T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEKETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

TEKSTL TEKNOLOJS

HEDEF RENG BULMA

ANKARA 2008

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplan deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET 1 ................................................................................................... 3 1. HEDEF RENGE YAKIN ARVDEK ALIMAYA BAKARAK TAHMN REETE YAZMA ................................................................................................................................... 3 1.1. Hedef Renge Uygun Boyar Madde Ve Boyama Yntemini Belirleme ........................ 3 1.1.1. Mteriden Numuneyi Almak ............................................................................... 3 1.1.2. Hedef Renge Uygun Boyar Madde Ve Boyama Yntemini Belirleme ................. 5 1.2. Hedef Rengin Tahmini Reetesini Oluturma .............................................................. 6 1.2.1. Arivden Aratrma................................................................................................ 7 1.2.2. Spektrofotometre ile Reete Belirleme.................................................................. 7 1.3. Hedef Renk in Reete Yazma .................................................................................. 10 1.3.1. Boyar Maddenin Belirlenmesi ............................................................................. 10 1.3.2. Kimyasal Maddelerin Belirlenmesi ..................................................................... 11 UYGULAMA FAALYETLER....................................................................................... 12 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 15 RENME FAALYET- 2 .................................................................................................. 16 2. DENEME BOYAMALAR YAPARAK HEDEF RENK N REETE TANZM ETME ................................................................................................................................................ 16 2.1. Tahmin Reeteye Gre Deneme Boyamalar Yapmak ............................................... 16 2.2. Boyama Sonularna Gre Yeni Reeteler Oluturmak.............................................. 16 2.3. Sonularn Deerlendirilmesi ..................................................................................... 17 2.4. Sonularn Bildirilmesi ............................................................................................... 18 UYGULAMA FAALYETLER....................................................................................... 19 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 22 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 27 KAYNAKA ......................................................................................................................... 28

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI 542TGD550 Tekstil Teknolojisi Terbiye Teknolojileri Hedef Rengi Bulma Hedef renk iin doru reeteyi yazarak, reete tanzimlerinin yapld ve hedef renge ulamak iin kullanlacak metotlar, malzemeleri ve ilemleri ieren bilgi ve becerilerin kazandrld bir renme materyalidir. 40/24 Sellozu boyama- 3, Proteini Boyama- 2, Sentetikleri Boyama ve Karm Elyaf Boyama- 4, Elyaf, Tops Ve plik Boyama, Kuma Boyama (ektirme Yntemi)- 4, Kuma boyama (Emdirme Yntemi)- 2, Para Boyama modllerini alm olmak. Hedef rengi bulmak Genel Ama Bu modl ile uygun ortam hazrlandnda tekniine uygun olarak hedef rengi bulabileceksiniz. Amalar 1 Hedef renge yakn arivdeki almaya bakarak tahmini doru reeteyi yazabileceksiniz. 2 Deneme boyamalar yaparak hedef renk iin doru reete tanzim edebileceksiniz. Ortam: Laboratuvar, iletme ortam ve bunun gibi rencinin kendi kendine veya grupla alabilecei tm ortamlar. Ortam rencilerin grup veya bireysel olarak alabilecekleri ekilde dzenlenmelidir. Donanm: VCD, DVD, tepegz, projeksiyon, bilgisayar ve donanmlar spektrofotometre, ders kitab, alan ile ilgili kaynaklar ve alan ile ilgili eitli kataloglar. Atlye: Laboratuvar donanmlar, spektrofotometre, boyama cihazlar, boyar madde ve kimyasal maddeler, tekstil materyalleri. Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz. Modl sonunda ise, kazandnz bilgi ve becerileri belirlemek amacyla hazrlanan lme aracyla deerlendirileceksiniz.

