Veren El, Alan Elden stndr Bir cismi kavramada, bir elin parmaklar, akl almaz bir dzen

iinde nasl birbirlerine yardmc ve faydal oluyorlarsa, toplum hayat da byledir. nsan vardr, sadece kendisinin deil, yedi sllesinin gelecei dnlm bir dzen kurulmutur. Teminat altndadr. nsan vardr, ile ve sknt iinde yaar. Brakn geleceini, ocuklarn, torunlarn; o gnk rzk bile nice glkler, meakkatlerle temin edilir. nsan vardr, doktora gidecek, il alacak paras yoktur. nsan vardr, beden sal iin gerekli gda maddelerini bile bulamaz. Kimi insan, ocuunu okutacak imkndan mahrumdur. Kimi insan, souktan titrer, yakacak odun kmr bulamaz. Bir de maddi imknlara sahip olmakla beraber, yalnz, strapl insanlar vardr. Nice yllar, omuzlarna konacak bir dost elini beklerler. Onlar dinlemek, aclarn, yalnzlklarn paylamak ne gzeldir. Onlarn gz yalarna, dertlerine ortak olmak bir nevi ibadet deil midir? Sevmek, devm eden en gzel huyum diyebilmek, Allah rzas iin bir insana sevgi, sayg, yaknlk gsterebilmek, insan mn leminde yceltmez mi? Toplum hayatnda insanlara yerine gre maddi, yerine gre mnevi yardmlarda bulunabilmek kadar bizi artan, temizleyen, gzelletiren, Allaha yaklatran ne vardr? Kinatn Efendisi, yce Peygamberimiz bir Hadis-i erifinde Veren el, alan elden stndr demekle, bu gerei ne gzel belirtiyor. Mminler merhamette, dostlukta, kardelikte, yumuak davranmada bir bedenin organlar gibidirler. Nasl ki, bedenin bir uzvu hasta olduu zaman dierleri ac ekerlerse, bir mmine musibet isabet ettiinde de dier btn mminler, onun derdi ile dertlenir, kederi ile kederlenir, onun skntsn paylarlar. Kuran- Kerim, bir erkekle bir diiden yaratlan insanlarn tanarak lfet etmeleri iin, milletler ve kabileler halinde topluluklara ayrldklarn belirtiyor. Toplumun en kk paras olan aile messesesi, insanlarn ihtiyalarndan domutur. Birbirlerine kar sorumluluk tarlar. Vazgeilmez bir messesedir. Ailelerin btnleerek meydana getirdikleri toplumlarda hayat, insanlarn karlkl ilikilerine dayanr. Sevginin, saygnn, edebin, inceliin, karlkl maddi ve mnevi yardmlamann egemen olduu toplumlar, gelimi, uygar toplumlardr. Hibirimiz tek bamza yaayamaz, ihtiyalarmz gideremeyiz. Hepimiz birbirimize muhtacz. Ne olur, kkeni nefsaniyetimize, bencilliimize bal srtmeleri, mnkaalar, itiip kakmalar yle bir kenara braksak da, el ele, gnl gnle versek, birbirimize destek olsak, Allah rzas iin birbirimizi sevsek, saysak, komumuz a olduu zaman bir ekmeimiz varsa yarsn onunla paylasak. Hepimizin buna ne kadar ok ihtiyacmz var. Egoizmin dar snrlar iinde, yalnz kendimizi, nefsimizi dndke, gittike bataa batmyor, uuruma yuvarlanmyor muyuz? Bir yazar hanm, kitabnn ismini Paylamak ki O En Gzel koymu. Kitapda grdm, hemen aldm. Bir msra gibi, her tekrarlayta ayr bir zevk alyorum, heyecan duyuyorum. Ayn gaye urunda, beraber gzya dkmek kadar iki insan birbirine yaklatran ne vardr? nsan kendinden verdii kadar vardr ve o nispette insandr. Rabbena hep bana diyenler, dimi bir aldan iindedirler. Nefsaniyetine yenik den, bencil ve egoist insanlar, ne aile iinde, ne meslektalar iinde, ne de toplum iinde kimse sevmez, aramaz. Onlarla beraber olmak istemezler. Hi vermek istemeyi dnmeden, hep almak isteyen insanlar iin

Anadoluda Brak onu, o alma aacnn altnda domu derler. nsanlk tarihinde bugne kadar nobran, bencil ve egoist bir insann sevildiini, sayldn, el stnde tutulduunu hi kimse grmedi. Gerekten uygar bir toplumda, birbirini dnmek, zor zamanlarda birbirlerinin yannda ve yardmnda bulunma hli, ileri bir dzeydedir. Bir kimsede ortaya kan bir rahatszlk ya da sknty, btn toplum kendi iinde hissetmelidir.

Kuran- Kerimin I-i mran Suresinin 103. yetinde:

Hepiniz toptan Allahn ipine sarlnz, aranza ayrlk drmeyiniz. Allahn size verdii nimeti dnnz. Bir vakitler siz birbirinize dman idiniz. Allah kalplerinizi birbirine sndrd. Allahn nimeti sayesinde karde oldunuz. buyurmaktadr.

Resulullah Efendimiz:

mandan sonra en stn amel, insanlar sevmektir.

nsanlara merhamet edip acmayana, Allah da acmayacaktr. Gerek mminler, elinden ve dilinden btn mslmanlarn gven iinde bulunduu kiilerdir.

Gerek iman sahipleri, kendisi iin sevdiini, mmin kardeleri ve dier insanlar iin sevenlerdir. buyuruyor.

Bir Gzel nsan Hac Bayramda oturuyordu. Ya doksan gemiti. Btn yaknlar Hakka gm, yapayalnz kalmt. Sorduklar zaman yalnzm demiyor, Rabbiyle beraber oturduunu sylyordu. Her an sabr, kr, edep ve niyaz iinde idi. evrede ona Evliya Nine diyorlard. Ba darda kalan, hasta olan, skntda olan ona kouyordu, kaps herkese akt. evrede hi kimse onun hayattan, insanlardan, yaamaktan ikyet ettiini duymamt. Pek ok insan, onun ikaz ve iratlaryla doru yolu bulmu, hastalklarndan kurtulmu, i dnyalarn renk, k ve gzellikle doldurmutu...

Bir gn Azize Anne, drt hanm arkadayla beraber, bu mbarek insan ziyarete gitmilerdi. Sohbet sohbeti at, o srada minareden ezan sesi geliyordu, le olmutu... Gelen misafirler Efendim, bize msaade dediler. Ev sahibi hanm, Katiyen olmaz dedi. Tam le vakti, yemek zaman geldi. nce namazlarmz klalm, sonra Allah ne verdiyse rzkmz yeriz. Gelen misafirler birka gidelimden sonra, ister istemez ev sahibinin teklifini kabul ettiler. Namaz klnd, tespih ekildi, dualar edildi, yemek zaman gelmiti, oturdular. Sofraya birka gnlk kurumu yarm ekmek ile bir kavanozun dibinde kalm be-alt biber turusu geldi. Ev sahibi hanm, insann iini stan, aydnlatan tatl gl ile Buyurun efendim dedi. Sonsuz krler olsun. Yce Rabbimizin bugn ihsan eyledii rzkmza besmeleyle balayalm. Bir hanm, o kuru yarm ekmei paralara ayrd, kavanozdan birer turu aldlar, yemee baladlar. Biraz sonra kap alnd. Kapda gen bir erkek ocuu, zerinde kzarm tavuklar bulunan bir pilv tepsisiyle duruyordu. Byk hanma dnd Nineciim dedi. Bunu size babam gnderdi. Belediyede bir ii varm, aylardr kmyormu. Sklm, bunalm, adak adam. Eer Allahn izniyle bugn bu i karsa, komu nineye tavuklu pilv gndereceim, demi. km. Selmlarn, hrmetlerini de gnderdi, dualarnz bekliyor. Ev sahibi hanm teekkr etti, ocuk gittikten sonra ellerini kaldrd Allahm dedi. Sana sonsuz teekkrler olsun. Sonra misafirlerine dnd, Ne garip deil mi? dedi. nce misafirlerini gnderiyor, sonra tavuklu pilvn.

Bu hikyeyi, yllarca nce Azize Anneden iitmitim. Beni ok etkiledi, ok dndrd. Baz kimseler iin basit, nemsiz olabilir ama ben yle dnmyorum. nemli, hem de son derece nemli bir durum. slmn insan ve misafirlik anlayn belirten ne muhteem bir olay. Gnlerdir mutfakta bekleyen yarm kurumu ekmek ve kavanozun dibinde kalan be-alt biber turusu ile yemee misafir brakabilmek, beni hl rpertiyor ve alatyor. Bilmiyorum sizler kendi yaantlarnz ierisinde byle bir olaya tanklk ettiniz mi hi? Bu olayn arkasnda dev gibi bir inan, anlay ve estetik gizli. Nice insanlar var ki, evi yemek doludur ama, gene de yemek zaman kalkmak isteyen misafirine Efendim, ltfen kaln, Allah ne verdiyse beraber yeriz demek yrekliliini, efendiliini, inceliini gsteremezler. Ay o da misafire kar mym diye diye nefislerinin esiri olurlar. kar ya, bir kere hi dndk m acaba, misafir

kendisi mi geliyor, yoksa onu bir gnderen mi var? Ne olur u ocuksu duygulardan kurtulsak, kendi kendimiz olabilsek, zmze inebilsek. Bir bilsek ki, misafirin btn istedii ne u yemektir, ne bu yemektir. O sadece bir tek ey ister, biraz sevgi, biraz sayg, biraz ilgi deil mi? Ak konualm, hayatta hepimizin, ama hepimizin istei bu deil mi? Hepimizin yrei biraz sevgi, biraz sayg, biraz ilgi grebilmenin midiyle arpmyor mu? Hepimiz onun yokluunu, onun mahrmiyetini yreimizin ta derinliklerinde hissetmiyor muyuz? Bugn insanlar delicesine ikiye, sigaraya, uyuturucuya, kumara gtren onun eksiklii deil mi? Biri kar da Ben hi de yle bir noksanlk hissetmedim derse, bir ey demem, bam edeple nme eer, Vah zavall kardeim derim. Sen kendinin farknda bile olmamsn, sen insan tanmamsn diye kalbimden geiririm. air Glten Akn bir msranda E dost uruna mrn, tandk tanmadk uruna geti der. Hayatta ylesine ekiller, kalplar, formaliteler, etiketler iinde boulmuuz ki, aktan uzak, incelikten uzak, kaskat bir hayat yayor, farkna varmyoruz. Mn leminin sonsuz inceliklerinden, nanslarndan uzak, birka ekle mahkm, bir eyler yaptk sanyoruz kendimizi. Be kardeim! Sen mutluyum, neeliyim, huzurluyum derken bile, o kavramlardan yle uzaksn ki. Aksini iddia etme. Sen bir mr boyu kendini kandrdn ama bakalarn inandramazsn. O insana demezler mi ki, uyum, buyum diyorsun ama o iinde reklenen simsiyah zifiri karanlk nedir? Bir sigara snmeden ikinci sigaray neden hazrlyorsun? O zavall iki ielerinden ne bekliyorsun? Hepsinin yz sararm, kl gibi olmu, o insan msveddesi iki arkadalarnla, kumar arkadalarnla paylaamadn nedir? Ltfen itiraz etme, mrlty kes, drlanmay brak ve ban iki elinin arasna alarak dn. Soruversem ben neyim ve bu hl neyin nesi? Evet, Himalayadan daha byk bu soruya merte, yiite, erkeke bir cevap arayp bulmadan, o yaldzlarla dolu sni hayatn, sana hibir zaman gerek huzuru, mutluluu getirmeyecek, bunu bil. Szm ona devrimbaz geinen sahte aydnlarn, sakz haline getirdikleri palavralarna Efendi, kes sesini, yeter artk. Sen kendin bir mr boyu aktan uzak, ihlstan uzak, sni bir hayat yaadn demedike, sen de o gevi getirenler kervanndan biri olmaya mahkmsun...

Artk eri oturup doru konumaya mecburuz. O yzlerdeki maskeleri karalm, sahte glcklerle birbirimizi kandrmayalm. yi adna, gzel adna, temiz, byk ve yce olan adna hayata sfrdan balayalm. Yzlerdeki o iren, sahte yaldzlar, akn, kutsal olann suyuyla ykayalm ve diyelim ki Allahm! u ana kadar yaadm iki yzl, samimiyetsiz, gereksiz ve yreksiz hayat iin beni affet. Tvbe ettim, piman oldum de ve akn suyuyla abdest alp, iki rekat tvbe namaz kl. air Bir hayata attk ki, hayata kurmu pusu diyor. Hangi yata olursak olalm, kadn, erkek, gen, ihtiyar, okumu, okumam, kyl, kentli elimizde frsat varken son nefesimizi vermeye bir sre varken gerek iyinin, gerek gzelin yoluna biz de girelim.

Tevzu Tevzu, Hakkn azmeti karsnda aczini bilmek, idrkine varmaktr. Kibirli olmamak, kendini yok bilmektir. nsann hayatta, benimdir diyecei nesi var? Hibir eyi... u dnyada misafir olarak yayoruz. Vakti, saati gelince, her eyi brakp gideceiz. Brakn mal, mlk, u bedenimiz, u canmz dahi bize emnet. Baz kimseler, eskiden benim malm, benim servetim, benim evim dahi demeye ekinirler, sorulduu zaman, edeple, incelikle balarn eer, Efendim, misafireten oturuyoruz derlermi, Emneten oturuyoruz derlermi... Her ey Allahn ltfu ile oluyor, Allahn izni ile oluyor. Her sabah kalktmzda Allaha kretmek lzmdr. Grebildiimiz, iitebildiimiz, yryebildiimiz, hatrlayabildiimiz iin, o gn hayatta olduumuz iin... Her biri Cenab- Hakkn ayr bir ltfu. O ltfa lyk olmak gerekir. Allahla her an beraber olanlar, ne gzel insanlardr. Allahla bir olan, kendi aczinin idrki iindedir. Gerek tevzuda, insan kendinde bir varlk grmez, her eyi Allahtan bilir. Herkese sayg gsterir, her zerrede zikredenin Allah olduunu bilir. Tevzu gsteriyorum bile demez. Ben byk adamm, tevzu gsteriyorum demek bile kibre girer. Nefsini hi grp, Var olan Haktr, gayrs yoktur deyip, kulluk idrki iinde Allah grmek lzmdr.

Allahn gani oluunu grp, kendinin fakir olduu, ciz olduu bilincinde olan, kibirden, gururdan kap, Allaha snanlar, tevzu kapsndan girenlerdir. Kim ki Haktan gayry grrse, onun kymeti yoktur. Mmin Allah metheder, fakat bu methini Allahtan bir ey istedii iin deil, Allah sevdii iin yapar, Allah Allah ile sever ve sen eder. Allah iin ibadet eden, Allahn kuludur.

Yce Reslmz Y Rabbi, ben cenneti ve beni cennete yaklatran slih ameli isterim. Siz Allah sevmek isterseniz, bana tbi olunuz. buyuruyor. Kinatn Efendisi, btn hareketlerini Allah iin yapard. Gerek Allah klar, bir ey beklemez, menfaat gzetmezler. Btn varlklarn Allaha vermilerdir. Hakta fni olanlar, yalnz Allah ve Onun rzasn isterler. Baka bir ey istemezler.

Nefisten kurtulmadan, Hakka vsl olunmaz. nsan nefsiyle yaad kadar, Haktan uzaktr. Unutmayalm, eytan uzakta kalanlarn srrdr. Kendi varln Allahtan bilen, riftir. Varlk Allahndr. Varln kendinden bilmek irk-i hfi, Allah inkr etmek irk-i celdir.

Maddi ve fni vcut, insan dnyaya balar; mnevi ve ebed ruh, Allaha ykselmek ister. Kibir, gurur ile tevzu da byledir. nsanolu neyi severse, onun peinde koar. Yunus, Neyi sever isen, imnn odur" der. Dnyay sevenler, dnyay ele geirmeye alrlar.

Dima yukarlardan bakan kibrin sembol da, tevzuun sembol sudur. Kibirli kimselerin balca zellii, kendilerini beenmeleridir. Yunus, byleleri iin,

znden gayri kimseyi beenmez Yce yerde durur aa inmez.

der. nsanolunun marur olmas, lm bilmemesinden ileri gelir. lm en marur insanlar bile yok etmitir. Kibirli insanlar rahat deildirler. lerinde dima bir sknt, bunalm, huzursuzluk hissederler. Kendilerini aamazlar. Allaha ulaamazlar. Kendilerine yabanc hissederler. Kendilerine ah damarlarndan daha yakn olan bilmezler. Yalnzla mahkmdurlar.

Sonuta kendi kendilerine dman olurlar. nsan Hakka gtren tevzudur. Sembol sudur. Su, yksekten aaya akar, baka sularla birleir, rmak olur ve aka aka denize ular. Deniz, ilhi akn simgesidir. Kendini aan insan, kendini deil, bakalarn dnr. Kendi iin istediini, bakalar iin de ister. Mspet bir varlk olur. Alak gnll olmayanlar, hibir zaman tevzuun tadn alamazlar. Tevzu kapsndan girmeyenler, ne mutlu, ne de huzurlu olurlar. mr boyu sevmeden, sevilmeden yaamaya mahkmdurlar. Edebin ba kiinin haddini bilmesidir. Asl sultanlk, gnl tahtna geenlerindir. Gnl gam ile, kibir ile kirlenir, edep ve tevzu ile temizlenir. Tevzu, her kapy aan gizli bir anahtardr.

Allah Bizimle Beraberdir Kinatn Efendisi, Bir kimsenin hicreti, Allaha ve Resulne olursa, onun gittii yerde Allah ve ResuluIlah bulunur. Eer onun hicreti, dnya ve gzel kadn olursa, onun gidecei yer de dnya ve kadn olur. buyuruyor.

Hepimiz her an, her yerde bir imtihan iinde bulunuyoruz. nemli olan, daima dikktli, uyank, basiretli olmak, karanlktan a, zulmetten nra koabilmektir. Tehlike her an, her yerde hazr, bizi bekliyor. Seni iyiye, gzele, doruya gtrmeyen kimse ile sohbet etme. Seni Haktan, gzellikten uzaklatran kimselerden sakn. Haktan bahsetmeyenden ka. nk her an seni batan karabilir. yi yaptn kt, kt yaptn iyi gsteren insanlarla grme. lim sahiplerinden daha ok, hl sahipleri ile gr. Hl sridir. nsandan insana geer. Bir gn, bir kimse hamamda kil ile ykanyormu. Mis gibi bir gl kokusu gelmi. Sormu. Sen bir kilsin. Nereden bu koku geliyor? Kil cevap vermi. Bende bir ey yok. gn gl ile arkadalk yaptm da, ordandr. Bizler de gl gibi insanlarla arkadalk yapalm da, onlar gibi mis kokalm.

lhi akla yananlar, evrelerine renk, k, gzellik verirler. Onlar ara, bul, ziyaret et. Sohbetlerine katl. Ellerini p. Hayr dualarn al. Renklerine boyan. Kat, sert, yoz insanlardan uzak dur. Mnkaadan ka. Akll insanlar mnkaay sevmezler. Mnkaa ile kimse bugne kadar bir ey elde edemedi. Mnkaada tek kazanan, kibir, gurur, benlik ve nefsaniyettir. Seni AIlaha yaklatracak kimselerle dost ol, gr, sohbet et.

Her an Allahla beraber olmaya al. Camide, evde, sokakta, arda, pazarda, ekmek paran kazanrken hep Allahla beraber ol. Sakn ha, Allahtan bakasndan bir ey bekleme. Veren Odur. Nak deil, nakka gr. Her yere Allah ile git. Birinden i talep etmeye giderken, Allahm dilerse, bu i olur, de. Olmazsa, ona darlma. nk ona yaptrmayan Allahtr. Demek ki, daha vakti, sras gelmemi, de. Ne olur, kap kap dolama; bil ki, btn muratlar sendedir. Mahlktan mahlka dnen, sonunda dolap beygiri gibi olur. Msivadan Allaha g, Allaha dn. Btn seyirler onda sona erer. Allahn nrunu kimse sndremez. Onu sndrmek isteyenler, helk olacaklardr. slmn sahibi Allahtr.

Allah yolunda almas gereken yetmi bin hicap vardr. Hibir makamda kalma. Allahm senden baka talebim yoktur de ve hibir makamda durma. Sevilmeye lyk olan, ancak Allahtr. Allahn verdii saysz nimetlere kretmemek, gafletlerin en bydr. Bize dert, sknt, ite bu gafletten geliyor. Nimetlere kretmemek, insan kfre kadar gtrr. Biz bu nimetlerin acaba hangisine lykz? Ne sanyoruz kendimizi? rifler, cizliin doutan olduunu bildikleri iin, Allaha her zaman yalvarrlar. Var olan Allahtr. Ondan gayri bir ey yoktur.

Hikye mehurdur. Hz. sa ile bir slik yolda gidiyorlarm. Arkalarndan da bir si geliyormu. si kul, Allahm sularm bala, beni affet, u slik kulunla birletir demi. Slik kul da, Y Rabbi, beni u si kulunla birletirme demi.

Allah, Hz. saya hitap ediyor. Slikin istediini kabul etmedim. nk gururlu idi. siyi affettim. nk mtevaz idi. Ba yerde idi.

Her kibir ve gurur sahibi lmeden nce burnunun srtleceini bilmelidir. Gz yerde olann, gnl asumna kar.

Cneyt Badadiye sormular. Sen u kpekten stn msn? Cneyt cevap vermi: Eer Allah beni affederse, kpekten stnm. Affetmezse, kpek benden stndr.

Zhirdeki ameller, btnn kuvvetine baldr. Kalpte uyanklk ve sevgi olmazsa, ondan h ve zikir kmaz. nk zhirde olan fikirler, kalptekilerin yansmasdr. Yce Resl, Bir saatlik tefekkr, altm yllk ibadetten hayrldr buyuruyor.

Bizi Haktan alkoyacak bir ey olmad halde, Allah ile megul deilsek, beraber deilsek, daha byk aptallk ne olabilir?

yet-i Kerimede, Allaha kanz buyuruluyor. Allaha tefekkrle kalr. Allahn eserlerine bakp, tefekkr edip, sphanallah diyenler, ne gzel insanlardr. Her eserin bir messiri vardr. Hakkn eserlerini grp, hayrete dp, hayranlk iinde kalanlara ne mutlu. Yunus, Benim bir karncaya ulu nazarm vardr der. Allah kuluna yakndr. Fakat kulun gaflette bulunmas, yani AIlaha yakn olduunu bilmemesi, kulun AIlaha olan uzakln gstermez mi? Allah bizimle beraberdir. Bize den, o beraberliin farknda olmak, o gzellii yaamaktr.

nsan ve Sz nsanolu, yaad hayat iinde, eitli vastalarla kendini ifade etmek ihtiyacn duymutur. Bunlarn banda sz gelir. Aclar, straplar, dostluklar, sevgiler, hayal krklklar, ykllar, tkeniler en gzel ifade eklini szde bulur. Denilebilir ki, dnyada sz kadar gl, etkileyici baka bir duyuru arac yoktur. Bunu en gzel anlatan Yunus olmutur:

Sz ola kese sava Sz ola kestire ba Sz ola aulu a Ya ile bal ide bir sz

Bazen bir sz ile kalpler krlr, gnller incinir, insanlar hayata kserler. Bazen yerinde ve gzel sylenen birka kelime, insan hayata balayabilir. Ona bir yaama gc, destek verebilir, hatta onu intihardan dndrebilir. Sz kadar onu syleyi tarz, sesin tonu da nemlidir. Zhirde iltifat gibi grnen ama ok sert, kaba sylenen bir sz, insanda btn gzellikleri sndrebilir. Sz sylerken son derece dikktli olmamz gerekir. Bazen insan ka yapaym derken gz karr. Bazen bir cmle bir insann, hatta bir milletin ykselip ilerlemesine neden olabilir ve tarih boyu srebilir. Yerinde, zamannda, usulne, dabna gre sz sylemek, her kiinin deil, er kiinin krdr. Yunus bir iirinde:

Kakmak olayd ger, Muhammed de kakrd. Vara yoa kakrsn, Sen dervi olamazsn, der.

Kakmak, vara yoa itiraz etmek, her eye karmak anlamlarna geliyor. nsan edebinin en gzel rnekleri, sz sylemek sanatnda grlr. Byk vel Paa Dede Hazretleri, hayatnda hi kimseyi menfiye, negatife, olumsuza rnek diye gstermemitir. lle bir rnek gstermek gerekirse, mbrek sultan hep kendini rnek gstermitir. Benim gibiler yle yapar, byle yapar diye kendini ne srmtr. Hl yz binlerce insann kendisine bal

olduu Muhammed Nrl Arab Hazretleri, bir sohbetinde azndan ben kelimesi kt diye, lavaboya gitmi, azn krk kere ykamtr. Konuma, ancak egonun, benliin, nefsaniyetin dna kt zaman, bir anlam, bir ycelik, bir gzellik kazanr. O zaman konumak, tadna doyum olmayan bir estetik olay olur. Eski bir Hint masalnda, bu ne gzel anlatlr. Bir delikanl, bir gen kza k olur. Aylarca yanar yaklr, bir gn cesaret eder, kzn kapsn alar. Kz ierden Kim o diye seslenir. Delikanl, Benim der. Kap almaz. Aylar sonra ayn durum tekrarlanr. Gen o kadar zlr ki, intihara karar verir. Bu dncesini bir arkadana aar. Arkada Benim bir vel tandm var, nce ona gidelim, fikrini alalm, sonra sen istediini yap der. Giderler. O zat, Evldm, der. Kap tabi almaz, ben dediin srece, hibir zaman da almayacak. Sen diyeceksin der. O zaman greceksin btn ileler sona erecek, btn kaplar alacak. nc defa giderler, kz ieriden Kim o diye seslenince, gen Sensin der. nce sen, sonra sen. Derhal kap alr. Kz, Hogeldin, seflar getirdin der. Ksa sre sonra evlenirler, vuslata ererler.

Hayat btn alanlarnda olduu gibi, sz syleme sanatnda da nefsaniyetimizi bir kenara koymay istiyor. nsanlar, ben, ben szn iitmekten nefret ediyorlar. unu unutmayalm ki, biz egomuzu bir yana brakp, nefsimizi eitmedike, mslman etmedike, vara yoa kakdka bizim hayatmz en yakn bildiklerimizi bile hi mi hi ilgilendirmez. Msr Niyazi ne gzel sylyor:

Ben sanrdm halk iinde hi bana yr kalmam, Ben beni terk eyledim, grdm ki ayr kalmam.

Hayat bize ve karmzdaki insana zehir eden, hep o ego, benlik, bencillik, nefsaniyet deil mi? Dikkt edelim, nefsini mslman etmi insanlarn yz ifadeleri, baklar, ses tonlar ne kadar farkldr. nsan onlarla konuurken, farkna varmadan stresIerinden kurtulduunu, yumuadn, rahatladn hisseder. Birdenbire o mekn, huzur dolu bir hava kaplar. Artk gkyz daha mavi, aalar daha yeildir. Kinat, renk ve kla dolmutur sanki. Elerin byle olduu bir evlilik hayat, hayatn en gzel olay deil midir? Onlarn elele tutuup, birbirlerine sevgiyle, saygyla, edeple, incelikle yaklamalarndan daha muhteem ne olabilir? Byk Yunus ne gzel sylyor:

Sevelim, sevilelim Dnya kimseye kalmaz. Peki, o hlde ne bekliyoruz?

Gnlk Hayatn ncelikleri niversitede asistand. Sabahleyin evden kt, kendisini alaca yere ulatracak dolmuu bekledi, bindi. Dolmu ofrnn arkasna oturdu. Para alp vermelerde biraz sonra bir mnkaa kt. kisi de birbirlerine ar szler sylyorlard. Bir sre sonra, dolmu ofr arabay kenara ekti. n aa dedi. Kozlarmz paylaalm. Onun zerine dolmutakiler mdahale ettiler. Sras m imdi dediler. Bizi iimize yetitir de, sonra ne yaparsanz yapn. Bu szler zerine, ofr yerine oturdu, araba hareket etti. Gen asistan dnyordu. Bu mnkaada kabahat kimindi? Dnd, dnd, olaya objektif olarak bakt ve kendini sulu buldu. Dolmu ofr hem arabay sryor, hem de para alp veriyor, mterileri eitli duraklarda indiriyordu. Ben dedi. Nefsaniyetime yenildim. ofre ok kt szler syledim. Sonra, nce Allahtan zr diledi, arkasndan frn ruhaniyetine dnd, tamamen i dnyasnda fr kardeinden zr diledi, balanma diledi. Hi farknda olmadan, zr dilemek babnda elini fre doru uzatt. ofr kendisine sevgiyle, saygyla, edeple uzatlan eli grnce sevinten lgna dnd. Bir an iin direksiyonu brakt, gen asistan sevgiyle kucaklamak iin ayaa kalkt. Dolmutakiler heyecanlandlar. lk, la Aman kardeim, derhal yerine ge, direksiyonu eline al dediler. Son duraa gelindi. ofr kalkt, derhal bir ay ve simit getirdi. Gen asistana ikram etti. Sarldlar, kucaklatlar, birbirlerinden zr dilediler.

Birka ay nce, ben bu hikyeyi asistan Ersoydan dinledim. Gzlerim yaard, rperdim. Hepimiz, ama hepimiz, tek istisna olmadan nasl da bir para sevginin, saygnn, ilginin zlemi iindeyiz. Geenlerde bir kitap okudum. Amerikal bir hayvan psikolou yazm. Sahiplerinden sevgi, ilgi grmeyen kpeklerin, bir sre sonra hastalanp, ldklerini yazyordu. O kitab okurken, aklma deerli air Glten Aknn msralar geldi.

Bir byk oyun karda, yaamak dediin, Beni ya sevmeli, ya ldrmeli.

Aslnda hayatn en nemli olay, bence sevgidir. Bir mutasavvf ne gzel sylyor. Nerde sevgi, orda Allah. Kinatn Efendisi, sevgiye o kadar byk nem verir ki, bir Hadis-i erifinde, Bir kimse, bir baka kimseye sevgi, sayg duyduysa, vakit geirmeden hemen gidip sylesin. Yarn belki ok ge olabilir. kisinden biri Hakka gebilir. demitir. Bugn gerek lkemizde, gerek dnyada hayatn tadn, tuzunu kaybediinde en nemli etken, sevgisizlik deil midir? Sevginin olmad yerde, hibir ey yoktur. statistiklere bakacak olursak, zenginler arasndaki intihar oran, fakirlere gre ok daha fazladr. Para, pul, mevki, makam yle bir an geliyor ki, ruhlardaki sevgisizlikten doan byk boluu dolduramyor. ntihar bir

zm yolu gibi geliyor onlara. nsanlarn sigaraya, alkole, uyuturucuya ve kumara dknlkleri, hep sevgisizliin, ilgisizliin sonucu deil mi? Dikkt ettim, mnevi duygulardan uzak olan insanlarda sevgi de olmuyor, sayg da. Mnevi gzellikler ve deerler, sevgi ve saygy besleyen bir kaynak oluyor. Allah cmlemizi bu kaynaktan mahrm etmesin. inde sevgi ve iman olan insanlarda bir ho, bir gzel cvlt vardr. Onlarla beraber olmak, insana bir holuk, bir gzellik getirir. Onlarla beraber olunca, insann ii iine smaz, hayata yepyeni bir anlam gelir. Her yer kla, nurla dolmu gibidir. Sanki aalar daha yeil, gkyz daha mavi olmutur. Yllarca nce scak bir yaz gn, bir gazeteci Caalolu Yokuunu kmaktadr. Oflayp, puflar, boyuna terini kurular. Hayret ettii bir ey vardr. Yal bir hamal, srtna dev bir yk alm, o ykn altnda trk syleyerek yokuu kmaktadr. Gazeteci hamala yaklar, bu scakta, bu ykn altnda, nasl bu kadar neeli olabildiini sorar. Hamal gler, Bey der. Sen bu ileri anlamazsn. Gazeteci srar edince, hamal, beni yllardr dndren cevabn verir: Bey der. im dzgn olunca, scak da, yk de bana vz gelir. Kimbilir, bu szde o hamal, hayatn srrn yakalamt. Kenedy, Teksasta vurulduu zaman, cebinden o gn syleyecei nutuk kmt. yle bitiyordu Yol uzun, yk ardr; bu ykle, bu yola katlanamazsnz. Yklerden kurtulunuz. Bu shak peygamberden bir alnt idi. Ne zaman okusam, hatrlasam beni rpertir. Hayatna ilhi lleri ve gzellikleri getiremeyen insanlar, sosyal ve ekonomik statleri ne olursa olsun, mutlu olamazlar, huzurlu yaayamazlar.

Yunus, bir iirinde bu durumu ne gzel zetliyor: Mal sahibi, mlk sahibi Hani bunun ilk sahibi Mal da yalan, mlk de yalan Var biraz da sen oyalan.

Ancak Yunus gibi, Ak gelicek, cmle eksikler biter diyenler, memnun, mesut ve bahtiyar yaayacaklardr.

Unutulan ncelikler Gzel bir mays gn idi. Sabahleyin bir aile dostumuz, bizi Ankara Kalesinde Boyaczade Konana gtrd. Bahede oturduk ay itik, gzleme yedik. O gnn gzelliini, yllardr unutamyorum. Bir taraftan aymz yudumlarken, bir taraftan da bahar iekleri am dallarn zerindeki kularn cvltlarn dinliyorduk. Kahvalt bitince, kona gezmeye baladk. kinci katta bir odaya girince, duvarda konak sahibinin fotorafn grdk. nanlmayacak kadar gzel, asil, prl prl bir beyefendinin grnts gzlerimizi kamatrd. Yllardr o temiz, o asil baklar unutamyorum. Bazen ryalarma giriyor. yle bir bak ki, sanki hem zhiri, hem btn gryordu. rperdim. Allahm dedim. Bu ne muhteem insan... Keke hayatta olsa da mbrek ellerinden psem, hayr duasn istesem. O srada ieriye bir zat girdi. Herhalde konakla ilgili olmalyd ki, biz kapdan girerken hogeldiniz demi, yer gstermi, bizimle ilgilenmesi iin bir garsonu gndermiti. Kendisine dndm, bu zatn kim olduunu sordum. Dedem, dedi. Mesleini sordum. Semerci ustasyd dedi. O gn bu gndr, bu ksa konumay dnyor, rperiyorum. O nasl bir aile ve toplum dzeni idi ki, bir semerci ustas mnen byle ykselebiliyor, ilerleyebiliyor, ycelebiliyordu. Olaya sosyolojik adan objektif olarak bakacak olursak, o semerci ustasnn bu izgiye ulamasnda yalnz olmadn gryorduk. Onun yansra, onu douran, byten, yetitiren bir anne vard. Evde sevgiyi, saygy ve otoriteyi temsil eden bir baba vard. Kardeleri zerine titreyen ablalar, aabeyler vard. htiaml durular ile her an Allahn huzurunda olduklarnn bilincinde olan bykanneler, bykbabalar vard. Baklarndan oturularna kadar edep, incelik, zarfet rnei olan komu teyzeler vard. Gittii okulda ona okuma, yazma reten, nur yzl hocalar vard. Bu gibi durumlarda, olaya ok ynl bakmak gerekiyor. Kendi ocukluumu dnyorum. Breki Hafz Aa, mahallemizin gelir dzeyi asndan en zor durumda bulunan insanyd ama, onun baklarn, duruunu, mterilerine hitap ediindeki ses tonunu dnyorum. Acaba diyorum, filnca yerdeki insanlar arasnda, Breki Hafz Aa incelii, zarfeti ve edebine sahip olan bir kimse kar m? Yunus bir iirinde, Gren gz deil, gnldr der. Bu anm evremdeki baz insanlara anlattm. Aman Sabri Bey dediler. Semerci Ustasnn gidip de neyini greceiz? Bouna dememiler, Grenedir grene, kre nedir, kre ne?" nsanlk kltr tarihinde, bir toplumun bu kadar ksa zamanda, bu kadar yozlat ender grlen vakalardandr. nsanolu, srekli bir geliim iinde; grd, iittii, okuduu her ey onu etkiliyor. Bir insan, dimi negatif etkiler altnda bulunuyorsa, ondan gzel, uygar, prl prl bir insann davranlarn beklemeye hakkmz olur mu? Adna haber diyorlar, gazete sayfalarndan, radyolardan, televizyon ekranlarna kadar hepimiz, her gn, srekli olumsuzluk atei aan silhlarn karsnda bulunuyoruz. Temiz, hassas, ince ve gzel bir insan ruhu, bu negatiflie, bozulmadan, kirlenmeden, dejenere olmadan ne kadar dayanabilir? Neden objektifler hep ktler zerine evriliyor? Sonra insanlar okuduklar, iittikleri bu haberleri bilmeyenlere de gtrebilmek, tayabilmek iin, sanki birbirleri ile yar ediyorlar. Ne byk gaflet, dallet,

hatta ihnet. Kime kar? nce kendimize, sonra btn insanlara... Yce Peygamberimiz bir Hadis-i erifinde, bize gideceimiz yolu, o inanlmaz veciz slbuyla ne gzel gsteriyor. Ya hayr syle, yahut sus. Soruyorum sizlere, Resulullah Efendimizin bu Hadis-i erifini hayatnda yaayp uygulayan ka kii grdnz? Mn yolunun bykleri, buna o kadar nem vermiler ki, gnlk konuma dilinde bile, sonsuz bir dikkt ve hassasiyet ile bunu uygulamlar. Hep mspet olan, gzel olan, ince ve zarif olan, hayrl olan dile getirmiler. Negatiflikler karsnda, balarn nlerine eerek skt etmiler. Yak ve sndr kelimeleri, hassas insan gnllerinde yangn imajn hatra getirebilir diye, yak, sndr dememiler de, uyandr, dinlendir demiler. Krk yllk kar koca bile kabalk olmasn, laublilik olmasn diye, birbirlerine isimleri ile hitap etmemiler de, efendi demiler, hatun demiler; bey demiler, hanm demiler. Beyefendi, hanmefendi kelimelerinin rperten yceliine yan bakmz, kabaln zirvesine karak, birbirimize bay demiiz, bayan demiiz. Byk vel Muhammed Nrul Arab Hazretleri, bir gn sohbet ederken, kazara azndan ben kelimesi km, hemen kalkm, lavaboya gitmi, mbrek azn krk kere ykam. Efendi Hazretleri, ne yapyorsunuz? diye sorulunca, Ben kelimesini kullandm, azm necsetle doldu, necis bir kap, ancak krk kere ykanrsa temizlenebilir demi. Mn gzelliklerinden, efendilikten, incelikten, edepten ne kadar uzaklamz... nsanlar her gn lzumsuz yere o kadar ok konuuyorlar ki, ne olur, hi olmazsa bizler Ya hayr syle, yahut sus Hadis-i erifini gnlk hayatmzda uygulayabilsek. Ne bekliyoruz?

