Bo 2011-2012

De Haagse Hogeschoo|
Ondervijs- en Examenrege|ing 2011-2012

Op|eiding Bestuurskunde / Overheidsmanagement, duaa| en dee|tijd
1

Cnderw|[s- en Examenrege||ng
2011/2012

C|e|d|ng estuurskunde / Cverbe|dsmanagement
Dua|e en dee|t|[dvar|ant

2
Inbcudscgave
Artike| 1 Begripsbepa|ingen....................................................................................3
Artike| 2 Peikvijdte ..............................................................................................7
Artike| 3 De taa| vaarin het ondervijs gegeven vordt (art 7.2 WHW)..........................7
Artike| 4 Toe|atingseisen .......................................................................................7
Artike| 5 Vrijste||ingen en toegang tot routes............................................................7
Artike| 6 lnrichting van het ondervijs ......................................................................9
Artike| 7 Financi|e bijdragen ...............................................................................26
Artike| 8 Toekennen van studiepunten...................................................................26
Artike| 9 Examencommissie .................................................................................27
Artike| 10 Examens ..............................................................................................28
Artike| 11 Toetsen ...............................................................................................28
Artike| 12 Pege|ingen met betrekking tot het uitvoeren van toetsen.............................31
Artike| 13 Ce|digheidsduur (dee|) toetsresu|taten en ver|eende vrijste||ingen en
bevaartermijn toetsen............................................................................31
Artike| 14 Bijzondere voorzieningen voor studenten met een Iunctiebeperking en
en voor studenten die een topprestatie |everen ..........................................32
Artike| 15 Aanpassingen in geva| van een buiten Neder|and aIgegeven dip|oma.............33
Artike| 16 Overmacht ...........................................................................................33
Artike| 17 Onrege|matigheden................................................................................33
Artike| 18 Studievoortgang, studie|oopbaanbege|eiding en studieadvies .......................34
Artike| 19 lnIormatievoorziening.............................................................................38
Artike| 20 S|agen .................................................................................................39
Artike| 21 CetuigschriIt.........................................................................................39
Artike| 22 Craden en tite|s.....................................................................................40
Artike| 23 CertiIicaat bijzondere verdiensten ............................................................40
Artike| 24 S|otbepa|ing .........................................................................................41

|[||age Frauderege||ng..............................................................................................42
Artike| 1 DeIinities..............................................................................................42
Artike| 2 Vormen van Iraude................................................................................42
Artike| 3 Vormen van p|agiaat ..............................................................................42
Artike| 5 Procedure.............................................................................................42
Artike| 6 De examencommissie.............................................................................43
Artike| 7 Sancties...............................................................................................43
Artike| 8 Pechtsbescherming................................................................................43

|[|agen estuurskunde / Cverbe|dsmanagement
Competentie- en BeroepsproIie| Bestuurskunde / Overheidsmanagement..........................44
Hand|eiding voor het aIstuderen BO duaa| 2011-2012 xx
Hand|eiding eindverkstukken BO duaa| 2011-2012 xx
Hand|eiding eindassessments BO duaa| 2011-2012 xx
Hand|eiding voor het aIstuderen BO dee|tijd 2011-2012 xx

Cver|ge b|[|agen estuurskunde / Cverbe|dsmanagement
Studiegids Bestuurskunde / Overheidsmanagement 2011-2012
LAP-gids. samen verken aan vakmanschap ll, gids voor het schoo|jaar 2011-2012.
Kaderrege|ing buitenschoo|s |eren 2011-2012
Toetsreg|ement Bestuurskunde / Overheidsmanagement 2011-2012
Hand|eiding SLB 2011-2012
3

De overige bij|agen kunnen vorden gedovn|oad via de porta|.

Dit document geeIt het hogeschoo|- en op|eidingsdee| van de ondervijs- en examenrege|ing
samengevoegd veer. Per artike| vo|gen eerst gecursiveerd de rege|ingen op hogeschoo|niveau en
daarna de rege|ingen en verbijzonderingen op op|eidingsniveau.

Art|ke| 1 egr|sbea||ngen

Hcgeschcc/dee/
/n deze rege/ing vcrdt verstaan cnder:

Academie Een c/eiding cI een grce van c/eidingen cnder /eiding van een
academiedirecteur.
Academiedirecteur De Iuncticnaris die /eiding geeIt aan een academie.
Academieraad Medezeggenschascrgaan c academieniveau, in de WHW dee/raad
gencemd (artike/ 10.25 WHW|.
AIs/uitend examen Het examen vaarmee een student een c/eiding cI het Ad-rcgramma
daarbinnen, aIs/uit.
Assessment

