You are on page 1of 12

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.

com

BARAKALDOKO AURREHISTORIAKO AZTARNATEGIAK


Iturria: CARTA ARQUEOLOGICA DE BIZKAIA. PRIMERA PARTE. Yacimientos de cuevas. Egileak: Jos Luis Marcos Muoz. Argitaletxea: Universidad de Deusto 1982

1-ELTXOEN HAITZULOA. (2.17. 116. or.) 2-ARRIOTXEKO HAITZULOA. (2.18. 117. or.)

Iturria: CARTA ARQUEOLOGICA DE BIZKAIA. SEGUNDA PARTE. Materiales de superficie. Egileak: Javier Gorrotxategi M Jose Yarritu. Argitaletxea: Universidad de Deusto 1984

1-KANPAZAULOKO HARRESPILA. (6-13) 2-SASIBURUKO 3-SASIBURUKO KOKALEKUA KOKALEKUA I. II. 6-15 6-16 6-17 6-18

4-ARROLETZAKO 5-GORONILLOKO

KOKALEKUA. KOKALEKUA.

6-AZTARNATEGIAK ETA AURKIKUNTZA BAKARTUAK.

3 - 3

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.com

LEHENENGO ATALA. Haitzuloen aztarnategiak


1-ELTXOEN HAITZULOA. (2.17. 116. or.) -Aurkikuntza: Ernesto Nolte y Aramburuk aurrehistoriako aztarnategi bat aurkitu zuen 1960an azterketa txiki batean. -Koordenatuak:-Lambert Mapa. 1:20.000. 61. or. x: 654410, y: 961680, z: 250. -Geografiko-katastrala: 1:50.000. 61. mapa, Bilbo. Luzera: 004012. Latitudea: 431520. -Kokapena: Barakaldotik Mespelerrekako auzorantz abiatu, eta handik Tellituko auzorantz. Auzo honetatik 250 metrotara Arriotxe izeneko haitz-tokia aurki dezakegu, non haitzuloa zabaltzen den. Hantxe landare sastrakan barneratzen den bide estu eta kaskarra aurkituko dugu, minutu batzuk eta gero Arriotxeren sarbidean bertan utziko gaituena. Gutxi gora-behera handik 6 metroko altuerara Eltxoen Haitzuloa kokatzen da. -Deskribapena: haitzuloa Arriotxeko haitz-tokiaren kareharrietan (Urgo-Aptiense) zabaltzen da, Sasiburu mendikateko ipar isurialdean aurkitzen dena. -Neurriak: sarbideak 2,5 metroko zabalera eta 1,8 metroko altuera du. Meazulo estuak hogei bat metroko jarraipena du. -Hornidura: silex, lapak eta maskorrak. -Kronologia: Brontzezko Aroaren amaiera, Santimamie Taldearen beranduko garaia (K.a. 1250750). (Deiker 1984. 013, 092) -Bibliografia:-Juan Mara Apellaniz Castroviejo. 1973. Munibe. Corpus de Materiales de las culturas prehistricas con cermica de la poblacin de las Cavernas del Pas Vasco. 1. gehigarria. Donostia. 21. or. -Ernesto Nolte y Aramburu. 1968. Catlogo de Simas y Cuevas de la provincia de Vizcaya. Bilbo. 13. or. -Ignacio Barandiaran Maeztu. 1967. El paleo mesoltico del Pirineo Occidental. Zaragoza. 168. or.

