бее р з Н И К - GODINA III - BROJ 56 - 12 JANUARI 2009 GODINA

девизен курс
- стабилен
монетарна цел
Основна
 Data 12. 1. 2009 broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Предизвици... и само предизвици
-Нека 2009 биде година во која ќе живееме
побогато и посреќно, во стабилна и спокојна
средина, опкружени од нашите најблиски и
најмили. Најискрено посакувам овие
Новогодишни и Божикни празници да донесат
здравје, среќа, мир и подобар живот за секого.
Ако работиме заедно, ако сме сплотени околу
најважните работи - успехот нема да изостане.
Она што ни е најмногу потребно е мудрост,
сталоженост и национално и државно единство
за прашањата кои имаат најголемо значење за
нашата заедничка иднина. Република
Македонија заслужува подобри времиња. Само
заедно тоа можеме да го постигнеме, пожелува
претседателот Бранко Црвенковски.
- На сите граѓани на Република Македонија
од христијанска вериосповед им го честитам
празникот Божик - Христовото раѓање, и им
посакувам многу здравје, љубов, меѓусебно
почитување и успеси во претстојната година.
Исто така посакувам земјата да оди напред и
економски и политички и на секаков друг план.
Да имаме поквалитетен живот, повеќе успеси,
како колективно исто така и
индивидуално, секој граѓанин на државата. На
сите Ви посакувам среќни и бериќетни
Новогодишни и Божикни празници, успех и
среќа за Вас и Вашите најблиски во годината
што е на прагот, срдечно ни посака и премиерот
Никола Груевски.
Желби за добро здравје, среќа и стопански
напредок во Новата година, македонските
граѓани добија и од министрите и бизнисмените.
– Среќа, здравје и подобри времиња за
Македонија. Прво да ја пребродиме оваа криза
(како до сега да не бевме во криза, или, кој
како), а понатаму сите заеднички да успееме во
напорите да ја направиме земјата подобро место
за живеење, да има повеќе работни места за
луѓето –е честитката од Зоран Ставревски,
вицепремиер за економски прашања.
- На сите граѓани, добро здравје и
реализација на нивните животни планови им
посака и министерот за економија, Фатмир
Бесими, со уверување дека тие ќе направат се
за да ни го подобрат животниот стандард. (Се
надевам дека овој пат, владините креатори
навистина ќе ги направат вистинските потези за
конечно и македонските граѓани т.н стандард да
го почувствуваат во права смисла, а не само со
леб и сметки за комуналии).
Министерот за транспорт и врски, Миле
Јанакиески, пак, и покрај финансиската криза,
Makedonka Baldazarska
очекува во 2009-та година доста да се гради во
Glaven i odgovoren земјава и со Господ напред, градежништвото во
urednik na берзНИК Република Македонија да има големо влијание
e-mail: во БДП за 2009 година (како што доликува на
berzNIK@interNIK.com.mk една ваква оперативна индустрија?).
Додека за Венко Глигоров од Логин системи,
иако годинава започнува под знакот на
глобалната финансиска криза, во вакви
времиња се појавуваат најдобрите идеи и се
постигнуваат најдобрите резултати, бидејќи тоа
берзНИК
3
мотивира.
Но, за гувернерот на Народна банка на
Република Македонија, Петар Гошев, 2009 е
година полна со неизвесности, година во која ќе
забави економскиот раст. Тој е помалку
амбициозен- предвидува економијата да порасне
најмногу за 4,5%, но сигурен дека до последни
сили ќе се брани денарот. - Следната година е
мошне тешка година за проекции. Едно е
сигурно, - НБ ќе ги употреби сите инструменти
кои и стојат на располагање за одржување
стабилен девизен курс како посредна цел за
остварување на основната - ниска стапка на
инфлација. (Толку од задолжувањето и
живеењето на кредит.... сега да си плукнеме на
рацете, оти ем тешко до кредитите, ем ќе
изгориме од каматите).
Убави желби, но неизвесноста од
длабочината и времетраењето на светската
економска криза останува во целост, па затоа
таа носи големи неизвесности за земјите чии
економии се отворени и мали, како што е
случајот со нашата, смета гувернерот.
А токму на прагот од оваа 2009-та, годината
на предизвици, на првиот ден се навршија 10
години од заедничка европска валута. Еврото,
кое по американскиот долар стана втора
најважна валута на светските девизни пазари,
од 1. јануари годинава како средство за
плаќање во 16 држави го користат повеќе од
320 милиони Европејци. Третина од сите
меѓународни трансакции се реализираат во
евра, а учество на заедничката европска валута
во објавените девизни резерви на централните
банка во светот се зголеми од 18 отсто во 1999
на 25 проценти во 2007 година.
По повод претстојниот јубилеј и приемот на
Словачка како нова членка на еврозоната,
претседателот на Европската комисија, Жозе
Мануел Барозо истакна дека еврото придонесе
за создавање на 16 милиони нови работни места
- со што вработеноста е зголемена за 15
проценти, а невработеноста намалена за околу
седум отсто, како и пониска инфлација и помали
каматни стапки.
Бројки, кои во најмала рака добро би и
дошле и на нашава држава, барем кога е во
прашање решавањето на статусот на армијата
невработени.
Сега веќе чекориме во 2009-та, која во секој
случај се карактеризира како година на
закрепнување на економијата, подобрување на
животниот стандард на граѓаните и нови
работни места, а згора на се ни престојат и
претседателски и локални избори, кои веќе се
закажани за 22 март. Факт дека сепак некои
граѓани ќе ги остварат своите работни желби
или пак инфраструктурни подобности, до чија
реализација во други прилики (барем досега)
тешко се доаѓа. Па, нека ни е со среќа.
До следниот
понеделник
 4 берзНИК broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 12. 1. 2009

Вести берза...
СТОПАНСКА БАНКА А.Д. БИТОЛА ВИНАРСКА ВИЗБА ТИКВЕШ
А.Д. СКОПЈЕ
Продолжен рокот за формирање
Нова акционерска
мнозински пакет структура
Стопанска банка а.д. Битола го продолжи рокот на договорот за оформување на пакет
акции за продажба, кои сочинуваат најмалку 51% од основната главнина. Утврдениот рок Винарската визба Тиквеш а.д.
- 31.12.2008 година, со одлука на Надзорниот одбор на Банката, на седницата одржана на Скопје има нова структура на основната
главнина на Друштвото, што е
30.12.2008 година, се продолжува заклучно до 31.09.2009 година. Истовремено, со
регистрирана во Централниот депозитар
одлуката се задолжува Секторот за организација, правни и општо банкарски работи да за хартии од вредност. Имено, сега
изготви нов Договор за оформување на пакет на акции за продажба кои сочинуваат основната главнина на ВВ Тиквеш ја
најмалку 50% плус една акција, од основната главнина на Стопанска банка а.д.Битола, сочинуваат вкупно 270.450 акции, од
кој ќе се достави на потпис до заинтересираните акционери. кои 255.891 се обични акции со право
на глас, додека приоритетни акции без
БИТОЛА БРОКЕР А.Д. БИТОЛА право на глас се 14.559.Во
информацијата доставена до
Привремено исклучување од Берзата Македонската берза се наведени и
акционерите со учество над 5% во
Согласно решението на КХВ од 19.12.2008 година, со кое е изречена мерка основната главнина на ВВ Тиквеш АД-
привремена забрана на брокерската куќа Битола Брокер а.д. Битола за вршење на Скопје. М-6 Светлана и останати е
сите услуги со хартии од вредност за кои има добиено согласност, главниот извршен акционерот кој поседува 138.130 акции
директор на Македонската берза, на 30.12.2008 година донесе Одлука за привремено или 51,07 % учество во основната
исклучување од членство во Берзата на членката Битола Брокер АД Битола, во главнина, следи ЕБРД со 63.950 акции
кои претставуваат 23,65 % од основната
времетраење од 30 работни дена од денот на донесувањето на Одлуката, односно до
главнина и Фондот за ПИОМ со 14.559
денот на траење на изречената мерка привремена забрана за вршење на услуги со акции или 5,3 % учество во основната
хартии од вредност од страна на Комисијата за хартии од вредност главнина.

БЕТА БРОКЕР А.Д. СКОПЈЕ ОД ОФИЦИЈАЛЕН НА РЕДОВЕН ПАЗАР

Трајно исклучување
од членство во Берзата
Бета Брокер а.д. Скопје не е повеќе членка на
Македонската берза. Врз основа на одредбите
од Правилата за членство на Берзата и согласно
решението на Комисијата за хартии од вредност,
донесено на 24 декември 2008 година, Одборот
на директори на Македонската берза, на својата
седница одржана на ден 30.12.2008 година,
донесе одлука за трајно исклучување од
членство во Берзата на членката Бета Брокер
АД Скопје.Со трајното исклучување од членство,
Бета Брокер а.д. Скопје го губи статусот и
правата на членка на Берзата, додека правата
на другите членки кон членката Бета Брокер АД
Скопје кои се стекнати пред нејзиното
исклучување, како и правата на Берзата по
однос на нерегулираните финансиски обврски
на Бета Брокер АД Скопје, остануваат во сила.
Исклучување од котација на
акциите издадени од Инвестбанка
Одборот на директори на
Македонската берза на седницата
одржана на 09.01.2009 година донесе
одлука за исклучување од котација на
акциите издадени од Инвестбанка АД
Скопје, согласно член 9.05 точка 2
подточка г) од Правилата за котација
на Македонската берза АД
Скопје.Одборот на директори на
Македонската берза констатира дека,
по успешното преземање на банката
од страна на Steiermärkische Bank und
Sparkassen AG, од Грац, Австрија,
Инвестбанка АД Скопје веќе не ги
исполнува посебните услови за
котација на Официјалниот пазар на
Македонската берза во поглед на
бројот на акционери и минималната
распространетост на родот акции во
посед на јавноста.Македонската берза
АД Скопје имаше успешна соработка
со Инвестбанка АД Скопје како
котирано друштво на подсегментот
Супер котација на Официјалниот пазар
на Берзата во поглед на
исполнувањето на постојаните обврски
за известување на јавноста пропишани
со Правилата за котација. Акциите
издадени од Инвестбанка АД Скопје ќе
бидат префрлени на Редовниот пазар
на Македонската берза на
подсегментот Пазар на
јавнопоседувани друштва почнувајќи
од 12.01.2009 година (Понеделник).

ПРЕДЛОГ ЗАКОНОТ ЗА ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНДОВИ ГО ПОДДРЖА И КОМИСИЈАТА ЗА ЕВРОПСКИ ПРАШАЊА