SRE N KOUL

YETERLK

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR
Sevgili renci, Tekstil alannda nitelikli, kaliteli, yaratc ve motivasyonu yksek bireyler olarak gelien ve deien teknolojiyi yakalayp, uyum salamanz gerekmektedir. Tekstil sektrnn bekledii niteliklerde yetimenizi amaladmz sizlerin, hedef renk iin doru reeteyi tekniine uygun olarak bulmay bilmeniz nem tamaktadr. Renklendirilecek tekstil materyali iin uygun boyar madde ve kimyasal maddelerle hedef renge doru reeteyi hazrlamay rendiinizde i hayatnzdaki rakiplerinizin bir adm nne gemi olacaksnz. Sizler bu modl ile hedef renge uygun doru reeteyi bulup, bu reeteyi tanzim edebileceksiniz.

RENME FAALYET 1 RENME FAALYET 1

AMA
Bu renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda, uygun ortam salandnda hedef renge yakn arivdeki almalara bakarak tahmin reete yazabileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli Spektrofotometrenin hangi amalarla kullanldn aratrnz. aratrmalar unlardr:

Aratrma konusu hakknda kaynak taramas ( ilgili alanda faaliyet gsteren iletmeler, fabrikalar, atlyeler, tekstil laboratuvarlar, ktphaneler, internet, eitli mesleki kataloglar, sreli yaynlar [dergi, gazete vb.] ) yapnz.

Topladnz bilgileri arkadalarnzla tartnz.

1. HEDEF RENGE YAKIN ARVDEK ALIMAYA BAKARAK TAHMN REETE YAZMA

1.1. Hedef Renge Uygun Boyar Madde Ve Boyama Yntemini Belirleme
1.1.1. Mteriden Numuneyi Almak
Mteri boyanmas gereken materyalleri iin istedii rengi ve bu renge boyanacak tekstil materyalini numune baznda boyahaneye gnderir. Laboratuarda yaplan renk almas sonucunda istenen rengin mteri tarafndan onaylanmas ile sipari aamasna geilir. Mteri istedii rengi boyahaneye eitli yntemlerle bildirebilir. stenen renk numunesi boyanm tekstil materyali olaca gibi, renkli kt gibi deiik ekillerde de karmza kabilir. Mteri aadaki ekillerde renk isteinde bulunur. Mteri renk pantonesinden istedii rengin pantone numarasn bildirir ve rengi onayladktan sonra boyanacak materyali iin sipari isteinde bulunur. Pantonede bulunan mevcut renk tonlar uluslararas standartlara gre numaralandrlmtr.

Resim 1.1: Renk pantonesi

Mteri renklendirilmi tekstil materyali numunelerinden renk isteinde bulunarak renk onayndan sonra sipari isteinde bulunabilir.

Resim 1.2: Renklendirilmi tekstil materyalleri

Renk nu:122- krmz Resim 1.3: nceden boyanm mteri rengi

letmede boyanm mteri renkleri boyahane iletmesi tarafndan numaralandrlarak arivlenir. Mteri ayn renkten tekrar sipari verirken bu numaraya gre renk isteinde bulunur.

