You are on page 1of 54

-SAI

Vng quc hon v (mi th trong v ngoi vng trn)


Tt c mi ngi (c cu v khng c cu trong khung)

Con ngi sng

461a
Vng quc thuc linh (ngi c cu)

Vng quc bng ti

Ngi khng c cu trc ng Christ Nhng ngi cha tin hin nay
Nhng ngi cha tin thi k i nn Nhng ngi cha tin thi Thin hi nin

Thn quyn & Cc Qun ch thnh trc (Cc thnh C.U di Lut php trong Mi-se
Israel)

(Vng ti ca mi thi i vi ngi khng c cu v ma qu)

Hi thnh Tn hu thi k i nn Tn hu thi Thin hi nin

Thin s & Loi th

S cht th hai (a ngc)


Hnh thc mu nhim ca Vng quc

S sng i i (Thin ng)

Biu vng quc


Vng quc Thin Hy Nin

473

V thin hi nin
Ti lm
Vng quc i i
Thi i Hi thnh

S t tr thuc linh ca ng Christ Cc cn i nn

473

Hu Thin hi nin
Ti lm

Vng quc i i

Thi i Hi thnh

Thi i hong kim ca Phc m

Nhng cn i nn

473

Tin Thin hi nin


Thi k Hi thnh
Ti = lm
S hin n ln th hai

Vng quc i i

Cn i nn

Thin hi nin

7 nm

1000 nm

C mt tng lai cho dn Israel tin knh khng?


Tin Thin hi nin Thi k V thin hi nin & Hu thin hi nin

Hi thnh c phn bit vi dn Israel

Israel c mt tng lai

Hi thnh l dn Israel mi

Israel khng c tng lai

Tin Thin hi nin giao c

Tin Thin hi nin tin i nn


Ct ln
S n th 2

Thi k Hi thnh

i nn

Thin hi nin

Ta n Trng V ln

Trn chin c-ma-gh-n

Trn chin ca Gt v Ma-gt

S A I

PHM VI TRNH BY
Tm lc thn th ca -sai

Bng cu trc ca sch


Nhng phn on trong cc ch. 1-39

Thn hc Nhng vn c bn p dng

460

??

Stamford Raffles (1819)

Lee Kwan Yew (1959)

C bao gi bn nghe rng Raffles vit 140 nm trc v Lee Kwan Yew, Ny, mt ngi h Lee s dy ln v khin Singapore thnh mt quc gia khng?

460

41:25 44:28 45:1 45:13

An Amazi ng Prophe cy
Si-ru (539 TC)

-sai (700 TC)

Phn v Si-ru rng, N l ngi chn chin ca ta, n s lm nn mi s ta p lng. Ni v Gi-ru-sa-lem rng, n s c lp li; ni v n th rng, nn ngi s li lp

453

Ai vit sch -sai?

Co trng: 1. Thn th

-sai

2. Phong cch & thn hc 3. ng Mt-si-a 4. Phu t & Si-ru

Nh -sai ?

453

1-39 40-66

-sai

Nh -sai ? 1-39 40-66 Tam -sai? 1-39 40-55 56-66

453

-sai

Nh -sai? 1-39 40-66 Tam -sai? 1-39 40-55 56-66 Nht -sai? 1-66
Phn bin:
1. Thn th

453

-sai

2. Phong cch & thn hc 3. ng Mt-si-a 4. Phu t & Si-ru

Dng thi gian

-sai 740-680 TC

342

Vng quc Vng quc thng nht phn chia


1050-930 930-722

Vng quc Hu n c lu y
722-586 536-425

1 1 0 0

1 0 5 0

1 0 0 0

9 5 0

9 0 0

8 5 0

8 0 0

7 5 0

7 0 0

6 5 0

6 0 0

5 5 0

5 0 0

4 5 0

Lu y 586-536

342

Khi -sai ni tin tri

453

Kt thc ca cc vua Israel Cc vua ca Giu-a

Ph-ca

-s A-cha -x-chia

-xia

Gi-tham

65 nm Chc v ca -sai
(745-680 BC)

Cu c gin lc

341

Sch -sai trong Cu c

341

-sai trong lch s C.U.