Фондовите- интересни и за граѓанските влогови

- Собраниската Комисија за европски прашања на 8 јануари го
поддржа Предлог-законот за инвестициски фондови.
- Развојот на финансискиот пазар наложи потреба од
пософистицирана регулатива за работењето на инвестициските
фондови. Со предложениот закон се постигнува тоа, односно се
подобрува законската регулатива и се следат тековите на
пазарот на капитал, истакна во образложението министерот за
финансии Трајко Славески.
Според Славески, во предлог законот се вградени мислења и
забелешки од Европската комисија и е целосно усогласен со
стандардите, прописите и директивите на Европската унија. Со
предложените законски решенија инвестициските фондови што
постојат и тие што ќе бидат отворени треба да станат
двигатели во развојот на пазарот на капитал, како и да се
поттикне вложувањето од граѓаните во тие фондови, наведе
министерот за финансии.
Членовите на Комисијата оценија дека законот е прифатлив,
значаен за усогласување со законодавството на ЕУ и за
развојот на пазарот на капитал и економијата.
- СДСМ ќе го поддржи законот за инвестициски фондови
бидејќи тој е дел од усогласувањето со европската легислатива
и ќе овозможи поголема флексибилност на пазарот на капитал,
рече Андреј Петров, член на Комисијата од СДСМ.
Според Владанка Авировиќ од Социјалистичката партија, со
Предлог законот ќе се отстранат забелешките од ЕК за
недоволна регулатива за инвестициските фондови.
Предлог законот за инвестициски фондови кој е на прво
читање пред собраниските комисии е изработен со техничка
помош од Проектот за деловно опкружување на УСАИД.
Претходно доби поддршка и од матичната Комисија за
финансирање и буџет.
 Data 12. 1. 2009 broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
S O D R @ I N A
Денес на само три дена пред истекот на
кризната 2008 година, печатените медиуми, како
ретко досега со различни теми и содржини.
VOVEDNIK ............................................3 Различни анализи, ставови и мислења за повеќе
актуелни економско-финансиски случувања без
да се фокусираат на дневните топ настани. Денес
BERZA VESTI...........................................................4 во таа категорија би се вброиле само
информациите за авиопревозникот МАТ, сите
BERZNIK - PONEDELNIK,VTORNIK,SREDA ..........5-7 останати содржини се разли-куваат и опоравување на економиите во светот и излез од
обработуваат различни сегменти, кои повеќе или
помалку сепак влеват и доза оптимистички
BERZNIK - PETOK, SABOTA.............................8-9 прогнози за идните чекори во македонската
економија.
Утрински весник на насловната страница
NARODNA објави: Кризата ги замрзна новите инвестиции во
BANKA.............................................10-11 Македонија.- Амбициозниот проект на зоната
Бунарџик се уште е само со една активна
инвестиција, а висат и други сгрански инвестиции
RAZGOVOR SO POVOD ..................................12-13 кои во годината што изминува требаа да
стартуваат со реализација, како оние на
INTERVJU...............................................................14-15 хрватскиот Агрокор и на турскиот ТАВ. Дали
најмногу поради светската економска криза,
засега нема ништо од очекувањата дека зоната
BERZANSKA ANALIZA...................................16 Бунарџик ќе биде значаен елемент за економска
преродба на земјава. Сепак, домашните
функционери и натаму сметаат дека економската
BERZNIK - PONEDELNIK,SABOTA................17-21 криза би можела да има позитивно влијание за
инвестициите во индустриската зона.Потврда за
констатацијата е примерот на американската
SVET VESTI.........................................22-23 Џонсон контролс, која засега единствена започна
со производство во индустриската зона. Откако се
затворила некоја од нејзините фабрики во Европа,
компанијата ја префрлила истата производствена
линија во фабриката во Бунарџик. Тоа би значело
дека Македонија би можела да профитира од
I M P R E S S U M светската криза. Ова за Утрински го изјави
директорот на Агенцијата за инвестиции, Виктор
Мизо.-Кризата ниту започна, ниту ќе заврши кај
нас. Примерот на Џонсон контролс покажува дека
Македонија се уште кај инвеститорите важи за
стабилна земја за вложување и дека од кризата
Izdava: INTERNACIONAL NIK AD - Skopje дури може да имаме корист. Во смисла што и други
Mediumska biblioteka i digitalna arhiva странски компании би можеле да се одлучат да ги
Redakcija na берзНИК преселат своите инвестиции, од Европа, кај нас,
Adresa: Plo{tad MAKEDONIJA bb, p.fah 882 Skopje, 1000, вели Мизо.
R.Makedonija Берзата ја завршува најлошата година за
Tel. 02/25.32.800 faks: 02/25.32.839 стабили-зирање на пазарот е потребен поголем
Internet: www.interNIK.com.mk; период, е насловот на берзанската анализа на
e-mail: info@interNIK.com.mk Алта Виста, објавена во Бизнис. И во последната
недела од 2008 со пет трговски денови, сликата на
Izvr{en direktor: Zdravko Josifovski Македонската берза остана непроменета.
Odnosi so javnost: Nata{a Dimovska Вредноста на двата индекси на акции како и на
Marketing: Ivona Josifovska индексот на обврзници, забележа намалување на
неделно ниво, а просечниот дневен промет
Asistent na PR i marketing: Stojne Danilova
достигна скромни 16,2 милиони денари. Водечкиот
IKT Menaxer: Kiro Velkovski индекс на Македонската берза МБИ-10, дванаесет
Menaxer za delovni odnosi: Divna Pe{i} денови по ред губи од својата вредност. Истата се
Logistika: Ana Petrova спушти на 2.062,87 поени и е на ниво од крајот на
Finansii: Gordana Stojanovska април 2005 година. Изминатата недела МБИ-10
загуби -8,45%, од почетокот на годината неговиот
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI
MEDIUMI берзНИК
берзНИК e osnovan 2007 godina.
2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI
1. МАТ ЌЕ ЛЕТА ЗА НОВА ГОДИНА (*****)
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI
2. КРИЗАТА ГИ ЗАМРЗНА НОВИТЕ ИНВЕСТИЦИИ ВО МАКЕДОНИЈА (***)
MEDIUMI берзНИК
Broj: 56 ДНЕВНИК\
Data: 01.12.2008 с.7 КРЕДИТИТЕ ЗА ГРАЃАНИТЕ ЌЕ БИДАТ ПОСКАПИ
с.7 ОДЛОЖЕНО ПРИЗЕМЈУВАЊЕТО НА МАТ
SE DISTRIBUIRA SAMO SO PRETPLATA
БИЗНИС
СМЕТКОВОДСТВЕ-НИ СТАНДАРДИ
FOTO NASLOVNA: с.4 БАНКИТЕ СТАРТУВААТ СО НОВИТЕ
OSNOVNA MONETARNA CEL
СМЕТКОВОДСТВЕ-НИ СТАНДАРДИ
-STABILEN DEVIZEN KURS с.4 КОНСУЛТАНТИТЕ ИНИЦИРААТ ФОРМИРАЊЕ
КОМОРА
Foto: с.6 ИЗБРАНИ НАЈДОБРИТЕ ВО ТРГОВСКИОТ ЕСНАФ
Robert Spasovski с.7 КРЕДИТИТЕ ЗА ГРАЃАНИТЕ ЌЕ БИДАТ ПОСКАПИ
с.7 ОДЛОЖЕНО ПРИЗЕМЈУВАЊЕТО НА МАТ
Redakcija na берзНИК с.8 „ФЕРШПЕД,, ГО ОДБЕЛЕЖА ДЕНОТ
с.8 ЗА СТАБИЛИЗИРАЊЕ НА ПАЗАРОТ Е ПОТРЕБЕН
Internet distributiven sistem: www.interNIK.com.mk ПОДОЛГ ПЕРИОД
Glaven i odgovoren urednik: Makedonka Baldazarska с.9 МБИ -10 ОПАДНА ЗА 1,03 ПРОЦЕНТИ
Novinari: Vaska Mickoska, Kiro Simonovski с.9 ИСТРГУВАНИ 1,04 ПРОЦЕНТИ ОД ГЛАВНИНАТА НА
Kompjuterska podgotovka: Tatijana Trpkovska „ФЕРШПЕД„
Redakcija:
Evoluator na vesti: Renata Tasovska УТРИНСКИ ВЕСНИК
operatori: Mare Lazarevska, Arslan Skoro, Zoran с.3 КРИЗАТА ГИ ЗАМРЗНА НОВИТЕ ИНВЕСТИЦИИ ВО
Stamatovski, Martin Arsovski, \or|e Rexi} i Darko МАКЕДОНИЈА
Tripunovski с.5 АНГЛИЧАНИ ЌЕ ИНВЕСТИРААТ ВО РЕГИОНАЛНА
ДЕПОНИЈА
Fotoreporter: Robert Spasovski с.7 И В ГОДИНА ЗГОЛЕМЕНИ ПОТРЕБИ ЗА СИТЕ
ВИДОВИ ЕНЕРГИЈА
Marketing, distribucija i proda`ba: с.7 ИЗВОЗ НА 1.000 ТОНИ СВИНСКО
INTERNACIONAL NIK AD - Skopje с.7 АЦВ ЈА ОДЛОЖИ КАЗНАТА ЗА МАТ
берзНИК
5
29.12.2008 g. PONEDELNIK
пад е -73,35%, а од неговиот максимум достигнат
на 31.08.2007 падот е -79,49%. Бројки кои само
потврдуваат дека 2008 беше година на
дезинвестирање, на страв и воздржаност на
инвеститорите кога е во прашање вложувањето во
акции. 2009 година ќе стартува со индекс на 2.000
индексни поени, со минимален промет на
Македонската берза и со надежи за побрзо
настанатата рецесија....
Кредититте за граѓаните ке бидат поскапи,
вели –Бернард Коениг, генерален директор на
Охридска банка –Сосиете Женерал во интервју за
Дневник. Проблемите со кои се соочуваат
странските банки на финансиските пазари во
светот нема да се прелеат врз домашните банки во
кои се сопственици. Тоа го вели првиот човек на
Охридска банка, Бернард Коениг. Сепак, тој
прогнозира дека кризата ќе ги поскапи парите и ќе
ги направи понедостапни. Според Коениг, кризата
ќе ги скуси и странските инвестиции, извозот, а ќе
ја зголеми невработеноста. Дека глобалната криза
има ефект и врз македонскиот банкарски систем
сведочат и последните мерки на Народната банка
на Македонија. Тие дополнително ќе ги затворат
банките за граѓаните. НБМ мерките ги правдаше со
намалената ликвидност на банките и нивното
поризично работење.
- Централната банка и Владата не се во лесна
ситуација.
Владата треба да одлучи помеѓу поддршка на
производството или забрзување на
инфраструктурните проекти, од една страна, или
да даде импулс на потро-шувачката, од друга
страна. Истовремено НБМ треба да осигура
стабилност на парите и да избегне инфлација.
Клучните банки во Македонија ги зголемија
каматните стапки на депозитите за да имаат
соодветна ликвидност. Другите банки мораа да ги
следат. Затоа, нема надеж дека барем на краток
рок ќе паднат каматните стапки и покрај големото
намалување на Еурибор.
Во Нова Македонија ќе читате анализа за
доброволниот пензиски столб, според која тој е
добар на долг рок. Нов пензиски фонд и КБ прво
пензиско друштво ќе поднесат барање за
добивање лиценца за вршење доброволно
капитално финансирано пензиско осигурување.
Во третиот пензиски столб се очекува да се
вклучат и пензиски друштва и осигурителни
компании од Словенија и од Бугарија, каде што
Македонската пензиска агенција за супервизија
(МАПАС) одржала промоција на третиот пензиски
столб. - Третиот столб е доброволен начин на
долгорочно штедење- ќе треба време за граѓаните
да го прифатат овој нов производ... Од МАПАС
имаат големи очекувања во развојот на
доброволното пензиско осигурување преку
отворањето на професионалните пензиски шеми
што би се применувале од поголемите компании.
с.17 ОД ЈАНУАРИ ПОЕВТИНО ПАРНО
ВЕЧЕР
с.4 МАТ ЌЕ ЛЕТА И ЗА ПРАЗНИЦИВЕ
с.4 КОЕ АЛЛО ЗА ВЛАДИНИТЕ СЛУЖБЕНИЦИ?!
с.6 РЕАЛИЗИРАН ПРОМЕТ ОД СКРОМНИ 1,3 МИЛИОНИ
ЕВРА
ВРЕМЕ
с.6 МАТ ГИ ЌАРИ ПРАЗНИЦИТЕ
с.6 ИНВЕСТИТОРИТЕ ГО СТЕГНАА ЌЕСЕТО
ВЕСТ
с.3 ОДЛОЖЕНО ПРИЗЕМЈУВАЊЕТО НА МАТ
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.8 ДОБРОВОЛНИОТ ПЕНЗИСКИ СТОЛБ ДОБАР НА
ДОЛГ РОК
с.8 „КАЛИНА” ПРЕПОЗНАТЛИВ БРЕНД ОД МАКЕ-
ДОНИЈА ДО ПАКИСТАН
с.9 ДОБРОВОЛНИОТ ПЕНЗИСКИ СТОЛБ ДОБАР НА
ДОЛГ РОК
с.27 „АКЧЕЛИК” САКА ДА ИНВЕСТИРА 100 МИЛИОНИ
ЕВРА ВО АЕРОДРОМ
ШПИЦ
с.6 МАТ ЌЕ ЛЕТА ЗА НОВА ГОДИНА
 6 берзНИК broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 12. 1. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Донесувањето на Буџетот за 2009 година
е главна вест во денешните весници.
Имено, Собранието вчера попладне, со
64 гласа за и со девет против го донесе
буџетот за 2009 година. Расходите се
планирани на 164 милијарди и 215
милиони денари, приходите на 153
милијарди и 215 милиони денари, а
буџетскиот дефицит е на ниво од 2,8
отсто во однос на планираниот бруто-
домашен производ. Притоа, во вкупните
приходи, најголем дел - 59 проценти се
планирани од даночните приходи, кои се
предвидени на повисоко ниво од 9,3
отсто. Проектираниот дефицит ќе се
финансира со странско задолжување,
како што се кредити од Светска банка,
домашно задолжување преку издавање
државни хартии од вредност и други
форми на задолжување.
В година ќе се соочиме со низок
економски раст, поголема невработеност
и пад на производството, предупредуваат
аналитичарите во Дневник, кои сметаат
дека македонската економија најдоцна за
шест месеци ќе го допре дното. Основа за
ваквите предвидувања се во фактот дека
металуршката и рударската индустрија
веќе работат со една третина од
капацитетите, илјадници работници се на
принуден одмор или им се заканува
отказ. Слична е состојбата и кај
текстилците и во градежништвото.
Аналитичарите предупредуваат дека
намалените инвестиции, големиот
дефицит во платниот биланс и на
трговската сметка ќе предизвикаат дупка
во девизните резерви. Тоа може да
предизвика нестабилност на курсот на
денарот, односно девалвација и раст на
стапката на инфлација. - Ако ги следиме
прогнозите на светските финансиски
организации, јасно е дека не не очекува
ништо добро следната година. Владата
треба да преземе мерки што ќе го
поттикнат домашното производство, а со
тоа и потрошувачката. Дури и претседател на комисијата што ја
непопуларни мерки како предност на
домашните компании на јавните
конкурси во текот на следната година -
вели Сашо Арсов, професор на
Економскиот факултет. Професор Јован
Пејковски смета дека се неизбежни
последиците за Македонија како мала и
отворена економија, но не може да се
предвиди во колкав обем ќе не бидат.
Според Марјан Николов од Центарот за
економски анализи, добра е идејата на
Владата со поголема јавна потрошувачка
да ја бајпасира кризата во реалниот
сектор.- Но, Владата докажа дека не е
способна да ги исполни најавите за
јавната потрошувачка и инвестиции. Од
јануари до ноември потрошија само 40
отсто од предвиденото со буџетот. Co
иста неажурна и килава администрација
и полоши економско-социјални услови
јас сум скептик за следната година-
потенцира Николов.
Растот на економијата ќе се движи од 3
до 4,5 проценти, стапката на инфлација
меѓу 2,2 и 3,4 проценти, а дефицитот на
тековната сметка на платниот биланс и
натаму ќе се задржи на високо ниво, од
околу 10 до 11 проценти од БДП, се
предвидувањата на Народната банка
на Република Македонија за
претстојната 2009 година.-Следната е
мошне тешка година за проекции.
Неизвесноста од длабочината и
времетраењето на светската економска
криза останува во целост, па затоа таа
носи големи неизвесности за земјите
чии економии се отворени и мали, како
што е случајот со нашата, рече
гувернерот Петар Гошев и додаде дека
е извесно оти ќе се соочиме со
забавување на економскиот раст во
споредба со годинава и според
нивните проекции, ќе биде успех ако
се оствари раст меѓу 3 и 4,5 проценти.
Мобилниот оператор Космофон
доставил најниска цена на тендерот за
избор на оператор, преку кој во
наредните две години ќе разговара
државната администрација. Ова вчера
го изјави Слободан Буковски,
спроведува набавката, по отворањето
на понудите на тендерот кој го
30.12.2008 g. VTORNIK
распиша владината служба за
заеднички и општи работи. Покрај
Космофон, понуди доставиле и Т-
Мобиле и ВИП, а одлуката кој ќе
победи на тендерот ќе се знае во
првите денови по Нова година, до кога
се очекува да бидат комплетно
оценети понудите. Главен критериум
во оценувањето ќе биде цената што ја
нудат операторите во националниот,
роаминг и во меѓународниот сообраќај.
Од првиот ден на идната година ќе
почне да функционира и доброволното
капитално финансирано пензиско
осигурување - третиот столб на
пензискиот систем, кој треба да
овозможи повисоки приходи за
осигурениците опфатени со првите два
столба, информира Бизнис. Третиот
столб практично нуди можност за
обезбедување пензиски надомест за
лица кои не се опфатени со
задолжителното пензиско осигурување
и создава предуслови за организирање
и финансирање професионални
пензиски шеми од страна на
работодавци и здруженија на граѓани.
Според искуствата од другите земји,
како и според оптимистичките
сценарија, се очекува третиот столб да
заживее во втората половина на
следната година, a најголем интерес
за зачленување да предизвика кај
поединци и фирми од ИТ - секторот и
кај финансиските работници, кои
остваруваат најголеми приходи.
На претпоследниот трговски ден од
2008 година МБИ-10 изгуби нови -
1,24% и дојде до 2.037 поени. МБИД
порасна 0,15% како и ОМБ кој порасна
0,06%. Вкупниот промет изнесуваше
13,5 милиони денари, од кои 3,67 беа
реализирани во промет со обврзници,
а со една трансакција од 4,9 милиони
беа истргувани 1.327 акции на
фабриката за кондиторски производи
Европа. Сите останати компании и
банки заедно, на нашата берза вчера
остварија промет помал од 5 милиони
денари.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. БУЏЕТ ЗА КРИЗА ИЛИ ЗА КОЛАПС (*****)
2. „КОСМОФОН” ПАК ГИ МЕРКА ВЛАДИНИТЕ МОБИЛКИ (****)
ДНЕВНИК с.6 ДОЈЧЕ БАНК ПРОГНОЗИРА ПРОСЕЧНА ЦЕНА НА НАФТАТА ОД 47,5 ДОЛАРИ
с.1 HE ЧЕКА ТЕШКА 2009 ГОДИНА с.7 ЧЕЛИЧНАТА ИНДУСТРИЈА ПРЕД КОЛАПС
с.6 HE ЧЕКА ТЕШКА 2009 ГОДИНА с.7 ФАРМЕРИТЕ ДА СИ ТО ПЛАТАТ ДАНОКОТ
с.6 ИЗГЛАСАН ДРЖАВНИОТ БУЏЕТ
с.6 „КОСМОФОН” ПАК ГИ МЕРКА ВЛАДИНИТЕ МОБИ-ЛКИ
ВРЕМЕ
БИЗНИС с.7 БУЏЕТОТ НЕ ОДГОВАРА НА КРИЗАТА
с.3 ИНФЛАЦИЈАТА ВО РАСПОН МЕЃУ 2,2 И 3,4 ПРОЦЕНТИ с.7 ТЕШКА ГОДИНА СО ЗАБАВЕНА ЕКОНОМИЈА
с.5 CO ТРЕТИОТ ПЕНЗИСКИ СТОЛБ ДО ПОВИСОКИ ПРИХОДИ с.7 „КОСМОФОН” ПОВТОРНО МИРИСА НА ПОБЕДА
с.11 ОТКУП НА СОПСТВЕНИ АКЦИИ
с.11 НЕТРГОВСКИ ТРАНСВЕРИ
с.13 МБИ -10 ЗАГУБИ 1,24 ПРОЦЕНТИ ОД ВРЕДНОСТА ВЕСТ
с.13 HA ОФИЦИЈАЛНИОТ ПАЗАР НАЈТРГУВАНИ ОБВРЗ-НИЦИТЕ
с.14 МБИ-10 ПРОДОЛЖИ ДА ПАЃА с.2 КОСМОФОН СО НАЈНИСКИ ЦЕНИ ЗА ДРЖАВНАТА АДМИНИСТРАЦИЈА
с.15 ПОВЕЌЕТО ИНДЕКСИ ВО РЕГИОНОТ ВО ПЛУС с.3 НБРМ: ИНФЛАЦИЈА ОД 3,4 ОТСТО
с.15 ВОДЕЧКИТЕ ИНДЕКСИ ЗАВРШИЈА ВО ЗЕЛЕНАТА ЗОНА
с.6 НЕМА МАЗУТ ЗА ТЕЦ НЕГОТИНО
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.3 ДОНЕСЕН БУЏЕТОТ ЗА 2009 ГОДИНА
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.3 ЕЛЕМ МОЛЧИ КОЈ ЌЕ НАБАВУВА СТРУЈА с.7 БУЏЕТ ЗА КРИЗА ИЛИ ЗА КОЛАПС
с.7 ГОШЕВ: ЕКОНОМИЈАТА ВО 2009 ЌЕ РАСТЕ МЕЃУ 3 И 4,5 ОТСТО с.7 ВЛАДАТА ИЗБИРА МОБИЛЕН ОПЕРАТОР
с.8 МОБИЛНОТО „АЛО” НА „КОСМОФОН” ПАК НАЈЕВТИНО ЗА с.8 МОЖНО ЗАТВОРАЊЕ ПОГОНИ ВО ЦЕМЕНТАРНИЦА „УСЈЕ
АДМИНИСТРАТИВЦИТЕ с.8 НБМ: ЕКОНОМСКИ ПОРАСТ МЕЃУ 3 И 4,5 ОТСТО ЌЕ БИДЕ УСПЕХ
с.8 НАФТАТА ПОРАСНА НА НАД 40 ДОЛАРИ
с.8 САМО ЕДНО ПЕНИ ЈА ДЕЛИ ФУНТАТА ОД ЕВРОТО ШПИЦ
с.6 ПРАТЕНИЦИТЕ ГО ИЗГЛАШ БУЏЕТОТ
с.8 ГОШЕВ: ЌЕ БИДЕМЕ СРЕЌНИ СО 3 ОТСТО ПОРАСТ
ВЕЧЕР
с.5 ГОШЕВ: И ПОКРАЈ КРИЗАТА ИМАМЕ СТАБИЛЕН БАНКАРСКИ СИСТЕМ! с.8 КОСМОФОН НАЈЕВТИНИ ЗА ВЛАДАТА
с.6 КОСМОФОН ГИ ПРЕТРКА Т- МОБИЛЕ И ВИП
 Data 12. 1. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Топ вест на последниот ден од 2008 година во
печатените медиуми беше донесувањето на
Енергетскиот биланс за 2009 година, според
кој, за увоз на енергија државава ќе издвои 600
милиони евра. Иако Владата донесе биланс со
намалени потреби за струја од првичната
верзија на текстот, сепак, идната година ќе
бидат зголемени вкупните потреби на сите
видови енергија, а посебно на електричната, на
нафтените деривати и на природниот гас.
Енергетскиот биланс предвидува дека
Македонија ќе има потреба од 8.589 гигават-
часови електрична енергија, што е за 463
гигавати или 5 отсто помалку од првично
предвиденото. Инаку, токму увозот на
енергенси го ѕида трговскиот дефицит, кој сега
изнесува околу 2,5 милијарди долари и е за 150
отсто повисок отколку лани. За в година
државната компанија ЕЛЕМ планира
производство од 5.600 гигават-часови
електрична енергија, а ЕВН Македонија
најавува потрошувачка поголема за 4,4 %.
Потребите за нафта ќе се зголемат за осум
отсто, a потребите за природен гас за над 32 %.
ЕЛЕМ ќе купи струја за 16 милиони евра.
Електрани на Македонија ќе увезат 207
гигавати електрична енергија од швајцарската
групација ЕФТ и словенечката фирма Гени-И.
Овие две фирми се избрани за најповолни
понудувачи на јавниот оглас за набавка на
струја во периодот јануари-април 2009 година.
Цената по која ЕЛЕМ ќе ја набави струјата се
движи од 72 до 74 евра за мегават-час. ЕЛЕМ за
увозот во првите четири месеци од годината ќе
плати околу 16 милиони евра. Оваа струја е
наменета за покривање на техничките загуби во
мрежата на ЕВН Македонија. Авиокомпанијата
MAT го зачува статусот на редовен македонски
авиопревозник, но затоа доби претставник од
државата во Бордот на директори, кој ќе има
комплетен увид и контрола во работењето на
компанијата. Ова се двете главни новини во
Анексот 2 на Договорот за редовен
авиопревозник од 2000 година што го
потпишале претседателот на Бордот на
директори на MAT, Златко Петровски, и
министерот за транспорт Миле Јанакиески,
информираат весниците. Токму со направените
broj 56
промени на првиот анекс на договорот,
Македонија направи усогласување со
европската регулатива од областа на цивилното
воздухопловство. Петровски смета дека MAT во
изминативе години редовно вршел авио превоз
без разлика дали линиите биле рентабилни или
не. Тој посебно ја нагласува рецесијата во
светот која први ја почувствувале во
авиосообраќајот.
Година на крупни промени, е
насловот на текстот во Шпиц, каде се набројани
реформите кои стартуваат од јануари. Имено,
од Нова година стартува концептот на бруто -
плата, според кој работодавците нема да можат
да исплатат плата без да га уплатат
придонесите. Социјалните придонеси се
намалуваат од сегашните 32 на 28 %, а
дополнително во 2011 треба да се намалат на
22 %. Сите придонеси ќе се уплатуваат во
Управата за јавни приходи. Сите производители
и трговци на храна од Нова година, без
исклучок, треба да го применуваат ХАЦЦП,
системот за безбедност на храна. Иако
компаниите бараа одложување на неговата
примена, надлежните единствено попуштија
казнувањето да почне од први мај. По овој
датум, доколку ХАЦЦП не биде имплементиран,
ќе се одредуваат конкретни казни, вклучувајќи
и затворање објекти. Според последните
податоци од Дирекцијата за безбедност и храна,
ХАЦЦП досега го вовеле само околу пет отсто од
фирмите и трговците. Од први јануари стартува
и третиот пензиски столб, во кој осигурениците
ги внесуваат средствата на доброволна база.
Член на овој вид пензиски фондови може да
стане секој што има над 18 години, без оглед
дали е вработен или не.
Инфлацијата веќе не е ниту ќе биде проблем во
текот на 2009 година, пишува Време. Поголем
проблем за економијата ќе биде евентуалната
дефлација, која, ако потрае подолго време, ќе
има понеповолни ефекти за економијата
отколку инфлацијата.- Опаѓачката економија во
странство ја намалува побарувачката на стоки,
услуги, суровини и на репроматеријали. Поради
тоа, нивната цена на светските пазари е се
берзНИК
7
31.12.2008 g. SREDA
пониска. Тука спаѓаат и голем број македонски
стоки и услуги. Тоа го намалува извозниот
прилив на македонските претпријатија и ги
демотивира да го зголемат производството.
Истовремено, може да се очекува намалување
на домашната потрошувачка поради намалениот
расположлив доход на домашните потрошувачи
што, пак, е последица на бркање работници од
работа, намалени плати, на потежок пристап до
кредити... Во такви услови, може да се случи
продажните цени на финалните стоки и услуги
да се намалуваат, што е состојба на дефлација -
објаснува професорот Томе Неновски.
За 2009 година се предвидува економскиот раст
на земјите во развој да изнесува околу 4,5 отсто,
додека во високо развиените западни земји, тој
се проценува на само 0,1 отсто. Економските
експерти сметаат дека во 2009 година
глобалната економија ќе се најде на крстопат,
преминувајќи од период на постојан економски
раст во период на непредвидливост, бидејќи
финансиската криза длабоко ги потресе
пазарите на развиените земји. Според
прогнозите на Светската банка, обемот на
глобалната трговска размена ќе се намали за 2,1
отсто, што ќе биде негов прв пад по 1982
година. Ваквото очекувано намалување и се
припишува на намалената севкупна
побарувачка, предизвикана од глобалната криза
која предизвика рецесија во развиените земји и
забавување на севкупниот развој. Сепак,
прогнозите се дека рецесијата ќе се ограничи
само на дел од високо развиените земји и дека
во глобални рамки светската економија нема да
влезе во рецесија. Попозитивни ефекти би
требало да се почувствуваат дури во 2010
година, за кога Светската банка предвидува
глобален економски раст од околу три отсто и
зголемување на трговската размена од околу
шест проценти.
Пензиите од 1 јануари ќе бидат зголемени за
3,5 отсто. Парите за исплата на пензиите ќе
бидат обезбедени од Фондот за пензиско и
инвалидско осигурување. За зголемување
на пензиите се предвидени околу 1,140
милијарда денари, што е приближно околу
20 милиони евра на годишно ниво.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ЌЕ УВЕЗЕМЕ ЕНЕРГИЈА ЗА 600 МИЛИОНИ ЕВРА (*****)
2. OД 1 ЈАНУАРИ ПЕНЗИИТЕ ПОГОЛЕМИ ЗА 3,5 ПРОЦЕНТИ (***)

