lkfgfR;d if=kdk

nce jeKe nes egkes nQ legPes Yeer pelee lees oW

yeme Fme ]Keeeue mes lesjer Meeoer ceW Dee iees
legH] ewue elegJexoer

Fme Debke ceW

neme Jebie leLee ]ie]peueeW/

keefJeleeDeeW keer $ewceeefmeke Heef$ekee

Je<e&-8, Debke 30
1 petve 10 mes 31 Deiemle 10
cegKe mebHeeoke
efJevee ke=<Ce elegJexoer
(leg]Hewue elegJexoer)
tufailchaturvedi@yahoo.com

]Heesve (0) 9810387857

mebHeeoke
efJekeeme Mecee& je]pe
]Heesve (0) 9896551481
deys'k ik.Ms;
I+kQksu % (0) 9868380502
efJe%eeHeve ceekexefbie jefle
efveJeeme Je He$e JeJenej kee Helee
Heer-12 vece&oe ceeie&, meskej-11,
veesS[e-201301
mebHeeokeere keeee&uee
]Heuew veb. yeer-25,
ceeveJemLeueer SHee&ceW,
JemegvOeje SvkeuesJe, efouueer-110096
R.N.I. NO. DELHI IN/2003/9907
CODE : 127863

cenef]Heues-Deoye jme-jbie Hee. efue. kes efuees efJevee

ke=<Ce elegJexoer eje mebHeeefole, cegefle, HekeeefMele
leLee G<veke SJeb DejefJevo, 67, HeHe[iebpe
Fb[efm^eue Sefjee, efouueer-92 ceW HeJee kej
]Heuew veb. yeer-25, ceeveJemLeueer SHee&ceW,
JemegvOeje SvkeuesJe, efouueer-110096 mes 1 petve
2010 kees HekeeefMele efkeee ieee~

neme Jebie SJeb uesKe

Oeve ee$ee (17JeeR ef]kemle)
ue]Heb efHeiemeve keer [eejer (10JeeR ef]kemle)
keeefueoeme kee mebef#eHle Fefleneme
#eceeeeeveeSb Deewj DeHejeOe
ceOe HeosMe Deewj kegerj Geesie
Fme Mendj kee eejes keee kenvee
HeHHet keefeeyee]pe G]He& efyepeueer yeeyee
LeQkeet! 12/21/12
keuee mebkeee ceW meeb[
es nw nceejer osMe Yeefkele [e@ kee@ce
Hegjmkeej kee yeesPe
Heeveer vee Deeves Jeeues....
eeveer ]Hegme&le kes jele efove
13. Ske je<^ere mebiees<er
14. nceW Heneevees!
17. Mesj keer keneveer

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.

- cegMlee]ke Denceo etmeg]Heer

- yes{ye yeveejmeer
- eerueeue Megkeue
- Mebkej MejCe
- %eeve elegJexoer
- mecHele mejue
- Hees. Deesce je]pe iegHlee
- jCe efJepee efmebn
- kewueeme ev
- Devegpe Kejs
- Hetjve mejcee
- [e@. Sme.kes. leeieer

3
9
15
20
26
30
36
40
43
46
50
52

- Hebkepe megyeerj
- keceuesMe HeeC[se
- DeCe ieew[

56
64
65

]ie]peueW
`Mekeerue' iJeeefueejer-19], mJe. Fj]Heeve efmeodoer]keer25,29,42; eJeCe kegceej Jecee&-29;
mJe. `Jeeueer' Deemeer-35; mJe. Deceerj ef]keef]peueyeeMe, mJe. Denceo keceeue HejJee]peer-45; Meyeeye
cesjer-55, mJe. ke]Heerue Dee]pej-49; Deeuece ]KegMeer&o, [e@. ceveeef]pej DeeefMe]ke njieeveJeer, Deeuece
]iee]peerHegjer, meguleeve `De]Klej'-67; cegncceo DeueJeer, ]ieveer Spee]pe, Deveerme DeveJej, [e@. `Demeuece'
Fueeneyeeoer-68; `S]pee]pe' De]He]peue, ye Jeemleer, Hees. `De]peer]pe' Heefjnej, Demejej-Gue-n]ke
`Demejej'-69; efHeleHeeue efmebn `yesleeye', Yeejle Yet<eCe Hevle, yeMej veJee]pe, `efyeue]keerme' ]pe]HeerjGue-nmeve-70; `efoueoej' neefMeceer, `nesMe' veesceeveer, `]Heje]ie' jesnJeer, peevle Hejceej-71;
Fvceesnve `kew]He', F]keyeeue `]KeefueMe', mJe. `]KegjMeero' De]Hemej efyemeJeeveer, meeo DeveJej ngmewj
`cenJej'-72; `ceemetce' Debmeejer, `cesjepe' ]Hew]peeyeeoer, `ce]penj' Fceece, `cegcelee]pe' jeefMeo-73;
cegveJJej jevee, `ve]peerj' ]HelnHegjer, vepeerye jeefceMe, ]HemeernGuueen Keeb `ve]keerye'-74; ieesefJevo Deee&
`efveMeele', `vetj' cegveerjer, mJe. ]kewmej-Gue-pee]Hejer, `]kecej' efmeodoerkeer-75; `]kewmej' ef]peee ]kewmej,
`]kecej' iegveeveer, ]iegueece cegle&]pee `jener', Denceo `jF&me'-76; `jMeero' De]Hejes]pe, `jT]He' ]Kewj,
Mekesye, `Mekeerue' Dee]peceer-77; ]KegjMeero `leueye', meF&og]p]pe]Hej, De]Klej `Jeeefce]ke', `]pe]Hej'
ieesjKeHegjer-78; `]pe]Hej' DeueJeer, ]pe]Hej F]keyeeue `]pe]Hej', `]penerj' ]iee]peerHegjer, `]peceerj' etmeg]He-79
Heef$ekee kee mLeeeer kees<e yeveeee ieee nw~ FmeceW DeeHe mebj#eke DeLeJee DeepeerJeve meome yevekej DeHevee
eesieoeve os mekeles nQ~ mebj#eke meomelee 5000 Hees leLee DeepeerJeve meomelee 1100 Hees oskej HeeHle
keer pee mekeleer nw~ Fmeer Hekeej leerve Je<e& kee DevegyebOe [eke Jee meefnle 300 Hees ceW nesiee~ DeHeveer Oeve
jeefMe mebHeeoke kes Heles Hej Sce.Dees. ee [^e]He eje `ue]He]pe' kes veece pees veesS[e DeLeJee efouueer ceW ose nes
Yespee pee mekelee nw~ DeeHe es jeefMe osMe kes efkemeer Yeer yeQke Dee@]He ye[ewoe kes ue]He]pe kes SkeeGv veb.
26290200000251 ceW pecee keje mekeles nQ~ pecee kejves kes GHejeble DeHevee Helee 9810387857 vecyej
Hej Sme.Sce.Sme. kej oW~ ue]Hep] e Yespevee Meg kej efoee peeesiee~ ue]Hep] e jsueJes msMeveeW Hej S.Se. Jnerueme&
kes meYeer me@ueeW leLee DeeHekes veiej kes Hegmleke efJekes leeDeeW kes Heeme GHeueyOe nw~

 eq'rko+Q vgen ;wlqi+Qh

gkL; O;aX;

vuqokn % rqi+QS y prqonZs h

$ 3

Oeve ee$ee
(peerJeve Je=leevle) melejnJeeR ef]kemle

efHeues DebkeeW mes peejer..............

meele Dee]HeleeW kee keceje ]peervele ceWMeve ceW Ske Ieges-Iege mee DebOesje kesefyeve Lee efpemeceW
{bie keer Ske ces]pe Yeer Fme efmLeefle ceW mecee mekeleer Leer efke kegmeea kee Kejeie ve nes~ FmeceW eej
DeeoefceeeW keer kebOes mes kebOes peg[er ngF& yewke keer Fme lejn JeJemLee keer ieeer Leer efke oerJeej ceW
eer[ kee Ske Dee ef]He uecyee [s{ ef]He eew[e le]Klee keerueeW mes pe[ efoee ieee Lee~ efpemes
Fmeefuees keeGbj kenles Les efke ef[keMevejer ceW Fme eer]pe kes efuees Deueie mes keesF& Meyo veneR Lee~
yewW lees kebOes mes kebOee, peebIe mes peebIe yeefuke ]keuece mes ]keuece efuelee Lee~ peye leke oesveeW efmejeW
kes Deeoceer ]peesj ueiee mJeeb kees DeHeves peg[Jeeb He[ewmeer mes Deueie ve kej ueW, yeere Jeeues G Yeer
veneR mekeles Les~ meye Ske meeLe Gles-yewles Les~ efyevee veesefme oeeW-yeeeW mej efnuee kej ueleer]Hes
keer oeo osves keer Devegceefle ve Leer~ meew meeue Hegjeveer le Hej efHekeueer Yeer ]peje yesOeeveer mes
eueleer lees nceejs mej Hej Heuemlej kes uesJe[s efiejles~ oerJeej YegjYegjer Deewj meerueer-meerueer~ keerueW
yeej-yeej GKe[ peeleer LeeR~ DeefOekelej mecee nce le]Kles kees ieeso ner ceW efuees yews jnles~ Fme
yuewke-nesue ceW efkemeer lej]He mes jewMeveer veneR Deeleer Leer~ nJee kes PeeWkes Deueyeee yeeLece mes iegp] ej
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

kej yejeyej Deeles Les Deewj nj yeej lee]pee yeoyet ueeles~ cej-cekeKeer eneb ef]peboe veneR jn mekeles
Les~ KeceueeW keer eee& nceves peeve-yetPe kej veneR keer Jees Fmeefuees efke Gvekes pees njeJeue omles
kee@uejeW Hej jWieles ngS Heke[s iees, Jees mLeeveere ve Les~ Gvekes ]Ketve kes cegDeeeves mes Helee euelee Lee
efke Gvekee mebyebOe Heerjye]KMe kee@ueesveer, ueeuet Kesle Deewj Deeef&uejer cewoeve kes efveJeeefmeeeW kes yue[
iegHe mes nw~ meyemes otj kes keesves ceW 15 Jee kee Ske vebiee yueye uekee ngDee Lee~ meye ueesie Gmes
megleueer mes KeeRe kej Ssmes efve<He#e efyevog Hej ues Deees Les efke meyekees yejeyej leewj Hej OegbOeuee
efoKeeeer He[s~ en yeQke kee jefpem[& Dee@ef]Heme Lee, leerveeW De]Hemej Deueie-Deueie DeefmlelJe
jKeles Les uesefkeve Ske ner keceer]pe-Heleuetve keer ieeiej ceW yebo Les~ yeQke ceW veewkejer kejles ngS nceW
cegefMkeue mes leerve ner meeue ngS neWies efke Sb[jmeve ves ke=Hee kejkes nceW eer]He SkeeGvW yevee
efoee~ meskes^er Deewj FbmHeskej Dee]He yeebes]pe kes HeoeW Hej nce Henues ner mes efveegkele Les~ nceejer
efoveogieveer jele-efleiegveer Gvveefle mes yeQke kees kegue 15 Deeves keer neefve ngF&, Fmeefuees efke leerve
jye[ kes mwcHe yeveJeeves ceW Gme ]peceeves ceW ener ueeiele Deeleer Leer~ pewmee efke nce efJemleej mes ken
Deewj yeeeve kej egkes nQ, Fme Gvveefle mes nj eer]pe ceW Ske Deevebooeeke yeoueeJe Dee ieee,
efmeJeees Jesleve kes; Jees Jener kee Jener jne~ Sv[jmeve ef[efmeefHueve, o]Helejer efveece-]keevetve
jKejKeeJe kee Flevee Heeyebo Lee efke keYeer nceW veece ues kej veneR Hegkeejlee Lee~ yeefuke ]HeeFue kee
efJe<ee osKe kej eHejemeer kees DeeosMe oslee, `FbmHeskej Dee@]He yeeves]pe kees yegueeDees~' `Ske oce
eer]He SkeeGvW kees ueskej Deevee ceebiee' Deewj efpeme Heo kes keejCe leueye kejlee kesJeue Gmeer
mes mebyebefOele HeMve kejlee~ otmejs Heo mes mebyebefOele keg Hetvee nes lees oes-leerve efceve kee iewHe os
kej ogyeeje yegueelee~ Skeyeej Gmeves Ske efjHees&-Meer ceW, efpemes nceves mJeeb yeveekej mJeeb ner
eer]He SkeeGvW keer nwefmeele mes nmlee#ej efkees Les; Ske ceeser meer ]ieueleer Heke[er Deewj nceW
Oecekeer oer efke ceQ eer]He SkeeGvW kes keece kes DeYeer FvmeHeskej Dee@]He yeeves]pe mes mejHeeFpe
ewefkebie keje kes Hej]Kees G[Jee otbiee~ keYeer Meeyeemeer osveer nes lees en veneR kenlee Lee efke ceQ
legcnejs keece mes ]KegMe ntb, yeefuke kesJeue Flevee mJeerkeej kejlee efke pevejue cewvespej Henueer ve]pej
ceW FvmHeskeMeve ef[Hee&ceW mes Demebleg< veneR nw~ yeeleeerle meJe&veece ee Gece Heg<e ceW ner nesleer
Leer~ neueebefke eefe&le ef[Hee&ceW nceejs Dekesues JeefkelelJe Hej DeeOeeefjle Les Deewj Gvekeer Deueie
oJeele leke ve Leer~ Jewmes lees Ieber Yeer ve Leer uesefkeve Fmekeer keceer nceves keYeer cenmetme ve keer~
Fmeefuees efke Gmes yepee kej yegueeves kes efuees keesF& Deueie eHejemeer ve Lee~ Ske meePee eHejemeer
kees nce efvepeer pesye mes eej Hees cenervee osles Les~ Jees nceW megyn-Meece meueece kejves kes DeueeJee
keYeer-keYeer Dee@ef]Heme kee keece Yeer kej oslee Lee~
nceejer cesnvele Deewj jie[eF& Deefvlece Heoesvveefle mes Henues nceW eeo veneR efke {eF&-leerve
meeue leke keYeer ieejn yepes jele mes Henues yeQke mes ger ngF& nes~ keYeer owJeeesie mes meele-Dee
yepes Iej Hengbe peeles lees yesiece HejsMeeve Deewj nce mketue mes Yeeies ngS yees keer lejn efKeefmeeeves
nes peeles~ `]Kegoe ]Kewj kejs! leefyeele lees erke nw', keece keYeer Flevee DeefOeke neslee efke Ske [s{
yepes leke ]Kelce nesves keer metjle efoKeeeer ve osleer lees veeRo G[eves keer ieesueer Kee uesles Les~ nceW Fve
ieesefueeeW mes meeefpeo meenye ves Heefjefele kejeee Lee, pees Ske ]HeeJe&ef[ie SpeWmeer ceW keece kejles Les~
efove Yej Deeee ngDee ceeue g[Jeeles Deewj jele kees en ieesueer Kee kej pene]peeW Hej peeves Jeeuee
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 4

$ 5

ceeue ueoJeeles~ Ske yeej en ngDee efke yeerleer jele keer peieej mes efve{eue nes kej nceves Meece ner
kees en ieesueer Kee ueer~ Devegceeve kes efJeHejerle keece ome yepes ner efveye ieee Deewj Iej Dee kej nce
eejHeeF& Hej megyn leke DeebKeW Hee[s cewef[keue meeFbme keer KeespeeW Hej efevleve kejles jns~ pevejue
cewvespej ves en ]Hewmeuee kej efueee Lee efke peye leke me@ke SkemeeWpe ceW yeQke kes MesejeW keer ]keercele
veneR ye{sieer, kece&eeefjeeW ceW Ske eHejemeer keer Yeer ye{esejer ve nesves oer peeesieer~ GOej kejeeer
me@ke SkemeeWpe nceejer DeeOeer jele keer yeodogDee mes [jves Jeeuee veneR Lee~
kee]Heer Dejmes leke Ke[s nes kej Tbes keeGbj Hej mJeeb kee keece efkeee ee DeewjeW kee ewke
efkeee~ Oeerjs-Oeerjs mesnle efiejer lees Meece leke HewjeW Hej Fleveer metpeve Dee peeleer efke meele yepes kes
yeeo petles Gleejves He[les~ keg cenerveeW mes meerves ceW Yeer oeeeR lej]He oo& jnves ueiee Lee, efpemekee
veesefme uesvee nceves Meeve kes ef]Keuee]He mecePee efke efoue lees yeeeeR lej]He neslee nw~ lekeueer]He peye
Fleveer ye{ ieeer efke cenmetme nesves ueiee, eewyeerme Iebs keesF& yejces mes meerves ceW so kej jne nw pees
Heer kes Deej-Heej ngDee peelee nw, lees Ske [e@kej kees efoKeeee~ Gmeves veceea mes kene efke oeeeb
HesHe[e S]Hesefke[ ceeuetce neslee nw~ Hete, `keens mes?' KeeF& mes yeesuee, `Dee@]He keesme&, er.yeer.'~
]Heewjve Skeme-js, ]Ketve Deewj Letke sm kejJeeves Deewj leerve cenerves keer ger Hej keesee ee cejer
peeves kes efuees kene~ [s{ meeue yeeo peye nceejs DeeefLe&ke ke<eW ceW Deejece Deeee lees Skemejs
kejJeeee, Fmemes Hegef< ngF& efke oeeW HesHe[s Hej Ske IeeJe Lee pees DeHeves DeeHe Yej egkee nw~
Gme ]peceeves ceW Fme Hej kegue leerve uebie[er yemeW eueleer LeeR~ Ske lees keeveer Yeer Leer~ Jees
Yeer ome yepes yebo nes peeleer LeeR~ efove Yej Gvekeer yeere me[ke Hej eeef$eeeW kes OekekeeW Deewj megPeeJeeW
mes cejccele nesleer Deewj jele kees iewme keer ueeuesve keer jewMeveer ceW ceeefueke mJeeb Gvekeer Deeble,
DeesPe[er yeenj efvekeeue kej cegDeeevee Deewj Hueeefm mepe&jer kejlee Lee~ ome yepes kes yeeo efjkeMee,
efpemeceW meeFefkeue meJeej peglee ngDee neslee Lee, nwkeuees jes[ mes Heerj Fueener ye]KMe kee@ueesveer leke,
ome Deeves mes kece ceW veneR efceuelee Lee~ eejeW keer pesye ceW Fleves ]Heeuelet Hewmes nesles lees oesHenj kee
Keevee ner ve Kee uesles ee kece mes kece efmeies kes oes gke[s kejkes lees ve Heerles~ uesefkeve peye mes Ske
kejes[Heefle oe-jesieer kees efmeies kes oes gke[s kej kes meesves kes efmeies nesu[j ceW G[me kej
Heerles osKee lees DeHeves eseW kes meeF]pe Hej F&<ee& nesves ueieer~ Dekemej meele ceerue Hewoue Iej peevee
He[lee~ eens jele kes leerve yepes peeeW~ DeebOeer Deees....yeeefjMe Deees...Deewj eens lees yeme ner keeeW
ve Dee peees, nce Iej p] egj peeles Les~ neueebekf e yeQke ceW efkeme eerp] e keer keceer Leer~ ueeKetKee Heee,
HebKes, kecej meerOeer kejves kes efuees ces]peW, megj#ee kes efuees iee[&, jele Yej keece kejves kes yeeo megyn
cegbn Oeesves Deewj Gmes osKeves kes efuees JeeMe yesefmeve Deewj MeerMee....meye keg Deuueen ves os jkeKee nw,
yeeryeer kes efmeJee~ uesefkeve meeefnyees! pees megKe ppet kes eewyeejs, Deesn ve yeue]Ke-yeg]Keejs~ Iej
Hengbeles lees yeeryeer DeebKeW ceueleer ngF& GleeR~ leeceeerveer kes lemeues ceW megnelee-megnelee iece& Heeveer
Deewj oes ecees veceke [eueleeR Deewj nce Gme meueesves lemeues ceW meebJeues HeebJe [eue kej yew peeles~
efkemeer ves yeleeee Lee efke Fmemes HewjeW keer metpeve Glej peeleer nw~ erke ner nesiee, Fmeefuees efke megyn
MeerMes ceW esndje kee@]Heer meglee efoKeeeer He[lee Lee~ megyn Yeer Fleveer Lekeeve cenmetme nesleer pewmes Meece
nes~ cesnvele meer cesnvele! Lekeve Deewj Ssmeer Det Lekeve efke Ske-Ske Hemeerves kes so ceW Glej
peees Deewj nefeeW leke kees e]Kee os~ Deeb-Deeb kejenves ueielee~ keYeer-keYeer Deveeeeme peer
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

eenlee, Deye kes Ssmes meeseW efke efHej ve GW~

keg G { e oer e f p ees ceew u ee ceg P es veeR o Deeleer nw
efHej Keevee iece& efkeee peelee Deewj oesveeW meeLe-meeLe Keeles~ Jees Ske HeeFJes mketue ceW He{eves
ueieer LeeR~ Jesleve oesveeW yeefeeeW kes otOe kes ef[yyeeW kes yejeyej~ Deueyeee mketue kes ceeefueke kees
efleiegves Jesleve keer jmeero osveer He[leer Leer~ nceejs yeere Ske ceewve DevegyebOe Lee efke keesF& en veneR
yeleeesiee Deepe efove kewmes kee~ Gvekes efuees nceejs efoue mes ogDeeeW efvekeueleer nQ~ ]Kegoe Gvekee
megneie jnleer ogefveee leke yeveees jKes~ GvneWves nceejer DeeoleW ]Kejeye kej oer nQ Deewj nce Iej
ie=nmLeer mes Fleves yes]Keyej nQ efke Deepe Yeer en veneR yeele mekeles efke nceejs keglex ceW efkelevee keHe[e
ueielee nw? kejsuee keewve mes ceewmece ceW Deelee nw? ieesMle keneb mes Deelee nw? eseke kee erkee
efkeme Gce ceW ueieJeeee peelee nw? Ske mesj efyejeeveer ceW efkeleves mesj veceke He[lee nw?
efHej megyn n yepes G peeles Deewj meele leke leweej nes kej Hewoue ieg ceefvoj Hengbeles~
Jeneb mes yeme Deemeeveer mes efceue peeleer Leer~ DevegYeJe ves efme efkeee Lee efke {eF&-leerve ceerue
Hewoue eueves ceW, Heerj Fueenerye]KMe kee@ueesveer kes yeme mwC[ Hej OeeRieecegMleer kejves keer leguevee
ceW DeeOee Hemeervee Yeer veneR Deelee~ mee{s-Dee leke o]Helej Hengbe peeles Deewj efHej Gme ekekeer
ceW efHemeles efpemekes oes HeeeW ceW Deepe leke keesF& meeyegle veneR yeee~
Meenpeneveer so yeQkeeW ceW Gme mecee oerJeej keer Deesj cegbn kejkes efyeeves keer HejcHeje
Leer~ FmeceW Meeeo en ueeYe efHee ngDee Lee efke Oeeve FOej-GOej veneR Yekelee~ Deeoceer
Skeeielee mes IebeW oerJeej Deewj keece kees Ietjlee jnlee nw~ De]Hemej kee cegbn Yeer veneR osKevee
He[lee~ ]Kewj nceW Fme yewke mes eee& kes eesie keefveeF& veneR ngF&, Fmeefuees efke nce lees etb Yeer
meejer Gce oerJeej kee efueKee He{les jns nQ~ oeeeR Deesj Ske efKe[keer Leer efpemeceW ]pebie Keeeer
meuee]KeeW kee FmHeeleer mesnje ueke jne Lee~ en me[ke keer lej]He Kegueleer Leer, uesefkeve pevejue
cewvespej yeneogj kes ngkece mes ncesMee yebo jnleer Leer~ ese kee efJeeej Lee efke efKe[keer Kegueves
mes yeQke kes efmej{kes je]pe DevegHeegkeleeW Hej Kegue peeeWies~ keYeer He Keguee jn peelee lees
yee]keeeoe FvkeJeeejer nesleer`efkemeves Keesuee? keye Keguee? keeeW kej Keguee?'
Meece kees ese Dekemej DeHeves neLe mes keg oje]peeW keer leueeMeer uesles~ ]pebie Deewj oerceke
ves lejme Kee kej Gme efKe[keer ceW Ske GHeefKe[keer yevee oer Leer efpemeceW mes eee kee keHe Deewj
efmej Deemeeveer mes efvekeue mekelee Lee~ Gmekes meeceves keer Ske meuee]Ke efkemeer Godob[ mes efvekeeue
oer Leer~ peer Ieyejelee nes lees nce Gme so ceW mes yeejer-yeejer me[ke keer mewj osKeles~ en
Meenpeneveer so kenueelee Lee~ peve egefle nw efke Meenpeneb peye ef]keuee Deeieje ceW ]kewo ngDee lees
]kewo]Keeves keer oerJeej ceW ueies ngS Ske veieerves Hej mes ve]pejW veneR nelee Lee efke GmeceW Gmekeer
ensleer kes ce]keyejs keer Hetjer Deeke=efle efoKeeeer He[leer Leer~ nceW meoea, ieceea, Hegnej He[ves, OetHe
{ueves Deewj eeboveer Hewueves kee Devegceeve Fmeer so mes ueielee Lee~ Jejvee Deboj lees ncesMee
PegHegs kee Me jnlee Lee~ metjpe {ueves kes yeeo Fmes Pee[ve mes {ke efoee peelee Lee~
Fmeefuees efke megvemeeve me[ke Deewj IegHHe DebOesje osKe kej efoue yewves ueielee Lee~
keg efove mes nce osKe jns Les efke Ske me]Heso efyeuueer Meenpeneveer so kes veeres ]HegHeeLe
Hej DeHeves yeeeW mecesle Dee kej yew peeleer nw~ Ske efove Gmeves yengle efceeeTb-efceeeTb keer lees
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 6

$ 7

nceves ]HegHeeLe Hej yews ceueyeejer eee Jeeues kees Fkevveer Heske kej Gmes otOe efHeueJee efoee~
Fmekes yeeo en owvebefove kee kece nes ieee efke Jees Meece He[les ner Jeneb Dee peeleer Deewj nce
Gmekee DeefOekeej Gmes os osles~ Gmekes yeeeW keer ye{Jeej osKe kej peer ]KegMe neslee~ keYeer nce
Jeneb ve nesles ee Gmekeer Hegkeej Hej Oeeve ve osles lees Jees pebieues Hej e{ kej so mes Peebkeleer~
Gmekeer veerueer DeebKeeW mes ye[er yesyemeer Peuekeleer Leer~ otOe Heer-efHeuee kej keg osj DeHeves yeeeW
mes nceeje peer yenueeleer, efHej G kej eueer peeleer Deewj otmejs efove n yepes mes Henues efoKeeeer
ve He[leer~ Iej Hej yees jes]pe Hetles efke Jees yees Deepe efkeleves ye[s ngS~ Deiej nceW jefJeJeej
kees yeQke ve Deevee neslee lees meveerej keer Meece kees Gmekes otOe keer Fkevveer eee Jeeues kees
S[Jeevme os osles~ keg efove ceW leermejs Henj mes ner nceW Gmekee Fble]peej jnves ueiee~ Heeuelet
peeveJej keer egHe ogmejeLe Deewj Gmekee Heej efkelevee YejHetj neslee nw Fmekee Devegceeve leYeer
ueielee nw peye Deeoceer ogKeer nes ee Dekesuee~ Gmekes Yeer eej yees Les~
meerceW kee yece yeeefjMe kes efove Les~ Pe[ ueie jner Leer~ Ssmeer yeeefjMe Deewj Ssmeer le
kejeeer ceW efHej keYeer veneR osKeer~ ueielee Lee Deemeceeve kee HeWoe ueveer nes ieee nw~ cekeeve keer
le Yeer ueveer nes jner Leer Deewj kecejs kes Ske keesves mes otmejs keesves leke peeves kes efuees lejer
ueieeveer He[leer Leer~ keesF& peien Ssmeer ve yeeer peneb Deeoceer ceewmece mes yes]Keyej nes kej mees mekes~
Fmekes yeeJepeto nceves Gme yesewveer Deewj Hegleea kee HeoMe&ve veneR efkeee efpemekee `ve]peerj Dekeyejeyeeoer'
ce]pee]ke G[e iees nQ~
cegodole mes nes jne nw efpevekee cekeeb Hegjevee
G kes nQ Gvekees ceeRn ceW nj Deeve le Hes Deevee

le Hej peeves mes Ske lees He[esmeveW cejoeveer Dees{ uesleer LeeR Deewj Gvekes ceo& cejoeveer
kes yeebme ues kej yeenj efvekeue Deeles Les~ otmejs keesF& ]peervee efmejs mes yeveeee ner veneR ieee Lee,
Fmeefuees efke le kees DeHeves ner yeesPe keer menej veneR Leer~ otmejs kecejs keer ueveer kes so Fleves
ye[s Les efke Gmekee Hejveeuee ner metKe ieee Lee~
Ske jele Ssmeer yeerleer efke le jele Yej jesleer jner Gmekeer osKee-osKeer yees Yeer Deewj GvnW
osKe kej nceejer DeebKe Yeer Yej Deeeer~ Fve meye kees jesves mes yeeeves kes efuees nceves otmejs efove
uebe kes mecee ceW Dee HeeQ[ meerceW ]Kejeroe Deewj Meece kees Gmes efue]Hee]Hes ceW [eue kej, yeewej
mes yeeeles-efHeeles yeme mQ[ keer lej]He eues~ Fleves ceW Ske ie]peeW uecyeer keej oeeeR lej]He mes
nceejs DeeOes Mejerj Deewj efue]Hee]Hes Hej yejmeeleer Heeveer keer keere[ kee mHes HeW kejleer ngF&
]petb mes ieg]pej ieeer~ keg osj yeej Ske Deewj keej Deeleer efoKeeeer oer lees nceves otmeje ieeue
Yeer HesMe kej efoee, leeefke nceejs keHe[eW kee yeeeeb efnmmee Yeer oeeW kes jbie kee nes peees~ Deble ceW
19 vecyej keer yeme Yeer Dee ner ieeer~ keere[ ceW ueLeHeLe nesves kee ueeYe en ngDee efke peerJeve ceW
Henueer yeej kegMleer ue[s efyevee yeme Hej e{ves ceW meHeue nes iees~ efkemeer ves ]HeeGue veneR ceeje~
efkemeer ves kecej ceW neLe [eue kej Heers veneR KeeRee~ nce meer Hej yewves ner Jeeues Les efke Ske
meenye pees nceejs yeeo e{s Les, DeHeves yeer]Hekesme kes yecHej mes nceW Oekesue kej nceejer meer Hej
yew iees~ GvneWves me]Heso Meeke& efmkeve kee met Henve jKee Lee pees lej-ye-lej Lee ceiej yesoe]ie~
nce Gvekes Henuet ceW le kee [b[e Heke[ kej yeme kes PekeeW kes meeLe Petueves ueies, Gvekeer
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

efveieenW nceW efPe[keleer, Hejs nves keer efnoeele kejleer jneR~ yeme ye[er les]peer mes keere[ Geueleer
pee jner Leer Deewj nce ieerues efue]Hee]Hes kees meerves mes ueieees Petce jns Les efke Ske yegef{ee ves
Deeeveke me[ke Heej kejves keer keesefMeMe keer Deewj yeme oes ]peyejomle PekeeW kes meeLe keer~
Ke[s ngS eeef$eeeW keer ueeFve ceW nj efmej Henues Heers efHej Deeies Jeeues efmej mes kejeee~
eesefueeW ves Ske otmejs kees `]peje nesMe kejkes Ke[s nes' keer esleeJeveer oer~ nceves efue]Hee]Hes kees
efiejves mes jeskeves kes efuees GmeceW ce]peyetleer mes Gbieefueeeb ie[e oeR~ Deeeveke Yeeriee ngDee efue]Hee]Hee
Hee Deewj meerceW kee Hejveeuee Meeke& efmkeve kes met Hej OegDeebOeej efieje~ keg osj leke lees
nceejs Deefleefjkele efkemeer keer mecePe ceW ve Deeee efke meerceW kee yece keeeW Deewj kewmes Hee~
uesefkeve peye nJee ceW G[les ngS ]iegyeej kee Debeflece keCe leke Meeke& efmkeve kes met Hej pece ieee
Deewj nceejs neLe ceW ]Keeueer efue]Hee]Hee jn ieee lees oes meeue kee yeee Yeer yelee mekelee Lee efke
keee ngDee~ oes meeue keer ]kewo nceves Fmeefuees ueieeeer nw efke Fmemes kece Gce kee yeee
efmeegSMeve kees mecePe mekelee nw ceiej MeyoeW ceW Jekele veneR kej mekelee~ yees yeesueves mes
Henues nbmevee meerKeles nQ~ pewmes ner Fve meenye Hej Fme ogIe&vee keer ienjeF& Deewj uecyeeF&-eew[eF&
Heke ngF& GvneWves ceeue mes DeHeves met kees jie[-jie[ kej mee]He kejves keer keesefMeMe keer~
uesefkeve ieerues met Hej yeef{ee keJeeefueer kee meerceW Fu]peece keer lejn Ssmee efeHekee efke
Hewuelee nw Fme ]keoj efpelevee efke jie[e peees nw
Gmeves Gme efmLeefle ceW Got&, Debies]peer ceW pees kene, ]Kegoe Gmes cee]He kejs, nceves lees Gmeer mecee
cee]He kej efoee Lee~ eHeves eesie Jeekee ener Lee efke HejmeeW ner oj]peer kees 75 Hees ve]keo
efmeueeF& oer Leer~ yeme Deewj Gmekeer ]peyeeve eueleer jner~ Lees[er osj yeeo Debeflece meer mes Ske
meenye ves s kej]Kevoejer uenpes ceW efnoeele oer ``YeeF& peeve! ]Heewjve mes HesMlej veuekes kes
veeres vene uees~ Pe osveer meerceW pece ieee lees ]He osveer ceefuekee tefjee (keJeerve efJekeesefjee)
keer cetjle yeve peeDeesies~ cegnuues kes ueeQ[s uet-uet yevee oWies~ yeeryeer meenye Yeer veneR Heeve
HeeJeWieer~ meerceWcee meenye ves cegbn mes lees keg veneR kene uesefkeve Henues ner Hejveeues Hej yeme mes
Glej iees~
eej-Heebe efove yeeo nce efHej Gme yeme ceW e{ves ueies lees nceejs Deeies-Deeies eex[ yeQke
kes cewvespej keer meskes^er-3824-38-Leer~ kev[kej ves nceW DeebKe ceej kes efmekekeeW kee Lewuee
yepeeles ngS nebke ueieeeer~ `yeeyetpeer! ]peje mebYeue kes~ Deeies-Heers kes yecHej mes nesefMeeej! neb
peer cewkeuees jes[, Heesm Dee@ef]Heme, meoj, ieg cebefoj, peceMeso jes[, ye[e Iej (pesue) kee@ueesveer~
cesnjyeeve, ]keoeve yeme ceW gjer e]ke]ket, ejme, ieebpee Deewj meerceW ues peeves keer Fpee]pele veneR
nw.....

Mes<e Deieues Debke ceW......

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 8

neme Jebie

$ 9

yes{ye yeveejmeer

ue]Heb efHeiemeve
keer [eejer
omeJeeRef]kemle

efnvogmleeveer oeJele
meemetjer {eF& cenerves jne~ jepee meenye mes efce$elee Deewj Ieefve<lee ye{leer ieeer~ nce ueesieeW kee
keee&kece meye Ske meeLe ner neslee Lee~ meeLe efmevescee, meeLe veee, meeLe nuevee~ kesJeue Yeespeve
Deueie-Deueie neslee Lee~ jepee meenye kee DeHevee jmeesF& yeveevesJeeuee Lee Deewj ceQ nesue ceW Keelee
Lee~
Ske efove ceQves jepee meenye mes Hete efke DeeHekee efJeJeen nes ieee nw? jepee meenye kees ye[e
DeeMee& ngDee Deewj cegPemes Hete efke Ssmee HeMve DeeHeves keeeW efkeee? HeQleerme meeue keer cesjer
DeJemLee Deewj Deye Yeer efJeJeen ve nesiee? ceQves kene`keee HeQleerme meeue ceW efJeJeen nesvee
DeeJeMeke nw?' Jen yeesues`nceejs eneb kee Oece& nw efke efJeJeen kece ner DeJemLee ceW nes peees~'
leye ceQves kene`DeeHe DeHeveer eer kees meeLe keeeW veneR ueees?' jepee meenye ves kene efke
`cesjer eer efMeef#ele veneR nw Deewj Deepekeue kes meYe meceepe kes jnve-menve, yeesue-eeue kee Gmes
Helee veneR~ Fmeefuees Gmes DeHeves meeLe ueevee GHeneme-mee peeve He[siee~' ceQves Hete efke`DeeHeves
Gmes He{eves kee Geesie keeeW veneR efkeee?' GvneWves efke`yeele en nw efke Jen efnboer peeveleer nw
Deewj Lees[e mebmke=le peeveleer nw~ Hejbleg efMe#ee Fmeer kees lees veneR kenles~ Gmes en veneR Helee efke keebe
oeefnves neLe mes Heke[e peelee nw efke yeeeW mes? petles keer S[er [s{ Fbe Tbeer nesvee eeefnes efke
{eF&? keekesue kees efkeleveer yeenj efnueevee eeefnes Deewj neLe efceueeves kes mecee efkeleves ]peesj mes
neLe oyeevee erke nesiee~ Yeuee kewmes efMeef#elee kenW? keF& yeej kene, efkebleg Gmeves efJnmkeer veneR Heer,
MewcHesve leke veneR Heer~ Yeuee efnboer Deewj mebmke=le He{kej keee ueeYe ngDee? keee Hetpee-Hee kejvee
nw?'
`Fmeermes ceQ meeLe veneR ueeee~ nce ueesieeW kes meeLe kewmes efveJee&n neslee? cesjer jee ceW Deepekeue
Fleves iegCeeW keer DeeJeMekelee nwveee mekeW, Yee<eCe os mekeW, ces]pe Hej Kee mekeW, efmeiejs Deewj
Mejeye Heer mekeW Deewj Fmekes Deefleefjkele eefo Jen ceesj leLee yevot]ke euee mekeW lees Deewj Yeer Dee
nw~ Keso nw, efke cesjer eer kees Fve DeeJeMeke yeeleeW keer efMe#ee veneR nw~'
ceQves kene`DeeHekes DeeoMe& meecege Tbes nQ~' ceQves Gvekes meeLe menevegYetefle Yeer efoKeeeer~
jepee meenye meecege menevegYetefle kes Hee$e Les~ pewmee cegPes Helee euee, jepee meenye ves mketue ceW
kesJeue HeebeJes opex leke keer efMe#ee HeeHle keer Leer, efkebleg Gvekes jnve-menve mes mHe< neslee Lee efke
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

etjesHe keer keF& yeej mewj keer nw~ etjesHe keer meejer MejeyeeW kee veece GvnW %eele Lee~ nbues Heecej kes
efpeleves Hekeej kes efyemkeg Les, meyekee veece Jen efievee mekeles Les Deewj Jen Gleveer ner eHeuelee mes
veee mekeles Les efpeleves efJeueeele kes uee[& kee ue[kee~
Ske efove jepee meenye ves kene Deepe DeeHe cesjs eneb osMeer Yeespeve keerefpees~
ceQves Keeves keer mJeerke=efle os oer~ DeHeves peerJeve ceW Henueer yeej osMeer Yeespeve Gme efove efkeee~
jele ceW Dee yepes meye Ietcekej ueews leye nceueesie Yeespe kes efuees yews~ kesJeue nce Deewj jepee
meenye ner Fme DeJemej Hej Les keeeWefke nceves efJeMes<e He mes ken efoee Lee efke Deewj keesF& ve jns~
jepee meenye kes jmeesFes ves Gme efove ye[e Heefjece efkeee Lee~ ceQ peye Keeves kes efuees kecejs ceW ieee
leye osKee efke ces]pe Hej Ske yeejele ueieer nw~ meye JemlegSW Ske meeLe jKeer nQ~ yeerme HeeueeW ceW ceebme
leLee JevemHeefle keer lejkeeefjeeb LeeR~ ieejn Hekeej kes Deeej Les, meye osMeer; Deewj lejn keer
eefveeeb LeeR~ Heue Les, efHej osMeer efceeFeeb Leer, pees yeejn-lesjn Hekeej keer jner neWieer~
jepee meenye ves kene efke Fme Hekeej kee Yeespeve lees nce ueesie neLe mes kejles nQ, efkebleg DeeHe
keebs mes Kee mekeles nQ~ en meye meeceieer lees kesJeue meeOeejCe Leer~ cegKe Keeves keer Jemleg lees Ske
ieesue efeHeer-meer Dees keer yeveer leMlejer Leer~ efpemes kee-keekej Deewj efkemeer lejue Jemleg ceW
[gyeeskej Keevee Lee~ en leMlejer Ieer ceW Hekeeeer ngF& Leer~ ceQves Fmes gjer mes keekej Deewj pewmes
jepee meenye ves yeleeee Lee [gyeeskej keebs mes cegbn ceW jKee~
DeHeves peerJeve ceW Ssmeer Jemleg lees keYeer Keeeer ve Leer~ cemeeues Deewj efceex kee GoejleeHetJe&ke
Heeesie efkeee ieee Lee~ Henues lees ceQves mecePee efke cegbn ceW efkemeer ves Deeie jKe oer nw~ jepee meenye
kes kenves mes ceQves cegKe ceW Ske efceeF& jKeer~ keg peerYe kees megKe efceuee~ cesjer DeebKeeW ceW Deebmet Yej
iees Les~ veeke ceW Yeer peue kee mebeej nesves ueiee Lee~ jepee meenye kes keF& yeej kenves Hej ceQves efHej
Ske gke[e otmejer Jemleg ceW [gyeeskej Keeee~ en Henues mes kece les]pe Leer~ Fme Hekeej mes ceQves
Lees[er-Lees[er meYeer JemlegeW eKeeR~
Yeejleere Yeespeve kee DeLe& neslee nw Ieer, cemeeuee Deewj efceees kee GoejleeHetJe&ke JeJenej~
peeve He[lee nw eneb en JemlegeW yengle memleer efceueleer nQ~ Ske yeele Deewj mecePe ceW Deeeer~ Ssmes
Yeespeve mes peerYe yengle Hewveer nes peeleer nw~ ener keejCe peeve He[lee nw efke Yeejleere ueesie yeesueves ceW
ye[s Heg nesles nQ~ ye[s-ye[s Jekelee eneb Heees peeles nQ~
Deewj Ssmes ner Yeespeve kee Hetjke eneb keer efceeFeeb nesleer nQ~ oesveeW meerceeble Hej Hengb e peeleer nQ~
efceeFeeW ceW ceers keer yengleeele nesleer nw~ eefo keg Yeespeve Keeves mes peer Tye peees lees efceeFeeb
KeeFes, efceeFeeW mes keg Ieyejen nes lees Yeespeve keerepf ees~
Deeej Deewj eefveeeb Yeer ye[er mJeeefo< yeveeeer peeleer nQ~ cesje lees ceve ngDee efke kesJeue oes
JemlegeW KeeTb~ Ske kee veece Lee nuegJee~ Jen Dees, Ieer, eerveer, kesmej Deewj mebmeej-Yej kes cesJes mes
yeveeee peelee nw~ jepee meenye ves Fmes ye[er efJeefOe mes yeveJeeee Lee~ nuegJee eeefHe Hese veneR nw keeeWekf e
en lejue veneR neslee nw uesekf eve Fmes Keeves ceW oebleeW kees Heefjece veneR kejvee He[lee Deewj cegnb ceW jKeles
ner Oeerj-s Oeerjs ieues keer Deesj efKekemeves ueielee nw~ nce efkemeer etjesHeere Yeespeve keer megiebOe keer Fmekeer
megiebOe mes leguevee veneR kej mekeles~ FmeceW Ske iegCe Deewj nw~ Keeles peeFes Hejbleg peeve veneR He[lee efke
Keeee nw~ efpemeves Fme Yeespeve kee DeefJe<keej efkeee nesiee, Jen ye[e ner elegj Deewj yege
f ceeve Jeefkele
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 10