1.1.2. Hedef Renge Uygun Boyar Madde Ve Boyama Yntemini Belirleme

Mteri istekleri gz nnde bulundurularak kullanlacak boyar maddeler ve boyama yntemi belirlenir. ncelikle boyanacak kuma trne gre boyar madde seimi yaplr. Mteri, pamuklu kuma iin renkleri parlak haslklar yksek boyanm materyal isteinde bulunuyorsa, reaktif boyar maddelerle boyama ilemini gerekletirebiliriz. Hedef renk iin oluturulacak reetedeki boyar maddelerin molekl byklklerinin, elyafa ekim erilerinin, fikse yzdelerinin ve haslklarnn farkllklar elde edilecek boyamann sonucunu dorudan etkileyecek faktrlerdir. Bundan dolay, boyar madde seiminde elimizdeki mevcut boyar maddelerin yapsnn ve boyama zelliklerinin bilinmesi gerekir. Boyar maddelerin yaps ile ilgili bilgiler, boyar madde retici firmalar tarafndan hazrlanan kataloglarda belirtilmitir. Bu kataloglardaki bilgilerden faydalanarak birbirine uyumlu boyar maddelerle reete oluturabiliriz. Aada reaktif boyar maddelerin fikse zaman grafikleri verilmitir. Bildiiniz gibi reaktif boyar maddelerin bir ksm boyama esnasnda hidroliz olur. Bundan dolay reaktif boyar maddelerle kombinasyon oluturulurken retici firmalarn boyar madde kataloglarna baklarak fikse yzdeleri birbirine yakn olan boyar maddelerle reete oluturulur. Fikse yzdeleri eit olmayan boyar maddelerle oluturulan kombinasyonda, fikse yzdesi yksek olan boyar madde yksek miktarda balanacandan dolay, boyama sonunda bu boyar madde daha baskn olarak ortaya kacaktr. Eer bu hatann farkna varlmaz ise istenilen sonu elde edilene kadar fikse yzdesi dk olan boyar madde ilavesine devem edilecektir. Bu ekilde sonu elde edilse bile ayn reetenin tekrarlanma ans yoktur. Fikse (%)

Bu grafikte iki boyar maddenin fikse yzdelerinin birbirine yakn olduu grlmektedir. Bu boyar maddelerle oluturulan renk kombinasyonunda istenilen sonuca ulalr. Ayrca tekrarlanabilen reeteler elde edilebilir. Bu grafikte krmz bmnin %90 fikse olurken mavi bmnin %50si fikse olduu grlmektedir. ki boyar madde ile oluturulan kombinasyonda krmz bm elyafa yksek miktarda balanacandan dolay boyama sonucunda krmz arlkl renk ortaya kar. Ayrca tekrarlanabilen reeteler elde edilemez. Zaman (dak) Fikse (%)

Ayrca boyanacak materyale boyamadan sonra uygulanacak ilemleri bilmeli ve bu bilgiler dorultusunda boyar madde seimi yaplmaldr. Bildiiniz gibi boyamadan sonra merserize yaplacaksa kullanlan boyar maddelerin merserize haslklarna sahip olmas gerekmektedir.

1.2. Hedef Rengin Tahmini Reetesini Oluturma

Hedef renge tahmini reete oluturmak iin ncelikle arivden ve spektro fotometreden reete aratrmas yaplr.

1.2.1. Arivden Aratrma

letmede boyanan her farkl reete, ariv blmnde kartela hlinde klasrlerde saklanr. Arivdeki bu kartelalarda mteri ad, rengin numaras, kuman cinsi, boyama reetesi ve boyanm materyalin renk numunesi yer alr. Arivde kartela oluumu genel olarak aadaki ekillerde yaplr. Ayn renkler beraber arivlenebilir. Ayn mterinin btn renkleri beraber arivlenebilir. Boyanm kumalar cinsine gre arivlenebilir.

Bu yntemlerden birisi ile hazrlanm olan arivden, hedef rengimize yakn olan renkler seilerek hedef renk iin tahminin reete oluturulur. Tarih

Renk Numaras

Kuma Cinsi

Mteri Ad

Boyama Reetesi

% x 1. Boyar madde % x 2. Boyar madde % x 3. Boyar madde

Tablo 1.1: Ariv kartelas

1.2.2. Spektrofotometre ile Reete Belirleme

Spektrofotometre renk lmnn 380 nm 780 nm arasnda yapld ve % renk deerlerinin elde edildii renk lm cihazdr. Spektrofotometreler ile renk farkllklarnn llmesi ve deerlendirilmesi uluslararas standartlara gre yaplabilmektedir. Spektrofotometrelerle genel olarak aadaki ilemler yaplabilmektedir. Yeni bir renk iin reete alm. Yanl kan reete iin dzeltme reetesi alm. Yanl kan renk iin ilave reetesi alm.

stenen renk ve kan sonucun kalite kontrol. Renk arivinden en yakn rengi bulma ilemi. Renk arivinden bulunan rengi kullanarak dzeltme reetesi alma. Renk arivinden bulunan rengi kullanarak ilave reetesi alma. Renkli bir zemin zerine reete alma. Farkl bir zemin zerine reete alma. Bulunan reetenin retim miktarna gre g/kg boya miktarnn hesaplanmas. Reete boya fiyatnn hesaplanmas. Reetenin renk arivine aktarm.