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.com

2-ARRIOTXEKO HAITZULOA. (2.18. 117. or.) -Aurkikuntza: Ernesto Nolte y Aramburu eta Bilbao Kirol Klubeko Espeleologia-Sailaren kideak. 1956. -Koordenatuak:-Lambert Mapa. 1:20.000. 61. or. x: 654410, y: 961700, z: 245. -Geografiko-katastrala: 1:50.000. 61. mapa, Bilbo. Luzera: 004012. Latitudea: 431521. -Kokapena: Eltxoen Haitzulotik 6 metrotara kokatzen da. -Deskribapena: Arriotxeko haitz-tokiaren kareharrietan (Urgo-Aptiense) haitzulo hau zabaltzen da. Atari txiki bat du eta bertako betegarri arkeologikoa hondatuta dago ezezagunen esku-hartzeagatik. Sarbidearen eskuinaldean zenbait solairuko meazuloa hasten da. Bere sarbideak 3,9 metroko zabalera eta 1,75 metroko altuera du. -Hornidura: meazulo hauetan egindako zenbait azterketetan leizehartzaren (Ursus Spelaeus) hondarrak eta hondar arkeologikoak -dirudienez hilobikoak- aurkitu ziren. Gizakiaren hezurrak (masailezur bat barne), zeramika, silex, maskorrak eta lapak ere topatu ziren. -Kronologia: zeramikaren apainketak, espatulaz egindako zimur zabalekin, oreek eta formek Brontzezko Aroaren amaieran, Santimamie Taldearen beranduko garaian (K.a. 1250750) kokatzen dute elementua. (Deiker 1984. 013, 092) -Siglak: PR. 34. planoa. 19. gehigarri kartografikoa. -Bibliografia:-Juan Mara Apellaniz Castroviejo. 1973. Munibe. Corpus de Materiales de las culturas prehistricas con cermica de la poblacin de las Cavernas del Pas Vasco. 1. gehigarria. Donostia. 20-21. orr. -Ernesto Nolte y Aramburu: -1961 (Pea Roche-ko haitzuloaren ikerketarako oharrak. Notas y Comunicaciones del Instituto Geolgico Minero Espaol. 61. 21-40. orr. Madrid.) -1962 (A Spanish cave. The cave of Pea Roche. The british Cavern 35. 15 eta 88. orr.) -1968. Catlogo de Simas y Cuevas de la provincia de Vizcaya. Bilbo. 13. or. -1977. Kobie 7. Miscelnea Arqueolgica. Bilbo. 9. 27. or. -1981. Grupo Espeleolgico Esparta. Arriotsa, Macizo Krstico de Peas Blancas. 1969-1971. -Babesa: Balizko Arkeologia Gunea izendatuta Eusko Jaurlaritzaren1997ko maiatzaren 5eko ebazpenaren bidez.

Arriotxe Haitzuloko sarrera

Arriotxen aukitutako giza masailezurra

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.com

BIGARREN ATALA. Gainazaleko materialak.


1- KANPAZAULOKO HARRESPILA. (6-13) -Udalerria: Barakaldo-Guees arteko mugan. -Aurkikuntza: A. Aguirre, 1955. J. M. Apellanizek egindako indusketan 1963an. -Orrialdea: 79. -Koordenatuak: x: 602800, y: 959940. -Altitudea: 522 m. -Kokapena: Eretza eta Apuko mendien arteko bigarren mailan kokatzen da, Saratxoko auzoa menderatuz. Goi-tentsioko linea elektriko baten azpian aurkitzen da. -Deskribapena: harrespila bikoitza, nahiko tumularra; krater bat dauka erdigunean, hareharrizko lauza handi eta inklinatu batekin. Antza kanpoko zirkulua 31 lauzak osatzen dute, eta barrukoa 29. Haien artean bereiztea ez da erraza. -Neurriak: 9 m-ko diametroa. -Hornidura: harri zabal bat apainduta eta beste bat silexkoa. -Kronologia: gutxi gora-behera K.a. 700-300. -Siglak: ER. -Bibliografia:-A. Aguirre, 1995. Materiales Arqueolgicos de Vizcaya. Bilbo. 215. or. -J. M. Barandiaran, 1962. Los hombres prehistricos de Vizcaya en El hombre prehistrico y el arte ruprestre en Espaa. Publicaciones de la Junta de Cultura de Vizcaya. Bilbo. III. orr. -J. M. Apellaniz:-1963. Memoria de la campaa de excavaciones de Vizcaya en 1963. N.AH. Madril. 7, 77 eta 88. orr. -1973: Munibe. Corpus de Materiales de las culturas prehistricas con cermica de la poblacin de las cavernas del Pas Vasco meridional. 1. gehigarria. Donostia. 366. or.

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.com

2- SASIBURUKO KOKALEKUA I. (6-15) -Aurkikuntza: Javier Gorrotxategi eta M Jose Yarritu. 1980-09-28. -Orrialdea: 62. -Koordinatuak: x: 655200, y: 961280. -Altitudea: 373 m. -Kokapena: kokalekura heltzeko Apuko mendia, Peas Blancas eta ondorengo muinoa zeharkatu behar da. Materiala hurrengo ordekan agertu zen, aldapa txiki bat eta gero. -Deskribapena: Silexko materiala: harri zabal bat apainduta eta foliazeo bat hegal hasiberriekin. -Kronologia: gutxi gora-behera K.a. 2500. -Siglak: SB1.

