You are on page 1of 11

Vat lieu xay dng

1
Chng 1

NHNG TNH CHAT C BAN
CUA VAT LIEU XAY DNG

1. KHAI NIEM CHUNG
1.1. Phan loai vat lieu xay dng :
Vat lieu xay dng cothephan loai theo :
ac trng trang thai vacau truc
Tnh chat vat ly: tnh chat colien quan en nc, en nhiet, tnh nht, deo cua vat lieu
Tnh chat c hoc : bien dang, cng o,
Tnh chat hoa hoc : nhng bien oi hoa hoc vaoben vng cua vat lieu oi vi tac dung an mon hoa hoc.
Tnh cong tac, tuoi tho.v..v..
1.2. Thanh phan cua vat lieu xay dng :
Vat lieu xay dng c ac trng bang 3 thanh phan : hoa hoc, khoang vat vathanh phan pha (ran, long, kh).
Thanh phan hoa hoc c bieu thbang % hamlng cac oxt cotrong vat lieu. Nocho phep phan oan hang loat cac
tnh chat cua VLXD : tnh chu la, ben sinh vat, cac ac trng c hoc vacac ac tnh kythuat khac. Rieng oi vi kim
loai hoac hp kim th thanh phan hoa hoc cua noc tnh bang % cac nguyen tohoa hoc.
oi vi vat lieu nhan tao, da vao thanh phan hoa hoc cua no, ngi ta cothela chon thanh phan nguyen lieu
san xuat. Thanh phan hoa hoc cua vat lieu c xac nh bang cach phan tch hoa hoc (ket quaphan tch thng c
bieu dien di dang cac oxit).
Thanh phan khoang vat quyet nh cac tnh chat c ban cua vat lieu.Viec xac nh thanh phan khoang vat khaphc
tap, ac biet lavemat nh lng. V vay ngi ta phai dung nhieu phng phap ebotrcho nhau : phan tch nhiet vi
sai, phan tch phoRontgen, knh hien vi ien t.vv..
Thanh phan pha : a sovat lieu khi lam viec eu ton tai pha ran. Nhng trong vat lieu luon cha mot lng lorong,
nen ngoai pha ran nocon cocapha kh (kh kho) vapha long (kh am). Tlecua cac pha nay trong vat lieu coanh
hng en chat lng cua no, ac biet lacac tnh chat veam, nhiet, tnh chong an mon, cng o, v.v
1.3. Cau truc cua vat lieu xay dng :
Cau truc vmo: cau truc cothephan biet dedang bang mat thng : anhan tao ac, cau truc toong, cau truc dang
si, dang hat ri
Cau truc vi mo: cua vat lieu cothelacau tao tinh thehay vonh hnh. Dang tinh thecooben vaoon nh ln hn
dang vonh hnh.
ac iem cua cac chat cocau tao tinh thelaconhiet onong chay (ap suat khong oi) vacodang hnh hoc cua
tinh thenhat nh. Tnh chat cua n tinh the(cng o, tnh dan nhiet, dan ien, toc ohoa tan) khong giong nhau
theo cac phng khac nhau. Hien tng dhng olaac iem cua cau tao ben trong cua tinh the.
Cau tao ben trong : cua cac chat ac trng bang cau tao nguyen t, phan t, hnh dang kch thc cua tinh the, lien ket
noi bogia chung. Cau tao ben trong cua cac chat quyet nh cng o, ocng, oben nhiet vanhieu tnh chat quan
trong khac.
2. CAC CHTIEU VAT LYVE TRANG THAI CUA VLXD
2.1 Thanh phan cau tao c ban cua vat lieu :
Trong ieu kien tnhien, phan tovat lieu thng ton tai ba pha:
Pha ran : cac hat ran
Pha long : nc cha trong mot phan cac lorong
Pha kh : kh cha trong mot phan cac lorong
Cac pha nay tron lan mot cach tnhien khong theo quy luat. Trong nghien cu tnh chat c lycua vat lieu, ngi
ta thiet lap mohnh phan togom ba pha tach biet. Mohnh nay khong phan anh thc chat cau truc cua mau machco
yngha thiet lap cac chtieu vat lycan thiet cho tnh toan.
Chng 1- Nhng tnh chat c ban cua vat lieu xay dng
2

Mot sokyhieu quy c :
V : Tong thetch phan to
V
r
: Thetch lorong trong cau truc phan to
V
k
: Thetch pha kh
V
n
: Thetch pha nc
V
h
: Thetch pha ran (pha hat)
V =V
h
+V
k
+ V
n

M : Tong khoi lng cua phan to
M
k
: Khoi lng pha kh
M
n
: Khoi lng pha nc
M
h
: Khoi lng pha ran
M =M
h
+M
k
+ M
n