Takv Takv, Allahn himayesine girmek, yasaklarndan kamak, emirlerine komak suretiyle Allaha snmak, azabndan korkmak, ltuflarna nail olmaya gayret etmek demektir. Kamak, korunmak, saknmak, edepli ve dikktli olmak, uyank olmak, ne tam bir gven, ne de tam bir mitsizlik iinde olmak, ancak Allahn kanunlarna riayetle mmkndr. Takv yolunda ilerlemek, ancak Kuran- Kerime ve Snnet-i Resle uymakla mmkn olur. Kurann ve Resln yolunda gidenler de, gzel rnek olarak, takv yolunda yrmek istiyenlere faydal olurlar. Dnyada ve hirette huzurlu olmak istiyenler, takv yoluna girerek, ilerini de, dlarn da gl haline getirirler. Kendileri gittikten sonra da, kokularn brakrlar.

Hayat yolu ok ince. Bazen atlan yanl bir adm, gelii gzel, yersiz, zamansz sarfedilen bir sz, incelikten, zarfetten, edepten uzak, kaba, nefs dolu bir davran, bir insann helkine sebep olabiliyor. Varolan bir ey kaybolmuyor. Azmzdan kan her szn bir ilhi teypte kaydedildiini bilmeyenler, bir gn ac ac bu gerei grecekler. nansalar da, inanmasalar da grecekler. Bouna bu yeryzne gnderildiklerini sanyorlar. Bazen T.V.ler elli yl nce evrilen bir filmi gsteriyorlar. Bizler de her an, her saniye kendi filmimizi eviriyoruz. Bir gn, her davranmz, iyi kt, gzel irkin, asil baya her hareketimizi, o ilhi ekranda seyredeceiz. Orada kendini utandracak, kk drecek, yerin dibine batracak davranlar olmayanlara ne mutlu. Hep gzelliklerin, temiz, asil, yce olan duygu ve dncelerin grlecei ekran sahiplerine ne mutlu... Onlar, dnyalarn da, hiretlerini de cennet huzuru iinde yaayanlar, ne gzel insanlardr. Allah, onlarn ellerinden pmeyi cmlemize nasip etsin. Ak konualm, bugne kadar ok denendi ve grld, bundan sonra da hi phe yok ki, grlmeye devam edilecek. Ftratn kanunlarna aykr davrananlar, yle yaamay kendilerine iar edinecekler, hep hsran iinde kalacaklar, keder, strap, huzursuzluk ve bunalm asla, asla yanbalarndan ayrlmayacak. Ne sylerlerse sylesinler, ne yaparlarsa yapsnlar, eninde sonunda piman olacaklar. Muhammed needen uzak, sevgiden uzak, dostluktan uzak, varoluun lgn hazzn duymadan, inancn sonsuz lezzetlerini tatmadan lme mahkm olacaklar. Fazl Hsn Dalarca, Gelme, gelme stme, bir if vermeyeceksen eer der. Kendi sylediklerine kendi inanmayanlar, kendi yazdklarn kendileri uygulamayanlar, nasl bir gaflet iinde yaadklarnn farkndalar m? Fikret nan Halk, ezel bir ifdr aldanmak diyordu. Lf, lf olarak kalr. Basnda, radyolarda, T.V.lerde kendileri zerresini yaamad halde, baz kutsal kelimeleri sakz gibi ineyen lf ebeleri, nasl komik durumlara dtklerini, bir gn anlayacaklar m acaba? Ellerinde araf gibi ktlara bakmadan iki sz syleyemeyenler, yaptklar iin hizmet deil, sadece nefislerini tatmin olduunu bir gn idrk edecekler mi? tiraz etmeyin ltfen. Sadece inanc olan, yrei olan konuur; o kadar. Bu dnya darlma meydan deil, dayanma meydandr. Cihnn erefi insanla, insann kymeti, akl, inan ve inancn yaamakla anlalr. Beikten mezara kadar devam eden fni hayat, ksa bir yolculuktur. Hakik ve uzun yolculuk,

lm iskelesinden balar. Bugn her ey toz duman iinde. Belirsizlik iinde. Ama yarn yle bir gn gelecek ki, atl kim, yaya kim ortaya kacaktr. phe yok ki, kimsenin yapt yanna kalmayacak. Zerre kadar hayr ve er ileyenler, muhakkak karln greceklerdir. stikamet, saadet hedefine doru ynelmek, yolun dorusunu semektir. nce inandm de, sonra dosdoru ol szndeki incelik ve derinlik, zerinde yllarca dnmeyi gerektirecek yceliktedir. EI-Maide Suresinin 35. yetinde Ey imn edenler, AIIahtan daima korkun ve Ona yaknlk sebeplerini aratrnz. Onun yolunda alnz ki, ancak bu suretle saadete erersiniz buyurulmaktadr. Takvnn en yksek derecesi, Allah ile daim beraberlik duygusu iinde bulunmaktr. Her an, her zamanda ve meknda Allah ile beraber olanlar, onun zikri ile dolu olanlar iin, hayat sonsuz gzellikler kazanr. Bilir ki, Nereye bakarsa baksn, Allahn vechi oradadr. Evde, ite, arda, pazarda, yemek yerken, su ierken, konuurken, susarken, okurken, yazarken, bir iee, bir bcee, bir karncaya, bir kelebee, duran bir buluta, uan bir kua bakarken Onunla beraber olanlar iin, hayat bir cennet deil midir? Siz nerede olsanz, O sizinle beraberdir buyurulmuyor mu? Ey imn edenler, Allaha kar, hakik bir takv iinde bulununuz ki, tam bir mslman olarak lesiniz. yet-i Kerimesini hepimizin her gn okuyarak, sonsuz mn derinliklerine, biraz daha yaklamamz gerekiyor. Allah sizin cesetlerinize, suretlerinize bakmaz; lkin, o ancak kalplerinize nazar buyurur. Hadis-i erifini ne zaman okusam heyecanlanyorum, iim rperiyor. Her an kalbimizi tertemiz, bembeyaz, prl prl bulundurmak, btn nefsan azgnlklardan, kinIerden, lekelerden, dmanlklardan, nefretlerden, hainliklerden, dedikodulardan, hasetlerden, fitne fcurdan uzak tutmamz gerektii ne kadar gzel anlatlyor. Evet, nemli olan, zorlukta da, bollukta da mttaki olabilmektir. En gzel rzk takv. Dnya ve hiret, takv sahipleri iin ne gzel, ne emin bir mekndr. Onlar dim bir Muhammed nee iinde, tertemiz, cvl cvI, prl prl yaayacaklar, arnm ve temizlenmi olarak Hakka geceklerdir. Sevginle gireceim topraa, sevginle kacam topraktan diyebilenler, ne gzel insanlardr. Onlar, her hl ve davranlaryla, sulh, skn, bar, mutluluk ve gzellik, takvdadr diyenlerdir. Onlar, Allahn snlacak ve dayanlacak tek varlk olduu inan ve ak iinde yaarlar. Onlarn her zasndan ilhi nur akar, ilhi bir heybet taar. Onlar, btn varlklarn zikrini duyarlar; nk Haktan baka bir eyi grmezler. Her eyin dne dolaa Ona varaca bilinci iindedirler. Bilirler ki, Allah her zaman ve her yerde mttakilerle beraberdir. ResuluIlah Efendimiz Ey Muhammed mmeti! Vallahi benim bildiimi sizler bilseniz, pek az gler, ok alardnz buyururlar. Bu dnya, yetiebilmemiz, tekml edebilmemiz iin pek ok snavlarn verildii, etin bir mekndr. Her an, her saniye ok dikktli, uyank, tetikte olmamz gerekiyor. lm tesine kar ayarlanmak ve sonsuzlua doru hayrl admlar atabilmenin baka yolu yoktur. Hikmetin ba, Allah korkusudur. Takvya devam edenler, Allahn emirlerini tutup, nehiylerinden kendilerini koruyanlar, Allah yolunda cihad edenler, Allah oka anp, dillerini tutanlar, ya hayr syleyip, yahut susanlar, bolluk

zamannda marmayp krlerini artranlar, darlk zamannda isyana gitmeyip sabredenler, ne gzel insanlardr. Kalpte Allahtan gayr ne varsa karp, onlarn yerini Allahn nru, tecelliyat ilhi ile dolduranlar, ne yana bakarlarsa orada Allah grenler, takv yolunda yryenlerdir. Kuran- Kerimin yz elli yerinde takv gemektedir. Mslmanlar takvya dvet edilmektedir. Her iki dnyada huzurun, mutluluun, gzel yaamann, yaamaktan sonsuz bir lezzet almann yolu, takvdr. Takv ehli yle ince, yle zarif, yle edepli insanlardr ki, mbahlardan haram gibi kaarlar, mstehaba farz gibi sarlrlar, her nimetin Ondan olduunun bilinci iinde krederler. Takv sahipleri, Resln yolunun bilinci iinde krederler. Takv sahipleri, Resln yolunun gerek yolculardr. pheli eye el srmeden, nefsini ondan ekmek, takv almetlerindendir. Onlar, bo eylerden, fazla ve lzumsuz szden, tel ve endieden uzak yaarlar, sabrl ve mtedildirler. Onlar, ilmin sadece bilmek deil, yaamak olduunu, yaanmayan bir ilmin insana yk olduunun bilinci iinde hareket ederler. Ancak yaanan, uygulanan ilim, insana dnyada eref, hirette efendilik getirir. Hakik dost olarak Allah kfidir. Hakik yardmc olarak da Allah yeter. (Nis Suresi, yet: 45) Bu dnya, ibret almak iin yaratlmtr. Onda bulunan her eyden ibret almak, akln ta kendisidir. Onlar, hikmeti nerde bulurlarsa hemen alrlar. nk kendi yitik mallardr. Allah korkusu, btn hayrlarn badr. Bizi ilgilendirmeyen, dnyamza da hiretimize de faydas olmayan bo eylerden, abuk sabuk sz ve davranlardan, bylesi insanlardan uzaklamamz gerekir. Hava kirlilii diyoruz; iyi gzel de, gnller de, kafalar da kirleniyor. Temizlenmesi, hem de cilen temizlenmesi, arnmas gerekiyor. Allah yolunda, Allaha doru yol almak, ne gzel yolculuktur. phesiz biz AIlahtan geldik, yine Ona dneceiz. Frsat bulut gibidir. Gelir geer. Hayat da, mr de yle. Sular akarken, gnl testimizi dolduralm. Akll insan, syleyene deil, sylenene, syletene bakandr. Soruya verilen cevap oalnca, doru gizli kalr. Dostunu ihtiyatla sev. Olabilir ki, bir gn sana dman olur. Dmannla da ihtiyatla muamelede bulun. Fazla ileri gitme. Olabilir ki, bir gn yakn dostun olur. A kalmak, alalmaktan hayrldr. Az yeter bul da yz suyu dkme, insanlarn soluklar, ecellerine doru attklar admlardr. Hangi gn AIlaha isyan edilmezse, o gn bayramdr. En hayrI azn takv olduunu bilenlere, idrk edenlere, yaayp uygulayanlara ne mutlu. Allah, bizlere de nasip eder, inallah... min.

Sevgiden Uzak nsanlar Teneffs zili almt. Hande baheye kt. Faklte bahesindeki bankn zerine oturdu. Biraz sonra bir ar geldi, sol elinin zerine kondu. Hande hassas, ince ruhlu, kltrl, akll bir kzd. Doay ok seviyordu. Arnn eline konmasyla ne korktu, ne heyecanland; sadece arya hitaben yumuak bir ses tonuyla Hogeldin sevgili ar dedi. Naslsn? Bir arkada karsnda oturuyordu, seslendi. Hande dedi. Kov o ary, imdi seni sokar. Hande, hayr anlamna gelen bir haraketle ban sallad. Sonra dier elinin iaret parmayla ok yava ve yumuak bir ekilde arnn srtn okamaya balad. Ar bundan memnun olmutu, bir sre sonra da Handenin elinin zerini yumuak bir hareketle, bir aya ile okamaya balad. Bir sre sonra derse giri zili ald. Hande arya hitaben Sevgili ar, msaadenle ben derse giriyorum, sonra yine grelim olur mu? dedi ve yavaa ayaa kalkt. O srada ar da kavisler izerek uzaklat. Bir toplantda, Hande kzmz o yumuak ses tonu ile bu yky anlatt. Aradan ka ay geti, bilmiyorum; ama srekli olarak aklma geliyor bu husus. Dnyorum, sevgi olaynn sadece insanlar arasnda deil, btn kinata yaygn bir duygu olduuna btn kalbimle inanyorum. Sevgi, insann yaratl sebebi, varoluun z, yaratlan her zerrede etkileri grlen bir muhteem olay.

Bir byk vel ne gzel sylyor: Nerede sevgi, orada Allah ki cihan serveri, Kinatn Efendisi, btn insanlarn en by, en gzeli, en ycesi olan Peygamber Efendimiz bir Hadis-i erifinde; Eer bir insana kar sevgi ve sayg duyduysanz, fazla vakit geirmeden bir an nce gidin, o zata kar duyduklarnz syleyin, yarna brakmayn, zira yarn, iki taraftan biri iin ok ge olabilir. buyuruyor. inde yaadmz aa ve toplumun sorunlarna tarafsz, objektif bir gzle bakacak olursak, en byk eksikliimizin sevgi olduunu grrz... Bugn istatistiklere bakldnda, gerek yurdumuzda, gerek btn dnyada sigara, iki, uyuturucu kullanmnn gittike arttn gryoruz. Sigara ile mcadele eden birok dernek var. Bata Yeilay olmak zere birok dernek, iki ve uyuturucu ile mcadele ediyor, ellerinden geleni yapyorlar. Ama netice ne oluyor? Emniyetimizin fedakr mensuplar, uyuturucu satanlarla mcadele ederken, bazen hayatlarn bile ortaya koyuyorlar, ne deiiyor? Hibir ey. Sebep? nemli olan bu sebebi veya sebepleri bulabilmek. Neden insanlar sigarann, ikinin ve zellikle uyuturucunun bylesine esiri oluyorlar?

Bir psikolog, bir sosyolog, bir tp mensubu gzyle olay incelenecek olursa, bugn dnyaya ve Trkiyeye egemen olan havann, insan ftrat ile, insann doal yaratl ile badamadn gryoruz. Alabildiine kat, ham, i bir materyalizm. Parann, maln, lgnca tketimin her eye hkim oluu. Pekok ailede bugn sohbet bile unutuldu.

Yreklere hkim olan korkun bir para hrs. Maln ve parann nice evrelerde bir mabut haline getirilii... Mnevi deerlerin sratle artan bir tempoyla ykl, tkenii. Bu korkun, dehet verici hayat gerekleri karsnda, insanlarn balangta sahip olduklar tertemiz duygularnn, inanlarnn, dncelerinin berhava oluu... Her eyini kaybetmi bir insan, iyi, gzel, temiz adna, btn gzelliklerden uzaklatrlm bir insan, baka ne yapacak sanyorsunuz? Bana gre an en nemli sorunu budur. Gerisi lf gzf. Soruyorum sizlere, insanlarn asl muhta olduklar, ftratlarna uygun, sevgi dolu, hogr ve anlay dolu hava, bugn ka ailede, ka iyerinde mevcut? Nasl arad oksijeni bulamayan bir insan sknt iinde kalr, hastalanr lrse, bugnk insanlk da yle. Nr iinde yatsn, rahmetli air Mehmet Akif ne gzel zetlemi: Nazarlardan taan mn ibdullah istihkr. Televizyon ekranna kp, biz yle dvizler hazrladk, byle el ilnlar dattk demek, boy gstermekten, kendinin ve derneinin reklmn yapmaktan baka bir ie yaramaz. Necip Fazl ne gzel sylyor: Heykel destek stnde, benim ruhum desteksiz. nsan, ruhunun asl desteini, ancak ve ancak sevgi dolu, efkt ve merhamet dolu, hogr dolu bir ortamda bulabilir. Yazmzn banda Handenin hikyesini okuyup da burun kvrp geme, senin gibilerini ok grdk. Bir gn gelip de, en yakn bildiklerin tarafndan kapnn nne konursan, hi hayret etme. Eskiden bir tane Nemrut, bir tane Firavun varm; imdi gnmzde Nemrutlar ve Firavunlar yle oald ki. nsan ruhunun asl istedii, zledii ve bekledii yalansz, riysz, menfaatsiz, tertemiz bir sevgidir. Onu bulamayanlar, mevki, makam ve rtbeyle, para, mal ve araba ile bulmaya alanlar, sonsuz bir hsran iinde yaayacaklar, sonunda avularn yalayacaklar. Byk Yunus ne gzel sylyor:

Ben gelmedim dava iin, Benim iim sevi ii, Dostun evi gnllerdir, Gnller yapmaya geldim.

Bir baka iirinde, anlatr, anlatr da sonunda: Hepisinden iyisi bir gnle girmektir der.

Hibir karlk ve menfaat beklemeksizin, sadece Allah rzas kazanmak iin, peygamber sevgisini kazanmak iin bir gnle girenlere ne mutlu...

Dnya Kfirin, hiret Mslmann m? Padiah ok zgn, gnlerdir yemek yemiyor, uyku uyumuyor. Devlet inkraza doru gitmektedir. Son olarak Ruslarla yaptmz harpteki alnan yenilgi Sultan son derece mteessir etmitir. Zamann eyhlislm durumu renir, padiah teselli etmek amacyla saraya gelir, huzura kar. zlmeyin Sultanm der. Neticenin byle olmas ok normal. Gayet tabi dnya kfirin, hiret mslmann. Elbet bu dnyada yz glen taraf kfirler olacak. Sakn zlmeyin. der ve gider.

Bu sakat ve yanl dnceyi ocukluumdan beri birok defalar, eitli ekillerde dinledim ve her seferinde hayretim daha ok artt. Bir mslman nasl byle dnebilir? ine binlerce yetin nakolunduu yce Allahmzn en gzel eseri olarak yaratt bu harikuldeliklerle dolu dnyay nasl olur da bol keseden kfirlere hediye edebiliriz? Sanki hireti Allah yaratm da -h- dnyay bir bakas m yaratmtr? Bir mslmann nce unu dnmesi gerekirdi. Bir Hadis-i erifinde Yce Peygamberimiz yle buyurdu: Dnya hiretin tarlasdr, ne ekerseniz onu biersiniz. Gezip dolamamz, renip ders almamz iin, Allahn bin bir gzelliklerle bizlere bir ibret alan olarak yaratt bu dnyay, baz beyinler nasl da bol keseden kfire hediye ediyorlar? Kuran- Kerimde birok yette dikktimiz bu dnyaya ve ondaki olaanst ynlere ekilir ve insan hep uyarlr, gzn amas iin, daha dikktli olmas iin, yerleri ve gkleri tefekkre sevk edilir. Birok yet-i Kerimede Dnenler iin ibretler vardr. buyurulur.

Bir yaz gecesi yldzlara bakarak rpermeyen insan var mdr? Japonlar meyva aalar ilk ieklerini atklar zaman o geceyi tefekkr ve ibadetle geirirler. Hayatn her kesi duyan, dnen, hisseden insanlar iin ibretlerle doludur. Bir karnca karsnda rperen, tir tir titreyen Yunus, Benim bir karncaya ulu nazarm vardr. der. Yine Kuran- Kerimin bir yetinde, yerlerin ve gklerin insana musahhar klnd yazldr. Yine Kuran- Kerimde Ne yana bakarsan bak, Allahn vechi oradadr. buyurulur.

Allah Ben size ah damarnzdan daha yaknm diye bizleri uyarmyor mu? Peygamber Efendimiz hadislerinde insanlar Hakkn sfatlarn mahedeye armyor mu? Bizim sabr, sknet, yumuaklk, edep, sayg, sevgi, kr, rza reneceimiz okul, bu dnya deil midir? nsanolu doduu andan son nefesini verinceye kadar srekli bir snav iindedir. u dnyada geen her dakikamz, attmz her adm, sylediimiz her sz, yaptmz her davran yeni bir snav deil midir? Hi phe edilmesin, tek istisnamz olmadan hepimiz bu snavlar zinciri iindeyiz. En basit bir rnek verelim; hepimiz gnde bir iki kere sofraya oturuyor, karnmz doyuruyoruz. imdi hayret edenler kabilir. lhi Sabri Bey, bunun neresi imtihan, sofraya oturup yemek yemek imtihan m olurmu? derler. Olur ya kardeim.

Kuran- Kerimde Yiyiniz, iiniz israf etmeyiniz. buyurulmuyor mu? nnde minicik bir ekmek krnts, tabanda bir tek pirin tanesi brakan, imtihan kaybettiinin acaba farknda m? Yeryznde yaayan milyarlarca insann her biri de bu snavn iinde. Diyeceksiniz ki, herkes bunun farknda m? Farknda olsun olmasn, o kendi bilecekleri i. Bilirsiniz Trk hukuk sisteminde bir kural vardr. Kanunu bilmemek mazeret saylmaz diye... Kuran- Kerimde Hi bilenle bilmeyen bir olur mu? buyuruluyor. Bir lokma ekmei nnde brakp kalkan da, elektriini gereksiz yere fazladan bir dakika yakan da, evdeki veya iyerindeki, camideki musluu bir dakika fazla aktan da srekli snav kaybediyor. Aa yukar her ailenin bir haftalk yiyecei sebze, meyve miktar bellidir. Fazla fazla alveri yapp, sonra onlar pe atmak, ok irkin bir israftan baka nedir? Bu israfn iinde olanlar snav kaybettiklerinin farkndalar m? Yeni ald elbisesi ile mutfaa girip balk kzartan bir insan, tavadan srayan ya ile beraber o giysiyi berbat edip byk, hem de ok byk bir kayp iinde olduunu acaba idrk ediyor mu? Bu misller binlerce oaltlabilir. Allah nasip etti, gerek yurt iinde, gerek yurt dnda pekok yerler gezdim, grdm. Kesin olarak syleyebilirim, u anda yeryznde, bizim kadar israf iinde olan ikinci bir lke yok. Bunu toplumun her kesiminde rahatlkla grebiliriz. Gazinolarda, tavernalarda yzlerce taba bir anda kran zppe, mark, terbiyesiz insanlardan tutun da, en fakir gecekondu mahallesine kadar toplumun her kesimi bir israf iinde. Ltfen itiraz etmeyin, her an ispat edebilirim. Bilmeden ezbere konumadm hi, ama herkesin israf, her ailenin israf, toplumun her kesiminin israf kendine gre. lhi llere vurduumuz zaman, bu kendiliinden ortaya kar.

Peygamber Efendimiz bir toplulua hitap ediyormu; Dere kenarnda bile abdest alyor olsanz, suyu israf etmeyiniz, tasarruflu kullannz. Cemaatten biri itiraz etmi, Y Resulullah demi, Allahn deresi nasl olsa akyor. Biz tasarruflu kullansak ne faydas olacak? Kinatn Efendisi tebessm ederek cevap vermi; Evet, su akp gidiyor, ama nemli olan, sizin tasarruf terbiyesi iinde olmanz. Bolluk zamannda tasarruf iinde olmayan, darlk zamannda da olmaz, arr kalr. demi. u anda yediden yetmie hepimiz zor gnler yayoruz. Toplum olarak byk bir snavdan geiyoruz. Hepimiz itiraz etmeden el ele verelim, birlik beraberlik iinde olalm ki, bu imtihandan baaryla, yzmzn akyla kalm.

Bat dnyasndan bir rnek vermek isterim. Parisin en byk restoranndayz. Kap alyor, orta boylu, zayf, temiz giyimli bir kimse kapda grnyor. Derhal garsonlar kouuyorlar, paltosunu karmasna yardmc oluyorlar, sonra da salonun en uygun yerine oturtuyorlar. Emriniz efendim diyorlar, Ne arzu edersiniz? Ekmek ve spanak diyor o zat. Bir porsiyon spanak ve iinde ince ekmek dilimi olan bir tabak getiriliyor. O kimse bir dilim ekmek alyor, spana ile yerken restoranda bulunan bir yabanc mteri, bu gelen zatn kim olduunu soruyor. Garson saygyla eilerek cevap veriyor. Fransa sanayi kral diyor. lkenin en zengin insan. Yabanc mteri daha byk bir dikktle olay izliyor.

Ispanak bittikten sonra, kalan iki ince dilim ekmei gstererek Hesap rica ederim diyor. Ltfen o iki dilim ekmei de paket yapn, eve gtreceim. Bu satrlar okuyanlara soruyorum; siz Trkiyede bunun bir rneini grdnz m? buradan balyor. Bugn Trkiyede resm araba saysnn, u anda dnyann en zengin lkesi olan Amerikadan bile mukayese edilemeyecek kadar ok olduunu hepiniz biliyorsunuz. Acaba imdiye kadar Trkiyede ka kii ciddi olarak bu konular zerine eildi ve zm nerileri getirdi. Ka kii nce kendi ahsnda, sonra ailesinde slm mnda tasarruf tedbirleri alarak uygulamaya balad. Msaade buyurulursa onu da ben size sorabilir miyim?

Elif Efendi Mill Eitim Bakanlnn 1970 ylnda ikinci basksn yaynlad bnlemin Mahmut Kemal NALn Son Hattatlarn okuyordum. 816. sayfada hattat Elif Efendinin bir fotoraf ile karlatm. Birden dnyam deiti, bylenmi gibi oldum. Baktm, baktm... Doyamadm bir trl... imdi, asil yzl, temiz ifadeli, ince, zarif bir insan grmek, onunla konumak istediim, ama isteyip de bulamadm zamanlar, ayorum kitabn o sayfasn... Elif Efendiye, o prl prI, o tertemiz, o gzeller gzeli insana bakyorum. Birden dncelerim berraklayor, duygularm arnyor, iim yor... Yaamann, yani sevginin, dostluun zn sezmi gibi oluyorum. O ehre, o ehredeki ifade bana btn bir mrn, ak, iman, ihlsla yaanm, her n deerlendirilmi, sonsuz bir aba ile kendini artm, yetitirmi, olgunlatrm bir mrn sonucu gibi geliyor. Acy da, tatly da ayn gnl holuu ile karlamadan, o ze, o kvama ulalamaz ki... Bouna dememi koca Yunus, Bir emeden akan su, ac tatl olmaya Kimbilir neler ekti Elif Efendi. O sonsuza alan bir pencere gibi bakan gzleri ile, kimbilir nelere tanklk etti, neler grd, neler sezdi...

Bazen dnrm, yaamak gzel derim, sevmek gzel, duymak, anlamak, hayret edebilmek, hayranlk duyabilmek gzel... Sanat yaptlar, doa gzel... Ama yaamann lgn gzelliini, yceliini, insan olabilmenin, insan olarak yaratlabilmenin yce hazzn tadabilmek ve ona gre yaayabilmek... Kmil insan olabilmek... te, byle bir insan her eyden daha anlaml, daha yce, daha grkemli deil midir? Byle insanlarn yannda bulunabilmek, onlara, onlardaki o ldrtan mnevi gzelliklere doyasya bakabilmek, onlarla konumak, o dorua nasl eriebildiklerini dnebilmek, o lden, henkten daha gzel olanlar, bilinmedik bir kta gibi adm adm kefe alabilmek...

Ne olur, u gnmz insann kendi z benliinden uzaklatran, dar, sama, anlamsz kalplar paralayabilsek... Yaayabilsek, yaam bir zsu gibi damarlarmzda dolatrarak gerekten yaayabilsek... Anlayarak, bir usta kitap gibi, bir sevda arks gibi duyup, bir ocuk gibi aarak yaayabilsek...

Aslnda bir byk sanat yaamak. nsanca, insan onuruna yarar bir yaam srdrebilmek, ilesiz olur mu hi? ekilsiz bir mermer ynnn karsna geip, saysz eki darbeleri ile onu yontup form kazandran, gzellik veren bir sanat gibi, kendi kendini bkmadan usanmadan, en nemlisi baarszlklar karsnda ylgnlk gstermeden yetitirmeye, gelitirip, olgunlatrmaya almayanlar, nasl gerek insan, byk insan olabilirler?

Soruturdum, Elif Efendinin baz yaknlarn arayp buldum, anlarn dinledim. Ondan kalan eya, kitap ve fotoraflar inceledim. Btn mrn, dakikalarn bile deerlendirerek geirdiini, hibir eyi tesadfe brakmadn, en kk ayrntlar zerinde bile nasl sonsuz bir duyarllkla titrediini rendim.

Yemek yemesinden, giyinmesine, oturup kalkmasndan almasna kadar yaamnn her yn ile herkese rnek olacak kadar ince, zarif, eriilmez insan...

Evet, yemein tadn veren tuzdur, ama tuz tadn kaybetmise ne olacak? Yaam gzelletiren, ona eriilmez bir anlam ve renk katanlar da, Elif Efendiler deil midir? Eer toplumlar yeni Elif Efendiler yetitirmiyorsa, o zaman yaamak, tanlmaz bir yk, katlanlmaz bir acdan baka nedir?

Dost Kimdir? Herhalde insanlk kltr tarihinin hibir dneminde dost kelimesi bugnk kadar klmedi, alalmad. Baz kimseler var; laubli, saygsz, ylk, azlarn yaya yaya bir dostum deyileri var ki insan rpertiyor. inizden vah kardeim diyorsunuz, sen kendine dost olmamken bakalarna nasl olacaksn? Bu mmkn m?

Dost; hrs, tamah, bencillik, kibir, intikam, garazdan uzak olan kimsedir. Kendinde sulh ve salh temin etmeyen, kendi kendine dost olmayan insan, bakalarna da kesinlikle dost olamaz. Dostluk yle hassas, yle ince bir konu ki, tek tarafn birtakm mnevi gzelliklere sahip olmas da yetmiyor. Kar tarafta da az veya ok o gzelliklerin varl art. Atalarmz Bir elin nesi var, iki elin sesi var demiler. Bir taraf akla, ihlsla, irfanla, kemlle dolu. Kar taraf bunlardan uzak bir kimse ise, nasl dostluk kurulabilir? Sizde alabildiine sevgi, sayg, iyi niyet, vericilik. Kar tarafta var olan, sadece kk hesaplarn adam olmak, kk menfaatler peinde komak ise, bu nasl mmkn olur? Soruyorum, ltfen cevap verin. Nasl mmkn olur?

unu iyi bilelim ki, gerek dost yalnz Allahtr, Peygamberdir ve onlarn yolunda gidendir. Ancak Allah bilen, ondan korkan, kk hesaplarn zerine kabilen kimseler Allah adamlardr. kide birde belkemiinden konuan, yayvan azl baz kimseler, ukal ukal Efendim, korku ne demek, ne biim sz, sevgi var, korku yok diyorlarsa da, kesinlikle onlara inanmayn. Korkunun olmad yerde, sevgi de yoktur. nsan en ok sevdii insandan bile korkar demek, acaba bir gn, bir szmle, yanl bir hareketimle onu krar mym, incitir miyim, gcendirir miyim diye endie etmektir. Bu tr konuan insanlara Resulullah Efendimizin bir Hadis-i erifini hatrlatmak isterim: Hikmetin ba, Allah korkusudur.

Vcudu tahrip eden ve onu helke gtren nefsan eilimlerden kurtulup, bunlarn yerine insanla yakan vasflara sahip olan kimseler dostlua lyk olan insanlardr. Diyeceksiniz ki, onu nerede bulaym? Bulursunuz efendim. Arayan bulur.

Burada iki husus nemlidir. Birincisi, nce kendimiz bakalarnda aradmz dostlua, o dostun niteliklerine kendimiz sahip olacaz. Kendimizde olmayan bakalarnda aramak bir gaflet deil midir? Mehur arkda olduu gibi Bir dost bulamadm, gn akam oldu. der dururuz. Ancak o vasflara sahip olanlar, bir dostun scaklna, yakn ilgisine muhatap olabilirler. Yunus ne gzel sylemi:

lim, ilim bilmektir lim, kendin bilmektir Sen kendini bilmezsin Ya nice okumaktr

Peygamber Efendimiz Mmin, mminin aynasdr. buyuruyor. Taraflardan biri ayna, dieri kaskat bir ta gibi ise, kim kimin gzelliini grecek, kim kime hayran olacak. Bir atasznde, fikirlerin arpmasndan, hakikat ekirdekleri doar deniliyor. Eer arpanlar sadece balkaba ise, ortada olan bir avu kabak ekirdeidir. Dostluk, tarihin her dneminde bulunmas ve karlalmas en zor olan bir kavramdr. nsanlk sfatndan uzak iki ylk insann hadi dost olalm demesi, sadece dudaklarda ac bir tebessm uyandrr. Dost olabilenler, nce hayvanlk sfatlarndan gemi, insanlk basamaklarnda derece derece ilerlemi olanlardr.

Ancak Allah bilen, bulan, dnen ve dnyaya niin gnderildiinin farknda olanlar dost olabilirler. Gaflet iinde yaadmz srece, ne dost olabiliriz, ne de dost olabilme liyaktine sahip insanlar anlayabiliriz. Gerekleri bilenler, grenler, hissedebilenler hayal krklna uramazlar.

Kim dostluu, dost olmay, dost bulmay kolay bir i sanyorsa aldanyordur. Ancak kemle erenler, keml sahibi olanlar, asln bulanlar dost olabilirler.

Senli benli konumak, birbirlerine irkin kelimelerle hitap etmek ve btn bunlar bir marifet sanmak, gafletlerin en bydr. Dostluu yeerten, byten, gzleri kamatran bir gzellie ulatranlar iin haslet var ki, ok nemlidir: 1- Sevgi, 2- Sayg, 3- Hogr. Bunlardan biri noksan olursa, o dostluktan hayr gelmez, eninde sonunda bitmeye, yok olmaya mahkmdur.

Allah cmlemize dost olabilecek meziyetler bahetsin. Dostluk gsterelim ki, dostluk bulalm, dost olalm...

