BANJA LUKA COLLEGE BANJA LUKA Miloa obilia 30

SEMINARSKI RAD IZ METODA I TEHNIKA IZRADE ISTRAIVAKOG RADA

Znaaj obrazovanja za budunost zajednice drave

Profesor: dr Nenad Novakovi

Student: Broj indeksa: 227/09

Banja Luka,decembar 2010. god.

SADRAJ:

1. UVOD..........................................................................................................3 2. OBRAZOVANJE I DRAVA...........................................................................4 3. ZNAAJ OBRAZOVANJA ZA RAZVOJ DRAVE..............................................5 4. ZNAAJ OBRAZOVANJA U EVROPSOJ UNIJI..................................................8 4.1. LIfelong learning programme - cjeloivotni program uenja.............10 4.2. Youth..................................................................................................10 4.3. Tempus..............................................................................................11 4.4. Bolonjska deklaracija Bolonjski proces............................................11 5. OBRAZOVANJE U REPUBLICI SRPSKOJ.......................................................12 6. ZAKLJUAK...............................................................................................14 7. LITERATURA..............................................................................................15

1. UVOD
U 21. vijeku uspjena drava se ne bi mogla zamisliti bez dobrog obrazovanja stanovnitva koje sainjava dravu. Obrazovanje je sloena drutvena pojava, ona je tekovina drutva, a ne prirodni fenomen. Obrazovanje se danas smatra uslovom opstanka i razvoja modernih drutava. Uloga obrazovanja u razvoju drutva i pojedinca svjedoi o stepenu razvoja do kojeg je drutvo u odreenom trenutku dospjelo. Obrazovanje je u srcu razvoja i pojedinca i zajednica; njegovo je poslanstvo omoguiti svakome od nas, bez iznimke i u potpunosti, razviti sve nae talente i ostvariti na stvaralaki potencijal, ukljuujui i odgovornost za vlastite ivote i postignue odreenih ciljeva.1 Obrazovanje bitno odreuje kvalitetu ljudskog kapitala o kojemu ovisi uspjenost koritenja raspoloivih prirodnih resursa, tehnologije i novanog kapitala neke zemlje Zato je danas najvee bogatstvo razvijenih zemalja njihovo stanovnitvo. Brzi se napredak nekih malih i prirodnim izvorima siromanih zemalja, kao to su Irska i Finska, objanjava razvojnom politikom koja je obrazovanje i znanost promovisala u nacionalne razvojne prioritete. Zbog sve vee vanosti obrazovanja za nacionalni razvoj, te sve brih znanstvenih, tehnolokih i drutvenih promjena, obrazovne se strategije svih zemalja nastoje poboljati i prilagoditi zahtjevima novog vremena. U Evropskoj uniji ulaganja u istraivanje, obrazovanje i struno osposobljavanje predstavljaju temeljna, neopipljiva ulaganja (intangible investment) pri emu se obrazovni sistem lanica Unije postepeno ujednaavaju kako bi razvijao evropski identitet dijeljenjem zajednikih vrijednosti. Zemlje u tranziciji, kojima pripada i Republika Srpska, imaju dodatne razloge za strukturne promjene svojih obrazovnih sistema.

