a He caoj napon) 1I npexo npopoxa I'ana orroveny 1I nane rpn MorynHocTli aa 1I360p Ka3He, lIaKO ce nap ,L(aBlI,lJ, rrpeTXO,lJ,HO noxajao. Tazta je nsfipojaao 1,300.000 JbY,lJ,lI cnocofimrx na noce Mal.{, 6e3 nnesreaa Beaajasontonor. Ilpetipojasaa,e je naapumo ClIJIHlI sojaona ,l].aBlI,lJ,OB J oaa, aa ,lJ,eBeT MeceUli 1I zrsanccer ztana. Ka3He cy 61IJIe: I - ce,lJ,aM rozmaa rnann, II - 'rpa Meceua rorsea,a 0,lJ, nenpajaren.a (a ron.en.a je uapy ,L(aBlI,lJ,y 61IJIO rrpexo rnase) 1I IIIrpn ztaaa rroxropa (xyre) CTaHOBHlIlllTBa aa xoje ce nap ,L(aBll,lJ, 1I 0,lJ,JIy1l1I. Mel)YTMM, sa 'ra rpn ztaaa rrocrpazta npexo 70.000 JbY,lJ,lI CBe ,lJ,OK He 61I anaxrea.e KaKO ApXaHreJI MlIXa:llJI crryurra Ma1l y KOplIUe (2. CaM 24).

To MeCTO je ztanac 06eJIe)KeHO cpe6pHliM cTy61IneM y cpezmllllheM ,lJ,eJIY npxse ,lJ,0 OJITapa. U;pKBa je 6JI1I3Y Xpacrosor Tpofia 1I Jepycarnoacxe rrpaBOCJIaBHe narpnjapumje, y ynnnn Cneror <I>paHclica.

36 K .

aKO ce )1,aHaC nYTYJe na noxnoisen.e Y CBeTY 3eMJhY yrnaanosr je CBMMa

n03HaTO. KaKO ce aexana nYTOBaJIO caanajeno M3 nOKJIOHM'-IKOr nyronnca 6eOrpa)1,CKOr MMTponOJIMTa MMXaMJIa JOBaHOBMna M3 1883. rO)1,MHe: "vl3 Hallie 0)1, Dora 6JIarOCJIOBeHe oraufinue M)1,e ce OBMM nYTeM; M3 Beorpazta aa nahn )1,0 PYllIqYKa, O)1,aTJIe lKeJIe3HMUOM )1,0 Bapne, O)1,aB)1,e JIaljoM )1,0 Llapnrpana sa -rerapn )1,aHa, 1I3 Ilapnrpana MopeM aa ocav naira )1,0 Jarpe, 0)1, xoje ce aa )1,aH na KOJIliMa nohe Y JepYCaJIliM. AKo ce norpesn O)1,MaX naha, a na ce nyTHMK He aaztpscaaa y BapHM lIJIli Llapnrpany, nOKJIOHMK 1I3 Cp~,lIje MOlKe -rerpnajecror naua OCBaHYTlI y CBeTOM rpa)1,y JepYCaJIlIMY ...

MAHACTHP CBETHX APXAHfEJIA Y JEPYCAJIHMY

Osaj MaHacTlip je 3a,lJ,y)K6MHa Cpncxor xpan.a MlIJIYTlIHa. Y 3HaK nofiene Ha,lJ, Ilepcnjamnoaa, sajenao ca Fpinnra 1I cpncxmr BOjBO,lJ,OM HOBaKoM Fpefiocrpexoxt, na TeMeJbllMa MaHacTlipa uapa KOHcTaHTliHa 1I uapune JeJIeHe, xpars MlIJIYTlIH je 1315. roznmc ca31I,lJ,aO onaj MaHacTlIp, a ncrrocpezmo ya n.era 1I BeJIliKY 60JIHlIUY. Cpncxn aryxan» cy OB,lJ,e 60rOCJIY)KlIJIli 1I Y3HOCliJIli MOJIliTBe f 0-

138 / Hciuuna 0 Ceeuioj 3eM/bU

Ilpaeocnaeuu Jepycanuu 139

CPllCKE 3A.I1,Y)KEI1HE Y CBETOJ 3EMJhl1

- CaJIa Tajne Bexepe na CIlOHY - xojy CBeTII Casa, 1229. r. orxyrin.yje CIIJIHIIM 3JIaTOM

- Manacrup Cseror Case Ocsehenor - Cp61I KTIITOplI nonnrna zrae xranactnpcxe KyJIe (jenna nenonpmeaa) ca rrapaKJIIICIIMa na spxy

- Manacrnp CBeTlIx Apxanrena y JepycaJIIIMY - 3a));Y)l{61IHa xparsa MIIJIYTIIHa

- Manacrnp Cseror fiopha II Caeror JOBaHa nOrOCJIOBa y AKplI - 3 a));Y)l{6 II He Cseror Case

- MaHaCTlIp Cseror JOBaHa nOrOCJIOBa na CIIHajy- 3a));Y)l{61IHa Cneror Cane

- MaHaCTlIp Hacaor KpCTa - rne je CBeTII Cana 61I0 ));pyrlI KTIITOP

- MaHaCTlIp Cseror npopoxa I1JIlIje na 6p));y KapMIIJIY II MaHaCTlIp Cseror HIIKOJIe na Tasopy - 3a));Y)l{61IHe npsor cpncxor narpnjapxa JoaHIIKlIja I.

Ilocnernse zme 3a));Y)l{61IHe 1I3 HaBO));a He nocroje, HIITII lIM ce 3Ha MeCTO rzte cy rrozmrnyrc.

)J.aHac, 1998. r. HII jeznra 3a));Y)l{61IHa He rtpnnana Cp61IMa, a Eor 3Ha zra JIll he npnnaztarn y HeKOM cxopnjesr nepuony.

IJ,PKBA qACHOr KPCTA

Hamre, rpu ztpnera cy pacrra TOJIIIKO 6JIlI3Y jezuro ));pyroM ;:J.a je TO y CTBaplI 6lIJIO jezrao ));PBO. I1oCeqeHO je y spexre Hpona Bennxor sa rpahy 06HOBJbeHOr COJIOMOHOBor xpaxia y JepycaJIIIMY.

I10WTO ce nnje ));aJIO 06pa));IITII, xao YKJIeTO ));PBO fiauajy ra y Ke));pOHCKII ~OTOK, rne 6lIBa nyanx rpartecer rO));IIHa, CBe ));0 TpeHyTKa xazra Je O));JIyqeHO zta ce na lheMY, HaBO));HO YKJIeTOM, pasanHe II TIIMe jour annre ocpaMOTII Haw I'ocnozt Hcyc XpIICTOC. 11 rne qy));a, ));PBO ce TeK rana ));aJIO 06pa));IITII.

KpCT Tocnoznsn je 61I0 zryr nernaecr crena, WIIPOK ocaxr crena, a ));e6JbIIHe ner nanaua, WTO je OKBlIpHO: 3,5; 2 MeTpa II 12 carrrmrerapa. Hajnehn rteo Kpcra Focnoznser ce HaJIa31I y JepycaJIIIMy II npnnana upasocnaanoj narpnjapumja. Behn zteo OBe CBernn,e HaJIa31I ce y MaHaCTlIplIMa I1BepoHY II Kcnponoraxry na Cseroj ropa, II ));OCTa BeJIIIKII zteo y cpncxoxr XIIJIaH));apy.

CBe ));0 15. sexa CBII rrOKJIOHlIlllI cy ));061IjaJIII -recrnuy qacxor KpCTa, KOjlI ce TOM rrplIJIIIKOM yonurre nuje CMalhlIBao. OBY llPKBY nonnrrm cy Fpyan 1I3Ha)); MeCTa me je ));PBO 1I3HIIKJIO, aJIlI najnehav ));eJIOM cnora nocrojan.a ));0 ztanac npnnana Tpnaaa.

CBeTII Cana Cpncxn 1229. r. nocraje zrpyra KTIITOP onor MaHacTlIpa. rO));IIHe 1234. npan Apxnermcxon Cpncxe upxne ));0- JIa31I rro ztpyrn nyr na noxnorsen.e y CBeTY 3eMJbY II osaj xranaCTlIp. Ilarpnjapx cprrcxn I1aBJIe 1994. r. ));OJIa31I rra rroxnon.en,e Cseroj 3eMJblI II KOHaqlI y IICTOM MaHaCTlIpy.

Y llPKBII, nopezt BII));HO II rrpe));IIBHO yxpaurenor MeCTa, ca xora je 1I3HlIKJIO Tpojezmo ));PBO, HaJIa31I ce II XpOHOJIOrlIja - npenCTaBa 0)); cahen.a rpn cextena, rra ));0 'recan.a onor zrpaera. ManaCTIIP je naaac Ha));OMaK Cseror 6p));a Cnona II BPJIO 6JIlI3Y HOBor rpazta J epycamma.

U;pKBa Hacnor Kpcra, IIJIII Jlorona upxsa, HaJIa31I ce y));OJIIIHII qacHor Kpcra IIJIII Pexasnja napxy. I1paBe));HII JIOT, CIIHOBall Aspaaaon, xojn je )l{IIBeO y rpany CO));OMY, 6JIlI3Y Toxropa, 61I0 je 06aBeWTeH 0)); aahena WTa he ce ));eCIITII OBIIM rpa));OBIIMa. Harryurrajyhn IIX, noneo je 11 rpn cexrena TpH zrpnera: xezrpa, W11MW11pa 11 xanapnca. OBe cexrenxe Jlor je ));06HO 0)); crpnua Aapaaxia rrp11JI11KOM lhlIXOBor paaasajaa,a (1. Moj 13,11-12). 3aCa));1I0 IIX je na OBOMe MecTY ));OJIIIHe Hacnor Kpcra H rpnnecer nynnx rO));IIHa nerosaisa je rpefiano ));a oja-ra II H3paCTe OBO rpojermo ));PB037.

37 Ilpenan.e xaxce zta je H3BOP ca xora je J10T AOHOCHO BOAY. zta 6H 3aJIHBaO nocahena cestena, 6HO na BeJIHKoj YAaJbeHOCTH, H·Aa je haso '-!eCTO CBY

BOAY ncrtnjao ycnyr J1oTY, aJIlI je yroAHHK DO)f(HjH 6HO ynopan H nOHOBO ce spahao no BOAY. 360r 'rora je H rpefiano 30 rOAHHa na APBO H3HHKHe. I1HOKHH}I HaTaJIH}I, PYCCl(uU Hcpycanuu. [JUCbMa PYCCKOU U/IOKlilHi co Cesuuou Seunu (1983-1989. eoqu), Bocxpeceiue, Canxr-Flerepfiypr, 1996. rOAHHe, 59.

140 / Hctuuua 0 Ceeiuoj 3e.W.bU

[JpaeOCJla611U JepYClL71Llf 1 ~ 1

MAHACTllP CBETOr CABE OCBEliEHOr

MO){{e yhn, Ben joj oztpezm .ll.a 6Y.ll.e y jemrov sanehxy, ncnpe.i MaHaCTHpCKHX 3H.ll.HHa. OH je nonasno na repacy KOHaKa rta ra MajKa BH.ll.H, a na HCTH Ha4HH H OH MajKY. To yztyfin.eise y CTeHH je MeCTO ynoxojea.a OBe xpHIIInaHKe. Ha 06eMa MaHaCTHpCKHM xynaMa nanase ce upxse, rrapaxrrnca, y xojaxa ce fiorocnyssuno .ll.Ba nyra rornnun,e, 360r nOKJIOHHua xoje .n:OJIa3e no MaHaCTHpa. Ilpexonyra MaHaCTHpa Cseror Case, nan Ke.ll.pOHCKHM nOTOKOM, iraJIa3e ce KeJIHje HcnOCHHue. Ty je 6HJIa KeJIHja Cseror JOBaHa MOJI- 4aJIHHKa, KOjH npehyra na je enHCKon38, 3aTHM Cneror Kcenorpoua H a.eronax CBeTHX CHHOBa JOBaHa H Apxaztaja ".

