CHNG I T CHC CNG TC HCH TON K TON TRONG NGN HNG KINH DOANH

I. KHI QUT V K TON NGN HNG KINH DOANH: 1. Khi nim: K ton NHKD l mt h thng thng tin v kim tra cc hot ng kinh t - ti chnh pht sinh trong trong tng ngn hng kinh doanh (hoc tng chi nhnh ngn hng) bng mt h thng cc phng php c trng. 2. i tng ca k ton NHKD: Cng nh i tng k ton trong cc doanh nghip, i tng ca k ton NHKD l Vn kinh doanh v s vn ng ca vn kinh doanh trong qu trnh thc hin cc chc nng ca NHKD. (t y c th gi tt l cc ngn hng) i tng ca k ton NH c th c phn loi theo nhiu cch khc nhau tu mc ch nghin cu v hng tip cn. Tuy nhin, cch phn loi ph bin m k ton s dng l cch phn loi theo ngun hnh thnh v kt cu s dng vn kinh doanh. a.Phn loi theo ngun hnh thnh : Ngun hnh thnh vn kinh doanh ca ngn hng c phn loi nh sau: - Ngun vn ch s hu bao gm vn iu l, cc qu (qu d tr b sung vn iu l, qu u t pht trin, qu nghin cu khoa hc v o to, qu d phng ti chnh, qu d phng tr cp mt vic lm, qu khen thng, qu phc li .... ) li nhun cha phn phiv chnh lch nh gi li ti sn. - Cc khon n bao gm vn huy ng di cc hnh thc khc nhau, vn vay ngn hng nh nc, vay cc t chc tn dng khc, vn trong thanh ton, vn nhn u thc... b. Phn loi vn kinh doanh theo kt cu s dng: Vn kinh doanh ca ngn hng c phn thnh cc loi sp xp theo th t ca h thng ti khon hin hnh nh sau: - Vn bng tin (bao gm tin mt, ngn phiu, chng t c gi tr ngoi t, kim loi qu, qu; cc loi tin gi: ti ngn hng nh nc, ti cc t chc tn dng trong v ngoi nc) v cc khon u t ti chnh di hnh thc chng khon, gp vn, mua c phn... - Cp tn dng di cc hnh thc cho vay truyn thng; chit khu, ti chit khu, cm c, ti cm c thng phiu v cc loi giy t c gi khc; cho thu ti chnh...xem nh l cc khon phi thu ca ngn hng. - Ti sn c nh v cc ti sn c khc nh cng c lao ng, vt liu d tr, cc loi chi ph, cc khon phi thu khch hng, cc khon phi thu ni b, tm ng... 3. Nhim v ca k ton NHKD : a. Phn nh trung thc, r rng, y v kp thi cc nghip v kinh t - ti chnh pht sinh trong hot ng ngn hng b. Cung cp thng tin kinh t - ti chnh cho cc i tng hu quan. c. Gim st qu trnh vn ng vn kinh doanh ca ngn hng. d. T chc cc nghip v giao dch vi khch hng bo m an ton ti sn v to thun tin ti a cho khch hng. 4. c im ca k ton NHKD: 1

a. i tng ca k ton NHKD c nhng c trng: +Lin quan n rt nhiu i tng ca cc ngnh, cc lnh vc kinh t -x hi. S lin quan ny li rt a dng. + V c bn, qu trnh vn ng khng din ra s thay i hnh thi ca vn + Vn ng ngc chiu vi vn ng vn ca cc khch hng giao dch. b. Ngoi nhng chc nng thng thng ca k ton, k ton ngn hng cn tham gia trc tip vo mt s nghip v hoc dch v ngn hng, nht l dch v trung gian thanh ton. c. Qu trnh x l cc nghip v ng thi l qu trnh giao dch vi khch hng. d. S lng chng t nhiu v phc tp do: - Khch hng nhiu, yu cu a dng - Chng t bn ngoi lp l ch yu - Chng t lun chuyn ra bn ngoi nhiu ... Do nhng c im nu trn, nn k ton ngn hng c nhng yu cu c trng: - Yu cu cp nht v chnh xc rt cao + X l chng t vo s ngay, lp bng cn i ti khon ngy, bo n, bo c kp thi cho cc i tng... + Hch ton chi tit v tng hp ng thi + i chiu thng xuyn - Va bo m an ton ti sn va phi to thun tin ti a cho khch hng + Chng t kt hp + Kim sot vin c lp + Yu cu t ng ho, tin hc ho cao ... - Nguyn tc qun l khp kn II. T CHC B MY K TON NHKD: a s cc ngn hng u c b my k ton t chc theo hai cp:b my k ton ngn hng trung ng v b my k ton cp c s. 1.B my k ton ngn hng trung ng c cc nhim v ch yu sau: - Hng dn cc n v trc thuc thc hin ch k ton. - Ch o ton din cng tc k ton ca ton h thng. - Thc hin cc nghip v k ton - ti chnh ca ton h thng. 2. B my k ton cp c s (bao gm cc chi nhnh v cc s giao dch trung tm): Trong xu hng cch mng cng ngh - m trc ht l xu hng ng dng cng ngh thng tin trong hot ng ngn hng, c cu t chc ni chung, t chc b my k ton trong ngn hng ni ring ngy cng c nhng thay i rt quan trng, thm ch c nhng thay i m nhng cch nhn bo th s rt kh chp nhn. Nhng thay i nh th nhiu khi ko theo s thay i v cc quan nim c tnh nguyn tc. c mt hiu bit tng i y v t chc b my k ton cc ngn hng kinh doanh, chng ta s xem xt cc kha cnh sau:

2.1. Xt trong mi quan h vi cc lnh vc nghip v kinh doanh ca ngn hng, c 2 kiu t chc b my k ton l t chc theo m hnh tp trung v t chc theo m hnh phn tn. 2.2. Xt v phng din phn cng lao ng thnh cc phn hnh k ton ring bit, b my k ton cc ngn hng kinh doanh thng c phn thnh cc phn hnh sau: a. B phn k ton giao dch vi khch hng (quy giao dch): bao gm mt s nhn vin k ton (cc nhn vin ny thng c gi l thanh ton vin/giao dch vin) ph trch mt hay mt nhm khch hng theo di c ti khon tin gi v ti khon tin vay. Tu theo trnh tin hc ho c th phn ra 3 kiu m hnh t chc b phn ny: + M hnh k ton th cng + M hnh kim sot phn tn, k ton my tp trung. + M hnh mng LAN + M hnh giao dch mt ca theo kiu NH bn l (xem s di) b. B phn k ton thanh ton vn gia cc ngn hng c. B phn k ton ti chnh hay cn gi l k ton ni b m nhim cc phn hnh k ton: thu nhp, chi ph, ti sn, kt qu kinh doanh... d. B phn k ton tng hp: lp nht k chng t, s ci, lp bo co k ton thng k. e. B phn kim sot. g. Trng phng ti chnh hoc k ton trng @ Ghi ch: Mt s nguyn tc trong vic t chc b my k ton trc y c tun th rt nghim ngt, nay mt s cn c vn dng theo mt cch mi thch ng vi s bin i ca cng ngh, bao gm cc nguyn tc sau: - Khng b tr mt nhn vin m nhim nhiu phn vic c mi lin h. - Khng b tr kim sot vin hoc k ton trng kim nhim cc cng vic c th. - Khng nhn vin lp nht k chng t kim nhim lp s ph, s ci, cn i ti khon. - Khng b tr nhng ngi c quan h gia nh thn thit nh b m vi con k c con du v con r; v chng; anh ch em rut ng thi lm nhng cng vic sau y: th trng v k ton trng; k ton trng v k ton vin hoc th qu. phn ln cc chi nhnh ngn hng, vic ng dng cng ngh thng tin c thc hin trn phn ln cc cng vic k ton. My vi tnh ni mng c trang b n tng nhn vin k ton. Cc my vi tnh c ni mng cc b (LAN) v c kt ni vi bn ngoi thc hin cc giao dch trc tuyn vi khch hng cng nh tin hnh cc nghip v thanh ton lin ngn hng... III. T CHC CHNG T V QUY TRNH LUN CHUYN CHNG T TRONG K TON NHKD. 1. Phn loi chng t trong ngn hng: a. Cn c vo trnh t lp chng t - Chng t gc: L chng t lp ra ngay khi c nghip v kinh t pht sinh. N mang y cc yu t m bo v mt php l cng nh ni dung kinh t s c phn nh trn s sch k ton, khi chng t gc c ngi c thm quyn duyt th n mang tnh cht l mt chng t mnh lnh: phiu xut kho, phiu nhp kho...

- Chng t ghi s: L chng t dng phn nh cc nghip v kinh t pht sinh vo s sch k ton trn c s cn c vo cc chng t gc Phn ln cc chng t trong ngn hng lin quan n ti khon tin gi ca khch hng u va l chng t gc va l chng t ghi s . V d: Sc, u nhim chi, u nhim thu, giy np tin... b. Cn c vo i tng lp chng t: - Chng t do khch hng lp - Chng t do ngn hng lp. c. Cn c vo tc dng ca chng t: - Chng t mnh lnh:Th hin mt lnh vn bn ca ch ti khon hoc cc nhn vt c thm quyn trong ngn hng . V d: Sc lnh tin mt, sc chuyn khon, u nhim chi, u nhim thu, n xin vay, giy np tin, giy lnh tin,lnh iu chuuyn tin. - Chng t thc hin: Cc vn bn chng minh mt nghip v c thc hin. V d: Phiu thu, phiu chi, phiu chuyn khon, giy bo n, giy bo c. Phn ln cc chng t trong ngn hng u kt hp gia chng t mnh lnh v chng t thc hin. d. Cn c vo ni dung chng t: Bao gm mt s loi ch yu: - Chng t trong cc nghip v lin quan n ngn qu: + Giy np tin; bng k cc loi tin np: Dng trong trng hp khch hng np tin mt vo ti khon hoc nh ngn hng chuyn tin cho mt i tng khc mt a phng khc. + Giy lnh tin mt; bng k cc loi tin lnh: Dng khi khch hng c nhu cu lnh tin mt t tin vay. + Sc tin mt: Dng khi khch hng c nhu cu rt tin mt t tin gi + Phiu thu: Ch yu dng thu ph dch v, thu li tin vay, thu ni b. + Phiu chi: Chi ni b (tm ng, cng tc ph, tin n ca, lng, thng...) hoc chi theo yu cu ca khch hng. - Chng t trong cc nghip v tn dng: + Giy ngh vay vn + Hp ng tn dng + Giy nhn n. + Giy t lin quan n x l n, iu chnh k hn tr n, gia hn n. + Cc chng t pht tin vay (chng t ghi s) - Cc chng t thanh ton khng dng tin mt: + Cc lnh ca khch hng nh sc chuyn khon, u nhim chi, u nhim thu... + Bng k np sc + Cc loi chng t bo c, bo n cho khch hng. + Cc loi bng k trong thanh ton vn gia cc ngn hng: bng k thanh ton lin hng, thanh ton b tr... + Giy bo c lin hng, giy bo n lin hng i... - Phiu chuyn khon: Dng lm chng t trong trng hp thc hin cc bt ton chuyn khon ni b.

e. Cn c vo hnh thi vt cht, chng t k ton ngn hng c th chia lm 2 loi: - Chng t giy: vt mang tin trong trng hp ny l cc t giy. Ni chung, chng t giy l mt vn bn p ng y cc tiu chun ca chng t. - Chng t in t : Lut K ton ca nc CHXHCNVN ban hnh ngy 17/06/2003, c hiu lc thi hnh t 01/01/2004 th: chng t in t l chng t k ton c th hin di dng d liu in t c m ho m khng c s thay i trong qu trnh truyn qua mng my tnh hoc trn vt mang tin nh bng t, a t, cc loi th thanh ton ... Ngh nh s 128/2004/N-CP ca Chnh ph c mt s quy nh chi tit hn v chng t in t : i. Chng t in t phi c ni dung quy nh cho chng t k ton v phi c m ha bo m an ton d liu in t trong qu trnh x l, truyn tin v lu tr. - Chng t in t dng trong k ton c cha trong cc vt mang tin nh bng t, a t, cc loi th thanh ton. - Phi bo m tnh bo mt v bo ton d liu thng tin trong qu trnh s dng v lu tr; phi c bin php qun l, kim tra chng cc hnh thc li dng khai thc, thm nhp, sao chp, nh cp hoc s dng chng t in t khng ng quy nh. Chng t in t khi bo qun, c qun l nh ti liu k ton dng nguyn bn n c to ra, gi i hoc nhn nhng phi c thit b ph hp s dng khi cn thit. ii. T chc cung cp dch v thanh ton, dch v k ton, kim ton s dng chng t in t phi c cc iu kin sau: - C a im, cc ng truyn ti thng tin, mng thng tin, thit b truyn tin p ng yu cu khai thc, kim sot, x l, s dng, bo qun v lu tr chng t in t. - C i ng ngi thc thi trnh , kh nng tng xng vi yu cu k thut thc hin quy trnh lp, s dng chng t in t theo quy trnh k ton v thanh ton; - m bo cc iu kin quy nh di y (iii) iii. T chc, c nhn s dng chng t in t v giao dch thanh ton in t phi c cc iu kin sau: - C ch k in t ca ngi i din theo php lut, ngi c y quyn ca ngi i din theo php lut ca t chc hoc c nhn s dng chng t in t v giao dch thanh ton in t. - Xc lp phng thc giao nhn chng t in t v k thut ca vt mang tin; - Cam kt v cc hot ng din ra do chng t in t ca mnh lp khp, ng quy nh. iv. Gi tr chng t in t: - Khi mt chng t bng giy c chuyn thnh chng t in t giao dch thanh ton th chng t in t s c gi tr thc hin nghip v thanh ton v khi chng t bng giy ch c gi tr lu tr theo di v kim tra, khng c hiu lc giao dch, thanh ton. - Khi mt chng t in t thc hin nghip v kinh t, ti chnh chuyn thnh chng t bng giy th chng t bng giy ch c gi tr lu gi ghi s k ton, theo di v kim tra, khng c hiu lc giao dch, thanh ton.

- Vic chuyn i chng t bng giy thnh chng t in t hoc ngc li c thc hin theo quy nh v lp, s dng, kim sot, x l, bo qun v lu tr chng t in t v chng t bng giy. v. Ch k in t trn chng t in t: - Ch k in t l thng tin di dng in t c gn km mt cch ph hp vi d liu in t nhm xc lp mi lin h gia ngi gi vi ni dung ca d liu . Ch k in t xc nhn ngi gi chp nhn v chu trch nhim v ni dung thng tin trong chng t in t.. - Ch k in t phi c m ha bng kha mt m. Ch k in t c xc l;p ring cho tng c nhn xc nh quyn v trch nhim ca ngi lp v nhng ngi lin quan chu trch nhim v tnh an ton v chnh xc ca chng t in t. Ch k in t trn chng t in t c gi tr nh ch k tay trn chng t bng giy. - Trng hp thay i nhn vin k thut lp m th phi thay i li k hiu mt, ch k in t, cc kha bo mt v phi thng bo cho cc bn c lin quan n giao dch in t. - Ngi c giao qun l, s dng k hiu mt, ch k in t, m kha bo mt phi bo m b mt v phi chu trch nhim trc php lut, nu l lm thit hi ti sn ca n v v ca cc bn tham giao giao dch. Xu hng s dng chng t in t s l mt xu hng ca tng lai. N m ra trin vng ng dng cng ngh thng tin mt cch trit v ng b trong ngn hng. Tuy nhin, cng nh mi lnh vc ng dng cng ngh thng tin khc, vn an ninh, bo mt lun l nhng thch thc gay gt cn phi vt qua. V vy, ngay c nhng nc c kh nng ng dng cng ngh thng tin u vit, t l s dng chng t giy vn cn rt cao. Ngoi ra, cn c mt s cch phn loi khc, chng hn: - Cn c vo kh nng bao qut, chia ra 2 loi: + Chng t n nht l loi chng t ch dng cho mt nghip v duy nht nh phiu thu, phiu chi, sc chuyn tin cm tay... + Chng t tng hp l loi chng t c th dng cho nhiu loi nghip v khc nhau nh phiu chuyn khon, cc loi bng k... - Cn c vo tnh cht ca tin t chia ra 2 loi: chng t tin mt v chng t chuyn khon. Chng t tin mt l chng t phn nh cc nghip v lin quan n nhp, xut qu tin mt ca ngn hng; chng t chuyn khon l nhng chng t khng lin quan n qu tin mt, ch l nhng bt ton trn s k ton. 2. Khi nim quy trnh lun chuyn chng t: Quy trnh lun chuyn chng t l ng i (trt t cc giai on) c thit k trc cho tng loi chng t. Thng thng, chng t trong ngn hng c lun chuyn qua cc giai on: + Lp hoc tip nhn chng t bn ngoi. + Kim sot. + S dng ch o nghip v v ghi s k ton + Tng hp cc chng t pht sinh trong ngy, ln nht k chng t, i chiu. + Bo qun v s dng li trong k hch ton + Chuyn chng t vo kho lu tr 6

Quy trnh lun chuyn chng t ca ngn hng ng thi cng l quy trnh lun chuyn vn v quy trnh thc hin cc nghip v giao dch vi khch hng do n c ngha quan trng. Vic thit k quy trnh lun chuyn chng t phi m bo tho mn ng thi cc yu cu: an ton ti sn, thun tin cho khch hng, hp l i vi ngn hng. 3. Nguyn tc lun chuyn chng t trong k ton ngn hng: a. Vic lp chng t k ton ngn hng phi m bo cc quy nh c tnh nguyn tc sau: + Lp ngay khi c nghip v pht sinh + S dng h thng cc chng t do ngn hng quy nh, thng nht in n pht hnh, khng s dng cc chng t khc thay th hoc s dng ln ln cc chng t. + Ghi y cc yu t, khng b trng, bng bt bi hoc mc khng phai, khng c dng bt . Lp thnh nhiu lin qua giy than ng thi hoc qua my vi tnh. Cc chng t ch c mt lin th km cc bng k. i vi cc nghip v ch hch ton 1n - 1 c khi hch ton trn my th ch cn mt lin chng t cho vic hch ton c bn n v bn c ng thi. Mt s chng t ch c vit tay nh sc... + Khng c k lng qua giy than. + Phi vit st u dng, vit lin tc khng cch qung, ghi ht dng mi xung dng khc, khng vit chn dng, khng vit ln ch in sn; ch trng phi gch cho . + Khng ty xo, sa cha, dn giy ln ch sai. Mt s yu t c th c sa cha nh: Ngy,.. din gii ni dung... th xo b trc tip ch sai hoc lp chng t khc thay th. Cc yu t tuyt i khng c sa cha: S tin bng s v bng ch, s hiu ti khon bn n v bn c, tn n v tr tin v nhn tin, s giy chng minh th. Cc loi c in sn s s ri, s chng t nh sc, giy bo lin hng l loi chng t khng c sa sai bt c yu t no, nu lp sai phi hy b (bn vit hng phi gch cho v lu li theo di) v lp chng t khc thay th + Cc bn chng t do khch hng lp v np vo ngn hng (tr giy np tin, bng k np sc) phi c ch k ca ch ti khon, k ton trng (hoc ngi c u quyn) v ng du n v; ch k v mu du phi c ng k trc ti ngn hng ni khch hng giao dch v do cc thanh ton vin lu gi v i chiu. Cc chng t phi c trnh by bng ting Vit. Cc chng t c yu t nc ngoi nu phi dng ngoi ng th phi s dng song ng. Ting Vit vit trn, ngoi ng vit di v thng dng c ch nh hn. V pha ngn hng, cc nhn vin ngn hng tu theo chc trch ca mnh khi x l v kim sot chng t phi k tn trn chng t theo mu ch k ng k trc (vi k ton trng hoc kim sot vin). Cc chng t sau y cn phi c ch k ca gim c ngn hng (hoc ngi c u quyn). + Cc chng t dng lm c s cho vay, iu chnh n. + Cc chng t do ni b ngn hng lp trch ti khon tin gi ca khch hng thu n, thu li; chuyn n qu hn. + Cc chng t xut nhp, thanh l TSC , CCL nh, vt liu, vng bc qu. + Cc chng t thuc ti khon vn ngn hng . + Cc chng t thuc ti khon phi thu, phi tr. + Cc chng t v chi nghip v ngn hng, v tn tht 7

Nhn vin ngn hng khng lp chng t cho khch hng, tr trng hp ngi gi tit kim khng bit ch. b. Kim sot chng t: Chng t lun chuyn trong ngn hng thng phi qua 2 khu kim sot l kim sot trc (tin kim) v kim sot sau (ni kim). @ Kim sot trc: Do cc thanh ton vin, cn b tn dng, th qu .... m ch yu l cc thanh ton vin thc hin khi tip nhn chng t ca khch hng Ni dung ca kim sot trc bao gm: - Tnh hp l ca hnh thc chng t: + Chng t c ghi chp y cc yu t ? + Lp ng phng php v trnh t quy nh (s lin v ni dung ca cc lin...)? - Tnh hp php ca chng t: + Lp ng mu quy nh? + Bn thn nghip v hp php, ph hp vi cc quy nh hin hnh? + Ghi chp ng ni dung, bn cht nghip v? + ch k, du ca nhng c nhn, t chc c lin quan? + Mu du v ch k ng vi mu du v ch k ng k ? - Kim sot iu kin thc hin: Kim sot s d ti khon tin gi, s d hn mc c php chi tr, s chi tiu k hoch c thng bo. @ Kim sot sau: Do kim sot vin v k ton trng thc hin (mt s trng hp c s gim st ca gim c ngn hng ) khi nhn chng t t b phn thanh tan vin, th qu chuyn n trc hoc sau khi vo s k ton. Ni dung kim sot sau: + i vi kim sot vin chuyn khon: Kim tra li cc ni dung kim sot trc (tr kim sot s d ti khon v mu du, ch k ca ch ti khon) + Kim sot ch k ca thanh ton vin so vi mu ng k. + i vi kim sot vin trc qu: Kim tra cc ni dung ging nh kim sot vin chuyn khon + kim sot ch k ca th qu trn chng t tin mt. c. Nguyn tc an ton ti sn: Nguyn tc ny ra cc quy nh nghim ngt sau: - i vi chng t thu tin mt: thu tin mi vo s k ton (th qu thu tin, k tn trn chng t, vo s qu, k ton vo s sau) S lun chuyn chng t thu tin mt NKCT (8) ( (1a)
Khach hang

(9) TTV

(7) (2) (2) Kim soat (5) (4) sau

(3) MTcua KS S nht ky quy

MT cua (1b) TTV

Ngn quy

1. a. Khch hng np chng t cho thanh ton vin kim sot. b. Khch hng np tin mt cho ngn qu . 2. TTV chuyn chng t cho kim sot vin kim sot . 3. Kim sot nhp d liu trn my tnh, hoc vo s nht k qu. 4. Chuyn chng t cho ngn qu . 5. Sau khi thu tin ngn qu tr chng t cho kim sot 6. KS chuyn chng t thu c xc nhn thu tin cho TTV. 7. TTV vo s chi tit hoc nhp d liu vo my trm. 8. Chuyn chng t cho b phn nht k chng t. - i vi chng t chi tin mt: ghi s trc, chi sau (K ton ghi s trc, chuyn cho th qu chi tin). 1. Khch hng np chng t cho TTV (giy lnh tin, sc tin mt) 2. TTV nhp d liu vo my tnh hoc vo s chi tit (nu cha k ton my). 3. TTV chuyn chng t chi cho KS kim sot li. 4. KS nhp d liu vo my tnh hoc vo s nht k qu (nu cha thc hin k ton my trn mng). 5. KS chuyn chng t cho ngn qu. 6. Ngn qu chi tin cho khch hng theo chng t. 7. Sau khi chi tin ngn qu tr chng t cho KS. 8. KS chuyn chng t cho b phn nht k. NKCT (8)
Khach hang

(1)

TTV (2)

Ki (3) m soat sau (7) Ngn quy

MTcua (4 ) KS S nht ky quy

(6)

MT cua TTV

(5)

- i vi cc bt ton chuyn khon: Ghi n trc, c sau, hoc bit chc chn ti khon bn n c kh nng thanh ton, hoc ghi n, c ng thi khi thc hin k ton my.

S lun chuyn chng t chuyn khon cng ngn hng (Trng hp hch ton trn mng LAN) NKCT (6) Khach (1) hang TTV (2) PC(ttv ) 1. Khch hng np chng t cho TTV. 2. TTV kim sot, nhp d liu vo my hoc vo s chi tit. 3. TTV chuyn chng t cho cho KS kim sot li. 4. Kim sot duyt d liu trn my vi tnh, quyt nh chp nhn d liu TTV nhp vo hay tr li chng t. 5. KS tr li chng t cho TTV. 6. TTV chuyn chng t cho b phn nht k chng t. - Chng t lun chuyn trong ni b ngn hng phi do cn b ngn hng t lun chuyn khng nh khch hng. Nu lun chuyn chng t ra mt ngn hng khc th chn mt trong cc cch sau: + Qua bu in . + Trng hp khch hng trc tip lun chuyn th dng sc chuyn tin cm tay. + Qua mng vi tnh. + Trc tip giao nhn vi cc ngn hng khc. Tuy nhin nh ni phn trc, cc nguyn tc ny cng khng phi l nhng iu bt bin, nht l trong iu kin ng dng cng ngh thng tin mt cch mnh m vo hot ng ngn hng. Vn l cn nm vng tinh thn ca cc nguyn tc c cch thc vn dng linh hot v thch ng. Chng hn, trong m hnh ngn hng bn l m cc ngn hng ang p dng hin nay, vic tch bit gia thanh ton vin vi th qu c khc phc bng cch phn quyn cho TTV c trc tip thu, chi tin mt vi khch hng trong hn mc c cho php. iu ny cho php khch hng ch cn giao dch mt ca vi ngn hng trong phn ln cc nghip v bn l nhng khng c ngha l ni lng tt c s kim sot. N ch nn c hiu l s kim sot c thc hin mt cch khc nhm to thun tin ti a cho khch hng trn nn ca vic ng dng cng ngh mi. N cng c ngha l tng cng nhiu hn trch nhim c nhn. (5) (3) Kim soat sau (4) PC(KS)

10

IV. T CHC VN DNG H THNG TI KHON: 1. Phn loi ti khon k ton NHKD: a. Phn loi theo phm vi phn nh: - Ti khon phn nh hot ng ni b khch hng(ti khon ni b) - Ti khon phn nh quan h gia ngn hng v khch hng b. Phn loi theo ni dung kinh t: - Ti khon thuc ngun vn: Phn nh cc ngun hnh thnh vn kinh doanh ca ngn hng. Tnh cht: S d c. Gm: + Ngun vn ch s hu (loi 6) + Cc khon phi tr (loi 4) - Ti khon thuc ti sn c: Phn nh ti sn c ca ngn hng v cc nghip v s dng vn khc, Tnh cht: S d n Gm: + Vn kh dng v cc khon u t.( Loi 1) + Hot ng tn dng (loi 2) + Ti sn c nh v cc ti sn c khc (loi 3) - Ti khon s dng vn hoc ngun, bao gm: + Ti khon c s d c hoc s d n, v d: ti khon li nhun cha phn phi (kt qu kinh doanh), cc ti khon thanh ton trong loi 5 tr mt s ti khon thuc loi c 2 s d. + Ti khon c 2 s d : y l nhng TK khng b tr s d v nhng l do c bit, v d: Ti khon lin hng n c 2 s d khng b tr. Tuy nhin, nhng ti khon loi ny thng s dng k thut m 2 tiu khon : tiu khon bn n v tiu khon bn c. - Cc ti khon c bit: l nhng loi ti khon sau: + Ti khon thu nhp: C th coi ti khon thu nhp l ti khon ngun vn ch s hu. Ti khon ny ch c s d khi cha kt chuyn tnh li, l. Nhm ti khon ny thuc loi 7. + Ti khon chi ph (loi 8): C th coi chi ph nh l nhng khon gim tr ti sn v gim tr thu nhp, tc mt khon chi ph tng ln ng ngha vi vic lm gim ti sn c v ngun vn ca ngn hng. Tuy nhin, nu xem xt k chng ta s thy cc trng hp c th sau: - Khi cha kt chuyn chi ph v thu nhp tnh kt qu kinh doanh, s d ca ti khon chi ph c xem nh l mt b phn ti sn. iu ny cng ng i vi cc ti khon chi ph ch phn b. y l mt iu d gy ng nhn chi ph l mt loi ti sn c v rt d dn ti nhng sai st trong thit k bng cn i k ton (balance sheet). V vy, kt lun rt ra l khi lp bng cn i k ton nht thit phi kt chuyn s d ca ti khon chi ph gim tr s d ti khon thu nhp. - Khi ln bng cn i k ton, s d ca ti khon chi ph s khng xut hin phn ti sn c m s c kt chuyn gim tr thu nhp. iu ny c nghia l bt ton kt chuyn chnh l bt ton lm gim tr ti sn v ngun vn mt khon bng ng s d cc ti khon chi ph. + Ti khon hao mn ti sn c nh: Thc cht l mt ti khon iu chnh gim TK ti sn c nh. V vy n c kt cu ging ti khon ngun.

11

+ Ti khon D phng : Bn cht ca d phng l trch trc vo chi ph. V vy, ti khon ny l mt ti khon iu chnh gim ti sn c tng ng. Tuy nhin, khi cha ln bng cn i k ton, ti khon ny c xem nh l mt ti khon ngun vn, tng t nh i vi TK hao mn. + Ngoi ra, cn c mt s ti khon khc nh ti khon Li phi thu, tin li cng dn d tr .... s cp sau. c. Phn loi theo quan h vi bng tng kt ti sn: (i) Ti khon trong bng cn i k ton (tng kt ti sn): L nhng ti khon m s bin ng ca chng ko theo s bin ng ca bng cn i k ton v c cu hoc v tng s. (ii) Ti khon ngoi bng: Trong h thng ti khon ca ngn hng, cc ti khon ngoi bng c s dng phn nh cc i tng sau: + Cc i tng k ton khng c coi l ti sn tiu chun nhng cn theo di x l theo chc nng ca ngn hng, v d: tin v ngn phiu thanh ton khng c gi tr lu hnh. + Ga tr ca cc nghip v, dch v ngoi bng (cc cam kt ngoi bng) + Cc i tng c theo di trong bng nhng cn theo di chi tit thm hoc theo di mt kha cnh khc. + Cc i tng khng cu thnh ti sn hoc ngun vn ca ngn hng.(gi h, th chp, cm c,thu ngoi...) d. Phn theo mc tng hp v chi tit: - Ti khon tng hp - Ti khon phn tch (ti khon chi tit) 2. H thng ti khon k ton ngn hng: a. H thng ti khon k ton NHKD (hin hnh) c p dng theo h thng ti khon k ton i vi cc t chc tn dng hin hnh b. Cc T chc tn dng ch c m v s dng cc ti khon quy nh trong H thng ti khon k ton khi c c ch nghip v v theo ng ni dung c cp giy php hot ng. c. H thng ti khon k ton cc T chc tn dng gm cc ti khon trong bng cn i k ton v cc ti khon ngoi bng cn i k ton, c b tr thnh 9 loi: - Cc ti khon trong bng cn i k ton gm 8 loi (t loi 1 n loi 8). - Cc ti khon ngoi bng cn i k ton c 1 loi (loi 9). - Cc ti khon trong bng cn i k ton v cc ti khon ngoi bng cn i k ton (t y gi tt l ti khon trong bng v ti khon ngoi bng) c b tr theo h thng s thp phn nhiu cp, t ti khon cp I n ti khon cp III, k hiu t 2 n 4 ch s. - Ti khon cp I k hiu bng 2 ch s t 10 n 99. Mi loi ti khon c b tr ti a 10 ti khon cp I. - Ti khon cp II k hiu bng 3 ch s, hai s u (t tri sang phi) l s hiu ti khon cp I, s th 3 l s th t ti khon cp II trong ti khon cp I, k hiu t 1 n 9. - Ti khon cp III k hiu bng 4 ch s, ba s u (t tri sang phi) l s hiu ti khon cp II, s th 4 l s th t ti khon cp III trong ti khon cp II, k hiu t 1 n 9. 12

Cc ti khon cp I, II, III l nhng ti khon tng hp do Thng c Ngn hng Nh nc quy nh, dng lm c s hch ton k ton ti cc T chc tn dng. d. V m v s dng ti khon cp III: (i) i vi T chc tn dng c kh nng ng dng cng ngh tin hc hch ton, qun l v theo di c cc ch tiu ti khon cp III, m bo tnh chnh xc, kp thi v y , trn c s , lp c cc loi bo co theo ng quy nh hin hnh ca Ngn hng Nh nc, th khng bt buc phi m v s dng cc ti khon cp III quy nh trong H thng ti khon k ton ny m c th s dng trc tip cc ti khon cp II do Thng c Ngn hng Nh nc quy nh hch ton; hoc m cc ti khon cp III, IV, V...theo c th v yu cu qun l ca t chc mnh. thc hin theo quy nh ny, T chc tn dng cn phi: - C quy trnh nghip v c th v phn mm nghip v p ng tiu chun k thut theo quy nh hin hnh : + X l hch ton cc nghip v pht sinh theo ng quy nh ca chun mc v ch k ton; + Tng hp, lp v gi cc loi bo co do Nh nc v Ngn hng Nh nc quy nh . - c Ngn hng Nh nc c vn bn chp thun trc khi trin khai thc hin. V K ton Ti chnh Ngn hng Nh nc l u mi chu trch nhim phi hp vi Cc Cng ngh Tin hc Ngn hng, V Chnh sch tin t, Thanh tra Ngn hng v cc V, Cc Ngn hng Nh nc c lin quan xem xt, trnh Thng c Ngn hng Nh nc chp thun cho T chc tn dng c iu kin c m v s dng ti khon cp III theo quy nh ti im 3.1.1 trn y. (ii) i vi T chc tn dng cha th ng dng cng ngh tin hc hch ton, qun l, theo di cc ch tiu ti khon cp III th bt buc phi m v s dng cc ti khon cp III do Thng c Ngn hng Nh nc quy nh. (iii) Cc ti khon cp IV, V... l nhng ti khon tng hp do Tng gim c, Gim c cc T chc tn dng quy nh p ng yu cu c th v hch ton cc nghip v pht sinh ca tng T chc tn dng. Vic b sung cc ti khon cp III (i vi cc T chc tn dng c php theo quy nh ti im 3.1.1), IV, V... phi ph hp vi tnh cht, ni dung ca cc ti khon cp I, II, III do Thng c Ngn hng Nh nc quy nh. Trc khi p dng, cc T chc tn dng (tr cc Qu tn dng nhn dn c s) phi gi H thng ti khon k ton ca t chc mnh v Ngn hng Nh nc Vit Nam (V K ton Ti chnh ) bo co. e. K hiu tin t: phn bit ng Vit Nam, ngoi t v gia cc loi ngoi t khc nhau, T chc tn dng s dng k hiu tin t: (i) bng s (k hiu t 00 n 99) ghi vo bn phi tip theo s hiu ti khon tng hp; hoc (ii) bng ch (nh: VND, USD...) . K hiu tin t c th quy nh trong Ph lc km theo H thng ti khon k ton ny. g. nh khon k hiu ti khon chi tit: Ti khon chi tit (tiu khon) dng theo di phn nh chi tit cc i tng hch ton ca ti khon tng hp. Vic m ti khon chi tit c thc hin theo quy nh ti phn ni dung hch ton cc ti khon. Cch ghi s hiu ti khon chi tit : S hiu ti khon chi tit gm c 2 phn : 13

- Phn th nht: S hiu ti khon tng hp v k hiu tin t. - Phn th hai: S th t tiu khon trong ti khon tng hp. Nu mt ti khon tng hp c di 10 tiu khon, s th t tiu khon c k hiu bng mt ch s t 1 n 9. Nu mt ti khon tng hp c di 100 tiu khon, s th t tiu khon c k hiu bng hai ch s t 01 n 99. Nu mt ti khon tng hp c di 1000 tiu khon, s th t tiu khon c k hiu bng ba ch s t 001 n 999... S lng ch s ca cc tiu khon trong cng mt ti khon tng hp bt buc phi ghi thng nht theo quy nh trn (mt, hai, ba ch s...) nhng khng bt buc phi ghi thng nht s lng ch s ca cc tiu khon gia cc ti khon tng hp khc nhau. S th t tiu khon c ghi vo bn phi ca s hiu ti khon tng hp v k hiu tin t. Gia s hiu ti khon tng hp, k hiu tin t v s th t tiu khon, ghi thm du chm (.) phn bit. V d: Ti khon 4221.37.18 4221 l s hiu ca ti khon tng hp - Tin gi khng k hn ca khch hng trong nc bng ngoi t. 37 l k hiu ngoi t (ng USD). 18 l s th t tiu khon ca n v, c nhn gi tin. S th t tiu khon ca n v m ti khon ngng giao dch v tt ton ti khon t nht sau mt nm mi c s dng li m cho n v khc. g. Phng php hch ton trn cc ti khon: (i) Vic hch ton trn cc ti khon trong bng c tin hnh theo phng php ghi s kp (N - C). Cc ti khon trong bng chia lm ba loi: - Loi ti khon thuc ti sn C : lun lun c s d N. - Loi ti khon thuc ti sn N : lun lun c s d C. - Loi ti khon thuc ti sn N - C : lc c s d C, lc c s d N hoc c c hai s d. Khi lp bng cn i ti khon thng v nm, cc T chc tn dng phi phn nh y v ng tnh cht s d ca cc loi ti khon ni trn (i vi ti khon thuc ti sn C v ti khon thuc ti sn N) v khng c b tr gia hai s d N - C (i vi ti khon thuc ti sn N - C). (ii) Vic hch ton trn cc ti khon ngoi bng c tin hnh theo phng php ghi s n (Nhp - Xut - Cn li). h. Khi nim "trong nc" v "nc ngoi" quy nh trong h thng ti khon k ton ny c hiu theo khi nim "ngi c tr" v "ngi khng c tr" quy nh ti Ngh nh s 63/1998/N-CP ngy 17-8-1998 ca Chnh ph "v qun l Ngoi hi" v p dng thng nht nh sau: - "T chc tn dng trong nc" l cc T chc tn dng thuc Ngi c tr bao gm: +T chc tn dng Vit nam hot ng trong nc; +T chc tn dng lin doanh, T chc tn dng phi Ngn hng 100% vn nc ngoi, chi nhnh Ngn hng nc ngoi hot ng kinh doanh trn lnh th Vit nam vi thi gian t 12 thng tr ln; 14

- "T chc tn dng/ Ngn hng nc ngoi" l cc T chc tn dng thuc Ngi khng c tr bao gm: + T chc tn dng nc ngoi hot ng ngoi lnh th Vit nam; + T chc tn dng Vit nam hot ng ngoi lnh th Vit nam vi thi gian t 12 thng tr ln. V. T CHC VN DNG HNH THC K TON NGN HNG Tu c im c th ca tng ngn hng m vic vn dng hnh thc k ton c i nt c th. Tuy nhin hnh thc k ton vi s sau c vn dng ph bin cc NHKD (xem trang sau). (2) Chng t (1) S phn tch (3) (4) Nht ky chng t Bang KHTK tng(5) hp ngay (6) S tng hp Cn i TK thang (8) (7) Bang KHTK thang

Cn i TK ngay

(1) Cn c chng t vo s hch ton phn tch. Mu s chi tit c thit (1) Cn c chng t vo s hch ton phn tch. Mu s chi tit c thit k khc nhau t nhiu, bao gm s chi tit thng thng (s ph) ch yu dng ghi chp theo cc ti khon giao dch vi khch hng nh cc ti khon tin gi v ti khon cho vay khch hng; s chi tit di hnh thc nht k nghip v (S chi tit ti khon chuyn tin n, chuyn tin phi tr) y l nhng loi s dng ring cho nhng nghip v i hi c s theo di cht ch. N cn c gi l s chi tit chuyn dng... Tuy nhin, nhng yu t chnh ca mt s chi tit bao gm: tn s; tn, s hiu ti khon, tiu khon; ngy thng nm ghi s; din gii ni dung, s ca chng t ghi s, s pht sinh; s d; ch k ngi lp s, ngi kim sot. 15

V d: mu s chi tit thng thng. Ngn hng: S CHI TIT Tn ti khon ..................... S hiu ................ Tn tiu khon ................... S hiu ................ Ngy K hiu S S hiu TK i Pht sinh ghi s chng t chng phng t N C

S trang: S d N c K hiu thng k

Trong trng hp k ton trn mng my tnh (LAN), s k ton chi tit l mt trong nhng u ra c th truy xut trc tip t chng trnh trn c s d liu c nhp vo. (2): Sau khi ghi s (trong trng hp k ton my nn hiu l sau khi d liu c nhp vo h thng), thanh ton vin/mt thnh phn khc chuyn chng t cho b phn nht k chng t. NKCT l mt hnh thc tp hp tt c cc chng t k ton pht sinh trong mt ngy kim tra li tnh chnh xc v y sau mt ngy hot ng , ng thi lm cn c cho vic i chiu gia hch ton phn tch v hch ton tng hp. NKCT do mt k ton vin hay mt nhm k ton vin thc hin. Sau khi ln bng cn i NKCT, chng t c ng thnh tp gm 2 phn n v c v a vo lu tr. Tp NKCT c 3 loi ti liu chnh: - Cc chng t bn n ring, bn c ring v c sp xp theo tp nh cp di. - Cc bng kt hp tiu khon (bng k chng t theo tng tiu khon sp xp th t t nh n ln) - Bng cn i chng t (bng tng k chng t ly s liu t bng kt hp tiu khon) c ch k ca ngi lp, trng/ ph phng k ton, gim c ngn hng v b phn lu tr. Cc chng t pht sinh trong ngy (k c ngoi bng) c sp xp theo trt t nh sau: + Tp 1: Tin mt. + Tp 2: Lin hng v chuyn tin in t. + Tp 3 : Thanh ton b tr v Tin gi NHNN, Tin gi T chc tn dng. + Tp 4: Ngoi t + Tp 5: Chuyn khon + Tp 6: iu chnh + Tp 7: Chng t ngoi bng. Trong tng tp, trt t sp xp nh sau: + Chng t ghi n xp trn, ghi c xp di. + Theo th t ti khon t nh n ln Trong trng hp k ton bng my vi tnh, tp chng t ch c mt v nhng phi bo m cn bng n, c. (Mu) Bng cn i chng t (lit k chng t) 16

Ngy Tp..... S tt S chng t

thng

nm Ti khon ghi c S tin

Ti khon ghi n

Cng 3) Cui ngy, kho s ph ca cc tiu khon c hot ng lp bng kt hp ti khon tng hp.
BNG KT HP TI KHON Ngy Thng Nm S d cui ngy hm S pht sinh trong trc ngy N Nhng tiu khon c hot ng trong ngy Cng ti khon tng hp C N C S : S d cui ngy hm nay N C

S hiu khon

tiu

Ngi lp

Kim sot

K ton trng

Bng kt hp ti khon tng hp c tc dng kim tra tnh chnh xc ca cc s hch ton phn tch, bo m i chiu khp ng gia hch ton phn tch v hch ton tng hp thng qua i chiu gia NKCT v bng kt hp ti khon tng hp. Trng hp k ton trn mng, th bng kt hp ti khon tng hp cng l mt trong nhng u ra, nu ngi s dng c yu cu. Tuy nhin, trong thc t khi thc hin k ton my khng cn thit phi thc hin cng on ny. (4) i chiu s liu gia NKCT v bng kt hp ti khon tng hp. (5) Cn c s liu ca bng kt hp ti khon tng hp vo s tng hp (s ci). S ny dng hnh thc t ri, mi t dng cho mt TK tng hp v trong mt thng. nhng n v thc hin k ton my th s tng hp s c truy xut t c s d liu theo yu cu ca ngi dng. Tuy nhin, trong thc t k ton my, vic lp s ci thc ra khng cn thit lm.