Delor, ak i drugi, Uenje: blago u nama, Izvjetaj UNESCO u, Beograd 1998, 18 - 19

2. OBRAZOVANJE I DRAVA
U sreditu protivrjenih pojava, koje daju peat savremenom drutvenom ivotu, nalazi se moderna drava u sve upletena i svuda prisutna. Brze i duboke promjene drutveno ekonomske strukture i polituke organizacije koje su zahvatile savremeni svijet u cijelini, u znaku su stalnog jaanja drave, narastanja i komplikovanja njene organizacije i proirivanja sfere njenog dejstva. Moderna dravna vlast ma kako po formi demokratska davno se otresla svih tradicionalnih granica u kojima se nekad kretala njena aktivnost. Danas nema nijedne sfere drutvenog ivota u koju drava nije ve zakoraila podreujui drutveno kretanje planskom usmjeravanju i prinudnoj kontroli. Moderni obrazovni sistem poeo se oblikovati na zapadu poetkom 19. vijeka. U modernom drutvu ljudi treba da savladaju osnovne vjetine kao to su: itanje, pisanje i raunanje i steknu osnovno znanje o svom drutvenom i ekonomskom okruenju. Obrazovanje kao pojam ima viestruko znaenje. Pod obrazovanjem se podrazumijeva institucija, proces, sadraj i rezultat organiziranog i sluajnog uenja u funkciji razvoja razliitih sposobnosti, kao i sticanja raznovrsnih znanja, umijea i navika. U mnogim zemljama ne postoji poseban naziv za obrazovanje, ve se zajedno s odgojem odreuje kao "education", ili po naem, edukacija. Odgovor na pitanje ta je edukacija poistovjeuje se odgovoru na pitanje ta je ovjek? Kultura je ono po emu se ovjek razlikuje od ivotinje, a edukacija je skup procesa i postupaka koji omoguuju svakom djetetu pristup toj kulturi. Obrazovanje kao jedna od osnovnih pedagokih kategorija obuhvata

znanje i sposobnosti. Obrazovanje ima znaajnu funkciju u svakom drutvu. Zbog vanosti

obrazovanja svaka vlast eli odrediti njegovu koncepciju i sadrinu, kako bi preko najsnanijeg instrumenta drutvene percepcije i oblika socijalizacije pojedinci prihvatili vrijednosti i norme sistema. Zato drave preuzimaju brigu o finansiranju obrazovanja. Pored toga u sadrajnom smislu pokuavaju kroz obrazovanje utvrditi drutvene norme i vrijednosti i izgraditi osjeanje pripadnosti svojoj zajednici, drutvenoj grupi, religiji.

3. ZNAAJ OBRAZOVANJA ZA RAZVOJ DRAVE

Pravo na obrazovanje je jedno od temeljnih ljudskih prava. Obrazovanje predstavlja jedno od kljunih faktora za ostvarivanje drugih prava i pokretaka je snaga u osnaivanju djece i odraslih da sami oblikuju svoju budunost, izau iz siromatva i uzmu puno uee u ivotu svoje zajednice. to vie jedna drava koristi svoj obrazovni kadar to i sama postaje razvijenija. U tom smislu, pravo na obrazovanje je usko vezano sa pravom na rad. Svaki pojedinac ima pravo na obrazovanje i vlasti na svim nivoima, ukljuujui opinu, dune su osigurati ostvarivanje ovog prava. Obrazovanje ima strateku vanost za ekonomski i drutveni razvoj, tj. za razvijanje drutva zasnovanog na znanju. To pokazuju i analize meunarodnih organizacija i institucija, kao to su Svetska banka ili Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD). Razliita istraivanja (iz ekonomske ili socioloke perspektive) pokazuju da vii nivo i kvalitet obrazovanja u drutvu u celini pozitivno utie na produktivnost, inovativnost, demokratinost i drutvenu koheziju i razvoj drave. Da bi obrazovanje moglo da ostvari takav doprinos, neophodno je da sistem obrazovanja u jednoj zemlji bude kvalitetan, efektivan, efikasan, dostupan i ravnopravan. Znanje je danas postalo jedan od najvrjednijih i najvanijih resursa svakog drutva i temeljna pretpostavka svekolikog razvoja u postindustrijskoj etapi. U 21. stoljeu znanje e biti presudni imbenik supremacije u znanosti, tehnologijama, informacijskoj tehnici i gospodarstvu. Utrka koja je na podruju obrazovanja zapoela sedamdesetih godina dvadesetog stoljea traje i danas i ne vidi joj se kraj. injenica da je drutvo zasnovano na znanju istovremeno i drutvo permanentnog uenja, implicira da obrazovanje u celini mora da bude posmatrano u jednom irem kontekstu. Pred obrazovni sistem se, kao osnovni zadatak, postavlja zahtev da svaki pojedinac razvije svoje potencijale, osposobi da upotrebljava svoje znanje, da ga unapreuje, da selektuje ono to je bitno u datom kotekstu i da razume ono to je naueno na nain na koji se ono moe prilagoditi zahtevima sve brih promena okruenja.2

http://megatrender.blog.rs/blog/megatrender/megatrender-10/2007/09/07/znacaj-obrazovanja, 20.08.2010. god. 12h i 20 min.