$ 11

jne nesiee~ cegPes lees meyemes DeefOeke ener Hemevo Deeee Deewj meYeer Yeespeve es[ kej oes Hues Fmeer keer
ceQves KeeeeR~ pewmes Hueemeer kee eg efyevee ue[s Debiep]s eeW ves peerle efueee, Gmeer Hekeej efyevee peerYe efnueees
Deewj oebleeW kees eueees oes Hues nuegJee cesjs Goj ceW Hengb e ieee~ ceebme Fleeefo keer Heee meYeer HuesW
jn ieeeR~ Deeej Yeer ye[s Kes nQ~ Gvekes Keeves kes efuees Yeer efJeMes<e meenme keer DeeJeMekelee nesleer
nw~
peye Yeespeve kej egkee leye HeueeW keer yeejer Deeeer~ jepee meenye ves DeHeves yee]ie mes Deece
cebieJeees Les~ GvneWves cegPemes Jener Keeves kes efuees kene~ ceQves yengle Henues megve jKee Lee efke eneb kee
Deece yengle efJeKeele Deewj mJeeefo< Heue neslee nw, Hejbleg mee#eelkeej Henues-Henue ngDee~ Fmes gjer
mes eruekej Keeles nQ~ osKeves ceW Fmekes gke[s megvenues jbie kes nesles nQ~ kesues keer Yeebefle en Keeves ceW
keesceue neslee nw~ Hejbleg mJeeo? keesF& Jemleg Ssmeer veneR nesleer efpememes Fmekeer leguevee keer peees~ cegPes
keefJelee kejves keer Meefkele veneR nw Fmeefuees Fmekee iegCe veneR ken mekelee, efkebleg keg eeW ken mekelee
nt~b pewmes keefJeeeW ceW MeskemeefHeej, efmeHeeefneeW ves vesHeeseuf eeve, De]KeyeejeW ceW eFcme Deewj ceefueeeW ceW
Jnsue nesleer nw, Fmeer Hekeej Deece meye HeueeW ceW ye[e nw! eefo Yeejle Hej Meemeve kejves kes efuees Deewj
keesF& keejCe veneR nes lees kesJeue Deece kes ner efuees nce ueesieeW kees Yeejle Hej Meemeve kejvee DeeJeMeke
nw Deewj peye mJejepe efoee peees leye meye MeleeX kes meeLe en Yeer Ske Mele& jns efke Heleske ]Hemue
ceW eneb mes oes pene]pe Deece FbieueQ[ Yespee peees~

ceeefueMe
cemetjer ceW {eF& cenerves jepee meenye kes meeLe jne~ eeW lees Yeejle ceW efpeleves Debiep]s e jnles nQ meYeer
Ske Hekeej mes eneb kes DeefleefLe nQ, efkebleg ceQ lees meecege jepee meenye kee DeefleefLe Lee~ jepee meenye
ves nesueeW kees Dee%ee os jKeer Leer efke ue]Heb meenye mes Ske Hewmee ve efueee peees~ cesje meeje efyeue
GvneWves egkeeee Deewj nce ueesie meeLe ueew~s ceQves ger leerve cenerves keer ues jKeer Leer~ Hebn efove Henues
ueewves kee keejCe en Lee efke jepee meenye kee Deeien Lee efke Gvekes jepe ceW ceQ Yeer ome-Hebn efove
efyeleeTb~ ceQ leweej nes ieee~
cemetjer ceW cesje peer keg Ieyejeves-mee ueie ieee Lee~ Jener efvele kee veee Deewj Jener jele kees
Mejeye keer yeesleueW~ keYeer- keYeer efjbke ceW mkesefbie kes efuees euee peelee Lee~ efkebleg jepee meenye lees
kesJeue veee ceW ner meefcceefuele nesles Les Deewj Kesue-keto mes GvnW efJeMes<e Hesce veneR Lee~ neb, leeMe
DeJeMe Kesue efueee kejles Les~
jepee meenye kes meeLe jnles-jnles oes-leerve oes<e cegPeceW Yeer mebHeke& mes Dee iees Les~ jepee meenye
ceW meyemes yegjer Deeole Leer efvele mveeve kejvee~ Gvekes mveeve kejves keer efJeefOe Yeer efJeefe$e Leer~ keg
lees meeLe kes keejCe Deewj keg Fe mes, ceQ Yeer efvele veneves ueiee~ jepee meenye keer Yeebelf e lees ceQ veneR
vene mekelee Lee, keeeWefke Heefle efove kes peerJeve ceW cesjs efuees Jewmee mebYeJe veneR Lee~
Gvekes veneves keer efkeee Fme Hekeej Leer~ meJesjs Hewoue ee Iees[s Hej nce ueesie Ietceves peeles Les~
Jeneb mes ueewves Hej peueHeeve neslee Lee~ peueHeeve ceW eee, esm, Deb[,s efceeFeeb Fleeefo nesleer LeeR~
Fmekes HeMeeled kecejs ceW Ske le]Kle Hej jepee meenye yew peeles Les Deewj oes veewkej Ske yeesleue ceW
mejmeeW kee lesue ueskej Gvekeer oesveeW Deesj Ke[s nes peeles Les~ lesue neLe ceW ueskej jepee meenye kes
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

Mejerj Hej [eue osles Les Deewj jepee meenye kee Mejerj ceuee peelee Lee~
efpeme mecee en efkeee nesleer Leer Jen oMe&veere Lee~ jepee meenye lees peeve He[lee Lee efke Jen
mecee kes yeenj nes iees nQ~ DeLeJee GvneWves mecee kees peerle efueee nw~ veewkej Petce-Petcekej Gvekes
neLe, HeebJe, Heer Deewj Hes neLeeW mes jie[les peeles Les~ pewmes efkemeer ceMeerve ceW erke eueves kes efuees
lesue efoee peelee nw, Gmeer Yeebelf e Gvekes Mejerj ceW ueieeee peelee Lee~ DeeOee yeesleue lesue megKeeee peelee
Lee~ [s{ Iebs leke en keee& neslee Lee~ Fmekes HeMeeled efmej ceW Ske veewkej lesue ueieelee Lee~ en
lesue otmeje Lee peye Ske veewkej efmej ceW lesue ueieelee Lee leye otmeje mveeve kee HeyebOe kejlee Lee~
Ske efove ceQves jepee meenye mes en Fe Heke keer efke kesJeue osKeves kes efuees ceQ Ske efove
lesue ueieJeevee eenlee ntb~ GvneWves ye[er Hemevvelee Heke keer, ceevees ceQves Gvekes THej keesF& ye[e
Denmeeve efkeee~ GvneWves DeHeves veewkej mes kene efke osKees, ue]Heb meenye kees Deer lejn lesue
ueieeDees~ peerJeve ceW Henueer yeej cegPes en DevegYetelf e ngF~& ceQves meye keHe[s Gleej efoes~ kesJeue efvekej
Henves ngS Lee~ keceje yevo kej efueee ieee Deewj lesue ueskej oesveeW veewkej Ke[s nes iees~ Gme efove
keg b[ke Yeer Leer~ lesue ueskej veewkejeW ceW cesjs Mejerj kees p] eesjeW mes jie[vee DeejbYe efkeee~ veewkejeW kes
neLe keer jie[ mes cesjs Mejerj kes jeseW tves ueies Deewj cegPes Ssmee peeve He[e efke efkemeer efceue kes veeres
Heermee pee jne ntb~ lesue keer en cenke Yeer efJeefe$e Leer~ cesjer DeebKeeW mes Deebmet efvekeueves ueies~ meejs
Mejerj kee K] etve Keeue ceW Dee ieee~ cegPes Ssmee peeve He[e efke K] etve Mejerj kes yeenj Deeves kees Glmegke
nw Deewj ceeefueMe kejvesJeeues Gmes oyeekej Mejerj kes Yeerlej kej jns nQ~ pee[s kee lees veece veneR Lee~
Fmekes Gus eefo Lecee&ceerj ueieeee ieee neslee lees kece mes kece 105 ef[ieer leeHeceeve Fme mecee
neslee~ ceQves veewkejeW mes en keee& meceeHle kejves kes efuees kene lees jepee meenye yeesues`DeYeer lees
keg Yeer lesue Mejerj ceW veneR efYevee, mee lees en nw efke Heleske ceveg<e kes Mejerj ceW Heelf eefove Ske HeeJe
lesue meesKe efoee peees leye peekej keneR mJeemLe erke nes mekelee nw~' eefo meecege jepee meenye
mJeeb Fme efmeeble kee Heeueve kejles jns nQ lees Fme mecee Gvekee Mejerj lesue kee ner yevee nesiee~ Hejbleg
efpeme mecee veewkejeW ves ceeefueMe yevo kej oer Ssmee peeve He[e efke ceQ G[ peeTbiee~ meoea kee veece
veneR Lee Deewj meeje Mejerj nukee peeve He[lee Lee~ Hetue keer Yeebelf e nes ieee Lee~ Gme mecee peer neslee
Lee efke efkemeer ye]He& keer Peerue ceW keto He[t~b efvele kewmes ueesie veneles nQ, Deye mecePe ceW yeele Dee ieeer~
neb, Ske yeele DeJeMe Leer efke meejs Mejerj ceW Heer[ e nes jner Leer~ veewkejeW ves Fleves p] eesjeW mes meye Mejerj
jie[ [euee Lee efke Deiej keesF& mesvee kee cesjs Ssmee Deeoceer ve neskej meeOeejCe ceveg<e neslee lees Jen
meves ngS Dees keer Yeebefle nes ieee neslee~
otmejs efove, leermejs efove Yeer ceQves ceeefueMe kejeeer Deewj cegPes lees Ssmee peeve He[e efke ceQ Fmekes
efyevee jn veneR mekelee, Fmekee HeYeeJe en Yeer ngDee efke ceQ efvele veneves ueiee Deewj oesHenj ceW Yeer
meesves ueiee~

jepee kee Iej

Hebn efove DeYeer ger kees yee]keer Les efke jepee meenye Iej ueewves kes efuees leweej nes iees~ cegPemes
kene efke eefuees DeeHe Yeer~ cesjs Iej kes Heeme Ske veoer nw~ Jeneb yengle ye[s-ye[s Ieef[eeue nQ Deewj
Gmeer kes Heeme Ske pebieue nw peneb yengle-mes ce=ie Heees peeles nQ~ efMekeej kee megboj HeyebOe nesiee~
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 12

$ 13

DeeHekees keesF& ke< veneR nesiee~ Henues lees cesje efJeeej veneR Lee, efkebleg Gvekes yengle kenves Hej ceQves
meeLe peevee efveMee efkeee~
efyenej ceW ieee mes meele ceerue Hej Ske mLeeve Hej jepee meenye jnles Les~ ye[e efJeMeeue YeJeve
Lee~ megvoj mepee ngDee~ Gvekes Iej kee Lees[e-mee efJeJejCe osvee Devegefele ve nesiee~ ceQ efpeme Yeeie
ceW njeee ieee Gmeer kee erke efJeJejCe os mekelee ntb keeeWekf e ceQves osKee Deewj jepee meenye mes ner megvee
efke pewmes me=e<f kes HeeefCeeeW ceW oes efJeYeeie nesles nQ Heg<e leLee eer, Gmeer Hekeej Yeejle ceW Heleske Iej
Yeer oes YeeieeW ceW efJeYeeefpele jnlee nw~ Heg<e-Yeeie Deewj eer- Yeeie~ eer-Yeeie ceW Heg<e veneR jn
mekeles Deewj Heg<e-Yeie ceW eer veneR~ eer-Iej ceW keee efJeMes<eleeeW nesleer nw, ceQ ken veneR mekelee
keeeWefke Gmes osKe veneR mekeeve Fme peerJeve ceW osKeves kee DeJemej ner efceue mekelee nw~ jepee
meenye ves yengle Hetves Hej kesJeue ener kene efke Jeneb mJejepe jnlee nw~ pees eer]pe eens peneb jKe
oer peees~ pewmes Jeneb peekej eefo DeeHe yewvee eenW, lees Henues kegmeea ee Kee Deer lejn osKe uesveer
nesieer keeeWefke oes-Ske metF& keneR He[er jn mekeleer nQ~ efyeewves kes veeres Heeve kee [yyee He[e jn
mekelee nw~ cesp] e Hej k] euece-oJeele kes mLeeve Hej ete[f eeb jKeer efceue mekeleer nQ~ Ske efove Henues pees
veee GHeveeme Deeee nesiee efpemes DeeHe Keespeles-Keespeles lebie Dee iees neWies Gmes DeeHe JeneR HeeeWies
efpeme Hej yees kes otOeJeeuee keesje jKee nesiee~ Iej kes Heg<e-Yeeie keer keesF& Jemleg eefo ve efoKeeeer
os lees Henues JeneR Keespeveer eeefnes~ jepee meenye kenves ueies efke Ske yeej ceeG]pej keer veeer efHemleewue
ceQves cebieJeeeer Leer~ leerve efoveeW kes HeMeeled Jen Iej ceW Debieerer kes Heeme Heeeer ieeer~ Gmemes Deeie
neves kee keece efueee peelee jne Lee~ ceQves meesves-eeboer keer megjleer keer ef[efyeee Ske yeej Hesejf me keer
Ske kecHeveer mes cebieJeeeer~ GmeceW yees keer DeebKe kee keepeue jKee peeves ueiee~
yeenj keer jnves keer peien ye[er YeJe leLee megvoj Leer~ Fmekes kenves keer DeeJeMekelee ner keee~
efpeme osMe kes Heers leepecenue keer HejcHeje nes Jeneb Iej yeveeves ceW megbojlee Hej efJeMes<e Oeeve efoee
peelee nesiee~ efkebleg cegPes pees DeeMee& ngDee Jen Iej kes Yeerlej kes Yeeie kees osKekej, Iej kes yeenj kes
Yeeie kees osKekej veneR~
Henues ceQ efpeme kecejs ceW njeee ieee Gmekee keg JeCe&ve kej otb~ Oejleer mes ueskej Yeerle Hej
DeeOeer otj leke Fueer keer yengle megob j eFueW ueieer LeeR efpeve Hej yeef{ ee H] eebmeermeer Hetue Deewj ueleeeW
jbieeW ceW yeveer LeeR~ Gmekes THej oerJeej Hej yeseuf peece kes yeves ye[-s ye[s oHe&Ce ueies ngS Les Deewj le
Hej pece&veer kes Pee[ ueke jns Les~ De]Heerk] eer cenesieveer keer cemenjer Deewj cesp] e leLee yecee& keer erke kes
ojJee]pes Les~ kecejs ceW Ske ye[e megvoj efHeeevees Yeer jKee Lee~ ceQves jepee meenye mes Hete efke DeeHe
Fmes yepeeles nQ? GvneWves kene efke ceQves meerKeves kes efuees cebieJeeee Lee, efkebleg veew meeue mes en Keesuee
veneR ieee~ ceQ meerKe Yeer veneR mekee~ cesp] e Hej megvoj-megvoj efueKeves-He{ves keer meeceieer jKeer Leer, pees
etjesHe kes efkemeer osMe kee Heelf eefveefOelJe kejleer Leer~ ojJee]peeW Hej efJeueeeleer peeueeroej leLee Yeerlej keer
Deesj ]Heebme kes ce]Keceueer Heox bies Les~ ]peceerve Hej F&jeve kes megboj jie efyes ngS Les~ FOej lees meye
efJeosMeer {bie kee meeceeve Lee~ Gmeer kes Heeme osMeer ueesieeW kes yewves kee HeyebOe Lee~ keceje yengle megboj
Lee~ oerJeejeW Hej leLee le Hej efe$ekeejer Leer~ yewves kes efuees ieodos efyes Les Deewj efkeveejs-efkeveejs
ceess-ceess leefkees jKes Les~ yeenj ieceueeW ceW Deveske osMeer-efJeosMeer Hetue ueies Les~ le Hej kevesjer,
yegueyegue Deewj ueeue He#eer kes efHebpe[s bies Les~ meeje Iej osKeves mes cegPes lees en peeve He[e efke Ske
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

mLeeve Hej meejs mebmeej kee HeefleefveefOelJe eefo keesF& mLeeve Hee mekelee Lee lees jepee meenye kee Iej!
ueerie Dee@He vesMevme kes o]Helej kes efuees meyemes GHeegkele mLeeve jepee meenye kee Iej cegPes peeve
He[lee Lee~
Ske Deewj veeer Deewj efJeefe$e yeele ceQves jepee meenye kes eneb osKeer~ Heebe ee yepe jns neWies~
SkeeSke cesjer veeRo Kegue ieeer~ cesjs keeveeW ceW veeve Iebs kes Meyo Deeves ueies~ Henues ceQves mecePee
keesF& efJeefe$e Ie[er nw efpemeceW Iebs ee efceve veneR meskesC[ vedved yepe jns nQ~ efHej SkeeSke ye[s
p] eesjeW mes Ssmee Meyo ngDee ceevees efkemeer efMekeejer ves legjner yepeeeer nes~ ceQves mecePee, keneR Deeie ueieer
nw~ ceQves Pekes mes keHe[s Henves Deewj yeenj efvekeue Deeee~ Jeneb keg veneR~ en osKekej keg Meebelf e
ngF&~ Hejbleg Meyo yejeyej Dee jns Les~ ceQ GOej ner euee lees osKee efke Gmeer Iej kes Heeme, efkebleg
Deueie, Ske Iej yevee nw~ GmeceW Ske cebefoj nw~ ceefvoj kee ej Keguee nw Deewj Yeerlej Ske Jeefkele
Iebe eske jne nw Deewj Ske Jeefkele MebKe Hetbke jne nw Deewj Ske Deeoceer neLe ceW Heerleue keer Ske
Jemleg efuees nw efpemeceW HeeermeeW yeefeeeb peue jner nQ~ Gmekees Jen Ske cetelf e& kes eejeW Deesj Iegcee jne
nw~
ceQ Yeerlej peekej osKevee eenlee Lee efke keee nw, efkebleg cegPes jeske efoee ieee~ Gmeer #eCe Jen
oerHeeW keer ceeuee efuees yeenj efvekeuee~ cesjer Deesj Gmeves Ssmes osKee pewmes ceQ efkemeer otmejs ueeske kee
HeeCeer ntb~ Gmekes ceeLes Hej Ske efveMeeve yevee Lee pewmes keesyeje kes cemleke Hej neslee nw~ Gmekes efmej
kes Heers Ske pet[ e yebOee Lee pewmes kegceejer jeveer Sefue]pee kes egie ceW FbiueQ[ ceW ceefnueeeW yeebOee kejleer
LeeR~ kecej ceW Oeesleer kes Deefleefjkele Gmekee meeje Mejerj vebiee Lee~ Oeesleer Yeer jsMeceer Leer~ Jen oerHe kee
mecetn neLe ceW efuees Iej kes ]peveeves Yeeie ceW euee ieee~

Mes<e Deieues Debke ceW.....

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 14

neme Jebie

$ 15

eerueeue Megkeue

keeefueoeme kee
mebef#eHle Fefleneme
(ueeske-keLeeDeeW kes DeeOeej Hej)
efueoeme kee pevce Ske ie[efjes kes Iej ceW ngDee Lee~ Gvekes efHelee cetKe& Les~ GHeveemekeej
veeieepeg&ve ves efpeme Jeerjlee mes DeHeves efHelee kes efJe<ee ceW Ssmee ner leLe mJeerkeej efkeee nw, Jen Jeerjlee
keeefueoeme ceW ve Leer~ Dele GvneWves Fme efJe<ee ceW keg Yeer veneR yeleeee~ efHej Yeer meYeer peeveles nQ
efke keeefueoeme kes efHelee cetKe& Les~ Jes Yes[ ejeles Les~ Heuele keeefueoeme Yeer cetKe& ngS Deewj Yes[
ejeves ueies~ keYeer-keYeer ieeeW Yeer ejeles Les~ Hej Jes yeebmegjer veneR yepeeles Les~ GveceW F&MJejoe
ceewefuekelee keer keceer ve Leer~ Gmekee GHeeesie GvneWves DeHeveer GHeceeDeeW ceW efkeee nw~ en meYeer
peeveles nQ~ peye Jes cetKe& Les, leye Jes ceewefuekelee kes menejs Ske Hes[ keer [eue Hej yew iees Deewj Gmes
Guer Deesj mes keeves ueies~ Fme HeefleYee kes ecelkeej kees Jejefe Hebef[le ves osKee~ Jes HeYeeefJele
ngS~ Gvekes jepee efJekece keer ue[keer efJeee Hejce efJeog<eer Leer~ efJeee kee mecHeke& Fme ceewefueke
Heelf eYee mes keje kej Jejefe ves ueeskeesHekeej kejvee eene~ keeefueoeme keer cetKe&lee kee Lees[ e Heeesie
GvneWves jepee efJekece Deewj efJeee Hej yeejer-yeejer mes efkeee~ HeefjCeece en ngDee efke keeefueoeme kee
efJeee mes efJeJeen nes ieee~ efJelee mes ceewefuekelee efceue ieeer~
keg Feflenemekeej kenles nQ efke Jejefe ves efJeee kee keesOe kejkes Gmekee efJeJeen Ske cetKe&
mes kejeee, en ]ieuele nw eefo Jejefe efJeee mes veeje]pe nesles Deewj GvneWves Gmekee Deefnle kejvee
eene lees Jes Gmekee efJeJeen efkemeer Yeer cetKe& jepee mes keje osles~ efkemeer Yeer egie ceW Ssmes jepeeDeeW keer
keceer veneR jner nw~ mee lees en nw efke Jejefe ves pees efkeee, ueeske-keueeCe kes efuees efkeee~
keeefueoeme keer cetKe&lee Heke nesves Hej efJeee ves Gvekee eflejmkeej efkeee~ Jes osJeer kes Ske
cebefoj ceW pee efiejs~ Gvekeer ]pegyeeve ke ieeer Deewj osJeer Hej pee e{er~ osJeer ves YeceJeMe GvnW Hejce
Yekele peevee~ Gvemes Jej ceebieves kees kene~ cetKe& nesves kes veeles keeefueoeme ves DeHeveer Helveer kes
efJe keg kenvee eene~ efkebleg pewmes ner GvneWves kene, `efJeee', YeceJeMe osJeer ves mecePe efueee,
efJeee ceebie jne nw~ efHej keee Lee, `leLeemleg'~ yeme keeefueoeme efJeeved nes iees~
Deeies kee Fefleneme celeYesoHetCe& nw~ Henues keeefueoeme efkeme Meleeyoer ceW Hewoe ngS, Fmeer kees
ueerefpees~ meYeer peeveles nQ efke Jes efJekeceeefole kes mecee ceW GlHevve ngS Les~ efJekeceeefole eewLeerHeebeJeeR Meleeyoer kes jepee Les~ etbefke keeefueoeme kee efJeJeen efJekece keer ner kevee mes ngDee Lee,
Dele en eewLeer Meleeyoer kes Henues Hewoe veneR nes mekeles Les~ en Yeer meye peeveles nQ efke cenejepe
Yeespe mes Yeer Fvekeer cesue-ceguee]keele Leer~ `YeespeHeyebOe' veeceke iebLe ceW Fmekes Deveske HekejCe
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

efceueles nQ~ Yeespe omeJeeR Meleeyoer kes jepee nQ~ Fmeer mes efme neslee nw efke keeefueoeme kee pevce
eewLeer Meleeyoer ceW Deewj Devle omeJeeR Meleeyoer ceW ngDee~ Jes ueieYeie meew Je<e& peerefJele jns~ cesje
Devegceeve nw efpeme lejkeerye mes GvnW efJeee efceueer Leer Gmeer mes GvnW oerIee&eg Yeer efceueer~
Jes leerve MeleeefyoeeW leke `cesIeotle', `kegceejmecYeJe' Deewj `jIegJebMe' pewmes keeJeiebLe efueKeles
jns~ ($elegmebnej DeHeeceeefCeke nw~) yeeo ceW GvneWves veeke efueKes keeeWefke pees keefJelee efueKelee nw
Jen meowJe keefJelee veneR efueKe mekelee~ keYeer-ve-keYeer Dekemceeled Deeueesevee Hej Deeves kes Henues
Jen veeke Hej DeJeMe ner Glejlee nw~ GoeMebkej Ye, jecekegceej Jecee& Deeefo Fmekes GoenjCe
nQ~ leerve MeleeefyoeeW ceW keeefueoeme kes leerve veeke, `DeefYe%eeve-Meekegvleuece', `efJekeceesJe&Meere'
Deewj `ceeueefJekeeefiveefce$e' Heke ngS~
DeYeer keg efove ngS efnvoer-He$eeW ceW `meeOevee' Meyo kees ueskej kee]Heer efJeJeeo euee Lee~
vees uesKeke meeOevee efJejesOeer nQ~ Hej keeefueoeme mes GvnW efMe#ee uesveer eeefnes~ pevce mes cetKe&lee
efceueves Hej Yeer Yeeie mes GvnW jepe-mecceeve efceuee, efHej Yeer GvneWves HegmlekeW efueKeves ceW peuoer ve
keer~ meew Je<eeX ceW GvneWves iebLe ner HekeeefMele kejees~ Fmeer keejCe keeefueoeme kee veece Deye
leke euee Dee jne nw~
]Kewj, en lees efJe<eeevlej ngDee~ efJeJeen kes yeeo keeefueoeme keefJelee efueKeves ueies~ eneb Gve
keefJeeeW kees keeefueoeme mes efMe#ee uesveer eeefnes pees efyevee efJeJeen efkees ner keefJelee efueKeves ueieles
nQ~ Fmeer kee Heue nw efke Jes `lesjs H] eerjespeer neWeW Hej' pewmeer Hebekf eleeeb efueKekej neWeW kes mJeeYeeefJeke
jbie mes DeHeveer DeveefYelee kee Heeej kejles nQ~ `GYejs es DeefcyeeeW mes Gjespe' pewmeer yeele efueKekej
Deewj kegefe leke efoKeekej, en veneR peeve Heeles efke Deefcyeeeb efiejleer nQ, GYejleer veneR~ pees
efJeJeen kejkes keefJelee efueKesiee Jen Ske lees Ssmeer i] eueefleeeb veneR kejsiee Deewj kejsiee Yeer lees Gmekees
mener HeceeefCele kejves kee meenme jKesiee~ Fmeerefuees keeefueoeme ves en keece Meeoer kes yeeo DeejbYe
efkeee~ en otmejer yeele nw efke Gvekees DeHeves memegj, efJekeceeefole mes Fme efJe<ee ceW Heeslmeenve
efceuee~ Deepe kes keefJe Fleves YeeieMeeueer keneb? keYeer-keYeer efkemeer meYee keer meomelee Hee uesves
ceW, yeeer-Kegeer GHeeefOe nefLeee uesves ceW Deewj mee#eeled DeHeves memegj mes Mueeske-Mueeske Hej ueeKeueeKe cegeeW Hekeejves ceW ye[e Deblej nw~ Deepekeue Ske lees mecePeoej ueesie DeHeveer kevee kee
efJeJeen keefJe mes ve kejkes DeesJejefmeej mes kejvee eenles nQ Deewj keefJe mes efJeJeen kej Yeer efoee lees
Gce-Yej Gmekes Yeeie Hej DekeejCe jesles nQ~ Hej keeefueoeme kees es DemegefJeOeeeW ve LeeR~ Fmeefuees
Gvekee JeJemeee Dee euee~ `YeespeHeyebOe' Deeefo mes efJeefole neslee nw efke keg efove yeeo Jes
Hekekes JeJemeeeer Deewj elegj Jeefkele yeve iees~ pewmes Deepekeue kes meeefnlekeej DeHeveer jevee kees
Hegjmke=le kejeves kes efuees Henues Ske Hegjmkeej kee efJeOeeve keje kes yeeo ceW DeHeveer jevee kees ner
meJe&es< ceveJee uesles nQ, Jewmes ner keeefueoeme mJeeb jepee kees mecemee megPeekej, otmejs keefJeeeW keer
jeveeDeeW ceW jepee keer Fe kee mebMeesOeve oskej en Heke keje osles efke Mueeske eneR kee nw Deewj
Fme Hekeej menpe HeMebmee kes Yeeieer nes peeles Les~
Deepe keer Yeebefle Hegjeves egie ceW Yeer ueesie %eeveJeOe&ve kes efuees ee$ee kee cenlJe mecePeles Les~
Fmeereuf ees keeefueoeme ves Yeer Gej-Yeejle mes oef#eCe leke keer ee$ee keer~ Deepe Yeer Gej-Yeejle kes
yengle mes keefJe oef#eCe leke peeles nQ~ Hej Gvekeer ieefle keeefueoeme pewmeer veneR nw~ meJe&eer YeieJeleerejCe
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 16

$ 17

Jecee&, vejsv Mecee&, vesHeeueer, HeoerHe Deeefo lees yecyeF& leke ner Hengbes~ eerceleer efJeeeJeleer `keesefkeue'
Deewj megecf e$eevevove Hevle Heebe[f esjer leke pee egkes nQ~ Heuele Fvekes meeefnle ceW Gve mLeeveeW keer nJee
kee Demej nw~ meye keg nesves Hej Yeer cenef<e& jceCe kes Deeece mes Yeer oefkeKeve peevesJeeues efnvoer keefJe
yengle kece nQ~ Fme efnmeeye mes keeefueoeme keer efmebnueee$ee kee Sself eneefmeke cenJe ye{ peelee nw~ Jes
efmebnue DeLee&led meerueesve leke iees Les~ Fme yeere ceW Meeeo keesF& Yeer cenJeHetCe& efnvoer keefJe meerueesve
veneR ieee~ Deeies Yeer nceejs eMemJeer keefJe meerueesve Hengb e Yeer peeeW leye Yeer keeefueoeme keer ee$ee kee
cenJe Fmemes kece veneR neslee, keeeWefke Gme egie ceW Gppeefeveer kes jepeYeJeve mes meerueesve leke peevee
Deepe kes egie ceW efouueer kes mebmeo-YeJeve mes HeewueQ[ leke peeves keer DeHes#ee keneR DeefOeke keefve Lee~
keeefueoeme kees JesMeeDeeW mes Hesce Lee~ efJeeve peeveles ner nQ efke keeefueoeme ves efpeme `jceCeer,
meefeJe meKeer efceLe efHeeefMe<ee ueefueles keueeefJeOeew' keer Goee keuHevee keer nw, Jen JesMeeDeeW ceW
yengle DeefOeke efceue mekeleer nw~ Jes jceCeer nesleer ner nQ~ DeeHekes eenves Hej Jes meefeJe Yeer nes peeleer
nQ Deewj meKeer Yeer~ `Depe sefJeueeHe' keer veeefekee Deewj DeHeveer JesMeeDeeW ceW Devlej kesJeue
`efHeeefMe<ee' Jeeueer yeeleeW kees ueskej nw~ Jewmes meveeleve keeue mes DeHeves osMe kee ye[s-mes-ye[s cetKe&
Yeer DeHeveer eer kees DeHeves mes De]keue ceW ese ceevekej Gmes efMe<ee mes Tbee veneR Gves oslee,
JesMee kes meeLe Ssmeer yeele veneR~ DeeHe mecePeoej neW lees mJeeb Gmekes efMe<e yeve mekeles nQ~ keF&
keefJeeeW ves lees Fmeer efMe<elee kes menejs keefJee-meJewes keer uekeerj es[ ]ie]peue keer Pekesoej
kecevo nefLeee ueer nw~ leelHee& en nw efke JesMee kee keefJe-peerJeve ceW pees cenJe nw Gmes nceejs
peeveves kes Henues ner keeefueoeme peeve egkes Les~
Gvekes ceve ceW JesMee-Hesce kewmes peeiee, Fmekees ueskej FeflenemekeejeW ves keF& OeejCeeeW Jekele
keer nQ~ keg kee kenvee nw efke Jes Helveer kes MeeHe mes JesMeeieeceer yeves~ keg kenles nQ efke
`kegceejmebYeJe' kes veJeced meie& ceW efMeJe-HeeJe&leer kee mebeesie-JeCe&ve Flevee eLeeLe&Jeeoer nes ieee efke
mee#eeled HeeJe&leer kees MeeHe osvee He[e efke `Dees keefJe, let eer-Jemeve ceW cejsiee~' Gmeer kes
JeMeerYetle neskej keeefueoeme JesMeeieeceer nes iees~ Jewmes en keLee efJeMJeeme-eesie veneR nw~ osJeerosJelee eefo DeHeves veece Hej mebeesie-efJeeesie keer ueerueeeW megvekej keefJeeeW kees MeeHe osves ueieles
lees Deepe leke keefJe-JebMe kee veeMe nes ieee neslee; veneR lees yengle mes keefJe mebmkeejJeMe cebefojeW
kes ojJee]peeW Hej yewkej yeleeMes yeseles nesles ee keefJelee kejles Yeer nesles lees `o]Helej keer
Fceejle', `eee mes ueeYe', `Kesleer kes efuees GHepeeT KeeoW' pewmes oes<enerve efJe<eeeW Hej keefJeleeeW
efueKeles~ eefo e=bieej-megKe kes JeCe&ve mes yegje ceevekej HeeJe&leer keeefueoeme kees MeeHe os mekeleer nQ
lees keue keesF& efjmee& kee efJeeeLeea ener kenves ueiesiee efke leguemeeroeme kee jlveeJeueer mes efJeeesie
Fmeefuees ngDee efke GvneWves YeieJeeved jece kees meerlee kes efJeeesie ceW ogKeer efoKeeee Lee Deewj Gvekes
ceve mes pe[-esleve kee efJeJeske efcee efoee Lee~
cesjs efJeeej mes keeefueoeme kees JesMee-Hecs eer Fmeefuees nesvee He[e efke Gvekes mej Hej Gvekeer Helveer
kee MeeHe-ee HeleeHe yeesue jne Lee~ osKeves keer yeele nw efke keeefueoeme keer Helveer Gvekes Heelf e Meg mes
ner keesj jner~ Heg<e keer efJeee Deewj DeeejCe ner Gmekes Meeeeskele iegCe nQ~ Henues keeefueoeme kes
Heeme efJeee ve Leer, Hej DeeejCe Lee~ leye Jen keeefueoeme kee DeHeceeve efJeeenervelee kes keejCe kejleer
jner~ peye Jes efJeeve nes iees Deewj Gmes keeefueoeme kees efiejeves keer keesF& lejkeerye ve metPeer lees Gmeves
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

MeeHe oskej Gvekes DeeejCe kees ve< kej efoee Deewj peye efkemeer meoe keer Helveer ner Gmes MeeHe os
efke `ogjeeejer nes peeDees' lees efHej Ssmee keewve Heefle nw pees Fme MeeHe kees mJeerkeej ve kejsiee~
es meye MeesOe keer yeele nQ~ meerOee-meeoe Fefleneme en nw efke keeefueoeme meerueesve iees~ Jeneb Ske
JesMee kes Iej kes~ Jeneb GvneWves Hegjmkeej Heeves keer ueeuee ceW Ske mecemeeHetefle& keer~ leye Gme
JesMee ves GvnW ceej [euee Deewj Gvekeer mecemeeHetelf e& kes Mueeske kees ueskej jepee mes kee]Heer Oeve HeeHle
efkeee~ yeeo ceW Gmeves jepee mes keeefueoeme kees ceej [eueves keer yeele Yeer ceeve ueer~ Fme Hej jepee ves
JesMee kees cee]He kej efoee~ mJeeb Jes keeefueoeme kes meeLe efelee Hej peue cejs~
Fme Ievee mes efmebnue osMe keer lelkeeueerve veee-Heefle Hej Yeer HekeeMe He[lee nw~ Jeneb eefo
DeHejeOeer DeHejeOe mJeerkeej kej ueslee lees Jen es[ efoee peelee Lee~ efpemekes meeceves DeHejeOe
mJeerkeej efkeee peelee Jen ob[ kee Yeeieer neslee Lee~ Meeeo Fmeereuf ees DeHejeOeer leye mener-mener yeele
yelee Yeer osles Les~ Fme Heefle kee HeYeeJe Yele=&nefj-keeue ceW DeHeves osMe ceW Yeer Lee~ Fmeefuees GvneWves
DeHeveer jeveer kees otmejs Heg<e ceW Deemekele Heekej Gmes keesF& ob[ veneR efoee~ ]Kego DeHeves kees osMeefvekeeuee os efoee~
es meye efJe<eeevlej keer yeeleW nQ, pees kesJeue JewOeeefveke Fefleneme ceW Deeveer eeefnes~ nceejs peeveves
eesie lees ener yeele nw efke keeefueoeme JesMee kes Iej ceW ceejs iees~ eefo Gvekes Iej keer leueeMeer ueer
ieeer nesleer lees Meeeo yengle-mee keeefueoeme-jefele Yeejleere meeefnle, pees Deye efmebnue osMe keer
je<^ere-efveefOe nw, nceejs neLe ueie peelee~ Hej Gme mecee DeHevee keesF& neF& keefceMvej Jeneb veneR
jnlee Lee~ Fmeer mes en veneR nes Heeee~ JeemleJe ceW, efpeme Hekeej nceejs yengle mes Jeso pece&veer ceW He[s
nQ, Fefleneme-iebLe FbiueQ[ ceW nQ, Jewmes ner yengle-mee keeJe-meeefnle efmebnue osMe ceW nw~
keeefueoeme kee Fefleneme ceQves efpeme me]HeeF& mes yeKeevee nw Gmemes DeeHe en ve mecePeW efke GmeceW
celeYeso veneR nw~ Fefleneme kee mebyebOe meeer IeveeDeeW mes nw~ Fmeerefuees Ske-Ske Ievee Hej meewmeew celeYeso nesles ner nQ~ keeefueoeme kes efJe<eeeW ceW Yeer celeYeso nQ~ Hej ceQves ueeskeHeeefuele keLeeDeeW kes
DeeOeej Fmes jee nw~ Fmes ueieYeie veyyes Heefle pevelee ceeveleer nw~ Fmeerefuees efJeeveeW kees Fmes meee
Fefleneme ceevevee ner He[siee~ ener Hepeeleb$e kee cetue efmeeble nw~ Fmes meee Fefleneme ceevekej
keeefueoeme kes peerJeve mes keF& efMe#eeeW uesveer eeefnes~ keg efvecveefueefKele nQ
1. eefo keesF& pevce mes cetKe& nw lees Gmes Ieyejeves keer ]pegjle veneR, Dee efJeJeen-mebyebOe nes
peeves Hej, jepe-mecceeve efceue peeves Hej ee owJe kes Hemeeo mes cetKe& nesves Hej Yeer Deeoceer Dee keefJe
ceevee pee mekelee nw Deewj eMemJeer nes mekelee nw~ Ssmes eMeefmJeeeW keer keYeer keceer veneR jner~
2. mecemee-Hetefle& kejkes kee]Heer Hewmee Hewoe efkeee pee mekelee nw, Hej Hegjmkeej kes efuees ner
keefJelee efueKevee ee mecemee-Hetelf e& kejvee keYeer-keYeer kegebJe ceW cejJeelee nw~
3. JesMeeDeeW kes eneb keYeer ve peees~ peevee ner nes lees Gvekes eneb peekej keefJelee ve efueKes~
efueKes Yeer lees Gmes keYeer megveees ner veneR~ megvee Yeer os lees Gme Hej efceuevesJeeues Hegjmkeej keer eee& ve
kejs~
4. efyevee efJeJeen efkees keefJelee ve efueKes; efueKes Yeer lees GHeeeseif eleeJeeoer keeJe keer meeOevee kejs,
`veJe efJeneve Deeee', `ke ieeer jele pe[lee keer, Iej-Iej ngDee mee#ejlee Heeej' pewmes efJe<eeeW Hej~
nes mekelee nw efke keg efJeeve keeefueoeme kes Fefleneme mes mencele ve neW~ Meeeo Jes en
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 18

efme kejvee eenW efke keeefueoeme Ske Gece, Oeveer ceW GlHevve ngS Les, Gvekes efHelee Yeer keefJe Les,
Gvekeer HeefleYee mes HeYeeefJele neskej jepee efJekeceeefole ves GvnW DeHevee peeceelee ceeve efueee Lee,
Jes meoeeejer Les, DeHeveer meoeMeee Helveer kees es[kej efkemeer Deewj eer kes vetHegj kes DeueeJee,
keesF& Deewj DeeYet<eCe leke ve Heneeveles Les, Gvekee mJeemLe ye[e Dee Lee, veyyes Je<e& keer
DeJemLee ceW GvneWves `nefj Deesced lelmeled' kenkej Mejerj es[e, Deeefo-Deeefo~ pees en efme
kej ues peeeWies Jes en Yeer efme kej ues peeeWies efke keeefueoeme kes efJe<ee ceW cesjer OeejCeeeW
Demele nQ~ Hej Fmemes cegPes keesF& ogKe veneR nesiee, keeeWefke Gme oMee ceW Yeer keeefueoeme Ske
DeeoMe& keefJe yeves jnWies~ meeLe ner cesje Yeer ye[e Yeejer ueeYe nesiee~ DeHeveer mLeeHeveeDeeW kes
Kebef[le nes peeves Deewj Gvekes efceLee HeceeefCele nesves Hej Yeer ceQ Decej nes peeTbiee, keeeWefke yengle
mes Feflenemekeej Deepe Yeer FvneR keejCeeW mes Decej ceeves peeles nQ~
yeer-2251, Fbefoje veiej, ueKeveT-6

]ie]peue

Mekeerue iJeeefueejer
ueesneie{, ueMkej, iJeeefueej

peenes-cevmeye1 keer nJeme ues ieeer yeenj cegPekees

Jejvee efceue peelee o]Heervee2 efcejs Deboj cegPekees
[tye kej Yeer ceQ efkeveejs Hes efvekeue Deeee ntb
ceQ ve kenlee Lee Yejesmee nw ]Kegoe Hej cegPekees
ceQ meceboj keer ve]pej ceW ntb mejemej ]keleje
Jees pees ]keleje nw mecePelee nw mecevoj cegPekees
PevePevee Glee nw leejs-jies-peeb DeeHe ner DeeHe
efceueleer jnleer nw ]Keyej Gmekeer yejeyej cegPekees
Deepe ojyeeve ves ueewe ner efoee neslee cegPes
pees ve Heneevelee ojJee]pes kee HelLej cegPekees
ueewns-nmleer Hes efueKee peelee meueer]kes mes Deiej
ueesie lesje ner Helee Hetles He{ kej cegPekees
Fme ]keuece ner mes ceQ efueKelee ntb ]ie]peue DeHeveer `Mekeerue'
es ]keuece cesje mecePelee nw meg]KeveJej3 cegPekees
1. Heo-Heefle<e, 2. ]Ke]peevee, 3. keefJe

$ 19

www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

 Mebkej MejCe

omleeJes]pe

#eceeeeeveeSb
Deewj DeHejeOe
kecegefvem mecePeles nQ efke Gvekee meyemes ye[e kele&Je, meyemes ye[er mesJee-cevecegeJe Hewoe kejvee,
Demeblees<e kees pevce osvee Deewj n[leeue kejevee nw~ Jes veneR osKeles efke en Demeblees<e, es n[leeueW,
Deble ceW efkemes neefve HengbeeeWieer~ DeOetje %eeve meyemes ye[er yegjeFeeW ceW mes Ske nw...keg ueesie %eeve
Deewj efveoxMe He mes HeeHle kejles nQ~ nceejs kecegefvem Fmeer oeveere neuele ceW peeve He[les nQ~ ceQ Fmes
Mece&veeke ve kenkej oeveere kenlee ntb, keeeWefke ceQ DevegYeJe kejlee ntb efke GvnW oes<e osves kes yepeees
Gve Hej lejme Keeves keer DeeJeMekelee nw~....es ueesie Deye Skelee kees KeefC[le kejves Jeeueer Gme
Deeie kees nJee os jns nQ efpemes Debies]pe ueiee iees Les~
cenelcee ieebOeer (25 Deketyej, 1947)

oes ye[s ceekeme&Jeeoer vesleeDeeW ves keg Je<e& HetJe& Ske cenerves ceW oes ceeef]Heeeb ceebieer~ en kesJeue
Je]kele keer ceej nw ee meodyegef kenvee cegefMkeue nw~ 23 peveJejer, 2003 kees HeefMece yebieeue kes
cegKeceb$eer yegosJe Yeeeee& ves mee meeue Henues kecegevf emeW eje vesleepeer megYee<e ev yeesme kees
oer ieeer ieeefueeeW kes efuees cee]Heer ceebieer~ JeneR Gmeer Je<e& 5 peveJejer kees ceekeme&JeeefoeeW keer Ske ^[s
etefveeve meYee ceW HetJe& cegKeceb$eer peesefle yemeg ves uecyes mecee mes HeefMece yebieeue ceW keece kee
JeeleeJejCe eewHe kejves kes efuees DeHeveer `]ieueleer mJeerkeej' keer~ keecejs[ yemeg keer mJeerkeejesefkele
DeefOeke cenlJeHetCe& nw~ keeeWefke en ceekeme&JeeefoeeW kes jepeveerefleke efmeevle-JeJenej keer Ske
yegefveeeoer Yetue mJeerkeej kejleer nw~ keeceieej JeieeX kees efvejvlej Demevlees<e, n[leeue, IesjeJe Deewj
pegPeeHeve kee Hee He{evee ner ogefveee Yej kes ceekeme&Jeeoer nj neue ceW DeHeveer meyemes DeveesKeer
efJeMes<elee mecePeles Les~ Deye yebieeue kes Deeweesefieke JeeleeJejCe kee meleeveeMe kej efoee (o
sueeriee]He, 6 peveJejer, 2003)~
peeself e yeme ves pees i] eueleer ceeveer nw Gmekes efveefnleeLe& yengle otj leke peeles nQ~ Jen kesJeue
Deeweeseif eke JeeleeJejCe ner veneR, meeceeefpeke-DeeefLe&ke eLeeLe& keer cetue ceekeme&Jeeoer OeejCeeDeeW kees
keIejs ceW Ke[e kej oslee nw~ Jeie&-mebIe<e& ee meeceeefpeke meodYeeJe, keefceke efJekeeme ee keeefvlekeejer
OJebme, je<^er e Skelee ee Devleje&<^er e kecegevf em ceesexyevoer, ceekeme&Jeeoer yeewe
f kelee ee meeceeve
yege
f pewmes Deveske yegevf eeeoer veW Hej Fme `]ieueleer mJeerkeej' keer eee He[leer nw~ cemeueve, yemeg kes
yeeeve kees ceekeme&Jeeoer uesKeke Heer (HeieefleMeerue ee peveJeeoer uesKeke mebIe kes) keeceieejeW Hej ueeiet
kejW, lees yesno ogKeo efve<ke<e& efvekeueWies~ Deeweeseif eke JeeleeJejCe keer leguevee ceW ceekeme&JeeefoeeW ves
efMe#ee, meeefnle Deewj mebmke=efle kee keneR efp] eeeoe vegk] emeeve efkeee nw~
DeYeer meJeeue en nw efke osMe kees efoes iees DeefOeke iebYeerj IeeJeeW kes efuees ceekeme&Jeeoer keye #ecee
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 20