Een integraa/ cnderzcek dat /eidt tct beccrde/ing en terugkce/ing van
het bereikte niveau van n cI meer ccmetenties, vastgeste/d dccr
assesscren aan de hand van vccraI beaa/de beccrde/ingscriteria, c
basis van vaarneembaar gedrag en in re/atie tct een situatie die zich in
de re/e bercesraktijk vccrdcet cI in de bercesraktijk ze/I.
Assesscr De assesscr is degene die /eerrccessen eva/ueert met behu/ van een
assessment. Dccr seciIieke training interreteert hij adequaat en
betrcuvbaar dccr studenten behaa/de tcetsresu/taten en hij ste/t vast in
hceverre een student de getcetste (dee/|ccmetenties vervcrven heeIt.
Asscciate degree (Ad| De vette/ijke graad die tcegekend vcrdt aan studenten die het
Asscciate-degreercgramma met succes hebben aIgercnd.
Asscciate-
degreercgramma
(Ad-rcgramma|
Een rcgramma binnen een c/eiding met een studie/ast van ten minste
120 studieunten dat /eidt tct het beha/en van de graad Asscciate
degree.
Cc//ege van 8erce
vccr de Examens
Het Cc//ege van 8erce vccr de Examens van de Haagse Hcgeschcc/
zca/s bedce/d in artike/ 7.60 WHW (zie cck hccIdstuk V// van het
studentenstatuut dee/ 1|.
Cc//ege van 8estuur Het bestuur van de hcgeschcc/ zca/s bedce/d in artike/ 10.2 WHW en in
artike/ 1.1 sub j WHW.
Ccmetentie Een gentegreerd gehee/ van kennis, vaardigheden, inzicht en hcuding,
dat ncdig is cm in een bercesccntext bercesrcducten te rea/iseren die
aan de ge/dende kva/iteitseisen vc/dcen.
CcmetentiercIie/ De set ccmetenties die een beginnende bercesbeceIenaar in een
beaa/d bercesdcmein mcet bezitten cm in een bercessituatie
adequaat te kunnen hande/en. Het ccmetentiercIie/ is gere/ateerd aan
het /ande/ijk vastgeste/de ccmetentiercIie/.
Dee/tijdc/eiding Een c/eiding die zcdanig ingericht is dat rekening is gehcuden met de
mcge/ijkheid dat de student cck in bes/ag vcrdt gencmen dccr andere
verkzaamheden dan cndervijsactiviteiten. Deze verkzaamheden kunnen
in het c/eidingsdee/ van de cndervijs- en examenrege/ing aangemerkt
vcrden a/s cndervijseenheden (WHW art 7.27|
Dua/e c/eiding Een c/eiding vaarin het vc/gen van cndervijs (cndervijsdee/| gedurende
een cI meer ericden vcrdt aIgevisse/d met bercesuitceIening
(raktijkdee/| in verband met dat cndervijs (artike/ 7.7 /id 2 WHW|. De
bercesuitceIening vindt /aats c basis van een cvereenkcmst ges/cten
dccr de c/eiding, de student en de verkgever (artike/ 7.7 /id 5 WHW|.
Examen Het examen is aIge/egd indien de tcetsen van de tct een c/eiding cI
rcedeutische Iase van een c/eiding behcrende cndervijseenheden
4
met gced gevc/g zijn aIge/egd, vccr zcver de examenccmmissie niet
heeIt beaa/d dat het examen tevens cmvat een dccr haar ze/I te
verrichten cnderzcek naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van
de examinandus (artike/ 7.10 /id 2 WHW|.
Examenccmmissie Het crgaan dat c cbjectieve en deskundige vijze vastste/t cI een
student vc/dcet aan de vccrvaarden die de cndervijs- en
examenrege/ing ste/t aan kennis, inzicht en vaardigheden die ncdig zijn
vccr het verkrijgen van een graad (artike/ 7.12 WHW|.
Examinatcr Persccn, aangevezen dccr de examenccmmissie, die be/ast is met het
aInemen van tcetsen (artike/ 7.12 WHW|.
Extraneus Degene die dccr de hcgeschcc/ is ingeschreven a/s extraneus en die
vc/gens artike/ 7.36 WHW uits/uitend het recht heeIt cm de tcetsen van
de cndervijseenheden behcrende tct de c/eiding, a/smede de examens
behcrende tct de c/eiding aI te /eggen en in rincie recht heeIt c
tcegang tct de inrichtingen en verzame/ingen van de hcgeschcc/ (zca/s
de bib/ictheek|.
Functiebeerking Een zichtbare cI cnzichtbare beerking in het Iuncticneren a/s gevc/g van
een handica cI chrcnische ziekte, zca/s bedce/d in artike/ 1 WG8H/CZ.
Het kan hierbij gaan cm cnder meer uiteen/cende /ichame/ijke
beerkingen, chrcnische ziekten, sychische rcb/ematiek en dys/exie.
GetuigschriIt Het bevijsstuk dat uitgereikt vcrdt vanneer de examenkandidaat het
rcedeutische cI aIs/uitende examen van de c/eiding cI van het Ad-
rcgramma met gced gevc/g aIge/egd heeIt, zca/s bedce/d in artike/ 7.11
/id 1 WHW.
Hcgeschcc/ De Haagse Hcgeschcc/.
Hcgeschcc/dee/ Dat dee/ van de cndervijs- en examenrege/ing dat van tceassing is c
het cndervijs, de tcetsen en de examens van a//e vc/tijd-, dee/tijd- en
dua/e c/eidingen inc/usieI de Ad-rcgramma's van de hcgeschcc/.
HccIdIase Het dee/ van de c/eiding dat vc/gt c de rcedeutische Iase.
Keuzecndervijs-
eenheid
Een dccr een c/eiding, ter keuze van de student, aangebcden
cndervijseenheid cI activiteiten cI verkzaamheden binnen cI buiten de
hcgeschcc/ ter invu//ing van de mincrruimte. De studie/ast bedraagt
maximaa/ 6 studieunten.
Majcr Dat dee/ van de c/eiding vaarmee de student mede in staat geste/d
vcrdt het ccmetentiercIie/ te ververven. De majcr vcrmt samen met
de mincrruimte de vccrbereiding c het beha/en van het getuigschriIt
van het rcedeutische- resectieve/ijk aIs/uitende examen.
Mincr Een cndervijseenheid van 15 studieunten ter invu//ing van de
mincrruimte.
Mincrruimte Het dee/ van de c/eiding met een dccr de c/eiding vast te ste//en
cmvang dat de student ze/I kan invu//en, gesancticneerd dccr de
examenccmmissie.
Ondervijsdee/ Het gedee/te van de dua/e c/eiding dat bestaat uit het vc/gen van
cndervijs.
Ondervijseenheid Een samenhangend cnderdee/ van de c/eiding dat de student aIs/uit met
een tcets (artike/ 7.3 WHW|. Een cndervijseenheid kan in het
c/eidingsdee/ vcrden aangeduid a/s c.a. cursus' cI mcdu/e'.
Ondervijs- en
examenrege/ing
De rege/ing vaarin rechten en /ichten van studenten en de hcgeschcc/
zijn vastge/egd ten aanzien van het cndervijs, de examens en tcetsen
van een c/eiding (artike/ 7.13 WHW|. De rege/ing bestaat uit een
hcgeschcc/- en c/eidingsdee/.
Ondervijsrcgramma Het gehee/ van cndervijseenheden (inc/usieI stages en dccr de student
te kiezen cndervijseenheden in de mincrruimte| en de daaraan
verbcnden tcetsen die behcren tct de rcedeutische Iase en de
hccIdIase cI tct het Ad-rcgramma.
O/eiding Een c/eiding is een samenhangend gehee/ van cndervijseenheden,
gericht c de vervezen/ijking van ccmetenties cI dce/ste//ingen c het
5
gebied van kennis, inzicht, attitudes en vaardigheden vaarcver degene
die de c/eiding vc/tccit, dient te beschikken (artike/ 7.3 WHW|.
O/eidingen kunnen vc/tijd, dee/tijd en duaa/ vcrden aangebcden. Waar
in deze cndervijs- en examenrege/ing srake is van een c/eiding, vcrdt
een bache/crc/eiding bedce/d, inc/usieI het Ad-rcgramma, indien een
c/eiding dit rcgramma kent.
O/eidingsccmmissie De adviesccmmissie die vccr e/ke c/eiding vcrdt ingeste/d en die tct
taak heeIt de advisering cver en de jaar/ijkse beccrde/ing van de vijze
vaarc de cndervijs- en examenrege/ing vcrdt uitgevcerd, a/smede het
adviseren van de academiedirecteur en de academieraad cver a//e andere
aange/egenheden betreIIende het cndervijs in de desbetreIIende
c/eiding( artike/ 10.3c van de WHW|.
O/eidingsdee/ Dat dee/ van de cndervijs- en examenrege/ing dat een uitverking vcrmt
van het hcgeschcc/dee/ en a//een ge/dt vccr de (vc/tijd-, dee/tijd- cI dua/e
variant van de| desbetreIIende c/eiding.
Overmacht Van cvermacht is srake a/s een tekcrtkcming niet aan de
desbetreIIende (tekcrtschietende| ersccn kan vcrden tcegerekend,
cmdat zij niet te vijten is aan zijn schu/d, ncch krachtens vet,
rechtshande/ing cI in het verkeer ge/dende cvattingen vccr zijn rekening
kcmt.
Praktijkdee/ Het gedee/te van een dua/e c/eiding dat bestaat uit bercesuitceIening
en dat dee/ uitmaakt van het cndervijs.
Prcedeutisch
examen
Het examen vaarmee de student de rcedeutische Iase van de
c/eiding aIs/uit.
Prcedeutische Iase De eerste ericde van de c/eiding, vccraIgaand aan de hccIdIase,
vaarin studenten inzicht krijgen in de inhcud van de c/eiding en het
tcekcmstige berce. Aan het einde van deze Iase is se/ectie en
vervijzing mcge/ijk (artike/ 7.8 WHW|.
Student Degene die dccr de hcgeschcc/ is ingeschreven vccr een vc/tijd- dee/tijd-
cI dua/e c/eiding, en cndermeer het recht heeIt cm dee/ te nemen aan
het cndervijs van de hcgeschcc/.
Studentendecaan De cnaIhanke/ijke Iuncticnaris die studenten adviseert en bege/eidt bij
ersccn/ijke rcb/emen van materi/e en immateri/e aard, en vaar ncdig
bemidde/t.
Studentenstatuut Het studentenstatuut bestaat uit tvee de/en (artike/ 7.59 WHW|: het
inste//ingsseciIieke dee/ (dee/ 1| en het (gedee/te/ijk|
c/eidingsseciIieke dee/ (dee/ 2|. Het eerste dee/ bevat een a/gemene
beschrijving van de studiecbcuv, de cndersteunende Iaci/iteiten die de
student aangebcden vcrden, de rechten en ver/ichtingen van de
studenten en de hcgeschcc/ en een cverzicht van de rege/ingen die de
rechten van de studenten beschermen. Het tveede dee/ bevat de
cndervijs- en examenrege/ing en een cverzicht van de
studentenvccrzieningen.
Studieadvies Advies aan de student cver de vccrtzetting van de c/eiding binnen cI
buiten de c/eiding, dat vcrdt uitgebracht aan het einde van het eerste
jaar van inschrijving vccr de rcedeutische Iase cI zc/ang de student
het rcedeutische examen niet behaa/d heeIt (artike/ 7.8b WHW|. Er
bestaan 3 studieadviezen: csitieI - , aangehcuden- en negatieI bindend
studieadvies.
Studiejaar Het tijdvak dat aanvangt c 1 setember en eindigt c 31 augustus van
het daarcvc/gende jaar.
Studie/ccbaan-
bege/eider
De studie/ccbaanbege/eider cndersteunt het rcces vaarin de student
zijn eigen studie en /ccbaanambities /eert sturen. Dce/en van de
studie/ccbaanbege/eiding zijn studie-, berces- en
/ccbaan(keuze|rccessen, ze/Iregie en ta/entcntvikke/ing.
Studieunt De studie/ast zca/s gedeIinieerd in artike/ 7.4 WHW. En studieunt is
vc/gens het Eurcean Credit TransIer System (ECTS| ge/ijk aan 28 uur
6
studie.
Tcets