ДНЕВНИК ВРЕМЕ
с.8 ЈАНУАРСКИТЕ ПЕНЗИИ ПОГОЛЕМИ ЗА 3,5 ОТСТО с.2 ИЗГЛАСАН БУЏЕТОТ
с.8 ЕВРОТО СЛАВИ 10 ГОДИНИ с.2 ДРЖАВНА УПРАВА ВО MAT
с.8 ЌЕ УВЕЗЕМЕ ЕНЕРГИЈА ЗА 600 МИЛИОНИ ЕВРА с.8 СТРУЈАТА ЗАГЛАВИ МЕЃУ НАПУМПАНИОТ УВОЗ И СТАРИТЕ
с.9 ВЛАДАТА СЛЕТА ВО MAT ЦЕНТРАЛИ
с.9 ТУЃИТЕ БЕРЗИ ГО УПРОПАСТУВААТ НАШЕТО
с.9 ГОДИНАВА РАСТОТ БЕШЕ 5,3 ОТСТО ПРОИЗВОДСТВО
с.9 HE ДЕМНЕ ДЕФЛАЦИЈА
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.2 ЗА УВОЗ НА ЕНЕРГИЈА 600 МИЛИОНИ ЕВРА с.9 КРИЗА ВО ТРГОВСКАТА РАЗМЕНА
с.10 ПЕНЗИИТЕ ПОВИСОКИ ЗА 3,5 ОТСТО
ВЕСТ
ВЕЧЕР с.3 OД 1 ЈАНУАРИ ПЕНЗИИТЕ ПОГОЛЕМИ ЗА 3,5 ПРОЦЕНТИ
с.1 БАНКИТЕ СЕ СТАБИЛНИ, ДЕВАЛВАЦИЈА НЕМА! с.11 ЕЛЕМ ЌЕ УВЕЗЕ ТРИ ПАТИ ПОВЕЌЕ СТРУЈА
с.4 БАНКИТЕ СЕ СТАБИЛНИ, ДЕВАЛВАЦИЈА НЕМА!
с.5 БАНКИТЕ СЕ СТАБИЛНИ, ДЕВАЛВАЦИЈА НЕМА!
с.6 НАМАЛЕН БРОЈОТ НА РАБОТНИЦИ ВО ИНДУСТРИЈАТА ШПИЦ
с.6 БУЏЕТОТ СТОКМЕН ЗА ЕКОНОМСКАТА КРИЗА с.8 ГОДИНА НА КРУПНИ ПРОМЕНИ
с.7 СВЕТСКАТА ЕКОНОМИЈА с.8 ЈАНУАРСКАТА ПЕНЗИЈА ПОГОЛЕМА, ДЕКЕМВРИСКАТА КЕ
ДОЈДЕ ДОМА
с.7 СТРУЈАТА СЕ ПОВЕЌЕ ЌЕ СЕ КОРИСТИ ИАКО Е ПОСКАПА с.8 CO СТРУЈА ЌЕ НЕ ДОПОЛНУВААТ СЛОВЕНЕЧКА И
с.7 МАТ ПОД КОНТРОЛА НА ДРЖАВАТА ШВАЈЦАРСКА ФИРМА
 8 берзНИК broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 12. 1. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Првите изданија на дневните има кај исхраната - 15,3 %, хотели и
печатени медиуми во новата година ресторани за 11,4 %, домување за 6
осамнаа со веста дека Бучим, отсто и тутун и пијалаци за 4 %.
единствениот рудник за бакар во Регулаторната комисија за
Македонија, го запре енергетика ја усвои новата
производството, a 450 рудари се методологија за пресметка на
испратени дома. Тие до февруари ќе цената на електричната енергија.
примаат плата, а потоа ќе се најдат Правилникот ги утврдува начинот и
на списокот на Агенцијата за условите за регулирање цени на
вработување. На работа ќе останат струјата и според него, на претпри-
само 80 работници, кои ќе го јатијата им се признаваат технички
одржуваат и обезбедуваат рудникот. загуби на струја во преносната
Производството е прекинато поради мрежа до три проценти од вкупната
големиот пад на цената на металите влезена количина во преносниот
на светските берзи. Цената на систем на Македонија од домашното
бакарот падна на 2.800 долари за производсгво и од увоз, како и од
тон и не ги покрива количините на електрична енергија
производствените трошоци, бидејќи што транзитира низ преносната
за рентабилна работа на рудникот е мрежа. Дозволените технички
потребна цена на бакарот од загуби, пак, на струја во
најмалку 4.500 долари за тон. дистрибутивниот систем се 11
Инаку, во првата година по проценти. Претседателот на
рестартирањето на Бучим цената на Регулаторната комисија за
бакарот на светските берзи се енергетика, Славе Ивановски,
зголеми од 3.200 на 7.000 долари за неодамна изјави дека новата
тон, а подоцна стигна и до 8.000. методологија дава можност за
Оттогаш рудникот годишно вадеше потранспарентен начин на
по околу четири милиони тони руда пресметка на трошоците.
годишно, а годинава постигна
рекорд од 4,25 милиони тони
Весниците ги објавија и најновите За тешката економска
податоци од државниот завод за состојба во која се најдоа светските
статистика, според кои, просечната авиопревозници, како последица на
инфлација во Македонија во 2008 големата финансиска криза, може да
година изнесувала 8,3 отсто на се прочита во Вечер. Co цел да им
годишно ниво, а во декември таа помогнат да не крахираат, владите
падна на 4,1 отсто во однос на на неколку европски држави
истиот месец минатата година. понудија помош во вид на
Вредноста на потрошувачката финансиска инјекција, како што тоа
кошница за исхрана и пијалаци за го направи Австрија, која на својот
едно четиричлено домаќинство за домашен авиопревозник Аустриан
декември 2008 година, пресметана ерлајнс му даде 700 милиони евра.
врз основа на цените на мало, Финансиско закрепнување од
изнесува 12.575 денари и во однос милиони евра најави и хрватската
на претходниот месец е повисока за влада за својата компанија Кроациа
2,8 отсто. Најголем пораст на цените ерлајнс. Српскиот национален
на мало во тековната година е авиопревозник ЈАТ ервејз од
забележан кај земјоделски февруари идната година ке отпушти
производи за 18,6 %, индустриско- од работа од 600 до 700 вработени,
прехранбени производи за 14 %, а за да им исплати испратнина се
пијалаци за 7,6 %, непрехранбени задолжува со кредит од државата.
индустриски производи за 5,5 % и Меѓународното здружение за
услуги за 3,7 %. Во 2008 година кај авиосообраќај, ИАТА, прогнозира
трошоците за живот најголем пораст дека авиопревозниците низ светот
02.01.2009 g. ПЕТОК
6и можеле годинава да забележат
загуба од пет милијарди долари, а
во 2009 само 2,5 милијарди.
Обемот на
надворешнотрговската размена во
годината што помина изнесувала
11,2 милијарди долари и во однос на
2007 година е зголемена за 30,2
проценти, информираат весниците.
Според податоците од Државниот
завод за статистика, ланскиот извоз
е зголемен за 20, 6 %, а
зголемувањето на увозот, според
проценките на статис-тичарите,
изнесува 36,4 %. Салдото на
размена е негативно и изнесува 3,
84 милијарди долари. Покриеноста
на увозот со извоз изнесува 56, 8 %.
Порастот на дефицитот, како што
покажуваат статистичките податоци,
се должи на порастот на обемот на
надворешнотрговската размена,
како и на порастот на цената на
енергенсите во текот на 2008
година, а најмногу на порастот на
цената на нафтата.
И во 2009 година
Министерството за земјоделство
утврдува долни и горни лимити за
субвенции. Во интервјуто за МИА,
што го пренесуваат печатените
медиуми, министерот за
земјоделство, Ацо Спасеноски
најавува по 6.000 денари
субвенција за хектар житарки со
услов апликантот да има минимум
0,3 хектари. - За површина од 0,3 до
50 хектари ќе се дава 100
субвенции, од 50 до 100 хектари 60
проценти, од 100 до 300 хектари 30
отсто и над 300 хектари 10 отсто
поддршка. Субвенциите за површини
под фураж, изнесуваат 4.000
денари. Ако во производството се
употребува сертифициран семенски
материјал, земјоделецот ќе добие
дополнителни 1.200 денари - вели
Спасеноски. За килограм тутун се
предвидени 45 денари, во
градинарското произ-водство
поддршката е 80.000 денари за
хектар, за подигање нови лозови
насади 135.000 денари, а за нови
овошни насади 85.000 денари...

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. РУДНИКОТ „БУЧИМ” ПРЕКИНА СО РАБОТА (*****)
2. ПРОСЕЧНАТА ИНФЛАЦИЈА БЕШЕ 8,3 ОТСТО (***)

ДНЕВНИК
с.2 „БУЧИМ” ПРЕСТАНА - : СО ПРОИЗВОДСТВО, РУДАРИТЕ ДОМА
с.2 СТАРТУВА КОНЦЕПТОТ БРУТО-ПЛАТА
с.7 ПРОСЕЧНАТА ИНФЛАЦИЈА БЕШЕ 8,3 ОТСТО
с.8 ДРЖАВНИТЕ ИНВЕСТИЦИИ - НАДЕЖ ЗА ГРАДЕЖ-НИЦИТЕ
с.10 ЕВРОТО ГО СЛАВИ ДЕСЕТТИОТ РОДЕНДЕН
СТРУЈАТА
с.7 МИ СЕ СТОПИЈА СИТЕ АКЦИИ ШТО ГИ КУПУВАВ ПОРАНО
с.7 РУДНИКОТ „БУЧИМ” ПРЕКИНА СО РАБОТА
с.7 ИНФЛАЦИЈАТА ЗА 2008 ГОДИНА 8.3 ОТСТО

ВЕЧЕР
с.1 ОД ДЕНЕСКА ПЕНЗИИТЕ ПОВИСОКИ ЗА 3,5 НАСТО
УТРИНСКИ ВЕСНИК с.6 БУЧИМ СТАВН КЛУЧ ИА ВРАТА
с.1 МАКЕДОНСКА БЕРЗА с.6 НОВОГОДИШНА ЧЕСТИТКА ЗА ПЕНЗИОНЕРИТЕ, БРУТО-ПЛАТА ЗА
ВРАБОТЕНИТЕ
с.1 РУДНИКОТ „БУЧИМ” ПРЕСТАНА СО РАБОТА
с.6 СПАСЕНОСКИ: ДОЛНИ И ГОРНИ ЛИМИТИ ЗА СУБВЕНЦИИ
с.4 УСВОЕНА НОВА МЕТОДОЛОГИЈА ЗА ПРЕСМЕТКА НА ЦЕНАТА НА с.7 ВЛАДИНИ ИНЈЕКЦИИ ЗА ФИНАНСИСКО ЗАКРЕПУВАЊЕ
 Data 12. 1. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Трговскиот дефицит во 2008 година
достигна 3,8 милијарди долари. Според
податоците од Државниот завод за
статистика, кои ги пренесуваат
весниците, негативното салдо во
размената се должи на порастот на
надворешнотрговската размена, како и на
порастот на цената на енергенсите во
текот на 2008 година, а најмногу на
порастот на цената на нафтата.Имено,
обемот на надворешнотрговската размена
во 2008 година изнесува 11,1 милијарди
долари и во однос на 2007 година е
зголемена за 30,2 отсто. Извозот е
зголемен за 20,6 отсто во однос на 2007,
а зголемувањето на увозот, според
процените, изнесува 36,4 отсто.
Покриеноста на увозот со извоз изнесува
56,8 отсто.
Кога сме кај статистиката, во 2009
година Македонија влегува со 33
проценти невработено работо-способното
население, со просечна нето плата од
17.020 денари. Со заработени 280 евра,
Македонците се на дното од регионот
бидејќи во Србија нето-платата е 380
евра, во Босна таа изнесува 390 евра, а
во Хрватска 750 евра.
ЕВН Македонија предупредува дека
новата методологија за пресметка на
цената на електричната енергија, што ја
усвои Регулаторната комисија за
енергетика, ќе ги загрози ликвидноста на
компанијата, понатамошните инвестиции
и дел од работните места. Според Ленче
Карпузовска, портпарол на ЕВН, со оваа
методологија австриската компанија ќе
биде оневозможена да ги плаќа обврските
кон ЕЛЕМ, од каде што ја набавува
струјата, со што може да се случи да
бидат спречени да ги продолжат
понатамошните инвестиции, кои не се
обврска со купопродажбениот договор.
Спротивно од тврдењата на ЕВН,
претседателот на РКЕ, Славе Ивановски,
за весниците изјавува дека целта на
broj 56
новиот начин на пресметка е да создаде
стабилни и предвидливи услови за
работа, рамнотежа во меѓусебните
интереси, да ја поттикне ефикасната
работа во претпријатијата, да создаде
услови за развој и одржување на
постојните, како и изградба на нови
капацитети за производство, пренос и
дистрибуција на електрична енергија.
Владиниот пакет од десет мерки
вредни околу 330 милиони евра почна да
се имплементира, но бизнис-заедниците
бараат негово дополнување, а експертите
предупредуваат дека Владата постојано
треба да биде на штрек, да ги следи
состојбите и да има резервни сценарија
со кои веднаш ќе реагира. Дел од
мерките, според бизнис-заедницата и
стручната јавност навистина можат да му
помогнат на стопанството. Но, другите
мерки, како што се ослободувањето од
плаќањето придонеси, нивна исплата на
рати или можноста со која на фирмите
кои веќе имаат бло-кирани сметки им се
дозволува плаќање со компензација и
годинава, според мислењата на
експертите кои ги пренесува Утрински
весник, се само мерки за рехабилитација
на загубари. Аналитичарите и дел од
бизнисмените обвинија дека Владата со
нив само ќе им помогне на тие што и
досега лошо работеле, а во исто време ќе
ги амнестира неплаќачите кон државата.
МАНУ во наредните четири месеци
треба да ја изработи студијата во која ќе
има детален преглед на расположливите
ресурси на обновливи извори на енергија
во Македонија и можноста за нивно
користење. Ова е содржано во договорот
за изработла базна студија за
искористување на обновливите извори на
енергија на Македонија, кој го потпишаа
министерот за економија, Фатмир Бесими,
и претседателот на Македонската
академија на науките и уметностите,
академик Георги Стардело.Задолжен за
изработка на стратегијата ќе биде
Истражувачкиот центар за енергетика,
берзНИК
9
03.01.2009 g. САБОТА
информатика и материјали на МАНУ, со
кој раководи академик Јордан Поп
Јорданов, кој истакна дека обновливите
извори на енергија не се алтернативни,
туку комплементарни.
Македонците за разговори на мобилен
телефон во текот на 2008 година
потрошеле од 6.500 до 7.400 денари,
покажуваат податоците на двата водечки
мобилни оператори Те-мобиле и
Космофон, кои ги објавува Време. Ако се
земе предвид дека мобилните телефони
веќе се вообичаено средство за
комуникација на сите членови на
семејството, пресметките покажуваат
дека едно четиричлено семејство во
просек троши по 2.400 денари за мобилни
телефони, односно 15 проценти од
просечната месечна плата. Пресметката
покажува дека од своите корисници
Космофон во 2008 година инкасирал 70,2
милиони евра, а Те-мобиле 156 милиони
евра, но компаниите велат дека
конечните извештаи се уште не се
готови.
Весниците ја одбележуваат и
десетгодишнината од постоењето на
еврото, за кое аналитичарите
предупредуваат дека еврозоната ја
очекуваат тешки периоди поради
економската криза и демографските
притисоци. Според нив, 16-те членки на
еврозоната можат да бидат благодарни
што не претрпеа огромни преврати на
девизниот курс заедно со финансиските
турбуленции во 2008-та. - Најверојатно
ќе имавме низа валутни кризи што можеа
да ги уништат економиите на дел од
членките, доколку тие ги задржаа
националните валути - вели Ханс
Титмејер, бивш претседател на
Германската централна банка и додава
дека значаен елемент во целиот процес
беше формирањето на независната
Европска централна банка (ЕЦБ). - Од
заедничката валута остварија добивка и
граѓаните и еконо-миите на Европската
Унија - вели Титмејер.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ТРГОВСКИОТ ДЕФИЦИТ Е 3,8 МИЛИЈАРДИ ДОЛАРИ (***)
2. ЕВН ПРОТИВ НОВАТА МЕТОДОЛОГИЈА ЗА СТРУЈАТА (***)

ДНЕВНИК с.7 CO ШТО ЈА ПОЧНУВАМЕ ИОВАТА ГОДИНА?

с.6 ТРГОВСКИОТ ДЕФИЦИТ Е 3,8 МИЛИЈАРДИ ДОЛАРИ
с.6 ГРАДЕЖНИЦИТЕ НАТФРЛИЛЕ ЗА 15 ОТСТО
с.6 ЕВН ПРОТИВ НОВАТА МЕТОДОЛОГИЈА ЗА СТРУЈАТА
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.1 БИЗНИСОТ ЧЕКА ВИСТИНСКИ МЕРКИ ОД ВЛАДАТА
с.4 ВЛАДАТА ЌЕ ИМ ПОМОГНЕ НА ФАРМЕРИТЕ ЗА НАПЛАТА ОД
СВЕДМИЛК
с.7 МЕРКИТЕ ВО СИЛА, БИЗНИСОТ БАРА НЕШТО КОНКРЕТНО
с.7 ТРГОВСКИОТ ДЕФИЦИТ ДО НОЕМВРИ 2,7 МЛРД. ДОЛАРИ
с.7 ВЛЕГУВАМЕ ВО БИТКА ЗА ИНВЕСТИТОРИ
ВЕСТ
с.7 НЕМА ДОВОЛНО СТРУЈА ИЛИ НЕ ДРЖИ СИСТЕМОТ
с.7 ПАРНОТО ПОЕФТИНО ОД 1 ЈАНУАРИ
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.23 ЕВРОТО ГО ОЧЕКУВААТ МАЧНИ ГОДИНИ
с.24 ЕВРОТО ГО ОЧЕКУВААТ МАЧНИ ГОДИНИ
с.25 ЕВРОТО ГО ОЧЕКУВААТ МАЧНИ ГОДИНИ

ВРЕМЕ
ШПИЦ
с.6 МОБИЛНИТЕ РАЗГОВОРИ НЕ ЧИНАТ 15 ПРОЦЕНТИ ОД ПЛАТАТА
с.7 ИНФЛАЦИЈАТА МИНАТАТА ГОДИНА ПРЕКУ 8 ОТСТО
с.7 НА КРАЈ ЌЕ СЕ БРОЈАТ ИРМИТЕ ШТО ОСТАНАЛЕ
10 берзНИК broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 12. 1. 2009

НАРОДНА БАНКА НА МАКЕДОНИЈА

Основна монетарна цел

- стабилен девизен курс
Економскиот раст во 2009 од 3 до 4,5 отсто, инфлацијата меѓу 2,2 и 3,4 проценти е
прогнозата на НБРМ која гувернерот Петар Гошев, ја изнесе на традиционалното
предновогодишно среќавање со медиумите, притоа осврнувајќи се на предизвиците
со кои Народната банка се соочуваше во минатата година, како и на предизвиците
кои стојат пред неа во претстојната 2009.
Како монетарците ја отсликаа претходната 2008 година и што предвидуваат и
очекуваат во Новава 2009 година образложи гувернерот во своето обраќање, што
Берзник во целост го пренесува

