You are on page 1of 146

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85












id11701062 pdfMachine by Broadgun Software - a great PDF writer! - a great PDF creator! - http://www.pdfmachine.com http://www.broadgun.com

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 1 Gii hn v lin tc

I. S THC V HM S

1.Cc s thc v ng thng thc
Cc s thc l nhng s c th biu din di dng thp phn nh :



trong du ba chm () ch dy cc k s sau du chm thp phn ko di n v
hn .
Cc s thc c th c biu din v mt hnh hc bi cc im trn 1 ng thng,
c gi l ng thng thc nh minh ha di y:

Tp hp tt c cc s thc (hay ng thng thc ) s c k hiu l R.
Trn tp hp cc s thc ta c hai php ton c bn + v * vi mt s tnh cht i s
quen thuc bit . T ta cng c php ton tr (-) v php chia (/) cho s khc 0.
Ngoi ra trn R ta cng c mt th t thng thng v vi th t ny ta c mt s
tnh cht c vit di dng cc bt ng thc nh sau:
Nu a,b, v c l cc s thc th ta c
a < b a+c <b+c
a < b a-c <b-c
a < b v c > 0 ac <bc

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

a < b v c< 0 bc <ac
c bit : a < b -b <-a
a > 0 > 0
Nu (a v b cng l s dng )
hay (a v b cng l s m )
Th ta c :

R c mt s tp hp con quen thuc l tp hp cc s t nhin N ,tp hp cc s
nguyn Z, v tp hp cc s hu t Q . Theo th t "bao hm trong " th
N c Z c Q c R
Cc s thc khng thuc Q c gi l cc s v t .
K hiu cc khong on v na khong :
Vi a v b l cc s thc , ta k hiu :
(a ,b ) l { x e R / a< x <b}
[ a,b ] l {x e R / a <=x <= b}
[a,b) l {x e R / a <= x < b }
(a ,b ] l { x e R / a < x <=b}
(a, ) l {x e R / x > a}
[a, ) l { x e R /x >= a}
( - ,b) l {x e R /x < b }
( - b] l {x e R /x <= b}
( - , ) l R

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Ghi ch : Ngi ta cn chng minh c rng R c tnh cht y . Theo tnh
cht ny th mi tp s thc khc rng b chn trn u c cn trn ng (tc l chn
trn nh nht). Tng t , mi tp s thc khc rng b c chn di ng.
K hiu "gi tr tuyt i:
Gi tr tuyt i ca mt s thc x ,k hiu bi |x|, c nh ngha nh sau :

T ta c mt s tnh cht di y:
(1) Vi mi
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
Lu rng v mt hnh hc , | x| biu din khong cch t im x n im 0 trn
ng thng thc . Tng qut hn l :
| x-y| = khong cch gia x v y



GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

2. Hm s
nh ngha:
Mt hm s f t mt tp D vo IR l mt quy tc cho ng vi mi x e D l mt phn
t duy nht f (x) e R.
Mt hm s thng c cho di dng cng thc nh cc v d sau:

Khi hm s c cho bi mt cng thc nh hm s g(x) trn th tp hp tt c cc
x m g(x) xc nh c gi l min xc nh ca hm s.
V d: Min xc nh ca hm s l tp hp cc s thc x sao cho :
x
2
4 > 0
x s -2 hay x > 2
Vy min xc nh l : ( - , -2 ] [ 2 , )
th ca hm s:
th ca hm s f l ng biu din trong mt phng Oxy c phng trnh y=f(x).
N bao gm tt c cc im (x , f(x)) vi x chy trong min xc nh ca hm s.
V d :
1) th hm s y = x
2


2) th hm s y = x
3/2


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85



Tng, hiu, tch, thng ca cc hm s:
Cho f v g l 2 hm s, v c l mt hng s. Ta nh ngha cc hm f+g, fg, f.g, f/g
v c.f bi cc cng thc sau:
(f + g) (x) = f(x) + g(x)
(f - g) (x) = f(x) - g(x)
(f . g) (x) = f(x) . g(x)

(c.f) (x) =c.f(x)
Hp ni ca cc hm s:
Hp ni ca f(x) v g(x) l 1 hm s c k hiu l gof v c nh ngha bi :
(go f) (x) = g(f(x) )
Min xc nh ca go f l tp hp cc gi tr x sao cho f(x) e min xc nh ca g.
V d: Hm s y = c min xc nh l tp hp tt c cc s thc x
sao cho

hay x e (1, 2). Vy min xc nh l D = (- , 1] [2, + ).





GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

III. CC DNG V NH
1 . Hm tng ng ,VCB ,VCL
nh ngha 1:
Cho hai hm s f(x)v g(x) khng trit tiu trong mt khong quanh x
o
( c th loi
tr x
o
). Ta ni f(x) tng ng vi g(x) khi x -> x
o
nu:

Khi y , ta vit :
f(x) ~ g(x) khi x -> xo
Hoc l : khi x -> x
o ,
f(x) ~ g(x)
Tnh cht : Khi x -> x
o

(i) f(x) ~ g(x)
(ii) f(x) ~ g(x) g(x) ~ f(x)
(iii) f(x) ~ g(x) v g(x) ~ h(x) f(x) ~ h(x)
V d : Khi x -> 0, ta c :
sin x ~ x ln(1+x) ~ x

tg x ~ x ex -1 ~ x
arcsin x ~ x arctg x ~ x
nh ngha 2:
Cho f (x) xc nh quanh x
o
(c th loi tr x
o
). Ta ni f (x) l mt i lng v cng
b khi x -> xo vit tt l VCB , khi
Trong trng hp ta c (hoc + , hoc - ) ta ni f (x) l v cng ln
(vit tt l VCL) khi x -> x
o

V d:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Khi x -> 0 , ta c x, ln(1+x), 1 cos x l cc VCB.
Khi x -> 0
+
, ta c ln(x), l cc VCL
Khi x -> + , ta c x, ln(x), ex l cc VCL
Ghi ch : Cc khi nim v hm tng ng, VCB v VCL cng c nh
ngha tng t nh hai nh ngha trn khi xt gii hn v tn, tc l khi xt x - >
, hoc x -> + , hoc x -> - .

2. By dng v nh.
Gi s ta xt gii hn ca f(x) v g(x)trong cng mt qa trnh bin i ca
x.Khi
1) Ta ni f (x) g (x) c dng v nh - nu f (x) v g (x) cng tin v + (hoc
l - ).
2) Ta ni f(x).g (x) c dng v nh o . nu:
f (x) l VCB v g (x) l VCL , hoc l:
f (x) l VCL v g (x) l VCB
3) Ta ni c dng v nh nu f(x) v g (x) u l cc VCB
4) Ta ni c dng v nh nu f(x) v g(x) u l cc VCL
5) Ta ni f(x)
g(x)
c dng v nh 0
0
khi f (x) v g (x) u l cc VCB.
6) Ta ni f(x)
g(x)
c dng v nh
0
nu f(x) -> + v g (x) l VCB.
7) Ta ni f (x)
g(x)
c dng v nh 1 nu f(x) -> 1 v g (x) l VCL .
3. Quy tc thay th tng ng khi tnh gii hn.
nh l : Gi s ta xt gii hn trong mt qu trnh bin i ca x. khi y :
f (x) ~ g (x) v g (x) c gii hn L
f(x) c gii hn L. (L hu hn hoc v hn)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

v

V d: Tnh
Khi x -> 0, ta c : x . ln(1+x) ~ x . x = x
2


=>
Vy:
4. So snh cc VCB , v cc VCL
nh ngha: Xt x -> a (a e R , hoc a l v tn )
Gi s u = f (x)v v = g (x) l cc VCB . Khi :
(i) Ta ni u v v c cng cp nu
(ii) Ta ni u c cp cao hn v nu
(iii) Ta ni u c cp thp hn v nu
V d : Khi xt x -> 0, ta c 1 cos x v x
2
l 2 VCB cng cp , 1 cos x l VCB cp
cao hn ln(1+x)
nh ngha: (So snh VCL)
Gi s f(x) v g (x) l 2 VCL khi x -> a . Ta ni

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

(i) f (x) c cng cp vi g (x) nu
(ii) f(x) c cp cao hn g (x) nu
(iii) f(x) c cp thp hn g(x) nu
V d: Khi x -> + , ta c x v cng cp , x
3/2
c cp cao hn
nh l: Gi s f (x) v g(x) l cc VCB khi x -> a .Ta c:
(i) Nu f(x) c cp nh hn g(x) th f(x) g(x) ~ f(x) khi x->a
(ii) Nu f(x) cng cp g(x) v f(x) ~ f
1
(x), g(x) ~ g
1
(x) th :
f(x) - g(x) ~ f
1
(x) - g
1
(x)
vi iu kin f(x) v g(x) khng tng ng.
nh l: Gi s f(x) v g(x) l cc VCL khi x -> a. Ta c:
(i) Nu f(x) c cp ln hn g(x) th:
f(x) g(x) ~ f(x) khi x->a
(ii) Nu f v g cng cp nhng khng tng ng, v: f(x) ~ f
1
(x), g(x) ~ g
1
(x) th :
f(x) - g(x) ~ f
1
(x) - g
1
(x)
V d: Khi x - > + , ta c:
3x
4
+ x + 1 ~ 3x
2








GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


IV. KH DNG V NH

Nh bit , ta c th dng cc quy tc tnh gii hn trong trng hp khng phi
dng v nh v cc quy tc thay th tng ng tnh gii hn . Trong trng hp
gp cc dng v nh : - , 0. , , v ta c th phn tch biu thc n
gin hay thc hin cc quy tc thay th tng ng , c bit l p dng vic th
tng ng cho VCB v VCL c trnh by trong cc nh l mc II trn . i
vi cc dng v nh 0
0
, 1 v
0
ta thng dng cng thc bin i sau y :
(u > 0)
ri xt gii hn ca v. lnu
Ngoi ra , i vi cc dng v nh v ta cn c th p dng quy tc L
Hospitale. Quy tc ny s c trnh by trong phn p dng ca o hm trong
chng sau .
Di y chng ta s xt mt s v d minh ha cho cc phng php kh dng v
nh nu trn.
V d 1:
Tm v
Khi x -> + , ta c :

=>
Khi x -> + , ta c :
~

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

=>
V d 2:
Tm
Khi x-> 0 , ta c :
2x + sin 3x ~ 5x
sin
2
x ~ x
2

2x + sin 3x + sin
2
x ~ 5x
sin 4x + ln(1+x) ~ 4x

+ x =5x
sin 4x + ln(1+x) - x
2
~ 5x
suy ra :
Vy:
V d 3:
Tm
Khi x -> 0, ta c:


=>

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Vy:
V d 4:
Tnh gii hn
Ta c dng v nh . Bin i:

Khi x ,ta c:

V

Suy ra
V







GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


V. HM S LIN TC
1 . nh ngha
(i) Cho hm s f(x) xc nh trn mt khong cha xo. Ta ni f(x) lin tc ti xo nu

(ii) Cho f (x) xc nh trn vi [ xo, xo + o ] vi s > 0. Ta ni f (x) lin tc bn phi ti
xo nu:

(iii) Cho f(x) xc nh tn ( xo - o , xo

] vi s > 0
Ta ni f(x) lin tc bn tri ti xo nu:

Mnh : f lin tc ti x
o
<=> f lin tc bn tri v lin tc bn phi ti x
o

nh l: Cho f(x) v g(x) l cc hm s lin tc ti xo. Khi ta c :
(i) f(x) + g(x) v f(x) . g (x) cng lin tc ti xo
(ii) lin tc ti xo vi iu kin
(iii) | f (x) | lin tc ti xo
.

nh l: Nu hm s f(x) lin tc ti x
o
v hm s g(u) lin tc ti u
o
= f(x
o
) th
hm s hp h (x) =gof(x) lin tc ti x
o.