S TNG HP

17

Tn ti khon tng hp cp n Thng Ngy u thng 1 2 ... 30 31 Cng thng Tc dng:

S hiu nm S pht sinh N C S d N C

- Phn nh ch tiu tng hp theo TK cp n - Lp bng cn i ti khon ngy (6) Cn c s ci lp bng cn i ti khon ngy Tc dng ca bng cn i TK ngy l kim tra tnh chnh xc, y , kp thi ca hch ton phn tch v hch ton tng hp sau mt ngy hot ng v cng l cn c ch o hot ng. BNG CN I TI KHON Ngy Thng Nm S hiu ti khon tng hp cp n S pht sinh trong ngy N C S d cui ngy N C

Cng cn s Ghi ch: (i) Mi dng ca bng cn i TK ngy ghi s hiu ca TK cp n theo th t t nh n ln. (ii) Lit k tt c cc TK c hot ng cng nh khng c hot ng. (iii) Cn i ngy s c lp sau khi kt thc gi giao dch bui chiu v hon thnh tt c cc cng on ni trn (iv) Cn i ngy l mt dng cn i kim tra nn c lp v bo qun ti ch khng gi ngn hng cp trn. Trng hp k ton my, bng cn i TK ngy c my t ng lp theo chng trnh, v s c in ra t my.

18

(7) Cui thng, cng s chi tit doanh s hot ng trong thng lp bng kt hp ti khon thng . Bng kt hp ny c dng tng t bng kt hp ti khon ngy, ch khc c lit k tt c cc tiu khon c hot ng cng nh khng hot ng. Trng hp k ton my, bng kt hp tiu khon ny cng khng cn thit phi thc hin v n ch c tc dng kim tra, i chiu. (8) Cn c bng kt hp ti khon thng ln bng cn i thng v d vo s liu trn bng cn i ti khon lp cc bo co k ton theo nh k. Trong trng hp k ton my, cc bng cn i ti khon thng, nm; cc bo co ti chnh v nhng thng tin khc c th c ch bin t ng t c s d liu ban u (input) qua chng trnh v c truy xut (output) theo yu cu ca ngi s dng. Mt cch khi qut nht, c th hnh dung quy trnh thc hin k ton trn my qua s sau: Nghip vu k toan phat sinh Thit lp bng chng (lp/ tip nhn chng t) Nhp d liu vao h thng (input) X ly theo chng trnh

S k toan chi tit

S cai

OUTPUT Cn i tai Cn khoan thang, i tai quy,nm va khoan bao cao tai ngay chnh khac

Thn g tin kha c

19

CHNG II K TON NGN QU, TIN GI, CC KHON U T, NGHIP V HUY NG V CP TN DNG 1. K TON NGN QU 1.1. K ton cc nghip v lin quan n tin mt Cc chng t tin mt phi lun chuyn theo quy trnh cp chng 1 (s lun chuyn chng t thu, chi tin mt). Theo quy trnh ny, cc chng t tin mt trong cc nghip v giao dch vi khch hng phi qua t nht l 3 cng on: thanh ton vin, kim sot vin v th qu. Tuy nhin, nhng ngn hng p dng chng trnh ngn hng bn le, i vi cc giao dch di hn mc quy nh, thanh ton vin c trc tip kim sot chng t v thc hin thu, chi tin mt. i vi nhng giao dch vt hn mc, quy trnh tr li nh c. V s k ton: + Trong trng hp k ton th cng, s k ton tin mt c nhng loi sau y: @. S nht k qu: Dng hnh thc t ri do kim sot vin tin mt thc hin. S dng ghi chp mi pht sinh v thu, chi tin mt trong ngy theo th t thi gian nhm lm cn c lp s chi tit ti khon tin mt v i chiu vi th qu. @. S chi tit ti khon tin mt: S ny ghi chp tng pht sinh n, tng pht sinh c trong ngy, rt s d cui ngy cn c vo s liu ca nht k qu. @ S qu: S do th qu gi, dng ghi chp tt c cc khon thu, chi tin mt trong ngy ti b phn qu theo chng t qua b phn ny. S ny dng i chiu vi s k ton v tn qu thc t. @. Mt s s khc nh: s theo di cc loi tin thu, chi lp bo co thng k cc loi tin.. + Trong trng hp k ton my, cc loi s trn c th do my lp theo chng trnh. Ngoi ra, c th c nhng s m mc cn thit lc ny c th khng cao. i vi cc giao dch bn l (theo chng trnh), s qu do thanh ton vin trc tip lp. 1.1.1.Cc ti khon s dng Cc ti khon cp 3 10XX, chi tit tip theo tu theo tng ngn hng. Bao gm nhng ti khon sau y: - 1011, 1031: Tin mt ti n v Kt cu: N: S tin mt thu vo qu ti tr s chnh (qu nghip v) C: S tin mt chi t qu D n: S tn qu tin mt . Hch ton chi tit: M 1 tiu khon @. Ghi ch: Vic hch ton cc ti khon ngoi t da trn nhng nguyn tc nht nh, s cp ring phn sau. - 1012, 1032: Tin mt ti n v hch ton bo s, TK ny tr s chnh m tiu khon theo tng n v hch ton bo s. 20

Kt cu: N: + S tin mt tip qu cho n v hch ton bo s t qu nghip v + Cc khon thu tin mt n v hch ton bo s C: + S tin mt n v hch ton bo s np v qu nghip v + Cc khon chi tin mt ti n v hch ton bo s D n: Tin mt n v hch ton bo s - 1013 Tin mt khng tiu chun lu thng ch x l N: Tin mt khng tiu chun lu thng ch x l ngn hng nhn vo C: Tin mt khng tiu chun lu thng c x l D n: Tin mt khng tiu chun lu thng cha x l hin cn - 1014 - Tin mt ti my ATM (TK mi b sung) Ti khon ny dng theo di s tin ng Vit Nam ti cc my ATM ca TCTD. N : - S tin mt tip qu cho my ATM (c 1011) - Cc khon thu tin mt trc tip t my ATM (c TK 4211 hoc ti khon thch hp) C: - S tin mt t my ATM np v qu tin mt n v (n 1011) - Cc khon chi tin mt ti my ATM (n TK 4211 hoc TK thch hp) D N: - S tin mt cn ti my ATM Hch ton chi tit: - M ti khon chi tit cho tng my ATM. - 1033 Ngoi t gi i nh tiu th N: Gi tr ngoi t gi i nh tiu th C : Gi tr ngoi t c tiu th D n: Ngoi t ang gi i nh tiu th - TK 1019, 1039 Tin mt ang vn chuyn TK ny phn nh vic iu chuyn tin mt trong h thng do ngn hng iu i chuyn N: S tin xut qu vn chuyn C: S tin vn chuyn n ni D n: S tin ang trn ng vn chuyn 1.1.2. Cc trng hp hch ton ch yu (i) Thu tin mt: Cn c giy np tin, phiu thu, hch ton: N Tin mt ti n v (1011, 1031) C TK thch hp -(cho vay, tin gi ....) (ii) Chi tin mt: Cn c giy lnh tin, phiu chi, sc tin mt, hch ton: N TK thch hp (cho vay, tin gi ...) C Tin mt ti n v (1011, 1031) (iii) iu chuyn tin mt: Vic iu chuyn tin mt c th tin hnh gia cc chi nhnh trong h thng, hoc gia chi nhnh v h thng. - Ti ngn hng iu i: 21

+ Nu ngn hng iu i vn chuyn tin n cho ngn hng nhn: Khi xut qu, k ton lp phiu chi v bin bn bn giao tin cho ngi chu trch nhim iu chuyn: N Tin mt ang vn chuyn (1019, 1039), tiu khon theo tn ca ngi . C Tin mt ti n v (1011, 1031) Khi nhn c chng t thanh ton vn t ngn hng bn nhn: N TK Thanh ton vn thch hp C Tin mt ang vn chuyn (1019, 1039) + Nu ngn hng nhn trc tip nhn ngn hng iu i, cn c bin bn bn giao tin, phiu chi v chng t thanh ton vn, hch ton: N Thanh ton vn gia cc ngn hng (ti khon thch hp) C Tin mt ti n v (1011, 1031) - Ti ngn hng nhn iu chuyn: + Nu ngn hng iu i vn chuyn tin n: Sau khi nhp kho, cn c bin bn giao nhn tin lp phiu thu v chng t thanh ton vn thch hp gi ngn hng i v hch ton: N Tin mt ti n v (1011, 1031) C TK Thanh ton vn thch hp. + Trng hp ngc li nu ngn hng ny t vn chuyn s tin tip nhn ti kho ca ngn hng iu chuyn i, k ton lp phiu thu v cn c chng t thanh ton vn ca ngn hng i phng gi km tin mt, hch ton: N TK tin mt ti n v ( 1011, 1031) C TK Thanh ton vn thch hp. (iv) Xut tin mt cho n v hch ton bo s N Tin mt ti n v hch ton bo s (1012, 1032) C Tin mt ti n v (1011, 1031) (v) Nhn tin mt t n v hch ton bo s np: N TK Tin mt ti n v (1011, 1031) C TK Tin mt ti n v hch ton bo s (1012, 1032) (vi) Thu tin khng tiu chun lu thng (rch, h hng ...) N Tin mt khng tiu chun lu thng ch x l (1013) C TK Thanh ton vi khch hng v tin khng tiu chun lu thng ch x l (4523) Khi x l, hch ton: + i vi tin gi: N 4523 C 1013 + i vi tin rch, h hng: N TT vi K/ h v tin khng t/c ...(4523) C Ti khon thch hp. Sau : N 1011 C 1013 (vii) Hch ton tin tha, thiu khi i chiu cui ngy: - Trng hp tha tin mt: 22

Khi pht hin tha qu, k ton lp bin bn tha qu ghi r ni dung v ngi chu trch nhim v s tin tha qu c ch k ca th trng, k ton trng v gim c ngn hng. Cn c bin bn ny, k ton lp phiu thu hch ton s tin tha vo ti khon tha qu, ch qut nh x l ca Hi ng x l ti sn tha, thiu: N Tin mt ti n v (1011, 1031) C TK tha qu, ti sn tha ch x l (4610) Sau , cn c vo quyt nh ca Hi ng ghi trn bin bn, k ton lp chng t chuyn vo ti khon thch hp v hch ton: + Nu quyt nh nhp qu v khng r nguyn nhn v khng c khiu ni ca khch hng, k ton lp phiu chuyn khon v hch ton: N TK Tha qu, ti sn tha ch x l (4610) C Thu nhp khc (7900) + Trng hp pht hin khch hng np tha, lp chng t tr li khch hng v hch ton: N TK Tha qu, ti sn tha ch x l 4610 C TK Tin gi khch hng/ TK Tin mt ti n v. - Trng hp thiu tin mt: Khi pht hin thiu, k ton phi lp bin bn thiu qu nh trn, lp phiu chi tin mt hch ton s tin thiu qu vo TK tham , thiu mt tin ch x l m tiu khon theo tn ca ngi xy ra thiu qu. N TK tham , thiu, mt tin ch x l (3614) C TK Tin mt ti n v (1011, 1031) Cn c vo kt lun x l ca hi ng, lp chng t v hch ton: + Nu phi bi hon th hch ton: N TK Tin mt ti n v (1011) Hoc N TK Chi lng nhn vin. C TK 3614 1.1.3. K ton ngoi t, kim loi qu, qu: S nghin cu chi tit mt chng khc. Ghi ch: Qu trnh lun chuyn chng t tin mt nghin cu chng 1 2. K TON TIN GI V CC KHON U T CHNG KHON CA NHKD 2.1. Ti khon s dng 2.1.1. Nhm ti khon phn nh gi tr cc khon tin gi v u t, bao gm cc ti khon cp 1: - 11: Tin gi ti ngn hng nh nc - 12: u t vo tn phiu chnh ph v cc giy t c gi ngn hn khc iu kin ti chit khu vi NHNN - 13: Tin gi ti cc t chc tn dng khc - 14: Chng khon kinh doanh - 15: Chng khon u t sn sng bn - 16: Chng khon u t gi n ngy o hn 23

Kt cu chung cc ti khon: * i vi cc TK 11, 13: - N: S tin gi tng ln (do TCTD gi vo hoc c nhn chuyn tin..) - C: S tin gi gim (do TCTD rt ra hoc chuyn tin cho mt ch th ..) khc - D n: S tin gi hin cn * i vi cc TK 12, 14, 15, 16: - N: Gi tr giy t c gi (gi gc) TCTD mua vo - C: - Gi tr GTCG TCTD bn, chuyn nhng (gi gc) - Gi tr GTCG thanh ton ngi pht hnh... - D n: Gi tr GTCG TCTD ang nm gi Mt s TK c bit c cp sau y: a. TK 14- Chng khon kinh doanh Cc ti khon ny dng phn nh gi tr chng khon TCTD mua vo, bn ra hng chnh lch gi. Khi hch ton ti khon ny cn ch : - Chng khon kinh doanh c hch ton theo gi thc t mua chng khon (gi gc), bao gm gi mua cng (+) cc chi ph mua (nu c). - Tin li ca chng khon nhn c trong thi gian nm gi chng khon c ghi vo thu nhp li. - Khi TCTD bn, chuyn nhng chng khon th gi xut c tnh theo phng php ch nh ch danh. Phn chnh lch gia gi bn vi gi xut (tc gi gc) c hch ton vo kt qu kinh doanh (ti khon Thu v mua bn chng khon, nu li; hoc ti khon Chi v mua bn chng khon, nu l). - Nu chun mc k ton Vit Nam hoc c ch ti chnh cho php: nh k khi lp bo co ti chnh, chng khon c nh gi li theo gi th trng. Mi li/ l pht sinh nhng cha thc hin c ghi vo thu nhp hoc chi ph v kinh doanh chng khon (a vo Bo co kt qu kinh doanh). Hch ton chi tit: - M theo nhm k hn i vi chng khon N. - M theo tng loi chng khon i vi chng khon Vn. b. Ti khon 15 - Chng khon u t sn sng bn Ti khon ny dng hch ton cc loi chng khon n v chng khon vn m t chc tn dng nm gi vi mc ch u t v sn sng bn, khng thuc loi chng khon mua vo bn ra thng xuyn nhng c th bn bt c lc no xt thy c li (c phn loi theo quy nh ni b ca TCTD). Hch ton ti khon ny phi thc hin theo cc quy nh sau: (i) i vi Chng khon n - TCTD phi m ti khon chi tit phn nh mnh gi, gi tr chit khu v gi tr ph tri ca chng khon u t. Trong : - Gi gc chng khon (gi thc t mua chng khon) bao gm: Gi mua cng (+) chi ph lin quan trc tip nh chi ph mi gii, giao dch, cung cp thng tin, thu, l ph v ph ngn hng (nu c); 24

- Gi tr chit khu l phn chnh lch m gia gi gc vi tng gi tr ca cc khon tin gm mnh gi v li dn tch trc khi mua (nu c). - Gi tr ph tri l phn chnh lch dng gia gi gc vi tng gi tr ca cc khon tin gm mnh gi v li dn tch trc khi mua (nu c). Khi trnh by trn bo co ti chnh, khon mc chng khon ny c trnh by theo gi tr thun (mnh gi - chit khu + ph tri). - Nu iu kin v cng ngh tin hc cho php, tin li c ghi nhn trn c s thi gian v li sut thc t (li sut thc t l t l li dng quy i cc khon tin nhn c trong tng lai (FV) trong sut thi gian cho bn khc s dng ti sn v gi tr ghi nhn ban u (PV) ti thi im chuyn giao ti sn cho bn s dng). Trng hp khng th thc hin tnh li trn c s li sut thc th gi tr ph tri hoc chit khu c phn b u cho thi gian nm gi chng khon ca TCTD. - Nu thu c tin li t chng khon n u t bao gm c khon li dn tch t trc khi TCTD mua li khon u t , TCTD phi phn b s tin li ny. Theo , ch c phn tin li ca cc k sau khi TCTD mua khon u t ny mi c ghi nhn l thu nhp, cn khon tin li dn tch trc khi TCTD mua li khon u t th ghi gim gi tr ca chnh khon u t . (ii) i vi chng khon vn - Chng khon vn phi c ghi s k ton theo gi thc t mua chng khon (gi gc), bao gm: Gi mua cng (+) chi ph mua nh chi ph mi gii, giao dch, cung cp thng tin, thu, l ph v ph ngn hng (nu c). - Thu nhp ca TCTD t vic u t chng khon sn sng bn khi quyn ca TCTD c xc lp v nhn c thng bo v vic phn chia c tc. - Chng khon vn c hch ton trn ti khon ny l chng khon vn c nim yt ti TTGDCK TP.HCM hoc H Ni v khng cc iu kin hnh thnh cng ty con, cng ty lin kt hoc cng ty lin doanh (c s kinh doanh ng kim sot). Cc khon u t nh gp vn theo hp ng gp vn, mua c phn cha nim yt trn th trng chng khon c phn nh trn ti khon 344, 348 (cc khon u t di hn khc). Hch ton chi tit: - M ti khon chi tit theo mnh gi, gi tr chit khu v gi tr ph tri ca chng khon u t i vi chng khon n. - M ti khon chi tit theo tng loi chng khon i vi chng khon vn. c. Ti khon 16 - Chng khon u t gi n ngy o hn Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng ca cc loi chng khon n m TCTD nm gi vi mc ch u t cho n ngy o hn (ngy c thanh ton). Hch ton ti khon ny c tin hnh theo cc quy nh tng t cc ti khon chng khon n u t sn sng bn (TK 151, 152, 153, 154). 2.1.2. Cc ti khon cp 2, cp 3 c chia lm 3 nhm c c trng kt cu v ni dung phn nh trong tng nhm tng t .

25

a. Nhm phn nh cc b phn ca tin gi v u t chng khon theo mc ch hoc theo hnh thc. Bao gm cc ti khon 111, 112, 121, 122, 123, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 141, 142, 148, 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157, 161, 162, 163, 164. Cch ghi chp, kt cu ti khon nh cp i vi ti khon bc 1 b. Nhm TK D phng gim gi chng khon Bao gm cc TK: 129,149, 159, 169 Cc TK ny dng phn nh tnh hnh lp, x l v hon nhp cc khon d phng gim gi chng khon. D phng gim gi chng khon c lp nhm ghi nhn trc cc tn tht c th pht sinh do nhng nguyn nhn khch quan theo nguyn tc phn tn ri ro. V thc cht, y l bin php bo him bng cch trch trc vo chi ph. TK ny c m chi tit theo tng loi chng khon Ghi ch: C s l thuyt v c s php l ca vic trch lp d phng 1. C s l thuyt Nguyn tc thn trng C s dn tch Bn cht ca trch lp d phng chnh l mt nghip v bo him. Nghip v bo him ny da trn c s phn tn ri ro theo thi gian. 2. C s php l iu 7, chng 2, Thng t hng dn s 12/2006/TT-BTC ngy 21/02/2006 ca B Ti chnh hng dn thc hin Ngh nh 146/2005/N-CP quy nh khi b tn tht v ti sn, t chc tn dng phi xc nh nguyn nhn, trch nhim v x l nh sau: - Nu do nguyn nhn ch quan th ngi gy ra tn tht phi bi thng. Hi ng qun tr hoc Tng Gim c (hoc Gim c) t chc tn dng quyt nh mc bi thng theo qui nh ca php lut v chu trch nhim v quyt nh ca mnh. - Nu ti sn mua bo him th x l theo hp ng bo him. - S dng cc khon d phng c trch lp trong chi ph b p theo quy nh ca php lut. - Gi tr tn tht sau khi b p bng tin bi thng ca c nhn, tp th, ca t chc bo him v s dng d phng c trch lp trong chi ph, nu thiu c b p bng qu d phng ti chnh ca t chc tn dng. Trng hp qu d phng ti chnh khng b p th phn thiu c hch ton vo chi ph khc trong k. Ngh nh ca Chnh ph s 146/2005/N-CP ngy 23/11/2005 v ch ti chnh i vi cc t chc tn dng, cho php trch vo chi ph hot ng kinh doanh cc khon d phng sau: - D phng ri ro trong hot ng ca t chc tn dng. - D phng gim gi hng tn kho; - D phng tn tht cc khon u t di hn (bao gm c gim gi chng khon); - D phng phi thu kh i; - D phng tr cp mt vic lm.

26

Kt cu chung ca nhm TK ny C: - Trch lp d phng gim gi chng khon (s trch lp ln u v s chnh lch gia s d phng k ny phi lp ln hn s lp cui k trc)- N TK 8823 N: - X l khon gim gi thc t cc khon u t chng khon - Hon nhp d phng gim gi (C TK 8823). D C: - Phn nh gi tr d phng gim gi chng khon n thi im rt s d. Cui k k ton c (tc u k mi) nu s phi trch > s trch (s d cui k TK D phng) th tin hnh hon nhp s trch tha (ghi gim tr chi ph d phng gim gi chng khon ghi c TK 8823). Trng hp s d trn ti khon chi ph nh hn s hon nhp d phng, k ton hon nhp phn cn li vo ti khon thu nhp. Vic trch lp, x l, hon nhp d phng gim gi chng khon c thc hin nh ch k ton Doanh nghip (iu 10, mc I, chng II, Thng t dn). TK ny m chi tit cho tng loi chng khon Ngoi nhng im chung ni trn, vic trch lp d phng i vi tng loi chng khon theo cch phn loi hin hnh cng c mt s im c th cn lu : (i) i vi TK 149 - D phng gim gi chng khon (chng khon kinh doanh) - Ti thi im kho s k ton lp bo co ti chnh, cn c vo tnh hnh bin ng gi chng khon, k ton tin hnh lp d phng hoc hon nhp d phng gim gi chng khon i vi s chng khon cha bn ti thi im kho s. - iu kin trch lp cc khon d phng gim gi chng khon: + Chng khon kinh doanh theo ng quy nh ca php lut hin hnh. + c t do mua, bn trn th trng m ti thi im kim k, lp bo co ti chnh c gi th trng gim xung so vi gi gc ghi trn s k ton. + Chng khon khng c mua bn t do trn th trng th khng c lp d phng. (ii) i vi TK 159 D phng gim gi chng khon (chng khon u t sn sng bn) - i vi chng khon n: Cui nin k ton, nu gi th trng ca chng khon b gim gi xung thp hn gi tr thun ca chng khon, k ton tin hnh lp d phng gim gi chng khon u t (159 chng khon n). - i vi chng khon vn: Cui nin k ton, nu gi th trng ca chng khon b gim gi xung thp hn gi gc ca chng khon, k ton tin hnh lp d phng gim gi chng khon u t (159 chng khon vn). (iii) i vi TK 169- D phng gim gi chng khon (chng khon u t gi n ngy o hn) Vic lp d phng gim gi i vi chng khon u t gi n ngy o hn ch c thc hin khi c du hiu v s gim gi chng khon ko di hoc c bng chng chc chn l ngn hng kh c th thu hi y khon u t, khng thc hin lp d phng gim gi chng khon i vi nhng thay i gi trong ngn hn.

27

2.1.3. Ti khon 39 - Li phi thu Ti khon ny dng phn nh s li phi thu dn tch tnh trn s tin gi, u t chng khon (k c cc cng c ti chnh phi sinh), cp tn dng ca NH i vi cc t chc v c nhn khc. Ti khon ny c hch ton theo nguyn tc: - Tin li c ghi nhn trn c s thi gian v li sut thc t tng k. - Li phi thu th hin s li tnh dn tch m TCTD hch ton vo thu nhp nhng cha c t chc nhn tin gi thanh ton (chi tr). Bn N ghi: - S li phi thu tnh cng dn. Bn C ghi: - S tin li c thanh ton. S d N: - Phn nh s li cn phi thu. Ti khon ny c cc ti khon bc 2 nh sau: - TK 391: Li phi thu t tin gi - TK 392: Li phi thu t u t chng khon - TK 394: Li phi thu t hot ng tn dng - TK 396: Li phi thu t cc cng c ti chnh phi sinh. Ghi chu: (1). C s l thuyt ca hch ton d thu, d chi da trn 2 c s sau: Hch ton trn c s dn tch da trn nhng chun mc k ton quc t v nguyn tc k ton c chp nhn chung: Thu nhp v chi ph c cng dn (dn tch), ngha l TN v CP c tha nhn v ghi nhn trong bo co ti chnh khi pht sinh (earned or incurred), khng ph thuc vo vic tin thu c hoc phi chi ra hay cha. (IAS 1) (2). C s php l ca vic hch ton d thu,d chi Thay i chnh sch k ton: Chuyn t c s thc thu, thc chi (cash basis) sang c s dn tch (accrual basis). Thng t s 12/2006/TT-BTC ngy 21/02/2006 ca B Ti chnh hng dn thc hin Ngh nh 146/2005/N-CP 92/2000/TT-BTC: - i vi hot ng tn dng: t chc tn dng hch ton s li phi thu pht sinh trong k vo thu nhp i vi cc khon n xc nh l c kh nng thu hi c gc, li ng thi hn v khng phi trch d phng ri ro c th theo qui nh. i vi s li phi thu hch ton thu nhp nhng n k hn tr n (gc, li) khch hng khng tr c ng hn t chc tn dng hch ton vo chi ph hot ng kinh doanh v theo di ngoi bng n c thu. Khi thu c th hch ton vo thu hot ng kinh doanh. i vi s li phi thu pht sinh trong k ca cc khon n cn li khng phi hch ton thu nhp, t chc tn dng theo di ngoi bng n c thu, khi thu c th hch ton vo thu hot ng kinh doanh. - i vi thu li tin gi, li u t tri phiu, tn phiu... l s li phi thu trong k. Mt kt lun c tnh k thut rt quan trng i vi vic hch ton tin li ca cc khon tin gi v u t chng khon ca TCTD l: 28

- Ch hch ton li phi thu i vi chng khon u t, i vi chng khon kinh doanh hch ton trc tip vo thu nhp li. - Ch hch ton li phi thu i vi cc khon li thc t pht sinh nhng thi im hch ton cha c thanh ton. iu ny xy ra i vi cc khon tin gi k hn v u t chng khon tr li sau hoc tr li theo nh k di hn nh k k ton li phi thu. - Li tin gi khng k hn hoc li tr theo nh k c nh k thanh ton trng vi nh k k ton th hch ton trc tip vo TK thu nhp. - Nhng khon li tr trc c hch ton vo ti khon 4880 Doanh thu ch phn b, sau phn b dn vo thu nhp li theo nh k k ton. 2.2. Cc trng hp hch ton ch yu 2.2.1. K ton tin gi khng k hn ti NHNN v cc t chc tn dng khc Cn c hch ton vo cc ti khon tin gi ny l cc giy bo c, bo n hoc Bng sao k ca NHNN km theo cc chng t gc (y nhim chi, y nhim thu, sc...) - Nhn giy bo c/chng t tng ng: (Np tin, chuyn tin, nhn tr tin ... ) N TK tin gi ti cc NHNN/ cc t chc tn dng khc (1113, 1311, 1321, 1331. 1341, 1351, 1361) C Ti khon thch hp - Nhn giy bo n N TK thch hp C TK tin gi ti NHNN (1113)/ TK tin gi ti cc t chc tn dng khc (1311, 1321, 1331, 1341, 1351, 1361) - Khi nhn c chng t ca Ngn hng Nh nc/cc T chc tn dng khc gi n, k ton phi kim tra i chiu vi chng t gc km theo. Trng hp c s chnh lch gia s liu trn s k ton ca n v, s liu chng t gc vi s liu trn chng t ca Ngn hng Nh nc/cc T chc tn dng khc th phi thng bo cho Ngn hng Nh nc cng i chiu, xc minh v x l kp thi. Nu n cui thng vn cha xc nh r nguyn nhn chnh lch, th k ton ghi s theo s liu trong giy bo hay bng k ca Ngn hng Nh nc. S chnh lch c ghi vo bn N ti khon 359 - Cc khon khc phi thu (nu s liu ca k ton ln hn s liu ca Ngn hng Nh nc ) hoc ghi vo bn C ti khon 4599 - Cc khon ch thanh ton khc (nu s liu ca k ton nh hn s liu ca Ngn hng Nh nc ). Sang thng sau phi tip tc kim tra, i chiu tm nguyn nhn chnh lch iu chnh li s liu ghi s. - nh k hch ton tin li vo thu nhp N TK Tin gi khng k hn thch hp/ 1011 C TK 7010 Thu li tin gi 2.2.2. K ton u t chng khon (i) K ton mua chng khon N TK 15xy, 16xy (gi gc) C TK thch hp (1011, 1113, 4211 ....)

29

i vi u t chng khon n c chit khu v ph tri: Cc khon chit khu v ph tri phi c hch ton ring (cha c hng dn c th). (ii) Hch ton tin li d thu t u t chng khon N TK Li phi thu t u t chng khon thch hp (392X) C TK Thu t u t chng khon (7030) (iii) Li thc thu N TK thch hp (1011, 4211,..): Tng s tin li thc nhn C TK 15xy, 16xy: Phn li dn tch trc khi mua C TK Li phi thu t u t chng khon thch hp (392X): Phn li pht sinh trong thi gian sau khi mua (iv)) Trch lp d phng (theo quy nh) N TK Chi d phng gim gi chng khon (8823) C TK d phng gim gi (159, 169) X l d phng khi bn vi gi thp hn gi gc hoc khi ngi pht hnh khng thanh ton . (v) Thanh ton khi o hn: - i vi chng khon tr li sau: N 1011, 4211,...: Tin gc + li C 15xy, 16xy: Tin gc C 392x: Tin li - i vi chng khon tr li trc: N TK 1011, 4211...: ST theo mnh gi C TK 15xy, 16xy: Gi gc C TK 392x: Tin li (vi) Bn chng khon: tng t chng khon kinh doanh 2.2.3. K ton chng khon kinh doanh (i) Mua chng khon N TK Chng khon kinh doanh - 14xy: Gi gc C TK 1011, 4211, .. (ii) Bn chng khon - Trng hp gi bn > gi gc (li): N TK thch hp: S tin thu c (gi bn) C TK 14xy: Gi gc C TK Thu v kinh doanh chng khon 7410 (chnh lch) - Trng hp gi bn <gi gc (l) N TK thch hp: S tin thu c (gi bn) N TK D phng gim gi chng khon kinh doanh (1490) (N TK Qu d phng ti chnh - 6130) N Tk Chi v kinh doanh chng khon ( 8410): s l C TK chng khon kinh doanh - 14xy 3. K TON NGHIP V HUY NG VN 3.1. Nghip v huy ng tin gi ca khch hng 30

3.1.1 Ti khon TK bc 1 Tin gi ca khch hng 42 Kt cu TK 42 S tin khch hng rt hoc chuyn khon S tin khch hng gi vo NH hoc nhn chuyn khon D: S vn cn gi ti NH Ti khon ny c cc TK bc 2 (phn loi theo i tng gi v tnh cht) - 421: Tin gi ca khch hng trong nc bng VND - 422: Tin gi ca khch hng trong nc bng ngoi t - 423: Tin gi tit kim bng VND - 424: Tin gi tit kim bng ngoi t v vng - 425: Tin gi cu khch hng nc ngoi bng VND - 426: Tin gi ca khch hng nc ngoi bng ngoi t Trong : - Tin gi khch hng theo cch phn loi y c hiu l tin gi ca cc n v kinh doanh, trong tin gi ti NH l mt phn vn kinh doanh ca ho. - Tin gi tit kim theo cch phn loi ca h thng ti khon hin hnh ch b phn tin gi ca dn c ch nhm mc ch sinh li v khng thuc vn kinh doanh. Cc TK bc 3 ch yu phn cc TK Tin gi ni trn thnh 2 b phn theo k hn: - 42 x 1: Tin gi khng k hn - 42 x 2: Tin gi c k hn Ring cc ti khon sau c c th: - 4214 v 4224: Tin gi vn chuyn dng. - 4238: Tin gi tit kim khc Nh vy, khi nim tin gi khch hng khng k hn v l thuyt th khng ng nht vi tin gi thanh ton, nhng v thc tin 2 khi nim ny gn nh l mt. Tt c cc TK ny u hch ton theo tin gc, khng lin quan n tin li Chng t s dng tu trng hp hch ton, nhng thng bao gm cc loi chng t sau: Giy np tin, giy np ngn phiu thanh ton, giy np ngoi t, phiu thu. - S tin gi tit kim, phiu hoc th tit kim - Giy lnh tin, phiu chi, sc, u nhim chi, u nhim thu. - Bng k giy bo lin hng - Phiu chuyn khon .............................. Ti khon bc 1 : Li phi tr cho tin gi 491 TK ny dng phn nh s li d tr trn khon tin gi ca khch hng phn b vo chi ph da trn nguyn tc dn tch (accrual basis) khng quan tm n phng thc thu tin li, m chi ph tr li c hch ton trn c s bo m rng cc bo co ti chnh s phn nh mt cch ph hp gia cc chi ph v thu nhp cho tng thi k. 31

Kt cu ca ti khon ny: - C: Li phi tr (d tr) dn tch tnh theo thi gian v li sut thc t tng k (i ng TK chi tr li tin gi 8010) - N: Thanh ton li phi tr (i ng TK 1011, 4211..) Ti khon ny c s d c th hin s tin li phi tr tnh vo chi ph nhng cha thc hin tr li. Ti khon ny c 4 TK bc 3: - 4911: Li phi tr cho tin gi bng VND - 4912: Li phi tr cho tin gi bng ngoi t - 4913: Li phi tr cho tin gi tit kim bng VND - 4914: Li phi tr cho tin gi tit kim bng ngoi t v vng. 3.1.2. Cc trng hp hch ton 3.1.2.1. K ton tin gi thanh ton C 2 loi Tk tin gi thanh ton l: TG thanh ton c php thu chi v tin gi thanh ton khng c php thu chi. Loi TKTG thanh ton c php thu chi cn c gi l TK vng lai. Tu theo quan h gia NH v KH m KH c thu chi trn TK TG thanh ton hay khng. Nu c thu chi ngha l khch hng c php chi vt s d c (overdraft) v TKTG thanh ton s c s d N. Trong trng hp thu chi, i vi nhng chng t ghi N, k ton phi kim sot hn mc thu chi. (i) Khch hng gi bng tin mt nh khon: N: Tin mt ti n v 1011 C: Tin gi khng k hn ca khch hng 4211 Chng t: Cc lin giy np tin do khch hng lp v np (ii) Khch hng rt tin mt Khch hng pht hnh sc tin mt rt tin mt t ti khon, hoc chi tr cho mt ngi khc bng tin mt t ti khon, k ton kim sot chng t v s d ca TK /hn mc thu chi (trong trng hp s d khng v khch hng c php thu chi) N TK 4211 C: 1011/1014 (iii) K ton nhn chuyn khon Khi nhn c chng t chuyn tin vo TK ( sc v bng k np sc, u nhim thu do khch hng np vo; chng t thanh ton vn...). Tu theo quy nh ca tng ngn hng, vic thu ph tu trng hp c th c th thu pha ngi tr hoc pha ngi nhn. Nhn chung, phn ln cc trng hp, ph thu pha ngi tr tin v ch thu i vi cc trng hp thanh ton khc NH: Trng hp khng thu ph: N TK TG khng k hn ca KH tr / Thanh ton vn gia cc NH C TK TGKKH ca ngi nhn (4211,4221). Trng hp c thu ph ca ngi nhn: N TK Thanh ton vn: S tin i tc chuyn C TK TG khng k hn ca KH nhn: ST chuyn - ph C TK Thu ph dch v thanh ton : ph cha c thu 32

C TK Thu gi tr gia tng phi np: tnh 10% trn s ph (iv) K ton chi tr bng chuyn khon Vic hch ton ph v thu gi tr gia tng nh cp trn. N TK TG khng k hn (s tin chuyn + ph chuyn tin) C TK Thu dch v thanh ton (gi cha thu) C TK Thu gi tr gia tng phi np (4531) : thu phi np trn s ph cha thu C TKTG khng k hn ca KH i phng / TK thanh ton vn gia cc NH (v) K ton tr li TK tin gi thanh ton: Vo ngy cui thng, k ton tnh v tr li tin gi khng k hn. Phng php tnh li thng c gi l phng php tch s. Thc cht phng php ny chnh l phng php tnh s d bnh qun gia quyn trong thng, trong quyn s chnh l s ngy duy tr mt mc s d nht nh Cng thc tnh li tin gi khng k hn c th trnh by nh sau: S li phi tr trong thng = S d bnh qun trong thng X li sut /thng Trong , s d bnh qun c tnh theo cng thc bnh qun gia quyn nh sau:
D= Di X Ni Ni

Trong : - D : S d bnh qun trong thng - Di : S d ti thi im i - Ni : S ngy duy tr s d D N - i : Tng s ngy trong thng (tnh chn l 30 ngy) S li ny c th ghi nhp vn cho khch hng: N TK Chi tr li tin gi - 8010 C TK Tin gi khng k hn ca khch hng (4211) Trng hp KH n rt li bng tin mt: N TK Chi tr li tin gi - 8010 C TK 1011, 1031.. i vi TK vng lai, s d c s c NH tnh tr li tin gi theo s ngy duy tr s d. 3.1.2.2. K ton tin gi tit kim khng k hn V cch thc tnh li tin gi tit kim khng k hn tng t nh i vi tin gi thanh ton. Cc nghip v v tin gi tit kim khng k hn n gin hn rt nhiu so vi Tin gi thanh ton v n khng dng vo vic thanh ton khng dng tin mt. C 2 nghip v c bn: (i) Thu tin tit kim: khch hng lp giy np tin. N TK TM ti n v (1011,1031) C TK Tin gi tit kim khng k hn (4231,4241) (ii) Rt tin tit kim: Khch hng lp giy lnh tin 33

N TK Tin gi tit kim khng k hn (4231, 4241) C TK Tin mt ti n v (1011,1031) Ngi gi tit kim phi xut trnh chng minh nhn dn mi ln gi v rt tin. V s, loi tit kim khng k hn dng mt s cho nhiu ln gi v rt, s giao cho khch hng qun l. Ngoi ra, ngi gi c th phi lu ch k phiu lu nhn vin giao dch c th i chiu gia ch k trn giy lnh tin v phiu lu. 3.1.2.3. K ton tin gi c k hn a. K ton tin gi c k hn ca khch hng Do y l ti khon ca cc khch hng kinh doanh, nn vic hch ton c mt s nt c th so vi TG tit kim. V s, k ton s dng s chi tit ti khon tin gi khch hng nh i vi tin gi thanh ton. V th tc quan h, p dng nhng th tc nh i vi tin gi thanh ton. - Khi np tin, khch hng lp giy np tin, k ton hch ton: N TK Tin mt ti n v C TK TG khch hng c k hn - Khi rt tin theo nh k, khch hng lp giy lnh tin mt, k ton hch ton: (trng hp khch hng rt tin trc hn th c th khng c hng li hoc hng li theo tin gi khng k hn. Tuy nhin, do cnh tranh cc ngn hng ngy cng ni lng nhng quy nh ny theo hng bo m quyn li cho ngi gi tin nhiu hn) N TK TG khch hng c k hn C TK Tin mt/ Ti khon thch hp Cch tnh v tr li thc tr c th rt a dng, nhng v nguyn tc li d tr th khng c g khc nhau. + nh k theo quy nh, k ton hch ton tin li d tr vo chi ph: N TK Chi ph tr li tin gi (8010) C TK Li phi tr cho tin gi tit kim (4913, 4914) + Khi NH thanh ton li: N TK Li phi tr cho tin gi tit kim (4913, 4914) C TK 1011,4211.. Trng hp c bit, khi k k ton chi ph d tr trng vi nh k tr li (theo phng thc tr li theo nh k), tin li c th hch ton trc tip vo TK Chi ph tr li tin gi 8010) b. K ton tin gi tit kim c k hn V chng t, k ton tin gi tit kim s dng mt s tit kim cho mt ln gi. Khi tt ton khon tin gi tit kim, s c tr li cho qu tit kim ng vo tp nht k chng t. V th tc khi gi cng nh khi chi tr u cn c ch yu vo chng minh nhn dn. Cch thc hch ton tng t nh i vi Ti khon tin gi c k hn ca khch hng. Ch khc l ti khon s dng thay v ti khon tin gi c k hn ca khch hng l ti khon tin gi tit kim c k hn. 3.2. K ton pht hnh giy t c gi Theo chun mc k ton Vit Nam, k ton pht hnh giy t c gi phi phn bit 3 phng thc: 34

- Phng thc pht hnh ngang gi: gi bn giy t c gi = Mnh gi GTCG (khi li sut th trng = li sut danh ngha ca GTCG) - Phng thc pht hnh c chit khu: gi bn < mnh gi (khi li sut th trng > li sut danh ngha). Hiu s: (mnh gi gi bn) gi l phn chit khu (cn phn bit s tin ny vi s li tr trc trong phng thc tr li trc, mc d v hnh thc c hai u ging nhau) - Phng thc pht hnh c ph tri: gi bn > mnh gi (khi li sut th trng < li sut danh ngha). Hiu s (gi bn mnh gi) gi l phn ph tri. 3.2.1. K ton pht hnh GTCG (i) Trng hp pht hnh ngang gi: N TK 1011, 4211... C TK Mnh gi giy t c gi 4310, 4340 Nu TCTD tr li trc, phn li tr trc c khu tr trn s tin khch hnh np vo, tc l: N TK 1011, 4211...: ST np vo N TK Chi ph ch phn b: Li tr trc C TK Mnh gi giy t c gi (4310, 4340) (ii) Trng hp PH c chit khu: N TK 1011, 4211...: S tin khch hng np vo N TK Chit khu giy t c gi (432, 435): S tin chit khu. C: TK Mnh gi giy t c gi (431, 434): Mnh gi Nu TCTD tr li trc, phn li tr trc c khu tr trn s tin khch hnh np vo, tc l: N TK 1011, 4211: nt N TK 432, 435: nt N TK Chi ph ch phn b: s li tr trc C TK Mnh gi GTCG (431, 434): Mnh gi (iii) Trng hp PH c ph tri: N 1011, 4211,...: s tin khch hng np vo C Ph tri giy t c gi (432, 435): khon ph tri C Mnh gi GTCG (431, 434) Nu TCTD tr li trc, phn li tr trc c khu tr trn s tin ph tri 3.2.2. K ton phn b chit khu v ph tri (i) Phn b chit khu: nh k, k ton phn b s tin chit khu vo chi ph N TK Tr li PHGTCG -8030 C TK Chit khu GTCG Ch : Vic phn b chit khu c th c tin hnh cng lc vi tnh tin li vo chi ph (hch ton cng mt bt ton). (ii) Phn b ph tri: Khon ph tri c phn b nh l mt khon thu gim chi ph tr li, tc l: N TK Ph tri GTCG (432, 435) C TK Tr li PHGTCG (8030) 3.2.3. K ton li PHGTCG 35