СВЕТСКАТА ФИНАНСИСКА околу 8%. Така очекуваме да заврши

И ЕКОНОМСКА КРИЗА
СО ДРАМАТИЧНИ РАЗМЕРИ
Светската економија ќе ја памети
2008 година по високите осцилации
на цените на храната и енергенсите
и светската финансиска и економска
криза, која оваа година доби
драматични размери. Како ретко
досега, глобалните движења во 2008
година ги карактеризира висока
променливост. Имено, во период од
само малку повеќе од една година
глобалната економија од фаза на
солиден раст и галопирачки цени на
храната, енергијата и металите,
заринка во фаза на рецесија и
рапидно намалување на цените на
примарните производи.
Во 2008 година, амбиентот во
којшто ја водевме монетарната
политика го карактеризираше:
зголемени инфлаторни притисоци;
континуирано продлабочување на
надворешната нерамнотежа, и успорувањето
зголемено ниво на неизвесност
продуцирано од глобалната криза.
Тоа говори дека во 2008 година,
како Централна банка се соочивме
со нагласени предизвици, и, според
наше мислење, успешно се
справивме со нив.
Но, дозволете ми да се осврнам,
малку поконкретно, иако, тоа што го
поминавме во оваа година, не ни е
непознато.
*Уште од втората половина од
минатата година и посебно првата
половина од 2008, бевме
преокупирани со движењето на
инфлацијата, доминантно
предизвикана од екстерни фактори.
Да потсетиме, во текот на првиот
квартал од годината имавме
повисоки годишни стапки на
инфлација, повеќе од една деценија
незабележани кај нас, што
неминовно нé натера да преземеме
соодветни монетарни мерки, за да го
спречиме пренесувањето на
првичните ефекти од порастот на
цените на храната и енергијата врз
инфлацијата на среден рок.
Преземените мерки, заедно со
постепеното стабилизирање на
цените на храната на глобално ниво
и намалувањето на цените на
нафтата, резултираа со смирување
на инфлацијата, кое почна да се
чувствува уште во вториот квартал
од годинава, а поизразено од
третиот квартал наваму. Просечната
стапка на инфлација во периодот
јануари-ноември 2008 година
изнесува 8,7%, додека пак,
годишната стапка на инфлацијата во
ноември е сведена на 5,2%. Во
декември очекуваме таа да се сведе
под 5%, а просечната да се симне на
2008 година во поглед на
инфлацијата.
*Македонската економија во
првите три квартали од 2008 година,
продолжи да расте. Основни
покренувачи на растот се личната и
инвестициската потрошувачка. Но,
бидејќи нашата економија е високо
отворена, светската криза очекувано
почна негативно да влијае, пред сé
врз реалниот сектор на економијата,
посебно забележливо во последниот
квартал од годинава. Имено, во
октомври и ноември 2008 година,
индустриското производство
забележа годишен пад, пред сé
предизвикан од намалената
надворешно трговска размена која
во овие два месеци има стапка на
раст на годишна основа од (0,2) и (-
2,0), наспроти просекот за 11-те
месеци од годината од +21%. Имајќи
ги предвид ваквите состојби во
индустријата, заедно со
на личната
потрошувачка и инвестициите, во
услови на генерална воздржаност,
во последниот квартал од годината
нé очекува значително пониска
стапка на економски раст (околу
2%). Во секој случај поради
солидниот пораст во првите три
квартали и во 2008 година
економијата ќе оствари стапка на
реален пораст на БДП од околу 5%.
*Во 2008 година повторно дојде
до израз еден исклучително
непријатен структурен проблем на
нашата економија: трговскиот,
поточно дефицитот на тековната
сметка на платниот биланс. Така
грижата за инфлацијата беше
заменета со загриженоста за овој
факт. Во тековната сметка на
билансот на плаќања,
регистриравме значително
продлабочување на дефицитот.
Заклучно со септември дефицитот
достигна 567 милиони евра,
наспроти истиот период од 2007
година кога изнесуваше само 83
милиони евра. Основните причини
се: влошувањето на трговското
 Data 12. 1. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
салдо (за 625,2 милиони евра, или
83,3%) и намалените нето-приливи
врз основа на приватните
трансфери (за 6% во споредба со
истиот период од лани).
Намалената екстерна побарувачка
во последниот квартал од годината,
предизвикана од светската
економска криза, има
дополнително неповолно влијание
врз салдото на тековната сметка.
Поради тоа, проценуваме дека
дефицитот на тековната сметка за
цела 2008 година која ги зема
предвид можните последиците од
глобалната финансиска и Банкарскиот систем не беше
економска криза врз билансот на
плаќања, како и најновите
движења и проекции за цените на
нафтата и никелот на светските
берзи, упатува на дефицит на
тековната сметка од 14-15% од
БДП.
*Во 2008 година санирањето на
дефицитот на тековната сметка се
вршеше од капитално-
финансиската сметка. Во
капитално-финансиската сметка,
имавме зголемен прилив на
директни инвестиции и осетно
намалување на нето-девизната
актива на банките. Токму
приливите од овие извори
овозможија поволни движења на
девизниот пазар во поголемиот дел
од годината, и покрај: (1)
влошеното трговско салдо, (2)
намалените приливи од приватни
трансфери и (3) високите одливи
по основ на исплата на дивиденди
према странските компании. Во
вакви околности, бруто девизните
резерви се задржаа на нивото од
крајот на 2007 година,
обезбедувајќи над три месечна
просечна покриеност на увозот на
стоки и услуги од следната година.
*Со штедењето на приватниот
сектор кај банките можеме да
бидеме задоволни. Сепак крајната
стапка на раст на депозитите на
приватниот сектор кај банките ќе
биде пониска од минатогодишната,
бидејќи во ноември, на годишно
ниво таа изнесува 15,2%, за
разлика од ланскиот раст од
29,7%. Како одминуваше годината,
така стапката на раст забавуваше.
Главна причина беше стравот
светската финансиска криза да не
се прелее и во Македонија, и морам
да кажам, не малиот број
неодмерени изјави коишто таквиот
страв го зголемуваа. Во последниот
квартал причина е и намалената
економска активност. Исто така,
како годината одминуваше, така
девизните штедни влогови растеа
побрзо од денарските. Повторно
доминантната причина беше од
психолошки карактер, поттикнато
од повисоката инфлација и структура
неоснованите гласини кои упорно
се ширеа во врска со девизниот
курс. Кредитниот раст наспроти
broj 56
берзНИК
11
постепеното успорување (особено *Продолжи да расте улогата на
кај кредитите за населението) и во банкарскиот систем како финансиски
2008 година ќе искаже висок раст посредник. Учеството на активата во
(околу 35%), бидејќи во ноември БДП достигна околу 70%, што е за 10
изнесува високи 37,8%, што е процентни поени повеќе во однос на
очигледен факт кој говори дека минатата година. Ваквата позитивна
монетарната политика силно ги динамика придонесува да се намали
поддржувала економските заостанувањето во однос на другите
активностии во оваа година. За тоа земји од поширокиот регион.
говорат и стапките на раст на *Иако на крајот на третиот
речиси сите монетарни агрегати. квартал од 2008 година, доаѓаат до
израз првите сигнали на
2008 УШТЕ ЕДНА УСПЕШНА зголемување на ризичноста на
ГОДИНА ЗА БАНКАРСТВОТО кредитното портфолио на
банкарскиот систем, сепак, смирува
фактот што на годишна основа,
директно погоден од глобалната учеството на високоризичните
криза.Токму ориентираноста на пласмани на банките (В, Г и Д) во
македонските банки кон вкупното кредитно портфолио и
традиционалните банкарски натаму бележи намалување. На
активности насоченоста кон крајот на септември 2008 година
домашниот пазар, отсуството на изнесува 5,7%, наспроти 6,4% во
користење структурирани производи септември 2007 година.
и извршување на комплексни *Иако со намалено ниво, банките
финансиски активности, ниската продолжија да работат
зависност од странски извори на профитабилно и ефикасно. Во
финансирање придонесоа за првите девет месеци од 2008 година,
задржување на неговата стабилност. банкарскиот систем на Република
Но, и покрај тоа, во текот на 2008 Македонија оствари добивка
година Народната банка презеде поголема за 15,8% споредено со
повеќе мерки за превентивно истиот период од минатата година.
ограничување на ризиците во За споредба, остварената добивка во
банкарскиот систем: заострување на првите девет месеци од 2007 година
третманот на побарувањата на беше за 56% поголема во споредба
банките врз основа на кредитни со добивката остварена во истиот
картички и пречекорувањата на период од 2006 година. Стапката на
трансакциските сметки, при поврат на активата (РОА)
утврдувањето на солвентноста на изнесуваше 1,9%, (намалување за
банките; ограничувањето на 0,1 процентен поен во споредба со
интензивниот кредитен раст кон првите девет месеци од 2007
населението; следење на година). Стапката на повратот на
изложеноста на банките кон капиталот (РОЕ) во првите девет
странство; дневно следење на месеци од 2008 година, изнесуваше
депозитите; итн. 16,5%, (0,7 процентни поени повеќе
Секако, особено се значајни споредено со истиот период од 2007
штотуку усвоените мерки од страна година).
на Советот на Народната банка, кои *Ликвидносноста на банките во
се однесуваат на пропишување Република Македонија, е солидна, но
обврска банките да одржуваат бележиме тренд на намалување.
минимално ниво на ликвидност, Особено е позитивно што,
одделно во денари и во девизи за капиталната позиција на банките во
покривање на нивните обврски кои целост ги покрива
достасуваат во наредните 30 и 180 идентификуваните ризици. Стапката
дена. Како што е познато на адекватност на капиталот (како
овозможивме и вишокот на девизни основна мерка на стабилноста на
средства банките да го пласираат во банките) е речиси двојно повисока
земјата, односно во инструменти на (15%) од минимално пропишаната
Народната банка во девизи. (8%).
Сумарно 2008 година беше уште *Дополнително на тоа, сите
една успешна година за банкарството симулации кои на редовна основа ги
во Република Македонија. прави Народната банка, покажуваат
*Во банкарството влегоа три дека банкарскиот систем
нови странски стратешки манифестира задоволителен степен
инвеститори. На крајот на ноември на отпорност на различни
2008 година, 14 банки се во хипотетички шокови.
сопственост на странски акционери и
тие учествуваат со околу 84% во ШТО ПРЕДВИДУВАМЕ ЗА 2009
вкупниот капитал на банкарскиот ГОДИНА?
систем на Република Македонија.
Учеството на финансиските
институции во сопственичката *2009 година е мошне тешка
на обичните акции година за проекции. Неизвесноста од
издадени од банките и натаму се длабочината и времетраењето на
зголемува. (од 60,4% на крајот на светската економска криза останува
2007 година на околу 67%). во целост, па затоа тоа носи големи
12 берзНИК broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 12. 1. 2009

неизвесности за земјите чии девизен курс, којашто се покажа

РАЗГОВОР СО ПОВОД...
економии се отворени, и особено како мошне успешна во
мали, каков што е случајот со одржувањето на ценовната
нашата. Меѓутоа, извесно е дека ќе стабилност, како основна монетарна ВЛАДИМИР ТЕВДОВ,
се соочиме со забавување на цел. Според наведеното, во 2009 МЕНАЏЕР НА
економскиот раст, во споредба со година повеќе ќе треба да ги
2009 година. Според нашите анализираме движењата поврзани со АВТОМОБИЛСКИОТ
сегашни проекции, ќе биде успех платниот биланс на земјата, одошто КЛАСТЕР НА МАКЕДОНИЈА
ако нашата економија оствари раст ценовните флуктуации, бидејќи
во интервал помеѓу 3 - 4,5 %. очигледно е дека најголем
предизвик за носителите на Кога е формиран Кластерот и
*Исто така, извесно е дека економската политика ќе со која цел?
трендот на намалување на претставува дефицитот во тековната
-Иницијативата потекна од
инфлацијата ќе продолжи. На сметка и движењата во капиталната
македонските компании од
забавувањето на инфлацијата и финансиската сметка на платниот
автомобилската индустрија, и беше
очекуваме да влијаат: биланс. Состојбата со платните целосно поддржана од Германското
дисбаланси, нивната одржливост на друштво за техничка соработка -
-Стабилизирањето на увозните краток и среден рок ќе бидат главна ГТЗ. Целта е да се придонесе кон
цени со најголемо влијание врз детерминанта за карактерот, растот и развојот на автомобилската
нашиот индекс на цените (цените на односно позицијата на монетарната индустрија во Република Македонија,
храната и енергенсите); политика. Поконкретно, од овие преку зголемување на
-Намалената лична потрошувачка прашања ќе зависи дали конкурентноста на производните и
(поради побавниот раст на монетарната политика ќе се услужните компании во македонската
кредитите на домаќинствата, затегнува, дали ќе остане иста или автомобилска индустрија. Кластерот
пак ќе се разлабавува. Едно е овозможува платформа за соработка
намалените можности за раст на
на овие компании во сите сфери од
платите и пензиите; и неизвесната сигурно, Народната банка ќе ги
заеднички интерес со што, покрај
динамика на приватните трансфери). употреби сите инструменти кои и останатото, ќе можат и поефективно
Поаѓајќи од овие претпоставки, стојат на располагање за одржување да придонесат за подобрување на
во 2009 година очекуваме стапката стабилен девизен курс, како деловното опкружување од аспект на
на просечната инфлација да се посредна цел за остварување на автомобилската индустрија.
движи од 2,2 - 3,4%, а на годишната својата основна цел - ниска стапка Основачкото собрание на
(декември 2009 / декември 2008) во на инфлација. Се разбира, Кластерот се одржа на 7 ноември
интервал од 2,3 - 5,6%. монетарната политика ќе има 2008 година
*Дефицитот на тековната сметка поголем простор за флексибилност
на платниот биланс ќе се задржи на доколку и другите политики не го Колку члена има досега
испуштаат од вид ова мошне важно Кластерот?
високо ниво од околу 10 - 11% од
БДП. Фактот што ова ниво на прашање за макроекономската
-Во моментов имаме некаде околу
дефицит, доколку се оствари, би бил стабилност на земјата. 20 члена.
нешто понизок од конечниот за оваа *Во 2009 година ќе продолжиме
(2008) година, не значи и со внимателно следење на Има ли реална потреба од
истовремено релаксирање на состојбата во банкарството. Имаме постоење на ваков кластер?
притисоците на девизниот пазар, стабилен банкарски систем и тоа не
пред сé поради крајно неизвесните смее да биде доведено под прашање. - Секако дека има. Македонските
движења на капиталната и Редовно ќе бидат следени сите автомобилски компании ја препознаа
финансиската сметка, од каде би видови ризици и соодветно ќе бидат таа потреба и токму затоа и го
требало да се покрие наведениот преземани сите неопходни мерки. иницираа основањето на кластерот.
јаз.
Има ли вакви кластери во
*Последните неколку години
земјите од регионот?
*Очекуваното забавување на напорно работевме на зајакнување
економската активност, на институционалниот капацитет на - Има бројни примери на
намалувањето на девизните Народната банка. Процесот на кластерско здружување ширум
приливи, воздржаноста од штедење перманентно едуцирање и светот. Во земјите од нашиот регион
под влијание на светската криза, организациско унапредување беше во Србија, Хрватска,Босна и
веројатно ќе условат забавување на мошне интезивен. Битно е Херцеговина и Словенија делуваат
растот на паричната маса, кој, во унапредена работата на Автомобилски кластери.
овој момент, се проценува на 10 - супервизијата, на економското Словенечкиот кластер постои околу
11%. Во услови пак на забавување истражување, на статистиката, седум години и е посебно успешен
на растот на примарните извори на платните операции, централно- пример на здружување. Нивниот
банкарските операции и Менаџер пред неколку години го
финансирање на банките,
управувањето со девизните резерви. доби признанието за најуспешен
неизвесното окружување, Кластер Менаџер во Европа.
Континуирано се намалуваат
намалениот и поскапиот пристап до
оперативните и сите други ризици во
екстерни извори на финансирање, Дали овдешните автомобилски
сите сегменти на работењето на
реално е да се очекува и забавување
Народната банка. За дел од овие компании, поточно
на кредитниот раст кој не би бил достигнувања може да прочитате производители на автомобилски
значително над наведената стапка делови се засегнати од
белешки во сите важни документи на
на раст на паричната маса, се економската криза?
ММФ, Светската банка, Европската
разбира под наведените комисија. И во 2009 година ќе
претпоставки. -Целата онаа помпа околу
продолжиме со јакнење на светската криза и гигантите кои ги
институционалниот капацитет на зафати, почна веќе да се чувствува и
ШТО ЌЕ БИДЕ ФОКУСОТ НА НБРМ Народната банка, длабоко убедени во Македонија. Голем број на
ВО 2009 ГОДИНА? дека разликата меѓу нас и компании го намалија своето
најдобрите е сé помала. Во производство, некои веќе имаат
*И, во 2009 година ќе наредната година нé очекуваат принуден одмор поради загубите кои
продолжиме со примената на големи предизвици. Верувам дека со им се случија. Почетните 5-6 месеци
стратегијата за одржување стабилен нив успешно ќе се справиме. од оваа година ќе бидат многу тешки
 Data 12. 1. 2009 broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
берзНИК
13
Недостасуваат големи автокомпании
за да егзистираат добавувачите
Автомобилската индустрија е широко подрачје. Во неа
спаѓаат компании од алатници и леарници па се до
компании со финален производ како Санос. Алатници во
Македонија има околу 160, меѓутоа сите тие се мали
компании, и се вбројуваат во онаа група на мали и
средни компании. Моето мислење е дека во Македонија
недостасуваат големи компании, за да можат овие
помалите да бидатн нивни добавувачи. Мислам на
големите компании од типот на Мерцедес, Ауди и слично,
да дојдат во Македонија, а нашите компании да бидат
нивни добавувачи, што е малку тешко во блиска иднина

Југоисточна Европа и учество во Има ли доволно компании во

регионалниот интернет портал на Македонија кои работат во оваа
автомобилските добавувачи, дејност?
воспоставување на соработка со
европски автомобилски кластери, - Автомобилската индустрија е
овозможување поддршка за широко подрачје. Во неа спаѓаат
македонските компании од страна на компании од алатници и леарници па
и можеби токму на ваков начин, со Маркетинг Биро во Германија итн. се до компании со финален производ.
интензивирање на соработката Алатници во Македонија има околу
помеѓу компании во еден кластер, ќе Дали некои од фирмите 160, меѓутоа сите тие спаѓаат во
се придонесе да се намалат загубите. пројавуваат песимистички групата на мали и средни компании.
прогнози за своето работење во Моето мислење е дека во Македонија
Кои се Вашите предвидувања, делот од својот сектор? недостасуваат големи компании, за
што очекувате од формирањето да можат овие помалите да бидат
на овој кластер? - Секоја од компаниите веќе ги нивни добавувачи. Мислам на
предвидува можните загуби во оваа големите компании од типот на
- Иднината ја гледам во година и самостојно ќе наоѓа мерки Мерцедес, Ауди и слично, да дојдат
во Македонија, а нашите компании да
-Секоја компанија плаќа одредена членарина на годишно ниво, од 150 бидат нивни добавувачи. Исто така,
до 300 евра во зависност од бројот на вработени во компанијата. постои можност нашите компании,
доколку го зголемат капацитетот, да
исполнување на нашите цели. за справување со нив. Наша задача е прераснат во големи компании, па да
Започнуваме со дефинирање на да им помогнеме во тие напори што е имаат свои домашни добавувачи.
предлог мерки за намалување на можно повеќе.
последиците од глобалната Дали може Кластерот со
економската криза. Хипотетички, која би била нечија поддршка да привлече
На 19 декември 2008 година најлошата состојба во некои од поголемите светски
кластерот формираше работна група автомобилскиот сектор? имиња од автомобилската
која ќе работи на овие предлог индустрија овде во Македонија?
мерки. Побаравме мислење од сите -Секако,тоа би било затворање на Да не биде само Владата тој
компании па врз основа на тоа ќе се компаниите. иницијатор?
формулираат предлозите.
Колку од фирмите-членки на - Апсолутно. Тоа е дел од
Има ли кластерот некаква Кластерот се во голем дел активностите на Кластерот, бидејќи
помош од Владата? извозници? за само еден гигант од
автомобилската индустрија ќе бидат
- Иако Автомобилскиот кластер е -Сите компании имаат извоз, потребни педесет добавувачи, што
неодамна формиран, Министерството којшто е сега намален и очекуваат и значи дека педесет фирми ќе го
за економија во целост ја подржа натамошно влошување на состојбата. зголемат обемот на работа. Таа
оваа иницијатива. Се надеваме дека Светските компании од типот на замисла е за понатаму, а сега
Кластерот во иднина ќе биде Пежо, Нисан, Рено затворија дел од приоритетно ни е справувањето со
поддржан и од други институции и погоните во Франција. Така што, кризата.
организации. никој не може да предвиди колкави
Кои се дел од Управниот и
ќе бидат загубите.
Кое е местото на ГТЗ во оваа Надзорниот одбор на Кластерот?
ситуација? Дали има некакво намалување Кај Автомобилскиот кластер на
на цените на производите од оваа Македонија замислено е Управниот
-ГТЗ заврши одлична работа што бранша, конкретно кај членките
го поддржа проектот на компаниите. одбор да го сочинуваат компаниите
на Кластерот? од Македонија. Сепак, Кластерот е
Мошне значајно е што ГТЗ ќе
имплементира повеќе клучни оформен за нив и ним им се дава
-Мислам дека не може да дојде до можност да го водат на одреден
активности за поддршка на
нагло намалување на цените. Тие начин. Надзорниот одбор го
македонските компании во тесна
намалувања нема ни да се сочинуваат претставници од
соработка со Кластерот. Тука би ги
спомнал учеството на саеми, почувствуваат во суштина. Тоа не е техничките факултети од Македонија,
организација на Б2Б средби со фирми соодветно решение кое ќе влијае за Министерството за економија,
од регионот и Европа, вмрежување во понатамошно решавање на Стопанската комора на Македонија,
мрежата на автомобилски кластери во проблемите ГТЗ, УСАИД итн.
К.С.
14 берзНИК broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 12. 1. 2009

ИНТЕРВЈУ...
САШО ДРАКУЛОВСКИ, ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР НА ЕУРОХАУС

Од глобалните кризи
произлегуваат најбогатите луѓе
Еуфоријата на берзите во моментот е
доста присутна во цел свет. Но, во
принцип, во секоја криза секогаш има и
губитници и победници. Всушност, од
светските кризи произлегле најбогатите
луѓе. Од друга страна, иако ваквата
состојба не е најдобра за компаниите,
секако е интересна и добра за одредени
инвеститори. Секоја криза е можност за
успех за секој поединец и за секоја
фирма

ако Еурохаус отвори своја брокерска куќа во најнезгодниот

И период, менаџментот, брокерите, вработените, се сигурни

дека оваа криза мора набргу да помине и, како што вели Сашо
Дракуловски, извршен директор на оваа брокерска куќа,-
се надеваме дека кризата ќе ја пребродиме успешно.