3-SASIBURUKO KOKALEKUA II. (6-16) -Aurkikuntza: Javier Gorrotxategi eta M Jose Yarritu. 1980-09-28. -Orrialdea: 62. -Koordinatuak: x: 655820, y: 961440. -Altitudea: 445 m. -Kokapena: aurreko kokalekutik bi muino txiki zeharkatu behar dira aldapa txiki batera heltzeko. Han aurkitzen da. -Deskribapena: silexko materiala: harri zabal bat apainduta. -Kronologia: gutxi gora-behera K.a. 2500. -Siglak: SB2.

4-ARROLETZAKO KOKALEKUA. (6-17) -Aurkikuntza: Javier Gorrotxategi eta M Jose Yarritu. 1980-09-28. -Orrialdea: 62. -Koordinatuak: x: 656780, y: 961650. -Altitudea: 450 m. -Kokapena: Arroletza mendiaren tontorrean. -Deskribapena: silexko materiala: 4 harri zabal. -Kronologia: gutxi gora-behera K.a. 2500. -Siglak: ARL.

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.com

3-GORONILLOKO KOKALEKUA. (6-18) -Aurkikuntza: Javier Gorrotxategi. 1980-06-11. -Orrialdea: 45. -Koordinatuak: x: 655670, y: 964140. -Altitudea: 113 m. -Kokapena: Errekaortuko auzoa menderatzen duen Goronillo mendiaren SW muinoan. -Deskribapena: silexko materiala: tailu baten hondarra. -Kronologia: gutxi gora-behera K.a. 2500. -Siglak: GO.

4- AZTARNATEGIAK ETA AURKIKUNTZA BAKARTUAK. (3-3) -Aurkikuntza: Benigno Zaballa. -Orrialdea: 61. -Kokapena: Benigno Zaballaren baserri baten baratzean, Tellituko auzoan (Mespelerreka). -Deskribapena: zehaztu gabeko tresna eta harri-puskak. -Kronologia: gutxi gora-behera K.a. 2500. -Siglak: TT. -Bibliografia: Kobie 9. Miscelnea Arqueolgica. Bilbo. 141-142. orr. E. Nolte. 1979, 259. or.

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.com

YACIMIENTOS PREHISTORICOS DE BARAKALDO


Fuente: CARTA ARQUEOLOGICA DE BIZKAIA. PRIMERA PARTE. Yacimientos de cuevas. Autores: Jos Luis Marcos Muoz. Editorial: Universidad de Deusto 1982

1-CUEVA DE LOS MOSQUITOS. ( 2.17. Pag. 116) 2-CUEVA DE ARRIOTXE. (2.18. Pag. 117)

Fuente: CARTA ARQUEOLOGICA DE BIZKAIA. SEGUNDA PARTE. Materiales de superficie. Autores: Javier Gorrotxategi M Jose Yarritu. Editorial: Universidad de Deusto 1984

1-CROMLECH

DE

KANPAZAULO. 6-13

2-ASENTAMIENTO DE SASIBURU I. 6-15 3-ASENTAMIENTO DE SASIBURU II. 6-16 4-ASENTAMIENTO DE ARROLETZA. 6-17 5-ASENTAMIENTO DE GORONILLO. 6-18 6-YACIMIENTOS Y HALLAZGOS AISLADOS. 3.3

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.com

PRIMERA PARTE. Yacimientos de cuevas.


