T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

TEKSTL TEKNOLOJS

PART OLUTURMA

ANKARA 2008

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii RENME FAALYET 1 ................................................................................................... 3 1. BOYANACAK MATERYAL KONTROL ETME ............................................................ 3 1.1. Kuma Kontrol leminin Gereklilii............................................................................ 3 1.2. Emri Kartnn erii ve Hazrlanmas ...................................................................... 3 1.3. Damgalama leminin Yaplmas.................................................................................. 5 1.4. Ham Kontrol (Cmbz) lemi ....................................................................................... 6 1.5. Ham Kontrol Makinesinin Blmleri ........................................................................... 7 1.6. Kuman Ham Kontrol Makinesine Yerletirilmesi...................................................... 9 1.7. Hata Nedenleri ............................................................................................................ 10 1.7.1. plik retiminden Kaynaklanan Hatalar.............................................................. 10 1.7.2. Kuma retiminden Kaynaklanan Hatalar .......................................................... 10 1.7.3. letme Ortamndan Kaynaklanan Hatalar........................................................... 12 1.8. Hatay nleme ............................................................................................................ 12 1.9. Emri Kartnn lenmesi .......................................................................................... 12 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 13 DEERLENDRME LTLER .................................................................................. 14 RENME FAALYET 2 ................................................................................................. 15 2. KK HATALARI GDERME VE MAKNE KAPASTESNE UYGUN PART OLUTURMA ....................................................................................................................... 15 2.1. Hata Giderme Yntemleri........................................................................................... 15 2.1.1. Delik rme Yntemi ........................................................................................... 15 2.1.2. Leke karc zcler ...................................................................................... 16 2.2. Makine Kapasitesine Uygun Parti Oluturma............................................................. 17 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 20 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 20 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 22 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 23 KAYNAKA ......................................................................................................................... 24

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 542TGD551 Tekstil Teknolojisi Terbiye Teknojileri Parti Oluturma Boyanacak kuman doru olarak kontrol edilmesi ve makine kapasitesine uygun partinin oluturulmas ile ilgili bilgilerin kazandrld bir renme materyalidir. 40/16 Bu modln n koulu yoktur. Parti oluturmak Genel Ama Bu modl ile uygun ortam hazrlandnda tekniine uygun ve doru olarak parti oluturabileceksiniz. Amalar Boyanacak materyali doru olarak kontrol edebileceksiniz. Kk hatalar giderebilecek ve makine kapasitesine uygun parti oluturabileceksiniz. ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI LME VE DEERLENDRME Aydnlk ortam, tekstil materyalleri, kl ham kontrol makinesi, i emri kart, iaret boyas, cmbz, ine, el makas, ya skcnn bulunduu iletme ortamnda yaplmaldr. Modl sonunda modl ile ilgili deerlendirme sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen, modl sonunda size lme arac (uygulama, sorucevap) uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

MODLN AMACI

ii

GR GR
Sevgili renci, Tekstil alannda nitelikli, kaliteli, yaratc ve motivasyonu yksek bireyler olarak gelien ve deien teknolojiyi yakalayp uyum salamanz gerekmektedir. Tekstil sektrnn bekledii niteliklerde yetimenizi amaladmz sizlerin, tekstil materyali iin doru parti oluturmay bilmeniz nem tamaktadr. Terbiye ilemlerinin balangcnda ham kuma zerindeki dokumadan ve iplikten kaynaklanan hatalar tespit edip, giderilmesi mmkn hatalar zamannda nlemek byk nem tamaktadr. Aksi takdirde kumalardan parti oluturup terbiye ilemleri uyguladktan sonra, hatalarla son kontrol aamasnda karlamak nlenemez maliyetlerle iletmeyi kar karya getirebilir. Bunun iin bu modl ierisindeki bilgileri tekniine uygun ve doru olarak rendiinizde i hayatnzdaki rakiplerinizin bir adm nne gemi olacaksnz. Sizler bu modl ile boyanacak materyali doru olarak kontrol edebilecek ve makine kapasitesine uygun olarak parti oluturabileceksiniz.