Obrazovanje doprinosi ekonomskom razvoju direktno: kroz poveavanje i poboljavanje kompetencija radno sposobnog stanovnitva, u smislu da poveava produktivnost zaposlenih, smanjuje mogunosti due ili trajne nezaposlenosti;

kroz efikasniji transfer tehnologije i znanja iz obrazovnog sistema (posebno visokog obrazovanja) i nauke, ka privredi i drutvu.

Uloga obrazovanja u razvoju drutva i pojedinca svjedoi o stepenu razvoja do kojeg je drutvo u odreenom trenutku dospjelo. Smatra se da intelektualne i moralne odrednice jedne zajednice, prije svega treba sagledavati kroz odnos prema vaspitanju i obrazovanju. Zajednica govori o sebi odnosom prema koli, odnosom prema onim to utvruje kao cilj vaspitanja i obrazovanja, stvarnim vrijednostima koje pokree.3 Osim toga, pojedina istraivanja pokazuju da je vii stepen obrazovanja populacije povezan sa manjim trokovima koje drava ima za druge delove javnog sektora kao to su zdravstvo, socijalna zatita, sudstvo ili unutranji poslovi manje bolesti, socijalnih potreba, kriminala. to se tie drutvenog razvoja i demokratizacije, obrazovanje, pre svega, moe poboljati mogunosti svakog pojedinca da ravnopravno i aktivno doprinosi ekonomskom i drutvenom razvoju. Time je pojedinac u poziciji da adekvatno zatiti svoja prava i prava sebi blinjih. U irem smislu, pokazuje se da, uopte uzev, bolje obrazovani pojedinci redovnije uestvuju u izborima, da su tolerantniji prema razliitostima i da bolje fukcioniu u multietnikom ili multikonfesionalnom drutvu. U procesu evropskih integracija neophodno je obrazovani sistem uskladiti sa kriterijumima i preporukama Evropske unije ili drugih evropskih organizacija i procesa, uz posveivanje posebne panje indikatorima uspenosti obrazovnog sistema koje je EU definisala. Takoe, vano je obezbediti da obrazovni sistem doprinese evropeizaciji Republike Srpske u socijalnom, ekonomskom i kulturnom smislu.. Neophodno je da ona tokom obrazovanja steknu sva znanja i kompetencije potrebna za aktivno uestvovanje na otvorenom tritu rada i radne snage i multietnikom i multijezikom drutvu otvorenih granica.

Trnavac, Nedjeljko, orevi, Jovan, Pedagogija, Nauna knjiga, Beograd 1988., str. 8

Faktori koji utiu na udio obrazovanja u privrednom razvoju neke zajednice ili drave su:

Konkurencija i dinaminost, Vie radnih mjesta i kvalitetna radna mjesta Drutvena ukljuenost, Regionalna politika, Globalizacija i konkurencija na svjetskom nivou, Demografija, Ulaganje u obrazovanje i obuku.

Svrha odgoja i obrazovanja u savremenom drutvu je poticanje i ostvarivanje povoljnih prilika za razvoj ljudskog bia u tijeku itavog ivota iji je smisao cjelovito osobno sudjelovanje u intelektualnom, osjeajnom, fizikom, moralnom i duhovnom djelovanju koje upuuje pojedinca na ostvarivanje visoke kvalitete ivota. Obrazovanje je dinamiam proces pripremanja za aktivni odnos s pojedincima, skupinama, drutvom, profesijom, vlastitom obitelji, upravljanjem vlastitim ivotom, te stvaranje novih dobara i kulture. To je i meuodnos s drugim kulturama, njezinim razliitostima i osobitostima koje ine ivot i drutvo bogatijim. Kroz razvijanje sposobnosti za rad i stvaralatvo te kroz cjeloivotno uenje poveava se sposobnost pojedinca za razumijevanje svoje i tuih kultura. To e pridonijeti i boljoj integraciji pojedinca u socijalni, kulturni, duhovni i gospodarski ivot i poticati koritenje ljudskih potencijala o kojima ovisi i sam razvoj nae zemlje. Svaka nova generacija duna je da iznova promilja u emu se sastoji smisao i znaaj promjena u drutvu i obrazovanju, kakvo obrazovanje jeste i u kom pravcu treba usmjeravati njegov razvoj da bi se uinilo to kvalitetnijim i efikasnijim4