Trong o, xemnh khong kh cokhoi lng khong ang ke: M
k
= 0 , nen :
M =M
h
+M
n









Phan totnhien S ocau truc 3 pha

2.2 Cac chtieu vat ly:
Cac chtieu vat lylanhng thong sothehien tnh chat vat lyc ban cua vat lieu. ay lanhng thong socan thiet
ephan loai vat lieu, anh giakhanang chu lc cua chung vaxac nh phamvi sdung tng loai vat lieu.
1. Khoi lng thetch tnhien (dung trong tnhien) :
Khoi lng thetch tnhien hay khoi lng thetch cua mau cooam e c nh ngha latsogia tong khoi lng
ba pha vi tong thetch.
V
M
e
e
=
(g/cm
3
, T/m
3
)
M
e
: khoi lng mau trang thai tnhien, cooam lae (g, kg, T)
V : thetch cua mau trang thai tnhien 3 pha : ran, nc, kh (m
3
)
Khi pha nc chiem toan bothetch pha rong, ta comau vat lieu at trang thai bao hoa
2. Khoi lng thetch kho(dung trong kho) :
Khoi lng thetch khoc nh ngha latsogia khoi lng pha ran vi tong thetch.
V
M
h
o
= (g/cm
3
, T/m
3
)
M
h
: khoi lng mau trang thai kho pha ran (g, kg, T)
V : thetch cua mau trang thai tnhien 3 pha : ran, nc, kh (m
3
)
3. Khoi lng rieng / khoi lng hat (dung trong hat) :
Khoi lng rieng c nh ngha latsogia khoi lng pha ran vi thetch pha ran.
h
h
h
V
M
=
(g/cm3, T/m3)
M
h
: khoi lng mau trang thai kho pha ran (g, kg, T)
V
h
: thetch pha ran cua mau (cm
3
, m
3
)
Pha kh
Pha nc
Pha ran
Pha rong
Vat lieu xay dng
3
4. oac cua vat lieu :
oac (%) latsogia thetch ac vi thetch tnhien cua vat lieu
% 100 . % 100
V
V
h
o

= =
h


a socac loai vat lieu eu cooac nhohn 100%, rieng mot soloai vat lieu nh : thep, knh co ~100%
5. orong :
orong r (%) latsogia thetch pha rong vi tong thetch cua mau.
% 100 . 1 % 100 .
V
V
1 ( r
h
o r
|
|
.
|

\
|

= = = )100%

Lorong trong vat lieu bao gom lorong kn valorong h:
Lorong hlalorong thong vi moi trng ben ngoai.
Lorong kn lanhng lorong c bao boc bi bemat cac hat ran, hoan toan cach ly vi moi trng ben
ngoai.Vat lieu cha nhieu lorong kn th cach nhiet tot, cha nhieu lorong hth hut amcao.
Vat lieu hoan toan a c khi :
o
=
h
; =1 ; r =0 (nha ng, thuy tinh, paraffin, thep,)
Khi vat lieu coorong :
o
<
h
; <1 ; r >0 (gach, a, betong, go,)
6. omn :
omn, hay oln cua vat lieu ri laai lng anh giakch thc hat cua no, thehien qua thanh phan cap phoi hat.
omn cua vat lieu quyet nh khanang tng tac cua chung vi moi trng (khanang hoat ong hoa hoc,
khanang phan tan trong moi trng), ong thi anh hng nhieu en orong gia cac hat











Hnh 1.- B sng tiu chun














Chng 1- Nhng tnh chat c ban cua vat lieu xay dng
4
Hnh 2.- Kt qu phn tch thnh phn ht
3. NHNG TNH CHAT COLIEN QUAN EN MOI TRNG NC
3.1. Lien ket gia nc vavat lieu :
Nc hoa hoc lalng nc tham gia vao cau tao tinh thekhoang vat cua vat lieu. Lng nc nay lamot trong
nhng thanh phan pha ran cua vat lieu. Neu khnc nay th tnh chat cua vat lieu bthay oi rat ln. Th du
kaolinit (Al
2
O
3
.2SiO
2
.2H
2
O) mat nc nosemat tnh deo ; amiante (3MgO.2SiO
2
.2H
2
O) nhiet otren 580
0
C b
mat nc hoa hoc vatrnen rat gion, cng ogiam rat nhieu.
Nc hoa ly(nc hap phu) ton tai tren bemat hat ran do lc hut tnh ien. Lng nc nay lien quan en tnh
dan ien / nhiet vakhanang dch chuyen cua cac hat ran
Nc c hoc (nc tdo hay nc mao quan) gan nh khong colien ket vi vat lieu. Noxam nhap vao vat lieu
do tac dung cua lc mao dan (nc mao quan) hay lc trong trng (nc tdo). Nc c hoc trong vat lieu co
thededang thay oi ngay trong ieu kien thng. Thc techo thay sthay oi nc c hoc khong lamthay oi
tnh chat cua vat lieu.
3.2. Nhng tnh chat cua vat lieu colien quan en nc :
1. oam :
oam (%) lachtieu anh gialng nc cothat M
n
trong mau vat lieu tai thi iem th nghiem.
100 .
M
M M
M
M
h
h
h
n