$ 21

ceebieWies? Meg mes ner Yeejleere meceepe Deewj jepeveerelf e kees lenme-venme kejvee ner Gvekee Oese jne
nw~ DeHeves Pets osJeleeDeeW Hej DevOe-ee kes lenle, eflejeveJes meeueeW kes DeHeves Fefleneme ceW Yeejleere
ceekeme&JeeefoeeW ves Deveefievele i] eueefleeeb keer nQ~ vesleepeer, ieebOeer, Hesue pewmes je<^er e vesleeDeeW kees ieeueer
osvee lees eser cetKe&leeeW LeeR~ Yeejleere ceekeme&JeeefoeeW kee meyemes ye[e DeHejeOe LeeGlmeenHetJe&ke
Yeejle kee efJeYeepeve kejevee~ Heeefkemleeve keer ceebie ]pegj cegefmuece ueerie ves keer Leer~ ceiej Jen
Fmueeceer es<lee mes DeefOeke keesF& leke& veneR peeveleer Leer~ en Hejce-%eeveer ceekeme&Jeeoer Les efpevneWves
`je<^ereleeDeeW keer cegefkele', `je<^ereleeDeeW kee DeelceefveCe&e' kes veece Hej cegefmuece ueerie kees Ske
Yeejer-Yejkece ueieves Jeeuee DeeOeej Heoeve efkeee~ Jen Yeer DeHeveer De]keue ueieekej veneR, peesmes]He
mleeefueve pewmes De&efMeef#ele meer veslee keer kesJeue oes Hebefkeleeeb Hej DevOeefJeMJeeme kes keejCe~ eneb
leke efke peveJejer, 1946 ceW kecegefvem Heeea ves Debies]pe MeemekeeW mes Yeejle kes 2 veneR, yeefuke 17
mecHeYeg osMeeW ceW efJeYeepeve keer ceebie keer Leer!! keeeWefke Gme mecee mleeefueve-Yeefkele mes Mejeyeesj
ceekeme&Jeeoer efJeMues<eCe ceW Yeejle Ske veneR me$en je<^er eleeDeeW kee PegC[ k] ejej Heeee ieee Lee~ ener
Heemf e `DeefOekeejer Leeremf eme' Leer~ Fme Hekeej, Heemf e JeeceHebLeer uesKeke K] Jeepee Denceo Deyyeeme kes
MeyoeW ceW, ``Yeejleere kecegevf em Heeea ves Yeejle keer nlee kej oer~ Gmeves cegemf uece ueerie keer Tuepeguetue Deewj osMe-efJejesOeer ceebie kees Jeweeefjke DeeOeej Heoeve kej efoee~' Ssmee veneR efke yeeo ceW
ceekeme&JeeefoeeW ves DeHeveer Yetue ceeveer nes~ kece mes kece 1987 leke F&.Sce.Sme. vebyetefojerHeeo en
efueKeles jns efke `Yeejle Ske yengje<^ere osMe yevee ngDee nw~' eeveer Fmekes keF& mJeleb$e je<^ ceW
yeoueves Deewj ceekeme&JeeefoeeW keer efJelee keer Hege<f keer mebYeeJevee yeveer ngF& nw! peeves-ceeves ceekeme&Jeeoer
DeMeeske efce$ee keMceerj kees mJeleb$e kejves keer Jekeeuele DeYeer Yeer kej jns nQ~ ener veneR, Gvekee
uesKeve efoKeelee nw ceevees Jes Demece, leefceuevee[g pewmes keF& efnmmeesW kes Deueie nesves keer jen leeke jns
nQ~ Demleg, meJeeue en nw efke Yeejle keer nlee kejves Deewj Deepe Yeer Gme ceveesJe=efe kees ye{eJee osves
kes DeHejeOe keer #ecee kecegefvem keye ceeveWies?
Meeeo DeYeer veneR~ neueebekf e Devlejelcee jKeves Jeeues ceekeme&Jeeoer DeHeveer YetueW mJeerkeej kej jns
nQ~ Ske ]peceeves kes HeKej kecegefvem veslee Deewj efmeevlekeej ceesefnle mesve keer DeelcekeLee `S
^wJeuej SC[ o jes[-peveea Dee@]He Sve FefC[eve kecegefvem' (2003) Fmekee Ske efoueemHe
vecetvee nw~ Gmes He{kej Ske yeej meesevee He[lee nw efke keee keYeer kecegefvemeW ves osMe Deewj meceepe
kes efnle ceW keesF& keece efkeee Yeer nw? eneb yeele Gvekeer i] ejeryeeW keer YeueeF& keer YeeJevee, ee Jeweefkeleke
F&ceeveoejer Deeefo keer veneR nw keeeWekf e K] ego kecegevf em Fve yeeleeW kees oes keew[ er kee veneR mecePeles Les~
eens cenelcee ieebOeer ]iejeryeeW keer mesJee ceW jnles Les, mJeeb meeoieer mes jnles Les, ee Oeve-Heo kes Hesj ceW
keYeer HeneR He[s, Fve meyemes Gvekes yeejs ceW ceekeme&Jeeoer cetueebkeve keesF& vece& veneR nes peelee Lee~
ieebOeerpeer `Jemlegiele He mes' `efyeefMe meeceepeJeeo kes oueeue' kens ner iees~ leye Gmeer leke& mes
YetHesMe iegHle pewmes Deveske kecegevf em vesleeDeeW keer Jeweefkeleke meeoieer Deewj F&ceeveoejer kee keee cenlJe
jn peelee nw? Fve iegCeeW kes yeeJepeto Gvekes keejveeceeW mes osMe kee Yeejer vegk] emeeve neslee ner jne~ mee
lees en nw efke osMe ceekeme&JeeefoeeW keer efieveleer ceW ner Heers Deelee Lee~
ogefveee Yej ceW Jeie& mebIe<e& kees les]pe kejves kes veece Hej meeceeefpeke DeMeebefle kees ye{eJee osvee ner
veneR, yeefuke osMeYeefkele kee meweefvleke efJejesOe Yeer ceekeme&JeeefoeeW kee Ske yegefveeeoer Gmetue Lee~
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

Fmekeer Hejs Cee Leer keeue& ceekeme& keer Jen Heemf e Gefkele efke `ce]peotjeW kee keesF& osMe veneR neslee~' Fmekes
HeYeeJe ceW Yeejleere ceekeme&JeeefoeeW ves keF& yeej osMeesn efkeee Deewj Deepe Yeer kej jns nQ~ DeHeves osMe
kes yeoues efJeosMeer kecegefvem Heeef&eeW Deewj Gvekeer ]pegjleeW kees Hetje kejkes~ Fmeerefuees 1942 ceW
GvneWves `Debies]pees Yeejle-es[es' Deeboesueve ceW je<^ere vesleeDeeW kes efJe Debies]pe MeemekeeW kee meeLe
efoee Lee~ Jen Yeer Fme lejn efke kecegefvem Heeea keebiesme DeeboesuevekeeefjeeW keer ]Keyej Debies]peeW kees
oskej yeoues ceW Fveece ceebieleer Leer~ en meye efleere efJeMJeeg ceW meeseJf eele mebIe kees ceoo Hengb eeves
kes veece Hej efkeee ieee, pees kecegevf emeW kes DeHeves ner MeyoeW ceW Gvekeer `Skecee$e efHele=-Yetecf e' Leer~
ener eefj$e 1962 ceW Yeejle Hej eerveer DeekeceCe kes mecee efoKee~ eeefHe Yeejleere kecegevf emeW
ceW Fme Hej celeYeso Lee~ yeeo ceW Heeea t Yeer ieeer~ uesefkeve tkej ceekeme&Jeeoer kecegefvem Heeea
yeveeves JeeueeW ves kecegevf em eerve kees veneR yeefuke `vesn keer mejkeej' kees nceueeJej kene Lee~ eneb
leke efke nceejs keg meerceeJeleea #es$eeW kees eerve kee yeleeles ngS Heeej Yeer efkeee ieee Lee~
ceekeme&JeeefoeeW kee DevOee leke& Lee efke Ske meeceJeeoer osMe DeekeceCekeejer nes ner veneR mekelee~
Fmeefuees ]pegj yegpeg&Dee vesn ves keg yeoceeMeer keer nw efpememes yeele efyeie[er~ GvnW DeHeves osMe keer
mejkeej keer yepeees DeHeves Jeweeefjke ceeie&oMe&ke eerve keer mejkeej keer yeele efJeMJemeveere ueieleer Leer~
neueebekf e peye 1978 ceW Gmeer eerve ves efJeeleveece Hej nceuee efkeee, lees FvneR ceekeme&JeeefoeeW ves eerve
kees nceueeJej ceevee~ efkebleg 1962 kes efuees es Deepe Yeer egHHeer meeOe uesles nQ~ Dele HeMve nw DeHeves
osMe kes yepeees meeceJeeoer osMeeW Deewj Gvekeer mejkeejeW kes Heelf e Je]Heeoejer jKeves keer cee]Heer keye ceebieer
peeesieer?
Fmeer mes nceejs ceekeme&JeeefoeeW eje kecegefvem osMeeW mes efveeefcele Deewj ieesHeveere DeeefLe&ke
meneelee uesles jnves kee meJeeue peg[ e nw~ meeseJf eele efJeIeve kes yeeo Jeneb kes DeefYeuesKeeieejeW mes Helee
euee efke meesefJeele mejkeej ogefveee Yej keer kecegefvem Heeef&eeW kees meeueevee kejes[eW [e@uej iegHle
He mes osleer Leer~ FmeceW Yeejleere kecegefvem Yeer Les~ Fmekee HeeeaJeej Hetje efJeJejCe Deye meer
efJeosMe ceb$eeuee kes HekeeefMele omleeJesp] eeW ceW GHeueyOe nw~ Yeejleere Hems e ceW Yeer Fmekes keg efJeJejCe
Hes (GoenjCe kes efuees efnvogmleeve eFcme, 26-27 DeHewue, 2001)~ peeves-ceeves He$ekeej
Sce.kes. efkeket ves meer DeefYeuesKeeieejeW kes omleeJes]pe osKekej yeleeee efke 1951 ceW cee@mkees mes
Yeejleere kecegevf em Heeea kees 1 ueeKe [e@uej efceues~ Fmekes yeeo meeueevee 1 mes 5 ueeKe [e@uej keer
ve]keo jeefMe FvnW Jeneb mes efveeefcele efceueleer jner~ meesefJeele efJeIeve kes yeeo ogefveee Yej Hej
De]KeyeejeW ceW yeewjJs eej efJeJejCe Hes efke ogevf eee kes Decegke-Decegke osMeeW keer kecegevf em Heeef& eeW kees
Fleveer-Fleveer j]kece efceueer~ nceejs kecegefvemeW ves keYeer Fmekee KeC[ve kejves kee meenme veneR
efkeee~ leye Yeejleere mebmeo ceW kecegefvem Heeef&eeW ves Fme DeJewOe efJeeere keejesyeej keer peebe kee
efJejesOe efkeee efke `meye Heeef&eeW keer peebe nes, leye nceejer Yeer'~ en Jewmee ner Lee efke pewmee keesF&
DeHejeOeer kens efke Henues meye DeHejeefOeeeW kees me]pee nes peees leYeer Gmes nes, eens Heke[e kesJeue Jener
ieee nes~ mHe<le keecejs[eW kes Heeme yeeeJe kes efuees keg ve Lee~
Ssmeer Ssefleneefmeke peevekeeefjeeW kee keg efnmmee Yeejleere Dekeeoefceke mebmLeeDeeW kes Heeme Yeer
Deeee Lee~ Hej Gvekes yeejs ceW ueesieeW kees keesF& peevekeejer veneR efceue Heeeer~ Fmes efJeled mebmLeeveeW Hej
ceekeme&Jeeoer k] ey]pes keer jepeveerelf e mes ner mecePee pee mekelee nw~ 1995 ceW keuekeee keer SefMeeeefke
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 22

$ 23

meesmeeFer ves cee@mkees kes jepekeere DeefYeuesKeeieej kes meeLe Ske mecePeewlee efkeee Lee~ Fmekes lenle
oesveeW DeHeves-DeHeves osMe kes DeefYeuesKeeW kee Deeoeve-Heoeve kejves Jeeues Les~ Yeejleere kecegevf emeW mes
mebyebefOele omleeJes]pe Yeer SefMeeeefke meesmeeFer kees efceues Les~ efkebleg 1999 ceW Fme mebmLee Hej
ceekeme&JeeefoeeW ves ]key]pee kej efueee Deewj meer DeefYeuesKeeW kes HekeeMeve keer eespevee kees jodo
kejJeeee~ Fme GoenjCe mes mecePee pee mekelee nw efke DekeeoefceeeW Deewj efJeMJeefJeeeueeeW Hej mes
k] ey]pes nees peeves Hej ceekeme&Jeeoer yege
f peerJeer efJeef#eHle mes keeeW nes peeles nQ~
meesefJeele mebIe ner veneR, eerve mes Yeer Yeejleere ceekeme&JeeefoeeW kees DeeefLe&ke, Yeewefleke meneelee
efceueleer jner nw~ keF& HeeW ceW Jen Deepe Yeer peejer nw~ FmeceW kesJeue kecegefvem Heeef&eeb ner veneR,
Gvemes mJeleb$e jnves Jeeues ceekeme&Jeeoer yegefpeerJeer Deewj Hees]Hesmejeve Yeer Les~ GvnW efceueves Jeeueer
meneelee kecegefvem osMeeW keer DekeeoefceeeW ceW mLeeve, lejn-lejn kes Hegjmkeej, gefeeb efyeleeves kes
efuees efJeosMe ee$eeSb, HekeeMeveeW, je@FefueeW Deeefo HeeW ceW Leer~ kecegefvem osMeeW keer Mewueer keer
ceecetueer mecePe jKeves Jeeuee Yeer peevelee nw efke ceekeme&Jeeoer Deewj HeieefleMeerue mebmLeeDeeW keer ceoo kejves
kee GodosMe ]keleF& Mewef#eke veneR, yeefuke jepeveerefleke jne nw keeeWefke Jeneb keesF& mJeleb$e Mewef#eke,
yeewe
f ke mebmLeeeW veneR LeeR~ pees LeeR, mejkeejer~ Fmeefuees Gvekes jepeveerelf eke efnleeW mes Fve meneeleeDeeW
kee DeefYevve mebyebOe Lee~ ceekeme&Jeeoer efJeeejoMe&ve ceW Jewmes Yeer Kegues-Deece meYeer efkeee-keueeHe
jepeveerefle kes DeeOeerve Deewj Gmekee Deew]peej nQ~ Dele nceejer kecegefvem Heeef&eeW Deewj ceekeme&Jeeoer
yegefpeerefJeeeW kees efoes iees Yeebefle-Yeebefle Hekeej kes GHenej meer-eerveer kecegefvem Heeef&eeW keer
jepeerelf eke p] egjleeW keer Hetelf e& kes efuees Les~ pewmes Ske p] eceeves ceW Debiep]s eer meeHleeefnke efuebke Deewj owevf eke
Hewef ^ e kee ]Ke meowJe meeseJf eele He#e-ceC[ve jnlee Lee~ en mebeesie veneR nw efke meeseJf eele mebIe kes
efJeIeve kes meeLe ner Ssmes keF& Hems e Deewj HekeeMeve mebmLeeve yevo nes iees~ keF& `HeieefleMeerue' yeewe
f ke
mebieveeW keer ieefleefJeefOeeeb ekeeeke #eerCe nes ieeeR~ Gvekes o]HelejeW Hej leeuee He[ ieee~ yeeo ceW
YeJeve yese efuees iees~ Gvekee Yeer egHeeeHe Jeeje-veeje nes ieee~ Jewmes ner en DekeejCe veneR nw efke
Yeejle kee Ske peevee-ceevee Debiep]s eer Heeef#eke Yeejleere veneR, yeefuke eerveer Heef$ekee ueielee nw~ GmeceW
Yeejle-eerve mebyebOeer nj cegood s Hej efveefJe&Jeeo He mes eerveer He#e kee p] eesjoej meceLe&ve jnlee nw~ keesF&
DeeMee& keer yeele veneR nesieer eefo eerve ceW kecegevf em jepe K] elce nes peeves Hej en Heeef#eke Yeer yevo
nes peees~
Fme Hetjs ceeceues kes vewefleke Henuet lees nQ ner efke Ssmeer gke[]Keesjer mes keewve-mee yeewefke ee
meeceeefpeke eesieoeve nes mekelee nw, ceiej eneb meyemes iebYeerj meJeeue en nw efke Gve DeJewOe ueeKeeW
[e@uejeW kee efnmeeye kecegevf em vesleeDeeW ves efkemekees efoee, pees GvnW ve]keo efceueles jns Les? efkemeer kees
veneR-ve Yeejle mejkeej kees, ve ner DeHeves Heeea meomeeW kees~ kecegevf em Heeef& eeW keer meyemes meJeexe
mebmLee Gvekeer Heeea keebiems e yeleeeer peeleer nw~ Gmes Yeer keYeer keesF& efnmeeye veneR efoee ieee~ Fme Hekeej
nceejs ceekeme&Jeeoer veslee ve kesJeue osMe kes k] eevetve mes Kesueles jns nQ, yeefuke DeHeves Yeesues meomeeW Deewj
meceLe&keeW kes efJeMJeeme mes Yeer Kesueles jns nQ~ keesF& Devepeeves veneR, Hetjer lejn peeve-yetPekej~ Fmekes
efuees keye cee]Heer ceebieWies? Fme iebYeerj Henuet kees keYeer veneR Yetuevee eeefnes efke meesefJeele ee eerveer
mejkeejeW eje oer ieeer en meneelee k] eleF& cegH] ele veneR nesleer Leer~ peeves-Devepeeves oelee mejkeejeW kees
Gmekee Heelf eoeve DeHeves osMe kes efnleeW kees vegk] emeeve Hengb ee kej efoee peelee jne nw~ Fme DeHejeOe kee
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

uesKee nesvee DeYeer Mes<e nw~

osMe keer Devoveer jepeveerefle ceW Yeer ceekeme&JeeefoeeW ves Ske mes Ske Ieeleke keejveeces efkees nQ~
]HejJejer, 1948 ceW `osMe keer Dee]peeoer Peter nw' yeleekej FvneWves meMee mebIe<e& eje Yeejle
mejkeej kee le]Klee-Heue kejves kee efyeiegue yepeeee Lee~ FmeceW pees DemebKe efvejern kecegefvem
keee&kelee&, Gvekes meceLe&ke ee mejkeejer efmeHeener ceejs iees Gmekes efuees kecegefvem veslee keye #ecee
ceebieWies? efHej meeceeefpeke efJekeeme Deewj ]KegMeneueer kes meJe&es< cee@[ue kes He ceW kecegefvem
osMeeW kee efceLee Heeej Yeer nceejs ceekeme&JeeefoeeW keer Yeejer i] eueleer Leer~ eens Jen i] ejeryeer efceeves kee
ceeceuee nes ee meeceeefpeke mecemeeDeeW kee efveoeve~ ncesMee meesefJeele mebIe ee eerve kes peeueer
Deebke[eW ee ve]keueer lemJeerjeW mes Yeejle kes yegefpeerefJeeeW, Deece pevelee, eneb leke efke mejkeej leke
kees efoiYeefcele efkeee peelee jne~ Fme veg]kemeeve kee efnmeeye nesvee DeYeer Mes<e nw~ kecegefvem osMeeW
Deewj Gvekee {esue yepeeves JeeueeW kes Pets Heeej ves ner eerceleer Fbefoje ieebOeer kees GeesieeW, mesJeeDeeW kes
OegDeebOeej je<^erekejCe kes efuees Hesefjle efkeee Lee~ ceevees Jen meeceeefpeke-DeeefLe&ke efJekeeme kee
jeceyeeCe nes~ Gve veerefleeeW kes keejCe Yeejle kee DeeefLe&ke-Jew%eeefveke-lekeveerkeer efJekeeme efkelevee
efHe[e, en efJeefveJesMe keer veerelf e mes Deewj mJeeb eerve, me ceW DeLe&JeJemLee kees erke Gus Iegceeves
keer efJeJeMelee mes osKee pee mekelee nw~ meceepeJeeoer osMeeW kes keg eLeeLe& kees efHeekej, GvnW
]iegueeceer He ceW HesMe kejves mes meyemes ye[e veg]kemeeve en ngDee efke meeceeefpeke Gvveefle kes
kewkeefuHeke efJeeejeW kees meerOes ket[soeve ceW HeWke efoee ieee~ cenelcee ieebOeer keer jeveelceke
efJeeejOeeje Deewj yespees[ keee&-Mewueer kes meeLe ener efkeee ieee~ Fmekee oes<eer keewve nw?
peye 1985 ceW jepeerJe ieebOeer ves kecHetj %eeve Deewj efJekeeme kee p] eesj efoee lees ceekeme&JeeefoeeW
ves p] eesj-Meesj mes Gmekee efJejesOe efkeee~ en ken kej efke `kecHetj peveefJejesOeer skevee@uee@peer nw, pees
ueesieeW kee jesp] eieej erve uesieer~' Deye HeefMece yebieeue keer ceekeme&Jeeoer mejkeej DeHeves eneb keee&mebmke=efle efJekeefmele kejves kes efuees Decesefjkeer ceeFkeesmee@]He kecHeveer keer mesJeeeW ues jner nw! en
mecePevee ye[er Yetue nw efke nceejs ceekeme&JeeefoeeW kes efJeIevekeejer, Heelf eieeceer efJeeejeW mes efme]He& yebieeue
efHe[e~ Fme osMe ceW Deece DeefMe#ee, Debiep]s eer oyeoyes Deewj yege
f peereJf eeeW keer DeOekeejer efmLeefle kees
osKeles ngS ceekeme&Jeeoer efJeeejeW, HeeejeW ves eewlej]Hee vegk] emeeve efkeee nw~ efMe#ee Deewj mebmke=efle kee nj
#es$e ceekeme&Jeeoer jepeveerelf e keer Oetle& eeueeW keer efiej]Hele ceW Deekej efJeke=le nes ieee~ Fefleneme uesKeve
ceW Gmekes keejveeceeW mes Deye peekej ueesie Lees[s Heefjefele ngS nQ~ ceiej meeefnle, mebmke=efle, keuee
Deeefo #es$eeW ceW ceekeme&Jeeo kes efJe<ewues HeYeeJe kees DeYeer mecePee leke veneR ieee nw~
meeefnle, keuee Deeefo kes ceg]keeyeues jepeveerefleke HeefjMe ceW ceekeme&Jeeoer HeYeeJe kee veg]kemeeve
DeefOeke mejuelee mes efoKelee nw~ kesv keer mejkeej kece]peesj Deewj efJeKeefC[le jns, en mHe<
ceekeme&Jeeoer jCeveerelf e nw~ Fmekes efuees YeepeHee kes meneesie mes keebiems e kees Deewj keebiems e kes meneesie mes
YeepeHee mejkeejeW kees efiejeves, DeefmLej kejves kes Heeeme efvejvlej nesles jnles nQ~ eens Devleje&<^ere
ketveerefle ee Devoveer efJekeeme keee&keceeW ceW osMe kee efkelevee ner veg]kemeeve keeeW ve nes~ iebYeerj
jepeveerefleke cegodoeW Hej Yeer ceekeme&Jeeoer veerefle efJeKeC[vekeejer jner nw~ kece ueesieeW ves Oeeve efoee nw
efke DeeesOee efJeJeeo kes nue mes cegemf uece vesleeDeeW kees efJecegKe kejves ceW Heox kes Heeros mes ceekeme&JeeefoeeW
ves kesvere Yetecf ekee efveYeeeer Leer~ yeeyejer ceefmpeo SkeMeve keceser Deewj Je]keH] e yees[& kes DeewHeeeefjke
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 24

Hewjeskeej peeves-ceeves ceekeme&Jeeoer Feflenemekeej ner Les~ pewmes Heeeme meeue Henues cegefmuece ueerie kees
osMe kes efJeYeepeve kee `Je]pveer' leke& ceekeme&JeeefoeeW ves efoee Lee, Gmeer lejn Ske yeej efHej DeeesOee
efJeJeeo ceeceues ceW cegemf uece Heelf eefveefOeeeW kees mecePeewles mes efJecegKe kejves ceW FvneWves cenlJeHetCe& Yetecf ekee
efveYeeeer~ Fme yeej Gvekee leke& Lee efke DeeesOee cegood s Hej oesveeW He#eeW eje keg ues-oskej mecePeewles
mes efnvogmlJe ce]peyetle nesiee Deewj meskeetueefj]pce kece]peesj~ cegefmuece He#e kes cegKe HewjJeerkeej Deewj
ieJeen ceekeme&Jeeoer Feflenemekeej Les efpevneWves GvnW ke[e ]Ke yeveees jKeves kes efuees Hees jf le efkeee Lee~
Gmemes pees vegk] emeeve ngDee, Gmekes efuees Jes ceekeme&Jeeoer Feflenemekeej keye cee]Heer ceebieWies?
ieebOeerpeer keer HHeve meeue Henues Yeejleere kecegevf emeW kes yeejs ceW kener ieeer Ske-Ske yeele Deeves
Jeeues Je<eeX, oMekeeW ceW Gmeer lejn ueeiet nesleer jner nw~ en Ske lej]He efJeefe$e ueielee nw, otmejer lej]He
DeeMee&peveke~ efJeefe$e Fmeefuees efke Des-Yeues, He{-s efueKes ueesie Yeer efkeleves cet{ nes mekeles nQ!pees
yeele Deece Deeoceer mecePe mekelee nw, efke Peie[s Hewueeves mes, YeefJe<e keer keeuHeefveke yeeleeW kes veece Hej
Jele&ceeve kes efJeOJebme mes meceepe ceW efkemeer kee Yeuee veneR neslee~ ceiej en yeele peeself e yemeg pewmes efJeueeele
ceW He{s veslee kees 80 Je<e& keer Deeeg ceW mecePe ceW Deeeer~ DeeMee&peveke Fmeefuees efke efvejvlej -meele
oMekeeW mes Ssmeer efJeIevekeejer veerelf e kes yeeJepeto ceekeme&JeeefoeeW kes Heelf e nceejs yege
f peereJf eeeW ceW Fleveer ee
kewmes yeveer jner nw? `pevelee' keer j ueieeves Jeeues efpeve ceekeme&JeeefoeeW kees mJeeb Deece pevelee ves keYeer
cenlJe veneR efoee, GvnW yege
f peerJeer meceepe ves Flevee DeeojCeere kewmes ceeve efueee? eneb leke efke
meceepeJeeoer osMeeW kes Dej-Dejekej efiej peeves kes yeeo Yeer efkemeer ves ceekeme&JeeefoeeW mes Gme Pet kee efnmeeye
veneR ceebiee, pees Jes Gve osMeeW kes yeejs ceW oMekeeW mes Hewueeles jns Les~ en Ske Deueie efoueemHe meJeeue nw
efpeme Hej efJeeej kejves mes Deveske jnmeeW Hej Heoe& Gsiee~
4/44, Sve.meer.DeeF&.Deej.er, keJee&me&,
eer DejefJevoes ceeie&, veF& efouueer-16

mJe. Fj]Heeve efmeodoer]keer

Deye Yeer Meeoeye1 efcejer Mee]Kes-veJee2 legcemes nw
legce Jees ceewmece nes efke nj Hes[ nje legce mes nw

]ie]peue

jewMeveer efpemce ceW nue3 kejkes yeveees iees nes

Fke eje]ieeb4 mee Hemes-yevos-]keyee5 legcemes nw
n]He&6 kees Dekeme7 ceW leyoerue8 efkeee nw legceves
DeeFves ceQ v es yeveees nQ ef p euee 9 leg c emes nw
es leDeuueg]ke ve ceemmej10 nes lees egHe nes peeTb
yeesuelee ntb efke DeYeer jyles-veJee11 legcemes nw
etb meg]Keve12 ceW efvekeue Deeles nQ yengle mes ce]Hentce13
Jewmes ceQves pees kene nw Jees kene legcemes nw

$ 25

www.lafzgroup.com

1. njer-Yejer, 2. mJej keer MeeKee,

3. efceuee, 4. Gpeeuee, 5. JeeeW kes Heers,
6. De#ej, 7. eee, 8. HeefjJeefle&le,
9. eceke, 10. GHeueyOe, 11. mJej kee
mecyevOe, 12. yeele, 13. DeLe&

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

neme Jebie

%eeve elegJexoer

ceOe HeosMe
kes kegerj Geesie
(osMe ceW Deece jee en nw efke ceOeHeosMe ceW keee ceeue lees Heee&Hle cee$ee ceW nw, Hejbleg Gme
DevegHeele ceW Geesie veneR kes yejeyej nQ~ keg Ssmeer ner yeele eer jJeervveeLe leeieer peer ves DeHeveer
Ske jevee ceW keer~ ceQ ce.He. kee efveJeemeer ntb leLee pewmee efke Fme lej]He efjJeepe nw, cegPes Fme
Yeewieesefueke leLe Hej ieJe& nw~ Fme veeles cesje en HeefJe$e kele&Je yevelee nw efke ceQ leeieer peer keer
yeele kee ]peesjoej Keb[ve keb~ pewmee efke Fme lej]He efjJeepe nw kejves kee, ceQ kej jne ntb, Fme uesKe
kes eje efpemeceW efme efkeee ieee nw efke nceeje Heeje ceOeHeosMe kegerj GeesieeW kes efuees mJeie& nw~
vejke lees Jen Mes<e eer]peeW kes efuees nw~ mener yeeleeW kee ]ieuele Keb[ve Hemlegle kejves keer mLeeveere
HejbHeje ceW cesje Yeer en efnmmee efJevecelee HetJe&ke Hemlegle nw~ mJeerkeejW ee Yee[ ceW peeeW-uesKeke)

pewmee efke ceQves DeYeer efueKee efke ceOeHeosMe Hej Fmekes JeeefmeeeW kees ieJe& nw, Ssmee oes vewmeefie&ke
keejCeeW mes nw~ Ske-efke en osMe kes oe ceW efmLele nw (eefo Fme osMe kee Yeer keesF& oe nw lees)
leLee otmejs, efke en efHe[e #es$e nw~ ceQ Yeer FvneR efveleeble erve keejCeeW mes Fme Hej ieefJe&le eue
jne ntb, eeefHe cesjer mecePe ceW veneR Deelee efke eefo oe ceW yews Yeer nQ lees FmeceW ieJe& keer keee yeele
nw? en efkemeer megvojer kee oe lees nw veneR, peneb leke efHe[sHeve keer Kee jns nQ~ `nce lees
efHe[s nQnj ]peesj ]peguce keer kekej ceW nce ener veeje ueskej Glejs nQ Deewj Fefleneme mee#eer nw
(en mee#eer nesvee Fefleneme keer Deeole nw) efke nce meHeue jns nQ~ nce efHe[sHeve kees ueskej
Geesie keer ceebie mes efouueer peeles nQ Deewj DeHeves FbmeeveeW kee ^ebme]Hej ues kej eues Deeles nQ Hej
efHe[sHeve kes ceeeves en veneR efke nceejs HeosMe ceW Geesie ner veneR nQ~ ce.He. JeeefmeeeW kes DeHeves
kegerj Geesie nQ Deewj Jes GveceW pegs nQ~ Deepe nce GvneR GeesieeW keer eee& kejWies~
ceOeHeosMe efMe#ee kees ueskej ye[e YeeJegke #es$e nw~ eneb Sce.S. kejves kee Meew]ke DeHeves Hetjs
Meyeeye Hej nw Deewj Ske mebieefle Geesie kee He ues egkee nw~ ce.He. keer Deeyeeoer kee Ske efnmmee
Sce.S. keje jne nw, Mes<e ueesie kej jns nQ~ ceeveJe pevce efueee nw, Jen Yeer ceOeHeosMe ceW, lees yese
ceeveJe, legcnW Sce.S. kejvee nesiee~ Jejvee ns lees[s efoes peeeWies~ ce.He. Jeemeer DeefYeMeHle nQ Ssmee
kejves kes efuees~ Jen Sce.S. kejsiee, Gmes Sce.S. kejves mes keesF& veneR jeske mekelee~ ceOeHeoMs e keer
nj me[ke efkemeer HeeeJes kee@uespe keer lej]He pee jner nw, peneb uebiej keer Oeeefce&ke YeeJevee mes Sce.S.
keer ef[ieer yeb jner nw~ Deeeve nw nJeeDeeW ceW, efke ueesie DeeeW, Sce.S. kejW Deewj Yee[ ceW peeeW~
DeeDees efce$ees, Sce.S. kejW~ mecee leLee ceefmle<ke keer keceer nes, lees efnvoer ceW kejW~ nj Jeefkele eneb
Sce.S. efkeee ueielee nw~ Mekeue keg Sce.S. eFHe, De]keue meerke ceese eFHe~ efMe#ee efJeYeeie kes
osJelee efJeceeve mes ceOeHeoMs e kees osKekej Heg<He yejmeeles nQ Deewj mee#ejlee kes Deebke[eW keer TbeeFeeW
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 26

$ 27

Hej efJeceeve mes k] eueeyee]peer Keeles nQ~

pees Sce.S. veneR kejles Jes Sce.Sme.meer. kejkes Jew%eeefveke nes peeles nQ leLee Jew%eeefveke {bie mes
keuekeea ceW ueie peeles nQ~ pees en Yeer veneR kejles Jes kee@uespe Keesueles nQ~ ue[efkeeeb efJeJeen keer
Heleer#ee ceW yeer.S[. kejleer nQ~ ons]pe ves eneb n]peejeW yeer.S[. Hewoe kej efoes~ mee#ejlee kes Fme
DebOes egie ceW n]peejeW Oe=leje<^eW ves Sce.S. efkeee Hej kegbJeejs jns~ Deyeuee peerJeve, nee legcnejer ener
keneveer efke Sce.S. kes yeeo legceves [yeue Sce.S. efkeee~ ue[kes-ue[efkeeeW meYeer kees Sce.S. keje
efoee Fve kee@uespeeW ves~ let Yeer yeuece Sce.S., ceQ Yeer mepeve Sce.S., Deye yeer.S. kees keewve Hets
jefmeeekees ueskej Ske ieerle leweej kej jne ntb ceQ~ ieerle kee cetue YeeJe nesiee efke ue[keeue[keer ves Sce.S. kej efueee nw Deewj Heerues neLe keer MeeMJele mecemee meeceves nw~ neLe Heerues neW lees
Ske Deewueeo Hewoe keer peees pees [yeue Sce.S. nes (Sce.S. Sce.S. [yeue Sce.S.) Hejbleg
ue[keer kee yeeHe nw efke ue[keer keer Ske yeer.S. Jeeues mes Meeoer kejvee eenlee nw pees Heeve keer
ogkeeve kee ceeefueke nw Deewj Fmeerefuees yesjes]peieej Sce.S. egJeke Hej Fkekeerme yew jne nw~ Hej Fmeer
kees ueskej egJeleer kees efMekeeele nw efke Deye yeer.S. keewve Hets jefmeee? ieerle kes Deblejs ceW veeefekee
mes kenueJeeTbiee efke meepeve ceveYeeJeve yemeble Dee ieee, ueesie yeer.S. mes Sce.S. nesves ceW ole iees~
GOej kecye]Kle HeueeMe onke jne nwDeeDees, nce Ske nes peeeW Deewj Heer.Se.[er. Hekeej ueW~
keeeWefke let Yeer mepeve Sce.S. Deewj ceQ Yeer Sce.S.~ yeere ceW en mLeeeer [euekej Deieues Deblejs ceW
ebeue veeefekee ce.He. kes Fme Geesie kes efJe<ee ceW Fbefiele kejsieer efke yeuece, yemeble etb ner Heemee
efvekeue ieee Deewj legce yesjes]peieej [esueles jns~ yemeble kee meye ce]pee ]Kejeye kej efoee HeeHeer lewveW~
Deye meeJeve keer yejKee yenej Dee ieeer nw~ eejeW lej]He vees kee@ues]pe Kegueves-Keesueves kee Me
leLee e$eeW kees uetves kee ceewmece Dee ieee~ ns ceve kees Yeeves Jeeues keeues keuets yeQieve yess, let Yeer
efkemeer kee@uespe ceW ueie pee~ cegPes Yeer JeneR ueskeej Hej efeHekee os~ ecekeerues jbie kes YeeQjs, efHej
osKe~ Deieues meeJeve leke DeHegve keee kejles nQ~ keeeWefke? keeeWefke let Yeer mepeve Sce.S. Deewj ceQ
Yeer mepeve Sce.S.
lees efce$ees! efMe#ee kee kegerj Geesie eneb Dee HeveHee nw~ Fmeer keejCe HeosMe ceW nj leermeje
Jeefkele mee#ej nw Deewj cee$e Fmeer ogIe&vee kes keejCe keefJe nw~ pees keefJe veneR nw, Jen mebeespeke nw~
pees keg Yeer veneR Jen DeHeveer Heef$ekee efvekeeuelee nw Deewj ]Kego Yeer Gmes veneR He{lee~ Mes<e uesKeke nQ
Deewj Fme mejkeejer leLe kes keejCe meeefnlekeej Yeer nQ~ keefJelee kee Geesie eneb ]peesjeW Hej nw~ nj
leermeje Deeoceer keefJelee efueKekej, HeLece oes kees megveelee nw, efpevnW DeeMee nw efke Jen Yeer Gvekeer
megvesiee~ pesye ceW neLe Iegmelee nw keefJelee efvekeeueves kes efuees, Yee[-mee cegbn Keguelee nw Deewj keefJelee
Hekeleer nw~ meye DeeHeme ceW megveeles nQ Deewj Jeen-Jeen keer efkeeefkee mes keefJelee keer ceb[er Deer
jnleer nw~ let cesjer megve, ceQ lesjer megvelee ntb~ ogKe oo& DeeHeme ceW yeebves keer Yeejleere mebmke=efle keece
Deeleer nw~ let cegPes Pesue, ceQ legPes Yegieletb-keefJelee ceW Skeoce oecHele peerJeve kees peer jns nQ cesjs eej~
DeYeer leke keefJelee neefvekeejke Me]ieueeW ceW Deeleer Leer, Hejbleg ce.He. Meemeve kes Heeslmeenve mes en
Yeer Ske ueeYeoeeke kegerj Geesie ceW yeoue ieeer nw~ keefJe keefJelee efueKeles nQ, HeesLeer leweej kejles nQ~
mejkeej meesves kes YeeJe K] ejerokej ieesoece ceW Heke uesleer nw Deewj keefJelee kes jewes-Yewee lee lee Lewee
kejles Hemevvelee mes veee jns nQ efke keefJelee keer JeeHemeer nes jner nw~ Henues Yeer JeeHemeer nesleer Leer
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

mebHeeoke eje, Hej leye jesles Les~ Deye lees es jeles nQ Deewj mejkeej peeueer veeseW keer k] eercele osleer nw~
keefJelee kes eske mebmke=efle Deewj keuee kes keeGbj Hej Yegve jns nQ~ yeeHe ves efJejemele ceW keesF& Deeueeue mebHeefe veneR es[er lees keee, keefJe ves yeeHe Hej keefJeleeeW Hekeej kej ce.He. mejkeej kes efmej
Hej LeesHe oeR efke yese, efveyees cesjs yeeHe mes Deewj efvekeeuees W mes jeske[e~ yeeHe mes ueskej efeef[ee,
yeeoue, ee]ket, k] eceerp] e, petlee, HeHeerlee, Deojke, veerce, Heneef[ eeb, iegueceesnj, Hes[ Fleeefo Hej keeJe
kee peeue HeWkee ieee~ keefJelee keer JeeHemeer keer Tbeer uenj, {sj mee keeje mebmke=efle Deewj meeefnle kes
le Hej Heke ieeer Deewj eejeW ves keeje yese efueee~ Fme Geesie mes meeceeve peve kees Ske ner
H] eeeoe ngDee~ keefJelee, keefJe leLee mejkeej kes yeere DeeHeme keer yeele nes ieeereeslee leLee Heeke
kees gkeeje efceuee~ Hejbleg Fme Geesie ceW Yeer Jen JeeHekelee veneR, en kesJeue MendjeW leLee jepeOeeveer
kes keefJeeeW leLee ]KejerooejeW kes efjMlesoejeW kes efuees ceg]Heero efme ngDee~
ieebJe ceW keefJelee yeseves kee OebOee etb Yeer p] eesj veneR Heke[ Heeee keeeWekf e ce.He. kes ieebJeeW ceW [kewleer
kee Geesie p] eesjeW Hej nw~ ce.He. kes ieeceeW kee en meyemes ueeskeefHee leLee njefoue De]peerp] e keee&kece nw~
`Dene, ieece peerJeve Yeer keee nw'peneb eens [ekee [euees~ ueesie eneb [kewleer He[ves Hej yegje
veneR ceeveles pewmee efke osMe kes Deve efnmmeeW ceW keg veere ueesie ceeveles nQ~ [kewleer He[ves leLee [eueves
kees eneb ceewmece-eebo-metjpe-nJee Fleeefo keer lejn F&MJej keer ceeee ceevee peelee nw, efpemeceW ceveg<e
DeLeJee Hegeuf eme kees De[ib ee ueieeves keer efnccele veneR nesveer eeefnes~ Fme Geesie keer efJeMes<elee ener nw
efke yengle kece ueeiele ceW ner HeejbYe efkeee pee mekelee nw~ Heee GeesieHeefle Mge ceW cee$e Ske ueeer
kee Hueeb ieebJe kes yeenj [eue uesles nQ~ Meece kes Pegjceg ceW Jen ieebJe kes yeenj ueeer ueskej Ke[e nes
peelee nw Deewj DebOesje nesles-nesles, JeneR Ke[s Ke[s GlHeeove HeejbYe nes peelee nw~ Fme #es$e ceW nceejer
Heieefle efveefMele ner ieewjJeMeeueer nw~ nceejs [kewleeW keer otmejs HeebleeW ceW Yeer ye[er ceebie nw~ Jeneb keer
pevelee keer ceebie Hej es GeesieHeefle ieebJe mes ner mketueeW kes ebiegue mes yeekej [kewleer keer ^es vf ebie ceW ueie
peeles nQ~ Hegefueme, mejkeej leLee meceepe kee efceuee-peguee yesefmeke ^sefvebie mesvj nw nj ieebJe Fmekes
efuees~ efjee[& [kewle keer Yeer Leevesoej mes DeefOeke F]p]pele nw~
pees efkemeer keejCe [kewle veneR yeve Heeles, Jes Hegefueme ceW Yeleea nesves kee Heeeme kejles nQ~ etb eneb
[kewle Yeer ]Keekeer Jeoea Henveles nQ~ Dele [eket Deewj Hegefueme ceW Deblej kej Heevee keefve nw~ Deece
Deblej en ceevee peelee nw efke Hegefueme kees efpeme keee& keer leve]KJeen efceueleer nw [kewleeW kees veneR
efceueleer~ keg efmeHeener eneb [kewleer kes ceeceueeW ceW Heke[s Yeer iees nQ~ Mes<e ueesie mecePeoej nQ Deewj
keYeer veneR Heke[s iees~
FOej mejkeej ves Fme ueIeg Geesie kees Yeer Heeslmeenve efoee nw~ DeelcemeceHe&Ce keer t mes Fme
Geesie ceW Yeejer lesp] eer Deeeer nw~
Deve yengle mes HejbHejeiele Geesie ceOe HeosMe ceW HeveHe jns nQ~
onsp] e uesvee, [e@kejer kejvee, DeHeveer memegjeue ceW [kewleer ceejvee, DeeefoJeemeer #es$eeW kee efJekeeme
kejvee, peerHe ceW e{vee, leyeeoues keQefmeue kejvee, mketue-kee@efuepe Keesuevee yebo kejvee, veeeye
lenmeerueoej yevevee, peeotiejer kejvee, cegk] eocesyee]peer kejvee, {esj-[e@kejer kejvee, Jekeerue yevevee,
mejkeejer ]peceerve Hej ]key]pee kejvee, Hejer#ee keer kee@efHeeeW ceW vecyej ye{Jeeves kes efuees svelmeebie keer
Yeebelf e uebyeer ee$eeeW kejvee, DeebKeW ceeRekej ieJeener osvee, lenmeerueoej meenye kes Iej Ieer Hengb eevee,
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 28

Leevesoej meenye mes efHevee, De]Keyeej keer yeer[er yeveevee Deewj DeHeveer yeer[er mJeeb Heervee, menkeejer
meefceefleeeb [gyeesvee, osMeer efHemleewue yeveevee, ie[e ]Ke]peevee {tb{vee Fleeefo Fme #es$e kes Deve Geesie
nQ~ pevelee FveceW Heefjece mes peger nw~
Deye leke DeeHe ceOeHeosMe kes Deeweesefieke efJekeeme kes ]keeeue nes iees neWies~ ve Yeer ngS neW lees
ce.He. kees Fmekeer HejJeen veneR~ Jen kece& ceW pege nw Deewj Heue Henues ner Kee egkee nw~ Jen pege
jnsiee~ efkemeer kee yeeHe Gmes Ssmee kejves mes veneR jeske mekelee~ Jen Heieefle kejles ngS GeesieeW kes Gve
efMeKejeW kees gSiee peneb mes efiejkej Gmekeer ner-Hemeueer yejeyej nes mekeW~
S-40, DeuekeeHegjer, YeesHeeue-412024
cees.-942504103

mJe. Fj]Heeve efmeodoer]keer

Jees pees Fke Mele& Leer JenMele1 keer Ge oer ieeer keee
cesjer yemleer efkemeer menje2 ceW yemee oer ieeer keee

]ie]peue

Jener uenpee3 nw ceiej eej eflejs ue]He]peeW4 ceW

Henues Fke Deeie-meer peueleer Leer yegPee oer ieeer keee
pees ye{er Leer efke keneR ceggPekees yene kej ues peee
ceQ eneR ntb lees Jener ceewpe5 yene oer ieeer keee

eJeCe kegceej Jecee&

HeebJe ceW ]Keeke keer ]pebpeerj Yeueer ueieves ueieer

efHej cesjer ]kewo keer ceereeo ye{e oer ieeer keee

jeme keye efkemekees Deees efcejs jemles

ceQ yeveelee jne nt b vees jemles

ossj mes Hengbes nQ nce otj mes Deees ngS ueesie

Mendj ]KeeceesMe nw meye ]Keeke G[e oer ieeer keee
1. Gvceeo, 2. jsefiemleeve, 3. Mewueer, 4. MeyoeW, 5. uenj

eewke Hejeie oeme, Tbe Jeeueer ieueer, Dece=lemej

ceQves Hete Lee cebef]peue keneb nw efcejer

peeves keee meese kej nbme efoes jemles
eeHe nukeer meer ceevetme1 ]keoceeW keer Leer
peeie Gs efoue ceW meeses ngS jemles
ceQves meesee ner Lee yew uetb oes Ie[er
cegPekees DeeJee]pe osves ueies jemles
cebef]peueW ncemes nesleer ieeeR Depeveyeer
Deew j ceevet m e nes l es iees jemles
efpeleves Henjs efyeeDeesies legce jen ceW
Deewj Kegue peeeWies meese kes jemles
1. Heefjefele