RENME FAALYET 1
AMA

RENME FAALYET 1

Bu faaliyette uygun ortam salandnda boyanacak materyali kontrol edip boyama ncesi materyaldeki hatalar tespit edebileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde i emri kartnn hazrlanmas hakknda bilgi ediniz. Aratrma konusu hakknda kaynak taramas (ilgili alanda faaliyet gsteren iletmeler, fabrikalar, tekstil laboratuvarlar, internet, eitli mesleki kataloglar) yapnz. Topladnz bilgileri arkadalarnzla paylanz.

1. BOYANACAK MATERYAL KONTROL ETME

1.1. Kuma Kontrol leminin Gereklilii
Terbiye dairesine gelen ham kumalarn, n terbiye dairesine girmeden nce bir ham kontrolden geirilmesinde fayda vardr. Ham kontrol ileminde, kuma dikkatli bir ekilde gzden geirilerek hatalar dzeltilir. Kumataki hatalar nceden belirlenmez ise, bu hatalarn kt sonularn terbiyeci katlanmak zorunda kalr. Terbiye dairesine gelen ham kumalar, mteri isteklerine bal olarak aadaki ilem aamalarn izler.

1.2. Emri Kartnn erii ve Hazrlanmas

Planlama blm iletmedeki retim sorumlular ile birlikte alarak mteri isteklerine gre bir i emri kart hazrlar. Ham mamul, ham kontrol ileminden geirildikten sonra partileme ilemi yaplr. Partilenmi mamul i emri kartndaki bilgiler dorultusunda ilgili blmlere ynlendirilir. Kuman ilem grecei her blm sorumlusuna i emri kartndan birer nsha verilir. emri kartnda aadaki bilgilerin bulunmas arttr. Mteri talimatna gre oluturulan her partiye numara verilir. Bu numara ile iletme ierisinde kuman takibi yaplr. Kuma top says, cinsi, arl, eni ve uzunluu i emri kartna ilenir. Renk numaras ve rengin ad yazlr.

Termin verilerinin bulunmas gerekir. Burada kuman ilem grecei ve mteriye teslim edilmesi gereken tarihler yer alr. Kumaa uygulanacak ilemler ve basamaklar yer alr.

rnek bir i emri kart:

EMR KARTI Renk Kuma Top Kuman Cinsi Adedi Arl Kuman uzunluu (m) Aklama

Parti Nu

Mteri

Renk Nu

Termin Tarihi mza

Kuman eni (cm) lem basamaklar lem tarihi

HAM KONTROL

Kontrol elaman tarafndan imzalanr.

YAKMA

BAZK LEM

BOYAMA Tablo 1.1: emri kart

Mteri sipariine gre ham kontrol dairesine gnderilecek olan i emri kartna bilgiler aadaki gibi doldurulur.

 EMR KARTI Parti Nu Mteri Arda Tekstil Kuman eni (cm) lem basamaklar HAM KONTROL YAKMA BAZK LEM BOYAMA Tablo 1.2: emri kart lem tarihi Renk Nu 122 Renk Mavi Kuma Cinsi Pamuk Top Adedi 30 Kuman Arl 800 kg Termin Tarihi 06.07.2007

Kuman uzunluu (m) Aklama mza Kontrol elaman tarafndan imzalanr.

1.3. Damgalama leminin Yaplmas

emri kartnda yer alan baz bilgiler kuman zerinde de bulunmaldr. Bunun iin damgalama ilemi yaplr. Terbiye dairesine deiik firmalardan gelen eitli cins kumalar birbirine kartrmamak iin damgalama ilemi yaplr. Damgalama ilemi dokumadan gelen kumalarn her iki ucuna kenardan 5 cm olmak art ile yaplr. Daha yakn mesafede damgalanmas hlinde iki topu dikerken damgann diki altnda kalp okunmamas durumu ortaya kabilir. Daha fazla mesafede damgalama yaplrsa damgal yer kesilirken fazla para kayb ortaya kar. Damgalama ileminde top numaras, kuman arl, eni, parti numaras ve mteri ismi gibi bilgiler kuma zerine aktarlr. Damgalama ilemi genel olarak iki ekilde yaplabilir. Anilin boyas gibi ya terbiye ilemlerine dayankl boyalarla damgalama ilemi yaplr. Bu yntem olduka ucuz eski bir yntemdir. Teknolojinin gelimesi ile birlikte damgalamada barkot sistemi birok iletmede yaygnlk kazanmaya balamtr. Bu sistemin dier damgalama yntemlerine gre kuma zerinde az yer kaplamas ve kumaa aktarlmasnn kolay olmas gibi avantajlar vardr.