Het begri tcets staat ge/ijk aan het in de WHW gencemde begri
tentamen (artike/ 7.10 WHW|. Een tcets is een cnderzcek naar de
kennis, het inzicht en de vaardigheden van de student, a/smede de
beccrde/ing van de uitkcmsten van dat cnderzcek. Een tcets kan bestaan
uit verschi//ende dee/tcetsen.
Tcscrter Een student die naticnaa/ cI internaticnaa/ c het hccgste niveau
meedcet aan vedstrijden en die via het NOCNSF een status heeIt
gekregen cI een student die c het hccgste /ande/ijk niveau zijn scrt
bedrijIt . Er dient srake te zijn van een tijdsbesteding van 15 uur
(gemidde/d| er veek.
Tcrestatie Prestatie c hccg niveau, ter beccrde/ing van het Cc//ege van 8estuur
Verkcrt rcgramma Verkcrt rcgramma is een bache/crrcgramma met een rcedeuse en
aan het einde een bache/crgetuigschriIt. Het studiercgramma is
verkcrt' cmdat de student c grcnd van zijn vervante c/eiding cI
verkervaring in aanmerking kcmt vccr vrijste//ingen.
Versne/d rcgramma Ondervijsrcgramma vaarin het regu/iere aanta/ studieunten binnen
een kcrtere dccr/cctijd vcrden aangebcden en getcetst, bijvccrbee/d
240 studieunten in 3 jaar.
Vc/tijdc/eiding Een c/eiding vaarbij de raktische vcrming ( zca/s stages| dee/ uitmaakt
van het cndervijs.
Werkdag A//e dagen van het jaar met uitzcndering van zaterdagen, zcndagen, de
ver/ichte Ieestdagen en de vakantiedagen zca/s Icrmee/ vastgeste/d
vccr medeverkers van de hcgeschcc/.
WHW De Wet c het Hcger cndervijs en Wetenschae/ijk cnderzcek
(Staatsb/ad 1992, 593|.

O/eidingsdee/
/n deze rege/ing vcrdt verstaan cnder:

AIstudeerkring Een grce studenten die cnder /eiding van een bevcegd dccent (tutcr|
met behu/ van eer ccaching in het /aatste jaar van de c/eiding verkt
aan de ccmetentiecntvikke/ing.
Jaarccrdinatcr

Een bevcegd dccent die de crganisatcrische verantvccrde/ijkheid heeIt
cver een beaa/d jaar. De jaarccrdinatcr is na de dccent het eerste
aansreekunt vccr studenten uit het betreIIende studiejaar.
Leerarbeids/aats
(LAP|
8uitenschcc/s curricu/um vaar een student c basis van een triartiete
cvereenkcmst tegen beta/ing verkt aan de ccmetentiecntvikke/ing.
LO8O Lande/ijk Over/eg 8estuurskunde en Overheidsmanagement, een gremium
vaarin a//e H8O 8estuurskunde c/eidingen van Neder/and verenigd zijn
en gezamen/ijk het bercesrcIie/ en de ccmetenties vastste//en.
Leerkring

Een grce studenten die cnder /eiding van een bevcegd dccent (tutcr|
met behu/ van eer ccaching in het derde jaar van de c/eiding verkt
aan de ccmetentiecntvikke/ing.
Leer/anccmmissie
(LPC|
8es/uitvcrmend gremium binnen de c/eiding, be/ast met de
curricu/umcntvikke/ing.
Mentcr

8evcegd dccent die de student in de cnderbcuv bege/eidt bij het
/eerrcces en de ccmetentiecntvikke/ing.
Secia/isatiercIie/ Samenste/ van cndervijseenheden vaarmee de student binnen hetze/Ide
kader c cnderverniveau invu//ing geeIt aan het tveede en derde jaar
van de hccIdIase.
Tcetsccmmissie

Eenheid van bevcegde dccenten met gede/egeerde taak vanuit de
examenccmmissie die tceziet c de crganisatie en kva/iteit van tcetsen.
Tutcr 8evcegd dccent die de student in de bcvenbcuv bege/eidt bij het
/eerrcces en de ccmetentiecntvikke/ing en het buitenschcc/s/eren.
Vakvijzer Een dccument behcrend bij een cndervijseenheid met daarin de nadere
cmschrijving van het vak en inIcrmatie zca/s de /iteratuur, verkvcrm,
7
aanvezigheidsvccrvaarden, /anning en ccntacterscnen.