Resim 1.4: Spektrofotometre

Spektrofotometre ile renk lm aamalar aadaki gibidir.

Resim 1.5: Renk numunesinin spektrofotometreye yerletirilmesi

stenen renk numunesi spektrofotometrenin gzne yerletirilir.

Resim 1.6: Spektrofotometrenin k grmeyecek ekilde kapatlmas

Gz herhangi bir ekilde k grmeyecek biimde kapatlr.

Resim 1.7: Spektrofotometrenin k grmeyecek ekilde kapatlmas

stenen renk numunesi, renk lm cihazna okutularak istenen reete alternatifleri monitrde grlr.

1.3. Hedef Renk in Reete Yazma

1.3.1. Boyar Maddenin Belirlenmesi
Hedef renk iin arivden bulunan yakn renklerin reeteleri ile spektrofotometreden belirlenen reeteler gz nnde bulundurularak bu renk iin seilmi boyar maddelerle tahmini reete oluturulur. Tahmin reete bir veya birden fazla oluturulabilir. Tahmin reete oluumunda elimizdeki boyar maddelerin renk derinliklerini ve nanslarn iyi biliyor olmamz doru reete oluturmamzda nemli rol oynar. Bildiiniz gibi boyar maddelerin deiik nanslarda eitleri vardr. Bundan dolay oluturacamz reetedeki boyar maddelerin nanslarna dikkat ederek boyar madde seimi yapp reete oluturulmaldr. Oluturulan tahmin reeteler aadaki tabloya dzenli bir ekilde yazlr. Boyar madde ve kimyasal maddeler 1.Reete 2. Reete 3. Reete 4. Reete

Tablo 1.2: Tahmin reete tablosu

Yukarda tabloya gre reeteleri oluturmamz, boyama grafiine gre boyar madde ve kimyasal maddelerin boyama kaplarna konulmas esnasnda dzenli almamz salar. Bylece boyar madde ve kimyasal maddeler, numara srasna gre boyama kaplarna konularak oluabilecek karkln nne geilmi olur.

Resim 1.8: Boyar madde ve kimyasal maddelerin boyama kaplarna ilavesi

10

1.3.2. Kimyasal Maddelerin Belirlenmesi

Bildiiniz gibi boyamada kullanlan kimyasallar boyama yntemine, kullanlan boyar maddenin cinsine ve tekstil materyalinin eidine gre farkllklar gsterir. Kimyasal maddeleri dzgn ve doru tayin etmek olduka nemlidir. Boyar madde retici firmalar boyama esnasnda kullanlacak kimyasal madde miktarlarn iletmeye tavsiye olarak sunar. Ancak zamanla iletmeler kendi alma artlarna gre bu miktarlar deitirebilirler . Boyama esnasnda kullanlan baz kimyasal maddelerin miktarlar sabit iken, baz kimyasal madde miktarlar boyar maddenin renk iddetine gre belirlenmektedir. Hatrlayacanz gibi pamuklu materyallerin reaktif boyar maddelerle boyanmasnda tuz ve soda miktarlar reetedeki boyar maddelerin renk iddetine gre belirlenmektedir. ( Baknz Sellozu Boyama 1-2-3, Proteini Boyama 1-2, Sentetikleri Boyama, Karm Elyaf Boyama 1-2-3-4 modlleri.)