Resim 1.1: Barkot ile damgalama

1.4. Ham Kontrol (Cmbz) lemi

Dokuma makinesinden alnan kumalara ham kuma denir. Ham kuma zerindeki hatalar tespit etmek iin ham kontrol ilemi yaplr. Bu ilem ham kontrol makinesinde yaplr. Ham kontrol ileminde ham kuma zerinde iplikten kaynaklanan, dokumadan kaynaklanan ve iletme ortamndan kaynaklanan hatalar tespit edilir. Baz hatalar ham kontrol ileminde giderildii gibi terbiye ilemleri srasnda da giderilebilir. rnein, ya lekesi, pas lekesi vb. Bunun yannda ham kumata bulunabilecek yabanc lifler, ancak renklendirme ilemlerinden sonra ortaya kar. Ham kontrol ileminde cmbzlama ile giderilemeyen hatalar tebeir yardm ile iaretlenerek i emri kartna yazlr.

Resim 1.2: Ham kontrol esnasnda hatalarn iaretlenmesi

Ham kumataki baz hatalarn elle temizlenmesi iin cmbzlama ilemi yaplr. Ham kontrol masasnda kuma zerinde iplik ve dokuma esnasnda oluan hatalarn nemli bir ksm cmbz ve el makas yardm ile giderilir. Cmbz ileminde parmaklar ustalkla, abuk ve doru kullanmak nemlidir. Cmbz ileminde balk, nope, dm ve lif uuntular gibi hatalar giderilebilir.

Resim 1.3: Cmbz ve el makas

Resim 1.4: Cmbz ve el makas ile hatalarn giderilmesi

1.5. Ham Kontrol Makinesinin Blmleri

Kumataki hatalarn belirlendii ve kalite kontrol ilemlerinin yapld makinedir. Ham kontrol makinesinde u ksmlardan oluur. 7

Kuman geirildii 60 eimli olan klandrlm bir yzey. Buradaki k, alt k olarak isimlendirilir. Alt k kuman altnda bulunduu iin kumataki dokumadan kaynakl desen hatas gibi hassas hatalarn tespitinde kullanlr.

Resim 1.5: Alt kta kuman grnm

st k, kuma ham kontrol makinesinden geirilirken srekli ak tutulur.

Resim 1.6: st kta kuman grnm

Kuma uzunluunun lld bir dzenek bulunur. Burada kuman uzunluu belirlenir ve i emri kartna yazlr.

Hatalarn rapor edildii bilgisayar dzenei vardr. Ham kumata tespit edilen hatalar i emri kartnn yannda ham kuma kontrol raporuna yazlr. Bu raporlar arivde saklanr.

Resim 1.7: Hatalarn rapor edildii bilgisayar dzenei

1.6. Kuman Ham Kontrol Makinesine Yerletirilmesi

Kuma kontrol ileminde, kontrol elamannn kumataki hatalar dzgn bir ekilde tespit edebilmesi iin, kuman makineye yerletirilmesi nem tamaktadr. Bunun iin kuma makinenin arka tarafna konulur ve kuman makineden gei yn yukardan aa olacak ekilde ayarlanr. Kuman makineye bu ekilde yerletirilmesi kontrol elamann gr alann artracaktr. Kuma kontrolnde el ve gzlerin hareketi egdml olmaldr.