= = e
e
(%)
M
n
: khoi lng nc cotrong mau trang thai tnhien do hut kh am trong khong kh
M
h
: khoi lng mau vat lieu kho(pha ran)
M
e
: khoi lng mau vat lieu tnhien (pha ran +kh +nc)
M
e
= M
h
+ M
n

Khi oam tang, thetch vat lieu vakhanang thu nhiet cua vat lieu tang nhng cng ochu lc vakhanang ca ch
nhiet giam
2. ohut nc :
ohut nc cua vat lieu lakhanang hut vaginc cua noieu kien bnh thng. ohut nc cothec
xac nh theo khoi lng hay theo thetch.
* ohut nc theo khoi lng H
p
(%) : tysogia khoi lng nc mavat lieu hut vao so vi khoi lng vat lieu kho .
% 100 .
M
M M
% 100 .
M
M
H
h
h u
h
'
n
p

= =

M

n
: khoi lng nc do vat lieu hut vao trong moi trng nc
M
h
: khoi lng vat lieu kho
M
u
: khoi lng vat lieu trang thai hut nc
* ohut nc theo thetch H
v
(%) : tysogia thetch nc mavat lieu hut vao so vi thetch tnhien cua vat lieu.
% 100 .
. V
M M
% 100 .
V
V
H
n
h u
'
n
v

= =

V

n
: thetch nc do vat lieu hut vao trong moi trng nc
M
h
: khoi lng vat lieu kho
M
u
: khoi lng vat lieu trang thai hut nc
V : thetch tnhien cua vat lieu

n
: khoi lng rieng cua nc (
n
=1 g/cm
3
= 1 T/m
3
)
ohut nc c xac nh bang cach emsay khomau vat lieu, can khoi lng mau kho, sau oemngammau vat
lieu vao nc. Sau thi gian xac nh tuy loai vat lieu, emvat lieu ahut no nc can lai vaxac nh ohut nc.
Khi ohut nc tang, thetch vat lieu vakhanang thu nhiet cua vat lieu tang nhngcng ochu lc vakhanang
cach nhiet giam
3. obao hoa nc :
Vat lieu xay dng
5
obao hoa nc laohut nc cc ai cua vat lieu trong ieu kien cng bc (bang nhiet ohay ap lc). o
bao hoa nc cung c xac nh theo khoi lng hay theo thetch nh ohut nc
obao hoa nc theo thetch
bh
v
H (%) :
% 100 .
V
V
H
bh
n bh
v
=

V
bh
n
: thetch nc mavat lieu hut vao en trang thai bao hoa
V : thetch tnhien cua vat lieu
obao hoa nc theo khoi lng
bh
p
H (%) :
% 100 .
M
M
H
h
bh
n bh
p
=

M
bh
n
: khoi lng nc mavat lieu hut vao en trang thai bao hoa
M
h
: khoi lng pha ran cua vat lieu (can vat lieu trang thai asay kho)
Hesobao hoa (C
bh
) : dung anh giamc obao hoa cua vat lieu
r
H
C
bh
v
bh
=

r : orong cua vat lieu
C
bh
thay oi t0 (tat calorong trong vat lieu lakn) en 1 (tat calorong lah).
Khi vat lieu bbao hoa nc, thetch vat lieu vakhanang dan nhiet tang nhng khanang cach nhiet vacng o
chu lc giam i.
Hesomem (K
m
) : dung anh giamc oben nc cua vat lieu :
k
bh
m
R
R
K =

R
bh
: gii han ben khi nen cua vat lieu trang thai bao hoa nc
R
k
: gii han ben khi nen cua vat lieu trang thai kho
Nhng vat lieu coK
m
>0,75 lavat lieu chu nc, nhng vat lieu nay dung c cho tat cacac ket cau cua cong
trnh thng xuyen tiep xuc vi nc.
4. Tnh tham nc:
Tnh tham nc latnh chat echo nc tham qua khi coochenh lech ap lc. Tnh tha m nc c ac trng
bang hesotham K
th
(m/s) :
( )t p p S
a V
K
n
th
.
.
2 1