CBeTH Casa OCBeneHH ce npeCTaBHO y Tocnozty 532. rortnHe y 94. rornma ){{HBOTa. Hseros cnoxren ce npocnasrsa 5,/18. .ll.eueM6pa.

Ty ce HaJIa3H H napaKJIHC, MeCTO ynoxojea.a Cseror JOB ana )J.aMaCKHHa, KOjH 6elIIe npan MHHHCTap .ll.aMaCKOr xanntpa MeJIexa, KOMe osaj 360r rora lIITO je JOBaH 6paHHo HKOHe oncene .n:eCHY lIIaKY, xoja My ce rrOTOM 4y.n:eCHO 3aueJIH y OBOM rrapaKJIHCY npen HKOHOM Ilpecaere Eoropormue Tpojepy-mue, xoja je 6HJIa BJIaCHHlIITBO onor yroznmxa Boxcajer. Kana ce nOBO.ll.OM ncnerrersa na HKOHH y .ll.OfbeM .ll.eCHOM yrny nojasn jOlII jeznta uraxa, CBeTH J 0- BaH )J.aMaCKHH je caxio onT04H cpe6pOM. I1cTa JIHqHOCT je nncan OKToHxa (OCMOrJIaCHHKa, ocau rJIaBHHX rJIaCOBa ca no xerapa anjauce ort HCTHX rJIaCOBa, 'rj. 32 MeJIO.ll.Hje), MeceUOCJIOBa, MHOrHX XHMHH nocseheaax TBOPUY H ztpyrax .ll.0rMaTCKHX H rr060- ){{HHX KfbHra.

MOlIITH Caeror Cane Ocsehenor ca-rysane cy rto zraaac. Y .ll.BaHaeCTOM BeKY cy 6HJIe ozmeceae y Benennjy, a 1965 r. npaheae. qY.ll.OTBOpHa namra, xoja je pacna y MaHaCTHpy H ys MOJIHTBY JIe4HJIa en HenJIO.ll.HOCTH, oCylIIHJIa ce xana cy MOlIITH Cneror oznrere H3 MaHacTHpa. qHM cy MOlIITH Cseror npaheae, HCTa nanMa je OJIHCTaJIa, lIITO je H zranac BH.ll.HO .

CBeTH Cana OCBeneHH 6HO je CHH n060){{HHX pornrren,a Josana H MajKe Codnrje, xojy xacanje H 3aMOHalIIH. lDerOBO PO.ll.HO MeCTO 6elIIe MYTaJIaCK y 06JIaCTH xarraztoxnjcxoj. Oaaj yrornrax DO){{HjH 3aMOHalIIHO ce y ocaoj rO.ll.HHH ){{HBOTa, H TO BPJIO 6JIH3Y poznror MeCTa, y 6paTCTBY 3BaHOM <DJIaBHjaHoBOM. HaKOH necer rorunra rrpenasn y naJIeCTHHCKe MaHaCTHpe, aJIH ce najnyace sanpxcana y MaHaCTHpy cseror EBTHMHja BeJIHKOr, KOjH My npopexe zta he 6HTH CBeTHJIO MOHalIIKor rrO.ll.BH){{HHlIITBa.

DPB06HTHO CBeTH Caaa je ){{HBeO y jezmoj nehmnr, aajeznro ca orpOMHHM JIaBOM, KOjH xacnnje ozte H CBeTOM ycryrm nelunry.

HeKOJIHKO ronnna ){{HBeO je TelIIKHM rrYCTHfbCKHM normarOM, xao OTlIIeJIHHK, CBe ziox My ce Eorouajxa He jaan y BH.IJ:Y orn.enor cryfia xoja no nefia ztormpame, H napeznr zra aa OBOM MecTY nonnrrre MaHacTHp, aJIH HaJIHK na yrsphea,e.

Ha MecTY onor anaxrea,a Boroponaxaaor naaac je napaKJIHC KOjH je MeCTO ynoxojen.a, KaKO Cseror Case Ocseheaor, TaKO H CBHX xronaxa onor 6paTCTBa.

Boroxrajxa je JIHqHHM npncycrsou yqeCTBOBaJIa y 3H.ll.afbY MaHacTHpa PYKoBO.ll.enH rpann.ov. Kana neo 3H.IJ:a nnje onrosapao, aapehasana je zta ce nopyum H osaaa HOBH. Ibene npopoxxe peqH cy 6HJIe, .ll.a he OBO yrnphen,e zronexa OCTaTH.

HepYKOTBopeHa upxsa Cseror HHKOJIe je raxohe y CKJIOny oaor MaHaCTHpa, a y n.oj MOlIITH CBeTHX xanyhepa MY4eHHKa xoja HHCY XTeJIH.ll.a OBY CBeTHfbY npenajy y pyxe 6e360){{HHM IlepcnjanUMMa. Tazra 615. ronnne MY4eHM4KM je CKOH4ano 440 MOHaxa.

DO.ll.HO MaHacTHpa je H3BOP nozte, KOjH ce nojasao MOJIHTBaMa Cseror. HaHMe, CBeTH CaB a ce MOJbalIIe Dory aa BO.ll.OM xoje oazte imje 6HJIO. Jenne nohn, no BeOMa 6JIHCTaBoj Mece4HHM OH yrnezta jenena KaKO KorrHTOM ncrxonana cTeHY H ry nnje BOzty, Omrax 3aTMM, HCTe nohn, CBeTH ncxona 6YHap KOjH je OCTao zto ztanac.

On 486. r. zto ztaaac ){{eHCKe He yrrase y onaj MaHaCTHp. Ilpen CBOjy CMPT, MajKa Cneror Case, MOHaXHfba CO~Hja, .ll.OlIIJIa je zta BH.ll.H H 6y.n:e ca CHHOM, aJIH joj CBeTH nopyxa .n:a y MaHaCTMp He

38 YlloKOjHO ce y rOCllOAY 558. r. Y CBOjOj 104. rOAHHH. Iberos CllOMeH ce npocrranrsa 3,/16. neueufipa.

39 )l{HBenH H ynoxojann ce Y 5. BeKY. Flpocnanrsajy ce 26. janyapa / 8. cpe6pyapa.

142 / Hctuuua o Ceeiuoj 3eMibU

Il paeocnaeuu Jepycanu.u / 143

Crapau CepaqH1M40, KOjH rtanac HMa 96. rO)],HHa, HaJIa3H ce rpenyrno y U,PKBH nomrrnyroj H3Ha)], nehnae nacrnpa. OH je 6HO urYMaH osor MaHacTHpa, H no HrYMaHcKoj )],Y)l{HOCTH je Tpe6aJ10 zta MOlIlTH osor Cseua npecayxe H oxyna,

Tazta ce )],orO)],HJ10 aecaaxanaunse xyno, jep je CBeTH Casa OCBeneHH, ,lJ,OK ra je crapau y ce)],eneM uonoxcajy npeCBJ1aqHO, 3arpJIHO HCTor Cepadmna, jaxo ra CTefHYBlIlH.

bHJ10 je npacyruo rrer MOHaxa, 0)], KojHX cy rtanac y )l{HBOTY rpojana, CBeTH Caaa OCBeneHH, OCTaBHO je saaenrran,e CBOjOj Gparujn na qY,Il,OTBOPHY MKOHY Tpojepyxnuy, ca join ztpyraxr MKOHaMa Majxe Bozorje H lberOBHM )l{e3J10M, npenajy apxnjepejy napcxor pona, a rseroaor HMeHa, KOjH he noha ca aarrana.

Cpfinja je y O)],HOCY na Jyrrejcxy nYCTHlbY aanan na xazta je CBeTH Casa cpncxn, KOjH je no OBOM CaBH )],06HO MOHalIlKO HMe, yurao y MaHaCTHp, HKOHa Majxe bO)l{Hje Tpojepy-nrue ce nOKJ10- HHJ1a xao H )l{e3aJ1 (urran KOjM ce HaJIa3H y xapejcxov rrapaKJ1HCY Ilarepnua), lIlTO je 6MO carypan 3HaK 6paTMjH na je TO J1MqHOCT M3 saseurrarsa Cseror. I1pBM apxnenncxon cpncxn, nopen OBe MKOHe H )l{e3J1a, )],06HO je jour qYBeHY HKOHY Majxe Boxnje: Boropommy MJ1eKOnMTaTeJ1HHu,y, xoja je ztanac y ncrrocmunr Cseror Case y

Kapejn aa Cseroj ropn ATOHCKOj. CBeTH Cana OCBeneHII je npsn ypenno qHH 60rOCJ1Y)l{elba no MaHaCTllpHMa, n03HaT non Ha3HBO\1 L/UH Jepycanuucxe I1pKBe I1J1H Jepycanuucxu mUUUK.

113 XPHcoBYJbe napune Mape, cynpyre 'rypcxor napa Mypa'ra II (142l. - 1451), xhepxe frypha Bpaaxoanha (1427. - 1456), BH)],M ce )],aje nocrojao yrosop H3Me1)y JepycaJ1HMCKe narpnjapunrje (xoja je rana, 1504. rO)],HHe 6HJ1a non rraTpOHaTOM Cnpnje) H cpncxe narpnjapnmje, jep Cp6M OCJ1060)],HlIle onaj MaHacTHp, xao H HeKOJ1HKO npyrnx 0)], nrsasxaura M pa360jHHKa41. Cp6H cy na OBOM CBeToM MeCTY 6HJ1H yxynno 130 rO)],HHa. Y CBeTHlbM ce razra Bory nojano na cpncxov je3HKY.

Kana aa Ilarpnjapurajcxa npecro nohouie [PU,H (1636. - 1640), 'ra-nrnje rrarpnjapx Teo-pan, OH orxynn cprtcxn nyr (HaCTaO 360r cpncxe HeCJ10re, aJIH H 360r rpaznse zrpyre KYJ1e, nocneheae CBeToM CHMeoHY MHPOTOqHBOM) H nOCTaBH Tpxa sa MrYMaHa, neaospureny KyJ1y ztorpana, aJIH je nOCBeTH CBeToM CMMeoHY CTOJ1nHHKY (npasnyje ce 1.114. cerrrexrfipa). Osaj qYBeHH xranaCTHP je 0)], BHTJ1ejeMa yztarsen 16 KHJ10MeTapa xana ce H3 HCTor xpene npeaa MPTBOM MOpy.

40 Crapau Cepadnoa je rO)];HHaMa rrpOJIHBaO cyae aa )];yrHM MOJIHTBaMa, ysson.aaajyha I'ocnona zta ce rrpOCJIaBJbeHO TeJIO Cseror BpaTH y I1aJIecTHHy. CBeTH CaB a OCBeneHH, ce jaano y CHY Ha)];JIe)f(HOM pHMOKaTOJIHqKOM KJIHPHKy Y BeHeUHjH, pexaaum na ce n.erose MOWTH Mopajy BpaTHTH y I1aJIeCTHHY, jep, KaKO My rana caonurrn: "oHaj MaJIH xohe na ysspe aa MHOM nnaayhn", MHCJIenH na HrYMaHa Cepadnma, KOjH je 'rana HMao TpH)];eCeTaK rO)];HHa. CBeTH Caaa ce jow HeKOJIHKO nyra jasn.ao, a KJIHPHUH rrpeHOCHJIH Ha)];JIe)f(HHMa, aJIH je oxaxea.eao, <papaOHCKO cpue narnnro 6HJIO HeYMOJbHBO, CBe )];0 rpeayrxa )];OK HHje rronycnmo, Tj. narra je aanpacuo yxrpo. Ynopezto, CBeTH ce jaan.ao Cepaqnmy reurehn ra, aJIH H rroy-ranayha WTa zrarse zra qHHH. Kana je ztouiao CJIe)];enH pHMOKaTOJIHqKH nornasap, HaMecTO caor rrpeTXO)];HHKa, osaj, na npsa 3aXTeB npasoCJIaBHOr jepycanaacxor narpnjapxa, nperrane CBeTe MOWTH. TeJIo CBeTor je CBeqaHO crajano HeKOJIHKO naaa y JepYCaJIHMCKoj narpnjapumja. DHJIO je nccrymro sa uenasaa-e, CBe )];OK ce CBeTH He jasa y CHY narpnjapxy H uapeznr )];a ra npenecy Y rseroa MaHaCTlip, jep He MO)f(e zta 'rpna HenO)];HOCHBe "MHpHce" 0)]; KapMliHa H naprpeua. JOW.HCTe HonH 3aXTeB je 6HO ncrryrsen.