Markuze, Herbert, Kultura i drutvo, BIGZ, Beograd 1977., str. 75

4. ZNAAJ OBRAZOVANJA U EVROPSOJ UNIJI

Unija mora postati najkonkurentnija privreda na svijetu zasnovana na znanju i sposobna da odri ekonomski rast sa vie poslova i sa boljim poslovima, te veom socijalnom povezanou. Da bi postigli ovaj ambiciozni cilj, predsjednici drava i vlada trae ne samo radikalnu promjenu Evropske privrede, vec takodje i izazovni program modernizacije socijalne pomoi i obrazovnih sistema. Ostvarenje tih planova znai potpunu preobrazbu sistema obrazovanja i osposobljavanja irom Evrope. Strategija evropskog obrazovanja kao cilj ukljuuje i pripremu mladih ljudi za ivot u demokratskom drutvu to upuuje na ostvarenje demokratskih ideala sa kojima bi graanstvo trebalo da se saivi. Meu demokratskim idealima koji su ve postali dio evropskog identiteta nalaze se potovanje ljudskih prava, ostvarenje slobode, jednakosti, solidarnosti, tolerancije, odgovornosti. Evropska integracija obrazovanja je definisana kao analiza porijekla i evolucije Evropskih zajednica i Evropske Unije u svim njihovim aspektima. Ona obuhvata unutranju i vanjsku dimenziju Evropskih integracija, ukljuujui ulogu EU u dijalogu izmeu naroda i kultura, te ulogu EU i njenu percepciju u svijetu. Obrazovni sistemi u Evropi prepoznaju vanost mobilnosti mladih ljudi i potrebu za priznavanjem diploma steenih na univerzitetima u drugim zemljama. Evropsko obrazovanje predstavlja e element evropskog identiteta. U ovu svrhu Evropska unija pripemila je razliite obrazovne programe za uenike, studente i nastavnike. Njihov cilj je upoznavanje mladih ljudi sa razliitostima koje krase evropski kontinent i saznanje da evropska diversifikovanost nosi sa sobom bogatstvo i mogunosti, a ne sukobe i nerazumijevanja. Svake godine vise od milijun ljudi koristi programe obrazovanja i strunog usavravanja izvan matinih drava, a financiranih putem razliitih fondova EU, sto pridonosi razumijevanju meu razliitim kulturama, toleranciji i ulaganju u ljudski potencijal Unije. Lisabonska strategija dala je temeljne smjernice djelovanja nacionalnim vladama i koordinirajuim tijelima EU u programima obrazovanja i usavravanja u budunosti. Kao doprinos tome Vijee ministara usvojilo je 2001. godine Izvjee o buduim ciljevima sistema obrazovanja i usavravanja, ime je stvoren strateki plan saradnje u obrazovanju i usavravanju u EU do 2010. godine.