342

Nhn gn hn

454

Mi da caThreat A-sy-ri Thee Assyrian


S bnh trng ca A-sy-ri

Ni-ni-ve

a Trung Hi

A-ram

Israel Giu-a
Ai Cp
Vnh Ba-t

453 -sai l ai?


Tn ng c ngha l c Gi-h-va l s cu ri hoc GHV gii cu Con trai A-mt v truyn thng tin rng ng l anh em h ca vua xia, v hn l c ra vo hong cung Truyn thng ghi nhn rng ng tun o v b ca i.

Ai sao chp ca ai?


-sai 2:2 S xy ra trong nhng ngy sau rt, ni ca nh c Gi-h-va s c lp trn nh cc ni, cao hn cc nc. Mi nc s v , Mi-ch 4:1 Xy ra trong nhng ngy sau rt, ni ca nh c Gi-h-va s lp ln trn cht cc ni, v s c nhc cao ln hn cc i. Cc dn s chy v ;

Ai sao chp ca ai?


-sai 2:3 v nhiu dn tc s n m ni rng: Hy n; chng ta hy ln ni c Gi-h-va, ni nh c Cha Tri ca Giacp: Ngi s dy chng ta v ng li Ngi, chng ta s i trong cc no Ngi. V lut php s ra t Si-n, li c Gi-h-va s ra t Gi-ru-sa-lem. Mi-ch 4:2 v nhiu nc s i n , m rng: Hy n, chng ta hy ln ni ca c Gi-h-va, ni nh ca c Cha Tri Gia-cp! Ngi s dy chng ta v ng li Ngi, v chng ta s i trong cc no Ngi. V Lut php s ra t Si-n, li ca c Gi-h-va t Giru-sa-lem.

Ai sao chp ca ai?


-sai 2:4 Ngi s lm s phn xt trong cc nc, on nh v nhiu dn. By gi h s ly gm rn li cy, ly gio rn li lim. Nc ny s chng cn gi gm ln nghch cng nc khc, ngi ta chng cn tp s chin tranh.

Mi-ch 4:3 Ngi s lm


ra s phn xt gia nhiu dn, on nh cc nc mnh ni phng xa; v h s ly gm rn li cy, ly gio rn li lim; nc ny chng gi gm ln nghch cng nc khc, v cng khng tp s chin tranh na.

341

Ai vit v ai?

-SAI
PHC HI TRT T SNG TO
Cc chng 1 - 39 S xm ln ca A-sy-ri on pht (& Cu ri) Hu ht l li ln n Cc chng 40 - 66 Phu t Ba-by-ln Cu ri (& on pht) Hu ht l li an i

452

Giu-a (739 - 681 TC)

Biu sch -sai

456 Chng 1 - 12

Isaiah 1-12

on pht & gii cu cho Giu-a Chng 1 - 6 Bn co trng ca YHWH v dn tc Chng 7 - 12 Li tin tri v s gii cu

NHNG VN TRONG SCH -SAI

457

THIU N (N B) HAY TRINH N TRONG 7:14?

(virgin) khng c y

hlWtb

bethulah

hm'l.[;h

almah n.f. ph n tr

1) Trng thnh (tui kt hn) 2) Thiu n hoc vi kt hn

Khng th khng nh rng nh tin tri ni n thut ng trinh n da vo t ng ny mt sinh vin nghim tc cng khng th d dng b qua t ng ny m khng c lin h kh d n khi nim php l.

hm'l.[;h'

Chng 12 - 23
on pht trn 12 nc:

Ba-by-ln
Phi-li-tin M-p

457

a-mch
Israel -thi--pi Ai Cp

Isaiah 12-23 Judgment on the Nations

Ba-by-ln cnh Bin

-m
-rp Gi-ru-sa-lem

Ty-r

-sai 24-25
S on pht & phc lnh ton cu M t cn i nn theo sau l Thin hi nin

-sai 36-39
Phn lch s trong ngoc n
Phn ny (v vua -x-chia) l phn chuyn tip quan trng chg. 36, 37 nhn lui v qun Asy-ri v chg. 38 - 39 nhn ti v qun Ba-by-ln
Ging nh 2 Vua 18 - 20 ngoi tr bai ca ca -x-chia

455

THN HC TRONG -SAI


ng Christ hc
-sai cha ng nhng iu lin quan phong ph v rng ri nht v thn v v cng tc ca ng Christ trong Cu c.