-Моментно работиме на прагот на рентабилност. Но, ние

имаме финансиска помош од нашите главни финансиери -
Еурохаус Сараево, коишто, покрај финансиската, ни пружаат и
едукативна и морална поддршка и разбирање за целата
ситуација. Нашите очекувања, мои и на акционерите, мора да
признам дека беа поголеми, но, тоа што се случи, се случи, и
влијае и на нас. Реално, интересот за нашите, мислам воопшто
брокерските услуги во глобала е се помал. Има голема
конкуренција на брокерски куќи, а се помалку работа. Но,
очекувам, како што покажува и историјата, дека секогаш имало
вакви кризи, кои траат повеќе или помалку, но најстабилните,
односно најистрајните, секогаш успеваат на крај да ја победат
кризата.
Каде според вас најмногу се почувствува падот?
-Моментално нема добри. Барем според она што се гледа на
Берзата, сите се лоши. На сите компании им опадна вредноста,
без разлика дали работат подобро или полошо од лани. Тоа е,
пред се, психолошкиот ефект кај луѓето, односно кај
инвеститорите, и правни и физички. Тие едноставно во овој
период не сакаат да купуваат акции, чекаат најверојатно да видат
како ќе се одвива кризата, со која динамика, во кои
сегменти...Така што, психолошкото влијание засега е
најдоминантно.
Има една контрадикторност. Компаниите покажаа многу
добри резултати, но нивните акции и натаму паѓаат и се
обезвреднуваат?
-Има некои компании кои се одлични, но моментно базата на
капитализација им е смешна, буквално, немале помали добивки,
приходи... Меѓутоа, овој пад резултира и со помала ликвидност.
Значи, нема голема количина на понудени вакви (евтини) акции.
Продаваат само оние кои се на зорт, кои имаат мака. Економска
логика за продавање на акциите на оваа основа нема. Но, на
вакви ниски цени нашите компании се добра мета за преземање
од некои странски брендови, бидејќи сега цените се многу евтини,
а паниката голема. Едноставно, сега е погоден момент за
странските инвеститори за помали пари да го добијат тоа што
претходно не можеле да го купат.
*Има ли интерес од странски инвеститори на
повидок?
-Моментално, само скенирање. Сите прво сакаат да си ги
средат своите редови дома... Ние имавме фактички неколку
најави, од неколку странски финансиски брендови, коишто
претходно не беа влезени на нашиот пазар. Меѓутоа, кога се
случи кризата и во нивните земји, тие ги стопираа активностите
овде, под изговор дека моментно имаат домашни проблеми.
Всушност, нивниот настап на македонскиот пазар го подредија
зад другите нивни приоритети. Од тука и заклучокот дека засега
сите потенцијални странски инвеститори се свртени кон
изнаоѓање на решенија на домашните проблеми.
Во третиот квартал од годинава, акциите на неколку
наши компании беа вклучени во базата на неколку светски
индекси, но и тоа не помогна. Нивните акции на домашен
терен продолжија да паѓаат. Мислите ли дека не беа
доволно испромовирани ?
-Акциите на сите компании во цел свет паѓаат. Мислам дека во
моментов тешко би помогнала било каква промоција. Сега е битно
самата психологија да се посмири. Размислувањето треба да оди
во насока дека секоја криза не трае бесконечно, има и крај. Така
што и оваа криза порано или подоцна ќе помине, само треба
трпение и паметно инвестирање, за поблаго да се пребродат
последиците од неа. Тоа што акциите достигнаа неверојатно
ниски цени, не значи дека и толку вредат, меѓутоа, моментната
состојба е таква. Инаку, факт е дека сегашната вредност на тие
акции е многу помала од колку што реално вредат.
Некои берзански играчи упатуваат и замерки на адреса
на Берзата, од типот дека, доколку направеа промоција на
некои нови инструменти, нови принципи на тргување, ќе
можеше да се спаси вртоглавиот пад?
-На македонскиот пазар на капитал фактички, не е
проблемот само кај Берзата, туку кај нас нема и искусен кадар,
кој би ги користел тие нови финансиски деривативи, бидејќи тие
најчесто се и многу ризични. Значи, доколку со нив правилно не
се тргува, тие доведуваат до големи последици. Токму поради тоа,
мислам дека моментно не е баш време за нивно воведување.
Македонската берза е се уште млада берза и, доколку таа се најде
 Data 12. 1. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
под патрон на некој странски бренд, тогаш
би било полесно, бидејќи ќе настапи берза
која веќе има некакво искуство во тој
поглед. Значи, во однос на тие финансиски
деривативи сметам дека досега беше
ризично да се воведат пред се, заради
нашата култура, бидејќи луѓето не беа
запознаени (до лани купуваа акции на
рекла кажала). Не е прав момент за нови
деривати. Не е паметно нивно воведување
на релативно млади берзи..
Можеби во моментов е пореално да се
воведе дневно тргување - да може истиот
ден и да се купи и да се продаде. Тоа би
било, пред се, една од мерките за
зголемување на ликвидноста. Тоа се вика
intra day -на пример, доколку некоја
акција купите во 10 часот за 1.000 евра и
во меѓувреме порасне цената за 3%, да
имате можност до крајот на дневното
тргување да си ги продадете. Практично во
еден ден вие двапати тргувате со истите
акции, двапати правите промет, двапати
плаќате провизии. Интерес за ваквиот
принцип на тргување има кај сите
брокерски куќи. Во регионот засега овој
принцип на тргување го има воведено
берзата во Загреб и сега мислам дека го
воведуваат и во Босна и Херцеговина.
Доминантен сопственик на Еурохаус е истоимената сараевска брокерска
компанија, а има и локални партнери, кои се малцински акционери.
Соодносот е 60 наспроти 40 отсто македонски. Околу 10% е во сопственост
и на австриската компанија WVP- една од најјаките осигурителни компании,
која во делот на услуги нуди посредништво во животно осигурување. Оваа
компанија има седиште и во Скопје. Тие одамна се присутни во Македонија,
каде што имаат одлична мрежа.
Значи, тука треба поголема промоција. На
тој начин големите играчи би логирале на
поголема сума, а помала добивка. Кај нас
засега порамнувањето е Т+3. Има
ситуации кога за тие три дена се случува
пад од 15% или 5% или обратно -пораст,
но заради тридневното порамнување не
сте во состојба да тргувате со истите. Со
intra day би било поинтересно и
подинамично за сите нас. И тогаш би биле
поголемите суми поинтересни од една
страна, а од друга во паника да не
изгубат, сопствениците би ги продале
купените акции уште истиот ден. Оттаму,
ваквиот принцип на тргување би бил еден
вид и спас за купувачите.
Сметате ли дека Берзата навистина
го достигна дното? Горе – долу,
индексот се врати на почетната
вредност?
-Дефинитивно, индексот е на
почетокот и мислам дека е дното тука
некаде - доаѓаме на цени од почетокот на
брокерското работење, во периодот кога
се појави индексот. Реално, ова е најлошо
-кога со купопродажбата на акциите нема
големи промети, тоа на Запад се вика бела
смрт. Значи, берзата тоне пополека, нема
побарувачка, ниту понуда на акции. Тоа
секако не е убав момент, но сметам дека
ситуацијата ќе се промени.
Што друго во моментот би можело
позитивно да влијае на берзанското
тргување, освен дневното тргување?
broj 56
-Најважно е компаниите да бидат
многу транспарентни. Тие самите да
кажуваат дека добро работат, да ја
покажуваат својата добивка, за да не биде
кризата психолошка. Бидејќи, сега имаме
компании коишто имаат поголема
добивка, а акциите и понатаму паѓаат. Но,
луѓето не го знаат тоа, тоа го знаеме само
одреден круг на луѓе, брокери,
аналитичари, советниците...
А како гледате на откупот на заеми ?
-Тоа е ризично. Всушност,
американската хипотекарна криза е токму
заснована на тоа. Добро е што нашава
Берза е конзервативна и можеби во оваа
фаза конзервативноста ја заштити. Тоа
некогаш е и добра работа... Најмал ризик
со тој принос.
Ги советувате ли вашите клиенти
да направат порадикални чекори во
насока на транспарентноста?
- Секако. Транспарентноста е најбитна
и за компанијата и за нејзиниот имиџ, но
и за позитивниот имиџ на самата берза.
Значи, треба во јавноста да се кажува и за
успесите на компаниите... Еве на пример,
фармацијата е најмалку погодена од
кризата заради тоа што работи со лекови
кои се приоритет на сите граѓани, но и
акциите на Алкалоид, која е лидер во оваа
гранка, паѓаат.
Кои други области од индустријата
нема да бидат многу погодени од
кризата визави оние кои ќе бидат
најмногу на удар?
-Текстилната, металургиската и
најверојатно градежната бранша, поради
нивната извозна ориентираност ќе бидат
најпогодени. Но, тие кои се насочени
локално, не би требало да имаат проблем.
Тука се и оние основни дејности, како
прехранбената индустрија, фармацијата,
дејностите кои се од витално значење,
каде што човекот без разлика каква
рестрикција ќе направи на својот буџет,
сигурно нема да се откаже од основните
продукти...
Вие нудите и инвестиционото
советување. Заживеа ли оваа услуга?
- Работиме и на портфолио менаџмент,
но моментно самата психологија не
дозволува тоа да заживее како што
очекувавме.
Има ли интересенти за тие услуги?
-Добро е што секоја криза автоматски
ги исфрла на виделина советниците,
берзНИК
15
бидејќи досега сите кои се инволвираа на
берзанскиот пазар, мислеа дека знаат се.
Но, состојбата покажа дека не е така и
дека тие услуги се потребни. Значи,
финансискава криза е и еден вид
инфилтрирање на инвеститорите.
Советниците (а кај нас има околу 80
лиценцирни) сигурно ќе понудат подобра
услуга и решенија отколку самите
инвеститори да се впуштаат во одредени
прогнози.
Доколку големите компании ги
користеа инвестиционите советници,
најверојатно немаше да паѓаат нивните
акции. Тие немаше да го дозволат тоа.
Така никој не гледа колку вреди фирмата,
туку едноставно поради кризниот тренд,
продаваат. Еуфоријата во моментот е
доста присутна во цел свет. Но, во
принцип во секоја криза секогаш има и
губитници и победници. Всушност, од
светските кризи произлегле најбогатите
луѓе. Од друга страна, иако ваквата
состојба не е најдобра за компаниите
секако е интересна и добра за одредени
инвеститори. Секоја криза е можност за
успех за секој поединец и за секоја
фирма.
Како гледате на преземањето или
спојувањето на берзата со странски
партнер?
-Во секој случај позитивно, затоа што
секоја голема берза би донела и новини. А
и самите странски инвеститори би имале
поголема доверба во нашите компании, би
направиле повеќе кnow how. Иако
менаџментот на нашата берза добро
работи, секогаш странскиот бренд има
подобар имиџ. Во секој случај тоа води и
кон тенденцијата за идно спојување, каде
берзите би биле поинтересни. Бидејќи на
сите берзи од регионот заедно, во
моментот им се случува смешен промет,
којшто лани го правеше, да речеме, една
берза. Целта е сите берзи понатаму да
бидат како еден пазар или да се тргува на
сите. Ние сме многу мал пазар, луѓето
имаат слаба потрошувачка моќ и немаат
толку заштеден капитал за да можат да го
пласираат на берзата. Зошто, сепак акции
се купуваат со капитал кој е вишок, а не
за егзистенција.
Оттука што ја одбележа минатата
година?
-Белег на минатата година е пред се
психолошката криза. Бидејќи кризата која
е во некои светски рамки финансиска, кај
нас дојде поради самата психологија.
Ваквата психотична состојба се надополни
и со дејствијата на странските фондови,
кои тука продаваа за да ги вратат уделите
на своите клиенти, иако нивниот излез не
е толку голем за да направи толкав
пад...Аналогно на ваквите случувања, ние
моментално работиме на подигање на
свеста на локалните бизнисмени – дека
имаат потреба од ИПО. Земање евтини
пари, прибирање средства со помал
трошок, односно, наместо да плаќаат
камати, потребните пари да ги добиваат
преку јавни емисии, што во секој случај ќе
влијае и на позитивниот имиџ на самата
компанија, бидејќи не може секоја
компанија да има јавна емисија.
М.Б
16 берзНИК
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
МИНАТАТА ГОДИНА – ЛОША ЗА БЕРЗАТА
008 – годината на големите
2 очекувања, сепак на крајот ќе
остане забележана како година
на големи турбуленции на пазарот
на капитал, силни падови на цените
на акциите, енормни губитоци кај
инвеститорите и големо намалување
на пазарната капитализација на
Македонската берза. Во годината во
која се очекуваше понатамошен
забрзан развој на овој економски
сегмент, појавување на нови и
И МБИ-10 и МБИД –паднаа
за над 70 проценти
силни институционални играчи,
нови инструменти во тргувањето,
широка промоција на
инвестирањето во хартии од
вредност, понуда на нови услуги и
подобрување на квалитетот на
постојните, во прв ред, поради
глобалнта финансиска криза сето
тоа не се случи. Понискиот степен
на развиеност на пазарот на капитал
во дадени ситуации се покажа и
како позитивен момент кој го
амортизираше влијанието на
финансиската криза кај нас и го
одржа стабилен банкарскиот сектор.
Сепак, најсилен удар почувствува
Македонската берза, пред се, под
влијание на тоа што се случуваше во
изминатата година на светските
берзи, поради забележителното
присуство на странските
институционални инвеститори кои
во најголем дел одлучија да го
напуштат нашиот пазар, како и
поради политичката ситуација во
Македонија – недобивањето на
поканата за членство во НАТО и
неотпочнувањето на преговори за
членство во ЕУ.
За тоа што се случуваше на
Македонската берза во изминатата
година, првична слика може да се
добие од обсервацијата на
берзанските индекси. Водечкиот
МБИ-10 во кој се вклучени акциите на
10-те најликвидни котирани
компании, во споредба со почетокот
на 2008, забележа намалување од -
72,92%. Во последната недела од
Акцијата ТОП депозит продолжува до 31 јануари!
На барање на корисниците, ТТК Банка го продоложува
промотивниот период на ТОП Депозитот до 31 Јануари
2009 година.
broj 56
декември 2008, се приближи на
вредноста од 2.000 индексни поени
(минимумот беше 2.037,26), враќајќи
се на вредности кои ги бележеше во
март 2005 година. За споредба, на
годишно ниво во 2005, индексот МБИ-
10 забележа раст од 129,20%, во
2006 раст од 61,54%, а во 2007 раст
од 109,07%. Од својот историски
максимум од 10.057,77 индексни
поени достигнат на 31.08.2007
година, на крајот на 2008, МБИ-10 е
намален за 79,16%. Податоци што
доволно кажуваат што точно се
случуваше во 2008, какви беа
трендовите и колку губеа
инвеститорите кои имаа вложено на
Македонската берза. Од вкупно 248
трговски денови, во 165 од нив
индексот МБИ-10 забележа
намалување, а само во 83 денови
имаше пораст. Најдолга серија на
денови на континуирано намалување
МБИ-10 забележа во периодот меѓу
02.06 и 26.06, кога во 18 трговски
денови последователно индекот
бележеше негативни вредности и во
тој период кумулативно загуби -
20,50% од својата вредност. Најголем
дневен пад од -8,65% индексот
забележа на 27.10.2008, а најголем
континуиран пад при кој загуби -
25,23% од својата вредност индексот
имаше во периодот меѓу 06.11 и
21.11.
И индексот МБИД во кој влегуваат
акциите на најликвидните јавно
поседувани друштва кои котираат на
редовниот пазар на Македонската
берза имаше слично движење како и
водечкиот МБИ-10. На годишно ниво
МБИД загуби 73,69% од својата
вредност, достигнувајќи го својот
историски минимум на 25.12.2008 од
2.189,22 индексни поени (овој индекс
започна да се пресметува во
средината на 2007 година). Најдолг
континуиран пад од 15 трговски
денови индексот МБИД забележа во
периодот меѓу 04.12 и 25.12 кога
загуби кумулативно -29,73% од
ТТК БАНКА
ТТК Банка за депозити орочени на 12 месеци на граѓаните
им гарантира каматна стапка од 10,5% за штедни влогови
во денари и 6,5% за штедни влогови во евра.
Data 12. 1. 2009
својата вредност. Од 248-те трговски
денови, во 159 од нив индексот
забележа намалување, а во 89 имаше
пораст.
Во услови кога акциите бележеа
континуиран пад во текот на целата
година, дел од инвеситторите своите
средства ги насочија кон купување на
државни обврзници. Солидниот
принос кој тие го носат (заклучно со
30.12.2008 и цените на тој трговски
ден, најголемиот принос до
доспевање изнесуваше 7,44% - кај
РМДЕН03 а најнискиот 6,08% - кај
РМДЕН07), како и нивната
деноминираност во евра која на долг
рок го елиминира ризикот од
девалвација на домашната валута, ги
направија обврзниците привлечен
инструмент за инвестирање, посебно
во последниот квартал од годината,
кога и прометот со истите беше во
многу зголемен. Движењето на
цените на обврзниците најдобро се
следеше преку движењето на
индексот ОМБ, кој на годишно ниво
заврши со раст од 1,92%. Својата
највисока вредност во текот на
годината индексот ОМБ ја забележа
на 05.06.2008 – 108,49 индексни
поени, а најниската на 21.10.2008 –
103,69 индексни поени. Последната
вредност на индексот на 30.12.2008
беше 107,60 поени.
И на крајот, за намалувањето на
вредноста на акциите, добар
показател е и намалувањето на
пазарната капитализација на
Македонската берза. Во споредба со
почетокот на годината, вкупната
пазарна капитализација е намалена
за 61,27% и на 30.12.2008
изнесуваше 106.290.316.076 денари
или околу 1.731 милиони евра.
Според предвидувањата, пред нас
е исклучително тешка година, за
Македонската берза на хартии од
вредност, за инвеститорите на неа, за
институционалните инвеститори,
брокерските куќи, но и економија во
целина. Се очекува рецесијата во
светот да продолжи и во текот на
целата 2009, опоравувањето на
економиите извесно е дека ќе се
одвива бавно, а инвестирањето ќе
биде исклучително внимателно и
според повисоки критериуми.
Степенот на интегрирањето во ЕУ и
НАТО, внатрешните реформи и
одржувањето на политичката и
економската стабилност ќе бидат
факторите кои дополнително ќе го
детерминираат обемот на
инвестирањето во нашата земја.
 Data 12. 1. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Во Новата 2009 година со многу снег,
меѓу народот, ваквиот почеток асоцира на
берикет, но во моментот обилните врнежи
од снег повлекоа и многу енергетски
проблеми. Одделните испади што настанаа
во снабдувањето со струја во земјава во
текот на викендот, беа повод за вербален
напад меѓу Владата и ЕВН. Имено, како што
пренесуваат речиси сите денешни печатени
медиуми, премиерот Никола Груевски не
само што ги искритикува ЕВН Македонија,
туку и призна дека ЕВН е лош пример за
странски инвеститор.- Компанијата ја
нарече најпроблематичен монополистички
инвеститор, од кој земјава трпела само
штети. Тој ја повика Регулаторната
комисија да преземе нешто против ЕВН и да
го провери нејзиното работење. Co оваа
изјава Владата и првиот министер јасно ја
потенцираат нетрпеливосга спрема ЕВН што
владее веќе одамна и јасно ставаат на
знаење дека продолжува да им биде трн во
око.
Од ЕВН, пак, претходно објаснија дека
навистина имаше одделни исклучувања во
последниве денови, но дека тие се далеку
од драматични и дека снабдувањето со
струја е стабилно. Од компанијата
нагласуваат дека главни причини за
испадите се нелегалната потрошувачка на
cтpyja, како и големата преоптовареност на
мрежата поради ниските температури.
-Гасната војна нема да не смрзне-
Ако испораката на гас секне,
Топлификација ќе се префрли на мазут,
пренесува Утрински весник. Откако настана
проблемот меѓу руски Гаспром и Украина
поради неплатени долгови и одбивањето на
Киев да ја прифати новата повисока цена
на рускиот гас, вчера од Гаспром изјавија
дека ги обезбедува неопходните количества
природен гас за Европа. Поради
длабочината на проблемот и претседавачот
со Европската унија, Чешка, свика итен
состанок на земјите- членки на Унијата за
денеска во Брисел.
broj 56
Македонските компании кои користат
гас смируваат и велат дека нема да имаат
проблеми во работењето. Во земјава
дваесетина компании го користат гасот како
енергенс.
Во Време ќе читате кои беа
слабите алки во македонската економија во
2008 година-Државата повеќе поволности
им даваше на странските инвеститори што
не дојдоа, а домашните останаа
обесхрабрени....
Невработеноста, високиот трговски
дефицит, намалувањето на странските
директни инвестиции и високата инфлација
во првите шест месеци се најслабите точки
во економијата годинава, оценуваат
домашните експерти.
Околу прогнозите за животниот
стандард на македоснките граѓани, Гошев
песимист Владата оптимист- анализира
Шпиц.- Животниот стандард на граѓаните
нема многу да се промени, независно дали
економскиот раст ќе биде 3 или 5 проценти,
објаенуваат експертите по различните
проекции за растот на домашната економија
во оваа година. Наспроти проекцијата на
владата за раст од 5,5 %, гувернерот Гошев
смета дека 2009 година е многу тешка за
проекции зашто уште не се знае колку е
длабока и колку ќе трае светската
економска криза, a тоа носи неизвесност и
за Македонија, но според процените на
Народната банка, извесно е дека ќе се
соочиме со забавување на економскиот
раст.
- Ке биде успех ако идната година
нашата економија оствари раст меѓу 3 и 4,5
проценти -рече Гошев. Професор
Абдулменаф Беџети вели дека владината
проекција е, всушност, само нивна желба и
дека и тој би бил среќен со раст од 4 отсто.
Мечката и годинава ќе игра на
берзата, се прогнзите на берзанските
налитичари што ги пренесува Вечер-
Македонскиот пазар на капитал, годинава,
што измина доживеа фијаско, а мечкиниот
пазар, според сите прогнози, се очекува да
биде присутен и годинава. Анализите
берзНИК
17
05.01.2009 g. ПОНЕДЕЛНИК
покажуваат дека 2007 година беше
прогласена за најуспешна берзанска во 11 -
годишното работење на Македонскиот
пазар на капитал со промет од околу 660
милиони евра, но тоа не беше случај и за
изминатава годинава, кога беше
регистриран промет за речиси 70 отсто
помалку.
Кризата што ги зафати берзите како да
почна да се навестува уште на крајот на
2007 година. ....Според светските
аналитичари, трендот на малиот промет на
берзата и паѓањето на берзанските индекси
и обезвреднувањето на цените на хартиите
од вредност ќе продолжи и во текот на оваа
календарска година.
Почнува исплатата на цела плата,
потсетува Дневник. Повисоки на хартија, а
во џеб исти. Вакви ќе бидат платите во
новата година, почнувајќи од јануарската,
кога и официјално ќе почне пресметката на
системот на брутоплати. Очекувањата на
надлежните институции се дека новината ќе
ја олесни пресметката на месечните
примања и ќе ги намали административните
трошоци за работодавците. Работниците,
пак, се надеваат дека вишокот пари од
намалувањето на придонесите,
работодавците ќе го искористат за
зголемување на платите.... Воведувањето
на концептот бруто-плата надлежните го
најавуваат како најголема финансиска
реформа по воведувањето на данокот на
додадената вредност, со што ќе се заокружи
транзицискиот период во Македонија.
Надлежните немаат одговор за
паушалниот данок објави Нова
Македонија-Владата на Република
Македонија наскоро ќе предложи нов
закон за вршење трговија од мал обем во
кој ќе се даде можноста за паушално
оданочување. Паралелно со овој закон ќе
се предложат и измени за плаќање
персонален данок.... По притисоците на
сопствениците на тезги Владата се откажа
од фискали-зирање на зелените пазари, до
влегувањето на Република Македонија во
Европската Унија.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ГРУЕВСКИ: ЕВН Е ЛОШ ПРИМЕР ЗА СТРАНСКИ ИНВЕСТИТОР (*****)
2. ГАСНАТА ВОЈНА НЕМА ДА НЕ СМРЗНЕ (***)