2.Tnh cht ca hm hm s lin tc trn mt on
nh ngha: Hm s f(x) c gi l lin tc trn on [a,b] nu:
(i) f(x) lin tc trn khang (a,b) ,tc l f (x) lin tc ti mi xoe (a,b)
(ii) f(x) lin tc bn phi ti a.
(iii) f(x) lin tc bn tri ti b.

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Lin quan n hm s lin tc trn mt on , ngi ta chng minh c nh l
sau y:
nh l: Cho hm s f(x) lin tc trn [a,b]. Khi ta c:
(i) f c ga tr nh nht v ga tr ln nht trn [a,b]
(ii) t m = min {f(x)/ x e [a,b]}
M = max {f(x) / x e [a,b]}
Ta c f ([a,b] ) =[m,M]
(iii) Cho mt s thc yo ty thuc [m,M], ta c xoe [a,b] sao cho yo=f(xo)
H qu: Nu f lin tc trn [a,b] v:
f(a) .f(b) <0
Th phng trnh f(x) =0 c nghim trong khong (a,b).

BI TP CHNG I

1. Tnh cc gii hn sau:

(a > b)


2.Tnh gii hn :


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85






3.Tnh gii hn :




4.Xc nh a v b sao cho cc hm s sau y l lin tc trn IR.



GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

5.Chng minh rng phng trnh
2x
3
6x+1=0
C 3 nghim trn on [-2,2]
6.Chng minh rng cc phng trnh sau y c nghim :
2x
2
5x
3
-2x-1=0
2
x
+3
x
= 6
x























GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 2 o hm v vi phn ca mt s bin


I. KHI NIM V O HM
1.nh ngha:
Cho hm s f(x) xc nh trong mt khong cha x
o
. Nu t s c gii
hn e R khi x x
o
th ta ni f c o hm ti x
o
v gi tr ca gii hn trn c gi
l o hm ca hm s f ti x
o
. o hm ca f ti x
o
thng c k hiu l: f(x
o
)


Cc k hiu khc ca o hm :
Cho hm s y = f(x). Ngoi cch k hiu o hm l f(x) ta cn c mt s cch k
hiu khc nh sau:
yHay y
x





ngha hnh hc ca o hm :

x= x
o
+h

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85



PT l tip tuyn ti

H s gc ca tip tuyn vi ng cong l
Vy phng trnh tip tuyn vi th hm s y = f (x) ti Mo(xo

f(x) l:
y-y
o
= f(x
o
) . (x- x
o
)
trong y
o
=f(x
o
)

2. Lin h gia o hm v tnh lin tc
nh l: nu f(x) lin tc ti x
o
th f(x) lin tc ti x
o


3. Bng o hm thng dng
(1) C=0 (C l hng s)
(2)
c bit:
(3) (sin x)= cos x
(4) (cos x) = -sin x
(5)
(6)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

(7)
(8)
(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
(14)

II. CC QUY TC TNH O HM
1.o hm ca tng, hiu, tch , thng
nh l: Nu u(x) v v(x) u c o hm theo bin x th ta c:
(u + v)= u+ v
(u.v)= u.v+u.v

H qu :
(u
1
+u
2
un )=u
1
+u
2
++u
n

2. o hm ca hm s hp
nh l:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Xt hm s hp y = f(u(x)). Gi s u(x) c o hm ti xo v f(u) c o hm ti
uo=u(xo). Khi y, hm s y = f(u(x)) c o hm ti xo v y(xo) = f(uo). u(xo).
V d:


3. o hm ca hm ngc
nh l:
Nu hm s y = y(x) c o hm y(xo) = 0 v nu c hm ngc x = x(y) lin tc ti
yo=y(xo), th hm ngc c o hm ti yo v:

4. o hm ca hm s c dng y = u(x)
v(x)
vi u(x)>0
Ta c:




V d:
y = x
x
(x > 0)
Ta c: y =

= x
x
. (lnx+1)


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

III. O HM CP CAO
Gi s f(x) c o hm ti mi x thuc mt khong no . Khi y f(x) l mt hm s
xc nh trn khong . Nu hm s f(x) c o hm th o hm ny gi l o
hm cp 2 ca f(x), k hiu l f(x). Vy :
f(x)= (f(x))
Ta cn k hiu o hm cp 2 l :
Tng qut, o hm ca o hm cp n-1 c gi l o hm cp n. o hm cp n
ca f(x) c k hiu l vy:

o hm cp n ca f(x) cn c k hiu l:
V d : Tnh y
(n)
vi y=sinx


(*)
Cng thc (*) trn c th c chng minh bng phng php qui np.
IV .VI PHN
1.Vi phn cp 1
nh ngha:
Xt hm s f(x) xc nh trn 1 khong quanh xo. Ta ni f kh vi ti xo . Khi ta c
mt hng s A sao cho ng vi mi s gia A x nh ca bin x, s gia ca hm l Af
( x
0
+ Ax ) - f ( x
0
) c th vit di dng :
Af = A.Ax + 0(Ax)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Trong 0(Ax) l VCB cp cao hn A x khi A x 0
Biu thc A.A x c gi l vi phn ca f(x) ti xo ng vi s gia A x v c k hiu
l df
Vy: df = A.A x
nh l: Hm s f(x) kh vi ti xo khi v ch khi f(x) c o hm ti x
o
. Khi ta
c:
df = f(x
o
) . A x
T nh l trn vi f(x) = x ta c dx = A x
Do biu thc vi phn ca mt hm s y=y(x) s c vit di dng :
dy = y. dx
Ghi ch:
T nh ngha ca vi phn trn v cng thc : dy = ydx
Ta c: nu y(x) = 0 th dy v A y l 2 VCB tng ng khi A x 0
Gi s y = f(x) v x = (t). Xt hm hp y = f( (t)), ta c:

Do dy = y
x
. x
t
.dt = y
x
.dx
Vy dng vi phn dy ca hm y = f(x) khng thay i d x l bin c lp hay l hm
kh vi theo bin c lp khc. Tnh cht ny c gi l tnh bt bin ca biu thc vi
phn.
T cc qui tc tnh o hm, ta c cc qui tc tnh vi phn nh sau :
d(u+v)=du + dv
d(u.v)=v.du + u.dv

2. Vi phn cp cao

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Gi s hm s y=f(x) kh vi trn mt khong no . Nh th vi phn dy=y.dx l
mt hm theo x trn khong v nu hm ny kh vi th vi phn ca n c gi l
vi phn cp 2 cu y v c k hiu l d
2
y.Vy:

Tng qut, vi phn cp n ca hm s y c k hiu l dny v c nh ngha bi:

Ta c th kim chng d dng cng thc sau:

V d : Vi y= sin x, ta c:
dy= cosx dx


Nhn xt: Cng thc vi phn cp cao:
( n > 2 )
khng cn ng na nu x khng phi l bin c lp

V. CC NH L C BN
1. Cc tr a phng v nh l Fermat
nh ngha:
Hm s f(x) c gi l t cc i a phng ti xo nu c mt ln cn quanh im
xo sao cho vi mi x thuc ln cn ny ta c :
f(x) s f(xo)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Khi nim cc tiu a phng cng c nh ngha tng t. Cc i a phng
v cc tiu a phng c gi chung l cc tr a phng.
nh l (Fermat):
Nu hm s f(x) t cc tr a phng ti x
o
v c o hm ti xo th f(x
o
)=0
Chng minh:
Gi s f(x) t cc i a phng ti x
0
v c o hm ti x
o
. Khi f(x) xc nh
trn 1 khong ( x
o
-o , x
o
+ o )vi mt o > 0 v trn khong ny ta c:
Vi mi A x < o
Do :


Suy ra f(x
0
) = 0
2. nh l Rolle
Nu f(x) lin tc trn [a,b], c o hm trong khong (a,b) v f(a)=f(b) th tn ti c e
(a,b) sao cho f(c)=0
Chng minh:
Nu f(x) l hm hng trn [a,b], th f(x) = 0. x e (a,b). Vy ta c th gi s f(x)
khng hng trn [a,b]. V f(x) lin tc trn on [a,b] nn f([a,b]) = [m,M] vi m = M.
Ta c f(a) = m hay f(a) = M. Ta xt trng hp m = f(a). (trng hp M = f(a) th
tng t). Do m = f(a) = f(b) v m e f([a,b]) nn - c e (a,b) sao cho f(c) = m. Ta s
chng minh f(c)=0
Vi h nh c+h e (a,b) ta c:


V f(c+h) f(c) > 0
Suy ra f(c) = 0

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

3. nh l Lagrange
Nu hm s f(x) lin tc trn [a,b] v c o hm
trn (a,b) th tn ti c e (a,b) sao cho:
f(b) - f(a) = f(c) . (b-a).
Chng minh
t k = , v xt hm g(x) = f(x) - f(a) - k.(x-a). Ta thy g(x) lin tc trn
[a,b], c o hm trn (a,b) v g(a) =g(b)=0. Do ,theo nh l Rolle ta c ce (a,b)
sao cho ce (a, b) sao cho: g(c) =0
V : g(x)=f(x)-k, nn:
g(c) = 0 f(c ) -k =0
f(c) =k
f (b)-f(a)=f(c).(b-a)

Minh ha hnh hc:

Gi s cung AB l th ca hm s f(x) tho iu kin ca nh l Lagrange trn
[a,b] nh hnh v. Khi trn cung AB phi c t nht mt im C c honh ce
(a,b) sao cho tip tuyn vi th ti C l song song vi ng thng AB.

Ch : Nu t h = b-a th ng thc trong nh l Lagrange c th c vit
li nh sau:
f(a + b) - f(a)= h . f(a+u h) vi 0 < u < 1
4. nh l Cauchy
Nu f(x) v g(x) l 2 hm s lin tc trn [a,b], c o hm trn (a,b) v g(x) = 0 ti
mi x e (a,b), th tn ti c e (a,b) sao cho:


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Chng minh:
t k = . Do g(x) = 0 x e (a,b)
Nn theo nh l Rolle ta phi c g(a) = g(b) . Vy gi tr k l xc nh .
Xt hm s h(x) = f(x) - k.g(x)
Ta thy h(x) lin tc trn [a,b], c o hm trn (a,b) cho bi :
h(x)=f(x) - k.g(x).
Hn na h(a) = h(b) nn theo nh l Rolle ta c c e (a,b) sao cho h(c) = 0.
Suy ra:
Hay
VI. CNG THC TAYLOR
1.nh l Taylor
Nu hm s f(x) c o hm n cp n+1 trong mt khong cha xo v x th ta c
cng thc Taylor sau y :

trong c l mt s nm gia xo v x
Trong cng thc trn ta gi:

l phn d Lagrange trong cng thc Taylor
Ch :
1) S c trong cng thc Taylor cn c vit di dng:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

c = xo + u (x- xo) vi 0 < u < 1
2) Phn d Rn(x) cng cn c vit di dng:

tc l VCB cp cao hn (x - xo)
n
. Dng ny c gi l phn d dng Peano
Cng thc Taylor ca hm s f(x) thng c gi l khai trin Taylor ca hm s f.
Trong trng hp x
o
= 0, cng thc Taylor c dng :

Vi

V cng thc ny c gi l cng thc Maclaurin ca hm s f

2.Khai trin Maclaurin ca mt s hm s cp
Khai trin hm s : y = e
x

Vi mi k ta c y
(k)
(x) = e
x
v y
(k)
(0)=1
Vy :

Trong 0( x
n
) l VCB bc cao hn x
n
khi x -> 0.
Khai trin hm y=sin x
Ta c , nn:



GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85





Vy:
Vi 0 < u < 1


Tng t , ta c cc khai trin Maclausin sau y:
Khai trin cos x.

vi 0 < u < 1

Khai trin

Khai trin ln(1+x), x > -1


vi 0 < u < 1


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Khai trin v

vi 0<u <1



Khai trin arctg x




























GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


BI TP CHNG 2
1. Tnh o hm ca
2. Tnh gn ng chnh xc n 0,0001
3.Dng cng thc gn ng:
tnh ln (1,5) v nh gi sai s.
4. Tm gii hn ca cc hm s sau y khi x 0:








5. Tm gii hn ca cc hm s sau y khi x :

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85




6. p dng nh l Lagrange chng minh.
Vi xe (0,1)
Vi x>0
7. Kho st v v th cc hm s :






8. Vit cng thc khai trin Taylor ca hm s f(x) ti xo n cp n


9. Tm hin ca cc ng cong theo hm s :

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85



10. Phn tch 8 thnh tng ca 2 s dng sao cho tng lp phng ca 2 s ln
nht .









































GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 3 ng dng ca o hm

VII .NG DNG:TNH XP X V TNH GII HN
1.Tnh gn ng (hay tnh xp x ) v tnh gii hn
Ta thng dng khai trin Taylor v khai trin Maclaurin tnh xp x gi tr ca
hm f(x) sau khi chn n ln phn d Rn(x) c gi tr tuyt i khng vt qu
sai s cho php.
V d: Tnh s e chnh xc n 0,00001.
Trong cng thc khai trin Maclaurin ca hm s e
x
:
Vi 0 < u < 1
ta ly x=1 v n=8 th phn d R
8
tha:

Vy ta c th tnh e chnh xc n 0,00001 bng cng thc xp x sau

Ta cn c th dng khai trin Maclaurin tnh gii hn c dng v nh nh trong
v d sau y :
V d:
1) Tm
Ta c:
S dng khai trin Maclaurin ca sinx n cp 4, ta c th vit sinx di dng:

Vi

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Suy ra
Khi x 0
Vy:
2) Tm
p dng khai trin Maclaurin ca cc hm sinx v cosx ta c :


trong


Khi x 0
Vy
2. Quy tc LHospitale

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Nh nh l Cauchy, ngi ta chng minh c cc nh l di y m ta gi
l quy tc LHospitale. Quy tc ny rt thun li tm gii hn ca cc dng v nh
v .
nh l: (Quy tc LHospitale 1)
Gi s f(x) v g(x) c o hm trong khong (a,b) v g= 0 trong khong . Khi y,
nu:


th
nh l vn ng khi thay cho qu trnh x a
+
, ta xt qu trnh x b
-
hoc x c
vi ce (a,b). Trng hp a= - , b= + nh l vn ng.
nh l: (Quy tc LHospitale 2)
Gi s f(x) v g(x) c o hm trong (a,b) v g(x) = 0 trong khong . Khi y nu :
(i) f(x) v g (x) l cc VLC khi x -> a
+
,v
(hu hn hoc v tn)
th
nh l cng ng cho cc qu trnh x b
-
, x c e (a,b) v cho cc trng hp a =
- v b = +
Ch :
1) Khi xt trong quy tc lHospitale, nu thy vn c dng v nh hoc th
ta li c th p dng tip quy tc lHospitale

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

2) Quy rc lHospitale ch l iu kin c gii hn ca khng phi l iu
kin cn. Do , nu khng tn ti gii hn ca th ta cha c kt lun g v gii
hn ca
V d:
1) Tm
t v g(x) = x - sin x
Xt qa trnh x 0 ta c:
c dng v nh
cng c dng v nh
cng c dng v nh

Vy sau 3 ln p dng quy tc lHospitale ta suy ra:


2)


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

3) Tm
Gii hn ny c dng v nh - . Ta c th bin i gii hn v dng v nh
p dng quy tc lHospitale nh sau:




4) Tm
Gii hn ny c dng v nh . Ta bin i nh sau:

Ta c:

Suy ra
VIII. NG DNG :KHO ST HM S
1. Chiu bin thin v cc tr a phng
nh l:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

iu kin cn v f(x) hng trn khong (a,b) l f(x) = 0 vi mi x e (a,b)
nh l:
Gi s f c o hm trn khong (a,b) . Khi iu kin cn v hm s tng
trn (a,b) l f(x) > 0 vi mi xe (a,b). Tng t , iu kin cn v hm s f(x)
gim trn (a,b) l f'(x) s 0.
T nh l ny, xt s bin thin ca hm s f(x) ta tnh o hm f'(x)v xt du
o hm. Vic xt du o hm cng cho ta bit cc tr a phng ca hm s theo
nh l sau y:
nh l: ( iu kin c cc tr a phng)
Gi s f(x) lin tc ti xo v c o hm trong mt khong quanh x
o
(c th tr im
x
o
). Khi ta c:
(i) Nu khi x vt qua xo m f(x) i du t sang + th f(x) t cc tiu a phng
ti x
o

(ii) Nu khi x vt qua xo m f'(x) i du t + sang th f(x) t cc i a phng
ti x
o

(iii) Nu khi x vt qua xo m f'(x) khng i du th khng c cc tr a phng ti
x
o

Ngoi cch kho st cc tr i phng bng vic xt du o hm cp 1 f'(x), ta cn
c th xt du ca o hm cp 2 f''(x) ti im x
o
, nh vo nh l sau :
nh l : Gi s f(x) c o hm cp 2 lin tc f''(x
o
)

v f'(x
o
)=0.
Khi :
(i) Nu f''(x
o
) > 0 th f(x) t cc tiu a phng ti x
o

(ii) Nu f''(x
o
) < 0 th f(x) t cc i a phng ti x
o

Ch : nh l trn c th c m rng v c pht biu nh sau: Gi s f(x)
c o hm cp n lin tc trn mt khong cha xo v gi s :

Khi :
(i) Nu n chn th f(x) t cc tr (i phng) ti x
o
Hn na nu f
(n)
(x
o
) >0 th f(x)
t cc tiu ti xo nu f
(n)
(x
o
) < 0 th f(x) t cc i ti x
o

(ii) Nu n l th f(x) khng t cc tr ti x
o


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Mt vn c lin quan n cc tr l tm ga tr nh nht v ga tr ln nht ca
mt hm s f(x) lin tc trn on [a,b]. tm gi tr ln nht v b nht ca f(x)
trn on [a,b] ta ch cn so snh cc ga tr ca f ti 3 loi im :
(1) Cc im dng ( tc l f' ti bng 0)
(2) Cc im k d ( tc l f' khng tn ti )
(3) Hai u nt a v b.

V d:
1) Tm cc khong tng gim ca hm s v tm cc tr a phng:

Ta c:

y= 0 ti ti x = 1 v ykhng xc nh ti x = 0
Bng xt du ca nh sau:

Vy hm s gim trong khong(- ,1) v tng trong (1,+ ). Hm s y t cc tiu ti
x=1. Vi y(1) = -3.
2) Tm gi tr nh nht cu hm s.
vi
Ta c:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Nhn xt rng trn khong th v tng nghim
ngt t 2 ln 1 trong . Do tnh lin tc ca nn c duy nht
sao cho:

Khi ta c bng xt du ca L(u )nh sau:

Suy ra ga tr nh nht ca L(u ) trn khong l:


2.Tnh li, lm v im un
nh ngha:
Hm s f (x) lin tc trn khong (a,b) c gi l li trn (a,b) nu vi mi x
1 ,
x
2 e
(a,b) v mi x
1
,x
2 e
(a,b) v mi o
e
[0,1] ta c:

Hm s f(x) c gi l lm trn (a,b) nu f (x) l li trn (a,b).

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Hm s f(x) l li

Hm s f(x) l lm
V mt hnh hc, hm s f(x) l li trn 1 khong ngha l mi cung AB ca th
hm s u nm di dy cung AB.
Lu : Trong mt s gio trnh khc, ngi ta c th dng thut ng li v lm theo
ngha ngc vi y.
nh ngha im un:
im phn cch gia khong li v khong lm ca hm s y=f(x) c gi l im
un.
nh l di y cho ta cch dng o hm kho st tnh li, lm v tm im
un.
nh l:
(i) Gi s f(x) c o hm cp 2 f(x) trong khong (a,b). Khi hm s f l li
(tng ng lm) trn khong (a,b) nu v ch nu f(x) > 0 (tng ng, f(x)s 0) trn
(a,b).
(ii) Nu f(x) i du khi x vt qua xo th im (xo,f(xo)) trn th ca hm s
f(x) l mt im un.
V d: Xt tnh li, lm v tm im un cho hm s :

Min xc nh ca hm s l D = R \ {-1, +1}.
Tnh o hm :



GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Bng xt du ca y:

Vy hm s y lm trn cc khong (- , -1) v (-1,0); li trn cc khong (0,1) v
(1,+ ). T , th hm s c 1 im un l M(0,0).
3. S kho st hm s
1) Tm min xc nh ca hm s y =f(x) ng thi nhn xt v tnh chn l, tnh tun
hon cu hm s rt gn min kho st.
2) Kho st s bin thin ca hm s v tm cc cc tr a phng. Tnh mt s gii
hn quan trng v lp bng bin thin ca hm s.
3) Kho st tnh li lm v im un.
4) Tm cc ng tim cn.
5) V th. v c th chnh xc ta cn xc nh cc im cc tr , im un,
giao im vi cc trc to v c th xc nh c tip tuyn ti cc im .
Ch : Cn lu cc trng hp sau y khi tm tin cn .

Th ng thng x = a l tim cn ng

Th ng thng y = b l mt tim cn ngang
Nu y = f(x) c dng f(x) = ax + b + x
Vi
Th ng thng y = ax + b l mt tin cn
Trong trng hp a = 0, ta ni tim cn ny l tim cn xin .
Lu rng cc h s a,b cu tim cn y = ax + b khi xt x (+ hay - ) c th
c tnh bi:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85



V d : Kho st v v th hm s

Min xc nh : D = R \ {-1,+1}. Hm s y l hm s l.
Cc o hm:

Ta c ycng du vi 1-x
2
v:
ycng du vi 2x v ytrit tiu ti x = 0
Bng bin thin:

Tin cn ngang : y = 0
Tin cn ng : x = 1 ; x = -1
th ca hm s nh sau :

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


IX. NG CONG THEO THAM S V NG CONG
TRONG TO CC
1 .ng cong theo tham s
Phng trnh tham s ca ng cong trong mt phng Oxy cho bi h 2 hm:

Trong t l tham s chy trn mt tp Dc R.
Khi t thay i im M( x(t),y(t) ) vch nn mt ng cong trong mt phng Oxy.
V d: ellipse c phng trnh tham s l:
9;
kho st ng cong theo tham s ta cng tin hnh tin cc bc nh i vi
hm s y = f(x).
Tm min xc nh , xt tnh chn l, tnh tun hon nu c.
Kho st s bin thin ca x v y bng cch xt du cc o hm x(t) v y(t) theo
t.
Tm cc tim cn
V th
2. ng cong trong ta cc
Ta cc:
xc nh v tr ca cc im trong mt phng, ngoi cch dng ta
Descartes(x,y) ta cn c th dng ta cc nh sau :

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


r = | OM| > 0


Ta c s lin h gia (x,y) v (r, )
9;
V 9;
Phng trnh ca ng cong trong ta cc c th c cho bi h thc
F(r, ) = 0
Hay r = f( )
V d:
Phng trnh r = a l phng trnh ng trn tm 0, v bn knh a. Phng trnh l
phng trnh ca na ng thng (hay tia) lp vi Ox mt gc
kho st ng cong trong ta cc ta cng c th thc hin cc bc nh
thng thng.












GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Bi 4 Nguyn hm v tch phn bt nh

I. NH NGHA & TNH CHT
1.nh ngha
Ta gi mt nguyn hm ca hm s f(x) trn (a,b) l mt hm F(x) m F(x)= f(x) ,
xe (a,b)
V d:
1) l mt nguyn hm ca f(x) = x trn R
2) F(x) = tgx l mt nguyn hm ca hm f(x) = 1 + tg
2
x trn cc khong xc nh ca
tgx.
nh l:
Nu F(x) l mt nguyn hm ca f(x) trn khong (a,b) th mi nguyn hm ca f(x)
trn khong (a,b) u c dng F(x) + C vi C l mt hng s.
nh ngha:
Nu F(x ) l mt nguyn hm f(x) th biu thc F(x) + C, trong C l hng s c th
ly gi tr ty , c gi l tch phn bt nh ca hm s f(x), k hiu l .
Vy:
Du c gi l du tch phn, f(x) l hm di du tch phn, f(x)dx l biu thc
di du tch phn v x l bin tch phn.
2.Cc tnh cht
(1)
(2)
(3)
3.Bng cc tch phn c bn
1)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

2) ( o = -1 )
3)
4)
( a > 0, a = 1)

5)
6)
7)
8)
9)
10)
11)
12) (h l hng s ty )
V d 1: Tnh:


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


V d 2: Tnh:


II. PHNG PHP TNH TCH PHN
1.Phng php phn tch
Tch phn } f (x) dx c th c tnh bng cch phn tch hm s f(x) thnh tng ca
cc hm n gin hn hay d tnh tch phn hn :
f(x) = f
1
(x) + f
2
(x) ++fn

(x)
V p dng cng thc :

V d:
1)



2)

3) Tnh

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85




Vi n > 2:



Nh h thc ny ta c th tnh I
n
vi n ty .
2. Phng php i bin
Phng php i bin trong tch phn bt nh c 2 dng sau y :
Dng 1: Gi s biu thc di du tch phn c dng:
F(u(x)) . u(x)dx
Trong u(x) l mt hm s kh vi. Khi y ta c th i bin bng cch t u=u(x),v
c:

Dng 2: t x = (+) , trong (t) l mt hm kh vi, n iu i vi bin t,
ta c :

V d:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

1) Tnh:
t: u = x
2
+ 1, du = 2xdx

2) , vi u = sinx

3) Tnh:
t u = x
2
, du = 2xdx hay xdx =

4) Tnh
t u = e
x
. Ta c : du = e
x
dx, v:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


5) Tnh
t u = cos
2
x Ta c:
du = -2cos x sinx dx = -sin 2xdx
Suy ra:

6) Tnh
t: x = sint ;
t = arcsin x, ( -1 s x s 1)
Ta c: dx = cost dt

Suy ra


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

M
v t = arcsin x
Nn:

3.Phng php tch phn tng phn
Gi s u = u(x) v v = v(x) l cc hm s c o hm lin tc u= u(x) v v= v(x) :
Ta bit:
(u.v)= uv+u.v
hay u.v= (uv)-v.u
T suy ra cng thc:

Cng thc ny c gi l cng thc tch phn tng phn , v cn c vit di
dng :

Cng thc tch phn tng phn thng c p dng trong trng hp hm di du
tch phn c dng f(x) = u.vm hm g = v.uc tch phn d tnh hn.
Trong mt s bi ton, sau khi p dng cng thc tch phn tng phn v phi li
xut hin tch phn cho ban u vi h s khc, tc l :

Khi ta tnh c :

V d:
1)Tnh

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

t u = ln x
v= x
p dng cng thc tch phn tng phn, ta c :

2) Tnh
t u = arctg x
v= x ,

Ta c :

Suy ra :

3) Tnh
t u = sinx u= cos x

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

v= e
x
; v =
ex


tnh: ta t:
u
1
= cos x u
1
= -sinx
v
1
= ex

v
1
= ex
Suy ra:

Vy:

Suy ra:

4) Tnh (a > 0)
t
v= 1 v = x
Suy ra:
Ta c:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Do :
Suy ra
Vy:

5) Tnh
t ;
v=1 v = x
Suy ra :

Ta c:

Suy ra:


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

6) Tm cng thc truy hi tnh tch phn
(a>0)
Ta c:

Vi n > 1, t:

v= 1 v = x
Suy ra:

Ta c:

Suy ra:

Vy:


BI TP CHNG 3
1. Tnh cc tch phn:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


2.Tnh cc tch phn:

3.Tnh tch phn bng phng php tch phn ton phn:

4.Tnh tch phn hm hu t.

5. Tnh tch phn hm lng gic.

6. Tnh tch phn hm v t.

7. Tnh cc tch phn sau:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


8. Tnh tch phn:

9. Lp cng thc truy hi v tnh tch phn:
v tnh I
4

v tnh I
6,
I
7

10. Tnh tch phn:






















GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 5 Tch phn hm hu t v hm lng gic


III. TCH PHN HM HU T
Cho tch phn trong l mt phn thc hu t ti gin theo x.
Nu bc ca P(x) > bc ca Q(x) th bng cch chia a thc P(x) cho Q(x) ta vit
c:
P(x) = Q(x) . S(x) + R(x), vi bc R(x) < bc Q(x)
Do :

V S(x) l mt a thc theo x nn c th tnh c mt cch d dng. Nh
vy ta ch cn tm cch tnh vi bc ca R(x) < bc ca Q(x).
Tch phn c th c tnh bng cch phn tch phn thc hu t
thnh tng ca cc phn thc hu t n gin hn da vo 2 mnh sau y.
Mnh 1: Mi a thc Q(x) vi h s thc u c th phn tch thnh tch ca
cc nh thc bc nht v cc tam thc bc 2 khng c nghim thc :

Trong cc tam thc x
2
+ px + q ,., x
2
+ px + qkhng c nghim thc
Mnh 2: Gi s phn thc hu t c bc ca P(x)<bc ca Q(x) v Q(x)
c dng

Trong cc tam thc (x
2
+ px + q),.,(x
2
+ px + q) khng c nghim thc. Khi y
phn thc hu t c th phn tch thnh tng ca cc phn thc n gin hn nh sau:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Trong cc h s A
1
, , Am, B
1
,., Bk, M
1
, N
1
,., Ml, Nl,, R
1
,
S
1
,..,Rl

,Sl

l cc hng s, v ta c th tnh c cc hng s ny bng phng php


h s bt nh, phng php tr ring hay phng php phn tch tng bc. (Cc
phng php ny s c minh ha qua cc v d bn di).
Nh vy vic tnh tch phn c a v vic tnh 2 loi tch phn sau :
V:

vi p
2
- 4q < 0 ( Tc l x
2
+ px + q khng c nghim thc).
tnh I
1
ta ch cn t u = x a
tnh I
2
ta c th phn tch I
2
di dng:

Tch phn c tnh d dng bng cch t: u = x
2
+ px + q.
i vi . Ta bin i x
2
+ px + q = (x-b)
2
+ c
2
v t u = x b
a v dng: m ta bit cch tnh trong v d 6 ), Mc II.3.
V d :

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

1) Tnh
x
5
- x
2
= x
2
(x
3
1) = x
2
(x 1) (x
2
+ x + 1)
Do :
Nhn 2 v cho x
5
x
2
ta c:

Thay x = 0, ri x = 1 vo ta c :1 = -B v 1 = 3c
B=-1; C =
ng nht cc h s ca x
4
, x
3
, x
2
2 v ca ng thc trn (ng vi mi x) ta c:

Thay B= -1 v C= vo, ri gii h ny s c:

Vy:



Ta c:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Suy ra:

2) Tnh
Phn tch phn thc ta c:

Ta c :





Theo cng thc truy hi trong v d 6) mc II,3, ta c


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85



Vy



3) Tnh
Trc ht ta i bin n gin ha tnh phn trn bng cch t u = x2 ,du =
2xdx





IV. TCH PHN HM LNG GIC
Xt tch phn I = } R(sinx, cosx)dx, trong R(u, v) l hm hu t i vi u v v.
tnh tch phn ny ta c th dng cc phng php i bin sau :
1. Phng php chung
t

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

hay
Ta c:

Suy ra:

Tch phn ny c dng tch phn ca phn thc hu t xt trong mc III.
V d:
1) Tnh:
t: #9;
Suy ra:

2) Tnh:
t: 9;
Suy ra:


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Phn tch phn thc hu t ta c:



2. Mt s trng hp c bit
(1) Nu R(-sinx, -cosx) = R(sinx,cosx)
th t u=tgxhoc u=cotgx
(2) Nu R(sinx, -cosx) = -R(sinx,cosx)
th t u = sinx.
(3) Nu R(-sinx, cosx) = -R(sinx,cosx)
th t u = cosx
(4) Tch phn dng } sinmx cosnx dx vi m v n l cc s chn dng.Ta c th i
bin bng cch dng cng thc :

V d :

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

1) Tnh:

t
Suy ra:




2) Tnh:
t u = sinx du = cosx dx
Suy ra:

3) Tnh:
t u = cosx du = -sinx dx.

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


4) Tnh:
Ta c:

Suy ra:

Ch :
i vi cc tch phn dng

ta dng cc cng thc bin i tch thnh tng:


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


V. TCH PHNHM HU T I VI X V
Xt tch phn , trong R(u,v) l hm hu t i vi u
v v v a
2
x + bx + c l mt tam thc bc 2 khng c nghim kp.
1. Phng php tng qut
Ty theo du ca h s a ta a tam thc a
2
x + bx + c v dng tng hay hiu hai bnh
phng . Khi tch phn I c mt trong ba dng sau:
(a)
t: vi

(b)
t: ,

(c)
t:

V d :
1)
Bin i : x
2
+ 2x = (x+1)
2
- 1

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Xt trng hp x+1 > 1
t
Ta c:

Do :

M:


Trng hp x + 1 < -1 ; cng thc (*) trn vn ng v o hm ca hm s v
phi (*) lun bng:
2)
t
Ta c dx = ( 1 + tg
2
t) dt

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


t u = sin x du = cost dt. Khi :

M

sint v tgt cng du vi

2.Tch phn dng

tnh tch phn dng ny ta c th t :

3. Tch phn dng

tnh cc tch phn dng ta bin i tam thc ax
2
+ bx + c thnh tng hoc hiu ca
hai bnh phng ri i bin a v cc dng tch phn bit sau y:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


V d : Tnh cc tch phn:
1)
Bin i: x
2
- 4x + 5 = (x-2)
2
+ 1
t u = x 2 du = dx
Ta c :

2)
Bin i: 3 4x 4x
2
= 4 (2x+1)
2

t u = 2x + 1 du = 2dx
Ta c:













GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

BI TP CHNG 3
1. Tnh cc tch phn:

2.Tnh cc tch phn:

3.Tnh tch phn bng phng php tch phn ton phn:

4.Tnh tch phn hm hu t.