Neden Yayoruz? Kiminle konuursanz konuun, birka istisna dnda, hep ayn szleri iitiyorsunuz. ikyet... ikyet... ikyet... Sanki ikyet bir salgn hastalk olmu, btn lkeyi kaplam. Neden mi ikyet, kimden mi ikyet? Herkesten ve her eyden. Sanki insanlar sz birlii etmiler, hayattan, toplumdan, insanlardan ikyet etmek iin birbirleri ile yaryorlar. Peki kazancmz ne oluyor? Sonu ortada, biraz daha bedbinlik, biraz daha ktmserlik, biraz daha yaama sevincinin kayboluu. ikyeti ben, uyuz hastal gibi pis, zararl, bulac bir hastalk olarak gryorum. imizde bin bir glkle yeertmeye altmz btn iyi, gzel, temiz duygular alp gtryor. Birok insan, bir topluluktan ayrld zaman, iini koyu bir karanln kapladn hissediyor. Kendini, kolu kanad krlm gibi duyumsuyor. Bu durum kendimize ve yaknlarmza, grtmz kimselere bir ihnet deil midir? Resulullah Efendimiz: Bu dnya bir tarladr, burada ne ekersen yarn hirette onu bieceksin, ki gn birbirine eit olan ziyandadr. buyurmuyor mu? Tarih boyunca ikyetle, kim nereye varm ki, biz nereye ulaalm? Byk Yunus, yzyllarca nce bu gerei ne gzel anlatm...

Kakmak olayd ger Muhammed de kakrd Vara yoa kakrsn Sen dervi olamazsn

diyor. ikyetin asl zarar, bizi kendimizden, zbenliimizden, bize ah damarmzdan daha yakn olandan bizi uzaklatrmas, iimizi negatif duygularla, olumsuz dncelerle doldurmasdr. Yunus, bir iirinde Bir siz dahi sizde bulun, benim bende bulduumu der. Bu, zerinde yllarca dnlmesi gereken ok nemli bir meseledir. Bizi bizden uzaklatran her ey, ama her ey, bizim iin son derece zararldr. nsanlk binlerce yldan beri kendini bil, kendini tan, nefsini bil, zne yakla diye rpnrken, biz tam tersini yapyoruz. Ondan ikyet, bundan ikyet derken, srekli olarak kendimizden uzaklayoruz. Allah nasip etti, bugne kadar krk vel zatla tantm. Bir hususa dikkat ettim, hibiri ikyet etmiyorlard. Dikkt buyurun, hibir eyden ikyet etmiyorlard. Sadece bildikleri ilhi gerekleri olanca gleriyle yayorlar ve yaatmaya alyorlard. Mn yolunda gerekten yryen insanlar inceleyin. Ayn durumu siz de greceksiniz. Onlar bir mn szn iittikleri veya okuduklar zaman, tamam, bunu bildik rendik demiyorlar, yaanmayan, uygulanmayan, hayata gemeyen bilgileri, bir yk olarak kabul ediyorlard. Gnmz insannn en byk yanlgs da bu deil midir? Ha o kitap m, ben onu okudum. Bu kitap m, ben bunu da okudum diyenler, bilgilik taslayanlar, acaba en byk zarar kendilerine

verdiklerinin farkndalar m? Kitap okumakla yzme renilmez. Eein srtndaki mcevherin o hayvana faydas nedir? sterseniz yine Yunusu dinleyelim:

lim, ilim demektir lim, kendin bilmektir Sen kendini bilmezsin Ya nice okumaktr

Peygamber Efendimizin her okuyuumda beni rperten bir szn beraberce hatrlayalm, Allahm beni bir an, bir andan da ksa bir zaman nefsime brakma buyuruyor. nsan her an, her sz ile, her davran ile ya biraz daha AIlaha yaklar veya biraz daha uzaklar. Onun iin hayatta her ey nemlidir. En kk bir sz veya en kk bir hareket bile, yerine ve zamanna gre bizi yceltebilir veya yerin dibine geirebilir. Japon dilinde kk, basit, nemsiz, sradan kelimeleri yoktur. Bir Japon iin her ey son derece nemlidir. Bu gerei btn nanslaryla bilmeli ve ona gre davranmaldr. Hatrlarsnz bir atalar sz vardr. Bir mh bir nal, bir nal bir at, bir at bir orduyu mahvedebilir veya kurtarabilir. Hayatn en nemli olay dikkttir. Deh dikkttedir szn unutmayalm. Dikktsiz insanlar, hayatn hibir alannda baarya ulaamazlar. nsanolu, kendinden uzaklamak iin neler yapmam, ne oyunlar icat etmemitir ki. Her gn sokaklar, caddeleri, arlar arnlayan, sinemalar, kahvehaneleri, elence yerlerini dolduran insanlar inceleyin. Hepsinin yznde sonsuz bir i skntsnn, hznn, kederin izlerini grrsnz. air Ahmet Muhip Dranas bir iirinde; Aradklar ey nedir ki yaz k Dolarlar ehrin sokaklarnda

der. Onlar da bilmezler ne aradklarn. SavruIan yapraklar gibi oradan oraya srklenip giderler. Hllerini sorsanz, can sknts derler, vakit ldryoruz. Gnlk dilde, bo zaman, vakit ldrmek en ok kullanlan kelimelerdir. Zavall insanlar, deil gnlerimizin, saatlerimizin, dakikalarmzn, saniyelerimizin bile ne kadar kymetli olduunu, asla geri getirilemeyeceklerini bir bilseler. En akll insan, tekml yolunda, irfan yolunda, vaktini en gzel deerlendiren insandr. Yunus bir iirinde;

Bir siz dahi sizde bulun Benim bende bulduumu

diyor. Unutmayalm ki, asln bulmayanlar, bulmak iin aba harcamayanlar, en zavall insanlardr. Hayat, yalnz yiyip imek, yatp kalkmak, glp elenmek iin bir vasta olarak kabul edenler, hibir zaman Hazreti nsan olamayacaklar, eek gelip eek gideceklerdir. Kimse darlmasn, gcenmesin. Aynaya kzlmaz. Gnmzde egemen olan anlay, bu merkezdedir. nce ana babalarn, sonra eiticilerin, retmenlerin bu gerei belirtmelerinde byk yarar vardr. Dnyaya geliten maksat, asln bulmak, zn bulmak, kendini bulmaktr. nsanlar u veya bu ekilde, gazete ile, televizyon ile, sinema ile, elence yerleri ile nefis bataklklarnda yok olmaya gtrenler, hayata en byk ihneti yapyorlar. Zaman her an bu insanlarn aleyhinde alyor. Mspeti brakp, menfiye sarlanlar, bugne kadar ne kazandlar, ellerine ne geti... Yunus, bir gn yolda bir karnca grr, dikkatle eilir, hayranlkla bakar, tekrar bakar ve Benim bir karncaya ulu nazarm vardr der. Fikret, Bir rmcek gtrr Hakka beni diyor. Her zerrede Hakk mahede edenler ve ondan bir ders karanlar, ne gzel insanlardr. Onlar ki kelm Haktan alrlar, Hakk sylerler... Allah cmlemize bu gzelliklerini yaamay ve yaatmay nasip etsin...

Bar Trkede en sevdiim kelime Bartr. Bar szn sylemek bile, iimde bir rahatlk, bir ferahlk, bir gzellik duygusu uyandrr.

Atatrkn Yurtta bar, Dnyada bar sz ne kadar anlamldr, ne kadar dndrcdr. Hele, gnmzde gerek iinde yaadmz toplumda, gerek dnyada bu szce ne kadar muhtacz! Bakyoruz evremize, istisnalar dnda herkes kavgal, herkes birbiriyle nizal...

Evde kar-koca, kardeler, okulda retmenler, renciler, i yerlerinde mesai arkadalar... Bu durum beni rpertiyor. Allahm, diyorum. Bu hl neyin nesi? Neden byle oluyor? Birbirimizle alp veremediimiz nedir? Hepimiz u geici dnya hayatnda misafir konumunda deil miyiz? Tabi mr ka yl ki? Resulullah Efendimiz ka yanda vefat etti? Hi dnyor muyuz? Byk Yunus ne gzel sylemi: Mal sahibi, mlk sahibi, Hani bunun ilk sahibi, Mal da yalan, mlk de yalan, Var biraz da sen oyalan.

u dnyaya geliimizdeki amac, acaba hi dnyor muyuz? Hepimiz, ama hepimiz aslmz bulmaya, zmze ulamaya gelmedik mi? Hayatta biricik ve asl grevimiz, bu amaca gre kendimizi yetitirmek, olgunlamak, tekml etmek deil midir? Bir eit teferruat iinde bouluyor, hayattaki amacmz unutuyoruz.

nsan kendi i dnyasnda, kendi kendisiyle bar, bili iinde deilse, bakalaryla nasl dost olabilir? Bugn kiiler arasndaki ihtilflar, ayrlklar, tartmalar, kavgalar incelersek, tek istisna olmadan greceimiz udur; kendi i dnyasnda, kendi kafasnda, kendi gnlnde kavga olan bir insan, ister istemez bu kavgasn darya, ailesine, i yerine, sosyal hayatna da tayacaktr. Bu kanlmaz bir sonutur.

Acaba, bu i dnyamzdaki, kafamzdaki, gnlmzdeki atmalarn sebebi nedir? imdi bunun zerine biraz eilelim:

Senelerce, senelerce evveldi. Kk bir ocuktum. Bir gn rahmetli annem beni dizlerine yatrd ve bir Hint masal anlatt. Aradan 63 yl geti. O gn dinlediim masal hl unutamam. Vaktiyle Hindistanda yaayan bir gen, ayn mahallede oturduu bir gen kza deli gibi k olur, dayanlmaz, takat getirilmez bir akla kz sever. Bir gn kza almaya, akn sylemeye karar verir. Gider, kapsn alar. eriden bir ses gelir: Kim o? ocuk cevap verir: Benim, ben... Kap almaz. ocuk ok zlr. Geri dner. Aylarca ykk ve akn, perian bir ekilde dolar durur. Bir gn cesaretini toplar, ansn ikinci kez denemeye karar verir. Kapy alar. Yine ayn durum ve ayn szler tekrarlanr. Artk bizim gen an, kolu kanad krlm, btn mitleri snmtr. ntihar etmeye karar verir. Hangi yntemlerle intihar edeceini dnrken, yoluna bir arkada kar. Hayrola der. ok dalgn grnyorsun. Gen k durumu anlatr. Arkada cevaben zlme der. Benim tandm vel bir zat var, gidelim, akl danalm, ne yapmamz gerektiini o bize syler. Gen ile beraber o zata giderler, durumu anlatrlar. Glerek cevap verir. Tabi almaz der. Sen, "Ben" dediin srece, o kap hibir zaman almaz. nsan gnlnn kaps, ancak edep, tevzu, incelik ve sevgi ile alr. Ltfen tekrar gidin, kapy aln ve Kim o? diye ses geldii zaman Sensin, hep sen, nce sen, sonra sen deyin, bakn grn kap nasl alacaktr. Denildii ekilde hareket edilir, kz kapy aar ve glerek Hogeldin sevgilim der. El ele tutuurlar, lnceye kadar srecek mutlu bir hayatn ilk nn yaarlar.

nsanlar birbirinden ayran, birbirine dren hep ayn nedendir. Eitilmemi, terbiye edilmemi irkin bir benlik duygusu; ona nefs deyin, ego deyin, ne derseniz deyin. nsan kendi egosundan uzaklamad srece, hibir zaman ne mutlu olabilir, ne mutlu edebilir. Benim genlik yllarmda Elizabeth Taylor dnyann en gzel kadn kabul edilirdi. Sekiz kere evlendi. Hibir evliliinde ne mutlu olabildi, ne elerini mutlu edebildi. nk zenginlii ve gzellii, onda yle bir ego, ben yaratmt ki, kendi ac sonunu kendi hazrlad. Bugn akliye kliniklerinde mr geiriyor. Bir insan iin en nemli olay, kafasna ve gnlne hkim olacak olan bar duygusudur. Bara giden yol da, benlik duygusundan, nefsden kurtulmakla mmkndr. eytan Ben ateten yaratldm, topraktan yaratlm insandan stnm dedii iin Cennetten kovulmutur. Benliiyle, nefsiyle yaayan insanlar, eytann yolundadrlar. ster istemez, acyla, strapla, mutsuzlukla karlaacaklardr. Onun iin Peygamber Efendimiz bir Hadis-i erifinde: Allahm, beni bir an, bir andan da ksa bir zaman ierisinde nefsimle brakma buyurmulardr.

Bir sava dnnde nefs ile mcadelenin nemini belirtirken: imdi kk cihattan byk cihada gidiyoruz buyurmulardr.

Yce Rabbimiz bizlere de, yeryzndeki btn insanlara da sulh, skn, bar iinde yaamay nasip etsin...

ahsiyet ve Tekml Gnmzde, ok kullanlan ama anlam iyice belirlenmeyen baz kelimeler vardr. ahsiyet, Kiilik szc de bunlardan biridir. nsanlar birbirlerine kzdklar zaman, birbirlerini itham edecekleri zaman Brak u ahsiyetsizi, O ahsiyetsizden baka ne beklenir gibi szler sarfederler. Ama bunlar syleyenlere soracak olsanz, kardeim sen ahsiyetten ne anlyorsun, sence ahsiyet sahibi insan kimdir diyecek olsanz, eminim, pek ok insan arr, ne diyeceini bilemez. Deneyin isterseniz. Ksmet olursa, bugnk sohbetimizde de bu nemli konu zerine bir aklk, bir aydnlk getirmeye alalm. ahsiyet nedir? ahsiyet sahibi insan kimdir? En gzel rneklerini kimlerden verebiliriz, onu grelim.

ahsiyet sahibi insanlar incelendii zaman grrz ki, onlarda ilk grlen zelliklerden biri yaantlarndaki istikrar, devamllktr. Onlar ne sylediklerini bilen, neye inanacaklarn bilen, kime deer vereceklerinin farknda olan kimselerdir. kide birde fikir deitiren, gr deitiren, inan deitiren kimselerde ahsiyet unsuruna rastlayamyoruz. Dn karalad insanlar bugn batac eden, dn tkrdn bugn yalayan insanlara nasl ahsiyet sahibi diyebiliriz? Onlara nasl gvenip, nasl inanabiliriz. Onlarn ipiyle kuyuya insek, bir daha kamayacamz daha batan belli deil midir? Tarih dn dndr, bugn bugndr diyenlerin iinde bir tek gerek ahsiyet sahibi insan grm mdr?

ahsiyet sahibi insanlarn ikinci vasf, itimat edilir, inanlr, gvenilir olmalardr. Kinatn Efendisine daha ilk genlik yaamlarndan itibaren Muhammed-l Emin sfat verilmiti. Kinatn o en byk, o en gzel, o en muhteem insan, daha ilk genlik yalarndan itibaren evrenin sevgisini, saygsn, hayranln kazanmt. Tek istisna olmadan herkes ona kar, misli grlmemi yce duygularla doluydu ve bu hl Peygamberimizin son nna kadar devam etti. Bir gn geldi, Ebu Cehil Peygamberimizi ldrmek iin yola kt. Adamlaryla beraber Hira maarasnn nne kadar geldiler. Mucizeyi hepiniz bilirsiniz, Allah sevgili Resln onlara gstermedi. Araya, araya yoruldular. Dinlenmek iin maarann nne oturdular, aralarnda konuuyorlard. Biri dedi ki, Biz onu ldrmeyelim, daha beter bir duruma drelim. Ebu Cehilin gzleri parlad. Ne yapalm? diye sordu. Adam cevap verdi: Onu terzil edelim. Ona yalanc diyelim dedi. O zamanlarn Arabistannda her ey mbaht; yalnz affedilmeyen tek su yalanclkt. Adam devam etti; Adn yalancya karrsak, bu onun iin lmekten daha kt bir durum olur dedi. Bu sz iiten Ebu Cehil fen hlde fkelendi, klcn ekti, gzleri akmak akmak adamn zerine yrd. Derhal szn geri al dedi. Yoksa kafan koparrm. Ben Muhammedi ldrebilirim ama ona yalanc diyemem dedi. Diyemem, nk Muhammed asla yalan sylemez...

ahsiyet sahibi insanlar, daima evrelerinde bir sayg, bir hayranlk uyandrrlar. nsanlar onlara bakarak hayatlarna bir ekil, bir ekidzen verirler. Tbiri caizse onlar hayatn tad tuzu gibidirler. Eer bir toplum, bir babozukluk, bir karmaa iinde ise, yaama sevinci unutulmu ise, o toplum ya ahsiyet sahibi insan karamyor, ya da kardelen iei gibi bin bir glkle, bin bir ile ile kendini yetitiren insanlara gereken nemi vermiyordur. ahsiyet sahibi insanlar ve toplum, tohum ve toprak gibidir. Bir toplum, birtakm sahtekrlklar, ahlkszlklar, erefsizlikleri avularnn ii patlayncaya kadar alklyor, eli plecek mbrek insanlara gereken saygy, ilgiyi gstermiyorsa, o toplum kendi ipini ekmeye, bana gelecek btn felketleri hak etmeye hazrlanyor demektir. Unutmayalm, marifet iltifata tbidir. Kaymak, ste gre tutar. Kendi iinden kan, ektikleri bin bir ac, strap, ileye gs gerip evresini aan, belli bir dzeye gelen insanlara, toplum omuz silkiyor, bo veriyorsa, o zaman sylenecek tek sz kalr; kendi den alamaz. ngilizlerin bir atasz vardr: Kendine yardm etmeyene Allah da yardm etmez diye... Aradn bilmeyen, bulduunu hibir zaman anlayamaz.

Bir kays fidan alsak, baheye gtrp diksek, dibini sulasak, sonra ar bir ihtimamla, hastalk derecesine varan bir titizlikle, gne kt zaman, yamur yad zaman elimizdeki emsiye ile fidann yanna gidip onu korumaya alsak, havalar souduu zaman onu eitli vastalarla stmaya alsak, arada bir, acaba ne lemde diye kkne bakmaya alsak, komik duruma dmemiz bir yana, hibir zaman o fidann byyp gelitiini, meyve verdiini gremeyiz. Gnmzde birok ailenin ocuk yetitirmesi bu rnekten farkl deil ki. Bu aileler kendi ocuklarnn geleceini tehlikeye attklarnn acaba farknda m? Byle bir aileden ahsiyet sahibi bir insann kmas mmkn m? evrenizdeki insanlar inceleyin, konumalarn dinleyin, pek ounun hep negatiflikler, eksiler, olumsuzluklar iinde olduunu greceksiniz. Hep tenkit, hep eletiri, hep kk grme, hep alaya alma, hakir grme. Rahmetli Mehmet Akif bir iirinde bu durumu ne gzel anlatyor:

Nazarlardan taan mn, ibdullah istihkr

Bu ruh hali iinde yaayan insanlar, dnya ve hiret cehennemini, bizzat kendilerinin hazrladklarn acaba biliyorlar m?

Yce Peygamberimiz bir Hadis-i erifinde Ya hayr syle, yahut sus diyerek, gideceimiz yolu ne gzel gstermitir. Soruyorum sizlere, hayatnz boyunca bir tek bu Hadis-i erifi yaayan ka kii grdnz? Eer insanlar, iddia ettikleri gibi bu Hadis-i erifi yaasalar velyet makamna kadar giderlerdi. Vaktiyle, genlik yllarnda, Allah rahmet eylesin Yuval Hoca, bu gerei kendine has slbuyla ne gzel anlatrd. Konumann sonunda

Efendiler derdi; Bunlar sylemek goley, dinlemek de goley, emme velkin i tatbik itmekde.

unu iyi bilelim ki, birtakm gerekleri papaan gibi tekrarlamak, ne bize, ne evremize hibir ey kazandrmyor. Bugnn insan, sylediklerini yaayan, uygulayan, onlarn urunda her fedakrl gze alabilen rnek aryor. Sde bizlerin deil, btn insanln en canl, en gzel rnei Resulullah Efendimiz. Tek k kayna, yol gsterici Kuran- Kerim. Peygamberimizin ahlk, Kuran- Kerimin ahlkndan ibaretti. Niin baka k, baka kaynak, baka yol gsterici aryoruz? Neden mspet varken, menfi ile urayoruz? Neden televizyonlarmz irkin ve iren yaaylaryla btn insanl utandracak birtakm insan msvettelerinin, en rezil hayatlarn, en ince noktasna kadar gzler nne sererken, btn kinata rnek olacak Allah ve Peygamber dostlarndan, onlarn tertemiz yaaylarndan bahsetmiyorlar? nsanlar, sabahlar gzlerini atklar andan itibaren, gece uyuyuncaya kadar, srekli bir negatiflik yamuru altnda. Sonu ne mi oluyor? Gerek ortada. Her gn saylar biraz daha artan ruh ve akl hastalar meydanlar dolduruyor. Bu rezil gidie dur diyen birileri kmadka, bu rakamlar daha da kabaracak. Eli deil, aya bile plecek mbrek beyefendiler, hanmefendiler, aramzda sessiz sedsz kendi yalnzlklar iinde yaarlarken, kimse onlara aldr bile etmiyor. Hatta aydn geinen nice katran ruhlu kadnlar ve erkekler, onlar grnce rahatsz oluyorlar. te tohum ve topran nemi burada ortaya kyor. Nasl piyasada ilgi grmeyen, rabet grmeyen bir mal, nce tezghn arkasna, sonra da depoya atlrsa, gnmzde de yle oluyor.

Peki btn bunlara ramen, iimizde hl ruh gzelliini, asletini, inceliini korumak isteyen insanlar varsa, onlar ne yapacak. Yaplacak tek ey var; her eye ramen Rabbiyle, Peygamberiyle ve seccadesiyle beraber yaamak. Necip Fazl Ksakrek bir iirinde ne gzel sylyor;

Beni kimsecikler okamaz madem, p beni alnmdan, sen p seccadem. Allah rahmet eylesin, nur iinde yatsn, aziz ve deerli hocam Mnir Derman Hazretleri de, hayattan ikyet eden, ylgnlk gsteren insanlara kar, Bunlar lkrd amma sonu ne? derdi ve ilve ederdi. Seccaden sana yetmiyor mu? unu iyi bilelim ki hepimiz, her gn, bir var olu, yok olu sava iindeyiz. Dn byleydi, bugn de byle, yarn da byle olacak. Siz Yunusun, Mevlnann yaad alarda insanlarn melek gibi mi olduklarn sanyorsunuz? Kendimizi aldatmayalm. Yaadmz srece Peygamberimizin yolundan gidip, imknlarmz nispetinde onun gibi olmaya almak varken, bedbinlik niin? Karamsarlk niin? Yunus, krk

yl eyhinin derghna odun ekti skt etti ve sonunda Ballar baln buldum, kovanm yama olsun dedi. Biz de yaadmz srece, kalbimizi ve kafamz hep mspet olanla, iyi, gzel ve doru olanla dolduralm ve ksmet olursa Yunus gibi seslenelim:

Yunus bir haber verir, iidenler ad olur...

htiyalar Karsnda nsan Ankarann mnevi gnelerinden Azize Anne anlatmt. Azize Anne doksan yan oktan am, tek bana yaayan, her iini kendi yapan, bir yce insan...

Bir gn alveri yapmak iin merdivenlerden iniyormu, apartman yneticisi di doktoru Hiam Beyle karlamlar. Hiam Bey selm vermi, hl hatr sormu, sonra; Valide kiminle oturuyorsun? demi. Cevap Hiam Beyi pek artm. Azize Anne, Allahla beraber oturuyorum demi.

te bu mbrek sultan bir gn drt hanm arkadayla beraber Hac Bayram Camii civarnda oturan, ya yze yaklaan ve yalnz yaayan bir vel hanm ziyarete giderler. Sohbet edilir, biraz sonra Hac Bayram Camiinden ezan sesi gelir. Hanmlar ev sahibine dnerler; Bize msaade, efendim. derler. Ev sahibi hanm, Katiyen, nce namazmz klacaz, sonra Allah ne verdi ise, hep beraber yiyeceiz. der. Birka tekliften sonra misafir hanmlar kalrlar. Hep beraber namaz klnr, tespihler ekilir, dualar edilir. Sonra byk hanm mutfaa geer. Elinde bir para kuru ekmek ve bir kavanozun dibinde alt yedi tane biber turusu ile dner. Buyurun arkadalar, Allahn verdii rzkmz beraberce yiyelim. der. Gc kuvveti yerinde bir hanm, o kat, sert ekmei paralara ayrr, herkes birer para alr. Kavanozdan ald bir biber turusunu katk ederek yemee balar. O srada kap alnr. Gen bir delikanl elinde bir tepsi pilv ve zerinde iki kzarm tavukla kapda grnr. Ev sahibine hitaben; Teyzeciim, babamn dn bir devlet dairesinde aylardr kmayan bir ii iin, eer bu i bugn karsa, komu byk hanma bir tepsi tavuklu pilv gndereceim demesi ve iinin kmas zerine, bu tepsiyi selmlar ve hrmetleri ile beraber size gnderdi. der. Byk hanm ellerini aar, Allahna kreder ve ilve eder: Allahm ne ilerin var. nce misafirini gnderiyorsun, sonra da tavuklu pilvn...

Bu ilere akl sr ermiyor. Sorarm sizlere, iinizde ka kii, bir misafir geldii zaman bu yreklilii gsterebilir? Az veya ok demeden, buyurun Allahn verdii rzk beraber yiyelim diyebilir?

htiya kavram, adan aa, toplumdan topluma, insandan insana yle deiiyor ki. Biri iin vazgeilmez ihtiya olan bir husus, dieri iin gereksiz, lzumsuz, ie yaramaz bir nesne oluveriyor. yle kadnlar var ki, vizon krkleri olmad zaman kendilerini son derece mutsuz, huzursuz, sknt iinde hissedebiliyorlar. Yine yle kadnlar var ki, on be yllk mantolarn on altnc yl da giyebildikleri iin, yrekten krederler. Rahmetli annem edebiyat retmeni idi. Srtndaki mantosu yirmi iki yllkt. Ama yine de tertemizdi, prl prld.

Bir sabah giydiim elbise, bir arkadamn dikktini ekti, ok beendi; Gle gle giy. Yeni mi yaptrdn? dedi. Hayr, yeni deil. Yirmi sekiz yllk. dedim. nsan vardr, mtevaz sofrasna oturur, orbasn ier, Allahna sonsuz krler eder. nsan vardr, yemeklerini Hiltonun kral dairesinde yer, yine de kretmez. krle almayan dudaklarnda, hep bir memnuniyetsizlik izgisi vardr. Bunalm iindedir. Zaman zaman intihar dnr ve dudaklarndan dklen hep ikyet szckleridir. Toplumdan ikyet, insanlardan ikyet, hayattan ikyet. Acaba insanlar bu kadar farkl durumlara iten nedir? Aklma Yunusun bir msra geliyor: Bunca varlk var iken, gitmez gnl darl Huzursuzluunun, mutsuzluunun, skntsnn, daha ok para pul ile, mal mlk ile geeceini sananlar, ebed bir aldan iindedirler. Onlar tpk susadka tuz yalayan insanlar gibidirler. Bugne kadar, madde hibir insan doyuramad ki onlar doyursun. Ne diyor byk Yunus: Mal sahibi, mlk sahibi Hani bunun ilk sahibi Mal da yalan, mlk de yalan Var biraz da sen oyalan Kim ne derse desin, ne yaparsa yapsn, Muhammed ak gzlere ve gnllere dolmadka, hibir insan huzurlu olamayacak, mutluluu yakalayamayacaktr. dnyalarndaki karanla, daha ok maddi imknlarla are bulacaklarn sananlar, ebed bir hsran iinde yaayacaklardr. statistiklere bakldnda, intihar orannn zengin muhitlerde, fakir evrelere gre, ok daha fazla olduu grlr. Gerek Ankarann, gerek stanbulun en zengin semtlerindeki insanlarn yz ifadelerini inceleyin, pek ounda grlen aksilik, lnetlik, nemrutluk, firavunluk, tepeden bakmadan baka nedir?

Gidin fakir semtlere, gecekondu muhitlerine, oradaki insanlarn yz ifadelerinde daha bir yumuaklk, scaklk, sevgi, dostluk ve anlay izgileri grrsnz.

Efendim, her ey ekonomiden ibarettir, gerisi lftan ibarettir diye samalayanlar inceleyin. Hepsi de mnevi duygulardan, inan gzelliinden uzak, kendi halkna tepeden bakan, kendi insann kmseyen, yeryzndeki ilk defa halka inmek tbirini kullanan, eyrek aydnlar, insan msvetteleridir. Konutuka irenir, tiksinirsiniz onlardan. Ne demek halka inmek? unu iyi bilin ki, Trk halkna inilmez, sadece klr. Zavall firavun taslaklar, siz kendinizi ne sanyorsunuz? Monerler, bugne kadar aranzdan bir tek adam evld, bir tek Hazreti nsan kt m? nceleyin byk velleri, byk bilginleri, gerek sanatkrlar, gerek devlet adamlarn, gerek devrimcileri, hepsi halkn iinden gelmi, tertemiz, prl prl halk ocuklardr.

En byk kadn evliy Rabi Sultan Hazretleri, bir gz odadan ibaret, eya olarak yalnz bir testi ve bir seccade bulunan tahta bir evde otururmu. Bir gn ziyaretine Hasan Basri Hazretleri gelir. Hl hatr sorulduktan sonra: Y Rabi, bildiime gre senin amcann olu Badatn en zengin tccar imi. Diyormu ki, Rabi gelsin, ne isterse vereyim; neden gidip istemezsin? Evini bir gzel donatsn. der. Rabi Sultan hayretler iinde misafirinin yzne bakar ve: Efendim, ben Allaha yle bir akla balym ki, Ondan bir ey istemeye utanrken, gidip de amcamn olundan m isteyeceim? der.

Lisede iken bu hikyeyi alayarak okumutum. Aradan elli yl geti. imdi de alayarak yazyorum. Syleyeceklerim bu kadar. Ne demi atalarmz:

Anlayana sivri sinek saz, anlamayana davul zurna az.

Allah hepimize ilhi ak nasip etsin...

Szn nemi ve Yunus Emre Eskiler nce selm, sonra kelm derlerdi. nsanlk kltr tarihi incelendiinde, hemen btn medeniyetlerde ve inanlarda, sze byk nem verildii grlr. ptida, kelm var idi. sz ocukluk gnlerimden beri kulaklarmda nIar. slm tasavvufundaki Sylenen sz vcut bulur. kelm beni hep rpertmitir. Elli yldan beri bu sz nerede iitsem, nerede okusam beni titretir, heyecanlandrr. O muhteem mny her defasnda biraz daha anlamaya, idrk etmeye, derinliklerine inmeye alrm. Hayr syle iine, hayr gelsin bana. ataszndeki sonsuz incelii, ayn ekilde kavramaya, hissetmeye alrm. nsan gerek kendi hayatna, gerek bakalarnn hayatna edeple, saygyla bakacak olursa, bu szlerdeki yceliin farkna varr, bilincine erer.

Yllar nceydi, bir muhterem hanmefendi, ac ve strap iinde unlar anlatmt: Gen kzdm. Bazen karmakark dnceler iinde ellerimi aar dua ederdim. Allahm derdim; fakltemi bitirmemi, sonra iyi bir i bulmam, sonra da iyi bir insanla evlenmemi nasip eyle. Eim ok iyi, saygdeer, evresinde sevilen, saylan, beenilen, el stnde tutulan, mkemmel bir insan olsun der ve ilve ederdim. Allahm derdim, evlilikte ok mutlu olaym. Allahm on be senelik mutluluk bana yeter, o kadar kfi. Gerekten yle mkemmel, ideal bir insanla evlendim ve evliliimin on beinci ylnda eim vefat etti, Hakka gt. Sz bittii zaman ikimiz de alyorduk. Bu bir rnek. Dnlrse, daha niceleri bulunur. Binlerce rnek de versek, sonu hep ayndr. Btn zamanlarda, btn meknlarda sylenen sz vcut bulmutur, bundan sonra da yle olacaktr. Byk Yunus bouna m sylemi: Sz ola kese sava Sz ola kestire ba Sz ola aulu a Ya ile bal ide bir sz. Eski Mevlevler konuurken ok dikkat ederlerdi. Kullanacaklar kelimeleri bir kuyumcu titizlii ile seerler, ar hassas davranrlard. Mesel yak, sndr demezler, yakmak ve sndrmek kelimeleri insanda yangn imaj uyandrabilir diye uyandr, dinlendir derlerdi. Mesel, anne odaya giriyor, ufack ocuk elinde ok kymetli kristal bir vazo ile oynuyorken, imdiki baz anneler gibi ne yapyorsun, kracaksn demezler, ipeksi,

yumuak bir ses tonu ile yavaa, aman yavrum drmeyesin derlerdi ve vazo krlmaktan kurtulurdu. Zaman zaman, evremizdeki baz kimselerden iitiyoruz. Evin beyi bararak Hanm sana ka kere syledim, dnyada herkes adam olur, bu ocuk adam olmaz. der. Bu ne kadar yanl, ne kadar kt sonular douracak bir tutumdur. Hep, Sylenen sz vcut bulur. kelmnn unutulmasdr asl sebep. Evldmz iin iyi olacak dersek, onlar iyi olurlar. Kt olacak dersek, kt olurlar. Ne olur bugnk insanlar da, dnkler gibi sz syleme konusunda daha titiz, daha dikktli olsalar. Kazancmz yle byk olur ki... Peygamber Efendimizin Ktb- Sittedeki btn hadislerini inceleyin, bir tek olumsuz sz bulamazsnz. nsanlk kltr tarihinin en gzel, en veciz, en anlaml szleri, Peygamber Efendimizin Hadis-i erifleridir. Siz hadislere kar tavr alanlar dikkte almayn, onlar iin farknda deiller. Ben btn dnya edebiyatn inceledim. Dnyann en byk ediplerinin hibiri Resulullah Efendimiz kadar gzel, etkileyici, anlaml sz syleyemedi. Bazen birka kelimeden meydana gelen bir Hadis-i erifi yorumlamaya kalksak, nice byk ciltler tutar. Yine de o hadisi tam aklam olmayz. nsanlar bir tek Ya hayr syle, yahut sus. hadisini uygulayacak olsalar, i hayatlarnda, aile hayatlarnda, sosyal hayatlarnda onu yaayp Hl haline getirseler, hayatlarnda byk bir devrim olur. Mn leminde nice yksek makamlara ularlar. Ne olur u Ben onu biliyorum, Ben onu okudum. ukallndan, ok bilmiliinden vazgeelim, bildiklerimizi yaayalm, hl haline getirelim. unu iyi bilelim ki, yaanmayan bilgiler, bizi yk tayan hamal olmaktan kurtaramazlar. rnekleri ortada, isim vermeyelim, siz onlar benden ok daha iyi biliyorsunuz. Ancak hayata tatbik edilen, uygulanan, yaanan bilgiler deerlidir, nemlidir, gzeldir, gerisi sadece lftan ibarettir. Bugne kadar hi kimse kitap okuyarak yzme renemedi. Sadece kitab bilgilerle krsye, televizyon ekranlarna kanlarn bir tek kiiyi dahi etkileyemediklerini, sadece kafa iirdiklerini her gn hepimiz ac ac gryoruz. Tarih boyunca yaamadklarn syleyenlerin ne kadar zavall duruma dtkleri, alay konusu olduklar, cmlenin malmudur. Bir gn bir camide Abdlkadir Geylani Hazretleri konuma yapacaktr. Ne hikmetse mbrek sultan biraz gecikir. mam Efendi Hazret gelinceye kadar krsye Hazretin olunu kartr. Delikanl kklnden beri eitli ilimler tahsil etmi, saysz kitaplar okumu ama henz bunlar yaayacak, Hl hline getirecek zaman bulamamtr. Biraz da gen ocuk ilmine marur hava basaraktan konumaya balar. Cemaat sklr, bunalr. Kimi esnemeye, kimi uyumaya balar. Sonra Hazret gelir. Krsye kar. Ey cemaat der. Szlerime balamadan nce hepinizden ayr ayr zr dilerim. Tam zamannda kyordum, valideniz geldi. Efendim dedi. Ocaa orba koymutum, msaade edin pisin, size iireyim yle gidin. Kramadm, incinmesin diye bekledim, orba piti, itim gecikerek geldim. ok mteessirim. Beni affedin. Biraz nce esneyen, uyuklayan cemaat hngr

hngr alamaya balarlar. Gen adam, hayretler iindedir. Allah Allah der. Bu ne itir. Ben o kadar ilimden, kitaplardan bahsettim, kimi esnedi, kimi uyudu. Babam, annemin piirdii orbadan bahsetti, herkes alamaya balad diye hayretini belirtir. Sz sylemek ayn zamanda byk bir incelik iidir de. Byk vel Paa Dede Hazretleri sz sylerken son derece dikkat eder, kimseyi krmamaya, incitmemeye zen gsterirdi. Olumsuz bir rnek verilecei zaman, kimseyi rnek gstermez, kendini gsterirdi. O, her zamanki eriilmez zarfeti, edebi iinde konumasn srdrrd.