Ciljevi koje EU kroz taj strateki plan eli postii, a da bi se stvorilo drutvo temeljeno na znanju su: Postotak mladih do 22 godine starosti sa zavrenim srednjokolskim obrazovanjem treba bi biti vei od 85% Postotak mladih izmeu 18 i 24 godine starosti s prekinutim srednjokolskim obrazovanjem treba biti manji od 10% Poveanje broja strunjaka na podruju prirodnih i tehnikih nauka za15% uz smanjenje razlika u broju mukih i enskih diplomanata u spomenutim strukama

Omoguavanje dodatnog strunog usavravanja i pomoi u traenju zaposlenja u sluajevima nezaposlenosti nakon zavrene kole. Postotak 15-godinjaka sa slabim uspjehom iz itanja trebao bi se smanjiti barem za 20% u usporedbi s razinama iz 2000. Prosjena razina sudjelovanja u cjeloivotnom uenju onih u dobi izmeu 24 i 64 godine starosti trebala bi biti barem 12,5%, sistem za prijenos kredita to bi olakalo uzajamno priznavanje i prenosivost strukovnih kvalifikacija.5

Evropska unija raspolae brojnim mehanizmima i sredstvima za podsticanje saradnje na podruju obrazovanja i usavravanja, a meu najznaajnijim programima su: cajnijim programima su:

Lifelong Learning Programme (LLL) - program cjeloivotnog uenja koji ima za cilj poveanje stope zapoljavanja i jaanje konkurentnostieuropske ekonomije unutar globalne utakmice, to ovaj program ini kljunim elementom Lisabonske strategije. Program potie i socijalno ukljuivanje, aktivno graanstvo i osobni razvoj.

Youth - program pokretljivosti i neformalnog obrazovanja za mlade od 15 do 25 godina, Tempus - paneuropski program saradnje u podruju visokog obrazovanja.

http://www.euzamlade.com/next.php?page=obrazovanje_u_eu., 21.08.2010. god. 18 h i 40 min.

4.1. LIfelong learning programme - cjeloivotni program uenja

Jedan od temelja Lisabonske strategije jeste razvoj ljudskih resursa, odnosno obrazovanje i obuavanje svih graana za ivot i rad u drutvu zasnovanom na znanju. Odgovor na pitanje kako to ostvariti, jeste pomou koncepta doivotnog uenja, koji je EU usvojila kao vodei princip u definisanju svih politika u oblasti obrazovanja i usavravanja. Sa znaajnim buetom od blizu 7 biliona eura za period od 2007 2013 godine, novi program je zamjenio ve postojee obrazovne programe. Novi Cjeloivotni program omoguava pojedincima u svim fazama svog ivota da slijede stimulativne obrazovne mogunosti irom Evrope. Ovaj program ima etiri stuba:
1. Comenius program za uenike, uitelje, kole i povezane institucije ili

organizacije ( predkolsko i kolsko obrazovanje do kraja srednjokolskog obrazovanja)

2. Erasmus program za studente, naunike, profesore, univerzitete i druge

povezane ustanove ili organizacije ( visoko obrazovanje, ukljuujui transnacionalni poloaj studenata ).
3. Leonardo da Vinci program za poetnike, radnike, zaposlenike i druge institucije

i organizacije ( struno obrazovanje i usavravanje ).

4. Grundtvig program za odrasle, uitelje i druge institucije i organizacije aktivne

na polju odraslog obrazovanja.

4.2. Youth
Youth je program koji je EU uspostavila za mlade ljude. Svrha mu je da uspostavi osjeaj aktivnog evropskog dravljanstva, solidarnosti i tolerancije meu mladim Evropljanima i da ih ukljui u oblikovanje budunosti Unije. Program promovie mobilnost unutar i izvan granica EU, neformalne, meukulturalne dijaloge i ohrabruje ukljuivanje svih mladih ljudi, bez obzira na njihov obrazovni, socijalni i kulturoloki status. Ciljne grupe su mladi od 15 do 25 godina, omladinske organizacije, omladinski lideri, treneri, neprofitne omladinske organizacije, udruenja i sl.