1-CUEVA DE LOS MOSQUITOS. ( 2.17. Pag. 116) -Descubrimiento: Ernesto Nolte y Aramburu en 1960 quien en una pequea cata de reconocimiento localiz un yacimiento prehistrico -Coordenadas:- Lambert Mapa. 1:20.000. Hoja n 61. x: 654410, y: 961680, z: 250. - Geogrfico catastral:1:50.000. Mapa n 61 Bilbao. Longitud 004012. Latitud: 431520. -Situacin: Desde Barakaldo dirigirse al barrio de EL Regato, y desde aqu al barrio de Tellitu. A unos 250 mts. de este barrio hay un peascal llamado de Arriotxe en el que se abre la cueva. Para llegar hasta la misma boca hay un estrecho y penoso camino que discurre entre la maraa vegetal y que a los pocos minutos de incmoda marcha nos deja en la boca de Arriotxe. Media docena de metros ms alta est la cueva de Los Mosquitos. -Descripcin: La cueva se abre en las calizas urgoaptienses del peascal de Arriotxe, situado en la vertiente N. de la Cordillera Sasiburu. -Dimensiones: La boca tiene unas dimensiones de 2,5 mts. de ancho por 1,8 mts. de alto. La estrecha galera contina una veintena de metros. -Ajuar: Silex, lapas y conchas. -Cronologa: Era del Bronce final, fase tarda del Grupo Santimamie (1250-750 a.c.). (Deiker 1984. 013, 092) -Bibliografa: -Juan Mara Apellaniz Castroviejo. 1973. Munibe. Corpus de Materiales de las culturas prehistricas con cermica de la poblacin de las Cavernas del Pas Vasco. Suplemento N 1. San Sebastian. Pag. 21. -Ernesto Nolte y Aramburu. 1968. Catlogo de Simas y Cuevas de la provincia de Vizcaya. Bilbao. Pag. 13. -Ignacio Barandiaran Maeztu. 1967. El paleo mesoltico del Pirineo Occidental. Zaragoza. Pag. 168.

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.com

2-CUEVA DE ARRIOTXE. (2.18. Pag. 117) -Descubrimiento: Ernesto Nolte y Aramburu, as como miembros de la Seccin Espeleolgica del Club deportivo Bilbao. 1956 -Coordenadas:- Lambert Mapa. 1:20.000. Hoja n 61. x: 654410, y: 961700, z: 245. - Geogrfico catastral:1:50.000. Mapa n 61 Bilbao. Longitud 004012. Latitud: 431521. -Situacin: Est situada a media docena de metros de la ya descrita cueva de Los Mosquitos. -Descripcin: En las calizas urgoaptienses del Peascal de Arriotxe se abre esta cueva que presenta un pequeo portal cuyo relleno arqueolgico esta alterado por remoliciones realizadas por desconocidos. A mano derecha de la entrada comienza una galera que llega a tener varios pisos en su interior. Las dimensiones de su boca son de 3,9 mts. por 1,75 mts de altura. -Ajuar: En diversas catas realizadas en estas galeras se localizaron restos del oso de las cavernas (Ursus Speleaeus), as como restos arqueolgicos al parecer sepulcrales. Tambin fueron localizados huesos humanos (entre los que destaca una mandbula), cermica, silex, conchas y lapas. - Cronologa: La decoracin de la cermica a base de surcos anchos a espatula, las pastas y las formas identifican el elemento con la Era del Bronce final, fase tarda del Grupo Santimamie (1250-750 a.c.). (Deiker 1984. 013, 092) -Siglas: PR. Plano N 34. Apndice cartogrfico N 19. -Bibliografa: -Juan Mara Apellaniz Castroviejo. Munibe. 1973. Corpus de Materiales de las culturas prehistricas con cermica de la poblacin de las Cavernas del Pas Vasco. Suplemento N 1. San Sebastian. Pag. 20-21. -Ernesto Nolte y Aramburu. -1961. (notas para el estudio de la caverna de Pea Roche. Notas y Comunicaciones del Instituto Geolgico Minero Espaol. 61. Pag. 21-40. Madrid. -1962 b (A Spanish cave. The cave of Pea Roche. The british Cavern 35. Pag. 15 y 88). -1968. Catlogo de Simas y Cuevas de la provincia de Vizcaya. Bilbao. Pag. 13. -1977. Kobie 7. Miscelnea Arqueolgica. Bilbao. Pag. 9.27. -1981: Grupo Espeleolgico Esparta. Arriotsa, Macizo Krstico de Peas Blancas. 1969-1971. -Proteccin: Declarada zona de Presuncin Arqueolgica. Resolucin de Gobierno Vasco de 5 de mayo de 1997.

Entrada a la cueva de Arriotxe

Mandibula humana hallada en Arriotxe

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.com

SEGUNDA PARTE. Materiales de superficie.