P1l3HIIQE XEBPOHA

Oaaj rpazi je 6HO Ce)],aM rO)],HHa npecromma ,ll,aBH)]'OBor uapcrsa, aJIH nnje caxio anaxajan no TOMe. HaMMe, y caMOM rpazty ce HaJIa3H MaKneJ1CKa nenHHa42, xoja je zreo sennxe jespejcxe KYJ1THe rpofianne, Aapaaxia H Cape, Hcaxa H Pesexe, JaKOBa H JIMje.

41 0 jynaxxoj 60p6H cpncxnx xanyhepa y OBOM MaHacTlipy CBe)];OqH PYCKII apXHMaH)];pHT J1eoHH)]; KaBeJIHH (1867) H Y je)];HOM 0)]; cBOjHX sannca xaxce: "C eroj CTOPOHH caxio OTBCp)f(eHHje cepficxoj ano-recxoj 06ruqHHII, pjeurasurecja, aecxorpja ua Be)];I1Ml1ja orraCHOCTH H aarpynennja cnacru 0)]; KOHeqHOra sanycrjenaja MaT scjex YCTI1HlIX 0611TeJIej Jlaspy Csjararo CaBY Ocsjaurrenaro, 3aCJIY)f(lIBajeT ofiurryjy 6JIarO)];apHOCT npaBOC:IaBHlIX X pncrujaa" ...

42 MaKrreJICKa = qeociupyxa. Lleo nocen Aapaasr je xyrmo 0)]; E<PPOHa Xerejnna sa )];Ba)];eCeT Cpe6pHI1Ka, na 611 TY caxpaano CBOjy )f(eHY Capy. )];OK je ueo xpaj MaMBpH )];06HO liMe rro CBOMe HaqeJIHHKY.

144 / Hctuuua 0 C6emO} 3eMlbli

Ilpaeocnaenu Jepvcaiuss 1 ~:;

BpJIO 6mny je M 6M6JIMjcKa ,n:OJIMHa ECXOfl (ECKOfl), M3 qMjMX je snnorpazra yfipan rpoazt KOjH je O,n:HeCeH Mojcejy na YBH,n:, pazm ']OKa3a 0 60raTCTBHMa Ofiehane 3eMJbe (4. Moj 13,18-26). Ha nona nyra on Birrnejeaa, xa XeBpoHY, C rtecire crpane je npanocrranao rraJIeCTI1HCKO ceJIO Eer-Jana, y xojer« ce HaJIa3H BoropozmqHHa nehnaa, rzte je Eorojrajxa HOnHJIa npHJIHKOM CBOjHX rrOKJIOfbelha CBeTHM XPHCTOBHM MeCTHMa.

Tlopezr pasaneror Aapaavosor H Capnnor uraropa H rtanac je, MaMBpHjcKH ,n:y6, Anpaaxron xpacr, rztc cy npaoua Aspaaxta y,n:OCTojHJIa nocere CBeTa Tpojnna y BH,n:y TPH AH1}eJIa (1. Moj 18,1-16). Hajnernna MKOHa rcoja naofipaacaaa osaj xynecaa cycper je ,n:eJIO Cseror Annpeja Py6JbOBa.

Xpacr je crap npexo 3500 roznma, a 1996. r. OBO ,n:PBO npnn nyr nnje OJIHCTaJIO.

TIPHJIHKOM Aapaaxioaor rocro.n.yfin,a, npaponarersn Jeapeja 6HJIH cy 6JIarOBelIITeHH rta he ,n:06HTH CHHa, Hcaxa (= CMex, jep cy ce nacvejann, He nOBepOBaBlIIH peqHMa nO)[mjHM zta he y lhHXOBHM ronnnava ,n:06HTH nopozr), HaKO cy HMaJIM BHlIIe on 90 ro,n:HHa43. Tana je xpacr rmcrao. KaKBa je nopyxa HalIIHM nOKOJIelhHMa naaac?

Tlocnehena je ycnosreaa na norahaj KOjH ce 36HO KO,n: AspaaMOBor xpacra, xana npasenaor Aspaaxta H Capy nocermue Tpn Anhena, CBeTa Tpojnua. Hxonocrac je on MepMepa, ynaxaran jep cy na lheMY H306pa)l(eHH JIHKOBH Aapaasra, Hcaxa H JaKOBa. Ty je HKOHa nponanacxa Hacaora KpCTa Focrroznser ca ,n:eJIMneM qacxor KpCTa y n.oj, xao H MKOHa Cseror 'bopha ca ,n:eJIMneM qeCHHX MOlIITHjy CBeTOr. 06e caerna,e rrocrynae cy aa nenasaa,e H HaJIa3e ce necno en YJIa3a, rrpesra orrrapcxoj nperpann. Y rrpennanoj, YBeK aenenoj noprn, HaJIa3H ce MaJIH PYCKH napaxnnc, nonnrnyr nan rp060M CKOPO npecraarseaor oua Hrn.arnja.

Tpeher rtana ,ll;yxOBa, na CBeTe Tpojnue (KOMe je xpaxr rrocsehen) Jlrrryprnja ce CJIY)l(H nopezt caner Anpaaxroaor xpacra.

MAHACTMP CBETOr rEOprMJA X03EBllTA

IJ,PKBA CBETE TPOJMIJ,E

Y 06nacTH Bann KeJITa, na 06pOHlJ,HMa )l(HBOrrHCHor Xope- 6a, MCTOqHO on JepHXOHa, a npexra MPTBOM MOPY, Y Jyrrejcxoj HJIH Jepycanavcxoj nycrna,n, xao fincep rrJIeHM CBOjOM JIerrOTOM H MOHYMeHTaJIHOlIIny MaHacTHp Cseror Feoprnja X03eBHTa, xora npaBOCJIaBHa upxna npocrraarsa 8,/21. janyapa. CMelIITeH Mel)y KpCTOBe, asrnena xao HerrpeMOCTHBa npenpexa npexra CBaKOM 3JIy osora CBeTa.

113BOP rnrrxe none, xoja npornse nopen MaHaCTHpa, HaCTaan.ajyhn no JepHXOHa, norase ozi nasopa xojnje y 6JIH3HHH rrJIaHHHcxor MeCTa Ejaarpapa. Osaj H3BOP xynecao ce 06HOBHO MOJIHTBaMa Cseror XapHTOHa, KOMe je H MaHaCTHp y 6JIH3MHM. JOlII Y CTapOM 3aBeTY rrOTOK je 6HO rr03HaT.

IIo,n:HrHYT y 5. BeKY, sranacrap Caeror Teoprnja je 6HO CTeu,HlIITe 60rOMOJIMTeJba H BeJIHKHX orana UpKBe Xpacrose. TaKaB je 6HO H CBeTH Teoprnje xojn ,n:06H HMe X03eBHT rro OBOM MaHaCTHPY nocsehenoxt Ilpecseroj noropo,n:Hu,H-X03e6u. TIopeKJIOM je 6HO ca Knnpa. 3aje,n:Ho ca CBOjHM po1}eHMM fiparosr I1paKJIH,n:oM, sacxpcaaao je MpTBe H MOJIHTBaMa ncuen.aaao HeBOJbHe. MOlIITH, KaKO onor Cseror TaKO H ,n:pyrHx, caxyaaae cy no nanac, xao II rryrnp, H3 xor ce a.erona fiparnja npnsemhnaana (Capanemr cy rr06HJII1 npexo 3000 MOHaxa, lIITO Y MaHaCTHpy, lIITO Y ncnocnnua-

OBa je,n:I1HCTBeHa rrpaBOCJIaBHa upxsa H MaHaCTHp nonnrHYTI1 cy on crpaae napcxe PYCKe npaBOCJIaBHe MI1CHje jOlII 1868. r. He,n:aJIeKO ozt xyaenor Masmpajcxor ,n:y6a, O,n:HOCHO Anpaaxiosor xpacra na TeMeJbHMa npB06HTHor xpava CBeTe Llapaue JeJIeHe, H on 1997. r. nornanajy non jYPI1C,n:HKUHjy MOcKoBcKe TIa-

. .

TpHJaplIIHJe.

43 Ilpaorau Aspaaa pohen je 1996. r. rrpe Xpl1CTa, y rpany Ypy. Y CBOjOj 70: rOillIHI1 HarrYUITa Meconorasrajy, nanac I1paK, 11 rrOJIa311 xa Ofiehanoj 3eMJbI1, y xojy CTI1)Ke y CBOjOj 75 rOill1HI1 (y Xapany je rtponeo ner ronnaa). Cnor rtpyror CI1Ha Hcaxa (npsor, I1cMal1J1a, zrofiao je ca CJIYllJKl1lbOM, Araposi, Oil xora cy naaac rrOpeKJIOM Aparnr, I1cMaI1JIl1naHl1) ilo611o je Y CBOjOj CTOTOj rOill1HI1, a yxrpo y 175 roznma )Kl1BOTa tl. Moj 25,7).

146 / /1cUiulta 0 Ceetuo} 3e.l1.ibU

JIpaHOCJUlHIlU Jepyccuuu 1-4-

vra nopezt MaHaCT}rpa)44. 113Ha)] MaHaCTlipa je nehnna npopoxa ILmje, Y KOjOj ce CBeTIi cxpnsao 0)] nporona 6e36ml<HOr napa Axasa II n.erone sne Jesaaen,e, xhepn CII)]OHCKOr napa Ersana. Osaj sao nap CBeTIi Hnnja je paaorxpno npen HapO)]OM, 360r v6IICTBa npaaennor Hanyreja, KOjII nnje xreo na npona nnnorpan, ~OjII ce rpaHIIqIIO ca lJ,apCKIiM IIMalheM, jep je 3Hao )]a 6II II 0)] n.era HaqIIHllJIIi ofiuranaurre CBOjHM )J,eMOHHMa KojIIMa cy ce KJIalhaJIHrofiososoj 60rHlhH ACTapTIi H ¢eHHqaHCKOM Baany (1. Llap 21,2- 3: 13-14). Y OBY nehnay raspanoaa cy My )]OHOCHrrII napxe xrre6a U KOMa)] xreca jYTPOM II ae-repoxr (1. Llap 17,6). Y 6JIU3HHH ce nO)]BU3aBao U ITpaBe)]HU Joaxior", OTalJ, Ilpecsere Eoropozmue, CBe )]OK nnje finaroseurren 0)] anhena )]a je n.erona MOJIUTBa 0 paspeurea, y HenJIO)]HOCTU YCJIHllleHa, IIaKO je 6uo Y nOO)]MaKJIIiM rO)]IIHaMa. 11 CBeTIi lOBaH 3JIaTOYCT ce OB)]e cxpnuao sa apexie nporoncraa. 113Ha)] MaHaCTlipa je nehnua, xennja, Y xojoj ce ?O)]BU3aBao CBeTU JOBaH X03eBHT46, nOTOlhII enncxon KecapUJCKU. CMrypHO, jeztan 0)] najnra-rajaajax norahaja KOjM ce OB)]e 36MO jecre no-rerax pazta Caeror Jonana KpCTUTeJba, n.eroaa npna nporrosen M xpurranaa.e noxajannx BO)]OM47 (Jlx 3,1-3).

CBETI1 JOBAH - I10)],BI1IKHI1K 113 IhAMQA

44 I1HOKI1WI HaTaJIH~, PYCCKUU Hcpycanuu. J]UCMW PYCC'KOU UIIOKUlLU co Cesuuoi; 3eMRu (1983-1989 zoqu), Bocxpeceme, Caaxr-Ilerepoypr, 1996, rO,QHHe,77.