Yunus; Bir siz dahi sizde grn, benim bende grdm der. Kendi kendimiz olabilmek, mn ikliminde gezebilmek iin, ie kelmdan balamak gerektiini unutmayalm. Yunus, kendi kendisi olabilmek, mn gzelliine ulaabilmek iin, krk yl eyhinin derghna odunun bile dzgn ve doru olann getirdi, skt etti. Yunus tevhide skt ile ulat. Ondan sonra Sevelim, sevilelim, dnya kimseye kalmaz. dedi. Ak gelicek, cmle eksikler biter. dedi ve Ballar baln buldum, kovanm yama olsun. diyerek szlerini noktalad.

Allah cmlemize nasip etsin.

Yeni Bir Yla Girerken Genellikle birok kimseler, yeni bir yla girerken birtakm kararlar alrlar. Uygulanr, uygulanmaz, o ayr mesele. nce ie bir genel af ile balasak nasl olur acaba? Allahm desek, u na kadar beni kran, inciten, zen, alatan ne kadar insan varsa, senin akna, Reslnn akna hepsini balyorum. Sen de bala Yarabbi. Eer onlarda bir hakkm kalmsa, hepsine ana st gibi hell ediyorum. Allahm! O insanlarn iki dnyasn cennet et, ocuklarnn mrvvetini gster. Onlar yaadklar toplumda en ok sevilen, saylan, el stnde tutulan insanlardan eyle.

nsann kendine yapaca en byk iyilik, nce ie kendi kafasn ve gnln temizlemekle balamasdr. dnyamz kirlerden, pisliklerden, dmanlklardan artmak olmaldr. nsan gnl yle muhteem bir mbet ki, en ufak bir kin, nefret, dmanlk, intikam duygusu mnevi tekmlmze engel olur. nsan bu durumda ne yaparsa yapsn, mn leminde yol alamaz, ilerleyemez. nsann gnl lemi kinler ve nefretlerle doluyken, deil mnevi, maddi gzellikleri bile gremez, alglayamaz, zmleyemez. Byk mutasavvf Msr Niyazi Hazretleri ne gzel sylyor:

Ben sanrdm halk iinde hi bana yr kalmam Ben beni terk eyledim grdm ki ayr kalmam

Dikkat edeceimiz ikinci husus; gerek aile iinde, gerek i muhitinde, gerek sosyal hayatta uyum iinde yaamaktr. nsanlar ve hayat olduklar gibi kabul etmek, bizim gibi dnmeyenlere de Allah rzas iin sevgi ve sayg gstermek, onlara efktle muamele etmek ana ilkemiz olmaldr. Byk Yunus, Yaradlan ho gr, Yaradandan tr diyor. Bir byk vel, Sen kim oluyorsun da, Allahn yaratt bir insan kardelie kabul etmiyorsun diyor. Gayet tabi bu lemde her ey zddyla bilinecek. Gzelin yannda irkin, iyinin yannda kt, asilin yannda baya, inanann yannda inanmayan olacak. Kinatn nizam yle kurulmu. Bir pilin iki ucu var; biri art, dieri eksi. Pilin iki ucu da art veya iki ucu da eksi olsa, radyomuz almaz. Herkesin bizim gibi duymasn, dnmesini, hareket etmesini beklemek, hayat ve insanlar hi mi hi anlamamak olur. nemli olan, kinattaki her zerreye edeple, saygyla, incelikle yaklaabilmektir. Her zerreden zikredenin Allah olduu bilincine ulaabilmektir. Ne ki yaratlmtr, bir sebebi, bir hikmeti vardr. Eer onu gremiyorsak, anlayamyorsak kabahati kendimizde arayalm. stanbulda herkesin bildii bir Merkez Efendi kabristan vardr. Her eyi yerli yerinde grd iin o mbrek Sultana, Merkez Efendi ismi verilmitir. O noktaya ulaabilmek, ancak devaml tefekkr, ibadet, edep, sayg, incelik ile mmkndr. Ayna tozlu, kirli ve pis olursa, yzmz gremeyiz. nemli olan, gnl aynasn tertemiz,

prl prl hle getirebilmektir. be kitap okumakla, be sohbet dinlemekle, kendilerini olgunlam, yetimi sayanlar, ne byk bir gaflet iindedirler. Onlar kendi kendilerine ihnet etmektedirler. Allah cmlemizi bu duruma dmekten kurtarsn.

Dikkt edeceimiz nc husus; her an dikktli, uyank ve gayretli olmaktr. Kinatn Efendisi gece yatarken dua edermi; Allahm! Beni bir an, bir andan da ksa bir zaman nefsime brakma. Nefis, yle byk, yle nemli bir imtihan ki, Resulullah Efendimiz bir savatan muzaffer olarak dnen askerlerine hitaben; imdi kk cihattan, byk cihada dnyoruz. Asl nemli olan, dman deil, nefsimizi yenebilmektir diyor. nsan nefis yoluna srkleyen en byk etkenler; benlik duygusu, gurur ve kibirdir. Kendilerini byk grenler, gurur ve kibir iinde olanlar, eytana mensupturlar. Kinatn en byk airi Yunus Emre, kendi kendisine yle hitap ediyor:

Miskin Yunus sen seni Bir adam m sanrsn! Hlini miktarn Bil derlerse ne dersin?

Yeni ylda dikkt etmemiz gereken drdnc husus; hayatmzn her nnda mnkaadan, tartmalardan uzak kalmak olmaldr. Bugne kadar hi kimse bu lzumsuz ekimelerden hibir ey kazanmad, eline bir ey gemedi. Sadece kalpler krld, gnller incindi, insann i dnyasnda hibir zaman unutulmayacak ac hatralar kald. Yunus ne gzel sylyor:

Kakmak olayd ger Muhammed de kakrd Vara yoa kakrsn Sen dervi olamazsn.

Kimse bizim gibi dnmeye, bizim gibi hareket etmeye mecbur deil ki. Size bir ey syleyeyim mi. Bir insann mnkaaya dknl, onun aklyla ters orantldr.

Dikkt etmemiz gereken beinci husus; israftan kamak olmaldr. Peygamberimiz: Dere kenarnda abdest alrken bile suyu tasarruflu kullann buyuruyor. Cemaatten biri: Ya Resulullah diyor, ben bunu anlayamadm. Zaten derenin suyu akp gidiyor, biz dikkt etsek ne olacak diyor. Yceler ycesi Peygamberimiz cevap veriyor: nemli olan senin tasarruf terbiyesi iinde yetimen. Bolluk zamannda da tasarrufa riayet etmeyen, darlk zamannda perian olur. Bugn Trkiyenin iinde bulunduu ac durumlar, hep tasarrufa riayetsizlikten oldu. lkemizi kriz ortamna getiren, zengininden fakirine kadar, herkesin kendi imknlarna gre iinde bulunduu israf, savurganlk ve sorumsuzca yaamalardr. Dnyann neresine giderseniz gidin bizdeki kadar israf hibir yerde bulamazsnz. En ksa zamanda bu lgn gidie bir son vermedike, Allah esirgesin daha kt durumlarla da karlaabiliriz. Bir atasz var; Balk batan kokar derler. Daima halktan fedakrlk bekleyen devlet adamlar, nce kendileri rnek olsalar. Bu yaplmadka ikide bir yoksula, dar gelirliye dnp sizden fedakrlk bekliyoruz demek, iyi bilelim ki bir kara mizah olmaktan teye gidemeyecektir. Trk milleti, bana gre insanlk ailesinin en gzpek, en yiit mensubudur. Yeter ki devlet bykleri gzel davranlar ile bu aziz millete nderlik etsinler.

Altnc husus; mitsizlikten kamak olmaldr. unu iyi bilelim ki, bedbinlik ve ylgnlkla hibir yere varamayz. Ak konualm, zor, hem de ok zor gnler geiriyoruz. Ama tarihe bakacak olursak, Trk milleti nice glkleri yznn akyla, baar ile gemesini bilmitir. Hi phem yok, yine yle olacaktr. Genlerimiz arasnda yle prlantalar yetiiyor ki, yarnlar daha gzel olacaktr. Yeter ki hepimiz elimizden gelen gayreti gsterelim. Yediden yetmie, kadn ile erkei ile alalm. Hem de ok alalm. Allahn izniyle btn karanlklar a dnecektir.

Yeni yln bizler iin ve dnyadaki btn insanlar iin hayrlar, iyilikler ve gzelliklerle dolmasn diliyorum.

ocuk Bu Mehul ocuk eitimi hakknda, yzyllardr birok kimse, kendi bilgilerinden, grglerinden, tecrbelerinden yola karak, nice eyler yazdlar, sylediler. lerinde dorusu vard, erisi vard. Bunlarn ou insan anlamam, insana varamam, insana ulaamam kimselerin grleri idi. nsana gidemedikten sonra, onun eitimi hakknda ortaya konulan grler ne dereceye kadar faydal olabilir. Hele gnmzde eitimci geinen birtakm materyalist kimselerin dncelerine katlmak insan adna da, eitim adna da bir cinayet olmaz m?

Efendim diyorlar, ocuk yedi yana gelinceye kadar hibir ey gstermeyin, bir ey retmeyin, ocuk ne isterse onu yapsn. Yaksn, yksn, krsn, dksn, ne istiyorsa onu yapsn. ocuun ahsiyeti byle teekkl eder. Sakn ona ilimeyin. Yar aydn, eyrek aydn birtakm insanlar, ne maksatla sylendii henz belli olmayan, bu eitimci geinen yaratklarn samalarna hatta cinayetlerine, kendilerini teslim ediyorlar, dediklerini aynen tutuyorlar. Ortaya ele avuca smayan bir it yavrusu kt zaman da, bilgi bilgi balarn sallayarak, ne yapalm efendim diyorlar, eitimciler byle istiyor. Bilmiyorum hayatta bundan daha byk gaflet ne olabilir? Atalarmz bouna m sylemi, insan yedisinde ne ise, yetmiinde de o olur. Modern pedagoji, insann yedi yanda iken karakterinin ana hatlarnn ortaya ktn sylyor. Ondan sonras fotorafnn rtuu gibi oluyor. Peygamber Efendimiz, Her doan ocuk slm ftrat zere doar buyuruyor. Bir gn Resulullah Efendimiz, bir eve misafirlie gider. Anne babann gsterdii ar sevgi ve hrmet ocuu rktr. ekindii iin bir trl elini pmee cesaret edemez. Bunun zerine anne, ocua hitaben Yavrum git Peygamber Efendimizin mbrek elini p, duasn al, sana eker verecek der. ocuk eker szn duyunca, Peygamber Efendimize doru ynelir. Kinatn Efendisi birden yerinden kalkar, Bana msaade edin, birazdan geleceim der, kar. Bir sre sonra ter iinde geri dner. nce ocua ekerini verir, sonra ev sahiplerine dnerek, sorularn cevaplandrr. Siz ocua, Peygamber eker verecek dediniz, ocuk eker almak iin bana geldi. Yanmda yoktu, veremeyecektim. Dar ktm, arda eker aradm. ou dkkn kapanm, buluncaya kadar aradm. Eer veremeseydim, bir daha bana inanmazd. Bu olay elli yldr dnyorum, beni rpertiyor, bazen alatyor. Aman Yarabbi diyorum. Mnevi gzelliklerden ne kadar uzaklayoruz. Birtakm ne id belirsiz eitimci geinen hainlerin palavralar ile kendi gl gibi ocuklarmzn kanna giriyoruz. ocuklarmz aya yanm it yavrusu gibi, oradan oraya delicesine kouturuyorlar. Rahmetli annem ocukluumda iledii birtakm naklar, el ilerini gsterirken, bunu derdi, drt yamda ilerdim, bu drt buuk yamda, bunu be yamda. Kendi ocukluumu dnyorum, buuk yamda iken okuma yazma rendim. Drt yamda idim, bir gn rahmetli babamn bir arkada, misafir geldi. Misafire hogeldiniz efendim dedim. Elini ptm. Misafir memnun oldu, bana be kuru verdi. Be kuru o zaman iyi para idi. O para ile kitapya gittim, Yunus

Emre Divann satn aldm, okumaya baladm. Bendeki Yunus sevgisi drt yanda balar. lk okula baladm zaman, hepsi de okunmu, yzlerce kitaplk bir ktphanem vard. Bugne kadar bir zararn grmedim. Oturduum evin st katndaki ailenin alt yanda bir kz ocuu var. Her gn lgnlar gibi, sabahtan akama kadar, kendini oradan oraya atarak hayat bana zehir ediyor. Bazen ne okuduumu anlyorum, ne yazdm. Eminim ki, o ocuun eline, ne bir ine verildi, diki nak gsterildi, ne bir harf retildi, ne bir boyama kitab verildi. O ocuk bir tek dua ezberlemeden, bir tek evliy menkbesi dinlemeden byyor. Bir gn cemiyetin bana bel olan ada firavunlar, ada nemrutlar da byle yetimediler mi? Ne gzel ataszlerimiz var, aa ya iken eilir, diye. Ne verirsen elinle, o gider seninle, diye. Byle evlt yetitiren ana babalar unu iyi bilsinler ki, onlar yarn kabirlerinde de rahat yatamayacaklar. Bana kalrsa, ocuk terbiyesi daha ocuk domadan balamaldr. Hamilelii buhranl, frtnal, gerilim iinde geen annelerin ocuklar daha domadan acy ve strab yaamaktadr. Daha domam ocuun, olan bitenden nerden haberi olur demeyin. Oluyor. Titreimlerle ocuk art veya eksi elektrii hissediyor. Amerikada nice tecrbeler yaplm. Anne baba mnkaa ettii zaman, ocuk ana karnnda ok ac ekiyormu. Bu durum, zel fotoraflarla da tespit edilmi. Hamilelii tatl, uyumlu, saygl bir atmosferde geen annenin ocuu, doduktan sonra da farkl oluyormu. Bilim adamlar yle sylyor, tecrbeler bunu gsteriyor. Sevgi, sayg, hogr hayatn, insanca yaamann temel unsuru. Bunlar ocua aile iinde retilir. Ama yle lfla, palavra ile, nutuk atarak deil. Yaanarak, tatbik edilerek. Evin iinde, her an Rabbimizin huzurunda olduumuzun bilinci iinde yaamalyz. Yaamalyz ki, ocuklarmza rnek olalm, rehber olalm. ocuklarda taklit eilimi ok kuvvetlidir. ocuk grdn, iittiini taklit eder. rnek kt ise, btn kabahat ocuun mu olacak? Anne babann birbirlerine hitab bile ok nemlidir. ocukluk gnlerimden hatrlyorum. Yaknlarmz, komu teyzeler, amcalar birbirlerine isimleri ile deil, bey diyerek, hanm, hatun diyerek hitap ederlerdi. Bunda ne varm demeyin. imdiki insanlarn aklnn almayaca gzellikler, incelikler var. Baz aileler, ocua zorla yemek yedirmek istiyorlar. Ne kadar yanl bir tutum. Bugnk beslenme bilginleri, zorla yedirilen yiyeceklerin ocua hibir fayda salamayacan sylyorlar. Bir gda, ancak severek, istenerek, zlenerek yenirse faydal olur. Bir meydan muharebesi hline getirilmi zoraki yemeklerin, ocua fayda deil, zarar getireceini anne babalar ne zaman renecek. Evde egemen olan hava, edep, sabr, kr, kanaat deilse, yle bir evde yetiecek ocuktan ne hayr gelir? Anne baba evinde, ben onu yemem, bunu yemem, istemem diyen mark bytlm bir ocuun, yarn evlendii zaman einin bana da bel olmayacan kim temin edebilir. ocua ok kk yatan itibaren gzel itiyatlar alanmaldr. Rahmetli annem yamdan itibaren, beni kucana oturtur, iirler okurdu. O iirlerden aldm zevki hl hatrlarm. Sanrm edebiyata olan merakm, o zamandan

itibaren balamt. Yine ok kk yatan itibaren, ocukta tabiata kar bir sevgi ve sayg uyandrlmaldr. Gnein douu ve bat, bahar ieklerinin al, sonbahar yapraklarnn dkl, aalar, iekler, kelebekler, bulutlar, ocukla beraber sayg ile ve hayranlkla seyredilmelidir. ocuk imkn nispetinde televizyonlarn zararl programlarndan uzak bytlmeli, yaan yamur, kar, gece, yldzlar, ocuk ruhunda rperti uyandracak ekilde ona gsterilmelidir. Kk yata uyanan tabiat ve sanat sevgisi, ileride bir mr boyu devam eder, onun hayatna, renk, k ve gzellik katar. Belki de byk bir sanatkrn yetimesine vesile olur. Gzellik, kinatn altn anahtardr. yiyi, sanat ve gzellii sevenler, mr boyu mutlu, huzurlu ve baarl olurlar.

Neden Hazreti Peygamber? teden beri hayret ederim; ou insan, bir mklle karlatklar zaman, bir sorunun iinden kamadklar zaman, panie kaplr. Kime bavuracan bilemez; saa gider, sola gider, gittike artan bir sknt iinde bunalr kalrlar. Acaba bugn ka kiinin aklna geliyor, benim Peygamberim byle bir durumda nasl hareket etmi, o sorunun zm iin nasl bir yntem izlemitir. lfa gelince, birok insann yanlarna yaklalmaz. Efendim ben Peygamberimizi yle severim, byle severim diye. Nice edebiyatlar yaplr, ama nemli olan sz deil itir. Resulullah Efendimiz bir Hadis-i eriflerinde yle buyuruyor: Allaha kasem ederim ki, hayatta hi kimse benim kadar ac ve strap ekmedi. nceleyecek olursak grrz ki, ocukluk gnlerinden itibaren Kinatn Efendisinin hayat nice ilelerle gemi, nice dev gibi straplara gs germitir. lim ve saduyu sahipleri bilir ki, Peygamber Efendimiz sde inanan, temiz mslmanlar iin deil, yeryzndeki btn insanlar iin tek ve en gzel rehberdir, rnektir. Acaba hangi insan bir sorun karsnda kald zaman, Peygamberimiz nasl bir davran tarz iindeydi diye sordu da, meselenin en gzel hl yolunu bulamad? Ne yazk ki, bugn pek ok insan, bu ktan mahrm. Karmza kan problemlerin hlli iin, olmayacak kimselere bavuruyoruz, onlardan yardm istiyor, medet umuyoruz. Bir dnsek, acaba akl almaya gittiimiz insan, kendi sorunlarn zm mdr? Kendi hayatna bir renk, bir k, bir gzellik getirmi midir? Hele gnmzde... Her eyin karmakark olduu bir toplumda, bir insann insan gibi, efendi gibi, ftratna uygun olarak yaamas kolay mdr? Siz evrenize bakn, yaama sanatn bilen, bir yaama slbu iinde mrn gzelliklerle geiren ka kii greceksiniz. evremizde akln, havsalann almayaca nice gzellikler var; ka kii bunlar grebiliyor? Ka kii gzel bir teslimiyet, huzur, kr ve edep duygular iinde yaayabiliyor? Aylardan beri zlemle beklenen kar yayor; insanlara hayat getirecek, salk, huzur ve mutluluk getirecek kar geliyor; ok satl bir gazete el kadar harflerle manet atyor: Memleketi beyaz kabus bast. te bu manet, bugnk akn, perian, zavall insanlarn i dnyasnn bir yansmas deil midir? nsanlar Allahtan ve Peygamberden uzaklatklar oranda, huzursuzluun, skntnn, bunalmn penesine derler. Nerede sevgi, orada Allah. Sevgisiz geen her gn, her saat kendimize yaptmz ihnetten baka nedir? Bize ne gelirse kendimizden geliyor. Kinatn Efendisinin olmadan, gzellii vurmadan huzura, mutlulua kavuan bir kii varsa ltfen gsterin. Peygamber sevgisi olmadan, Peygamberi her eyden ve herkesten ok sevmeden a kavuacan sanan kimseler er ge avularn yalayacaklardr. Allaha giden yol Hazreti Muhammed sallallah aleyhi vesellemden geer. Baz kimselerin iddia ettikleri gibi, Hz. Muhammedsiz Allaha varlaca gr, bir safsatadan, bir budalalk ve geri zekallk rneinden baka bir ey deildir. Yllar nce bir byk yazarmz, Resulullah Efendimiz iin yazd eserinin ismini O ki, O Yzden Varz koymutu. Bu sz, yllarca bir msra gibi dudaklarmzdan eksilmedi. Hep hatrladm, tekrarladm. O ki, o yzden varz....

Sevgilerin en by, Hz. Peygamberi; anamzdan, babamzdan, kardeimizden, evldmzdan, her eyden ve herkesten daha ok sevmektir. Bugn Peygamberimizin Hadis-i eriflerine omuz silkenler bilseler ki, bir tek Hadis-i erifi yaayp uygulayabilsek, o bizi velyet makamna kadar gtrr. rnek mi istiyorsunuz? Hay hay buyurun... Bir tek Ya hayr syle, yahut sus. Hadis-i erifini i hayatnda, aile hayatnda, sosyal hayatta gerekten uygulayn, sonu almazsanz benden hesap sorun. Peygamberimiz sde mslmanlar iin deil, yeryzndeki btn insanlar iin bir hidayet kaynadr, bir gzel rnektir. Peygamberimiz renktir, ktr, gzelliktir. Akn ve estetiin en gzel rneidir. Gerek szleri, gerek yaantsyla tek rnek, tek liderdir. nsanlar Kinatn Efendisine gsterdikleri sevginin, saygnn ve edebin bykl orannda byr, ykselir ve gzelleir. Y Muhammed! Sen olmasan lemi yaratmazdm. ilhi buyruu, beni ocukluumdan beri rpertmi, alatm ve dndrmtr. Peygamberi delicesine sevmek, devm eden en gzel huyumuzdur. Byle bir hidayet kayna varken, meselelerimizin hallinde bakasndan medet ummak, kendimize yapacamz en byk ihnet deil midir? Acaba krler, krlere yol gsterirlerse, hepsi birden uuruma yuvarlanmazlar m? Bir airimiz; Memlekete kymayn efendiler diyor. Biz de byle yapmakla, kendi kendimize kym olmuyor muyuz? Yaamak ok ince bir sanattr, ok etin bir itir. Rehber olmadan, Himalayann tepesine kabilir misiniz? Kitaba bakarak yzme renmek mmkn mdr? ektii btn aclara ve straplara ramen hayatn bin bir gzellikle dolduran Peygamber Efendimiz, bize ve btn insanlara yaama sanatn en gzel rneklerle gstermitir. Gerek Resulullah Efendimiz, gerek onun yolundan gidenler, daha yaarken bu dnyada cenneti bulmulardr. Nobel Edebiyat Armaann kazanan Fransz yazar Jean Paul Sartre, bir eserinde: Bakalar cehennemdir. diyor. Btn maddi imknlarna, btn hretine, grd snrsz itibarna ramen byle bir sonuca varmak, insanlk kltr adna ne kadar acdr. Peygamber klarndan Smbl Sinan Hazretleri bir iirinde: Gl alrlar, gl satarlar, Glden terazi tutarlar, Gl gl ile tartarlar. diyor. yle bir pazara dtm ki, kaps gl, yolu gl, terazisi gl, dirhemi gl, alan gl, satan gl diyor. te size iki rnek, iki insan, hkm siz verin... Akln, iznn, ilmin, idrkin yolu, Peygamberi sevmek, ok sevmek, Onu en byk rehber ve rnek olarak benimsemek, hayat yolunda karlatmz btn mkllerde Ona danmaktr. Szn z budur efendim. Karar sizlere aittir...

Biz ve ocuklarmz ocuk szc, teden beri iimde tatl bir rperi meydana getirir. Gzlerim dalar, dnrm, her doan ocukla beraber. Gelecein byk bir din adam, ilim adam, sanats, komutan, devlet adam, devrimcisi gzlerimin nnde canlanr, heyecanlanrm. Her doan ocukla beraber olaanst bir bykln, yceliin, gzelliin dnyaya adm attn hayal ederim. Bilirim ki Cenab- Hakkn her yaratnda akl almaz lde bir ihtiam vardr. evrede, ede dostta grdm bir doum olay beni gnlerce, geceler boyu dndrr. nsan yle byk bir varlk ki, bir Yunus, bir Mevlna, bir Shakespeare, bir Goethe, bir Beethoven, bir Mozart, bir Itr, bir Dede Efendi kyamete kadar insanla k verecekler, renk verecekler, gzellik verecekler...

Bir Yunus, bugn iinde yaadmz km, dejenere olmu uygarla yeniden hayat ve ruh verebilir. Her doan ocukla beraber yreim titrer, rperir, heyecan duyarm. Dnyaya yeni bir Yunus, yeni bir Mevlna geldi mi diye. ResuluIlah Efendimiz: Her doan ocuk slm ftrat zerine doar buyuruyor. Gel gr ki, gnmzde aile, okul, toplum ls el ele veriyor, o dnyaya eref verecek, k verecek, ak verecek nveyi bomak, yok etmek iin ellerinden geleni yapyorlar. evremize objektif bir gzle bakacak olursak, baarl olduklarn da gryoruz. Nice aile var ki, bata anne baba olmak zere, bykanneler, bykbabalar ocuun ftratn bozmak iin ellerinden geleni yapyorlar. Okul hayatnz yle bir gzden geirin, ilkokuldan niversiteye kadar, hayat yolunda size rehber olacak, size k tutacak ka hocanz oldu? Toplum gazetesiyle, televizyonuyla, sinemasyla iinizdeki gzellikleri bomak, yok etmek iin ne mmknse yapyor. Hayatta hl, drst kalm, temiz kalm, beyefendi, hanmefendi kalm insanlar, bu boucu, yok edici, ldrc gidii gryorlar ama ellerinden ne geliyor, gz yandan baka...

Farzedin ki, evrenizde dnyaya gelen bir ocukta ftratn en gzel cevheri var, neye yarar. te dnen insanlar, duyan, hisseden insanlar kahredecek bir soru. Bugn ftrat bozulmam anne babalara, retmen ve eiticilere her zamankinden daha byk bir grev dmyor mu? Aile iinde anne babann tleri sadece lfta kalr, yaantlar ile rnek olmazlarsa, ocuk rehber olacak insanlar hi olmazsa aile iinde grmezse ne yapabilir, elinden ne gelir? Yunus:

Bir siz dahi sizde grn Benim bende grdm der.

nsan yetiirken, muhakkak evresinden gzel rnekler grme ihtiyacndadr. Sevgi, sayg, itimat, efkt, yardmlama, edep, sabrl ve krl olmak, teslimiyet iinde yaamak ocuun evresinde grmek ihtiyacnda olduu, yaant halinde alglamak istedii mnevi gzelliklerdir. Bunlar kitap sayfalarndan renilemez. Annenin hamileliini geirdii mekn, zaman bile ok nemlidir. Daimi kavga, grlt, patrt, eksi elektriin egemen olduu bir evrede, anne karnndaki ocuk bunlardan haberdardr. Istrap eker, ile eker, arln hayat boyu omuzlarnda tar.

nsan ruhu o kadar hassas, o kadar incedir ki, anne baba sabr, kr, edep iinde olmadka, o ocuk ilerideki hayatnda da mutlu, huzurlu olamaz. Gnmzde kavgasz, grltsz ka aile grdnz? Ltfen realist olalm. Kendimizi aldatmayalm. Her eye Efendim, ekonomik nedenler diye balayanlar, hibir zaman huzuru ve mutluluu yaayamayacak olanlardr. Bir Amerikal psikolog diyor ki: Bir ocuk, ocukluunu geirdii gnlerde yz tane vurdulu krdl cinayet filmi seyretmise, hayat boyu salkl yaayamaz.

Sevgi ve sayg, btn kaplar aan sihirli bir anahtardr. Sevginin ve saygnn olmad aile evrelerinde yetien nice insan iin, hayat balamadan bitmi gibidir. Hayat; yemek odas, yatak odas, tuvalet geninde geen kimseler iin diyeceimiz yoktur, onlar yaamayan ama yaadklarn sanan zavalllardr. Biz bu dnyaya yiyip imeye, glp elenmeye, gezip tozup gbek atmaya gelmedik. Biz bu dnyaya adam olmaya geldik. Hamlktan, ilikten, ilkellikten kurtulmaya geldik. Kmil insan olmaya, rif insan olmaya, Hazreti nsan olmaya geldik. ocuklarna ok kk yatan itibaren bu duygular alamayan anne ve babalar, retmenler hayata kar ihnet iindedirler. Byk Yunus: Ben gelmedim dv iin Benim iim sevi ii Dostun evi gnllerdir Gnller yapmaya geldim diyor.

ocuklarmza brakacamz en byk miras, onlara varoluun amacn, yaamann gayesini retmek olmaldr. Byk Atatrk 23 Nisan ocuk bayram olarak btn dnyaya iln ederken, ne kadar yce bir dnceye sahipti. ocuklarmz memleketimizin ve insanln gelecei iin hazrlanmal, yetitirilmelidir. ocuklarmz sde bugn iin yetitirmek de yet-

mez... Onlar gelecek zamana da hazrlamalyz. nk, yle bir zaman gelecek ki, biz olmayacaz ama onlar yaayacaklar.

ocuklarn byle yetitiren anne babalar ve retmenler, her trl takdir duygusunun tesinde, ne gzel bir hl iindedirler. artlar msait olmayabilir ama ocuk yetitirmeyi bir ibadet gibi bilerek Allahtan yardm istemek, ne gzel bir olaydr ve her eye ramen yce Allah byle kimselere yardm eder. Yalnz zamandan ve evreden ikyet etmek yeterli deildir. Yaadmz srece, son nefesimize kadar hayat bizden bir aba, bir gayret, bir ak bekliyor. Peki biz ne duruyoruz? Yunus; Ak gelicek, cmle eksikler biter. diyor. Btn zorluklarna ramen mcadeleye devam... Parolamz bu olmal, deil mi?

Haddini Bilmek Uzun yllar nceydi. Sra olimpiyat msabakalarnda haltere gelmiti. Bulgar Vasilevski st ste rekorlar kryordu, ok iyi hazrlanmt. Olimpiyat rekorunu da krdktan sonra devam edecek misin, diye sordular, ok az bir kilo koydular. st ste o kadar rekoru kran Vasilevski konulan o miktar kaldramad. Ykld. Halter bir tarafa kendi bir tarafa gitti. Bu durum beni ok etkiledi.. Yllarca dndrd. Demek ki insan gcnn bir snr vard ve akll insanlar, o glerinin snrnda durmasn bilen kimselerdi. Gel gr ki, o durmasn bilenler, ok az oluyor. Bymenin sarholuu insanlar alp gtryor. Ekonomi kitaplarnda buna bymenin tehlikeleri deniliyor. Belki de en byk sorun burada ortaya kyor. Gcnn nereye kadar devam edeceini bilmek. Nerede durmak gerektiini bilmek. Ticar hayatta buna nice rnekler gsterebiliriz. Bir iyeri alyor, tutuluyor, beeniliyor bir sre el stnde tutuluyor ama nefis, bymenin sarholuu orada devreye giriyor. Balyorlar arka arkaya yeni ubeler amaya, ama bir noktadan sonra hesapl, kitapl, plnl gidilmedii iin tkezleme balyor. O ptrak gibi oalan ubeler birden yok oluyorlar. Tabi bu arada eldeki de gidiyor. Bu mislleri hayatn her alannda grebilir, bulabiliriz. Bu siyasette de byle.

Yllar nceydi. Gen bir lise rencisiydim. Erhan Lker isimli bir avukatn yazd Bir Gn Sovyet Rusya Yklrsa isimli eser, kitap dnyasnda bomba gibi patlam, yllarca eletiri konusu olmutu. Baz kimseler tebessmle Canm efendim olacak i mi bu? diyorlard. Hi koskoca Sovyet mparatorluu yklr myd. Ama gn geti, devran deiti. Erhan Lkerin dedii oldu. O koca imparatorluu kuranlarn heykelleri yerlerde srklendi. Bugne kadar tarih bize unu gsterdi. Dnyann neresinde olursa olsun, zulm hibir zaman payidar olmad. Bundan sonra da olmayacak.

nsanolu bugn garip bir aknlk iinde. Elindekilere bakp da, Allahm sana sonsuz krler olsun diyenler ne kadar az. Hep ikyet, hep ikyet. Memnuniyetsizlik, surat asmak, aksilik, lnetlik, mendeburluk bugn ada bir portre oluturmu. Szm ona bir kiilik gstergesi olmu. Bu kafa yapsndaki insanlarn mutlu, huzurlu, gzel bir hayat yaamalarna imkn var m? Bu ada firavunlar, hayat kendilerine de zehir ediyorlar, yaknlarna da, evresindekilere de. Nerede lnet suratl bir insan grrseniz, bilin ki o Allahtan uzaktr, Peygamberden uzaktr, Kuran ndan uzaktr. Anadoluda bir lf vardr; ya yiyen kpek, tynden belli olur, derler. Ltfen bana syler misiniz, imansz olup da yz nurlu bir insan hi grdnz m? Gsterebilir misiniz? Fazl Hsn Dalarca ne gzel sylyor: ocuum dua et geceleri, insan uzaklaabilir Allahtan. statistiklere bakyoruz, sigara ienlerin, iki ienlerin, uyuturucu kullananlarn, kumar oynayanlarn, seks bataklklarnda mahvolanlarn saylar gn getike artyor. Adna sosyolog, psikolog denilen kimseler, lflar dillerine dolayp bir trl gerei gremiyorlar. air Fazl Hsn Dalarcann ocuk ve Allah isimli eserinde gsterdii gerei bu kimseler bir trl gremiyorlar. nansz insan, ruhunda bir

boluk duyar, bunu kapatmak ister. Baz evrelerin bir umac gibi gsterdii Din ve Tasavvuf yolu kapannca, o da teselliyi sigarada, ikide, uyuturucuda, kumarda, sapklkta arayacak. Bunda hayret edecek ne var? Daha bize ilkokulda retmilerdi; falan vitamin alnmazsa, filn hastalk zuhur eder diye. amz bir trl bu gerei kavramak istemedii iin, hayat bir cehennem hlini ald. Nobel edebiyat armaan alan J.P. Sartre, bakalar cehennem diyordu. nk inanszd, nk iman nurundan mahrumdu. i kmrlk gibi kapkarayd. Gayet tabi bakalar cehennemdir diyecekti. Byk Trk mutasavvf Smbl Sinan Hazretleri: Gl alrlar, Gl satarlar, Glden terazi tutarlar, Gl gl ile tartarlar diyordu. Btn kinat bir gl bahesi gibi gryordu. Kalbinde, kafasnda ne varsa, darya o aksediyordu. Gayet tabi ya kpnden ya, bal kpnden bal, sirke kpnden sirke szacakt.

Peygamber Efendimiz bir Hadis-i erifinde Hikmetin ba Allah korkusudur buyuruyor. Pek tabiidir ki, Allah korkusu olmayanlarda hikmet de olmayacak, huzur ve mutluluk da.

Haddini bilmek ne gzel bir haslettir. nsanlar hadlerini bilseler, bugn karakollar ve mahkemeleri dolduran olaylarn hibiri olmazd. Bir dnsek, biz kimiz, nereden geldik, nereye gidiyoruz? Nasl yaamamz gerek, ne yapalm, ne edelim ki sonunda piman olmayalm? Eyvah, yanl yaadk, nmze kan frsatlar teptik, hayatmz berbat ettik demeyelim. Bilelim ki her gn, karmza kan bir frsattr. Dargn olanlarn barmas, krlan kalplerin giderilmesi, hakszlklarn dzeltilmesi iin nmze kan yepyeni bir frsattr. Resulullah Efendimiz, Bir kimseyi sevdiin zaman hemen sevgini ona syle, gecikme, yarna brakma, yarn ikiniz iin de ok ge olabilir. buyuruyor. Byk Yunus, Gelin canlar bir olalm diyor ve ilve ediyor. Sevelim, sevilelim, dnya kimseye kalmaz. Bunlar dnen, hisseden, idrk eden kimselerde zaten gurur, kibir, kendini beenmilik gibi iren huylar kalmaz ki. Btn bunlarn birikimiyle, o lnet suratl ada firavunlar, nemrutlar ortaya kmyor mu? nemli olan, iyiye ve gzele giden yolda ilk admn atlmas. Bazen topraa atlan bir tohum, dev gibi bir ormann ortaya kmasna vesile olabilir. Hayatta insann kendine yapabilecei en byk ktlk, benden ne ky olur, ne kasaba, ben adam olmam deyip, kendinden umudunu kesmesidir. Allahtan yardm isteyen, Peygamberden efaat isteyen hangi insan, eli bo geri dnd. nsann iledii gnahlar ne kadar byk olursa olsun, af kaps kapatlmamtr. O kl yol hepimize aktr. Yeter ki edeple huzura varalm. Boyun bkp af dileyelim. Bugn gnahkr olan bir kimse, yarn affa urayabilir. En byk mnevi makamlara ulaabilir. Umudumuzu kesmeyelim. Allah Gafurdur, Rahmandr, Rahimdir. Peygamber Efendimiz bir Hadis-i eriflerinde Dnya hiretin tarlasdr. buyuruyor. Bilelim ki bu dnya hayat bouna deildir. Dnya hayatn hayrl almalarla, gzel ibadetlerle, halka hizmetle geirenler, muhakkak bunun karln greceklerdir.