ДНЕВНИК с.6 ЕВН Е ЛОШ ИНВЕСТИТОР

с.5 ТЕЦ „НЕГОТИНО” ПУШТЕНА ВО МРЕЖАТА с.7 МЕЧКАТА И ГОДИНАВА ЌЕ ИГРА НА БЕРЗАТА
с.5 ПРЕМИЕРОТ ПОБАРА ИНСПЕКЦИИ ВО ЕВН
с.8 ПОЧНУВА ИСПЛАТАТА НА ЦЕЛА ПЛАТА
ВРЕМЕ
БИЗНИС с.7 БИЗНИСОТ ЗАСТАНА НА ЛИЗГАВ ТЕРЕН
с.4 ГОДИНАВА ЗА УВОЗ НА ЕНЕРГИЈА 598 МИЛИОНИ ЕВРА
с.7 ФИНАНСИСКА ПОДРШКА НА ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО 70 МИЛИОНИ ЕВРА
с.10 МАКЕДОНСКА БЕРЗА ЗА ХАРТИИ ОД ВРЕДНОСТ
ВЕСТ
с.12 “ГАЗИРОМ” ГИ ДОСТАВУВА НЕОПХОДНИТЕ КОЛИЧИНИ ГАС ЗА ЕВРОПА

УТРИНСКИ ВЕСНИК
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.1 ГАСНАТА ВОЈНА НЕМА ДА НЕ СМРЗНЕ
с.6 ГРУЕВСКИ: ЕВН Е ЛОШ ПРИМЕР ЗА СТРАНСКИ ИНВЕСТИТОР
с.4 „СИЛМАК” ГОДИНАВА СТАРТУВАШЕ СО ПОЛОВИНА ОД ВРАБОТЕНИТЕ
с.5 ГАСНАТА ВОЈНА НЕМА ДА НЕ СМРЗНЕ, ВЕТУВА „ТОПЛИФИКАЦИЈА” с.14 НАДЛЕЖНИТЕ НЕМААТ ОДГОВОРИ ЗА ПАУШАЛНИОТ ДАНОК!
с.7 ГРУЕВСКИ ИСТУРИ НАЈЖЕСТОК РАФАЛ ВРЗ ЕВН с.15 ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО ПОРАДИ НЕЗНАЕЊЕ ГУБИ МИЛИОНИ ОД ЕУ-
с.7 ТЕЦ „НЕГОТИНО” НЕ СПАСУВА ЗА СТРУЈА ФОНДОВИТЕ
с.7 ВЛАДАТА НЕ СТАВА КАПА НА MAT ШПИЦ
с.1 ВИСТИНАТА Е ПОМЕЃУ ГОШЕВ И ВЛАДАТА
ВЕЧЕР с.7 ГОШЕВ ПЕСИМИСТ, ВЛАДАТА ОПТИМИСТ
с.6 КОМИСИЈА РАБОТИ ИА ТРАНСФОРМАЦИЈА НА МБПР
с.7 ЕВН Е ЛОШ ПРИМЕР
18 берзНИК broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 12. 1. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Несогласувањата меѓу Владата и ЕВН
Македонија, кои кулминираа со
изјавата на премиерот Никола
Груевски дека е разочаран од
работата на австриската компанија,
која според него е најлош странски
инвеститор во земјава, се топ вест во
печатените медиуми. Владата сега
проверува дали ЕВН Македонија ги
исполнила условите од купопро-
дажбениот договор, кои
предвидуваат Австријците да
инвестираат 96 милиони евра до
2009 година во рекон-струкција на
дистрибутивната мрежа. И од ЕВН и
од Мини-стерството за економија
потврдуваат дека независната
ревизија ќе ја врши компанијата
Ернст и Јанг, а резултатите ќе бидат
познати во февруари. Регулаторната
комисија за енергетика ќе ги испита
причините за дефектите во мрежата
и исклучувањата што ги прави ЕВН,
но не затоа што преми-ерот Никола
Груевски тоа јавно го побарал од неа
пред два дена, информира Утрински
весник. Славе Ивановски, прет-
седателот на РКЕ, вели дека на 2
јануари, пред да изјави Груевски
дека од РКЕ ќе побара испитување на
причините за исклучувањата,
Комисијата веќе имала доставено до
ЕВН барање за целосен извештај за
сите исклучувања, од 10 октомври до
31 декември 2008 година. -ЕВН има
законска обврска секој месец да ни
доставува извештаи за сите прекини
во дистрибутивната мрежа и во
испораката на струја и за причините
за нив. Тоа не е направено во
изминатите месеци. Откако ќе го
добиеме тој извештај, инспекција ќе
оценува дали е веродостоен. Доколку
се утврди дека не е, РКЕ ќе поведе
постапка за одземање на лиценцата
на ЕВН за дистрибуција на струја,
што е според Законот за енергетика.
Постапката е комплицирана и забележано
веројатно би траела околу 30 дена,
изјави Ивановски за Утрински.
06.01.2008 g. ВТОРНИК
Печатените медиуми краткорочни заштеди на граѓаните
информираат дека фирмата изнесувале 523 милиони евра, а
Метрудхем е сопственик на МХК девизните 892 милиони евра. Во
Злетово. Така одлучи Апелациониот ноември лани се намалиле, и тоа
суд од Скопје, постапувајќи по денарските на 515 милиони евра, а
жалбите на Општина Велес и Кјуби девизните заштеди на 881 милион
Македонија, кои ги отфрлил како евра.
неосновани. Судот ја потврдил Сепак, нашите граѓани не се
одлуката на Собранието на откажуваат од штедењето на долг
доверителите на МХК Злетово, кое за рок. Имено, показателите на
2,25 милиона евра ги продаде централната банка покажуваат дека
Металургија и Фабриката за долгорочните заштеди на граѓаните
вештачко ѓубре ХИВ, на Метрудхем се зголемени и во денари и во
ДООЕЛ Скопје. Фирмата е девизи. Ако во октомври денарските
регистрирана од белграѓанецот долгорочни заштеди изнесувале 70
Борис Коленц непосредно пред милиони евра, во ноември тие се
тендерот за продажба, на зголемиле на 76 милиони евра.
Британските Девствени Острови, со Додека девизните долгорочни
почетен капитал од еден милион заштеди од 106 милиони евра колку
евра. што изнесувале во октомври лани, во
Во екот на кризата, односно ноември се искачиле на 117 милиони
во ноември лани, граѓаните и евра.
фирмите повлекле речиси 80 Осигурителната компанија
милиони евра од македонските банки сигма доби нов сопственик. Преку
и штедилници. Ова го велат Македонската берза , во блок
најновите податоци објавени на веб трансакција беа истргувани 403.400
страницата на Народна банка на обични акции на компанијата по цена
Македонија, кои се пренесени во од 200 денари за акција, што
весниците. Овие бројки на НБМ претставува 100 отсто од основната
покажуваат дека стравот од главнина на друштвото. Вкупната
девалвација го направи своето, па вредност на трансакцијата изнесува
компаниите лани во ноември во екот 80.680.000,00 денари или 1,31
на кризата повлекле денари, а дел од милион евра. Неофицијално, нов
нив ги претвориле во евра. Ако во сопственик на акциите на Сигма е
октомври девизните краткорочни австриската осигурителна компанија
депозити на фирмите изнесувале 288 Виена Иншуранс Груп.
милиони евра, во ноември тие се Од шести јануари
зголемиле на 307 милиони евра. малопродажната цена на бензините е
Денарските депозити на фирмите во намалена за 2,5 денари, на екстра-
октомври изнесувале 396 милиони лесното за 3,5 денари, а на дизелот
евра, а во ноември се спуштиле на за четири денари по литар. Со
296 милиони евра, што значи има одлуката на Регулаторната комисија
намалување за 100 милиони евра, но за енергетика, се изврши
дел од нив се вратиле во банките, но намалување на рафинериските и на
претворени како девизни депозити. малопродажните цени на нафтените
Додека фирмите претворале од деривати во просек за 16,27, односно
денари во девизи, кај населението е 9,92 отсто. Со одлуката на РКЕ за
намалување и кај 2,647 денари за килограм се
денарските и кај девизните намалува и малопродажната цена на
краткорочни штедни влогови. Низ мазутот М-2, кој ќе се продава за
бројки, во октомври денарските 11,684 денари за килограм.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ТРГОВСКИОТ ДЕФИЦИТ Е 3,8 МИЛИЈАРДИ ДОЛАРИ (***)
2. ЕВН ПРОТИВ НОВАТА МЕТОДОЛОГИЈА ЗА СТРУЈАТА (***)

ДНЕВНИК с.7 БЕНЗИНИТЕ ПОЕВТИНИ ЗА 2,5, A ДИЗЕЛОТ ЗА 4 ДЕНАРИ ПО

с.1 ВЛАДАТА ГИ ЧЕШЛА ИНВЕСТИЦИИТЕ НА ЕВН ЛИТАР
с.5 МЕТРУДХЕМ СТАНА ГАЗДА НА ВЕЛЕШКАТА ТОПИЛНИЦА с.8 ПРОДАДЕНА КОМПАНИЈАТА „СИГМА”
с.7 ВЛАДАТА ГИ ПРОВЕРУВА ИНВЕСТИЦИИТЕ НА ЕВН с.9 АПЕЛАЦИЈА ПОТВРДИ: „МЕТРУДХЕМ” Е ГАЗДА НА
с.7 ДИЗЕЛОТ ПОЕВТИН ЗА 4, БЕНЗИНИТЕ ЗА 2,5 ДЕНАРА ВЕЛЕШКАТА ТОПИЛНИЦА

УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.1 ЕВН МОЖЕ ДАЈА ИЗГУБИ ЛИЦЕНЦАТА
с.1 НОВИ ЦЕНИ НА ГОРИВОТО
с.2 ЕВН МОЖЕ ДАЈА ИЗГУБИ ЛИЦЕНЦАТА
с.7 ОД БАНКИТЕ ПОВЛЕЧЕНИ 80 МИЛИОНИ ЕВРА ВО НОЕМВРИ
ВЕСТ
с.2 ЕВН МОЖЕ ДА ОСТАНЕ БЕЗ ЛИЦЕНЦАТА ЗА РАБОТА
с.3 ЕВН МОЖЕ ДА ОСТАНЕ БЕЗ ЛИЦЕНЦАТА ЗА РАБОТА
с.3 ЕВН НЕ НИ ДАВА СТРУЈА ЗА СПОРТСКИТЕ САЛИ
с.6 СКОПСКИ МЕТРУДХЕМ ГАЗДА НА ВЕЛЕЧКА ТОПИЛНИЦА
с.6 ПРОДАДЕНА ОСИГУРИТЕЛНАТА КОМПАНИЈА СИГМА
 Data 12. 1. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Целосната блокада на рускиот гас за
Европа, топ тема во сите денешни изданија
на печатените медиуми. Европа затечена од
војната за гасот; Русија ја смрзна Европа;И
Македонија ќе остане без гас заради инаетот
на Украина- ова се дел од насловите со кои
се преплавени информативните гласила. -
Испораката на гас од Русија преку Украина
за европските земји, целосно е запрена.
Последниот вентил Русите го затворија
вчера во 7.44 часот. Русија покрива една
четвртина од европските потреби од гас, a
80% од нив доаѓаат преку Украина. Русија и
Украина долго време имаат ненамирени
сметки околу гасот. Причина за затворање и
на последниот вентил, како што соопштија
од Гаспром, е тоа што украинскиот Нафтогас
во последните 24 часа украл 21 милион
кубици гас наменети за Европа под изговор
дека постоеле технолошки причини.
Завчера рускиот премиер Владимир Путин ја
посочи Украина како единствен виновник за
колапсот во снабдувањето со гас на речиси
сите земји на територијата на Средна и на
Јужна Европа, пренесе руската телевизија. -
Украина не го украде гасот од Русија, туку
од потрошувачите кои го купија и го платија
тој производ - изјави Путин. До вчера во
групата земји кои останаа без гас се
вбројуваа 14, меѓу кои и Македонија со
земјите од регионот, а од вчера ним им се
придружија и Чешка, Романија, Словачка и
Австрија.
Во регионов, особено е неповолна
состојбата во Србија, каде што многу
градови имаат централно затоплување на
природен гас, без можност да се пренамени
на друг енергенс. -Македонија нема многу
да ги почувствува последиците од гасната
блокада на Русија, пренесува Време. Од
македонските компании најмногу ќе страда
Макстил која веќе го запре производството.
Топлификација, која 70 проценти од
топлинската енергија ја произведува од гас,
за само еден ден успеа да премине на мазут.
- Минатата година потрошивме 25.000 тони
broj 56
мазут и 55 милиони метри кубни гас. Сега
тие количества гас ќе се заменат со 45.000
тони мазут.
За разлика од топланите кои брзо се
адаптираа на мазут, над 200 работници од
Макстил и 11 Октомври се испратени дома,
пренесува Вест. Макстил и Фабриката за
заварени цевки и профили,11 Октомври од
вчера целосно го запреа производството
откако завчера околу 4.30 часот руската
државна компанија Газпром во целост ја
прекина доставата на гас и за Македонија.
Останатите 24 потрошувачи на природен гас
завчера и во текот на ноќта успешно се
префрлија на мазут. Од Макстил велат дека
конечната одлука за работата на
компанијата ќе се знае денеска. - По
средбата меѓу Украина и Русија, ќе донесеме
конечна одлука за работата на компанијата.
Ако не се реши состојбата, ќе мора да ја
конзервираме опремата, a вработените ќе
мора да се пратат на принуден одмор -вели
Александар Панов, директор на Макстил.
Во Шпиц ќе читате-Скопје се задушува
во сообраќај, на семафорите се чека и по 15
минути за да се помине на зелено.
Најголемите снабдувачи на бензин,
Макпетрол, Лукоил како и Макоил
потврдуваат дека со поевтинувањето на
цените на нафтените деривати, особено во
изминатиот месец, потрошувачката на
гориво драстично е зголемена.- Граѓаните
послободно ги полнат резервоарите, а во
декември потрошувачката на нафтени
деривати е зголемена за околу 30 %.
Вицепремиерот, Зоран Ставревски во
интервју за Нова Македонија вели: Не чека
борба за секое работно место. Економските
перформанси во 2009 во голем дел ќе
зависат од длабочината и времетраењето на
светската економска криза. Затоа е многу
тешко да се проектираат макроекономските
индикатори. За жал, поради светската
криза, која има историски димензии, овој
позитивен тренд е прекинат и сега
влегуваме во период на сериозни
берзНИК
19
08.01.2009 g. ^ETVRTOK
предизвици. Намалената побарувачка ќе
значи помал извоз, a со тоа и помало
производство. Воедно, кризата ќе влијае и
врз приливот на странски инвестиции, како
и врз домашните инвестиции. Тоа до некаде
ќе го надоместиме со зголемени јавни
инвестиции и со поддршка на стопанството
преку пакетот од десет мерки. Сепак реално
е да се каже дека не очекува година на
борба за секое работно место и секоја
фирма - вели Зоран Ставревски. -И покрај
финансиската криза и опасноста што ја
донесоа глобалните потреси за банкарскиот
сектор, домашните банки останаа стабилни
и заштитени, а и добро профитираа. Така
барем велат податоците заклучно со тре
тиот квартал од минатата година, пренесува
Утрински весник.
Вкупната добивка на македон ските
банки за деветте месеци од лани изнесува
рекордни 55 милиони евра. Големите банки
и натаму водат, земајќи најголем дел од
колачот, со регастрирана добивка од дури
53 милиони евра, или 20 милиони евра
повеќе од 2007 година. За разлика од нив,
кај средните банки е забележано драстично
на малување на профитот. Малите банки,
пак, работат со загуба. Се поставува
прашањето колку од овие банки ќе можат да
опстанат, со оглед на тоа што овие податоци
го опфаќаат периодот пред финан сиската
криза да ги покаже забите. И нашиот
банкарски сектор при крајот на минатата
година ги почувствува последиците од
светското финансиско цунами. Имаше
повлекување на штедните влогови,
затегнување на условите, со тоа и намалено
кредитирање, а банките-мајки се
воздржуваа од зајмувања и пласирање
средства, со што воопшто е отежнат
пристапот до капитал. Солидната
ликвидност на македонските банки
забележа тренд на намалување, поради што
Народна банка на Македонија презеде низа
мерки за зголемување на отпорноста на
банкарскиот сектор од светските шокови.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ГРУЕВСКИ: ЕВН Е ЛОШ ПРИМЕР ЗА СТРАНСКИ ИНВЕСТИТОР (*****)
2. ГАСНАТА ВОЈНА НЕМА ДА НЕ СМРЗНЕ (***)