=
V
n
: thetch tham nc qua mau vat lieu (m
3
)
a : chieu day mau th (m)
S : dien tch mau th (m
2
)
p
1
p
2
: ochenh lech ap lc thuy tnh 2 mat mau th (m)
t : thi gian nc tham (s)
4. NHNG TNH CHAT COLIEN QUAN EN NHIET
1. Tnh dan nhiet vahesotruyen nhiet :
Tnh dan nhiet cua vat lieu latnh chat echo nhiet truyen qua tpha conhiet ocao sang pha conhiet othap.
Nhiet lng truyen qua tamvat lieu c xac nh theo cong thc :
t
A
= .
a
t . F .
Q kcal
F : dien tch bemat tam vat lieu (m
2
)
a : chieu day tam vat lieu (m)
At : ochenh lech nhiet ohai bemat cua tam vat lieu (
o
C)
Chng 1- Nhng tnh chat c ban cua vat lieu xay dng
6
t : thi gian nhiet truyen qua (h)
: hesodan nhiet (kcal/m.
o
C.h)
Hesodan nhiet cua vat lieu () : lanhiet lng truyen qua mot bc tng day 1mcodien tch 1m
2
trong mot gikhi o
chenh lech nhiet ogia hai mat oi dien la1
o
C
Hesodan nhiet cua vat lieu phuthuoc vao nhieu yeu to: loai vat lieu, cau truc, orong vatnh chat cua lorong,
oam, nhiet obnh quan gia 2 bemat vat lieu.
odan nhiet cua khong kh rat be( =0,02 kCal/m.
0
C.h) so vi odan nhiet cua vat ran. V vay vat lieu cang
rong, dan nhiet cang kem (cach nhiet tot).
Hesodan nhiet cothexac nh bang cong thc thc nghiem:
oi vi vat lieu trong ieu kien lytng : oame =(1 7)% , nhiet ot = (27 2)
o
C
14 0 22 0 0196 0
2
, . , ,
o tc
+ = (kCal/m.
o
C.h)
Hesodan nhiet thay oi theo nhiet o:
( ) t
o t
. 002 , 0 1+ = (kCal/m.
o
C.h)

o
: hesodan nhiet cua vat lieu 0
o
C

t
: hesodan nhiet cua vat lieu nhiet ot
o
C
t : nhiet otrung bnh cua vat lieu (
o
C)
Vat lieu am ( cua nc =0,5 kCal/m.
0
C.h) cotnh dan nhiet tot.
2. Tnh thu nhiet vahesothu nhiet
(con goi lanhiet dung vanhiet dung rieng)
Tnh thu nhiet cua vat lieu latnh chat hap thu nhiet lng khi vat lieu bun nong. Lng nhiet vat lieu thu vao
goi lanhiet dung, c xac nh theo cong thc :
Q =C.M.(t
2
t
1
) kCal
M : khoi lng cua vat lieu (kg)
t
1
, t
2
: nhiet ocua vat lieu trc vasau khi un (
o
C)
C : hesothu nhiet con goi lanhiet dung rieng hay tynhiet (kcal/kg.
o
C)
Hesothu nhiet (nhiet dung rieng) : lanhiet lng can thiet eun nong 1kg vat lieu len 1
o
C
Khanang thu nhiet cua vat lieu phuthuoc : loai vat lie u, thanh phan cua vat lieu vaoam.
Vat lieu voc C = 0,75 0,92 kcal/kg.
o
C
Vat lieu go C = 0,70 kcal/kg.
o
C
Nc C = 1 kcal/kg.
o
C
Khi oamcua vat lieu tang th hesothu nhiet cung tang :
e +
e +
=
e
1
C . C
C
n k

C
k
, C
e
, C
n
: hesothu nhiet cua vat lieu kho, vat lieu cooame vacua nc
Khi vat lieu lahon hp cua nhieu vat lieu cocac hesothu nhiet khac nhau C
1
, C
2
, ..,C
n
vi khoi lng thanh phan
tng ng laM
1
, M
2
, , M
n
:
n 2 1
n n 2 2 1 1
M ... M M
M . C ... M . C M . C
C
+ + +
+ + +
=

Ngoai ra, ngi ta cothexac nh nhiet lng can thiet eun nong 1m
3
vat lieu len 1
o
C : goi lanhiet dung thetch
C
v
= C.
o
(kCal/m
3
.
o
C)
C
k
v
= C
k
.
k
o
(kCal/m
3
.
o
C)
C
e
v
= C
e

e
o
(kCal/m
3
.
o
C)
3. Tnh chong chayvatnh chu la :
* Tnh chong chay lakhanang cua vat lieu chu c tac dung cua ngon la trong mot thi gian nhat nh. Da vao
khanang chong chay, vat lieu c chia ra 3 nhom.
Vat lieu khong chay lavat lieu di tac dung cua ngon la hay nhiet ocao makhong bchay vakhong bien
hnh nhieu (nh gach ngoi, betong, amiante,).
Vat lieu xay dng
7
Vat lieu khochay lavat lieu bchay di tac dung cua ngon la hay nhiet ocao, nhng khi ngng tac nhan gay
chay (la, nhiet ocao) th vat lieu cung ngng chay (betong asphalt, gotam chat chong chay, fibro, )
Vat lieu dechay lavat lieu cothechay bung len di tac dung cua ngon la hay nhie t ocao.
* Tnh chu la latnh chat cua vat lieu chu c tac dung lau dai cua nhiet ocao makhong bchay vabien hnh. Da
vao khanang chu la, ngi ta chia vat lieu ra lam 3 nhom:
Vat lieu chu la (chu c nhiet o> 1580
0
C),
Vat lieu khochay (chu c nhiet ot1350 en 1580
0
C)
Vat lieu dechay (chu nhiet othap hn 1350
0
C).
5. TNH CHAT C HOC
1. Tnh bien dang cua vat lieu :
Tnh bien dang cua vat lieu lakhanang thay oi hnh dang,kch thc cua vat lieu di tac dung cua tai trong ben
ngoai. Da vao ac tnh cua bien dang ngi ta chia ra bien dang an hoi vabien dangdeo. Bien dang an hoi laphan
bien dang cotheho i phuc khi loai bonguyen nhan gay bien dang (thng lado tai trong ben ngoai). Con bien dang
deo (hay bien dang d) th khong mat i khi loai bonguyen nhan gay bien dang.
a) Bien dang an hoi :
Thng xay ra khi tai trong tac dung bevangan han. Tnh an hoi c ac trng bang module an hoi E :
c
o
= E
(kG/cm
2
)
trong o, o : ng suat (kG/cm
2
)
c : bien dang tng oi
Khi lc tac dung len vat lieu cokch thc ban au lal , lam nothay oi mot lng laAl th bien dang tng oi cua
vat lieu ola:
l
l A
= c