Lai th hc
Ci nhn v tng lai ca -sai bao gm nhng thi k ca s on pht cha tng c v c nim vui v s thnh vng trong vn a ng mt (Thin hi nin).

465

THN HC TRONG -SAI


ng Christ hc
1. S thnh nhc th ca Ngi - Sinh bi n ng trinh (7:14) - L c Cha Tri (9:6) 2. Bn cht ca Ngi

- Khi u khim nhng (11:1)


- Dng di hong tc (11:1) - Khn ngoan (9:6) - i i (9:6)

- Ha bnh (9:6)
- Chn tht (53:9)

Cn nhiu li m t v ng Christ c tm thy trong nhng chng cn li ca -sai.

THN HC TRONG -SAI


Lai th hc

1. NGY CA C GI-H-VA
- GI-H-VA quyn nng c mt ngy (2:12; 22:5) - Ngy ca c Gi-h-va (13:6, 9)

- trong ngy y (35 ln, hu ht trong chg. 1 - 39)


C hai s nhn mnh ring bit cho ngy ca Cha - Ngy ca bun ru v than khc - Ngy ca chin thng v gii cu

465

Nhng li ha ca Giao c a-vt


V c mt con tr sanh cho chng ta, Mt con trai ban cho chng ta. Quyn cai tr s ny trn vai Ngi. Ngi s c xng l: ng L lng, ng Mu Lun, c Cha Tri quyn nng Cha i i, Cha bnh an. 7 Quyn cai tr v s bnh ca ca Ngi c thm mi khng thi, trn ngi a-vt v trn nc Ngi, ng lm cho nc bn vng, v lp ln trong s chnh trc, cng bnh t nay cho n i i. Tht lng st sng ca c Gi-h-va Vn qun s lm nn s y. s. 9:6-7
6

THN HC TRONG -SAI


Lai th hc (tip tc)
2. S CAI TR CA NG MT-SI-A:

- Mt thi k ha bnh v thnh vng cha tng c


+ S thnh hnh ca cng bng (1:17, 21, 23) + Thm quyn ca s Cai tr ca Ngi (9:6-7) + S huy hong ca Vng quc Ngi (33:17) + Ha bnh trn t (9:6-7; 32:16-17) + S cha lnh ca con ngi (35:5-6) + Thi k ca l hi (25:6) + S quy phc ca cc quc gia vi Israel v vi c Cha Tri (11:14; 14:2) + Dng chy s giu c ca cc quc gia chy n Israel (60:5, 11; 61:6) + S tun ca c Thnh Linh (11:2; 32:15)

C phi cng mt ng Mt-si-a khng?


Quyn cai tr v s bnh ca ca Ngi c thm mi khng thi, trn ngi a-vt v trn nc Ngi, t nay cho n i i. (9:7) Ngi b ngi ta khinh d v chn b, tng tri s bun bc, bit s au m, (53:3)

THN HC TRONG -SAI


Lai th hc (tt.)
3. TRI MI T MI : Gi-ru-sa-lem mi
+ S sng to nhng vt mi (65:17) s phc hi tri v t hin nay sau s n ln th 2 ca ng Chrit (24:19-23; 34:4) + S sng to Gi-ru-sa-lem mi (65:17-18) + S huy hong ca Gi-ru-sa-lem mi (60:13) + Khng c ca nc mt v bun ru (25:8; 35:10) + Tui th ko di v ngi cht gim st (25:8; 65:20)

+ Khng cn nh sng ca mt tri, mt trng (24:23; 60:19-20)

THN HC TRONG -SAI


Lai th hc (tt.)
4. S ON PHT I I - Thiu chy i i (34:10; 66:24)
- Chu au n i i (50:11)

Lai th hc ca -sai
Adapted from John A. Martin, Dallas Seminary

469

CT
S bt b ca Israel dn n s nhn thc ti li Ku cu c Cha Tri v: s tha th s gii cu (ku cu can thip) S Vinh quang ca CT xut hin: Giao c Mi K th b x on (s ku cu c chp thun) S phc hi quc gia S cha lnh thn th S phc hi tri t Ha bnh hon v