(i) Trng hp tr li sau: nh k, hch ton d tr N TK Tr li pht hnh giy t c gi (8030) C TK Li phi tr v pht hnh GTCG (4921, 4922) (ii) Trng hp tr li trc Li tr trc c tnh tr vo s tin m khch hnh phi tr khi mua giy t c gi. - i vi trng hp PH chit khu v PH ngang gi, phi tin hnh phn b li tr trc vo chi ph: N TK Chi tr li pht hnh GTCG (8030) C TK Chi ph ch phn b - i vi trng hp PH c ph tri: Li tr trc khu tr trong phn ph tri. (iii) Trng hp tr li theo nh k: - Nu nh k tr li khp vi nh k k ton li d tr th hch ton trc tip li thc tr vo chi ph. - Nu nh k tr li di hn nh k hch ton li d tr, th: + nh k tnh li d tr, hch ton: N TK 8030 C TK 4921, 4922 + Khi thc tr li: N TK 4921, 4922 C TK 1011, 4211,.. 3.2.4. K ton thanh ton GTCG pht hnh - i vi trng hp tr li trc: N TK 431, 434: Mnh gi C TK 1011, 4211, ... - i vi trng hp tr li sau N TK 431, 434: tin gc N TK 4921, 4922: tin li C TK 1011, 4211,.. - i vi trng hp tr li nh k: N TK 431, 434: Mnh gi N TK 4921, 4922: tin li k cui cng (nu c) C TK 1011, 4211,... 3.3.K ton vay vn cc t chc tn dng khc 3.3.1.Ti khon s dng - Ti khon cp 2Vay cc t chc tn dng trong nc bng ng Vit Nam 415 v Vay cc t chc tn dng trong nc bng ngoi t 416; Vay cc ngn hng nc ngoi bng VND 417; Vay cc ngn hng nc ngoi bng ngoi t 418; . Cc ti khon ny chi tit cp 3 theo hnh thc vay hoc theo trong hn v qu hn. - Ti khon Li phi tr cho tin vay bng VND 4931 v Li phi tr cho tin vay bng ngoi t 4932 3.3.2.Chng t s dng Bao gm cc loi chng t ph bin nh: 36

- Hp ng tn dng - Giy nhn n - Cc chng t pht tin vay .... 3.3.3. Cc trng hp hch ton ch yu a. Khi vay: Cn c vo cc chng t thch hp, trong chng t ghi s l cc chng t pht tin vay, k ton hch ton: N TK Tin mt / TK Thanh ton vn gia cc ngn hng / TK thch hp C TK Vay cc t chc tn dng {thch hp} b. Khi tr n: Cn c chng t thch hp, k ton hch ton: N TK Vay cc t chc tn dng {thch hp} (nt) C TK Tin mt / TK Thanh ton vn / TK thch hp. c. Hch ton li d tr: nh k theo quy nh, k ton phn b li d tr vo chi ph: N TK Chi ph tr li tin vay (8020, chi tit theo cc hnh thc vay, i tng cho vay thch hp...) C TK Li phi tr cho tin vay (4931, 4932) d. Hch ton thc tr: Khi tin hnh tr li cho cc t chc tn dng cho vay vn theo nh k tho thun, k ton hch ton: N TK Li phi tr cho tin vay (4931, 4932) C TK Tin mt / TK Thanh ton vn / TK thch hp 3.4. K ton vay vn ngn hng nh nc 3.4.1. Ti khon s dng - Ti khon cp 2: Vay ngn hng nh nc bng ng Vit Nam (403). Ti khon ny chi tit cp 3 theo cc hnh thc vay: (1) TK Vay theo h s tn dng (4031): y l mt hnh thc vay ti cp vn, trong ngn hng thng mi phi xut trnh b h s cho vay khch hng lm cn c ngn hng nh nc cho vay ti cp vn. D nhin, s tin cho vay li phi nh hn s tin trn h s tn dng (-) tin li m ngn hng thng mi phi tr cho ngn hng nh nc. (2) TK Vay chit khu, ti chit khu cc giy t c gi (4032): y cng l hnh thc cho vay ti cp vn ca ngn hng nh nc cho cc ngn hng thng mi, trong dc vay vn, NHTM phi xut trnh v chp nhn cc iu kin chit khu/ ti chit khu (chuyn nhng quyn s hu) giy t c gi ca ngn hng nh nc. S tin c vay = mnh gi giy t c gi ngn hn (-) s tin chit khu, trong s tin chit khu gm 2 phn: tin li phi tr trn khon tin c vay v ph dch v tr cho ngn hng nh nc. (3) TK Vay cm c giy t c gi (4033): L hnh thc cho vay ti cp vn ca Ngn hng nh nc trong khon vay c bo m bng vic cm c cc giy t c gi ngn hn m ngn hng thng mi ang nm gi hoc ang s hu. (4) TK Vay thanh ton b tr (4034): l hnh thc vay h tr vn trong cc phin thanh ton b tr khi ti khon ca ngn hng thnh vin khng thanh ton. y l hnh thc vay c thi hn rt ngn, v thng thng cc ngn hng thnh vin ch c 37

thiu vn khng qu 3 ln lin tc theo quy ch ca thanh ton b tr (vay qua m). Tin vay c chuyn t ng vo TK Tin gi thanh ton. (5) TK Vay h tr c bit (4035) (6) TK Vay khc - TK cp 2 Vay ngn hng nh nc bng ngoi t(404): Tk ny khng chi tit theo hnh thc, m chi tit cp 3 theo trong hn (4041) v qu hn (4042). 3.4.2. Cc trng hp hch ton ch yu a. Khi vay vn: Cn c cc chng t thch hp, k ton hch ton: N TK Tin gi thanh ton ti ngn hng nh nc/ TK thch hp C TK Vay ngn hng nh nc (chi tit theo cc TK thch hp) b. Tnh li d tr: nh k (hng thng), k ton tnh li d tr v phn b vo chi ph: N TK Chi tr li tin vay (8020) C TK Li phi tr cho tin vay (4931/4932) Ring tin li ca cc khon vay thanh ton b tr c th hch ton thng vo chi ph m khng cn hch ton d tr v khon vay ny c thi hn rt ngn. c. Khi thc tr li: Cn c chng t thch hp, k ton hch ton: N TK Li phi tr cho tin vay (4931/4932) C TK Tin gi thanh ton ti NHNN (1113) / TK thch hp. d. Khi tr n: Cn c chng t thch hp, k ton hch ton: N TK Vay ngn hng nh nc (TK chi tit thch hp) C TK Tin gi thanh ton ta NHNN /TK thch hp. 3.5. K ton ngun vn ti tr u thc u t, cho vay 3.5.1 Ti khon s dng - TK Vn ti tr u thc u t (44), TK ny chi tit cp 2 thnh 2 TK: + TK Vn ti tr u thc u t bng ng Vit Nam (441) + TK Vn ti tr u thc u t bng ngoi t (442) Cc ti khon cp 3 chi tit cc ti khon cp 2 theo i tng u thc. Gm: (1) Vn nhn trc tip ca cc t chc quc t; (2) Vn nhn ca chnh ph (3) Vn nhn ca cc t chc khc. - TK Cho vay bng vn ti tr u thc u t (s nghin cu trong phn cho vay). 3.5.2. Cc trng hp hch ton ch yu a. Khi nhn vn vay: Cn c chng t thch hp, k ton hch ton: N TK thch hp C TK Vn ti tr, u thc u t b. Khi tr li vn: N TK Vn ti tr,u thc u t C TK thch hp 4. K TON NGHIP V CP TN DNG Cp tn dng (cho vay) l sn phm ch yu ca cc ngn hng kinh doanh ti Vt Nam. D n cho vay thng chim t trng cao trong tng ti sn c ca ngn hng. Thu nhp t cho vay cng chim t trng ch yu trong tng thu nhp. V vy y l mt hot 38

ng c vai tr rt quan trng trong ngn hng. Nhim v ca b phn k ton i vi nghip v ny c th tm tt nhng nt chnh sau y: - Phn nh cc bin ng vn do h qu ca cc nghip v tn dng, chng hn: gii ngn, thu n, thu li... - Thc hin chc nng gim c i vi cc din bin lin quan trong phm vi chc trch v thm quyn c giao theo quy nh. - Qun l h s cho vay (theo phn cng) cng nh cc th tc k ton t cng on pht vay n cng on thu n trong cc tnh hung bnh thng cng nh khng bnh thng, chng hn theo di thu n, chuyn n qu hn, n kh i, n ch x l, n khoanh...hoc chuyn theo di ngoi bng...D nhin, k ton ch thc hin di gc phn nh v cung cp thng tin c tnh c bit v tng hp cho hot ng iu hnh chung ca Ban lnh o ngn hng cng nh cc hot ng tc nghip ca b phn tn dng v cc b phn khc c lin quan. 4.1. Chng t: Cc chng t lin quan n k ton bao gm: + Bn chnh hp ng tn dng + Giy nhn n. + Cc chng t lin quan n cc m bo tin vay. + Cc loi giy t lin quan n x l n, iu chnh k hn tr n, gia hn n. + Chng t ghi s k ton l cc chng t pht tin vay nh giy lnh tin, u nhim chi, u nhim thu, sc chuyn khon...; cc chng t thu n, thu li bng tin mt, tin gi thanh ton ca khch hng hoc ca i tc th 3... Ngoi ra tu tng trng hp c th m s dng cc chng t thch hp nh: hp ng thu ti chnh, hp ng bo lnh ... 4.2. Ti khon 4.2.1. Ti khon bc 1: Phn chia cc nghip v cp tn dng theo i tng hoc theo loi hnh tn dng - TK 20 Cho vay cc t chc tn dng khc - TK21 Cho vay cc t chc kinh t, c nhn trong nc - TK 22 Chit khu thng phiu v cc giy t c gi ngn hn i vi cc t chc kinh t, c nhn trong nc. - TK 23 Cho thu ti chnh - TK 24 Bo lnh - TK 25 Cho vay bng vn ti tr u thc u t - TK 26 Tn dng i vi cc t chc, c nhn nc ngoi - TK 27 Tn dng khc i vi cc t chc c nhn trong nc Ring 2 ti khon Cc khon n ch x l (28) v N cho vay c khoanh (29) thc ra khng phn loi theo cc tiu thc trn m li phn bit theo tnh cht ca d n. Nhn chung, cch thit k h thng ti khon nh ni trn vn cn cha hp l v cn phi tip tc hon thin mt s im. 4.2.2. Ti khon bc 2: Cc TK bc 2 s dng phn loi cc ni dung khc bit ca TK bc 1. Cc ti khon ny c kt cu tng t, tr Ti khon D phng ri ro

39

Cc TK ny dng phn nh vic lp, hon nhp v x l cc khon d phng ri ro cho vay da trn c s l thuyt v php l nh cp trong tiu mc 1.2 Cc ti khon d phng c chi tit thnh 2 ti khon cp 3: - TK 2x91: D phng chung - TK 2x92: D phng c th D phng c th l khon tin c trch lp trn c s phn loi c th cc khon n nh cp trn d phng cho nhng tn tht c th xy ra. D phng chung l khon tin c trch lp d phng cho nhng tn tht cha xc nh c trong qu trnh phn loi n v trch lp d phng c th v trong cc trng hp kh khn v ti chnh ca cc t chc tn dng khi cht lng cc khon n suy gim . c. TK 394: Li phi thu t hot ng tn dng Ti khon ny phn nh s tin li m t chc tn dng phi thu v hch ton vo thu nhp ca tng thi k da trn c s l thuyt v c s php l cp mc 2.1.3 cng nh s li m khch hng thanh ton. TK394 S li d thu tnh S tin li thu vo thu nhp Ti khon ny c s d N. S d n phn nh s li d thu tnh vo thu nhp nhng cha c thanh ton n thi im rt s d. Ti khon cp 3 chi tit theo loi hnh cho vay. Ti khon ny m tiu khon chi tit theo ngi vay Tr 2 ti khon cp 1 l TK 28 v TK 29 v cc ti khon cp 2 l TK 2X7 v TK 2x9, cc ti khon cp 2 u c chi tit ho thnh cc ti khon cp 3 theo mc an ton ti sn hay cht lng tn dng nh sau: (i) Ti khon "N tiu chun" Cc ti khon ny dng hch ton s tin (ng Vit Nam, ngoi t hoc vng) TCTD cho cc TCTD khc (trong nc, nc ngoi), cc t chc kinh t, c nhn vay tho mn cc thuc tnh sau: - Cc khon n trong hn c TCTD nh gi l c kh nng thu hi y c gc v li ng thi hn; - Cc khon n tr y n gc v li theo k hn c c cu li v sau thi hn quy nh, c TCTD nh gi l c kh nng tr y n gc v li ng thi hn theo thi hn c c cu li; - Cc khon n c TCTD nh gi theo phng php nh tnh l c kh nng thu hi y c n gc v li ng hn. Bn N ghi: - S tin cho vay cc t chc, c nhn. Bn C ghi: - S tin thu n t cc t chc, c nhn . - S tin chuyn sang ti khon n thch hp theo quy nh hin hnh v phn loi n.

40

- Phn nh n vay ca cc t chc, c nhn tiu chun theo quy nh hin hnh v phn loi n. Hch ton chi tit : M ti khon chi tit theo tng t chc, c nhn vay tin. (ii) Ti khon " N cn ch " Cc ti khon ny dng hch ton s tin (ng Vit Nam, ngoi t hoc vng) TCTD cho cc TCTD khc (trong nc, nc ngoi), cc t chc kinh t, c nhn vay ang trong tnh trng: - Cc khon n qu hn di 90 ngy; - Cc khon n c cu li thi hn tr n trong hn theo thi hn n c c cu li; - Cc khon n cn li ca mt khch hng c t nht mt khon n b chuyn sang cc nhm n ri ro cao hn tng ng vi mc ri ro; - Cc khon n (k c cc khon n trong hn v cc khon n c cu li thi hn tr n trong hn theo thi hn n c cu li) m TCTD c c s nh gi l kh nng tr n ca khch hng b suy gim v b chuyn sang cc nhm n ri ro cao hn tng ng vi mc ri ro; - Cc khon n c TCTD nh gi theo phng php nh tnh l c kh nng thu hi y c n gc v li nhng c du hiu khch hng suy gim kh nng tr n. Bn N ghi: - S tin cho vay cc t chc, c nhn. Bn C ghi: - S tin thu n t cc t chc, c nhn . - S tin chuyn sang ti khon n thch hp theo quy nh hin hnh v phn loi n. S d N: - Phn nh n vay ca cc t chc, c nhn cn ch theo quy nh hin hnh v phn loi n. Hch ton chi tit : M ti khon chi tit theo tng t chc, c nhn vay tin. (iii) Ti khon " N di tiu chun" Cc ti khon ny dng hch ton s tin (ng Vit Nam, ngoi t hoc vng) TCTD cho cc TCTD khc (trong nc, nc ngoi), cc t chc kinh t, c nhn vay, trong tnh trng: - Cc khon n qu hn t 90 n 180 ngy; - Cc khon n c cu li thi hn tr n qu hn di 90 ngy theo thi hn c c cu li; - Cc khon n cn li ca mt khch hng c t nht mt khon n b chuyn sang cc nhm n ri ro cao hn tng ng vi mc ri ro;

S d N:

41

- Cc khon n (k c cc khon n trong hn v cc khon n c cu li thi hn tr n trong hn theo thi hn n c cu li) m TCTD c c s nh gi l kh nng tr n ca khch hng b suy gim v b chuyn sang cc nhm n ri ro cao hn tng ng vi mc ri ro; - Cc khon n c TCTD nh gi theo phng php nh tnh l khng c kh nng thu hi n gc v li khi n hn v c kh nng tn tht mt phn n gc v li. Ni dung hch ton cc ti khon ny p dng nh ni dung hch ton cc ti khon N cn ch . (iv) Ti khon " N nghi ng" Cc ti khon ny dng hch ton s tin (ng Vit Nam, ngoi t hoc vng) TCTD cho cc TCTD khc (trong nc, nc ngoi), cc t chc kinh t, c nhn vay, trong tnh trng: - Cc khon n qu hn t 181 n 360 ngy; - Cc khon n c cu li thi hn tr n qu hn t 90 n 180 ngy theo thi hn c c cu li; - Cc khon n cn li ca mt khch hng c t nht mt khon n b chuyn sang cc nhm n ri ro cao hn tng ng vi mc ri ro; - Cc khon n (k c cc khon n trong hn v cc khon n c cu li thi hn tr n trong hn theo thi hn n c cu li) m TCTD c c s nh gi l kh nng tr n ca khch hng b suy gim v b chuyn sang cc nhm n ri ro cao hn tng ng vi mc ri ro; - Cc khon n c TCTD nh gi theo phng php nh tnh l c kh nng tn tht cao. Ni dung hch ton cc ti khon ny p dng nh ni dung hch ton cc ti khon N cn ch . (v) Ti khon " N c kh nng mt vn" Cc ti khon ny dng hch ton s tin (ng Vit Nam, ngoi t hoc vng) TCTD cho cc TCTD khc (trong nc, nc ngoi), cc t chc kinh t, c nhn vay, trong tnh trang: - Cc khon n qu hn trn 360 ngy; - Cc khon n c cu li thi hn tr n qu hn trn 180 ngy theo thi hn c c cu li; - Cc khon n cn li ca mt khch hng c t nht mt khon n b chuyn sang cc nhm n ri ro cao hn tng ng vi mc ri ro; - Cc khon n (k c cc khon n trong hn v cc khon n c cu li thi hn tr n trong hn theo thi hn n c cu li) m TCTD c c s nh gi l kh nng tr n ca khch hng b suy gim v b chuyn sang cc nhm n ri ro cao hn tng ng vi mc ri ro;

42

- Cc khon n c TCTD nh gi theo phng php nh tnh l khng cn kh nng thu hi, mt vn. Ni dung hch ton cc ti khon ny p dng nh ni dung hch ton cc ti khon N cn ch . Ghi ch: - N xu l cc khon n thuc cc nhm 3, 4 v 5. T l n xu trn tng d n l t l nh gi cht lng tn dng ca t chc tn dng. - T chc tn dng c kh nng v iu kin thc hin phn loi n theo phng php nh tnh th xy dng chnh sch phn loi n v trch lp d phng ri ro trnh Ngn hng Nh nc chnh sch d phng ri ro v ch c thc hin sau khi Ngn hng Nh nc chp thun bng vn bn. 4.2.3. Cc ti khon khc lin quan (i) Ti khon 387 Ti sn gn n chuyn quyn s hu cho TCTD, ang ch x l Ti khon ny dng phn nh gi tr ti sn gn n chuyn quyn s hu cho TCTD, ang ch x l. TCTD phi c y h s php l v quyn s hu hp php i vi ti sn . (quy nh ti iu 173 B Lut dn s). Bn N ghi: - Gi tr ti sn gn n chuyn quyn s hu cho TCTD, ang ch x l. Bn C ghi: - Gi tr ti sn gn n x l . S d N: - Phn nh gi tr ti sn gn n. Hch ton chi tit: M ti khon chi tit theo tng ti sn nhn gn n chuyn quyn s hu cho TCTD. (ii) Ti khon 4591 Tin thu t vic bn n, ti sn bo m n hoc khai thc ti sn bo m n Ti khon ny phn nh s tin thu c t vic bn n, ti sn bo m n hoc khai thc ti sn bo m n v vic x l thu hi n v cc khon n phi thu khc t ngun thu ny. Bn C ghi: - S tin thu c t vic bn n, ti sn bo m n hoc khai thc ti sn bo m n. Bn N ghi:- X l thu hi n v cc khon n phi thu khc t s tin thu bn n , ti sn bo m n hoc khai thc ti sn bo m n. S d C:- Phn nh s tin thu c t vic bn n, ti sn bo m n hoc khai thc ti sn bo m n cha c x l. Hch ton chi tit: - M ti khon chi tit theo tng khon n hoc ti sn m bo n c bn hoc khai thc. (iii) Ti khon 4880 Doanh thu ch phn b Ti khon ny dng phn nh doanh thu ch phn b (cha thc hin) ca TCTD trong k k ton. Doanh thu ch phn b bao gm: khon li nhn trc khi mua cc cng 43

c n (tri phiu, tn phiu, k phiu...), li cho thu ti chnh, ph cam kt bo lnh (nhn trc) v cc khon thu khc c ni dung, tnh cht tng t. Bn C ghi: - S tin ghi nhn doanh thu ch phn b pht sinh trong k. Bn N ghi :- Kt chuyn Doanh thu ch phn b sang ti khon Thu nhp theo quy nh ca Chun mc k ton. - Tt ton Doanh thu ch phn b theo ch quy nh (do li nhn trc t vic u t cc cng c n nhng sau li bn i, hay khi Hp ng thu ti chnh khng c thc hin v l do bt kh khng...). S d C: - Phn nh s tin doanh thu ch phn b thi im cui k k ton. Hch ton chi tit : M ti khon chi tit theo tng khon doanh thu ch phn b. (3) Cc ti khon ngoi bng c lin quan: l cc ti khon sau + TK Cc cam kt nhn c (TK 93xx) + TK Li v ph phi thu cha thu c (TK 94x) + TK Ti sn dng cho thu ti chnh (95x) + TK N kh i x l (971) + TK Ti sn th chp, cm c ca khch hng (TK 994) + TK Ti sn gn, xit n ch x l (TK 995) + TK Cc giy t c gi ca khch hng a cm c (TK 996) + TK Cam kt bo lnh cho khch hng (921x). Ni dung phn nh, cch ghi chp, kt cu s c cp kt hp vi nhng ni dung tng ng phn sau. 4.3. K ton cc nghip v cp tn dng ch yu 4.3.1 Cho vay ngn hn (tng ln) cc t chc kinh t, c nhn trong nc 4.3.1.1. Pht tin vay (gii ngn ) cho khch hng vay Khi n nhn tin vay, khch hng lp 3 lin giy nhn n (ngn hng 2 lin, khch hng 1 lin). Cn c vo hnh thc nhn n tin vay, k ton lp thm cc chng t ghi s thch hp. + Nu khch hng yu cu lnh tin mt lp 2 lin giy lnh tin. + Nu khch hng yu cu chuyn vo ti khon thanh ton lp 4 lin phiu chuyn khon + Nu khch hng yu cu tr cho ngi bn lp 4 lin u nhim chi. nh khon: N TK cho vay trong hn C TK - Tin mt/ ngn phiu - Tin gi thanh ton ca khch hng - Tin gi ca ngi bn - Thanh ton vn gia cc ngn hng - Tin k gi bo m thanh ton sc (sc bo chi) - Tin k qu bo m thanh ton L/C ...... ng thi hch ton ngoi bng (nu c) v gi tr ti sn th chp, cm c bo m tin vay, cc cam kt bo lnh nhn c. 44

Cn c cc ti liu bo m tin vay, k ton lp 2 lin phiu nhp kho ghi r s lng, gi tr v ghi nhp TK Cc cam kt nhn c (93) hoc Ti sn th chp, cm c ca khch hng (994)... Lu giy nhn n + hp ng tn dng vo h s vay vn theo tng khch hng v theo tng k hn n. 4.3.1.2. K ton thu n Cn c hnh thc tr n k ton lp thm cc chng t cn thit: - Nu khch hng np bng tin mt, k ton lp phiu thu - Nu khch hng np bng chuyn khon, khch hng lp u nhim chi - Nu khch hng khng ch ng tr n, ngn hng ch ng trch ti khon tin gi thanh ton ca ngi vay thu n th lp phiu chuyn khon. N TK Tin mt, tin gi ca khch hng/ TK thch hp C TK Cho vay (thch hp) Mi ln thu n, k ton cng ng thi ghi gim n trn hp ng tn dng v cp nht s d. Khi thu ht n, hp ng tn dng c rt ra khi h s vay vn v ng thnh tp ring, ng thi hch ton ngoi bng tr li cc giy t ti sn th chp, cm hoc cam kt bo lnh. Xut (C) TK 994/93 nh k, k ton theo di hp ng phi sao k s d ca hp ng tn dng i chiu vi d n ti khon cho vay, pht hin kp thi cc sai st c bin php iu chnh thch hp. 4.3.1.3. K ton li cho vay a. i vi cc khon n tiu chun T chc tn dng hch ton s li phi thu pht sinh trong k vo thu nhp. Tuy nhin, vic hch ton ph thuc vo cch thc thu li: (i) Trng hp thu li theo nh k (hng thng) N TK 1011, 4211,.. C TK Thu li cho vay (7020) (ii) Trng hp thu li sau - nh k, k ton tnh li d thu v hch ton vo thu nhp N TK Li phi thu t hot ng tn dng (394x) C TK Thu li cho vay (7020) - Khi khon n o hn, khch hng thanh ton li (cng vi tin gc), k ton hch ton: N TK 1011, 4211.ngi vay,... C TK Li phi thu t hot ng tn dng (394x) (iii) Trng hp s li phi thu hch ton thu nhp nhng n k hn tr n (gc, li) khch hng khng tr c ng hn, NH hch ton vo chi ph hot ng kinh doanh v theo di ngoi bng n c thu. N TK Chi ph khc (8900 ) C Li phi thu t hot ng tn dng (394x) ng thi hch ton ngoi bng: Nhp (N) TK Li cho vay cha thu c (941, 942) 45

Khi thu c th hch ton vo thu hot ng kinh doanh: N TK 1011, 4211,... C TK Thu khc (7900) ng thi hch ton xut ti khon 941, 942 Xut (c) 941, 942 b. i vi cc khon n cn li i vi s li phi thu pht sinh trong k ca cc khon n cn li (t nhm 2 n nhm 5) khng hch ton vo thu nhp. T chc tn dng theo di ngoi bng (ghi Nhp TK Li cho vay cha thu c) n c thu: N TK 941, 942 (li phi thu tng k) Khi thu c th hch ton: N TK 1011, 4211,.. C TK Thu li cho vay (7020) ng thi ghi xut TK 941, 942 4.3.1.4. Chuyn n theo mc ri ro tng ng K ton lp phiu chuyn khon v hch ton: N TK bc 3: Mc ri ro cp cao hn C TK bc 3: Mc ri ro cp thp hn V d: Chuyn khon n cho vay ngn hn bng VND tiu chun ca KHA thnh khon n cn ch : N TK 2111.A C TK 2112.A 4.3.1.5. Trng hp khch hng khng tr c n vay, tm gi cc ti sn xit n Nhp TK ti sn gn n, xit n ch x l Khi pht mi cc ti sn gn, xit n, th chp cm c..., hch ton xut ngoi bng TK trn. 4.3.2. Cho vay ngn hn theo hn mc Xt v phng din k ton, cho vay theo hn mc c th thc hin thng qua 2 cch: cho vay theo 2 ti khon v cho vay theo mt ti khon. Cho vay theo 2 ti khon tc l tch ri ti khon cho vay vi ti khon tin gi thanh ton. iu ny ngha l ti khon cho vay ch c s d n, ti khon tin gi thanh ton ch c s d c. Khi ngn hng cho khch hng vay tin thanh ton cho ngi bn, ngn hng s ghi n trn ti khon cho vay. Khi khch hng nhn c tin tr ca ngi mua, k ton ngn hng ghi c ti khon cho vay. Trng hp d n ti khon cho vay bng 0, tt c nhng khon np tin mt ca khch hng hay nhng khon m khch hng nhn chuyn khon s c ghi c vo ti khon tin gi thanh ton. Quy trnh c th tip din. Cho vay theo mt ti khon tc l ch s dng 1 ti khon cho c 2 mc ch: gi v vay tin. Ti khon kiu ny gi l ti khon vng lai nh cp phn trc. Cch cho vay ny v thc cht chnh l nghip v thu chi. Ngoi ra, cc NH v khch hng vay vn c th c nhng tho thun c th khc khng tri vi nhng vi nhng quy nh chung. Tuy nhin, n gin, trnh vic nghin 46

cu qu nhiu nhng tnh hung vn vt khng cn thit chng ta ch cp cch thc hch ton theo tnh hung ph bin nu trn. Cch thc nh khon i vi cc nghip v k ton ch yu: 4.3.2.1. Khi cho vay (gii ngn trong hn mc) Cn c vo cc chng t thch hp (thng thng l cc lnh thanh ton khng dng tin mt nh U nhim chi ca ngi vay yu cu tr tin cho ngi bn, Sc do ngi vay k pht, u nhim thu ca ngi bn...hoc giy lnh tin mt...), k ton kim sot chng t v hn mc thanh ton, s d n ti khon vng lai hoc ti khon cho vay. Nu iu kin gii ngn, k ton hch ton: N TK Cho vay (n tiu chun)/ Ti khon tin gi thanh ton C TK Tin mt/ Tin gi thanh ton ca ngi bn/ TK thch hp 4.3.2.2. Khi thu n Cn c cc chng t: - Giy np tin mt nu ngi vay tr n bng tin mt - Cc chng t thanh ton khng dng tin mt nh: sc do ngi mua pht hnh, u nhim chi do ngi vay lp, u nhim thu do ngi vay lp hoc cc chng t thanh ton vn... K ton hch ton: N TK Tin mt/ Tin gi thanh ton ca ngi mua/ TK thch hp C TK Cho vay/ Tin gi thanh ton (vng lai) 4.3.2.3. K ton tin li Vic hch ton tin li cng tng t nh trng hp cho vay tng ln. Tuy nhin, cch tnh li c phc tp hn. i vi cch cho vay theo 2 ti khon, tin li vay c tnh theo s d n bnh qun gia quyn ca ti khon cho vay. Tin li tr cho tin gi thanh ton tnh bnh thng. i vi cch cho vay theo 1 ti khon v trong mt thi k tnh li c th ng thi tn ti c 2 s d, mi s d ng vi mt s ngy nht nh nn vic tnh li phi cn c vo 2 s d. Li tin vay phi thu da trn s d n, li phi tr da trn s d c (nu phi tr li cho s d c ca ti khon vng lai) Do nh k thu li c tnh theo thng nn tin li c hch ton trc tip vo thu nhp: N TK 1011, 4211.ngi vay C TK Thu li cho vay (7020) 4.3.3. K ton chit khu thng phiu v cc giy t c gi khc 4.3.3.1. Khi nhn chit khu Chng t: bng k v bn chnh cc chng t chit khu N 2211: S tin gii ngn cho khch hng vay chit khu C 4211.ngi vay chit khu, 1011... ng thi ghi nhp ti khon ngoi bng Giy t c gi khch hng a cm c (996) 4.3.3.2. Hch ton d thu li v ph chit khu a. Hch ton li chit khu phi thu: 47

N TK Li phi thu t cho vay (3941) C TK Thu li cho vay (7020) b. Hch ton ph phi thu: N TK Ph phi thu (3970) C TK Thu ph nghip v chit khu (7170) 4.3.3.3.Khi n hn thanh ton a. Trng hp i c n t ngi k pht: N TK thch hp (1011, 4211, 1113,....): Mnh gi GTCG C TK 2211: S tin cho vay chit khu C TK 3941: Tin li chit khu (thc thu) C TK 3970: Ph chit khu (thc thu) b. Trng hp khng i c n t ngi k pht, tu theo phng thc chit khu m cch thc x l c khc nhau: (i) Nu l chit khu min truy i, phi chuyn cp ri ro tng ng. ng thi x l s li v ph phi thu hch ton vo thu nhp nh i vi trng hp nu trong tiu mc 3.1.3.(im a/iii) (ii) Nu l chit khu c truy i, s chuyn giy t c gi cho ngi xin chit khu v thu n ngi ny. Sau khi thu n, hch ton xut ngoi bng TK 996 Ghi ch: (i) Thc ra, cch thc hch ton c th khc vi nhng trnh by trn nu xut pht t quan nim khc v chit khu. (ii) Quy ch chit khu. ti chit khu cng c chuyn nhng ca t chc tn dng i vi khch hng (Ban hnh km theo Quyt nh s 63/2006/Q-NHNN ngy 29/12/2006 ca Thng c Ngn hng Nh nc) c mt s im lu : - Cng c chuyn nhng ni y bao gm: + Hi phiu i n + Hi phiu nhn n + Sc - V thi hn chit khu, c 2 phng thc: + Chit khu, ti chit khu ton b thi hn cn li ca cng c chuyn nhng: t chc tn dng mua hn cng c chuyn nhng theo gi chit khu, ti chit khu. + Chit khu, ti chit khu c thi hn: t chc tn dng mua cng c chuyn nhng theo thi hn v gi chit khu, ti chit khu c km theo cam kt ca khch hng v vic mua li cng c chuyn nhng vo ngy o hn chit khu, ti chit khu. - T chc tn dng c quyn truy i i vi khch hng v nhng ngi c lin quan v s tin khng c thanh ton i vi cng c chuyn nhng, tin li trn s tin chm tr k t ngy cng c chuyn nhng n hn thanh ton, chi ph truy i v cc chi ph hp l khc theo quy nh ca php lut c lin quan v tho thun ca cc bn. 4.3.4. K ton cho vay trung, di hn V mt th tc tn dng cho vay trung, di hn khc so vi cho vay ngn hn nhng xt v cng vic k ton th khng c s khc bit. 48

4.3.5. K ton nghip v cho thu ti chnh 4.3.5.1. Nhn tin k qu N TK Tin mt, tin gi C TK Tin k qu m bo thu ti chnh (4277/4287) 4.3.5.2. Mua ti sn cho thu ti chnh N TK u t vo cc thit b cho thu ti chnh: 3850, 3860 C TK Tin mt, tin gi Hch ton ngoi bng: Ghi nhp TK TS dng cho thu ti chnh ang qun l ti cng ty (951) 4.3.5.3. Chuyn ti sn cho bn thu Cn c vo hp ng thu, bin bn giao nhn ti sn km h s do phng kinh doanh chuyn sang, k ton lp phiu chuyn khon v hch ton N TK Cho thu ti chnh (n tiu chun- 2311/2321) C TK: u t vo cc thit b cho thu ti chnh (3850, 3860) Ghi xut TK 951, nhp TK 952 Ti sn cho thu ti chnh giao cho khch hng ng thi hch ton tr li tin nhn k qu t khch hng: N TK K qu m bo thu ti chnh 4287 Trng hp c s chnh lch gia gi tr cho thu theo tho thun trn hp ng thu v gi tr u t th phn chnh lch phi c hch ton vo Doanh thu ch phn b hoc chi ph ch phn b v phi c phn b dn tng k trong sut thi gian thu vo thu nhp hoc chi ph kinh doanh. Chng hn, nu gi tr hp ng thu > gi tr u t: N TK 2311: gi tr hp ng thu C TK 3850: Gi tr u t C TK 4880: Phn ph tri. Sau , nh k phn b: N TK 4880 C TK 7900/7490 4.3.5.4. Hch ton thu n gc v li (i) Mi ln bn thu tr, k ton ghi: N TK Tin mt, tin gi...: Tng s tin tr tng k (gc v li) C TK cho thu ti chnh trong hn (2311, 2321): tin gc C TK Li phi thu t cho thu ti chnh (3943): Tin li (ii) nh k (hng thng), k ton tnh v hch ton s li d thu vo thu nhp: N TK Li phi thu t cho thu ti chnh (3943) C TK Thu li cho thu ti chnh (7050) Ghi ch: Vic chuyn cp ri ro v x l i vi khon li cha thu tng t nh cp i vi trng hp cho vay ngn hn. 4.3.5.5. Thanh l hp ng theo tho thun trong hp ng - Trng hp chuyn quyn s hu cho bn thu: K ton lp phiu xut TK ngoi bng 952 v lm th tc (bin bn) bn giao h s ti sn cho bn thu thanh l hp ng 49

- Trng hp bn thu mua li ti sn: Cn c bin bn mua, bn ti sn ca bn mua v chng t tr tin N TK Tin mt hoc tin gi... C TK Cho thu ti chnh : Gi tr cn li Xut TK 952 - Trng hp bn thu thu tip ti sn: Cn c vo gi tr hp ng b sung v thu tip ti sn, NH gia hn hp ng thu v hch ton thu n, li nh trn. - Trng hp ngi thu tr li TS cho thu: N TK u t vo thit b cho thu C TK Cho thu ti chnh ng thi hch ton ngoi bng Nhp TK 951 Xut TK 952 Ghi ch: trn, trnh by cch hch ton ang p dng ph bin. Nu tch bit gi tr u t vi gi tr hp ng thu th vic hch ton s hp l hn. Khi tu theo gi tr hp ng thu (ph thuc vo thi gian thu so vi thi gian hu dng ca ti sn thu )m hch ton xut TK u t vo thit b cho thu v nhp TK Cho thu ti chnh. Theo cch ny, gi tr cn li ca TS thu chnh l s d n ca TK u t vo thit b cho thu. Khi kt thc hp ng thu, TK Cho thu ti chnh c tt ton (n gc). 4.3.6. K ton d phng ri ro tn dng 4.3.6.1. Mt s vn chung v d phng ri ro tn dng trong NH D phng ri ro tn dng l mt nghip v c th ca NHTM v c tin hnh trn c s vn bn php l l Quyt nh s 493/2005/Q-NHNN ngy 22/4/2005 ca Thng c Ngn hng Nh nc v phn loi n, trch lp v s dng d phng x l ri ro tn dng trong hot ng Ngn hng ca t chc tn dng. Quyt nh ny c nhng im quan trng sau: (i) Thi im phn loi n v trch lp d phng ri ro tn dng - t nht mi qu mt ln, trong thi hn 15 ngy lm vic u tin ca thng tip theo, t chc tn dng thc hin phn loi n gc v trch lp d phng ri ro n thi im cui ngy lm vic cui cng ca qu (thng) trc. - Ring i vi qu IV, trong thi hn 15 ngy lm vic u tin ca thng 12, t chc tn dng thc hin vic phn loi n v trch lp d phng ri ro n thi im cui ngy 30 thng 11. - i vi cc khon n xu, t chc tn dng phi thc hin vic phn loi n, nh gi kh nng tr n ca khch hng trn c s hng thng phc v cho cng tc qun l cht lng v ri ro tn dng. (i vi cc khon cho vay bng ngun vn ti tr, u thc ca Bn th ba m Bn th ba cam kt chu ton b trch nhim x l ri ro khi xy ra v cc khon cho vay bng ngun vn gp ng ti tr ca t chc tn dng khc m t chc tn dng khng chu bt c ri ro no th t chc tn dng khng phi trch lp d phng ri ro nhng phi phn

50

loi n nhm nh gi ng tnh hnh ti chnh, kh nng tr n ca khch hng phc v cho cng tc qun l ri ro tn dng. - i vi cc khon bo lnh, cam kt cho vay v chp nhn thanh ton, t chc tn dng phi phn loi vo nhm 1 qun l, gim st tnh hnh ti chnh, kh nng thc hin ngha v ca khch hng v trch lp d phng chung). (ii) Vic trch lp d phng ri ro tn dng c thc hin trn c s kt qu phn loi n v quy nh trch lp ca Quy nh ny. (iii) S tin d phng c th phi trch c tnh theo cng thc sau: R = max {0, (A - C)} x r Trong : R: s tin d phng c th phi trch A: gi tr ca khon n C: gi tr ca ti sn bo m (c xc nh theo Quyt nh ny) r: t l trch lp d phng c th T l trch lp d phng c th i vi cc nhm n nh sau: - Nhm 1: 0% - Nhm 2: 5% - Nhm 3: 20% - Nhm 4: 50% - Nhm 5: 100%. (Ring i vi cc khon n khoanh ch Chnh ph x l th c trch lp d phng c th theo kh nng ti chnh ca t chc tn dng). (iv) T chc tn dng thc hin trch lp v duy tr d phng chung bng 0,75 % tng gi tr ca cc khon n t nhm 1 n nhm 4. (v) Trng hp s tin d phng trch cn li ln hn s tin d phng phi trch, t chc tn dng phi hon nhp phn chnh lch tha theo quy nh ca php lut v ch ti chnh i vi t chc tn dng. (vi) Trng hp s dng d phng T chc tn dng s dng d phng x l ri ro tn dng i vi cc khon n trong cc trng hp sau y: - Khch hng l t chc, doanh nghip b gii th, ph sn theo quy nh ca php lut; c nhn b cht hoc mt tch. - Cc khon n thuc nhm 5. Ring cc khon n khoanh ch Chnh ph x l, t chc tn dng c s dng d phng (nu c) x l ri ro tn dng. T chc tn dng thc hin vic s dng d phng x l ri ro tn dng mt qu mt ln. (vii) Nguyn tc s dng d phng - S dng d phng c th x l ri ro tn dng i vi khon n . - Pht mi ti sn bo m thu hi n: T chc tn dng phi khn trng tin hnh vic pht mi ti sn bo m theo tho thun vi khch hng v theo quy nh ca php lut thu hi n. - Trng hp pht mi ti sn khng b p cho ri ro tn dng ca khon n th c s dng d phng chung x l . -Trng hp s tin d phng khng x l ton b ri ro tn dng ca cc khon n phi x l, t chc tn dng hch ton trc tip phn chnh lch thiu ca s tin d phng vo chi ph hot ng. 51

(viii) Theo di cc khon n c x l - Vic t chc tn dng s dng d phng x l ri ro tn dng khng phi l xo n cho khch hng. T chc tn dng v c nhn c lin quan khng c php thng bo di mi hnh thc cho khch hng bit v vic x l ri ro tn dng. - Sau khi s dng d phng x l ri ro tn dng, t chc tn dng phi chuyn cc khon n c x l ri ro tn dng t hch ton ni bng ra hch ton ngoi bng tip tc theo di v c cc bin php thu hi n trit . - Sau 5 nm k t ngy s dng d phng x l ri ro tn dng, t chc tn dng c xut ton cc khon n c x l ri ro tn dng ra khi ngoi bng i vi cc trng hp khch hng l t chc, doanh nghip b gii th, ph sn theo quy nh ca php lut; c nhn b cht hoc mt tch. Ring i vi cc ngn hng thng mi Nh nc, vic xut ton ch c php thc hin sau khi c B Ti chnh v Ngn hng Nh nc chp thun. 4.3.6.2. K ton cc nghip v ch yu (i) Trch lp d phng (theo ch quy nh) K ton lp phiu chuyn khon v hch ton: N TK Chi d phng n phi thu kh i (8822): Tng s d phng phi trch (sau khi tr s d phng trch cn li) C D phng c th (TK bc 3 thch hp) C D phng chung (TK bc 3 thch hp) (ii) K ton x l ri ro tn dng t d phng N TK Tin thu t vic bn n, ti sn bo m n hoc khai thc ti sn bo m n (4591): S tin thu c t pht mi ti sn bo m n N TK thch hp (1011, 4211..): Tin bi thng ca cc t chc v c nhan lin quan (nu c) N TK D phng c th (TK cp 3 thch hp) N TK D phng chung (TK cp 3 thch hp) N TK Qu d phng ti chnh (6130) N TK Chi ph khc (8900) C TK Cho vay (chi tit thch hp: n c kh nng mt vn; n ch x l; n khoanh...) Chuyn khon n ny theo di ngoi bng, lp phiu nhp v hch ton: Nhp TK N kh i x l (9710) Sau : - Nu khch hng tr n (1 phn, ton b) Xut 9710 ng thi hch ton trong bng: N TK Tin mt, tin gi C TK Thu nhp khc (7900) - Ht thi gian quy nh (5 nm theo quy nh trong Quyt nh dn), k ton hu khon n, hch ton Xut 9710 (iii) K ton hon nhp d phng