45 O,Q rpenyrxa xana cy ra 360r 6e3,QeTHOCTH yBpe,QI1JIH y JepycaJIHMCKOM xpavy (jep ce aennonnocr CMaTpaJIa DO)l<HjOM Ka3HOM), OH o,QJIa3H na OBO MeCTO na ce 6e3 npenaxa MOJIH Dory. HaKoH Paqocue 6eciIlu, 6HBa ,QHpJbI1B cycper JoaKHMa II AHe, KO,Q jepycaJII1MCKHX 3JIaTHHX spara, jep cy jC,QHO npyro« XHTaJIH y cycper. HaHMe, ApXaHrCJI raBpHJI JC ofiaseCTI10 H CBeTY AHY Y n.enoj KyhH y JepyCaJIHMY, xao H Cseror JoaKHMa ua OBOM MCCTy, zta he HM Eor rrO,QapHTH rrOTOMCTBO. Poherse ,QeTeTa. KO,Q Jespeja CMaTpaJIO ce rana HapO'-lHTHM 6JIarOCJIOBOM EO)l(HjHM, KOJH je CBe,[lO'-ll10 0 roae na HMe ,[IeTCTOBor oua nehe 113yMpeTH y I13paHJbY, xao H Mel)y 6pahoM (5. Moj 25,6; Pyra 4,10).

46 )KHBeo H CKOH'-IaO Y 6. BeKY aa apeue uapa JycTI!HHjaHa. lberos cnojaeu ce rtpocnaan.a 3,/16. oxrofipa.

47 I1HoKHH~ HaTaJIH~, PYCC'KUU Hcpycanuu. Ilucuva PYCCKOU U/lOKUlIU co Centuou 3e,\1Ru (1983-1989. 20qU), Bocxpeceme, Camq-Ilerepoypr, 1996. rO,QHHe,78.

Y qy)]eCHOM MaHaCTlipy Cseror Teoprnja X03eBlITa, nope.i MOlllTujy osor yrO)]HMKa Boacnjer, narrase ce U )]pyre, arm na)l(lhY rrnenn nOTnYHo, neno, HeTJbeHO reno Cseror JOBaHa, PO)]OM PyMYHa, a nO)]BlI)I(HMKa M3 xraaacrnpa Ibavu, Iberone MOlllTM cy nOCTaBJbeHe Y CTaKrreHM KMBOT, M MO)l(e ce BM)]eTM CBaKM nerars, jep je reno CKOPO Y nOTnYHocTM CaqYBaHO, rpenasnne, 6pa)]a, nene M TeTMBe no PYKaMa M noraxra ... HaMMe, 1924. r., rO)]UHy zrana npe npornanren,a PYMYHcKe npaaocnasne narpnjapuruje, PYMYHM cy npnxnarnnn TaK03BaHH HOBU xanenztap, 0)]6alJ,MBlllM jynnjancxa, ztpeana xanennap, no KOMe cy ce CBU )]OraljajH 0)] pohersa BoroMrra)]eHlJ,a sepno 6erre)l(MJIII.

Osaj crporn nO)]BII)I(HIIK je, xao U MHorM PYMYHCKII xanyhepu, HanYCTIIO oTaU6MHY M KpeHYO nyr CBeTe rope M CBeTe 3eMJbe. DMO je BPJIO crpor II mtje MMao KOHTaKTe ca nerrpaaocnaanmra, ynoxojno ce spno MJIa)] ca xerpnecerax rO)]MHa )l(IIBOTa. HaKoH 27 rO)]IIHa, TeJIO cy My cnysajno npoaarnnn y 06JIII)I(lhOj MaHaCTMPCKoj KeJIIIjll, nenIIHII, jespejcxn BOjHIIlJ,M npMJIMKOM jenne BOjHe Be)l(6e. Ha !heMY je II nanac MaHTMja y KOjOj ce nO)]BII3aBao, xao II nnnerre.

Je)]HOM nparnrxoxr, xana MOlllTM HMCY oxaheae 360r xcypfie jezmor MOHaxa, CBeTIi ce janno MrYMaHY II yrnrrao ra: ,,3aurillo ]WC ?"

uuctue KaqUllu .

Kana jenna )l(eHa, T060)l(e II3 semnce peBHOCTIi npexra rtpasoCJIaBHoj sepa, 3aMOJIM na nO)]IIrHY CTaKJIO zra 6M MOlliTIi lJ,eJIIiBaJIa, OHa OTKMHY jenny )]JIaKy ca 6pa)]e Cseror, a CBeTalJ, 06aBeCTM 6paTIIjy )]a xcerry nporrahy II )]JIaKY npare, lllTO »cena II yqlIHM.

Jenan PYMYH xpeny y CBeTY 3eMJbY, ca HaMepOM zta HO)l(eM ortcese zreo xronrrnjy M )]a, HaBO)]HO M3 naTplIOTCKIIX pasnora, BpaTM 6ap )]eJIMn Cseror TeJIa JOBaHOBor y oTau61-IHY. qMM je qaCHIiM MOlllTMMa npmuao, YKOqIIO ce Y MecTY, M nnje Morao zta ce noxpene, CBe )]OK ce HIIje MOJIMTBeHO 06paTIIO CBeTOM lOBaHY II noxajao sa y-ma.eno zteno.

148 / JlcwU/U/ o Ceeuio] 3eMJbll

JlpaeOCJla61111 Jepl'l'1I.111.1f

MAHACTI1P CBETOr rEPACI1MA JOP,L(AHCKOr

OBa Caerna,a je y pasnoj, 6ecKpajHoj Jopnancxoj nycrnn,n, ca CBHX crpana rrpernerma H BH)];JbHBa. CBeTH Fepacav JOp)];aHCKH (npasnyje ce 4.117. MapTa), PO)];OM H3 J1HKHje KO)]; Kanartoxnje, seh xao HCKycaH MOHax )];oije y I1anecTHHY, zta ce rrOKJIOHH CBeTHM MeCTHMa. HaKoH noxnoisen,a CBeTHM MeCTHMa, OB)];e, y JopnaaCKOj nycrun.a xpaj Mprsor Mopa, OCHOBa MaHacTHp KOjH nocroja )];0 nanac. BpJIO 6p30 qyBlIIH sa nonsare Tepacmroae, 6poj MOHaxa ztocecse cenaxutecer. Beoxra crpor, KaKO aa ce6e TaKO H sa )];pyre, osaj CBeTH crapau nnje )];03BOJbaBaO zta rrYCTHHO)l(HTeJbH nane 6HJIO KaKaB nnaxren, ceM 60royrO)];HOr rrnaxrena sepe Xpacrose, nHO je rrp030PJbHB, llITO je)];HOM rrpHJIHKOM npojasn CBOM najaepHHjeM yqeHHKY, CBeTOM KHpHaKY OTllIeJIHHKY, xana CBeTH EBTHMHje BeJIHKH 6H npecraan.en y Tocnony.

Je)];HOM rrpHJIHKOM Fepacav HCueJIH orpovnor JIaBa KOMe 6H 3a60)];eH TpH )];y60KO Y urany. MCueJbeHH JIaB cnyxcaure sepno crapny, a xana onaj 6H norpefien, JIaB npecancay noxpaj rseroaor rpofia. OBO ce anje )];OrO)];HJIO 3aTO llITO )l(HBOTHlha HMa pasyvny )];YllIY, Hero llITO je Boxnja BOJba 6HJIa)];a npOCJIaBH Cneror TepaCHMa KaKO aa sexaora )l(HBOTa, TaKO H rrOCJIe rsera, xao H zra HaM ce noxazce KaKO cy )l(HBOTHlhe 6HJIe nOCJIYllIHe A)];aMY y pajy, npe rseroaor nana H asrnaa,a H3 paja.

Y MaHaCTHpy je 6HO H qYBeHH crapau 30CHMa, KOjH je rroCJIe)];IhH BH)];eO H npen CMpT npHqeCTHO CBeTY Mapnjy ErHnhaHKY. OB)];e ce narrasa H napaxmrc Ilpecsere Borovajxe, KOjH je nornrrHYT H3Ha)]; nehmre, rne je CBeTa nopozmna npenohnna rrpHJIHKOM 6eKCTBa Y Eranar. Y HCTOj nehann ce noztanaasao H CBeTH TepaCHM J Op)];aHCKH, xojexr ce He 3Ha MeCTO ynoxojen.a.

Kp03 OTBOP na npxy nehnae, 6e)];YHH je qyo OBqHjH MeKeT H Kp03 OTBOP yfiauno KaMeHqHh, KOjH je YCTBapl1 no 3ByKy o.nao hynose. I10Ml1CJI110 je na je y tiynOBl1Ma 3JIaTO, aJIl1 ce rpnno pasonapao xazta je Bl1)];eO zta 3JIaTa aesra. Hexe CBl1TKe je 11 ncuenao. TprOBUY 113 Hasapera je npozrao OCTaTaK pYKOnl1Ca. Jezran zteo je npoztao jopnancxoj BJIa)];H, aJIH je rpronau najnehn zteo pyxorrnca Jby60- MOPHO xyaao CBe )];OK ra 113paeJICKe BJIaCTl1 Hl1CY "y6e)];HJIe" )];a pYKOnl1C rpefia zta fiyrte BJIaCHl111ITBO HaU110HaJIHOr MY3eja zrpxcaae 113paeJI. Jeapejn na JIYKaB naxaa, npexo axrepu-nce BJIa)];e y BallIl1HrTOHY, )];OJIa3e xacnnje 11)];0 OHHX pyxonnca KOjl1 cy paHl1- je 113 Jopnaaa )];OCrreJIH y AMepHKY.

CBe )];0 nojase HOB03aBeTHl1X ztorahaja, nojemnre 6116JIHjcKe necxre (nse Mojcejese necrae, 2. Moj 15,1-19; 5. Moj 32,1-44) 611JIe cy OMl1JbeHa JIeKTl1pa Jespeja 11 BaH fiorocrryxcen,a, llITO nornphyjy 11 ~Bl1, KYMpaHCKl1 pYKOnl1Cl1, ca 0611JbeM pexa, 113pa3a H MHCJIl1 KOJe norn-ry 113 lhl1X.

CBETI1 1l0PDE

Kort rpana BHpHTa - Eepnra y CHPO<pHHHKl1jl1 CBeTH 'bophe ~e <p113HqKH y6HO HeMaH, perrrnna, KOjH je )l(l1BeO y 06JIH)I(lheM jesepy, H crracao napon 0)]; narser npanornea,a JbY)];CKl1X xcpraaa, ynpaso xana je na pezt ztouma npnaueaa, xoja ce 11 OCJIl1KaBa na l1KOHaMa Cseror. Mecro je yztarseno 0)]; Hasapera casco 10 KHJIOMeTapa npexia cesepy 3eMJbe.

MAHACTI1P CBETOf l)OPDA Y fEOPfEI1

KYMPAHCKM PYKOTII1CM

HeKaKaB xanyhep PO)];OM 113 Bl1TJIejeMa Tpa)l(110 je MeCTO aa rpaznsy MaHaCTl1pa. I1011ITO Hl1KaKO nnje Morao zta ce onpenenn aa MeCTO aa KOMe he nozmha MaHaCTl1p, 6110 je BPJIO TY)l(aH. Tazta ce y n.eroaoj HeBeCeJIOCTl1 nojasao BOjHl1K na 6eJIOM xoa.y, KOjl1 ra ynara aa TaKBO craa.e n.eroae zryure.