ieu kien xay ra bien dang an hoi : ngoai lc tac dung len vat lieu cha vt qualc tng tac gia cac chat iem cua
no. Do ocong cua ngoai lc sesinh ra noi nang vakhi bongoai lc, noi nang lai sinh cong a vat lieu trvetrang
thai ban au.
b) Bien dang deo :
Khi lc tac dung uln valau dai th ngoai bien dang an hoi con xuat hien bien dang deo. Nguyen nhan do lc
tac dung avt qualc tng tac gia cac chat iem, phavcau truc cua vat lie u lam cac chat iem cochuyen dch
tng oi. Do obien dang van con ton tai khi loai bongoai lc.
2. oben :
oben hay cng olakhanang cua vat lieu chong lai sphahoai cua ng suat xuat hien trong vat lieu do tac
ong cua ngoai lc hoac ieu kien moi trng thay oi. Ket cau xay dng chu nhieu loai tai trong khac nhau : keo,
nen, uon, cat, va cham, v.v.. Tng ng vi nocung conhieu loai oben.
oben cua vat lieu phuthuoc vao nhieu yeu to: thanh phan cau truc, phng phap th nghiem, moi trng, hnh
dang, kch thc mau. Do o, eso sanh khanang chu lc cua vat lieu ngi ta thng tien hanh th nghiem trong
ieu kien tieu chuan. Khi o, da vao oben (ay khai niem oben laoben gii han) ngi ra nh ra mac cua vat
lieu xay dng. Viec xac nh mac cua vat lieu gion (betong, gach) da chuyeu vao oben chu nen con vat lieu deo
(thep) vao oben chu keo.
Cohai phng phap xac nh oben cua vat lieu : phng phap phahoai vaphng phap khong phahoai.
a) Phng phap phahoai :
Tien hanh th nghiem keo, nen, uon, cat mau vat lieu en khi mau bphahoai. oben cua vat lieu c xac nh
tren nhng mau tieu chuan
Do vat lieu cocau tao khong ong nhat nen oben cua noc xac nh bang oben trung bnh cua mot nhom
mau (thng khong t hn 3 mau)
b) Phng phap khong phahoai :
Laphng phap xac nh oben vat lieu bang phng phap khong phahoai mau. Phng phap nay rat tien li
cho viec xac nh oben cua cau kien hoac ket cau trong cong trnh. Trong cac phng phap khong phahoai, phng
phap sieu am c dung rong rai nhat. oben cua vat lieu c anh giagian tiep qua toc otruyen song sieu am qua
no. oi vi vat lieu hon hp (betong) ngi ta hay dung phng phap sieu amxung.
3. ocng :
Chng 1- Nhng tnh chat c ban cua vat lieu xay dng
8
ocng latnh chat cua vat lieu chong lai tac dung amxuyen cua vat lieu khac cng hn.
oi vi vat lieu athien nhien : ocng cua ac anh giaqua ocng cua tha nh phan khoang cotrong ao,
bang bang thang Morh, gom co10 khoang vat mau c sap xep theo mc ocng tang dan.
oi vi vat lieu kim loai : viec xac nh ocng nham anh giaac tnh cua lp bemat kim loai, kiem tra shoa
don cua kim loai khi han, so sanh ac tnh cua kim loai han vakim loai nguyen. Tuy theo ocng vakch thc
cua kim loai madung cac phng phap th nghiem khac nhau.
oi vi vat lieu go: viec xac nh ocng nham anh giakhanang chu lc cua gokhi chu tai trong tnh (lc nen)
vakhi chu tai trong ong (lc va ap)
4. omai mon :
omai mon (Mn) phuthuoc vao ocng, oben vacau tao cua vat lieu, c xac nh trong phong th nghiem
F
m m
Mn
2 1

=
(g/cm
2
)
Trong o,
m
1
: kho i lng cua mau trc khi th nghiem (g)
m
2
: khoi lng cua mau sau khi cho may quay 1000 vong tren mamquay corac 2,5 lt cat chat 0,3-0,6mm (g)
F : dien tch tiet dien mai mon (cm
2
)
5. ohao mon :
ohao mon Q(%) ac trng cho ohao hut vat lieu va do mai mon va do va cham. ohao mon c th
nghiem tren may Devan . Neu khoi lng cua mau trc khi th nghiem lam
1
, khoi lng cua mau sau khi cho may
quay 10.000 vong roi sang qua sang 2mm lam
2
th ohao mon la:
% 100 .
m
m m
Q
1
2 1

