1

-KBELETanra Kibele Anadoluda Neolitik aa kadar dayanan eski bir gelenee sahiptir; atalhykte, Tanrann bu aa ait en eski figrne rastlanmtr. En karakteristik tasvir; bolluk ve dourganlk gibi kadns zellikleri abartlm, ayaklarnn arasnda yeni domu bir bebek ba bulunur ekilde oturan, pimi topraktan yaplm, gen bir kadn figrdr.ki aslann arasnda, ellerini onlarn zerine koymu olarak oturan bu tanra, vahi tabiat ve yrtclk zerinde hakimiyeti temsil etmektedir. Bu yirmi santimetre ykseklikteki basit figr daha sonraki eserlere zellikle Roma Dneminde arabas aslanlar tarafndan ekilen tanra figrne- modellik etmitir. Daha sonra Anadoluda Friglerde figrn daha yceltilmi eklini grrz. Frig ismi olan Kubele, Kubaba isimleri ile Kabenin benzerlii ya da Muhammed ve slamdan binlerce yl nce Mekke de ilahi siyah rengin kullanlmas dikkat ekicidir. Tuhaftr ki, hem Frigyadaki Kubaba hem de Kabe iki meteor tadr. Hitit ve Frigya : Boazkyde, Ankarada, Gordionda Tanra Kibeleyi temsil eden muazzam llerde rlyeflere ( kabartmalara ) rastlyoruz. Bu klte, bolluk ve bereket tanras Kubabann yerel bir kltryle beraber rastlanmtr. Kyafetlerinde, elinde tuttuu kuun sslemelerinde, mzisyen figrlerinde Frigya ve Bat unsurlar grlebilir. Bunlarn birleimi Frigya stilinin bir zelliidir. Yeryznn Tanras olan Kibele, Kk Asyaya zg Yunanistanda, ne Gaiada ne de Demeterde olmayan bir nitelik sunar. Yalnzca ilenmi topraklar ve verimli vadilerin deil, ayn zamanda, seller gibi kaba glerin vatan ve hrn tepelerin sergileyicisi, tm gc ve canll ile insan artan ve rkten grnmn altnda tabiat ana olarak nitelendirilmitir. Kibele, gerekten de Dalarn Tanras adna uygun olarak yce doruklara ve vahi ormanlarn akl sr ermez yalnzlna hkmedendir. Vahi

tabiat onun kralldr, vahi hayvanlar ona itaat eder ve onun kortejini olutururlar. Attisin sevgilisi Kibelenin dini, ilk krallar Gordias Midasn ynetimi altnda bulunan lkenin olaanst zenginlii ile ilgili efsanelerle ve uygarlk tarihi ile birlikte anlan Frigya kkenlidir. Gordias Magna Materin ( Byk Ana ) ltuflar ile doluylu ve olu Midas, Pessinusda ( Sivrihisarn 10 km. yakn ) erefine ilk tapna yaptrd. Frigler, uzun yllar hayvan otlatarak ve avlanarak yaadklar dalardan, Sangariousun (Sakarya nehri) vadilerine indiler ve orada aralarndan bazlar bacl tercih ederken dierleri de tarmla uramaya balad. Bu deiimlerinde Kibele onlara, vahi tabiatn tanral vasfnn zelliklerinin tmn kaybetmeden elik etti. Onlarn toprak amalarnn, ehirler ve Frigya semalarn talandrmalarnn, kuleler kurmalarnn ve bu yeni doan kltrde ilk admlarnn koruyucusu oldu. Romallarda Kibele: Kibelenin rahipleri Med Savalar srasnda Yunanistanda etkili oldular. Oradan talyaya getiler ve ksa zamanda Roma dnyasnn neredeyse tm kasabalarnda etkili oldular. ehirden ehire yanlarnda Tanra Kibelenin figrn tayarak gezip, gezginci kyafetleriyle trampet eliinde syledikleri arklar, srayarak ve bklerek yaptklar danslar ile ilgi uyandrdlar. Dilenci ve evsizler, kutsal rahiplerden ziyade deliyi andran kt alkanlklaryla, hepsinin de stnde, son zamanlarda Agidios ya da Metragirlos (Annenin Gmenleri) olarak tannmak uruna Korybantlar ismini kaybetmeleri ile genel olarak gzden dtler. ingeneler ve modern arlatanlar eklinde pek ok kasabaya talih diyerek ve el oyunlar yaparak gittiler. Bakent mzesinde; banda, biri dal Jpiter, dier ikisi Attis olan madalyon ile donatlm defne bir ta bulunan bir Ari-Galoyu temsil eden kk bir rlyef korunmaktadr. Gsnde bir Frigya delikanls grlmekte ve kulaklarndan inciler sarkmaktadr. ki bal, balarndan her birinde deerli bir ta bulunan bir ylan boazn