ДНЕВНИК с.1 РУСИЈА ЈА СМРЗНА ЕВРОПА

с.1 ГАСОТ НЕМА ДА НИ ГО ОЛАДИ ПАРНОТО
с.7 ПАРНОТО НЕМА ДА ОЛАДИ ПОРАДИ СТОПИРАНИОТ РУСКИ ГАС с.6 ЕВН МОЖЕ ДА ЈА ЗАГУБИ ЛИЦЕНЦАТА
с.7 КООРДИНИРАН ПРОТЕСТ с.7 РАДИЈАТОРИТЕ ТОПЛИ, „МАКСТИЛ” ПОД КЛУЧ
с.7 ПАРНОТО ЌЕ ПОЕВТИНИ
с.7 ЕУ БАРА ИТНО ДА ПРОДОЛЖИ ДОСТАВАТА с.7 ЦЕЛОСНА БЛОКАДА НА РУСКИАТ ГАС ЗА ЕВРАПА
с.7 СПОРОТ ЈА ПОСКАПЕ НАФТАТА
ВЕСТ
с.1 НАД 2000 РАБОТНИЦИ ИСПРАТЕНИ ДОМА
БИЗНИС с.4 НАД 2000 РАБОТНИЦИ ИСПРАТЕНИ ДОМА
с.4 ВО ДЕКЕМВРИ - 4.694 ДЕНАРИ - НАЈНИСКА ПРОСЕЧНА НЕТО-ПЛАТА
с.4 РЕГУЛАТОРИТЕ БАРААТ ОБЈАСНУВАЊЕ ОД ЕВН ЗА ДЕФЕКТИТЕ ВО с.5 НАД 2000 РАБОТНИЦИ ИСПРАТЕНИ ДОМА
МРЕЖАТА с.5 ТОПЛАНИТЕ СЕ ПРЕФРЛИЈА НА МАЗУТ
с.5 БЕРЗАТА ВО АПСТИНЕНЦИЈАЛНА КРИЗА
с.5 ПРЕКИНАТА ПОЗИТИВНАТА СЕРИЈА, РАСТАТ ЕНЕРГЕТСКИТЕ АКЦИИ
с.6 КОЛКУ МАКЕДОНИЈА ЌЕ БИДЕ ПОГОДЕНА ОД ПРЕКИНОТ НА ДОСТАВАТА НОВА МАКЕДОНИЈА
НА РУСКИОТ ГАС?
с.1 НЕ ЧЕКА БОРБА ЗА СЕКОЕ РАБОТНО МЕСТО
с.1 ГАСНАТА КРИЗА ЈА УДРИ МАКЕДОНСКАТА ИНДУСТРИЈА
УТРИНСКИ ВЕСНИК с.4 НЕ ЧЕКА БОРБА ЗА СЕКОЕ РАБОТНО МЕСТО
с.1 МАКЕДОНИЈА ОСТАНА БЕЗ ГАС с.5 ГАСНАТА КРИЗА ЈА УДРИ МАКЕДОНСКАТА ИНДУСТРИЈА
с.3 МАКЕДОНИЈА ОСГАНА БЕЗ ГАС
с.3 ЕВРОПА ЗАТЕЧЕНА ОД ВОЈНАТА ЗА ГАСОТ ШПИЦ
с.7 ГОЛЕМИТЕ БАНКИ СО ГОЛЕМИ ПРОФИТИ с.1 ЕВТИНИОТ БЕНЗИН ГИ ЗАДУШИ УЛИЦИТЕ
ВЕЧЕР с.1 И АРНО И ЛОШО ОД ГАСНАТА КРИЗА
с.6 МАКЕДОНИЈА ЌЕ ОСТАНЕ БЕЗ ГАС ЗАРАДИ ИНАЕТОТ НА УКРАИНА с.5 И АРН И ЛОШО ОД ГАСНАТА КРИЗА
с.7 И МАКЕДОНИЈА ОСТАНА БЕЗ ГАС
с.6 ЕВТИНИОТ БЕНЗИН ГИ ЗАДУШИ УЛИЦИТЕ
с.7 СКОПСКИ „МЕТРУДХЕМ“ Е ГАЗДА НА ТОПИЛНИЦА
с.6 ГОДИНАВА ЦЕНАТА HA НАФТАТА НЕМА ДА ЛЕТА

ВРЕМЕ
20 берзНИК broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 12. 1. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Економската криза во евро зоната ќе
трае најмалку до крајот на оваа година,
оцени потпретседателот на Европската
централна банка (ЕЦБ) Лукас Пападемос,
во интервју за германскиот неделник
Вортшафтвохе, пренесува Бизнис.
Пападемос нагласува дека централните
банки во евро зоната во текот на кризниот
период ќе мора дополнително да ги
намалат основните и другите каматни
стапки. -Сосема е веројатно дека
економско заздравување нема да се случи
пред почетокот на 2010 година, вели
Пападемос, истовремено оценувајќи ја како
исправна одлука на раководството на ЕЦБ
од октомври за намалување на основната
камата за 1,75 % на 2,5 %. Тој рече дека
ЕЦБ не очекува дефлаторна тенденција во
регионалната економија, но додаде дека
стапката на инфлација би можела не само
драстично да опадне, туку и во текот на
оваа година во некои земји од евро зоната,
таа може да биде негативна, а пред крајот
на 2009 година повторно да се зголеми.
Коментирајќи ги програмите на владите на
некои земји на евро зоната за надминување
на последиците од глобалната криза,
Пападемос истакнува дека најбитно е тие
да содржат стимулативни пакети, кои мора
да ги почитуваат параметрите утврдени во
Пактот за стабилност на Европската унија.
Инаку, членките на евро зоната, според
одредбите на Пактот, не смеат да имаат
поголем дефицит од три проценти од
вредноста на остварениот бруто домашен
производ, како ни јавен долг поголем од
60% на БДП.
Во истиот весник може да се прочита
дека корпоративните профити ќе
продолжат да паѓаат и во првата половина
на 2009 година, со оглед на симултаната
рецесија која се случува во Јапонија, САД и
Европа, за прв пат после Втората светска
војна. Компаниите кои го сочинуваат
Стандард и Пурс 500 индексот, се трудат да
ја поменат ваквата ситуација, но банките
кои ги затегнаа условите за позајмување
само им ги отежнуваат опциите. Инаку,
Индексот 500 на Стандард и Пурс (С&П500)
опфаќа широка основа од 500 акции,
вклучувајќи и 400 индустриски компании,
20 транспортни компании, 40 комунални
компании и 40 финансиски компании. Тој
се смета за мерка за инвеститорите со
голем број акции. Аналитичарите тврдат
дека добивката на американските
компании од С&П индексот, може да падне
за 11% во првиот квартал од наредната
фискална година, на што ќе му претходи
пад од 6,2% во ова последно тромесечје. За
останатите фирми во САД може да биде
забележан профит од 4,3%, додека во
Европа компаниите ќе остваруваат загуби.
Во Азија најлошото допрва ќе дојде,
бидејќи рецесијата таму се уште не е
загреана.
Економските рубрики на весниците ја
одбележуваат и веста за историскиот
дневен пад на цената на нафтата од 12,3
%, што се должи на неочекувано големиот
пораст на резерви на нафтата во САД.
Истовремено, може да се прочита дека
неколку милиони домаќинства на Балканот
веќе четврти ден се без греење среде зима,
по прекинот на испорака на природен гас
поради спорот за цената на гасот меѓу
Русија и Украина. Иако неразвиеноста на
нашиот гасификациски систем и малата
употреба на природниот гас во домовите ги
спаси македонските домаќинства од
смрзнување, фабриките Макстил и ФЗЦ го
запреа производството, a други компании,
меѓу кои и Топлификација, се
преориентираа од гас на мазут.
Македонските власти водат интензивна
дипломатска активност во координација со
Европската комисија и земјите од регионот
за надминување на настанатата криза.
Од домашните вести, водечкото место
му припаѓа на спорот помеѓу МЕПСО и ЕВН.
Имено, од први јануари МЕПСО ја спречи
ЕВН Македонија да увезе струја за
покривање на комерцијалните загуби
поради наводна нерамнотежа во
електроенергетскиот систем, односно во
МЕПСО тврдат дека Австријците не дале
точни информации до ЕЛЕМ за увозот, кој
се вршел без дозвола. Поради ова, МЕПСО
поднесе иницијатива до Регулаторната
комисија за енергетика да ја одземе
09.01.2009 g. PETOK
лиценцата за работа на ЕВН трејдинг,
фирма-ќерка на ЕВН Македонија, која врши
увоз на струја.
Собраниската Комисија за
европски прашања го поддржа предлог
законот за инвестициски фондови. Co
предложениот закон се подобрува
законската регулатива и се следат тековите
на пазарот на капитал, истакна во
образложението министерот за финансии,
Трајко Славески и објасни дека со
предложените законски решенија
инвестициските фондови што постојат и тие
што ќе бидат отворени треба да станат
двигатели во развојот на пазарот на
капитал, како и да се поттикне
вложувањето од граѓаните во тие фондови.
Три големи авиокомпании и еден
инвестициски фонд се заинтересирани за
влез во капиталната структура на MAT,
дознава Дневник од извори во
авиосообраќајот. Според нив, без разлика
што во моментов МАТ се соочува со
проблеми, заинтересираноста за нашиот
авиопревозник произлегува од фактот што,
од една страна MAT е редовен
авиопревозник во Македонија кој ги има
досегнато сите светски стандарди во
авиосообраќајот, а од друга што нашата
земја е интересен пазар со големи развојни
потенцијали во авиосообраќајот.
Берзанскиот извештај за третиот ден на
тргување на Македонската берза е следен:
се тргуваше со 11 акции, обврзницата за
девизни влогови и обврзниците за
денационализација (петта, шеста и седма
емисија). Истргувани се 2.696
акции преку 23 трансакција и обврзници во
номинална вредност од 20.101 евра преку
12 трансакции. Вкупно се склучени 35
трансакции и е остварен вкупен промет од
2.485.610,22 денари. На вчерашниот ден
на тргување МБИ-10 изнесува 2.064,12 и
бележи опаѓање за 40,08 индексни поени,
односно 1,90%. Индексот МБИД изнесува
2.245,17 и бележи пораст за 31,28
индексни поени, односно 1,41%. Индексот
на обврзници на Македонската берза - ОМБ
изнесува 107,23 и бележи опаѓање за 0,28
индексни поени, односно 0,6%.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. СВИЛЕН КАБЕЛ ЗА ЕВН (*****)
2. БАЛКАНОТ СЕ СМРЗНУВА БЕЗ РУСКИОТ ГАС (***)
ДНЕВНИК
с.7 СВИЛЕН КАБЕЛ ЗА ЕВН ОД ВЛАСТА
с.7 3A MAT ЗАИНТЕРЕСИРАНИ ТРИ АВИОКОМПАНИИ И ЕДЕН ФОНД
с.7 ТРОШОЦИТЕ НА ЖИВОТОТ ЗГОЛЕМЕНИ ЗА 4,1 ОТСТО
с.7 ОТКУПЕН ПОЛОВИНА ОД ТУТУНОТ ВО ПРИЛЕПСКО
с.9 БАЛКАНОТ СЕ СМРЗНУВА БЕЗ РУСКИОТ ГАС
с.9 ПРОДОЛЖЕН РОКОТ ЗА ПРОДАЖБА НА СТОПАНСКА БАНКА БИТОЛА
БИЗНИС
с.3 ДЕФИЦИТОТ ОД 2,66 МИЛИЈАРДИ ДОЛАРИ - РЕКОРДЕН
с.3 АКЦИЈАТА ТОП ДЕПОЗИТ ПРОДОЛЖУВА ДО 31 ЈАНУАРИ
с.5 ГАСОТ КАКО ПОЛИТИЧКА УЦЕНА?
с.5 ПОДДРЖАН ПРЕДЛОГ ЗАКОНОТ ЗА ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНДОВИ
с.6 ИСТОРИСКИ ДНЕВЕН ПАД НА ЦЕНАТА НАФТАТА
с.7 КОМЕРЦИЈАЛНА БАНКА ГО ОДБЕЛЕЖА ТРГУВАЊЕТО ВО 2008 ГОДИНА
с.7 ПРОДОЛЖЕН РОКОТ ЗА ФОРМИРАЊЕ НА АКЦИОНЕРСКИ ПАКЕТ ЗА
ПРОДАЖБА
с.7 ОТКУП НА СОПСТВЕНИ АКЦИИ
с.8 ПРОФИТИТЕ НА КОМПАНИИТЕ ОД ИНДЕКСОТ С&П ЌЕ ПРОДОЛЖАТ ДА
ПАЃААТ
с.9 МБИ -10 ИЗГУБИ 1,90 ПРОЦЕНТИ ОД ВРЕДНОСТА
с.9 ПРОМЕТОТ ОД ТРГУВАЊЕТО САМО 2,4 МИЛИОНИ ДЕНАРИ
с.11 ЕКОНОМСКАТА КРМЗА ВО ЕВРО ЗОНАТА КЕ ТРАЕ ДО КРАЈОТ НА 2009
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.1 МАКЕДОНИЈА ПОДГОТВУВА МЕРКИ ЗА КРИЗАТА СО ГАС
с.1 СЕ ЗГОЛЕМУВА ПРИТИСОКОТ ОД ДРЖАВАТА ВРЗ ЕВН
с.3 МАКЕДОНИЈА И ПОНАТАМУ БЕЗ ГАС, ВЛАДАТА ДЕНЕСКА ЌЕ НОСИ МЕРКИ
с.3 ГАСОТЈА ЗАТВОРИ ФЗЦ „11 ОКТОМВРИ”
с.7 БЕРЗАТА ПОВТОРНО ТРГНА НАДОЛУ
с.7 МЕПСО БАРА ОДЗЕМАЊЕ ЛИЦЕНЦАТА НА ЕВН
с.7 ПАК ОДЛОЖЕНА ПРОДАЖБАТА НА СТОПАНСКА БАНКА- БИТОЛА
ВЕЧЕР
с.1 МЕПСО БАРА НА ЕВН ДА И СЕ ОДЗЕДЕ ДОЗВОЛА ЗА УВОЗ НА СТРУЈА
с.5 ПОВТОРИО ОДЛОЖЕНА ПРОДАЖБАТА
с.5 ТОП ДЕПОЗИТОТ ПРОДОЛЖУВА ДО 31 ЈАНУАРИ!
с.6 МЕПСО БАРА ОД ЕВН ДА И СЕ ОДЗЕМЕ ДОЗВОЛАТА ЗА УВОЗ НА СТРУЈА
ВРЕМЕ
с.1 ИНФЛАЦИЈАТА СЕ СМИРИ НА 4,1 ПРОЦЕНТИ
с.6 ГРЧКИ ОТЕ ЗАТВОРА 120 КАНЦЕЛАРИИ
ВЕСТ
с.7 МЕПСО БАРА ДА И СЕ ОДЗЕМЕ ДОЗВОЛАТА ЗА УВОЗ НА ЕВН
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.2 САМО ГОСПОД ЗНАЕ КОГА ЌЕ ПОТЕЧЕ ГАСОТ
с.3 СЕ СТЕГА ОБРАЧОТ ОКОЛУ ЕВН
с.9 ТУЖБА ЗА МАКЕДОНИЈА АКО ПРОРАБОТИ ВЕЛЕШКАТА ТОПИЛНИЦА
с.9 НАФТАТА ПАДНА ЗА ПОВЕЌЕ ОД 12 ОТСТО
 Data 12. 1. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Спласнува енергетскиот конфликт меѓу
Русија и Украина, кој изминативе денови
цела Европа ја остави без природен гас.
Вакви позитивни информации, што ги
пренесуваат весниците, пристигнаа од
Брисел, по состанокот што се одржа со
посредство на ЕУ, меѓу руските и
украинските претставници. Оваа одлука за
обновување на испораката на природниот
гас за Европа е донесена откако независни
меѓународни експерти ќе ја контролираат
испораката на рускиот гас за Европа,
преку Украина. Во набљудувачката мисија
на ЕУ ќе бидат вклучени и руски експерти
кои ќе бидат задолжени да го следат
транзитот на рускиот гас кон европските
потрошувачи. Истовремено ќе бидат
вклучени и експерти на украинската
компанија Нафтогас кои, пак, ќе
контролираат во некои гасоводни станици
во Русија од каде тргнува гасот кон
Европа. Според процената на Европската
комисија, ќе бидат потребни 66 часа
откако Русија ќе пушти гас за енергентот
да стигне до потрошувачите во Западна
Европа. Поради руско-украинскиот спор,
во Македонија последиците најмногу ги
почувствуваа големите фабрики, Макстил
и ФЗЦ, кои ги затворија погоните и
испратија околу 3.000 работници на
принуден одмор. Во Макстил сега
очекуваат дека ако Русија го пушти гасот в
понеделник или најдоцна во вторник, може
повторно да почне со работа. Инаку, секој
ден неработење оваа компанија губи оп
околу 150 илјади евра.Јануарските сметки
за парно греење ќе се намалат приближно
на сумата како пред големото поскапување
од 60 отсто летоска, велат извори од
Регулаторната комисија за енергетика за
печатените медиуми. Тоа практично значи
дека граѓаните приклучени на мрежата на
Топлификација ќе плаќаат околу 30
broj 56
денари за квадратен метар, наместо 44
како сега. Првичните неофицијални
пресметки на регулаторите се дека
парното ќе поевтини за 20 до 30 отсто, со
оглед на константното намалување на
цената на нафтата. Колку точно пак ќе
поевтини парното, ќе се знае околу 20
јануари, кога Регулаторната комисија ќе ја
донесе конечната одлука. Новата цена ќе
важи до летото, кога одново треба да има
корекција.
Првите луѓе на ЕВН Македонија се
уште молчат и не сакаат јавно да ги
коментираат отворените притисоци на
Владата кои започнаа уште со првите
денови од 2009 година, a се поизвесно е
дека нема брзо да престанат, информира
Утрински весник, кој неофицијално
дознава дека раководството на ЕВН
Македонија и понатаму нема намера
отворено да реагира на нападите, туку
дека јавна реакција наскоро би требало да
има од дирекцијата на компанијата во
Виена. Енергетски експерти коментираат
дека е очигледно оти Владата има
смислено сценарио на вршење константен
притисок врз ЕВН, се со цел на секаков
начин да и го загорчи работењето и
евентуално да предизвика нејзино
повлекување од земјата, а што би значело
дека Владата ќе може повторно да ја врати
дистрибуцијата во рацете на државата. За
Нова Македонија пак, академикот Томе
Бошевски изјавува дека проблемот е што
ЕВН ги има парите, а другите (МЕПСО и
ЕЛЕМ) страдаат.- He постои меѓусебна
координација. ЕВН сака што повеќе да
заработи на сметка на другите. Ефектите
од сето тоа се поразителни и има многу
проблеми во дистрибутивниот систем -
смета академикот Бошевски. Во однос на
берзНИК
21
10.01.2009 g. SABOTA
планираните инвестициите, тој вели дека
Регулаторната комисија нема увид во нив,
бидејќи се чуваат како деловна тајна.
Регулаторната комисија за
енергетика во следните седум дена ќе
одговори на барањето на МЕПСО за
одземање на дозволата за увоз на струја
на ЕВН Трејдинг, која е сопственост на ЕВН
Македонија. РКЕ паралелно ќе одлучува и
за евентуалното одземање на лиценцата на
ЕВН Македонија за дистрибуција на
електрична енергија поради прекините во
снабдувањето и групните исклучувања на
домаќинствата во периодот од 1 октомври
до 31 декември 2008 година, информира
Вест.
Поради економската криза, 25
проценти од вработените во кочанската
фабрика за автомобилски делови Руен ИТ
се испратени на принуден одмор до март.
Станува збор за 130 работници од оваа
кочанска фабрика кои во наредните три
месеци ќе земаат 70 проценти од платата.
Работниците заминуваат на принуден
одмор поради откажувањето на нарачките
од нивните партнери во Европа. По истекот
на овој период ќе се знае судбината на
овие работници, односно дали ќе се
вратат на работа или ќе добија отказ.
Француската компанија што произведува
автомобилски делови само за извоз пред
неколку години го купи Руен за 2,2
милиони евра.
По најавите за рестартирање на
Топилницата од страна на фирмата
Метрудхем, во Шпиц може да се прочита
дека велешани најавуваат радикални
мерки, протести, блокади и тужби,
додека Министерството за екологија ја
уверува јавноста дека никој не може да
го активира производството ако не
обезбеди соодветни еколошки
стандарди...