=

Da vao ohao mon, vat lieu c phan ra cac loai :
Vat lieu chong hao mon rat tot : Q <4%
Vat lieu chong hao mon tot : Q =4 6 %
Vat lieu chong hao mon trung bnh : Q =6 10 %
Vat lieu chong hao mon yeu : Q =10 15 %
Vat lieu chong hao mon rat yeu : Q >15 %
6. Hesopham chat :
Hesopham chat (K
pc
) con goi lahesochat lng ket cau cua vat lieu : laai lng khong thnguyen, ac trng
bang tsogia cng otieu chuan R
tc
(kG/cm
2
) vakhoi lng thetch tieu chuan
tc
o
(kg/m
3
)
echon loai vat lieu coK
pc
ln (tot) : yeu cau nophai va cokhanang chu lc tot, va phai nhe, cotnh cach
am, cach nhiet tot.
Trong khi o, thong thng, neu vat lieu cocng ocao th khoi lng thetch sel n do onang ne, tnh cach
nhiet, cach amkem K
pc
nho
3
2
tc
o
tc
pc
m / kg
cm / kG R
K =

=

7. Tuoi tho:
Tuoi tholatnh chat cua vat lieu gic khanang lam viec trong mot thi gian nhat nh. Thong thng, trong
quatrnh khai thac, sdung cong trnh, stiep xuc trc tiep vi moi trng lam tha nh phan vatnh chat cua vat lieu b
thay oi (thng lagiam theo thi gian). en mot luc nao ocong trnh semat khana ng sdung (can sa cha, thay
the,). Nhng cong trnh khosa cha, khothay theth tuoi thocua vat lieu phai ln hn tuoi thocua cong trnh.
exac nh tuoi thocua vat lieu, ngi ta dung phng phap quan sat thc tenhng bien oi tnh chat cua no
(thi gian oi hoi len en hang chuc nam) hoac dung phng phap mophong nhng yeu totac dung len vat lieu trong
quatrnh sdung vi cng ogia tang nhieu lan erut ngan thi gian th nghiem.


CAU HOI & BAI TAP CHNG 1

Vat lieu xay dng
9
1. Trong nhng chtieu c lycua vat lieu xay dng, sthay oi chtieu nao anh hng trc tiep en thetch vakha
nang thu nhiet cua vat lieu ? V sao ?
2. V sao vat lieu cocau truc toong cokhanang cach nhiet, cach am tot hn vat lie u cocau truc ac ?
3. orong vatnh chat lorong anh hng ti cac tinh chat chuyeu cua vat lieu nh thenao ?
4. Cho biet yngha cua hesobao hoa vahesomem trong viec chon vat lieu dung cho xay dng cong trnh
5. Phan tch anh hng cua cau truc vacau tao cua vat lieu xay dng en khanang truyen nhiet cua chung. Torut
ra nguyen lychetao vat lieu cach nhiet.
6. Quatrnh trao oi nc gia vat lieu xay dng vi moi trng c anh giabang nh ng chtieu nao ?
7. Bien dang lag ? Thenao labien dang deo vabien dang an hoi ?
8. Trnh bay cac dang lien ket gia nc vavat lieu xay dng. Trong o, dang lien ket nao anh hng trc tiep en tnh
chat c lycua vat lieu xay dng.
9. Cho biet cac thanh phan ac trng cua vat lieu xay dng. Thanh phan nao quyet nh tnh chat c ban cua vat lieu
xay dng? Giai thch.
10. Thiet lap cong thc sau :
e +

=
e
1
o

o
: khoi lng thetch khocua vat lieu (g/cm
3
)

e
: khoi lng thetch tnhien cua vat lieu (g/cm
3
)
e : oamcua vat lieu trang thai tnhien
11. Thiet lap cong thc xac nh hesothu nhiet theo oam :
e +
e +
=
e
1
C . C
C
n k

C
k
, C
e
, C
n
: hesothu nhiet cua vat lieu kho, vat lieu cooame vacua nc
12. Thiet lap cong thc xac nh hesothu nhiet cua hon hp gom nhieu thanh phan cocac hesothu nhiet khac nhau C
1
,
C
2
, ..,C
n
vi khoi lng thanh phan tng ng laM
1
, M
2
, , M
n
:
n 2 1
n n 2 2 1 1
M ... M M
M . C ... M . C M . C
C
+ + +
+ + +
=

13. Mot mau atnhien cong knh la5cm, chieu cao 5cm. trang thai khocokhoi lng la245g. Sau khi hut no
nc khoi lng tang len en 249g. Xac nh khoi lng thetch khovaohut nc cua anay.