Resim 1.8: Kuma kontrol ilemi

1.7. Hata Nedenleri

Kumata, ham madde, iilik, makine donanm, yardmc madde ve alma eklinin neden olduu, gzle grlp deerlendirilebilen ve kuman kalitesini dren kusurlara hata denir. Kumata oluabilecek hatalar genel olarak grupta incelenir. plik retiminden kaynaklanan hatalar Kuma retiminden kaynaklanan hatalar letme ortamndan kaynaklanan hatalar

1.7.1. plik retiminden Kaynaklanan Hatalar

plik retiminden kaynaklanan hatalar ipliin retimi esnasnda iplik dairesindeki alma istasyonlarnda meydana gelen eitli hatalardr. Bu hatalar aadaki gibidir: Nope: Kuma yzeyinde grn bozan, iplikteki tur kandan kaynaklanan hatadr. Ham kontrol esnasnda bu hata giderilir. nce-kaln atk: Atk ipliinin numarasndaki deiiklerden kaynaklanan bir hatadr. plikte kaln ya da ince yerler bulunabilmektedir. Bu blgelerde ap ve renk deiikleri oluur. Ham kontrol esnasnda bu hata giderilemez. Uuntu: pliin oluumu bitinceye kadar geirmi olduu ilemlerin herhangi birinde, iplik zerine yapm uuntularn bulunmasdr. Ham kontrol esnasnda bu hata giderilir. Bkmsz iplik: Atk ya da zg ipliklerinin oluumu srasnda iplik kendi etrafnda dndrlerek bkm verilir. Dndrme tur says az olmas sonucu az bkml iplik veya bkmsz iplikler oluabilmektedir. Bu iplikler kuma zerinde dier ipliklerden farkl olarak grlr. Ham kontrol esnasnda bu hata giderilemez. Dm: Atk veya zg ipliklerine atlan dmlerin kuma yzeyinde grlmesidir. Ham kontrol esnasnda bu hatalar cmbz ile kuman arka yzne ekilerek n tarafta grnmesi nlenir. Balk hatas: plikte bkmszlk, yumuak ve anormal kalnlktaki elyaf kmeleri eklinde grlr. Ham kontrol esnasnda bu hata giderilir.

1.7.2. Kuma retiminden Kaynaklanan Hatalar

Kuma dokuma veya rme dairesinde retilirken alma istasyonlarnda meydana gelen eitli hatalardr.

10

1.7.2.1. Dokuma Kuma retimi Srasnda Kaynaklanan Hatalar Dokumada kuma retimi srasnda oluan hatalar aadakiler gibidir: ift atk hatas: Ayn azla iki atk ipliinin atlmasyla oluan hatadr. Ham kontrol esnasnda bu hata giderilemez. Kafes hatas: Dokuma srasnda, zg iplikleriyle atk ipliklerinin rg d hatal balantlar yapmasdr. Ham kontrol esnasnda bu hata giderilemez. zg kopuu: zg iplii koptuu zaman lamel dmemesi ve makinenin durmamasyla kuma boyunca tel boluu olumasdr. Bu hata kk apl ise ine ve ayn iplikle boluk rlerek giderilebilir Gergin gevek zg: Farkl gerginlikteki zg iplii veya ipliklerin kuma yzeyinde oluturduklar izdir. Ham kontrol esnasnda bu hata giderilemez Gergin gevek atk: Farkl gerginlikteki atk iplii veya ipliklerin kuma yzeyinde oluturduklar izdir. Ham kontrol esnasnda bu hata giderilemez. Cmbar izi: Dokuma ileminde rahat dnmesi gereken cmbar inelerinin ayarszl veya alma esnasnda skmas nedeniyle cmbardan geerken kuma kenarlarnn bozulmasndan oluan bir hatadr. Ham kontrol esnasnda bu hata giderilemez. Yabanc elyaf: Atk veya zg ipliinin retimi esnasnda ya da dokuma ileminde yabanc bir elyafn ipliklere kararak dokunun iine girmesiyle oluan hatadr. Bu hata ancak renklendirme ileminden sonra ortaya kan bir hata tr olduundan ham kontrolde giderilemez. 1.7.2.2. rme Kuma retimi Srasnda Kaynaklanan Hatalar rme kuma retimi srasnda oluan hatalar aadakiler gibidir: ne bozukluu: ne dilleri veya ine kancalar bozuk olursa iz oluur. Bu hata giderilemez. lmek bozukluu: Ayar eliindeki yanl ayarlama veya bozukluktan dolay oluan hatadr. Bu hata giderilemez. Desen hatas: Desenden kaynaklanan hatadr. Bu hata giderilemez.