11

UYGULAMA FAALYETLER UYGULAMA FAALYETLER

lem Basamaklar alma ortamn hazrlaynz. neriler nlnz giyerek aydnlk bir ortamda alma masanz dzenleyiniz.

Herhangi bir hedef renk belirleyiniz.

Hedef renk iin reete aratrmas yapnz. Kullanacanz boyar maddelerin seimini yapnz.

Pantoneden veya renklendirilmi kuma rneklerinden yararlanabilirsiniz. Ariv ve spektrofotometreyi kullannz. retmeninizden yardm isteyiniz. retmeninizden yardm isteyiniz. retici firma kataloglarn inceleyip kullanabilirsiniz. Baknz, Sellozu Boyama 12-3, Proteini Boyama 1-2, Sentetikleri Boyama, Karm Elyaf Boyama 1-2-3-4 modlleri

Boyama yntemini ve diyagramn belirleyiniz.

retmeninize bavurunuz. Ariv ve spektrofotometreyi kullannz.

12

 Boyamada kullanacanz belirleyiniz.

kimyasal

maddeleri retici firmalarnn tavsiyelerini gz nnde bulundurunuz.

Hedef renk iin tahmin reete oluturunuz.

retmeninizden isteyiniz.

yardm

13

DEERLENDRME LE KONTROL LSTES

Uygulama faaliyetinde yapm olduunuz almalar kendiniz ya da arkadanzla deierek deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri
Aydnlk alma ortamn hazrladnz m? Hedef rengi belirlediniz mi? Hedef renk iin reete aratrmas yaptnz m? Kullanacanz boyar maddeleri belirlediniz mi? Boyama yntemini ve diyagramn belirlediniz mi? Kimyasal maddeleri belirlediniz mi? Hedef renk iin n reete oluturdunuz mu? Toplam

Evet Hayr

DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonucunda, eksikleriniz varsa renme faaliyetine dnerek ilemi tekrar ediniz.

14

LME VE DEERLENDRME k LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet sonunda kazandklarnz aadaki sorular cevaplandrarak lnz.

LME SORULARI
Nu Cmle doru ise parantezin iine D, yanl ise Y harfini koyunuz. 1. Mteri hedef renk iin boyahaneye renklendirmi herhangi bir materyali gndererek renk isteinde bulunabilir. 2. Boyar madde seiminde renk haslklarnn deerleri boyac iin nem tamaz. 3. Spektrofotometrede yeni bir renk iin reete alm yaplr. 4. Boyanm kumalarn cinsine gre arivleme ilemi yaplabilir 5. Hedef renge tahmin reete oluturmak iin arivdeki renkler nem tamaz. 6. Boyama esnasnda kullanlacak kimyasal maddelerin belirlenmesinde boyar madde retici firmalarn tavsiyeleri dikkate alnr. 7. Renk almas laboratuvar artlarnda yaplr. 8. Yanl kan reete iin, dzeltme reetesi almnda spektrofotometre kullanlamaz. D/Y ( ) ( ) ( ( ( ( ) ) ) )

( ) ( )

DEERLENDRME
Cevaplarnz, cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz sorularla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Cevaplarnzn hepsi doru ise, bir sonraki renme faaliyetine geebilirsiniz.

15

RENME FAALYET- 2 RENME FAALYET- 2

AMA
Bu renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda, uygun ortam salandnda hedef renk iin doru reete tanzim edebileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: Ikl kabinin hangi amalarla kullanldn aratrnz. Ikl kabinde herhangi bir renk numunesini deiik klarda inceleyiniz. Aratrma konusu hakknda kaynak taramas ( ilgili alanda faaliyet gsteren iletmeler, fabrikalar, atlyeler, tekstil laboratuvarlar, ktphaneler, internet, eitli mesleki kataloglar, sreli yaynlar [dergi, gazete vb.] ) yapnz.

Topladnz bilgileri arkadalarnzla tartnz.