$ 29

www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

neme Jebie

mecHele mejue

Fme Mendj kee eejes

keee kenvee
peeHegjSke efJenbiece ef<

eHegj mes cesje HeLece Heefjee leermejer ke#ee ceW ngDee Lee~ peye Hejer#ee ceW Ske yesno keefve
HeMve Hete ieee Lee efke yeleeFes peeHegj kee nJee cenue efkeme Mendj ceW efmLele nw?
peeHegj kes yeejs ceW DeefOeke efJemleej mes peeveves kee DeJemej efHej keesF& meeleJeeR ke#ee kes
oewjeve Deeee~ nceejs mketue ceW Ske DeOeeHeke Les~ Jen peye-peye Yeer nceejer ke#ee ceW Deeles,
nceW peeHegj kee Yetieesue Deewj Fefleneme yeleeee kejles~ ve GvneWves nceW keYeer DeHevee meypeske
He{eee, ve nceves GvnW keYeer DeHevee meypeske He{eves kees kene~ keejCe, ceemj peer mecePe iees
Les efke yees peeHegj kes yeejs ceW keg veneR peeveles Deewj yees mecePe iees Les efke ceemj peer
peeHegj kes DeueeJee keg veneR peeveles~
cegPes peeHegj Deees ueieYeie leerve oMeke nesves kees nQ~ meved Gvveerme meew Fkeeemeer ceW peeHegj
ceW Yeer<eCe yee{ Deeeer Leer~ peeW ner Heeveer keer yee{ Leceer, ueesieeW keer Meg ngF&~ ceQ ueesieeW Jeeueer
Gmeer yee{ ceW yen kej peeHegj Deeee Lee~
meJeeF& peeefmebn ves 18 veJecyej, 1727 kees peeHegj Mendj keer yegefveeeo jKeer Leer~ leye mes
ner keneJele nw efke veiej efveeespeve-peeHegj keer HejcHeje nw~ efkebleg peeHegj ceW veiej efveeespeve kee
Jener ne ngDee pees osMe ceW HeefjJeej efveeespeve kee~ mejkeej kenleer nw efke oes yeeeW ceW Heebe
meeue kee Deblejeue jKees~ ueesie Het yewles nQ efke efHej Heebe meeue keee kejW?
peeHegj kees iegueeyeer veiej kene peelee nw~ neueebefke, peeHegj ceW iegueeyeer jbie Deye Glevee ner
jn ieee nw efpelevee efnvoer ef]HeuceeW keer nerjesFveW keHe[s Henveleer nQ~ peeHegj kees Yeejle kee Hesefjme
leLee eser keeMeer Yeer Hegkeeje peelee nw~ Hesefjme, ceQ keYeer ieee veneR ntb~ neb, ieboieer Deewj
DeeflekeceCe DeJeMe yeveejme keer leguevee ceW ]peje kece nw~ nes mekelee nw Fmeer Jepn mes peeHegj kees
eser keeMeer kene peelee nes~
en cebefojeW kee veiej nw~ eneb efove kee MegYeejcYe DeHeves DeejeOe ieesefJevo osJe peer keer
cebieuee Deejleer mes neslee nw~ YekeleieCe Hegjeves HeeHeeW mes cegefkele Deewj veeeW kes DeeMeerJee&o nsleg
efveeefcele cebefoj peeles nQ~ Decetceve cebefoj vebies HeebJe peeles nQ~ efpeme efove cebefoj vebies HeebJe veneR
peeles nQ, Gme efove Iej vebies HeebJe Deeles nQ~
oes ieCesMe cebeof jeW keer Yeer ye[er ceevelee nw~ Ske Mendj kes Gej ceW Tbes Hene[ Hej ie{ ieCesMe
nQ~ ie{ ieCesMe kees mLeeHevee kes HeMeeled ner peeHegj keer veeRJe jKeer ieeer Leer~ otmeje, ceesleer [btiejer
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 30

$ 31

ieCesMe cebefoj nw~ en Hejkeess kes yeenj Mendj kes oef#eCe ceW eser-meer Hene[er (ceesleer [btiejer) keer
leuener ceW yevee nw~ Yekele ceesleer [tib ejer ieCesMe peer kes eneb ner peevee Hemevo kejles nQ~ ie{ ieCesMe peer
lees mJeeb oMeveeefLe&eeW kes oMe&veeW kees lejmeles jnles nQ~ Gvekeer Fme Heer[ e kes oes keejCe nQ~ Hene[ keer
keefve e{eF& leLee DeHeves Hegpeejer ceW ceekexefbie jCeveerefle kee DeYeeJe~
Mendj ceW Deefveebef$ele eeleeeele, Jeenve ogIe&vee, Jeenve eesjer Deeefo kes cetue ceW ceesleer [tbiejer
Jeeues ieCesMe peer kee keesHe ve]pej Deelee nw~
veee Jeenve ]Kejeroles ner Gmes ceesleer [tbiejer ieCesMe peer kes eneb ues peeves kee efjJeepe nw~
ieCesMe peer kees ueesieeW kee en JeJenej efveefMele ner Ye[keeT ueielee nesiee~ Yeuee, cenbieer keejW
GvnW efoKeeves keer keee legke nw pees ]Kego etns Hej eueles nQ~
eneb pee efmebn veeceke leerve jepee ngS nQ~ Henues efce]pee& jepee pee efmebn~ cenekeefJe efyenejer
efpevekes ojyeejer keefJe Les~ es peeHegj mLeeHevee mes HetJe& Deecesj kes Meemeke Les~ otmejs ngS meJeeF&
pee efmebn efpevneWves peeHegj yemeeee~ leermejs Les meJeeF& pee efmebn efleere (118-1835)~
HeLece oesveeW pee efmebn lees Keeleveece nQ~ neb, leermejs pee efmebn keg Jewmee ner jns nQ pewmes
Yeejleere HeOeevecebef$eeeW ceW Se.[er. osJesieew[e~
peneb leke peeHegj kes meeefnefleke eesieoeve kee meJeeue nw, eneb kegue oes keefJe ngS nQ~
jereflekeeue ceW cenekeefJe efyenejer Deewj DeeOegefveke keeue ceW yegef HekeeMe Heejerke~ kene peelee nw efke
efyenejer kees Gvekes Ske oesns kes efuees Ske meesves keer DeMej]Heer oer peeleer Leer~ Deye en
Heer.Se.[er. kee efJe<ee nw efke GvnW oesne efueKeves Hej DeMej]Heer oer Leer DeLeJee DeMej]Heer oer
peeves Hej Jes oesne efueKeles Les~ pewmee Yeer ngDee nesiee efyenejer kes oesns meJe&$e GHeueyOe nQ Deewj Gve
DeMejef]HeeeW kee veeceesefveMeeve leke veneR~ Mes<e meeefnle keer peevekeejer yegef HekeeMe Heejerke kes
Fme Ske {tb{e[er (peeHegj keer yeesueer) kes oesns mes kej ueW
met j cejd ee leg u emeer cejd ee, cejiee kes meJeoeme
Deye lees keefJe kegue ceW yeee, keesje yegef Hekeeme

etbefke peeHegj kes mebmLeeHeke meJeeF& pee efmebn kees cegieue yeeoMeen eje `meJeeF&' keer
GHeeefOe oer ieeer Leer~ Dele s peeHegefjeeW ceW mJeeLe&, efoKeeJee, Deeueme, Deke[ meye meJeees
nQ~ peeHegjer eefj$e ceW pewmee efJejesOeeYeeme nw Jewmee Deve$e ogue&Ye nw~ Hewoue euelee Jeefkele
efkeleveeW mes ner efue]He ceebie ues Ske Yeer ve os Deewj Ssmee Yeer neslee nw efke efue]He Ske mes Yeer ve
ceebieer peees Deewj osves keer HesMekeMe keF& kejW~ neueebefke, ve ceebieves Hej Yeer ]peyejomleer efue]He osves
Jeeues Jes ner ueesie nesles nQ pees mJeeb ceebies kee Jeenve euee jns nesles nQ~ efke]Heeeleer Ssmes efke
Deeievlegke mes Heeveer leke kees veneR HetW Deewj oefjeeefoue Fleves efke efkemeer kes eneb peeeW lees
efyemeuejer Heeveer mes neLe-HeebJe Oeesves ueieW~ mebkeeseer Fme no leke efke Iej ceW nQ Deewj HesMeeye ueieer
nw efkebleg eeues pee veneR jns nQ~ en meese kej efke JeLe& ner keesF& osKe uesiee~ efveYeeake Ssmes efke
oerJeej Hej efueKee nw`eneb HesMeeye kejvee me]Kle cevee nw' lees nepele ve nesves Hej Yeer esve
Keesue kej Ke[s nes peeeWies efke osKeW keewve meeuee keee GKee[ uesiee? peneb leke uesve-osve keer
yeele nw, meeceves Jeeues mes Heefjee kes Je]kele ner Het ueWies efke DeeHe nceejs eneb DeeeWies lees keee
ueeeWies? Deewj eefo nce DeeHekes eneb Deees, lees DeeHe keee oWies? meye peeveles nQ efke osves kes
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

veece Hej lees peeHegj Jeeues DeHeveer mebleeve leke kee veece `osJee' veneR efvekeeueles~
ueesie ]Keeve-Heeve kes ye[s Meewkeerve nQ~ keneR mes kee[& Je]iewjn Deees lees GmeceW meyemes Henues
HeerefleYeespe He{les nQ~ mJeeb kes eneb DeefleefLe Dee peees, lees Gmemes Yeespeve kes efuees etb Hete peelee
nw, `cns lees meeje Iej kee peerce yee peeJeeueeb~ Les yeesuees lees Leevew Deyeej efmeie[er ceW meskeodeeb?'
(nce lees meHeefjJeej efkemeer kes eneb peerceves peeeWies~ DeeHe kenes, lees DeeHekees DeYeer Debieerer ceW
meWke osles nQ) meesees, ]Kego kees Debieerer ceW meWkeves keer yeele megvekej yeseeje DeefleefLe Jeneb efkeleveer
osj njlee nesiee~ eneb kes ue{eke (efyeve yegueees peerceves Jeeues) lees Fefleneme Heefme nQ~ DebOee
veewlee oes yegueees keer esef[es, peeHegj ceW DeebKeeW Jeeues kees veewlee lees Yeer oes ner Deeles nQ~
Ieeeue kees DemHeleeue Hengbeeves ceW Yeues ner Henues legce-Henues legce kenles neW, GeJeves kes
Je]kele meowJe `Henues ceQ-Henues ceQ' neslee nw~ Ieeeue keesF& Heefjefele Yeer He[e nesiee, lees ome yeej
meeseWies~ efkebleg DeLeea DeHeefjefele keer Yeer pee jner nesieer lees Glmeen mes HeeeaefmeHes kejWies~ cegox
kees Hetbke-Hetbke kej ueewles ceW keesF& Het ues efke ce=leke keewve Lee? lees peJeeye oWies efke Fmemes nceW
keee? efpeme keece mes iees Les Jees kej Deees~ yeme! ]Hegme&le Fleveer efke IebeW leeMe Kesue jns nQ
Deewj Jemle Fleves efke Deelceere kes leerpes keer yewke ceW Yeer oew[les-nebHeles leye Hengbe jns nQ peye
Hebef[le peer ieg[HegjeCe meces leguemeer Deewj efJeef]peefbie kee[& yeeb jns nesles nQ~
ueesieeW ceW Jeemleg kes Heefle ienje ueieeJe nw~ ieleJe<e& efpeme jmeesF&Iej kees leg[Jee kej HetpeeIej
yeveJeeee Lee~ Fme Je<e& Gmes leg[Jee kej yeeLece yeveJee efueee~ peesefle<e ceW ienje Yejesmee nw~
pees Ske yeej efkemeer kees DeHevee neLe efoKee ueslee nw Jen Deieues ner Heue otmejeW kes neLe osKeves
ueielee nw~ iebYeerj ees Yeer ueie peees lees ]Hem& S[ kes yepeees Hebeeie osKee peelee nw~
Oeve Yeues efkevneR nLekeC[eW mes keceeeW, Oeve keer ]keercele mecePeles nQ~ ueeKeeW keer Ietme KeevesefKeueeves Jeeuee Yeer DeHeves petles Hee@efueMe kejeles Je]kele yees mes ceesueYeeJe kejlee nw Deewj ceesue
YeeJe kes oewjeve en leke efJeeejves ueielee nw efke ener keece eefo ceQ Yeer kejves ueietb lees [sueer
efkelevee kecee mekelee ntb~
peeHegj kes ueesieeW ceW je<^ere-Devleje&<^ere mecePe ]Kelejs kes efveMeeve leke nw~ JeeefMebieve mes
Meg ngF& yenme Jeeee keeyegue-Fmueeceeyeeo nesles ngS veF& efouueer leke Deeleer nw Deewj Deblele ieueercegnuues keer DeewjleeW kes eeue-eueve Hej efJejece Heeleer nw~ Hegjeleve kes Heefle ye[e ceesn nw~ veee veew
efove Hegjevee meew efove~ meerevf eej efmeerp] eve Yeer efkemeer kes eneb Meeoer-yeejele ceW peees lees DeHeves yeen
kee met Henve kej peelee nw~ Oece&Helveer Yeer Gmeer HeesMeeke ceW nesleer nw pees Gmeves DeHeves HesjeW kes Je]kele
Henveer Leer~ JeeeW Deewj esndjeW kee keb^em osKeles ner yevelee nw~ Jeefkele DeHeves ner Jnerkeue Hej
DeHeveer ner Helveer kees efyee kej Yeer etb [^eFJe kejsiee ceevees oesveeW otmejs kes neW~
etb lees mejkeej ves peveefnle ceW ]keoce-]keoce Hej Mejeye kes skes KegueJee jKes nQ uesefkeve
Hegjeves ueesie HegjKeeW keer efJejemele kees menspes Deepe Yeer Yeebie eveves kees ner HeeLeefcekelee osles nQ~
Yeebie kes veMes kee ueeYe efvecve Gefkele eje Heeeefjle efkeee peelee nw
Yeeb i e ceeb i ew Yet b i e [ e, meg u e] H ees ceeb i ew Ieer
oe ceeb i ew Ket b m e [ e, OeeHe-OeeHe kej Heer
(Mejeye petleeW keer ceesnleepe nw~ ieebpes kee veMee Ieer ceebielee nw~ cee$e Yeebie kee veMee ner Ssmee
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 32

$ 33

nw pees Yegves eveeW mes menpe meblees<e Hee ueslee nw~ Dele ke-ke kej Yeebie ner Heerveer eeefnes~)
ueesie Fme no leke efceuevemeej nQ efke meej efvekeueves leke ner efceueles nQ~ eefo DeeHekees efkemeer mes
DeHeves keece mes efceuevee nw lees Jen leYeer efceue mekelee nw peye DeeHe Gmekes eneb ee lees Hegeuf eme keer lejn
peeeW ee efHej eesj keer lejn~ DeeHe Hengbe iees~ Jen DeeHekees osKeles ner DeHeveer oesveeW yeenW etb Hewuee
osiee pewmes egieeW-egieeW mes DeeHe ner keer Heleer#ee ceW jle Lee~ Jen DeeHekees ve]peoerkeer eee keer Le[er
(er-me@ue) leke ues peeesiee~ eee Jeeues kees Dee[&j osiee`yeejn vecyej'~ yeejn vecyej eee
kee DeLe& DeeHe leye mecePeWies peye eee Jeeuee Ske eee kees oes iueemeeW ceW ueeesiee~ Jen DeHeveer eee
DeeHe mes Henues meg[ kesiee~ efHej DeHevee ceesyeeFue keeve mes ueiee efkemeer mes yeeleW kejves kes yeneves Lees[ e
otj mee euee peeesiee~ DeeHe DeHeveer eee K] elce kej keg osj Gmekeer Heleer#ee kejWies~ Jen DeYeer Yeer
ceesyeeFueyee]peer ceW Jemle nw~ DeeHe nej kej eee kee Yegieleeve kejWies~ peneb keg mecee HetJe& DeeHekes
ceve ceW Fme yeele keer kees]Hele Leer efke veeueee]ke ves eee leke Hetjer veneR efHeueeeer~ JeneR HesceW kes yeeo
Fme yeele keer lemeuueer nw efke euees, memles ceW ts~
meebme kee oyeeJe Pesueles ceneveiej kes efuees Dee@kemeerpeve nQ tefj]pce, peewnjer Deewj cetefle&keej~
]keJJeeue Deewj ieeueeryee]pe~ jbiejs]pe Deewj ceefCenejs~ HeJes Deewj HelebieJeeues~ peeHegjer j]peeFeeb
Deewj peeHegj ]Heg~ nwC[ces[ HesHej Deewj meebieevesjer efHeb~
Mendj kes ieueer-cegnuues mJeHe yeoue peeves kes yeeJepeto Deepe Yeer DeHeveer meb%eeDeeW Deewj
efJeMes<eCeeW mes Heneeves peeles nQ~
en Mendj jme keHetj keer efJeueeme mLeueer jne nw~ Ske ]peceeves ceW eneb leJeee]HeeW kee ye[e
eueve jne nw~ efveef<kee ner mener leJeee]HeeW kee cegnuuee Deepe Yeer ceewpeto nw~ Yeejer mkeesHe kes
yeeJepeto leJeee]HeW OebOee veneR kejleeR~ mebYeJe nw, Yeejleere jepeveerefle kee eefj$e osKe-megve kej
leJeee]HeeW kee DeHeves HesMes mes peer Ge ieee nesiee~ eefo Ssmee nw, lees ye]keewue `leg]Hewue elegJexoer'
vesleeDeeW kees Yeer meerKe uesveer eeefnes~
yeg u evoer kee veMee ef m ecleeW kee peeot lees [ os l eer nw
nJee G [ les ng S Heb er kes yee] p et lees [ os l eer nw
ef m eeemeer Yes e f [ ees Lees [ er yeng l e iew j le ] p eg jer nw
leJeee] H e leke ef k emeer ceew ] k es Hes Ieg b I e lees [ os l eer nw

mejkeej Jeu[& keueeme efmeer jns peeHegj kees Hegve Jeu[& keueeme efmeer yeveeves ceW ueieer nw~ veleerpes
Dee Yeer jns nQ~ veeieefjkeeW ceW He{ves-He{eves keer efe ye{er nw~ peye leke Heeme nesles jns He{ves peeles
jns~ peeW ner H] esue ngS K] ego mketue Keesue efueee~ egJee Heer{ er ueQiJespe kee Heeesie leYeer kejleer nw peye
yee@[er ueQiJespe keece veneR os jner nes~ yeesue-eeue ceW Debies]peer kee eueve nw~ Debies]peer ]peyejomle ner
veneR yeefuke p] eyejomleer yeesueer peeleer nw~ efkemeer mes Gmekes ceesyeeFue vecyej Het,W lees MegDeeleer Heebe
Debke Debies]peer ceW ner yeleelee nw~ pewmes veeFve ]Heesj Jeve ]Heesj ]peerjes eJeeueerme eej meew Deejn~
efnvoer ceW en yeesueves kes yepeees efke ieebOeer peer otjoMeea Les~ Debies]peer ceW kene peelee nw efke ieebOeer peer
Jee]pe sueermkeesHe~
efeefkelmee megefJeOeeeW efJeMJemlejere nQ~ ess-ye[s Fleves DemHeleeue Kegue iees nQ efke Deeoceer
een kej Yeer Iej ceW veneR cej mekelee~ efeefkelmeke Ske mes Ske efJeMes<e%e nQ~ nj cejer]pe kees
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

Deeef]Kejer mecePeles nQ~ Skemejs mes Heesmcee&ce memlee He[lee nw~ DemHeleeue mejkeejer leLee ]iewj
mejkeejer oesveeW Hekeej kes nQ~ efvepeer DemHeleeueeW ceW Fueepe cenbiee lees DeJeMe neslee nw efkebleg neslee
mejkeejer DemHeleeueeW keer leguevee ceW Hej]Hewke nw~ celeueye, efvepeer DemHeleeue Jeeues Deeoceer kes efpeme
oeble ceW oo& nes Gmeer kees GKee[les nQ~ leceece efMe#eCe mebmLeeDeeW kee GodosMe nw`%eeveeLe&
HeJesMe, mesJeeLe& efvekeeme~' leceece DemHeleeueeW kee ceeses nw`Meefle&ee Fueepe veneR lees yeerceejer
JeeHeme~' keF& yeej lees yeerceejer keer yeerceeefjeeb kejkes ueeweles nQ~
DeefOekelej ye[s mejkeejer o]Helej Yeer peeHegj ceW ner nQ~ pees mejkeejer kece&eejer efpeme keece
kes efuees Jesleve Heelee nw Gmeer kees meeF[ pee@ye mecePelee nw~ kece&eejer DeefOekeebMe Hekekes
efmeebleJeeoer nQ~ DeHeves ner menkeceea kes mesJeeefveJe=e nesves Hej Gmemes Yeer efyevee keg Jemetues
Gmekeer HeWMeve kes kee]ie]pe veneR yeveeles~ DeeHe kenWies efke Ssmee lees Hetjs YeejleJe<e& ceW nw, lees ceQ Yeer
en ceevelee ntb efke Ssmee Hetjs YeejleJe<e& ceW nw~ efkebleg nceejs eneb keg veeje Yeer nw~ Jen en efke
en efke peneb osMe Yej ceW keece kejeves Jeeuee Hetlee nw efke cegPes efkelevee osvee He[siee? JeneR
peeHegj ceW keece kejves Jeeuee ]Kego yeleelee nw efke legcnW Flevee osvee He[siee~
Ye<eeej ceW ]keleF& YeeF&-YeleerpeeJeeo veneR nw~ keyeer ceW keens kes keekeepeer~
efHelee efyepeueer efJeYeeie ceW nw~ Heg$e peueoee efJeYeeie ceW nw~ oesveeW ves Mendj ceW yejeyej ner ceW
DeHeves-DeHeves vees cekeeve yeveJeees nQ~ efHelee kees cekeeve ceW veue keveskeMeve eeefnes Deewj Heg$e kees
efyepeueer keveskeMeve~ peye leke efHelee Ietme veneR osiee, Gmekes eneb yese veue veneR ueieves osiee~
peye leke yese Ietme veneR osiee~ efHelee Gmekes eneb efyepeueer keveskeMeve veneR nesves osiee~ efHeleeHeg$eeW ceW let let-ceQ ceQ eens n]peej nesleer nw efkebleg Yeejleere mebmkeejeW ceW DeYeer Fleveer efiejeJe veneR
Deeeer nw efke efHelee-Heg$e ner HejmHej efjMJele ceebieves ueieW~ mees yese efyepeueer keer eesjer kejlee nw
Deewj yeeHe Heeveer keer~
peye mes peeHegj ceW HeeHeea yetce Deeee nw Hetje Mendj oes ]KesceeW ceW yeb ieee nw~ Ske lej]He
nQ HeesHeea yeseves Jeeues Deewj otmejer lej]He nQ HeesHeea ]Kejeroves Jeeues~ ye[e cekeeve yeveeves kee
mebkeuHe ues Jeefkele DeHevee ese cekeeve yeselee nw~ keg FOej-GOej mes ueesve Je]iewjn ueslee nw~
Gmeves ye[e cekeeve ]Kejero efueee~ efyeu[j kees SkecegMle j]kece os jefpem^er keje ueer~ meeceeve
^ke ceW ueeo meHeefjJeej vees cekeeve kee ]Ke efkeee~ peeles mes ner osKee efke Gme cekeeve ceW lees
keesF& Henues mes ]keeefye]pe nw~ Jen leceece leecePeece JeneR es[ efyeu[j kees Keespeves efvekeuee~
efyeu[j DeHevee o]Helej meces otmejs Heespeske kes efuees efvekeue efueee~ Heeref[le Jeefkele jesleeOeeslee Hegefueme Leeves ieee~ Deblele ngDee en efke Gmekes ]kee]ie]peele lees meye Hegefueme Leeves ceW He[s
nQ Deewj Jen yeseeje efkejees kes cekeeve ceW jn, efuees ngS ueesve keer ef]keMleW egkee jne nw~
peeHegj kes ueesieeW ceW keebefle eslevee eens ve kes yejeyej nw~ efkebleg GveceW meecHeoeefeke
meodYeeJe leLee HeefjnemeJe=efe YejHetj nw~
Hegjesefnle ejCeoeme peuoyee]peer ceW ]peje ess petles ]Kejero ueees~ ogkeeveoej ves efyekee ceeue
JeeHeme veneR efueee~ efJeJeMe nes pewmes-lewmes GvnW petles HewjeW ceW ebmeves He[s~ petles kee jns Les~ Jen
uebie[eles ngS eues pee jns Les efke jemles ceW keje iees nyeerye efceeeb~ osKeles ner Het yews,
`Hegjesefnle peer, petles efkeleves kes He[s? cesje celeueye nw Deepe petles keneb mes ceej ueees?'
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 34

Ske lees petles kee jns Les~ THej mes nyeerye efceeeb keer `He[s' Deewj `ceej ueees' pewmeer Yee<ee~
Hegjesefnle ejCeoeme ves Peuuee kej peJeeye efoee, `Hes[ mes lees[s nQ~'
nyeerye efceeeb ves egkeer ueer, `cenejepe, kees lees[ efuees~'
peeHegjer Deeoceer mes efJeosMe ceW keesF& Het ues efke keneb kes jnves Jeeues nes Deewj HeMve kejves
Jeeues kees Flevee Yej yelee efoee peees efke efHebkeefmeer peeHegj kee, lees Fmekes yeeo Hetves Jeeuee
osMe kee veece Hetvee ]pegjer veneR mecePelee~ eneb kes ueesie ogefveee kes efkemeer keesves ceW neW DeHeves
efkeee keueeHeeW mes ner Deemeeveer mes Heneeves pee mekeles nQ~
ceQves Ske mJeHve osKee~ ceQ Deewj cesje Ske efce$e nerLees SejHees& (uebove) Hej Ke[s Les~
nceves osKee efke meeceves oes ueesie Ske ner yeWe kes oes esjeW Hej yews nQ leLee DeeHeme ceW DeHeves
ceesyeeFueeW Hej Jeelee&ueeHe kej jns nQ~
efce$e ves nbmeles ngS kene, `[s{ ie]pe kes ]Heemeues Hej yew kej Yeer ceesyeeFueeW Hej yeeleW?
ueielee nw oesveeW efnvogmleeveer nQ~'
ceQves kene, `efnvogmleeveer ceW Yeer jepemLeeve kes ueieles nQ~ keeeWefke HejmHej yeeleW kejles ngS
oesveeW Ske otmejs kes Heeme Yeer efKemekeles pee jns nQ~ en meese kej efke cewefkemecece efvekelee mes
efceefvecece efyeue Deelee nw~'
Gmeves mebYeeJevee Jekele keer, `leye lees neWies Yeer peeHegj kes?'
ceQves kene, `veneR~ peeHegj kes veneR nQ~ DeveLee ceesyeeFueeW Hej yeeleW veneR kejles efme]He&
efcemekee@ue ceej jns nesles~'
JneF neGme, 85, ceetj efJenej, vebieuee pewmee yeesnje, PeesJee[e, peeHegj-302012
]Heesve9494044418

mJe. `Jeeueer' Deemeer

Yetues efyemejs ngS ]iece eeo yengle kejlee nw
cesjs Deboj keesF& ]Heefjeeo yengle kejlee nw

]ie]peue

jes]pe Deelee nw, [jelee nw, peieelee nw cegPes

lebie cegPekees efceje nce]peeo yengle kejlee nw
cegPemes kenlee nw efke keg DeHeveer ]Keyej ues yeeyee
osKe let Je]kele kees yejyeeo yengle kejlee nw
Gmekee pewmee lees keesF& eenves Jeeuee ner veneR
kejkes Heeyebo pees Dee]peeo yengle kejlee nw
yeefmleeeW ceW keYeer Jees ]Keeke G[e oslee nw
keYeer menjeDeeW kees Deeyeeo yengle kejlee nw
]iece kes efjMleeW kees keYeer lees[ ve osvee `Jeeueer'
]iece ]Keeeues-efoues-veeMeeo yengle kejlee nw

$ 35

www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

neme Jebie

Hees. Deesce je]pe iegHlee

HeHHet keefeeyee]pe
G]He& efyepeueer yeeyee
yeele 1985 keer nw~ nce yee]peej mes meeFefkeue mes ieg]pej jns Les~ keg ue[kes ogkeeve, ogkeeve
Deewj jen eueles ueesieeW kees Heerues jbie kes Hes ngS 6 yeeF& 8 Fbe kes Hejes yeeb jns Les~ Ske
ue[kes ves nceejer meeFefkeue ceW ueieer keC[er ceW Yeer Ske Hejee [eue efoee~ Iej Deekej nce Gme
Heex kees efyevee He{s HeWkeves Jeeues Les keeeWekf e nce Fmes oeblePee[ vees cebpeve ee DeebKe Hees[ megjces kee
efJe%eeHeve mecePe jns Les Deeeveke efyepeueer yeeyee MeyoeW Hej ve]pej ieeer lees Hetje Hejee He{vee He[e~
Hee LeeHeHHet keefeeyee]pe G]He& efyepeueer yeeyee keer meceeefOe Hej HeLece efJeJeeneslmeJe DeefleefLeYetleHetJe& efyepeueer jepe ceb$eer eer DeveesKes ueeue kejb~ efJeMes<e Deeke<e&Ce ceemj Meyyeerj HeeR HeeR
eje, ]keJJeeueer ieeeve~ veiej kee veece Fmeefuees veneR Hee Lee keeeWefke keee&kece mLeeveere Lee~
Deeies ye{ves mes Henues nce keefee kees Yeer mHe< kejvee eenles nQ~ Ske keefee lees nceejs
Fuee]kes ceW [sLe JeejC ueevesJeeues osJelee ecejepe peer kes Jeenve YeQmes leLee Gmekeer ncepeele
eerefuebie YeQme kes men meccesueve eje GlHevve Gve oesveeW keer veJeeewJevee Heg$eer kees (YeQme keer
keefee) kenles nQ~ otmejer keefee efyepeueer eesjer kejves Jeeues Deleble GHeeesieer, DeeflemeeOeejCe,
mecemle Yeejle ceW Heeesie ceW ueees peeves Jeeues eb$e kees kenles nQ~ oes ceess efyepeueer kes leejeW kees cesve
efmJeeyees[& mes pees[ kej Deieues efmejs Hej Lees[e erue kej, lebie ieo&ve Jeeues meJeeefueee efveMeeve keer
Mekeue os kej, Ske cesve ueeFve kes b[s leej otmejs kees iece& leej ceW ngvejceboer mes DekeeFes-Iej
efJeegle DeeYee mes peieceie~
]keevetveieeseeve veiej kee Hegjevee efnvot cegnuuee Lee, efpemekess Hegjeves ]keevetveiees HeJeejer nesles ner
cekeeve yese kej keneR Deewj pee yemes Deewj keg veeeye lenmeerueoej nesves kes yeeo veiej es[ kej
eues iees Les~ ]keevetveieeseeve keer Heebe mebkejer ieefueeeW ceW efJeefYevve peeefleeeW kes ceOe leLee efvecve
mlej Jeie& kes ueieYeie 300 ess ye[s cekeeve Les, efpevekeer efJeMes<elee en Leer efke keg cekeeveeW kes
ppeeW mes cesve efyepeueer keer ueeFve kesJeue 3 ]Heg otj Leer Deewj keg cekeeveeW mes 9 ie]pe otj~ Meece
nesless ner Iej efyepeueer keer jewMeveer mes peieceieeves ueielee~ 70 HeefleMele IejeW ceW jeser Yeer nerj Hej
Hekeleer~ Meece nesles ner ueesie ueeFve ceW keefes [eue osles~ keg Yeues IejeW ceW ceerj Les efkebleg
nmleeeefuele~ nj ceerj ceW Skemejs ]Heeses Hues keer 4 metle keer Heleueer 4 Fbe keer Heer De[er
jnleer~ peye KeeRe uees lees ceerj eeuet, peye De[e oes ceerj yebo~ Fve ceerjeW kes efyeueeW ceW kesJeer
ceerj kee efkejeee ope& neslee, GHeYeesie keer ieeer efJeegle kes ]Keeves ceW leerve ]peerjes yeves nesles Les~
Fme cegnuues kes ueeFvecewve nj Hemeeo peer Yeer Fmeer cegnuues ceW jnles Les~ en cegnuuee GvneR kes
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 36

$ 37

eepe& ceW Lee~ Jen ]Heer cekeeve keefee [eueves kee 10 Hees Heefleceen megefJeOee Meguke Jemetue kejles~
efpeve IejeW ceW efJeOeJeeeW LeeR Deewj efpeve IejeW kes Deeoceer veewkejer ee keece OebOes mes Meece kees osj mes
ueewles Gve IejeW keer keefee [eueves kee Deefleefjkele Meguke 5 Heee Heefleceen Lee~ keefee [eueves
kee keece Gvekes ess Heg$e Hesce Mebkej G]He& HeHHet keefeeyee]pe kejles Les~ keg efyejeojer kes IejeW keer
efyepeueer Yeer ] Heer Leer~ nj Hemeeo peer kes meeceves Jeeues Iej ceW efJeOeJee Heb[leeFve HeYees eeeer jnleer
LeeR~ yeeue yeee ngDee veneR Deewj Hebef[le peer kee mJeie&Jeeme nes ieee Lee~ HeYees eeeer keer Yeer
efyepeueer ] Heer Leer~ eeeer keer ieg]pej yemej kee meneje efme]He& cegnuues kee cebefoj Lee efpemekee e{eJee
Oeve oef#eCee GvnW efceueleer Leer~ eeeer kee ve efme]He& megefJeOee Meguke cee]He Lee Jejved Gvekeer keefee
mJeeb nj Hemeeo peer [eueles Deewj efvekeeueles Les~
nj Hemeeo peer kee ye[e ue[kee DeeF&.er.DeeF&. mes Fueske^erefMeeve kee keesme& kejkes nefjeeCee
keer efkemeer ]Hewke^er ceW veewkej nes ieee Lee~ ue[keer keer Meeoer nes egkeer Leer~ HeHHet meyemes ess Les~
neF&mketue keer Hejer#ee ceW 6 efJe<ee Les~ GvneWves 6 meeue leke Hejer#ee oer~ nj meeue Ske efJe<ee ceW
kesJeue 10 vecyej Deeles~ yeeHe mecePeles 100 neWies, efueKes ]ieuele nQ~ mketveer kee ]Heece& Yeje peelee
uesefkeve mebMeesefOele ceeke&Meer ceW 10 kes mLeeve Hej 01 Hee neslee~ Deeef]Kej nj Hemeeo peer ves GvnW
Hesekeme, Hueeme Deeefo Deew]peej ]Kejero kej os efoes Deewj Jen Fuewefke^ke Fbpeerefveej nes iees~ HeHHet
efmJee yeoue osles, nerjeW kes leej yeoue osles~ cegnuues kes Ske sefyeue ]Hewve keer yeeFef[bie Yeer keer
uesefkeve peye Hueie ueieeee lees HebKee Gue Ietceves ueiee~ uesefkeve keefeeyee]peer ceW Gvekee peJeeye
veneR Lee~ Jen le Hej e{les, ppes keer Ske F keer yeeTb[^erJeeue Hej Ke[s nesles, Ske neLe
kecej Hej jKeles, efHej uecyes uenefjeeoej yeeueeW kees Pekee osles Deewj Ske ner Pekes ceW keefee
leejeW ceW De[e osles~
HeHHet keefeeyee]pe Hetjs cegnuues kes nerjes Les~ ue[efkeeeb Gvekeer keefeeyee]peer Hej efoueespeeve mes
ef]Heoe LeeR~ Meece nesles ner Gvekes ojJee]pes Hej DeewjleeW keer Yeer[ ueie peeleer~ DeewjleW HeHHet mes
]KegMeeceo kejleeRyese HeHHet eue cesjer keefee Henues [eue os, jeser yeveeveer nw~ uesefkeve HeHHet
Henues YeeefYeeeW keer keefee [eueles~ eeefeeeW, leeFeeW kee vecyej yeeo kees Deelee~ efpeve IejeW ceW
peJeeve ue[efkeeeb nesleeR, Gve ceW DebOesje nesves Hej peeles keeeWefke HeHHet kees ee& efoKeeves kes efuees
ue[keer Yeer meeLe nesleer~
Ske efove HeHHet Mejyeleer kes meeLe keefee [eue jns Les, Deeeveke Hewj efHemeuee Deewj mej kes
yeue ieueer ceW pee efiejs~ DemHeleeue Hengbeves mes Henues ner jemles ceW HeeCe efvekeue iees~ cegnuues ceW
nenekeej cee ieee~ DeewjleeW kee lees jesles-jesles yegje neue Lee~ Mejyeleer ]Keyej megveles ner yesnesMe nes
ieeer~ keg DeewjleeW meervee Heer-Heer kej ken jneR LeeRDejs HeHHet OeesKee os iees, e]fpeboieeveer ceW
DebOesje kej iees~ nee, Deye nceejer keefee keewve [euesiee~ Ske Deewjle keefee kees keesmekej ken
jner LeermeleeveeMe nes, cejer Fme keefee kee, HeHHet kees Kee ieeer~ Deye efkemeer mes keefee veneR
[ueJeeTbieer~ uekeKees ves lees jesles-jesles neLeeW keer etef[eeb lees[ oeR~ HeHHet keer MeJeee$ee ceW Hetje
cegnuuee Meeefceue Lee~ HeYees eeeer ves lees HeHHet keer ceewle kee ]iece meerves Hej ues efueee~ HeHHet keer ceewle
kes Ske ceen yeeo efoue kee oewje He[e Deewj mJeie&Jeemeer nes ieeeR, uesefkeve cejves mes Henues GvneWves
cegnuues JeeueeW kes meeceves DeHeveer Debeflece Fe Jekele kejles ngS kene`cesje keesF& meiee mebyebOeer
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

veneR nw~ cesjs yele&ve-YeeC[s, Deewj ueesns kes mebot]ke jKes ienves yesekej pees Oeve efceues Gmemes Deewj
15 n]peej Hees pees ve]keo es[ kej pee jner ntb, GvnW efceuee kej cesjs cekeeve ceW HeHHet keer meceeefOe
yeveeeer peees~ HeHHet keefeeyee]pe kes meeLe Gmes efyepeueer yeeyee kene peees~ nj DeceeJeme keer jele
kees meceeefOe Hej keerle&ve efkeee peees~ HeHHet kebJeeje ner jece kees Heeje ngDee nw~ Gmekeer yejmeer Hej
nj meeue efJeJeeneslmeJe ceveeee peees~ Gmekeer Meeoer kee pees[e Mejyeleer kes efHelee YeFee iebieejece
kes eneb mes Deeesiee~ Fme ieueer kee veece ketbee keefeeyee]pe jKee peees~ nj Hemeeo peer meceeefOe kes
DeepeerJeve Fbeepe& jnWies~ meceeefOe keer Deeceoveer meceeefOe kes keeceeW ceW ]Kee& keer peeesieer~
nce Yeer jele kees keee&kece osKeves erke Dee yepes Hengbe iees~ DeeOes Iebs yeeo DeveesKes ueeue
kejb HeOeejs~ Gvekee YeJe mJeeiele nDee~ Gmekes yeeo Jen ceeFke Hej Deees Deewj yeesuevee Meg
efkeee; `meceeefOe kes DeepeerJeve HeYeejer nj Hemeeo peer, efyepeueer yeeyee kes eeueg Yekelees! mJeieeae
HesceMebkej peer G]He& HeHHet keefeeyee]pe G]He& efyepeueer yeeyee JeemleJe ceW efkemeer ceneve Deelcee kee
DeJeleej Les~ Jen DeHeves HeeCe mebke ceW [eue kej efveOe&veeW Deewj DeyeueeDeeW kes IejeW kees efJeegle
HekeeMe mes Deeueesefkele kejles Les~ GvneWves keefeeyee]peer keer keuee kees vees Deeeece efoes~ mejHeeF]pe
ewekf ebie ceW Yeer kesJeue keeuee leej levee efoKeeeer oslee Lee uesekf eve Suetecf eefveece ee leebyes keer keefee
leejeW Hej efoKeeeer veneR osleer Leer~ efyepeueer yeeyee kes efJejesefOeeeW kees, pees ceerj ceW IeHeuee kejkes
efyepeueer eesjer kejles nQ Deewj meeje oes<e keefeeyee]peeW kes mej ce{les nQ, ceQ en yeleevee eenlee ntb efke
i] ejerye ueesie Deewj Pegiieer PeeQHeef[ eeW ceW jnves Jeeues ueesie efyepeueer keer eesjer veneR kes yejeyej kejles nQ~
Gvekes ye[s-ye[s [^eFbiece veneR, keF&-keF& yew[ce veneR, mejJesC keJee&me veneR, nj kecejs ceW
S.meer. veneR, ye[s-ye[s efyepevesme SmsefyueMeceW veneR, ]Hewke^er veneR, en ueesie efme]He& 60 Jee kee
yeuye peueeles nQ Deewj nerj Hej Keevee yeveeles nQ~ ceQ efJeegle ceb$eer jne ntb~ Heebe meeue leke ]Kego
efyepeueer keer eesjer keer, ]Hewefke^eeW kees efyepeueer eesjer kejeeer, efjMlesoejeW kees ceg]Hele efyepeueer
yebeJeeeer, eceeeW kes DebOesjs IejeW ceW eeboveer jelebs peieeeeR~ Heo mes nves kes yeeo cesjs THej 8
ueeKe keer Oeve jeefMe ye]keeee efvekeeueer ieeer uesefkeve mejkeej eje Jemetue HeeF& Yeer veneR keer ieeer
keeeWekf e ceQves en Mele& jKeer efke Henues ye[-s ye[s cebe$f eeeW mes ye[er-ye[er Oeve jeefMe Jemetue keer peees~
JeemleJe ceW osMe kees etvee nce ueesie ueiee jns nQ~ efyepeueer yeeyee keer meceeefOe kes efuees Jeeef<e&ke
Devegoeve keer efme]HeeefjMe mejkeej mes kebiee~ ceQ efyepeueer yeeyee keer HegCe Deelcee kes Heefle
eebpeueer DeefHe&le kejles ngS efJeJeeneslmeJe kes MegYeejbYe keer Iees<eCee kejlee ntb~'
Lees[er osj yeeo yewC[ yeepes kes meeLe iebieejece peer Meeoer kee pees[e ueskej meceeefOe mLeue Hej
Deees Gvekes Heers DeewjleW Iees[er yevves ieeleer ngF& eue jneR LeeR~ ]keJJeeueer kee keee&kece meye mes yeeo
kees Lee~ Fmekes yeeo nj Hemeeo peer ves yeesuevee Meg efkeee, `ceQ HetJe& efJeegle jepeceb$eer ceeveveere
kejb peer kee oe mes DeeYeej Jekele kejlee ntb efke GvneWves DeHevee Decetue mecee oskej efyepeueer
yeeyee keer meceeefOe Hej Deeeesefpele HeLece efJeJeeneslmeJe kee GodIeeve efkeee~ ceQ en Yeer yeleevee
eenlee ntb efke Fme meceeefOe Hej eeoj Deewj Hemeeo e{eves JeeueeW kees, oeve oef#eCee osves JeeueeW keer
ceveeskeeceveeeW Hetjer nesleer nQ~ efpeme Yekele keer yeeyee ceW DeHeej e=e nesleer nw, yeeyee Gmes mJeHve ceW
oMe&ve osles nQ~ Ske efove cesjs Yeer mJeHve ceW Deees lees ceQves YeeJegke nes kej GvnW `yess HeHHet
keefeeyee]pe ken efoee~' GvneWves jewHe efoKeeee Deewj yeesues, yese nj Hemeeo Deye legce nceejs
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 38

yeeHe veneR, nce legcnejs yeeHe nQ~ Heg$e efHelee kes mecyevOe ce=leg ueeske kes Les Deewj Oeeve mes megvees, Deye
keefee keer Gieener cele kejvee~ nceves HeYees eeeer kes ceeOece mes meceeefOe yeveJee kej legcnejs Deewj
legcnejer Ketme Helveer kes yeg{eHes kee Fble]peece kej efoee nw~ jIeg efjkeMeeJeeues kee kenvee nw efke yeeyee
kee mees ceve mes Oeeve kejles ner efyevee keefee [eues ner Iej kes yeuye peue peeles nQ~ ueuuet
ueKeefkees ves yeleeee efke pewmes ner Jen yeeyee kees eeo kejlee nw Gmekes nerj kes leej ]Kego onkeves
ueieles nQ~ [uuees ves yeeyee kees Dekemej DeHeveer le Hej keefee neLe ceW efuees nueles osKee nw~
meesveHeeue kes ye[s ue[kes ves yeeyee keer efyepeueer kes leejeW Hej cebkeer keeefuebie kejles osKee nw~ YeeF&
iebieejece peer ves HeHHet keer ce=leg kes yeeo Mejyeleer keer Meeoer kej oer Leer~ iebieejece peer yeleeles nQ efke
HejmeeW Mejyeleer ves memegjeue ceW Ske DeodYegle yeeueke kees pevce efoee nw~ yeeueke kes pevcepeele veeres
THej kes peye[s ceW oes vegkeerues oeble nQ~ Hewoe nesves kes legjble yeeo yeeueke jesves kes yepeee He, He, He,
kejkes nBmeves ueiee~ YetKe ueieves Hej Jen oeble efkeefkeeves ueiee~ ceeb kee otOe Gmeves cegbn kees veneR
ueieeee Deewj jesves ueiee, Deeef]Kej Gmes Ske Heleuee leej efoee ieee efpemes Gmeves cegbn ceW oskej
keglejvee Meg kej efoee Deewj osKeles-osKeles Ske vevneR-cegvveer keefee yevee oer Deewj leej Hej e{s
Hueeefmke kees efveieue ieee~ Fme DeodYegle yeeueke kees osKeves kes efuees oMe&veeefLe&eeW keer Yeer[ ueieer
nw~ en meye HeHHet keefeeyee]pe G]He& efyepeueer yeeyee kee ecelkeej nw~
nj Hemeeo peer kes Yee<eeCeeW kes yeeo Meyyeerj HeeR HeeR keer ]keJJeeueer Meg ngF& efpemekes yeesue
Les
keef ee pew m eer ] p eg u ] H eW ef y epeueer yeeyee keer
mee@ e f k e pew m eer Deeb K eW ef y epeueer yeeyee keer
legce yeeyee efyepeueer kee ceerj
kees IejeW kee peuelee nerj
cenkeer cenkeer eeoW ef y epeueer yeeyee keer
keef ee pew m eer ] p eg u ] H eW ef y epeueer yeeyee keer

ieejn yepe egkes Les~ megyn kee@uespe peuoer peevee Lee~ ]keJJeeueer DeOetjer es[ kej meeFefkeue
mwC[ Hej Hengbes, meeFefkeue ueer Deewj eue efoes~ ketes ceW Ske ogkeeve Hej Yeer[ ueieer Leer~ ogkeeve
Hej yeeyee kes ]Heeses efyeke jns Les Deewj Gvekes THej yeveees iees YepeveeW keer efkeleeyeW Yeer~ Deeeveke
nceejer ve]pej eer eb$e, ue#ceer eb$e Deeefo keer le]pe& Hej yeves `efyepeueer yeeyee eb$e' Hej He[er~ eb$e kes
veeres Fyeejle Heer Leer~ efyepeueer kee efyeue kece Deeves kee eb$e~ yeeyee kee Oeeve kejkes ceerj Hej
uekeeeW~ kee@uespe kes nceejs ]Heuew kee efyeue Yeer yengle Dee jne Lee~ nceves Yeer Heebe Hees ceW
efyepeueer yeeyee eb$e ]Kejero kej keC[er ceW [eue efueee~ Iej Hengbes lees efyepeueer ]ieeeye Leer uesefkeve
ceerj eue jne Lee~
255, YeieJeleerHegjce
Deee&veiej, keeMeerHegj (GejeKeC[)
ceesyeeFue-09412152858