11

1.7.3. letme Ortamndan Kaynaklanan Hatalar

letme ortamndan kaynaklanan hatalar, iplik veya kuma retimi esnasnda ya da mamuln istasyonlara tanmas esnasnda oluan hatalardr. Bu hatalar aadaki gibidir. Ya lekesi: plik ve kuma retimi esnasnda makinelerden bulaan lekelerdir. Ya lekesi kuma zerinde az miktarda ise ham kontrol esnasnda, fazla ise terbiye ilemlerinde giderilir.

1.8. Hatay nleme

zellikle entegre tesislerde kontrol yaplan kuman retimi devam ediyorsa derhal dokuma dairesine bilgi verilir. Bu ekilde oluabilecek hatalarn nne geilmi olunur. Ham kontrol esnasnda tespit edilen hatalar, ham kuma kontrol raporuna yazlarak dokuma dairesine verilir. Dokuma dairesi bu rapora gre gerekli nlemleri alarak retime devam eder

1.9. Emri Kartnn lenmesi

Ham kontrol ileminde tespit edilen hatalar i emri kartna yazlr. Ayrca bu hatalar ham kuma kontrol raporuna yazlr. Ham kontrol ileminde kuman eni ve uzunluu belirlenerek i emri kartna ilenir. Kontrol elaman ilem sonunda i emri kartndaki imza ksmn imzalayarak ilemi bitirir. EMR KARTI Parti Nu Mteri Arda Tekstil Kuman eni (cm) lem basamaklar HAM KONTROL Renk Nu 122 190 lem tarihi 01.07.2007 Renk Mavi Kuma Cinsi Pamuk Top Adedi 30 Kuman Arl 800 kg Termin Tarihi 06.07.2007 2100 mza Kontrol elaman tarafndan imzalanr.

Kuman uzunluu (m) Aklama Nope, Balk, Ya lekesi

YAKMA BAZK LEM BOYAMA

Tablo 1.3: emri kartna hatalarn ilenmesi

12

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar alma ortamn hazrlaynz. Ham kuma temin ediniz. neriler nlnz giyerek aydnlk bir ortamda alma masanz dzenleyiniz. Dokuma veya rme iletmelerinden temin edebilirsiniz. retmeninizden yardm isteyiniz. Tablo 1.1e baknz. retmeninizden yardm isteyiniz. Kuma hareket yn makinenin st ksmndan alt ksmna olacak ekilde yerletiriniz. El ve parmaklar dikkatli kullannz. retmeninizden yardm isteyiniz.

rnek bir mteri sipariine gre i emri kart dzenleyiniz. emri kartna gre ham kumaa damgalama ilemi yapnz. Ham kuma, ham kontrol ilemi iin ham kontrol makinesine yerletiriniz.

Cmbz ve el makasn kullanarak cmbzlama ilemini yapnz.

Cmbz ile giderilemeyen hatalar iaretleyiniz.

Hatalarn iaretlenmesinde gz ve elleri egdml olarak kullannz retmeninizden yardm isteyiniz.

Tespit edilen hatalar i emri kartna ileyiniz.

retmeninizden yardm isteyiniz. Tablo 1.2ye baknz. 13

DEERLENDRME LTLER Uygulama faaliyetinde yapm olduunuz almalar kendiniz ya da arkadanzla deierek deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri Aydnlk alma ortamn hazrladnz m? Ham kuma temin ettiniz mi? emri kartn hazrladnz m? Damgalama ilemini yaptnz m? Kuma ham kontrol makinesine yerletirdiniz mi? Cmbzlama ilemini yaptnz m? Kuma zerinde hatalar iaretlediniz mi? Tespit edilen hatalar i emri kartna ilediniz mi? Evet Hayr

DEERLENDRME Yapm olduunuz deerlendirme sonucunda varsa eksiiniz ile ilgili faaliyeti tekrarlaynz. Eksiiniz yoksa dier renme faaliyetine geiniz.