o
= 2,5 g/cm
3
; H
P
= 1,63% ; H
v
= 4,08%
14. Mot mau akhocokhoi lng la77g, sau khi hut nc can c 79g. Tnh khoi lng thetch kho, oac vao
rong cua aneu khoi lng rieng cua nola2,67 g/cm
3
, ohut nc theo thetch la4,28%.

o
= 1,65 g/cm
3
; = 62% ; r = 38%
15. Mot mau acokhoi lng thetch khola2,7 g/cm
3
. Khi cho mau hut nc di ap lc cao th ma u coohut nc
theo khoi lng la3,71%. Biet C
bh
=0,8 ;
n
=1,05 g/cm
3
. Hay xac nh khoi lng rieng cua mau anay.

h
= 3,1 g/cm
3

16. Mot mau vat lieu etrong khong kh cokhoi lng thetch tnhien la1400 kg/m
3
vaoam 3%. Sau khi mau hut
nc en bao hoa th khoi lng thetch cua nola1700kg/m
3
. Cho hesobao hoa C
bh
=1,00. Hay xac nh orong cua
vat lieu nay.
r = 34,1%
17. Mot loai gach phong kho0
0
C cohesotruyen nhiet la0,36 kCal/m.
0
C.h, khoi lng rieng la2,6 g/cm
3
. Hay xac
nh orong cua loai gach nay.
r = 59%
18. Mot cuc avoi khocokhoi lng la50kg c ot nong tt
1
=15
0
C len t
2
=40
0
C vi lng nhiet tieu ton hu ch
la260 kCal. Sau khi cho mau hut no nc vaenguoi, khoi lng cua notang them 1kg. Xac nh sthay oi nhiet
dung cua avoi vatnh nhiet dung thetch cua no. Biet khoi lng thetch khocua ala2000 kg/m
3
.
C
kho
= 0,21kCal/kg.
o
C ; C
am
= 0,226kCal/kg.
o
C ; C
v
kho
= 420kCal/m
3
.
o
C ; C
v
am
= 461kCal/ m
3
.
o
C
19. Hay so sanh xem chieu cao bc tng cothetang len bao nhieu lan khi thay tam tng ahoc cokhoi lng the
tch la2000 kg/m
3
bang cac vat lieu :
Gach xay co
o
=1850 kg/m
3
, R
g
=65 kG/cm
2
;
Betong xop co
o
=1350 kg/m
3
, R
x
=35 kG/cm
2
;
Cho biet ahoc coR

=200 kG/cm
2
, chieu day tng khong thay oi vabang 0,64m. giathiet chtnh tng chu
tac dung cua tai trong ban than.
Tng gach : h = 351,4 m ; Tng BT xop : h = 259,3 m
Chng 1- Nhng tnh chat c ban cua vat lieu xay dng
10
20. Hay tnh khoi lng thetch cua vat lieu oam 20%. Cho biet khoi lng rieng cua vat lieu la2,6g/cm
3
; orong
la20% ; khi oamtang 1% th otang trung bnh vethetch vat lieu la0,2%
v
20%
= 2,4 g/cm
3

21. Mot loai vat lieu oam 0% cokhoi lng thetch la2,4 g/cm
3
; sau khi bao hoa nc, khoi lng thetch la
2,7g/cm
3
vahesobao hoa nc la0,9. Hay xac nh orong cua vat lieu nay neu lay khoi lng thetch cua nc la
0,98 g/cm
3
vacoi nh thetch cua vat lieu khong thay oi.
r = 34%
22. Mot loai vat lieu oam 20% cokhoi lng thetch la1,8g/cm
3
vatrang thai bao hoa nc cokhoi lng the
tch la2,0g/cm
3
. Khoi lng rieng cua vat lieu nay la3,0 g/cm
3
. Hay xac nh hesobao hoa nc cua vat lieu o. Gia
thiet thetch cua mau khong thay o i khi hut nc.
C
bh
= 1
23. Mot loai vat lieu coorong la20%, khoi lng rieng la1,3g/cm
3
. Khi oamtang 1% th otang trung bnh vethe
tch vat lieu la0,2%. Hay xac nh oam cua vat lieu o. Biet oamnay vat lieu cokhoi lng thetch la1,2g/cm
3
.
= 20%
24. Mot phong lam viec cokch thc (5,0m x 3,6m x 4,2m), xay bang mot loai gach coorong 40% vakhoi lng
rieng 2700 kg/m
3
. Tng day 22cm, tren mat tng cotong dien tch ca i vaca sola3,68m
2
. Ca, tran vanen eu
cach nhiet tot. Hoi khi nhiet ongoai tri la+8
o
C th moi ngay em phai ot bao nhieu than aconang suat toa nhiet
la5600 kCal/kg trong losi eduy tr nhiet otrong phong la+24
o
C.
M = 13,25 kg
25. Mot tam ep hu c co85% khoi lng lasi cellulose, 8% lanha urea formaldehyde va7% labot dolomite. Biet
nhiet dung rieng cua 3 loai nay lan lt la0,5 ; 0,45 ; 0,18 kCal/kg.
o
C , tam ep nay cothetboc chay nhiet o450
o
C.
Hay xac nh nang lng can thiet e3kg tamep nay boc chay khi nhiet oban au cu a nola25
o
C.
Q = 604 kCal
26. Mot cot nhalam bang acotiet dien vuong canh 20cm, chu tai trong nen ung tam khi lam viec la350T. c
biet cng ochu nen tieu chuan cua loai anay la1500kG/cm
2
vahesomem cua nola0,70. Hay kiem tra mc o
an toan cua cong trnh khi conan lut dai ngay.
27. Mot mau vat lieu cotiet dien vuong chieu dai 30cm, at tren hai goi ta cach nhau 24cm. Cohai lc tap trung P =
225kG at tai iem cach goi ta 1/3 chieu dai nhp. Hay xac nh kch thc tiet dien toi thieu cua mau, biet vat lieu
nay cocng ochu uon R
u
=1350 kG/cm
2
.
b = h = 2cm