5. Tnh tch phn hm lng gic.

6. Tnh tch phn hm v t.


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

7. Tnh cc tch phn sau:

8. Tnh tch phn:

9. Lp cng thc truy hi v tnh tch phn:
v tnh I
4

v tnh I
6,
I
7

10. Tnh tch phn:




















GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 6 Mt s dng tch phn khc


VI. MT S DNG TCH PHN KHC
1. Tch phn dng

Trong R l mt hm hu t v m,,k l cc s nguyn dng; a, b, c, d l cc hng
s
tnh tch phn ny ta gi x l mt bi s chung nh nht ca m,,k v t:

T , tch phn s c chuyn v dng:

Trong R
1
l mt hm hu t i vi u
V d: Tnh
t
Ta c:


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


2. Tch phn hm hu t i vi e
ax


Trong R l mt hm hu t i v a = 0
tnh phn tch ny ta t : u = eax

Khi dx = v:

C dng tch phn hm hu t.
V d:
t: u = e
x
du = e
x
dx

3.Cc tch phn c dng:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Trong p(x) l mt a thc theo bin x.
tnh cc tch phn ny ta dng phng php tch phn ton phn bng cch t :
u = p(x)
V d:

t:

Suy ra

4.Cc tch phn c dng :


tnh cc tch phn ny ta dng phng php tch phn ton phn bng cch t:
dv= p (x) dx
V d: Tnh } xarctgxdx
t u = arctgx
du= xdx ,
Suy ra
Ta c

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Vy:


VII. MT S TCH PHN KHNG BIU DIN C
DI DNG HM S CP
Nu hm s f(x) lin tc trn (a,b) th f (x) lun lun c nguyn hm trn khong ,
tc l tch phn } f(x) dv tn ti . Tuy nhin c mt s tch phn khng th biu din
di dng hm s cp , chng hn cc tch phn nh sau y:














GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 7 Tch phn xc nh

I. NH NGHA V CC TNH CHT
1.nh ngha
Cho hm f(x) trn on [a.b]. Chia on [a.b] mt cch ty thnh n on nh bi
cc im a = xo < x
1
< < xn = b. t A xi = xi xi
-1
v trn
[ xi
-1
, xi ] ly mt im ti ty , i = 1, 2 , , n. Lp tng

V gi Sn

l tng tch phn ca hm f(x) trn on [a,b] . Nu Sn c gii hn hu hn
I khi n sao cho max{ A xi

} 0 v I khng ph thuc vo cch chia on [a,b]
v cch chn cc ti, th I c gi l tch phn xc nh ca f(x) trn on [a,b] v
c k hiu l:

Vy:

Khi ta ni f(x) l kh tch trn [a,b]; [a,b] l khong ly tch phn, a l cn di, b
l cn trn , f l hm di du tch phn v x l bin tch phn.
Ch :
(i) ch ph thuc f v cc cn a, b m khng ph thuc vo bin tch phn, tc
l:

(ii) Trng hp a > b , ta nh ngha :

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


(iii) Trng hp a = b, nh ngha

(iv) T nh ngha, ta thy ngay hm f(x) b chn trn [a,b] nu f(x) kh tch trn [a,b].
ngha hnh hc:
Nu f(x) > 0 trn [a,b] v f(x) kh tch trn [a,b] th chnh l din tch S ca
hnh thang cong gii hn bi cc ng :
x = a; x = b; y = f(x) v trc honh y=0.

2.Cc tnh cht
(1)
(2)
(3) Nu

H qu:
(4) Vi ce [a,b] ta c:

(5) Gi s f(x) kh tch trn [-a, a]. Khi :


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

nu f(x) l hm s chn
nu f (x) l hm s l
3.Tng Darboux & iu kin kh tch
Do hm kh tch th b chn nn ta ch xt cc hm b chn trn [a, b]. Mi php chia
nh on [a,b] bi cc im a = xo < x
1
< < xn c gi l mt phn hoch
ca[a,b] , k hiu P = { xo, x
1
. xn }. t:

(cn trn ng cu f(x) trn [ xi
-1
, xi ] )

(cn di ng cu f(x) trn [ xi
-1
, xi ] )

Ta gi U(f,P) v L(f,P) l cc tng (Darboux) trn v di ca f ng vi phn hoch
P. Ngi ta chng minh c mt iu kin kh tch c pht biu trong nh l
sau y :
nh l 1: iu kin cn v f kh tch l:

T nh l ny ta c th chng minh mt s lp hm kh tch c pht biu trong
cc nh l di y.
nh l 2: Hm f(x) lin tc trn [a,b] th kh tch trn [a,b].
nh ngha:
Nu hm s f(x) xc nh ti x
o
v khng lin tc ti x
o
nhng c gii hn 2 pha ti x
o

th ta ni x
o
l im gin on loi 1 ti x
o
.
nh l 3:
Nu f ch c hu hn im gin on loi 1 trn [a,b] th f kh tch trn [a,b].

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

nh l 4: Hm b chn v n iu trn [a,b] th kh tch trn [a,b].
II- LIN H GIA TCH PHN XC NH V NGUYN HM
1.Tch phn xc nh nh hm ca cn trn
Cho f l mt hm kh tch trn [a ,b ]vi x e [ a , b ],

Xc nh v l mt hm s theo bin x. Hm s ny c chng minh l c nhng
tnh cht pht biu trong mnh sau y:
Mnh :
(i) Nu f kh tch trn [a,b] th F(x)= l hm lin tc trn [a,b].
(ii) Nu f(t) lin tc ti t = x
o
e (a,b), th F(x) c o hm ti x
o
v F(x
o
)=f(x
o
).
Nhn xt :
Nu f lin tc trn [a,b] th hm s l nguyn hm ca f trn [a,b].
2.nh l c bn
nh l : Gi s f lin tc trn [ a,b]. Khi :
(i) l mt nguyn hm ca f(x) trn [a,b].
(ii) Nu G(x) l mt nguyn hm bt k ca f(x) trn [a,b] th:

(Cng thc ny c gi l cng thc Newton-Leibnitz)
Chng minh: Ta ch cn chng minh phn (ii).
Do F(x) v G(x) l cc nguyn hm ca f(x) trn [a,b] nn ta c hng s C sao cho
F(x) = G(x) + C, x e [a,b]. Cho x = a ta c 0 = G(a) + C, suy ra:
G(a) = - C
Vy F(b) = G(b) - G(a), tc l:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Hiu s G(b) - G(a) trong cng thc Newton-Leibnitz ca nh l trn thng c
vit di cc k hiu sau:
, hay vn tt l
hay vn tt l
V d:Tnh tch phn xc nh :
1)


2)


3)



GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


BI TP CHNG 4
1.Tnh cc tch phn :


2/ Tnh cc tch phn :

3. Tnh tch phn suy rng:

4. Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng

5. Tnh th tch khi trn xoay do hnh phng gii hn bi:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


6. Mt hnh cu bn knh R v mt nn trn xoay c bn knh y r v ng cao h >
R sao cho nh nn trng vi tm cu. Tm th tch phn giao ca hai hnh.
7. Tnh di ng cong:

8. tnh din tch mt trn xoay:














GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 8 Phng php tnh tch phn xc nh

III- I BIN V TCH PHN TNG PHN I VI TCH PHN XC
NH
Tng t nh i vi tch phn bt nh, trong tch phn xc nh ta cng c th
i bin hoc dng phng php tch phn tng phn.
1.Phng php i bin
Dng 1:
t x = (t) tha cc iu kin:
a) (t) v (t) lin tc trn [o , | ]
b) (o ) =a v (| ) = b
c) Khi t bin thin trong [o , | ] th x bin thin trong [a.,b]
Khi :

Dng 2:
Gi s hm u = u(x) kh vi lin tc trn [ a,b ] v hm s g lin tc trn min gi tr
ca u. Khi :

V d:
1) Tnh:
t u = sinx ta c du = cosx dx v:

2)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

t

3)
t
Ta c v khi
Th 0 s x s 1. Vy:

4) Chng minh rng:

t
Ta c du = - du

2. Phng php tch phn tng phn

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Gi s cc hm s u = u(x) v v = v(x) c cc o hm theo bin x: u= u(x) v v=
v(x) c cc o hm theo bin x: u= u(x) v v= v(x) lin tc trn [a,b]. Khi ta
c cng thc tch phn tng phn sau y:

Trong :

V d: Tnh tch phn xc nh:
1)
t:
Suy ra:

2)
t:
Suy ra:

tnh: ta li t:


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Suy ra:

Vy:

3)
t:

tnh ta li t:


Vy:


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 9 Tch phn suy rng

IV. TCH PHN SUY RNG
1. Tch phn suy rng c cn v tn
nh ngha:
a) Gi s f(x) xc nh trn [a,+ ] v kh tch trn[a,b] vi mi b e [a, ]. Nu tn
ti gii hn l hu hn hoc v cng th gii hn ny c gi l tch
phn suy rng ca f(x) trn [a, ] k hiu l
Vy:

Khi tch phn suy rng l hu hn th ta ni l tch phn suy rng hi t, ngc li,
nu tch phn suy rng khng tn ti hoc l v cng th ta ni tch phn suy rng l
phn k.
b) Hon ton tng t, i vi cc hm s f(x) xc nh trn (- ,a] v kh tch trn
[c,a] vi mi ce (- ,a] ta nh ngha tch phn suy rng ca f(x) trn (- ,a] bi:

c) i vi hm s f(x) xc nh trn (- ,+ ) ta nh ngha tch phn suy rng bi:

v tch phn ny hi t khi cc tch phn suy rng: v l hi t.
V d:
1)Tnh

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


2) Tnh
Cho b e [o+ ), ta tnh bng phng php tch phn tng phn. t:

Suy ra:

Vy
Do tch phn suy rng l phn k
3) Tnh
Ta c:

Suy ra

m
(p dng quy tc l' hospitale)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Vy:
4) Xt s hi t ca phn tch suy rng:

Tch phn ny c tnh theo 3 trng hp ca o nh sau:
o =1
khi b +
Vy l phn k
o >1

do
nn
Vy tch phn hi t vi o >1
o <1
Trong trng hp ny ta c
Suy ra tch phn l phn k
2.Tch phn ca hm s khng b chn
nh ngha:
Gi s f(x) kh tch trn [a.c], c e [a,b] v khng b chn ti b (ngha l
). Nu tn ti gii hn (hu hn hay v cng)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


th gii hn ny s c gi l tch phn suy rng ca f(x) trn [a,b], k hiu l:

Nu gii hn l hu hn th ta ni tch phn suy rng hi t, nu gii hn
khng tn ti hoc l v cng th ta ni tch phn suy rng ny l phn k.
Vy:

Hon ton tng t, nu hm s f(x) kh tch trn [c,b] vi mi c e (a,b] v f khng
b chn ti a th ta nh ngha tch phn suy rng ca f(x) trn [a.b] bi:

Trng hp f(x) khng b chn ti mt im c e (a,b), ta nh ngha tch phn suy
rng ca f trn [a,b] bi:

Khi tch phn suy rng c xem l hi t .Khi c hai tch phn
v u hi t .
V d: Kho st tnh hi t ca cc tch phn suy rng sau v tnh gi tr tng
ng trong trng hp tch phn hi t
1)
Ta c:
t: v:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85



Suy ra:
2)
Ta c:
Xt tch phn suy rng:
Ta c:

J
1
Phn k v do I
2
cng phn k.
3)
Ta c


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Vy I
3
hi t v
4) b > a v o l tham s .
Vi o = 1, ta c:

Vy tch phn I
4
phn k khi o =1
Vi o = 1, ta c:


Suy ra:
+ Nu o < 1 th tch phn I
4
hi t v

+ Nu o > 1 th tch phn I
4
phn k . V I
4
= +
3.Mt s tiu chun hi t
Trong phn ny ta s pht biu mt s tiu chun hi t ca tch suy rng
nh l 1:
(i) Cho f(x) > 0 trn [ a,+ ). Khi tch phn hi t khi v ch khi c M > 0
sao cho:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


(ii) Cho f(x) > 0 trn [a,b] v . Khi tch phn hi t khi v
ch khi c M > 0 sao cho:

nh l 2:
Gi s f(x) v g(x) khng m v kh tch trn [a,b] vi mi b e [a,+ ) v f(x) s g(x)
vi x ln. Khi :
(i) Nu hi t th hi t
(ii) Nu phn k th phn k
nh l 3:
Gi s f(x) v g(x) khng m v kh tch trn [a,b] vi mi b e [a, + ) v:

(i) Nu l = 0 ta c hi t hi t, v:
Phn k phn k
(ii) Nu l = + ta c:
hi t hi t ,v
phn k phn k
(iii) Nu l e (0 ,+ ) ta c hai tch phn suy rng v cng hi t
hoc cng phn k .