10

4.3. Tempus
The Trans- European mobility scheme for university studies ) je program Evropske Unije koji promovie modernizaciju visokog obrazovanja u zemljama Zapadnog Balkana, Istone Evrope i Centralne Azije, Sjeverne Afrike i Bliskog Istoka. Analogno postojeim obrazovnim programima, Evropska unija nastoji da putem Tempus programa pomogne zadovoljenje specifinih potreba srednjoevropskih i istonoevropskih drava. Program omoguava dotiranje aktivnosti organizacija iz drava lanica EU i partnera iz Srednje i Istone Evrope. Ustanovljen 1990 godine Tempus je obnavljan 4 puta ( Tempus II, Tempus II bis i Tempus III 2000 do 2006 ). Ovaj program obezbeuje finansiranje i ohrabruje uravnoteenu saradnju izmeu univerziteta u Evropskoj uniji u pomenutim zemljama. Evropska Unija radi s drugim zemljama kroz Bolonjski proces kako bi stvorila podruje Europskoga vieg obrazovanja do 2012. godine.

4.4. Bolonjska deklaracija Bolonjski proces

Bolonjska deklaracija u oblasti evropskog visokog obrazovanja, inspirisana Sorbonskom deklaracijom (1998), potpisana je19. juna 1999. godine od strane ministara odgovornih za visoko obrazovanje sa 29 evropskih zemalja. Osnovni cilj Bolonjskog procesa jeste kreiranje Evropskog prostora visokog obrazovanja (European Space for Higher Education), radi unapreenja zapoljavanja i mobilnosti stanovnitva, kao i meunarodne konkurentnosti evropskog visokog obrazovanja. Suoena sa sve veim problemom nekonkurentnosti visokog obrazovanja, Evropska unija je, potpisivanjem Bolonjske deklaracije pokrenula Bolonjski proces u kojem ve uestvuje preko 40 zemalja. Bosna i Hercegovina je potpisala Bolonjsku deklaraciju 2003 godine. Potpisivanjem ovog dokumenta drave su se dobrovoljno obavezale da reformiu svoje sisteme visokog obrazovanja u skladu sa dogovorenim prioritetima, kako bi se obezbedili uporedivost i povezivanje na evropskom nivou. Bolonjski proces potuje princip autonomije i raznolikosti, te ne predstavlja pokuaj standardizacije i uniformisanja evropskog sistema visokog kolstva.

11

5. OBRAZOVANJE U REPUBLICI SRPSKOJ

Republika Srpska (RS) je stvorena u januaru 1993., a zvanino je priznata1995. u okviru Dejtonskog sporazuma. Generalni pravni status obrazovanja uveliko je slian onima u Federalnim kantonima, osim to je nadlenost za obrazovanje centralizovana na nivou entitetskog Ministarstva obrazovanja. Sva podruja RS-a pokriva jedan jedini pedagoki zavod u Banjaluci. Postoje dva univerziteta, Univerzitet u Banjaluci i Univerzitet Srpsko Sarajevo koji okuplja veinu bivih srpskih lanova izvornog Univerziteta u Sarajevu. Obrazovni zakoni u Republici Srpskoj ukljuuju:

Zakon o osnovnom obrazovanju Zakon o srednjem obrazovanju Odredbe o visokom obrazovanju 6

Obrazovna administracija u RS-u funkcionie kao klasino centralizovana struktura u kojoj je centralno ministarstvo, zajedno sa pedagokim zavodom, nadleno za odreivanje prioriteta, pripremu budeta, kontrolisanje standarda, broja nastavnika i, putem svojih inspektora i pedagokih savjetnika, za primjenu centralizovanog nastavnog plana i programa. U praksi su kontrola i uticaj koje Ministarstvo obrazovanja ima nad itavim sistemom donekle problematini u smislu velikih budetskih deficita i politikog neslaganja sa istonim dijelovima RS-a koji nastoje odravati to tjenje veze sa Republikom Srbijom u Jugoslaviji. Osim izvjesnog snabdijevanja udbenicima, RS navodno prima vrlo malo pomoi od Jugoslavije koja ima vlastitih ekonomskih i politikih problema. Nastavni planovi i programi I udbenici koji su u upotrebi u RS-u uveliko podsjeaju na one koji su u upotrebi u Republici Srbiji. Meutim, Ministarstvo obrazovanja RS-a i njihov pedagoki zavod oigledno rade na pripremi svojih vlastitih planova i programa, knjiga i materijala za uenje. Napredak u tome je neumitno spor zbog ozbiljnih finansijskih deficita. Slino bliskim odnosima izmeu hrvatskih veinskih uprava u Federaciji sa odgovarajuima u Republici Hrvatskoj, tijesne veze se odravaju izmeu obrazovne strukture RS-a i Republike Srbije. U dananjem BH kontekstu bili bi veoma nerealno i oekivati suprotno. Budunost Republike Srpske bi trebali kreirati oni kojih se ona tie 7