2. DENEME BOYAMALAR YAPARAK HEDEF RENK N REETE TANZM ETME

2.1. Tahmin Reeteye Gre Deneme Boyamalar Yapmak
Burada, nceden hazrlam tahmin reeteye gre boyama ilemi gerekletirilir. Amacmz hedef renk iin oluturulan tahmin reete ile boyama yapp rengi tutturmamza rehber olacak bir n renk bulmaktr.

2.2. Boyama Sonularna Gre Yeni Reeteler Oluturmak

Tahmini reeteye gre yaplan boyama sonucunda, elde edilen renge gre yeni reete oluturulur. Burada birden fazla reete oluturulur. Birden fazla reete oluturulmasndaki maksat, boyama sresinin uzunluu gz nne alndnda alternatifli reeteler ile rengin daha ksa zamanda elde edilmesini salamaktr. Oluturulan reetelerle boyamalar gerekletirilir ve elde edilen yeni renk numuneleri hedef renk ile karlatrlr. Eer hedef renk tutturulmamsa tekrar birden fazla reeteler oluturulur. Burada hedef renge en yakn olan renk baz alnarak yeni reeteler oluturulur. Bu reetelere gre tekrar boyama ilemi gerekletirilir. Hedef renk bulununcaya kadar bu ilem admlar tekrarlanr.

16

2.3. Sonularn Deerlendirilmesi

Boyama sonunda boyanm mamuller, k kabininde hedef renk ile karlatrlarak sonular deerlendirilir. Ik kabininde suni gn , beyaz k, floresan ve ultraviyole nlar mevcuttur. Ik kabininde renk deerlendirmesi mterinin istedii k trnde yaplr. Eer mteri ile farkl k trnde deerlendirme yaplmas durumunda her iki taraf rengi farkl ekillerde greceinden dolay mteri ile boyahane bu konuda anlamazlk yaarlar. Bunun nne gemek iin iki taraf da renk deerlendirmesi iin ayn k trn kullanr. Deerlendirme sonunda hedef rengi tutan renk var ise tespit edilir. Baz durumlarda hedef renk iin birden fazla uygun renk tespit edilebilir. Bunun nedeni, deneme boyamalar esnasnda birbirine yakn reetelerle allmasdr. Byle durumlarda mteriye birden fazla renk rnei gnderilebilir. Mteriye gnderilecek renk rnekleri iin kartela oluturulur. Kartelada renk rneklerinin yannda rengin ad, numaras ve mteri ismi yer alr. Mteri ismi Rengin ismi Tarih Renk numaras

Renk numaras

Tablo 2.1: Mteriye gnderilen renk kartelas

17

2.4. Sonularn Bildirilmesi

Hedef renk ile boyanm renk numunelerinin karlatrlmasndan sonra renk bulunmusa sra bu sonularn mteriye bildirilmesine gelir. Sonularn mteriye bildirilmesi her iletmenin alma dzenine gre deikenlik gsterebilir. Genelde laboratuvar yetkilisi iletmenin mteri temsilcisine bir kartela oluturarak renk numunesini teslim eder. Mteri temsilcisi ilgili mteriye bu kartelay ulatrdktan sonra mteriden cevap bekleme srecine geilir.

18

UYGULAMA FAALYETLER UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar alma ortamn hazrlaynz. Daha nceden oluturduunuz tahmini reetenin hesaplamalarn yapnz. neriler nlnz giyerek aydnlk bir ortamda alma masanz dzenleyiniz. Reete hesaplama sonularn kontrol ediniz. Mterinin isteini dikkate almay unutmaynz.

Boyanacak kuma temin ediniz. Boyar madde ve kimyasal maddeleri hazrlaynz.

Boyar madde ve kimyasal maddeleri banyoya ilave ediniz.

Boyama diyagramndaki ilem admlarna gre dikkatli bir ekilde ilave ediniz.

19

 Boyama ilemini gerekletiriniz.