$ 39

www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

neme Jebie

jCe efJepee efmebn

LeQkeet! 12/21/12
Deepekeue ceQ k] e]pe& yengle mes ues jne nt~b keYeer peerJeve yeercee efveiece mes lees keYeer Yeejleere ms
yeQke mes~ eespevee en nw efke meejs osMeer-efJeosMeer DeeefLe&ke GHekeceeW Deewj yeQkeeW mes Gvekeer nwemf eele Yej
]ke]pe& ues uesves kes yeeo ner Jeefkeleiele ]ke]peeX kee Keelee Keesuee peees~ yeQkeeW keer #ecelee cegPes HeeFJes
pes kes efuees ]ke]pe& osves keer Deiej veneR nesieer lees Gmekes efuees keeyegueerJeeueeW keer MejCe ceW peevee ner
He[siee~ cesjer eespevee nw efke Deieues oes Je<eeX ceW efpelevee Yeer ]ke]pe& nes mekes ues uetb~
Fve oes Je<eeX ceW ogevf eee kes nj ceneveiej ceW cenue yeveeves nQ~ Fve cenueeW ceW meejer meele efmeleeje
megeJf eOeeDeeW kes meeLe-meeLe kece&eeefjeeW keer Ske uebyeer H] eewpe cesjer megeJf eOee kes efuees nesieer~ cenueeW kes
efveke Geve keer mecemle megefJeOeeDeeW mes egkele cesjs efvepeer nJeeF& Des neWies efpeve Hej cesjs pes omles
kes DeleeOegefveke efJeceeve Gleje kejWies~ nJeeF& Heer mes cenue leke keer cesjer ee$ee nsleg ye[s Deewj
DeekeeMe ceW efmLej jnves Jeeues nsueerkee@HjeW keer Hebefkeleeeb jnWieer~ nj cenemeeiej kes Heleske Deb#eeMe
Hej cesje Ske erHe nesiee~ Fvekeer ]Kejero ceQ Ske cegMle kebiee~ Ske-Ske kej ]Kejeroves ceW yengle
mecee ueie peeesiee~ ceQ Henues yelee egkee ntb efke cesjs Heeme kesJeue oes Je<e& kee mecee nw~ mecee keer
keceer kees osKeles ngS ner ceQves Kegoje kes yeoues Leeske ]Kejeroejer kee efveCe&e efueee nw~ cenueeW kee
DeefOeienCe DeLeJee efvecee&Ce leLee peseW, nsueerkee@HjeW keer ]Kejero ceW Yeer ener Heefkeee DeHeveeeer
peeesieer~ mecee keer keceer kees osKeles ngS yeves-yeveees cenue Yeer cegbn-ceebies oece oskej ]Kejeros pee
mekeles nQ~
yeele nes jner Leer cesjs efvepeer erHeeW keer~ Fve erHeeW Hej mecemle megefJeOeeDeeW mes egkele yevojieen
neWies efpemeceW veeefcele ieesefoeeW ceW cesjs uekep] ejer ket]pe Ke[s jnWies~ Fevegmeej ceQ Fvekee Yeer GHeeesie
kebiee~
DeHeveer mejkeej kee Hewmee ueieekej ueeFyesefjee Deewj LeeF&uewC[ ceW keeseues keer KeeveW keesF& Yeer
]Kejero mekelee nw~ ceQ oef#eCeer De]Heer]kee kee Hewmee ueieekej Jeneb keer meesves Deewj nerjs keer KeoeveW,
meToer Dejye kes ner yeQkeeW DeLeJee ueesieeW kes ]ke]pe& mes JeneR Hej lesue kes kegSb ]Kejerotbiee~ yee]keer otmejer
KeeveeW ceW cesjer keesF& efe veneR nw~ neb! Meew]ke kes efuees nj eer]pe keer meyemes ye[er Keeve Gmeer osMe kes
k] e]pex mes K] ejero uetib ee~
HeueeW kes meyemes ye[s ye]ieeres, meyemes ye[s jwve, meyemes ye[s ]Heece&, meyemes ye[s pebieue, meyemes
ye[s DeYeeejCe Yeer Fme DeuHeeJeefOe ceW cegPes DeHeves veece kejves neWies~ meyemes ye[er Peerue, meyemes ye[s
meceg le, meyemes Tbeer Hene[er eeser, meyemes Des efj]peew& Yeer Fme oewjeve cesjs nes peeeWies~
KesueeW mes cesje efJeMes<e ueieeJe nw~ DeOeeve keeue ceW cegPes He{ves mes DeefOeke Kesueves kes efuees
peevee peelee Lee~ ceQ KesueeW ceW Yeer Hewmee ueieeTbiee~ efkekes mes ueskej keyeer leke nj Kesue ceW meyemes
Des efKeueeef[eeW kees cegbnceebiee Hewmee oskej efJeMJeefJepeeer erceW yeveeTbiee~ DeHeves keg Hemeboeroe
KesueeW ceW Ske kes mLeeve Hej keF& erceW yevee uetbiee~ js[, yuet, ieerve, euees, yuewke Deeefo kes veece mes~
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 40

$ 41

efJeMJe mlej kes tvee&ceWeW kes Deefvlece eej kee He Deye keg Fme Hekeej jnsieeHenuee mesceerH] eeFveue
DeefJeefpele js[ efJe DeefJeefpele yuet, otmeje cewe DeefJeefpele ieevr e efJe DeefJeefpele euees~ H] eeFveue
Deewj efJepeslee erceeW kes yeejs ceW ceQ keg veneR kentbiee keeeWefke meYeer erceW lees DeHeveer ner neWieer~
Deiej efJeee kee #es$e t peees lees Deer yeele veneR nw~ mebmeej kes meejs osMeeW ceW Ske-Ske
efJeMJeefJeeeueeeW mes eve-Hejer#ee kes DeeOeej Hej Gelej DeOeeve kes efuees efJeeeLeea ueodoeKe
DeeeWies peneb Hej Fme nsleg 80000 Jeie& efke.ceer. ceW mLeeefHele cesje efvepeer efJeMJeefJeeeuee nesiee~ Fmes
ceQ eerve kes DeeflekeceCe mes cegkele kejeeer ieeer Yetefce Hej mLeeefHele kebiee~
Fve leerve Je<eeX ceW DeHeves eje efkees peeves Jeeues keeeeX kee Hetje uesKee-peesKee ceQ Fme ess mes
efveyebOe ceW veneR os mekelee nt~b neb Flevee DeJeMe kentib ee efke efJeMJe ceW pees keg meJeexece nesiee Jen cesjs
Heeme jnsiee~ ebcee Deewj cebieue kees Yeer ceQ ]Kejeroves kee Heeeme kebiee~ yee]keer Lees[e efueKeveeef]peeeoe mecePevee~ DeeHe ]Kego Devegceeve ueiee ueW efke cesjs Heeme Deewj keee-keee nesiee Deewj en meye
k] e]pe& uesves keer cesjer { Fe Meefkele kes keejCe nesiee~ ogevf eee kee keesF& Yeer yeQke, DeeefLe&ke Heelf e<eve
ee Jeefkele Ssmee veneR yeesiee efpememes Fme keeue ceW cesjs eje ]ke]pe& ve ceebiee peeesiee~
en meeje yeeeve pees ]keueceyebo nes jne nw Gmes ceQ veMes keer efmLeefle ceW ve neskej DeHeves Hetjs
nesMees-nJeeme ceW os jne nt~b Gleves ner peesMe Deewj nesMe ceW efpeleves ceW keg K] eyeefjee ewveue-`mJeie& keer
meer{er Deewj efomecyej, 2012' kees ogefveee kes meceeHle nesves kes yeejs ceW yeleeles jnles nQ~
ceere[f ee Hej Pet kee Fu]peece ceQ veneR ueiee mekelee nt~b en ceOegcekeKeer veneR yeefuke yej& kes es
kees s[ves pewmee keece nw, Fmes ceQ peevelee ntb~ Dele ceeref[ee pees kens, Jener mener~
ceQ eeJee&ke kee Devegeeeer veneR nt~b $eCe ueskej Ieer Heerves keer keYeer Fe veneR jner~ DeHeves HeebJe
keYeer Fleves veneR Hewues efke Jes eeoj mes yeenj efvekeue peeeW~ Hej Deye ceeref[ee cegPes osMe-efJeosMe mes
nj lejn kee k] e]pe& uesves kees Hees jf le kej jne nw~ ceQ keeues Oeve JeeueeW mes Yeer k] e]pe& uesves keer leweejer kej
jne ntb~ ceeref[ee eje Heeeefjle ceeee kewueW[j kes Devegmeej 21 efomecyej, 2012 kees en ogefveee
meceeHle nes peeesieer~ en YeefJe<eJeeCeer Gme meYelee kes nJeeues mes keer pee jner nw efpemekees DeHeves ner
YeefJe<e kee Helee veneR Lee~ iesiesefjeve kewueW[j kes yeejs ceW lees ]keleF& Helee veneR jne nesiee~ Gmeer
meYelee kes ceeOece mes 21/12/2012 ee Decesefjkeer lepe& ceW 12/21/12 kees He=LJeer Hej me=ef< kes
efJeveeMe keer YeefJe<eJeeCeer nes jner nw~ ueesieeW kees ceere[f ee Hej Yejesmee nw~ Fmeefuees GvnW ceneHeuee Hej
Yeer efJeMJeeme nw~ meYeer YeeYeerle nQ~ keF& ueesie cegPemes Yeer Fme efJe<ee Hej yenme kej egkes nQ~
ceQ YeeYeerle ve neskej Fmes DeHeveer mecemle FeDeeW keer Hetefle& nsleg Ske DeJemej kes He ceW osKe
jne ntb~ meYeer meeOeveeW mes efkemeer Yeer yeepe oj Hej ]ke]pe& HeeHle kej ogefveee keer meYeer Deer eer]peeW
kes ceeefueke yeveves kes DeJemej kes He ceW~ cegPes DeleefOeke k] e]pe& Deewj yeepe keer keesF& efeblee veneR nw~
efeblee lees leye keer peees peye ueewevee nes~ peer veneR! cesjer veerele ceW keesF& Kees veneR nw Hej ceQ ceere[f ee
Hej efJeMJeeme kejlee nt~b Fmeer keejCe cegPes Yejesmee nw efke oes Je<e& leLee keg efove yeeo ogevf eee mes peerJe
peiele meceeHle nes peeesiee~ yeQke Deewj DeeefLe&ke Heefle<eve meceeHle nes peeeWies~ meYeer keeues-me]Heso
Oeve Jeeues meceeHle nes peeeWies~ ]ke]peeX kes yeewjs Yeer veneR jnWies~
neb! lees 21 efomecyej, 2012 kees ogefveee meceeHle nes peeesieer~ ve DeeHe jnWies ve ceQ jntbiee~ ve
cesjs cenue jnWies Deewj ve pes~ ve erHe jnWies ve ueke]pejer ket]pe~ ve efJeMJeefpeeer erceW jnWieer ve cesjs
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

]Heece&, ye]ieeres ee jQe~ meye keg meceeHle nes peeesiee~ cesjs efJeMJeefJeeeueeeW, KeeveeW Deeefo meyekee
veecees-efveMeeve efce peeesiee Deewj Fmeer kes meeLe cesjs ]ke]peeX kee Yeer keneR efveMeeve veneR jnsiee~
]ke]pe& kes meeLe meyemes ye[er mecemee Gmekes egkeeves keer nesleer nw~ ceneHeuee nesves Hej ve ]ke]pe&
jnsiee ve Gmekes egkeeves keer mecemee~ yeQke, ]ke]pe& leLee Gmes egkeeves Jeeuee ceQ DeLee&led yeebme, yeebmegjer
Deewj yepeeves Jeeues leerveeW ner meceeHle nes peeeWies~ efHej keee mecemee? Dele peye egkeevee ner veneR nw
lees keeeW ve DeefOeke mes DeefOeke ]ke]pe& ueskej peerJeve kes yees oes Je<e& leLee keg efoveeW kees meeLe&ke kej
uetb~ Deeef]Kej 21 efomebyej, 2012 kees ogefveee kes meeLe cegPes Yeer meceeHle nesvee ner nesiee~ peerJeve kes
yee]keer yees efoveeW kees DeHeveer FevegHe peer uetb Hejbleg Fmemes Henues DeHeveer ]Hewvsmeer meekeej kejves
JeeueeW kees ceQ OeveJeeo osvee eenlee ntb~
LeQkeet! ceeee kewuesC[j
LeQkeet! ceere[f ee
LeQkeet! 12/21/12
cegKe ceeueYee[e HeyevOeke SJeb cegKe jepeYee<ee DeefOekeejer, HetJeexej jsueJes, ieesjKeHegj
ceesyeeFue-09794840903

mJe. Fj]Heeve efmeodoer]keer

Meeces-levne keer lejn, megyn kes leejs pewmes
Mendj ceW Ske ner oes neWies nceejs pewmes
1

]ie]peue

t ieee Lee keYeer Fme efpemce kees Fke Meesuee-S-oo&

Deepe leke ]Keeke mes G[les nQ Mejejs2 pewmes
newmeues oslee nw es Deyes-iegjs]peeb3 keee-keee
ef]peboe neW oMle4 ceW nce Gme kes menejs pewmes
me]Klepeeb nce-mee keesF& legceves ve osKee nesiee
nceves ]keeefleue keF& osKes nQ legcnejs pewmes

oeroveer5 nw cegPes meerves mes ueieevee Gmekee

DeHeves MeeveeW6 mes keesF& yeesPe Gleejs pewmes
Gmekeer DeebKeW nQ efke Fke [tyeves Jeeuee Fbmeeve
otmejs [tyeves Jeeues kees Hegkeejs pewmes
1. Dekesueer jele, 2. efebieejer, 3. efye[lee yeeoue, 4. pebieue,
5. osKeves eesie, 6. kebOes

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 42

neme Jebie

kewueeme ev

keuee mebkeee ceW meeb[

$ 43

keuee keer etevf eJeefme&er Hegjeveer veneR Leer Hej Hegjeves jepecenue mes ueieleer Leer~ jepecenueeW ceW jnme
nesles nQ Deewj Jeneb <e[eb$e eueles jnles nQ~ etveerJeefme&er ceW jnme keg Yeer veneR Hej <e[eb$e DeJeMe
Les pees DeHeves meboYe& ceW otmejeW kes eje efkees peeves keer DeeMebkee ceW GHepeles Les~ ]Kego keesF&
<e[eb$ekeejer nesves mes yeelee jnlee Lee~ etevf eJeefme&er Leer, efMe#ee HeefJe$e efMe#ekeeW kes eje DeHee$eeW kees
Heoeve keer peeleer Leer~ DeHee$e peye keYeer etevf eJeefme&er keer veewkejer ceW ueie peeles Les lees HeefJe$e nes peeles
Les~ HeefJe$e nes peevee Gvekeer efveeefle yeve ieee Lee~
Jeneb Ske keuee mebkeee Lee peneb efe$ekeuee, cetelf e&keuee Deewj ieeefH] eke keuee Deeefo keer efMe#ee oer
peeleer Leer~ mebkeee kes cegeKf eee eerJeemleJe mej Les~ efpeve efoveeW kee en Jee]keee nw Gve efoveeW Jees Ske
meeb[ kees ueskej yesno HejsMeeve nes iees Les~
keuee mebkeee pees jepecenue kes Deeies Jeeues Yeeie ceW ueielee Lee Deewj Gmekes meeceves kee]Heer efJemleerCe&
cewoeve Hewuee ngDee Lee, DeOes[ ngDee meeb[ Dekemej ieeeeW mes [sef ib e kejlee Jeneb Iegme Deelee Lee~ Ssmee
veneR Lee efke jepecenue Heefjmej ceW Iegmeves kes efuees ies veneR yeveees iees Les~ Hej es ies keYeer yebo veneR
nesles Les~ nes ner veneR mekeles Les, keeeWefke eneR mes neskej Ske Hetjer kee@ueesveer ceW peeves kee jemlee Lee~
ieeeW lees keg osj H] eue& kejves yeeo Jeneb mes Het uesleeR LeeR~ Hej Jen meeb[ JeneR pece peelee Lee~
Deejece kejves kes efuees efkemeer Hes[ keer ebJe ceW yew Yeer peelee Lee~ veneR lees Ke[e nw Deewj Ke[-s Ke[s
Heiegje jne nw~ JeneR Jen ieesyej Yeer kej oslee Lee~ Jewmes lees Jen efkemeer kees HejsMeeve veneR kejlee Lee Hej
Deiej Gmes keesF& e$e ee Hetve Deewj keYeer-keYeer mJeeb eerJeemleJe mej Gmes nguekeej kej DeLeJee
[C[s mes Yeieeves kee Heeeme kejles lees Jen efJejesOe Heie kejles DeHevee efmej ]peesj mes efnuee oslee Lee~
Ske yeej Dee ieee lees efHej peelee DeHeveer ce]peea mes Lee~
Gme meeb[ mes [j keer cegKe Jepn en Leer efke keuee mebkeee kes Heefjmej ceW e$e-le$e cetelf e& efMeuHe
efyeKejs He[s Les pees e$e-e$eeDeeW eje DeHeves efMe#eekeeue kes oewjeve yeveees iees Les Deewj GveceW mes
keg Jee]keF& yengle Des Les~ GveceW mes SkeeOe cetelf e&eMf euHe Ssmee Yeer Lee pees Keele cetelf e&keejeW kes eje
etevf eJeefme&er ceW efJeefp] eefib e HeeH]s esmej kes He ceW Deees mecee kes keeueKeC[ efJeMes<e ceW yeveeee ieee Lee~
meeb[ kees peye DeHevee keesF& Debie Kegpeevee neslee Lee Jen Fve cetefle&efMeuHeeW mes Gme Debie kees
jie[ kej Kegpeelee Lee~ keeeWefke meeb[ keer ef< ceW Jen cetefle&efMeuHe Fme nsleg meyemes yeef{ee meeOeve
Les~ otmejs Ssmee kejvee Jen pewmes DeHevee pevcepeele DeefOekeej mecePelee Lee Deewj Fme keece ceW efkemeer
keer o]Kueboe]peer yeoe&Mle veneR kejlee Lee~ Kegpeeves kes Fmeer jme ceW Ske efove meeb[ ves ce]peotjeW keer
e=bKeuee kes Ske cetefle&efMeuHe kees Gue efoee Lee~ Fme Hej veeje]pe neskej peye eerJeemleJe mej ves
Ske ue ueskej Gmes nguekeej kej Yeieevee eene lees meeb[ eerJeemleJe mej kes Heers ueie ieee~ Jes
oew[ kej Deiej DeHeves ke#e ceW ve eues peeles lees Jen Gve Hej DeekeceCe kej mekelee Lee~ Fmekes
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

yeeo meeb[ peye Yeer eerJeemleJe mej kees osKe ueslee cegbn mes ngbkeej Yej kej Deieues HeebJe kes Kegj
]peceerve Hej jie[ves ueielee Lee pewmes Gvekees ueuekeej jne nes~
meeb[ kes efJe keesF& keee&Jeener kejves mes eerJeemleJe mej Fmeefuees Yeer efPePeke peeles Les efke Jen
meeb[ YetleHetJe& jepee kee es[e ngDee Lee pees GvneWves efkemeer ceevelee kes HeueerYetle nesves Hej Debpeece
efoee Lee~ neueebekf e Jes veiejHeeefuekee DeOe#e mes meeb[ keer yeeyele ken egkes Les~ Hej DeOe#e ves en
ken kej DeHevee oeceve g[e efueee efke meeb[ jepeIejeves mes mebyebOe jKelee nw Deewj Fmeefuees Fme
efJe<ee ceW Jen keg veneR kej mekelee nw~
eerJeemleJe mej meeb[ mes eens efpeleves lebie nes iees neW Hej e$eeW kes efuees en Hemebie efveneele
K] egMeer Deewj ce]pes kee Lee~ pees keece Jes mJeeb veneR kej Heeles Les Gmekee cetle& He Jes Gme meeb[ ceW osKeves
ueies Les~ Gvekees ueielee keesF& lees nw pees eerJeemleJe mej kees Yeer n[kee mekelee nw~ Jes Fmeer GHeue#e
ceW meeb[ kees eesjer gHes meceesmee Deewj yeeer ngF& jesef eeb efKeueeee kejles Les Deewj Deye DeefOekelej e$eeW
kes neLe ceW yewie Yeer efoKeves ueiee Lee efpemeceW Jes keesF& ve keesF& Keeves kee meeceeve meeb[ kees efKeueeves kes
efuees [eues jnles Les~ Fme DeefYeeeve ceW e$eeeW Yeer Heers veneR LeeR~ Fme lejn mes Jes iegHeegHe He mes
meeb[ kees eerJeemleJe mej kes efJe DeHevee meceLe&ve os jns Les~
eerJeemleJe mej kees Helee eue ieee Lee Deewj GvneWves keueeme ce ceW Oecekeer os [eueer Leer efke Jes
Ssmes e$e-e$eeDeeW keer DeW[mW e kece kej Hejer#ee ceW yewves mes Jebef ele keje oWies~ en keesjer Oecekeer
veneR Leer Jes Ssmee kej Yeer [eueles Les~ Jes efkemeer yeele Hej efkemeer mes efe{ peeeW lees efHej Gmemes yeouee
Fme lejn efueee kejles Les~ efceme nsceuelee kee kewefjej GvneWves yeer.S. kes ]Heeeveue ceW Fmeer lejn
efyeiee[ves keer keeseMf eMe keer Leer~ keejCe efme]He& Flevee Lee efke mejmJeleer Hetpeve kes efuees Gmeves cetjume
Hej mejmJeleer kee efe$e eerJeemleJe mej kes kenves Hej veneR yeveeee Lee~ yeefuke cetelf e&eMf euHe kes HeeH]s esmej
keeueer yeeyet kes kenves Hej yeebme mes Ske DeodYegle efMeuHe mejmJeleer kee yevee kej efoee Lee~
Fme Hej e{ kej eerJeemleJe mej ves oes HejeeW ceW yeme Heeme nesves ueee]ke vecyej Gmes efoes Les~
Hej efceme nsceuelee Yeer i] e]peye keer ue[keer Leer~ Gmeves eerJeemleJe mej keer efMekeeele DeHeves meesmexme kee
meneje ueskej ve kesJeue jepeHeeue mes kejJeeeer yeefuke Hegve&cetueebkeve keer Dej]peer ueiee kej Gvekees
ewuesvpe Yeer kej efoee~ p] eeefnj nw Gvekeer leceece Deefvee kes yeeJepeto efceme nsceuelee ves etevf eJeefme&er
ceW ve kesJeue e@He efkeee yeefuke Meebefleefvekesleve Deewj ye[ewoe kes keuee mebkeeeeW ceW Yeer Jen e@He Hej
jner~
Ssmes e$eeW keer mebKee yengle efp] eeeoe Leer pees eerJeemleJe mej keer efe{ kes efMekeej ngS Les Deewj
Hejer#ee mes Jebef ele kej efoes iees Les efpemekeer Jepn mes Gvekees Ske ee oes meeue efp] eeeoe etevf eJeefme&er
ceW jnvee He[e Lee~ Ske mLeeveere e$e kees GvneWves Fmeefuees e@He kejeee Lee keeeWefke e$e kes yeeHe
keer efkejeves keer ogkeeve Leer Deewj Hetjs Heebe meeue Gmekeer ogkeeve mes ceg]Hele efkejevee eerJeemleJe mej kes
Iej Deelee jne~ leceece efMekeeeleW Deye Gvekes ieues keer ner yeve ieeer LeeR~ Gve meye keer peebe eue
jner Leer~ nj me$e K] elce nesves Hej k] eeece ueieeee peelee efke Deye eerJeemleJe mej Deieues me$e ceW veneR
efoKeWies~ Hej Jes Deieues me$e ceW efHej ceewpeto jnles~
eneb leke efke Jeer.meer. efceme Heodcepee cegKepeea ves eerJeemleJe mej kees Yeejer uelee[ Yeer ueieeeer Leer
Deewj Gvekes ef]Keuee]He jepeHeeue kees efjHees& Yeer Yespeer Leer~ uesefkeve Gve Hej pewmes keesF& Demej veneR
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 44

He[lee Lee Deewj nj meeue leerve-eej e$e Gvekeer efe{ kes efMekeej nes peeles Les~ Ssmee Yeer veneR Lee
efke e$e Gvekees K] egMe kejves keer keeseMf eMe veneR kejles Les~ Gvekes efuees YeW ueskej Deeles, DeJekeeMe mes
ueewles lees efceeF& ueskej Gvekes yebieues Hej peeles Les~ Hej eerJeemleJe mej DeHeveer Deeole mes cepeyetj
Les~
eerJeemleJe mej keer Oecekeer mes e$e [js ]pegj Hej meeb[ kees keg-ve-keg osvee GvneWves yebo
veneR efkeee~ yeefuke ce]pee]ke-ce]pee]ke ceW Jes meeb[ kees osKe kej Gmes HeCeece Yeer kejves ueies~ meeb[ kees
osKeles ner eerJeemleJe mej Deeie yeyetuee nes peeles Les~ Hej Gmekee efyeiee[ keg veneR mekeles Les keeeWekf e
Jen etevf eJeefme&er kee keesF& efveeefcele e$e veneR Lee~
en jmmeekeMeer ]kejerye Dee-veew cenerves eueer~ meeb[ kees Yeieeves kes eerJeemleJe mej kes leceece
Heeeme efve<Heue nes iees~ meeb[ lees DeHeveer peien k] eeece jn ieee Hej Deble ceW eerJeemleJe mej kees ner
kecHuemejer efjee[&kej efoee ieee~ Fmekes efJe GvneWves kee]Heer oew[-OetHe keer Hej meHeue veneR
ngS Deewj Ske efove keeueer yeeyet kees HeYeej oskej Jes etefveJeefme&er mes ]Kemele nes iees~
keg efoveeW yeeo Gme meeb[ kee Deevee Skeoce yebo nes ieee~ keuee mebkeee meeb[ efJenerve nes ieee
Lee~
yeeCemeeiej jes[, Hetueceleer cebefoj kes meeceves,
jerJee lenmeerue-ngp] etj jerJee,
efpeuee jerJee (ce.He.) 486001

mJe. Deceerj ef]keef]peueyeeMe

efHej Jener Deebmet efHej Jener Meece
eeoeW mes ueyejs ] p e 1 nw peece
leMveeueyeeW2 keer peeefveye3 mes
meele meceb o j les j s veece
iet b p e jne nw yemleer ceW
mevveeeW kee Fke keg njece 4
ceg P ekees Ies j s jKeleer nw
megyn mes Henues ef]Hekes-Meece5
Fke yes o ej-ef v eieener 6 ves
kej jke K eer nw veeR o njece
]Kego ner ]Kele efueKe ueslee ntb
les j er lej] H e mes DeHeves veece
1. ueke, 2. HeemeeW, 3. Deesj,
4. Meesj, 5. Meece keer efeblee,
6. ewleve ef<

$ 45

]ie]peueW
mJe. Denceo keceeue HejJee]peer
Heeer kees Hetue, Hetue kees iepeje veneR efkeee
]peeefuece ves Hetjs ieebJe kee oewje veneR efkeee
iees ]KJeeye ntb, ve keesF& efmeleceee]Helee1 efkemeeve
Hej Fmekes yeeo Yeer keYeer ]iegmmee veneR efkeee
]keuueeMe2 nesves Deees Les ]keuueeMe nes iees
Dee veneR efkeee, lees pee, Dee veneR efkeee
peye mes mecePe ceW Deeee efke nce Yeer nQ Deeoceer
Gme efove mes Deeoceer Hes Yejesmee veneR efkeee
es ]Ke3 vees efMeDeej4 keer lecenero5 lees veneR
keee yeele nw meueece Je]iewje veneR efkeee
1. Heeref[le, 2. kebieeue, 3. keesCe, 4. JeJenej,
5. Yetefcekee

www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

neme Jebie

Devegpe Kejs

es nw nceejer osMeYeefkele
[e@ kee@ce
neue ner ceW efJeosMe mes ueewe ntb~ mleyOevegcee ]Kegceejer ceW Glmeeefnle ntb~ DeYeer e]fHe]petue keer yeeleW
megveves kee eFce veneR nw~ Dee YeeF& meenye Ske yeele lees yeleeFes efke keee DeeHe Yeer keYeer efJeosMe
iees nQ? veeje]pe cele nesFes, iees neWies~ Ssmee nw efke ceQ lees Henueer ner yeej ieee Lee, Fmeefuees lees
efp] eeeoe ner Glmeeefnle nt~b Fmeefuees Het [euee~ K] ewj! DeeHe Yeer Fmeer lejn mes Glmeeefnle neWies, peye
Henueer yeej Jeneb mes ueews neWies~ mleyOevegcee K] egceejer kee lees Ssmee nw efke Jeneb kee ef[efmHueve, pe]pyeele,
osMeYeefkele Deeefo-Deeefo osKekej cesjs Hes ceW cejes[ Gves ueies, DeebKeW leke Yej-Yej DeeeeR~ k] emece
mes keee ]ie]peye kes osMeYekele nesles nQ~ DeeHe ves osKes lees neWies ner Jeneb, meeer yeesefueDees iees Les efke
veneR? Jees keee nw efke nce Yeer Deece osMeJeeefmeeeW eFHe efkemeer kes Deyee@[ Deeefo peeves keer yeele Hej
Deemeeveer mes kece ner e]keerve kejles nQ~ veneR DeeHe yeesue jns nes lees iees lees nesies ner~ eej keee me[keW
nQ....keee efyeefu[ieW nQ...efkeleveer Heejer-Heejer keejW nQ....efkeleves megboj-megboj lees ueesie nQ....ieboieer
kee keneR veecees-efveMeeve veneR nQ~ me[keeW Hej keeje keneR efceuelee leke veneR~ osMe kees mee]He megLeje
jKeves kes Heefle efkeleves keebMeme jnles nQ efJeosMeer, meese-meese kes ner cegPes lees ekekej Deeves ueieles nQ~
keg lees Fleves me]HeeF& Hesceer jnles nQ efke ieboieer kejves mes Henues ner Gmes mee]He kejves keer pegiele ceW
efebeflele jnles nQ~ e]keerve veneR Dee jne nesiee, Deeesiee Yeer kewmes? keYeer iees neW....ceeve efueee iees
neWies~ Ske yeej ceQves Ske Debiep]s e kees [mefyeve kes Heeme Ke[s osKee, kee]Heer osj leke peye Jees Jeneb mes
veneR efnuee lees ceQves Hete efke YeeF& meenye keee yeele nw~ Gmeves pees kene Gmes megvekej DeHevee osMe
neslee lees keesF& Gmes [mefyeve ceW ner [euekej kesjesemf eve ef[ ke oslee~ ken jne Lee efke Gmekee oesmle
DeYeer keg kesues ueskej Deeves Jeeuee nw Fmeer keejCe Jen eneb Ke[e nw leeefke Keekej efuekes [mefyeve
ceW Heske mekes~ keeeW? leeefke me[ke Hej keneR ieboieer ve jns~ ]Hegjmeefleee keneR kee~ DeeHe kejWies
Ssmee? keee kene-neb kejWies....DeeHekeer Fleveer cepeeue....DeHeves osMe kees uepeeDeesies keee?.... DeeHe
kece-mes-kece YeejleJeemeer lees veneR nes mekeles~ ceQ ceeve ner veneR mekelee~ keee keesF& DeHeves osMeJeemeer
YeeF& kees Ssmee `ieboe' peJeeye oslee nw Yeuee?
Dee Ske ef]kemmee megveesSke yeej Ske Me]Kme efkemeer cegnuues ceW me]HeeF& kejlee efoKee~
ceeuetce kejves Hej Helee euee efke Jen lees yeseejs efkemeer kebHeveer kes meerevf eej Dee@eH]f emej nQ~ peye keYeer
eFce efceuelee nw lees cegnuues keer me]HeeF& ceW peg peeles nQ leeefke keejs kee {sj ve ueie peees~ Deye uees
Ssmes-Ssmes mevekeer Yejs He[s nQ efJeosMe ceW efke Hetes cele~ nce keee Fleves Heeske nQ efke Dee@eH]f eme peevee
es[ Ssmes efveke=< mes keeceeW ceW efYe[s jnW~ Jeneb Yeues ner keece ve nes uesekf eve keeee&ueeer mecee kee Ssmee
Ieesj DeHeJee keoeefHe veneR kejWies~ Ske megyn mes Hetjer m^er kes ueesieeW kees Ske veeueer keer me]HeeF& ceW
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 46

$ 47

efueHle Heeee~ kewmee jkeer cegnuuee nw, ceQves lelkeeue meese efueee Lee efke eneb DeHeves oesmle kes Iej
jnvee ner veneR nw~ Ssmes ]Heeuelet keer eer]peW osKe-osKekej DeeoleW ]Kejeye nesves kee [j Lee YeeF&~
Fmeefuees ceQ Jeneb mes efKemeke efueee Lee~ Dejs, nceejer Jees yepeyepeeleer veeefueeeW keer yeele ner keg Deewj
nw, efJeosefMeeeW ves osKeer ner veneR nQ Jes Meeveoej veeues-veeefueeeb~ keee lees ieboieerje<^ere Skelee kes
peerJeble mceejke nQ peerJeble mceejke~ meewneo& mes mejeyeesj~ mecejmelee mes DeesleHeels e~ efJeMeeue Kegueer yeenW
pees eens Deemeje ues ues~ keee lees peeveJej, keee lees Mejeyeer, keee lees meveemeer~ meye kee meceeve YeeJe
mes mJeeiele~ Ssmee Glmeen~ Fleveer Goee YeeJevee~ s ieebJe mes Oegj MendjeW leye~ cenke kee Deeuece
es efke 50-50 keesme leke peesefle keer uenjW HengbeW~ veeke Hej eens efkelevee Yeer ceeue ueiee uees
meye yesDemej~ Kegues Deece megyn keer keg ceg]iexvegcee yewkej keer peeves Jeeueer efkeeeDeeW kes efuees Yeer
meJe&Lee Devegketue~ keneR nesleer nw Fleveer memleer Yeesj mebiees<er, ye[er-ye[er mecemeeDeeW kee nue Fmeer
mebiees<er mes efvekeuee nw~ neueebefke es yeele Fefleneme ceW keneR ope& veneR nw uesefkeve Deece Deeoceer mes
Hetkej osKe uees, yelee osiee Deewj es eneb efJejemele kes Ssmes HeefleceeveeW kees ve< kejves Hej legues nQ,
ke=leIve keneR kes~ Fvekes eneb nesleer veneR nQ es eerp] eW lees nceejs eneb keer Ssmeer eerp] eeW kees ueskej veekeYeeQ efmekees[les efHejles nQ~ osMe ieboe nw~ `nw lees nw, legce mes celeueye~' yeme otmejs osMeeW keer ieboieer ceW
ner efoueemHeer, Jeneb kee ket[e ner efoKelee nw FvnW, iebos Hej ner ve]pej jnleer nw~ cegPes veneR peceles
YeFee Ssmes ueesie~ leYeer lees veeueer kees mee]He kejles osKekej cesje lees K] etve Keewue ieee~ yeme euelee lees
meeueeW kees JeneR veeueer ceW ner {kesue oslee~ efJeosMe kee ceeceuee Lee DeHeve ves Yeer meesee oesmle efkemeer
ue]He[s ceW He[ peeeWies~ veneR lees meeer ceW {kesue ner oslee efHej keesF& keg Yeer kej ueslee, veewbkeer
DeHeve kees yeoe&Mle ner veneR~ uesekf eve Ske yeele lees nw keece F&ceeveoejer mes kejles nQ Hes, meeues meejs kes
meejs peg peeles nQ~ ef]peeeoe vee-vegkej veneR kejles~ nceejs eneb lees Ssmes keeceeW kes efuees Ske kees
Keespeves peeDees lees meeje efove ceveeles jnes efHej Fkes Yeer neW lees DeeHeme ceW ner Fleveer efkee-efkee efke
Fmemes lees Dee meeueer veeueer ner ieboer He[er jns~ mees He[er ner jnleer nw~ neueebekf e Fmekes Heers nceeje
mJeeYeeefJeke OejesnjeW kees mebpeesves kee Hecs e nw Deewj veneR lees keee? leYeer lees nceves Je<eeX keer cesnvele mes
Fve veeues-veeefueeeW ceW Fefleneme-HegjelelJe keer keF& uesej pecee kej ueer nQ~ keYeer meefoeeW ceW KegoeF& nes
lees DeeMee& veneR efke keesF& eser-ceeser meYelee FvneR kes efkeveejs efvekeue Deees~ veeueerIee pewmeer
ceneve Oejesnj kees mebpees kej jKeves Jeeueer efJekeefmele meYelee~ K] ewj, ceQ yeele kej jne Lee efke efJeosMe
ceW Ssmee veneR neslee~ Ske yeej keg ueesie efoKes Ske peien cetefle& yeves Ke[s Les, me mes ceme veneR nes
jns Les~ Heeme ieee lees Helee euee je<^ieeve yepe jne Lee~ meye JeneR Hej peces ngS Les, meervee leevesefmej THej Gees~ Deye uees yeleeDees kewmes ueesie nQ meebme lees ues uees YeFee keneR Menero vee nes peeDees,
Ssmes efoKeeJes kes ekekej ceW~ nceW osKees Ssmes ekekejeW ceW efyeukegue veneR He[les~ je<^ieerle yepes ee ieeve,
He[s nQ lees He[s nQ~ keenw kee efoKeeJee efoue ceW nw lees osMeYeefkele kee mewueeye~ peye kenesies js[erces[
efvekeeue kej efoKee oWies~ keee Ke[s nesves Yej mes meeefyele nes peeesieer osMeYeefkele~ Fve efJeosefMeeeW kes
lejerk] es FvneR ceeceueeW ceW lees efKemekesues nQ, meeje p] eesj efoKeeJes ceW efoue mes keg veneR, YeeJeveeeW Yee[ ceW
peeeW, efoKeeJee nesvee eeefnes~ kejles jnes efoKeeJee~ ceQ lees meeueeW kees yeme kes Deeies Oekesue oslee~
kee]Heer ueesie Les lees Fmeefuees lees yeme jnves ner efoee~
efHej Ske efove er.Jeer. osKe jne Lee~ keneR yeenj kee keesF& veslee Fvekes Heeefue&eeceW ceW
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

ieueeHee[ jne Lee~ ]HeWe ceW DeHevee Yee<eCe eWke jne Lee~ meyekes KeesHe[s ceW nw[Heesve~ cegPes lees
megveles-megveles ner yesnesMeer eves ueieer~ keneb nceejs veslee nQ~ osMe mes yeenj peeles ner len]peerye kee
]Keeeue jKeles nQ, ces]peyeeve kees Deeoj osles nQ, meeceves JeeueeW kees HejsMeeveer ve nes, Fmeefuees oveeove
Debiep]s eer ceW yeesueles nQ~ Fme ceeceues ceW Fleves Devegjeieer peerJe nQ efke efpeme osMe ceW peeeW, Jeneb keer Yee<ee
ceW yeesueves kees leweej nQ, Jees lees Jeneb keer Yee<ee ve meerKe Heeves keer cepeyetjer nw~ DeveLee lees efkemeer i] ewj
osMeJeemeer kes ke< mes nce lelkeeue ner efJele nes peeles nQ~ Ske es nQ efJeosMe ceW Deekej Yeer ceele=Yee<ee
Yeebpe jns nQ~ osKeles veneR ueesieeW kees efkeleveer HejsMeeveer nes jner nesieer~ nesS lees nesS FvnW keee? es lees
DeHevee ceele=Yee<ee Hecs e ner efoKeeles jnWies~ efoKeeJeer keneR kes~ Ske yeej Ske m^er Hej pee jne Lee~
osKee Ske efYeKeejervegcee Deeoceer me[ke Hej nw jKekej Jeeeefueve Hej Debiegeuf eeeb Iemeers ner pee jne
nw, ueesie Gmekes nw ceW vees [eue jns nQ~ osKeles ner DeHeves ves YeebHe efueee yeet ueesieeW kees yuewke cesue
kejkes Hewmes SW jne nw efke [euees nw ceW vees veneR lees Ssmes ner Yeeeveke Jeeeefueve yepee-yepee kes
keeve Hees[ [euetbiee~ Ske nceejs eneb kes nQ, Meeueerve ve]Heemele Yejs Deboe]pe Jeeues, efYeKeejerHeve keer
meke efuees~ keenw kee ieevee-yepeevee~ efYeKeejer nQ lees keece efkeme yeele kee Deewj [jevee ner nesiee lees
Jeeeefueve kes mebieerle mes [jeeWies keee? JewmesF& ve erve ueWies vees~ Fmeefuees lees cegPes keF& yeej ueielee
nw meeues m^er Hej Yeer ef[peeFvej efYeKeejer Ke[s kej osles nQ~ leeefke yeenj mes Deeves JeeueeW Hej
FcHeMw eve He[s efke osKe uees nceejs efYeKeejer leke kecee kes Keeves keer YeeJevee jKeles nQ~ Deyes, meeseles ner
veneR keceeves Keeves kee pe]pyee jKeles lees efYeKeejer yeveles keee? ve]keueer veneR ueieles es ueesie DeeHekees,
osKees cevee cele keefjDees veneR lees efHej ceevetbiee ner veneR efke keYeer efJeosMe iees Les~ neb, keee
keneueieles nQ~ i] eg, HeQlejs yeouet, Hekekes osMeJeemeer ner nes~ Dee Ske lees Flevee lees es yewkeieeGb[
ceW ve]keueerHeve Yejs nQ THej mes yeeleW megvees HeeW keer ve]keueer-ve]keueer meer~ et vees ceeF& keb^er...ceeF&
vesMeve....eFHe keer~ Deyes, nceeje Yeer keb^er, nceeje Yeer vesMeve nw~ nce keYeer ieeles efoKeles nQ keee?
es keee efke yeele-yeele Hej HeeG[ kejves ueiee~ HeeG[er ueesie DeeHeves kees Hemebo ner veneR Fmeefuees
DeHeves osMe keer ieJe& mes yeeleW kejles ner veneR nQ efke Helee veneR YeFee meeceves Jeeuee osMe kes yeejs ceW keee
meeseves ueies~ Fmeefuees lees osMe kes yeejs ceW meejer Deer-Deer yeeleeW kees efkeleeyeeW ceW ner jKeles nQ~
yeesueles nQ keee? efp] eeeoe peevevee nw lees efkeleeyeeW ceW He{ uees~ ueesieeW mes Hetesies lees yeseejs meerOes menpe
ueesie, Ieceb[ kee veeceesefveMeeve veneR~ mebkeese kes ceejs keee Dee yelee HeeeWies osMe kes yeejs ceW,
ef]peeeoe ]peesj oesies lees DeeHekee mecceeve jKeves kes efuees eneb keer yegjeF& Deewj Meg kej oWies~ Fleveer
meeoieer keneR efceueleer nw Yeuee~ meerOes-meeos, Yeesues-Yeeues, Ieceb[ jefnle ueesieeW kee osMe nw~ otmejs
ueesieeW-osMeeW kes Heelf e Flevee Hecs e jKeles nQ efke DeHeves osMe keer leejerH] e kejvee ner Yetue peeles nQ~ mepeie
nQ vee~ Ssmee veneR nw efke es pesvejsMeve ner Fleveer efJevece nw~ nceejer lees efHeueer keF& pesvejsMeveeW ceW Ssmeer
efJevecelee ketket kej Yejer nw~ Ssmee efJevee mes ueyeeueye ueesieeW kee osMe osKee nw keneR? pees DeHeves
Jeefkeleiele iegCeeW kees meJeexHeefj ceeveW~ Ieceb[ kes mecetue veeMe kes efuees meye keg oebJe Hej ueiee oW, osMe
leke~ etb ner veneR ogiegCeeX mes cegefkele Heeeer peeleer nw~ Deer-Deer eer]peeW keer ]kegyee&veer osveer He[leer
nw~ Yeejer Heeeme kejvee neslee nw~ keee leejer]He keb DeHeves osMeJeeefmeeeW keer~ eneb lees osMe kes efuees
mecceeve keer YeeJevee leke veneR nw~ es keee efke osMe kee Peb[e leke ueHess efHej jns nQ~ keeeW YeeF&?
Ssmee keee mecceeve efke Peb[e leke Henve efueee THej mes Deboj leke~ nceW osKees Peb[e tves osles nQ
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 48

efkemeer kees, memecceeve e{eee-Gleeje efHej ueHes kej jKe efoee~ Je<eeX leke lees nce Gmes ieesHeveere
Jemleg keer lejn mejkeejer leewj Hej menspe kej jKes jns~ Deye peekej keg Henjeves-Jenjeves keer t
oer nw~ lees Yeer ome efveece Hebn ]keeeos meeLe ceW yelee efoes nQ~ Jees lees nce ]peje efveece-]keeeoeW kee
efuene]pe kej peeles nQ DeveLee lees nceeje je<^Hesce Flevee Glke=< keesef kee nw efke Ske yeej Peb[e
HenjeeW lees Je<eeX leke etb ner uenjeves oW~ Ssmes ner cegPes Fvekeer egJee Heer{er Hej ye[er kees]Hele nesleer nw~
osMe-ogefveee keer keesF& peevekeejer ner veneR~ Jewjer HegDej pevejue vee@uespe~ Ske nceejs yees nQ,
Decesefjkee kes yeejs ceW Het uees HHe mes yelee oWies~ Fleveer Fb]Hee@cexMeve jKeles nQ pewmes neej meskeW[jer
JeneR mes efkeee nes~ cesnveleer nw nceejer egJee Heer{ er~ Jeerp] ee pewmeer kee@cHeueerkess[ eerp] e kes yeejs ceW Het
uees; Se1, Heer1 keesF& mee Yeer Jeve-t-Leer nes meYeer keer cegkecceue ceeuetceele~ Hetje sueW
Decesefjkee kees efJekeefmele kejves ceW ueiee oWies~ et vees Jener JemegOewJe keggbyekeced keer YeeJevee~ efHej osMe
kee Yeer Oeeve jKeles nQ~ efJeosMe mebYeeueWies nce Deewj osMe kees iebpeues, mebpeues, cebPeues YewFee, Fleves
meejs lees nQ keesF& Yeer mebYeeue uesiee ner~ efJeosMe peekej Yeer Fleveer efeblee nw osMe keer, keneR osKes nQ Ssmes
ueesie~ Ssmes ner veneR metevee Deewj lekeveerke ceW efJeMJe ceW Yeejleere ees ngS nQ~ Fleveer lesp] eer mes lej]kek] eer
kej jns nQ Yewee efke cegPes lees [j ueielee nw efke Deeves Jeeues mecee ceW keneR veF& pesvejsMeve kees
osMeYeefkele kes ceeeves Yeer osMeYeefkele [e@ kee@ce ceW ner veneR mecePeevee He[~s Deepe ner mebYeefueees Yewee~
37/4 S, meekesle veiej, YeesHeeue
cees.-09826658739

mJe. ke]Heerue Dee]pej

IeeDeeW keer Goemeer Heer jne nt b
ceQ Fke nje meceboj yeve ieee ntb

]ie]peue

eflejer eeoeW kes DebieejeW kees Dekemej

lemeJJegj1 kes ueyeeW2 mes etcelee ntb
kees F & Heneeveves Jeeuee veneR nw
Yejs yee] p eej ceW levne Ke [ e nt b
GYejles - [t y eles met j pe kee ceb ] p ej
yemeeW keer efKe[efkeeeW mes osKelee ntb
yeoueles ceew m eceeW keer [eejer mes
ef l ejs yeejs ceW Deke m ej Het lee nt b
Jees cegPekees etb Yegueevee eenles nQ
efke pewmes ceQ Yeer keesF& neefomee ntb
efkemeer keer eeo kes HeeeW kees `Dee]pej'
nJeeDeeW mes yeee kej jKe jne ntb
1. keuHevee, 2. neseW