KOlhaHl1K My je nao npennor zta 06HOBH jenan crapn MaHaCTl1P, KOjl1 ce HaJIa3H He)];aJIeKO 0)]; lherOBor pO)];HOr Bl1TJIejeMa. n110 je TO MaHaCTl1p Caeror 'bopha, nO)];l1rHYT na l1MalhY n.erose xrajxe. Monaxa je )];OHeO na KOIhY CBeTl1 'bophe )];0 Teopeee H.1H

KYMpaHCKH pyxonacn cy, Y crsapa, npernrcxe Cseror nHCMa Crapor 3aBeTa CTapl1X Ecena, KOjl1 cy y npesre Maxaseja, non npHTl1CKOM PHMCKHX BJIaCTl1, 6HJIl1 npnxropaan na ce 113 rpanosa nosyxy y OBe xpajene. OBl1 cnnca, CTapH npexo rrse xarsane ronana, cnysajao cy nponaheaa y jennoj nehaan 113 OBl1X xpajesa, na caxtoj 06aJIl1 Mprsor Mopa. Kana je je)];HOM 6e)];YHHY ynana onua

150 I Hcuiuua 0 Ceeuioj 3eAubu

Ilpaeocuaeuu JepYc{L"IILII 151

Et-Kxaqepa. Henosuarn xanyhep 61-10 je CBeCTaH KO My je rtoxrorao TeK xazta je CBeTJ1 necrao. Y MaHaCTJ1py ce -ryna 'lY)],OTBopHa IIKOHa Caeror nopt)a H J1aHl(H Y xoje je OKHBaH H MY'leH. ITo PO)],HOM MeCTY caoje MajKe, Y xojev je nnaxe H )],eTHfbCTBO rrpOBeo:

CBeTH je )],06J10 lIMe Feoprnje, rj, fiophe WTO 3Ha'lH paiuap. OBa] npenasnn MaHaCTJ1p je CMeWTeH na nona nyra H3Mel)y BHTJIejeMa H XeBpOHa, a npenernr rpr nopen nyra, nocsehea CBeTOM Tiophy IT06e)]'OHOCl(Y, onoxom.e rrOKJIOHHKe rne rpefia cxpenyrn nanecno, xa MaHacTHpy.

Y xranacrnpy ce xyaajy )],eJIUnH MOlUTUjy CBeTlIx, Feoprnja.

Xapanaxmnja H Tlpoxonaja. OB)],e je 6HJIa H -rynornopna IIKOHa Caeror 'bopha, xoja je na J1CTH TaKaB HaqHH (:360r nn.axxan,a Capanena), y BJ1)],y CBeTJIOCHOr cryfia )],ocrreJIa )],0 CBeTe rope AToHcKe, J1 HaJIa311 ce y 6yrapcKoM MaHaCTHpy 30rpa¢y.

IJ,PKBA CBETOr 'fiOP1lA - .TIO)]: ITAJIECTI1HCKI1

]10)]" 11JIJ1 Jl11)],a ITaJIeCT11HCKa, HaJIa311 ce nenocpezrno ys TeJI ABJ1B (= 6pqo uponehai, raxaaje aepoztpoxr Ben ryp110H, a nexana ce Ha311Bao lJ.11oCrrOJI11c. Y TOM CYH'laHOM rpazurhy, y spexie napa KOHCTaHT11Ha 11 napnue JeJIeHe, na 11MafbY ona Cneror 'bopha - Teoprnja 6J1 carpahena OBa upxsa (l(pKBeH11 KOHaK je nozmrnyr nan TeMeJb11Ma xyhe oua Cseror fiopha).

Ilpen CMPT, CBeT11 YMOJI11 cnor BojH11Ka na My TeJIO npenece ca MeCTa na KOMe he 611T11 npecraan.en y Tocnony (113 H11KOM11,n11- je) y PO)],HO MeCTO n.erone MajKe, Teopreey, WTO je BOjH11K 11 yxnH110. )]:OHOlUefbe MOlUT11jy Cseror 'bopha, 113 Teopree y ]10)]" rrorraran.e y MepMepHy xpnrrry Cseror, xao 11 ocsehea,e xpaxia, y l(pKBeHOM xanenzrapy ofieneacana ce xao 'byphau 11 npocnaan.a ce 3.116. HOBeM6pa. Kajyhn ce aa rpexe, MHor11 OCTaB11we csoje 60JIeCT11 y non.oj KarreJI11, nopezt MOWT11jy Cseror.

Hecnaxnaanm,e 'ly)],o 06pa,noBaJIO je MHOWTBO BepH11x 1963. r. xana lI3 xpurrre, y xojoj MOWT11jy orrasno HeMa, norexe M11pO. H11BO M11pa, KOj11 je 'rana rrJI11BaO rro nony, 6110 je 13 caarmrerapa, xao nexana 113 MOWT11jy Cseror C11MeOHa M11POTO'lHBOr y CryneHHl(H. Macno H rrO)l{YTeJIO nonnoscje xpnnre Csercr fiopha H ztaaac cseno-ra 0 OBOM 'ly)],y. MHpHC Y xanerm je neynopezma ca 6HJIO KOjHM 0)], onor CBeTa.

Y ]1H)],H je CBeTH Ilerap y'lHHHO BeJIHKO xyno Boacnje, xana je HCl(eJIHO ocaxr rO)],HHa nenoxpernor, rrapa~H30BaHor Eneja (Ilan 9,32-35).

JA<l>A (rpIJKH Jona)

Kao H nena CBeTa 3eMJba Focrrozusa, OBO MeCTO nonceha na HeKaKaB yxpac, npezmsny 6awTY rrpourapany BeKOBHMa Crapor H HOBor 3aBeTa.

lJ.peBHH rpazr Jadia ce HaJIa3H na jennoxr 6p,naWl(eTY, H3Ha,n cane 06aJIe Cpezrosevnor xropa. OCHoBao ra je Jarper (= fleuo) , jenan 0)], TpH CHHa xyaenor CTap03aBeTHor ITpaBe)]'HHKa Hoja (= uot{uHaK), H rro cefin ztao HMe.

113 onor MeCTa je HCrrJIOBHO Hojea xosser, 6apKa, npen noTorr (1. Moj 7).

Tpan je y COJIOMOHOBO apexre 6HO rJIaBHa JIYKa, npncrannWTe aa 6po,noBe KOjH cy )],OHOCHJIH Ke)]'poBHHY H zrpyry rpahy 113 ]1H6aHa, xoja ce KOpHCTHJIa sa nsrpana.y COJIOMOHOBor xpaxia y JepyCaJI11MY (1.lJ,ap 5,8-10).

Y Ja¢11 je xyseaa pycxa rrpaBOCJIaBHa upxsa, rrocaehena CBeToM arrOCTOJIY Tlerpy, a rrapaKJI11C Caeroj TaBHT11 (= cpuay , xojy CBeT11 Tlerap nacxpce rrp11JI11KOM jermor 60paBKa y OBOM rpany, peKaBW11 rrpn TOM .Taeuiua KYMU"48 (lJ.arr 9,36-42). BpJIO 6mI3Y OB11X CBeT11fba je H rpof OBe yroznrnne Eoxcnje 'lJ1j11 ce cnouea npocrraan,a 25. oKT06pa / 7. HOBeM6pa.

Ken C11MoHa Kozcapa, arrOCTOJI Tlerap je HMao C11MBOJI11'lHO npopo-rxo B11l)efbe uucuiux u ueuuciilux y Eory, rrpen caxro xpurren.e 11 ofipahen.e pnvcxor xanerana KOpH11JIHja 11 uenor rseroaor )],OMa (lJ.arr 9,43; 10). Kyha CHMOHa Koxcapa je jacno ofieneacena

48 Apavejcxa pes KYMI1 (= yclTimtu) je 113Be,[leml 0,[1 rnarorra KYM WTO :lHaql! noztasarn nexora. Pex ce O,[lOManIfJIa If Y cpnCKOM je3IfKY oanasasajyhu .QYXOBHor oua, KYMa, KOjH liMa Y Eory O,[lroBOpHoCT aa ,[IYXOBHO yspacran.e caora xana, KYM~lcTa.

152 / Hctuuua 0 Ceeiuoj '3nthU

ilpa60C,W611U Jepvca. W.1f

I - ,

....

MAHACTHP CBETE EKA TEPHHE HA CHHAJY

MOlllT11 CBeTe EKaTep11He npouahene na HajB11111eM spxy Cmraja. OBa npxsa Ilpeotipaaceu,a ce nocsehyje Cseroj EKaTep11H11 11 y lby ce npenoce MOlllT11, ztecna uraxa ca rrpCTeHOM 11 HaK11TOM 11 rnaaa ca KPYHOM yroztmme DO)l(11je.

Ty je 11 Mojcejes 6YHap, KaO 11 jenna 0)], Haj3HaqajH11j11X XpmllnaHCK11X 6116JI110TeKa, ca )],OCTa Op11r11HaJIa, qYBeHOr rtpeso)],a CBeTOr nHCMa Crapor 3aBeTa, ca crapojespejcxor H apavejCKOr na rp-rxn je3HK - Ceufllya2uliflle na nepraueirry, ,l],06pOMHPOBO enauheri,e H3 12. sexa 11 I1caJIM11 cpncxe penaxnnje H3 13. sexa.

CBeTa EKaTepHHa Cnaajcxa ce npOCJIaBJba 24. HOBeM6pa / 7. neuevfipa. OHa je 3alllT11THHua )],eBCTBeHHKa, aJIH H CBHX KOjH joj ce ca ycphei« nOMOJIe.

HaTrrHCOM. Y )],BOp11111Ty je MaJI11 CBeT110HHK, a -rysap Csernn,e je jenan rpY3HJCKH CJIHKap.

J adia je BPJIO 6JI113Y rpana Cseror 'bopha, JIH)J,e I1aneCT11HCKe.

CBeTa EKaTepHHa, KnH napa KOHCTe H MajKe xptrurhanxe, nopen cnoje H3pa3HTe cpH3HqKe JIenOTe HMana je MHOlilTBO ztaposa, TaJIaHaTa. I10111TO )],0 cnoje ocaxmaecre rO)],HHe ytje y 6HT MHOrHM CBeTCKHM HaYKaMa, a 06)],apeHY H My)],pOlllny, nperreny EKaTepHHY MHorH noaceneure sa cynpyry. 0)], )],YXOBHor oua n.ene MajKe caanaje sa cnor 6y)],yner xcenaxa, H ca 11KOHOM DoropO)]'HqHHOM H MaJIHM XP11CTOM Y CBOjOj onajn, HCKpeHO H ztyro ce MOJI11JIa na B11)],11 CBeTJIO JIHue DOrOMJIa)],eHua. Tocnozt je CKp11BaO JI11ue 0)], n,e 11 pexao zta OHa yonurre nnje nena, H zta ce BpaTH KO)], crapua pazm cnezteher rrocnyuran,a. Crapan joj 'rana pe-te zta ce KpCTH H nOHOBO nOMOJIH DoropO)]'HUH y xpaxry. Tana I'ocrrcn xao 3HaK ofipy-iea,a 360r rsene qHCTOTe H )],eBCTBeHOCTH, CTaBH na n.eny )],eCHY pyxy npcren. CBeTa EKaTepHHa 6H JbYTO MyqeHa 0)], napa MaKCHMHHa, aJIH je anheo xpenno CBe apexre, a sa BpeMe Myqelba nocerno je H caM XpHCTOC.

CBOjOM xpafipourhy H ueycrpaiuasomhy acnoncnan.a npase nepe, MHore je npeofiparnna H npH3BaJIa na rrpann, BeqH11 nyr, nopen MHorHX, 11 uapmry MaKC11MHHOBY ABrYCTY Bac11JI11cy. 113 pozme AJIeKCaH)J.p11je, noce-reno TeJIO CBeTe, aahena DO)l(HjH cy qy)],eCHO npenerm na najnmun BPX C11HajcKHx nJIaHHHa, KOjH ce no n.oj nposaa, BPX CBeTe EKaTepHHe.

Ha MeCTY rne je xyrnraa roperra He caropeaajyhn, H me ce Mojcejy caxr Bor OrJIaCHO na ce npopox nsyje jep CTOj11 na Cseroj 3eMJbH (2. Moj 3,5-6), 6JIarOqeCTHBa MajKa napa KOHCTaHTHHa, ABrYCTa JeJIeHa 337. r. 3H)],a npenerm napaKJIHC ,lJ,jeBH Map11j11, KOjH je zranac BJIa)],HqaHCKa pe3H)]'eHU11ja. Llap JycTHHHjaH je nonnrao BeJIHKY UPKBY, raxohe nocseheay Eoroxrajua, H KOMnJIeKC orpanno 3H)],HHaMa, xoje cy no ztanac nO)]'je)]'HHM KpOBOM. Kacnnje y nacr uapuue Teonope ce rpazm jour jezma upxsa, H OHa ce

..

nocnehyje qy)],eCHOM Flpeotipaxcen.y Tocrtornsev. Kana cy -recne

154 / Hcuiuna 0 Ceeuioj 3e},l!bU

Ilpaeocnaeuu JepYCiI.1IL\I 155

Cnonaunsn H3rJltA Ca60pHe upxae XPHCTOBOr Ipooa.

