ARAZ DENEYLER LE

TAIMA GC HESABI
Yrd.Do.Dr.M.Kubilay Keleolu Yrd.Do.Dr.M.Kubilay Keleolu
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
Radye Temeller
Yzeysel Temeller
2
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
Radye Temeller
Yzeysel Temeller
3
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
Radye Temeller
Yzeysel Temeller
4
SIKI TABAKA
YUMUAK TABAKA
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
Radye Temellerde Tama Gc Hesab
D
| |
| |
B , temel genilii
L, temelin eni
D
f
, temel derinlii
c
u
, drenajsz kayma mukavemeti
Yzeysel Temeller
5
( )
0.195
5.14 1 1 0.4
f
u net u
D
B
q c
L B
| |
| |
= + +
| |
\
\
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
ARAZ DENEYLER LE TAIMA GC SPT
Standart Penetrasyon Deneyi, SPT son derece yaygn kullanm
alanna sahip bir deneydir. Bu deney kullanlarak yaplan tama gc
hesaplar Terzaghi ve Peck (1967) tarafndan yaplmtr. Daha sonra
Meyerhof (1956, 1974) bu deerlerin ok ar muhafazakar deerler
verdiini belirterek 25 mm oturmaya kar gelen nihai tama gcn
hesaplamtr.
Yzeysel Temeller
6
hesaplamtr.
Bowles (1996) Meyerhof tarafndan nerilen yntemin de ar tutucu
deerler verdiini arazi gzlemlerine dayanarak belirtmi ve Meyerhof
yntemini yeniden dzenlemitir.
Bowles (1996) tarafndan yaplan dzenleme ile Meyerhof tarafndan
nerilen yntemle hesaplanan tama gc deerleri %50 orannda
artmtr.
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
ARAZ DENEYLER LE TAIMA GC SPT
Bowles (1996) tarafndan dzenlenen Meyerhof bantlar:
a d 4
1
2
3
a d 4
2
N
q K B F
F
B F N
q K B F
F B
=
+
| |
= >
|
\
Yzeysel Temeller
7
. .
2
a
d
F B
q 25 mm oturmaya kar gelen izin verilebilir tama gc
D
K 1 0 33 1 33
B
\
=
= +
F
1
F
2
F
3
F
4
N
55
N
70
0.05
0.08
0.3
1.2
0.04
0.06
0.3
1.2
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
ARAZ DENEYLER LE TAIMA GC SPT
Meyerhof tarafndan nerilen SPT ile tama gc bantlar
olduka eski bantlar olduundan SPT enerji seviyesinin Er=%55
olduu durumlar iin karlmlardr.
Bowles (1996) Kuzey Amerikada kullanlan sondaj aletlerinin %70
seviyesine ulaabildiini ne srerek hesaplamalarn %70 enerji
Yzeysel Temeller
8
seviyesine ulaabildiini ne srerek hesaplamalarn %70 enerji
seviyesi iin yapmtr. Ancak lkemiz iin sradan ve yaygn
ilerde kullanlan aletlerle bu seviyelerde enerji kullanldn
dnmek gereki deildir.
lkemizde kullanlan sondaj aletleri iin enerji seviyesi hangi
mertebede olabilir?!
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
ARAZ DENEYLER LE TAIMA GC SPT
Verilen bantlarda N yerine
kullanlacak deerin Temel
yzeyinin B/2 mesafede stte ve
2B mesafede altta kalan zemin
blgesindeki ortalama SPT
deeri olmas gereklidir.
Yzeysel Temeller
9
deeri olmas gereklidir.
Baz durumlarda 2B mesafenin
altnda daha yumuak bir blge
olabilir ve bu durum kullanlan N
deerine yanstlmaz ise oturma
bakmndan problemler olabilir.
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
ARAZ DENEYLER LE TAIMA GC SPT
Temel genilii, SPT formllerinde sonucu etkileyen nemli bir
paramentredir. Eer temel genilii byk olan radye temeller
kullanlacaksa bu durumda temel altnda etkilenen blge derinlii ve
buna bal olarak oluan oturmalar da artmaktadr. Meyerhof, radye
temeller iin bu durumu bir seviyeye kadar dikkate alarak
N
Yzeysel Temeller
10
kullanlmasn nermitir.
Bu denklemlerde oturma miktar 25 mm olarak alnmtr. Herhangi
bir H oturma deeri iin izin verilebilir tama gc:
a
N
q
F
=
2
d
K
( )
a
q
25 mm
H
a
H
q

(
=
(

YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
ARAZ DENEYLER LE TAIMA GC SPT
Parry (1977), izin verilebilir tama gcnn kohezyonsuz, granler
zeminler iin temel taban ve 0.75B mesafe altndaki zemin
blgesindeki ortalama N
55
deerini kullanarak u banty nermitir.
Oturma kontrol iin izin verilebilir tama gc ise
.
a
q N (kPa) (D B) =
55
30
Yzeysel Temeller
11
Oturma kontrol iin izin verilebilir tama gc ise
ile kullanlabilir. Bu formlde temel genilii B [m] ve q
a
[kPa]
birimindedir. [H/20] oran kullanlark farkl oturma deerlerine
tekabl eden tama gc deerleri hesaplanabilir.
.
a
N
q (kPa) (20 mm oturma iin)
B
=
55
15
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
ARAZ DENEYLER LE TAIMA GC CPT
Koni(k) penetrasyon deneyi, CPT son yllarda ok sk uygulama alan
bulan ve arazide yapld anda zemin tipi ve zellikleri hakknda nemli
bilgiler salayabilen bir deneydir.
Birok aratrmac, bu deneyden elde edilen verileri tama gc
hesaplarnda kullanmak zere almalar yapmtr. Bowles (1996);
Yzeysel Temeller
12
( )
( )
.
.
. /
. /
.
Kohezyonsuz, granler zeminlerde;


Killi zeminlerde;

ult c
ult c
ult c
erit temel q q kg cm
kare temel q q kg cm
erit temel q q
(
=

(
=

= +
1 5
2
1 5
2
28 0 0052 300
48 0 009 300
2 0 28 /
. /


ult c
kg cm
kare temel q q kg cm
(

(
= +

2
2
5 0 34
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
u
a
q
q
GS
=
zin Verilebilir Tama Gc, q
a
q
u
: nihai tama gc
GS : gvenlik says
q
a
: izin verilebilir tama gc
Gvenlik Katsays GSin seiminde:
Yzeysel Temeller
13
Zemin tr Kum Kil
Arazi inceleme detay Geni Kstl
Zeminin sahadaki deikenlii niform Deiken
Yapsal nem Dk Yksek
Tasarm yknn oluma olasl Dk Yksek
Gvenlik Says, GS Maksimum Deerler 2.0 4.0
Tipik Deerler 2.5 3.5
YZEYSEL VE DERN TEMELLERN ANALZ VE TASARIMI Yrd.Do.Dr.M.K.Keleolu
zin Verilebilir Tama Gc, q
a
Yzeysel Temeller
14