1-CROMLECH DE KANPAZAULO. ( 6-13) -Municipio: Gees lmite con Barakaldo. -Descubrimiento: A. Aguirre 1955. Excavacin por J.M. Apellaniz en 1963. -Hoja 79. -Coordenadas: x:602800 y:959940 -Altitud: 522 mts. -Situacin: se localiza en el segundo escaln entre el Eretza y el Apuko, dominando el barrio de Saratxo. Se encuentra debajo de una lnea elctrica de alta tensin. -Descripcin: doble cromlech ligeramente tumular con crter central en el que aparece una losa de arenisca grande inclinada. El circulo exterior lo forman aparentemente 31 losas mientras que el interior lo componen 29 aunque la diferenciacin de ambos no es fcil. -Dimensiones: dimetro 9mts. -Ajuar: 1 lasca retocada y 1 lasca de silex. - Cronologa: Aproximadamente 700-300 a.c. -Siglas: ER -Bibliografa: -A. Aguirre 1995. Materiales Arqueolgicos de Vizcaya. Bilbao. Pag. 215. -J. M. Barandiaran 1962. Los hombres prehistricos de Vizcaya en: EL hombre prehistrico y el arte ruprestre en Espaa. Publicaciones de la Junta de Cultura de Vizcaya. Bilbao. III pp. -J. M. Apellaniz 1963: Memoria d la campaa de excavaciones de Vizcaya en 1963. N.AH Madrid. 7 pag. 77 y 88. 1973: Munibe. Corpus de Materiales de las culturas prehistricas con cermica de la poblacin de las cavernas del Pas Vasco meridional. Suplemento N 1. San Sebastian pag. 366.

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.com

2-ASENTAMIENTO DE SASIBURU I. ( 6-15) -Descubrimiento: Javier Gorrotxategi M Jose Yarritu. 28-09-1980 -Hoja: 62 -Coordenadas: x: 655200, y: 961280 -Altitud: 373 mts. -Situacin: Para alcanzar el lugar del asentamiento hay que pasar el monte Apuko, Peas Blancas y la loma inmediata. El material apareci en el siguiente rellano, despus de una corta subida. -Descripcin: Material de silex: 1 lasca retocada y 1 foliacea con aletas incipientes. - Cronologa: Aproximadamente 2500 a.c. -Siglas: SBI

3-ASENTAMIENTO DE SASIBURU II. ( 6-16 ) -Descubrimiento: Javier Gorrotxategi M Jose Yarritu. 28-09-1980 -Hoja: 62 -Coordenadas: x: 655820, y: 961440 -Altitud: 445 mts. -Situacin: Desde el asentamiento anterior hay que pasar dos pequeas lomas para alcanzar el lugar en una pequea pendiente despus de rebasar la ltima de ellas. -Descripcin: Material de silex: 1 lasca retocada. - Cronologa: Aproximadamente 2500 a.c. -Siglas: SB2

4-ASENTAMIENTO DE ARROLETZA. ( 6-17 ) -Descubrimiento: Javier Gorrotxategi M Jose Yarritu. 28-09-1980 -Hoja: 62 -Coordenadas: x: 656780, y: 961650 -Altitud: 450 mts. -Situacin: En la cumbre del monte Arroletza. -Descripcin: Material de silex: 4 lascas. - Cronologa: Aproximadamente 2500 a.c. -Siglas: ARL

www.barakaldonaturala.blogspot.com barakaldonaturala@gmail.com

5-ASENTAMIENTO DE GORONILLO. ( 6-18 ) -Descubrimiento: Javier Gorrotxategi . 11-06-1980 -Hoja: 45 -Coordenadas: x: 655670, y: 964140 -Altitud: 113 mts. -Situacin: En el collado SW del Monte Goronillo que domina el barrio de Errekaortu. -Descripcin: Material de silex: un resto de talla. - Cronologa: Aproximadamente 2500 a.c. -Siglas: GO.

6-YACIMIENTOS Y HALLAZGOS AISLADOS. ( 3.3 ) -Descubrimiento: Benigno Zaballa -Hoja: 61 -Situacin: En la huerta de un casero propiedad de Benigno Zaballa en el barrio de Tellitu (Errekatxo), -Descripcin: tiles y lascas sin especificar. - Cronologa: Aproximadamente 2500 a.c. -Siglas: TT -Bibliografia: Kobie 9. Miscelanea Arqueolgica. Bilbao. Pg. 121-142. E. Nolte. 1979, Pg. 259.

You might also like