Hazrladnz boyama diyagramna gre boyama ilemlerini yapnz.

Boyanm renk numunelerini hedef renk ile karlatrnz.

Ik kabininde renk kontroln mterinin istedii k trnde yapnz.

Hedef renge yakn olan renk Hedef renk tutturulmamsa boyanm renk numunesini dikkatli bir numunelerinden hedef renge en yakn olan seiniz. Bu ekilde inceleyiniz. rengin reetesinden faydalanarak birden fazla yeni reeteler oluturunuz. Oluturduunuz yeni reetelere gre boyama ilemini gerekletiriniz. Boyama sonunda kan renkleri hedef renk ile karlatrnz. Hedef rengi bulana kadar yukardaki ilemleri tekrarlaynz. Hedef rengi bulmusanz mteriye gnderilecek renk Tablo 2.1e baknz kartelasn hazrlaynz. Hedef renge gre tutturduunuz renk numunesinden ariv iin kartela hazrlaynz. Tablo 1.1e baknz.

20

DEERLENDRME LE KONTROL LSTES

Uygulama faaliyetinde yapm olduunuz almalar kendiniz ya da arkadanzla deierek deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri
1 Aydnlk alma ortamn hazrladnz m? 2 Daha nceden oluturduunuz tahmini reeteye gre hesaplamalar yaptnz m? 3 Boyanacak kuma temin ettiniz mi? 4 Boyar madde ve kimyasal maddeleri hazrladnz m? 5 Boyama ilemini gerekletirdiniz mi? 6 Boyanm renk numunelerini hedef renk ile karlatrdnz m? Hedef renk bulunmamsa yeni reeteler oluturdunuz mu? 7 Oluturduunuz yeni reetelere gre boyama ilemlerini gerekletirdiniz mi? 8 Oluturduunuz yeni reetelere gre boyama ilemlerini gerekletiriniz mi? 9 Bu boyamalar sonunda elde edilen renkleri hedef renk ile karlatrdnz m? 10 Hedef rengi bulana kadar yukardaki ilemleri tekrarladnz m? 11 Mteri kartelasn hazrladnz m? 12 Ariv iin kartela hazrladnz m?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonucunda, eksikleriniz varsa renme faaliyetine dnerek ilemi tekrar ediniz.

21

MODL DEERLENDRME LMODL DEERLENDRME

LME SORULARI Modl ile kazandnz yeterlii aadaki doru yanl tr test sorularn cevaplayarak lnz

Nu Cmle doru ise parantezin iine D, yanl ise Y harfini koyunuz. 1. Birden fazla boyar maddenin karm ile yeni bir renk oluturmaya kombinasyon denir. 2. Boyar madde seiminde boyamadan sonra yaplacak ilemler dikkate alnmaz. 3. Spektrofotometrede reete boya fiyatnn hesaplanmas yaplabilir. 4. 5. Boyama esnasnda kullanlacak kimyasal maddelerin belirlenmesinde boyar madde retici firmalarn tavsiyeleri dikkate alnmaz. Ik kabininde renk deerlendirmesi mterinin istedii k trnde yaplr

D/Y ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

DEERLENDRME
Cevaplarnz, cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yaptnz deerlendirme sonucunda, eksikleriniz varsa renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Btn sorular doru cevapladysanz, tebrikler! Modl tamamladnz. retmeniniz size eitli lme aralar uygulayacaktr. retmeninizle iletiime geiniz.

22

PERFORMANS DEERLENDRME
lem Basamaklar alma ortamn hazrlaynz. nlnz giyerek aydnlk bir ortamda alma masanz dzenleyiniz. neriler

Herhangi bir hedef renk belirleyiniz.

Hedef renk iin reete aratrmas yapnz. Kullanacanz boyar maddelerin seimini yapnz. Boyama yntemini ve diyagramn belirleyiniz. Boyamada kullanacanz kimyasal maddeleri belirleyiniz. Hedef renk iin tahmin reete oluturunuz. Oluturduunuz tahmin reetenin hesaplamalarn yapnz.