XPIICTOC CYHQE UP AB):(E

Fr. . . '0,} TBOPl1BWl1 CBC 'rsapu, DOr jc oner pe-rjy CBOjOM nOCTaBlIO

~0 1; T ' .

pC.IJ, 11 HaLJl1H onxonea.a rnapu npeua 'rnapn. aj pC.IJ, KOJlI

~. jc rrOCTaB110 Focnon BCJIHKO je LJY.IJ,O pCIIH Dmlmjc. Mehy-

_ (j- Tl1M, nocroju pC.IJ, 11 HaIIl1H onxohen,a MCfjy TBapl1Ma xojn jc BlIj:{Jbl1B l1.IJ,OKYLJIIB sa Hac n.yne, l1 onaj .IJ,pym sa Hac HCBl1.IJ,Jbl1Bl1 l1 HC.IJ,OKYLJl1Bl1. ITo TOM HeBlI.IJ,Jbl1BOM H HC.IJ,OKYLJHBOM pC.IJ,y LJllja je 'rajna y CBCTOj TpOjl1~H, neurasana cy CC H )J,ewaBajy CC, OHC nojane KOjC JbY.IJ,l1 naansajy HapOIUITHM LJY.IJ,CCHMa49. O.IJ, anOCTOJIa .IJ,O .IJ,aHac, jC)J,Hl1 cy BH.IJ,CJIlI Tocnona, ztpyri: fa cano qYJIII, HeKl1 fa .IJ,O.IJ,HPHYJIH, MHorH OCCTHJIH Ibero so npncycrao y CBOMC )KHBOTY, jC.IJ,HH fa pacnosnaure no HeKOM 3HaMCIhY KOjC Eor yql1HH na lhHMa HJIH npyrnva, a HCKH casro LJYlllC O.IJ, npyrax H noaeposaiue aJIH CBH Y3Bl1KHYWC: .Factioq MOj, u Eo; )HOj !" (JH 20,28).

BCJIHKH npocBCTIITCJbH CJIOBCHCKlI Cseru KlIPlIJIO II MCTO.IJ,HjC cy, rroxyurasum .IJ,a nojau CBCTC Tpojnne npH6JIH)KC YMOBJIMa JbY)J,CKHM, yrropezuorn CBCTY Tpojnuy ca CyH~CM, jcp xao WTO jc CyH~C BH.IJ,JbHBO, .IJ,a naje CBCTJIOCT H TOnJIOTY, TaKO cy 11 CBcTa Tpojnna TPH JIH~a jC.IJ,HOra Dora. Ha caM BaCK pc, na )J,aH nofiezie )J{HBOTa Han cxtphy, rpCXOM H fjaBOJIOM, y JcpycaJIHMY CyHUC 1I3- JIa3H xao HHKan TOKOM rO)J,lIHC. Hapon TO n06mKHO Ha3HBa nrpa-

49 BJIa)J,I1Ka HHKOJIaj, 0 Bu,'), II () . bVijll.\W, cnafipao H npHpC)J,HO Ml!,lCHKO Pa)J,OBl1n, npyro rionyu.exo H3)J"HbC, Ba.t.ceau, BaJbCBO, 1994. r., 1-+0.

J7pa6oCHa61111 Jel'l'CU,7II'.1

n.e, xnan.aa.e CYHl~a TBOPU:Y, xoje ce nojasn.yje Y 06J1MKY KpCTa, MCTO OHaKO xao WTO ce uapy KOHCTaHTMHY Ha He6y nojanno KpCT npe nofiezte Ha)J; MHoro 6pojHIIjIIM nenpujarersexr. ,l.:(a ce CBa rnap xnan.a TBOPU:Y (a II CYHu:e je 'rnap), BI1)J;eJ1II CMO II na HaWMM cpnCKMM npOCTopIIMa xazra cy I13HOWeHe MOWTII Caeror BaCI1J1IIja OCTpOIliKor, II je)J;HO )l{IIBIIWle rp-ranre aa IIeCHIiM MOIIITI1Ma Cseror M JIIITMjOM.

11 xao IllTO nerna ApXaHreJ1 faBpIIJ1 O)J;rOBopII A.ieBII MapajII: .Jep y Eozaje cee uoeyhe uuuo Ka,)ICe" (11K 1,37), uexa 6II II naxra nor npOCBeTJ1IIO II ypa3YMIIo ztyury II pasyn, zta BIIIlle He CYMlhaMO, Hero aepyjexro, zra BIIIlle He nIITaMO Hero Bora IIY)J;OTBopu:a )J;eJ1IIMa II peIIIIMa rrpOCJ1aBJbaMO.

CBeTJ10CT je CIIMBOJ1 cpehe II cnacen,a, na je C npaaoxr XPIICTOC Morao ce6e zra Ha3IIBa CBeTJ10Illny CBeTa, CBeTJ10111ny xoja rpefia na np06y)J;II napone II3 MpaIIHIIX MIICJ1II II 3aCJ1enJbeHOCTIi. 11 xao IllTO je XPIICTOC CBeTJ10CT, CYHu:e CBeTa (naxo je CBeTJ10CT CBeTa, y CTporOM CMI1CJ1Y, caxto XPIICTOC - JH 8,12), TaKO IICTO II Hserosn CJIe)J;6eHIIU:II Tpe6a zta 6Y)J;y CBeTJ10CT CBeTa, )J;Y)l{HII zta CTaJ1HO MIICJ1e na CBOj Y3BIIIlleHlI nonoacaj, na HIIKa)J;a He aafiopase zra cy II3J10)l{eHlI nOrJ1e)J;IIMa CBIIX JbY)J;II, II zta oziroaopnocr sa ycneumo unrpea,e Paqocue eectuu y cBeTY )J;06PIIM )J;eJ10M J1e)l{II na lhIIMa50. CBeTII CaB a CprrCKII OCTaBIiO je y axraaer CBOMe napozry cnerrehe peIIII: "MOJ1IIM Bac KOjlI )J;o~eTe nOCJ1e MeHe )J;a )J;OBpWIITe OHO IllTO ja, 360r xparxohe npexrena HlicaM Morao )J;a y'UIHIIM."

,lJ,Y)l{HOCT II MY)J;POCT xpmnhannna cacrojn ce y CTaJ1Hoj 6PII- 3II aa OHIIM WTO ra CTBapHO IIIIHII xpIIlllnaHIIHOM, a He caxro y ncnyn.aaan.y 1I3BeCHliX )J;Y)l{HOCTIi. Lleo )l{IIBOT xpIIIllnaHIiHOB je npenaexepje npa3HI1Ka, nourro OH npnnazta cnanfienoj noaopnn onpeheaoj zra )J;OIIeKa MJ1a)J;O)l{elhY, nOrOMJ1a)J;eHu:a, II)J;a ce panyje y Iberosoj CBeIIaHOCTII51.

Tpe6a HaM, npara 6pano H cecrpe, na 036HJbHO CXBaTHMO H HCKOPHCTHMO npexie xoje je OCTaBJbeHO aa -rexan.e, zta ce He 6II

)J;orO)J;IIJ10 HeKOMe )J;a IIeKa, a )J;a fa He )J;OIIeKa II zra My nponaznre aazta 3aTO WTO HIIje 6IIJ1a )J;eJ10TBopHa. He CMe ce 360r 6Y)J;ynHocTH npecnanarn canaunsocr, jep KO ry6II caztaunsocr, mryfinhe II 6ynyhnocr. 3aTo 'rpefia y U:pKBH )J;a ce ofipaayjewo, a y cBeTY HH¢opMHIlleMo.

Y JOBaHoBoM enaahen.y IIHTaMO:

<l>HJ1IIrr nahe HaTaHaHJ1a H pe-te My: "HaUlJlU CMO 01l02a sa K02a iiuca Mojeej y 3aKOllY U Ilpopouu: Hcyca, CUll a Iocutpoea, Hasapehauuua" Ha TO ra HaTaHaHJ1 3anIITa: "H3 Hasapeuia, MO»ce JlU 6uillu uuuo qotipo?" PeIIe My <l>HJ1lIn: ,/{obu U euqul" (JH 1,45-46).

JbY)J;H KOjH mrrajy: ,,3ap MOJ/Ce U3 Hasapeuia neiuiuo qotipo qa qohet" HIICY II3YMPJ1I1. lhHXOBH maCOBIi ce II ztanac Mory IIyTH, a MH HM MO)l{eMO pehn HCTO WTO je <l>HJ1Hn pexao HaTaHaHJ1Y: ,/{Ohuaie u euquiue" , nonajyhn jour Cnacarersene peIIH:

,,A 6Jla20 BaUlUM O'lUMa uuuo euqe U YUlUMa BaUlUM uuuo 'lyjy.

Jep saucuia eau KaJICeM, qa cy MII02U upopouu U upaeequuuu otcenenu euqeiuu uuuo eu euquiiie, a lie euqetue; u l.fyillu uauo eu uyjeiue, u lie uyuie." (MT 13,16-17).

BenHKH yrO)J;HHK nO)l{IIjII CBeTII Esrponaje (npasayje ce 3,/16. MapTa) KnHIIe:

"CBaKora nana ysecen.aaa Hac XPIICTOC Tocnon, nor Haw, rrocehyjyhn Hac CBojOM 6J1aro)J;any", )J;OK Focncn O)J; CBOjlIX 'rpasor MIIpHy, THXy II IIcTpajHY Y)l{apeHOCT cpua,

.Llapy eetcoea, lIeUpOJla3110Me, neeuqnsueoue, jequnoue iipeuyqpoue £02Y, uacu; u cnaea y eexoee eexoea".

AMHH!!!

50 .llp. EMHnHjaH M. Hapnnh, Hcyc Xpuciiioc »cueoui u qc.to, Kanennh, Kparyjesau, 1993. r., 10 1.

51 l1CTO, 310.

..

158 / Hciuuua 0 Ceeiuoj 3e.KbU

IlpaeOCJI(l61lU Jepycanuu / 159

1. Cana Tajne, nocrr. eillhe Be-repe aa CHOHY, Fopnuua - je I'opn,a coca Kyhe Cseror JOBaHa borOC.nosa. Ilopen Tajne Beaepe y OBOj C06H je 6HO CH.n83aK CBeTOr ).l,yxa na anocro.ie rreneccror naua 0)( nacxpceaa XPIlC"fOBOr; OB)(e ce XPIICTOC rpn nyra .IaBI1O anOCTO.11I~la ~ T LleTp):(eceT )(31·!a AO Basuecen.a: OAP)!(aH npBI1 anOCTonCKH catiop; J-I36op ManIJe (V'IeHlIIi .. ( C{{MeOl-Ia bOrOnpl1m(a) sa SeJlflKor anocrona Y oBoi c06!! ce Eoroponma 57, lOJIIHe

npeCTaBHJ13 y I'ocnony. .

BemlKor l[eTBprK3 narpnjapx nepe sore )(B3HaeCTOpHl(H cseUlTeHHK3 fla IIMnpOBIlJOBaHOj - noprn Caoopne U8KBe X:PHcToBor Ipooa, 6aUl xao nexana Focnon XpllCTOC CBO)II\1 ~ - aa CHOHY. OBa] copen ce BPWt! cauo OBAe, y JepycaJIHMY·

Iip;l,O Jlooaae, Fonrora je MeCTO file je I'ocnon XPHCTOC pasaner H3Meby ,~B3 pa36oiHI1K3, Pacnyxayra [OJlfOTCK3 CTeHa ,ie C3 ooe cTpaHe aaurrnhena CT3KJlOM, a y cpe,uHHH' je 4aCH3 rpnesa Pacneha nOAHrHYT3 HaA ~'leCTml rue je Y3CrIH KpCT OHO yxona».