6 7

http://www.oscebih.org/education/bos/default.asp, 21.08.2010. god. 20 h i 25 min. Doc. dr Mirko Banjac, Perspektive mladih u Republici Srpskoj, Istraivaki projekat, Banja Luka 2007., str. 35 .

12

U vremenu sveopte globalizacije i tranzicije, strateki interes Republike Srpske je da svoj privredni i drutveni razvoj zasniva na znanju, nauci i istraivakom radu. Sazrele su prilike i dolazi vrijeme da sa vie rada, odgovornosti i povjerenja stvaraju se uslovi za privredni i drutveni razvoj, nove tehnologije, zapoljavanje, rjeavanje egzistencijalnih pitanja, to je osnovna pretpostavka za ukupan razvoj i civilizacijski napredak. U Republici Srpskoj osnovno i srednje obrazovanje je jedinstveno. U svim osnovnim kolama nastava se odvija po jednom zajednikom nastavnom planu i programu. U Republici Srpskoj ve treu kolsku godinu est osnovnih kola ima status oglednih kola. One rade po jednom redukovanom nastavnom planu i programu koji se realizuju primjenom modernih interaktivnih metoda uenja. Na poetku rada svi nastavnici su imali intenzivnu obuku u primjeni interaktivnih metoda uenja. Od sljedee kolske godine u svim kolama Republike Srpske u osnovnim kolama e se primjenjivati novi redukovani, modernizovani, odnosno inovirani nastavni plana i program. Sadraji pojedinih predmeta su redukovani za oko 20%. U toku je obuka (koja se sastoji od teoretskih predavanja i hospitovanja u oglednim kolama) za sve nastavnike osnovnih kola u primjeni interaktivnih metoda uenja u nastavi.

13

6. ZAKLJUAK
Drutvo u kojem ivimo je drutvo brzih promjena, a ekonomija se zasniva na znanju. Naa zemlja se priprema da postane dio takvog drutva i postavlja se pitanje koliko smo mi spremni da postanemo dio takvog drutva i koliko smo sposobni da izaemo u susret potrebama za brzom transformacijom razliitih dijelova javnog sektora pa i sistema obrazovanja. Mnogo je zahtjeva koji se stavljaju pred sektor obrazovanja. Budunost obrazovnih sistema zasniva se na sposobnosti samouenja tj. E learninga. U jednom od dokumenata Evropskog savjeta kae se da obrazovanje na daljinu internetom nije paralelan proces ve predstavlja dio efikasne integracije info komunikacionih tehnologija u obrazovanju. Iz razliitih razloga, kod nas postoji neka vrsta otpora prema obrazovanju na daljinu koja se esto opravdava argumentom o neadekvatnosti takvih obrazovnih programa prema onim tradicionalnim. Kao to Martin Luter King ree: Ako elite da pokrenete ljude, morate im dati viziju koja je pozitivna za njih, zasnovana na univerzalnim vrjednostima, dati im neto to ele i prezentovati im to na nain koji ih inspirie da nastave .

14

7. LITERATURA
1. Delor, ak i drugi, Uenje: blago u nama, Izvjetaj UNESCO u, Beograd 1998. 2. http://megatrender.blog.rs/. 3. Trnavac, Nedjeljko, orevi, Jovan, Pedagogija, Nauna knjiga, Beograd 1988. 4. Markuze, Herbert, Kultura i drutvo, BIGZ, Beograd 1977. 5. http://www.euzamlade.com. 6. http://www.oscebih.org 7. Doc. dr Mirko Banjac, Perspektive mladih u Republici Srpskoj, Istraivaki projekat, Banja Luka 2007.

15