Pantoneden veya renklendirilmi kuma rneklerinden yararlanabilirsiniz. Ariv ve spektrofotmetreyi kullannz. retmeninizden yardm isteyiniz. retmeninize bavurunuz. retici firmalarnn tavsiyelerini gz nnde bulundurunuz. retmeninizden yardm isteyiniz. Reete hesaplama sonularn kontrol ediniz.

23

 Boyanacak kuma temin ediniz. Boyar madde ve kimyasal maddeleri hazrlaynz.

Mteri isteini dikkate almay unutmaynz.

Boyama ilemini gerekletiriniz.

Hazrladnz boyama diyagramna gre boyama ilemlerini yapnz.

Boyanm renk numunelerini hedef renk ile karlatrnz.

Ik kabininde renk kontroln mterinin istedii k trnde yapnz.

24

 Hedef renk tutturulmamsa boyanm renk numunelerinden hedef renge en yakn olan seiniz. Bu rengin reetesinden faydalanarak birden fazla yeni reeteler oluturunuz. Oluturduunuz yeni reetelere gre boyama ilemini gerekletiriniz. Boyama sonunda kan renkleri hedef renk ile karlatrnz. Hedef rengi bulana kadar yukardaki ilemleri tekrarlaynz. Hedef rengi bulmusanz mteriye gnderilecek renk kartelasn hazrlaynz. Hedef renge gre tutturduunuz renk numunesinden ariv iin kartela hazrlaynz.

Hedef renge yakn olan renk numunesini dikkatli bir ekilde inceleyiniz.

Tablo 2.1e baknz Tablo 1.1e baknz

25

DEERLENDRME LE KONTROL LSTES

Uygulama faaliyetinde yapm olduunuz almalar kendiniz ya da arkadanzla deierek deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri 1 Aydnlk alma ortamn hazrladnz m? 2 Hedef rengi belirlediniz mi? 3 Hedef renk iin reete aratrmas yaptnz m? 4 Kullanacanz boyar maddeleri belirlediniz mi? 5 Boyama yntemini ve diyagramn belirlediniz mi? 6 Boyamada kullanacanz kimyasal maddeleri belirlediniz mi? 7 Hedef renk iin tahmin reete oluturdunuz mu? 8 Boyama reetesini hazrlayarak hesaplamalar yaptnz m? 9 Boyanacak kuma temin ettiniz mi? 10 Boyar madde ve kimyasal maddeleri hazrladnz m? 11 Boyama ilemini gerekletirdiniz mi? 12 Boyanm renk numunelerini hedef renk ile karlatrdnz m? 13 Hedef renk tutturulmamsa, boyanm renk numunelerinden hedef renge en yakn olan setiniz mi? 14 Bu rengin reetesinden faydalanarak birden fazla yeni reeteler oluturdunuz mu? 15 Oluturduunuz gerekletirdiniz mi? yeni reetelere gre boyama ilemini

Evet

Hayr

16 Boyama sonunda kan renkleri hedef renk ile karlatrdnz m? 17 Hedef rengi bulana kadar yukardaki ilemleri tekrarladnz m? 18 Hedef rengi bulmusanz mteriye gnderilecek renk kartelasn hazrladnz m? 19 Hedef renge gre tutturduunuz renk numunesinden ariv iin kartela hazrladnz m? Toplam

DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa renme faaliyetine dnerek ilemi tekrar ediniz.

26

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET 1 CEVAP ANAHTARI
SORULAR 1 2 3 4 5 6 7 8 CEVAPLAR D Y D D Y D D Y

MODL DEERLENDRME CEVAP ANAHTARI

SORULAR 1 2 3 4 5 CEVAPLAR D Y D Y D

27

KAYNAKA KAYNAKA
AKGN Kemal, Yaynlanmam Ders Notlar

28