52

u mi nh k theo quy nh trong Quyt nh dn, k ton tnh s d phng c th v d phng chung phi trch lp theo ch chung. Nu s phi trch ln hn s d ca cc ti khon d phng thch hp, k ton s tin hnh hon nhp d phng: N TK D phng c th (thch hp) : Chnh lch s d > s phi trch N TK D phng chung (thch hp) : nt C TK 8822

CHNG III -----------K TOAN CAC HNH THC

53

THANH TOAN KHNG DUNG TIN MT

A. MT S VN CHUNG 1. Cc khi nim 1.1. Khi nim thanh ton khng dng tin mt Thanh ton khng dng tin mt l tt c cc hnh thc tr tin qua ti khon ti ngn hng thc hin bng cc bt ton chuyn khon/b tr cng n 1.2.Khi nim hnh thc thanh ton Thut ng hnh thc thanh ton ch cch thc khch hng quan h vi ngn hng khi pht mt giao dch thanh ton. Bn cht ca hnh thc thanh ton chnh l cch thc ra lnh thanh ton 2. Quy trnh thanh ton chung 2.1. Ra Lnh thanh ton Lnh thanh ton l lnh ca ch ti khon i vi t chc cung ng dch v thanh ton di hnh thc chng t giy, chng t in t hoc cc hnh thc khc theo quy nh ca c quan nh nc c thm quyn yu cu t chc thc hin giao dch thanh ton. Ch ti khon l ngi ng tn m ti khon. i vi ti khon ca c nhn, ch ti khon l c nhn ng tn m ti khon. i vi ti khon ca t chc, ch ti khon l ngi i din theo php lut hoc i din theo y quyn ca t chc m ti khon. ng ch ti khon l hai hay nhiu ngi cng ng tn m ti khon. Mi giao dch thanh ton trn ti khon ch c thc hin khi c s chp thun ca tt c nhng ngi l ng ch ti khon. Trng hp ng ch ti khon c mt s im cn ch sau: - ng ch ti khon c y quyn cho ngi khc s dng ti khon trong phm vi quyn v ngha v ca mnh. Vic y quyn phi c lp thnh vn bn theo quy nh ca php lut. - Trng hp mt ng ch ti khon b cht, b tuyn b mt tch hoc mt nng lc hnh vi dn s th quyn s dng ti khon v ngha v pht sinh t vic s dng ti khon ca ngi c thc hin theo quy nh ca php lut. C 2 loi lnh thanh ton c bn: lnh chi tr v lnh nh thu. Lnh chi tr l lnh ca ngi tr, lnh nh thu l lnh ca ngi th hng. Cn lu , mt lnh thanh ton cng c th c thc hin khng phi t ti khon tin gi thanh ton (chng hn, trong trng hp ngi tr vay tin NH tr tin...) 2.2. Kim sot lnh Bn cht ca vic kim sot lnh ca Ngn hng l nhm bo m an ton ti sn. V vy, mt cch khi qut, NH s kim sot 3 ni dung chnh: - Lnh phi l lnh thc ca ch ti khon. - Tnh hp l v hp php ca lnh. - Kh nng thc hin lnh ca ch ti khon. Kh nng ny th hin s d trn ti khon tin gi thanh ton hoc hn mc thu chi hoc hn mc cho vay hoc hn mc ca th thanh ton... Vic kim sot ny khng nn hiu l s can thip ca Ngn hng vo qu trnh thanh ton ca cc khch hng. 54

2.3. X l Nu chp nhn lnh, NH s tin hnh 2 bc cng vic chnh: (i) Lun chuyn chng t Chng t y l cc lnh thanh ton ca khch hng hoc cc chng t thanh ton vn gia cc NH. Trng hp 2 khch hng cng m ti khon ti 1 chi nhnh ngn hng th chng t lun chuyn ch l lnh thanh ton ca khch hng. Trng hp ngc li nu ngi tr v ngi hng m ti khon ti 2 NH khc nhau th chng t lun chuyn gia 2 ngn hng bao gm c lnh thanh ton ca khch hng v chngt thanh ton vn gia 2 NH. Xt v phng din cng ngh, chng t lun chuyn c th l chng t giy hoc chng t in t. Vic lun chuyn chng t c th thc hin qua 3 phng thc c bn: - Qua ng bu in (tc gi th hoc gi in telex) - Giao nhn chng t trc tip (chng hn trong thanh ton b tr) - Qua mng my tnh. (ii) Thc hin bt ton Tc l cng on hch ton trn cc ti khon m kt thc l vic ghi n trn ti khon ca ngi tr v ghi c trn ti khon ca ngi hng. Bt ton c th thc hin th cng hoc t ng. 3. Cc trng hp tng qut (i) Bn tr v bn hng c TK ti 1 T chc thanh ton: Trong trng hp ny chng t lun chuyn ni b, bt ton c thc hin ngay (ii) Bn tr v hng m TK ti 2 t chc thanh ton: C th c 2 trng hp: - 2 t chc thanh ton l 2 chi nhnh cng h thng, v d: 2 chi nhnh ngn hng NNo - 2 t chc thanh ton l 2 chi nhnh khc h thng Trong trng hp ny, lun chuyn chng t v thc hin bt ton theo nguyn tc ghi n trc, c sau 4. Cc loi cng ngh C th phn ra 3 loi trnh cng ngh ng dng trong thanh ton khng dng tin mt m cc trung gian thanh ton Vit Nam v ang p dng: - Cng ngh th cng - Cng ngh bn t ng - Cng ngh t ng (i) Cng ngh th cng c nhng c im sau - Lnh thanh ton bng vn bn - Lun chuyn chng t th cng - Bt ton th cng (ii) Cng ngh bn t ng c nhng c im sau: - Lnh thanh ton bng giy/ th - Kim sot th cng / t ng - Lun chuyn chng t th cng / qua mng - Bt ton th cng /t ng 55

Ni chung, y l cng ngh kt hp gia cc cng on th cng vi cng on t ng (iii) Cng ngh t ng c 2 dng: - Cng ngh thanh ton bng th: + Lnh thanh ton bng th + Kim sot t ng + X l thng tin t ng (truyn tin, lu tr bng chng, bt ton) - Chuyn khon in t L cng ngh thanh ton phi chng t giy ton din, trit v tn dng u th ca cc giao dch trc tuyn trn mng. 5. Chng t v ti khon s dng 5.1. Chng t Ty theo tng th thc thanh ton khng dng tin mt m cc loi chng t s dng c th khc nhau. a. Cc lnh ca khch hng di dng chng t giy hoc chng t in t: - Sc thanh ton (Sc thng thng v Sc bo chi) - Giy U nhim chi (lnh chi) - Giy U nhim thu (nh thu) - Giy m th tn dng .... b. Cc chng t thanh ton vn gia cc Ngn hng di dng chng t giy hoc chng t in t: (i) Chng t giy - Giy bo lin hng (giy bo c/giy bo n) - Bng k s dng trong thanh ton b tr .... (ii) Chng t in t - Lnh chuyn c - Lnh chuyn n ... c. .Cc chng t th tc k ton - Bng k np Sc - Phiu chuyn khon - Cc bng k chng t ..... 5.2. Ti khon s dng a. Nhm ti khon tin gi thanh ton v cho vay i vi khch hng - TK tin gi khng k hn: + TK Tin gi khng k hn bng VND - 4211, + TK Tin gi khng k hn bng ngoi t - 4221 - TK cho vay ngn hn: + TK Cho vay ngn hn bng VND - 2111 + TK Cho vay ngn hn bng ngoi t - 2111 56

b. Nhm ti khon k qu m bo thanh ton (427x,428x), gm cc TK sau: - TK Tin gi m bo thanh ton sc (TK 4271) - TK Tin gi m th tn dng (TK 4272) - TK Tin gi bo m thanh ton th (TK 4273) Kt cu chung ca cc TK ny: - Bn C: S tin khch hng k qu bo m thanh ton (TK 1011, 4211, 2111...) - Bn n: - S tin s dng thanh ton theo tng nghip v - S tin tha tr li cho KH theo tng nghip v (1011, 4211...) - D c: S tin ang k gi cha thanh ton c. Nhm ti khon thanh ton vn gia cc ngn hng Nhm ti khon ny l cc TK thuc loi 5, bao gm cc ti khon khc nhau tu thuc vo phng thc thanh ton gia cc NH. Nu b qua mt s chi tit c tnh cht ngoi l th c th trnh by kt cu chung ca cc ti khon ny nh sau: - Bn n: S tin m NH phi thu (do chi h cho cc NH khc) - Bn c: S tin m NH phi tr cho cc NH khc (do thu h) Ti khon ny c th d c hoc d n tu thuc s d u k v tng quan gia s pht sinh c v pht sinh n trong k. S d N (nu c) phn nh chnh lch phi thu > phi tr S d C (nu c) phn nh chnh lch phi tr > phi thu Chi tit v cc TK ny s c cp trong chng 4. d. Nhm ti khon ngoi bng Nhm ti khon ny ch yu theo di din bin ca mt s hnh thc thanh ton khi c chng t pht sinh ti ngn hng. B. K TON CC HNH THC THANH TON HIN ANG P DNG VIT NAM 1. K ton hnh thc thanh ton U nhim chi/lnh chi (chuyn khon) 1.1. Khi nim y nhim chi / lnh chi l hnh thc thanh ton trong ngi tr tin np lnh vn bn hoc chuyn lnh bng cc hnh thc khc yu cu t chc cung ng dch v thanh ton chi tr v iu kin mt s tin t TK cho ngi c ch nh. 1.2. Phm vi thanh ton U nhim chi c p dng trong cc trng hp sau: - Ngi tr v ngi hng c ti khon ti cng mt t chc thanh ton (cng chi nhnh hoc khc chi nhnh) - Ngi tr v ngi hng c ti khon ti 2 t chc thanh ton khc nhau. 1.3. Trnh t hch ton Bn chi tr lp v np giy UNC (hoc chuyn lnh chi in t) n ngn hng bn tr Ngn hng kim sot, nu iu kin th hch ton: a. Trng hp 1: Bn tr v bn hng c cng ti khon ti cng 1 t chc thanh ton (CN NHng) 57

N TK 4211. ngi tr /TK 2111... C TK 4211. ngi hng /TK 2111... ng thi thc hin bo n cho ngi tr v bo c cho ngi hng theo cch thc thch hp. b. Trng hp 2: Bn tr v bn hng c ti khon ti 2 ngn hng khc nhau (cng hoc khc h thng) - Ti ngn hng bn tr: N TK 4211. ngi tr/TK 2111..: S tin chuyn C TK Thu dch v thanh ton (7110): ph thanh ton C TK Thu GTGT phi np (4531): thu VAT C TK Thanh ton vn thch hp NH bo n cho ngi tr. Sau chuyn chng t thanh ton vn (Lnh chuyn c hoc chng t tng ng) cho ngn hng bn hng. Ngn hng bn hng hch ton: N TK Thanh ton vn C TK 4211. ngi hng/TK 2111... Bo c cho ngi hng. S thanh ton ca hnh thc UNC nh sau:
Ngn hng B 4211 ngi hng (1) 4211 ngi tr Thanh ton vn Thanh ton vn (2a) (2c) (2b) Ngn hng A 4211 ngi tr

2. K ton hnh thc chuyn tin khc ngn hng 2.1. Ti NH chuyn tin i N TK TM /Tin gi thanh ton / TK thch hp C TK Thu t dch v thanh ton (7010): ph thanh ton C TK Thu gi tr gia tng phi np: Thu VAT trn s ph C TK Thanh ton vn (Lin hng i) Lu : Nu khch hng chuyn tin t ti khon tin gi thanh ton, ngi tr cng phi lp u nhim chi. Trng hp ny l mt hnh thc c th ca U nhim chi. 2.2. Ti NH bn hng N TK Thanh ton vn C TK Chuyn tin phi tr bng VND - 4540 Sau , bo cho khch hng hng n nhn tin. Khi khch hng n nhn tin, hch ton: N TK Chuyn tin phi tr bng VND - 4540 C TK Tin mt 3. K ton hnh thc Sc chuyn tin cm tay 58

3.1. Ti NH cp sc khi cp sc Ngi c nhu cu s dng sc chuyn tin np UNC trch ti khon tin gi hoc np tin mt k qu bo m thanh ton. Lu : Trong trng hp khch hng np U nhim chi ngh cp sc chuyn tin, hnh thc ny cng l mt dng c th ca hnh thc U nhim chi. - Ngn hng kim tra lm th tc cp sc chuyn tin (ghi thng tin ln t sc, tnh v ghi k hiu mt, giao sc cho khch hng) v hch ton: N TK 4211 (ca ngi xin cp sc) hoc Tin mt C TK Thu t dch v thanh ton: Ph C TK Thu gi tr gia tng phi np: VAT C TK K qu bo m thanh ton sc (4271): S tin trn sc 3.2. Ti NH nhn sc Khch hng np Sc chuyn tin cho ngn hng tr tin, ngn hng ny kim tra cc thng tin v k hiu mt, nu iu kin s hch ton N TK Thanh ton vn (Lin hng i) C TK Chuyn tin phi tr bng VND - 4540 Sau ty theo yu cu ca khch hng - Nu khch hng yu cu cp Sc bo chi th ngn hng s lm th tc bo chi N TK Chuyn tin phi tr bng VND (4540) C TK Tin gi bo m thanh ton sc (4271) - Nu khch hng yu cu chuyn tin vo TK n v c hng N TK 4540 C TK 4211. ngi hng - Nu khch hng yu cu lnh tin mt N TK 4540 C TK 1011 Ngn hng nhn Sc chuyn tin s chuyn chng t thanh ton vn (lnh chuyn n, nu chuyn bng chng t giy th km bn ip Sc chuyn tin cho ngn hng cp Sc). 3.3. Ti NH cp sc khi tt ton Nhn c chng t thanh ton vn (Lnh chuyn n) ca NH nhn sc, Ngn hng cp sc s tt ton ti khon k qu bo m thanh ton sc: N TK 4271 C TK Thanh ton vn (lin hng n) Sc chuyn tin ch c gi tr trong tng h thng ngn hng. thanh ton khc ngn hng th ngn hng phc v ngi chuyn tin s chuyn s tin ca Sc chuyn tin sang Ngn hng nh nc v NHNN s lm th tc cp Sc chuyn tin. Hin nay, cc NH ch yu p dng trong cng h thng.

59

NH cp sc

NH nhn sc

2
3

Ngi xin cp sc 4. K ton hnh thc sc 4.1. Nhng vn chung v sc 4.1.1. Khi nim Sc l lnh ca ch ti khon c lp theo mu in sn, yu cu chi tr v iu kin t TK ti NH cho ngi c ch nh trn sc/ tr theo lnh ca ngi ny/tr cho ngi cm sc 4.1.2. Phn loi sc a. Phn loi theo tnh cht m bo - Sc chuyn khon thng thng: Sc m kh nng thanh ton t sc khi t sc c xut trnh trong thi hn xut trnh khng c bo m bi NH thanh ton hoc bn th ba. - Sc bo chi: l loi sc c NH thanh ton bo m chi tr. - Sc c bo lnh: l loi sc c mt bn th ba (tr NH thanh ton) bo m chi tr ton b hoc mt phn. b. Phn loi theo mc ch - Sc tin mt: l lnh ca ch ti khon yu cu rt tin mt t ti khon cho ngi c ch nh. - Sc chuyn khon: l sc m s tin tr c chuyn vo ti khon bng bt ton ghi c cho TK ca ngi th hng. c. Phn loi sc theo tnh cht chuyn nhng, sc chia thnh 3 loi: - Sc nh danh: Sc ch tr cho mt ngi xc nh v khng cho php chuyn nhng sc.

60

- Sc chuyn nhng c: Sc tr cho mt ngi xc nh v cho php chuyn nhng sc. - Sc v danh: Sc tr tin cho ngi cm t sc 4.1.3. Phm vi thanh ton sc Trc y, ngi th hng v ngi k pht phi c ti khon cng mt t chc thanh ton hoc m ti khon 2 NH c tham gia thanh ton b tr. Nay iu kin ny khng cn thit na. C ngha l phm vi thanh ton khng cn b gii hn nh trc. 4.2. Quy trnh v th tc k ton hnh thc thanh ton bng sc chuyn khon thng thng 4.2.1. Mt s im lu khi k pht sc (i) i vi sc chuyn khon, ngi k pht sc ghi cm t Tr vo ti khon ngay di ch sc. (Nu ngi th hng l t chc th sc phi l sc chuyn khon tr trng hp k pht sc rt tin mt t ti khon) (ii) i vi sc nh danh phi ghi r tn ngi c tr tin trn sc sau cm t ''Tr khng theo lnh'' i vi sc chuyn nhng c phi ghi r tn ngi c tr tin trn t sc sau cm t ''Tr theo lnh ca'' - hoc ch ghi tn ngi c tr tin m khng cn c cm t trn. i vi sc v danh phi ghi cm t ''Tr cho ngi cm sc'' hoc khng ghi tn ngi c tr tin. (iii) V k pht sc bng ngoi t Ngi k pht c th c k pht bng ngoi t nu c s dng ti khon thanh ton bng ngoi t theo quy nh v qun l ngoi hi ca Ngn hng Nh nc. ( c thanh ton bng ngoi t, ngi th hng c trch nhim chng minh mnh thuc i tng c php thu ngoi t trn lnh th Vit Nam theo quy nh v qun l ngoi hi ca Ngn hng Nh nc. Vic thanh ton t sc c thc hin nh sau: Nu ngi th hng khng chng minh c mnh thuc i tng c php thu ngoi t, th s tin ghi trn sc phi c quy i thnh tin ng Vit Nam theo t gi ngoi t mua chuyn khon do ngi thc hin thanh ton cng b thi im thanh ton t sc tr cho ngi th hng. Nu t sc c chuyn nhng cho mt t chc cung ng dch v thanh ton, ng tin thanh ton v t gi thanh ton do ngi chuyn nhng v ngi c chuyn nhng tho thun. Nu thanh ton bng ngoi t, th ngi c tr ngoi t phi thuc i tng c php thu ngoi t theo quy nh v qun l ngoi hi ca Ngn hng Nh nc). iv. V a im thanh ton a im thanh ton c ghi trn t sc l a ch ca ngi thc hin thanh ton a ch ca t chc thanh ton lm i l chi h sc.

61

i vi cc t chc thanh ton thc hin qun l ti khon tp trung th t sc s c thanh ton ti bt k chi nhnh no ca ngi thc hin thanh ton. Trong trng hp ny, a im thanh ton s c ghi bng cm t mi chi nhnh v. Th tc giao nhn sc - Vic chp nhn sc trong thanh ton do cc ngi k pht hoc ngi chuyn nhng (bn tr sc) v ngi c tr tin hoc ngi c chuyn nhng (bn nhn sc) tho thun. - Ngi nhn sc c quyn yu cu bn tr sc xut trnh giy chng minh nhn dn (hoc h chiu, giy chng minh qun nhn, cng nhn v nhn vin quc phng hoc giy t ty thn khc c dn nh v ng du gip lai), cung cp a ch hoc nhng thng tin lin quan khc nu thy cn thit. Bn nhn sc c quyn t chi nhn sc nu nhng yu cu ca mnh khng c bn tr sc p ng. Tuy nhin, iu ny l khng bt buc. vi. Bo lnh sc Sc c th c bo lnh tr tin bi bn th ba. y l quy nh mi. Ngh nh 159/2003/N-CP ngy 10/12/2003 ca Chnh ph v Cung ng v s dng sc quy nh: - Sc c bo m tr tin i vi mt phn hoc ton b s tin ghi trn sc bng vic bo lnh ca mt bn th ba (gi l ngi bo lnh), nhng khng phi l ngi thc hin thanh ton. - Vic bo lnh c ngi bo lnh thc hin bng cch ghi cm t '' bo lnh'', s tin c bo lnh, tn ca ngi c bo lnh, ch k v tn ngi bo lnh trn t sc hoc trn vn bn nh km t sc. - Trng hp khng ghi c th ngi c bo lnh, th ngi c bo lnh l ngi k pht t sc. vii. Chuyn nhng sc - i vi sc k danh, vic chuyn nhng c thc hin bng cch ghi tn ngi c chuyn nhng, ngy, thng chuyn nhng, k v ghi r h tn, a ch ca mnh vo ni quy nh mt sau ca t sc. Cc ch k chuyn nhng phi lin tc. - i vi sc v danh, ngi th hng c th chuyn nhng ch bng cch giao t sc cho ngi khc. - C 2 im mi trong quy nh php l hin hnh v chuyn nhng: + Ngi th hng sc c th chuyn nhng bng k hu t sc cho mt t chc cung ng dch v thanh ton theo tho thun gia hai bn t chc xut trnh t sc theo quy nh. T chc cung ng dch v thanh ton ni trn (t chc c chuyn nhng) c quyn tho thun v vic nhn chuyn nhng t sc, quyt nh vic chi tr ngay cho ngi k hu, hoc chi tr sau khi c kt qu thanh ton ca t sc t ngi thc hin thanh ton, trn c s t chu trch nhim v kh nng thanh ton ca t sc v kh nng truy i s tin trn sc trong trng hp sc khng c thanh ton. 62

- S ln chuyn nhng khng ch gii hn trong 2 ln. 4.2.2. Quy trnh v th tc k ton giai on thanh ton sc 4.2.2.1. Trng hp ngi k pht v ngi hng c TK ti cng mt t chc thanh ton a. Ngi th hng lp v np Bng k np sc cng vi cc t sc (s lin bng k np sc do ngi thc hin thanh ton quy nh nhng phi m bo s lin hch ton, thanh ton v lu tr) cho NH. b. Khi nhn c cc lin bng k np sc cng vi cc t sc, NH phi kim tra cc yu t trn b mt t sc bo m: + Ngi yu cu c thanh ton l ngi th hng hp php ca t sc + T sc c lp trn mu sc trng do mnh cung ng v c in y cc yu t theo quy nh; + T sc cha qu 06 thng k t ngy k pht (thi hn hiu lc); + Khng c lnh nh ch thanh ton nu t sc xut trnh sau 30 ngy k t ngy k pht (thi hn xut trnh l 30 ngy); + Ch k v du (nu c) ca ngi k pht sc hoc ngi i din k sc khp ng vi mu ng k ti NH; + Khng k pht sc vt qu thm quyn quy nh ti vn bn i din k pht sc; + Tnh lin tc ca dy ch k chuyn nhng (nu sc qua chuyn nhng) trn t sc; + i chiu m bo khp ng s sc, s tin trn t sc vi s tin c k trn bng k np sc; + Cng li tng s tin trn bng k np sc, s tin bng ch phi khp ng vi s tin bng s; + Cc yu t khc theo quy nh c lin quan. Khi pht hin bng k np sc c sai st hoc sc gi, sc thiu mt trong cc iu kin nu trn th ngi thc hin thanh ton phi tr li t sc cho ngi np sc v yu cu lp li bng k np sc khc thay th ph hp vi cc t sc iu kin; Nu khng c g sai st th ngi thc hin thanh ton k xc nhn v vic nhn sc theo yu cu ca ngi th hng c. Sau khi kim tra, nu chp nhn thanh ton, k ton s ghi ngy, thng, nm thanh ton trn t sc v k nhn, tr li mt lin BKNS lm bin lai cho ngi np. Tu thuc vo kh nng thanh ton ca ngi tr m x l thch hp: (i) Trng hp TK ngi tr kh nng thanh ton, s hch ton: N TK Tin gi thanh ton ca ngi tr/ TK thch hp C TK TGTT ca ngi hng/TK thch hp X l chng t nh sau: + Cc t sc lm chng t ghi N Ti khon ca (tng) ngi k pht + Cc lin Bng k sc dng lm chng t ghi C Ti khon thch hp Ghi ch: Th tc thanh ton, lun chuyn chng t trong trng hp ngi k pht v ngi th hng m ti khon ti cng mt n v chi nhnh ngn hng, hoc hai n v chi nhnh thuc cng h thng t chc cung ng dch v thanh ton v t chc c h thng 63

thanh ton trc tuyn do Tng Gim c (Gim c) ca n v hoc t chc chu trch nhim quy nh v hng dn ph hp vi nhng quy nh chung. (ii) Nu khon tin m ngi k pht c s dng ti NH khng chi tr cho ton b s tin ghi trn sc (sc pht hnh qu s d), th NH x l nh sau: - Thng bo cho ngi k pht v vic t sc khng kh nng thanh ton, trn nu r s sc, ngy k pht, s tin ghi trn sc, s tin thiu kh nng thanh ton, ngi th hng ca t sc ngay trong ngy xut trnh hoc ngy lm vic tip theo sau ngy xut trnh t sc . Vic thng bo ny c th bng in thoi, in tn hoc mt phng tin thng tin thch hp khc. (NH c quyn thu ph dch v ny i vi ngi k pht). ng thi, thng bo v vic t sc khng kh nng thanh ton cho ngi xut trnh sc (bao gm ngi th hng hoc ngi thu h) ngay trong ngy xut trnh hoc ngy lm vic tip theo sau ngy xut trnh t sc bng phng thc thng tin khn theo tho thun gia hai bn. - Ngi th hng c quyn yu cu NH tin hnh mt trong ba phng thc sau: + Lp Giy xc nhn t chi thanh ton i vi ton b s tin ghi trn sc v tr li t sc cho mnh; + Thanh ton mt phn s tin ghi trn t sc ti a bng khon tin ngi k pht c s dng ti ngi thc hin thanh ton v lp Giy xc nhn t chi thanh ton i vi phn tin cn li cha c thanh ton trn sc (Trong trng hp ny ngi th hng lp Lnh thu theo mu); + Yu cu ngi k pht np s tin thiu kh nng thanh ton ca t sc vo ti khon ca ngi k pht thanh ton t sc trong mt khong thi gian nht nh (do ngi th hng yu cu) nhng khng qu 05 ngy lm vic k t ngy lp Lnh thu. Trng hp ngi k pht np tin vo ti khon thanh ton theo yu cu ni trn, th vic thanh ton t sc tin hnh theo trnh t th tc quy nh. Nu ngi k pht khng np s tin theo yu cu, th NH t chi thanh ton ton b s tin ghi trn sc. - Trng hp NH nhn c lnh thu ng thi hn NH c trch nhim thc hin yu cu ca ngi xut trnh sc nu nhn c Lnh thu khi t sc cha qu 06 thng k t ngy k pht. Khi nhn c Lnh thu yu cu c thanh ton mt phn s tin ghi trn sc ca ngi th hng th ngi thc hin thanh ton tin hnh x l: + Kim tra tnh hp php, hp l ca Lnh thu. + Cn c vo Lnh thu v kh nng thanh ton hin c ca ngi k pht ti thi im nhn c yu cu, ngi thc hin thanh ton tin hnh ghi: N TK TGTT ca ngi k pht sc/TK thch hp C TK TGTT ca ngi hng/ TK thch hp NH phi m s theo di cc t sc c thanh ton mt phn. Khi thanh ton mt phn, NH phi tin hnh cc th tc sau: (1) Lp Giy xc nhn t chi thanh ton i vi s tin cha c thanh ton ca t sc, v ghi cm t xut trnh ngy..., thanh ton mt phn l... (s tin) t chi phn cn li l... (s tin) ti... (a im xut trnh), ngy thanh ton... trn mt trc t sc,

64

chuyn Giy xc nhn t chi thanh ton km t sc v cc chng t thanh ton khc cho ngi th hng. (2) Lp Thng bo v vic t sc b t chi thanh ton, nu r s sc, ngy k pht sc, tn, a ch ngi th hng t sc, s tin ghi trn t sc, s tin b t chi thanh ton gi cho ngi k pht yu cu ngi thc hin ngha v tr tin i vi s tin b t chi thanh ton ca t sc, km theo li cnh bo v nhng hu qu c th xy ra nu ngi khng thc hin ngha v tr tin i vi s tin b t chi thanh ton . (3) Yu cu ngi th hng lp Giy bin nhn lu chng t. Cc thng tin lin quan n ngi k pht t sc khng kh nng thanh ton phi c x l theo quy nh. - Trng hp NH khng nhn c Lnh thu sau 05 ngy lm vic k t ngy gi thng bo v vic t sc khng kh nng thanh ton, th thc hin th tc t chi thanh ton i vi ton b s tin ghi trn sc, lp Giy xc nhn t chi thanh ton km t sc chuyn tr cho ngi th hng; ng thi lp Thng bo v vic t sc b t chi thanh ton gi theo quy nh. (Trng hp c nhiu t sc np vo cng mt thi im i tin t mt ngi k pht m kh nng chi tr ca ngi k pht khng thanh ton tt c cc t sc th th t thanh ton sc c xc nh theo ngy k pht, v theo th t s sc c k pht, ngha l t sc c ngy k pht trc s c thanh ton trc, v nu cc t sc c cng ngy k pht, th t sc c s th t nh s c thanh ton trc) Khi ngi k pht kh nng thanh ton s tin cn li (trong c 2 trng hp: thanh ton mt phn/ np s tin cn thiu), NH s thanh ton tip v tnh s tin pht chm tr theo quy nh: N TK TGTT ca ngi k pht/...: S tin thanh ton + tin pht C TK TGTT ca ngi hng/... Ghi ch: Tin pht chm tr = S tin chm tr s ngy chm tr li sut pht/ngy 4.2.2.2. Trng hp ngi k pht v ngi hng c TK ti hai t chc thanh ton Quy ch php l hin hnh v sc quy nh: T chc cung ng dch v thanh ton c quyn tho thun vi t chc cung ng dch v thanh ton khc trn cng a bn, hoc khc a bn tnh thnh ph v vic t chc thanh ton sc cho cc khch hng ca hai bn, quy nh v quy trnh nghip v, thm quyn v trch nhim ca cc bn lin quan trn c s t chu trch nhim v vic bo m an ton trong qu trnh thanh ton sc, ng thi thng bo v ph bin cho khch hng ca mnh thc hin; a. Ngi th hng trc tip np sc ti NH thanh ton (Khi nim NH thanh ton - ngi thc hin thanh ton - c hiu l NH qun l ti khon vi khon tin m ngi k pht c s dng bng vic k pht sc. N c th l mt chi nhnh NH cung ng sc trng cho ngi k pht v cho php ngi k

65

pht c s dng ti khon thanh ton vi mt khon tin k pht sc theo tho thun vi chi nhnh . Trng hp t chc cung ng dch v thanh ton qun l tp trung cc ti khon thanh ton ca ngi k pht m ti cc chi nhnh ca mnh thng qua h thng thanh ton trc tuyn, th ngi thc hin thanh ton l t chc cung ng dch v thanh ton - c hiu l mi chi nhnh). (i) NH thanh ton s kim sot BKNS + cc t sc nh cp tiu mc 4.2.2.1. (ii) Nu iu kin thanh ton s hch ton: N TK TGTT ngi k pht/ TK thch hp C Thu t dch v thanh ton (7010); ph C TK Thu GTGT phi np: VAT C TK Thanh ton vn thch hp: ST trn sc Chuyn chng t thanh ton vn cho NH bn hng. (iii) Nhn c chng t thanh ton vn, NH bn hng hch ton: N TK Thanh ton vn thch hp C TK TGTT ca ngi th hng/ TK thch hp Ghi ch: Nu TK ca ngi k pht khng thanh ton s tin trn sc s x l nh trnh by tiu mc 4.2.2.1 b. Ngi th hng np sc vo n v thu h (nh thu) n v thu h c th l t chc cung ng dch v thanh ton ni ngi th hng m ti khon hoc mt t chc cung ng dch v thanh ton lm dch v thu h sc B1. Trng hp sc khng c u quyn chuyn n (i) Th tc hch ton ti NH thu h - giai on nhn BKNS + sc Khi nhn c cc lin bng k np sc cng vi cc t sc c np vo, ngi thu h phi kim tra cc yu t th hin trn b mt t sc m bo: + Ngi yu cu c thanh ton sc l ngi th hng hp php t sc . + T sc c in y cc yu t bt buc. + T sc cha qu 06 thng k t ngy k pht. + Tnh lin tc ca dy ch k chuyn nhng (nu c) trn t sc. + i chiu m bo khp ng s sc, s tin trn t sc vi s tin c k trn bng k np sc. + Cng li tng s tin trn bng k np sc, s tin bng ch phi khp ng vi s tin bng s. - Khi pht hin bng k np sc c sai st hoc cc t sc khng y cc iu kin nu trn th ngi thu h phi tr li sc cho ngi np sc v yu cu lp li bng k np sc khc thay th ph hp vi cc t sc iu kin; - Nu khng c g sai st th ngi thu h k xc nhn v vic nhn nh thu theo yu cu ca ngi th hng, ghi vo s theo di sc gi i (dng lm c s tra cu x l 66

cc trng hp gi sc b tht lc, chm tr) v gi cc t sc v bng k sc ti a im xut trnh trong thi gian, phng thc tho thun vi ngi th hng v ph hp vi cc quy nh hin hnh ca NH thanh ton. (Vic giao nhn sc trc tip gia ngi thu h v ngi thc hin thanh ton phi ghi s theo di giao nhn chng t v c k nhn. Trng hp ngi thu h v NH thanh ton khng giao nhn sc trc tip c cho nhau th c th p dng cc bin php giao nhn khc nhng phi m bo sc c giao cho NH thanh ton mt cch nhanh chng, y , chnh xc v an ton). NH thu h thu ph dch v thanh ton theo quy nh (nu c). Trong trng hp t sc b t chi thanh ton, s ph ny khng c hon li. N TK Tin mt, TGTT, TK thch hp khc C TK Thu t dch v thanh ton (7010) C TK Thu GTGT phi np (ii) Ti NH thanh ton - Khi nhn c cc lin bng k np sc cng vi cc t sc do n v thu h xut trnh, NH thanh ton phi kim tra cc yu t trn b mt t sc nh cp tiu mc 4.2.2.1. - Nu iu kin th x l nh sau: + Cc t sc lm chng t ghi N Ti khon thanh ton ca ngi k pht. + Cc lin Bng k sc dng lm chng t ghi C Ti khon thanh ton vn thch hp Hch ton: N TK TGTT ca ngi k pht/TK thch hp C TK Thu t dch v thanh ton: ph C Thu GTGT phi np: VAT C TK Thanh ton vn ng thi lp chng t thanh ton thanh ton vn thch hp chuyn cho n v thu h ghi C ti khon ngi th hng. Ghi ch: Trng hp sc k pht qu s d, th tc x l ti NH thanh ton nh tiu mc 4.2.2.1. im khc l cc thng bo ca ngi thanh ton s phi chuyn qua trung gian ca ngi thu h (iii) Th tc x l ti NH thu h - giai on nhn c chng t thanh ton vn ca NH thanh ton - Trng hp sc c thanh ton ton b s tin ghi trn sc: Khi nhn c chng t thanh ton vn, th NH thu h s dng cc chng t hch ton N TK Thanh ton vn thch hp C TK TGTT ca ngi hng/TK thch hp khc Bo C cho ngi th hng. - Trng hp t sc c thanh ton mt phn theo thng bo ca ngi thc hin thanh ton: - Cn c vo s tin c thanh ton, NH thu h s dng cc chng t thanh ton mt phn t sc do NH thanh ton gi n hch ton: 67

N TK Thanh ton vn C TK TGTT ca ngi hng/TK thch hp (Trng hp ngi thu h c u quyn nhn tin cho ngi th hng) /C TK Cc khon ch thanh ton khc - m ti khon chi tit cho tng ngi th hng sc (Trng hp ngi thu h khng c u quyn nhn tin cho ngi th hng) NH bo C v s tin c thanh ton cho ngi th hng. Trng hp c u quyn, NH thu h lp Giy bin nhn gi NH thanh ton. Trng hp khng c u quyn, khi NH thu h nhn c Giy bin nhn ca ngi th hng np vo, cn c Giy bin nhn, NH thu h tin hnh lp phiu chuyn khon, hch ton: N TK cc khon ch thanh ton khc (chi tit cho tng ngi th hng sc) C TK TGTT ca ngi hng v gi mt lin Giy bin nhn ti NH thanh ton Nu sau 05 ngy lm vic k t ngy NH thu h gi bo C, m NH thu h khng nhn c Giy bin nhn ca ngi thu h, th NH thu h phi chuyn tr li s tin ca t sc c thanh ton mt phn cho NH thanh ton, hch ton: N TK cc khon ch thanh ton khc (chi tit cho tng ngi th hng sc) . C TK thanh ton vn thch hp B2. Trng hp sc c u quyn chuyn n Khi nim u quyn chuyn n ni y c hiu l NH thanh ton u quyn cho NH thu h ghi c trc cho ngi th hng trn c s tho thun gia ngi k pht v ngi th hng (v c thng bo cho 2 NH ni trn) nu cc iu kin thanh ton hi . (i) Ti NH thu h - khi nhn sc Sau khi kim sot iu kin thanh ton, NH thu h k nhn, giao 1 lin BKNS cho ngi hng lm bin lai nhn sc. Lp chng t thanh ton vn thch hp (chng t chuyn n c u quyn) gi NH thanh ton. Hch ton: N TK Thanh ton vn C TK Cc khon ch thanh ton Hch ton thu ph dch v thu h. (ii) Ti NH thanh ton Khi nhn c chng t thanh ton vn (chuyn n), NH kim sot chng t thanh ton vn v iu kin thanh ton ca ngi k pht. Nu iu kin, NH gi thng bo chp nhn chuyn n cho NH thu h v hch ton: N TK TGTT ca ngi k pht / TK khc.. C Thu t DVTT C Thu GTGT phi np C TK Thanh ton vn: St chuyn (iii) Ti NH thu h - khi nhn c thng bo chp nhn chuyn n NH thu h tt ton TK cc khon ch thanh ton v tr tin cho ngi hng, bo c N TK Cc khon ch thanh ton C TK TGTT ca ngi hng/ TK thch hp khc 68

4.2.2.3. Trng hp NH thu h xut trnh sc ti Trung tm thanh ton b tr a. i vi cc trung tm thanh ton b tr ca Ngn hng Nh nc, vic thanh ton sc qua trung tm thanh ton b tr c p dng quy trnh thanh ton b tr do Ngn hng Nh nc quy nh (s cp trong chng 4). b. i vi trung tm thanh ton b tr l T chc cung ng dch v thanh ton c Ngn hng Nh nc cp giy php hot ng, sc thanh ton qua trung tm gia cc t chc cung ng dch v thanh ton thnh vin thc hin theo tho thun gia trung tm v cc thnh vin. bo m cho t sc c th thanh ton qua Trung tm thanh ton b tr sc t ng ca Ngn hng Nh nc hoc do Ngn hng Nh nc cho php, th giy in sc, kch thc sc, yu t v v tr cc yu t trn sc trng phi c thit k theo cc iu kin c quy nh v nhng tiu chun k thut c th khc ca Trung tm (nu c). 4.3. c im k ton sc tin mt - Sc tin mt (Sc TM) l loi sc m trn t sc khng ghi cm t Tr vo ti khon hoc ghi tn chnh ngi k pht. - Theo quy ch php l hin hnh sc TM ngoi vic xut trnh lnh tin mt trc tip t NH thanh ton n cn c th c np ti n v thu h. - Khi lnh tin, ngi lnh tin mt phi ghi r h tn, s chng minh nhn dn (hoc h chiu, giy chng minh qun nhn, cng nhn v nhn vin quc phng hoc giy t ty thn khc c dn nh v ng du gip lai) ca mnh vo phn quy nh dng cho lnh tin mt mt sau t sc. 4.3.1. Trng hp sc TM c ngi hng np trc tip vo NH thanh ton NH thanh ton s hch ton: N TK TGTT ngi k pht... C Tin mt 4.3.2. Trng hp sc TM khng c u quyn chuyn n c np vo NH thu h Th tc vn nh trng hp sc chuyn khon. Ch khc, khi nhn c chng t thanh ton vn, NH thu h hch ton: N TK Thanh ton vn C TK Chuyn tin phi tr bng VND Sau , bo cho khch hng n nhn tin: N TK Chuyn tin phi tr bng VND C TK Tin mt 4.3.3. Trng hp sc c u quyn chuyn n Khi nhn c thng bo chp nhn chuyn n, NH thu h bo cho khch hng n nhn tin mt v hch ton: N TK Cc khon ch thanh ton C TK Tin mt 4.4. Th tc k ton i vi sc bo chi 4.4.1. Th tc bo chi sc (i) Trng hp s dng ti khon tin k gi bo m thanh ton Khi c nhu cu bo chi sc, ngi k pht sc lp v np vo NH thanh ton U nhim chi (s lin U nhim chi do NH thanh ton quy nh nhng phi m bo s 69

lin hch ton, thanh ton v lu tr) v t sc ghi y cc yu t c ch k v du (nu c) mt trc ca t sc. NH thanh ton kim sot i chiu U nhim chi, kim tra cc iu kin thc hin bo chi t sc, nu iu kin th x l: - Ghi ngy, thng, nm v k tn ng du ca ngi thc hin thanh ton, km cm t Bo chi ln mt trc ca t sc. - Giao t sc lm xong th tc bo chi cho khch hng. Hch ton: N TK TGTT ca ngi k pht... C TK Tin k qu bo m thanh ton sc (4271) X l cc lin y nhim chi nh sau: -1 lin u nhim chi lm chng t ghi N Ti khon ca ngi k pht, ng thi ghi C Ti khon tin k gi m bo thanh ton sc ca ngi k pht. - 1 lin u nhim chi bo N cho ngi k pht sc. Trng hp ngi k pht khng tin trn ti khon nhng c ngi thc hin thanh ton chp thun cho thu chi n mt hn mc nht nh bo m kh nng thanh ton cho s tin ghi trn t sc th th tc hch ton vn nh trn. D nhin, s tin thu chi phi nm trong hn mc thu chi tho thun. (ii) Trng hp khng s dng ti khon tin k gi m bo thanh ton NH thanh ton thc hin nghip v bo chi sc c th p dng bin php phong to s d ti khon thanh ton ca ngi k pht v s tin b phong to ng bng s tin bo m thanh ton sc. Tuy nhin khi p dng bin php ny bo chi sc th ngn hng phi bo m c vic kim sot kh nng thanh ton ca ngi k pht, khng xy ra tnh trng mt kh nng thanh ton gy nh hng n cc bn lin quan. Khi bo chi sc, NH thanh ton chu trch nhim bo m kh nng thanh ton s tin ghi trn sc n ht thi hn xut trnh ca t sc. Sau thi hn xut trnh, t chc cung ng dch v thanh ton khng cn trch nhim bo m kh nng thanh ton cho t sc khi xut trnh. Ngi k pht c quyn yu cu ngi thc hin thanh ton chm dt vic lu k hoc phong to s tin dng bo m kh nng thanh ton cho t sc . 4.4.2. K ton thanh ton sc bo chi 4.4.2.1. Trng hp ngi k pht v ngi hng c TK ti cng mt NH Khi nhn c BKNS + cc t sc bo chi, kim sot iu kin, k ton hch ton: N TK Tin k qu bo m thanh ton sc (4271)/TGTT ca ngi k pht C TK TGTT/TM... Ghi ch: Vic thu ph i vi sc bo chi tng t sc thng thng. 4.4.2.2. Trng hp ngi k pht v ngi hng c TK ti 2 CNNH cng h thng a. Ti NH thu h Khi nhn c BKNS +sc bo chi, k ton kim sot nu iu kin ghi c trc cho ngi hng: N TK Thanh ton vn (trong h thng) C TK TGTT ca ngi hng/TM Sau d, truyn chng t thanh ton vn (lnh chuyn n) cho NH thanh ton. 70

b. Ti NH thanh ton Khi nhn c Lnh chuyn n, k ton kim sot, nu iu kin, hch ton: N TK Tin k qu bo m thanh ton sc/TGTT ca ngi k pht C TK Thanh ton vn (trong h thng) 4.4.2.2. Trng hp ngi k pht v ngi hng c TK ti 2 NH khc h thng Trong trng hp ny, th tc k ton tng t trng hp thanh ton sc chuyn khon. Ch khc vic ghi n trn TK ca ngi k pht c th thay bng vic ghi n trn TK Tin k qu bo m thanh sc. Ghi ch: Ngoi nhng im mi trong quy nh php l hin hnh v sc ca Vit Nam trnh by trong nhng phn trn, c mt s im mi cn lu thm: (i) V t chc c php cung ng sc v tham gia vo qu trnh thanh ton sc: bao gm c t chc tn dng v mt s t chc khc c NHNN cho php. Cc t chc cung ng sc v tham gia vo qu trnh thanh ton, thu h sc, bao gm: Ngn hng Nh nc; ngn hng thng mi, ngn hng pht trin, ngn hng u t, ngn hng chnh sch, ngn hng hp tc v cc loi hnh ngn hng khc; Qu Tn dng nhn dn trung ng; t chc tn dng khng phi ngn hng c Ngn hng Nh nc cho php cung ng, thanh ton, thu h sc; t chc khc khng phi l t chc tn dng c Ngn hng Nh nc cho php cung ng, thanh ton hoc thu h sc. (ii) V thi hn xut trnh v thi hn hiu lc - Thi hn xut trnh nay l 30 ngy (so vi 15 ngy trc y). - Thi hn hiu lc l 6 thng (trc y khng quy nh thi hn hiu lc) Thng t 05/2004 quy nh T sc qu thi hn xut trnh nhng cha qu 06 thng k t ngy k pht, ngi thu h vn c th nhn thu h. Tuy nhin, nu t sc b t chi thanh ton, ngi thu h hon tr li sc cho ngi th hng v khng phi chu trch nhim v vic b t chi ny. (iii) V ngi thu h, trc y ch quy nh l t chc thanh ton ni ngi th hng m ti khon, nay m rng i tng thu h l nhng t chc cung ng dch v thanh ton thu h sc. (iv) Quy nh v mu sc T chc cung ng sc t quyt nh v thit k mu sc trng do mnh cung ng, trn c s tham kho mu sc trong t sc mu. bo m cho t sc c th thanh ton qua Trung tm thanh ton b tr sc t ng ca Ngn hng Nh nc hoc do Ngn hng Nh nc cho php, th giy in sc, kch thc sc, yu t v v tr cc yu t trn sc trng phi c thit k theo cc iu kin c quy nh v nhng tiu chun k thut c th khc ca Trung tm (nu c). (v) Quy nh v truy i v thanh ton mt phn Trc y, nu ngi k pht khng kh nng thanh ton th t sc c th c gi li ch thanh ton hoc tr li cho ngi th hng. Quy nh mi cho php thanh ton mt phn s tin trn sc (th tc trnh by trn). 5. K ton hnh thc thanh ton U nhim thu/nh thu 5.1. Khi nim