14

RENME FAALYET 2
AMARENME

FAALYET 2

Bu faaliyette uygun ortam salandnda kk hatalar giderebilecek ve makine kapasitesine uygun partiler oluturabileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde makine kapasitesine uygun parti oluturmann yapl hakknda bilgi ediniz. Aratrma konusu hakknda kaynak taramas ( ilgili alanda faaliyet gsteren iletmeler, internet, eitli mesleki kataloglar) yapnz. Topladnz bilgileri arkadalarnzla paylanz.

2. KK HATALARI GDERME VE MAKNE KAPASTESNE UYGUN PART OLUTURMA

2.1. Hata Giderme Yntemleri
Kumalarda delikler, ya lekeleri gibi hatalar bulunabilmektedir. Bu hatalar, delik rme yntemleri ve leke karc zcler kullanarak giderilebilir.

2.1.1. Delik rme Yntemi

Delik rme yntemi, zaman alan bir yntem olduundan kaliteli kumalarda olumu hatalarn giderilmesinde tercih edilen bir yntemdir. Dokuma esnasnda kumata atk veya zg kopmasndan, rme kumalarda ise retim esnasnda ine kandan kaynaklanan delik hatas olumu olabilir. Tm kuma boyunca veya kuma kalitesini bozacak byklkte olan delik hatalar ham kontrol aamasnda giderilemez. Ham kontrol aamasnda kk apl delik hatalar giderilir. Hatay gidermek iin, ine yardm ile kumatan alnm iplik ile delik rme ilemi yaplr.

15

Resim 2.1: Delik hatas bulunan blgenin ham kontrol esnasnda iaretlenmesi

Resim 2.2: Delik hatas bulunan blgenin ine yardm ile rlmesi

2.1.2. Leke karc zcler

retim aamasnda, depolama veya tama esnasnda kuma zerinde eitli ya lekeleri oluabilir. Oluabilecek bu lekeler ncelikle ham kontrol aamasnda leke karc zclerle giderilmeye allr. Leke karc zcler genelde sprey olarak bulunmaktadr. Sprey lekenin zerine sklr. Kuma zerinde spreyden kaynaklana beyaz renkli bir kalnt oluur. Bu kalntnn zerine hava tutularak lekenin uzaklamas salanr. Leke karc zclerle giderilemeyen ya lekeleri kuma zerinde kalm ise i emri kartnn aklama ksmna yazlr. Kuma zerindeki ya lekeleri fazla ise terbiye ilemleri esnasnda giderilir.

16

Resim 2.3: Leke karc zc ile ya lekesinin uzaklatrlmas

Resim 2.4:Leke karc zcnn kuma zerindeki beyaz renkli kalntsnn hava yardm ile uzaklatrlmas

2.2. Makine Kapasitesine Uygun Parti Oluturma

Kuma ham kontrol ileminden geirilip kk hatalar giderildikten sonra, terbiye ileminin yaplaca makinenin kapasitesine gre partileme ilemine geilir. Partileme ilemi yaplacak kuma bir makine kapasitesinde olabilecei gibi birden fazla makineye gre partileme yaplacak miktarda olabilir. Burada her makine iin yaplan partiye ayr numara verilir ve i emri kartna yazlr. rnein mterinin boyanacak 800 kg pamuklu kuma iin iletmedeki 800 kg kapasiteli makineye gre aadaki gibi partileme yaplabilir. Ham kontrol ilemi yaplm ham kumalar, terbiye dairesinin giriinde i emri kart ile arabalarda bekletilir.

17

Resim 2.5: Ham kontrol ilemi yaplm kumalar

Ham kumalar terbiye dairesinde makine kapasitesine gre tartlarak partilenir.

Resim 2.6: Kuman tartlmas

Makine kapasitesine gre tartlan kumaa parti numaras verilir ve i emri kartna yazlr.

18

 EMR KARTI Parti Nu. 310 Mteri Arda Tekstil Renk Nu. 122 190 lem tarihi 01.07.2007 Renk Mavi Kuma Cinsi Pamuk Top Adedi 30 Kuman Arl 800 kg Temrin Tarihi 06.07.2007
2100 mza

Kuman eni (cm) lem basamaklar HAM KONTROL

Kuman uzunluu (mt) Aklama Nope, Balk, Ya lekesi

Kontrol elaman tarafndan imzalanr.