Art|ke| 2 Pe|kw|[dte

Hcgeschcc/dee/
Het hcgeschcc/dee/ vcrmt samen met het c/eidingsdee/ de cndervijs- en examenrege/ing
(artike/ 7.13 WHW|. Het hcgeschcc/dee/ (inc/usieI de bij/agen| is van tceassing c het
cndervijs, de tcetsen en de examens van a//e vc/tijd-, dee/tijd- en dua/e c/eidingen van de
hcgeschcc/ in het studiejaar 2011-2012 . Aan cndervijs- en examenrege/ingen die gc/den in
vccraIgaande studiejaren kan de student geen rechten cnt/enen, tenzij anders is beaa/d in de
cvergangsrege/ingen in het c/eidingsdee/. E/k c/eidingsdee/ vcrmt een aanvu//ing c het
hcgeschcc/dee/ en ge/dt a//een vccr de desbetreIIende c/eiding cI vccr de desbetreIIende grce
van c/eidingen.

Op|eidingsdee|
Het op|eidingsdee| is van toepassing op de dua|e en de dee|tijdvariant van de op|eiding
Bestuurskunde / Overheidsmanagement van de Haagse Hogeschoo|. De dua|e variant heeIt een
regu|ier en een verkort programma (zie artike| 6d). Het op|eidingsdee| is op beide programmas
van toepassing.
Voor zover aan eerdere ondervijs- en examenrege|ingen rechten kunnen vorden ont|eend, zijn
deze beschreven in het op|eidingsdee| onder artike| 6.| van de OEP.

Art|ke| 3 De taa| waar|n bet cnderw|[s gegeven wcrdt (art ?.2 WHW)

Hcgeschcc/dee/:
1. Het cndervijs vcrdt gegeven in het Neder/ands, tenzij in het c/eidingsdee/ gemctiveerd -
is aangegeven dat het cndervijs cI de/en daarvan in een andere taa/ vcrdt/vcrden gegeven.
2. /ndien het cndervijs vcrdt gegeven in een andere taa/ dan het Neder/ands is de gedragsccde
vreemde ta/en' van tceassing. Deze is te vinden in het studentenstatuut dee/ 1.

Op|eidingsdee|
De taa| vaarin het ondervijs vordt gegeven is in principe het Neder|ands.
Op deze rege| zijn enke|e uitzonderingen.
A. De |essen voor het vak Enge|s.
B. Enge|sta|ige minoren vaarvoor studenten in de hooIdIase van de studie kunnen kiezen.

Art|ke| 4 Tce|at|ngse|sen

Hcgeschcc/dee/
/nschrijving en tce/ating tct de c/eiding vindt /aats c grcnd van het reg/ement in- en
uitschrijving van De Haagse hcgeschcc/. O de vebsite van de hcgeschcc/ staat de meest
recente inIcrmatie cver tce/atingseisen en vccrvaarden verme/d vccr inschrijving vccr de
rcedeutische en hccIdIase (vvv.haagsehcgeschcc/.n/| .

Art|ke| 5 Vr|[ste|||ngen en tcegang tct rcutes

Hcgeschcc/dee/
1. De examenccmmissie kan een student c diens schriIte/ijk verzcek vrijste//ing ver/enen vccr
een cI meerdere tcetsen verbcnden aan cndervijseenheden c grcnd van dccumenten
vaaruit b/ijkt dat de student reeds aan de vereisten (inhcud en niveau| van het
desbetreIIende tcets vc/daan heeIt. Vccrbee/den van deze dccumenten zijn: akte, di/cma,
getuigschriIt, certiIicaat.
2. De examenccmmissie kan, mits de c/eiding hiertce seciIiek be/eid en een seciIieke
rccedure cntvikke/d heeIt, een student c diens schriIte/ijk verzcek vrijste//ing ver/enen vccr
n cI meerdere tcetsen verbcnden aan cndervijseenheden c grcnd van eerder -buiten het
hcger cndervijs- dccr (verk|ervaring vervcrven ccmetenties, kennis cI vaardigheden, mits
8
de student c een dccr de c/eiding vast te ste//en vijze, kan aantcnen dat hij reeds aan de
vereisten van de desbetreIIende tcets vc/daan heeIt (bijvccrbee/d dccr midde/ van een
ervaringscertiIicaat cI EVC-racrtage|.
3. De examenccmmissie kan een student c diens schriIte/ijk verzcek tcegang ver/enen tct een
verkcrt rcgramma, vrijste//ing ver/enen van tcetsen verbcnden aan cndervijseenheden met
een gezamen/ijke studie/ast van ten hccgste 60 studieunten, indien de student in het bezit is
van een di/cma van een dccr de hcgeschcc/ a/s vervant aangemerkte mbc-c/eiding. /n het
c/eidingsdee/ is vastge/egd ve/ke mbc-c/eidingen a/s vervant zijn aangemerkt en vat de
cmvang en inhcud van de vrijste//ing is.
4. De examenccmmissie kan een student c diens schriIte/ijk verzcek tcegang bieden tct een
versne/de rcute c basis van nader te ste//en criteria.
5. /n het c/eidingsdee/ is gerege/d hce een student een verzcek tct vrijste//ing en/cI tcegang tct
een rcute mcet indienen.
6. De examenccmmissie dee/t, binnen 15 verkdagen na cntvangst van de aanvraag, haar
bes/issing cver de cmvang en sccrt van de ver/eende vrijste//ing schriIte/ijk aan de student
mee. De examenccmmissie verme/dt in haar bes/uit:
a| de datum vaarc zij de vrijste//ing heeIt ver/eend,
b| de betreIIende tcetsen verbcnden aan cndervijsheden vaarvccr zij de vrijste//ing heeIt
ver/eend,
c| de ge/digheidsduur van de vrijste//ing is ge/ijk aan de ge/digheidsduur van tcetsresu/taten.