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

nh l 4:
Cho f(x) v g(x) khng m v kh tch trn [a,c] vi mi c e [a,b) . Gi s f (x) s g(x)
mt ln cn tri ca b . Khi ta c:
(i) Nu hi t th hi t
(ii) Nu phn k th phn k
nh l 5:
Gi s f(x) v g(x) khng m v kh tch trn [a,c] vi mi ce [a,b), v:
(i) Nu l= 0 ta c:
hi t hi t
phn k phn k
(ii) Nu l=+ ta c:
hi t hi t
phn k phn k
(iii) Nu l e (0, + ) Th hai tch phn suy rng v cng hi t hoc
cng phn k
V d:
1) Xt s hi t ca
Vi x > 1 ta c:


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

V 2/3 < 1 nn phn ky
Suy ra: cng l phn k
2) Xt s hi t ca
Khi x + ta c:

m hi t
Vy cng hi t
3) Xt s hi t ca
Khi x 0, ta c:



m hi t nn tch phn suy rng I cng hi t





GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 10 ng dng ca tch phn

V. NG DNG CA TCH PHN XC NH
1. Tnh din tch
Din tch hnh thang cng gii hn bi cc ng
y= 0 ,y = f (x) > 0 ,x = a , x = b
c tnh bi cng thc:


Hnh thang cong gii hn bi cc ng :
y = f (x), y = g (x), x = a, x = b vi f (x) s g (x) trn [a ,b ]
c din tch c tnh bi cng thc :

V d: Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng sau:
1) y = -x
2
v y = - x - 2
Honh giao im ca 2 ng y = - x
2
v y = - x - 2 l nghim cu phng trnh.
- x
2
= - x - 2 x = - 1 , x = 2 .
Trn [-1,2] ta c - x - 2 s - x
2
nn din tch cn tnh l :

2) v
Hai ng cong ct nhau ti A(-2a, a) v B(2a, a).

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Hn na ta c trn [-2a,2a].
Suy ra:

2.Tnh th tch
Th tch khi trn xoay do hnh phng gii hn bi cc ung :
y = f(x),
trc Ox
x = a, x = b
quay xung quanh trc Ox uc cho bi cng thc :

Tng t, th tch khi trn xoay do hnh phng gii hn bi cc ung :
x = g(y), trc Oy
y = c, y = d
quay xung quanh trc Oy c cho bi cng thc :

V d: Tnh th tch khi trn xoay
1) Cho min phng gii hn bi cc ung :
, trc Ox , x= 0 ,
quay xung quanh trc Ox.
Ta c :

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85



.v.t.t
2) Do min phng gii hn bi cc ng y
2
= x - 4 v x = 0 quay quanh Oy.
Ta c ta giao im ca ng cong y
2
= x 4 vi trc Oy l nghim ca h:

Suy ra :

3.Tnh di cung
di cung AB ca ng cong y=f(x) vi A(a,f(a)), B(b,f(b)) v a<b c tnh theo
cng thc :



V d:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Tnh di cung ca ng cong gia hai giao im ca ng cong vi
trc honh.
ng cong ct trc honh ti 2 im v . Suy ra di cung AB
ca ng cong l:


Lu :
(1) Nu ng cong cho bi phng trnh :
x = g (y) vi c s y s d
th di ca ng cong l:
(2) Trng hp ng cong c phng trnh tham s:

th di ca ng cong c tnh bi:

(3) Trng hp ng cong trong ta cc c phng trnh
r = r ( ) ,o s s |
th ta c :
(o s s | )
Do di ng cong l:


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

4.Din tch mt trn xoay
Cho ng cong y=f(x) , khi ng cong ny quay
quang trc Ox trong khng gian s to ra mt mt trn xoay. Din
tch ca mt trn xoay ny c tnh theo cng thc.

V d: Tnh din tch ca vng xuyn sinh bi ng trn :

quay quanh trc Ox.
Din tch S ca vng xuyn bng tng hai din tch ca hai mt trn xoay sinh bi na
ng trn trn c phng trnh

v na ng trn di c phng trnh
Khi chng quay quanh trc Ox. Vi c 2 phng trnh trn
ta c :
do :





Lu :
Khi ng cong c cho bi phng trnh tham s


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

th din tch mt trn xoay sinh ra bi ng cong quay quanh Ox c tnh bi :

Nu ng cong quay quanh Oy th din tch mt trn xoay l:





















GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 11 Chui s v tiu chun hi t

I. KHI NIM CHUI S
1.nh ngha:
Cho dy s thc { un} vi n = 1, 2, 3, . Biu thc tng v hn

c gi l mt chui s, v un c gi l s hng tng qut (th n) ca chui s.
Tng s

c gi l tng ring th n ca chui s. Nu dy cc tng ring { Sn} c gii hn l
mt s thc S khi n th chui s c gi l hi t v S c gi l tng ca
chui; trong trng hp ny ta vit

Ngc li, nu dy { Sn} khng hi t th chui s c gi l phn k.
V d: Xt chui hnh hc c dng

trong a l s khc 0.
Ta c:
= khi q = 1.
Nu |q| < 1 th . Suy ra .

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Ta c chui hi t v c tng l .
Nu |q| > 1 th . Suy ra .
Ta c chui phn k.
Trong trng hp |q| = 1, ta d thy rng chui phn k.
Kt lun: chui hnh hc hi t khi v ch khi |q| < 1. Khi

2. Cc tnh cht ca chui s:
Trong mc ny s pht biu mt s tnh cht ca chui s. Cc tnh cht ny c th
kim chng d dng t nh ngha ca chui s.
nh l:
Tnh hi t hay phn k ca mt chui s s khng i khi ta b i mt s hu hn s
hng u ca chui s.
H qu:
Tnh hi t hay phn k ca mt chui s s khng i nu ta b i hay thm vo mt
s hu hn s hng nhng v tr bt k.
nh l:
Nu chui s hi t v c tng bng S th vc ta c chui cng hi
t v
= a S.
nh l:
Nu v l cc chui s hi t th cc chui tng v chui hiu sau y

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

v
cng l cc chui hi t. Hn na:

v

3.Tiu chun hi t Cauchy:
nh l: iu kin cn v chui s
(*)
hi t l vi mi c > 0 bt k, tn ti s N (ph thuc c ) sao cho vi mi n ty ln
hn N iu kin sau u c tha mn:
| an + an
+1
+ . . . + an
+p
| < c , vi mi p = 0, 1, 2,
T nh l trn ta suy ra nh l v iu kin cn cho s hi t ca mt chui s sau
y.
nh l:
Nu chui hi t th .
Vy chui s phn k nu { un} khng tin v 0 khi n .
V d:
Chui phn k v khc 0.

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Chui phn k v khng tn ti.

II.CHUI S DNG
Chui s c gi l chui s dng nu tt c cc s hng ca chui s
u l s dng. Trng hp tt c cc s hng u l s khng m th chui s c
gi l chui s khng m. Lu rng khi xt tnh hi t hay phn k cng nh tnh
tng ca chui s khng m ta c th loi b ra cc s hng bng 0, nn chui s
khng m cng thng c gi l chui s dng.
Nhn xt rng dy cc tng ring { Sn} ca chui s dng l dy tng nn chui
s hi t khi v ch khi dy { Sn} b chn trn.
1.Cc tiu chun so snh
nh l:
Gi s hai chui s dng v tha iu kin un s vn vi n kh ln
(ngha l ng vi mi n ln hn mt s n
0
no ). Khi
Nu hi t th hi t.
Nu phn k th phn k.
Nhn xt:
Hai chui s dng v hi t khi v ch khi chui hi
t.
V d: Kho st s hi t ca chui s


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Vi mi n = 1, 2, 3, ta c:

V chui hnh hc c s hng tng qut hi t nn theo tiu chun so snh c
pht biu trong nh l trn chui s hi t.
H qu:
Nu tn ti gii hn vi L l mt s thc dng th cc chui s
dng v cng hi t hoc cng phn k.
Nu th t s hi t ca chui s ko theo s hi t ca
chui , v t s phn k ca chui s ko theo s phn k ca chui
.
Nu th t s hi t ca chui s ko theo s hi t ca
chui , v t s phn k ca chui s ko theo s phn k ca chui
.
Ghi ch:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Trong trng hp ta ni un tng ng vi vn (khi n ) v vit
l un ~ vn . Vy: nu un ~ vn th cc chui s dng v cng hi t
hoc cng phn k.
p dng cc tiu chun so snh ta phi ghi nh tnh cht hi t hay phn k ca
mt s chui thng gp, chng hn chui hnh hc. y ta cng nhn kt qu sau
y v s hi t ca chui (o l tham s):
Chui hi t o > 1.
Kt qu ny c th c chng minh bng cch p dng tiu chun tch phn Cauchy
s c trnh by sau. ng vi trng hp o = 1 ta c chui phn k.
V d:
1) Kho st s hi t ca chui s

Ta c: ~ . M chui phn k v t l mt hng s khc 0 nn
chui cng phn k.
2) Kho st s hi t ca chui s

Khi n , ta c 0

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

~ ~ =
V chui hnh hc c s hng tng qut hi t nn theo tiu chun so snh ta c
chui cng hi t.
3) Kho st s hi t ca chui s

Khi n , ta c 0.
~ .
V chui phn k nn chui cng phn k.
2. Tiu chun dAlembert.
nh l: (Tiu chun dAlembert) Xt chui s dng
t . Ta c:
Nu c mt s q < 1 v c mt s t nhin n
0
sao cho
n > n
0
, Dn s q
th chui s hi t.
Nu c mt s t nhin n
0
sao cho
n > n
0
, Dn > 1

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

th chui s phn k.
T nh l trn ta rt ra h qu sau y, cng c gi l tiu chun hi t
dAlembert:
H qu: Cho chui s dng . Gi s
= .
(i) Nu < 1 th chui s hi t.
(ii) Nu > 1 th chui s phn k.
Lu :
Trong trng hp = 1 (*) th ta cha kt lun c mt cch chnh xc
chui s dng hi t hay phn k. Chui l mt v d cho trng
hp chui s dng phn k tha mn iu kin (*), v chui l mt v d
cho trng hp chui s dng hi t tha mn iu kin (*).
Cc khng nh (i) v (ii) trong h qu trn cng ng cho chui bt k vi gi thit
rng
= .
V d:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

1) Xt chui s vi x l mt s thc cho trc. Kho st s hi t ca
chui s.
S hng th n ca chui s l . Nhn xt rng vi x = 0 th cc s hng u
bng 0 nn chui hi t. Xt trng hp x = 0, ta c:

Suy ra
= 0.
Vy chui hi t vi mi x.
2) Kho st s hi t ca chui s .
S hng th n ca chui s l . Ta c:

=
v > 1.
Suy ra chui phn k.
3. Tiu chun cn thc Cauchy.