71

L hnh thc trong theo tho thun t trc gia ngi mua, ngi bn v cc trung gian thanh ton, ngi bn sau khi cung ng hng ho, dch v np giy u nhim thu/ nh thu cng vi chng t hng ho nh NH thu h tin ngi mua. 5.2. Nguyn tc v phm vi p dng - iu kin: bn tr v bn hng phi thng nht bng vn bn v vic thc hin thanh ton bng UNT v ngi tr phi thng bo bng vn bn cho ngn hng bn tr v tha thun trn. - Vic gii quyt cc tranh chp v lp chng t khng, v s thiu khp ng gia s tin trn chng t v gi tr hng ha dch v cung cp thc t do 2 bn t gii quyt, cc trung gian thanh ton khng chu trch nhim. - Hnh thc thanh ton y nhim thu c p dng trong thanh ton cng h thng hoc khc h thng. 5.3. Th tc x l chng t v ghi s k ton Sau khi giao hng ha hoc cung ng dch v, cn c vo cc chng t giao nhn hng ha v cung ng dch v, ngi bn lp lnh nh thu km vi chng t giao hng, cung ng dch v gi ngn hng phc v nh thu h tin. 5.3.1. Trng hp bn tr v bn hng c cng ti khon ti 1 ngn hng: K ton nhn UNT v chng t giao hng, kim sot, nu hp l v s d th ghi s hiu ti khon N, C v ngy thanh ton vo cc lin UNT, ng thi hch ton: N TK 4211. ngi tr C TK 4211. ngi hng Bo N cho ngi tr, bo C cho ngi hng. Trng hp ngi mua khng c kh nng thanh ton, NH ghi nhp s theo di U nhim thu qu hn ng thi bo cho ngi mua bit. Khi ti khon ca ngi mua kh nng thanh ton th ghi xut s theo di, ng thi hch ton: N TK 4211 ngi tr: ST u nhim thu + Tin pht chm tr C TK thanh ton vn Tin pht chm tr = ST UNT Thi gian chm tr Li sut pht 5.3.2. Trng hp bn hng v bn tr c ti khon ti 2 ngn hng khc nhau 5.3.2.1. Nu NH bn tr v NH bn hng khng c tho thun u quyn chuyn n (1) Ngi bn giao hng ho hoc cung ng dch v cho ngi tr. (2) Ngi bn (ngi hng) np u nhim thu km chng t hng ho cho NH bn hng (NH thu h) (3) NH bn hng chuyn UNT cho ngn hng bn tr (4a) Ngn hng tr ghi n ngi tr, gi chng t thanh ton vn cho ngn hng hng (4b) Ngn hng tr bo N cho ngi tr (5) Ngn hng hng ghi C v gi giy bo C cho ngi hng (xem s di)

72

S v quy trnh thanh ton theo hnh thc u nhim thu ( Vit Nam) (3) Ngn hng tr Ngn hng hng (4a) (2) (5) (4b)

Ngi tr (1)

Ngi hng

Trnh t v th tc hch ton ti NH bn hng v NH bn tr: (i) Ti ngn hng bn hng Nhn UNT (hoc nh thu) v chng t hng ho, ghi nhp s theo di UNT nhn thu h, Sau , gi UNT v chng t hng ho cho NH bn tr, ghi xut s theo di UNT nhn thu h v ghi nhp s theo di UNT gi i ch thanh ton. Thu ph dch v thu h (ph thanh ton) (ii) Ti ngn hng bn tr Nhn v kim tra chng t do ngn hng bn hng gi n, kim sot, nu iu kin thanh ton th hch ton nh sau: N TK 4211. ngi tr C TK Thanh ton vn gia cc ngn hng Sau gi chng t thanh ton vn (Lnh chuyn c) cho ngn hng bn hng. Trng hp TK ngi tr khng s d th x l nh nu tiu mc 5.3.1. Khi TK ngi tr tin s hch ton: N TK 4211.ngi tr : ST UNT + tin pht C TK Thanh ton vn Chuyn chng t thanh ton vn cho NH bn hng (iii) Ti ngn hng bn hng Khi nhn chng t thanh ton vn (Lnh chuyn c) do ngn hng bn tr chuyn sang, hch ton: N TK Thanh ton vn C TK 4211 . ngi hng ng thi hch ton xut s theo di UNT gi i ch thanh ton

73

5.3.2.2. Nu NH bn tr v NH bn hng c tho thun u quyn chuyn n (3) Ngn hng tr Ngn hng hng (4a) (5) (4b) (2)

Ngi tr (1)

Ngi hng

(1) Ngi bn giao hng ho hoc cung ng dch v cho ngi tr. (2) Ngi bn (ngi hng) np u nhim thu km chng t hng ho cho NH bn hng (NH thu h) (3) NH bn hng chuyn chng t thanh ton vn (lnh chuyn n) cho NH bn tr (4) Ngn hng tr ghi n ngi tr, gi thng bo chp nhn chuyn n cho NH bn hng (4a), bo n cho ngi tr (4b) (5) NH bn hng ghi c cho ngi hng v bo c. Trnh t v th tc hch ton ti NH bn hng v NH bn tr: (i) Ti ngn hng bn hng Nhn UNT (hoc nh thu) v chng t hng ho, k ton kim sot, nu iu kin s hch ton: N TK Thanh ton vn C TK Cc khon ch thanh ton khc (4599) Thu ph dch v thu h (ph thanh ton) Khi nhn c thng bo chp nhn chuyn n ca NH bn tr, hch ton: N TK Cc khon ch thanh ton khc (4599) C TK 4211. ngi hng/TK thch hp khc (ii) Ti ngn hng bn tr Khi nhn c chng t thanh ton vn (lnh chuyn n) ca NH bn hng, kim sot, nu iu kin hch ton: N TK 4211. ngi tr/ TK thch hp khc C TK Thanh ton vn ng thi gi thng bo chp nhn chuyn n cho ngn hng bn hng. Trng hp TK ngi tr khng s d th x l nh nu tiu mc 5.3.2.1. 74

6. K ton hnh thc thanh ton th tn dung (trong nc) 6.1. Khi nim Th TD: Th tn dng l 1 vn bn c thit lp theo yu cu ngi mua ca NH bn tr cam kt s thanh ton 1 s tin cho ngi bn vi iu kin bn bn xut trnh b chng t chng minh thc hin c nhng ngha v nu trong th tn dng (Th tn dng ch yu c p dng trong quan h thanh ton gia 2 bn c TK 2 chi nhnh cng h thng). Trnh t v th tc hch ton nh sau: [1] Ngi mua lp giy xin m th tn dng, np vo ngn hng phc v, ngn hng kim sot nu ng s hch ton tin k qu (100%): N TK 4211/1011/ 2111... C TK Tin k gi m th tn dng (4272) [2] ng thi xc nhn tnh, ghi k hiu mt, k xc nhn th tn dng v chuyn th tn dng cho ngn hng phc v bn bn. [3] Khi nhn c, ngn hng bn bn s ghi nhp s theo di th tn dng n gi thng bo cho bn bn bit giao hng cho bn mua. [4] Bn bn tin hnh giao hng ho cho bn mua [5] Sau khi giao hng bn bn lp Bng k thanh ton th tn dng km cc chng t giao hng np vo ngn hng phc v (bn bn) yu cu thanh ton th tn dng. [6] Ngn hng bn bn s kim tra li thi hn, tnh chnh xc ca chng t, i chiu vi cc iu kin ca th tn dng. Nu iu kin th ghi xut s theo di th tn dng n v hch ton: N TK Thanh ton vn (Lin hng i/ chuyn tin i) C TK 4211. ngi bn/ TK thch hp khc ng thi gi chng t thanh ton vn (Lnh chuyn n) cho ngn hng lp L/C v bo c cho ngi bn. [7] Ngn hng bn mua nhn c chng t thanh ton vn (Lnh chuyn n), kim sot, nu iu kin, s hch ton N TK Tin k gi m bo thanh ton TTD (4272) C TK Thanh ton vn (Lin hng n/chuyn tin n) ng thi bo n cho ngi mua. Trng hp, s tin k gi khng s dng ht, hch ton tr li s tin tha: N TK 4272 C TK 4211. ngi mua

75

S QUY TRNH THANH TON BNG TH TN DNG (VN)

6 a

NH BN TR
2

NH BN HNG

6 b 1 3 5

NGI TR

NGI HNG

Ch : - Do tnh cht phc tp ca qu trnh thanh ton nn TTD c m vi s tin tng i ln v thi gian tng i di (3 thng), th tn dng khng c b sung thm tin. - Sau thi hn hiu lc qui nh th tn dng m khng c s dng s b hy b bng vic tr li tin trn ti khon k gi cho khch hng. N TK 4272 C TK 4211 - Trng hp bn mua v bn bn m ti khon ti 2 ngn hng khc h thng, th phi c mt NH trung gian cng a bn vi NH bn hng v cng h thng vi NH bn tr (NH m TTD). Ngn hng ny s thc hin kim sot TTD, thng bo TTD cho ngi bn (trc tip hoc qua NH phc v bn bn). Khi nhn c Bng k thanh ton TTD (trc tip t ngi bn hoc qua NH bn bn) s thanh ton (phi thu trong thanh ton cng h thng) vi NH bn tr v thanh ton (phi tr trong thanh ton b tr) vi NH bn hng. 7. K ton hnh thc th thanh ton 7.1 . Khi nim th thanh ton

76

Th thanh ton l cng c s dng cng ngh in t - tin hc (v vin thng) do cc t chc pht hnh cp, cho php ngi s hu rt tin mt (ti NH hoc ti ATM) hoc thanh ton nhng c s chp nhn th v nhng thit b giao dch t ng 7.2. Cc loi th (i) Cn c vo cng dng: - Th rt tin mt - Th thanh ton - Th hn hp (ii) Cn c vo ngun chi tr: - Th k qu - Th ghi n - Th tn dng 7.3. Th tc pht hnh th: Th tc pht hnh i vi 3 loi th sau s khc nhau v phng din hch ton: - Th k qu (hay cn gi l th tr trc prepaid card) - Th ghi N (debit card) - Th tn dng (credit card) + i vi th k qu, ngi s dng th phi np tin mt, hoc trch ti khon tin gi hoc xin vay lu k vo TK Tin k qu bo m thanh ton th. Khi c yu cu k ton hch ton: N TK 4211, 2111... C TK 4273.. Sau ngn hng lm th tc cp th cho khch hng. + i vi th ghi N v th tn dng trn c s kim tra cc iu kin cn thit lm th tc cp th NH s hch ton thu ph dch v (nu c) 7.4. Qu trnh thanh ton 7.4.1. Trng hp Khch hng rt tin mt ti ATM, bt ton thc hin t ng: N TK TGTT ca ch th C TK 1014 7.4.2. Trng hp khch hng rt tin mt ti NH N TK TGTT C TK 1011 7.4.3. Trng hp khch hng s dng th thanh ton ti cc c s chp nhn th: (i) Sau khi giao dch iu kin c thc hin, c s chp nhn th in ho n, khch hng phi k vo ha n. Ho n c lp thnh 3 lin: 1 lin giao ch th, 1 lin np cho NH i l thanh ton, 1 lin lu c s chp th. Th s c tr li cho ch s hu. (ii) nh k, c s chp nhn th lp Bng k cc ho n thanh ton th np cng vi ho n vo NH i l thanh ton. NH ny s hch ton: N TK Tm ng hot ng nghip v (3612)/ TK trung gian khc C TK 4211. CSCNT Sau , ngn hng i l s truyn d liu v giao dch th v Ngn hng pht hnh. 77

(iii) Ti ngn hng pht hnh, khi nhn cc d liu t NH i l, kim tra nu iu kin s tin hnh ghi n cc TK thch hp ty theo tnh cht ca tng loi th: - i vi th k qu: N TK K qu bo m thanh ton th C TK Thanh ton vn vi cc NH khc/ TK thch hp - i vi th ghi n: N TK Tin gi thanh ton ca khch hng C TK Thanh ton vn / TK thch hp - i vi th tn dng: N TK Cho vay C TK Thanh ton vn / TK thch hp Sau , chuyn chng t thanh ton vn (lnh chuyn c) cho NH i l. (iv) Khi nhn c lnh chuyn c t NH pht hnh, NH i l hch ton: N TK Thanh ton vn thch hp C TK Tm ng hot ng nghip v (3612) Ghi ch: 1. Nu c s chp nhn th m ti khon NH pht hnh th NH pht hnh s hch ton: N TK Tin k gi thanh ton th Hoc TK Tin gi thanh ton Hoc TK Cho vay ngn hn C TK Tin gi thanh ton ca c s chp nhn th 2. Mt cch dng th khc l s dng cng ngh trc tuyn (online). Trong cng ngh ny, ngi tr tin c th ra lnh tr tin trn mt my tnh ni mng bt k bng th thanh ton (hoc khng bng th). Trong trng hp khch hng tr tin bng th, th phi c phm vi thanh ton quc t. Trong trng hp tr tin trc tip trn ti khon ti NH, iu kin cn l NH phi tham gia vo h thng thanh ton ton cu cng nh tho mn cc iu kin v h tng k thut v h tng php l. 3. Vic thu ph thanh ton tu thuc vo chnh sch ca tng NH.

78

CHNG IV K TON NGHIP V THANH TON VN GIA CC NGN HNG

A. NHNG VN CHUNG V PHNG THC THANH TON VN GIA CC NGN HNG 1. Khi nim phng thc thanh ton vn Phng thc thanh ton vn l khi nim ch cch thc t chc vic thanh ton cc khon cng n pht sinh gia 2 ngn hng hoc gia mt h thng nhiu hn 2 ngn hng vi nhau 2. Phn loi 2.1. Theo s ngn hng tham gia vo h thng thanh ton - Thanh ton song phng - Thanh ton a phng 2.2. Theo phm vi - Thanh ton ni b (mt t chc tn dng) - Thanh ton bn ngoi 2.3. Theo tnh cht -Thanh ton lin chi nhnh ngn hng (lin hng) - Thanh ton b tr - Thanh ton qua TK TG ti NH Nh nc - M TK TG ti ngn hng i phng - U nhim thanh ton - Thanh ton in t lin ngn hng 2.4. Phn loi theo cng ngh - Cng ngh th cng - Cng ngh bn t ng - Cng ngh t ng B. THANH TON LIN HNG NI B 1. T chc k ton thanh ton lin hng ni b 1.1. Nhng vn chung a. Thanh ton lin chi nhnh ngn hng ni b (gi tt l thanh ton lin hng) l thanh ton ni b gia cc chi nhnh ngn hng cng h thng pht sinh trn c s cc nghip v thanh ton khng dng tin mt ca cc ch th thanh ton c ti khon m 79

cc chi nhnh ngn hng khc nhau hoc thanh ton vn trong ni b h thng ngn hng (iu chuyn vn, chuyn l, li ....) b. n v lin hng l nhng ngn hng c php tham gia giao dch lin hng theo s u nhim ca ngn hng cp trn (NHTW nu thanh ton lin hng trong ton b h thng, ngn hng Tnh nu thanh ton lin hng trong tng Tnh). Mi n v lin hng c quy nh mt s hiu ring thay cho tn gi. c. Doanh s ghi chp ngn hng pht sinh nghip v gi l lin hng i. Ngn hng thc hin ghi chp lin hng i gi l ngn hng A Doanh s ghi chp ngn hng tip nhn gi l lin hng n. Ngn hng thc hin vic tip nhn gi l ngn hng B. d. Vic kim sot v i chiu lin hng thc hin 2 phng php: - T chc kim sot tp trung, i chiu phn tn: Theo phng thc ny, cc NHA va gi chng t thanh ton vn cho NHB va gi cho Trung tm thanh ton. Trung tm c chc nng kim sot v lp s i chiu gi cc NHB cc NH ny i chiu vi s ca Trung tm. - T chc kim sot tp trung, i chiu tp trung: Theo cch ny, NHA chuyn chng t thanh ton vn cho Trung tm, Trung tm s chuyn tip cho NHB. Cng vic kim sot v i chiu c tp trung ti Trung tm. S PHNG THC KIM SOT TP TRUNG, I CHIU PHN TN
TRUNG TM THANH TON 1B 2

NH A
1A

NHB

1A. NH A chuyn chng t thanh ton vn cho NHB, ng thi gi cho Trung tm kim sot (1B). 2. nh k, trung tm lp s i chiu gi NHB NHB i chiu S PHNG THC KIM SOT TP TRUNG, I CHIU TP TRUNG

80

TT THANH TON
3 3 4 1 2

NHA

NHB

1. NH gi lnh chuyn tin cho TT. 2. TT chuyn cho NHB. 3. Cui ngy, TT gi i chiu cho cc tt c cc NH. 4. Xc nhn i chiu ca cc NH vi TT(p dng trong LH in t) e. Cc kiu thanh ton lin hng v ang p dng - Thanh ton lin hng truyn thng: l kiu thanh ton lin hng trong vic lun chuyn chng t gia cc NH c thc hin bng th hoc bng in (telex) qua bu in - Thanh ton lin hng in t: l kiu thanh ton lin hng trong vic lun chuyn chng t c thc hin qua mng my tnh. Chng t lun chuyn l chng t in t. 1. 2. Ti khon v chng t s dng 1.2.1. Ti khon 1.2.1.1. i vi trng hp thanh ton lin hng truyn thng - Ti khon bc 1: 52 Thanh ton lin hng - Ti khon bc 2: - 521: Nm nay (trong ton h thng) - 522: Nm trc (trong ton h thng) - 523: Nm nay (trong tng Tnh) - 524: Nm trc (trong tng Tnh) - Ti khon bc 3: - 52 x 1: Lin hng i - 52 x2: Lin hng n - 52 x3: Lin hng n i chiu - 52 x4: Lin hng n i i chiu - 52 x 5: Lin hng n cn sai lm Ring cc Ti khon 52x2; 52x4; 52x5 c m 2 tiu khon: - Tiu khon 52x2.01; 52x4.01; 52x5.01 - Tiu khon 52x2.02; 52x4.02; 52x5.02 Vic m 2 tiu khon nhm phn bit bn n v bn c. y l mt k thut k ton nhm mc ch to nn s r rng v mch lc cho cng tc k ton lin hng. K thut ny cho php mt tiu khon ch c mt s d bn n hoc bn c, s pht sinh n hoc c ch c mt ngha xc nh.

81

1.2.1.2. Trong thanh ton lin hng in t, cc ti khon tng ng c s dng bao gm: Ti khon bc 1: Ti khon Thanh ton chuyn tin (51). Ti khon ny c cc Ti khon bc 2 tng ng l: TK 511: chuyn tin nm nay TK 512: chuyn tin nm trc Cc TK bc 3: 51x1: chuyn tin i 51x2: chuyn tin n 51x3: chuyn tin n ch x l. TK ny m 2 tiu khon: - TK 51x3.1: Lnh hu lnh chuyn n n nm nay ch x l. - TK 51x3.2: Lnh hu lnh chuyn c n nm nay v lnh hu lnh chuyn n n nm nay c sai st cha c x l (D c) Mt s NH s dng Ti khon Thanh ton khc gia cc n v trong tng NH (519) vi TK bc 3 l TK iu chuyn vn (5191). TK ny c chi tit nh sau: 5191.1 : iu chuyn vn trong k hoch 5191.2 : iu chuyn vn ngoi k hoch 5191.8 : iu chuyn vn ch thanh ton b. Chng t (i) Trong thanh ton lin hng truyn thng: - Chng t ca cc ti khon lin hng i, ti khon lin hng n l cc giy bo lin hng do ngn hng A lp, sau gi cho ngn hng B. C s lp cc giy bo lin hng l cc chng t gc, sc, u nhim chi, u nhim thu ... - Chng t ca cc Ti khon lin hng n i chiu, lin hng n i i chiu, lin hng n cn sai lm l cc phiu chuyn khon v cc bng k do ngn hng B lp. (ii) Trong thanh ton lin hng in t Ngoi cc chng t giy, cn c s xut hin ca cc chng t in t (Lnh chi, lnh thu in t, Lnh chuyn n, lnh chuyn c). Cc chng t din t c th c chuyn ho t chng t giy nh t Giy U nhim chi, Giy U nhim thu... Vic s dng chng t in t thc hin theo cc quy nh php l hin hnh. 2. K ton nghip v lin hng i v lin hng n trong thanh ton truyn thng 2.1. K ton nghip v lin hng i 2.1.1. Trng hp lp giy bo c - Cn c chng t do cc b phn k ton khc sau khi ghi n ti khon thch hp (Ti khon khch hng ... ), k ton lin hng lp 3 lin giy bo c, hch ton: N TK 4211. Ngi tr (hoc TK thch hp do b phn k ton ghi) C TK Lin hng i 5211, 5231 X l chng t: - Lin 1 giy bo lin hng bng th km 2 linchng t gi ngn hng B ( Nu chuyn tin in th trong ni dung ca in phi ghi y cc yu t ca chng t thanh ton v lin 1 ny a bu in in ngn hng B)

82

- Lin 2 giy bo lin hng km 1 lin s k ton chi tit ti khon lin hng i gi trung tm kim sot v lp s i chiu. - Lin 3 lm chng t ghi c ti khon lin hng i 2.1.2. Lp giy bo n Cn c chng t ghi c, b phn k ton lin hng lp 3 lin giy bo n v hch ton N TK lin hng i 5211, 5231 C TK 4211. Ngi hng hoc TK thch hp X l chng t tng t c. Lp bo co lin hng i: Hng ngy phi hch ton ton b cc giy bo pht sinh trong ngy vo s k ton chi tit ti khon ln hng i (s ny lp 2 lin, 1 lin lu, 1 lin gi trung tm kim sot), cng doanh s pht sinh trong ngy, rt s d, cng lu k t u nm n ngy lp bo co. Sau i chiu s vi ton b cc lin 2 giy bo gi i trong ngy cho ngn hng B v lm th tc gi cc lin 2 + lin 1 s k ton chi tit ti khon lin hng i cho trung tm kim sot. Hng thng v nm cc ngn hng A phi lp bo co ti khon lin hng gi i trung tm kim sot. 2. K ton nghip v lin hng n: (NHB) Khi nhn c giy bo lin hng ca ngn hng A, ngn hng B thc hin kim sot giy bo v chng t gc: - i vi chuyn tin th: i chiu du v ch k trn giy bo vi mu ng k du v ch k ca ngn hng A. - i vi chuyn tin in: Kim tra k hiu mt ghi trn in chuyn tin, ng thi lp 2 lin giy bo b sung lm chng t hch ton ti khon i phng. Nu iu kin k ton lin hng s hch ton: + Nu l giy bo c, hch ton: N TK lin hng n - Bn n (01): 5212.01/5232.01 C TK 4211 - Ngi hng (hoc TK thch hp) + Nu l giy bo n, hch ton: N 4211 - Ngi tr (hoc Tk thch hp) C lin hng n - Bn c (5212.02/5232.02) Nu c sai lm th s x l theo phng php sa sai thanh ton lin hng X l chng t: - Lin 1 giy bo lin hng (bng th) hoc bc in chuyn tin do bu in lp chuyn n (bng in) lm chng t hch ton vo TK lin hng n, sau lu vo cp ring tin hnh i chiu vi s i chiu ca trung tm kim sot. - 1 lin chng t thanh ton (chng t gc hoc lin giy bo b sung lin hng bng in) hch ton vo TK i phng ca lin hng n, - Lin chng t thanh ton cn li dng bo c (n) cho khch hng lin quan. 3. K ton i chiu lin hng Khi nhn c s i chiu ca trung tm kim sot, ngn hng B i chiu cc yu t trn s i chiu vi giy bo lu trong cp lu ti ngn hng B 83

1. Trng hp i chiu ng: Nhng giy bo i chiu ng rt ra khi cp lu cc giy bo lin hng cha i chiu lp bng k cc giy bo lin hng c i chiu khp ng lm c s hch ton TK lin hng n. 2. Trng hp i i chiu: Nhng giy bo trong s i chiu c, nhng trong tp lu ti ngn hng B khng c, k ton lp bng k cc giy bo lin hng i i chiu lm c s hch ton TK lin hng n i i chiu (1 bng n, 1 bng c) 3. Trng hp giy bo cn sai lm: nu cc yu t khc u ng ch c sai bit gia s tin trn giy bo v s i chiu th nh du vo cc giy bo trung tm kim sot lp sai, lp bng k cc giy bo lin hng i chiu cn sai lm lm c s hch ton vo TK lin hng n cn sai lm theo s tin ghi trn s i chiu. Cc bt ton thc hin: - i vi giy bo c: N TK lin hng n i chiu 5213 C 5212.01 5214.02 i i chiu. Bn c 5215.02 n cn sai lm. Bn c - i vi giy bo n: N lin hng n bn c (5212.02) Lin hng i i chiu. Bn n (5214.01) Lin hng n cn sai lm. Bn n (5215.01) C TK lin hng n i chiu: 5213 i vi nhng giy bo lin hng i i chiu, ngn hng B phi lp ngay th tra sot gi ngn hng A v trung tm kim sot tm nguyn nhn v x l: (i) Trng hp ngn hng A c gi nhng ngn hng B cha nhn c: Ngn hng A sao giy bo v chng t gc gi cho ngn hng B Ngn hng B nhn c bn sao, kim tra li xem bn chnh n cha v vo s theo di Bn sao giy bo lin hng v hch ton: + i vi giy bo c: Coi nh nhn c chuyn tin bnh thng N Lin hng n bn n (5212.01) C TK 4211. ngi hng / Ti khon thch hp Tt ton TK lin hng n i i chiu: N Lin hng n i i chiu bn c (5214.02) C Lin hng n bn n (5212.01) + i vi giy bo n Coi nh nhn c chuyn tin bnh thng: N TK 4211. ngi hng/ TK thch hp C Lin hng n bn c (5212.02) Tt ton ti khon lin hng n i i chiu: N TK Lin hng n bn c (5212.02..) C TK Lin hng n i i chiu bn n (5214.01) (ii) Trng hp TTKS lp s i chiu nhm (vit sai giy bo hoc nhm ngn hng B) TTKS phi iu chnh trn s i chiu k sau bng cch ghi du tr bn cnh s tin v km theo k hiu s 7 cho chuyn tin in, s 9 cho iu chnh th. 84

Ngn hng khi nhn c s i chiu c ghi s iu chnh (-) s ghi: - iu chnh giy bo c lin hng n N () TK lin hng n i chiu 5213 C () lin hng n i i chiu 5214.02 - iu chnh giy bo n lin hng n N () lin hng n i i chiu 5214.01 C () lin hng n i chiu 5213 i vi nhng giy bo i chiu cn sai lm, sau khi hch ton vo TK Lin hng cn sai lm, NHB phi gi th tra sot n TTKS. Khi nhn c s i chiu k sau, NHB cng s iu chnh nh i vi trng hp i i chiu. 4. Quyt ton lin hng Cui ngy 31/12 hng nm sau khi ln c bng quyt ton lin hng s chuyn s d cc ti khon lin hng nm nay thnh lin hng nm trc (khng lp bt ton, ch thay s hiu ti khon). iu kin quyt ton lin hng l cc ti khon lin hng n nm trc, lin hng nm trc i i chiu, lin hng nm trc cn sai lm ht s d. Khi nhn lnh chuyn tiu ca TTKS cc ngn hng ghi chuyn chnh lch s d 2 TK lin hng i nm trc v TK lin hng n nm trc i chiu thnh giy bo lin hng gi i TTKS. Nu s d c ln hn s d n tc chnh lch s d l bn c s gi giy bo c, ngc li s gi gy bo n lin hng cho Trung tm. Cac trng hp hach toan 5221 5223 hang 1. S d n a. SDN > SDC S d c C 5221 (ht s d) N 5223 (ht s d) 5211: chnh lch N 5223 C 5221 5211: chnh lch S d n N 5221 C 5223 5211: chnh lch C 5223 N 5221 5211: chnh lch S d N N 5211 85 Hach toan lin i nm nay

b. SDN < SDC 2. S d c a.SDC> SDN b. SDC <SDN 3 S d n

C 5221 5223 4. S d C S d C N 5221 5223 C 5211 6. Quy trnh v th tc k ton thanh ton lin hng in t 6.1. Ti ngn hng khi to 6.1.1. Quy trnh kim sot, thit lp v chuyn lnh chuyn tin 6.1.1.1. Thanh ton vin (i) i vi chng t giy - Kim sot chng t - Hch ton vo ti khon thch hp (nu chng t hp l, hp php v ti khon c s d) - Nhp d liu vo my vi tnh (to) cc yu t sau y theo chng t gc chuyn tin: + Ti khon chuyn tin in t; + Ngi pht lnh v ngi nhn lnh; + a ch, s CMND ca ngi pht lnh v ngi nhn lnh, + Ti khon ca ngi pht lnh v ngi nhn lnh; + Ngn hng phc v ngi pht lnh, ngi nhn lnh; + Tn v M ngn hng ca Ngn hng gi lnh v Ngn hng nhn lnh; + Ni dung chuyn tin; + S tin - Kim sot li cc d liu nhp v k vo chng t, sau chuyn chng t giy ng thi truyn d liu qua mng vi tnh cho k ton chuyn tin in t (t y gi tt l k ton vin chuyn tin) x l tip. (ii) i vi chng t in t - Khi tip nhn chng t, TTV phi kim sot theo quy nh v c 2 mt k thut thng tin v ni dung nghip v. Nu chng t khng c sai st th k ton vin giao dch in (chuyn ho) chng t in t ra giy (1 lin) phc v cho cc khu kim sot sau ; s dng bo N hoc bo C cho khch hng. trnh t x l: - Hch ton v nhp (to) d liu gc chuyn tin nh i vi chng t giy nu trn. - Kim sot li vic hch ton v nhp d liu chuyn tin, k vo chng t theo quy nh v chuyn chng t giy ng thi chuyn qua mng vi tnh chng t in t v d liu chuyn tin cho k ton vin chuyn tin x l tip, trc khi ngi kim sot x l. 6.1.1.2. i vi k ton vin chuyn tin (i) Kim sot tnh hp php ca nghip v, tnh hp l ca chng t v ch k ca Thanh ton vin. Nu pht hin sai st trn chng t hoc d liu phi chuyn chng t li cho Thanh ton vin lm li. K ton vin chuyn tin khng c t sa cha bt k yu t no trn chng t giy cng nh d liu nhp ca k ton vin giao dch. 86

(ii) Lp lnh chuyn tin: Mt Lnh chuyn tin trong thanh ton lin hng in t tng ng vi Giy bo lin hng. Do , Lnh chuyn tin c th l Lnh chuyn c (Tng ng vi Giy bo c lin hng) hoc lnh chuyn n (tng ng vi Giy bo n lin hng). Lnh chuyn tin phi c lp ring cho tng chng t thanh ton. Ngoi cc d liu c k ton vin giao dch nhp vo, k ton vin chuyn tin b sung thm cc d liu (S lnh; Ngy nhp lnh; M chng t v loi nghip v; Ngy gi tr; Tn v m ngn hng ca cc ngn hng c lin quan; S tin (nhp li kim sot) hon chnh Lnh chuyn tin theo ng quy nh. (iii) Sau cc bc cng vic trn, k ton vin chuyn tin k theo quy nh v chuyn chng t giy + file d liu chuyn tin cho ngi kim sot (KSV) 6.1.1.3. KSV Kim sot Lnh chuyn tin va lp, m bo d liu c nhp y , chnh xc, theo ng mu biu, khp ng vi cc yu t trn lnh thanh ton ca khch hng v ch k ca TTV, k ton vin chuyn tin theo quy nh. Nu pht hin sai lch th chuyn li cho TTV hoc k ton vin chuyn tin x l li. Chng trnh c thit k ngn nga s can thip ca KSV vo cc d liu c nhp ca cc khu trc. Nu KSV chp nhn, s k ch k in t vo Lnh chuyn tin cho php chuyn i. 6.1.2.Hch ton ti NHA a. i vi Lnh chuyn C, hch ton: N TK i ng thch hp C TK chuyn tin i nm nay (5111) hoc TK iu chuyn vn trong KH (5191.1) i vi Lnh chuyn C gi tr cao, NHA cn phi lm th tc xc nhn cho NHB theo quy nh. b. i vi Lnh chuyn N ni b, hch ton: N TK Chuyn tin i nm nay - 5111, hoc N TK iu chuyn vn trong KH - 5191.1 C TK ni b thch hp c. i vi Lnh chuyn n ca khch hng N Chuyn tin i - 5111/ 5191.1 C Cc khon ch thanh ton khc/ TK trung gian thch hp Khi nhn c thng bo chp nhn chuyn N ca NHB, NHA s tr tin cho khch hng. N TK Cc khon ch thanh ton / TK Trung gian khc C TK Khch hng hng. Nu NHA nhn c thng bo t chi chp nhn Lnh chuyn tin (c ghi r l do t chi) v Lnh chuyn tin hon chuyn ca NHB, NHA kim sot li, nu s t chi c cn c hp l, s hch ton: (i) Trng hp NHB t chi Lnh chuyn N Cn c Lnh chuyn N (hon chuyn ) ca NHB, NHA hch ton: N TK trung gian thch hp C TK 5112/ 5191.1 87

(ii) Trng hp NHB t chi Lnh chuyn C: Cn c Lnh chuyn C hon chuyn ca NHB, NHA s hch ton: N TK 5112 / 5191.1 C TK i ng thch hp ghi n trc . Sau , NHA phi gi li cho khch hng thng bo t chi chp nhn Lnh chuyn tin. Ghi ch: Trng hp khng gi c Lnh chuyn tin i do s c k thut, hoc l do khch quan khc: Sau khi kt thc chuyn Lnh chuyn tin i trong ngy, NHA phi thng bo ngay cho khch hng bit (nu c iu kin thng tin lin lac) v Lnh chuyn tin cha chuyn i c v nguyn nhn. Nu nguyn nhn l s c k thut th NHA cn phi lp bin bn s c k thut theo quy nh. Cc Lnh chuyn tin ny c x l nh sau: + Tr li lnh thanh ton cha thc hin c cho khch hng nu khch hng yu cu; + Ghi nhp S theo di chng t chuyn tin cha chuyn i (nu khch hng khng yu cu tr li chng t hoc khng tr li c); + Trng hp tip nhn chng t qua thanh ton b tr v hch ton (bt buc) th NHA c hch ton chng t chuyn C ca khch hng vo TK trung gian thch hp ; ng thi Sang ngy lm vic hm sau, khi khc phc xong s c phi thc hin chuyn tin ngay v ghi xut S theo di chng t chuyn tin cha chuyn i; tt ton khon trung gian ni trn (nu c). 6.2.Ti ngn hng n (NHB) 6.2.1. Quy trnh kim sot lnh chuyn tin n (i) Ngi kim sot: Khi nhn c Lnh chuyn tin ca NHA (qua trung tm thanh ton), phi s dng mt m v chng trnh tnh, kim sot ch k in t ca Trung tm thanh ton xc nh tnh ng n, chnh xc ca Lnh chuyn tin n, sau chuyn qua mng vi tnh cho k ton vin chuy tin x l tip; (ii) K ton vin chuyn tin: in Lnh chuyn tin n - di dng chng t in t, ra giy s lin s dng theo quy nh, sau kim sot k yu t ca Lnh chuyn tin n xc nh: - C ng Lnh chuyn tin gi cho ngn hng mnh khng? - Cc yu t trn lnh chuyn tin c hp l, hp php v chnh xc khng? - Ni dung c g nghi vn khng? Sau khi km sot xong, k ton vin chuyn tin k vo Lnh chuyn tin do my in ra v chuyn cho k ton vin giao dch x l v hch ton. (iii) K ton vin giao dch: i chiu, kim tra li trc khi thc hin hch ton cho khch hng. 6.2.2. Hch ton ti NHB (i) i vi Lnh chuyn C n, ghi: N: TK chuyn tin n nm nay, 88

hoc TK iu chuyn vn trong KH C: TK thch hp i vi Lnh chuyn tin C gi tr cao trc khi tr tin cho khch hng cn phi lm th tc yu cu NHA xc nhn li v khi nhn c in xc nhn ca NHA mi tr tin cho khch hng. (ii) i vi Lnh chuyn tin N n Ch Lnh chuyn tin N n c u quyn hp l v trn TK ca khch hng nhn lnh c tin tr th NHB mi thanh ton: N TK ni b hoc TK thch hp ca khch hng C TK chuyn tin n nm nay, hoc TK iu chuyn vn trong KH Sau phi gi ngay thng bo chp nhn Lnh chuyn N cho NHA v bo N cho khch hng. 6.3. i chiu chuyn tin in t ti NHA v NHB 6.3.1. Lp v gi bo co chuyn tin trong ngy Cc n v c pht sinh chuyn tin i v nhn chuyn tin n phi hon thnh vic lp bo co chuyn tin trong ngy theo mu (c thit lp di dng d liu in t) v truyn d liu cho trung tm thanh ton ngay trong ngy pht sinh, tr trng hp bt kh khng do s c k thut truyn tin (lp v gi ngay sau thi im trung tm thanh ton ngng chuyn Lnh chuyn tin i trong ngy cho cc n v). 6.3.2. i chiu chuyn tin cui ngy Khi nhn c bng i chiu chuyn tin n v chuyn i v nhn c trong ngy t trung tm thanh ton, cc n v chuyn tin in t phi i chiu vi cc Lnh chuyn tin hch ton vo ti khon v vi bo co chuyn tin trong ngy ca mnh. Ch c lu tr d liu ca ngy pht sinh chuyn tin khi s liu khp ng hon ton. Cc sai st v s c k thut c th pht sinh khi i chiu chuyn tin bao gm: - Cha gi bo co chuyn tin trong ngy; - Chnh lch doanh s chuyn tin pht sinh (do tha, thiu Lnh chuyn tin) hoc cc yu t ca Lnh chuyn tin khng khp ng; - S c k thut hoc truyn tin Khi pht hin sai st n v chuyn tin in t phi ch ng in tra sot ngay Trung tm thanh ton (nu sai st do n v pht hin) hoc tr li tra sot (nu sai st do trung tm thanh ton pht hin) xc nh nguyn nhn v c bin php x l thch hp (s cp chi tit phn sau). 6.4. Ti Trung tm thanh ton 6.4.1. Kim sot v hch ton cc Lnh chuyn tin Ton b cc khu tip nhn, kim sot, hch ton, truyn dn lnh chuyn tin v lu tr d liu ca Trung tm thanh ton c x l t ng trn h thng my tnh. Quy trnh c th nh sau: (i) Tip nhn v kim sot: Khi nhn c Lnh chuyn tin do NHA chuyn n, kim sot vin chuyn tin ca trung tm thanh ton s dng mt m v chng trnh kim sot Lnh chuyn tin. Lnh chuyn tin n phi c kim sot theo quy nh chung i vi chng t in t v cc yu t c th bao gm: 89