$ 49

www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

neme Jebie

Hetjve mejcee

Hegjmkeej kee yeesPe

Fme yeej Hegjmkeej kes `veecme&' efHej yeoue iees Les~ Dee uesKeve Fme yeej efHej Hegjmkeej
keer kemeewer Hej veneR Lee~ efveCee&eke meefceefle ves efveMee efkeee LeeFme yeej Hegjmkeej
p] egjlecebo Deewj oefj meeefnlekeej kees efoee peees~ Fmekes efuees iCe Deewj DeveeLe meeefnlekeej
Keespe jne Lee~ ceQ efHej ceele Kee ieee Lee~ Ske meeue Deewj {erue oer peeleer lees ceQ es oesveeW
efJeMes<eleeeW JeeleeJejCe leweej kej DeHeves He#e ceW kej ueslee, Hejbleg Deieues Je<e& kee efyeukegue Yeer
Helee veneR Lee efke Hegjmkeej keer YeerKe efkeme DeeOeej Hej oer peeesieer? Fme yeej keCeemeeiej
`efveOe&ve' kee veece Gue jne Lee~ ueesie ken jns Les Jee]keF& GvnW Hegjmkeej efoee peevee eeefnes, Jes
nj lejn mes eesie nQ~ efveOe&ve Fleves efke yeerceejer kee Fueepe veneR kejJee Hee jns Deewj DeveeLe
Fmeefuees efke Mejeye keer yegjer uele kes keejCe Fkeueewles Heg$e ves GvnW Iej mes efvekeeue efoee Lee~
Fmeefuees Hegjmkeej kes efuees Gvekes meceie uesKeve kees osKee pee jne Lee~
efveOe&ve peer cesjs Ieefve< nQ~ Ske efove megyn-megyn Dee iees Deewj yeesues`mejcee Dekeeoceer
kee Hegjmkeej Fme yeej efkemekeer Peesueer ceW pee jne nw?'
ceQ yeesuee`Hegjmkeej kes Demueer n]keoej lees DeeHe ner nQ~ Fme yeej uesKeve kemeewer Hej veneR
nw~ Gce kee DevegYeJe Je meeefnlekeej keer ]pegjleeW Hej Hegjmkeej efoee pee jne nw~ F&MJej ves eene
lees DeeHekeer kekej ceW keesF& otmeje veneR efke Heeesiee~ DeeHe lees THej Jeeues Hej Yejesmee jefKees~'
efveOe&ve peer cebo mJej ceW yeesues `uesefkeve eej en Yeer keesF& DeeOeej neslee nw keee meeefnle
kes Hegjmkeej kee? Glke=< uesKeve Hegjmkeej keer mener kemeewer neslee nw~ Deepekeue en efJeHevvelee
DeLeJee efyeuees HeeJejer ueeFve kee ekekej keeeW eue ieee nw~'
`mejkeej yeerHeerSue (efyeuees HeeJejer ueeFve) JeeueeW kees efJeMes<e megefJeOeeeW osves Hej legueer nw~
Dee ngDee DeeHe yeerHeerSue ceW Dee iees, Jejvee Je<eeX leke vecyej veneR Deelee~ osKeles veneR,
meeefnlekeej efkeme ]keoj efJeHevvelee kees DeHeveeves keer nes[ ceW ueies nQ~ ve {bie mes Keevee, Henvevee,
jnvee DeLeJee mlej~ yeme yeslejleerye peerJeveMewueer DeHeveekej Des-Yeues peerJeve kees yeerHeerSue keer
lej]He ues pee jns nQ~ Deye mejkeej pees kejsieer, Jener lees kejWies meeefnlekeej~ efveCee&eke meefceefle kees
leefveke FMeeje kej efoee efke yeerHeerSue JeeueeW kee Oeeve jKevee~ Fmemes `]iejeryeer neDees' veejs kees
Yeer yeue efceuee nw~ Hegjmkeej lees Ske yenevee nw Jejvee uesKeve kes DeeOeej Hej efveOe&ve peer DeeHemes Yeer
ef]peeeoe Oeebmet meeefnlekeej yews nQ~' ceQ yeesuee~
efveOe&ve peer ves DeHevee efmej Heke[e Deewj yeesues`eej mejcee uesekf eve FmeceW Flevee leveeJeiemle
nesves keer keee yeele nw~ ceQ lees ]Kego ken jne ntb efke Hegjmkeej Fme lejn veneR osvee eeefnes~ legceves
lees Gue cegPes ner ]KJeece]KJeen Yee<eCe efHeuee efoee~ YeeF& cesjs kenves kee DeeMee en nw efke
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 50

Hegjmkeej Hegmleke Hej efoee peees~ cesjer lees Deepe leke keesF& Hegmleke Yeer HekeeefMele veneR nes Heeeer
nw~'
`uesefkeve eefo DeeHekees Hegjmkeej efoee pee jne nw lees DeeHeefe keee nw? efveCee&eke meefceefle
keesF& yesJe]ket]He lees nw veneR pees DeeHekees eeW ner Hegjmkeej os osieer~ keesF&-ve-keesF& efJeMes<elee lees DeeHe
ceW nw, Jejvee nceW keeeW veneR efoee pee jne nw?'
`legcnW veneR osves kes keF& keejCe nQ, mejcee~ Ske lees legce HeefleYeeMeeueer nes~ efveCee&eke meefceefle
kes meome legcnejs uesKeve kes meeceves Heeveer Yejles nQ~ Dele Jes ueesie legcnejs pewmes ]Kegodoej Deewj
DeHeves-DeeHe kees ef]peeeoe mecePeves Jeeues kees Hegjmkeej keeeW oWies? Fmeefuees lees en yeerHeerSue kee
veee ekekej eueeee ieee nw~ mejcee cegPes en yeerHeerSue kee ekekej yengle ner DeHeceevepeveke ueie
jne nw~ legcneR yeleeDees cegPes keee kejvee eeefnes?' efveOe&ve peer yeesues~
ceQves kene`Ssmee keefjes DeeHe Hegjmkeej uesves mes Fvekeej kej oerefpees?'
`uesefkeve Fvekeej kejves kee DeeOeej keee nesiee? Jes Hegjmkeej keesF& yeerHeerSue keer Iees<eCee kes
meeLe lees oWies veneR~ cegPes keee yenevee kejvee eeefnes?' efveOe&ve peer kes HeMve kes Gej ceW ceQves
kene`efveOe&ve peer DeeHe kenvee en Hegjmkeej cegPes kee]Heer osj mes efoee ieee nw, Dele ceQ Fmes
mJeerkeej veneR kejlee~'
`uesefkeve kee]Heer Henues cesjs Heeme Fme lejn keer keesF& efkeleeye Yeer lees veneR Leercesje en
kenvee keee nemeemHeo veneR ueiesiee?' efveOe&ve peer Hegjmkeej kees ueskej HemeesHesMe ceW Les~ Ske Heue
kees ceQ Yeer mevvees ceW Dee ieee, Hejbleg ceQ yeerHeerSue keer yeele Yetue egkee Lee Deewj Hegjmkeej Heeves keer
ueeuemee Yeerlej efmej Geves ueieer Leer~ cegPes ueie jne Leeeefo efveOe&ve peer Hegjmkeej kes efuees cevee
ner kej oW lees jeveelceke uesKeve kes DeeOeej Hej Dekeeoceer cegPes Hegjmke=le kej mekeleer nw Deewj
Fkekeerme n]peej Hees keer jeefMe cewe keyee[ mekelee ntb~ cegbn ceW Fkekeerme n]peej kee Heeveer osKekej
keCeemeeiej `efveOe&ve' yeesues`keee en Hegjmkeej legcnW veneR efceue mekelee mejcee?'
`efceue lees keeeW veneR mekelee~ uesefkeve Fme efveCee&eke meefceefle kees keewve mecePeees? yeerHeerSue
kes ekekej ceW Hebmeer ngF& nw~ Ssmee kejes DeeHe mJeeb cesjs veece kee HemleeJe Yespees, leye Gvekeer mecePe
ceW Deeesiee efke DeeHe Hegjmkeej uesves kes cet[ ceW veneR nQ~'
ceQves kene lees efveOe&ve peer yeesues`en erke nw YeeF& mejcee~ ceQ veneR uetib ee en Hegjmkeej~ cegPes
veneR ueielee efke ceQ Hegjmkeej kes ]keeefyeue Yeer ntb~'
ceQ ieodieo nes ieee Deewj efveOe&ve peer kees eee-veeMlee kejJeekej efJeoe efkeee~ peeles mecee Jes
yengle Hemevvelee mes Yejs ngS Les~ pewmes Gvekes efmej mes keesF& yeesPe Glej ieee Lee~ cegPes Hegjmkeej uesves
ceW keesF& Yeej cenmetme veneR Lee, Fmeefuees ceQ Fmekes efuees Hetjer lejn leweej Lee~ keCeemeeiej
`efveOe&ve' kes mJeeefYeceeve kes meeceves cesje uesKeve cegPes Ske yeej yeesoe lees ueiee Hejbleg yeerHeerSue kes
veeres veneR nesves kes yeeJepeto ceQ Fkekeerme n]peej keer jeefMe HeeHle kejves kees yengle yesleeye Lee~ Fme
Je]pveer Hegjmkeej kes efuees ceQ kee]Heer mecee mes pees[-lees[ kej jne Lee~ Hejbleg efveOe&ve peer Depeerye
nQ~ Fkekeerme n]peej kees eskej ceej jns nQ, keceeue kes Deeoceer nQ~
124/61-62, DeieJeeue Heece&, ceevemejesJej, peeHegj-302020,
cees.-9828024500

$ 51

www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

neme Jebie

[e@. Sme.kes. leeieer

Heeveer vee Deeves Jeeues....

eeveer ] Hegme&le kes jele efove
neue ner ceW ceQves efveleeble GHesef#ele efJe<ee Hej MeesOe efkeee nwener efke jevee kes Deble ceW ee
erke Henues nj jeveekeej Deeef]Kej efove DeLeJee efoveebke ee oesveeW keeeW efueKe es[lee nw? ceQ eneR
Hej veneR kee yeefuke ceMentj jeveeDeeW keer efleefLeeeW Hej DebOeeOegbOe Deewj ef]peeeoe IeveIeesj MeesOe
mecHevve kej keF& cenlJeHetCe& efve<ke<eeX leke Yeer Hengb e ieee~ Ske efve<ke<e& ceW ceQves Heeee efke iegue]peej
meenye ves DeHeves ieerle `efoue {tb{lee nw efHej Jener ]Hegme&le kes jele efove....' leLee og<eble kegceej ves
DeHeveer ]ie]peue `keneR Hes OetHe keer eeoj efyee kes yew iees...' efpeme efove efueKeer Leer, Jees Heeveer ve
Deeves Jeeuee efove Lee~
Oecekeer
jes]pe-jes]pe keer uetHee, ieeueer-ieueewe Deewj neLeeHeeF& keer IeveeDeeW mes Deeefpe]pe Deekej
GvneWves yescegodole n[leeue Hej peeves keer Oecekeer os [eueer~ ve]peoerke Deeles egveeJeeW kes Je]kele
pevelee ceW jes<e Hetves kes [j mes meee kes ieefueeejeW ceW n[kebHe cee ieee~ cegKeceb$eer efveJeeme ceW
leeye[lees[ yegueeeer ieeer kewefyeves keer DeeHeele yewke ceW Gvekeer HecegKe ceebieW ceeveles ngS Heeveer kes
nj Qkej Hej ueeueyeeer Deewj ntj ueieeves leLee Gmekes meeLe mJeeeefuele nefLeeejeW mes uewme
Hewjeefceefue^er ]Heesme& kes eej ceesjmeeeefkeue meJeejeW kes efJeMes<e omles keer lewveeleer keer ]Heewjve ceb]petjer
os oer ieeer~
peueemeve
efHee meeOekees! Deepe nce eesieemeveeW keer meteer kes meyemes veJeerve Deemeve kee DeYeeme kejWies~
en Deemeve Heelebpeefue kes cetue DeemeveeW ceW meefcceefuele veneR Lee~ mebYeJele Fmes keg Je<e& HetJe& ner
pees[e ieee nw~ Fme Deemeve kees peueemeve kene ieee~ Fme Deemeve kee DeYeeme kejves nsleg Heer
Deewj neLe meerOes jKeles ngS Ke[s nes peeFes~ Deye keesnveer Lees[er yeenj efvekeeueles ngS yee]pegDeeW kees
Mejerj keer Deesj Fme Hekeej cees[W efke ueieYeie Ske meew efHeenej DebMe kee keesCe yeve peees~ neLeeW
kes HebpeeW mes eguuet keer cege yeveekej eLeeMeefkele keW~ Deemeve kes oewjeve mJeeYeeefJeke He mes meebme
uesles jnW~ ome meebme Deboj ueW Je Gleves ner meebme yeenj es[W~ en efkeee leerve yeej oesnjeeW~
meeOevee Deeies ye{ves kes meeLe-meeLe Deemeve keer DeJeefOe ye{eeW~
en Deemeve Heefleefove DeLeJee Ske efove es[kej Heeveer Yejves Jeeues YeeFeeW Deewj yenveeW kes
efuees efJeMes<e He mes ueeYekeejer nw~
]Heeeeve efleere keer [eejer kee Ske Hevvee~
Je<e& 2009....Heeble kes keF& veiejeW ceW Heeveer kee Heoee Heee n]Heles ceW Ske yeej Yeer veneR nes
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 52

$ 53

Heelee Lee~ peue efJelejCe Jeeues jes]pe Mendj keer me[keW Jeerjeve nes peeee kejleer LeeR pewmes jeceeeCe
meerejf eue kes HemeejCe kes mecee nes peeleer LeeR~ Qkej kes Deeves Hej Jen Ieceemeeve ceelee efke efpemekes
meeceves ]keewceer ob]ieeW keer eeoW Yeer Heerkeer ceeuetce He[leer LeeR~ Heeveer Yejves kees ueskej ueesie ye[er
mejuelee mes Ske otmejs kee ]Ketve yene efoee kejles Les~
metjpe {ueves kes yeeo megvemeeve jemleeW Hej Heeveer kes meeLe efvekeuevee peeve kees peesefKece ceW
[euevee Lee~ efjneeMeer Fuee]keeW ceW Yeer Heeveer kee [ekee, eesjer Deewj uet Deece yeele Leer~ peue keer
Henjsoejer nsleg jmet]KeoejeW ves efvepeer `peueJeerj mesveeeW' ieefle kej jKeer LeeR~ Ssmes ceenewue ceW ie Yeer
Yeuee keneb Heers jnves Jeeues Les~ Yeesues-Yeeues veeieefjke Ske kes leerve yeveeves kes Hesj ceW Deees efove
Gvekee efMekeej nes jns Les~ meesvee, ejme, mcewke leLee Mesj-eerleeW keer Keeue pewmes HeejbHeefjke ceo
es[kej lemkejeW keer Henueer Hemebo Heeveer yeve egkee Lee~
....Heefle HejcesMJej kes Iej HeJesMe kes mecee osnjer Hej veF& veJesueer ogunve kes ceWnoer jes HeebJe
mes Yejs ueess kee peue {gueJeeee peelee Lee~ peuemebke keneRkeneR Flevee efJeke Lee efke
HeefjJeej keer Heeme yegPeeves kes efuees ceefnueeeW osn-JeeHeej ceW Oekesue oer peeleer LeeR~ lejmeles
yeeeW keer peeve Hej yeveles osKe ueeeej ceeb-yeeHe cegbn DebOesjs GvnW peueJeeveeW keer osnjer Hej es[
kej j]Hetekekej nes peeee kejles Les~...osMe kes veslee Heeveer Hej jepeveerefle efkeee kejles Les~ Heeveer
kes efuees mejkeej keer pecekej OegveeF& kej oer peeleer Leer~ eneb leke efke Heveerues meJeeueeW Hej
mejkeejW yeefue Yeer e{ peeee kejleer LeeR~
.....Heeveer keer DemeHeue leueeMe ceW yesleneMee kejees iees yeesefjbie kes ueeKeeW metje]KeeW keer Jepn
mes Oejleer keer THejer Hejle Ssmeer ceeuetce He[leer Leer ceevees keesF& efJeMeeuekeee ueveer nes DeLeJee
efkemeer HesMesJej jkeleoelee kee megFeeW mes Heesj-Heesj efyebOee Mejerj~ meyemes efJeefe$e yeele eneb kes
efveJeeefmeeeW keer Meejerefjke yeveeJe ceW efoKeeeer oer~ mebYeJele Yeiees[s ceevemetve keer Je<eeX jen
lekeles-lekeles ueesieeW keer ieo&ve ner nefeeb mLeeF& He mes ceg[kej DeekeeMe keer lej]He etb leveer
Heleerle nesleer LeeR ieesee nceues kes efuees lewveele keer ieeer efcemeeFueW neW~ Fmekee veleerpee en Lee efke
Jes eueles lees meeceves keer lej]He Les efkebleg osKeles THej keer Deesj ceeuetce He[les Les~
ef[HesMeve
osKe jner ntb, FOej keF& efoveeW mes YeeF& meenye iegcemegce mes nQ~ ve efkemeer mes yeesueles-eeueles nQ,
ve ner o]Helej peeles nQ~ keee kentb yenve, cesjer lees ceefle ner ceejer ieeer Leer efpeme Ie[er ceQ FvnWs Heeveer
Yejves kees ken yewer~ neLe mes Yejer yeeuer ter efke efoue kees Heke[kej yew iees~
nwefmeele
legcnejer efnccele kewmes ngF& nceejs Iej keer yent yeveves kes K] Jeeye osKeves keer! Dejs! legcnejer Deewk] eele
ner keee nw? keneb legce Deewj keneb nce! Ske veneR, oes veneR, leerve-leerve keveskeMeve nQ nceejs Iej ceW!
Mendj ceW veece nw nceeje~ legcnejs pewmes oes kes kes ve peeves efkeleves HeefjJeej nceejs Ske ner veue keer
veeueer ceW jes]pe keer[eW keer lejn jWieles nQ~ ]Keyejoej, pees keYeer ]Ke Yeer efkeee FOej kee~
Henje
efpemekes Iej ceW peJeeve ue[keer nes ee Kegueer le Hej Heeveer mes Yejs Yeeb[s, Yeuee Gmekeer
DeebKeeW ceW veeRo keneb?
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

lejkeerye
MeebefleHetCe& Deeboesueve Gme Je]kele efnbmeke nes Ge peye HeoMe&vekeeefjeeW ceW mes efkemeer ves
Deeeveke Hegefueme Hej HeLejeJe Meg kej efoee~ ceeceues keer iebYeerjlee YeebHeles ngS obiee efvejesOeke
yeue keer Ske gke[er lelkeeue IeveemLeue keer Deesj jJeevee kej oer ieeer~ Gie Yeer[ kees yes]keeyet
nesles osKe ef]peues kes Deeuee De]Hemej Yeer ceew]kes Hej Hengbe iees~ ]Heeeefjbie keer esleeJeveer mecesle
]Ketve-]Kejeyes Hej Glee Yeer[ kees eflelej-efyelej kejves kes meYeer GHeee yesDemej jns~ leYeer ef]peuee
DeefOekeejer ves ceeFke mebYeeuekej obieeFeeW kees mebyeesefOele efkeee~ Gvekeer Iees<eCee kes ebo efceveeW
kes Deboj Hetje Ievee mLeue ]Keeueer nes ieee~ meYeer HeoMe&vekeejer Heeveer Yejves kes efuees DeHevesDeHeves IejeW kees efKemeke egkes Les~
]KegMe]Keyejer.... ]KegMe]Keyejer.... ]KegMe]Keyejer
Hese peue keer Gece JeJemLee egkele Mendj kee Ske cee$e cewefjpe iee[&ve~ Glmegke ieenke
MeerIe yegefkebie kejeeW~
efeefkelmee peiele kee veee jesie
[e@kej meenye, cesnjyeeveer kejkes FvnW osKe ueerefpees~ Helee veneR FvnW keewve meer yeerceejer ueie
ieeer nw~ ve peeves kewmeer-kewmeer Tuepeguetue njkeleW kejles nQ~ DeesPee mes Pee[-Hetbke Yeer kejJeeeer
efke keneR THejer nJee ve ueie ieeer nes, Hej keesF& ]Heeeoe veneR ngDee~ Deye lees Fvekeer peeve yeme
DeeHekes neLeeW ceW nw~
Depeerye njkeleW kejles nQ, celeueye? Lees[e Keguekej yeleeDees~
pewmes, Gesefpele neskej FOej mes GOej ekekej keevee....Deeeveke yeenj kee ]Ke kejvee,
efHej ueHekeles ngS Devoj Deevee~
ntb, Deewj?
Ie[er oes Ie[er yeeo veeres ]peerves keer lej]He Peebkevee....meesles mes n[ye[ekej G yewvee....jn
jn kej Ie[er kes keebeW keer lej]He osKevee....efkemeer mes meerOes cegbn yeele ve kejvee Deewj meejs Iej
kees efmej Hej Ge uesvee ieesee keesF& let]Heeve Deeves Jeeuee nes~
Dee, Des mes meesekej yeleeDeeskeee es ue#eCe FveceW nj jes]pe osKeves ceW Deeles
nQ....cesje celeueye nw efyevee vee]iee?
veneR, nwjeveer keer yeele lees ener nw efke Ske jes]pe lees es efyeukegue vee@ce&ue jnles nQ, Hej Deieues
ner jes]pe ve peeves keewve-mee pegvetve Fvekes mej Hej meJeej nes peelee nw~
yeme, yeme mecePee ieee ceQ! Fme yeerceejer keer keesF& oJee DeYeer leke veneR yeveer, Hej ef]Heke cele
kejes FmeceW peeve peeves kee ]Keleje ]keleF& veneR nw~ keg efoveeW yeeo FvnW DeHeves DeeHe Deejece Dee
peeesiee~
erke nw, Hej en Depeeryees-]iejerye yeerceejer Deeef]Kej nw keee?
keg ]Keeme veneR! Dekemej les]pe ieceea kes ceewmece ceW Fme jesie kes Jeeejme HeveHeles nQ
efeefkelmee peiele ceW Fme cej]pe kees `veue jesie' kene peelee nw~
eHee
ieeer jele Mendj keer meercee mes ]kejerye Heebe efkeueesceerj otj Hegefueme kes ieMleer oue ves peye
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 54

$ 55

Ske ueesef[bie ^ke kees peebe nsleg keves kee FMeeje efkeee lees eeueke DebOeeOegbOe ieefle ye{ekej
^ke ues Yeeiee~ ke[ke[ veekes Hej lewveele oue kees lelkeeue Jeeejuewme mes metevee Yespeer ieeer,
efpemeves yesefjkes[dme efiejekej Jeenve kees keves Hej cepeyetj kej efoee~ keles ner ^ke keer peJeeveeW
eje Iesj kej leueeMeer ueer ieeer~ Helee ueiee efke Mejeye keer HesefeeW ceW eesjer gHes Heeveer ues peeee
pee jne Lee~ Heeveer keer Hesefeeb ]peyle kej eeuekeeW kees DeJewOe peue JeeHeej ]keevetve, 2020 kes
lenle efiej]Heleej kej efueee ieee~
Mele&
leerveeW keeceeW kes Heebe-Heebe meew uetbieer~ efove ceW oes wce DeeTbieer, meb[s kes meb[s ger jKetbieer~
keYeer-keYeer yeerceejer ceW SkeeOe ef]peeeoe uesveer He[ ner ieeer lees Yeer Heieej Hetjer uetbieer~ Deewj neb,
jes]pe-jes]pe keer efkee-efkee cegPes ]keleF& Hemevo veneR~ osKevee yeeF&peer, Deees efove cesnceeveeW kees
Keeves Hej cele yegueevee, eeojW ]peje kece ner efvekeeuevee Deewj cesjer ue[keer kees erJeer Hes veeke
osKeves osvee~ yeme Deeef]Kejer yeele cesjs Deeoceer kees nj jes]pe Ske kesve Heeveer Yejkes ues peeves osvee~
ceb]petj nes lees kenes, keue mes keece Hes Dee peeTb?
F-3, efJeMJeefJeeeuee efMe#eke DeeJeeme, KeC[Jee jes[, Fboewj

Meyeeye cesjer
281,, meesceoe efJenej, cesef[keue kee@uespe kes meeceves,
peeie=elf e efJenej, cesj, H] eesve-09997220102

efpeOej efveieen G ieeer Gmeer kee Dekeme1 Dee ieee

Jees cesjs Iej kes HelLejeW kees DeeFvee yevee ieee
ceQ megve jne ntb Deepe Yeer meoe2 Gmeer kes HeebJe keer
ye]iewj omlekeW efoes pees ueeww kej euee ieee
GoeefmeeeW kes oMle3 ceW le[He jne Lee Heeme mes
leg c nejer jew M eveer He [ er lees Yeer i elee euee ieee
oj]Kle yevekes ieg]Heleiet4 kebiee Deemceeb mes keue
es Deewj yeele nw efke Deye ]peceerve ceW mecee ieee
Yeke jner nw efkemekeer n cesjs efoue ceW Deepe Yeer
es keewve cegPeceW jesles-jesles ]ken]kene ueiee ieee
Heefjvo Deemeceeve ceW euee ieee lees keee ngDee
JeneR Hes Deeesiee peneb Hes DeeefMeeeb yevee ieee
Lekeer-Lekeer meer ef]pevoieer keer Meece Yeer keneb ngF&
ceQ ]Kego kees {tb{les ngS peye Gmekes oj5 Hes Dee ieee
es meo& jele kee me]Hej ve Iej keneR ve jnieg]pej
ve JeeHemeer ner kee keesF& Jees jemlee yelee ieee
nj Fke ]KegMeer oyes ]keoce efke kes otj n ieeer
ogKeeW kees jele ceW keesF& efceje Helee yelee ieee
www.lafzgroup.com

]ie]peue

1. Heefleefyecye, 2. OJeefve, 3. pebieue,

4. yeeleeerle, 5. ej

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

neme Jebie

Hebkepe megyeerj

Ske je<^ere mebiees<er

Jewmes lees Fme yeele kee keesF& ceeHeob[ veneR nw efke DeeHe kewmes lee kejWies efke keesF& eer]pe HeosMe
mlejere nw, je<^ere nw ee efHej Debleje&<^ere nes egkeer nw~ pewmes Deeeveke ner keesF& Meeej, efpemes
kesJeue Heebe eesleeDeeW keer GHeefmLeefle Jeeueer iees<er ceW Yeer veneR yegueeee peelee, Jees Debleje&<^ere nes
peees~ Gmekes veece kes Deeies Yeer FC[es-Heeke Meeej ueieves ueies~ meeeF& keer len ceW peeves Hej es
Helee ueies efke Deieuee DeHeves efkemeer efjMlesoej keer Meeoer ceW Heeefkemleeve ieee Lee, JeneR Hej Meeoer ceW
Deees cesnceeveeW kees efkemeer jele keg ]ie]peueW megveekej yee]keeeoe FC[esHeeke Meeej nes kej ner
ueewe nw~ Heeefkemleeve ves nceW Debleje&<^ere nes peeves keer efkeleveer Deemeeve megefJeOee Heoeve keer nw~ peye
keYeer nceejs Mendj ceW keesF& cegMeeeje Deeeesefpele efkeee peelee nw Deewj MeeejeW keer meteer ceW nce
ncesMee keer lejn DeHevee veece ]ieeeye Heeles nQ lees ]Ketve Keewue Glee nw~ ceve kejlee nw efke DeYeer
oew[ les ngS peeeW Deewj jepemLeeve kes jsleerues Fuee]kes mes neskej iegp] ejves Jeeueer Yeejle-Heeke meercee kee
DeeflekeceCe kej [eueW~ jele Yej Gme Heej kes efkemeer jsleerues erues Hej Dekesues yew kej DeHeveer meejer
]ie]peueW, yeves DeOeyeves meejs Mesj He{ [eueW~ leeefke nceejs veece kes Deeies Yeer ve kesJeue FC[esHeeke
Meeej ueie peees, yeefuke nceejs Heefjee ceW es Meeefceue nes peees efke es Jeneb peekej meejer jele
]ie]peueW He{kej cegMeeeje uet kej Jeneb mes ueews nQ~
K] ewj Jees Ske efyeukegue ner Deueie efJe<ee nw efH] eueneue nce Gme Hej eee& veneR kejWies~ nceW lees
le]Hemeerue ceW eee& kejveer nw Ske je<^er e mebiees<er keer~ pees ueesie osMe kes ogYee&ie mes kee@uespe keer efMe#ee
HeeHle kej egkes nQ Jes keg-keg Fve mebieese<f eeW kes yeejs ceW peeveles neWies~ nceejs osMe kes kee@uespeeW kees
mebiees<er-mebiees<er Kesueves kee ye[e Meewk] e neslee nw~ eefo DeeHeves i] eewj efkeee nes lees Fve mebieese<f eeW kes
efJe<ee Yeer Deleble Yeeeveke efk] emce kes nesles nQ~ `Gej DeeOegevf eke Jeeo ceW Yeefkele HejcHeje keer iegpb eeFMe
kee legueveelceke DeOeeve', `efnvoer keer ueewekf eke HejcHeje leLee metevee keebelf e keer Heejueewekf ekelee',
`efvejeuee keer keefJeleeDeeW keer eer leLee ceneosJeer Jecee& keer keefJeleeDeeW kes Heg<e Hee$eeW keer efJeJeseveelceke
leguevee', `leguemeer kes Yeefkele keeJe ceW mecekeeueervelee kee Jele&ceeve meboYe& ceW efveHeCe', `efvece&ue Jecee& keer
keneefveeeW ceW Deees efJeosMeer MendjeW keer Yeewieeseuf eke HeefjefmLeefleeeW keer Hecs eebo keer keneefveeeW ceW Deees
Yeejleere MendjeW mes efyeboJg eej leguevee~' efce$ees! efJe<ee lees Fleves nQ efke DeeHe He{les ngS Leke peeeWies uesekf eve
ceQ efueKeles ngS veneR Leketb iee~ Ssmes IeveIeesj efJe<ee efpevekee ve Deesj Heke[ ceW Deees Deewj ve esj~ Ske
yeej efJe<ee lee nes peees lees efHej Gme efJe<ee kes GHe efJe<ee leweej efkees peeles nQ cemeueve `leguemeer kes
Yeefkele keeJe ceW mecekeeueervelee kee Jele&ceeve meboYe& ceW efveHeCe' kees eefo mebiees<er kee cetue efJe<ee
yeveeee ieee nw lees Deueie-Deueie JekeleeDeeW kes efuees GHe efJe<ee keg etb yeveees peeeWies~ `efJevee
Heef$ekee Deewj Fbjves', `jeceeefjle ceeveme Deewj JeweMf Jeke DeelebkeJeeo kee HeeHeCe'~ celeueye es efke
pees ceve ceW Deees Gmes efueKe oes efJe<ee K] ego-ye-]Kego ner leweej nes peeesiee~
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 56

$ 57

eneb Hej Ske HeMve es Yeer Glee nw efke Yeuee es mebieesef<eeb kejJeeeer ner keeeW peeleer nQ~ Jewmes
lees Fmekes Heers keF& meejs ceneve GodosMe nesles nQ, cemeueve vees MeesOe, efJeeveeW mes efJe<ee Hej %eeve
HeeHle kejvee, meeefnle meceeiece Fleeefo-Fleeefo~ efkevleg Fve meye ceneve GodosMeeW mes Yeer ceneve
neslee nw etpeermeer (efJeMJeefJeeeuee Devegoeve Deeeesie) mes HeeHle HewmeeW kees efkeeves mes ueieevee leLee
erke mejkeejer lejer]kes mes HewmeeW kees efkeeves ueieevee, DeLee&le ueies kece, yees ef]peeeon~ nceejs Fme
ceneve osMe ceW meejs ceneve keeeeX kes nesves kes Heers ener cegKe ceneve GodosMe neslee nw pees Geue
ceej-ceej kej meejs ceneve keee& kejJee ues peelee nw~
mebieese<f eeb Yeer cetue He mes oes Hekeej keer nesleer nQ HeeoseMf eke leLee je<^er e~ p] eeefnj meer yeele nw efke
etpeermeer mes je<^er e mebiees<er kes efuees efceueves Jeeueer jeefMe Yeer ye[er nesleer nw~ je<^er e mebiees<er kes efuees
keg Deueie mes kejves keer p] egjle veneR nesleer nw~ keesF& Yeer Ssmee Jekelee pees oes iegCeeW mes mebHevve nes,
Henuee lees es efke Jees DeeHekes HeoMs e kes yeenj kee nes, otmeje es efke Gmes keesF& Yeer yegueelee ve nes, Gmes
mebiees<er ceW yeguee ueW DeeHekee keece yeve peeesiee~ eteb kf e Jees HeoMs e kes yeenj kee nw mees DeeHekeer mebiees<er
kees je<^er e opee& HeeHle nes peeesiee Deewj efHej es Yeer efke Gmes keesF& yegueelee veneR nw lees DeeHekes yegueeJes
Hej Jees DeHeveer pesye mes efkejeee ueiee kej efmej kes yeue oew[ lee ngDee Deeesiee~
eefo DeeHekee keesF& Heefjefele Heeefkemleeve, yeebiueeosMe, vesHeeue, Yeteve ceW nes pees Yee<eCe osves
kes efueess Flevee ]Keyleer nes efke DeHeves efkejees Hej Dee mekelee nes, leye DeeHe mebiees<er kees
Debleje&<^ere opee& oskej etpeermeer keer pesye kees Deewj ienjeF& kes meeLe kee mekeles nQ~ Fmekes efuees
Ske Deewj keece DeeHe es Yeer kej mekeles nQ efke melele efveiejeveer jKeW, DeeHekes Mendj ceW keesF& Yeer Ssmee
Meeoer yeen nesves pee jne nes efpemeceW Heeefkemleeve mes keesF& cesnceeve Deeves keer mebYeeJevee nes, lees DeeHe
GvneR leejer]KeeW ceW Debleje&<^ere mebiees<er kee Deeeespeve kejves keer efleke[ce Yeer efYe[e mekeles nQ~
]Kewj es lees nes ieeer keg Yetefcekee Je]iewjn~ yeele ojDemue es ngF& efke nceejs Mendj kes ieume&
kee@uespe mes nceW Ske je<^ere mebiees<er ceW Jekelee kes He ceW HeOeejves kee Deeceb$eCe efceuee~ ]KegMe nesves
kes leerve-leerve keejCe Les~ je<^ere mebiees<er, Jekelee Deewj efleme Hej ieume& kee@uespe~ Jewmes lees ]KegMe
nesves kee Ske ner keejCe yengle Lee efke mLeeve ieume& kee@uespe Lee~ Jees YeJeve efpemekes ekekej ueieeves
ceW Hetjer peJeeveer ]peeee ngF&~ Jees YeJeve pees Deepe Yeer njer, veerueer, Heerueer ue[efkeeeW kees efuees yeeoueeW
Hej meJeej neskej meHeveeW ceW Deelee nw~ Gmeer YeJeve ceW Deboj nceW memecceeve yegueeee ieee Lee~
Deeceb$eCe kee He$e osKekej ner nce Fleves Hegueefkele ngS efke jeWieWMeeWies eFHe keer meejer
JemlegSb jesceebe kes Deeflejske mes e[er nes ieeeR~ ieume& kee@uespe efkeme Mee kee veece nw es Jener peeve
mekelee nw efpemekeer peJeeveer kes HetJee& kes Je<e& Fme kee@uespe kes eewkeeroej kes petles Keeves, Fmekeer
keerueer leej HeQefmebie mes efvekeueles mecee keHe[eW kes Heves ceW yeerles neW~ Ssmee keesF& Yeer Mendj ee
]kemyee peneb Deueie mes Ske ieume& kee@uespe veneR nw Jeneb kes ueesieeW kes peJeeve nesves kee keesF& Yeer
mebJewOeeefveke Deewefele veneR nw~
Deeceb$eCe kees mJeerkeej kejvee Lee mees kej efueee, ee Meeeo PeHe ner efueee~ ieume& kee@uespe
ceW efnboer kes efJeYeeieeOe#e pees ueieYeie Heebe ]Heg mes keg ner Fbe DeefOeke Les, nceves Gvekes ejCe
etceves kes DeueeJee nj Hekeej mes DeeYeej Jekele kej efoee~ nceW efJe<ee efoee ieee Lee `mebeej
keebefle kes JewefMJeke HeefjMe keer meeceeefmeke He=<Yetefce ceW efnvoer Yee<ee kes Devlepee&ueere Heeesie keer
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

JewkeefuHeke JeJemLee keer Heemebefieke Yetefcekee' efJe<ee He{kej nce cegmkegjees, Jes Yeer cegmkegjees~
efJe<ee Flevee uecyee Lee efke Gmeer kees eefo ceeFke Hej He{ oes lees efHej efkemeer Hekeej kes Yee<eCe keer
DeeJeMekelee nesleer Yeer veneR~ meHee meer Ske yeele Deewj Leer efke efJe<ee nceW mecePe ceW Yeer veneR Deeee
Lee~ nceves keg efPePekeles ngS efJeYeeieeOe#e mes Hete `Fme efJe<ee kes efuees keesF& Hegmleke megPee HeeeW
ee os HeeeW lees nce DeeYeejer jnWies~'
GvneWves nBmeles ngS kene, `Dejs....! DeeHe lees kecHetj efmeKeeles nQ, DeeHekees keee ]pegjle nw
Gmekeer? kecHetj leLee Fbjves Hej efnboer kes GHeeesie Hej ner lees yeesuevee nw~'
meceeefmeke, JewefMJeke, JewkeefuHeke leLee Heemebefieke pewmes Yeejer-Yejkece MeyoeW kes yeere Hebmee
efJe<ee meeceves Deeles ner nceejer meebme ceW meebme Deeeer~ GvneWves efHej kene, `Deewj Jewmes Yeer efJe<ee Hej
keesF& veneR yeesuelee~ DeeJeMeke yeme es neslee nw efke efJe<ee kes veece kes meeLe JekeleJe HeejbYe efkeee
peees Deewj Gmeer kes meeLe ]Kelce efkeee peees~ yeere ceW DeeHe pees eenW Jees yeesue mekeles nQ~ eefo
lee]pee osKeer ngF& ef]Heuce keer mesjer Yeer megvee oWies lees Yeer keesF& G]pe veneR nw~'
`efkebleg eefo efkemeer ves DeeHeefe keer lees?' nce nwjle ceW Les~
`veneR uesiee~' Jes yesef]Hekeer mes Heeve eyee jns Les~
`keeeW Yeuee?' nce nwjleeeceeve nes egkes Les~
`keeeWefke keesF& megvelee ner veneR nw~ peye keesF& megvesiee ner veneR lees DeeHeefe kewmes kejsiee~' Jes
Heeve eyeeves kee De&Meemekeere keee& Hetjer Meemekeere efveefMeblelee mes kejles ngS yeesues~ Gvekes eje
kener ieeer Fme yeele kees nce efJemleej mes Hetles Gmekes HetJe& ner Jes DeefYeJeeove kejkes G efuees~
nceejs ojJee]pes Hej Heeve keer Heerke kees Letkee Deewj mketj me& kej Deeies ye{ iees, nceW nwjle kes
jnmeceeer mebmeej ceW es[kej~
Jewmes lees yeleeves kes ueee]ke yengle meejer yeeleW nQ efke Deeceb$eCe mes ueskej mebiees<er leke kee mecee
nceejs efuees kewmes yeerlee, efkevleg Jees meejer yeeleW keg uecyeer nes peeeWieer~ efk] emmee-S-cegK] lemej es efke
nj Ske efove kees Deevee neslee nw lees je<^ere mebiees<er kee Jees HeeJeve efove Yeer Dee ieee~ Fme yeere
nceves efJeYeeieeOe#e keer yeele Hej efyeukegue Oeeve ve osles ngS efJe<ee Hej pecekej leweejer keer~
veesdme yeveees, HeeFbdme efueKes meye keg efkeee~ ieume& kee@uesspe kee Jees YeJeve peneb mes nj yeej
eewkeeroej keer ieeefueeeb Keekej ueews nce efkemeer Yeer Hekeej keer HegvejeJe=ef e veneR kejvee een jns Les~
Henueer yeej Jekelee yeves Les mees efkemeer Yeer Hekeej kee peesefKece uesvee veneR eenles Les~ FOej Ie[er
ves ome yepeves ceW ome efceefve kee FMeeje efkeee Deewj nce ieume& kee@uespe keer lej]He jJeevee nes iees~
keee&kece kes mecee Devegmeej erke ome yepes peye nceves ieume& kee@uespe kes Gme Ssefleneefmeke YeJeve
(Fefleneme nceeje Deewj nce pewmes keFeeW kee) ceW HeJesMe efkeee lees efkemeer ieume& kee@uespe kees Deboj
mes osKeves kee nceeje mJeHve Hetje nes egkee Lee~ keee&kece kes yeejs ceW %eele ngDee efke ome yepes kee
mecee nw leLee yeejn yepes HeejbYe nesves keer Hetjer mebYeeJevee nw~ nce etbefke ieume& kee@uespe kes Deboj Les
Fmeefuees mecee keevee nceejs efuees keesF& mecemee veneR Leer~ oes Iebs keee nQ, Fmemes efp] eeeon mecee
lees nce Fme kee@uespe kes Deeme-Heeme keer ogkeeveeW Hej yew kej ner kee osles Les~
nce JeneR Ske kegmeea KeeRe kej yew iees~ nceejs meeceves ner Oeerjs-Oeerjs kejkes Q Jeeues ves Q
ueieeee, kegefme&eeb efyeeeeR~ mee{s ieejn yepes efJeYeeieeOe#e cenesoe HeOeejs, ueHekeles ngS nceejs
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 58