Deil her gnmz, her saatimizi, hatta her dakikamz mneviyat yolunda deerlendirmeli, daha iyiye, daha gzele giden bir inci dakikas haline getirmeliyiz. Ama ac ama tatl dn geip gitmi, yarnn gelecei mehul, ama bugn varz ve yayoruz. O halde ne bekliyoruz...

Yarn elbet bizim, elbet bizimdir. Gn domu, gn batm ebed bizimdir. Allahn selm zerinize olsun.

Aile inde Babann Rol Aile iinde annenin rol ve nemi tartlmaz. ResuluIlah Efendimiz bir Hadis-i erifinde Cennet, annelerin ayaklar altndadr diyerek, bu gerei ne gzel belirtmitir, ama aile iinde, zellikle ocuk eitiminde, babann rol de bir o kadar nemlidir. Bir erkein evlilik hayat iinde grevlerinin bilincinde olmad zamanlarda, anne ne kadar rpnrsa rpnsn, yine de evin iinde bir eyler noksan kalyor, o adna mutluluk dediimiz, yaama sevinci dediimiz cvltl durum bir trl gerekleemiyor. Baba aile iinde hem sevginin, hem saygnn, hem otoritenin simgesi olmadka, bir yerde annenin gayretleri yeterli olamyor. Tpk bir kuun iki kanadyla umas gibi. Siz hi tek kanadyla uabilen bir ku grdnz m? ocukken mahallemizde bir komu teyze vard. Ailesi ile ilgilenmeyen ei ve ocuklar zerinde hem sevgiye, hem saygya dayanan bir otorite kuramayan erkekler iin onlar knamak babnda Baba, baba deil ki, mbrek trabzan babas derdi. Bu son derece nemli bir durumdur. Gnmzde ok bilmi baz eitimciler, daha dorusu eitimci geinenler, efendim diyorlar otoriteye gerek yok, yalnz sevgi yeter. Sevgi her eyi halleder. Bu kiilerin ne menem eitimci olduklar yetitirdikleri nesillerden belli. Bu sama sapan fikirler yznden baz ocuklar meydan bo buluyorlar, bazen evi, bazen ortal kasp kavuruyorlar. Evet, sevginin nemini kimse tartamaz ama sevgi kadar otorite de nemlidir. Anadolunun baz blgelerinde bir sz vardr: Bir erkek kapy ap ieri girince, duvardaki duran saat bile almal. derler. nsan ruhunun sevgiye ne kadar ihtiyac varsa, otoriteye de o kadar ihtiyac vardr. Evde baba, sevginin olduu kadar saygnn, nizmn, otoritenin de simgesi olmaldr. Yalnz u artla ki, kendi i dnyasnda, kendi kalbinde ve kafasnda o nizm kuramayan bir erkek, evinde nasl kurabilir. Her gn paket paket sigara ien bir baba, her akam iki ien bir baba, ikide birde aman evltlarm sakn iki imeyin, sigara imeyin derse, etkili olabilmesine imkn ve ihtimal var mdr? Gnmzn bir trl dzenini kuramayan, her gn kavga dv iinde yaayan ailelerini inceleyecek olursak, bunun nice rneklerini grrz. Bana en ok sorulan sorulardan biri u oluyor. Efendim, ocuklarmz nasl terbiye edelim, onlarn kalbinde Allah ve Peygamber sevgisini nasl uyandralm? nce diyorum soranlara, siz kendiniz rnek olun, rehber olun, k olun. ocuklarna hlleri ile, yaantlar ile, szleri ve davranlar ile rnek olabilen aileler, gnmzde ne kadar az. Birtakm parlak nutuklarla, iri lkrdlarla grevlerini yaptklarn sananlar, ne byk bir aldan iindeler. unu unutmayalm, kadn, erkek, ocuk, byk, sadece ama sadece hle bakar. Ancak hl sahiplerinin szlerini dinler, onlar kendilerine rnek ve rehber olarak seer. Msrif bir babann, her eyi dkp saan bir babann her gn de olsa, tutum zerine nutuk atmas neye yarar, kimi etkiler? Gnmzde herhalde en ok israf edilen hususlardan biri de sz olmuyor mu? Kinatn Efendisi bir Hadis-i erifinde Ya hayr syle, yahut sus buyuruyor. Bu hadisin yaand bir evde, eler arasnda mnkaa kmasna imkn var m? nsanolu bir tek bu hadisi alsa, yaasa gnlk hayatnda uygulasa, bir sre sonra velyet makamna ular. Skt, zellikle gnmzde o kadar

anlaml, o kadar gzel ki... Sessizliin sesini dinleyenler, herhalde dnyann en mutlu insanlardrlar. Kenan Rifa Skt olsun sana tevhid diyor. Herhalde bir baba evde vakarl hliyle, zaman zaman sktuyla ocuklar zerinde ne gzel bir rnek oluturuyor. Artk gnmz insannn lfa kar karn tok. O, gzel davranlar bekliyor. O, hliyle, duruuyla, konumasyla, hayat yolunda kendisine rehber edinecei bir insan bekliyor. Gerisi hep bo sz. Bir baba dnn, yemekten sonra byk bir edeple, incelikle sofradaki krntlar topluyor. Hi pheniz olmasn, ocuklarm siz de byle yapn demesine gerek kalmaz. ocuklar da ayn slp, ayn zarafet iinde babalarn taklit ederler. kide birde hanmnn piirdii yemee itiraz eden, ben onu yemem, bunu yemem diye nimete burun kvran babalarn ocuklar da aynen grdklerini yaparlar. Sofraya konulan nimet ne olursa olsun, byk bir edep, kr, tevzu ve incelik iinde Allahm! Bu nimetleri verdiin iin sana sonsuz krler olsun. Bizleri bu nimetlere lyk et y Rabbi diyen babalar, eli plecek insanlardr. Allah onlardan raz olsun. ocukluk gnlerimi hatrlyorum. Rahmetli babam, bana srekli olarak aman olum bor yapma, borlu yaama derdi. Hayata atldm. Herkes gibi ac, tatl gnler yaadm. Skntlarm oldu, gn oldu soframda yalnz kuru ekmek buldum ama o zaman da ayn edep ve incelikle Allahm! Verdiin nimete sonsuz krler olsun, nimetini, rahmetini, bereketini soframzdan eksik etme dedim. alma zamanlar dnda gzel kitaplar okuyan, ibadetini muntazam yapan, kaliteli mzik dinleyen bir baba, ocuklar iin ne gzel bir rnektir. Hayata mspet bir gr asndan bakan, mcadeleden ylmayan, hayattan ve insanlardan ikyet etmeyen, yaantsyla sabrn, krn, edep ve inceliin rneklerini veren bir baba, ocuklarna en byk miras brakmyor mu? Yllar nceydi, bir aile tanmtm. Evin erkei hayata hep negatif adan bakyor, her eyden, herkesten, her zaman ikyet ediyordu. Bunu itiyat hline getirmiti. Bir gn, tatl ve yumuak bir slpla, bu hareketin doru olmadn, yeni yetiip gelen olu zerinde ok kt bir etkisi olacan syledim. Dinlemedi. Bildiinde srar etti. Aradan yllar geti, vefat etti, ama olu bir trl kendine gelemiyor. Hangi ie girdiyse baarl olamad, yar yolda brakt. nsanolu iin bedbinlii, karamsarl itiyat hline getirmek ne kadar tehlikeli bir itir. nsan sde kendisinin deil, yaknlarnn da hayatn zehirliyor, berbat ediyor. Byle babalarn elinde byyen ocuklarn, ne bitmez bir ileleri oluyor. ikyet, ikyet, hep ikyet. Ama kime kar? Kimden ikyet? Bunun bize faydas ne olacak? Bir erkein bitmez tkenmez yaknmalaryla, menfi grleriyle, karsnn ve ocuklarnn hayatn zehir etmeye ne hakk var? ler yolunda gittii zaman marmamak, kibrin ve kendini beenmiliin uurumuna yuvarlanmamak, bilkis her zamankinden daha edepli, daha saygl, daha ok kredici olarak ocuklarna ve yaknlarna gzel rnek olmak, bir baba iin ne iftihar edici bir olaydr. Bir mnevi imtihan olarak rzk darald, iler yolunda gitmedii zamanlarda da ayn edep,

zarfet, incelik ve tevzu iinde kalabilmek kadar bir babann ocuklarna brakaca hangi miras vardr. Byk Yunus bir iirinde, Bunca varlk var iken, gitmez gnl darl der.

Zhiri durumumuz, sosyal statmz, ekonomik durumumuz ne olursa olsun, hep slm edep iinde kalabilmek, hayatta insann ulaaca en gzel makam deil midir? Bu gzellikleri Allah cmlemize nasip etsin. El ele verelim, bir insanlk korosu oluturalm ve diyelim ki, Sevelim, sevilelim, dnya kimseye kalmaz.

Breki Hafz Aa Altm yl nceydi. O zamanlarn Ankarasnda bir mahallede oturuyorduk. Bugn zlemle, saygyla hatrladm mahallemizdeki komularmzdan biri de Breki Hafz Aa idi. Uzun boylu, geni omuzlu, temiz yzl nezih bir insand Hafz Aa. Kck bir evde oturur, brek yapp satarak hayatn kazanrd. Hafz Aa herkes tarafndan sevilen, saylan bir insand. Brekleri en iyi malzemeden, tertemiz tereya ile yaplr, sata kar kmaz tkeniverirdi. Hafz Aa, efendi bir insand. Az konuur, mterisi kim olursa olsun ona saygyla davranrd. Gn olan hanmlar, misafiri gelecekler Hafz Aann breklerini konuklarna itimatla, gvenle sunarlard. Herkes yemezden evvel bu brek Hafz Aann m, diye sorar, evet cevabn alnca zevkle, itahla yerdi. Bir kere onun breklerinden alp da pimanlk duyan, nadim olan kimse kmad. Uzaktan Hafz Aay seyreder, ocukluk gnlerimin o tertemiz, o smscak heyecan iinde ona sevgi, sayg ve hayranlk duyardm. Hafz Aa ev hayatnda da eine ok sayglyd. Mahallede hi kimse onlarn evinden kavga, grlt, mnkaa sesinin ktn duymad. O mbrek insan, bir melek gibi yaad ve bir melek gibi Hakka gt. Nur iinde yatsn. Allahn rahmeti, Peygamberin efaati zerine olsun.

Bir gn, bir televizyon izleyicisi, Kzlayda yanma yaklat. Sabri Bey dedi. Ben sizi televizyondan her sabah dinliyorum. Geen gn bir mahalleyi anlattnz. Breki Hafz Aadan bahsettiniz. Benim de o gzel insana ait bir anm var, msaadenizle syleyebilir miyim? Hay hay efendim, buyurun dedim. Anlatt. ocuktum diyor. Bir gn karnm ok ackmt. Hafz Aa breklerini sata getirmiti. Uzun bacakl, drt ke camekn tezghndaki brekler, gzme inanlmaz gzellikte grnyordu. Almak istedim ama cebimde param yoktu. Yutkundum. Nasl baktm bilemiyorum, o mbrek insan bunu hissetmi olmal ki, bana dnd, byk bir sevgi ve saygyla, yavrum dedi. Bereket olur, sana bir brek vermek istiyorum, kabul eder misin? Utandm, kpkrmz oldum, o srada Hafz Aa brei sarp elime uzatmt bile. O brein gzelliini ve Hafz Aann asil hareketini bir mr boyu unutamadm. Ne zaman iyilik yapmay dnsem, aklma Hafz Aa gelir. Allahm derim, bana da onun gibi asil, vakarl, ince davranmay nasip eyle. Sonra birbirimizle vedalatk, demek ki benim gibi o televizyon izleyicisinin de gnlnde breki Hafz Aa unutulmaz izler brakmt.

Ne garip, hayatta hibir ey unutulmuyor. yilik de, ktlk de. ocukluumuzun ok kk yalarndan itibaren her ey bizde derin izlenimler brakyor ve bir mr boyu devam edip gidiyor. Zaten bilinalt denilen o byk bilinmeyen, hep bu izlenimlerin birikiminden baka nedir? Ne olur biz de hep hayr ilesek, hayr konusak, hayrla hareket etsek. Sylediimiz

her szde, yazdmz her kelimede gnlk hayattaki irili ufakl btn davranlarmzda hep Allah rzasn gzetsek ne kaybederiz? Gnmz insanlar sanki iki tanrl bir dine sahipler. 1Paraya tapmak, mala tapmak. 2- Kendi ocuklarna tapmak. Kuran- Kerimdeki Biliniz ki malnz ve evldnz, sizin iin fitnedir. yani imtihandr, yeti Kerimesini, her gn karlatm olaylar defalarca bana hatrlatyor. Nice ana-baba gryoruz ki, resmen kendi ocuunun kulu klesi. nlerinde secde ediyorlar. Onlarn marklklar, kaprisleri, edepsizlikleri, irretlikleri yerine gelsin diye akla hayale gelmeyen, havsalaya smayan fedakrlklar yaplyor. Evler satlyor, borlarn kaldrlmaz yk altna giriliyor, saa sola olmadk yz sular dklyor. Btn bunlarn acaba sebebi nedir? Bana sorarsanz, uzun sze hi gerek yok, tek sebep var. Allahtan uzaklamak. Ne kadar Allahtan uzaklarsak, o kadar rezil, aalk durumlara giriyor, erefimizi ayaklar altna alarak eytann maskaras oluyoruz. Bir gn, altm i yerine bir telefon geldi. Efendim, diyordu telefondaki ses, Yarn kzm nianlyorum, ltfen siz bir konuma yaparak nian yzklerini takar msnz? O gn beni almaya geldi. yerimin nnde siyah bir mercedes bekliyordu. Kapy at, Buyurun dedi. Bindim. Yolda gidiyoruz. Sordum, Damat bey hakknda, damat beyin ailesi hakknda bir aratrma yaptnz m? Bu soru adamn cann skmt. Dnd, Efendim, dedi. Damadn mercedesi var. Birden asabiletim. Ltfen durur musunuz dedim. armt. Kapy atm, ktm. Arabann ak penceresinden seslenerek. Sizin dedim, Mercedesiniz var, damadnzn da mercedesi var. Ben dolmula seyahat eden bir insanm, siz kendinize mercedesli bir kimse bulun da yz ona taktrn dedim. Bu kk olay, baz insanlarn, paraya ve mala tapndan baka ne ile izah edilebilir? Bu madde kesafeti insanlar bouyor, skyor, daraltyor, bunaltyor, arkasndan kendilerini deli gibi sigaraya, ikiye, kumara, fuhua atyorlar. Bu tpk susayan bir insann tuz yalamasna benziyor. Susuzluklar gittike artyor, artyor, sonra da son are olarak kendilerini uyuturucunun kucana atyorlar. Ne yazk ki baz medya organlar bu korkun gidii bsbtn krklyor. inden klmaz hle getiriyor. irkin programlar, irkin filimler, kt mzik, adi ve baya grntler bu zavalllarn saysn her gn biraz daha arttryor. Bu madalyonun bir yz, bir de br yz var. Gnmzde hl tertemiz yaayan insanlar var. Bakyorsunuz alnnn teriyle, yznn akyla kazand ok az bir parayla gl gibi yaayan insanlar var. Allah bereketini veriyor. Onlar prl prl, k dolu, renk dolu bir hayat yayorlar. Yrekleri smscak sevgiyle dolu. Efendilik onlarda, gzellik onlarda, edep, sayg, zarfet ve incelik onlarda. Onlar, Beni kimseler okamaz madem/ p beni alnmdan, sen p seccadem. diyenler. Gzelin, iyinin, dorunun, huzur ve mutluluun yayclar, devam ettiricileri olanlar, hep yzlerinde ilhi bir tebessm, sabr, kr, edep ve tevzu iinde, tpk brahim Peygamberin atein ortasndaki gl bahesi gibi hayatlarn yayorlar. Kuran- Kerimdeki Ne yana bakarsan bak, Allahn vechi oradadr. yetini hayatlarnda uygulayarak her zerreden zikredenin Allah olduunu biliyorlar. Onlar tpk byk Yunus gibi

Cmle yerde Hak nzr, gz gerektir gresi diyorlar. Onlarda her ey, bir derin sevin iinde. Onlar almann deil, vermenin daha byk olduunun srrna ermiler. Onlar, Paylamak ki, o en gzel diyorlar. nk Allaha yaknlar, nk Allahla beraberler. Onlar, ancak mutluluun Allah anmakla mmkn olacann idrki iindeler. Yani ksacas, insan gnlk hayat iinde szleriyle, davranlaryla, dnceleriyle ya Allaha yaklayor yahut Kuran- Kerimdeki Belhm dl sfatna lyk olacak ekilde Allahtan uzaklayor. te insanolu bu iki seimin ortasnda. nsanolu Allaha yaklatka byyor, gzelleiyor, yceliyor, melekleri bile gpta ettirecek bir izgiye ulayorlar. Allahtan uzaklatka huzursuz, mutsuz, skntl oluyorlar, o oranda da krden, sabrdan, edep ve tevzudan incelik ve zarfetten uzaklaarak eytann maskaras oluyor, hayvandan daha aa bir dereceye dyorlar. Allah cmlemizi iyilik ve gzelliin yolundan ayrmasn. Bizleri ve btn insanlar hayr konuan, hayr ileyen, hayrla yaayan gzel insanlardan eylesin...

Temiz Topluma Giden Yollar Doktor Berrin Hanm anlatmt. Bir gece nbetiydim, diyor. Bir hasta getirdiler, baygnd, gs kan iindeydi. Olay anlattlar. O gece konsere gider, baz genler gibi o da konserin kapsnda jilet alr. Mslm Babay dinlerken heyecanlanr, aka gelir, gsne jilet atmaya balar, yaralar oaldka kanama artar ve gen baylr. Tam mdahale edecekken diyor doktor hanm, sakn dokunmayn der o srada gelen baz genler. O yaralar kendiliinden iyileir. Biz gsmzdeki yara says kadar, Mslm Babaya olan sevgimizi, saygmz ispat etmi oluruz. Ve tehdit ederler. Mdahale ederseniz sonu sizin iin iyi olmaz derler. Doktor hanmn tepesi atar, aln gtrn der. Ne hliniz varsa grn. Bu, toplumun mzik alannda kirleniinin tipik bir rneidir. Adna arabesk denilen, birtakm ok bilmilerin, hayattan, kltrden, sanattan, gerek mzikten uzak insanlarn savunduklar mzik tr budur ite. rneklerini her gn istesek de, istemesek de maalesef duyuyoruz. Mezarm tatan oyun; Batsn bu dnya, Tanrm beni batan yarat, lrsem kabrime gelme, gibi nice samalklar. nsan hayattan, yaamaktan, gzellikten, mcadele gcnden, yaama sevincinden ayran, uzaklatran daha nice hezeyanlar. Birtakm medya kleleri, uaklar ne derlerse desinler, bugn Trk insann kirleten, yaama sevincinden, inanlarndan, gzellik duygusundan uzaklatran unsurlarn banda, baz fuhu albm gazeteler ve be zavall soytary allayp pullayarak Trk halkna yutturmaya alan ekranlar geliyor. Adna reyting denilen o rezil, o aalk canavar, Trk insann znden, kknden, ruhundan, ailesinden, temiz duygularndan gaddarca, insafszca koparyor, uzaklatryor. Ve insan yediden yetmie kirleniyor, sonra da birtakm cici beyler krslere kyorlar, temiz toplum nutuklar atyorlar. Geelim efendim. Ne olur, Allah akna birbirimizi kandrmayalm, durum ok vahim. Toplum gittike kirleniyor. Yeter artk birbirimizi aldattmz. Peki, temiz toplum imknsz m? Niye imknsz olsun. Pekl mmkn. unu iyi bilelim ki, nasl toplum bireylerden meydana geliyorsa, temiz topluma giden yol da temiz insanlardan ortaya kar. O halde meseleyi yle ortaya koyabiliriz. Temiz insana giden yollar nelerdir? imdi bunlar grelim. Yalnz sralayacamz hususlar, birtakm beylik nutuklarn, palavralarn, birtakm alml, cakal kimselerin sraladklar beylik szler deildir. Bunlar bir mrn muhasarasdr. Beenin veya beenmeyin, karar sizin. Benden sylemesi. 1- Temiz insana giden yol, nce temiz kazantan geer. Kazanc hell olmayann ibadeti de rktr. Falan profesr, filn diyanet mensubu ne derse desin, nce, her eyden nce temiz kazan gelir. Yediimiz velev ki bir dilim kuru ekmek, bir bardak su bile olsa, hellinden olmaldr. Aman dikkat. Kendimizi aldatmayalm. Buz stne yaz yazmayalm. Haram ka-

zanla, rvetle ocuk bytp okutan hibir ana baba, o ocuunun hayrn gremeyecektir. Kendisi de yaad srece hibir zaman huzuru ve mutluluu bulamayacaktr. 2- badetlerimizi ite kaka, zoraki, vergi verir gibi deil, akla, evkle, heyecanla yapalm. Sadece ibadete ayrdmz zamanlar deil, hayatmzn her n, her dakikas ilhi rperile dolsun. Her zaman, her yerde Allahla beraber olmaya alalm. Gnlk ekmeimizi kazandmz iimizde olduu gibi, sokakta yrrken, alveri yaparken, evde amar ykarken, yemek yaparken, bulak ykarken, ev temizlerken, misafir kabul ederken, misafirlie giderken de hep Allah ile beraber olalm. Allah iin konualm, Allah iin skt edelim. Grdmz her zerrede Hakk mahede etmeye alalm. Her zerrede zikredenin Allah olduunu bilelim. Her olay, bizi Allaha yaklatrmaya bir vesile olsun. 3- Mmknse, her vesileyle gzellik lemiyle bir rabta kurmaya alalm. Bir Hadis-i erifte Allah gzeldir, gzellikleri sever. buyuruluyor. Herkesin tiksinerek bakt bir kpek leinde bile Peygamberimiz (S.A.V.)in eilerek: Ama ne gzel dileri var. diyerek, bir gzellik grdn unutmayalm. Bir bulut, bir ku, bir aa, bir iek, bir bcek bizi Hakka gtren bir vesile olmal. Byk Yunus Benim bir karncaya ulu nazarm vardr. derken, bizi her zerreye edeple, saygyla, hayretle bakmaya davet ediyor. Kuran- Kerimde Ne yana bakarsan bak, Allahn vechi oradadr. buyuruluyor. Byk Yunus bir iirinde Gz odur ki Hakk gre diyor. Gzellik kinatn altn anahtardr. Peygamberimiz hayat boyunca gzellie yaamn her alannda nem ve deer vermitir. Hi kimse Kinatn Efendisini hayatnn hibir dneminde lekeli, tozlu, kirli bir elbise ile grmedi. O daima gzelliin, estetiin, incelik ve zarfetin bir simgesi olarak yaad.

4- nsanlarla ilikilerimizde ok dikkatli olmalyz. Byk, kk, zengin, fakir, cahil, okumu fark gzetmeden, herkese kar son derece saygl, edepli, kibar, zarif davranmalyz. Bir gn, bir cahil bedev gelir mam Gazaliye. Efendim der. Benim okumam, yazmam yok. Okuyamam. Fazla akll deilim. Uzun szleri aklmda tutamam. Bana bir tek sz syleyin, o bir tek sz bana hayat boyu yetsin, beni velyet makamna kadar gtrsn. mam GazaIi Hazretleri cevap olarak Evldm der. Her grdn Hzr, her geceni Kadir bil. Bu sana yeter. yi hlli insanlarla herkes geinir. dirayet, feraset ve yumuaklkla kt hlli insanlarla da iyi geinmektedir. Atasznde ne gzel bir ders vardr. Akll ile herkes geinir. deliyi idare etmekte. Nerede, ne zaman, kiminle olursak olalm, ona kar, dikktli, uyank, tedbirli, saygl, edepli olmakla kim ne kaybeder. Bugn birok insann eitli nedenlerle i dnyas krgn, yaral, mustarip. Ne olur, Allah rzas iin onlara biraz sevgi, biraz sayg, biraz ilgi gstersek ne kaybederiz.

5- Devletin yasalarna, belediyelerin koyduklar yasaklara harfiyen riayet etmemiz gerekiyor. Bir bakasnn hrriyetinin snrnn balad yerde, benim hrriyetim bitiyor. Ne olur yolda giderken, otobste giderken, pazarda alveri yaparken, bir apartman dairesinde temizlik yaparken bakalarn zecek, incitecek, kracak hareketlerden uzaklasak. Bazen gryoruz, balkonlardan, pencerelerden hal, kilim rplyor. Bu bilgisizliin, grgszln, saygszln, Allahtan uzakln en irkin bir ifadesidir. Kalbinde Allah sevgisi olan bir insan, lm pahasna da olsa bunu yapamaz. O insanlarn kalbinde kesinlikle insan sevgisi de yoktur. Onlar tepeden trnaa nefisle dolu ada Firavunlar, Nemrutlardr. Belki bu satrlar okuyan bazlar nasl olur efendim diyecekler. Ben biliyorum o balkonundan hal rpan hanm, muntazam namazn klyor. Durun acele etmeyin, ben de size Kuran- Kerimden bir yet okumak istiyorum. inizde yle namaz klanlar var ki, kld namaz ona lnet eder. Allah cmlemizi byle durumlardan korusun. nsana sayg duymayanlar, eytana mensupturlar. Kalbinde zerre kadar insan sevgisi ve saygs olan kimseler, tekrar ediyorum, lm pahasna da olsa komularnn zerine bana hal, kilim rpmazlar. 6- Temiz insana giden yollardan biri de israftan kanmaktr. sraf da ne yazk ki egoizmin, nefsaniyetin bizi berbat eden, fert olarak ve toplum olarak helke gtren yollardan biridir. Her gn Trkiyede atlan yemekle, ekmekle nice fakir insan karnn doyurabilir, gdasn alabilir. sraftan kanmak, ok kk yatan itibaren bir terbiyeyi gerektirir. Resulullah Efendimiz Dere kenarnda abdest alrken bile israftan kann. buyurur. Cemaatten biri sorar: Ey Allahn Resul, zaten kendiliinden deredeki su akp gidiyor. Biz israf etsek ne olur. Etmesek ne olur. Peygamberimiz cevap verir. Evet, derenin suyu akyor ama nemli olan senin israf etmemendir, tasarruf terbiyesi almandr. Bolluk zamannda tasarrufa riayet etmeyen, darlk zamannda da edemez. Musluklardan gereksiz yere akan bir dakikalk sudan, gereksiz yere yanan bir dakikalk elektrikten, bizler gelecek kuaklara kar da sorumluyuz. Bir zerre dahi olsa atlan ekmek, yemek bizi strap iinde brakmaldr. Ankarann mnevi sultan Hac Bayram Hazretleri, yemek bittikten sonra sofradaki krntlar toplayan, lnceye kadar krlk grmez buyurur. Elbisemizi, eyamz, kullandmz ara ve gereleri son derece dikktli bir ekilde istimal etmek zorundayz. Madem ki her zerreden zikreden Allahtr, o nedenle ok dikktli olmalyz.

7- Okuduumuz her yazdan, iittiimiz her szden bir eyler renmeye, dersler karmaya mecburuz. nemli olan, birok faklteler bitirmek, binlerce kitap okumak deil, hayat kitabn okuyabilmektir. Kuran- Kerimde ilk inen yette Yaradan Rabbinin ismi ile oku buyurulur. Bu hususu Yunus Emre ne gzel anlatr:

lim ilim demektir

lim kendin bilmektir Sen kendini bilmezsin Ya nice okumaktr

Allah cmlemize Rabbimizin ismiyle okumay nasip etsin.

Gnmzde Tasavvuf Tasavvuf kelimesinin bugne kadar o kadar ok tarifi ve tavsifi yapld ki, bunlarn hepsini sralayacak olsak, elinizdeki kitabn sayfalar yetmez. Birkan grelim.

Tasavvuf Gzel ahlktr, bizi en gzel ahlka gtren yoldur. Tasavvuf Edeptir, inceliktir, zarfettir. Tasavvuf Yr olmak, br olmamaktr. Tasavvuf Bizi Allah akna gtren en gzel yoldur. Tasavvuf Hi almay dnmeden, Allah rzas iin hep vermek, vermek, vermektir. Tasavvuf Kendi ahsnda ekil aradan, kalsn Yaradan szn, btn boyutlaryla uygulamaktr. Tasavvuf Allah rzas iin, Ak- Muhammed iin bir gnle girmektir. Tasavvuf Kuran- Kerimdeki Ne yana bakarsan bak, Allahn vechi oradadr. yet-i Kerimesini kendi zel hayatnda btni ve zhiri olarak btn nanslaryla yaamaktr. Tasavvuf Muhammed potada benliinden bir zerre kalmayncaya kadar erimektir. Tasavvuf Hepisinden iyisi bir gnle girmektir diyerek btn hayatn ilhi ak, iir, gzellik iinde yaamaktr.

Msr Niyazi ne gzel sylyor;

Ben sanrdm halk iinde hi bana yr kalmam Ben beni terk eyledim grdm ki ayr kalmam. Yunus Emre Bir emeden akan su, ac tatl olmaya der. Gerek tasavvufu yaayanlar, bu msra kl ile deil, hl ile yaayanlardr. Nrn da ho, nrun da ho diyenler, diyebilenler, bunu resm ve zel yaantlar ile syleyebilenler ne gzel, ne mbarek insanlardr. Yunus en gzel iirini Sev, Sevil diye bitirir. Ballar baln buldum, kovanm yama olsun derken, mnevi gzellii yaamann hazzn iliklerine kadar hisseder, btn varlnda duyar. Nobel edebiyat armaann kazanan Fransz yazar Bakalar cehennemdir. diye feryat ederken, byk mutasavvf Smbl Sinan Hazretleri:

Gl alrlar, gl satarlar Glden terazi tutarlar

Gl gl ile tartarlar

diyerek akn iln ediyordu. Bir pazara gittim; kaps gl, yollar gl, terazisi gl, dirhemi gl, alanlar gl, satanlar gl diyerek btn kinat bir gl bahesi gibi grdn sylyordu. Aman Yarabbi bu ne rpertici bir eliki idi. En byk edebiyat dln alan bir yazar, hayat ve insanlar bir cehennem gibi grrken, acaba kendi kafasndaki ateist, inkrc ruh halini mi sylyordu. Eer Smbl Sinan Hazretleri, kendi kafasnda ve kalbinde bir gzellii yaamasa, ilhi akn yceliklerinde dolamasa, dnyay bir gl bahesi gibi grebilir miydi?

Seviyoruz, seviliyoruz, gzelliimiz bu yzden diyebilir miydi? Ve her eyden sonra byk Yunus Ak gelicek, btn eksikler biter diyebilir miydi? Tarihe bakyoruz; kadn, erkek nice gzel insanlar tasavvufun gzelliklerini yaayarak, ilerine sindirerek prl prl bir yaama slbuna kavutular. Renk iinde yaadlar, k iinde Hakka gtler. Gnmzde de birok tasavvuf kitaplar baslyor, satlyor, birtakm kimseler ceplerini dolduruyorlar. Birtakm kimseler tasavvuf toplantlar yapyorlar, ekranlarda szm ona tasavvuf konumalar yapyorlar. Kimisinin isminin banda caf cafl unvanlar, kimisinin almndan cakasndan yanna yaklalmyor. Aman Yarabbi! nsann aklna ister istemez Mevlnann sz geliyor. Nefs iinde yaayan bir insan, konumaya balaynca, azndan kan szler sarmsak gibi kokmaya balar. Bu kimselerin hibir gzellii, incelii, zarfeti yaamadklar, yanlarndan bile gemedikleri o kadar belli ki. Ksa bir sre sonra onlardan yaylan negatif elektrikle iiniz daralyor, bunalyor, baylacak gibi oluyorsunuz. Kalkp ekran kapatyorsunuz. Ho inanlarn yaant hline getiren gzel insanlara da ekranlar yneten despotlar, Firavun taslaklar msaade etmiyorlar. Bugn gzlerden uzak olan bir husus var. Nedense tasavvufun bir kl ilmi deil, hl ilmi olduu unutuluyor.

Hi k yanmadan, etrafnda pervane dner mi? Mn leminin gzelliklerini iimizde yaamadan, hl hline getirmeden, yazsak ne yazar, konusak ne yazar. Gnlden gelmeyen bir sz en yaknlarmz da dahil kimi etkiler ki. sterse saatlerce konuulsun, isterse yzlerce sahife yazlsn. ten gelmeyen her ey boboazlktan, gevezelikten, kafa iirmekten baka neye yarar. Hl ilminde yle rpertici bir husus var ki o, bir gerei, bir gzellii yaayanlarn en kk hareketlerine kadar yansyor. O insanlarn sessiz duruunda bile kelimelerle ifadesi mmkn olmayan bir gzellik oluyor. nsan rpertiyor, bylyor, etki altnda brakyor. Bir gn, bir toplulua, bir zat ders vermeye gelir. Efendiler der. Bugnk dersimiz skt. Edeple yerine oturur, saygyla ban nne eer, zarif bir ekilde ellerini dizlerinin zerine koyar ve yarm saat hareketsiz o durumda kalr. Sonra kalkar, Msaadenizle

efendim der. Dersimiz bitti. Bunu anlatan ok deerli bir zat, gzleri dolu dolu bana dnd, Efendim dedi. Sktu, btn nanslaryla o gn idrk ettim. Bir de gnmzde, kendi kendilerine ehli tasavvuf diyen bir garip, bir acayip yaratklar var. Abdest almazlar, namaz klmazlar, oru tutmazlar, salklar ve imknlar msait olduu halde Hacca gitmezler, ama sz tasavvuftan alnca, lf da kimseye brakmazlar. Bunlar iin yaratk szn bouna kullanmadm. Bu zavalllar unu iyi bilsinler ki, kendi kendilerini aldatyorlar bu davranlaryla. Ve aldanlarn en kts, insann kendi kendisini aldatmas deil midir? Bunlar buz stne yaz yazanlardan bakas deillerdir. O kafayla hibir yere ulaamayacaklarn, bir gn avularn yalayarak anlayacaklar ama i iten gemi olacak. Bekleyelim grelim. Bir gn, bir mn byne sorarlar, Efendim derler, Yoldan geen bir Allah dostunu, bir velyi nasl anlayabiliriz? O zat, tebessm ederek cevap verir. Evldm der. O zatlar grdnz zaman, sizde Allah dncesi uyanyorsa, hkmnz verebilirsiniz. Onlara hayatn her alannda rastlayabiliriz. Hani ne demiler, Allahn dostlar, bin bir kisve, bin bir grn altnda gizlidir, ama grene, grebilene. Allah bizleri, btn kardelerimizi, byle gzellikleri ve incelikleri grenlerden, idrk edenlerden, yaayanlardan eylesin.

Ynetimin ncelikleri Tarih boyunca ynetim iin neler denmemi ki... Kimi insan, ynetim bir bilimdir derken, bazlar onun bir sanat olduunu sylemiler, her dnr kendi kiisel dncesine gre ynetimin ayr bir tarifini yapmtr. Ortada bir gerek var. Ynetimin ok zor, ok etin, ok ince bir i olduu. Her toplumun kendine zg ayr bir yaps, ayr artlar var. Herhalde ynetim, bir toplumun kendi imknlar ile, o gn insanln eritii uygarlk izgisi iinde, en iyi, en gzel idare edilebilmesidir diyebiliriz. yi bir devlet adam olmak, herhalde iyi bir bilim adam olmak, iyi bir sanat adam olmaktan ok daha zordur. Gnmzdeki rneklerine bakarak rahata diyebiliriz ki; insan tanmayan, kendi toplumunu tanmayan, o toplumun kendine zg i dinamiklerini gremeyen, o insanlarn inanndan, ruh dnyasndan uzak insanlar, nasl iyi bir ynetici olabilirler? O toplumun insanlarnn, urunda hi ekinmeden, gzlerini bile krpmadan canlarn verebildikleri mnevi deerlere srt evirmek, hayat boyunca o gzellikleri bir gn bile yaamam, onlar dnmekten, idrk etmekten dahi uzak insanlar, nasl o toplumu gerektii ekilde idare edebilir, ona yn verebilir, onu iyiye, doruya, gzele gtrebilir? Tarih bunun nice rnekleriyle dolu.