- Ch k in t v k hiu mt ghi trn Lnh chuyn tin c ng khng? - a ch gi v nhn Lnh chuyn tin: M NHA, NHB; - Cc yu t khc ca Lnh chuyn tin nh: S lnh, ngy lp, loi lnh chuyn tin (K hiu ca lnh) (ii) Truyn lnh: Cc lnh chuyn tin n sau khi c kim sot m khng c sai st, h thng s t ng tnh v ghi ch k in t truyn i cc NHB c lin quan. (iii) Hch ton ti trung tm thanh ton i vi cc Lnh chuyn C n, Lnh hu lnh chuyn N n: N TK Thanh ton Chuyn tin n nm nay / TK iu chuyn vn trong KH (tiu khon n v gi lnh chuyn tin NHA) C TK Thanh ton chuyn tin i nm nay / TK iu chuyn vn trong KH ( Tiu khon n v nhn Lnh chuyn tin NHB) i vi Lnh chuyn N n: N TK Thanh ton Chuyn tin n nm nay, hoc TK iu chuyn vn trong KH (tiu khon n v gi lnh chuyn tin NHB) C TK Thanh ton Chuyn tin i nm nay hoc TK iu chuyn vn trong KH ( Tiu khon n v nhn Lnh chuyn tin NHA) i vi cc lnh chuyn tin Trung tm thanh ton khng th chuyn tip i ngay trong ngy cho cc NHB lin quan do s c k thut, truyn tin th Trung tm lp Bng k chi tit chuyn tin ch x l v phiu chuyn khon hch ton cc Lnh chuyn tin n ch x l vo TK Thanh ton chuyn tin n ch x l nm nay theo TK thch hp. - Cc Lnh chuyn tin C, Lnh Hu Lnh chuyn tin N n s hch ton: N TK Thanh ton chuyn tin n nm nay hoc TK iu chuyn vn trong KH (tiu khon n v gi Lnh chuyn tin NHA) C TK Thanh ton chuyn tin n ch x l nm nay hoc TK iu chuyn vn trong KH (tiu khon Lnh chuyn C, Lnh hu Lnh chuyn N n ch x l) - Cc Lnh chuyn N n s hch ton: N TK Thanh ton tin n ch x l nm nay hoc TK iu chuyn vn trong KH (tiu khon Lnh chuyn N n ch x l) C TK Thanh ton chuyn tin n nm nay hoc TK iu chuyn vn trong KH (tiu khon n v gi Lnh chuyn tin - NHA) Sang ngy lm vic hm sau, khi khc phc xong s c k thut, truyn tin, Trung tm thanh ton s truyn tip Lnh chuyn tin cho NHB lin quan v tt ton TK thanh ton chuyn tin n ch x l nm nay hoc TK iu chuyn vn ch thanh ton. (iv) i chiu s liu chuyn tin in t trong ngy Vic i chiu phi c thc hin ngay trong ngy pht sinh (ngy pht sinh c hiu l ngy lp Lnh chuyn tin v cng chnh l ngy truyn Lnh chuyn tin i i vi NHA, ngy nhn c Lnh chuyn tin i vi NHB), v c thc hin cho tng ngy ring bit tr trng hp bt kh khng. Trong trng hp ny s phi thc hin i chiu ngy k tip cho n khi s c c khc phc. Vic i chiu ti Trung tm c thc hin nh sau: - i chiu Bo co chuyn tin trong ngy ca cc n v chuyn tin in t vi d liu chuyn tin ca h thng. Chng trnh s t ng phn loi cc Lnh chuyn tin

90

 i chiu khp ng v cha i chiu c (do s c k thut, truyn tin) phn nh trn bng i chiu cc chuyn tin theo tng n v chuyn tin in t. - Truyn li cho tng n v Bng i chiu cc chuyn tin xc nhn li khi i chiu xong v khp ng doanh s chuyn tin pht sinh trong ngy ca n v . - Nhng n v chuyn tin in t cha i chiu xong trong ngy v l do bt kh khng th Trung tm thanh ton tip tc theo di ring (theo ngy) v tip tc i chiu trong nhng ngy k tip cho n khi i chiu xong v khp ng. Khi pht hin cc sai st qua i chiu, Trung tm phi phi hp vi cc n v chuyn tin x l trong ngy pht sinh, tr trng hp bt kh khng. 6.5. iu chnh sai st trong chuyn tin in t 6.5.1. Nguyn tc iu chnh sai st trong chuyn tin in t - m bo s ph hp s liu gia NHA, NHB v trung tm thanh ton - Sai st pht sinh u phi c sa cha, iu chnh . Khng c t sa cha s liu, iu chnh sai st khng ng quy nh. - Cc sai st phi c iu chnh ngay khi pht hin. - Vic iu chnh sai st phi theo ng cc nguyn tc, phng php iu chnh sai lm ca k ton ni chung v chuyn tin in t ni ring. - n v, cc nhn no gy ra sai st hoc hoc vi phm cc nguyn tc, phng php iu chnh sai st, tu theo mc li s b x pht theo quy nh v phi chu trch nhim bi thng vt cht v nhng thit hi do mnh gy ra cho cc bn lin quan. 6.5.2. iu chnh sai st ti NHA 6.5.2.1. Trng hp pht hin sai st thi im trc khi truyn Lnh chuyn tin i (i) Pht hin sai st ca Lnh chuyn tin ngay trong qu trnh lp v ngi kim sot cha ghi ch k in t chuyn i th k ton c sa li cho ng (ii) Pht hin sai st sau khi ngi kim tra ghi ch k in t trn Lnh chuyn tin th phi lp Bin bn hu b Lnh chuyn tin sai trong ghi r k hiu Lnh, gi, ngy hu Lnh chuyn tin v phi c y ch k ca nhng ngi c lin quan, sau lp Lnh chuyn tin ng chuyn i. (iii) Trung tm thanh ton pht hin Lnh chuyn tin c sai st (do li k thut) v yu cu gi li th NHA cng x l nh i vi trng hp (ii) 6.5.2.2. Trng hp NHA pht hin sai st sau khi truyn lnh chuyn tin Khi pht hin cc sai st nh sai s tin (tha hoc thiu), sai ngc v, NHA phi in tra sot (hoc tr li tra sot) ngay cho NHB c bin php x l kp thi. NHA phi lp bin bn xc nh nguyn nhn, quy trch nhim c nhn r rng v x l nh sau: a. Trng hp sai thiu Cn c bin bn lp Lnh chuyn tin b sung s tin chuyn thiu gi tip i NHB. Trong ni dung chuyn tin phi ghi r chuyn b sung theo Lnh chuyn N (hoc C) s ngy thng nm s tin chuyn v phi gi km theo bin bn lp trn sau hch ton: - Trng hp Lnh chuyn C b sai thiu: N TK thch hp: S tin chuyn c cn thiu C TK chuyn tin i nm nay/ TK iu chuyn vn trong KH 91

- Trng hp Lnh chuyn N b sai thiu: N: TK Chuyn tin i nm nay / TK iu chuyn vn trong KH C: TK thch hp (Theo s tin b thiu) b. Trng hp sai tha: (i) i vi Lnh chuyn C b sai tha Cn c bin bn lp yu cu hu Lnh chuyn C (yu cu hu s tin chuyn tha) gi ngay cho NHB ng thi lp Phiu chuyn khon ghi: N TK cc khon phi thu (S tin chuyn tha) (tiu khon c nhn gy ra sai st) C TK thch hp ng thi phi ghi Nhp s theo di Yu cu hu Lnh chuyn C gi i Khi nhn c Lnh chuyn C ca NHB tr li s tin tha ni trn, NHA hch ton: Ghi xut s theo di Yu cu hu Lnh chuyn C gi i v hch ton: N TK chuyn tin n nm nay (S tin NHB thu v chuyn tr) hoc TK iu chuyn vn trong KH C TK cc khon phi thu (tiu khon c nhn gy ra sai st) Trng hp NHB t chi yu cu hu Lnh chuyn C i vi s tin b sai tha trn, do khng thu hi c tin t khch hng th NHA phi lp hi ng x l theo quy nh hin hnh xc nh trch nhim v mc bi hon ca c nhn gy ra sai st. (ii) i vi Lnh chuyn N b sai tha Cn c bin bn, lp Lnh hu lnh chuyn n, hch ton: N TK Cc khon ch thanh ton khc (nu cha tr cho khch hng) hoc Tin gi ca khch hng (nu tr cho khch hng) hoc Cc khon phi thu(nu tr tin vo TK tin gi ca khch hng m TK KH khng cn s d thu hi) hoc TK ni b (nu l chuyn N trong ni b NH) C: TK chuyn tin i nm nay; hoc TK iu chuyn vn trong KH (theo s tin chuyn tha) Trong trng hp tr tin cho khch hng nhng TK ca khch hng khng s d thu li th NHA hch ton vo TK Cc khon phi thu nh trn (tiu khon ngi gy ra sai st) sau phi tm mi bin php i li tin, nu khng i c phi quy trch nhim bi hon theo ch quy nh. c. Trng hp sai ngc v: NHA phi lp bin bn ng thi lp Lnh hu lnh chuyn sai (n/c) hu ton b Lnh chuyn tin b sai ngc v sau lp Lnh chuyn tin ng gi NHB. (i) Trng hp1: iu chnh Lnh chuyn n gi i b sai ngc v Chng hn nu chuyn ng (Lnh chuyn c): N TK thch hp (S tin lnh chuyn n gi) C TK chuyn tin i nm nay/ iu chuyn vn trong KH Nhng chuyn (Lnh chuyn n): N TK Chuyn tin i nm nay/iu chuyn vn trong KH 92

C TK thch hp NHA s diu chnh bng cch lp Lnh hu lnh chuyn N gi NHB, hch ton: N TK thch hp C TK chuyn tin i nm nay/ iu chuyn vn trong KH Sau lp Lnh chuyn C ng gi i (ii) Trng hp 2: iu chnh Lnh chuyn C gi sai ngc v Chng hn nu chuyn ng (Lnh chuyn N) N TK chuyn tin i nm nay/ iu chuyn vn trong KH C TK thch hp (S tin lnh chuyn c gi) Nhng chuyn sai (Lnh chuyn c): N TK thch hp C TK chuyn tin i nm nay/ iu chuyn vn trong KH iu chnh bng cch lp Yu cu hu lnh chuyn C gi NHB v lp phiu chuyn khon, hch ton: N TK cc TK cc khon phi thu (tiu khon c nhn gy ra sai st ) C TK thch hp Sau lp Lnh chuyn N ng gi i Khi nhn c Lnh chuyn C ca NHB chuyn tr li s tin chuyn sai, NHA hch ton vo ti khon khon phi thu tt ton s tin chuyn sai. d. Cc sai st khc i vi mt s sai st khc nh sai tn, s hiu TK ca ngi nhn lnh chuyn tin,sai k hiu chng t, k hiu, ni dung nghip v...(sai st khng thuc cc yu t kim sot, i chiu): Khi nhn c tra sot ca NHB, NHA phi tr li tra sot ngay 6.5.3. iu chnh sai st ti NHB 6.5.3.1. Khi tip nhn Lnh chuyn tin t Trung tm thanh ton, pht hin cc sai st nh: + Sai ch k in t, k hiu mt (nu c) + Sai cc yu t i chiu ca Lnh chuyn tin nh s lnh, tn v m NHA + Lnh chuyn tin ghi khng ng tn v m ca ngn hng mnh (sai a ch NHB) Cc trng hp ny NHB khng c php hch ton phi tra sot ngay Trung tm thanh ton xc nh r nguyn nhn v x l: - Hu b lnh chuyn tin sai v yu cu trung tm thanh ton gi li lnh chuyn tin ng thay th ch trong trng hp bit chc chn sai st do li k thut gy ra - Nu pht hin lnh chuyn tin b gi mo, ghi gi mo hoc c thng tin l xm nhp tri php th phi thng bo kp thi cho trung tm thanh ton v phi hp p dng ngay cc bin php phng nga cn thit bo m an ton ti sn v an ton h thng. 6.5.3.2. i vi Lnh chuyn tin b sai thiu Khi nhn c lnh chuyn tin b sung chuyn tin thiu ca NHA, NHB phi i chiu, kim sot li cht ch Lnh chuyn tin b sai thiu v Lnh chuyn tin b sung, nu hp l th hch ton Lnh chuyn tin b sung nh lnh chuyn ng bnh thng khc. 6.5.3.3. i vi Lnh chuyn tin b sai tha 93

a. Pht hin trc khi hch ton vo TK khch hng Nu NHB nhn c thng bo hoc tra sot ca NHA v chuyn tin tha trc khi nhn c Lnh chuyn tin th NHB phi ghi s theo di lnh chuyn tin b sai st c bin php x l kp thi. Khi nhn c Lnh chuyn tin n, NHB kim sot, i chiu vi ni dung thng bo nhn c, nu xc nh sai st nh c thng bo th s x l nh sau: (i) i vi Lnh chuyn c N TK chuyn tin n nm nay (Ton b s tin) C TK chuyn tin n nm nay ch x l: S tin chuyn tha C TK khch hng: S tin ng (ii) i vi Lnh chuyn N N TK khch hng: S tin ng N TK Chuyn tin n nm nay ch x l: S tin tha C TK Chuyn tin n nm nay: Ton b s tin chuyn n Khi nhn c yu cu hu Lnh chuyn sai (N/c) v s tin tha ca NHA th x l: (iii) Hu Lnh chuyn C b sai tha: Cn c Yu cu hu lnh chuyn C lp Lnh chuyn C i hon tr NHA s tin tha ghi: N TK chuyn tin n nm nay ch x l... C TK chuyn tin i nm nay...(S tin chuyn tha) (iv) Hu lnh chuyn n b sai tha: Cn c Lnh hu lnh chuyn N N TK chuyn tin n nm nay (S tin chuyn tha) C TK chuyn tin n ch x l nm nay/ iu chuyn vn ch thanh ton b. Trng hp nhn c thng bo ca NHA sau khi tr tin cho khch hng Khi nhn c Yu cu hu lnh chuyn C i vi s tin chuyn tha ca NHA, nu kim sot ng NHB x l: (i) Trng hp ti khon ca khch hng c s d: Cn c vo Yu cu hu lnh chuyn C lp Lnh chuyn C i, chuyn tr NHA s tin chuyn tha: N: TK Tin gi ca khch hng C : TK chuyn tin i nm nay (ii) Trng hp ti khon tin gi ca khch hng khng s d thu hi: NHB ghi nhp s theo di Yu cu hu lnh chuyn C cha thc hin c v yu cu khch hng np tin vo ti khon thc hin yu cu hu ny. Khi khch hng np tin vo ti khon, lp Lnh chuyn C gi NHA v hch ton nh bt ton trn (iii) Trng hp khch hng vng lai khng xc nh c tung tch: NHB phi tm mi bin php thu hi tin. Sau khi p dng mi bin php thu hi m khng thu hi c hoc khng thu hi th NHB c t chi yu cu hu lnh chuyn tin C. Lp Thng bo t chi yu cu hu lnh chuyn C ghi r l do t chi km theo s tin thu c (nu c) gi tr li NHA ng thi ghi xut s theo di Yu cu hu lnh chuyn C cha thc hin c. 6.5.3.4. iu chnh cc sai st khc a. Lnh chuyn tin sai a ch khch hng

94

Cc Lnh chuyn tin ng NHB nhng khng c ngi nhn lnh hoc ngi nhn lnh m TK ngn hng khc, NHB hch ton vo ti khon chuyn tin n ch x l sau lp lnh chuyn tin tr li NHA km vi thng bo t chi chp nhn lnh chuyn tin (c ghi r l do t chi). NHB khng c chuyn tin tip. b. Cc sai st khc Khi kim sot cc lnh chuyn tin n, nu pht hin cc sai st nh tn, s hiu ti khon ca ngi nhn lnh chuyn tin (ng tn nhng sai s hiu ti khon hoc ngc li), k hiu chng t, k hiu loi nghip v, NHB cha thc hin hch ton lnh chuyn tin m phi tra sot ngay NHA, ch khi nhn c c tr li tra sot ca NHA v sau khi kim sot li ng mi c x l tip. 6.6. Hu lnh chuyn tin theo yu cu ca khch hng 6.6.1. Nguyn tc chung - Lnh chuyn N c u quyn ch c hu khi khch hng tr li s tin c hng cho Ngn hng A - Lnh chuyn C ch c hu khi NHB cha ghi c vo TK khch hng hoc ghi c vo TK khch hng nhng khch hng tr li. 6.6.2. X l ti NHA Khi tip nhn Yu cu hu lnh chuyn C, gi tt l Yu cu hu hoc Lnh hu lnh chuyn N - gi tt l Lnh hu ca khch hng, NHA phi kim tra tnh hp l ca yu cu hu lnh hoc lnh hu, i chiu yu cu hu/lnh hu vi lnh chuyn tin s b hu. Nu khng hp l th tr li cho khch hng. Nu yu cu hu hoc lnh hu hp l gi thng bo chp nhn cho khch hng v x l nh sau: a. Trng hp lnh chuyn tin cha c thc hin hoc cha gi i NHA s khng thc hin lnh chuyn tin b hu, lu yu cu hu hoc lnh hu cng vi mt lin lnh chuyn tin b hu ca khch hng. b. Trng hp lnh chuyn tin c thc hin v gi i (i) i vi yu cu hu lnh chuyn C Cn c vo Yu cu hu hp l ca khch hng, NHA lm th tc gi i NHB (khng c hch ton ni bng) Khi nhn Lnh chuyn c ca NHB hon li s tin ca Lnh chuyn tin C b hu, NHA mi hch ton tr li tin cho khch hng. (ii) i vi lnh hu lnh chuyn N c u quyn Cn c lnh hu, NHA hch ton trch ti khon ca khch hng s tin ghi C trc y chuyn cho NHB, hch ton: N TK Cc khon ch thanh ton khc (nu cha tr cho khch hng) hoc Tin gi ca n v chuyn (nu tr tin cho khch hng) C TK chuyn tin i nm nay ... 6.6.3. X l ti NHB Khi nhn c Yu cu hu (i vi hu lnh chuyn C), hoc Lnh hu (i vi hu lnh chuyn N) ca NHA, NHB phi kim tra tnh hp l ca Yu cu hu (hoc Lnh hu) v i chiu Yu cu hu (hoc Lnh hu) vi lnh chuyn tin nhn c 6.6.3.1. Trng hp Yu cu hu hoc lnh hu b sai st

95

Nu pht hin yu cu hu b sai st th NHB lp Thng bo t chi yu cu hu lnh chuyn C (ghi r l do t chi) gi tr li NHA (khng hch ton ). i vi lnh hu b sai st th NHB x l nh i vi Lnh chuyn C n b sai st. 6.6.3.2. Trng hp Yu cu hu hoc Lnh hu hp l a. Hu mt lnh thanh ton cha c thc hin Ngn hng B gi ngay cho Ngn hng A Thng bo chp nhn Yu cu hu. (i) i vi Lnh chuyn C nhn c - Cn c vo Lnh chuyn C n (lnh chuyn c b hu) hch ton: N TK Chuyn tin n nm nay ch x l/.... C TK cc khon ch thanh ton khc - Cn c Yu cu hu lp Lnh chuyn C tr li ngn hng A N TK cc khon ch thanh ton khc C TK Chuyn tin i/... (ii) i vi lnh chuyn N nhn c: - Cn c Lnh chuyn n n (b hu)hch ton: N TK Trung gian thch hp C TK Chuyn tin n nm nay ch x l - Cn c vo Lnh hu lnh chuyn N n, tt ton ti khon ch x l N TK Chuyn tin n ch x l/.... C TK thch hp b. Hu mt lnh thanh ton c thc hin (i) i vi Yu cu hu lnh chuyn C n: - Nu Lnh chuyn C n c thc hin th ngn hng thnh vin nhn lnh phi gi ngay yu cu hu cho khch hng thng bo. Ch trong trng hp khch hng ng (bng vn bn) hoc np tin mt lp chng t thanh ton trch ti khon ca mnh chuyn tr th ngn hng thnh vin nhn lnh mi thc hin Yu cu hu v lp Lnh chuyn c thanh ton b tr v hch ton: N TK thch hp (TK trc y ghi C theo lnh chuyn C b hu) C TK Chuyn tin n/... Sau phi gi li Thng bo chp nhn yu cu hu cho ngn hng thnh vin gi lnh v ngn hng ch tr bit. Nu Yu cu hu khng c s chp thun chuyn tr ca khch hng th ngn hng thnh vin nhn lnh lp Thng bo t chi chp nhn yu cu hu (ghi r l do) gi li ngn hng thnh vin gi lnh v ngn hng ch tr bit. (ii) i viLnh hu lnh chuyn N n: Cn c vo Lnh hu lnh chuyn N n ngn hng thnh vin nhn lnh hch ton: N TK Chuyn tin n/... C TK thch hp (TK trc y ghi N theo lnh chuyn N) C. THANH TON B TR 1. Cc quy nh 1.1. Tt c cc ngn hng thnh vin phi m ti khon ti cc ngn hng ch tr ( chi nhnh NHNN hoc 1 n v ngn hng c ch nh) 96

1.2. Ngn hng ch tr chu trch nhim tng hp kt qu thanh ton ca cc thnh vin v thanh ton s chnh lch trong thanh ton b tr bng k thut ghi n hoc c trn ti khon ca cc ngn hng thnh vin theo nguyn tc sau: a. Ngn hng ch tr c ch ng trch TK tin gi ca cc ngn hng thnh vin thanh ton cho ngn hng thnh vin khc b.Trng hp khng s s d th vay ngn hng ch tr hoc ngn hng thnh vin khc (nu c tho thun) theo ch vay b p thiu ht vn c. Trng hp khng c vay th phi chu hnh pht vi li sut cao, ngn hng ch tr s thanh ton h 2 ln u, nu vi phm lin tip 3 ln khng thanh ton c th khng c tham gia thanh ton. 1.3. Phi tun th v thc hin y cc quy tc t chc v k thut nghip v v thanh ton b tr (vn bn tham gia, vn bn gii thiu cn b, ng k ch k, gi gic, lp ng v kp thi cc mu biu ...) 1.4. Vic iu chnh sai lm phi thc hin ng quy trnh chung m bo s liu khp ng gia cc ngn hng thnh vin c lin quan v ngn hng ch tr. 2. Th tc hch ton ti ngn hng pht sinh nghip v Ngn hng pht sinh nghip v tc l ngn hng thc hin ghi n, c cho ti khon ngn hng m ti ngn hng mnh. Trnh t cng vic nh sau: 2.1. Phn loi cc chng t ghi n /c vo ti khon khch hng theo tng ngn hng i phng, v n (chi h), v c (thu h) ring. 2.2. Lp bng k s 12 (theo tng ngn hng i phng - V n ring, v c ring) NH thnh vin: S..../ KT- BT S tt BNG K CHNG T TT BT V N / C S tin

Knh gi NH:.... S chng t n v chuyn hay c hng

Tng cng S tin bng ch: 2.3. Lp bng k s 14 (2lin, 1 lin lu). Bng ny c lp cn c vo cc bng k s 12 nhm tng hp s phi thu v phi tr, chnh lch phi thu hoc phi tr ca ngn hng ang xt i vi tng ngn hng i phng tham gia vo h thng thanh ton b tr v cui cng l kt qu tng hp b tr (s thc phi thu hoc phi tr ca ngn hng ang xt)

97

NH thnh vin: ... S .... Tn cc NH i phng tham gia TTBT

BNG THANH TON B TR Ngy .... thng .... nm...... S chnh lch phi thanh ton Phi thu Phi tr

Tng s tin trn bng k chng t thanh ton(12) S phi thu S phi tr BK s S tin BK s S tin

Tng cng Kt qu TT b tr: S thc phi thu: S thc phi tr: S tin bng ch v kt qu TTBT:.... 2.4. n thi im quy nh, cn b thanh ton b tr s tp hp cc chng t sau: - Cc lin 2 bng k s 12 - Chng t gc( sc bo chi, bng k np sc, u nhim thu, u nhim chi...) trc tip tham gia giao nhn chng t vi cc ngn hng i phng 3. Th tc hch ton ti ngn hng ch tr 3.1. Cc ngn hng thnh vin s giao nhn trc tip vi nhau cc chng t bao gm bng k s 12 (v n c) + chng t gc. Bng k lin quan n ngn hng no th ngn hng s trc tip kim tra, i chiu vi chng t gc. Sau k vo s giao nhn chng t ca ngn hng lp bng k s 12. ng thi tng hp ton b s phi thu, phi tr t cc bng k 12 do cc ngn hng A lp ghi vo s theo di i chiu vi bng tng hp thanh ton b tr do ngn hng ch tr lp. Sau , giao bng k s 14 cho ngn hng ch tr 3.2. Ngn hng ch tr cn c bng k 14 ca cc ngn hng thnh vin lp bng tng hp thanh ton b tr (mu s 15) cho tng ngn hng thnh vin.

98

BNG K THANH TON B TR Ngn hng ch tr: Thanh ton vi ngn hng: Ngy Thng Nm Bng k s Ca S phi thu S phi tr cho Chnh lch (theo s ca ngn hng cc ngn hng cc ngn hng bng k s 14) khc khc

Tng cng:

S chnh lch phi thanh ton: - Phi thu : - Phi tr: S tin bng ch: Mt lin mu s 15 lu ti ngn hng ch tr, 1 lin gi cho ngn hng thnh vin c lin quan lm c s hch ton vo ti khon 5012, sau khi kt thc thanh ton b tr ti ngn hng ch tr 3.3. Lp bng tng hp kim tra kt qu thanh ton b tr (mu s 16). Bng ny tng hp s phi thu, phi tr ca tng ngn hng thnh vin, xc nh chnh lch phi thu hoc phi tr i vi ngn hng thnh vin cn li. Tc dng ca bng l nhm kim tra 2 quan h cn i. - Tng phi thu = Tng phi tr - Tng chnh lch phi thu = Tng chnh lch phi tr. ng nhin cc ngn hng thnh vin phi i chiu bng k s 15 vi dng c lin quan n mnh trn bng k s 16 Ngn hng ch tr: BNG TNG HP KIM TRA KT QU THANH TON B TR Ngy thng nm Tn ngn hng thnh Tng s phi Tng s phi vin thu cc ngn tr cho cc hng khc ngn hng 99

S TT

Chnh lch

khc 1 2 3 Ngn hng X1 Ngn hng X 2 Tng cng: 3.4. Sau khi kim tra i chiu khp ng tt c cc ngn hng, ngn hng ch tr cn c vo bng k s 15 hch ton: a. i vi cc ngn hng c chnh lch phi tr: N TK ca ngn hng thnh vin phi tr C TK b tr ca ngn hng ch tr b. i vi cc ngn hng c chnh lch phi thu: N Ti khon b tr ca NH ch tr C TK tin gi ca ngn hng thnh vin phi thu Kt thc tt c cc nghip v trn ti khon 5012 ht s d. 4. Ti ngn hng kt thc nghip v Ngn hng kt thc nghip v l ngn hng tip nhn cc chng t ghi n/ c ngn hng pht sinh 4.1. Hch ton cc khon chnh lch phi thu, phi tr sau thanh ton b tr: Cn c vo bng k s 15 (bng k kt qu thanh ton b tr) hch ton vo ti khon 5012 a. Nu chnh lch phi thu, hch ton: N 1113 C 5012 ( thu) b. Nu chnh lch phi tr: N 5012 C 1113 4.2. Hch ton cc khon phi tr, phi thu cho khch hng: Cn c vo cc chng t do ngn hng A giao (sau khi ghi n, c vo ti khon khch hng bn A) a. Cc khon thu khch hng N 4211. Ngi tr C 5012 b. Cc khon tr cho khch hng: N 5012 C 4211. Ngi hng Kt thc tt c cc nghip v trn ti khon 5012 ht s d 5. iu chnh sai lm trong thanh ton b tr p dng cc phng php iu chnh sai lm thng thng: - Phng php gch hu s sai, ghi li s ng - Phng php hch ton ngc v - Phng php bt ton (khi c s k nhm t ngn hng thnh vin ny sang ngn hng thnh vin khc)

100

D. THANH TON B TR IN T LIN NGN HNG 1. Cc khi nim c bn (i) Thanh ton b tr in t lin Ngn hng (gi tt l thanh ton b tr in t) l thc hin vic chuyn khon v thanh ton qua mng my tnh gia cc ti khon c m ti cc ngn hng khc h thng hoc cc chi nhnh ca cng mt ngn hng trn phm vi mt a bn nht nh. Bng k thut x l b tr in t, cc ngn hng chuyn cho nhau qua mng my tnh cc chng t thanh ton, b tr cho nhau phn n qua li v tr cho nhau s chnh lch. (ii) Ngn hng ch tr thanh ton b tr in t (gi tt l Ngn hng ch tr): l n v Ngn hng Nh nc chu trch nhim t chc thanh ton b tr in t v x l kt qu thanh ton b tr in t; ngn hng ch tr c th tham gia thanh ton b tr in t nh mt ngn hng thnh vin. (iii) Trung tm x l k thut thanh ton b tr in t: l b phn c nhim v x l t ng cc giao dch thanh ton b tr in t gia cc ngn hng thnh vin v xc nh kt qu thanh ton b tr in t cho cc ngn hng thnh vin. Trung tm x l k thut thanh ton b tr in t l mt n v thuc t chc hay mt b phn cu thnh ca ngn hng ch tr hoc l mt n v (cng ty) c lp thc hin thu nhn, x l s liu thanh ton v thng bo kt qu thanh ton b tr cho ngn hng ch tr v cc ngn hng thnh vin lin quan. (iv) Ngn hng thnh vin trc tip tham gia thanh ton b tr in t (gi tt l Ngn hng thnh vin trc tip): l ngn hng c ni mng trc tip vi h thng my tnh ca Ngn hng ch tr hoc Trung tm x l k thut thanh ton b tr in t (trng hp Trung tm x k thut thanh ton b tr in t l n v c lp) thc hin cc giao dch thanh ton b tr in t. Trong thanh ton b tr in t, ngn hng thnh vin trc tip va l ngn hng gi lnh thanh ton (gi tt l Ngn hng gi) va l ngn hng nhn lnh thanh ton (gi tt l Ngn hng nhn). (v) Ngn hng thnh vin c u quyn: l ngn hng thnh vin trc tip c i din cho mt hoc mt s ngn hng thnh vin gin tip thc hin cc giao dch thanh ton b tr in t. (vi) Ngn hng thnh vin gin tip tham gia thanh ton b tr in t (gi tt l ngn hng thnh vin gin tip): L ngn hng thc hin cc giao dch thanh ton b tr in t ni mng thng qua mt ngn hng thnh vin c u quyn. Ngn hng thnh vin gin tip c th l chi nhnh trc thuc ca ngn hng thnh vin c u quyn hoc l ngn hng khc h thng nhng c m ti khon tin gi thanh ton ti ngn hng thnh vin c u quyn. (vii) Lnh thanh ton: l mt ch nh di dng cc yu t ca chng t k ton c m ho ca ngn hng gi i vi Ngn hng ch tr, Trung tm x l thanh ton b tr in t v ngn hng nhn nhm thc hin thanh ton b tr in t. (viii) Lnh chuyn C l lnh thanh ton, c xem nh mt khon phi tr ca ngn hng gi i vi ngn hng nhn trong thanh ton b tr in t. (ix) Lnh chuyn N c u quyn l Lnh thanh ton, c xem nh mt khon phi thu ca ngn hng gi i vi ngn hng nhn trong thanh ton b tr in t.

101

(x) Lnh Hu lnh chuyn N: l mt tin in c gi tr nh mt Lnh chuyn C; do ngn hng gi lp v chuyn cho ngn hng nhn hu Lnh chuyn N gi (hu mt phn hoc ton b s tin). (xi) Yu cu hu Lnh chuyn C: l mt tin in do ngn hng gi lp v chuyn cho ngn hng nhn ngh hu Lnh chuyn c gi (hu mt phn hoc ton b s tin tu theo tng trng hp sai st c th); L cn c ngn hng nhn lp Lnh chuyn c i, tr li cho ngn hng gi trn c s thu hi li c tin tr. (xii) Ngy giao dch thanh ton b tr in t (gi tt l Ngy giao dch): l khong thi gian trong ngy lm vic, c xc nh k t thi im bt u ngy lm vic cho n thi im dng gi Lnh thanh ton ca cc ngn hng thnh vin trc tip theo quy nh ca Ngn hng Nh nc. (xiii) Phin thanh ton b tr in t: L khong thi gian c xc nh trong ngy giao dch, trong khong thi gian ny lnh thanh ton ca cc Ngn hng thnh vin gi ti Ngn hng ch tr hoc Trung tm x l k thut thanh ton b tr in t (trng hp Trung tm x l k thut thanh ton b tr in t l mt n v c lp) s c x l b tr vo mt thi im quy nh. Trong Ngy giao dch c th c mt hoc mt s phin thanh ton b tr in t. (xiv) Bng kt qu thanh ton b tr in t: l bng s liu do Ngn hng ch tr hoc Trung tm x l thanh ton b tr in t (trng hp Trung tm x l k thut thanh ton b tr in t l mt n v c lp) lp cho tng ngn hng thnh vin trc tip sau khi kt thc phin giao dch thanh ton b tr v ti thi im quyt ton b tr in t, phn nh tng hp s phi thu, phi tr theo cc Lnh thanh ton m ngn hng thnh vin gi i, nhn v v th hin s thc phi tr hoc c hng ca tng ngn hng thnh vin. Bng kt qu thanh ton b tr in t c coi l mt loi chng t k ton. (xv) Kh nng chi tr ca Ngn hng thnh vin: l s d trn ti khon tin gi ca ngn hng thnh vin trc tip ti Ngn hng ch tr. 2. Nguyn tc thanh ton trong thanh ton b tr in t 2.1. Ngn hng ch tr thc hin x l b tr cc Lnh thanh ton c kim sot v i chiu khp ng vi cc lnh thanh ton c k trn Bng k cc lnh thanh ton chuyn i Ngn hng ch tr v thanh ton s tin chnh lch phi tr - kt qu thanh ton b tr l phi tr ca Ngn hng thnh vin trong phm vi kh nng chi tr thc t ca Ngn hng thnh vin ti Ngn hng ch tr. Trong thi gian x l b tr ca phin thanh ton b tr cng nh khi quyt ton thanh ton b tr trong ngy, Ngn hng ch tr s kho s d ti khon tin gi ca cc Ngn hng thnh vin m bo kh nng chi tr ca cc Ngn hng thnh vin c chnh xc. 2.2. Trng hp ti khon tin gi ca Ngn hng thnh vin b thiu kh nng chi tr so vi kt qu thanh ton b tr khi thc hin x l b tr trong phin thanh ton b tr in t v khi quyt ton thanh ton b tr in t trong ngy th tin hnh x l nh sau: (i) Nu ti thi im thc hin phin thanh ton b tr in t m ti khon mt Ngn hng thnh vin khng kh nng chi tr thanh ton cho cc khon phi tr khi x l kt qu thanh ton b tr th Ngn hng ch tr x l nh sau:

102

- Theo nguyn tc ch thanh ton trong phm vi kh nng chi tr thc t, Ngn hng ch tr s khng x l b tr (loi b) mt s Lnh thanh ton (loi b cc Lnh thanh ton theo trt t u tin t thp n cao theo quy nh). - Cc Lnh thanh ton khng c x l b tr trong phin thanh ton b tr in t s c Ngn hng ch tr lu li x l b tr vo phin thanh ton b tr in t k tip trong ngy giao dch (nu c), ng thi thng bo cc Lnh thanh ton cha c x l b tr cho Ngn hng thnh vin b thiu kh nng chi tr bit. (ii) Nu n thi im quyt ton thanh ton b tr in t trong ngy m Ngn hng thnh vin vn khng kh nng chi tr thanh ton cho cc Lnh thanh ton cha c x l b tr th Ngn hng ch tr s tin hnh hu b cc Lnh thanh ton ny. Ngoi ra, Ngn hng ch tr s tin hnh x l theo Quy ch thanh ton b tr in t lin Ngn hng. 2.3. Tt c cc khon chuyn tin N trong thanh ton b tr in t u phi c u quyn trc: Cc Ngn hng thnh vin tham gia thanh ton b tr in t lin Ngn hng phi k hp ng chuyn N vi nhau v phi c thng bo bng vn bn cho Ngn hng ch tr trc khi thc hin. Ngn hng thnh vin gi Lnh ch c ghi C ti khon ca ngi hoc n v th hng sau khi Ngn hng nhn Lnh hon thnh vic ghi N ti khon ca ngi hoc n v nhn Lnh. Cc Ngn hng thnh vin k hp ng chuyn N vi nhau khi tham gia thanh ton b tr in t phi hon ton chu trch nhim v vic thc hin cc khon chuyn N trong hp ng chuyn N k. 3. Thi gian giao dch trong thanh ton b tr in t (i) Ngn hng ch tr cn c tnh hnh v nhu cu thc t trn a bn quy nh thi gian giao dch ca cc phin thanh ton b tr in t v s phin thanh ton b tr in t trong ngy cho ph hp sau khi thng nht vi cc Ngn hng thnh vin trn a bn. Nhng vn phi bo m thanh ton dt im trong ngy giao dch v s liu gia cc Ngn hng thnh vin phi khp ng vi Ngn hng ch tr. (ii) i vi nhng khon chuyn tin thanh ton b tr in t chuyn tin i cc Ngn hng khc a bn tnh, thnh ph th cc Ngn hng thnh vin tham gia thanh ton b tr in t phi gi cc Lnh thanh ton ti Ngn hng ch tr trc thi im khng ch nhn Lnh thanh ton p dng trong chuyn tin in t ca Ngn hng Nh nc. Cc Lnh thanh ton n sau thi im ny s khng c chp nhn x l b tr trong ngy. (iii) Cc Ngn hng thnh vin tham gia thanh ton b tr in t phi chp hnh ng cc quy nh v thi im khng ch p dng trong thanh ton b tr in t trn y m bo vic x l b tr, thanh ton v i chiu trong thanh ton b tr in t c tin hnh thun li, chnh xc, kp thi v an ton ti sn. 4. Chng t s dng trong thanh ton b tr in t - Chng t ghi s trong thanh ton b tr in t lin ngn hng l cc Lnh thanh ton v cc Bng k thanh ton b tr in t do Ngn hng Nh nc quy nh. Chng t gc dng lm c s lp Lnh thanh ton l cc chng t thanh ton s dng chuyn tin theo quy nh hin hnh. Vic lp, kim sot, lun chuyn, x l, lu tr v bo qun 103

chng t trong thanh ton b tr in t phi tun th theo ng quy nh ca ch chng t k ton Ngn hng, T chc tn dng do Thng c Ngn hng Nh nc ban hnh. - Cc Ngn hng thnh vin phi thc hin vic chuyn ho chng t bng giy sang chng t in t hoc ngc li khi cn thit ph hp vi quy trnh k thut nghip v thanh ton b tr in t. Vic chuyn ho chng t phi m bo s khp ng gia chng t dng lm cn c chuyn ho v chng t c chuyn ho, ng mu quy nh v m bo tnh php l ca chng t. - Ngn hng gi (bao gm c ngn hng thnh vin trc tip v ngn hng thnh vin gin tip) c trch nhim bo qun v lu tr chng t thanh ton hp l c s dng lm cn c lp Lnh thanh ton theo ng quy nh hin hnh. 5. Quy trnh x l v hch ton ti NH thnh vin v NH ch tr 5.1. Ti NHA (NH gi lnh) a. Khi nhn c chng t thanh ton ca khch hng, k ton vin giao dch phi c trch nhim kim sot tnh hp php, hp l ca chng t. Ring i vi chng t in t (khi cha c cc quy nh v lu tr chng t in t) th Ngn hng thnh vin phi in (chuyn ho) chng t in t ra giy, k tn, ng du theo ng quy nh phc v cho vic kim sot, bo qun v lu tr chng t. b. K ton vin TT b tr phi c trch nhim chuyn i tt c cc chng t thanh ton (bao gm c chng t bng giy, chng t in t) lin quan n thanh ton b tr in t sang chng t in t di dng lnh thanh ton. Lnh thanh ton c lp ring cho tng chng t thanh ton. c. Cn c vo cc Lnh thanh ton c lp chuyn i Ngn hng ch tr trong phin thanh ton b tr in t v Lnh thanh ton khng c x l b tr ca phin trc c lu li ti Ngn hng ch tr trong ngy giao dch (nu c) K ton vin thanh ton b tr lp "Bng k cc Lnh thanh ton chuyn i Ngn hng ch tr" theo mu. n thi im quy nh ca phin thanh ton b tr in t, cc Ngn hng thnh vin truyn Bng k cc lnh thanh ton chuyn i Ngn hng ch tr ti Ngn hng ch tr. Trn bng k cc lnh thanh ton chuyn i Ngn hng ch tr phi c y ch k in t ca nhng ngi c lin quan chu trch nhim v tnh chnh xc ca d liu trn Bng k (Gim c hoc ngi c u quyn, Trng phng k ton hoc ngi c u quyn v k ton vin thanh ton b tr). d. X l v hch ton nghip v thanh ton b tr in t (i) Khi gi Lnh thanh ton i Ngn hng ch tr - i vi Lnh chuyn C th hch ton: N TK Thch hp C TK Thanh ton b tr ca Ngn hng thnh vin (5012) - i vi Lnh chuyn N th hch ton: N TK Thanh ton b tr ca Ngn hng thnh vin (5012) C TK Cc khon ch thanh ton khc (ii) Khi nhn c thng bo chp nhn chuyn N ca Ngn hnh thnh vin nhn lnh (NHB) gi n, Ngn hng A s tr tin vo ti khon bng cch lp phiu chuyn khon ghi N TK cc khon ch thanh ton khc, ghi C TK khch hng thch hp. Thng bo chp nhn chuyn N c lu cng vi Lnh chuyn N. 104

N TK Cc khon ch thanh ton C TK thch hp (iii) Trng hp Ngn hng A nhn c thng bo t chi chp nhn Lnh thanh ton v Lnh thanh ton ca Ngn hng thnh vin nhn lnh (tr li vo phin thanh ton b tr tip theo) Ngn hng thnh vin gi lnh phi kim sot cht ch, nu hp l th hch ton: - i vi Lnh chuyn N, cn c vo Lnh chuyn N tr li, ghi: N TK Cc khon ch thanh ton khc C TK 5012 - i vi Lnh chuyn C, cn c vo Lnh chuyn C tr li, ghi: N TK 5012 C TK Thch hp (trc y trch chuyn) Ngn hng A phi gi li cho khch hng thng bo t chi chp nhn Lnh thanh ton (ghi r l do). (iv) Trng hp Ngn hng A nhn c cc Lnh thanh ton b Ngn hng ch tr hu b hoc tr li ti thi im quyt ton thanh ton b tr (do Ngn hng thnh vin khng kh nng chi tr thanh ton cho cc lnh thanh ton ny) th Ngn hng thnh vin gi lnh tin hnh x l nh i vi trng hp nhn c thng bo t chi chp nhn Lnh thanh ton v Ngn hng thnh vin phi hon ton chu trch nhim trc khch hng i vi nhng lnh thanh ton b hu b ny. (v) Trng hp n phin thanh ton b tr in t m Ngn hng A khng gi c cc Lnh thanh ton v Bng k cc Lnh thanh ton n Ngn hng ch tr do s c k thut, truyn tin hoc l do khch quan khc th Ngn hng gi tin hnh x l: - p dng cc bin php khc phc nhanh nht s c xy ra, ng thi phi thng bo cho Ngn hng ch tr v cc Ngn hng thnh vin c lin quan bit tm dng gi Lnh thanh ton vi Ngn hng thnh vin ny v phi lp "Bin bn s c k thut trong thanh ton b tr in t" theo mu Khi ni li c lin lc Ngn hng thnh vin phi thng bo cho Ngn hng ch tr v cc Ngn hng thnh vin c lin quan bit tin hnh thanh ton bnh thng. - Khi mng truyn thng b ngng v bt k l do g, cc Ngn hng thnh vin b mt lin lc c php giao nhn trc tip vi Ngn hng ch tr v cc bng t, a t c cha Lnh thanh ton, bng k cc lnh thanh ton chuyn i Ngn hng ch tr v Bng kt qu thanh ton b tr in t theo mu. Khi tin hnh giao nhn bng t, a t ton chuyn i Ngn hng ch tr, cc Ngn hng thnh vin phi in "Bng k cc Lnh thanh ton chuyn i Ngn hng ch tr" ra giy np cho Ngn hng ch tr. Trn Bng k cc Lnh thanh ton chuyn i Ngn hnh ch tr phi c y du, ch k ca nhng ngi lin quan chu trch nhim v tnh chnh xc ca d liu trn bng t, a t (Gim c hoc ngi c u quyn, trng phng k ton hoc ngi c u quyn v k ton vin thanh ton b tr). 5.2. Ti NH B (NH nhn Lnh thanh ton v Bng kt qu thanh ton b tr in t do NH ch tr chuyn v) 5.2.1. Kim sot Lnh thanh ton v cc bng k trong thanh ton b tr do Ngn hng ch tr chuyn n