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

nh l: (Tiu chun cn thc Cauchy) Xt chui s dng .
t Cn = .
Nu c mt s q < 1 v c mt s t nhin n
0
sao cho
n > n
0
, Cn s q
th chui s hi t.
Nu c mt s t nhin n
0
sao cho
n > n
0
, Cn > 1
th chui s phn k.
T nh l trn ta rt ra h qu sau y, cng c gi l tiu chun cn thc
Cauchy:
H qu: Cho chui s dng . Gi s
= .
Nu < 1 th chui s hi t.
Nu > 1 th chui s phn k.
Lu :
Trong trng hp = 1 (*) th ta cha kt lun c mt cch chnh xc
chui s dng hi t hay phn k. Chui l mt v d cho trng

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

hp chui s dng phn k tha mn iu kin (*), v chui l mt v d
cho trng hp chui s dng hi t tha mn iu kin (*).
Cc khng nh (i) v (ii) trong h qu trn cng ng cho chui bt k vi gi thit
rng
= .
V d:
Xt chui s vi x l mt s thc cho trc. Kho st s hi t ca chui s.
S hng th n ca chui s l . Ta c:
= 0 khi n
T tiu chun Cauchy ta suy ra chui hi t vi mi x.
Xt s hi t ca chui s

S hng th n ca chui s l . Ta c:
= 2 khi n
Suy ra chui s phn k theo tiu chun Cauchy.
4. Tiu chun tch phn Cauchy.
nh l: (tiu chun tch phn Cauchy)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Nu chui s c dng , ngha l vi mi n; trong f l
mt hm s lin tc, khng m v gim trn [1, + ) th ta c:
hi t hi t
V d:
1) Xt s hi t ca chui iu ha m rng .
Trc ht ta thy rng nu o s 0 th ( > 1) khng hi t v 0 nn chui phn
k. Xt trng hp o > 0. D thy rng cc tiu chun dAlembert v tiu chun cn
thc Cauchy u khng cho ta kt lun c v tnh hi t hay phn k ca chui s.
Hm s f(x) = tha cc iu kin gi thit trong tiu chun tch phn Cauchy. Do
tch phn suy rng hi t khi v ch khi o > 1 nn chui hi t khi
v ch khi o >1. Tm li ta c:
hi t o > 1.
2) Xt s hi t ca chui

S hng th n ca chui s l . Ta c:
, vi .
Hm s f(x) tha cc iu kin ca tiu chun tch phn Cauchy. Xt tch phn

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


i bin: u = ln(x), th c
= = +
Vy chui phn k.

















GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


BI TP CHNG 5
1. Dng nh ngha kho st s hi t v tnh tng (nu c) ca chui s:
(a) (b)
(c) (d)
2. Kho st d hi t ca cc chui s.
(a) (b)
(c) (d)
(e) (f)
3. S dng tiu chun cn thc Cauchy kho st s hi t ca cc chui s sau:
(a) (b)
(c) (d)
4. S dng tiu chun dAlembert kho st s hi t ca cc chui s sau:
(a) (b)
(c) (d)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

5. S dng tiu chun tch phn Cauchy kho st s hi t ca cc chui s sau:
(a) (b)
6. Cc chui sau y hi t hay phn k:
(a) (b)
(c) (d)
(e) (f)
7. Chng minh rng nu cc chui v hi t th chui s
hi t tuyt i.
8. Cc chui s sau y hi t tuyt i, bn hi t hay phn k?
(a) (b)
(c) (d)
9. Tm min hi t ca chui hm.
(a) (b)
(c) (d)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

(e) (f)
10. Tm min hi t ca cc chui sau y:
(a) (b)
(c) (d)
(e) (f)
11. Cho hm s y = f(x) = .
a) Tm min xc nh ca f(x).
b) Chng minh rng hm s y = f(x) nghim ng phng trnh
(1-x) y= 1 + x y
12. Khai trin Maclaurin cc hm sau:
a) y = x
2
ex
b) y = sin
2
x









GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 12 Chui s v tiu chun hi t (tt)

II.CHUI S DNG
Chui s c gi l chui s dng nu tt c cc s hng ca chui s
u l s dng. Trng hp tt c cc s hng u l s khng m th chui s c
gi l chui s khng m. Lu rng khi xt tnh hi t hay phn k cng nh tnh
tng ca chui s khng m ta c th loi b ra cc s hng bng 0, nn chui s
khng m cng thng c gi l chui s dng.
Nhn xt rng dy cc tng ring { Sn} ca chui s dng l dy tng nn chui
s hi t khi v ch khi dy { Sn} b chn trn.
1.Cc tiu chun so snh
nh l:
Gi s hai chui s dng v tha iu kin un s vn vi n kh ln
(ngha l ng vi mi n ln hn mt s n
0
no ). Khi
Nu hi t th hi t.
Nu phn k th phn k.
Nhn xt:
Hai chui s dng v hi t khi v ch khi chui hi
t.
V d: Kho st s hi t ca chui s

Vi mi n = 1, 2, 3, ta c:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


V chui hnh hc c s hng tng qut hi t nn theo tiu chun so snh c
pht biu trong nh l trn chui s hi t.
H qu:
Nu tn ti gii hn vi L l mt s thc dng th cc chui s
dng v cng hi t hoc cng phn k.
Nu th t s hi t ca chui s ko theo s hi t ca
chui , v t s phn k ca chui s ko theo s phn k ca chui
.
Nu th t s hi t ca chui s ko theo s hi t ca
chui , v t s phn k ca chui s ko theo s phn k ca chui
.
Ghi ch:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Trong trng hp ta ni un tng ng vi vn (khi n ) v vit
l un ~ vn . Vy: nu un ~ vn th cc chui s dng v cng hi t
hoc cng phn k.
p dng cc tiu chun so snh ta phi ghi nh tnh cht hi t hay phn k ca
mt s chui thng gp, chng hn chui hnh hc. y ta cng nhn kt qu sau
y v s hi t ca chui (o l tham s):
Chui hi t o > 1.
Kt qu ny c th c chng minh bng cch p dng tiu chun tch phn Cauchy
s c trnh by sau. ng vi trng hp o = 1 ta c chui phn k.
V d:
1) Kho st s hi t ca chui s

Ta c: ~ . M chui phn k v t l mt hng s khc 0 nn
chui cng phn k.
2) Kho st s hi t ca chui s

Khi n , ta c 0

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

~ ~ =
V chui hnh hc c s hng tng qut hi t nn theo tiu chun so snh ta c
chui cng hi t.
3) Kho st s hi t ca chui s

Khi n , ta c 0.
~ .
V chui phn k nn chui cng phn k.
2. Tiu chun dAlembert.
nh l: (Tiu chun dAlembert) Xt chui s dng
t . Ta c:
Nu c mt s q < 1 v c mt s t nhin n
0
sao cho
n > n
0
, Dn s q
th chui s hi t.
Nu c mt s t nhin n
0
sao cho
n > n
0
, Dn > 1

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

th chui s phn k.
T nh l trn ta rt ra h qu sau y, cng c gi l tiu chun hi t
dAlembert:
H qu: Cho chui s dng . Gi s
= .
(i) Nu < 1 th chui s hi t.
(ii) Nu > 1 th chui s phn k.
Lu :
Trong trng hp = 1 (*) th ta cha kt lun c mt cch chnh xc
chui s dng hi t hay phn k. Chui l mt v d cho trng
hp chui s dng phn k tha mn iu kin (*), v chui l mt v d
cho trng hp chui s dng hi t tha mn iu kin (*).
Cc khng nh (i) v (ii) trong h qu trn cng ng cho chui bt k vi gi thit
rng
= .
V d:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

1) Xt chui s vi x l mt s thc cho trc. Kho st s hi t ca
chui s.
S hng th n ca chui s l . Nhn xt rng vi x = 0 th cc s hng u
bng 0 nn chui hi t. Xt trng hp x = 0, ta c:

Suy ra
= 0.
Vy chui hi t vi mi x.
2) Kho st s hi t ca chui s .
S hng th n ca chui s l . Ta c:

=
v > 1.
Suy ra chui phn k.
3. Tiu chun cn thc Cauchy.

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

nh l: (Tiu chun cn thc Cauchy) Xt chui s dng .
t Cn = .
Nu c mt s q < 1 v c mt s t nhin n
0
sao cho
n > n
0
, Cn s q
th chui s hi t.
Nu c mt s t nhin n
0
sao cho
n > n
0
, Cn > 1
th chui s phn k.
T nh l trn ta rt ra h qu sau y, cng c gi l tiu chun cn thc
Cauchy:
H qu: Cho chui s dng . Gi s
= .
Nu < 1 th chui s hi t.
Nu > 1 th chui s phn k.
Lu :
Trong trng hp = 1 (*) th ta cha kt lun c mt cch chnh xc
chui s dng hi t hay phn k. Chui l mt v d cho trng

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

hp chui s dng phn k tha mn iu kin (*), v chui l mt v d
cho trng hp chui s dng hi t tha mn iu kin (*).
Cc khng nh (i) v (ii) trong h qu trn cng ng cho chui bt k vi gi thit
rng
= .
V d:
Xt chui s vi x l mt s thc cho trc. Kho st s hi t ca chui s.
S hng th n ca chui s l . Ta c:
= 0 khi n
T tiu chun Cauchy ta suy ra chui hi t vi mi x.
Xt s hi t ca chui s

S hng th n ca chui s l . Ta c:
= 2 khi n
Suy ra chui s phn k theo tiu chun Cauchy.
4. Tiu chun tch phn Cauchy.
nh l: (tiu chun tch phn Cauchy)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Nu chui s c dng , ngha l vi mi n; trong f l
mt hm s lin tc, khng m v gim trn [1, + ) th ta c:
hi t hi t
V d:
1) Xt s hi t ca chui iu ha m rng .
Trc ht ta thy rng nu o s 0 th ( > 1) khng hi t v 0 nn chui phn
k. Xt trng hp o > 0. D thy rng cc tiu chun dAlembert v tiu chun cn
thc Cauchy u khng cho ta kt lun c v tnh hi t hay phn k ca chui s.
Hm s f(x) = tha cc iu kin gi thit trong tiu chun tch phn Cauchy. Do
tch phn suy rng hi t khi v ch khi o > 1 nn chui hi t khi
v ch khi o >1. Tm li ta c:
hi t o > 1.
2) Xt s hi t ca chui

S hng th n ca chui s l . Ta c:
, vi .
Hm s f(x) tha cc iu kin ca tiu chun tch phn Cauchy. Xt tch phn

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


i bin: u = ln(x), th c
= = +
Vy chui phn k.

















GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 13 Chui tng qut, chui hm


III. CHUI TNG QUT
1. Chui an du
Cho dy { a
n
} cc s dng, chui s c s hng tng qut u
n
= (-1)
na
n hay u
n
= (-
1)
n+1
a
n
c gi l chui an du. Lin quan n chui an du ta c tiu chun hi t
leinitz nh sau:
nh l: (tiu chun Leibnits)
Nu chui an du tha mn 2 iu kin:
Dy { a
n
} l dy dng gim, v
= 0;
th chui hi t. Hn na tng S ca chui tha 0 < S s u
1
.
Ch thch:
Chui tha iu kin ca tiu chun Leibnitz trong nh l trn c gi l chui
Leibnitz. Nu dng tng
Sn =
xp x tng ca chui Leibnitz th phn d th n ca chui l Rn tha:
| Rn | s | un
+1
|
V d: Kho st s hi t ca chui .

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Chui s l chui an du c s hng th n l = , vi
l dy s dng gim v hi t v 0. Vy chui s l chui Leibnitz nn
chui hi t.
2. Hi t tuyt i
nh ngha:
Chui s (c du bt k) c gi l hi t tuyt i nu chui
hi t.
Chui s c gi l bn hi t nu chui hi t nhng chui
phn k.
Ghi ch: Chui khng dn ti s hi t ca chui .
V d:
1) Chui hi t theo tiu chun Leibnitz nhng chui iu ha
phn k. Vy chui l bn hi t.
2) Xt chui c s hng tng qut .
Ta c:
~ ~

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

v chui iu ha m rng hi t. Suy ra chui hi t theo tiu
chun so snh. Vy chui hi t tuyt i.
nh l:
Nu chui hi t th chui hi t v
.
Di y l mt s tnh cht c chng minh lin quan n cc chui hi t
tuyt i.
nh l: (Riemann)
Gi s chui bn hi t. Khi vi mi s S hu hn hoc l S = , tn ti
mt cch thay i v tr ca cc s hng ca chui c mt chui mi c tng l
S.
nh l:
Nu chui hi t tuyt i th khi thay i v tr cc s hng ca chui mt
cch ty ta vn c mt chui mi hi t tuyt i v c cng tng vi chui ban
u.
nh l: (Cauchy)
Nu cc chui v hi t tuyt i v c tng ln lt l S v T th
chui gm mi s hng (i = 1, 2, , n; j = 1, 2, , n) theo mt th t bt k
lun hi t tuyt i v c tng bng ST.



GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


IV. CHUI HM
1. nh ngha
Cho dy hm s vi n = 1, 2, cng xc nh trn mt tp E cc s thc. Khi
vi mi x e E ta c chui s

Khi xt x bin thin trong E, ta gi chui l mt chui hm. im x
0
e E
m chui hi t c gi l im hi t; ta cng ni chui hm hi t ti
x
0
. Tp tt c cc im hi t c gi l min hi t ca chui hm. Gi D l min
hi t ca chui ly tha, ta c:
,
,

l cc hm s ca x xc nh trn D. Sn(x) c gi l tng ring th n ca chui
hm, S(x) l tng ca chui hm v Rn(x) l phn d th n ca chui hm. Tng S(x)
c th biu din di dng

Vi mi x e D ta c , nn , ngha l phn d
ca chui hm hi t n 0 khi n + .
V d:
1) Tm min hi t ca chui hm

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


bit rng chui s hi t khi v ch khi o > 1. Do chui
hi t khi v ch khi ln(x) > 1, hay x > e. Suy ra min hi t ca chui hm l D = (e,
+ ).
2) Tm min hi t ca chui hm

Vi mi x, chui s (*) c s hng tng qut
, vi
=
= = ex.
Theo tiu chun hi t dAlembert ta c:
< 1 x < 0 : chui (*) hi t.
> 1 x > 0 : chui (*) phn k.
= 1 x = 0 : chui (*) c dng l chui phn k.
Vy min hi t ca chui hm l D = (- , 0).
3) Tm min hi t ca chui hm

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Vi mi x, chui s (*) c c s hng tng qut , vi
=
= = + .
Theo tiu chun cn Cauchy ta c chui phn k (vi mi x). Vy min hi t ca
chui hm l tp hp rng.
2. Hi t u
nh ngha:
Xt x bin thin trong mt tp X no nm trong min hi t ca chui hm
. Gi S(x) l tng ca chui hm v Sn(x) l tng ring th n ca chui
hm. Nu vi mi c > 0, tn ti n
0
(c ) sao cho
n > n
0
(c ), x e X, | Sn(x) S(x) | < c
th ta ni chui hm hi t u ti hm S(x) trn tp X, hoc dy hm Sn(x) hi t u
ti hm S(x) trn tp X. iu ny cng c ngha l dy cc phn d Rn(x) = S(x) -
Sn(x) hi t u ti 0 trn X.
nh l sau y cho ta mt tiu chun v s hi t cng nh hi t u ca chui
hm.
nh l: (tiu chun Weierstrass)
Nu ng vi mi n ln hn mt n
0
no v vi mi x e X v chui s
dng hi t, th chui hm hi t u v hi t tuyt i trn X.
V d:
1) Kho st s hi t ca chui hm

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Ta c:

ng vi mi x e R v do chui hi t , nn chui hm hi t
u v hi t tuyt i trn ton trc s theo tiu chun Weierstrass.
2) Kho st s hi t ca chui hm

Do nn tn ti n
0
sao cho vi mi n > n
0
th
.
Suy ra vi mi n > n
0
v vi mi s thc x ta c:
s
m chui s iu ha (m rng) hi t. Vy theo tiu chun Weierstrass
chui hm hi t u v hi t tuyt i trn ton trc s.
3. Tnh cht ca chui hm hi t u
Trong mc ny s pht biu mt s nh l v tnh cht ca cc chui hm hi t
u.
nh l: (Tnh lin tc ca hm tng)

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Nu mi hm lin tc trn X v chui hm hi t u n hm S(x)
trn X, th S(x) cng lin tc trn X.
nh l: (tch phn tng s hng)
Nu mi hm lin tc trn [a, b] v chui hm hi t u n hm
S(x) trn [a, b], th
.
nh l: (o hm tng s hng)
Gi s ta c cc iu kin sau y:
Cc hm c o hm lin tc trong khong (a, b);
Chui hm hi t n S(x) trong (a, b);
Chui cc o hm hi t u trong (a, b).
Khi S(x) c o hm trong khong (a, b) v
S(x) =






GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85


Bi 14 Chui ly tha


V.CHUI LY THA
1.nh ngha
Ta gi chui hm c dng

l chui ly tha. Cc hng s c gi l cc h s ca chui ly
tha, h s c gi l h s tng qut ca chui. Ta gi l
s hng tng qut ca chui ly tha.
Nu thc hin php i bin th chui ly tha trn tr thnh chui c
dng . Do trong cc mc tip theo di y ta ch chui ly tha c
dng
(*).
V d:
1) Chui ly tha
c h s tng qut l .
2) Chui ly tha


GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

c h s tng qut l . Bng cch i bin X = x+2, chui ly tha
c chuyn v dng
.
2. Bn knh hi t v min hi t
Mt trong nhng vn c xem xt i vi chui ly tha l tm min hi t. Cho
chui ly tha
(*).
Trc ht c th thy rng chui (*) hi t ti x = 0. nh l sau y l mt trong
nhng kt qu quan trng lin quan n vn tm min hi t ca chui ly tha.
nh l: (Abel)
Nu chui ly tha hi t ti th chui cng hi t tuyt i ti
mi x e .
Nu chui ly tha phn k ti th chui cng phn k ti mi x e
.
Chng minh:
Gi s chui ly tha hi t ti , ngha l chui s hi
t. Khi

c s dng M sao cho s M vi mi s t nhin n.

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Cho mt s thc x e . Ta c:
s
vi 0 = < 1.
Chui hnh hc hi t do q < 1, nn chui hi t tuyt i.
Tm li ta c chui ly tha hi t tuyt i trn . Phn (i)
ca nh l c chng minh.
By gi gi s chui ly tha phn k ti , ngha l chui s
phn k. Nu c s thc x e m chui hi t
th theo phn chng minh trn ta c chui hi t (mu thun). Vy
chui phn k ti mi x e . Phn (ii) ca nh l c chng minh.
T nh l Abel ta c mt s nhn xt v dng ca min hi t ca chui ly tha
nh sau. Trc ht chui hi t ti x = 0 vi tng bp sau y:
Trng hp 1: Chui ch hi t ti x = 0.
Trng hp 2: Chui hi t trn ton trc s.
Trng hp 3: Chui c im hi t v c im phn k . Tt
nhin l theo nh l Abel. Vy min hi t D ca chui ly tha phi
tha D c nn b chn. Do tnh y ca tp s thc D c cn trn

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

ng R. C th thy rng nu > R th chui phn k ti x, v nu x e (-R, R) th
chui hi t ti x.
nh ngha: (bn knh hi t)
Cho chui ly tha . Nu tn ti s dng R sao cho chui ly tha hi t
ti mi x m < R v chui phn k ti mi x m > R, th R c gi l bn
knh i t ca chui ly tha. Trng hp chui ch hi t ti x = 0 ta ni bn knh hi
t ca chui ly tha l R = 0; nu chui hi t trn ton trc s th ta ni bn knh
hi t l R = + .
Theo nh ngha trn ta c cc trng hp v min hi t ca chui ly tha nh
sau:
Nu bn knh hi t R l mt s thc dng th min hi t D ca chui ly tha l
mt trong 4 trng hp sau:
1) D = (-R, R) khi chui khng hi t ti R.
2) D = [-R, R] khi chui hi t ti R.
3) D = [-R, R) khi chui hi t ti -R nhng khng hi t ti R.
4) D = (-R, R] khi chui hi t ti R nhng khng hi t ti -R.
Nu R = 0 th min hi t ca chui ly tha l D = { 0} .
Nu R = + th min hi t ca chui ly tha l D = R.
Vy vic tm bn knh hi t ca chui ly tha l bc rt quan trng cho vic tm
min hi t ca chui ly tha. Ta c th tnh bn knh hi t ca chui ly tha da
theo nh l di y.
nh l: (Tm bn knh hi t)
Cho chui ly tha . Gi s hay = .
Khi bn knh hi t R ca chui ly tha l
R = nu l s thc dng;
R = 0 nu = + ;
R = + nu = 0.
V d:

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

1) Tm min hi t ca chui ly tha

H s tng qut ca chui ly tha l . Ta c
= 1 R = 1
xc nh min hi t ta cn xt s hi t ca chui ti cc im -1 v +1. Xt ti x
= -1, ta thy chui s phn k. Ti x = 1, ta c chui
s cng phn k(do s hng tng qut ca chui s khng dn v
0).
Vy min hi t ca chui ly tha l D = (-1, 1).
2) Tm min hi t ca chui ly tha

H s tng qut ca chui ly tha l . Ta c
= 1
bn knh hi t R = 1.
Xt ti x = -1, ta c chui l chui Leibnitz nn hi t. Ti x = 1 ta c
chui iu ha nn l chui phn k.
Vy min hi t ca chui ly tha l D = [-1, 1).

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

3) Tm min hi t ca chui ly tha

H s tng qut ca chui ly tha l , vi x
0
= -2 Ta c
= 1/2
bn knh hi t R = 2.
Xt ti x = x
0
R = -4, ta c chui s = =
phn k. Ti x = x
0
+ R = 0, ta c chui =
hi t theo tiu chun Leibnitz.
Vy min hi t ca chui ly tha l D = (-4, 0].
4) Tm min hi t ca chui ly tha

C th tnh c bn knh hi t ca chui ly tha l R = 0. Suy ra chui ch hi t
ti x = 0, tc l min hi t D = { 0} .
5) Tm min hi t ca chui ly tha

C th tnh c bn knh hi t ca chui ly tha l R = + . Suy ra chui hi t ti
mi x, tc l min hi t D = R.
3. Cc tnh cht ca chui ly tha

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

Trong mc ny s nu ln mt s tnh cht ca chui ly tha lin quan n s hi t
u, tnh lin tc, tnh o hm v tch phn.
Tnh cht 1:
Chui ly tha hi t u trn mi on [a, b] nm trong khong hi t ca n.
Tnh cht 2:
Tng ca chui ly tha l mt hm lin tc trong khong hi t ca n.
Tnh cht 3:
Ta c th ly tch phn tng s hng ca chui ly tha trn on [a, b] nm trong
khong hi t ca n. Ni cch khc ta c

Ngoi ra, nu gi S(x) l hm tng ca chui ly tha v R l bn knh hi t th vi
mi x thuc khong hi t (-R, R) ta c:

=
Tnh cht 4:
Ta c th ly o hm tng s hng ca chui ly tha trong khong hi t ca n v
chui mi nhn c cng c cng bn knh hi t vi chui ban u.
V d:
1) Tnh tng

C th tnh c d dng l bn knh hi t ca chui ly tha l R = 1, vy khong
hi t l (-1, 1). Trong khong hi t ny, ta ly o hm tng s hng ca chui th
c

GIO TRNH TON CAO CP A1

Su tm by hoangly85

=
2) Ly tch phn ca S(x) trn on [0, x] s c


Suy ra:

Tnh tng
, | x | < 1.
Ta c:

Ly o hm tng s hng trong khong (-1, 1) th c
=

You might also like