Gnmzde de bu gerei ac ac gryor, ibretle, hayretle seyrediyoruz. ddiac olmak kolay, benim demek kolay, iri iri nutuklar atmak kolay ama gerek devlet adam olmak, ok ama ok zordur. Belki toplumun baz kesimleri, yalanla dolanla bir sre kandrlabilir, aldatlabilir, yanl yerlere gtrlebilir ama bunu ilelebet srdrmek imknszdr.

Bir kimse, akntya kar ne kadar yzebilir, dayanabilir. Gnei balkla svamak isteyenler, hem kendilerini aldatm, hem de toplumlarna ihnet etmi olmazlar m? Birinci Cihan Harbinden yenik km, ordusu dalm, maliyesi perian olmu, dman donanmalarnn toplar saraya doru evrilmi bir toplum dnn. nsanlar panik iinde... Her kafadan bir ses kyor... Kimi diyor ki Amerikan mandasndan baka are yok, kimileri diyor ki hayr, Amerikan mandas deil, en iyisi ngiliz mandas. lmlerden lm seer gibi bir durum karsndayz. te O ahvl ve erait altnda Mustafa Kemal isimli bir dhi kyor. Hayr diyor, masaya yumruunu vuruyor. Bu millet esir edilemez. Trk Milleti ilelebet hr ve mstakil yaayacaktr. nanan insanlar, ileri vatan sevgisiyle, akla, heyecanla dolu insanlar, Trk Milletini kurtarmaya dvet ediyor. Bu inan dolu, ak dolu, cesaret dolu insan, byk mcadelesine balyor. Ayn ulv rpertiyi duyanlar, akn akn onun evresinde toplanmaya balyorlar. Ve bir gn bakyoruz ki, o ak ve heyecandan, adna Trkiye Cumhuriyeti denen, nur topu gibi bir ocuk douyor. Bugn ac ac gryoruz ki, toplumlardan her zaman yeni Mustafa Kemaller kmyor. Baz kimseler, onun eserine ihnet iin adeta yara giriyorlar.

Bilgi, kltr, grg, hayat tecrbesi, sezgi, fevkalde bir taktik ve stratejiye sahip, gelecei grebilen, yakn ve uzak tehlikelerin bilincine varabilen insanlar, ne yazk ki kolay kolay yetimiyor. Topluma o anda sahip olan egemen gler, byle kimselerin kmamas iin ellerinden geleni yapyorlar. Kendi kendilerine aydn, uygar, ilerici ismini takan baz yaratklar, o egemen glerin nnde perende atmak iin frsat kolluyorlar. Atatrkn tabiriyle Gaflet, dallet, ihnet iinde olan bu insanlar, gnei ne kadar sre balkla svayabilecekler. Eer bir toplum, yaama gc ve iradesi iindeyse, eninde sonunda bu hokkabazlar, hilebazlar, vurdumduymazlar aacak, milletin alayan, strap eken, ile eken gerek insanlar ile beraber bamszla, zgrle, onurlu bir yaama doru gidecektir. Bundan kimsenin phesi olmasn. Trk Milletini hakir grenler, tepeden bakp kmseyenler daima aldanmlar, hata etmilerdir. Mbrek Anadolu toprann alt da, st de evliy ile doludur. Ltfen dikkt buyurun, gelii gzel konumuyorum, edebiyat yapmyorum, szlerime Allah ve Peygamberi ahit olarak gsteriyorum. nmzdeki fersudelemi, zn ve akn kaybetmi, ypranm, yozlam rneklere bakarak, artk bu i bitti, yapacak bir ey kalmad diyenler, her zaman olduu gibi yine yanlacaklar, avularn yalayacaklardr. Prl prl bir nesil geliyor. Kafalar ilimle dolu, mspet dncelerle dolu, yrekleri akla, imanla, heyecanla dolu, yepyeni bir gen kuak geliyor. Onlar, nlerindeki btn engelleri aacaklar, btn maynlar patlatacaklar, btn zincirleri para para yapacaklardr. Fuhu albm gazeteleriyle, rezil televizyon programlaryla, ldrc, uyuturucu, yaama gcn yok eden arabesk mzikleriyle bu genliin nn durduramayacaklardr. Onlar, tpk Namk Kemal gibi Dnersem kahpeyim, millet yolunda bir azimetten diyerek milletimizi lyk olduu ada, onurlu, temiz bir hayata gtreceklerdir. Buna btn kalbimle inanyorum. nce o genlerin alnlarndan, sonra ellerinden perek, onlar sevgiyle, saygyla selmlyorum. Yollar ak, gazlar mbrek olsun.

Bir Gl Gibi Olmak nsan hayata eitli pencerelerden bakyor. Eer varsa, grebiliyorsa, gzleriyle bakyor, gazeteyle bakyor, kitapla, dergiyle bakyor, radyoyla, televizyonla bakyor, gzlemledikleri, tank olduklaryla bakyor. Sonu hep ayn. Yllar, yllar evvel kif ne gzel anlatm;

Nazarlardan taan mn bdullah istihkr.

ittiklerimiz, grdklerimiz, ahit olduklarmz bizi sevgisi, saygs, efkti, merhameti, incelii ve zarfeti kalmayan bir toplum tehisine gtryor. Acaba iimizde aksini dnen bir kii kar m diye dnyorum. Ne kadar inkr etsek, grmemezlie gelsek, durum ortada. imizde yleleri var ki, onlara hayvan desek, onlara hakaret olur; belki de yarn bizden dvc olurlar. Peki neden byle oluyor. Neden insanca, efendice, medenice yaayamyoruz. Neden Kuran ifadesiyle Belhum Adal olmak yolunda, hayvandan aa bir hayat tarzn seiyoruz. nemli olan merte, yiite, erkeke bu soruyu sorabilmek ve bunun cevabn aratrmak. Artk mhut baz kiilerin, insan tiksindiren nutuklarna karnmz tok. O tr sylemler, sadece midemizi bulandryor, bizi irendiriyor. Ortada bir hastalk var, bunun sratle tehisinin konulmas lzm. Herkes kendi hesabna bunun cevabn bulmakla ykml. Efendim, ben sadece kazancma bakarm demek, benim bama saman ykl bir torba balayn, beni yalnz o ilgilendirir demekle msvi.

Bundan uzun yllar nce air Fazl Hsn Dalarcann ocuk ve Allah isimli bir iir kitab kmt. Orada deerli air:

ocuum dua et geceleri, nsan uzaklaabilir Allahtan diyordu.

Gerek ortada, lf eveleyip, gevelemeye, sndrp uzatmaya hi hacet yok. Biz Allahtan uzaklatk. Biz mn leminden, ktan, gzellikten, incelikten uzaklatk. Madde adna, para adna ve szde yetitirdiimiz ocuklar adna, btn mnevi deerleri inedik. Sonu ne oldu? te ortada. nsan utandran, kahreden irkinliklerde, rezillikte her gn yeni rekorlara gidiyoruz. kide, sigarada, uyuturucuda, cins sapklklarda, edepsizlikte, kabalkta, her gn

insanlktan, efendilikten biraz daha uzaklaarak Belhum Adal olmak yolunda sratle ilerliyoruz. Artk baz gazetelerimiz, genelev albm gibi kyor. Baz televizyon kanallarmz, sokaa dm zavall kadnlarn reklmn yapmak, fiyatlarn arttrmak iin birbirleriyle yaryor. Artk bir ikinci Necip Fazl yok ki Durun kalabalklar durun! Bu yollar kmaz sokak/ Haykrsam kollarm makas gibi aarak desin. Artk bu lkede, btn drst, temiz, hassas, ince ruhlu asil insanlarn, hanmefendilerin, beyefendilerin boyunlar bkk, onlar garip, yalnz, aresiz. Onlar, muhta olduklar sevgiyi, saygy, ilgiyi en yaknlarndan bile gremiyorlar. yle yalnzlar ki, bazen gz yalarn bile ilerine aktmak zorundalar. Karlarnda mneviyat adna, kltr adna, insanlk adna her eylerini ama her eylerini kaybetmi bir grh var. thamlar balyor. Yobaz, gerici, mrteci, ad ve daha neler neler. O tertemiz, o prl prl, o kirlenmemek iin canlarn dilerine takan insanlar, gz yalarn ilerine aktarak, strap iinde unlar sylyorlar:

Beni kimsecikler okamaz mdem; p beni alnmdan, sen p seccadem!

Gerek bu, demin sylediim o az kpkl it grhunun dnda, kimse aksini syleyemez. Peki yaplacak nedir? Tek husus var. Allaha ve Peygambere her zamankinden daha byk bir akla, evkle, heyecanla smsk sarlmak. Kuran- Kerimde buyurulduu gibi nce inandm de, sonra dosdoru ol. Gerek Kuran- Kerimde, gerek onun en gzel yorumu olan Peygamber szlerinde yle diriltici bir kuvvet var ki, bir tek yeti, bir tek hadisi yaayan, onu klden hle geirenlerde derhal etkisini gsterir. Bir tek hadis btn nanslaryla yaand taktirde, insan hayatnda en byk devrimi yapar. ddia ediyorum. Bir tek Ya hayr syle, yahut sus Hadisini, btn incelikleriyle i hayatnda, ev hayatnda, sosyal hayatnzda uygulayn, durumu grn. O sizi velyet makamna kadar gtrr. tiraz etmeyin ltfen. Yeter senden ektiim ey tersi dnm ahmak. Ramazan ay olunca malm televizyonlardan ahkm kesmeye balayan malm ahslar gibi ukallk etmeyin. Sadece banz nnze ein, edeple, saygyla denileni yapn. Gerekten yrekten inanan insanlar inceleyin, o gzel insanlarda teslimiyetin, krn, sabrn, kanaatin, edep ve zarfetin ortaya kard bir holuk, bir gzellik, bir incelik grrsnz. Onlar, hep etraflarna art elektrik verirler. Onlarn yannda, kendinizi rahat, huzur, gvenlik iinde hissedersiniz. Onlarn yannda, sadece sevgi, sayg, edep, incelik, zarfet bulursunuz. Tek dnceleri, Allah rzas iin hizmet etmek, faydal olmak, yardmc olmaktr. Nerede gz ya dken varsa, onlarn strabn paylamaya hazrdrlar. Nerede ac eken, strap eken insanlar varsa, onlarla beraber olmak isterler. Ellerinde tek servet olarak yarm ekmekleri bile olsa, ihtiyacnz olduu zaman ortadan ikiye krp, buyur kardeim diye size uzatrlar, ama bu hareketleri ylesine iten, derin ve samimidir ki, onlarn yannda hayat btn irkinlikleri kaybeder. Onlarda her ey ak ve ihls iledir.

Bir velye sormular, Efendim demiler, Bir caddede gidiyoruz; yanmzdan, yremizden binlerce insan geiyor, onlarn iinden hangisinin Allah dostu olduunu nasl anlayabiliriz? O zat demi ki; O on binlerce kuru kalabalk iinde hangi insan sizde Allah dncesini uyandryorsa, hi pheniz olmasn, o bir Allah dostudur, veldir.

nemli olan hep ikyet etmek deil, yaknmak deil, bir gzellii yaamaktr. unu iyi bilelim ki, hep ikyet, nefsin kendi kendini tekmelemesinden baka bir ey deildir. Bir gln yetitii ortama bakn; o rengiyle, kokusuyla, biimiyle, duruuyla gzleri ve gnlleri kamatran gl fidannn dibinde ne vardr? Sadece su, toprak ve gbre. Niye biz de bir gl fidan gibi olmayalm? Kinatn en byk kadnlarndan biri olan Hz. Asiye validemiz, unutmayalm ki Firavunun kars idi. Bir mr boyu onunla ayn masada yemek yedi. Ayn yatakta yatt. Tebaasn kendisine taptrmak isteyen Firavun, Asiye validemizi etkileyemedi. nemli olan, ikyet etmek yerine, Allahn, Peygamberin yolunda gitmek, onlarn gsterdii gzellikleri kendi ahsmzda yaayarak, rnek bir insan olmak deil midir?

Bir gn, adamn biri hamama gider. O devirde, hamamda temizlik kil ile yaplrm. Hamamcdan kil alr, temizlenmeye balar. zerine srdke, kilden mis gibi bir gl kokusu kar. Sorar, Ey kil der. Sen bir topraksn. Nasl oluyor da senden byle mis gibi bir gl kokusu kyor? Kil cevap verir. Haklsnz efendim der. Ben sradan bir topram. Yalnz bir gn yolum dt, gn gl ile arkadalk yaptm, bir kokum varsa ondan geliyordur. Neden biz de evremizdeki insanlara her eye, ama her eye ramen bir gl gibi gzel kokular vermeyelim? Neden onlar bizim yanmzda huzura, a, gzellie kavumasnlar? Yolda bizi grdkleri zaman akllarna Allah gelmesin?

Ak yolunda, ihls ve gzellik yolunda, Allah cmlemizin yardmcs olsun.

ocuk ve Eitim Bana, dnyann en g, zor, etin ii nedir diye sorsalar, yle cevap verirdim: ocuk yetitirmek derdim. Gerek mnda ailesi iin, vatan iin ve btn dnya iin hayrl, faydal bir ocuk yetitirmek. Her gn yanmzda, yremizde, evremizde grdmz rneklere bakarak, bu hkme kolayca varabiliriz. Hele gnmz Trkiyesinde iyi bir ocuk yetitirmek, hayrl bir evlt yetitirmek o kadar, ama o kadar zor bir i ki... Zorluk uradan geliyor. Birok ailede annenin grleri farkl, babann grleri farkl. Hele baz ailelerde olduu gibi, ie bir de bykanneler, bykbabalar karnca, seyreyleyin gmbrty.

Mektupla, telefonla, bizzat grerek edindiim izlenimler, beni ok zyor, mteessir ediyor. rnein ocuun hatal bir hareketini veya ho olmayan bir szn, anne kendi anlayna, kendi llerine gre cezalandrmak istiyor, pek ok evde durum ayn. Derhal bykanneler, bykbabalar ie mdahale ediyorlar. Bazen bu mdahalenin derecesi, anneyi tehdide kadar varyor. Sanki mbrekler, o yaramazlk yapan ocuklarn avukatlar. Anne azarlanyor, horlanyor, kk grlyor ve en irkin ekilde o yaramaz ocuklar pohpohlanyor, gklere kartlyor, martlyor. Gel yavrum, ka dedene, ka ninene, kimler zm benim biricik torunumu, kimler alatm diye, resmen yardaklk yaplyor. Yarnlarn sokak serserileri, tinercileri, anaristleri byle yetitiriliyor. Gnmzde arpk bir eitim anlay var. Adna eitimci denilen baz geri zekllar, kaz bile gdemeyecek beyinsizler, efendim diyorlar, ocuk zgr yetimeli, yakmal, ykmal, devirmeli, krmal ama kimse bir ey dememeli. Bu rezilliin, bu kepazeliin ad, modern eitimmi. Lnet olsun byle eitim anlayna. Ben bunlarn ayn zamanda insanlk ve medeniyet dmanlar olduklar kanaatindeyim. Bunlar dpedz memleket ocuklarnn insanl ile, istikbli ile oynuyorlar. Bu zihniyetle, bu anlayla, bu tutumla insan deil, hayvan bile yetitirilemez. Bir de szm ona aydn geinen, diplomal ama aslnda kafalar katran kazanndan daha karanlk baz ana babalar da bu grleri benimseyip, ocuklarn berbat ediyorlar. Neymi efendim, ocuk okula gidinceye kadar ona bir ey retmemeli, hibir ey gstermemeliymi. Ben u satrlar yazarken, insanlk adna bu tr kimselerden rkyor, rperiyor, hatta ireniyorum. Bizim ecdadmz, ocuklar yanda okuma ve yazmaya tevik etmekle, demek hata etmiler. Rahmetli annem, drt yanda iken nak ilemeye balam, daha okula gitmeden hepsi bir sanat eseri kadar gzel, ince, zarif iler ortaya karm. Ben buuk yamda okuma yazma rendim. lkokula baladm zaman, bir kitaplk dolusu kitap okumutum. Soruyorum sizlere, bu almalarmn gerek rahmetli anneme, gerek bana ne zarar oldu? yanda balayan almalarm, bugn de devam ediyor. Emekliliim drt seneye yaklayor. nsanlara ve cemiyete faydal olabilmek iin, gece-gndz aba harcyorum. Her gece dua ediyorum. Allahm bu gzel memleketin, bu gzel, bu mbrek insanlarna hizmet etmeyi son nefesime kadar bana nasip eyle. Bu ta kafal, szde

eitimcilerin yetitirdii azgn insanlarn iinden bir kii gsteremezsiniz, bu ulv rperileri, duygular, dnceleri yaayan ve hisseden, buyurun varsa gsterin. Rahmetli air Necip Fazl KISAKREK ne gzel sylyor:

Yeter senden ektiim, ey tersi dnm ahmak Bir saman kdndan btn i kopya almak...

Resulullah Efendimiz bir Hadis-i erifinde; Her ocuk slm ftrat zere doar, onu iyi ve kt yapan evresidir. O evreye hkim olan dnceler, yaay ekilleridir. Buyuruyor. Bugn tertemiz, melek gibi ocuklarn doduu yle aile evreleri var ki, orada tek dnce, madde ve onun nanslardr. Para, dviz, araba, yat, kat ve siyaset dedikodular. O ailede Kurandan, hadisten, evliydan, slm byklerinden, gzel sanatlardan, ilimden, dnceden, tabiat gzelliklerinden hi bahsedilmez. Dolaysyla o tr evlerde, youn bir eksi elektrik vardr. Eksi elektriin egemen olduu meknlarda, insan duyamaz, dnemez, hissedemez, idrk edemez. Sadece sknt iinde, stres iinde rpnr durur. O nur topu gibi doan ocuk, byle bir evrede iindeki gzellii, asaleti, temizlii nereye kadar koruyabilir, mmkn m? Gazeteler bir lem, televizyonlar bir baka lem. Onlarda neler olup bittiini, siz benden iyi bilirsiniz. Bir aile fakir olabilir, eitli hayat zorluklar, yoksulluklar iinde yaayabilir, ama o ailede sevgi varsa, sayg varsa, edep, incelik, zarfet varsa, o ailenin fertleri birbirlerine kar efkt ve merhamet hisleriyle doluysa, yarnn prlanta insanlar yetiebilir. Bir bakarsnz, o aileden prlanta gen kzlar, asil delikanllar cemiyete kucak kucak nur gtrebilirler. Aile iindeki hava o kadar nemlidir ki.

ocukluumu dnyorum. ki mbrek insann zerimdeki etkileri, bir mr boyu hi eksilmedi. Bu gzeller gzeli insanlardan biri babaannem, dieri annemdi. O iki insann ahsnda Allah sevdim, Peygamberi sevdim, slm sevdim. Dnyorum, baz ailelerde ok irkin, ok kaba bir ekilde her gn din, ahlk nutuklar atlr, sve saya rnekler gsterilir, ne hikmetse, dinsiz imansz insanlarn ou, bu tr ailelerden yetiir. ocukluumun getii evde din, iman, zerinde irkin ekilde tartmalar yaplan birer durum deil, sadece yaanan, hl hline getirilen olgulard.

Ben edebin, edepsizlerden renileceine kesinlikle inanmam. Bu palavradan baka bir ey deildir. Ltfen edebiyat yapmayalm, birbirimizi kandrmayalm. Hi kimse ktl grerek iyilie, kabal grerek incelie ulaamaz. Edep, incelik ve zarfet, ancak edepli, hassas, kibar, ince, zarif insanlardan renilebilir. Unutmayalm, zm zme bakarak kararr. nsanlar, ancak gzel rnekler, gzel davranlar, gzel konumalar iinde yetierek gzeli

bulabilir, gzellie ulaabilir. Zaman zaman bana sorarlar, ocuklarmza slm retmenin en gzel yolu nedir? derler. Cevap veririm, Kendi yaantnz derim.

slmn gzelliklerini kendi hayatnzda Peygamberimizi rnek alarak yle iten, yle ihlsl yaayn ki, evrenizdeki insanlarda slma kar bir sevgi, sayg, hayranlk uyansn. Bence slm yaymann, slma hizmet etmenin en gzel yntemi budur. Bakn evrenizdeki insanlara dikkt edin, sylemek istediklerimi benden daha gzel hissedecek, anlayacaksnz.

Be yandaydm, souk bir k gn idi. Ben sobann yannda kitabm am okuyordum. Rahmetli babaannem pirin ayklyordu. Birden bir pirin tanesi halnn zerine dt. Babaannem pirin tepsisini brakt, yere den pirin tanesini aramaya balad. Bir trl bulamad, ama araylar devam ediyordu. Dayanamadm, Babaanne dedim. Yere den nihayet bir tane pirin tanesi. Bu kadar aryorsun yazk, gnah deil mi canna, yoruldun artk. Babaannemin birden kalar atld. Yavrum dedi. Sen hi pirin yetitirilirken grdn m? Nice insanlar, souk demeden, scak demeden, sularn iinde bazen salklarn da ortaya koyarak o pirinci retiyorlar. Nice insanlar bu yzden hastalanyor, sakat kalyorlar. Sen scak sobann yanna oturmu, eline kitabn alm ahkm kesiyorsun. Bu szler beni o kadar zd ki, bugn bile hatrladka yzm kzarr. Hi unutmadm. Ne zaman, nerede pilv yersem, tabamda bir tek pirin dahi brakmam, hep o gn hatrlarm.

nsanlar tutumlu davranmay da, msrif olmay da aile yuvasnda grr ve renirler. Ben bugne kadar hassas, ince ruhlu, inanl, tutumlu bir annenin ocuklarnn israf iinde yaadn hi grmedim. Hayattaki olaylar yle ince ipliklerle birbirine bal ki Sz olarak, hareket olarak en kk nanslar bile unutulmuyor, hafzalardan silinmiyor. Bazen otuz sene evvel azmzdan dikktsizce sarfedilen bir szn, bir gn faturasn demek zorunda kalyoruz. te bunun iin Japon dilinde kk, basit, nemsiz szckleri yok. Onlar iin her ey nemli. Yce Peygamberimiz, Dnya hiretin tarlasdr. buyuruyor. Gerek aile iinde, gerek sosyal hayatta ylesine dikktli, duyarl yaayalm ki, hem ocuklarmz, hem dier insanlar iin rnek olalm. Yoldan geenler bizi grdkleri zaman Allah hatrlasnlar. Allah bu gzel duyguyu cmlemize, btn insan kardelerimize nasip etsin.

rnek Olabilmek Ankarann Karum arsndayz. Gelenler, gidenler, youn bir kalabalk. 7-8 yalarnda bir ocuk, avaz kt kadar baryor. Kulak trmalayan, insann iini karartan bir ses kirlilii...

Yaklatm, Yavrum dedim, Ltfen barma, ne istiyorsan bana syle, bir ihtiyacn varsa alp getireyim. O srada, soldaki bir dkkndan birisi kt. Hiddetle, asabiyetle bana dnerek: Sen benim ocuuma karamazsn dedi. Sde sen deil, hi kimse benim ocuuma karamaz. ocuk barr da, arr da, yakar da, ykar da... Ona mdahale olmaz. ocuk, byle byle, bara ara, yaka yka ahsiyetini bulacak. Gereken cevab verdim, oradan uzaklatm.

Gnlerden beri kafamda bu dnce var ocuun babasnn cevaplarn dnyorum.

Bugn, bir kitabevinden ieri girdim. Yeni gelen kitaplara bakyordum. Bir kitabn ismi, beni ikinci kez rpertti ve dndrd. Asla ocuunuza Mdahale Etmeyin, Karmayn Yani, brakn ocuk bildii gibi yaasn. Krsn, devirsin, yaksn, yksn. Ne yazk ki gnmzde nice eitimci geinen, ana baba geinen yaratklar da bu fikirdeler. Bilmiyorum bu kafayla gerek memleket, gerek dnya genliinin sonu nereye varacak? Bir hayvan bile bakm istiyor, eitim istiyor. Uygar lkelerde atlardan, kediye, kpee kadar bakm okullar var, eitim kurslar var. Budanmayan bir aa ne hle gelir, sizler benden daha iyi bilirsiniz. Bakmsz bir iek, gereken ihtimam, zen gsterilmedii takdirde, btn gzelliini kaybetmez mi? Eya bile bakm, ihtimam, dikkt ister. Bir sre alma masanzn, ktphanenizin tozunu almayn, bakmn yapmayn, ne hle geleceini grrsnz. Nasl olur da evrenin en yce varl Zbde-i lem olan insan, babo braklabilir? Unutmayalm, atasznde ne byk, ne ince bir hakikat vardr. Aa yaken eilir, nsan yedisinde ne ise, yetmiinde de odur. Szleri, gerei nasl da ortaya koyuyor. Ne demek ocuk okula gidinceye kadar babo brakmak, ona bir ey retmemek. Onun ruhunu bombo brakmak... Efendim, ocuk ne renecekse retmeninden renmeliymi. Okuldan nce ocua bir ey retmek, bir eitim faciasym, bir cinayetmi. Acaba bu sama sapan dnceleri, kimler, hangi amala, hangi kirli emellerle, bu toplumu bozmak, ykmak, dejenere etmek iin ortaya atyorlar. Farknda myz? Efendiler eri oturalm, doru konualm.

Kendimden rnek vereyim msaadenizle...

buuk yanda okuma yazma rendim. lkokula baladm zaman, yzlerce kitap okumutum. Kocaman bir ktphanem vard. Allaha krler olsun, hibir ey kaybetmedim. Daima okul hayatmda alkan, sevilen, saylan, el stnde tutulan bir renci oldum. imdi

emekliyim, 69 yandaym. Hl sabahleyin uyandm andan, gece gzlerim kapanncaya kadar bir eyler renebilmek iin rpnyorum.

Yllar nceydi. Bir dergiden benimle rportaj yapmak iin bir arkada geldi. eitli sorular sordu. Efendim dedi, rencilik hayatnz nasl geti? Cevap verdim: Ah efendim dedim, rencilik hayatm bitmedi ki Ben hl renciyim. Allah nasip ederse, son nefesime kadar da hep renci kalmak istiyorum.

Rahmetli annem, edebiyat retmeniydi. dil bilirdi. Kltrl, mmin, ince, zarif bir insand. Anlatrd. Drt yandayken nak ilemeye balam, rneklerini gsterirdi. unu drt yanda, unu be yanda, bunu da alt yanda iken iledim diye. Hepsi birbirinden kymetli, ok ince, ok gzel, sanat eserleri gibi. imdi ne oluyor? Birtakm kerameti kendinden menkul eitimci byklerimiz buyurdular ya, ocua okula gidene kadar bir ey retmeyin, bir ey gstermeyin diye, geriye ne kalyor? O zavall ocuklar, sabahtan akama kadar aya yanm it gibi, oradan oraya kendilerini atyorlar. st katta bir komumuz var. ki kz var. Sabahtan gece yarsna kadar deli gibi koturuyorlar. Ne ektiimi bir ben bilirim, bir de Allah. Neymi efendim, o ocuklar modern terbiye sistemine gre yetitiriliyormu. Okuma yok, yazma yok, nak yok, diki yok, rg yok, mzik yok, resim yok, sadece deliler gibi, lgnlar gibi komak var. Efendim, ltfen bu dar kafall, palavralar, grltler, sloganlarla yaamay brakalm. nsan olalm. nsan olmaya alalm. Dnelim. Kuran- Kerim, eitli yetlerinde bizi hep dnmeye sevk eder. Dnn der. Dnenler iin ibretler vardr der. Dnmeyi bir nevi ibadet sayar. Biz ne yapyoruz? Dnceden kamak iin akla gelen her areye bavuruyoruz. Gzlerimizi aar amaz, ellerimiz ya o fuhu albm gazetelerde veya gzlerimiz eitli ekillerde o yolun yolcusu olan insanlarn reklmn yapan ekranlarda. Bu kafayla biz kendimiz medeni bir insan, efendi bir insan, gzel bir insan, Hazret-i nsan olamayz ki, ocuklarmz olsun. zm zme baka baka kararrm.

Her gn pek ok insan beni telefonla arar, eitli sorular sorar. En ok sorulan sorulardan biri de u:

Efendim diyorlar, Biz ocuklarmza slm bir terbiye vermek istiyoruz. Hangi yntemle bu ii halledelim? Ltfen bunu bize anlatr msnz? Cevap veriyorum:

Efendim diyorum, Bana gre en gzel yntem u. Siz slm yle gzel yaayn ki, ev iinde, aile ilikilerinde, i hayatnda, sosyal hayatta, slmn kurallarn yle ince, yle gzel, yle zarif bir ekilde uygulayn ki, ocuklarnz slmn en gzel rneini sizin ahsnzda, sizin yaantnzda grsnler. Haz duysunlar, mutlu olsunlar, rnek alsnlar. Yoksa elinde sigara, iki

barda, ocuklarn karsna alp, aman yavrularm siz siz olun iki imeyin, sigara imeyin deme gafletinde, komikliinde bulunmayn. Byle yapanlar, acaba ocuklarnn gznde alay konusu olduklarnn farkndalar m? Hayr efendim, hayat sandnz gibi deil. Bugnn insan, lfa deil, fiile bakyor. air ne gzel sylemi:

Onlar ki lf ile verirler dnyaya nizmat Bin trl teseyyp bulunur hanelerinde Eer szlerimizle davranlarmz arasnda bir eliki, bir tutarszlk var ise, en yaknlarmz bile ikna edemeyiz. Sadece ama sadece alay konusu, elence konusu oluruz. Rahmetli Hocam operatr doktor Mnir DERMAN; Szleriyle deil, fiilleriyle rnek olanlara uyun, gerisine gln gein derdi. Bir gn, mam- zam Ebu Hanife Hazretlerine bir kadn ocuuyla gelir. Efendim der, Benim yavrum, af buyurun uzun sredir ishal. Gitmediim doktor kalmad. ocuk gnden gne sararp soluyor. Ltfen bir dua buyurun da bu dertten kurtulalm. Hazret kadna dner, Evldm der, Krk gn sonra gelin. Krk gn sonra, kadn ve olu tekrar gelirler. Hazret ocua dner Yavrum en ok yediin, en ok sevdiin gda nedir? ocuk Efendim der, Benim en ok sevdiim baldr. Her gn yerim. Onun zerine byk vel, lim, mam- zam Hazretleri, Yavrum der, Ltfen artk bal yeme. Kadn birden sabredemez sylenmeye balar. Efendim, madem syleyeceiniz bir tek cmleydi, niye krk gn evvel geldiimizde sylemediniz? der. Hazret gler Nasl syleyebilirdim der. Krk gn evvel, ben de her gn bal yiyordum. Bu krk gn iinde kendi kendimi denedim, acaba bal yemeden de olabilir mi diye? Pekl oluyormu. Ondan sonra ocua syledim der.

Bu hepinizin bildii bir hikyedir, ama baz bilinen eylerin tekrarnda da byk faydalar vardr. Kendi yapmadmz, uygulamadmz bir hususu, bakalarna sylersek, hi ama hibir sonu alamayz. Sadece lfazanlk etmi oluruz, o kadar. Gnl istiyor ki, bu lkenin btn anne babalar, sevgide, saygda, edepte, incelikte, zarfette, alkanlkta kendi ocuklarna rnek olsunlar, rehber olsunlar ve yarnlarn mutluluk dolu, huzur dolu prl prl gen kzlarn, delikanllarn yetitirsinler.

Ya Hayr Syle, Yahut Sus YOYAVn deerli bakan Sayn brahim ATE telefon etti ve benden yolsuzluk konusunda bir yaz yazmam rica etti. Uzun uzun dndm. nce aklma Peygamberimizin Ya hayr syle, yahut sus Hadis-i erifi geldi. teden beri gerek kiisel, gerek toplumsal plnda, olaylara negatif yaklamann kimseye bir ey kazandrmayaca kanaatindeyimdir. Her gn sylene sylene sakza evrilmi yolsuzluk ve emsli konularn bize, insanmza, toplumumuza bir ey kazandracana kesinlikle inanmyorum. Dergi knca greceiz, kimse de ie yarar bir yaklamda bulunamayacak. Buna inanyorum, ama yine de sevgili brahim ATEin hatrn kramadm ve kalemi elime aldm.

Yol nedir? Yoldan kmak nedir? Yolsuzluk nedir? nce onu grelim. Yol tektir. slmn yoludur, Allahn yoludur, Resulullahn yoludur. Yoldan kanlar, ilhi kanunlardan, snnetullahtan, snnet-i Resulden derece derece uzaklaanlardr. Yolsuzluk yapanlar ise, nefislerinin klesi olmu, kck karlar uruna btn mnevi deerleri ineyen yaratklardr. Topluma baktmz zaman ne gryoruz, tepeden trnaa, adan zye pislik, irenlik, kokumuluk iindeyiz. Hatr iin bu satrlar yazdmdan dolay, okurlarmdan tekrar tekrar zr diliyorum. Vebli bu konuyu seenlerin olsun. Ltfen bana yolsuzlua bulamam, irkefe bulamam bir tek alan, bir tek husus gsterin. Dn gece dndm, evime nasl bir gda alaym ki amzn rezil, kepaze bulular, evime aldm gda maddelerine bulamam olsun. Etinden tavuuna, hyarndan domatesine, bulgurundan mercimeine kadar rezillik katlmam hibir gda maddesi bulamadm. Eer siz saf, temiz, katksz, hilesiz bir gda maddesi biliyorsanz, ltfen syleyin. Size lnceye kadar dua ederim. Bu sene ilek mevsiminde, piyasaya pabu gibi ilekler kt. Sorumlu bir bakan, televizyon ekranndan onlarn reklmn yapt. Demek istedi ki, ben ki koskoca bir bakanm, bu rezil ilei yiyorum, siz kim oluyorsunuz da yemeyeceksiniz. Okullarn alma mevsimi. Soruyorum sizlere, rencilerinden, velilerinden en irkin ekilde hara almayan bir tek okul gsterin. Okul servisleri ad altnda alanlar, resmen ii ekyala dktler. Ey benden yolsuzluk konusunda yaz isteyenler, bu mislleri sabaha kadar uzatabiliriz. ocukken oyun oynardk; nm, arkam, sam, solum sobe derdik. imdi de ne yana baksak yolsuzluk fkryor. sterseniz bunlar burada brakalm ve Yce Peygamberimizin u Hadisine kulak verelim. Dikmek iin elinize bir fidan alp baheye inseniz, her yerden insanlar barsa kan, kan kyamet kopuyor. Siz yine o fidan dikin ve vakit kalrsa, dibini de sulayn. Sanrm btn mesele burada. Her eye ramen yine de tertemiz kalabilmek ve

son nefesimize kadar insanlar iin iyi olan, gzel olan, temiz ve asil olan her eyi yapabilmek. Bu yolda, gerekirse salmz, gerekirse canmz ortaya koyabilmek. nemli olan sabahtan akama kadar yolsuzluk zerine nutuklar atmak, gevezelik yapmak deil, hi olmazsa bir karnca gibi olabilmek.

Efendim hikyeyi bilirsiniz. Bir karnca, hzl admlarla yolda gidiyormu, bir zat sorar: Ey karnca, byle acele acele nereye gidiyorsun? Karnca cevap verir. Nemrut Hz. brahimi yakacak. Bir ate hazrlatt, alevleri gklere ykseliyor. Ben bir yudum su aldm, yangn sndrmeye gidiyorum. O zat hayretle sorar. Sevgili karnca der. Bir yudum suyla o koca ate nasl sndrlr, buna imkn var m? Karnca Ben de bir yudum su ile o atein snmeyeceini biliyorum, ama bu artlar altnda elimden gelen bu. Peki ben bunu yapyorum iyi ho da, sizden ne haber? Siz ne yapyorsunuz Hz. brahimi kurtarmak iin? Adam karncann karsnda yz kzarr, ban nne eer ve skt eder.

Sanrm gnmzde deien hibir ey yok. Gene brahimin atei bir baka ekilde devam ediyor. rnek mi istiyorsunuz. te YOYAV. te brahim ATE. Herkes o atei sndrmek iin bir yudum su gtrse, ate sner.

Byk vel Kenan Rifa Hz.leri diyor ki: nemli olan, ktln senin snrna geldii zaman orada durmas.