105

a. Khi nhn c cc Lnh thanh ton cng Bng kt qu thanh ton b tr in t theo mu ca Ngn hng ch tr gi n, ngi kim sot ca Ngn hng thnh vin phi s dng mt m ca mnh v chng trnh kim tra, kim sot ch k in t v m kho bo mt ca Ngn hng ch tr (sau y gi tt l chng trnh) xc nh tnh ng n, chnh xc ca Lnh thanh ton v Bng kt qu thanh ton b tr sau chuyn cc d liu in t ca Lnh thanh ton v Bng kt qu thanh ton b tr qua mng vi tnh cho k ton vin thanh ton b tr x l tip. b. K ton vin thanh ton b tr c trch nhim phi kim sot, i chiu k cc yu t ca Lnh thanh ton v Bng kt qu thanh ton b tr xc nh: - C ng Lnh thanh ton v Bng kt qu thanh ton b tr ca Ngn hng ch tr gi ti Ngn hng mnh hay khng? - Tnh hp l v chnh xc ca cc yu t trn Lnh thanh ton v Bng kt qu thanh ton b tr(Lnh chuyn N c Hp ng chuyn N khng?). - Ni dung c g nghi vn khng? - Kim tra, i chiu gia cc yu t v tng s Lnh thanh ton nhn c vi cc yu t v tng s Lnh thanh ton c k ti phn B trn bng kt qu thanh ton b tr (s Lnh, ngy lp Lnh, k hiu Lnh, m Ngn hng gi Lnh, m Ngn hng nhn Lnh, m chng t v ni dung loi nghip v v s tin) nu c tha, thiu, nhm ln phi tin hnh x l theo quy nh. - Kim tra, i chiu li gia Bng k cc Lnh thanh ton chuyn i Ngn hng ch tr (c s d liu ti Ngn hng thnh vin) vi cc lnh thanh ton ca Ngn hng mnh gi i c x l b tr ti phn A ca Bng kt qu thanh ton b tr v vi cc lnh thanh ton cha c x l b tr chuyn sang phin sau (nu c ti phn D ca Bng kt qu thanh ton b tr), nu c tha, thiu, nhm ln phi tin hnh tra sot ngay Ngn hng ch tr v x l theo qui nh. - Ngn hng thnh vin phi kim tra li kt qu thanh ton b tr in t. - Khi cha c cc qui nh v bo qun, lu tr chng t in t th k ton vin thanh ton b tr phi in cc Lnh thanh ton cng Bng kt qu thanh ton b tr in t ra giy (m bo s lin cn thit hch ton giao cho khch hng v lu tr), k tn, ng du theo ng qui nh phc v cho vic kim sot, bo qun v lu tr chng t. 5.2.2. Sau khi kim sot, i chiu xong, nu khng c g sai st k ton vin thanh ton b tr phi chuyn d liu in t ca Lnh thanh ton qua mng my tnh hoc chuyn cc Lnh thanh ton c in ra cho b phn k ton c lin quan (k ton giao dch) x l tip. ng thi, k ton vin thanh ton b tr phi lp v gi ngay in xc nhn kt qu thanh ton b tr trong phin theo mu cho Ngn hng ch tr. Trn in xc nhn kt qu thanh ton b tr ca tng phin cng nh ca ngy giao dch phi c y ch k ca nhng ngi lin quan chu trch nhim v tnh chnh xc ca kt qu thanh ton b tr (Gim c hoc ngi c u quyn, Trng phng k ton hoc ngi c u quyn v k ton vin thanh ton b tr). - Ti b phn k ton giao dch: Phi i chiu v kim tra li trc khi thc hin hch ton, thanh ton cho khch hng, nu pht hin c sai st th tin hnh x l theo quy nh. 5.2.3. Hch ton

106

a. Cn c vo Bng kt qu thanh ton b tr in t ca Ngn hng ch tr gi n: - Nu s tin chnh lch trong thanh ton b tr l phi tr: N TK 5012 C TK Tin gi ti Ngn hng ch tr (1113) - Nu s tin chnh lch trong thanh ton b tr in t l phi thu: N TK: 1113/... C TK 5012 b. Cn c vo cc Lnh thanh ton nhn c v qua kim sot: (i) i vi Lnh chuyn C n, hp l: N TK 5012 C TK Thch hp (ii) i vi Lnh chuyn N n: - Nu Lnh chuyn N n c u quyn, hp l v trn ti khon ca khch hng c tin tr th Ngn hng thnh vin nhn lnh tin hnh hch ton: N TK thch hp C TK 5012 Sau phi lp v gi ngay thng bo chp nhn Lnh chuyn N cho Ngn hng thnh vin gi lnh theo mu. - Trng hp Lnh chuyn N c u quyn n nhng trn ti khon ca khch hng khng c tin tr th tin hnh x l: + Thng bo ngay cho khch hng np tin vo ti khon thc hin Lnh chuyn N n trong phm vi thi gian quy nh (ti a l khng qu 2 gi lm vic k t khi nhn c Lnh chuyn N n). Trong phm v thi gian chp nhn nu khch hng np tin vo ti khon thc hin Lnh chuyn N th Ngn hng thnh vin nhn lnh hch ton nh trn. + Nu ht thi gian chp nhp qui nh m khch hng khng np tin vo ti khon thc hin Lnh chuyn N th Ngn hng thnh vin nhn lnh phi lp thng bo t chi chp nhn Lnh chuyn N. Trng hp ny hch ton: i vi Lnh chuyn N n ghi: N TK Cc khon phi thu C TK 5012 Cn c vo thng bo t chi chp nhn Lnh chuyn N (do NH lp) lp Lnh chuyn N chuyn tr li Ngn hng A (tr li vo phin thanh ton b tr k tip): N TK 5012 C TK Cc khon phi thu Ngn hng B phi m s theo di cc Lnh chuyn N n khng thanh ton c c s liu phc v bo co. i vi cc Lnh thanh ton b t chi th Ngn hng B gi tr li cho Ngn hng A trc thi im thc hin quyt ton thanh ton b tr in t. Nu Lnh thanh ton b t chi sau thi im thc hin quyt ton thanh ton b tr in t th Ngn hng thnh vin nhn lnh phi tr li cho Ngn hng thnh vin gi lnh vo phin b tr u tin ca ngy giao dch k tip. 5.3. Quy trnh x l v hch ton ti NH ch tr 107

5.3.1. Tip nhn, kim sot cc Lnh thanh ton v Bng k cc Lnh thanh ton chuyn i Ngn hng ch tr ca cc Ngn hng thnh vin gi Lnh. Ton b khu tip nhn, kim sot, i chiu c x l t ng trn my. 5.3.2. Nu pht hin c sai st trn cc Lnh thanh ton v Bng k cc Lnh thanh ton chuyn i Ngn hng ch tr th Ngn hng ch tr phi tra sot ngay Ngn hng thnh vin c sai st v tin hnh x l theo quy nh. 5.3.3. Lp Bng kt qu thanh ton b tr in t v kim tra kh nng chi tr ca tng Ngn hng thnh vin: (i) Cc Lnh thanh ton v Bng k cc lnh thanh ton chuyn i Ngn hng ch tr ca cc Ngn hng thnh vin c kim sot, i chiu nu khng c g sai st th Ngn hng ch tr s lp "Bng kt qu thanh ton b tr in t" xc nh s phi thu, phi tr ca tng Ngn hng thnh vin trong phin thanh ton b tr in t. (ii) Kim tra kh nng chi tr ca tng Ngn hng thnh vin. Nu kh nng chi tr ca Ngn hng thnh vin khng thanh ton cho khon chnh lch phi tr th Ngn hng ch tr s thng bo cho Ngn hng thnh vin bit v tnh trng thiu kh nng chi tr v tin hnh x l theo qui nh - Ngn hng ch tr phi kim tra li tnh chnh xc ca kt qu thanh ton b tr trong phin bng cch lp "Bng tng hp kim tra kt qu thanh ton b tr in t" theo mu. Nu ng Ngn hng ch tr tin hnh hch ton s chnh lch phi thu, phi tr trong phin thanh ton b tr in t. Nu sai Ngn hng ch tr s tnh ton li kt qu thanh ton b tr. (iii) Ch sau khi thanh ton v hch ton xong kt qu thanh ton b tr in t, Ngn hng ch tr mi truyn ton b cc Lnh thanh ton, Bng kt qu thanh ton b tr in t ti cc Ngn hng thnh vin c lin quan. Lc ny, Ngn hng ch tr cng s gii to kh nng chi tr ca cc Ngn hng thnh vin. 5.3.4. Hch ton kt qu thanh ton b tr in t ti Ngn hng ch tr. (i) Trng hp Ngn hng thnh vin phi tr: Cn c vo bng kt qu thanh ton b tr in t, Ngn hng ch tr hch ton: N TK Tin gi ca Ngn hng thnh vin phi tr (1113) C TK Thanh ton b tr ca ngn hng ch tr (ii) Trng hp Ngn hng thnh vin c thu v: Cn c vo bng kt qu thanh ton b tr in t, Ngn hng ch tr hch ton: N TK Thanh ton b tr ca ngn hng ch tr C TK Tin gi ca NH thnh vin c thu v (1113). ng nhin, sau khi hch ton xong s thc phi tr hoc c hng ca cc Ngn hng thnh vin trong phin thanh ton b tr in t theo Bng kt qu thanh ton b tr th ti khon thanh ton b tr ca Ngn hng ch tr phi ht s d. 5.3.5. X l cc sai st v s c k thut a. Pht hin sai st trc khi x l b tr in t Khi kim sot nu pht hin c sai st, Ngn hng ch tr phi tra sot ngay Ngn hng thnh vin gi lnh xc nh nguyn nhn v c bin php x l thch hp, m bo an ton ti sn v an ton h thng. X l cc sai st nh sau:

108

- Nu nguyn nhn do li k thut th Ngn hng ch tr c hu b Lnh thanh ton sai hoc Bng k sai v yu cu Ngn hng thnh vin gi lnh gi li Lnh thanh ton hoc Bng k ng thay th. - Nu pht hin Lnh thanh ton, Bng k gi mo, nghi gi mo hoc c thng tin l xm nhp tri php th phi lp bin bn v p dng ngay cc bin php phng nga cn thit ng thi phi thng bo ngay cho cc n v lin quan bit phi hp ngn chn. b. Do s c k thut hoc truyn tin n phin thanh ton b tr in t trong ngy m mt Ngn hng thnh vin no khng gi c cc Lnh thanh ton v Bng k cc Lnh thanh ton chuyn i Ngn hng ch tr n Ngn hng ch tr th Ngn hng ch tr ch tin hnh x l b tr cho cc Ngn hng thnh vin khng b s c. Cc Lnh thanh ton ca cc Ngn hng khng b s c thanh ton vi Ngn hng thnh vin b s c s c Ngn hng ch tr lu li x l vo phin thanh ton b tr tip theo (nu c v khc phc c s c) hoc s tr li cc Ngn hng thnh vin. c. Trng hp sau khi thanh ton b tr in t xong m Ngn hng ch tr khng th truyn cc Lnh thanh ton, Bng kt qu thanh ton b tr trong phin thanh ton b tr in t ti cc Ngn hng thnh vin c lin quan do s c k tht, truyn tin th x l nh sau: - Ngn hng ch tr phi tm mi cch khc phc nhanh nht s c xy ra ng thi phi thng bo ti tt c cc Ngn hng thnh vin v phi lp "Bin bn s c k thut trong thanh ton b tr in t". n khi khc phc c s c k thut, truyn tin th Ngn hng ch tr phi truyn ngay cc Lnh thanh ton cng vi Bng kt qu thanh ton b tr ti Ngn hng thnh vin c lin quan. - Khi b s c, mt lin lc v bt k l do g, cc Ngn hng thnh vin c th n trc tip ngn hng ch tr giao, nhn cc bng t, a t c cha cc Lnh thanh ton v Bng kt qu thanh ton b tr in t. Khi tin hnh giao nhn bng t, a t cc lnh thanh ton v Bng kt qu thanh ton b tr in t vi cc Ngn hng thnh vin Ngn hng ch tr phi in "Bng kt qu thanh ton b tr" ra giy. Trn bng k phi c y du v ch k ca nhng ngi c lin quan chu trch nhim v tnh chnh xc ca d liu trn bng t, a t. d. Trng hp do s c k thut hoc truyn tin m Ngn hng ch tr khng th thc hin c phin thanh ton b tr th Ngn hng ch tr c php ko di phin thanh ton b tr cho n khi khc phc xong s c. Tuy nhin vic ko di phin thanh ton b tr khng c ko di sang ngy giao dch k tip v phi thng bo cho cc Ngn hng thnh vin bit v vic ko di phin thanh ton b tr. Nu xc nh s c k thut hoc truyn tin khng th khc phc c trong ngy th Ngn hng ch tr c php p dng phng thc thanh ton b tr bng giy (theo cc qui nh hin hnh ca Ngn hng Nh nc Vit Nam). Ghi ch: Mt s vn nh: Kim tra v i chiu trong thanh ton b tr in t, quyt ton b tr in t xt thy khng cn thit trnh by y. 6.iu chnh sai st trong thanh ton b tr in t lin ngn hng

109

6.1. Cc nguyn tc iu chnh sai st trong thanh ton b tr in t lin ngn hng. - m bo s nht tr s liu gia cc Ngn hng thnh vin vi Ngn hng ch tr, s liu trong thanh ton b tr phn nh ng. Sai st u phi c iu chnh . Nghim cm vic tu tin sa cha s liu, iu chnh sai st trong thanh ton b tr in t. - Khi pht hin sai st phi c bin php iu chnh ngay, khng gy chm tr ti cng tc thanh ton. Cc sai st c pht hin sau khi thanh ton b tr in t trong phin thanh ton b tr in t ny th c iu chnh ti phin thanh ton b tr k tip. Vic iu chnh sai st phi theo ng cc nguyn tc, phng php iu chnh sai lm ca k ton ni chung v thanh ton b tr in t ni ring c thc hin theo qui nh chung m bo an ton ti sn ca Ngn hng v khch hng. 6.2. X l v hch ton cc sai st Cc sai st thng xy ra nh: hu lnh thanh ton; sai tha, sai thiu; sai ngc v ni chung c x l tng t nh trng hp thanh ton lin hng in t NHA v NHB. E. THANH TON IN T LIN NGN HNG (TTTLNH) Cc thnh vin trc tip ca h thng TTTLNH l cc t chc cung ng dch v thanh ton c iu kin v c chp nhn tham gia h thng TTTLNH (gi l Ngn hng thnh vin, chng hn, Hi s chnh ca cc NH thng mi Nh nc). Cc thnh vin trc tip phi c ti khon ti khon tin gi thanh ton ti s Giao dch Ngn hng nh nc v phi ng k danh sch cc chi nhnh trc thuc ca mnh (gi l n v thnh vin) tham gia TTTLNH c kt ni trc tip vo h thng. Ngoi ra, h thng cn c cc thnh vin gin tip. Thnh vin gin tip l cc t chc cung ng dch v thanh ton c tham gia h thng TTTLNH thng qua thnh vin trc tip 1. K ton cc lnh thanh ton gi tr cao v khn H thng TTTLNH x l cc lnh thanh ton gi tr cao hoc khn thng qua ti khon tin gi thanh ton ca Ngn hng thnh vin m ti S giao dch Ngn hng nh nc theo phng thc quyt ton tng tc thi 1.1. Ti cc chi nhnh trc thuc Ngn hng thnh vin (gi l n v thnh vin) 1.1.1. Vi t cch NHA (chuyn lnh thanh ton i) a. i vi Lnh thanh ton c (Lnh chuyn c): N TK thch hp (TK khch hng hoc TK ni b) C TK Thu h, chi h (5192, chi tit thanh ton vi hi s chnh) b. i vi Lnh thanh ton n (Lnh chuyn n) N TK Thu h, chi h (5192, chi tit thanh ton vi hi s chnh) C TK Cc khon ch thanh ton khc (4599) Khi nhn c thng bo chp nhn chuyn n, s tt ton TK 4599 v ghi c cho TK khch hng. 1.1.2. Vi t cch NH B (nhn lnh thanh ton) a. Khi nhn c Lnh thanh ton c (Lnh chuyn c) N TK Thu h, chi h (5192, chi tit thanh ton vi hi s chnh) 110

C TK thch hp (TK khch hng /ni b) b. Khi nhn c Lnh thanh ton n (Lnh chuyn n) N TK thch hp C TK Thu h, chi h (5192, chi tit thanh ton vi hi s chnh) 1.2. K ton ti S giao dch NHNN Khi nhn c cc lnh thanh ton gi tr cao v khn t n v thnh vin hoc t NH thnh vin, hch ton nh sau: a. i vi Lnh thanh ton c (Lnh chuyn c) N TK Tin gi thanh ton ca NH thnh vin gi lnh C TK Tin gi thanh ton ca NHTV nhn lnh b. i vi Lnh thanh ton n (lnh chuyn n) N TK Tin gi thanh ton ca NHTV gi lnh C TK TGTT ca NHTV nhn lnh 1.3. K ton ti Hi s chnh ca NHTV 1.3.1. NHTV bn gi lnh (NHTVA) a. i vi Lnh thanh ton c N TK Thu h, chi h (5192, chi tit thanh ton vi n v thnh vin) C TK Tin gi thanh ton ti NHNN (1113)/ TK thch hp b. i vi Lnh thanh ton n N TK Tin gi thanh ton ti NHNN (1113) C TK Thu h, chi h (5192, chi tit thanh ton vi n v thnh vin)/ TK thch hp 1.3.2. NHTV bn nhn lnh (NHTVB) a. i vi Lnh thanh ton c n N TK TGTT ti NHNN (1113) C TK TG khch hng/... Hoc C TK 5192 (chi tit thanh ton vi n v thnh vin) b. i vi lnh thanh ton n n N TK 5192 (chi tit thanh ton vi n v thnh vin)/ TK thch hp C TK TGTT ti NHNN (1113) 2. K ton cc Lnh thanh ton gi tr thp v kt qu x l b tr trn a bn Trong h thng TTTLNH, cc Lnh thanh ton gi tr thp s c x l thng qua thanh ton b tr trn a bn Tnh, thnh ph. Sau , kt qu ny s dc chuyn v trung ng v s c b tr mt ln na (tng hp kt qu b tr cc Tnh v kt qu b tr cc Hi s chnh ca tng NHTV) xc nh kt qu cui cng v quyt ton (cho tng NHTV) S Giao dch NHNN. Phng thc rng c p dng trong x l cc lnh thanh ton gi tr thp. 2.1. K ton ti cc chi nhnh trc thuc NHTV (n v thnh vin) 2.1.1. K ton ti VTV khi gi lnh v nhn lnh trong TTBT trn a bn Tnh, hch ton nh i vi trng hp thanh ton b tr in t. 2.1.2. K ton ti VTV i vi k qu TTBT (i) Trng hp kt qu b tr l phi tr (phi tr cho Hi s chnh): N TK 5012 C TK Thu h, chi h (5192, chi tit thanh ton vi Hi s chnh) 111

(ii) Trng hp kt qu b tr l phi thu (phi thu Hi s chnh) N TK Thu h, chi h (5192, chi tit thanh ton vi Hi s chnh) C TK 5012 2.2. K ton ti Hi s chnh ca NHTV 2.2.1. K ton TTBT cc Lnh thanh ton pht sinh gia cc Hi s chnh thng qua n v ch tr l S giao dch NHNN (TT thanh ton quc gia): a. K ton trng hp gi Lnh thanh ton v nhn Lnh thanh ton: Hch ton nh i vi thanh ton b tr Trung tm x l tnh. b. K ton kt qu thanh ton b tr (S Giao dch NHNN x l v gi cho Hi s chnh) (i) Trng hp kt qu b tr l phi thu: N TK TGTT ti NHNN (1113) C TK Thanh ton b tr (5012) (ii) Trng hp kt qu b tr l phi tr: N TK Thanh ton b tr (5012) C TK TGTT ti NHNN (1113) 2.2.2. K ton kt qu TT b tr ca cc chi nhnh trc thuc (n v thnh vin) do cc TT x l Tnh chuyn v v c S giao dch NHNN x l: a. K ton s chnh lch phi thu/phi tr t tng hp ca S giao dch NHNN do cc Trung tm x l tnh gi v Cn c vo s liu ca Bng k chi tit TTBT do S giao dch NHNN gi n: (i) Nu chnh lch phi thu (Trung tm TT ghi c): N TK TGTT ti NHNN (1113) C TK Thanh ton b tr (5012) (ii) Nu chnh lch l phi tr (Trung tm TT ghi n) N TK Thanh ton b tr (5012) C TK TGTT ti NHNN (1113) b. K ton quan h thanh ton (phi thu, phi tr) vi tng n v thnh vin Cn c vo s liu chi tit v tng n v thnh vin trn Bng k chi tit TTBT do S giao dch NHNN gi n (ni trn) (i) i vi cc n v thnh vin qua x l cc tnh c chnh lch phi thu: N TK Thanh ton b tr (5012) C TK Thu h, chi h (5192, chi tit thanh ton vi VTV) (ii) i vi cc VTV qua x l cc tnh c chnh lch phi tr: N TK Thu h, chi h (5192, chi tit thanh ton vi VTV) C TK Thanh ton b tr (5012) 2.3. K ton ti S giao dch NHNN (Trung tm x l quc gia) Khi nhn c cc d liu v kt qu TTBT t cc Trung tm x l tnh, S giao dch NHNN tin hnh tng hp v b tr tng. Sau , lp Bng k chi tit TTBT cc Trung tm x l tnh gi cc NHTV v hch ton: a. i vi NHTV c s chnh lch (sau khi b tr tng) phi thu: N TK TTBT ti NH ch tr C TK TGTT ca NHTV b. i vi NHTV c s chnh lch phi tr: 112

N TK TGTT ca NHTV C TK TTBT ti NH ch tr F. PHNG THC U NHIM THANH TON GIA 2 NGN HNG Phng thc ny c th thc hin i vi 2 ngn hng trong cng h thng hoc khc h thng. Cn c vo tho thun gia 2 ngn hng, mi ngn hng s tin hnh thu h hoc chi h cho ngn hng kia trn c s cc chng t ca khch hng (c m ti khon 2 ngn hng) V hch ton ti ngn hng pht sinh nghip v: - Cc chng t ghi n TK khch hng (thu h) N TK 4211. Ngi tr/... C TK 5020 - Cc chng t ghi c ti khon khch hng (chi h) N TK 5020 C 4211. Ngi hng/... Sau chuyn chng t thanh ton + chng t thanh ton vn (nu c) cho ngn hng i tc. Ngn hng i tc (kt thc nghip v) s hch ton: - i vi cc chng t ghi n khch hng N TK 5020 C 4211.Ngi hng/... - i vi cc chng t ghi c khch hng(giy bo n) NTK 4211. Ngi tr/.... C 5020 nh k 2 ngn hng i chiu doanh s pht sinh v s d ti khon 5020 thanh ton cho nhau v tt ton s d ti khon ny (Tng s phi thu ca NHA = Tng s phi tr ca NHB v ngc li). G. PHNG THC M TI KHON TN GI LN NHAU GIA 2 NGN HNG Phng thc ny c p dng gia 2 ngn hng cng hoc khc h thng. iu kin thc hin phng thc ny l cc ngn hng phi lm th tc m ti khon tin gi ngn hng i phng (ng k mu du, ch k ca ngi c thm quyn v ngi c u quyn...) Qu trnh thanh ton c thc hin bi lnh ca ngn hng ch ti khon i vi ngn hng gi ti khon. Cc lnh ny l cc bng k chng t thanh ton km chng t ca khch hng/ chng t ni b. Trnh t hch ton thc hin nh sau: 1. Ti ngn hng pht sinh nghip v (NHA) - Ghi n ti khon khch hng/ Tk ni b N TK 4211. Ngi tr/TK ni b/... C TK Tin gi ti ngn hng khc (1311,..) Hoc C TK Tin gi ca NH khc (4111/...) - Ghi c Tk khch hng/ TK ni b: 113

N TK Tin gi ti ngn hng khc (1311...) Hoc N TK Tin gi ca NH khc (4111/... C 4211. Ngi hng/TK ni b/... 2. Ti ngn hng i phng (NHB NH kt thc nghip v) - i vi Lnh chi (chng t ghi n NHA) N TK Tin gi khng k hn ca ngn hng khc (4111/...) Hoc N TK TG khng k hn ti NH khc (1311/...) C 4211. Ngi hng/TK ni b/... - i vi Lnh thu (chng t ghi c NHA) N 4211. Ngi tr/TK ni b/... C TK 4111..../1311 H. THANH TON QUA TI KHON TIN GI TI NHNN 1. iu kin v nguyn tc 1.1. iu kin Hai ngn hng tham gia thanh ton phi m ti khon tin gi ti NHNN theo ng cc th tc. 1.2. Nguyn tc thanh ton Tng t cc nguyn tc ca vic thanh ton gia khch hng i vi ngn hng: - Ti khon tin gi c s d. - Du v ch k trn chng t v bng k chng t thanh ton qua NHNN phi khp ng vi mu ng k 2. Chng t v ti khon s dng 2.1. Ti khon s dng Tin gi thanh ton ca ngn hng ti NHNN (1113) 2.2. Chng t - Cc chng t do NH lp (nu l cc khon thanh ton ni b hoc gia cc NH) - Cc chng t gc do khch hng lp - Cc bng k chng t thanh ton do ngn hng A lp 3. Th tc hch ton v x l chng t: 3.1. Ti ngn hng A (pht sinh nghip v) - Khi nhn c chng t thanh ton ca khch hng hoc chng t ni b lp Bng k cc chng t thanh ton, hch ton: N 4211. Ngi tr/ c 4211. Ngi hng/ Tk ni b C 1113 / N 1113 Np Bng k cc chng t thanh ton v cc chng t gc (chng t thanh ton ca NH/chng t gc ca khch hng) vo CN NHNN ni m TK. 3.2. Ti Ngn hng nh nc 3.2.1. Trng hp ngn hng A v ngn hng B m ti khon ti 1 CN NHNN S giao dch NHNN Cn c cc chng t do NH pht sinh gi n, lp Bng k cc chng t thanh ton qua TG ti NHNN v hch ton: N TK Tin gi ca ngn hng pht sinh (NHA) C TK Tin gi ca NH kt thc (NHB) Hoc ngc li 114

Sau , gi Bng k chng t thanh ton + chng t gc ca khch hng (nu c) cho NH kt thc (NHB) 3.2.2. Trng hp ngn hng A v ngn hng B m ti khon ti 2 CN NHNN khc CNNHNN bn A cn cc chng t gc lp Lnh chuyn tin i (C/ N) gi chi nhnh NHNN ni NH kt thc nghip v m ti khon. V hch ton v x l chng t thc hin nh k thut thanh ton lin hng in t. Sau , CNNHNNA bo n/c cho NH pht sinh nghip v. CNNHNNB bo c/ n cho NH kt thc nghip v cng vi cc chng t thch hp. 3.3. Ti ngn hng kt thc nghip v: Khi nhn c bo c cng vi cc chng t thch hp ca NHNN, kim sot nu iu kin s hch ton: N TK Tin gi thanh ton ti NHNN (1113) C 4211. Ngi hng/ TK ni b/... V ngc li.

115

CHNG V K TON NGOI T V KINH DOANH VNG, BC QU

A. K TON NGOI T 1. Nhng vn chung v k ton ngoi t: 1.1. Vn hch ton nguyn t v quy i ra VND Yu cu ca k ton ngoi t l phi va mt mt theo di theo nguyn t, mt khc phi quy i ra VND c th tng hp v lp cc bo co. gii quyt yu cu ni trn c cc phng n: @ Phng n 1: K ton phn tch va theo nguyn t, va quy i raVND, k ton tng hp theo VND. @ Phng n 2: K ton phn tch theo nguyn t, k ton tng hp va theo nguyn t, va theo VND. @ Phng n 3: K ton phn tch ch theo nguyn t, k ton tng hp ch theo VND. Trong thc t, cc ngn hng u p dng phng n 2. Ni dung c th ca phng n ny th hin nhng im ch yu sau: - Cc ti khon ngoi t u hch ton theo nguyn t trn tt c cc cng on k ton. Cui thng, phi quy i s d ra VND theo t gi ti thi im rt s d lp cc bo co tng hp theo s d bng VND. - Cc ti khon ngoi t phi ghi i ng vi ti khon ngoi t v phi ghi i ng theo tiu khon nguyn t (chng hn N TK 1031.USD/ C 4221.USD..). iu ny c ngha l khng c hch ton i ng mt ti khon ngoi t vi mt ti khon tin ng, cng khng c hch ton mt tiu khon nguyn t ny vi mt tiu khon nguyn t khc. - Trng hp mua bn ngoi t hoc chuyn i ngoi t phi hch ton hai bt ton song song bng ngoi t v VND. - Cc khon thu nhp v chi ph bng ngoi t phi quy i ra VND bng cch s dng TK Mua bn ngoi t kinh doanh. Tc l:

116

+ Nu c mt khon thu ngoi t, NH s xem nh y l s ngoi t mua vo kinh doanh v quy i theo t gi mua hch ton vo thu nhp. + Ngc li, nu c mt khon chi ph bng ngoi t, NH s xem y l khon ngoi t bn ra cho khch hng v quy i theo t gi bn vo chi ph. 1.2. Vn t gi hch ton: - i vi nghip v mua, bn ngoi t: T gi hch ton l t gi thc t ti thi im mua, bn. - i vi cc nghip v khc: Hch ton theo t gi thc t theo quy nh ni b ca tng NH. 2. Hch ton nghip v kinh doanh ngoi t: 2.1. K ton nghip v mua, bn ngoi t a. Ti khon s dng (i) Ti khon Mua, bn ngoi t kinh doanh (4711) TK 4711 s ngoi t bn ra S ngoi t mua vo S ngoi t cha bn M tiu khon cho tng nguyn t (ii) Ti khon Thanh ton mua, bn ngoi t kinh doanh (4712) TK 4712 1. ST ng chi 1. ST ng thu do mua ngoi t bn ngoi t 2. Kt chuyn li 2. Kt chuyn l do kinh doanh ngoi bn ngoi t t 3.iu chnh tng 3. iu chnh tng SD N cho ph SDC cho ph hp hp vi SD ca TK vi SD ca TK 4711 4711(nh k) D: ST ng tng ng SD TK 4711 Ghi ch: 1. SD ca TK ny thc ra c 2 trng hp: - Trc khi iu chnh, s d phn nh chnh lch gia ni dung pht sinh n v pht sinh c ca TK - Sau khi iu chnh, s d ca TK ny mi c ngha nh trn.

117

2. Trng hp SD ca TK 4711 = 0, tc l s ngoi t kinh doanh dc bn ht, th tc iu chnh vn khng c tnh cht ngoi l. + Ti khon 6311 chnh lch t gi ngoi t TK 6311 iu chnh gim s d TK4712 D: Chenh lch d N > D c iu chnh tng s d n ca TK 4712 D: Chnh lch d c > d n

n cui nm (hoc nh k khc tu theo quy nh ca tng NH) ti khon ny s c kt chuyn vo ti khon chi ph hoc thu nhp b. Cc trng hp hch ton (i) Mua ngoi t kinh doanh: N TK 1031, 4221, 1123 .... (tiu khon nguyn t) C TK 4711 (Tiu khon nguyn t) ng thi hch ton bng VND N TK 4712 C TK 1011, 4211,1113 Tu theo hp ng mua l hp ng giao ngay (spot) hay c k hn (forward) hay hon i (swap) m hch ton ngoi bng thch hp. Khi tho thun, hch ton: Nhp TK Cam kt mua ngoi t trao ngay/c k hn/hon i Khi mua: Ghi Xut TK Cam kt mua ngoi t (thch hp) (ii) Bn ngoi t kinh doanh: N TK 4711(tiu khon nguyn t) C TK 1031, 4221,1123.... (tiu khon nguyn t) ng thi hch ton bng VND N TK 1011, 4211,1113 C TK 4712 Hch ton ngoi bng: - Khi tho thun: Ghi nhp TK Cam kt bn ngoi t (thch hp) - Khi bn: Ghi Xut TK Cam kt bn ngoi t (thch hp) (iii) Kt chuyn li/ l kinh doanh ngoi t: Li/ l kinh doanh ngoi t c xc nh theo nh k bng cch so snh doanh thu bn ngoi t vi tng gi vn mua vo trong thng ca s ngoi t bn ra. Gi vn n v theo t gi thc t mua vo bnh qun trong thng theo cng thc:

Sau khi xc nh li/ l, tin hnh hch ton: + Nu c li: 118

N TK 4712 (s chnh lch) C TK Thu gi tr gia tng phi np (4531) C TK Thu v kinh doanh ngoi t...(7210) Thu gi tr gia tng tnh theo phng php trc tip, thu sut 10% tnh trn chnh lch gia doanh thu bn vi doanh s mua vo tnh theo t gi bnh qun ni trn. + Trng hp b l: N TK Chi v kinh doanh ngoi t (8210) C TK TK 4712 (khon l) (iv) iu chnh tng s d n 4712 vo cui thng cho ph hp vi SD ca TK 4711 N TK 4712 C TK 6310 (v) iu chnh gim s d n 4712 vo cui thng cho ph hp vi SD ca TK 4711 N TK 6310 C TK 4712 2.2. K ton nghip v chuyn i ngoi t Nghip v chuyn i ngoi t c xem nh 2 nghip v mua v bn 2 loi ngoi t khc nhau. Chng hn, khch hng X xin i 1000 EUR sang USD bng tin mt. 1. Nghip v mua EUR a. N TK 1031. EUR C TK 4711.EUR b. N TK 4712: 1000 * T gi mua EUR C TK 1011 2. Nghip v bn USD: a. N TK 4711.USD C TK 1031.USD b. N TK 1011: (1000 * T gi mua EUR)/T gi bn USD C TK 4712 3. K ton nghip v chuyn tin bng ngoi t Nghip v chuyn tin p dng ph bin trong cc quan h phi mu dch (nhng cng c th p dng trong thanh ton mu dch). Trnh t nh sau: 3.1. Chuyn tin i nc ngoi - Ngi chuyn tin ra nc ngoi phi xut trnh y cc chng t cn thit theo ch qun l ngoi hi ca Nh nc, lp giy u nhim yu cu chuyn tin t ti khon cho ngi hng nc ngoi. - Ngn hng s lp lnh chuyn tin theo yu cu ca ngi chuyn gi NH i l. Bt ton thc hin nh sau: N TK 4221 (s tin chuyn + ph chuyn tin) C TK 1331 (NOSTRO) / TK thch hp C TK Ngoi t kinh doanh (ph) 119

Tiu khon m theo nguyn t chuyn. Ph c th thu bng tin ng hoc bng ngoi t. Trng hp thu bng ngoi t, s hch ton nh trn, ng thi hch ton: N 4712: Quy i ph ra VND C TK 4531: Thu gi tr gia tng u ra C TK 7110: Gi tnh thu Nu thu bng tin ng, hch ton: N TK 1011/4211 C TK 7110 C TK 4531 3.2. Nhn chuyn tin t nc ngoi Khi nhn c lnh chuyn tin t ngn hng nc ngoi gi n, k ton x l: 3.2.1. Trng hp ngi hng c TK ti NH, hch ton: N TK TG ngoi t ti NH nc ngoi (NOSTRO): ST chuyn C TK TG ca KH (4221)...: ST chuyn - ph C TK 4711 (ph) ng thi quy i s ph ra VND: N TK 4712 C 7110 C 4531 3.2.2. Trng hp ngi hng khng c TK ti NH - Lp giy bo gi ngi nhn tin - Lp chng t hch ton Hch ton: N TK NOSTRO (1331) / TK thch hp C TK chuyn tin phi tr bng ngoi t (4550) Tiu khon nguyn t m theo nguyn t nhn chuyn tin Khi ngi nhn n nhn tin, ngn hng kim tra, nu iu kin hch ton: a. Nu ngi nhn yu cu nhn ngoi t tin mt: N TK 4550 (Tiu khon nguyn t) C TK 1031: ST chuyn - Ph 4711: Ph thanh ton (nu c) ng thi hch ton vo thu nhp: N 4712: Quy i s ph theo gi mua C TK 4531: Thu gi tr gia tng u ra C TK 7110: Gi tnh thu b. Nu ngi nhn yu cu nhn tin mt bng VND, ngn hng s mua s ngoi t ny v chi tin VND cho khch hng 1. N TK 4550 (Tiu khon nguyn t) C TK 4711 2. N TK 4712 C TK 1011 (s tin khch hng nhn) C TK 7110 (thu ph theo gi tnh thu) C 4531 (Thu gi tr gia tng u ra) 120

Ghi ch: Thu gi tr gia tng ca cc loi dch v thanh ton tnh theo phng php khu tr, thu sut 10%. 4. K ton nghip v thanh ton quc t v mu dch 4.1. K ton trong th thc nh thu (Collection of payment) 4.1.1. Pha ngn hng phc v ngi xut khu - Ngi xut khu gi chng t nh thu theo quy nh (c hoc khng c chng t hng ho) - K ton kim sot, ghi nhp ti khon ngoi bng chng t c gi tr bng ngoi t nhn gi h hoc thu h (9122). ng thi thu ph: N TK thch hp C TK 4531: Thu gi tr gia tng C TK 7110: Gi ph cha thu - NH lp lnh nh thu, gi lnh nh thu v chng t lin quan cho ngn hng phc v ngi nhp khu i tin, hch ton ngoi bng: Nhp TK Chng t c gi tr ngoi t gi i nc ngoi nh thu (9123) Xut TK Chng t c gi tr ngoi t nhn thu h khch hng (9122) - Khi nhn c thng bo tr tin, hch ton: Xut ti khon 9123 ng thi hch ton trong bng: N TK NOSTRO (1331) / TK thch hp C 4221. Ngi xut khu/ TK thch hp Trng hp nh thu b t chi, k ton ghi xut ti khon 9123 v tr li ton b chng t cho ngi xut khu 4.1.2. Pha ngn hng phc v ngi nhp khu - Khi nhn b chng t nh thu ca ngn hng phc v ngi xut khu gi n, k ton ghi nhp ti khon chng t c gi tr bng ngoi t do nc ngoi gi n i thanh ton 9124 - Gi thng bo nh thu / hi phiu cho ngi nhp khu yu cu ngi nhp khu tr tin (D/P) hoc chp nhn tr tin (D/A) (tu theo ch nh nh thu). - Khi ngi nhp khu thanh ton , k ton ghi xut ti khon 9124, ng thi ghi: N TK 4221. Ngi nhp khu/... (Tiu khon nguyn t) C TK 4711: S ph C TK NOSTRO: S tin tr Hch ton quy i ph ra VND: N TK 4712 C TK 4531 C TK 7110 Sau , tu theo tng loi nh thu v theo ch nh nh thu m NH s giao chng t hng ho/ khng... - Thng bo tr tin cho ngn hng phc v ngi xut khu - Trng hp ngi nhp khu t chi thanh ton, k ton ghi xut ti khon 9124 v gi tr ngn hng phc v ngi xut khu b chng t. 4.2. K ton trong hnh thc th tn dng (L/C) 4.2.1. Th tc k ton phi ngn hng ngi nhp khu 121

(i) Cn c thng bo m L/C ( tr ngay/ tr chm) c duyt, yu cu xin bo lnh ca ngi nhp khu (nu c) giy np tin, y nhim chi, bng k pht tin vay k qu L/C. Sau khi xc nhn s tin k qu, Phng thanh ton quc t thc hin in m L/C. Hch ton ngoi bng: Nhp 9216 Cam kt trong nghip v L/C tr ngay hoc 9215 Cam kt trong nghip v L/C tr chm Hch ton trong bng: N TK 4221. NNK / TK thch hp (tiu khon nguyn t): ST k qu C TK ngoi t k gi m L/C (4282) Trng hp phi th chp, cm c ti sn, hch ton ngoi bng: Nhp TK TS th chp, cm c ca khch hng (994) Sau , gi thng bo m L/C cho NH phc v ngi xut khu (ii) Khi nhn c b chng t i tin ca ngn hng phc v ngi xut khu, ngn hng kim tra i chiu vi cc iu kin ca L/C. Nu ph hp th hch ton ngoi bng: Nhp TK Chng t c gi tr ngoi t ca nc ngoi gi n i thanh ton (9124) Xut 9216/9215 Nhp TK Bo lnh thanh ton (9212): Chnh lch gia gi tr chp nhn thanh ton vi s tin k qu n thi im thanh ton, hch ton: N TK K qu....4282 N TK TG ngoi t ca nh nhp khu (4221) C TK NOSTRO (1331) / hoc Ti khon thch hp Hch ton ngoi bng, xut cc TK ngoi bng thch hp. - Lnh cho ngn hng phc v ngi xut khu trch tin t ti khon tin gi ca ngn hng nc ngoi tr cho ngi xut khu. Thu ph thanh ton L/C: Cn c thng bo thu ph ca b phn thanh ton quc t: - Trng hp thu ph bng VND: N TK thch hp C TK 7110 C TK 4531 - Trng hp thu bng ngoi t: N TK thch hp C TK 4711 ng thi, hch ton: N TK 4712 C TK 7110 C TK 4531 4.2.2. Th tc k ton pha ngn hng phc v ngi xut khu - Khi nhn c L/C t NH nhp khu, kim tra cc iu kin. - Thng bo L/C cho ngi xut khu.