Op|eidingsdee|
a. Vr|[ste|||ng c bas|s van eerdere c|e|d|ng
Studenten die op basis van e|ders behaa|de dip|omas, certiIicaten, getuigschriIten oI aktes in
aanmerking menen te komen voor vrijste||ing van ondervijseenheden, kunnen hiertoe een
schriIte|ijk verzoek indienen bij de examencommissie. Zie hiervoor |id b.
b. Prccedure vccr bet aanvragen van vr|[ste|||ngen
1. De student doet een verzoek bij de docent en ste|t de secretaris van de examencommissie
daarvan op de hoogte door midde| van het centra|e emai|adres brv-examencommissie@hhs.n|
oI via postvak 104.
2. Het verzoek dient 15 verkdagen voor aanvang van de ondervijseenheid te zijn ingediend
door midde| van het daarvoor bij de docent beschikbare Iormu|ier.
3. De docent/ examninator schrijIt een advies op basis van de bij punt 4 opgenomen punten
en |evert dit aan bij de examencommissie via het centra|e emai|adres oI via postvak 104.
4. Bij het verzoek dient de student het vo|gende aan te |everen ter onderbouving van het
verzoek
- Naam vak, jaar/b|ok/studiepunten vaarvoor de vrijste||ing moet ge|den
- Bevijsstukken met ten minste.
- inste||ing vaar het vak gevo|gd is
- het jaar/b|ok/studiepunten/inhoude|ijke toe|ichting van het vak aan de hand van een
op|eidingsdocument (tenminste HBO niveau)
- (digita|e) kopie gevaarmerkte cijIer|ijst/certiIicaat.
5. De examencommissie toetst het advies. Het |id van de betrokken op|eiding in de
examencommissie heeIt een ondertekeningsmandaat. Er vordt gebruik gemaakt van het
daarvoor bestemde Iormu|ier.
6. De secretaris stuurt binnen 10 verkdagen een ontvangstbevestiging naar de student.
7. Uiter|ijk vier veken na het versturen van de ontvangstbevestiging krijgt de student een
inhoude|ijke reactie van de examencommissie, mits tijdig aan a||e genoemde voorvaarden is
vo|daan.
8. Zodra de examencommissie een bes|uit heeIt genomen vordt dit bekend gemaakt aan de
student en de docent, gearchiveerd in het dossier van de student en in Osiris ververkt in de
cijIer|ijst van de student.
9. Het |id van de examencommisie van de betrokken op|eiding is verantvoorde|ijk voor de
communicatie binnen de eigen op|eiding.
10. De secretaris bevaakt het proces.

9
c. Verkcrt rcgramma dua|e c|e|d|ng wegens verwante vccrc|e|d|ng
De dua|e op|eiding kent een verkort programma van 3 jaar voor studenten die met succes de
mbo-op|eiding (niveau 4) AdministratieI Juridisch medeverker met cenbaar bestuur hebben
aIgerond.
d. Prccedure vccr bet aanvragen van tcegang tct bet verkcrte rcgramma
1. De student doet een verzoek bij de examencommissie.
2. Het verzoek dient uiter|ijk 31 augustus 2011 te zijn ingediend.
3. Bij het verzoek dient de student het vo|gende aan te |everen ter onderbouving van het
verzoek
- Dip|oma mbo-op|eiding (niveau 4) AdministratieI Juridisch medeverker met cenbaar bestuur
- Cevaarmerkte cijIer|ijst

Art|ke| 6 Inr|cbt|ng van bet cnderw|[s

Hcgeschcc/dee/
1. Een bache/crc/eiding heeIt een tcta/e studie/ast van 240 studieunten (artike/ 7.4b WHW|.
2. /ndien een c/eiding een Ad-rcgramma heeIt, heeIt deze een tcta/e studie/ast van ten minste
120 studieunten.
3. Het curricu/um van een bache/crc/eiding en van het Ad-rcgramma binnen een c/eiding is
verdee/d in een rcedeutische- en een hccIdIase. De rcedeutische Iase heeIt een
studie/ast van 60 studieunten.
4. Vccr vc/tijd- en dua/e c/eidingen ge/dt dat de rcedeutische- en hccIdIase zijn verdee/d in
semesters. Het cndervijs in het semester kan cndervezen vcrden in een ericde van 20
veken cI tvee ericdes van e/k 10 veken. De studie/ast van de c/eiding is zcdanig verdee/d
cver de jaren en binnen de jaren cver de semesters dat de student een gcede
studievccrtgang vcrdt gevaarbcrgd (WHW 7.8b /id 3|.
5. De recieze inde/ing van de dee/tijdc/eidingen en van de AD-rcgramma's van vc/tijd-,
dee/tijd- en dua/e c/eidingen in de rcedeutische en hccIdIase is gerege/d in het
c/eidingsdee/ van dit artike/.
6. De cndervijseenheden met de bijbehcrende studieunten vcrden beschreven in het
c/eidingsdee/ (artike/ 7.13 WHW|. De minima/e cmvang van een cndervijseenheid bedraagt
3 studieunten. /n aIvijking hiervan kunnen in de rcedeutische Iase vccr 3 studieunten
en in de hccIdIase eveneens vccr 3 studieunten, k/einere cndervijseenheden gedeIinieerd
vcrden.
7. De academiedirecteur beaa/t na cver/eg met de examenccmmissie de ericden die in
hccIdzaak gereserveerd zijn vccr het aI/eggen van tcetsen en examens en /egt deze dccr
midde/ van een jaarka/ender vast. /n de jaarka/ender vcrden daarnaast de veken vastge/egd
die in hccIdzaak gereserveerd zijn vccr cndervijs en de veken vaarin de examenccmmissie
bijeenkcmt. De academiedirecteur zcrgt vccr de bekendmaking van jaarka/ender via het
studentennet vccr 1 setember.
8. Een bache/crc/eiding cmvat een majcr en een mincrruimte. De majcr is gericht c de
ververving van het ccmetentiercIie/. De mincrruimte is gericht c verbreding cI verdieing
van de ccmetenties die een student in de majcr ververIt.
9. De majcr van een vc/tijdc/eiding heeIt een minima/e studie/ast van 180 en een maxima/e
studie/ast van 195 studieunten. De mincrruimte in de hccIdIase van een vc/tijdc/eiding
heeIt een studie/ast van 45 studieunten. De student kan deze mincrruimte invu//en met 3
mincrs cI met 2 mincrs en keuzecndervijseenheden. De rcedeutische Iase kan een
mincrruimte van 15 studieunten cmvatten. /n het c/eidingsdee/ is cgencmen cI de
rcedeutische Iase een mincrruimte heeIt.
10. De majcr van een dee/tijd- en dua/e c/eiding heeIt een minima/e studie/ast van 180 en een
maxima/e studie/ast van 240 studieunten. De mincrruimte in de hccIdIase van een dee/tijd-
en dua/e c/eiding bedraagt maximaa/ 45 studieunten. De recieze cmvang van de
mincrruimte is in het c/eidingsdee/ cgencmen. De student mag deze mincrruimte met
maximaa/ 15 studieunten aan keuzecndervijseenheden vu//en. De rcedeutische Iase kan
10
een mincrruimte van 15 studieunten cmvatten. /n het c/eidingsdee/ is cgencmen cI de
rcedeutische Iase een mincrruimte heeIt.
11. Vccr mincren ge/den de vc/gende bea/ingen:
a. /n de c/eidings-OER is een /ijst cgencmen van mincren en keuzecndervijseenheden,
inc/usieI eventue/e instaeisen en nadere vccrvaarden, vaaruit de student bij de invu//ing
van de mincrruimte kan, c.q. mcet kiezen, zcnder individue/e tcetsing vccraI van de
examenccmmissie.
b. E/ke student maximaa/ kan n basismincr kiezen, daarin kunnen cck eerder e/ders
behaa/de cndervijseenheden (a/s gevc/g van svitchen van c/eiding| vcrden cgencmen.
c. De c/eiding kan de student ver/ichten maximaa/ n mincr te kiezen uit een dccr de
c/eiding te bea/en /ijst. A/s de c/eiding daarvccr kiest, is dat verme/d in de c/eidings-
OER.
d. De student kan aan de examenccmmissie tcestemming vragen de mincrruimte c een
andere vijze in te vu//en, bijvccrbee/d dccr het vc/gen van cndervijs bij andere
Neder/andse inste//ingen vccr hcger cndervijs die dccr de NVAO zijn geaccrediteerd, cI
dccr een buiten/andse inste//ing vccr hcger cndervijs die dccr de NUFF/C a/s ge/ijkvaardig
vcrdt aangemerkt.
e. /n het c/eidingsdee/ vcrdt beschreven ve/ke rccedure de student dient te vc/gen cm
gcedkeuring van de examenccmmissie te verkrijgen vccr dccr hem vccrgeste/de invu//ing
van de mincrruimte.
I. Aan dee/name aan een mincr verzcrgd dccr de hcgeschcc/ zijn vccr de student geen
kcsten verbcnden.
g. Het hcgeschcc/aanbcd van (basis|mincren is tceganke/ijk via het studentennet.
12. Dee/name van een student aan een c/eidingsccmmissie gedurende een jaar vcrdt
beschcuvd a/s het vc/gen van een keuzecndervijseenheid van 3 studieunten, tenzij in het
c/eidingsdee/ een aIvijkende studie/ast is vastge/egd.

