Univerzitet Demal Bijedi u Mostaru Nastavniki Fakultet Odsjek: Biologija

Odreivanje krvnih grupa

Laboratorijski izvjetaj iz Genetike

Student: Mirela Salin

Mentor: Doc.dr. Samra Meedovi

Mostar, 14.12.2011.god.

1. Uvod

Postojanje krvnih grupa kod ljudi je otkriveno i razjanjeno krajem prolog vijeka, kada je poela ira primjena transfuzije krvi. Do tada nerazjanjene reakcije primaoca na transfuziju homologne krvi, koje se esto zavravale i fatalno, objasnio je 1900. godine Landsteiner, koji je zapazio da krvni serum uzet od nekih njegovih kolega aglutinuje eritrocite krvi drugih kolega. Prouavajui ovu pojavu, utvrdio je postojanje kod ljudi ABO krvnih grupa i prisustvo u krvi, pod normalnim uslovima, anti-A i anti-B antitijela. Postoje etiri glavne grupe sistema 0-A-B. Prije svake transfuzije kod ljudi vri se tipiziranje krvi davaoca i krvi primaoca na etiri glavna sistema grupa 0-A-B. Grupa A na membrani eritrocita nalazi se aglutinogeni A Grupa B na membrani eritrocita nalazi se aglutinogeni B Grupa AB na membrani eritrocita nalaze se i aglutinogeni A i aglutinogeni B Grupa O na membrani eritrocita ne nelaze se niti aglutinogeni A niti aglutinogeni B

Slika 1. Prosjena zastupljenost krvnih grupa u ljudskoj populaciji

Pored antigena 0-A-B sistema krvnih grupa u membrani eritrocita se nalaze i antigeni Rh sistema, koji su takoer vani u transfuziji krvi. Ovaj aglutinogen se naziva jo i Rh faktor, zato to je prvi put otkriven i izuavan kod majmuna vrste Macaccus rhesus. To nije jedan antigen, ve sistem koji sainjava veliki broj antigena od kojih je najvaniji D antigen i stoga, kao Rh-pozitivan oznaava svaka osoba iji eritrocit posjeduje D-aglutinogen, a Rh-negativne osobe nemaju aglutinogen D. Poslije transfuzije krvi Rh(+) osobe stvaraju anti-D antitijela i kod ponovnog primanja D-pozitivne krvi moe nastati transfuzijska reakcija, praena hemilizom eritrocita davaoca. Iz ovog razloga se uvijek izbjegava davanje krvi Rh(+) osobe Rh(-) osobi. Oko 85% bjelaca je Rh(+), a 15% Rh(-).

Slika 2.Tabela kompatibilnosti

Slika 3. Zastupljenost Rh sistema kod bjelaca

Naslijeivanje Rh-aglutinogena je dominantno, odnosno ako je jedan roditelj Rh+, a drugi Rh-, djete e biti Rh+. Velika opasnost u graviditetu i opasnost po ivot ploda, nastaje kada Rh(-) majka nosi Rh(+) plod, i u ovom sluaju ako prilikom poroaja doe do pucanja pupane vrpce, male koliine fetalne krvi a samim tim i eritrocita, dolazi u kontakt sa krvotokom majke, to e imati za posljedicu imunizovanje majke Rh(-) aglutinogenima.

Tabela 1. Tablica mogueg nasljeivanja krvne grupe

2. Materijali
Materijali koriteni prilikom odreivanja krvne grupe su: vata, dezinfekcijsko sredstvo (alkohol-Hibibos, Bosnalijek), lancete (Romed d.o.o), predmetno stakalce (BioGnost d.o.o. Zagreb), epruvete, serumi, Anti-A reagens, Anti-B reagens i Anti-D reagens (Biognost d.o.o. Zagreb), posuda.

Slika 4. Reagensi

Slika 5. Lancete

3. Metoda
Prilikom odreivanja krvne grupe veoma je vano da osoba koja vri testiranje prilikom uzimanja potrebne koliine krvi obrati panju na dezinfekciju, odnosno da koristi sterilan materijal i da prije vaenja krvi izvri dezinfekciju jagodice prsta (krv se najee uzima iz prsta). Dezinfekcija prsta jeste prvi korak testiranja, a ona se vri vatom na koju je nanijeto dezinfekcijsko sredstvo (alkohol-Hibibos, Bosnalijek). Nakon dezinfekcije, prst iz kojeg se uzima uzorak potrebno je lagano pritisnuti kako bi ublaili bol uboda lancetom. Prva kap krvi koja se pojavi nakon uboda stavlja se na predmetno stakalce, a potom jo dvije kapljice koje su potrebne za testiranje. Nakon toga dodaju se serumi sa odgovarajuim antitijelima. Pored kapljice krvi stavlja se kapljica seruma. Kapljice krvi potrebno je pomijeati sa serumom, ali je potrebno da se za svako mijeanje koristi posebna epruveta, tj. ako smo jednu kap krvi mijeali sa serumom Anti-A prilikom sljedeeg mijeanja krvi sa serumom Anti-B koristit e se nova sterilna epruveta i tako redom. Nakon mijeanja potrebno je oitati rezultat testiranja.

Slika 6. Metoda uzimanja krvi lancetom

4

4. Rezultati
Nakon nekog vremena mogle su se uoiti granulaste nakupine na predmetnom stakalcu sa anti D serumom, i na drugom stakalcu sa anti A i anti B serumima moemo vidjeti reakcije aglutinacije.

Slika 7. Kap krvi i anti-D reagens

Slika 8. Reakcija krvi sa reagensima

5. DISKUSIJA
Na osnovu dobivenih rezultata moe se zakljuiti da je moja krv reagirala sa anti D serumom, ime se dokazala prisutnost Rh aglutinogena (dakle, ja sam Rh pozitivna osoba), te da je reagirala sa anti A serumom, to znai da ja na svojim eritrocitima imam A aglutinogene. Dakle, moja krvna grupa je A+. Opi zakljuak bi bio da doista pri kontaktu aglutinogena sa njegovim aglutininima dolazi do pojave aglutinacije, tj. sljepljivanja eritrocita. Takvo to dogaa se kada doe do transfuzije krvi izmeu nesrodnih krvnih grupa, te na temelju toga zakljuujemo da takva reakcija moe dovesti do smrti, te da je pri transfuziji prijeko potrebno voditi brigu o krvnim grupama, ma koliko ona hitna bila.

6. Literatura

Prof.dr. Refik ahinovi: Fiziologija domaih ivotinja, Univerzitet u Bihau, Biotehniki fakultet, Biha, 2003. Luiz Carlos Jungueira, Jose Carrneiro: Osnove histologije: udbenik i atlas, kolska knjiga, 2005, Zagreb. B. Young, J.W.Heath:Wheater's Functional Histology, Churchill Livingstone, www.anthro.palomar.edu/blood/ABO_system.htm www.beohem3.rs www.biognost.hr/