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ПРОТЕЧЕ РУСКИОТ ГАС ЗА ЕВРОПА (*****)
2. ДРЖАВНИ ИНСПЕКТОРИ ВЛЕГОА ВО ЕВН (****)

ДНЕВНИК ВРЕМЕ
с.1 ДРЖАВНИ ИНСПЕКТОРИ ВЛЕГОА ВО ЕВН
с.1 ПАРНОТО ПОЕВТИНУВА ЗА 30 ОТСТО
с.7 РУСКИОТ ГАС ПОВТОРНО ЌЕ ЗАМИРИСА ВО ЕВРОПА
с.1 ПРОТЕЧЕ РУСКИОТ ГАС ЗА ЕВРОПА
с.7 ПРИНУДНИ ОДМОРИ И ВО РУЕН
с.7 СМЕТКИТЕ ЗА ПАРНО СЕ ВРАЌААТ НА СТАРО
с.7 ДРЖАВНИТЕ ИНСПЕКТОРИ ВЛЕГОА ВО ЕВН
с.7 ПРОТЕЧЕ РУСКИОТ ГАС ЗА ЕВРОПА
ВЕСТ
УТРИНСКИ ВЕСНИК с.6 РЕГУЛАТОРОТ ЗА СЕДУМ ДЕНА ЌЕ ОДЛУЧУВА ЗА ЛИЦЕНЦИТЕ НА
с.1 ГАС ЗА ТРИ ДЕНА ЕВН
с.1 ВЛАДАТА ГО СТЕГА ОБРАЧОТ ОКОЛУ ЕВН с.6 130 ПАБОТНИЦИ НА РУЕН НА ПРИНУДЕН ОДМОР
с.5 ВЛАДАТА ГО СТЕГА ОБРАЧОТ ОКОЛУ ЕВН, АВСТРИЈЦИТЕ
МОЛЧАТ НОВА МАКЕДОНИЈА
с.7 КОЛКУ ГУБИ ДРЖАВНИОТ БУЏЕТ ОД СЕ ПОЕВТИНАТА НАФТА? с.1 РУСКИОТ ГАС ЌЕ ПОТЕЧЕ КОН МАКЕДОНИЈА
с.8 ГОДИНАВА ТЕШКО ДО КРЕДИТ, А ЌЕ СЕ ТОПАТ И МИНУСНИТЕ с.1 КАВГАТА СО ЕВН СТИГНА ДО ВИЕНА
САЛДА
с.8 РУЕН ИСПРАТИ 127 РАБОТНИЦИ НА ПРИНУДЕН ОДМОР с.8 РУСКИОТ ГАС ЌЕ ПОТЕЧЕ КОН МАКЕДОНИЈА
с.8 БЕРЗАТА ВО ПОРАСТ с.9 КАВГАТА СО ЕВН СТИГНА ДО ВИЕНА
с.13 ГАСОТ ЌЕ СТИГНЕ ЗА ТРИ ДЕНА ШПИЦ

ВЕЧЕР с.5 РУСИЈА СЕ СМИЛУВА, А МАКСТИЛ СЕ ЗАГРЕВА ЗА РАБОТА

с.6 ГАС ЌЕ ПОТЕЧЕ ВИКЕНДОВ с.7 ТОПИЛНИЦАТА ГО ВЖЕШТИ ВЕЛЕС
с.7 ФИЛТРИТЕ НА „ОКТА” ФУНКЦИОНИРААТ
22 берзНИК broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 12. 1. 2009

СВЕТ...ВЕСТИ...СВЕТ...ВЕСТИ...

Банките во кризата загубија 732 милијарди долари

Банките и компаниите од финансискиот сектор во
светот, загубија 732 милијарди долари, заради
последиците од кризата на американските второкласни
хипотекарни кредити, која започна во 2007 година.
Вкупниот износ на докапитализација е поголем од
загубите, бидејќи во банките се инјектирани 789
милијарди долари или 60 милијарди повеќе од износот на
загубите.Според податоците на Блумберг, тој износ ги
претставува кредитните загуби или намалување на
кредитниот имот, што не влегува во категоријата
второкласни кредитни пласмани, како и задолжувањата
земени по кредитните обврски.
Заради зголемување на нестабилноста на отплатата на
станбените кредити, загубите вклучуваат и зголемување
на провизиите за лошите кредити. Во текот на година
ипол криза, банките силно го зголемија својот капитал,
за да можат да се спротивстават на бранот на пропаѓање
на пазарите на хипотекарни кредити. Откако кризата
сериозно го потресе светскиот финансиски пазар,
централната американска банка се обиде со Европската
централна банка и националните банкарски власти да ги
ублажи зголемените краткорочни притисоци со пласирање
на готовина во деловните банки преку аукции и валутни
заеми. Вкупниот износ на докапитализација на банките,
се покажа, е поголем од загубите.
Првото место на листата од стотина светски губитници
убедливо го зазеде американската Wachovia, со загуба од
96,5 милијарди долари.

Банката на Англија ја намали основната

камата на 1,5 отсто
Банката на Англија, која во Велика Британија ја има
улогата на централна банка, одлучи да ја намали
основната каматна стапка на 1,5 отсто, што е нејзина
најниска вредност во истојата на банката, која е
создадена во далечната 1694 година.Во соопштението на
банката се вели дека определувањето за ваквата каматна
стапка е раководено од настојувањето да се спречи
избувнување на дефлација во британската економија, но
и од желбата за поттикнување на домашниот пазар на
пари, оцекувајќи дека сега банките ќе го обноват
позајмувањето на пари за поединци и за фирми.Ова
историско намалување на каматата, прв пат под два
отсто, е четврто по ред спуштање на основната камата од
октомври 2008 година, кога таа изнесуваше пет
отсто. Сепак, ова намалување е помало од очекувањата
на британските финансиски и деловни кругови, кои
вршеа притисок врз Советот на гувернерите, каматата да
се спушти до еден или дури до 0,5 отсто. Претставник на
Асоцијацијата на британските производители реагираше
со разочарување, замерајќи и на Банката што била
премногу плашлива. Висок функционер на лондонски
Ернст и Јанг за Би-Би-Си изјави дека станува збор за
мерка што ќе му одговара на стопанството, но и
препорача на централната банка да не застане овде и со
оваа мерка. - Не гледаме причина зашто Банката не би
продолжила и натаму, спуштајќи ја каматата до еден или
можеби и до 0,5 отсто, изјави Хетал Мехта, водечки
економски експерт на Ернст и Јанг.
Намалувањето на каматата уште повеќе ги разгневни
британските штедачи, кои со забрзаното спуштање на
стапката од есеноска, ја загубија целосно вредноста од
заштедите и самата смисла да се штеди и да се чуваат
пари во банка, затоа што излегува дека за своите пари
повеќе не добиваат никаква камата.

Грчки ОТЕ затвора Осум германски, меѓу

120 канцеларии
Грчкиот телеком ОТЕ соопшти дека затвора околу
120 канцеларии на компанијата заради слабата
трговска активност, но уверува дека нема да преземе
кастрења на свои вработени, пренесе локалниот сајт
Ин њуз. Во соопштението на телекомот се наведува
дека работните места на 250-те вработени од овие
канцеларии се гарантирани и дека тие ќе бидат
преместени на друга работа во рамки на компанијата.
Раководството на ОТЕ официјално беше преземено
од најголемиот телекомуникациски оператор во
Европа - Дојче телеком, кој минатата година купи 25
% од акциите на грчката компанија. Се очекува една
од првите одлуки на Дојче телеком да биде
намалување на персоналот за 2.000 вработени, иако
во тек е и програма за доброволно напуштање на
компанијата со обештетување. По овој повод
вработените во ОТЕ почнаа 24-часовен штрајк во знак
на протест против можните кастрења и затворањето
на 120 канцеларии на компанијата. Грчкиот телеком,
преку мобилниот оператор Космоте е сопственик и на
бугарскиот оператор Глобул. Зделката меѓу ОТЕ и
Дојче телеком беше проценета на 2,5 милијарди евра.
100 највредни компании на светот
Осум германски компании се најдоа на ранг-листата на
100 светски фирми со најголема берзанска вредност.
Имено, ревизорската куќа Ернст и Јанг соопшти дека 100-те
највредни компании на светот во 2008 година изгубиле 42
отсто од берзанската вредност и сега заедно вредат 9.300
милијарди долари, наместо минатогодишните 16.000
милијарди.Првите две години само две германски фирми
биле на ранг-листата на најмоќни фирми во светот. Сега во
таа група спаѓаат и производителот на автомобили
Фолксваген, енергетскиот концерн Е.он, Сименс, хемиската
компанија Бајер, производителот на софтвер САП,
Германски Телеком, РВЕ и осигурителната компанија
Алијанс.
Највредна компанија на светот е американскиот
енергетски гигант Ексон Мобајл. Инаку, пред избивањето
на светската економска криза, десетте најмоќни компании
вределе 3.700 милијарди евра, а сега само 2,1 милијарди
евра.
 Data 29.12.2008
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Полска продава 74%
од Варшавската берза
Полското министерство за
финансии објави дека во првата
фаза од приватизацијата на
Варшавската берза ќе продаде 73,
82% од акциите, а потенцијалниот
купувач мора да биде некој водечки
секторски или финансиски
инвеститор.
-Водечките секторски
инвеститори ќе бидат повикани да ги
поднесат понудите во свое име или
во состав на конзорциум со
останатите финансиски инвеститори,
се наведува во соопштението од
Министерството. Инаку, во моментов
Министерството за финансии
контролира 98,81 отсто од
сопственичкиот капитал на берзата,
и според изјавата на портпаролот на
министерството, власта има желба
потенцијален инвеститор да биде
некоја од водечките глобални берзи.
broj 55
берзНИК
23
На Џенерал Моторс веќе не
му е потребна помош
Водечкиот американски производител на возила, Џенерал Моторс, оцени
дека последниот кредит што го добил од Владата на САД ќе биде доволен да не
се случи најцрното сценарио кое го предвидуваа и дека нема да им бидат
потребни дополнителни средства доколку се одржи економијата.
Министерството за финансии на САД му помогна на Џенерал Моторс со кредит
од дури 13,4 милијарди долари за да може компанијата да ги плати обврските.
Овој производител на автомобили во декември 2008 година прогнозираше дека
по најцрните сценарија во 2009 година во САД ќе се продадат околу 10,5
милиони возила. Сега ја смени прогнозата и очекува продажба од 10,5 до 12
милиони возила.
Мобилен телефон
од 2,5 милиони долари
Најскапиот мобилен телефон на светот е iPhone 3G na „Ејпл“, „King’s
Button“, кој чини повеќе од 2,5 милиони долари. Скапоцениот телефон, за
чиј дизајн е заслужен австрискиот јувилир Петер Алоисон, изработен е од
18-каратно бело злато и украсен со 138 дијаманти од најдобар квалитет.
Прво што се забележува на телефонот е т.н. „хоум“ копче, кое е всушност
редок дијамант од 6,6 карати. Јувелирот Алоисон веќе неколку години
дизајнира екстравагантни луксузни мобилни телефони.

Хрватскиот гувернер – најдобар во светот

Месечното списание, The Banker,
му додели на гувернерот на
Хрватската народна банка, Жељко
Рохатински, две признанија – за
најдобар гувернер во Европа и во
глобални рамки.
Списанието The Banker, кое од
1926 година ги следи финансиските
движења во светот, секоја година
прави избор на најдобар регионален
гувернер и гувернер на годината во
светот, на основа на оцените од
редакцијата и од истражувањето
спроведено меѓу банкарите и
економските аналитичари.
Во образложението упатено до
гувернерот Рохатински, се наведува
дека наградата ја одразува довербата
на пазарот во неговото однесување
во текот на минатата година и во
делувањето на ХНБ во овие тешки
времиња.
-Финансиската криза особено
јасно покажа дека мерките кои беа
преземени од страна на ХНБ од 2006
година, со цел за зауздување на
кредитните пласмани во Хрватска, и
посебно задолжувањата во странски
валути, биле разумни. Учесниците во
нашето истражување истакнаа дека
редица земји, кои се тешко погодени
од кризата, сега применуваат исти
такви мерки, но многу месеци
подоцна од времето кога тоа беше
направено во Хрватска, се вели во
образложението.
На прашањето што за него значи
ова признание, едно од многубројните
кои му се досега доделени од страна
на домашната и странската стручна
јавност, гувернерот Рохатински
изјави дека, после многуте
оспорувања, ова е големо признание
за ХНБ и за него лично. – Се надевам
дека нашата политика барем малку ќе
придонесе Хрватска полесно да го
преброди периодот на кризата –вели
Рохатински.

Балканското стопанство влегува Србија распишува

во стагнација тендер за електрани
Земјите од Балканот мора да имаат раст на бруто општествениот производ Министерството за енергетика на
од пет до шест отсто во наредните пет до седум години, за да може да ги Србија на 20 јануари ќе го објави
решат социјалните и економските проблеми- рече експертот од виенскиот долго очекуваниот тендер за
Институт за меѓународни економски истражувања, Владимир Глигоров, на изградба на два блока електрани,
една рсправа за економија во Подгорица. вредни речиси една милијарда евра,
јавува Танјуг. Тендерот ќе се објави
Според Глигоров, тој раст не ќе може да се оствари со прилив на странски во Фајненшел Тајмс, и во него ќе се
капитал, туку единствено со извоз, што во моментов е многу комплицирано, повикаат заинтересираните
па оттаму се очекува дека балканските земји ќе влезат во период на инвеститори да ги подигнат
стагнација на економскиот раст. документите за проектите Колубара Б
и ТЕНТ Б3. Меѓу заинтересираните се
Словенците во БиХ инвестирале и австрискиот концерн Вербунд, ЧЕЗ
и рускиот УЕС.
180 милиони евра
Во проектот Колубара Б се работи
Словенечките претпријатија минатата година инвестирале во БиХ вкупно
180 милиони евра, најмногу во секторот на трговија (Меркатор, Меркур и Туш), за завршување на електраната, а кај
со што Словенците биле најголеми странски вложувачи во БиХ, а по нив се проектот ТЕНТ за изградба на
Австријците со 151 милион евра и Хрватите со 70,4 милиони евра. блокови. Министерот за енергетика
на Србија, Петар Шкундриќ,
Минатата година во Босна до крајот на ноември протекле вкупно 598 инвестицијата за Колубара Б ја
милиони евра странски инвестиции. Најмногу од нив, 49 отсто, се наменети на проценува на најмалку 900 милиони
секторот производство, а следат трговијата со 25 отсто, услугите со 13 и евра, а за ТЕНТ Б3 до 850 милиони
банкарскиот сектор со 8 посто. евра. Двата блока треба да се
изградат со вложување на
БиХ годинава очекува 700 милиони евра странски инвестиции, наведуваат сопственикот на електраните,
хрватските медиуми и додаваат дека од 1994 до крајот на 2008 година се Електростопанството на Србија, и
забележани 5,2 милијарди евра странски директни инвестиции. инвеститорот.
24 берзНИК broj 55
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 29.12.2008

NEDELEN PREGLED NA MAKEDONSKA BERZA

za period od 29.12. 2008 - 2.01. 2009 godina

VKUPEN PROMET NA MAKEDONSKATA

BERZA AD SKOPJE U^ESTVO NA ODDELNI PAZARNI
SEGMENTI VO VKUPNIOT PROMET

PREGLED ZA NAJTRGUVANI AKCII NA OFICIJALEN PAZAR

10 NAJTRGUVANI HARTII OD VREDNOST

NA OFICIJALEN PAZAR
Data 12. 1. 2009 broj 56
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
берзНИК
25
NEDELEN PREGLED NA MAKEDONSKA BERZA
za period od 05.01. - 09.01. 2009 godina

VKUPEN PROMET NA MAKEDONSKATA

U^ESTVO NA ODDELNI PAZARNI
BERZA AD SKOPJE SEGMENTI VO VKUPNIOT PROMET

PREGLED ZA NAJTRGUVANI AKCII NA OFICIJALEN PAZAR

10 NAJTRGUVANI HARTII OD VREDNOST

NA OFICIJALEN PAZAR
26 берзНИК broj 56
OFICIJALEN PAZAR ZA PERIOD OD 05.01. D0 12.01. 2009
Data 12. 1. 2009