122

- Khi nhn c b chng t kim tra b chng t v ghi Nhp TK Chng t c gi tr ngoi t nhn thu h hoc gi h (9122) Sau , gi b chng t cho NH m th tn dng, hch ton ngoi bng: Nhp TK Chng t c gi tr ngoi t gi i nc ngoi nh thu (9123) Xut TK Chng t c gi tr ngoi t nhn gi h hoc thu h (9122) - Khi nhn c bo c tr tin t NH m L/C, hch ton: N TK NOSTRO (tiu khon nguyn t) C 4221.ngi xk 4711 (thu ph) Hch ton quy i s ph: N TK 4712 C TK 4531 C TK 7110 ng thi, hch ton ngoi bng: Xut TK Chng t c gi tr ngoi t gi i nc ngoi nh thu (9123) B. K ton nghip v kinh doanh vng bac, qu: 1. Cc ti khon s dng: 1.1. TK Kim loi qu, qu (105) Hch ton ti khon ny phi thc hin theo cc quy nh sau: (i) TCTD phi phn bit vng tin t v vng phi tin t. - Vng tin t (thuc khon mc tin t) l ngoi hi theo quy nh chung ca Php lnh Ngoi hi s 28/2005/PL-UBTVQH11 ngy 13/12/2005, hoc vng tiu chun quc t (l vng khi, vng thi, vng ming, vng l c du kim nh cht lng v trng lng, c mc hiu ca nh sn xut vng quc t hoc ca nh sn xut vng trong nc c quc t cng nhn). Vng tin t c coi nh mt loi ngoi t v l ti sn d tr thanh ton quc t. - Vng phi tin t (thuc khon mc phi tin t) l vng c mua vi mc ch gia cng, ch tc lm trang sc. Vng phi tin t c coi nh mt loi vt t, hng ho thng thng. (ii) K ton chi tit, k ton tng hp i vi ti khon vng tin t tng t nh k ton ti khon ngoi t. Nghip v mua bn v phi sinh vng tin t, k ton s dng cc ti khon mua bn v phi sinh ngoi t hch ton (coi vng nh mt loi ngoi t). (iii) K ton i vi ti khon vng phi tin t theo gi gc, c th: - Gi tr vng phi tin t khi nhp kho, xut kho u tnh theo gi mua thc t. Trng hp vng phi tin t nhp kho c nhiu gi mua khc nhau th khi xut kho, gi tr vng phi tin t xut kho c hch ton theo gi mua bnh qun ca s vng phi tin t tn kho. - i vi cc TCTD c iu kin t chc hch ton theo di v bo qun s vng phi tin t tn kho theo gi mua khc nhau, k ton c th p dng phng php hch ton gi tr vng phi tin t xut kho theo ng gi mua thc t ca s vng phi tin t . - Hot ng tiu th vng phi tin t s dng Ti khon 478 - Tiu th vng bc, qu.

123

(iv) Trong k ton chi tit v vng, cc TCTD hch ton c gi tr v khi lng hin vt nhp, xut, tn kho. Khi ln Bo co k ton, gi tr vng c quy i ra ng Vit Nam theo t gi quy nh. Ti khon 105 - c cc Ti khon cp 3 sau: 1051 - Vng ti n v 1052 - Vng ti n v hch ton bo s 1053 - Vng ang mang i gia cng, ch tc 1054 - Kim loi qu, qu ang vn chuyn 1058 - Kim loi qu, qu khc. 105x (1) Gi tr nhp kho (1) Gi tr xut kho (2) iu chnh tng (2) iu chnh gim gi tr tn kho gi tr tn kho cui k hch ton cui k hch ton D: Gi tr tn kho theo gi HT 1.2. TK 4780 Tiu th vng bc, qu 4780 (1) Tr gi vng, bc, qu (1) Doanh thu v tiu th tiu th vng,bc, qu 2) Chi ph gia cng ch tc (2) Tin thu v gia cng, ch tc D: L v tiu th D: Li v TT vng bc, vng bc qu qu

1.3. TK 6320 Chnh lch nh gi li vng, bc, qu 6320 S iu chnh gim S iu chnh gi tr TK 105 tng gi tr TK 105 D: CL N > C D: CL C > N

Theo quy nh hin hnh, cui nm TK ny tt ton s d. Nu TK ny c s d C, chuyn s d C vo TK Thu nhp; nu TK ny c s d N, chuyn s d N vo TK Chi ph. 2. Cc trng hp hch ton ( (i) Mua vng bc, kim loi qu 124

N 105x C 1011, 4211 Chi tit vng tin t hoc phi tin t (ii) Xut bn(vng phi tin t...) N 4780 (Tr gi vn tnh theo phng php thch hp) C 105x ng thi phn nh doanh thu tiu th: N 1011, 4211 C 4780 (iii) Xc nh kt qu tiu th (vng phi tin t...) - Trng hp TK 4780 c s d c: N 4780 C 7220 (TN v kinh doanh vng bc qu) - Trng hp TK 4780 c s d n N 8220 Chi ph v kinh doanh vng bc, qu C 4780 (iv) iu chnh chnh lch gi cui k - iu chnh tng s d n TK 105 N 105 C 6320 - iu chnh gim s d n TK 105 N 6320 C 105 (v) Trng hp gia cng ch tc - Chi ph gia cng ch tc: N 4780 C cc TK thch hp (4211, 1011 ...) - Thu v gia cng ch tc N 1011, 4211 C 4780

125

Ph lc 01 - H thng ti khon k ton cc T chc tn dng - 2006

(Ti liu tham kho) S hiu ti khon Tn ti khon Cp I Cp Cp II III Loi 1: Vn kh dng v cc khon u t 10 Tin mt, chng t c gi tr ngoi t, kim loi qu, qu 101 Tin mt bng ng Vit nam 1011 Tin mt ti n v 1012 Tin mt ti n v hch ton bo s 1013 Tin mt khng tiu chun lu thng ch x l 1014 Tin mt ti my ATM 1019 Tin mt ang vn chuyn 103 Tin mt ngoi t 1031 Ngoi t ti n v 1032 Ngoi t ti n v hch ton bo s 1033 Ngoi t gi i nh tiu th 1039 Ngoi t ang vn chuyn 104 Chng t c gi tr ngoi t 1041 Chng t c gi tr ngoi t ti n v 1043 Chng t c gi tr ngoi t gi i nh thu 1049 Chng t c ga tr ngoi t ang vn chuyn 105 Kim loi qu, qu 1051 Vng ti n v 1052 Vng ti n v hch ton bo s 1053 Vng ang mang i gia cng, ch tc 1054 Kim loi qu, qu ang vn chuyn 1058 Kim loi qu, qu khc 11 Tin gi ti Ngn hng Nh nc 111 Tin gi ti Ngn hng Nh nc bng ng Vit nam 1111 Tin gi phong to 1113 Tin gi thanh ton 126

112

12 121

122 123 129 13 131 132 133

134

135 136 14 141

1116 Tin k qu bo lnh Tin gi ti Ngn hng Nh nc bng ngoi t 1121 Tin gi phong to 1123 Tin gi thanh ton 1126 Tin k qu bo lnh u t tn phiu Chnh ph v cc Giy t c gi ngn hn khc iu kin ti chit khu vi NHNN u t vo tn phiu Ngn hng Nh nc v tn phiu Chnh ph 1211 u t vo Tn phiu Ngn hng Nh nc 1212 u t vo Tn phiu Kho bc u t vo cc giy t c gi ngn hn khc iu kin ti chit khu vi NHNN Gi tr tn phiu Ngn hng Nh nc, T chc tn dng a cm c vay vn D phng gim gi Tin, vng gi ti TCTD khc Tin gi ti cc TCTD trong nc bng ng Vit nam 1311 Tin gi khng k hn 1312 Tin gi c k hn Tin gi ti cc T chc tn dng trong nc bng ngoi t 1321 Tin gi khng k hn 1322 Tin gi c k hn Tin gi bng ngoi t nc ngoi 1331 Tin gi khng k hn 1332 Tin gi c k hn 1333 Tin gi chuyn dng Tin gi bng ng Vit Nam nc ngoi 1341 Tin gi khng k hn 1342 Tin gi c k hn 1343 Tin gi chuyn dng Vng gi ti cc t chc tn dng trong nc 1351 Vng gi khng k hn 1352 Vng gi c k hn Vng gi ti cc t chc tn dng nc ngoi 1361 Vng gi khng k hn 1362 Vng gi c k hn Chng khon kinh doanh Chng khon N 1411 Chng khon Chnh ph 1412 Chng khon do cc TCTD khc trong nc pht hnh 1413 Chng khon do cc t chc kinh t trong nc pht hnh

127

142

148 149 15 151 152 153 154 155 156 157 159 16 161 162 163 164 169

1414 Chng khon nc ngoi Chng khon Vn 1421 Chng khon do cc TCTD khc trong nc pht hnh 1422 Chng khon do cc t chc kinh t trong nc pht hnh 1423 Chng khon nc ngoi Chng khon kinh doanh khc D phng gim gi chng khon Chng khon u t sn sng bn Chng khon Chnh ph Chng khon N do cc TCTD khc trong nc pht hnh Chng khon N do cc t chc kinh t trong nc pht hnh Chng khon N nc ngoi Chng khon Vn do cc TCTD khc trong nc pht hnh Chng khon Vn do cc t chc kinh t trong nc pht hnh Chng khon Vn nc ngoi D phng gim gi chng khon Chng khon u t gi n ngy o hn Chng khon Chnh ph Chng khon N do cc TCTD khc trong nc pht hnh Chng khon N do cc t chc kinh t trong nc pht hnh Chng khon N nc ngoi D phng gim gi chng khon

Loi 2: Hot ng tn dng 20 Cho vay cc t chc tn dng khc 201 Cho vay cc TCTD trong nc bng ng Vit Nam 2011 N tiu chun 2012 N cn ch 2013 N di tiu chun 2014 N nghi ng 2015 N c kh nng mt vn 202 Cho vay cc TCTD trong nc bng ngoi t 2021 N tiu chun 2022 N cn ch 2023 N di tiu chun 2024 N nghi ng 2025 N c kh nng mt vn 203 Cho vay cc TCTD nc ngoi bng ngoi t 2031 N tiu chun 2032 N cn ch 2033 N di tiu chun

128

205

209 21 211

212

213

214

215

2034 N nghi ng 2035 N c kh nng mt vn Chit khu, ti chit khu thng phiu v cc giy t c gi khc 2051 N tiu chun 2052 N cn ch 2053 N di tiu chun 2054 N nghi ng 2055 N c kh nng mt vn D phng ri ro 2091 D phng c th 2092 D phng chung Cho vay cc t chc kinh t, c nhn trong nc Cho vay ngn hn bng ng Vit nam 2111 N tiu chun 2112 N cn ch 2113 N di tiu chun 2114 N nghi ng 2115 N c kh nng mt vn Cho vay trung hn bng ng Vit nam 2121 N tiu chun 2122 N cn ch 2123 N di tiu chun 2124 N nghi ng 2125 N c kh nng mt vn Cho vay di hn bng ng Vit nam 2131 N tiu chun 2132 N cn ch 2133 N di tiu chun 2134 N nghi ng 2135 N c kh nng mt vn Cho vay ngn hn bng ngoi t v vng 2141 N tiu chun 2142 N cn ch 2143 N di tiu chun 2144 N nghi ng 2145 N c kh nng mt vn Cho vay trung hn bng ngoi t v vng 2151 N tiu chun 2152 N cn ch 2153 N di tiu chun 2154 N nghi ng

129

216

219 22 221

222

229 23 231

232

239

2155 N c kh nng mt vn Cho vay di hn bng ngoi t v vng 2161 N tiu chun 2162 N cn ch 2163 N di tiu chun 2164 N nghi ng 2165 N c kh nng mt vn D phng ri ro 2191 D phng c th 2192 D phng chung Chit khu thng phiu v cc Giy t c gi i vi cc t chc kinh t, c nhn trong nc Chit khu thng phiu v cc giy t c gi bng ng Vit Nam 2211 N tiu chun 2212 N cn ch 2213 N di tiu chun 2214 N nghi ng 2215 N c kh nng mt vn Chit khu thng phiu v cc giy t c gi bng ngoi t 2221 N tiu chun 2222 N cn ch 2223 N di tiu chun 2224 N nghi ng 2225 N c kh nng mt vn D phng ri ro 2291 D phng c th 2292 D phng chung Cho thu ti chnh Cho thu ti chnh bng ng Vit nam 2311 N tiu chun 2312 N cn ch 2313 N di tiu chun 2314 N nghi ng 2315 N c kh nng mt vn Cho thu ti chnh bng ngoi t 2321 N tiu chun 2322 N cn ch 2323 N di tiu chun 2324 N nghi ng 2325 N c kh nng mt vn D phng ri ro

130

24 241

242

249 25 251

252

253

254

2391 D phng c th 2392 D phng chung Bo lnh Cc khon tr thay khch hng bng ng Vit nam 2412 N cn ch 2413 N di tiu chun 2414 N nghi ng 2415 N c kh nng mt vn Cc khon tr thay khch hng bng ngoi t 2422 N cn ch 2423 N di tiu chun 2424 N nghi ng 2425 N c kh nng mt vn D phng ri ro 2491 D phng c th 2492 D phng chung Cho vay bng vn ti tr, u thc u t Cho vay vn bng ng Vit nam nhn trc tip ca cc T chc Quc t 2511 N tiu chun 2512 N cn ch 2513 N di tiu chun 2514 N nghi ng 2515 N c kh nng mt vn Cho vay vn bng ng Vit nam nhn ca Chnh ph 2521 N tiu chun 2522 N cn ch 2523 N di tiu chun 2524 N nghi ng 2525 N c kh nng mt vn Cho vay vn bng ng Vit nam nhn ca cc t chc, c nhn khc 2531 N tiu chun 2532 N cn ch 2533 N di tiu chun 2534 N nghi ng 2535 N c kh nng mt vn Cho vay vn bng ngoi t nhn trc tip ca cc T chc Quc t 2541 N tiu chun 2542 N cn ch 2543 N di tiu chun

131

255

256

259 26 261

262

263

264

2544 N nghi ng 2545 N c kh nng mt vn Cho vay vn bng ngoi t nhn ca Chnh ph 2551 N tiu chun 2552 N cn ch 2553 N di tiu chun 2554 N nghi ng 2555 N c kh nng mt vn Cho vay vn bng ngoi t nhn ca cc t chc, c nhn khc 2561 N tiu chun 2562 N cn ch 2563 N di tiu chun 2564 N nghi ng 2565 N c kh nng mt vn D phng ri ro 2591 D phng c th 2592 D phng chung Tn dng i vi cc t chc, c nhn nc ngoi Cho vay ngn hn bng ng Vit Nam 2611 N tiu chun 2612 N cn ch 2613 N di tiu chun 2614 N nghi ng 2615 N c kh nng mt vn Cho vay trung hn bng ng Vit Nam 2621 N tiu chun 2622 N cn ch 2623 N di tiu chun 2624 N nghi ng 2625 N c kh nng mt vn Cho vay di hn bng ng Vit Nam 2631 N tiu chun 2632 N cn ch 2633 N di tiu chun 2634 N nghi ng 2635 N c kh nng mt vn Cho vay ngn hn bng ngoi t v vng 2641 N tiu chun 2642 N cn ch 2643 N di tiu chun 2644 N nghi ng

132

265

266

267

268

269 27 271

272

273

2645 N c kh nng mt vn Cho vay trung hn bng ngoi t v vng 2651 N tiu chun 2652 N cn ch 2653 N di tiu chun 2654 N nghi ng 2655 N c kh nng mt vn Cho vay di hn bng ngoi t v vng 2661 N tiu chun 2662 N cn ch 2663 N di tiu chun 2664 N nghi ng 2665 N c kh nng mt vn Tn dng khc bng ng Vit Nam 2671 N tiu chun 2672 N cn ch 2673 N di tiu chun 2674 N nghi ng 2675 N c kh nng mt vn Tn dng khc bng ngoi t v vng 2681 N tiu chun 2682 N cn ch 2683 N di tiu chun 2684 N nghi ng 2685 N c kh nng mt vn D phng ri ro 2691 D phng c th 2692 D phng chung Tn dng khc i vi cc t chc kinh t, c nhn trong nc Cho vay vn c bit 2711 N tiu chun 2712 N cn ch 2713 N di tiu chun 2714 N nghi ng 2715 N c kh nng mt vn Cho vay thanh ton cng n 2721 N tiu chun 2722 N cn ch 2723 N di tiu chun 2724 N nghi ng 2725 N c kh nng mt vn Cho vay u t xy dng c bn theo k hoch Nh nc 133

N tiu chun N cn ch N di tiu chun N nghi ng N c kh nng mt vn 275 Cho vay khc 2751 N tiu chun 2752 N cn ch 2753 N di tiu chun 2754 N nghi ng 2755 N c kh nng mt vn 279 D phng ri ro 2791 D phng c th 2792 D phng chung 28 Cc khon n ch x l 281 Cc khon n ch x l c ti sn xit n, gn n 282 Cc khon n c ti sn th chp lin quan n v n ang ch xt x 283 N tn ng c ti sn bo m 284 N tn ng khng c ti sn bo m v khng cn i tng thu n 285 N tn ng khng c ti sn bo m nhng con n cn tn ti, ang hot ng 289 D phng ri ro n ch x l 29 N cho vay c khoanh 291 Cho vay ngn hn 292 Cho vay trung hn 293 Cho vay di hn 299 D phng ri ro n c khoanh Loi 3: Ti sn c nh v ti sn C khc 30 Ti sn c nh 301 Ti sn c nh hu hnh 3012 Nh ca, vt kin trc 3013 My mc, thit b 3014 Phng tin vn ti, thit b truyn dn 3015 Thit b, dng c qun l 3019 TSC hu hnh khc 302 Ti sn c nh v hnh 3021 Quyn s dng t 3024 Phn mm my vi tnh 3029 TSC v hnh khc 303 Ti sn c nh thu ti chnh

2731 2732 2733 2734 2735

134

304 305 3051 3052 3053 3054 31 311 312 313 32 321 322 3221 3222 3223 3229 323 34 341 342 3421 3422 343 344 345 346 3461 3462 347 348 349 35 351 352 353 3531 3532 3535 3539 355 359

Bt ng sn u t Hao mn TSC Hao mn TSC hu hnh Hao mn TSC v hnh Hao mn TSC i thu Hao mn bt ng sn u t Ti sn khc Cng c lao ng ang dng Gi tr CCL ang dng ghi vo chi ph Vt liu Xy dng c bn , mua sm TSC Mua sm TSC Chi ph XDCB Chi ph cng trnh Vt liu dng cho XDCB Chi ph nhn cng Chi ph khc Sa cha TSC Gp vn, u t di hn u t vo cng ty con bng ng Vit Nam Vn gp lin doanh bng ng Vit Nam Vn gp lin doanh vi cc TCTD khc Vn gp lin doanh vi cc t chc kinh t u t vo cng ty lin kt bng ng Vit Nam u t di hn khc bng ng Vit Nam u t vo cng ty con bng ngoi t Vn gp lin doanh bng ngoi t Vn gp lin doanh vi cc TCTD khc Vn gp lin doanh vi cc t chc kinh t u t vo cng ty lin kt bng ngoi t u t di hn khc bng ngoi t 349 - D phng gim gi u t di hn Cc khon phi thu bn ngoi K qu, th chp, cm c Cc khon tham , li dng Thanh ton vi Ngn sch Nh nc Tm ng np Ngn sch Nh nc Thu gi tr gia tng u vo Ti sn thu thu nhp hon li Cc khon ch Ngn sch Nh nc thanh ton Chi ph x l ti sn bo m n Cc khon khc phi thu 135

36 361 3612 3613 3614 3615 3619 362 3622 3623 3629 366 3661 3662 369 3692 3699 38 381 382 383 384 385 386 387 388 389 39 391 3911 3912 392 3921 3922 3923 394 3941 3942 3943 3944 396

Cc khon phi thu ni b Tm ng v phi thu ni b bng ng Vit nam Tm ng hot ng nghip v Tm ng tin lng, cng tc ph cho cn b, nhn vin Tham , thiu mt tin, ti sn ch x l Cc khon phi bi thng ca cn b, nhn vin TCTD Cc khon phi thu khc Tm ng v phi thu ni b bng ngoi t Tm ng cho cc vn phng i din, chi nhnh nc ngoi Tm ng cng tc ph cho cn b, nhn vin Cc khon phi thu khc Cc khon phi thu t cc giao dch ni b Cc khon phi thu t cc chi nhnh Cc khon phi thu t Hi s chnh Cc khon phi thu khc Gi tr khon n giao Cng ty qun l n v khai thc ti sn Cc khon phi thu khc Cc ti sn C khc Gp vn ng ti tr bng ng Vit Nam Gp vn ng ti tr bng ngoi t U thc u t, cho vay bng ng Vit Nam U thc u t, cho vay bng ngoi t u t bng ng Vit nam vo cc thit b cho thu ti chnh u t bng ngoi t vo cc thit b cho thu ti chnh Ti sn gn n chuyn quyn s hu cho TCTD, ang ch x l Chi ph ch phn b Ti sn c khc Li v ph phi thu Li phi thu t tin gi Li phi thu t tin gi bng ng Vit Nam. Li phi thu t tin gi bng ngoi t Li phi thu t u t chng khon Li phi thu t tn phiu NHNN v tn phiu Kho bc Li phi thu t chng khon u t sn sng bn Li phi thu t chng khon u t gi n ngy o hn Li phi thu t hot ng tn dng Li phi thu t cho vay bng ng Vit Nam Li phi thu t cho vay bng ngoi t v vng Li phi thu t cho thu ti chnh Li phi thu t khon tr thay khch hng Li phi thu t cc cng c ti chnh phi sinh

136

Giao dch hon i Giao dch k hn Giao dch tng lai Giao dch quyn la chn 397 Ph phi thu Loi 4: Cc khon phi tr 40 Cc khon N Chnh ph v Ngn hng Nh nc 401 Tin gi ca Kho bc Nh nc bng ng Vit nam 402 Tin gi ca Kho bc Nh nc bng ngoi t 403 Vay Ngn hng Nh nc bng ng Vit nam 4031 Vay theo h s tn dng 4032 Vay chit khu, ti chit khu cc giy t c gi 4033 Vay cm c cc giy t c gi 4034 Vay thanh ton b tr 4035 Vay h tr c bit 4038 Vay khc 4039 N qu hn 404 Vay Ngn hng Nh nc bng ngoi t 4041 N vay trong hn 4049 N qu hn 41 Cc khon N cc T chc tn dng khc 411 Tin gi ca cc TCTD trong nc bng ng Vit nam 4111 Tin gi khng k hn 4112 Tin gi c k hn 412 Tin gi ca cc T chc tn dng trong nc bng ngoi t 4121 Tin gi khng k hn 4122 Tin gi c k hn 413 Tin gi ca cc Ngn hng nc ngoi bng ng Vit Nam 4131 Tin gi khng k hn 4132 Tin gi c k hn 414 Tin gi ca cc Ngn hng nc ngoi bng ngoi t 4141 Tin gi khng k hn 4142 Tin gi c k hn 415 Vay cc t chc tn dng trong nc bng ng Vit Nam 4151 N vay trong hn 4159 N qu hn 416 Vay cc t chc tn dng trong nc bng ngoi t 4161 N vay trong hn 4169 N qu hn 417 Vay cc Ngn hng nc ngoi bng ng Vit Nam 4171 N vay trong hn

3961 3962 3963 3964

137

418 419 42 421

422

423

424 425

426

427

428

4179 N qu hn Vay cc Ngn hng nc ngoi bng ngoi t 4181 N vay trong hn 4189 N qu hn Vay chit khu, ti chit khu thng phiu v cc giy t c gi khc Tin gi ca khch hng Tin gi ca khch hng trong nc bng ng Vit nam 4211 Tin gi khng k hn 4212 Tin gi c k hn 4214 Tin gi vn chuyn dng Tin gi ca khch hng trong nc bng ngoi t 4221 Tin gi khng k hn 4222 Tin gi c k hn 4224 Tin gi vn chuyn dng Tin gi tit kim bng ng Vit nam 4231 Tin gi tit kim khng k hn 4232 Tin gi tit kim c k hn 4238 Tin gi tit kim khc Tin gi tit kim bng ngoi t v vng 4241 Tin gi tit kim khng k hn 4242 Tin gi tit kim c k hn Tin gi ca khch hng nc ngoi bng ng Vit nam 4251 Tin gi khng k hn 4252 Tin gi c k hn 4254 Tin gi vn chuyn dng Tin gi ca khch hng nc ngoi bng ngoi t 4261 Tin gi khng k hn 4262 Tin gi c k hn 4264 Tn gi vn chuyn dng Tin k qu bng ng Vit Nam 4271 Tin gi bo m thanh ton Sc 4272 Tin gi m Th tn dng (L/C) 4273 Tin gi bo m thanh ton Th 4274 K qu bo lnh 4277 K qu m bo thu ti chnh 4279 Bo m cc khon thanh ton khc Tin k qu bng ngoi t 4281 Tin gi bo m thanh ton Sc 4282 Tin gi m Th tn dng (L/C) 4283 Tin gi bo m thanh ton Th 4284 K qu bo lnh

138

43 431 432 433 434 435 436 44 441

442

45 451 452

453

454 455 458 459

46 461 462 466

4287 K qu m bo thu ti chnh 4289 Bo m cc khon thanh ton khc T chc tn dng pht hnh giy t c gi Mnh gi giy t c gi bng ng Vit Nam Chit khu giy t c gi bng ng Vit Nam Ph tri giy t c gi bng ng Vit Nam Mnh gi giy t c gi bng ngoi t v vng Chit khu giy t c gi bng ngoi t v vng Ph tri giy t c gi bng ngoi t v vng Vn ti tr, y thc u t, cho vay Vn ti tr, u thc u t, cho vay bng ng Vit nam 4411 Vn nhn ca cc t chc, c nhn nc ngoi 4412 Vn nhn ca Chnh ph 4413 Vn nhn ca cc t chc, c nhn trong nc Vn ti tr, u thc u t, cho vay bng ngoi t 4421 Vn nhn ca cc t chc, c nhn nc ngoi 4422 Vn nhn ca Chnh ph 4423 Vn nhn ca cc t chc, c nhn trong nc Cc khon phi tr cho bn ngoi Cc khon phi tr v XDCB, mua sm TSC Tin gi h v i thanh ton 4521 Tin gi h v i thanh ton 4523 Thanh ton vi khch hng v tin khng tiu chun lu thng ch x l Thu v cc khon phi np Nh nc 4531 Thu gi tr gia tng phi np 4534 Thu thu nhp doanh nghip 4535 Thu thu nhp hon li phi tr 4538 Cc loi thu khc 4539 Cc khon phi np khc Chuyn tin phi tr bng ng Vit nam Chuyn tin phi tr bng ngoi t Chnh lch mua bn n ch x l Cc khon ch thanh ton khc 4591 Tin thu t vic bn n, ti sn bo m n hoc khai thc ti sn bo m n 4599 Cc khon ch thanh ton khc Cc khon phi tr ni b Tha qu, ti sn tha ch x l Cc khon phi tr cho cn b, nhn vin T chc tn dng Cc khon phi tr t cc giao dch ni b h thng TCTD 4661 Cc khon phi tr cc chi nhnh

139

467 469 47 471 473 474 475 476 478 48 481 482 483 484 485 486

487 488 489

49 491

4662 Cc khon phi tr Hi s chnh Gi tr khon n nhn ca Ngn hng thng mi qun l v khai thc Cc khon phi tr khc Cc giao dch ngoi hi Mua bn ngoi t kinh doanh 4711 Mua bn ngoi t kinh doanh 4712 Thanh ton mua bn ngoi t kinh doanh Giao dch hon i (SWAP) 4731 Cam kt giao dch hon i tin t 4732 Gi tr giao dch hon i tin t Giao dch k hn (FORWARD) 4741 Cam kt giao dch k hn tin t 4742 Gi tr giao dch k hn tin t Giao dch tng lai (FUTURES) 4751 Cam kt giao dch tng lai tin t 4752 Gi tr giao dch tng lai tin t Giao dch quyn chn (OPTIONS) 4761 Cam kt giao dch quyn chn tin t 4762 Gi tr giao dch quyn chn tin t Tiu th vng bc, qu Cc ti sn N khc Nhn vn cho vay ng ti tr bng ng Vit nam Nhn vn cho vay ng ti tr bng ngoi t Nhn tin y thc u t, cho vay bng ng Vit Nam Nhn tin y thc u t, cho vay bng ngoi t Qu d phng v tr cp mt vic lm Thanh ton i vi cc cng c ti chnh phi sinh 4861 Thanh ton i vi giao dch hon i (SWAP) 4862 Thanh ton i vi giao dch k hn (FORWARD) 4863 Thanh ton i vi giao dch tng lai (FUTURES) 4864 Thanh ton i vi giao dch quyn chn (OPTIONS) Cu phn n ca C phiu u i Doanh thu ch phn b D phng ri ro khc 4891 D phng cho cc dch v thanh ton khc 4892 D phng gim gi hng tn kho 4895 D phng chung i vi cc cam kt a ra 4899 D phng ri ro khc Li v ph phi tr Li phi tr cho tin gi 4911 Li phi tr cho tin gi bng ng Vit Nam

140

4912 Li phi tr cho tin gi bng ngoi t 4913 Li phi tr cho tin gi tit kim bng ng Vit Nam 4914 Li phi tr cho tin gi tit kim bng ngoi t 492 Li phi tr v pht hnh cc giy t c gi 4921 Li phi tr cho cc giy t c gi bng ng Vit Nam 4922 Li phi tr cho cc giy t c gi bng ngoi t 493 Li phi tr cho tin vay 4931 Li phi tr cho tin vay bng ng Vit Nam 4932 Li phi tr cho tin vay bng ngoi t 494 Li phi tr cho vn ti tr, u thc u t, cho vay 4941 Li phi tr cho vn ti tr, u thc u t bng ng Vit Nam 4942 Li phi tr cho vn ti tr, u thc u t bng ngoi t 496 Li phi tr cho cc cng c ti chnh phi sinh 4961 Giao dch hon i 4962 Giao dch k hn 4963 Giao dch tng lai 4964 Giao dch quyn la chn 497 Ph phi tr Loi 5: Hot ng thanh ton 50 Thanh ton gia cc T chc tn dng 501 Thanh ton b tr gia cc Ngn hng 5011 Thanh ton b tr ca Ngn hng ch tr 5012 Thanh ton b tr ca Ngn hng thnh vin 502 Thu, chi h gia cc T chc tn dng 509 Thanh ton khc gia cc T chc tn dng 51 Thanh ton chuyn tin 511 Chuyn tin nm nay ca n v chuyn tin 5111 Chuyn tin i nm nay 5112 Chuyn tin n nm nay 5113 Chuyn tin n nm nay ch x l 512 Chuyn tin nm trc ca n v chuyn tin 5121 Chuyn tin i nm trc 5122 Chuyn tin n nm trc 5123 Chuyn tin n nm trc ch x l 513 Thanh ton chuyn tin nm nay ti Trung tm thanh ton 5131 Thanh ton chuyn tin i nm nay 5132 Thanh ton chuyn tin n nm nay 5133 Thanh ton chuyn tin n nm nay ch x l 514 Thanh ton chuyn tin nm trc ti Trung tm thanh ton 5141 Thanh ton chuyn tin i nm trc 5142 Thanh ton chuyn tin n nm trc

141

519

52 521

522

523

524

56 562

5143 Thanh ton chuyn tin n nm trc ch x l Thanh ton khc gia cc n v trong tng Ngn hng 5191 iu chuyn vn 5192 Thu h, chi h 5199 Thanh ton khc Thanh ton lin hng Thanh ton lin hng nm nay trong ton h thng Ngn hng 5211 Lin hng i nm nay 5212 Lin hng n nm nay 5213 Lin hng n nm nay i chiu 5214 Lin hng n nm nay i i chiu 5215 Lin hng n nm nay cn sai lm Thanh ton lin hng nm trc trong ton h thng NH 5221 Lin hng i nm trc 5222 Lin hng n nm trc 5223 Lin hng n nm trc i chiu 5224 Lin hng n nm trc i i chiu 5225 Lin hng n nm trc cn sai lm 5226 Chuyn tiu lin hng i nm trc 5227 Chuyn tiu lin hng n nm trc Thanh ton lin hng nm nay trong tng tnh, thnh ph 5231 Lin hng i nm nay trong tng tnh, thnh ph 5232 Lin hng n nm nay trong tng tnh, thnh ph 5233 Lin hng n nm nay i chiu trong tng tnh, thnh ph 5234 Lin hng n nm nay i i chiu trong tng tnh, thnh ph 5235 Lin hng n nm nay cn sai lm trong tng tnh, thnh ph Thanh ton lin hng nm trc trong tng tnh, thnh ph 5241 Lin hng i nm trc trong tng tnh, thnh ph 5242 Lin hng n nm trc trong tng tnh, thnh ph 5243 Lin hng n nm trc i chiu trong tng tnh, thnh ph 5244 Lin hng n nm trc i i chiu trong tng tnh, thnh ph 5245 Lin hng n nm trc cn sai lm trong tng tnh, thnh ph 5246 Chuyn tiu lin hng i nm trc trong tng tnh, thnh ph 5247 Chuyn tiu lin hng n nm trc trong tng tnh, thnh ph Thanh ton vi cc Ngn hng nc ngoi Thanh ton song bin

142

563 Thanh ton a bin 569 Cc khon thanh ton khc Loi 6: Ngun vn ch s hu 60 Vn ca T chc tn dng 601 Vn iu l 602 Vn u t XDCB, mua sm TSC 603 Thng d vn c phn 604 C phiu qu 609 Vn khc 61 Qu ca T chc tn dng 611 Qu d tr b sung vn iu l 612 Qu u t pht trin 6121 Qu u t pht trin 6122 Qu nghin cu khoa hc v o to 613 Qu d phng ti chnh 619 Qu khc 62 Qu khen thng, phc li 621 Qu khen thng 622 Qu phc li 623 Qu phc li hnh thnh ti sn c nh 63 Chnh lch t gi hi oi, vng bc qu 631 Chnh lch t gi hi oi 6311 Chnh lch t gi hi oi nh gi li vo thi im lp bo co 6312 Chnh lch t gi hi oi trong giai on u t XDCB 6313 Chnh lch t gi hi oi t chuyn i bo co ti chnh 632 Chnh lch nh gi li vng bc, qu 633 Chnh lch nh gi li cng c ti chnh phi sinh 6331 Giao dch hon i 6332 Giao dch k hn tin t 6333 Giao dch tng lai tin t 6334 Giao dch quyn la chn tin t 6338 Cng c phi sinh khc 64 Chnh lch nh gi li ti sn 641 Chnh lch nh gi li ti sn 642 Chnh lch nh gi li ti sn c nh 65 C phiu u i 69 Li nhun cha phn phi 691 Li nhun nm nay 692 Li nhun nm trc Loi 7: Thu nhp 70 Thu nhp t hot ng tn dng

143

701 702 703 705 709 71 711 712 713 714 715 716 717 718 719 72 721 722 723 74 741 742 748 749 78 79 Loi 8: Chi ph 80 801 802 803 805 809 81 811 812 813 8131 8132 8133 8139 814

Thu li tin gi Thu li cho vay Thu li t u t chng khon Thu li cho thu ti chnh Thu khc t hot ng tn dng Thu nhp ph t hot ng dch v Thu t dch v thanh ton Thu t nghip v bo lnh Thu t dch v ngn qu Thu t nghip v u thc v i l Thu t dch v t vn Thu t kinh doanh v dch v bo him Thu ph nghip v chit khu Thu t cung ng dch v bo qun ti sn, cho thu t kt Thu khc Thu nhp t hot ng kinh doanh ngoi hi Thu v kinh doanh ngoi t Thu v kinh doanh vng Thu t cc cng c ti chnh phi sinh tin t Thu nhp t hot ng kinh doanh khc Thu v kinh doanh chng khon Thu t nghip v mua bn n Thu t cc cng c ti chnh phi sinh khc Thu v hot ng kinh doanh khc Thu nhp gp vn, mua c phn Thu nhp khc Chi ph hot ng tn dng Tr li tin gi Tr li tin vay Tr li pht hnh giy t c gi Tr li tin thu ti chnh Chi ph khc Chi ph hot ng dch v Chi v dch v thanh ton Cc ph bu in v mng vin thng Chi v ngn qu Vn chuyn, bc xp tin Kim m , phn loi v ng gi tin Bo v tin Chi khc Chi v nghip v u thc v i l 144

815 816 819 82 821 822 823 83 831 832 833 8331 8332 84 841 842 848 849 85 851 8511 852 853 8531 8532 8533 8534 8539 854 8541 8542 8549 855 856 86 861 8611 8612 8613 8614 8619 862

Chi v dch v t vn Chi ph hoa hng mi gii Chi khc Chi ph hot ng kinh doanh ngoi hi Chi v kinh doanh ngoi t Chi v kinh doanh vng Chi v cc cng c ti chnh phi sinh tin t Chi np thu v cc khon ph, l ph Chi np thu Chi np cc khon ph , l ph Chi ph thu thu nhp doanh nghip Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li Chi ph hot ng kinh doanh khc Chi v kinh doanh chng khon Chi ph lin quan nghip v cho thu ti chnh Chi v cc cng c ti chnh phi sinh khc Chi v hot ng kinh doanh khc Chi ph cho nhn vin Lng v ph cp Lng v ph cp lng Chi trang phc giao dch v phng tin bo h lao ng Cc khon chi ng gp theo lng Np bo him x hi Np bo him y t Np bo him lao ng Np kinh ph cng on Cc khon chi ng gp khc theo ch Chi tr cp Tr cp kh khn Tr cp thi vic Chi tr cp khc Chi cng tc x hi Chi n ca cho cn b, nhn vin TCTD Chi cho hot ng qun l v cng v Chi v vt liu v giy t in Vt liu vn phng Giy t in Vt mang tin Xng du Vt liu khc Cng tc ph 145

Chi o to, hun luyn nghip v Chi nghin cu v ng dng khoa hc cng ngh, sng kin, ci tin 865 Chi bu ph v in thoi 866 Chi xut bn ti liu, tuyn truyn, qung co, tip th, khuyn mi 867 Chi mua ti liu, sch bo 868 Chi v cc hot ng on th ca T chc tn dng 869 Cc khon chi ph qun l khc 8691 in, nc, v sinh c quan 8692 Chi y t c quan 8693 Hi ngh 8694 L tn, khnh tit 8695 Chi ph cho vic kim ton, thanh tra, kim tra hot ng T chc tn dng 8696 Chi thu chuyn gia trong v ngoi nc 8697 Chi ph phng chy, cha chy 8699 Cc khon chi khc 87 Chi v ti sn 871 Khu hao c bn ti sn c nh 872 Bo dng v sa cha ti sn 874 Mua sm cng c lao ng 875 Chi bo him ti sn 876 Chi thu ti sn 88 Chi ph d phng, bo ton v bo him tin gi ca khch hng 882 Chi d phng 8821 Chi d phng gim gi vng 8822 Chi d phng N phi thu kh i 8823 Chi d phng gim gi chng khon 8824 Chi d phng cho cc dch v thanh ton 8825 Chi d phng gim gi hng tn kho 8826 Chi d phng gim gi khon u t, mua c phn 8827 Chi d phng i vi cc cam kt a ra 8829 Chi d phng ri ro khc 883 Chi np ph bo him, bo ton tin gi ca khch hng 89 Chi ph khc Loi 9: Cc ti khon ngoi bng cn i k ton 90 Tin khng c gi tr lu hnh 901 Tin khng c gi tr lu hnh 9011 Tin mu 9012 Tin lu nim

863 864

146

91 911 912

92 921

923

925 929

93 931 932 933 934 938

9019 Tin nghi gi, tin gi, tin b ph hoi ch x l Ngoi t v chng t c gi tr bng ngoi t Ngoi t 9113 Ngoi t ca khch hng gi i nc ngoi nh thu 9114 Ngoi t khng tiu chun lu hnh ch x l Chng t c gi tr bng ngoi t 9121 Chng t c gi tr bng ngoi t dng lm mu 9122 Chng t c gi tr bng ngoi t nhn gi h hoc thu h 9123 Chng t c gi tr bng ngoi t gi i nc ngoi nh thu 9124 Chng t c gi tr bng ngoi t do nc ngoi gi n i thanh ton Cc vn bn, chng t cam kt a ra Cam kt bo lnh cho khch hng 9211 Bo lnh vay vn 9212 Bo lnh thanh ton 9213 Bo lnh thc hin hp ng 9214 Bo lnh d thu 9215 Cam kt trong nghip v L/C tr chm 9216 Cam kt trong nghip v L/C tr ngay 9219 Cam kt bo lnh khc Cc cam kt giao dch hi oi 9231 Cam kt Mua ngoi t trao ngay 9232 Cam kt Bn ngoi t trao ngay 9233 Cam kt Mua ngoi t c k hn 9234 Cam kt Bn ngoi t c k hn 9235 Cam kt giao dch hon i tin t 9236 Cam kt giao dch quyn chn Mua tin t 9237 Cam kt giao dch quyn chn Bn tin t 9238 Cam kt giao dch tng lai tin t Cam kt ti tr cho khch hng Cc cam kt khc 9291 Hp ng hon i li sut 9293 Hp ng mua bn giy t c gi 9299 Cam kt khc Cc cam kt nhn c Cc cam kt bo lnh nhn t cc T chc tn dng khc 9311 Vay vn 9319 Cc bo lnh khc Bo lnh nhn t cc c quan Chnh ph Bo lnh nhn t cc cng ty bo him Bo lnh nhn t cc t chc Quc t Cc vn bn, chng t cam kt khc nhn c

147

939 94 941 942 943 944 95 951 952 96 961 962 97 971 9711 9712 972 98 981 9811 9812 9813 9814 9815 982 9821 9822 9823 9824 9825 983 989 99 991 992 993 994 995 996 997 999

Cc bo lnh khc nhn c Li cho vay v ph phi thu cha thu c Li cho vay cha thu c bng ng Vit nam Li cho vay cha thu c bng ngoi t Li cho thu ti chnh cha thu c Ph phi thu cha thu c Ti sn dng cho thu ti chnh Ti sn dng cho thu ti chnh ang qun l ti cng ty Ti sn dng cho thu ti chnh ang giao cho khch hng thu Cc giy t c gi ca T chc tn dng pht hnh Cc giy t c gi mu Cc giy t c gi ca T chc tn dng N kh i x l N b tn tht ang trong thi gian theo di N gc b tn tht ang trong thi gian theo di N li b tn tht ang trong thi gian theo di N tn tht trong hot ng thanh ton Nghip v u thc v i l Cho vay, u t theo hp ng nhn u thc N tiu chun N cn ch N di tiu chun N nghi ng N c kh nng mt vn Cho vay theo hp ng ng ti tr N tiu chun N cn ch N di tiu chun N nghi ng N c kh nng mt vn Chng khon lu k Cc nghip v u thc v i l khc Ti sn v chng t khc Kim loi qu, qu gi h Ti sn khc gi h Ti sn thu ngoi Ti sn th chp, cm c ca khch hng Ti sn gn, xit n ch x l Cc giy t c gi ca khch hng a cm c Ti sn nhn ca NHTM hoc nhn t vic mua li n Cc chng t c gi tr khc ang bo qun

148

Lu : Bn H thng ho H thng ti khon k ton cc TCTD (ban hnh km theo cc Quyt nh: 479/2004/Q-NHNN ngy 29/4/2004, 1146/2004/Q-NHNN ngy 10/9/2004, 807/2005/Q-NHNN ngy 01/6/2005, ........./2006/Q-NHNN ngy 00/6/2006) c th download ti website ca Ngn hng Nh nc Vit Nam: http://www.sbv.gov.vn (bn h thng ho ch l bn tham kho, khng mang tnh php quy).

149