Op|eidingsdee|
a. Beroeps- en competentieproIie| op|eiding
De op|eiding Bestuurskunde / Overheidsmanagement is gebaseerd op het Ccmetentie- en
8ercesrcIie/ 8estuurskunde / Overheidsmanagement, dat a|s bij|age aan deze Ondervijs- en
Examenrege|ing is toegevoegd en is opgenomen in de Studiegids 8estuurskunde /
Overheidsmanagement 2011-2012. Deze is te dovn|oaden via de porta|.

b Bestuurskunde / Overheidsmanagement maakt dee| uit van een UNESCO-academie
De academie Bestuur, Pecht en Vei|igheid, vaar Bestuurskunde / Overheidsmanagement
dee| van uitmaakt, is een UNESCO-academie. De UNESCO is een vere|dvijde organisatie
die staat voor hoogvaardig ondervijs en so|idariteit a|s bijdrage aan de vrede. Scho|en uit
a||e de|en van de vere|d nemen dee| aan het UNESCO-scho|ennetverk.
Onze UNESCO-academie stapt in de voetsporen van UNESCO en ziet ondervijs, cu|tuur
en vetenschap a|s een veg naar vrede. Deze veg naar vrede begint op schoo|, vanuit het
beseI dat vrede en vreedzaam samen|even een perspectieI is vaarvoor e|ke generatie zich
steeds opnieuv moet inzetten.
Binnen het ondervijs van Bestuurskunde / Overheidsmanagement staan de vier UNESCO
uitgangspunten centraa|.
1. Vrede en mensenrechten. hoe vermijd je conI|icten, mensenrechten a|s ankerpunt
voor normen en vaarden.
2. Burgerschap, aans|uitend op de vette|ijke verp|ichting, met specia|e aandacht
voor onze verantvoorde|ijkheid a|s vere|dburger. Dus van |okaa| burger tot
vere|dburger. Het bevorderen van actieI burgerschap, met aandacht voor socia|e
integratie krijgt a||e aandacht.
3. lntercu|turee| |eren. de intercu|ture|e dia|oog begint op schoo|, met aandacht voor
de eigen identiteit en een gezamen|ijk intercu|turee| perspectieI.
4. Duurzaamheid, met a|s uitgangspunt een duurzame vere|d begint bij jeze|I.

c Specia|isaties
Dua/e studenten kunnen zich vanaI het tveede jaar van de hooIdIase specia|iseren in Gcvernance
11
in het Pub/ieke Dcmein, Management & Organisatie, Pub/ic Management en Management
Pub/ieke Ruimte. Deze specia|isaties bestaan e|k uit een combinatie van tvee minoren van e|k 15
studiepunten, een in jaar 2 van de hooIdIase en een in jaar 3. Zie onderstaand schema.

Naam Sec|a||sat|e Mcge||[ke
ccmb|nat|es
Jaar 2 bccIdIase Jaar 3 bccIdIase
Gcvernance |n bet
ub||eke dcme|n
A Be|eid en Po|itiek PM (producten en
vakken)
B Neighbourhood Covernance PM (producten en
vakken)
C C|oba|isering PM (Producten en
vakken)
Management en
Crgan|sat|e
A BedrijIsvoering PM (Producten en
vakken)
B Financiee| management
(externe minor)
PM (Producten en
vakken)
Pub||c Management A DoorstroomMinor PM (Producten en
vakken)
Management Pub||eke
Pu|mte
A Management Pub|ieke Puimte l MPP ll

Het staat de student vrij van de hier genoemde specia|isaties aI te vijken. Studenten vordt
echter dringend geadviseerd deze specia|isaties te kiezen, omdat daarin de Iocus optimaa| op
de bestuurskundige competenties is gericht. Zie verder de Studiegids 8estuurskunde /
Overheidsmanagement 2011-2012 en de Hand/eiding aIstuderen 2011-2012, beide te
dovn|oaden via de porta|.

a. lnde|ing van het ondervijs
Het ondervijs van de op|eiding is ingedee|d in een propedeutische Iase en een hooIdIase. De
propedeutische Iase heeIt, zoa|s vette|ijk verp|icht is, een orinterende, se|ecterende en
vervijzende Iunctie. De propedeutische Iase omvat 60 studiepunten; de hooIdIase 180
studiepunten.
Zove| de dua|e a|s de dee|tijdvariant van de op|eiding is ingedee|d in semesters. Een semester
omvat tvee periodes van 10 |esveken.