Bir milletvekili arkadam anlatmt. Bir gn belinden rahatszlanr, gitmedii doktor kalmaz, are bulamaz. Bir dostu der ki, Belediye Hastanesinde ok kymetli bir fiziki var, ona git, muhakkak faydasn grrsn. Tedavi balar. Bir gn tedavi srasnda hastane personelinin yle bir konumasna ahit olur. Birazdan top atlacak, iftar iin peynir ekmek alacaz, bir de ay kaynatp ieceiz. ok merak ediyorum, ayn kaynamas iin belediyeden aldmz elektriin hesabn yarn Allahn huzurunda verebilecek miyiz acaba? Olay iittiim zaman gzyalarm tutamadm. Yarabbi u ruh asaleti, u mnevi gzellik ne rpertici bir olayd. imdiki zamanda insanlar sze deil, davrana bakyorlar. Dil ile t vermek kolaydr, i fiili ile rnek olmaktr. Geenlerde radyo dinliyordum, bir hanmefendi anlatyordu. Kocam Ba-Kur emeklisi, ayda u kadar emekli maa alyorum. Syledii rakam, o kadar ama o kadar azd ki, huzurunuzda tekrarlamaya teeddp ederim. Szlerine yle devam etti. Allahm! Sana sonsuz krler olsun. Bana bu nimeti verdin. ki gnde bir, bir ie st alyorum, bir ekmek alyorum, acktka ekmeimi ste batrarak karnm doyuruyorum. Tekrar ediyordu. Allahm! Sana sonsuz krler olsun, olmayanlara da ver Yarabbi. Hanmn konumas bittii zaman gzlerim dolu dolu olmutu.

nemli olan, hayatta her eye ramen temiz, drst, efendi kalabilmektir. u yle, bu byle diye bakalarnn kusurlarn, ayplarn, yedi dvele iln edeceimize, kendimizin minicik de olsa bir hayrn, bir gzelliin peinde olabilmesi, daha merte, daha yiite bir hareket deil midir? Sanrm yarn hiret lemine intikl ettiimizde, bizden sorulacak olan da bu deil midir? Ne olur gece yatarken ellerimizi asak, sadece anamza, babamza, hirete intikl eden akrabalarmza deil, btn insanlar iin dua edebilsek. Allahm desek, yeryznde ne kadar hasta varsa, sen onlara if ver, gszlere derman, borlulara ed nasip eyle. Istrap ekenlerin sen yardmcs ol Yarabbi, diye dua etsek. Yeryzndeki btn insanlar, hayvanlar, bitkileri, eya ve cemdt Muhammed bir akla kucaklayabilsek. Doru yoldan ayrlmlar iin, gnaha gmlmler iin, hayr dua edebilsek ne kaybederiz. Bugn btn insanlar mnevi bir susuzluk iinde. Sevginin, saygnn, dostluun, kardeliin, arkadaln, efktin, iyilik ve tebessmn susuzluu iindeler. Barlar ahrem ahrem yarlm. Milyarlarca insan, bir yudum sevgi iin ldryor. Tpla ilgilenenler bilirler, bugn pek ok hastaln sebebi, sevgiden, saygdan, efktten, ilgiden uzak yaamaktr. Mnevi inan, byle zamanlarda, byle toplumlarda en byk if kayna oluyor. Ondan uzak yaayanlar perian oluyorlar, hastalklara yenik dyorlar. Eer bu toplumda, bu ada bir kimse: Madem ki okamaz, sevmez kimseler, Sen p alnmdan, sen p seccadem diyemiyorsa vay haline. Bugn insanlk, tarihin hibir dneminde grlmedii kadar aktan, ihlstan, gzellikten uzak yayor. te bu dnemlerde yaplacak i, oturup sabahtan akama kadar u hrsz, u uursuz, u namussuz diye sayp dkp, dedikodu yapmaktansa, bir hastay ziyaret etsek, bir a doyursak, zeki, yetenekli bir memleket ocuunun elinden tutup onu okutsak, bir fakir kz evlenirken eyizine yardmc olsak, acdan, yalnzlktan, straptan gz ya dkenlerin skntlarn paylasak daha iyi olmaz m? Bazen bir ksz ocuun ban okamak, bir mya yolun bir tarafndan bir tarafna geerken yardmc olmak, bir kimseye aklnn havsalasnn almayaca kadar sevap kazandrabilir. Bizim de srat kprsn gememize yardmc olabilir. Byk Yunus Sevelim, sevilelim, dnya kimseye kalmaz diyor. Peki biz ne bekliyoruz? lmn ne zaman geleceini biliyor muyuz? yilikleri, gzellikleri hep erteliyoruz. ocukluk gnlerimin bir arks vard. Seyyan Hanm sylerdi, artk ta plklarda kald. Yarn olsun, yarn olsun diye gnler soluyor, neye baksam, neyi grsem bana bin dert oluyor. Bilmem ki neden, biz de kck de olsa, minicik de olsa yapacamz iyilikleri, gzellikleri, hayrlar hep yarnlara erteliyoruz, hep yarn olsun, yarn olsun diyoruz, iyi gzel de yarn hayatta olacamz ne biliyoruz. Ah bir bilsek, bir tek tebessm bazen bir insan

lmden, intihardan dndrebilir, ona enerji, g, kuvvet, yaama sevinci kazandrabilir. Bazen bir tek tebessm, btn dnyay dolaabilir.

Ne olur, onu bunu brakalm da, bir hastaya, bir tas orba gtrelim. Bir gn, bir hastaneye gidelim, hi ziyaretisi olmayan bir hastay ziyaret ederek, onu sevgiyle, saygyla, Allah rzas iin selmlayalm, hatrn soralm. ocukken babaannem derdi ki Yavrum ne verirsen elinle, o gider seninle. nemli olan yaplan hayrlarn, iyiliklerin, gzelliklerin azl veya okluu deil, onlarn Allah rzas iin yaplp yaplmaddr. Haydi bizler de el ele verelim ve Yunus gibi syleyelim:

Gelin tan olalm, ii kolay klalm, Sevelim, sevilelim, dnya kimseye kalmaz

Hepinize sonsuz sevgiler, sayglar

Huzursuzluun Asl Sebebi Gnmz insanlar, istisnalar dnda garip bir ruh hli iindeler. Kzlayda yapacamz yarm saatlik bir yry, bize vzh fikirler verebilir. Ask ehreler, sklm yumruklar, kenetlenmi diler. Duyan, dnen, hissedebilen insanlar iin ok eyler anlatyor. Gazetelerde, televizyonlarda her gn pek ok rneini grdmz eyrek aydnlara soracak olursanz, efendim diyecekler, ekonomik, sosyal nedenler diye balayan, kafa iiren uzun nutuklar atacaklar. Belki bunlarn da bir rol olabilir, ama bence asl mesele, gnmz insannn kendi kendisiyle kavgada oluu. Bir trl bu kavga bitmiyor, hep dta sebepler aryoruz, u yle deil, bu byle deil diye kendi kendimizi kandrmaya alyoruz. Fikret bouna sylememi, nan Halk, ezeli bir ifdr aldanmak diye. Gerekten katka, mesele iinden klmaz hle geliyor. Bir krdm ki iim, zdke dolayor. Entel geinenler, soluu psikologlarda, psikiyatristlerde alyor, derdine derman bulmaya alyor. Bulabiliyor mu? Hayr. nk o kimselerin gelenlere verdikleri cevap, sadece yksek dozajda, avular dolusu il oluyor. Bir gn, bir arkadamn annesi rahatszlanr. Kz randevu alr, annesini o gnn en mehur psikiyatri profesrne gtrr. Muayenenin ortasnda, doktor hastasna dner, Anacm der, Ben alkoliim. Alkol alma zamanm geldi. Bana biraz msaade et, sonra muayeneye devam ederiz. Bir ekmeceden ikisini ve mezesini karr, demlenir, sonra hastasna dner, Hadi der, Kaldmz yerden balayalm. Yal kadn hayret ve aknlkla olup bitenleri seyretmektedir. Doktor sorar, Anacm, bana niye yle bakyorsun, bir ey mi var? Yal hanm sknetle cevap verir. Doktor bey der; Eksik olmayn, beni siz tedavi edeceksiniz sa olun, var olun ama merak ediyorum, acaba sizi kim iyiletirecek? Ayn hikye, nice zamandr hep devam ediyor. Yzyllarca nce, Yunus meseleyi bir msrada ne gzel halletmiti. Seni deli eden ey, yine sendedir sende diyordu. Ama bizler bugn, Yunusun o msrada anlatt gereklerden ne kadar uzaz. Mutsuzsak, eer skntlysak, hep darlarda sebep aryoruz. Memur mirine kzyor, ii patronuna, gelin kaynanasna, renci retmenine... Bunu deil saatlerce, gnlerce uzatabiliriz. Btn bunlar neyi hallediyor? Hibir eyi. Sadece ama sadece kendimizi kandryor, dearj olduumuzu sanrken, bsbtn daha byk negatifliklerle arj oluyoruz. Hikyeyi bilirsiniz. Bir gn Rabia Sultan Hazretleri, evinin bahesinde harl harl bir eyler aryormu. Komular merak etmiler. Efendim demiler, Bir ey mi kaybettiniz, msaade ederseniz biz de arayalm, yardmc olmaya alalm. Mbrek Sultan ok teekkr ederim demi. nemi kaybettim, onu aryorum. Hep beraber arama tekrar balam. Bulamamlar. Nihayet gelenlerden biri sormu, Anacm demi, neyi nerede kaybettin? Rabia Sultan, Evde diki dikiyordum, elimden kayverdi demi. Adam cevap

vermi: Efendim demi, Hi ieride kaybedilen ine, darda aranr m? Rabia Sultan glm Niye hayret ettiniz? demi. Siz de ayn eyi yapmyor musunuz? Kalbinizde kaybettiiniz huzuru, mutluluu bo yere darda aramyor musunuz?

Bence gnmzn asl meselesi burada. nsanolu, kendi kalbinde, i dnyasnda kaybettii mnevi gzellikleri, bo yere darda aryor. Bulabilecek mi? Hayr. Kyamete kadar arasa, yine de bulamayacak. i arabeske dkmekle kendi kendimize ihnet ettiimizin acaba farknda myz? Her gn, her yerde evlerden iyerlerine, radyolardan televizyonlara, dolmutan pazar yerlerine kadar alnan arabesk arklar, toplumun i dnyasnda ne byk yaralar ayor, farknda myz? O ok sayn eitimciler, pedagoglar, psikologlar, psikiyatristler neden meselenin zerine parmak basmyorlar, skt ediyorlar. Arabesk ad altnda alnan paralar, insanlar bedbin, karamsar ediyor, hayata kstryor. Baz hassas ve heyecanl genleri, gslerine jilet atacak hle getiriyor. Sonular hi dnyorlar m? Baz insanlar, ikiye, sigaraya, uyuturucuya, kumara gtren, adna i sknts denilen o ifritin penelerinde kvrandran nedir? Neden insanlar her eye ramen, btn imknlarna ramen mutlu, huzurlu olamyorlar? nk kafalarmzn ii, ft ars gibi. Kendi kendimizle bitmek tkenmek bilmeyen bu kavga, nasl sona erecek? Bence amzn en nemli sorunu budur. air Fazl Hsn Dalarca en gzel iir kitab ocuk ve Allahn bir msranda ocuum dua et geceleri, insan uzaklaabilir Allahtan diyordu. imizdeki o byk ayrlktan doan sonsuz acy, hzn, strab baka nasl izah edebiliriz. Mevlna, dnyaca mehur eseri Mesnevinin z olan ilk on sekiz beytine yle balar:

Dinle neyden kim hikyet etmede Ayrlklardan ikyet etmede

Ne olur, biz de o eyrek aydnlar gibi lf uzatmayalm. Sosyal, ekonomik, psikolojik vs. gibi ukallklara dmeden, bilgilik taslamadan meseleyi aka ortaya koyalm. Biz bugn Allahtan koptuk, uzaklatk, iimizdeki hzn de, evimizdeki bereketsizlik de, toplum hayatndaki saysz ekimeler de hep o ayrln, o uzakln yansmalarndan baka nedir ki?

Bu ayrlk devam ettii srece, iyi bilelim ki, ne kendi i dnyamzda, ne aile iinde, ne mesleimizde, ne de toplum iinde, hibir zaman ama hibir zaman mesut ve bahtiyar olamayacaz. Allahn huzurunda olmayan, seccadesiyle Allahn huzuruna kmayan bir kimse, doktorlarn o avu dolusu uyuturucu illaryla m huzuru bulacak. Seviyorum, seviliyorum, gzelliim bu yzden diyebilecek. Ne olur, samimi olalm. ki yzll brakalm, kendi

kendimizi kandrmaktan vazgeelim. nancmzda da, ibadetimizde de, gnlk yaantmzda da mert, samimi, drst ve itenlikli olalm. Biz yaradln bu en byk kanununa aykr hareket ettiimiz srece, bizi bekleyecek olan hep aclar, straplar ve hsranlar olacak. Biz bu dnyaya yiyip imek, giyinip kuanmak, gezip tozmak, gbek atp elenmek iin gelmedik. Biz bu dnyaya yontulmaya geldik, adam olmaya geldik. Hazreti nsan olmaya geldik. Allahn bin bir gzelliklerle yaratt u dnyaya bakp bakp da hayran olmaya geldik. Bizi bu mukaddes yolculuumuzdan uzaklatracak her ne varsa, onlardan ayr olup, aslmz bulmaya geldik. Zavall doktorlar, ne kadar gaflet iindeler, bugn ben yksek dozajl illarla tedavi olup da iyileen hi kimseyi grmedim, greceimi de sanmyorum. Aksini iddia etmek akla da, manta da, yaratln kanunlarna da aykrdr. nsanlar bugn sevgisizlik, saygszlk, ilgisizlik hasta ediyor. Bundan hi kimsenin phesi olmasn. Yalnz burada ince bir nokta var. Bir insan, ii sevgiyle dolmadan, en yaknlar da olsa bakalarna sevgi gsteremez. Ve ancak, Allah ile beraber olanlarn kalbi sevgiyle dolar.

Byk Yunus, iindeki o byk Allah ak olmasayd,

Gelin tan olalm, i kolay klalm, Sevelim, sevilelim, Dnya kimseye kalmaz diyebilir miydi?

Akn boluunu illa doldurmaya almak, en byk gaflet deil midir? Susayan bir insan, ancak su ierek susuzluunu, iinin yangnn dindirebilir. Su yerine tuz yalayanlar, yalatanlar acaba ne yaptklarnn farkndalar m?

nsan bazen bilmeyerek, istemeyerek de olsa, hayata ve insanlara ihnet ediyor. Gelin bu gafletten el birliiyle kurtulalm. Bizleri Allahtan ve Peygamberden uzaklatranlarn kimler ve neler olduklarn bilelim, hayatmz yeniden, ama yeniden sfr kilometreden balayarak kuralm ve el ele tutuarak iln edelim. Ak gelicek, cmle eksikler biter.

z ve ekil Yllarca nceydi, Etlikten dnyordum. Bir bym ziyarete gitmitim. Dolmuta nmdeki iki kii, aralarnda konuuyorlard. Biri dierine, Bu i de tamam oldu, artk grevimi yaptm, olumu da, kzm da Kuran kursuna yazdrdm. Bir baba olarak grevimi yaptm, bitirdim, huzur iindeyim. diyordu. ki arkada arasndaki konuma, bu minvl zere devam etti. Bu mesele, beni yllarca dndrd. ocuklarn Kuran kursuna yazdrmakla grevlerinin bittiini sanan bu babann mantalitesi, sanrm yaadm srece de beni megul edecek, dndrecek.

Pek ok insan var ki, iin kolayna gidiyor, ii kolay tarafndan alyor. Din, mneviyat, bir ak, bir heyecan, bir gzellik sorunu iken, birka eklin, kuraln, formalitenin iine hapsediveriyorlar o cnm, o gzelim duygular... Tpk bir insann, btn hayatnn bir tek boyuta irca edilmesi gibi. Oysa din de, insan da, ok ynl, ok boyutlu, ok geni eksenli realiteler. Bir Hadis-i erifte Peygamber Efendimiz (s.a.v.): inizde yle oru tutanlar var ki, btn kazanlar, sabahtan akama kadar a kalmaktr buyuruyor. Belki bir kimse, sahur zamanyla iftar zaman arasnda bir ey yememi imemi olabilir, ama orucun mnevi artlar yerine getirilmemise, o ahs karnm ackt diye nne gelene atmsa, srekli olarak en yaknlarnn bile kalbini krmsa, harama bakmsa, haram yemise, dedikodu yapmsa, o oru ne dereceye kadar salamdr, makbuldr. Dinin sadece zhiriyle yetinenler, btn zerinde kafa yorup, onu btn incelikleriyle anlamaya, kavramaya, yaamaya almayanlar, ne dereceye kadar mnevi hayatn gzelliklerini hissedebilirler. Egzistansiyalizmin en byk ismi Sren Kirgegard Danimarkal asil bir ailenin ocuudur. Tek evlt olarak byr, zenle, itina ile yetitirilir. Kopenhag lhiyat Fakltesini birincilikle bitirir. Mkfat olarak bakentin en byk kilisesinde grevlendirilir. Birka yl grevini yapar, bir gn dnr, nedir benim yaptm der. Bir hafta evde kitaplar okuyorum, notlar karyorum, sonra gidip bunlar halka anlatyorum. Kendini okuduklarn aktaran bir cihaz olarak grr. Ben der, anlattklarm i dnyamda yaamyorum ki, uygulamyorum ki, yaptm sadece kitaptaki bilgileri halka aktarmak. Kendini iki yzl bir insan gibi, bir sahtekr gibi grr, alamaya balar. Bir dileke gndererek, grevden affn ister. Ayrldktan sonra kendini, kendi i dnyasnda yetitirmeye adar. Bu almalar srasnda, kesinlikle unu grr; yaanmayan, uygulanmayan dnceler, inanlar bizi ve bakalarn aldatan bir ykten baka nedir ki? uradan buradan edindii birtakm bilgileri, papaan gibi tekrarlayanlar, nce kendilerini, sonra bakalarn aldatm olmuyorlar m?

Hayat, yaamak ok ciddi bir i. Aldanmakla, aldatmakla geen bir mrden daha zavall ne olabilir. Halk arasnda sznn eri diye bir kavram vardr. Sylediklerini yaamayanlar, hi kimse zerinde etkili olamazlar. Burada zaman ve mekn fark da yoktur. Bu kural, her zaman ve her yer iin geerlidir. Dil ile t vermek kolaydr. Haramzadeler, rvetiler, vurguncular, hortumcular da ahlk hakknda ok gzel nutuklar atabilirler. nemli olan, dil ile sylemek deildir. Fiili ile yaamaktr. Yapmadn, yaamadn, yaayamadn bakalarndan isteyenler, bekleyenler, bunun edebiyatn yapanlar, insanln yz karas, iki yzl kimselerdir. Dili ile t verene deil, fiili ile t verene uymak gerekir. Ancak yle insanlarn arkasndan gidilebilir. Ancak o zaman Eyvah yanl yapmz, umduumuz dalara kar yam demekten kurtulabiliriz.

Kald ki, atasznde olduu gibi Yalancnn mumu yatsya kadar yanar. Sylediklerini yaayamayanlar, bugne kadar insanlar zerinde etkili olamadlar, hele bundan sonra hi olamayacaklardr. Baz insanlar, gzleri var diye grdklerini sanyorlar, ne byk aldan. Bir bilsek ki, gren gz deil gnldr. Kuran- Kerimde Ne yana bakarsan bak, Allahn vechi oradadr. buyuruluyor. Yunus bir iirinde;

Cmle yerde hak nzr, Gz gerektir gresi

der. Bakmak baka, grmek bakadr. Ancak Hakla bakanlar, Hakla grebilirler. Eer biz gaflet iinde yaamasak, karmzda konuan insann papaanlk yapp yapmadn derhal anlayabiliriz. nne gelenin sylediklerine inanyorsak, kabahati biraz kendimizde arayalm. Hak ile beraber olan, Hak ile beraber yaayan insanlar kimse aldatamaz. Cenab- Hak bir Kutsi Hadiste Siz bildiklerinizle amel edin, ben size bilmediklerinizi retirim. buyuruyor. lmin ba edep ve tevzudur. Edep ve tevzudan mahrum kimseler, hibir zaman hakikati bulamayacaklar, bir gzellii yaayamayacaklardr.

Gzellik kinatn altn anahtardr. O anahtar, ancak ona lyk olanlara, o ruh olgunluuna erienlere verilir. Sylediini yapmayanlara, yapamayanlara bir i dyor. Edebini taknp skt etmek. Sadece birtakm ekilleri yerine getirmekle bir yere vardklarn, bir ey olduklarn sananlar, hibir zaman gafletten, ziyandan kurtulamayacaklardr. Hayat bizden yeni ruh hamleleri, yeni fetihler bekliyor. ki gn birbirine eit olan ziyandadr. Ne mutlu Bildikleriyle amel edenlere.

Allah cmlemize nasip etsin.

En Byk Mrit Deiik zamanlarda, eitli kimselerden yllardr iitiyorum. Kadn-erkek, okumuokumam, kyl-kentli, her yatan insanlar, yana yakla bir aray iindeler. Kimi, bana diyor, bir mrit tavsiye eder misiniz? Kimi diyar diyar dolayor, kendini eitecek, slah edecek, adam edecek bir mrit aryor. Bazlar aradklar mridi bulamamann strab iinde kahroluyorlar. Bazlarnda i neredeyse ocuk dalamalarna dklyor. Benim mridim senin mridini dver diyorlar. yle bir dnecek olsak, bu yaplan ilerin ne kadar sama ve anlamsz olduunu grrz. Ayakkab alr gibi, elbise alr gibi mrit aranmaz ki. kendi hayatmza bir renk, bir k, bir anlam getirebilmek. Ta ki, bir gn karmza gerek bir mrit kt zaman, onu anlayabilecek, ona sevgi ve sayg duyabilecek, onu takdir edecek ve onun verdii dersleri ne pahasna olursa olsun yerine getirecek bir ruh kvamnda olmak. Btn mesele burada. Aksi takdirde, abalar boa gider. Bilinen bir gerektir, aradn bilmeyen, bulduunu anlayamaz. Duyan duymayan, bilen bilmeyen iyice kulak versin, mrit aranmaz. Biz bir eya gibi mrit aramaya kalkarsak, karmza bu iin hilebazlar, hokkabazlar, cambazlar kar. Mrit, mridini aramaz. Mrit, mridini arar. Bize den, efendi gibi, medeni bir insan gibi kendi yolumuzda saygyla, sevgiyle, edeple, incelikle yrmek. Hepsi bu. Bu yrylerle belli bir kvama geldiimiz zaman, mrit bizi arar ve bulur. Geceler ok nemlidir. Geceleri mneviyat yolunun kervanlar kalkar. Sonsuzluk kervanlar... Gidiyor, gidiyor nurdan heykeller Ufuk nlerinde bayrak kulesi Bu gidenler altun kol silsilesi lden, henkten daha gzeller Gidiyor, gidiyor nurdan heykeller. nemli olan hell rzk kazanp, hellinden yiyip imek. Temiz ve drst bir hayat yaamak. Farz olan ibadetlerimizi yerine getirmek, iki gnmz birbirine eit yapmadan, her an daha iyiye, daha gzele, daha mkemmele ulamaya almak. Gece namazlarna kalkmak, olgunlamak, adam olmak, hamlktan, ilikten kurtulmak, rif, zarif, kibar, asil bir kmil insan olabilmek. Bir de bakarz ki, o sonsuzluk kervanna biz de katlmz. Bir gzel, bir mbrek el uzanm, bizi ekip karm, kervana dahil etmi. Olay bu. Yoksa sonu gelmeyen tartmalarla, senlik benlik kavgalaryla yola kanlar, sonunda hibir yere ulaamazlar. Bilmem diyen renir, bilirim diyene ne verilir. Bu yol nispet, iddia, alm, gsteri, benlik, gurur, kibir yolu deil, edep yoludur. Tevzu yoludur. ncelik ve zarfet yoludur.

Gzel k cevrimizi ekemezsin demedim mi Bu bir rza lokmasdr, yiyemezsin demedim mi Gnl dostlarndan biri, sabahleyin evden karken yle diyor: Bir toz zerresinden kendimi daha byk grsem, alayarak Allaha snr, af dilerim. Varanlar, menzili maksda ulaanlar, hep edep ve tevzu kapsndan getiler. Bir Allah dostu, her sabah evden karken unlar sylermi: Allahm dermi; Bu ehrin en erli, en kt, en gnahkr insan benim. Ya Rabbi bu ehirdeki iyilerin, mbrek insanlarn yzsuyu hrmetine beni affet. yilerin yzsuyu hrmetine beni bala.

Ne mutlu bizlere ki, kinatlarn yzsuyu hrmetine yaratld, insanlarn en by, en gzeli, en ycesi olan Resulullah Efendimiz, bizim peygamberimiz. Ne kadar kretsek az. Her an bu mensubiyetin kadrini, kymetini bilmeli, idrk etmeye almalyz. Peygamberimiz, Efendimiz, yce Resulmz anamzdan, babamzdan, kardeimizden, eimizden, ocuklarmzdan ve btn sevdiklerimizden daha byk bir akla sevmeliyiz. Btn kinat Onun yzsuyu hrmetine yaratld. O sadece mslmanlarn deil, btn Kinatn Efendisi, Resul, Kurtarcs, Mridi.

teden beri hayret ederim. Peygamber Efendimizin gerek szleri, gerek yaants en ince nanslarna kadar ak seik ortada iken, baz kimselerin kendilerine kap kap dolap, yalvar yakar mrit aramalar biraz tuhaf kamyor mu? Prl prl gne baucumuzda iken, aydnlanmak iin mum aramak sizin de garibinize gitmiyor mu? Bu ne gaflet? Ne aradn da slmda bulamadn? Rahmetli hocam Dr. Mnir Derman bu gibi durumlarda Evldm, seccaden sana yetmiyor mu, ne aryorsun? derdi. Yce Resulmzn bir tek Hadis-i erifini alalm, mesel her zaman sylediim rnek Ya hayr syle, yahut sus Hadisi. Onu yaayalm, ama akla, heyecanla yaayalm. Gnlk hayatmzda uygulayalm, ev hayatmzda, i hayatmzda, sosyal hayatmzda... Greceiz ki samimiyetle, itenlikle yaanan, uygulanan bir tek hadis bile, hayatmza inanlmayacak kadar renk, k, gzellik, estetik getirecek. Hayat daha farkl, daha baka boyutlaryla alglamaya balayacaz. Ben bir tek hadisin bile, btn nanslaryla yaand takdirde, insan velyet makamna kadar gtreceine inanyorum. Yce Peygamberimiz, Kinatn Efendisi Hz. Muhammed (s.a.v.) sde biz mslmalarn deil, btn evrenin, btn insanlarn yol gstereni, k tutan, peygamberi. u yaa geldim, kesinlikle inanyorum ki, kinatta hi kimse Resulullah Efendimizin nnde diz kp, mbrek elini pmedike, ona biat etmedike, asla huzuru, mutluluu, gzellii bulamayacak, yaama sevinci ile dolup, taamayacak. Seviyorum, seviliyorum, gzelliim bu yzden diyemeyecek.

Bir sz vardr, mslman olmayan cennete giremeyecek diye. Bazlar bunu taassupla sylenmi bir sz gibi karlarlar, pheli bir tavr taknarak, mstani bir hava iine girerler. Oysa bu szde, kinatn en byk srr gizli, kesinlikle taassupla ilgisi yok. Gerein ta kendisi. Madem ki hayatta adam gibi yaayabilmek iin Hz. nsan olabilmek iin, mutluluklarla, gzelliklerle kucaklaabilmek iin kesinlikle slmn getirdii kriterlere gre hareket etmemiz gerekiyor, pek tabiidir ki slmn getirdii gzelliklere sahip olmadan, yaama sanatnda usta olamayz. Maddi ve mnevi gzellikleri btn incelikleriyle alglayamayz. Hayret edilecek ne var? Acaba asl taassup, slmn getirdii o muhteem insan, toplum ve hayat anlayna kar lesiye direnmekte mi gizli? Bana gre, amzn asl sorunu bu. nsanlar Aya gidiyor, uzaya gidiyor, iyi gzel, fevkalde, sadece apka karlr, takdir edilir ama ayn insanlar evde kendi eleriyle, kendi ocuklaryla o gzel diyalou kuramyorlar. Brakn bakalarn, kendi kendileriyle dost olamyorlar. Ben bu byk elikinin arkasnda yatan gerein slmn getirdii gzelliklere srt evrilmesinde gryorum. Ve asl taassubun onlarda olduuna inanyorum. Ne olur gerek bizler, gerek onlar u ok bilmiliimizi braksak, ben onu okudum ukallklarndan uzaklasak, edeple, tevzuyla, akla, heyecanla Peygamberimizin mbrek ellerinden perek, onun btn insanla getirdii ezel ve ebed gzellikleri yaamaya alsak. Ak gelicek cmle eksikler biter diyebilsek. Allah o ak cmlemize nasip etsin.

Bayram Sevinci Halk arasnda, bir kimsenin sevincini, memnuniyetini, honutluunu belirtmek iin sylenen bir sz vardr. Bu onun bayram oldu, bayram yapt, bayramn yayor derler. Bayram bir gzelliktir, bir heyecandr, bir aktr. Bayram, yaama sevincinin iekleniidir. Bayram, adna hayat kavgas denilen bu hay huy, bu patrt grlt, bu toz duman iinde, bir ocuun tebessm gibi insann yzn gldren, iini hazla, mutlulukla dolduran bir olaydr. Tabiri caizse, bir mtarekedir. O gnlerde savaa ara verilir, silahlar braklr. Bayram, insann kendi kendisi ile yapt nefs mcadelesinde bir gzel mjdedir. Bir rperi, bir zaferdir. Bir aylk orutan sonra bayram gelir. Bu bayram gnleri mspetin menfiye, olumlunun olumsuza, mn leminin madde lemine galebesidir. Bu zafer, bayramla kutlanr. Ramazan Bayram ile Kurban Bayram arasndaki srede bu fetih devam eder. Kurbanla birlikte bu ikinci zaferin bayram kutlanr. Rabbi uruna, Resul uruna, Kuran uruna nefsini, egosunu, benliini brakan insan, duyduu heyecan bayramla kutlar. Aslnda bayram, adna insan denilen, Allahn bir Kutsi Hadiste Ben insann srrym, insan benim srrm dedii, yaratlmlarn en ereflisi olan varln, hayatnn, varoluunun anlamn bulduu gnlerdir. Duyan, dnen, hisseden insanlar iin bir kutlu duraktr, bir gnl rperiidir, bir srrn ifasdr. Sanki bayram gnlerinde gizlilikler aikr olmu, karanlklar renkle, kla, iirle dolmutur. Istraplar yerini sevince brakmtr. Her yer glle dolmutur. O gnlerde byklerin eli plr, kkler sevilir, okanr. Ksler barr, dargnlklar, krgnlklar yerini sevgiye ama tertemiz, ama bembeyaz, prl prl bir sevgiye brakr. O sevgi gnlleri kuatr, cihan doldurur. O sevgiyle insan evresindeki her eyi, herkesi, dayla, tayla, kurduyla kuuyla sever, kucaklar, barna basar. Bayramm imdi, bayramm imdi, Bayram ederler yar ile imdi. Yan ey gnl yan, yan ey gnl yan Yanmada derman buldu bu gnlm der. Bayram gnleri, Hak a insanlar iin bir genel af gibidir. yle bir af ki, iine btn kinat alr. Allah ve Peygamber ak ile dolu gnller, bayramn hrmetine yeryzndeki bir kum tanesinden, gkyzndeki Samanyoluna kadar btn kinat Muhammed bir akla kucaklayp, barlarna basarlar. Sevmek, devm eden en gzel huyum derler.

Duyuyor, biliyor, inanyorum ki

Yaamak sevgilerle gzel. El ele tutuup iln edelim, Ak gelicek, cmle eksikler biter. Bayram gnlerinde yalnz sevgi, sayg, edep, incelik, zarfet ve hogr hkimdir. Btn krgnlklar unutulmu, btn dargnlklar sonbahar yapraklar gibi dklmtr. Yalnz bir ses duyulur kulaktan kulaa, gnlden gnle yanklanan o gzel ses. Sevginin sesi, dostluun sesi, affn, hogrnn ve ebed akn sesi. Btn inanan insanlar, ellerini uzatarak bir koro olutururlar. Sevelim, sevilelim, dnya kimseye kalmaz. Ve bir an yayorum btn bir mre bedel. derler.

Bayram gnlerinde Hak klarnn gnlleri, yeni yam kar gibi bembeyaz, tertemiz olur. O gnllerden artk ksknlk, dargnlk, kin, nefret, dmanlk hisleri ebediyen atlmtr. O gnler rahmetin btn kinat kuatt gnlerdir. Sanki o gnler yerle gk birlemi, tarifi mmkn olmayan, tkat getirilmeyen bir ak ve gzellik yaanmaktadr. O gnlerde, her keden bize Yunus Emre seslenmekte Her dem taze doarz, bizden kim usanas demektedir. nsanlar evlerini, gnlleriyle beraber temizlemiler, bir gzellii yaamak zere, bir dostluu, bir kardelii paylamak zere misafirlerini beklemektedirler. Sanki o gelenler, o gl kokan yerden, Peygamber meknndan, akn ve inann gllerini getirmektedirler. nsanlar sevgiyle birbirlerini kucaklarken gnller Ya Muhammed gnlm arzular seni demektedirler. Hayat adna, varolu adna, insanlk kltr adna ne muhteem bir sahnedir o.

Byle gnlerde iim szlayarak, yreim titreyerek hep bayram kaaklarn dnrm. Zavalllar bir otel odasnn mnevi soukluu iinde ilelerini doldururken, nedense hep onlar dnrm. im szlayarak vah kardelerim derim. Siz o gzellikler diyarndan nefsinizin esaretine kaarken, neyi bekliyorsunuz? Mutlu olmak Seviyoruz, seviliyoruz, gzelliimiz bu yzden demek varken, bu ka nereye, kime ve ne zamana kadar? Sizler, o prl prl sevgilerin, dostluklarn, kardeliklerin yerine, bir otel odasnn souk ta duvarlarna kaarken, ne yaptnzn farknda msnz? Bu ka, aydnlktan karanla, nurdan zulmete gidi deil midir? Ah benim zavall kardelerim, bir bilseniz ki insan insan eden yine insandr. nsan mutlu eden yine insandr. Onlarla beraber olup bir sevinci yaamak, bir gzellii paylamak varken, aslnda bu ka kendi zmzden, kendi bilincimizden, kendi varoluumuzdan, kendi hayatmzn amacndan uzaklamak deil midir? Bu, eytann bir oyunu deil midir? Ben bugne kadar bayramdan kap da, gittikleri yerlerde sevinci, mutluluu, huzuru ve sevgiyi yakalayan hi kimse grmedim. Rahmetli Bedri Rahmi EYBOLU ne gzel sylemi: nsan lemde insanlar sevdii mddete yaar.

nsan yaamann tadn, varoluun hazzn, yalnz Allah rzas iin insanlar sevmek, onlara hizmet etmek, onlara faydal olmakla bulabilir. Yaadmz srece bayram gnlerinin kadrini bilelim, o gnlerin en gzel ekilde yaanp deerlendirilmesi iin elimizden geleni yapalm. te yaama sevincinin, huzurun, mutluluun odakland nokta burada. Peki Yarn olsun, yarn olsun... diye ertelemek niin? Evet, biz de Yunus gibi diyelim en iyisi...

Sevelim, sevilelim Dnya kimseye kalmaz.

Hikmetin Douu Yzyllarca insanlar hikmet kelimesi zerinde durmular, eitli anlamlarn aratrmlar. Yzlerce, hatta binlerce yazar, dnr, mutasavvf saysz tarifler yapmlar, deiik yaklamlarla hikmet kelimesini irdelemiler. Bunlarn hepsini bu yazda sralayacak olsak, kitabn sayfalar yetmez. sterseniz nce, hikmetin halk arasndaki kullanlna bir gz atalm. Bu sz, en ok tasavvuf zerine yazlan kitaplarda geer. Hikmetli szleri vardr. ibaresi, hemen hemen btn mutasavvf biyografilerinde sk sk geer. nsanlar bir iin olu nedenini aratrdklar zaman, Bu iin hikmeti nedir? diye sorarlar. Hikmetli sz syleyene hakm insan bilge insan denilir. Hikmetli szler diye nice kitaplar yazlm, insanlarn istifadelerine sunulmutur. Burada ince bir nokta var. Vecize, gzel sz baka, hikmetli sz bakadr. Hikmetli szde bir derinlik, insan dncelere gtren bir yn vardr. Daha akas, hikmetli szde bir mnevilik vardr. nsan arnd, temizlendii, Allaha yaklat oranda, hikmetli sz syleme ortamna girmi olur. Bir ayna ne kadar temiz, ne kadar tozdan, kirden uzak olursa, dtaki nesneleri o kadar net, vazh, en ince nanslaryla gsterirse, insan da yledir. nsan da arnd, temizlendii, gnln ve kafasn parazit dncelerden, nefsin oyunlarndan kurtarabildii nispette, insanlar, olaylar daha gzel, daha ince, daha derin seyredebilir, grebilir, gerekleri tespit edebilir. Genellikle insanlar hayatta doru dnmekten, gzel ile irkin, iyi ile kt arasndaki farklar grmekten alkoyan, kafamzdaki takntlar, n yarglardr. Nefsinin esareti altnda olan bir insan, bir eyi nasl grmek isterse yle grr. nk, tabiri caizse, elindeki damgay her insana, her olaya ayn ekilde basmaktadr. Bu durum, bizi sonu gelmeyen hatalara srkler; nk her an, her insan yeni ve farkldr. Pein hkmlerle yola kan, ister istemez realitenin dnda kalacak, objektiflikten uzaklaacak, hakikate varamayacaktr.