YAKMA BAZK LEM BOYAMA

Tablo 2.1: emri kartna parti numarasnn yazlmas

Mterinin ayn siparii iin, birden fazla makineye gre partileme ilemi yaplmas durumunda her partiye farkl numaralar verilir.

19

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar
alma ortamn hazrlaynz.

neriler
nlnz giyerek aydnlk bir ortamda alma masanz dzenleyiniz. Kuman makineye yerletirilmesine dikkat ediniz. retmeninizden yardm isteyiniz. emri kartna baknz.

Ham kontrol yaplm kuma tekrar ham kontrol makinesine yerletiriniz. Kuma zerinde delik hatas var ise bu hatay gideriniz.

Kuma zerinde ya lekesi var ise bu hatay gideriniz.

retmeninizden yardm isteyiniz. emri kartna baknz.

Kk hatalar giderildikten sonra kuma boyama yapacanz makineye gre partileyiniz.

retmeninizden yardm isteyiniz. Makine kapasitesine gre kuma tartnz.

Parti numarasn i emri kartna yaznz.

retmeninizden yardm isteyiniz. Tablo 2.1e baknz.

20

DEERLENDRME LTLER Uygulama faaliyetinde yapm olduunuz almalar kendiniz ya da arkadanzla deierek deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri Aydnlk alma ortamn hazrladnz m? Kuma ham kontrol makinesine yerletirdiniz mi? Kuma zerindeki delik hatalarn giderdiniz mi? Kuma zerindeki ya lekelerini giderdiniz mi? Makine kapasitesine gre parti oluturdunuz mu? Parti numarasn i emri kartna yazdnz m? Evet Hayr

DEERLENDRME Yapm olduunuz deerlendirme sonucunda varsa, eksiiniz ile ilgili faaliyeti tekrarlaynz.

21

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

YETERLK LME Modl ile kazandnz bilgi ve becerileri aadaki sorular cevaplandrarak belirleyiniz. Doru Yanl Tr Test Sorular Nu Cmle doru ise parantezin iine D, yanl ise Y harfini koyunuz. 1. Dokuma makinesinden alnan kumalara ham kuma denir. 2. Kuma top says, cinsi, arl, eni ve uzunluu i emri kartna ilenir. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Kuma ham kontrol makisinin n tarafna konulur ve kuman makineden gei yn aadan yukarya olacak ekilde ayarlanr. Ham kontrol ileminde tespit edilen hatalar i emri kartna yazlr. Kumataki hatalar ham kontrol ileminde belirlenemezse ise bu hatalarn kt sonularna terbiyeci katlanmak zorunda deildir. Kuma zerine yapm uuntular cmbzlama ilemi ile giderilir. Kafes hatas ham kontrol ilemi ile giderilemez. Ham kontrol aamasnda kk apl delik hatalar giderilir. Delik rme ynteminde herhangi bir kumatan alnm iplik ile hata giderilir. Ayn sipari iin birden fazla parti numaras oluturulmas durumunda her partiye ayn numara verilir. Ya lekesi kuma zerinde youn ise terbiye ilemleri esnasnda uzaklatrlr. Tm kuma boyunca veya kuma kalitesini bozacak byklkte olan delik hatalar ham kontrol aamasnda giderilemez. D/Y ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ( ( ( ) ) ) )

( ) ( )

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yaptnz deerlendirme sonucunda, eksikleriniz varsa, renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Btn sorular doru cevapladysanz, tebrikler! Modl tamamladnz. retmeniniz size eitli lme aralar uygulayacaktr. retmeninizle iletiime geiniz.

22

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

MODL DEERLENDRME CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 D D Y D Y D D D Y Y D D

23

KAYNAKA KAYNAKA
NANICI Yusuf, Tekstil Terbiyesi Ders Notlar, stanbul,1997. Altnyldz Mensucat ve Konfeksiyon Fabrikas A.. Pisa Tekstil Boya Fab. A.. Tekstil Teknolojisi, Milli Eitim Bakanl Yaynlar, stanbul, 2004.

24