Duaa|
Per|cde 1 Per|cde 2 Per|cde 3 Per|cde 4
Jaar 1 en
2
Hccrcc//eges,
verkcc//eges,
intrcductiecc//eges,
rcjectcndervijs
Hccrcc//eges,
verkcc//eges,
rcjectcndervijs
Hccrcc//eges,
verkcc//eges,
rcjectcndervijs
Hccrcc//eges,
verkcc//eges,
rcjectcndervijs
Jaar 3 en
4
A/s jaar 1 en 2
/us
/eerarbeids/aats
A/s jaar 1 en 2
/us
/eerarbeids/aats
A/s jaar 1 en 2
/us
/eerarbeids/aats
A/s jaar 1 en 2
/us
/eerarbeids/aats

Dee|t|[d
Per|cde 1 Per|cde 2 Per|cde 3 Per|cde 4
Jaar 1 t/m
4
Hccrcc//eges,
verkcc//eges,i
rcjectcndervijs,
buitenschcc/s /eren
Hccrcc//eges,
verkcc//eges,i
rcjectcndervijs,
buitenschcc/s /eren
Hccrcc//eges,
verkcc//eges,i
rcjectcndervijs,
buitenschcc/s /eren
Hccrcc//eges,
verkcc//eges,i
rcjectcndervijs,
buitenschcc/s /eren

b. Propedeuse
De dua|e op|eiding Bestuurskunde / Overheidsmanagement heeIt voor regu|iere studenten en
studenten die het verkorte programma vo|gen hetze|Ide propedeuseprogramma. De
12
dee|tijdop|eiding Bestuurskunde / Overheidsmanagement heeIt een ander
propedeuseprogramma.

De propedeuse omvat de hieronder verme|de ondervijseenheden met het aanta|
studiepunten. lnIormatie over de inhoud en invu||ing van a||e ondervijseenheden, a|smede
over de competenties en/oI |eerdoe|en die per ondervijseenheid vorden bereikt, is vastge|egd
in de Studiegids 8estuurskunde / Overheidsmanagement 2011-2012. lndien een toets
bestaat uit verschi||ende onderde|en oI dee|toetsen, vordt bij de beschrijving van de
ondervijseenheid de normering verme|d (zoa|s vastge|egd in vakvijzers oI anderszins).

Prcedeuse duaa|, regu||er en verkcrt rcgramma

Jaar 1 er|cde 1
Cnderw|[seenbe|d Ingangse|s Stud|eunten Tcetsvcrm Dee|tcetsen met
weg|ngsIactcr
Bestuurskunde 1 3 SchriIte|ijk
tentamen

Organisatiekunde 1 3 Opdracht en
schriIte|ijk
tentamen
Croepsopdracht (25%)
SchriIte|ijk tentamen
(75%)
Po|itico|ogie (4) Opdracht Dee|toets 1 (50%)
Economie en
overheid
(4) SchriIte|ijk
tentamen
Dee|toets 1 (50%)
Pecht in een
pub|ieke omgeving
(4) SchriIte|ijk
tentamen
Dee|toets 1 (50%)
ProIessione|e
taa|vaardigheid
(4) SchriIte|ijk
tentamen
SchriIte|ijke
opdracht
Taa|rege|s. v/o

Tekst 1 (25%)
Study ski||s (3) lnstroomassessment
gemaakt
lntakegesprek
gevoerd
AIrondingsgesprek
gevoerd
Dee|genomen hebben
aan 100%
vorkshops
Dee|genomen hebben
aan 90% van de
groepsbijeenkomsten
met de mentor
Dee|genomen hebben
aan 100% van de 1-
op-1 gesprekken met
de mentor
Bij het niet maken oI
niet ha|en van een
schriIte|ijk tentamen
verp|icht 100%
aanvezig bij
herkansingstutoring
Totaa| periode 1 6

13
Het ondervijs voor de ondervijseenheden Po|itico|ogie, Economie en overheid en Pecht in een
pub|ieke omgeving vordt ge|ijkmatig over de b|okken 1 en 2 verdee|d. De studiepunten vorden
in b|ok 2 toegekend. Om die reden staan de studiepunten in b|ok 1 tussen haakjes.
Het ondervijs voor de ondervijsheden ProIessione|e taa|vaardigheid en Study ski||s vordt
ge|ijkmatig over de b|okken 1, 2, 3 en 4 verdee|d. De studiepunten vorden in b|ok 4 toegekend.
Om die reden staan de studiepunten in b|ok 1, 2 en 3 tussen haakjes.
Door de genoemde onderde|en ge|ijkmatig over de b|okken te verde|en, vordt ook de studie|ast
ge|ijkmatig verdee|d (artike| 6, |id 4).

Jaar 1 er|cde 2
weg|ngsIactcr
Bestuurskunde 2 3
Organisatiekunde
2
3 Tentamen,
opdracht,
presentatie
Tentamen 100%
Vo|doende beoorde|ing
Vo|doende beoorde|ing
Po|itico|ogie 4 SchriIte|ijk
tentamen
dee|toets 2 (50%)
Economie en
overheid
4 dee|toets 2 (50%)
Pecht in een
pub|ieke omgeving
4 dee|toets 2 (50%)
ProIessione|e
taa|vaardigheid
(4) SchriIte|ijke
opdracht
Tekst 2 (25%)
Study ski||s (3) Zie periode 1
Totaa| periode 2 18

Jaar 1 er|cde 3
weg|ngsIactcr
Bestuurskunde 3 3 SchriIte|ijk
tentamen

Ana|ysevaardig
heden
3 Opdracht
SchriIte|ijk
tentamen
Dee|toets 1 (50%)
Dee|toets 2 (50%)
ln|eiding
Socio|ogie
3 SchriIte|ijk
tentamen
groepsopdracht
Dee|toets 1 (75%)

Dee|toets 2 (25%)
lCT en overheid 3 Opdracht en
schriIte|ijk
tentamen
Opdracht (30%)
Tentamen (70%)
lnternationa|e
orintatie
6 ProIessiona| Eng|ish 1
(33%)
ProIessione|e
taa|vaardigheid
(4) SchriIte|ijke
opdracht
Tekst 3 (25%)
Study ski||s (3) Zie periode 1
Totaa| periode 3 18

Jaar 1 er|cde 4
weg|ngsIactcr
Bestuurskunde 4 4 Opdracht
???
Debattenreeks (20%)
Unesco (80%)
BedrijIsmatig
verken
4 SchriIte|ijk
tentamen

BedrijIsvoering in een
pub|ieke omgeving
(50%)
14
Opdracht Projectmatig verken
(50%)
lnternationa|e
orintatie
SchriIte|ijk
tentamen
SchriIte|ijk
tentamen
ProIessiona| Eng|ish 2
(33%)
lnternationa|e
geschiedenis (34%)
ProIessione|e
taa|vaardigheid
4 SchriIte|ijke
opdracht
Tekst 4. (25%)
Study ski||s 3 Zie periode 1
Vrije keuzeruimte 3
Totaa| periode 4 18

Voor de invu||ing van de vrije keuzeruimte ge|den de vo|gende rege|s.
1. De vrije keuzeruimte dient te vo|doen aan de criteria zoa|s deze geIormu|eerd zijn in de
Studiegids 8estuurskunde / Overheidsmanagement 2011-2012.
2. De vrije keuzeruimte dient in principe ingevu|d te vorden door het vo|gen van een
studieonderdee| oI bege|eidingstraject binnen de Academie BPV.
3. lndien een student ter invu||ing van de vrije keuzeruimte een studieonderdee| oI
bege|eidingstraject van buiten de Academie BPV vi| vo|gen, dient hij daarvoor toestemming aan
de examencommissie te vragen.