oluturmaktadr. Attisin kanndan filizlendii inancyla sa elinde dal zeytin, sol elinde meyve dolu bir kap, bir am kozala ve bademler tamaktadr. Onunla beraber simbal, flt ve trampet gibi eitli mzik aletleri de grlyor. Bir Galyal, ormandan tek bana geerken korkun bir aslanla karlaan Dalarn Koruyucusu Tanralarnn Annesinin valyesini ve elbiselerini o gn onun hayatn kurtararak kutsad. Yrtc hayvan Kibelenin rahibini paralayacakt. Kibele ona ( Galyalya) trampetine vurmasn sylediinde, trampetin sesi hayvan korkutur ve karr. Kibelenin klt, Boa kurban Taurabolium ve Kriobolium kanl trenlerine aitti. Bu sebeple dualar Dea Tauraboliaya atfedilirdi. Gnahnn bedelini demesi gereken rahip ipekli kyafet giymi olarak kurban kan pskren oyua inerdi. Kurban treninin bitiminde elbisesi kanlanm olarak, taparcasna saygs ile kendisini kurtarm olurdu. Attis : Kibelenin kutsal da Dindimoda en eski tapnan bulunduu maarada, Kibelenin gkten dm bir ta eklindeki ilkel bir tasviri ile birlikte sevgilisi Attisin de mezar vardr. Attis efsanesi, Frigyal Kibelenin dinindendir; tpk Adonisin Suriyeli Afroditin dininden olmas gibi. Her ikisinin de ksa mrlerinde ve kusursuz gzelliklerinin baharnda simgeletirilerek, erken koparlm baaklar, dalndan erken toplanm meyveler gibi mrlerinin baharnda lm gen delikanllar olduklar sylenir. Lidyada Attis, Manga Matter ile bahse giren rahipti ve ona Tanrann srlarn renme gc verilmiti. Bununla Lidya kasabalarnda kendisinin lmne sebep olan vahi yaban domuzunu kkrtan kskan ve fkeli Zeus kadar sayg kazanmt. Korybantlar : Korybantlar Frigyal Kibelenin takipileri ve rahiplerine denir. Tpk Giritli Ana Tanra Reannkilere Kuretalar dendii gibi. Benzerliklerinin aralarnda baz farkllklar yaratmas sonucu

birbirlerinden ayrlarak son buldular; Kuretalarn sava danslar, daha nce sylediimiz zere, yeni domu olan Jpiterin alama sesini, alakgnll babasnn sesinden ayrmaya ynelik olarak sakin ve ciddi iken, Korybantlar silahl ve kll olarak kendilerini rpnma hareketlerine, ateli lgnlklara brakr ve silahlarn kendi kol ve bacaklarnn ya da arkadalarnn kanlarna bularlard. Hadm etmek onlarda bir gelenekti. Kuretalar, gemiteki baarlar metalurji alannda olduu gibi- kendilerine mal ediyorlard. Kendilerini bu insanlardan ya da baka bir rahip snf olan Daktyllerden sayyorlard ki, Daktyller Hristiyanlk dneminden 400 yl nce kendilerini demir eritme iine vererek da danda byk bir ate yakmlar ve Zeusun dininin propagandasn yapmlar, tarmn kurucular ve uygarln havarileri olmulard. Geleneklerin sylediine gre, Kuretalar aralarnda Herkln de varlyla olimpiyat oyunlarn ilk dzenleyenlerdir. Korybantlar, ilkel dnemlerin byk gcne benzerliklerinden yararlandlar. Belki Kibelenin ilk rahipleri olan Korybantlarn soyundan gelen bir snf ya da aileyi oluturdular. Fakat ne olursa olsun onlar tarihte ne kartan hayatn genelinde, bilimde ve sayg grmede, deiik kategorileri birbirinden ayran kat hiyerariydi. Genel isimleri Galyallar, en byk eflerinin ad Ari-Galo idi ve onun iin kendilerini sakatlamak bir zorunluluktu.

KAYNAK: http://www.agarta.org/?p=287