Bai tap tham khao
28. Mot loai gach phong ieu kien tieu chuan cohesotruyen nhiet la0,316kCal/m.h.
o
C , khoi lng rieng la
2,6g/cm
3
. Yeu cau xac nh orong cua loai gach nay vatnh lng nhiet truyen qua 1m
2
ket cau cochieu day
35cmxay tloai gach otrong khoang thi gian 90 phut, biet nhiet o2 pha la120
o
C va40
o
C
29. Mot mau vat lieu cokhoi lng rieng la2500kg/m
3
, orong 28%. Hoi khi at mau codien tch 500cm
2
, day 5cm
vao thiet bth nghiem conhiet ohai mat mau la105
o
C va25
o
C th sau 90 phut cobao nhieu nhiet lng truyen
qua mau ? Cho nhiet otieu chua n la25
o
C
30. Mot mau vat lieu khocan nang 200g, khi bnung nong t20
o
C en 55
o
C phai ton mot lng nhiet hu ch la
1750 Cal. Hay xac nh nhiet dung rieng cua loai vat lieu nay oam25%, cho nhiet dung rieng cua nc la
1kCal/kg.
o
C
31. Mot mau vat lieu cooam tnhien la20% , c a i th nghiem xac nh nhiet dung rieng. Giatrnhan c
ng vi oam tnhien laC
e
=0,375 kCal/kg.
o
C. Hay xac nh khoi lng cua mau vat lieu nay trang thai say
kho. Biet rang khi un nong mau khot10
o
C len 45
o
C can tieu ton mot lng nhiet hu ch la2,188 kCal. Cho
nhiet dung rieng cua nc la1kCal/kg.
o
C
32. Tong dien tch tng xung quanh ket cau bao che dung bao vecac thiet bnhiet la18 m
2
(xem nh phan nen va
tran cach nhiet tot). Nhiet oben trong vangoai khu vc can c bao vela25
o
C va70
o
C. Theo tnh toan, neu
8cm
8cm
P =225kG
b =h =?
b
h
8cm
P =225kG
Vat lieu xay dng
11
sdung loai vat lieu cohesotruyen nhiet
o
=0,463 kCal/m.
o
C.h th lng nhiet cho phep truyen qua tng bao
che trong moi gila2739 kCal. Hoi can xay dng chieu day bc tng labao nhieu eam bao ieu kien tren?
33. Mot thanh thep cochieu dai l =1,0m phai cong knh labao nhieu neu chu tai trong keo laP =3,5T. Hay tnh
odan dai tuyet oi cua thanh thep okhi lam viec. Cho oben chu keo cho phep cua thep olaR =
1600kG/cm
2
, module an hoi E =2.10
6
kG/cm
2
.
34. Mot mau at set ran chac cohnh dang khong xac nh, c lay tmot hokhoan tham dovagi i th nghiem
trong phong. exac nh dung trong tnhien, mau c boc bang sap paraffin vaxac nh thetch qua lng
nc bchiem cho. Cac solieu nh sau :
Khoi lng mau at khi nhan thien trng la924,2g
Khoi lng mau at sau khi boc paraffin la946,6g
Thetch nc bmau at boc paraffin chiemchola513,1 ml
Khoi lng rieng cua paraffin la0,9g/cm
3

Hay xac nh khoi lng thetch tnhien cua mau at.
34. Mot loai avoi cokhoi lng thetch trang thai bao hoa nc la2,55 g/cm
3
, hesobao hoa nc la0,5. Yeu
cau xac nh khoi lng rieng cua avoi, biet khoi lng thetch trang thai khola2,5 g/cm
3
.
35. Mot mau vat lieu trang thai tnhien : e =3% ; t =25
o
C cokhoi lng rieng la2,6 g/cm
3
, orong 35%. Gia
cong mau thanh hnh lap phng canh 20cm vaa i th nghiem exac nh thong sodan nhiet.
Yeu cau xac nh lng nhiet truyen qua mau trong thi gian 90 phut vi nhiet o2 mat la100
o
C va20
o
C.

You might also like