$ 59

Heeme Deees `Dejs....! DeeHe....? Dee iees?' nce keg Gej osles Gmekes Henues ner Jes Gmeer
Deboe]pe ceW ueHekeles ngS cebe keer Deesj ye{ iees~
ueieYeie yeejn ner yepe jns neWies peye efJeYeeieeOe#e ves cebe mes nceeje veece keg otmejeW kes
meeLe Hegkeej kej cebe Hej HeOeejves kee DevegjesOe efkeee~ nce Gcceero ueiee jns Les efke kejleue OJeefve
kes yeere nce cebe Hej HengbeWies~ efkebleg keneR keesF& OJeefve kee veecees-efveMeeve Yeer veneR Lee~ OJeefve kes
ve nesves kee jnme leye Keguee peye nceves cebeemeerve neskej eesleeDeeW Hej ef<Heele efkeee~ kegefme&eeb
Gmeer Hekeej jKeer LeeR efpeme Hekeej Q Jeeues ves jKeer LeeR~ keneR keesF& Ske Yeer eeslee GHeefmLele veneR
Lee~ cebe Hej nce Les, Ske cegKe DeefleefLe Les, Ske DeOe#e Les Deewj mebeeueke keer Yetecf ekee ceW mJeeb
efJeYeeieOe#e Les~ meeceves meove ceW keesF& veneR Lee~
oerHeke-JeerHeke peueles-peueeles, mJeeiele ceeuee nesves leke Heebe ee Meeeo ueesie meeceves keer
kegefme&eeW Hej Yeer Dee iees~ uesekf eve Jes cebe kees Hetjer lejn mes DevegHeefmLele ceeve kej eue jns Les leLee
DeeHeme keer eee&DeeW ceW ceMe]ietue Les~ GveceW mes Ske meppeve pees meyemes meeceves keer kegmeea Hej DeOeueser
cege ceW Ske DeebKe yebo kejkes GHeefmLele Les Jes lees DeeHemeer eee&DeeW ceW jn-jn kej nekes Yeer ueiee jns
Les~ Gvekes nekeeW mes cebe jn-jn kej eeQke Glee Lee~ uesekf eve efJeYeeieeOe#e Gvekes nekeeW mes Hetjer
lejn efvemHe=n neskej mebeeueve ceW efYe[s ngS Les~ efJe<ee HeJele&ve kes efuees GvneWves Ske veece Hegkeeje lees
eesleeDeeW ceW mes Ske Jeefkele G kej ceeFke Hej Dee ieee~ Deye kesJeue Meeeo Heebe eeslee Les, eej
meeceeve Deewj Ske DeOeuess nekes Jeeues~ efJe<ee HeJee&ve kee DeLe& keee neslee nw es lees nceW veneR Helee
uesekf eve pees keg Yeer ngDee Jees YejHetj ngDee Deewj DeeOes Iebs leke neslee jne~ Flevee Yeer<eCe keer meeceves
yews eesleeDeeW ves Heebe efceefve Heelf e Jeefkele keer oj mes Heueeeve kej efoee~ HeJee&vekeej peye DeHeveer
yeele meceeHle kej JeeHeme ueews lees eesleeDeeW keer mebKee Hegve Metve nes egkeer Leer~ Deye Dekesues eeslee kes
He ceW kejleue OJeefve mes ueskej Deve meYeer keee& Gvekees ner kejves Les~
mebeeueke peer ves nceeje veece Hegkeeje~ nceejs ceeFke Hej Deeles ner meeceves GHeefmLele efJe<ee
HeJee&vekeej kee ceesyeeFue yepe Ge, Jes nuees, nuees kejles ngS Gs Deewj HeefjMe mes yeenj nes
iees~ nce peerJeve kes meyemes keefve mecee ceW Hebme egkes Les~ meeceves kesJeue kegefme&eeb LeeR~ kegefmeeeb pees
HeceeCe LeeR Fme yeele kee efke eneb Hej mee{s leerve ueeKe HeeeW kes yepe Jeeueer je<^ere mebiees<er
eue jner nw~ nceeje ogYee&ie es Lee efke osMe keee ogefveee ceW Yeer DeYeer leke leeefueeeb yepeeves Jeeueer
kegefme&eeW kee DeefJe<keej veneR ngDee Lee~ nceejer Heer kes Heers cegKe DeefleefLe Deewj DeOe#e pees oesveeW
ner mejkeejer Les, ueieeleej Fme yeele Hej eee& kej jns Les efke mebiees<er ceW Deees lees Jes ueesie yeme mes
nQ uesefkeve jsue keer HeLece esCeer keer pees Gvekees Hee$elee nw Gmekee efkejeee efkeme Hekeej DeeeespekeeW
mes Jemetue efkeee peees~ mebeeueke nceW ceeFke meeQHe kej mebiees<er mLeue mes keg otjer Hej efmLele
efHebefmeHeue kes ke#e ceW pee egkes Les~ kegue efceueekej pees Les Jees Yeer Metve Les Deewj pees veneR Les Jees lees
Metve Les ner~ keg osj leke nce Hetjer efmLeefle kee peee]pee uesles jns~ peee]pee uesves keer es Heefkeee
eesleeDeeW kee Fble]peej Yeer kener pee mekeleer nw~ efkebleg peye leerve efceefve kes peee]pes ceW Yeer keesF& veneR
Deeee lees nceves nj DeHele#e kees mebyeesefOele kej DeHevee JekeleJe HeejbYe kej efoee~ Gme oewjeve
nce Yetue egkes Les efke nce keneb nQ~ ve He=LJeer, ve DeekeeMe, ve HeMeg, ve He#eer, yeme nce Les, ceeFke
Lee Deewj je<^ere mebiees<er kee Metve Lee, nce yeesue jns Les Deewj Jees megve jne Lee~ ve keesF& jeskeves
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

Jeeuee, ve keesF& eskeves Jeeuee~

ueieYeie Hevn efceefve kes DeHeves JekeleJe kees meceeHle kej peye nce ueews lees Ske yeej Hegve
Meebelf e e ieeer~ cebe mebeeueke DeYeer Yeer efHeeb mf eHeue kes kecejs ceW ner Les~ DeOe#e leLee cegKe DeefleefLe
oesveeW HetJe&Jele eee&jle Les, Fme Hekeej efke nceves DeYeer Hevn efceefve keg efkeee ner veneR nw~ Ske ye[er
yeele es ngF& Leer efke Gve oesveeW ves Fme yeere ceW HeLece esCeer kee efkejeee Jemetue kejves kee nue efvekeeue
efueee Lee~ mejkeejer efveece kes Devegmeej oesveeW lej]He kee efkejeee kesJeue Ske lej]He kes efefke keer
H] eeseskee@Heer efoKeeves Hej efceue peelee nw~ mees keee&kece kes yeeo Jes oesveeW jsueJes msMeve peeves Jeeues Les~
ueewves kee HeLece esCeer efjpeJexMeve kejJeeves, efpemekeer H] eeseskee@Heer kejJeeves kes yeeo Gme efefke kees
keQefmeue Yeer kejJeeee peevee Lee~ keeeWekf e p] egjle lees kesJeue H] eeseskee@Heer keer ner Leer~ keQefmeuesMeve ceW
ueieves Jeeueer Hewveuer cegH] ele ceW efceue jns HeLece esCeer efkejees keer leguevee ceW veieCe Leer~
keg osj leke Deewj Meebefle jner efHej mebeeueke cenesoe oew[les ngS Deees, nceejs Heeme efke
kej yeesues `Dejs ye[er peuoer meceeHle kej efoee?' efyevee eesleeDeeW kes meove kees nce Hevn efceve
mebyeesefOele kejkes Deees Les Deewj Gvekees peuoer ueie jne Lee~ nceves keesF& Gej veneR efoee~ Jes
ceeFke keer lej]He ye{ efuees~ GvneWves cegKe DeefleefLe kee Heefjee kejevee HeejbYe kej efoee~ ]peeefnj
meer yeele Leer efke Deye cegKe DeefleefLe leLee DeOe#e oesveeW kee yeejer-yeejer mes GodyeesOeve nesvee Lee~
DeOe#e keer yeejer yeeo ceW Deeveer Leer mees e@eues keer lej]He efveJe=e nessves efvekeue egkes Les~ nceves Yeer
DeHeves ceesyeeFue mes efkemeer vebyej kees [eeue kejves kee DeefYevee efkeee Deewj yeele kejves kes Deboe]pe
ceW Gkej yeenj ojJee]pes keer Deesj ye{ efuees~ ojJee]pes Hej efke kes nceves Heue kej osKee
je<^er e mebiees<er keer Deesj~ cegKe DeefleefLe ceeFke Hej Les, mebeeueke Hegve efHeeb mf eHeue kes ke#e ceW pee
egkes Les Deewj DeOe#e e@eues mes veneR ueews Les~ cegKe DeefleefLe OeejeHeJeen GodyeesOeve HeejbYe kej
egkes Les~ nce ojJee]pes Hej Ke[s keg osj leke Gme Metve meeOevee kees osKeles jns, efHej yeenj
efvekeue efuees~ mketj me& kej peye nce ye{s lees ies Hej yewe Kewveer jie[lee eewkeeroej nceW
osKekej jnmecee lejer]kes mes cegmkegjeee, ceevees ken jne nes `pee pee pee js legPes nce peeve iees~'
Heers je<^ere mebiees<er Gmeer Hekeej eue jner Leer Deewj osMe Yej ceW eue jner Fmeer Hekeej keer
Deve mebieesef<eeW kes mJej ceW mJej efceueekej osMe Yej ceW Hewueleer pee jner Leer~ veoer, HeJe&le, Pejves
meye Fve mebieesef<eeW kes GodyeesOeveeW mes ietbpe jns Les~ HeLece esCeer kes jsue ee$ee kes efefke yegke
kejJeees pee jns Les Deewj ]Heeseskee@Heer kes HeMeele keQefmeue kejJeees pee jns Les~ osMe Yej kes efnboer
efJeYeeieeOe#e mebeeueve keer DeHeveer yeeHeve ner nmejle Hetjer efkees pee jns Les~ osMe Yej kes kee@uespeeW
kes eeueseW ceW yews DeOe#e DeHeveer yeejer Deeves keer Heleer#ee kej jns Les~ cegKe DeefleefLe leLee Jekelee
OegDb eeOeej GodyeesOeveeW ceW pegs ngS Les~ yeme Ske yengle eser meer keceer en ve]pej Dee jner Leer efke Jen
eeslee efpemekes efuees en meye nes jne Lee, Jen ee lees efmejs mes DevegHeefmLele Lee ee eefo Lee Yeer lees
efcemj Fbef[ee keer lejn efoKeeeer veneR os jne Lee~ nceeje mketj ieume& kee@uespe kees yengle Heers
es[ kej cegKe ceeie& Hej Dee egkee Lee~ mebiees<er kes mJej Oeerj-s Oeerjs cece nesles pee jns Les Deewj nce
Yeer Jekelee mes Oeerjs-Oeerjs Hegve Fvmeeve nesles pee jns Les~

Heer.meer. uewye, mecee kee@cHueskeme yesmecesC, yeme mwC[ kes meeceves, meernesj, ceOe HeosMe-466001
ceesyeeFue-09977855399,
]Heesve-0756405546

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 60

neme Jebie

keceuesMe HeeC[se

nceW Heneevees!

$ 61

Dejs oerJeevees! nceW Heneevees! keneb mes Deees, nce nQ keewve! Dejs nce keneR mes Deees veneR, eneR
kes nQ, iees efke nceejer njkeleeW mes DeeHekees es ueie mekelee nw efke nce eneb kes nQ ner veneR~ Jewmes keg
Hekekes leewj Hej nce Yeer veneR ken mekeles efke pevece-kejce kes DeueeJee eneb kes nesves ee kenueeves
ueee]ke nceceW nw keee~ nceejer meebmeW lees Ske efmeeble Hej eueleer nQ, pees meejer ogefveee Hej ueeiet
neslee nw, Deewj pees eer]pe Hetjer ogefveee keer nw Jees osMe mes lees GHej ner ngF& ve~ es efmeeble peneb Hewoe
ngDee, Jees peien osMe mes ef]peeeoe HeefJe$e ngF& efke veneR~ neb, Ske ner leke& mes efme nes mekelee nw efke
nce eneR kes nQ, efke peneb nceeje efmeeble jnlee nw, JeneR nceeje osMe Yeer neslee nw Deewj Deye Hetjer
ogefveee ceW Fmekes efmeJee Meeeo ner keesF& osMe yeee nes, peneb nceejs efmeeble kee keesF& veeceuesJeeHeeveer osJee yeee nes~
DeYeer neue leke nce Fme osMe keer mejkeej kes meceLe&ke Les, meeLe ner Fmekes DeefYeYeeJeke,
mebj#eke, ceeie&oMe&ke, mebnejke Deewj `ke' Hej meceeHle nesves Jeeues leceece efJeMes<eCe Deewj meb%eeSb Les~
nceW meeLeer egveves kes yeeo mes ner mejkeej Fme GuePeve ceW He[er jner efke nce Gmekes nQ keewve~ ncesMee
HejsMeeve ner jner~ nce eeW Yeer keYeer efkemeer kes ve ngS~ efHeues egveeJe kes yeeo nceejs efjMles yeoue
iees Deewj es GuePeve ]Kelce nes ieeer~ YeF&! nce lees Ssmes ner nQDeHeves efmeeble kes DeueeJee keg
veneR peeveles~ mejkeej pees yeere-yeere ceW nceW Fvemes cegbn Hesj uesves kees kens, lees kewmes ieJeeje kejW~
es efmeeble DeHevee neslee lees Lees[e-yengle kej Yeer uesles, yeefuke DeHeves efnmeeye mes lees yengle keg
kej Yeer jKee nw, Hej efkemeer Deewj kes kenves mes keeeW kejW? ojDemue otmejeW kes efnmeeye mes Hesjyeoue kejves ceW Ske efo]ke]kele es Yeer nw efke yeenj kes efmeeble kee ceeceuee nw, Hetvee He[lee nw~
efHej Hetjer lejn mes nceW Yeer veneR mecePe Deeee efke es efmeeble, efkeme lejn lees meceepeeW kes mlej Hej
yeveles nQ, efHej GmeceW Ssefleneefmeke ejCeeW kee HeJesMe neslee nw, leye peekej Ske keebefle kee ceenewue
yevelee nw~ nceejer Ske cegefMkeue es nw efke mecee lees Deeies kees ner euelee nw Deewj ef]Heueneue Jees
nceejs Ssefleneefmeke efmeeble mes Guer lej]He pee jne nw~ Fefleneme kes DeueeJee FmeceW keg YeefJe<e
keer Yeer eee& nw, Ske Ssmee YeefJe<e pees meoer Yej Henues DeeOeer ogefveee Hej Jele&ceeve yeve kej e
ieee Lee~ Hejbleg Jees oes oMeke Henues Fefleneme yeve ieee~ es nceejs efuees Yeer Hensueer ner nw efke
Deeef]Kej nceeje Jees YeefJe<e Fefleneme kewmes yeve ieee~
es osMe keceeue kee nw~ efJeeejeW kes efuees ye[er GJe&je Oejleer, efpemeceW nceeje efmeeble ce]pes ceW
Debkegefjle ngDee, Heuee-Hetuee, Hetje Pee[ yevee Deewj otmejs efJeeejeW kes Hes[eW Hej e{kej Gvekee jme
etmelee jne~ efHej lees otmejs efJeeejeW kes leveeW Hej Yeer nceejer ieeef]Hebie ngF& Deewj Fme mebkej HeewOes kes
keg Heue mebefJeOeeve leke Hej Heues~ nceejer eneb meyemes Deer efveYeleer nw, keeeWefke nceejer lejn ner
meYeer Jeweeefjke DejCe ceW Yekeles nQ~ ojDemue yengle kece ueesie peeveles nQ efke es pebieue nceeR ves
ueieeee nw~ Fleves GuePes-HeguePes jemles efke Iegmeles ner oes yeeleW lees lee nQ, Ske DeeHekes DeeHeves
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

efJeeejeW keer Heesueer ]ieeeye, otmeje ceke[peeue-meer yeveeleer Heie[bef[eeW ceW efkemeer Hej Yeer Glejes,
cebef]peue kee keesF& Helee veneR efpemes nce meJe&neje kee mJeie& kenles nQ~ yeenj efvekeueves kee lees jemlee
ner veneR~ Dee-]Keemee kebH] eetp] eve~ nceejs mewebelf eke ieceues mes efvekeueer oes yesueeW meceepeJeeo Deewj
meskeetueefjp] ce ves lees mebeJf eOeeve Deewj jepeveerelf e ner veneR Hetjs meceepe kees ner peke[ efueee nw~ ce]pee es
efke Deye leke Helee ner veneR euee efke FveceW Heuelee ee Hetuelee keee nw~ %eeve efpelevee efkeue< nes
Glevee ner mecceeveveere neslee nw~ keebeflekeejer efJeee kees nceves Oeerjs-Oeerjs %eeve keer eeoj ceW
ecekeoej efeefHHeeeW keer Yeebefle pe[ efoee, keg etb efke ve]pej eeoj keer yepeees efLeieefueeeW Hej ner
efHemeue peees~ Oeerjs-Oeerjs es Deeuece nes ieee efke efme]He& efLeieefueeeb ner jn ieeeR~ Ske Je]kele Deeee
peye pees %eeve nceejs efmeebleeW mes neskej veneR ieg]pejlee Lee Gmes %eeve ner veneR ceevee peelee Lee~
efJeeejeW ner veneR, keceeX kes efuees Yeer Gece Yetefce nw es osMe~ efJeMeeue Deeyeeoer, efpemekee leerve
eewLeeF& efnmmee ]iejerye, nceejs mewebefleke HeeesieeW kes efuees {sjeW Keefvepe HeoeLe&~ ueesie Yeer jbieefyejbies, keneR Oece& lees keneR peeefle ceW yebs, keneR #es$e lees keneR Yee<ee ceW~ {sj meejs Meesef<ele lees {sjeW
Mees<eke Yeer~ keebefle kes efuees DeeoMe& ceenewue~ eeW efmeeblele yebs ngS ueesieeW mes keebefle kejvee
cegefMkeue nw~ Henues GvnW Fkee kejvee neslee nw, ceMeeue Heke[eveer He[leer nw, leye peekej GvnW
keebefle keer pJeeuee ceW PeeWkee pee mekelee nw~ Hej nceW keewve meer meecege keebefle kej osveer nw~ peye mes
nce Fme osMe ceW DeJeleefjle ngS, keebefle kes Deieotle yeves jns nQ~ keebefle meecege leYeer kej oer nesleer
lees Deeies keee kejles~ efHej keebefle ceW pees jkele Je]iewjn yenlee nw, nceeje Yeer lees nes mekelee Lee~
neueebefke keebefle ceW lees keebefle kes ogMceveeW kee ner jkele Je]iewjn yenlee nw, efHej Yeer nceves Deeceleewj Hej
keebefle kee Deefnbmeke He DeHeveeee~ ]pegyeeve Deewj ]keuece mes ner keebefle kejves Hej ]peesj efoee~ Fmekes
efuees nceW Henues lees meejs ceeFke nefLeeeves He[s, efHej De#ejeW kes keej]KeeveeW Hej ]key]pee kejvee
He[e~ nce ceger Yej Les lees keee, nceejs HesHe[eW ceW Meefkele Deewj efocee]ie ceW keebefle kee ef]Heletj Lee~
meeLe ceW Ske Ssmee efmeeble pees K] ego Yeer nefLeeej Lee Deewj meecege kes nefLeeej Geves kee met$e Yeer
euelee Lee~ nceves osMe keer %eeve Deewj meeefnle-keuee keer ogefveee ceW DeHevee efmeeble efHejes Hej
keebefle keer pJeeuee Ye[kee oer~ es eer]peW nceejs efmeeble kes yeeeW mes ner legueves ueieeR~
DeeHe ner keefnes, ogefveee ceW meceevelee nesveer eeefnes efke veneR? efkemeer kes Heeme {sj meeje Oeve
Deewj keesF& Skeoce Hekeke[ nes Fme efmLeefle kees lees keesF& erke veneR ceevesiee~ oes ee Gmemes ef]peeeoe
mebHeoee kes ueesie Ske meceepe ceW jnW lees efceue-pegue kes jnWkeee DeeHe Fme yeele kees mener veneR
ceeveles? DeeeoefceeeW kees ceeveJeeefOekeej neW Deewj HeMegDeeW kees HeeMJeeefOekeejFmemes Yeer keewve Fbkeej
kejsiee~ Hej nceeje ceevevee nw efke es leceece yeeleW nce kenW leYeer mener nQ~ keee nw efke es meye
mJeebefme yeeleW nceejs efmeeble keer vveer mes ve kej ner HeefJe$e nesleer nQ~ keesF& Deewj Fme yeele kees
kens lees nceW GmeceW mes meecHeoeefekelee Deewj Ssmeer oer]iej ef]kemce keer yetSb Deeves ueieleer nQ~ Fmeefuees
nceves es mLeeHevee oer Deewj nceejer nwjeveer kees ye{eles ngS meceepe kes yeewefke Jeie& ves Gmes Hetjer
leJeppees oer efke Jener efJeeej mener Deewj mJeerkeee& ceeves peeeWies efpemekeer lemoerk] e nce DeHeves efmeeble
Je]iewjn mes kej oW~ yee]keer meye ceeceueeW ceW nce ner lee kejWies efke Gve efJeeejeW kees DeHeieefleMeerue,
meebHeoeefeke ee keee ken kej leeiee peees~ efkemeer kees leepe Ieesef<ele kejves Jeeues Ssmes lece]ieeW keer
nceejs Heeme keesF& keceer veneR~ nceejer Fme mLeeHevee kees yeewefke Jeie& keeeW ceeves, Fmekes efuees nceves
1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 62

$ 63

Meg ceW ner es JeJemLee kej oer Leer efke yeewefke kenueeesiee ner Jener pees nceejer mLeeHeveeDeeW kees
ceevesiee~ mHe< meceepe ceW nceejer HeefjYee<ee mes Ske nce ner yeewefke jn iees nQ, yee]keer lees meye
HeefleefkeeeMeerue Deewj efHe[s~
Fmekeer leeefke&ke HeefjCeefle ceW nce meceepe kes Jebefele-Meesef<ele Jeie& kes cemeerne nQ~ keesF& Jeie&
DeHeves efkemeer DeefOekeej kee nveve neslee cenmetme kejlee nw efke nce Gmekeer ceoo kees Hengbe peeles nQ~
efHej nce Gvekes cegodos kees DeHevee kej, Gvekes ogMceveeW mes GuePe uesles nQ Deewj GvnW meceepe kee
Me$eg Je]iewjn Ieesef<ele kej osles nQ~ yengle efoveeW leke keesF& oefuele-Meesef<ele ve efceues lees nceW yesewveer meer
nesves ueieleer nQ Deewj nce DeHeves Hegjeves keebeflekeejer cegodoeW mes ner DeHeveer ogkeeve eueeles jnles nQ~
nceejs keece ceW oes ner eer]peW keece Deeleer nQ, Demenceefle Deewj efJejesOees nce mejkeej mes ueskej
De]Keyeej leke nj peien nj Je]kele kejles jnles nQ~ es ceevevee ]ieuele nesiee efke nce ieerlee kes met$e
Hej eueles nQ efke kece& Je]iewjn kejles peeDees, Heue Je]iewjn otmejeW kees Keeves oes~ nceejs kece& kee Heue
lees keee Hetue, nveer Deewj Hees Yeer nceejs ner efnmmes Deeles nQ, neb Deiej HeefjCeeceeW kees Yeer Heue ner
ceevee peees lees es Hetjs meceepe kees Yegielevee He[lee nw~ ojDemue nceeje lees kece& ner Ssmee nw efke
Fmekee esme lees keesF& HeefjCeece Deevee veneR, yeefuke Henues pees otmejs osMeeW ceW Deeee Yeer Lee Jees esme
mes Henues meerOes Jee<He ceW yeoue ieee~ mees eneb Ssmes HeefjCeece Deeles Yeer nQ lees meyekees nceejs keceeX keer
Jepn mes Deees veneR ueieles~ DeeHe Het mekeles nQ efke nce Ssmee keeeW kej jns nQ~ Fmekes peJeeye ceW
nceeje meJeeue nesiee efke Deewj keee kejW, keg lees kejvee neslee nw~ nceejer Hegjeveer Heer{er ves Ske iebLe
kees He{kej Flevee ye[e yeewefke meeceepe yevee efoee Gmes etb ner yeyee&o nes peeves oW~ yee]keer ogefveee
keer lejn nes Yeer peeves oW lees efHej ]Kego keee kejW~ nceW lees `Deelee Yeer veneR keece keesF& keebefle kes
efmeJee~' Fmekes DeueeJee pees keg Yeer Deelee nw, cemeueve leerKeer Deeueesevee kejvee, ieeefueeeb osvee,
cegood eW kees GuePeevee, meceLe&ve Deewj efJejesOe Ske ner mJej ceW meeOevee, meye keebelf e ceW ner meceeefnle nw~
keebefle kes JeeJemeeefeke GHeeesie nesles nQ~ nceejer Deieueer Heeref{eeW ves Fmes ner DeHevee jes]peieej
yeveeee nw~ Deye Henues-mee ]HewMeve veneR jne peye ye[s IejeW mes Keees-DeIeees veewpeJeeve Deeles Deewj
Lees[er keebeflekeejer Gespevee kes veMes ceW Petce kej DeHeveer ogefveee ceW ueew peeles~ Deye keefceef[ egJee
`ieeme-' mes Deeles nQ Deewj keebefle kees DeHevee peerJeve Deewj kece& Hetjer lejn meceefHe&le kejles nQ~
Fmemes meceepe kees keF& ueeYe nesles nQ~ yesjes]peieej egJee-Meefkele kees jeveelceke keece ceW ueieevee
]pegjer nw~ nceejs es egJee meeLeer mLeeveere mlej Hej HeMeemeve keer ef]peccesoejer ]Kego Ge uesles nQ,
wkeme Je]iewjn Jemetueles nQ, Gieener Deewj DeeHemeer efJelejCe osKe uesles nQ Deewj keF& Hekeej kes me]HeeF&
kece& Yeer kejles nQ~ ]Keeueer Je]kele ceW es ueesie DeeefleMeyee]peer kej, Hejer-Jejer GKee[ kej mLeeveere
pevelee kee efoue yenueeles nQ~ ener veneR DeHeveer mecePe kes efnmeeye mes es egJee DeHeves Deboe]pe ceW
Ye<eeej Yeer efceeles nQ, efpemeceW ueies neLeeW Lees[er Deeyeeoer Yeer kece nesleer nw~
nceejer keebefle kes efmeebleeW ves Deewj Yeer keF& jeveelceke keeeeX kees yeue efoee nw~ yengle meejs
yegefpeerJeer DekeeoefceeeW ceW yew kej Fmeer kes yeue Hej mejkeejer Oeve kee meogHeeesie kej Heeles nQ~
mesceerveej YeJeveeW Deewj Gvemes peg[s keejesyeej Yeer keebefle kes ner oce Hej eueles nQ~ yee]keer ogefveee
DeHeveer j]Heleej ceW eueleer jnleer nQ~ efpeneuele ner Fleveer nw efke keee kenW~ FOej Deecetue keebefle
kejves kees nce ueesie Fleves meeueeW mes Gle nQ Hej ueesie meeseles nQ efke ve peeves nce keee kejves Jeeues
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

nQ~ Jees lees osMe kes oes HeosMe Ssmes nQ efke nceW Het uesles nQ Deewj efouueer ceW mejkeej Hej ve]pej jKeves
kees Yespe osles nQ, Jejvee yee]keer osMe lees nceW Jees leke veneR oslee~ nceejer DeeOeer Tpee& lees GvnW ener
mecePeeves ceW ve< peeleer nw efke nceejs efmeJee meye oue HeefleefkeeeJeeoer, meebHeoeefeke, yetpeg&Dee,
Ye<eeejer Deewj Gve leceece efJeMes<eCeeW mes uewme nQ efpevemes osMe keer jepeveerefleke MeyoeJeueer mece=
ngF& nw~ Flevee ]pegj nw efke ]iejerye pevelee Yeues ner nceW Hemebo ve kejs, He{s-efueKeeW ceW nce ]pegj
megve efuees peeles nQ~ nce yeeleW ner Ssmeer kejles nQ~ Yeejle ceW He{e-efueKee leye]kee ue]He]Hee]peer ]Ketye
Hemebo kejlee nw, peyeefke keece kejvee veeHemebo kejlee nw~ nceeje Deboe]pe Yeer ener nw, mees `Keie ner
peeves Keie keer Yee<ee~'
es nceW Yeer ceeuetce nw efke ogefveee yeoue ieeer nw~ ogefveee yeouevee nceejs efuees efkemeer veMes mes
kece veneR Lee, Hej nceejs osKeles-osKeles Jen efkemeer Deewj Deboe]pe ceW yeoueer Deewj nce veMes ceW Petceles,
ye[ye[eles jn iees~ Hej nesMe ceW Deevee Yeer veneR eenles nce~ ]Keeeueer ogefveee kes yesleepe yeeoMeen
nQ nce~ peye leke ogefveee ceW Mees<eCe jnsiee, keebefle keer ]HeQsmeer jekej nce ueesieeW kees yej]ieueeles
jnWies~ Decve-ewve, ]KegMeneueer peye leke nceejs efmeebleeW ceW {ue kej veneR Deeesieer, Gmes jodo
kejles jnWies~ Fme ]KegMe]Henceer ceW ]keleF& ve jnW efke nce uegHleHeee nes egkes~ kegjlee-yeer[er-oe{er kes
Oepe ceW ve efoKeW Hej nce nj peien ceew]peto nQ~ nce Gve vesleeDeeW keer Deelcee ceW meceeefnle nQ pees
]iejeryeeW kee Jees ueskej DeHeveer ]iejeryeer efcee ueslee nw, Gme yegefpeerJeer keer ]pegyeeve Hej efeHekes nQ pees
IebeW osMe keer yeoneueer Hej efueKe-yeesueves kes yeeo Devegoeve keer Deeme ceW veslee-De]HemejeW kes Heers
ueie peelee nw Deewj Gme egJee kes ]pendve ceW Yeer nQ pees DeHeveer Tpee& mes Gesefpele Deewj meese mes
kev]Heet]p[ nw~ Fmeefuees ke=Heee nceW DeYeer DeHeveer ogkeeve ye{eves kees ve kenW~ OeveJeeo~
yeer-260, Hee@kes-2, keWere efJenej,
meskej-82, veesS[e, ]Heesve-9868380502

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 64

neme Jebie

DeCe ieew[

Mesj keer keneveer

$ 65

Ske Mesj Lee, Mesj veneR yeyyej Mesj, DeHeves Fuee]kes kee yesleepe yeeoMeen~ yesleepe Fmeefuees efke
yeeoMeen kenueeves kes efuees Gmes keYeer leepe
keer p] egjle cenmetme veneR ngF~& veece kess efuees Fuee]kes kee jepee keesF& Yeer yeve peees (DeeHe ueesieeW keer
ueuuees-eHHees kejkes yeves Yeer) uesefkeve Demueer meee Gmeer kes neLeeW ceW ner jnleer Leer~ efyevee Gmekeer
Fe kes pebieue ceW Ske Heee Yeer veneR efnue mekelee Lee~
Mesj keer eJevveer Yeer Hees ceW eue jner Leer~ Gmekeer lee]kele kee Deboe]pee Fmeer yeele mes ueieeee
pee mekelee nw efke efkelevee Yeer ye[e ceb$eer-veslee nes Gmekeer eewKe etceves kees DeHevee DenesYeeie
mecePelee Lee~
Mesj kes Fuee]kes ceW ner ef]Heuce Jeeues jnles Les, Fmeefuees peye Yeer keesF& ef]Heuce efjueer]pe nesleer lees
ef]HeuceeW kes efvecee&lee mes ueskej MenbMeen, yeeoMeen leke Mesj keer efcevveleW kejles Les~ Mesj kes efuees
mHesMeue Mees eueekej Gmes efH] euce efoKeeles Les~ Deiej Mesj kees efH] euce Hemebo Dee peeleer Deewj Jees je]peer
nes peelee lees ner Fuee]kes ceW ef]Heuce efjueer]pe nes Heeleer Leer Deewj ueesie Meebefle mes ef]Heuce osKe Heeles Les~
Mesj kees yeenj mes Deeves Jeeues peeveJejeW mes ve]Hejle Leer pees Gmekeer ce]peea kes efyevee Gmekes Fuee]kes
ceW Deekej peerJeveeeHeve kejves ueieles Les~ Fmeefuees peye Mesj eenlee one[ ceejkej Gvekees Keos[
[euelee Lee~
kenles nQ vee keer ieOes kes Heers Deewj Je]kele kes Deeies eueves Jeeuee Fvekeer ceej mes yee veneR mekelee
Deewj Mesj lees uecyes mecee mes Je]kele kes Deeies ner Deeies oew[ jne Lee~ Fmeefuees Je]kele keer ceej mes yee
veneR Heeee~
mecee kes meeLe Mesj yet{ e nesves ueiee~ Gmeves Je]kele keer ve]peekele kees YeebHeles ngS DeHeves Meeble Iegcekeke[
yess kees jepee Ieese<f ele kej efoee~ Jewmes lees Mesj kee yese meee kes Kesue mes yengle otj Lee uesekf eve Yewee,
ceesn-ceeee kes peeue mes DeeefK] ej Deepe leke yeee keewve nw~ Fmeefuees Gmeves Yeer ceewk] ee osKekej eewkee
ceeje Deewj egHeeeHe yeeHe keer ieodoer Hej ]key]pee pecee efueee~
uesefkeve yet{s Mesj keer Fme iegieueer mes Mesj kee Yeleerpee pees efyeukegue Mesj keer keeye&ve kee@Heer Lee
Deewj kee]Heer mecee mes Mesj kes veece Hej meee Jees ner euee jne Lee, keueerve yeesu[ nes ieee~ Gmekes
mecePe ceW veneR Dee jne Lee efke Jees eeee kes HeebJe Heke[s ee efHej Gmekes HeebJe KeeRekej efmebnemeve mes
efieje os~ uesefkeve Jees eenkej Yeer keg veneR kej mekelee Lee Fmeefuees Gmeves `Skeuee euees' kee
efmeeble ceevee Deewj DeHeves eeee mes Deueie neskej p] eesj-Meesj mes meejs pebieue kees en yeleeves ueiee efke
Deye Mesj Jees nw~ Fme keejCe oesveeW eeee Yeleerpes kes yeere keer ojej ves Henues KeeF& Deewj yeeo ceW
ye{kej ue[eF& kee He ues efueee~ Fme ue[eF& ceW efHemes ef]Heuce Jeeues Deewj Jes yeseejs peeveJej pees
yeenj mes keece keer leueeMe ceW Deees Les~ oesveeW eeee-Yeleerpes Hetjer lee]kele mes GvnW kegeuekej meejs
pebieue kees efoKeevee eenles Les efke Demueer Mesj keewve nw~
www.lafzgroup.com

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

Fve oesveeW keer ue[eF& otj mes Ske veJeegJeke Mesj, pees Gme Fuee]kes kee ner veneR DeefHeleg meYeer
Fuee]keeW kee nesves Jeeuee DeIeese<f ele jepee Lee Deewj DeefOekeebMe ueesie Gmes MeeJeke kece cescevee efp] eeeoe
mecePeles Les keeeWekf e Jees DeHeveer cecceer kes Heuuet kee meneje uesves kes efuees kegKeele Lee, ye[s Oeeve mes
Fme [^eces kees osKe jne Lee~ Jees mecePe ieee efke yet{e Mesj Deewj Gmekee Yeleerpee Deueie neskej
kece]peesj nes iees nQ, GveceW Henues pewmee oce veneR jne nw~
veJeegJeke Mesj kes FjeoeW mes yet{e Mesj yeewKeuee ieee Deewj Gmeves DeHeves eceeeW kees Gme
veJeegJeke Mesj kees DeHeves pebieue ceW vee Iegmeves kee ]Hejceeve megvee efoee~
uesekf eve veJeegJeke Mesjs kees Yeer efoKeevee Lee efke Deye yeyyej Mesj Jees nw~ Fmeefuees Jees ieepes-yeepes
Deewj DeHeves eceeeW keer ]Heewpe kes meeLe yet{s Mesj kes pebieue ceW Dee Oecekee~ Mesj kee Yeleerpee DeHeveer
Deewj Gme veJeegJeke Mesj keer nwemf eele ceW Deblej mecee jnles ner peeve ieee Fmeefuees Jees egHe jne~ yet{s
Mesj kes keg yeme kee lees Lee veneR uesekf eve Lee Jees Hegjevee nske[ Lee Fmeefuees Gmekeer Deke[ kece veneR
ngF&, Gmekes DeeosMe Hej Gmekes eceeeW ves ]Ketye jesuee-kekee keee uesefkeve veJeegJeke Mesj kes meeLe
DeHeej meceLe&ve osKekej Gvekes nesMe ]Hee]Klee nes iees Deewj Je]kele keer ve]peekele kees mecePe Jees
egHeeeHe DeHeveer Hetb oyeees JeeHeme DeHeves efyeueeW ceW ogyeke iees~ veJeegJeke Mesj uebiees kemekej [bkes
keer ees Hej meervee leeves pebieue ceW Ietcee Deewj peerle kee Keguee Ssueeve kejkes JeeHeme euee ieee~
Mesj Deewj Gmekee Yeleerpee mecePe iees keer Iej kes MesjeW keer ue[eF& ceW Ske keue kee ueeQ[e Iej
lees[kej ner euee ieee~ Gvekeer yeveer-yeveeeer F]p]pele eej Deeves Oe[er kes YeeJe veerueece nes egkeer
Leer~ Yeleerpee lees efHej Yeer veee efKeuee[er Lee Deewj Gmekeer keesF& K] eeme F]pp] ele Yeer veneR Leer~ Fmeefuees
Gmes keesF& ]Keeme ]He]ke& veneR He[e Deewj Jees Fme Pekes kees Deemeeveer mes Pesue ieee~
yesFp] ]peleer kee Demueer eebe lees yet{s Mesj kees ueiee, uesekf eve Jees oeble Heermeves kes DeueeJee kej Yeer
keee mekelee Lee~ yeme DeHeveer iegHee ceW yewe-yewe ner veJeegJeke Mesj kees Heeveer Heer-Heer kej keesmeves
ueiee, uesefkeve ueesieeW ves Gmes ]Keeme leJeppees veneR oer yeefuke Jees kenves ueies efke meebHe veneR neLeer
efvekeue ieee Deewj es uekeerj Heer jne nw~
Fmemes yet{e Mesj Deewj Deeieyeyetuee ngDee Deewj peeveJejeW kees Gmeves [jevee-Oecekeevee Meg kej
efoee~ uesefkeve peeveJejeW ves Gmemes [jvee es[ efoee keeeWefke Gvekeer ve]pej ceW Jees yet{e `meefee'
ieee Lee~
jsueJes jes[, neHeg[; ceesyeeFue-09897457533

1 flrEcj 07 ls 30 uoEcj 07

www.lafzgroup.com

$ 66

]ie]peueW

Deeuece ]iee]peerHegjer
72, kewHve neGme, efmeHeen, peewveHegj-222001

Deeuece ]KegMeer&o

[er.S. (Heer) keeee&uee, Skepeereyf eMeve jes[, Hevee-800001 (efyenej)

cegnyyele kee keYeer F]penej1 kejvee ner veneR Deelee

nceW es Hes [ meeeeoej kejvee ner veneR Deelee
Gmes ceeuetce nw cesjer leyeerele ceW lekeuueg]He2 nw
ceiej Gmekees keYeer Fmejej3 kejvee ner veneR Deelee
efo]Hee4 DeHevee efkeee Deewj keecejeveer5 Yeer efceueer uesefkeve
pees mee Hetes lees ncekees Jeej kejvee ner veneR Deelee
cegmee]Hele6 kes GmetueeW mes keneb Jeeef]ke]He DeYeer nce nQ
keesF& jmlee nceW nceJeej7 kejvee ner veneR Deelee
yengle meer cebef]peueW `Deeuece' leDe]ke]kegye ceW DeYeer leke nQ
legcnW ]keoceeW kees kecej]Heleej kejvee ner veneR Deelee
8

1. Hekeve, 2. mebkeese, 3. Deeien, 4. yeeeJe, 5. efJepee,

6. ee$ee, 7. yejeyej, 8. Heere

[e@. ceveeef]pej DeeefMe]ke njieeveJeer

leceece eesefjeeb lesjer Heke[ves Jeeuee ntb

ceQ peuo ner eflejer DeebKeeW ceW ie[ves Jeeuee nb
es yeeefjMeW, es nJeeeW, es eer]Kelee let]Heeb
]peceeR mes DeHeveer ceQ Meeeo GKe[ves Jeeuee ntb
leceece Gce kee cegPemes efnmeeye ceebie efke ceQ
]peje meer osj ceW legPemes efye[ves Jeeuee ntb
cegPes Yeer ieebJe kes yee]peej mee mecePe peeveeb1
efke Meece nesles ner ceQ Yeer Gpe[ves Jeeuee ntb
legPes ]KegMeer nw efke lesjer ogDee ]keyetue ngF&
cegPes es ogKe eflejs efnmmes ceW He[ves Jeeuee ntb
eje]ie etb lees nj Fke Iej ceW nw ceiej `Deeuece'
nJeees-]peguce2 mes yeme ceQ ner ue[ves Jeeuee ntb
1. efHeelece, 2. ]peguce keer nJee

keesnmeej, yejnHegje, YeeieueHegj-812001

meguleeve `De]Klej'

GuePe jne nw uekeerjeW ceW ]peeefJeee 1 levne

yeMej-yeMej keer nw ieefo&Me kee oeeje levne

neve kee@ueesveer, meskej-1, HegueJeejer MejerH] e,

Hevee-801505

gHes ngS nQ meYeer ]KeecegMeer2 keer eeoj ceW

ng p et c es - Mees j 3 kes Devoj nw ] p eeylee levne
keesF& me]Heerjs-cegmee]Hele5 veneR Lee keesmeeW leke
ef c ejs Keb [ j mes ieg ] p ejlee Lee jemlee levne
njs k e Mee] K e Hes mencee ng D ee Heef j voe nw
es ceewmeceeW kes LeHes[eW kee efmeueefmeuee levne
legce DeHevee Dekeme lees DeebKeeW ceW cesjer jKe ve mekes
yegPeelee Heeme keneb leke Jees DeeFvee levne
6

efpemes ojeres mes `DeeefMe]ke' ceQ HeWke Deeee Lee

efcejs ner Heeme Ke[e Lee Jees neefomee levne
1. keesCe, 2. ceewve, 3. Meesj keer Yeer[, 4. mecyevOe,
5. ee$ee kee njkeeje, 6. Deeke=efle
$ 67

www.lafzgroup.com

pee egkee let]Heeve uesefkeve kebHekebHeer nw

Je]kele keer oerJeej Deye leke efnue jner nw
HeebJe jKeles ner efHemeue peeles nQ ceb]pej1
yesefnmeer2 keer keeF& DeebKeeW ceW peceer nQ
kewmes ieg]peje He{ kes Deboe]pee ueieeDees
Je]kele keer le]Hemeerj3 esndjs Hej efueKeer nw
Deboj-Deboj ceQ efyeKejlee pee jne ntb
keesF& Mee4 jn-jn kes cegPeceW tleer nw
nt5 kee Deeuece jWielee nw mendves-efoue6 ceW
]KeeveeJeerjeveer7 kee ceb]pej8 oeroveer9 nw
1. Me, 2.Demeneelee, 3. efJemle=le JeCe&ve,
4. Jemleg, 5. mevvees, 6. efoue kes Deebieve,
7. Dekesues Iej, 8. Me, 9. osKeves eesie

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

cegncceo DeueJeer

Deveerme DeveJej

15-Heeke& Hewuesme, meefjlee kegb pe meesms eeeer,

Heue[er-Denceoeyeeo-380007

mJeeceer mebkegue, ogkeeve veb.-4, H] ewMeve iewuejer,

cenelcee ieebOeer jes[, Dekeesuee-444001

pe]peerjeW1 kees Helee nw keee nw Heeveer

Kegueer nw DeebKe lees osKee nw Heeveer

neLe mes neLe Je]Hee keer ]KegMeyet

nes mes nes nee1 keer ]KegMeyet

ye [ er Tb eeFeeW mes Jeeef o eeW ceW

ueeb i eW ceejlee Gleje nw Heeveer

eeo mes eeo cenkeleer peees

keee G[e ueeeer nJee keer ]KegMeyet

veoer-veeueeW kees, oefjeeDeeW kees ueskej

meceboj {tb{ves efvekeuee nw Heeveer

Heeb J e jKeles ner cenke Gs i eer

cesjs Deebieve ceW efnvee2 keer ]KegMeyet

egbner G[les veneR Deeyeer Heefjvos

keneR ve]peoerke ner yenlee nw Heeveer
2

legcekees Meeeo ve]pej Deeeer nesieer

ceQves osKeer nw meoe3 keer ]KegMeyet

oj]KleeW3 mes es kewmeer oesmleer nw

FvnW gHe-gHe kes keetb efceuelee nw Heeveer
keneR levneF& ceW oefjee efkeveejs
megvee nw legceves keee kenlee nw Heeveer

ceQ lener o mle 4 euee peeTb i ee

cegPekees os osvee ogDee keer ]KegMeyet

keneb peeles nes, cejvee nw lees DeeDees

FOej DeeDees, eneb ienje nw Heeveer

1. Mece&, 2. ceWnoer, 3. DeeJee]pe,

4. Keeueer neLe

[e@. `Demeuece' Fueeneyeeoer

1. eHegDeeW, 2. Heeveer kes He#eer, 3. Hes[eW

13-meer, [e. keepet jes[, Fueeneyeeo-211003

ceesecf eveHegje-Dekeesuee-444001

etb DeHeves DeeHe kees yesDeeye veneR kejles

legvekeefce]peepeeW1 mes nce ieg]Heleiet2 veneR kejles

Hetue keer ]KegMeyet lees meye yeeos-meyee1 ues peeesieer

Deye ]Ke]peeb2 keer le Yeer Deeesieer lees keee ues peeesieer

Jees efpemekes efceueves ceW ]KegodoeefjeeW3 Hes n]He&4 Deees

nce Ssmeer Mee5 keer keYeer pemlepet6 veneR kejles

eeo Dee peeesiee efoue kes tves kee neomee

peye nJee HeeeW kes Pe[ves keer meoe ues peeesieer

Jees Deemceeb nw ]peceeR Hej Glej veneR mekelee

Fmeer e f u ees lees keYeer Deej] p et veneR kejles

Hes[ efpeleves nQ efkeveejeW Hej keneb cen]Het]pe3 nQ

yee { Deees i eer veoer ceW lees yene ues peees i eer

es DeHevee-DeHevee lejer]kee nw ef]peboe jnves kee

nce DeHevee Hewjnves-peeb7 j]Het veneR kejles

t peeesiee Hene[eW kee, oj]KleeW kee ]iegj5

Ske DeebOeer Deeesieer, meye keg G[e ues peeesieer

nceW yeleeves eues nes meJeeye keer yeeleW

ef c eeeb ieg v een Yeer nce yes J eg ] p et veneR kejles

yes]Keyej6 Les keee Helee Lee, ncekees jeser keer leueeMe

oj-ye-oj meJee7 kejsieer pee-ye-pee ues peeesieer

njske uecne nceeje nw ]keerceleer `Demeuece'

efkemeer mes yeele keYeer ]Heeuelet veneR kejles

]ieveer Spee]pe

1. Jemeble keer nJee, 2. HelePe[, 3. megjef#ele, 4. Hes[eW,

5. Ieceb[, 6. DeveefYe%e, 7. yeoveece

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

1. DeefmLej, 2. yeeleeerle, 3. mJeeefYeceve, 4. ees, 5. Jemleg, 6.

Keespe, 7. peerJeve Jee
www.lafzgroup.com

$ 68

`S]pee]pe' De]He]peue
Deiej ngDee lees ener ]Heeeoe nceeje ngDee
]peceerj1 yeseves JeeueeW kees Yeer ]Kemeeje2 ngDee
es Fefule]Heele3 kee ef]KeueDele ve HesMe kej ncekees
efke nce Henveles veneR leepe Yeer Gleeje ngDee
cegmeeef]HejeW mes oj]KleeW kee veelee-efjMlee keee
yeoue iees vees ceewmece kee peye FMeeje ngDee
lecnejer yesmecejer5 ves yeee efueee legcekees
efceje vemeerye efke HelLej cegPes ieJeeje ngDee
Deueie-Deueie nQ cemeeFye6 nceejer ve]pejeW kes
let Meyeie]peeroe7 nw ceQ jesMeveer kee ceeje ngDee
iees Les Deewj Yeer Heemes ]Hegjele8 keer peeefveye9
pees meye kee neue ngDee nw Jener nceeje ngDee