-sai 11:6-9

473a 6 by gi mung si s vi chin con, beo nm vi d con, b con, s t con v b nui mp cng chung mt ch; mt a tr s dt chng n i. 7 B ci s n vi gu, cc con nh ca chng s nm chung, s t n c kh nh b. 8 Tr con ang b s chi k rn h mang, tr con thi b s th tay vo hang rn lc. 9 N chng lm hi, chng git ai trong ni thnh Ta, v th gian s y dy s hiu bit c Gi-h-va, nh cc dng nc che lp bin.

Ngay c s t cng rt hin!

Tht th, mun vt c ao nng ny m thng i con ci c Cha Tri c t ra. 20 V mun vt b bt phc s h khng, chng phi t mnh, bn l bi c ng bt phc. 21 Mun vt mong rng mnh cng s c gii cu khi lm ti s h nt, ng d phn trong s t do vinh hin ca con ci c Cha Tri.

Rm 8:19-21

124

V sao ti chn Tin Thin hi nin?


Gii kinh tt nht l c bn vn KT cch bnh thng, theo ngha en, theo lch s, v theo vn phm Khi 19 (s tr li ca ng Christ) trc Khi 20 (s Cai tr ca ng Christ) Cch t nhin l xem y l 1000 nm (20:1-6) Cc tin tri Cu c thy mt thi k tng lai khng trong thi i hin ti cng khng thuc v thin ng
Vng quc ca loi th hin (s. 11:6-9) Sng lu nhng vn cht (s. 65:20)

473a

Sng lu l thng!
s 65:20 Ti s khng c tr con cht non, cng chng c ng gi no chng trn i mnh; v cht lc mt trm tui cn l cht tr; v k c ti lc trm tui, y l b ra s.

473a

Sng lu l thng!
NLT -sai 65:20 Khng cn tr em cht ch vi ngy tui. Khng c ngi trng thnh no khng sng trn i mnh. Khng cn ngi mt trm tui b coi l gi! Ch c ngi c ti mi cht tr nh th!

124

V sao ti chn Tin Thin hi nin?


Gii kinh tt nht l c bn vn KT cch bnh thng, theo ngha en, theo lch s, v theo vn phm Khi 19 (s tr li ca ng Christ) trc Khi 20 (s Cai tr ca ng Christ) Cch t nhin l xem y l 1000 nm (20:1-6) Cc tin tri Cu c thy mt thi k tng lai khng trong thi i hin ti cng khng thuc v thin ng Vng quc ca loi th hin (s. 11:6-9) Sng lu nhng vn cht (s. 65:20) D l hng nm sau s n ca ng Mt-si-a (Xa. 14:15-21)

Gi-ru-sa-lem Thin hi nin

461b

Lut php s ra t Si-n, Li c Gi-h-va s ra t Gi-ru-sa-lem --s 2:3

461c

S ti dng em li

461c

s i mi hon ton trn tri t!

NHNG VN TRONG -SAI


-sai c nhiu phn on c vn nh:
1. Tc quyn nh -sai?, tam -sai?
2. Ni ca c Gi-h-va? Mi-ch sao chp t -sai hay ngc li? (2:1) 3. Nghe nhng chng hiu chi (6:9) ngha l g? 4. 5. 6. 7. 8. 9. Du hiu dnh cho A-cha l trinh n hay ph n tr (7:14)? Nng l ai? Thi i no c m t l thi k si sng vi cu (11:6)? S hi t dn Israel ng nghim cha 11:12; 14:1-2; 49:22-23? 65:20 m t s tr v i i hay mt thin hi nin trn t? S dng sinh t trong n th (56:5) c c ti lp khng (56:7; 66:20-23)? Ngy Sa-bt c c ti lp khng (56:4; 66:23)?

452

P DNG

S phc hi tng lai ca tri t phi khin chng ta chn nhng iu u tin ngay by gi
V nhn thc rng hin nay c Cha Tri ang chun b bn cho s cai tr ca bn trong tng lai!

You might also like