Hikmet kavramnn mnevi hayatla beraber gitmesi bouna deildir. Ancak gnln tertemiz bir ayna haline getirenler, insan ve olaylar btn nesnellii iinde alglayabilir. Msr Niyazi Vechini pk eyle ki, mirta bhtan olmasn der.

Yce Peygamberimiz Hikmet mminin yitik maldr, nerede bulursa alsn. buyuruyor. Kuran- Kerimde Allah hikmeti dilediine verir, kendisine hikmet verilen ne hayrl insandr hkm yer alr. Ancak, ilim sahibi olmakla beraber gnllerini de temizleyenler, btn phelerden kurtularak, en saf, en temiz ekilde iman edenlere hikmet veriliyor. Ne yazk ki, baz kimseler, hikmeti kuru ilimle, kuru aklla zde gryorlar. Oysa asrlarca evvel byk Yunus ne gzel sylemiti; lim ilim demektir

lim kendin bilmektir Sen kendini bilmezsin Bu nice okumaktr diyordu.

Bir insan, kendi dalnda bir ilim adam olabilir, ama ille hikmetli sz syleyecek diye bir ey sylenemez. Btn kinat insanyla, hayvanyla, bitkisiyle, cemdtyla Muhammed bir akla kucaklamadan, sayg, edep, sabr, kr, teslimiyet hudutlar iine girmeden, hikmetin douunu beklemek nafiledir. Yunus Benim bir karncaya ulu nazarm vardr derken, ne gzel bir bak as getiriyor. Kinattaki her zerreye edep, incelik, zarfet, ak ve hayranlkla bakmadan, deil hikmetli sz sylemek, sylenen hikmetli sz bile anlayamayz. Aka grlyor ki, hikmetin gerek douu, gerek anlalmas iin, zel bir ruh iklimine ihtiya vardr.

Bat edebiyatn batan sona inceleyin, hikmetli sze pek rastlayamazsnz. Arada srada grlenler de slm kaynakldr, slm eserlerden alnmtr. Hikmet, slmiyetle ortaya kan slmiyetle beraber gelien ve genileyen bir gnl medeniyetinin en gzel ieidir. nsana huzur ve skn verir, ruha ferahlk verir, dnceyi inceltir ve gelitirir. Hikmet, Allah ak ile dolu, Peygamber ak ile kendinden gemi saf ve hayran kalplerin sesidir. Hikmet, kinat karsnda duyan, dnen ve rperen insanlarn gnllerinde filizlenen bir ebediyet ryasdr.

Krk yl nce mam Gazaliden okuduum bir hikmeti, her gn rpererek tekrarlarm. Bir gn, ok uzak mesafelerden bir yolcu gelir. mam Gazaliye hitaben Efendim der. Benim yle okumam yazmam filn yok, ok uzun szleri aklmda tutacak kadar da zeki deilim, bana bir tek sz syleyin. yle bir sz olsun ki, o beni dnyada da, hirette de mesut ve bahtiyar etsin. Beni velyet makamna kadar gtrsn. mam Gazali tebessm eder ve u szleri syler; Evldm, her grdn Hzr, her geceni Kadir bil, bu sana yeter.

zdemir Asaf bir iirinde;

Bir kelimeye Bin anlam yklediim zaman Sana sesleneceim diyor.

Hikmetli szler yledir, bir kelimeye bazen bin anlam, bazen on bin anlam sdrlr. Ve yzyllarca, bir meale gibi insanlara mzrak mzrak gzelliklerini sunar. Bugne kadar insanlk kltr tarihinde hogr zerine, msamaha zerine on binlerce kitap ve makale yazlm, ama hibiri Yunus Emrenin Yaratlan ho gr, Yaratandan tr msra kadar etkili olamamtr. Acaba Yunus, rendii ilimler kadar gnln de ar, duru, tertemiz, prl prl bir hle getirmemi olsayd, o ei bulunmaz szlerini syleyebilir miydi?

Her hikmetli sz, insanln kltr ufkunda, bir yldzn douu, bir gnein parlaydr ve onlar kyamete kadar insanla k verecek, yol gstereceklerdir.

Kark Kafalar Gnmz insanlarnda en ok grlen durumlardan birisi de kafa karkl. Birok insan, bu hli btn nanslaryla yayor. Onu doru yoldan ayran o kadar ok husus var ki... Bunlarn banda n yarglar geliyor. Vaktiyle yol kesen haramiler varm, bugnn insannn yolunu n yarglar kesiyor. Radyolar, televizyonlar, gazeteler insanlarn iletiimini salamak bir yana, tabiri caizse iletiimlerine engel oluyorlar. Belirli evrelerin her gn kardklar uydurma haberler, insanlar akna eviriyor. nsanlar ne yapacaklarn bilemiyorlar, sanki szden ve harften bir denizde bouluyorlar. Kafa karkl, daha ufack ocukken balyor. Okuldan telkin edilen dncelerle, aileden gelen fikirler ok kk yatan itibaren birbiri ile eliiyor, minicik ruhlarda frtnalar yaratyor. Topluma egemen olan g, btn dehetiyle insan ruhlarna saldryor. ok kymetli bir hanmefendi anlatt. O hani televizyonlarda sk sk alnan rezil bir ark var, Bas bas paralar Leylaya, bir daha m geleceiz dnyaya, bunu bir ilkokulun nnden geerken iitiyor. Hayretle ve dehetle dnp bakyor. Bir retmen, rencilerine koro halinde bu arky syletmektedir. Eitimle uzaktan da olsa biraz ilgisi olan bir insan, bu durum karsnda lgna dnebilir, feryat edebilir, hngr hngr alayabilir ama elinden baka ne gelir. Hangi Milli Eitim yetkilisine strabn duyurabilir ve derdini hangi televizyon kanalndan anlatabilir. Tabi hibirinde. Vatandan strabna kulak veren bir tek kanalmz yok ki. Bugn Trkiyede drst insanlar, temiz insanlar, karakter sahibi nice hanmefendiler, beyefendiler korkun bir yalnzl yayorlar. ou ne aile iinde, ne hsm akraba iinde, ne alt iyerinde gz yan, strabn kimseyle paylaamyor, derdini kimseye anlatamyor. Din ticareti yapan baz televizyon kanallar, sadece ama sadece doyumsuz itahlarn ve ceplerini tatmin yolundalar. Memleketle nadiren yetien ve tek tk kymetlere, bu din tccar televizyon kanallar asla ve asla yer vermiyorlar. Ben bugne kadar hibir televizyon kanalnda beyefendi, hanmefendi bir insann kartlp, onlarla konumalar yapldn grmedim. Siz grdyseniz ltfen haber verin. Bu gidi nereye, zulmlerin faturalar bir gn kmayacak m sanrsnz. Ortalk yalnz kof hretlere kalm, onlar her yere, onlar her eye egemen.

Bak soksan glgeme Scack kanm damlar Gir de bir bak lkeme Basz basz adamlar.

Bu artlar altnda drst, temiz insanlar ne yapacaklar, nasl bir yol tutacaklar? Yaplacak tek ey var. Yalnz ve yalnz Allaha ve Onun Yce Peygamberine balanmak. Kuran ve Hadis

dnda yazlanlara, sylenenlere kulak tkamak... Peygamberi sadece Kuran teblile grevli bir memur telkki eden szm ona profesr taslaklarna, defolun diyebilmek. Bizim bamza ne gelirse Kuran, Hadis ve Snneti Seniye dnda, vr zvr insanlara, onlarn deli samas televizyon konumalarna, onlarn para kazanmak iin kardklar kitaplara iltifat etmemizden ileri geliyor.

buuk yanda idim, minicik omuzlarma smayan byk bir ak ve heyecanla okuma yazma renmitim. Bir gn annem, bana bir defterle bir kalem getirdi. Olum dedi, sana bir cmle syleyeceim, bunu arka arkaya be sayfaya tekrar-tekrar yazacaksn. O cmle uydu. Olum, Allahn ve Peygamberin inan dediklerinden baka hibir eye, hibir kimseye inanma. Btn ocukluum, bu cmleyi tekrarlamakla geti. Posta Caddesinde imdiki Modern arnn bulunduu yerde, Devrim lkokulu vard. Ben orada okudum. Her sabah okula giderken, bu cmleyi tekrar ederdim. evrenizdeki konumalara, tartmalara arada bir kulak verin, ne kadar bo, ne kadar anlamsz, ne kadar ipe sapa gelmez olduklarn greceksiniz. Falan meselede, filn profesrn gr yleymi. Falan yazar byle diyormu. Bunlar lf mdr efendim? Allah aknza bu szlerin tutarl bir yn olabilir mi? Filn profesrn gr yle olabilir, byle olabilir, bundan bana ne, beni ne ilgilendirir? Benim iin nemli olan, Allahn ve Resulnn ne dedii ve Resulullah Efendimizin snneti seniyesi. Hangi insan Allaha ve Resulne eksiz, phesiz byk bir ak ve imanla balanmsa, nemli olan odur. Eer her nne gelenin kiisel grne ve kanaatine gre hareket edilirse, bu i nereye varr. Bir gn, bir insan Hz. Aliye sorar, Efendim der, lim nedir? Hz. Ali cevap verir: lim bir nokta idi, onu cahiller teksir etti (oaltt). Bugn kafas karmakark olan insanlara sorun, falanca mesele hakkndaki grnz nedir diye. Balar sralamaya, falanca lim byle diyor, filnca lim yle diyor, anlatr, anlatr bir sr isimler ve kitaplar syler ama bir trl sra kendi grne gelmez. Efendim bu konuda Kuran- Kerimin hkm udur, diyemez, bir trl bu konuda Yce Resulmz yle buyuruyor diyemez. Bu isimler ve kitaplar oaldka, kafalar iyice karr. yiyi ktden, gzeli irkinden, eriyi dorudan tefrik edemez hle gelir. Ve bu durum ne kadar acdr. Bylelikle kiiliini bulamam, sevincini yakalayamam, gzellikten uzak tipler ortaya kyor. Rahmetli hocam Op. Dr. Mnir Derman Olum serseriliin birok eidi vardr. nne gelen her kitab okuyan, onun eletirisini yapamayan, sadece okuduu kitaplarn says ile vnen insanlar, ne kadar zavalldrlar. derdi. Her iittiine inanan, her sakally hoca sanan, her ukallk yapan lim sanan kimseler iin, ne sfat kullanlr, onu siz syleyin.

nemli olan, i ile d, madde ile mn, ruh ile beden, dnya ile hiret arasnda gzel, ho, uyumlu bir denge meydana getirebilmek, bir senteze ulaabilmektir. Allahmzn ve Yce Resulmzn bizden istedii budur. Ya ruh, ya beden, ya madde, ya mn, ya dnya, ya

hiret diyenler, nasl da yanlyorlar, ac bir gaflet iindeler. nemli olan, hayata Smbl Sinan Hazretlerinin gl kasidesinde gibi;

Gl alrlar, gl satarlar, Glden terazi tutarlar, Gl gl ile tartarlar. diyebilmek, hayat bir gl gibi yaayp, Hakka bir gl gibi gebilmektir. Dnyas cennet olann, hireti de cennet olur.

Tertemiz, misler gibi beyaz bir gl gibi yaayp, Hak'ka tebessm ederek, ak iinde gmek varken, kafa karklndan doan bu sklm yumruklar, kenetlenmi diler, zindan gibi bir ifade ile hayatta srnmek niin, yazk deil mi bizlere? Asrlar tesinden byk Yunus ne gzel sesleniyor. Bir kulak versek:

lim ilim demektir lim kendin bilmektir Sen kendini bilmezsin Bu nice okumaktr.

arda, yolda aydnlk yzl, baklar nur dolu bir insan grdmz zaman, nasl sevinir, mutlu oluruz. Sanki iimizde bir pencere alr. Bize iyinin ve gzelin btn seslerini ve kokularn getirir. Neden biz de yle olmayalm? Neden biz de, sevelim, sevilelim, dnya kimseye kalmaz demeyelim?

Hadisler ve Hayatmz Resulullah Efendimizin Hadis-i erifleri yle ei bulunmayan mcevherlerdir ki, bir tanesi bile okunup renildikten sonra uygulansa, gnlk hayata geirilse, insan hayatna yepyeni bir anlam getirebilir. O insann hayatn renkle, kla, iirle, gzellikle, huzur ve mutlulukla ebediyen doldurabilir. Btn nanslaryla, btn incelikleriyle bir tek hadis, insan hayatnda fiilen yaand takdirde, o insan velyet makamna kadar gtrr. Gnmz insanlarna yle bir bakn. Uzaklara deil, en yakn evrenize, greceiniz nedir? Stres, bunalm, sknt, ask ehre, sklm diler, kenetlenmi yumruklar, karmakark bir ifade. Soruyorsunuz, sayn kardeim derdin nedir? Niin sklyorsun? Sana nasl faydal olabilirim? Senin iin ne yapabilirim? Onlarn iinde sevdikleriniz, saydklarnz var. Allah ahittir ki, her fedakrl yapmaya hazrsnz, ama hibirinden doru drst bir cevap alamyorsunuz. Bu neden byle oluyor. Hani Hmeyra Hanmn mehur bir arks var. Tpk onun gibi. Ya her eyim, ya hiim Sorma dnyam ne biim Bir krdm ki iim zdke dolayor.

te kompleks dedikleri durum. ie girift olmu, birbirine gemi dertler, sorunlar. in acs, toplumda insan ruhlarna yn verme durumunda olan psikologlarn, psikiyatristlerin de hastalarndan pek bir fark yok. Onlar da dert ykl, sknt ykl, mutsuz ve huzursuz. Peygamber Efendimiz bir tek hadisi ile bu karanlk ortama k tutuyor, zm getiriyor. Hayat atnn eeri zerinde, yumuak ve skin oturun. Btn derbi malarda dikkat ederim. Hangi takm sahaya stres iinde kmsa, sonunda kaybeden taraf o olur. Pek ok hastaln kkeninde, ite bu krdm olmu dertler ve skntlar vardr.

Yakn bir akrabamzn niversiteye giden olu anlatt. Sabri Amca dedi, ok istediim halde bir trl yzme renemiyordum. Antalyada, Rafet Amca beni yzme retmeye gtrd. Dedi ki; Anl, eer ok ksa bir zamanda yzme renmek istiyorsan, kendini rahat ve yumuak bir ekilde denizin sularna brak. Deniz seni kaldrr. Hibir ey yapmazsan bile, denizin zerinde yatanda yatyormuasna durabilirsin. lk bunu rendim, arkas bir iki gn iinde kendiliinden geldi. nsanlar da Anln yapt gibi, hayat denizinin karsnda

skin, yumuak bir ekilde kendilerini braksalar, mesele kendiliinden halledilir. Yapabileceimiz eyler, elimizden gelenler apak ortada. Bunu Erzurumlu brahim Hakk Hazretleri bir iirinde ne gzel anlatyor;

Mevl grelim neyler, Neylerse gzel eyler. stediimiz kadar endielenelim, kayg duyalm, bunalm iinde rpnalm. Ne faydas var? Elimize ne geecek, kazancmz ne olacak? Sadece kendimizi biraz daha zm, yormu, ypratm olmayacak myz? Hayat atnn eeri zerinde, yumuak ve skin oturun Hadis-i erifi, bana hep k tuttu. Karlatm btn problemlerin hllinde bana k tuttu, yol gsterdi, yardmc oldu.

Hayat olaylar ylesine i ie, ylesine girift ki, onlar iplik iplik zmek, ze varmak, gerek nedeni anlayabilmek iin problemler karsnda kaldmzda yaklammz son derece serin kanl olmal, rahat olmal, skin olmal ki, iin iinden kabilelim. Panik iinde verilen kararlar, bizi hep hatal yollara gtrr. Bir trl hastaln ilcn bulamayz. Bir bilsek ki, bazen sorulan sorularn cevab kendi iindedir. Hayatta zlemeyecek, halledilemeyecek hibir problem yoktur. Yeter ki biz souk kanl olalm. Tela kaplmayalm. Bedbin, karamsar bir ruh hli iine girmeyelim. Allah insanlara tayamayaca yk vermez. Biz kendimiz n yarglarla yola karsak, panik iinde kalrsak, o zaman en kk sorunlar bile gzmzde Ar Da gibi byr. Yaamak ok ince bir sanat. Nice insan sahip olduu pek ok eye ramen, hayatna bir renk, bir k, bir gzellik getiremiyor. O arda, pazarda, caddelerde grdnz ask suratl insanlarn niceleri pek ok eye sahip, ama bir trl edep iinde, sabr ve sknet iinde Allahn verdii nimetleri deerlendiremiyorlar, hep bir olumsuzluu yayorlar. Kkeninde Allahtan uzaklk var. Peygamberi tanyamamak, sevememek var. Peygamber Efendimiz, kinatn en byk, en gzel insan ve yaamak sanatnn en muhteem rnei. teden beri Hadis-i erifleri, yaamak sanatnn umdeleri olarak grdm. Hangi insan ki, be on Hadis-i erifi okur, renir, rendiklerini hayatnda yaarsa, o dnyann en mutlu, en huzurlu, en rahat insanlarndan biri olur. Hayatndan zevk alr, insanlar sever, onlara sayg duyar ve onlarla beraber huzuru ve mutluluu yudum yudum ier. Nikh trenlerinde, genler birbirlerinin ayaklarna basmak iin yar ediyorlar. Sebebini soruyorsunuz. Efendim diyorlar, kim kimin ayana basarsa evde onun sz geer, o stnlk salar. Ne kadar zavallca bir dnce. Daha nikh memurunun nnde balayan bir sava.

Oysa batdan gelen bu irkinliklere yz vermesek, aldr etmesek daha gzel olmaz m? Ben de krk bir yl nce evlendim. Dedim ki, bu evde yalnz Allahn ve Onun Yce Resulnn dedikleri olsun. Biz kim oluyoruz ki bizim dediklerimiz olacak. Huzura, mutlulua, geime, anlaya ve sevgiye giden yolun kaps, daima Allahn ve Peygamberinin dedikleri ile alr. nsanolu ben, ben dedii srece, ben merkezli bir dnyann snrlar iinde yaadka huzuru, mutluluu ve yaama sevincini hibir zaman tadamayacaktr. Sadece nefsaniyetinin karanlk hapishanesinde azap iinde kalacaktr. Bilmem diyen renir, bilirim diyene ne verilir. Toplumlarda sevilen, saylan, el stnde tutulan insanlar, hep egolarn, nefislerini arka plna atan sabr, kr ve edep iinde yaayan insanlardr. Nefislerinin esiri olan insanlar, muhta olduklar sevgi, sayg ve ilgi ortamn hibir yerde bulamayacaklardr. Bir vel zat, ben demekten ok ekinirmi, bir gn bir topluluk nnde sohbet ediyormu. Birden kalkm lavaboya gitmi, aznn iini ykyormu, alkalayp tekrar ykyormu. Efendim, ne yapyorsunuz? demiler. zr dilerim demi. Sizleri rahatsz ettim. Demin sohbet srasnda ben kelimesini kullandm, azmn ii necasetle doldu. imdi msaadenizle onu temizliyorum.

Hayatlar boyunca nefsaniyetleri ile yaayan insanlar, nce ben, sonra ben diyen insanlar, hibir zaman sevilmemilerdir. Bundan sonra da sevilmeyeceklerdir. Sevgi kuu, konmak iin temiz bir dal arar. St, temiz olmayan bir kapta piirmek isterseniz derhal kesilir: Peygamber Efendimiz, btn Hadis-i eriflerinde insanla prl prl bir dnya getirmitir. Gerek kiisel yaamda, gerek aile ve toplum boyutunda gerekli olan, lzumlu olan ne varsa, hadislerde gsterilmitir. Hadisleri yok saymaya alanlar, grmezlie gelenler, sde slma deil, ayn zamanda insanlk kltrne de en byk ktl yapyorlar. Duyan, dnen, seven ve hisseden insanlar, bir mr boyu aradklar nice gzellikleri hadislerde bulacaklar ve onlar uygulayp, yaadklar oranda mesut ve bahtiyar olacaklardr.

Tabiat Boluktan Holanmaz Telefonda aziz dost brahim ATEin, o her zamanki sevgi dolu, smscak sesi, Sabri Bey dedi, YOYAV Dergisinin bu saysnda Trkiyedeki misyoner faaliyetlerini eitli ynleri ile incelemek istiyoruz; senin de o gzel slbunla bir katkda bulunman rica ediyoruz, yazn bekliyoruz...

Dndm, Trkiyedeki misyoner faaliyetlerinin, Hristiyanlk propagandasnn gn getike daha da younlatn grmek iin, ille de ok deerli Emniyet Kuvvetlerimizin ilgili birimlerinde grev almaya gerek yok. ylesine aikr ki... Baz gazetelerimizin belirli sayfalarna her gn bakmak yeterli. araf araf ilnlar. Adresinizi verin bedava ncil gnderelim, bedava dergi gnderelim. Din mkllerinizi yazn, cevap verelim. Sonra Alo dua fasl, u numaraya telefon edin, tm sorunlarnza cevap verelim. Yllar nce rahmetli annem anlatmt. Olum demiti. Bir gn stanbulda Gztepe Parknda oturuyordum, bir hanm yanma geldi, oturdu. Hl-hatr sorduktan sonra, antasndan kucak dolusu kitaplar, brorler, iinde ncilden yetler yazl kartlar kard, verdi. Sonra bir adres ve telefon numaras brakt. Ne zaman isterseniz bizi arayn, emrinizdeyiz. Tabi onlar annemin nasl bir Allah ve Peygamber olduunu bilmiyorlard. Yine yllarca nceydi, tatile gitmitik. Bir hanm elinde koltuu, srekli peimizden geliyordu. Nerede yorulduumuzu hissetse, aman efendim diyordu, buyurun koltukta istirahat edin. Kocas da bir elinde srahi, bir elinde bardak hanmnn arkasndan kouyordu. Koltua oturduum zaman derhal bardak doluyor, uzatlyordu. Eimle beraber hayretler iindeydik. O gne kadar kimseden byle bir yaknlk, ilgi grmemitik. Birka gn sonra mesele anlald. Bir gece yemekten sonra ay iiliyordu, hanm bizi Hristiyanla davet etti. Falan meknda, filn gnler bizim toplantlarmz oluyor. Ne zaman emrederseniz gelelim, sizi alalm, gece yine evinize brakrz dediler. Onlara dnerek dedim ki, Efendim, ben Allaha ve slma k bir kimseyim, ilginize ok teekkr ederim. Bir daha ne koltuu grdk, ne de srahi dolu suyu. Bir sz vardr, derler ki, tabiat boluktan holanmaz. Bo olan durumlar, u veya bu ekilde doldurulur. Ben Trkiyedeki gittike younlaan misyoner faaliyetlerini de bu bolukla izah ediyorum. Nice zamandr, Trkiyede gnller bo brakld. nanan insanlar, her ne kadar inanlar tertemiz, bembeyaz, her trl isnattan uzak yaadlarsa da, yine de onlara arpk gzlerle bakld. Nice yllar, o gzeller gzeli insanlar horland, entel geinen szm ona eyrek aydnlar, onlar bazen alay konusu yaptlar, bazen istihza ile baktlar. Bazen de eitli olumsuz sfatlarla onlar aaladlar. Ben bugne kadar gelen diyanet bakanlar iinde rahmetli Ahmet Hamdi Akseki ve brahim Elmal hari, hibirinin grevlerini lyk vehile yaptklarna inanmyorum. Nr iinde yatsn. Ahmet Hamdi Akseki merhum her yn ile mstesna bir insand. O zaman be yanda bir ocuktum. Bir gn rahmetli annem elinde bir kitapla geldi. Kitabn ismi Yavrularmza Din Dersleri idi. Yazar Ahmet Hamdi Akseki.

Aradan altm drt yl geti, hl o kitab zaman zaman o be yamn heyecanyla ele alr, rpererek, heyecanla okurum. Bakanlk yapt srece merhumun her ynden olumlu hizmetleri oldu. Trk Milleti onu yrekten sevdi. Vefatndan sonra, anne babalarna geceleri okurken, aralarna onu da kattlar. Ama o kadar. Grdmz rahmet o oldu. Ne yazk ki bir ikinci Ahmet Hamdi Akseki kmad. Zaman zaman basnda, televizyonlarda, siyaset evrelerinde slm adna sama sapan szler sylenirken slmla hi ilgisi olmayan ok ar isnat ve iftiralarda bulunulurken, Diyanet leri Bakanl tam bir vurdumduymazlk iinde olanlara omuz silkti, bana ne, neme lzm dedi. Baz bakanlara makam arabas ve koltuklar pek tatl gelmiti. Ayrlmamak iin her trl tvizi vermeye razydlar. Bir tek brahim Elmal hari, hep aalk kompleksi iinde el ovdular. Bana gre bu boluu yaratan ikinci sebep, lhiyat Faklteleri oldu. Onlar daha byk bir vurdumduymazlk iinde profesrclk oynayarak kimi dekanlk, kimi rektrlk peinde kotu. slm yanl anlayanlara ve yanl anlatanlara kar hibir zaman medeni bir insan gibi kar karak Efendiler! Siz olaya yanl yaklayorsunuz, o anlattnz hurfeler, samalklar sadece sizin kendi ind grleriniz, Kurana, Hadis-i eriflere, Snnet-i Seniyyeye gre dorusu budur, senetleri bunlardr, diyemediler bir trl. Kimisi korkudan titreyerek kendi cppesinin iine snd, kimisi an, hret, isim, para peinde kotu, kimisi siyaset peinde kotu. Hl bugn bile nice profesr geinen akldneler milletin kafasn kartrmakta devam ediyorlar. Hele son yllarda yeni bir moda kt. Ramazan gelince o inanm, o masum, o tertemiz hanmlarn, erkeklerin kafalarn kartrmak iin akla hayale gelmez, idrke smaz ne samalklar sergileniyor. Bu arada baz siyasetiler de kafalar kartrmak, inanm ruhlarn, kar beyazln karartmak iin ellerinden geleni yaptlar. Sonu ortada. nandm diyen insanlarn iinde bile, Kurana ve Resulullah Efendimize, hurafelerden uzak, bidatlardan uzak, inanan ka kii gsterebilirsiniz? nk baz televizyon kanallar, her gn ortal kartrmaya devam ediyorlar. Hl baz evrelerin nazarnda inanl, temiz, gzel insanlar ikinci snf vatanda muamelesi gryorlar. Drt yandaydm. Komumuz Srpik Teyze, Ermeni asll bir vatandamzd. Gnde iki paket kinci sigaras ierdi. Beni ok sever, genellikle sigaralarn bana aldrrd. O yl ki Ramazan, Temmuz ayna rastlamt. ok scak gnler yayorduk. Dikkt ettim. Srpik Teyze sigara imiyordu. Bir gn kendisine sordum, Teyzeciim dedim. Ramazan geldiinden beri sigara aldrmyorsun, sebebini renebilir miyim? Srpik Teyze salarm okad. Yavrum dedi, Bu scakta mslmanlar ok zorluk ekerek oru tutuyorlar. Ben o gzel insanlarn yzne bakarak nasl sigaramn dumann fleyebilirim? Ne zaman Ramazanda Kzlaydan geerken elleri sigaral, kadnlar-erkekler grsem, (hem de Ramazan aynda) o ocukluk anm dnr, rperirim. Nasl a kalan bir insan, ok ackan bir insan, eline ne geerse yal demeden, yavan demeden karnn doyurmaya alrsa, hi pheniz olmasn, mneviyat alannda da durum ayn. Bir ocuk douyor, tertemiz, mis gibi, melek benzeri... ResuluIlah Efendimizin Her

ocuk slm ftrat zere doar, ona iyi veya kt bir kiilik kazandran anne-babadr, evredir. Hadis-i erifinde buyurduu gibi, aile, okul, toplum gen el ele veriyor, o ocuu ne kadar kt yetitirmek mmknse, ellerinden geleni yapyorlar ve ortaya yeni firavunlar, nemrutlar karyorlar. Aman sakn ha, siz siz olun yedi yana kadar okuma-yazma retmeyin, diki, nak retmeyin. Brakn ocuk aya yanm it gibi kosun-dolasn, yaksn-yksn, vursun-devirsin diyenler, yarn Allahn huzuruna ktklar zaman, bunun hesabn nasl verecekler hi dnyorlar m? Yedi yana kadar itlik eden ocuklar, yarn yetmi yanda da ayn itlikte devam edecekler. Bu retmenler ve onlara uyan anne-babalar, nasl bir cinayet ilediklerinin farkndalar m acaba? Bir cemiyet bu kadar babo braklrsa, fuhu albm gazetelerle, televoleli iren programlarla mnevi deerler bu kadar sarslrsa, o toplumdan baka ne beklersiniz? Her eye ramen cann diine takp kendini yetitiren, tertemiz yaayan, rnek bir hayat olan, gerek aydn, gerek kltrl hanmefendilere, beyefendilere, din tccar televizyonlar bata olmak zere, hepsi ama hepsi, kaplarn smsk kapatrlarsa, meydan soytarlarn elinde kalrsa, gayet tabi misyonerler cirit atacak. Apartman daireleri kilise yaplacak, parayla o kiliselere cemaat toplatlacak, elden ele datlan kasetlerle, CDlerle, filmlerle suni bir hayranlar kitlesi yaratlacak ve sonra bunlar ak ak syleyenlere az dolusu kfrler, hakaretler yaacak. Acaba niye hayret ediyoruz, ne bekliyoruz ki, neye ayoruz? Rahmetli Mehmet Akif nice yllar evvel ne gzel sylemiti: Sen sahip olursan bu vatan batmayacaktr. Mesele burada efendi. Ne zaman vatanmza, topramza, ocuklarmza sahip olursak, onlarn da canlarna ot tkanacaktr. Dost ac syler. Benden bu kadar...

Ikla Dolmak Senelerce, senelerce evveldi... Gen bir lise rencisi idim. Bir gn okuduum kitaptaki bir cmle, beni ok dndrd. Yllarca o cmlenin mnsn dndm, hlen de dnyorum. Yllar iinde saysz defalar, tespih eker gibi o cmleyi tekrarladm. Her defasnda ayr bir rperi duydum. shak Peygamber unu sylyordu: Yol uzun, yk ardr, bu ykle bu yola dayanamazsnz, yklerden kutulunuz.

Cumhurbakan Kenedynin, ldrld gn, Teksasta sylemek zere hazrlad nutuktaki son cmle de ayn idi. leride, ksmet olursa, yaarsam ne dnrm bilemem, ama bugn shak Peygamberin bu sznn hepimiz iin, btn insanlar iin bir uyar olduuna, btn kalbimle inanyorum. Bu szn nemini anlamak iin, yle bir evremize bakmak yeterlidir sanrm. Dnyada olup bitenler, lkemizde cereyan eden olaylar, evremizdeki ask yzl, yumruklar skl, dileri kenetlenmi, stres ykl insanlar, dnebilen, hissedebilen insanlar iin ok ey anlatyor. Nedir hayatla alp veremediimiz, neden bu kadar umutsuz ve karamsar dnceler iindeyiz? nk ne ailemiz, ne okuduumuz okullar, ne iinde yaadmz toplumun kltr aralar bize adam gibi yaamak iin ne yapmamz, nasl hareket etmemiz gerektiini retmiyorlar. retemiyorlar. nk birka istisna dnda, kendileri de bilmiyorlar. Pein hkmlerle ylesine sarlmz ki, kprdamaya imkn bulamyoruz. Hep hayatn dnda, realitenin dnda, bizi kendi z varlmza, ailemize, vatanmza, sanatmza, geleneklerimize yabanclatran n yarglar iinde adeta yzyoruz. airin dedii gibi; Bir hayata attk ki, hayata kurmu pusu. Bu n yarglar, bir da gibi srtmzda birikiyor, birikiyor kprdamamza imkn vermiyor. Ve bu ykn altnda dnemiyor, hissedemiyor, idrk edemiyoruz. Necip Fazl ne gzel sylyor;

Bak soksan glgeme, Scack kanm damlar, Gir de bir bak lkeme Basz basz adamlar

Ka yldr, Ramazan ay gelecek diye dm kopuyor. Aman yanl anlalmasn, orutan korktuum iin deil, ama ad Profesre km birtakm kimseler, bu mbarek ayla beraber ilerinin btn pisliiyle mbrek aymz, fitil fitil burnumuzdan getiriyorlar. dnyalarndaki hezeyanlar, hi ekinmeden, utanmadan, sklmadan ekranlardan dar karyorlar. Ve sonra, aylarca bu irkinliklerin tartmas sryor. Zaten ksack bir insan

mr, onun da bir ksmn ekmek paras kazanmak iin yaptmz mcadeleler, alveriler, mecburi ziyaretler alp gtryor. Geri kalann da bu hezeyanlarla geirecek olursak, bize yazk olmayacak m? Vakti saati gelince, bize dnp, ey insanolu nerde ekinin, nerde hasadn, demeyecekler mi? Bata peygamberler olmak zere, din yolunun bykleri, limler, veller bize rahat yaamann, huzurlu yaamann, insanca ve efendice yaamann yolunu gstermilerken, biz tutuyoruz, katran ruhlu insanlarn, bizi soktuklar karanlk dehlizlerde rpnp duruyor, bir k, bir yol, tutunacak bir dal aryoruz. Kuran- Kerimde Asr Suresinde tutulmas gereken yol, ksa ve zl olarak ne kadar gzel belirtiliyor: And olsun asra ki btn insanlar hsrandadr. nananlar, inanlarna gre yaayanlar, birbirlerine sabr ve Hakk tavsiye edenler mstesna. Ne olur, u unu sylemi, bu bunu yazm diye dedikodu peinde koacamza birka yet, birka hadis, bir ka vel sz rensek ve btn itenliimizle, drstlmzle onlar gnlk hayatmzda yaamaya alsak. unu kafamza iyice yerletirelim ki okunanlar, iitilenler, renilenler gnlk hayatmzda yaanmadka bir ey ifade etmezler. Sadece ben onu da biliyorum, bunu da biliyorum, unu da biliyorum diye caka satmaktan, nefisler biraz daha kalnlam olur. Acaba hayat bu mu? Yaamak bu mu? Biz bunun iin mi dnyaya gnderildik. Ne olur, yerdeki bir kum tanesinden, gkyzndeki Samanyoluna kadar insanyla, hayvanyla, bitkisiyle, kinat Muhammed bir akla kucaklasak. Sevgi, sayg, hogr irmz olsa. O gn kimi grrsek, kime muhatap olursak, ona kar edeple, incelikle, zarfetle davransak. Elimizden gelen iyilii yapsak, elimizden gelmeyenler iin hayr dualar etsek, ne kaybederiz. Bir genel af karsak, o gne kadar bizi kran, inciten, zen ne kadar insan varsa hepsini affetsek, balasak, iimizdeki kinleri, nefretleri, ksknlkleri, birikmi fkeleri Allah rzas iin, Peygamber ak iin frlatp atsak, kaybmz ne olur? Bir pazardan yknz getirttiiniz insana, birok paralar veriyorsunuz, tabi hakkdr. Hamal tad ykn karln alacaktr. Peki bizler ne yapyoruz; srtmzda mr boyu tadmz kinleri, nefretleri, dargnlklar, krgnlklar en ufak bir cret almadan mezara kadar gtryoruz. Azmzn tad bozuluyor, neemizi, huzurumuzu kaybediyoruz. Ve bu yklerden kurtulmay dnmyoruz bile. Yazk deil mi bizlere? Ne olur sabr ve kr iinde yaayabilsek, ho grebilsek, affedebilsek, iimizi renkle, kla, iirle Allah ve Peygamber ak ile doldurabilsek. Sevmek, devm eden en gzel huyum diyebilsek. Ak gelicek, cmle eksikler biter diyebilsek, ne kaybederiz?

Madem ki o bize ah damarmzdan daha yakn, o hlde ne bekliyoruz?