Hees. `De]peer]pe' Heefjnej

15, mebke Heeke&, yejsJeeue, [ekeKeeveeDeeeueer keueeb (uegeOf eeevee)

jesMeveer nw oj1 Keguee nw

efove lees pewmes efHej veee nw
Jees mejeyeeW2 mee nbmeer nw
ojefceeeb keg ]Heemeuee nw
leke jne nw yeeoueeW kees
Yeer i eves mes [j jne nw
Mee] K e Hej yew e Heef j voe
efkeme ]peyeeb mes DeeMevee nw
yeele, iees Leer meeceves keer
osKevee Dekemej He[e nw

1. F&ceeve, 2. Ieee, 3. ke=Hee, 4. Meener mecceeve keer HeesMeeke,

5. Heue nervelee, 6. GuePeve, 7. jele kee [bmee, 8. Ske veoer
peneb ngmewve ceejs iees, 9. Deesj

ue]He]pe yevekej cegPeceW efHevne3

jbie, ]KegMeyet, ]Keeke keee nw

ye Jeemleer
cekeeve veb.-9, ceefmpeo ceuebieMeen kes meeceves, eewkeer Fceeceyee[e jes[, YeesHeeue-462001

leceece jbie G[ iees nQ ngmves-ceenes-meeue kes

Gpe2 ner mes eue He[s nQ efmeueefmeues ]peJeeue3 kes
Depeerye ceewmeceeW keer ]peo4 ceW Dee iees nQ ]pendvees-efoue5
ve efnpe6 kee ceueeue7 nw ve JeueJeues8 efJemeeue9 kes
es jlepeieeW kee ]pendj nw efke Mesj mey]pe nes iees
keYeer ueyeeW10 Hes efKeue jns Les Hetue ]KegMece]keeue11 kes
]keoce-]keoce Hes jewMeveer ]Keeeues-eej keer nes meeLe
Yeke ve peeTb jen mes MegTjes-ef]Heke Gpeeue kes
ve jemleeW keer ef]Heke nw ve ceef]peueeW mes jeylee12
nJee kes meeLe pee jns nQ Hetue Hej efvekeeue kes
ceg j e] k eyes 13 keer jen mes yemet j les - vemeer c e 14 Dee
mepes ngS nQ Meece ner mes yeecees-oj15 ]Keeeue kes
meceeb Yeer ueeuee]peej16 nw cenke jner nQ megef]Ke&eeb
es Deeefj]pes-Me]He]kevegcee17 efke Leeue nQ iegueeue kes
1

1. ceeme Deewj Je<e& kee meeQoe&, 2. GlLeeve, 3. Heleve, 4. ceej,

5. efoue-efocee]ie, 6. efJeeesie, 7. ogKe, 8. DeeJesie, 9. efceueve, 10.
neseW, 11. ceerer yeeleeerle, 12. mecyevOe, 13. Oeeve, 14. nJee keer
lejn, 15. cegb[sj-oerJeej, 16. eceve, 17. G<ee keer lejn kes ueeue ieeue
$ 69

]peo& ceewmece, ]KegMke Hees

keee Hegjevee, keee veee nw
1. ej, 2. ceejerefekee, 3. yemee, 4. Heeruee

Demejej-Gue-n]ke `Demejej
peueeuegood erve, efkeewj-320104

nj esndje-S-iegue1 Hej nw Fke ]Keej2 keer HejeF

iegue]peej veneR nesleer iegue]peej keer HejeF
metjpe mes ]peje HetW Deye keewve Henj nesiee
oj3 Deeeer cekeeveeW ceW yee]peej keer HejeF
keee Hee kes ]KegMeer Deeef]Kej, cenmetme kejs keesF&
nj peerle ceW Meeefceue nw Fke nej keer HejeF
Fke Gce mes DeebKeeW ceW Deeyeeo4 nw Jees ceb]pej5
Fbkeej ceW osKeer Leer, F]kejej keer HejeF
]Ketb os kes Yeer kej ueslee mejmey]pe6 Mepej7 keesF&
leeos j 8 njleer nw F& m eej 9 keer HejeF
1. Hetue kes esndjs, 2. keebs, 3. Iegme, 4. yemee, 5. Me, 6.
nje, 7. Hes[, 8. osj leke, 9. ]kegjyeeveer
www.lafzgroup.com

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

efHeleHeeue efmebn `yesleeye'

yeMej veJee]pe

veMesceve, 188 meskej-1, vveer efnccele efmebn,

neGefmebie kee@ueesveer, peccet leJeer-180015

ce.veb.-2-113, pegyeueer Heeke&, efveke meeves DemHeleeue,

ye[keue ojJee]pee, Deewjbieeyeeo-ceneje<^-431001

Mepej1 npej2 ceW Hee jne Lee ef]peboieer

ceQ ]kelue nes jne Lee peye ieueer-ieueer

les]pe nes OetHe lees keg Deewj efveKej peeeWies

nce keesF& Hetue veneR nQ efke pees cegPee&eWies

keneb leueke kesieer yee{ Fme lejn

keneR mes t peeesiee es yeebOe Yeer

veeR o s ng S uees i eeW kees cevee ueeeer nw

DeebKe Keesuetbiee lees es efHej mes efye[ peeeWies

Fke Deewj efove ]peJeeue3 kes ]kejerye nw

Glej eueer nw Meece efHej ieueer-ieueer

os efveMeeveer keesF& Ssmeer efke meoe eeo jns

]pe]Kce keer yeele ner keee ]pe]Kce lees Yej peeeWies

keneR mes Yeer ve yee kes nce efvekeue mekes

leceece jemleeW ceW Deb O eer Yeer [ Leer

keYeer t s nQ ve t W i es ef o ueeW kes ef j Mles

let ve nes i ee lees ef l ejs oo& kees DeHeveeeW i es

me]Hej leceece lees ve nes mekee ceiej

Fke Deewj vemue jemles ceW jn ieeer

DeHeves Deu]Hee]pe1 kees meerves ceW mecess jkeKees

Jejvee es Yeer[ keer DeeJee]pe ceW Kees peeeWies

1. Hes[, 2. HelLej, 3. Heleve

Yeejle Yet<eCe Hevle

yeer-183, efvejeueeveiej, ueKeveT-226020

GvneR jeneW mes `yeMej' DeHevee ieg]pej efHej nesiee

efHej keesF& ]KJeeye efveieeneW ceW yemee ueeeWies
1. MeyoeW

otj leke menje meceboj keer lejn ueieves ueiee

[tye peevee Deye ceg]keodoj keer lejn ueieves ueiee

`efyeue]keerme' ]pe]Heerj-Gue-nmeve

peeTb lees peeTb keneb ceQ ueskes DeHeveer JenMeleW1

nee, Jeerjevee Yeer Deye Iej keer lejn ueieves ueiee

es jes]pees-Meye1 kee Kesue keneR Deewj Kesue Deye

Ss ef]peboieer ve s[ ngS nce lees peeb-ye-ueye2

meese yeme Flevee, eflejs HesMes-ve]pej2 keg Yeer veneR

osKe Hemeceb]pej3 Yeer ceb]pej keer lejn ueieves ueiee

yes D eeie lees Oeg D eeb veneR Glee keneR ceiej

meJee-S-ondj3 nesles nQ keg ueesie yesmeyeye4

ceQ efpemes Heneevelee Lee ]Keeke Leer HewjeW leues

keewve efHej keebOes Hes es mej keer lejn ueieves ueiee

Jees ]keeef]Heuee yenej kee keye kee ieg]pej egkee

]KegMeyet keer Leer Jees Yeer nJee nes jner nw Deye

Deepe Fke yees kes jesves keer meoe ceQves megveer

Deepe efHej es Iej cegPes Iej keer lejn ueieves ueiee

DeHeves efuees lees ebJe yeyetueeW keer yeme ngF&

cebef]peue Gmes efceues efpemes cebef]peue keer nes leueye5

yeme ]peje Fke DeeFves kes tves keer osj Leer

Deewj ceQ yeenj mes Deboj keer lejn ueieves ueiee

neb ef]peboieer mes DeHevee leDej&]He6 ngDee lees Lee

etb ner efceueer Leer ncemes mejs-jen7 Ske Meye8

jele Yej yeeefjMe ]ieceeW keer Fme lejn nesleer jner

meeje Deeuece oeroe-S-lej4 keer lejn ueieves ueiee

`efyeue]keerme' Ssmeer yeele kee efkemekees e]keerve Deee

DeebKeW kenW keg Deewj yeleeeW keg Deewj ueye9

yeer-6, Hetmee SHee&ceWmd e, meskej-15, jesenf Ceer, efouueer-110085

1. efove-jele, 2. cejCeemevve, 3. mebmeej ceW yeoveece, 4. DekeejCe,

5. Fe, 6. Heefjee, 7. jemles ceW, 8. jele, 9. nes

1. Gvceeo, 2. ef< kes meeceves, 3. He=<Yetefce,

4. Yeerieer ngF& DeebKe

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

www.lafzgroup.com

$ 70

`efoueoej' neefMeceer

`]Heje]ie' jesnJeer

64, ejJe[e-HegCes-411006

67, ceewueevee Meewkele Deueer ceeie&,

keuekeee-700073

peneb1 ceW ts efoueeW kee ]kejej2 ceQ ner Lee

megueieles efpemce Les meye, DeeyeMeej3 ceQ ner Lee
jefJeMe-jefJeMe4 Hes uegeeer LeeR efpemeves ]KegMeyetSW
ef]Kepeeb-vemeeryees!5 Jees efouekeMe yenej ceQ ner Lee
Jees efpemekes Heej mes b[ke meer legcekees efceueleer Leer
eceve keer peueleer lees! Jees Hegnej ceQ ner Lee
leceece Mendj kees ceQves efoee meketvees-]kejej6
leceece Mend j ceW Fke yes ] k ejej 7 ceQ ner Lee
1. mebmeej, 2. ewve, 3. Pejvee, 4. keeejer-keeejer,
5. HelePe[ mes Yeeie Jeeuees!, 6. megKe-Meebefle, 7.yesewve

neLe ceW eebo-efmeleejs osKes

nceves keee-keee meHeves osKes
]KJeeye ceW nceves cebefpeue osKeer
DeebKe Kegueer lees jmles osKes
G[ves keer Dee]peeoer keee Leer
DeHeves HejeW Hej Henjs osKes
]Kego Hej nceves Mendjs-Devee1 kes
yeb o meYeer ojJee] p es os K es
HelLej pewmes ueesie Les uesefkeve
keebe mes vee]pegke efjMles osKes

`nesMe' veesceeveer

1. oHe&vveiej

veesceeveer YeJeve-yeepeesjer esuee, jeceHegj (G.He.)

n]peej lev]pees-ceueecele1 kes leerj Keeles nQ

ieg v eenieej ye [ er ves e f k eeeb keceeles nQ

peevle Hejceej

yengle ner lebieve]pej efvekeuee megyn kee metjpe

euees nce DeHeves DebOesjeW ceW [tye peeles nQ

keYeer ceQ meeselee ntb etb ngDee nes

efke DeHevee veece leejeW Hej efueKee nes

3-ceOegyeve SHee&ceWmd e, ieee$eer %eeveHeer, Jee[pe,

Denceoeyeeo-380013

n] p eejeW keeeveeleW 1 ces j s Deb o j

efcejs Deboj Yeer keesF& Peebkelee nes

peJeenjele keer no leke ecekeleer DeebKeeW ceW

keneb Jees vetj2 pees nbme-nbme kes nce Geles nQ

keYeer etb Yeer ueiee ]KJeeefnMe keer ueeMeW

ef c ejs Deb o j kees F & o] H e v ee jne nes

meg]Keve]HejesMees! ]keuece keer kegoeue GvnW meeQHees

pees ueesie efkeefjeeb yees kej cekeeb Gieeles nQ

e]]keeR Deelee veneR nw ncekees uesefkeve

efoueeW kes ojefceeeb Yeer ]Heemeuee nes

pees Hegjmegketve4 nw Heeveer lees ]KegokegMeer5 ve kejes

FceejleW ve mener Deke m e 6 [ieceieeles nQ

og D eeeW ceeb i elee nw keew v e Heejs

]Ke]]peeb keer Mee]Ke Hej Heee nje nes

1 . Jebie-DeHeceeve, 2. HekeeMe, 3. meeefnle yeseves

Jeeuees, 4. Meeble, 5. Deelcenlee, 6. eee

1. me=ef<eeb

$ 71

www.lafzgroup.com

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

Fvceesnve `kew]He'

mJe. `]KegjMeero' De]Hemej efyemeJeeveer

ieesjer DeHeves DeeHe kees osKes Flejees ceve ner ceve ceW
Je]kele ye[e yesoo& nw gHe kej Peebke jne nw oHe&ve ceW

]Kelce ngDee meeeW kee ]peceevee mecePee kej

ogefveee kees ogefveee keer ve]pej mes osKee kej

meHeves nQ ee metKes Hees Fke-Fke kejkes t iees

yet{e yejieo meerme Pegkeees meese jne nw Deebieve ceW

efkejveeW ceW lenueerue1 Yeer nes mekelee nw efpemce

[j ieee Deeef]Kej, kenlee Lee cele Heere kej

ces j s yes s ces j s yeeHe keer le kes veer es mees es nQ

cesjer yeser Ke[er ngF& nw OetHe mes leHeles Deebieve ceW

ogefveee Jeeues legPekees keee os osles nQ

DeHeves yeejs ceW Yeer lees keg meesee kej

Gmeves peie keer ueepe efveYeeeer, peie JeeueeW kees keee metPeer
mejieesMeer HeveIe-HeveIe Hej eee& Deebieve-Deebieve ceW

kee@ueesveer meye Ske lejn keer nesleer nQ

oerJeejeW mes Lees[e n kej yewe kej

nce meefoeeW mes ]Keeueer-]Keeueer `kew]He' Yekeles efHejles nQ

keYeer De]keeroeW1 keer ieefueeeW ceW keYeer mejeyeeW2 kes Jeve ceW

veeRo eneb Yeer meyekees Deeleer nw uesefkeve

Mendj veee nw DeebKeW Keesue kes meesee kej

1. DeemLeeDeeW, 2. ce=iecejerefekeeDeeW

DeHeves Devoj Fke mevveee jKe `De]Hemej'

yeenj-yeenj let Yeer Meesj ceeeee kej
1. efJeueerve (Iegue peevee)

F]keyeeue `]KeefueMe'

meeo DeveJej ngmewj `cenJej'

Dekees, efp] euee-Dekeesuee-444101

jeeue nesue, esuee jes[, yeme mwC[, YeesHeeue-462001

peye ]pe]Kce ye{kes efpemce keer HeesMeeke nes iees

oer J eeves les j s Deew j Yeer yes y eeke nes iees
Oekekee efoee Lee nceves [gyeesves kes Jeemles
Deb p eece es ng D ee ef k e Jees lew j eke nes iees
nceves lees Gvekees omex-cegnyyele1 efoee ceiej
yees nceejs Deewj meYeer me]He]Heeke2 nes iees
yegi]peesnmeo keer efoue ceW DeYeer ieboieer lees nw
keee nes ieee efueyeeme Deiej Heeke4 nes iees
3

]Keleje nw ef]peboieer kees eneb Heemeyeeve5 mes

neueele Deepe Fleves ] K elejveeke nes iees
ceemetefceele kee oewj `KeefueMe' Deye ieg]pej ieee
Fleves ] H ejs y e Keees ef k e eeueeke nes iees
1. Hesce kee Hee, 2. efveo&eer, 3. peueve-F&<ee&, 4. HeefJe$e,
5. osKeYeeue kejves Jeeuee

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

jewMeveer kee ceDemeuee1 nue kejkes osKee peeesiee

Deye Gmes DeebKeeW mes DeesPeue kejkes osKee peeesiee
Mendj ceW Lees[er meer nueeue kejkes osKee peeesiee
es leceeMee ]Kego kees Heeieue kejkes osKee peeesiee
keewve meer len]peerye2 Deye DeHeves cegDeeef]He]ke3 nw eneb
Ske efove yemleer kees pebieue kejkes osKee peeesiee
Dee ieee nw Heeme kees Heeveer yevee uesves kee ]Heve
Deye efkemeer menje4 kees peueLeue kejkes osKee peeesiee
pebie ceW efpemekes meyeye5 `cenJej' efceueer veekeeefceeeb
jsMee-jsMee6 Deye Jener Heue kejkes osKee peeesiee
1. mecemee, 2. meYelee, 3. Devegketue, 4. jsefiemleeve,
5. keejCe, 6. efevoer-efevoer

www.lafzgroup.com

$ 72

`ceemetce' Debmeejer

`ce]penj' Fceece

348/26, meeo efyeefu[bie, leermejer cebef]peue, yeeuee kecHeeGv[, Jeer.Heer.

176-yeer, Hee@kes-1, ceetj efJenej ]Hes]pe-1,

veekee, efYeJeC[er421302

efouueer-110091

kejce]Hecee&1 ogKeer Oejleer Hes yeeoue nesves Jeeuee nw

Gmes-]Keeke kee DeebKeeW ceW keepeue nesves Jeeuee nw

n1 ceW kenkeMeeb2 meer uenjeeer

Deepe yesJe]kele efkemekeer eeo Deeeer

peneb keue oerHe peueles Les Jeneb Yeer Dee ieeer efyepeueer
nceejs ieebJe kee ef]kemmee cegkecceue3 nesves Jeeuee nw
efvekeuekej Mendj mes Fbmee keneb efHej peeesiee DeeefK] ej
megvee nw Mendj ceW leyoerue pebieue nesves Jeeuee nw
efcejs Denyeeye cesjs meeLe Ssmes HesMe Deeles nQ
efke pewmes oeefnvee yee]pet efceje Meue5 nesves Jeeuee nw
Gmes ceeuetce nw Meeeo efcejer ]pendveer HejsMeeveer
leYeer lees kenlee nw `ceemetce' Heeieue nesves Jeeuee nw

peye efkemeer ves Je]Hee kee veece efueee

yes F jeoe ceg P es nb m eer Deeeer
Meye3 keer HeuekeW nQ veeRo mes yeesPeue
]ieces-efoue ues jne nw Debie[eF&
evo ]KJeeyeeW kee legn]Hee4 ueeee ntb
yeef ] K Mees F] p ] p eles - ef H e] p eer j eF& 5
jele keer ieg v eieg v eeleer ] K eecees M eer
lesjer DeeJee]pe kees yeguee ueeeer
1. Deelcee, 2. DeekeeMeiebiee, 3. jele,
4. YeW, 5. mJeerkeej kee mecceeve

`cegcelee]pe' jeefMeo

2. ke=Heeueg, 2. Oejleer Heer ogunve, 3. Hetje, 4. efce$e, 5.

yespeeve, 6. ceeveefmeke

yb eer-1, yemesje kee@Hejsef Je neGefmebie meesmeeeer, Le[& kee@me uesve, ueesKeb[Jeeuee

kee@cHueskeme, DebOesjer HeefMece, cegcyeF&-400043

`cesjepe' ]Hew]peeyeeoer

nQ OetHe ebJe keer ceeefvevo eenleW Gmekeer

keneb leueke ceQ efueKetbiee efnkeeeleW1 Gmekeer

yewjeieer esuee, Hegjevee efkewle iebpe, ueKeveT

Heue kej cegodoleeW kes yeeo ]Keeueer neLe Iej peevee

]keeecele nw efkemeer ceg]Heefueme1 Hes es Deeuece ieg]pej peevee

Fmeer ] K eeeue mes nj jew M eveer yeg P ee [eueer

megueie jner LeeR eje]ieeW ceW nmejleW2 Gmekeer

keYeer ve]Hejle]peoe2 ceeLeeW kes yeue cele osKevee uesefkeve

efkemeer keer DeebKe ceW Deebmet ve]pej DeeeW lees [j peevee

Gmes ] k ejer y e mes os K ee lees nceves es peevee

efke ceg]Kleefue]He3 LeeR yengle Gmemes MegnjleW4 Gmekeer

Jees lesjer DeebKe keer ienjeFeeW ceW keebHeles efjMles

ceiej keg meesevee Deewj Depeveyeer yeve kej ieg]pej peevee

Jees Ske Me]Kme efke pees efcemues-ef]peboieer5 nje

mecePe ceW DeeeeR DeYeer leke ve DeeoleW Gmekeer

efoJeevee nesMe keer mejno mes efkeleves ]pe]Kce ueeee nw

es nj Deen Hes eeQke Gvee, es nj HelLej mes [j peevee

Jees Depeveyeer pees mejs-jen6 efceue ieee Lee keYeer

Yeguee meketbiee ve `jeefMeo' efj]Hee]keleW Gmekeer

ieg]pejvee Gme lej]He mes peye keYeer Ss ]keeef]Heues Jeeuees

nceejs ieebJe keer mejno Hes Heue oes Heue nj peevee

1. keneefveeeb, 2. FeeW, 3. efYevve, 4. Heefme,

5. peerJeve keer lejn, 6. ceeie& ceW, 7. oesmleer

1. ]iejerye, 2. Ie=Cee mes Yejs

$ 73

www.lafzgroup.com

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

cegveJJej jevee

vepeerye jeefceMe

12, yeesueeF& oe m^er, keuekeee

3/28, jefJe Mebkej veiej, YeeHeeue-462016

efceeeb! meJeeF& oewuele kes leDeeJegve1 mes veneR peeleer

es keeefueKe Gce Yeer jnleer nw meeyegve mes veneR peeleer

Jees Heue DeYeer keneb lejkeMe Gleejves Jeeuee

efke cesjer Ieele ceW nw cegPemes nejves Jeeuee

Mekej ef]Hej]keeHejmleer2 keer lejn jnleer nw vemueeW leke

es yeerceejer kejsues Deewj peecegve mes veneR peeleer
Jees evove mes yeves kecejs ceW Yeer jnves ueiee uesefkeve
cenke cesjs uent keer Gmekes vee]Kegve mes veneR peeleer
FOej Yeer meejs DeHeves nQ GOej Yeer meejs DeHeves nQ
]Keyej Yeer peerle keer efYepeJeeeer Depeg&ve mes veneR peeleer
cegnyyele keer keneveer ceg]Klemej3 nesleer lees nw uesefkeve
kener cegPemes veneR peeleer megveer Gvemes veneR peeleer
1. ceoo, 2. meecHeoeefekelee, 3. mebef#eHle

`ve]peerj' ]HelnHegjer
meeeje cebef]peue, 230-yeer/102, efJeceeve oMe&ve mebpee
Heeke&, ueesnieebJe jes[, HegCes-411032

pees ]kelue nes ieee Gmekeer ogkeeb Hes efuekeKee Lee

meYeer kes ve]keueer cegKeews Gleejves Jeeuee
]pe]Hejvemeerye1 mener, efHelejleve2 lees yeg]peefoue3 nw
ef c ejs He [ eJe Hes Meye] K et v e 4 ceejves Jeeuee
euees egb ner mener Jees oMle5 kee yeietuee nw
DeYeer keesF& lees nw cegPekees Hegkeejves Jeeuee
FOej FleeDeles-yespee6 mes pewmes mej lens-ceewpe7
GOej De]peeye8 ceW nw mej GYeejves Jeeuee
menj9 lees Je]kele Hes nesieer, nceW efceues ve efceues
ceiej Jees De]pce10 lees os Meye11 os ieg]peejves Jeeuee
1. efJepeeer Yeeie Jeeuee, 2. mJeYeeJe mes, 3. keeej,
4. jele kee nceuee, 5. efyeeeyeeve, 6. DeveeJeMeke ke=Hee,
7. uendj kes veeres mej, 8. eelevee, 9. megyn, 10. newmeuee,
11. jele

]HemeernGuueen Keeb `ve]keerye'

jKe uetb meye keebeW kees DeHeves Heeme ceQ

Hetue kee efuekeKee keb Fefleneme ceQ

kes.Sme. Deme]iej ngmewve petevf eej kee@uespe, Dekeesuee-444001

eje] i e neLe mes Gmekes Je] H ee kee ueielee nw

Fueener ] K ew j , Fuee] k ee nJee kee ueielee nw

nw ]pegjle ieebJe JeeueeW kees efcejer

ues jne nt b Mend j mes JeveJeeme ceQ

ueyeeW Hes meyekes GmetueeW keer yeele nw meenye

ceiej ceg D eeceuee meeje Devee 1 kee ueielee nw

ef]peboieer Deye cegmleveo1 kej os cegPes

nes eg k ee nt b Fcleneb ceW Heeme ceQ
nw iegueeyeeW keer efn]Hee]pele cegPeHes ]He]pe&
Keesolee ntb keeeefjeeW ceW Ieeme ceQ

njs k e Me] K me yevee nw ] K eg u et m e 2 kee Hew k ej 3

eneb keneb keesF& esndje efjee 4 kee ueielee nw

ye { leer peeleer nQ ef c ejer levneFeeb

keelee peelee ntb nj JeveJeeme ceQ

kejce5 kee jbie Yeer Gmekees efveKeejlee nw ]ie]peye

]ie]peye6 kee jbie Yeer Gme Hej yeuee kee ueielee nw

meercees-]peje kes yeoues yesnlej nw `ve]peerj'

cegvle]Keye3 kej uetb ]keuece-ef]kejleeme4 ceQ

efce]peepes-ngmve mecePevee lees Ske ]Heve nw `ve]keerye'

MejejleeW Hes Yeer ues y eue nee kee ueielee nw

1. Heg<, 2. eeboer-meesvee, 3. eceve,

4. uesKeveer-mues

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

1. Ieceb[, 2. Meeueervelee, 3. mJeHe, 4. Pet, 5. ke=Hee, 6. keesOe

www.lafzgroup.com

$ 74

mJe. ]kewmej-Gue-pee]Hejer

ieesefJevo Deee& `efveMeele'

peer-3/100, 1100 keJeeme&, Dejsje kee@ueesveer,
YeesHeeue-462016

Jees DeYeer jes kes ieee nw Flevee

keee efceje neue yegje nw Flevee

keneveer yeve iees veecees-vemeye1 leke

nceejer Dee] p eceeFMe Deew j keye leke

otj mes osKe kes ken otb Jees nw

Gmekes yeejs ceW megvee nw Flevee

es yeeef j Me jele-ef o ve nes l eer jns i eer

ceQ ]keleje-]keleje egke ve peeTb peye leke

neue kenves keer ]pegjle ner veneR

jb i e es n d j s kee G [ e nw Flevee

peneb yeeseeR Leer leeyeerjeW2 keer ]HemueW

JeneR meeefkele3 Ke[s nQ ]KJeeye Deye leke

ee [gyees os cegPes ee Heej kejs

Je]kele keee meese jne nw Flevee

] H evee 4 nes kej Yeer peer v ee eenles nQ

veneR ceeuet c e peer v es kee meyeye 5 leke

Gce Yej ]Kelce ve neWies Deebmet

os v es Jeeues ves ef o ee nw Flevee
yesleDeuueg]ke lees veneR nw cegPemes
keg lees nesiee pees ]Ke]Hee nw Flevee

Devee6 ves efoue kee ojJee]pee ve Keesuee

leueye yeve kej ogDee Deeeer ve ueye7 leke

Yetuevee, Yetue ieee nw `]kewmej'

Gce Yej eeo efkeee nw Flevee

1. veece-JebMe, 2. HeefjCeeceeW, 3. mleyOe, 4. cej,

5. keejCe, 6. Ieceb[, 7. nes

`vetj' cegveerjer
234/S, mebpee Heeke&, ueesnieebJe-HegCes-411732

] H e] p ee ceW jb i e ef y eKejves ueiee Heg k eej ceg P es

Deb O es j er jele keer oer J eej mes Gleej ceg P es
ceQ les]pe OetHe kee Yekee ngDee cegmeeef]Hej ntb
Hegkeej efoue mes keYeer Mee]Kes-meeeeoej1 cegPes
keYeer lees DeHeveer Yeer ce]peea mes cegPekees peerves os
ef c ejs De] p eer ] p e ve kej Deew j Mece& m eej ceg P es
ceQ ]KegMe ngDee efke ceQ menje ceW Yeer veneR levne
ve]pej pees Deeeer yeietueeW keer Fke ]keleej cegPes
2

Yeguee Yeer os efcejer ueef]ipeMe2 kees meeselee keee nw

Deiej let DeHevee mecePelee nw eejs-ieej cegPes
1. ebJe Jeeueer Mee]Ke, 2. jefiemleeve, 3. Yekeve, ue[Ke[en
$ 75

`]kecej' efmeodoerkeer
7/3121, iepeeveve kee@ueesveer, ieesJev[er, cegcyeF&-400043

] p eceer v e es [ Yeer os l es ceiej keneb peeles

HeueeW kees {tb{ves Deeef]Kej Mepej1 keneb peeles
nj Fke ce]keece Hes jkeKee Lee Ske mewues-yeuee2
eg b n er ] K ejeye ng S es veiej keneb peeles
nce DeHeves efpemce mes yeenj efvekeue Yeer Deeles ceiej
yenggle ]Kejeye Lee ceewmece GOej keneb peeles
nceW Helee ner veneR keg Yeer lesjs oj3 kes efmeJee
mees Dee iees nQ eflejs met-S-oj4 keneb peeles
Deiej ve neslee `]kecej' Jees iegueDee]Heleeye5 eneb
lees efHej es Denues-celeees-ve]pej6 keneb peeles
1. Hes[, 2. yee{, 3. ej, 4. ej keer Deesj, 5. metjpecegKeer

(Hesemeer), 6. o=ef<Jeeve ueesie

www.lafzgroup.com

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

`]kewmej' ef]peee ]kewmej

]iegueece cegle&]pee `jener'

K] eueemeer cegnuuee, eewke ceOegHegj, osJeIej-85353

135-Heveer, H] elnHegj-212601

eebo, metjpe Deewj efmeleejs keee keb

jew M eveer kes FmleDeejs 1 ke ee keb

cebef]peue kee Deboe]pee kej kes yew iees

nce jmles Hej oeJee kejkes yew iees

OetHe Deewj Heeveer Yeer lees ojkeej nw

efme]He& efceer kes menejs keee keb

DeeF& v eeW mes nce Ss m es yes ] p eej ng S

DeHeves DeeHe mes Heoe& kejkes yew iees

efpeleveer Yeer Leer meerefHeeeb egve ueer ieeeR

Deye meceboj kes efkeveejs keee keb
iej Kegueer jnleer lees keesF& yeele Leer
yebo efKe[keer kes ve]peejs keee keb
yes]Kegoer2 ceW lees[ ner ueslee ntb ceQ
Hetue nesles ner nQ Heejs keee keb
1. Heke, 2. yesOeeveer

efoue ves lecevvee keer Leer efpemekeer yejmeeW leke

Ssmes ]pe]Kce kees Dee kejkes yew iees
Heej kes Fckeeveele1 Hes nce kejles le]kejerj
ve] H ejle kee Deb o e] p ee kejkes yew iees
eue ve mekes lees ceerue kee HelLej yeve kej nce
Gmekeer mecle 2 FMeeje kejkes yew iees
Gmekeer cenef]Heue kes Fke keesves ceW `jener'
nce Yeer Ske F] p ee] H ee kejkes yew iees
1. mecYeeJeveeDeeW, 2. Deesj, 3. ye{esejer

`]kecej' iegveeveer

Denceo `jF&me'

jeeue nesue, veeefoje yeme mwC[ kes Heeme, esuee jes[, YeesHeeue

14, yeesueeF& oe m^er , keuekeee-700073

meYeer mes DeHeves cejeefmece1 keer Dee]peceeFMe kej

efkemeer Hes ngkece euee Deewj keneR ieg]peeefjMe kej

nceejs efoue, nceejs ]Ketve keer efnodole1 mes peueles nQ

eje]ie Ssmes efkemeer keer ye]pce2 ceW ef]kemcele mes peueles nQ

Leer cesjer De]pe& lees Fleveer efke mee kees mee kenvee
es legPemes efkemeves kene Lee efcejer efme]HeeefjMe kej

keneb nQ Fme lej] H e Yeer DeeeW meeee yeeb ves Jeeues

efcejs yees DeYeer leke OetHe keer efMeodole3 mes peueles nQ

yepee2 efke tles efjMles uent-uent nQ ceiej

ceQ DeHeves ]pe]Kce efoKeeTb ve let vegceeFMe kej

meYeer Deees ceiej Jees leeHeves Jeeuee veneR Deeee

nce DeHeveer Deeie ceW efpemekes efuees cegodole mes peueles nQ

cegPes ]Kego DeHeves ngvej Hej e]keerve nw efHej Yeer

efcejs vemeerye ]peje let Yeer keg veJeeef]peMe kej

oyeer nes jeKe kes Deboj pees efebieejer, nceW mecePees

nJee efpelevee yegPeees nce Gmeer efMeodole mes peueles nQ

jner nw Ske ener ] k es - ceg M leef j ] k e 3 nceceW

ceQ lesjer Deej]pet jkeKetb let cesjer ]KJeeefnMe kej

`jF&me' Denyeeye4 keer Fme oes]Keer5 ef]Helejle6 kees keee keefnes

efcejer leejer]He kejles nQ ceiej Megnjle 7 mes peueles nQ

1. mecyevOeeW, 2. erke, 3. meePeer jerle

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

1. ieceer&, 2. meYee, 3. leerJelee, 4. oesmle, 5. oesnjs, 6. mJeYeeJe,

7. Heemf eef
www.lafzgroup.com

$ 76

`jMeero' De]Hejes]pe

Mekesye

S/5/6, Deeceerve meesmeeFer, yee]ies-efveMeele, mej]Kesp] e jes[, Denceoeyeeo380055

[tib ejHegj ies, peeJeje-ce.He.

]peje meer yeele Hej ]Kego kees GuePelee osKe ueslee ntb
ceQ DeHeves meeLe Dekemej es leceeMee osKe ueslee ntb
Hegjeveer yeele nw uesefkeve DeYeer Denmeeme ef]peboe nw
efke Fme Jeerjeve Iej ceW Meesj Glee osKe ueslee ntb
efMekemle1, DeeF&vee nw peye t kej DeeJee]pe oslee nw
yengle kece]pe]He&2 ntb keesF& yenevee osKe ueslee ntb
ve peeves keeeW cegPes yeeHeve kes meeLeer eeo Deeles nQ
keneR yevelee-efyeKejlee peye IejeWoe osKe ueslee ntb

legcnejs Mendj ceW ]KegMejbie iegueomles veneR efceueles

nbmeer esndjs lees efceueles nQ ceiej nbmeles veneR efceueles
n]peejeW jemles efceueles nQ legPemes otj peeves kes
eflejs ve]peoerke ues DeeeW Jener jmles veneR efceueles
keesF& levne cegneef]He]pe1 ner efceuesiee Deeoceerele kee
keYeer Fme ceesjes Hej ]Heewpe kes omles veneR efceueles
efkemeer nesue kes yejleve mee]He kejves pee egkes yees
ieueer kes cees[ Hej Leeces ngS yemles veneR efceueles
1. j#eke

yenjmetjle3 cegPes lejleerye4 osvee nw me]Hejveecee5

legcnejs meeLe ogMceve kee Fuee]kee osKe ueslee ntb
`jT]He' ]Kewj

$ 77

`Mekeerue' Dee]peceer

yengle efoveeW mes keg DeHevee Helee veneR efceuelee

keYeer lees esndje keYeer DeeFvee veneR efceuelee

keYeer-keYeer eflejer DeeJee]pe Hej ketb Yeer veneR

efke let yegueees cegPes Deewj ceQ megvetb Yeer veneR

es mee lees nw eflejs ketes ceW keee veneR efceuelee

meJeeue es nw efke ketee efleje veneR efceuelee

Fme Fble]peej ceW ef]peo kee Yeer Ske Henuet nw

efkeJee[ Keesue otb Deewj jemlee leketb Yeer veneR

keF& ojeres, keF& oj nQ Gmekeer DeebKeeW ceW

Yeke ieee ntb keneb jemlee veneR efceuelee

leceece Mend j meg v es ceg P ekees les j s nes eW mes

eflejs efmeJee ceQ efkemeer Deewj Hej Keguetb Yeer veneR

efceues ]Kegletlees-jmeeFue1 lees keesves-keesves mes

yeme Ske ]Kele efleje efuekeKee ngDee veneR efceuelee

Jees otj nes lees ueies Gmemes keesF& efjMlee nw

]kejerye Deees lees ceQ Gmekee keg ueietb Yeer veneR

ef l ejs ye] i ew j yeng l e yes c e] p ee ng S nce lees

Mejeye ceW Yeer lees Deye Jees ce]pee veneR efceuelee

ve peeves t kes efiej peees keye mejeW Hes `Mekeerue'

efke Deemeceeb keer Fceejle ceW Fke meglet1b Yeer veneR

1. He$e-Heef$ekeeeW

1. Kecyee

www.lafzgroup.com

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

]KegjMeero `leueye'

De]Klej `Jeeefce]ke'

keeefce&ke DevegYeeie, ceneHeyevOeke keeee&uee,

yesjcees-yeeskeejes, efyenej-929104

cekeeve veb. 1970, neefceoguueen veiej, Keevet ieebJe, YeesHeeue-462032

leeMegoe F]Kleleece leke Hengbeer

oesmleer Fble]keece leke Hengbeer
efHej ]pegjle ves yeebn Hewueeeer
Meen]peeoer ]iegueece leke Hengbeer
nes iees yebo oj meceeDele kes
peye ]KeceesMeer keueece leke Hengbeer
keg IejeW ceW efmece ieeeR ]KegefMeeeb
i] ece keer oewuele DeJeece leke Hengb eer
ef]peke efvekeuee Lee yejyejerele kee
yeele lesjs efve]peece leke Hengbeer
yeesue efkemekeer `leueye' ngF& Hetjer
leMveieer efkemekeer peece leke Hengb eer
1. Devle, 2. yeoues, 3. ej,
4. megveves, 5. Jeelee&ueeHe, 6. pevelee, 7.
yejyejlee , 8. JeJemLee, 9. Heeme

Gme efpemce kee Fke ]Keekee-S-cegyence1 Yeer yengle nw

Heemes kes efuees ]keleje-S-Meyevece2 Yeer yengle nw
mevveeeW keer efpeme yemleer ceW nce jnles nQ GmeceW
nes peees pees ]KeeceesMeer kee ceelece Yeer yengle nw
Leer omles-cemeerne keer lecevvee keYeer efoue kees
Deye vece& mes Deu]Hee]pe kee cejnce Yeer yengle nw
meeFue3 nw meoe os, efke nw DebOeeW kee veiej es
cele meese efleje oeroe-S-Hegjvece4 Yeer yengle nw
`Jeeefce]ke' nQ yengle kece pees mecePeles nQ cegPes oesmle
uesefkeve efcejs ve]peoerke lees es kece Yeer yengle nw
1. DemHe< efe$eCe, 2. Deesme keer yetbo, 3. efYeKeejer,
4. jesleer ngF& DeebKe

`]pe]Hej' ieesjKeHegjer

164-meeo yee[e, H] elnHegj-212601

efkemeer efove DeHevee meeje neue Gmekes meeceves jKe otb

efHej Gmekee o]Helejs-Deeceeue1 Gmekes meeceves jKe otb

Hetue, HelLej Deewj efHej Keb]pej yeves

kewmes-kewmes ]pendve ceW Hewkej1 yeves

Jees DeHevee nw Gmes GuePeeTb keeeW DeHeves cemeeFue2 ceW

Gmeer keer ]KJeeefnMeeW kee peeue Gmekes meeceves jKe otb

meF&og]p]pe]Hej

megvevee nw HeJe&leeW kees Heej kejvee Kesue nw Gmekee

ceQ Fke oerJeej ner ef]Heueneue Gmekes meeceves jKe otb

Fble]peej Gmekee efkeee kejles Les nce

Fme Deceue2 ceW ceerue kee HelLej yeves

keYeer ceb]pej mee Kegue peeTb ceQ Gmekeer yevo DeebKeeW ceW
Deewj Gmekes meejs ]Keodoes-]Keeue Gmekes meeceves jKe otb

Tbeer-Tbeer efyeefu[bieeW kes Deeme-Heeme

nce ]iejeryeeW kee Yeer keesF& Iej yeves

]penerve Fbmeeve kee etb cegleceFve3 nesvee veneR Dee

yengle ]KegMe nw, keesF& pebpeeue Gmekes meeceves jKe otb

peye3 mes peye Yeer Pegkeeee Je]kele ves

Fble]keeceve4 Deeoceer ]Kegomej5 yeves

keb ceQ Gmemes Gmekeer yeele Deewj efHej yeeleeW-yeeleeW ceW

keg DeHeves peer kee Yeer DenJeeue Gmekes meeceves jKe otb

Jepn legce cesjs Yekeves keer `Jemeerce'

Gvemes Hetes pees efcejs jnyej6 yeves

Jees Meeeo Fme lejn Heneeve Heees DeHeveer mecleeW kees

ceQ DeHeveer ieox-ceenes-meeue5 Gmekes meeceves jKe otb

1. Deeke=efle, 2. keee&, 3. oyeeJe, 4. yeoues, 5.

Godob[, 6. HeLeHeoMe&ke

1 twu 10 ls 31 vxLr 10

1. keee& keueeHe kee efJeJejCe, 2. HejsMeeefveeeW, 3. mebleg<,

4. efoMeeDeeW, 5. ceen-Je<e& keer Oetue
www.lafzgroup.com

$ 78

`]pe]Hej' DeueJeer

`]penerj' ]iee]peerHegjer

29, HejJesp] e veiej, yejsueer-243003

neMeefceeeb kee@ueesveer, Heieefceue-n]peejeryee]ie825301

Deye ]Kemele cesnceeve mecePe

Fme efoue kees Jeerjeve mecePe
es Gu]Hele keer yee]peer nw
Flevee cele Deemeeve mecePe
eg H e jnves mes eej ef c ejs
cegPekees cele veeoeve mecePe
meye keg K] ego Hej Dees{ efueee
es ces j e Denmeeve mecePe
legPekees meesetb ]Ketve peues
efkelevee nw veg]kemeeve mecePe
] K eg o d o ejer les j er Yeer er k e
keg cesjer Yeer Deeve mecePe

Heg u e keer Henjs o ej nJee

nj uecne ng e f M eeej nJee
peb i eue oef j ee js e f i emleeve
meye keer nw ]iece]KJeej1 nJee
Petuee Pegueees oj]KleeW kees
lee]pee, ]KegMej]Heleej2 nJee
menje-menje3 mees]pe4, leefHeMe
mey]pee-mey]pee5 Heej nJee
Fmemes ]keeece peevees-peneb
ueemeeveer 6 Menkeej 7 nJee
efpemcees-peeb kees kegcnueees
Deees peye DeeefleMeyeej8 nJee
1. nceoo&, 2. Deer eueves Jeeueer,
3. jsefiemleeve-jsefiemleeve, 4. oo&,
5. nefjeeueer-nefjeeueer,
6. Deefleere, 7. ke=efle, 8. Deeie
yejmeeleer

Deer yeele veneR nw es

les j er ce] p eea Meeve mecePe
]pe]Hej F]keyeeue `]pe]Hej'
17, Kesueoej, H] elnHegj-212601, G.He.

eueles-eueles Gmeves jmlee es[ efoee

peeves kewmeer Heeme Leer oefjee es[ efoee
efoue ceW peye Debieejs jkeKes ueesieeW ves
ogefveee mes efHej efceuevee-peguevee es[ efoee
]Keej keer metjle egYeves ueies peye Gbieueer ceW
HetueeW mes efHej efjMlee jKevee es[ efoee
Hes [ Heef j vos Gmekes meeLeer nes l es iees
yemleer ceW peye Deevee-peevee es[ efoee
$ 79

`]peceerj' etmeg]He
376/2, Sme.meer.jes[, Hueeb veb.-54, yeer iee[&ve,
neJe[e-711103

Henues GveJeeve1 keneveer kee yeveelee nw cegPes

ue]He]pes-cegnceue2 keer lejn efHej Jees efceelee nw cegPes
efoue efceje nes ieee iegceieMle-S-cebef]peue Meeeo
peeves efkeme oMle3 keer peeefveye4 efuees peelee nw cegPes
Ietcelee jnlee ntb ceQ eeke keer efceer keer lejn
DeHeveer ce]peea mes Jees pees eens yeveelee nw cegPes
efkemekees ceQ osKetb, keb efkemeHes efveieenW cejket]pe5
nj ve]Heme6 Je]kele veee He efoKeelee nw cegPes
efkeme ]keoj ye{ ieeer oerJeeveieer-S-Meew]ke ve Het
]pejx-]pejx ceW ]He]kele let ve]pej Deelee nw cegPes
1. Meer<e&ke, 2. DemHe< Meyo, 3. pebieue, 4. Deesj,
5. kesefvle, 6. meebme

www.lafzgroup.com

1 twu 10 ls 31 vxLr 10