113H3A ~'leCTa XPHCTOBOf nOM33HB31b3 A3Hac je K3MeH3 nnoua - Ilnoua OOM3331ba, Ilocne CKIl1l3H,a ca xpcra Focnon XPIICTOC je rrOM333H C3 OTllpHnHKe eTO nnrapa MHpa, jep je u.eroao reno IIMa,no npexo rreTCTOTHHa orsopennx pana.

ITapaKJlI1C AHbeJl3 je npocropnja rile ce Ha.ija3110 KaMeH KOjU je 6HO nasaseu na Xpl!CTOB Ipoo. Y ropue« p,eJly 'Iacne rpnese ca ~!ep~!epHIIM nOCTO.'be~!. xoja ce HaJla311 na Cpep,HHI1 napaxnuca Auhena, yMeTHyT je neo Ka~!eHa xojn je saraapao Fpori

XPHCTOB Fpof Je ueurpanuo Caero ~!eCTO. Osne ce AOrOAI1JlO 'IYAeCHO Bacxpcen.e Focnona XpHCTa. Kana ce OTWKpIlHe HKOHa Ecroposnue na 3HAY MO>Ke ce ueJlHB3TH ayreunnua crena Ipooa I'aperi

DClfCljlOj\,y\C\\m tjlO\) , t1'(\mnY\ c,e ~ Kej\,jlO\\.CKCll ].\Ol\\m,\. ~ \\()j\,~c~moi, InC\\N\'(\t\CKO\ U,jlK'DI'\ nocsehesoj YcnelUY Ilpecaere J3oropOI1I1!jt, I10CJJe npecraan.eisa anOCTO.DI1 cy 113 Fopanne 6oropO!\IIUY npenenu aa aBO MeCTO, onasne ce Eoroaajxa rpeher nana B33Hena ca reno«

I1WCJeKHBaI·be H )10na3aK EnarO)1aTHOr onsa:

1. Ha BemIKY Cyriory narpnjapx yna3I! )' Fpoti Csa enema, KaHAHna H csehe y Ca60pHOM xpaMy cy yraurena,

2, Ilocne npuocneurrennm.ux MonwraBa orars npno cnnasn y Fpori H nann npunpean.eso KaH)1llnO H sare, Of( KoiHX narpnjapx naJ111 csoje Clle)\(fueBe (lleta.

3. CeilerpacT06ena "MYH,a" onsa xpehe ce no YHYTpawfboCTH xpaxa II ocsernaaa Ipof H neo crytia,

TpeH)'TaK xana l3J1aro)1aTHI1 oran, oriacjasa BenHKH neo YHYTpawfbocTI1 Catiopuor xpasa

5, Ilocne HeKOJ1HKO MlmyTa uenpexnsaor speraaa Enaronaruor oraa no Caoopuoa xpa~l\" C3.,,. ee CBeT.lJa, Jacno ce BH)1H paanuxa 113~leo~ eJ1eKTpl.JlIHOr CBeTJla H l3J1aro)13THor oraa

6, Ila1\l\\\a\lx IBtlOC\\ CBe'iKfuelle cBeha ~\la.1.e l3J1arol\3THHM OflheM. 011 fbllX CRO up ~ peaoa, je/1HH OA APYfl1X, nate csoie --""~-~-Pa)10CT y rOCfIoAY je HeOllllCIIB3.

1. Ha xrecry B33HeCCfb3, Y K3i1[eHV. OCTao je oripuc XpIICToBor .teaor CT0I13:13. Mecro je nponauria CBeTa Pasnoanocronua uapnua Jeneua na Mac.1[[HCKOI ropn, II Hail H,[[ill Ha'[VlfIlIJ13 l(pKSY 6e3 xposa ca H331lBOili 11i1160il10H - Orrrap

2. Jlanun y KOJe je OKIIB3H n illYLJeH Csern Eophe Ilooenonocau. Csera pe.tnxanja ce LJysa Y l(PKSH fbeil[Y nocseheuoj .. ca311j:(aHOJ ua Teil[e!bll~Ja illaHaCTllpa 113 '[eTSpTOr aexa (nonnrayror na IlillafbV ilI3JKe Cseror Bopha) l' ce.ll' I'eopreu 110 xone Je CBeTH 06110 liMe.

3. Mourru Cseror Case OCBeneHO[ (t 532) cy 1965. [0 nae IU Beueunje [lOHOSO spahene y Ilanecrnny. lIYl(OTBOpHe iI[OWTll cy II3B3Hpel(HO o'I)'Ba,He. CHII~13K Je H,l'lfll-beH Y iI[aHaCTlIpy Cseror Case Ocseheaor no Bacxpcy 1998. rOl(IIHe.

4. ,IJ,06pll crapau Cepacj:lllili. l(CBel(eCeTweCTorOl(lIWfbaK. je aexanaunsu IlrYMaH ilI3H3Cl'llP3 Cseror Case OCBeneHOr. Hieroami vroronnunsnu C\'3HlIM ~IO.lIITBa~[a reno Cseror Caae je m Beneunje, a [10 illI[:10CTII Eoxnjoj. spaheno y Ilanecrnay.

Jil1JiJUfOrPA(J>l1JA

1. Ceeuio IlUCMO Hoeu Saeeui Fociioqa uaiueea Hcyca Xpuciua

npeson KOMHcHje Cseror apxajepejcxor canons Cpncxe rrpaBOCJIaBHe upxse, rpehe acrrpaarseao H3,a:alhe, Eeorpan, 1997. r.

2. Ceeaio Ilucuo Ciuapoea Taeeiua, npeseo nypo j].aHH'-mn

HOBO nsnaa,e y KOMe cy rtofinrsescena jennaxa MjecTa, opHTaHCKO H HHOCTpaHO 6H6JIHjCKO ,a:PYWTBO, Eeorpazt 1989. r.

3. Ilcaniuup, rrpaBHJIHO H3HYMepHcaH H rronersen aa KaTH3Me aa napozmy yrto rpefiy, rtpeseo 'bypo )J.aHH'IHn, Csernropa, Lleraa,e, 1997. r.

4. Ilarpnjapx TIaBJIe,,aa ttau 6yqy jacuuja uetca iiuiIlWb(J name eepe I-III, vI3,a:aBaQKH ¢OH,a: Apxaenacxornrje fieorpancxo-xapnoaauxe, Beorpan 1998. r.

5. IlOKJlOIlU'lKO iiyiuoeatee Ibeeoee CeeiIlociIlu iiaiiipujapxa cpucxoz F'Tepuana y Ceetuy 3e}"ubY, npcra MHJIaH )J.. CMUJbaHHn, CBeTI1 apxnjepejcsa CI1HO,a: Cpncxe npaBOCJIaBHe UPKBC, Beorpan, 1959. r.

6. MOHax Tazmja, Ilponoz, nanau,e MaHaCTHpa nCJIHje KO,a: Barsesa, Eeorpan, 1984. r.

7. BJI3,a:I1Ka HUKOJIaj, 0 £ozy u 0 myquua , onafipao H rrpnpemro

MUJIeHKO Paaosab, npyrc nonyiseao U3,a:alhe, Baneeau, BaJbeBO, 1994. r.

8. ApxHMaH,a:pHT )J.p. JyCTI1H Crr. Ilononah 6HBWH nporpecop YHHBcp3HTeTa }f{uiIluja Ceeiuux ao ueceuuua I-XII, MaHaCTUp CBeTe 'henaje KO,a: Ban.eaa, Beorpan, 1997. r.

9. OJIalKeHH TeO¢HJIaKT OXPH,a:CKH, TYM(I'Iel'be CeeiIloz Eeauhena oq Mauieja, npeserrn ca rp-ncor )J.eQaHCKH MOHaCH, MaHacTHp BHCOKH )J.eQaHH, 1996. r.

10. )J.p. EMUJIHjaH M. llapHHn, Hcyc Xpuctiioc »cueoiu u qeno, KaJIeHHn, Kparyjesau, 1993. r.

11. Ilporojepej )J.UMHTpHje COKOJIOB, Euiinujctca uciuopuja, C pycsor npeseo rtporojepej oOlKH,a:ap H. JOBaHoBHn, CBeTH apxnjepejcxn CHHO,a: COU, Eeorpan, 1992. r.

12. Eu6J1ujCKU peuuu«, npnpenno Panoxrap Paxnh, ztoueirr oOrOCJIOBCKOr <PaKYJITeTa, zrpyro nonyn.euo H3,a:alhe, Caapeuena aaMHHucTpaUllja, Eeorpazi, 1994. r.

13. Panovap B. Ilonosnh, Hctuopujcke Kfbuze Ciuapoe 3aeeiIla,

CBCTU apxnjepejcxn CUHO,a: Cpncxe rrpaBOCJIaBHe upxae, Eeorpan, 19 5, r

llpaIJOCJla611U Jepycaiuu I 16

l·t A. l1BaHoB, l Iov-tne K/bUZe Clleililh' l lucua Ciuapoea 3al1cilia, npCBCO C PYCKOr nporojcpej Bosca JOBaHOBl1n, CBCTI! apxajcpejcxn CIIHOA CprrCKC npaBOCJ1aBHC UpKBC, Eeorpan, 1975. r.

15. Epanxo A. Llncapac, Ilpaeocnaeua ttaytca 0 eepu,

CBCTH apxnjepejcxa CHHOA Cpncxe rrpaBOCJ1aBHC UpKBC, Eeorpan, 1973. r.

16. Bpamco A. Llncapxc, OC/W6U XPUWnallCKOZ yuena 0 ecpu U MOpaJlY,

CBCTH apxnjepejcxa CHHOA Cpncxe rrpaBOCJ1aBHC UPKBC, Eeorpan, 1976 r.

17. Enyapn JI03e, Ceeiu Hoeoea Taeetua. Bepcxe U iionuiuuw:« UPUJIUKC Y Xpuciiioeo epeue, C HCMa'-lKOr npeseo l)aKoH PaAoMHp PaKHn, npodiecop, CBCTH apxnjepejcxa CHHOA Cpncxe rrpaBOCJ1aBHC UpKBC, Beorpan, 1986. r.

18. ITpoTOCI1Hl)eJ1 )loMcHTl1jaH nporpecop nOrOCJ10BHje Cseror Case, Jlexuuje U3 Ceeuioe Ilucua. Hpopouxe K/bUZC Ciuapoe Taeeiua

HOB a urrasmapaja )laBHAoBHn, Eeorpan, 1908. r.

19. JCBcCBHjC Ilonosah, npotpecop aa npaBOCJ1aBHOM 60rOCJ10BCKOM ¢aKYJITcTY Y I.JcPHoBUHMa, oat» upxeeua uciuopuja K/buza l.(qo 1054), ca UPKBcHocTaTHCTH'-IKHM ,no,naTKOM, C HCMa'-lKOr npeseo l)aKoH

)lp. MOjCHjC CTOjKOB nporpecop Y nOrOCJIOBHjH Kaprroaaxxoj, npora JOBaH )l{HBKOBHll H haxou np. MOjCHjC CTOjKOB, CPCMCKH KapJ10BUH 1912. -1. r.

20. IT. MaJIHUKH, Hcmopuja XpUWn([/lCKC upxee - upeu qeo. Ilpea iupu eexa ca yuyuicuieou sa UPUJIO:>K'CIIY upxeeno-uctuopujcxy «apiiiy, rrpCBCO ca pycxor Jlasap J. Panou.nh, CBeTH apxnjepejcxa CHHOA CpnCKC rrpaBOCJIaBHC UPKBC' Eeorpan, 1993. r.

21. Tyuauene Jeeanhena ca 6cceqa.wa. I K/buza, UO uajupusnatuujus« PYCKU.W u ZP'lKUM uucuuua, apxHMaHApHT c:DHpMHJ1HjaH, nporpecop nOrOCJ10BHjc, zrpyro H3AalbC Mapxonaha H ITaBJIOBHlla, Eeorpan, 1892. r.

22. I1HoKHWI HaTaJIHlI, PYCf'KUU Hcpycanuu. Iluceua PYCCKOU U/lOKUlIU co Cesiuou Sesou: (1983-1989. zoqu), BOCKPCCCHlC, CaHKT-ITcTcp6ypr, 1996.

23. )f(uilluja Ceeiuux y iioytcaua sa ceatcu qau, III «teuea,

CBCliiTCHHK BHKTOP I'ypjes, C pycxor npeseo jepovonax )l110HHCHjC, Haponna Xpmuhancxa sajennuua, Kparyjesau, 1932. r.

24. I1HlK. BojHCJ1aB Ilonosuh Xaunja, 0 Ceeiuoj 3e,wbu, ayropcxo H3AalbC, Eeorpan, 1979. r.

25. ceetau OZ([1b y Jepycanuuy , I1rYMaH Hnaja MI1J1HHKOBHn, npeseo ca rpxxor na cpncxn MOM'-Il1JIO Pannh, Manacrup CBCTl1 JOBaH KPCTl1TCJh, HI111I, 1998. r.

26. )lHMHTPHjC Hacrnh , Jepycanu.u - uciuopuja 1I eoquu,

H3AaBa'-l Jbnn.ana HaCTl1n, )lHMIITPlljC Hacruh, Eeorpan 1997.

CA)l:P)I(AJ

TIPE)],rOBOP

11

I1CTI1HA 0 CBETO] 3EMJbl1

fIPABOCJ1ABHO fIOKJ10Hl1WTBO , , . 11

YBO)], .

15

HCTOPHJA CTAPOr CBETAHCTOPHJA CBETE 3EMJ1E ..

. 21

J],0J1A3AK Y XAHAAH, fIJ1EMEHA l13PAl1JbEBA 21

fIEPl10J], CYJ],I1JA , . . 26

fIEPl10J], IJ.APEBA OJ], 1100. J],O 586. r. fIPE XPI1CTA 27

J],EOEA IJ.APCTBA . . . 31

113PAl1JbCKl1 IJ.APEBI1 31

ACI1PCKO POfICTBO . 33

JYJ],EJCKl1 lJ,APEBI1 33

BABl1J10HCKO POfICTBO 35

MI1TlAHCKO - fIEPCI1JCKA BJ1AJ],ABI1HA

OJ], 539. J],O 332. r. fIPE XPI1CTA . . . . . . . . . . . . . 36

fIOBPATAK JYJ],EJA l13 POfICTBA l1 3l1J],AlhE XPAMA. 36

J],OEA MAKEJ],OHCKE BJ1ACTl1 . 37

KPAJbEBI1HA XACMOHEJA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Pl1MCKl1 fIEPl10J]" , . . . . . . . 46

I1CTOPl1JA CBETE 3EMJbE OJ], CBETOr PABHOAfIOCTOJ1HOr

IJ.APA KOHCTAHTI1HA - XPI1WnAHCKl1 fIEPI10,n 48

APAfICKl1 fIEPI10J], . . . 49

OTOMAHCKl1 fIEPl10J], 50

CBETA 3EMJ1A Y HOBOM 3ABETY . 51

El1H-KAPEM

HA3APET .

Bl1TJ1EJEM .

f1EnI1HA f1ACTI1PA Y f1ACTl1PCKOM f10JbY (EET-CAXYP)

MAHACTl1P CBETOr TEO,nOCl11A BEJIl1KOr .

55 ~-

170 / Hciuuua o Cl!cinoj 3e,wJbu

JIPU60CJlUliliU Jepycaiuv

171

\L\H.-\CTI1P CBETOr 11J1I1JE ..

61

CAJ1A TAJHE BEY.EPE HA Cl10HY .

BHTABAPA 11 JAP)],EHI1T . . . 62

JEPI1XOH, OP)],O KYWAfhA 11 3AKXEJEB )],Y)], . . 65

UPKBA CBETOr ITPOPOKA JEJ1I1CEJA 67

\111J10CTI1BI1 CAMAPJAHI1H 68

KAHA r AJIl1J1EJCKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

I1CYC 11 CAMAPJAHKA cI>OTI1HA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

XPI1CTOC Y rAJ1I1J1EJl1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

BI1TCAI1)J.A r AJ1I1J1EJCKA 81

ITI1CMO UAPY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

KAITEPHAYM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

TPITE3A rOCITO)J.lhA - (mensa Domini) . . . . . . . . . . . . . . . . 86

TAEXA (TABrA) - XEITTAITErOH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

5PlJO 5JlAJKEHCTBA 87

TIPEOEPA)I(ElhE rOCTIO)J.lhE 87

BI1TAHl1JA 90

TIPABOCJ1ABHA OCMOrO)J.I1WlhA WKOJ1A Y BI1TAHl1J11 92

BI1TCcI>ArA - BI1TCcI>Arl1JA 93

MACJII1HCKA rOPA 93

UPKBA CBETE MAPI1JE MAr)J.AJII1HE PABHOAITOCTOJ1HE 94

PYCKI1 MAHACTI1P XPI1CTOBOr BA3HECElhA . . . . . . . . . . . . . . 95 TIATPl1JAPXOBA J1ETlhA PE311)l.EHUI1JA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 EOrOPO)J.I1y.I1H ITAPAKJ1I1C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 CBETOCT 11 J1I1K ITPEY.I1CTE ITPI1CHO)l.JEBE " . . . . . . . . . . . . . 99

"OY.E HAW!" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

TIEnI1HA BJEPYJY 100

UPKBA CBETE ITEJ1Arl1JE 101

UPKBA YCITElhA ITPECBETE EOrOPO)l.I1lJ,E . .. 102

OCAM MACJII1HA . . . . . . . . . . . . . . . 104

UPKBA CBETOr APXI1l'lAKOHA CTEctJAHA 104

JOCAcI>ATOBA, KE)l.POHCKA )l.OJ1I1HA 105

EOrOPO)l.WIl1H 113BOP 106

CI1J10AMCKA EAlhA 106

EAlhA BI1TE3)J.A 106

AJ1 AKCA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

KYnA CBETI1X JOAKI1MA 11 AHE 108

HA BEJ1I1KI1 Y.ETBPTAK

. 116 . 118

KAJAcDI1HA KYl1A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 119

ITPETOPYlJA - XPI1CTOB 3ATBOP YI rABATA (Y3j{I1THYliE1 119

Y J1Y1UA EOJ1A (Via dolorosa) - Y J111lJ,A KPCHI1X CTPA)J.AlhA 122

rOJ1rOTA - EP)l.O J10EAlhE ,jeBp. rYJ1rOJ1ETX 123

KAMEHA ITJ10Y.A TIOMA3AlhA 125

rros rOCITO)l.lhI1- KYBYKJ1l1JA 126

ITAPAKJ1I1C KAITETAHA J10HrI1HA COTHI1KA 130

MECTO ITPOHAJ1ACKA y.ACHOr KPCTA rOCITO)l.lhEr 130

Y.Y)J.OTBOPHA I1KOHA MAJKE EO)l(l1JE Y CAEOPHOM XPAMY 131

OCTAJ1A CBETA MECTA YI TIAPAKJ1Y1CI1 Y CAEOPHOM XPAMY 131

EJ1ArO)J.A THYI or Alh - BEJ1I1KA CYEOT A. . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

CBEPOlJAHCTBO HA CTYEY 134

BA3HECElhE rOCITO)l.lhE 135

ITPABOCJ1ABHA JEPYCAJ1I1MCKA ITATPl1JAPWl1JA 137

MAHACTYIP CBETor AJ1EKCAH)J.PA HEBCKor 138

MAHACTI1P CBETI1X APXAHrEJ1A Y JEPYCAJ1Y1MY 138

CPITCKE 3A)J.Y)I(EI1HE Y CBETOJ 3EMJbYl 140

lJ,PKBA y.ACHor KPCTA 140

MAHACTYIP CBETor CABE OCBEnEHor 142

Pl13Hl1UE XEBPOHA 145

lJ,PKBA CBETE TPOJl1lJ,E - 146

MAHACTI1P CBETor rEOprl1JA X03EBI1TA 147

CBETI1 JOBAH - ITO)l.BI1)1(HYlK 113 lhAMlJ,A 149

MAHACTl1P CBETor rEPACI1MA JOP)J.AHCKor ISO

KYMPAHCKI1 PYKOITYlCl1 ~ ISO

CBETI1 l'lOPl'lE lSI

MAHACTI1P CBETor 110P'flA Y rEOprEI1 151

lJ,PKBA CBETor l'lOPl'lA - J10)J. ITAJ1ECTI1HCKI1 152

JActJA (rpsxn Jona) 153

MAHACTI1P CBETE EKATEPl1HE HA CI1HAJY 154

XPI1CTOC CYHll,E I1PAB,lJ,E

... 165

EI1EJIVIOrPAcI>l1JA .

.... 169

CELJ,MI1ll,A CTPA,lJ,AlhA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

JEPYCAJ1l1M 109

UBETI1 112

AKEJ1)J.AMA •. . . . . . lIS

MAHACTl1P CBETor CYiMEOHA EOrOITPI1MlJ,A . . . . . . .. . .. 116

172 / Hctuuua 0 Ceeiuoj 'Je.l-t/bU

IlpaliOCJla611U Jep_\'CiL1IL\I 173

XaI,IH ,n:paraH E. Ilonoanh I1CTI1HA 0 CBETOJ 3EMJbl1 flPABOCJIABHI1 JEPYCAJII1M

Hsqaiee iiucua Equuuja

Yrmua Ilpana

Peuenseuiu Ilpcrohaxon Pa)J,OMHp PaKHn

Jlekiuypa AJleKCaH)J,ap Panojxosnh

Kopexiiiypa Topnaaa Ilerpoanh

II pupequo sa UlfllaMily EBcTaTHje Ilonosnh

Pauyuapcxa o6paqa fleTap A. Eojxoanh

Eeorpazr 1998.

Lll'rasrnano y 500 npnxrepaxa

QI1IT -- KaTaJIOrH3aUHja y Ily6J1HKaUHjH Haponua 6H6rrHOTeKa Cpfiaje, Beorpan

930.85(33)

ITOITOBI111, .o:paraH E.

l1cTHHa 0 Cseroj 3eMJbl1 - ITpaBOCJ1aBHH JepyCaJIHM / Xaua .o:paraH E. IToIloBHn. - Beorpan : nacau, 1998 (3eMYH: Mapaztec). - 176 CTp. : anycrp. ; 21 UM. (E.!lHUHja YJ1Hua Flpasa)

Tnpax 500. -: Eeneunce ys TeKCT. - EH6J1HOrpaqmja: CTp. 169-170.

281.914(091) 248.153(569.4)

a) Ilpaaocnasrse - 113paeJ1 6) ITOKJIOHHWTBO - JepyCaJIHM

11.0:=70107148

Al\o Bll.1I ee yellllje~lIa .Je.lI.bll ea 17 pel\/ul ell 11.1 I Illy. II a.11 a II oeua» a II jesepuva, ae.ll.ba suu I\(~;OJI cyuue JOIll jalle ceeau« 110 06~e l\o)J, uac, sesu.a I\o.;y aml.bycl\yje stope

CBOjO.l1 6 O)J, 0.11 , «ojo] cy uosnatuu CBII ~e.1OBli ceeiaa jep IIX oua CBe ostuea. auo 6a.11 ce YCIIlI17UII\Ba ae.l/. »a, otuui .m{~;iUe na je Balli ('{{II jaea, allajtlie )J,a je iuo sen. »a y h"(~;y ce yl7ytlill. UI CBa .II. iana 1I .J)J,/J(l6l1 Cp6/~;a!

I:' till c t: () II H 1II, o. taj Be. 111. I III P () (J II h

Ycuu: ce .1I0ja lie J(OX6am{~;y J(e.U1 . bY)J,Ch"IIX; }HI)J,II pelill ycma T eojus iF. ocuone; ~p.JlCII.l1 ce l7yme6a o 1I1lUPIIX.

(nc 16.4)