Prcedeuse dee|t|[d

Jaar 1 er|cde 1
weg|ngsIactcr
Bestuurskunde 8
SchriIte|ijk
tentamen

Besturskunde (31%)
SchriIte|ijk
tentamen

Neder|ands Pecht (19%)
SchriIte|ijk
tentamen

Po|itico|ogie (31%)
SchriIte|ijk
tentamen

Socio|ogie en
psycho|ogie (19%)
Buitenschoo|s
|eren
7 Assesment
Totaa| periode 1 15

Jaar 1 er|cde 2
weg|ngsIactcr
Structuur en
Sturing
7
SchriIte|ijk
tentamen

Competentiemanagement
(POP en taa|toets) (22%)
SchriIte|ijk
tentamen

Economie (28%)
SchriIte|ijk
tentamen
Organisatie|eer (28%)
15

SchriIte|ijk
tentamen

Pub|ic Contro||ing (22%)
Buitenschoo|s
|eren
8 Assesment
Totaa| periode 2 15

Jaar 1 er|cde 3
weg|ngsIactcr
Onderzoek en
interne dynamiek
8
SchriIte|ijk
tentamen

Bestuur|ijke
inIormatievoorziening
(19%)
SchriIte|ijk
tentamen

Enge|s (19%)
SchriIte|ijk
tentamen

Systeem|eer (31%)
Vers|ag Methoden
Bestuurskundig
Onderzoek (31%)
Buitenschoo|s
|eren
7 Assesment

Totaa| periode 3 15

Jaar 1 er|cde 4
weg|ngsIactcr
Meervoudig
perspectieI
7
Vers|ag Ethiek in het openbaar
bestuur (22%)
Practicum lntergratieI
bestuurskundig
Practicum (28%)
Vers|ag lntercu|ture|e en
internationa|e
organisatie (22%)
Vers|ag Organisatie en
techno|ogie (28%)
Buitenschoo|s
|eren

8 Assesment
Totaa| periode 4 15
Tctaa|
PrcedeuseIase
60

c. HooIdIase
De hooIdIase omvat de hieronder verme|de ondervijseenheden met het aanta| studiepunten.
lnIormatie over de inhoud en invu||ing van a||e ondervijseenheden, a|smede over de competenties
en/oI |eerdoe|en die per ondervijseenheid vorden bereikt, is vastge|egd in de Studiegids
8estuurskunde / Overheidsmanagement 2011-2012. lndien een toets bestaat uit verschi||ende
16
onderde|en oI dee|toetsen, vordt bij de beschrijving van de ondervijseenheid de normering
verme|d (zoa|s vastge|egd in vakvijzers oI anderszins).

Overzicht van ondervijseenheden per jaar van de regu||ere dua|e c|e|d|ng, de verkcrte dua|e
c|e|d|ng en de dee|t|[dc|e|d|ng:

HccIdIase duaa|, regu||er rcgramma

Jaar 1
Cnderw|[seenbe|d Per|cde Ingangse|s Stud|eunten Tcetsvcrm Dee|tcetsen met
weg|ngsIactcr
Bestuurskunde 5 1

3 SchriIte|ijke toets
Bestuur &
Maatschappij
1
3
SchriIte|ijke toets
Opdracht
Presentatie
50
40
10
Bestuursate|ier 5 1 3 lndividue|e opdr
Croepsopdracht
35
65
Enge|s 1 3 SchriIte|ijke.toets

BedrijIsvoering

1

Opdracht
Administratieve
Organisatie. 50

2

4

SchriIte|ijke toets
Financiee|
Management. 50
Competentiemana
gement
1 -
4
5 Practica
PortIo|io
Assessment
60
30
10
Bestuurskunde 6 2 3 SchriIte|ijke toets
Management
Pub|ieke Domein
2 3 SchriIte|ijke toets
Opdracht
75
25
Croepsopdracht
25
75
Projectmatig
verken
2-4 6 Opdracht
Opdracht
SchriIte|ijke toets
33
33
34
Bestuur|ijke ethiek 3 3 SchriIte|ijke toets
Opdracht
70
30
Bestuursate|ier 7 3 3 Debattenreeks
Croepsopdracht
lndividue|e opdr
lndividue|e opdr
v/o
50
25
25
Organisatiemanag
ement
Opdracht
70
30
Mu|ti-|eve|
Covernance
Opdracht
75
25
Bestuursate|ier 8 4 3 Croepsopdracht
Presentatie

75
25
Keuzevak 4 3 lndividue|e opdr
Tctaa| [aar 1 60

Jaar 2
weg|ngsIactcr
Competentiemana Cehe|e Minimaa| 51 14 PortIo|io Participatie
17
gement jaar 2 studiejaar studiepunten
hooIdIase
De student mag
maximaa| 10
veken zonder
LAP dee|nemen
aan de |eerkring
en supervisie
|eerkring v/o
PortIo|io 100%
Supervisie v/o

Leerarbeidsp|aats
jaar 2
Cehe|e
studiejaar
Minimaa| 51
studiepunten
hooIdIase
28 Praktijk Tvee
Iunctionerings-
gesprekken v/o
Tvee
portIo|iogesprek-
ken v/o
Minor AIhanke|ijk
van
gekozen
Minor
15 AIhanke|ijk van
gekozen Minor
AIhanke|ijk van
de gekozen
minor

Uitvoeren van
onderzoek
B|ok 2 3 lndividue|e
opdracht

Tctaa| [aar 2 60

Jaar 3
weg|ngsIactcr
Competentiemana
gement jaar 3
Cehe|e
studiejaar
Minimaa| 105
studiepunten
hooIdIase
7 PortIo|io Participatie
|eerkring v/o
PortIo|io 100%
Supervisie v/o

Leerarbeidsp|aats
jaar 3
Cehe|e
studiejaar
Minimaa| 105
studiepunten
hooIdIase
28 Praktijk Tvee
Iunctioneringsge
sprekken v/o
Tvee
portIo|iogesprekk
en v/o
AIstudeerminor Cehe|e
studiejaar
Minimaa| 105
studiepunten
hooIdIase
15 lndividue|e
opdrachten
Bestuurskundig
onderzoek 10%
lndividue|e
opdracht 30%
lndividue|e
opdracht 30%
lndividue|e
opdracht 30%

AIstuderen Niet aan
een
bepaa|de
ondervijsp
eriode
gebonden
1. Voor
praktijkonder-
zoek minimaa|
105
studiepunten
hooIdIase.
2. Voor
dee|name
assessment
vo|doende voor
onderzoeks-
10 Papport

Assessment
Praktijkonderzoek
80%
Assessment
20%
18
rapport.
Bovendien
moeten a||e
overige studie-
onderde|en
aIgerond zijn.
Tctaa| [aar 3 60

HccIdIase duaa|, verkcrt rcgramma
Studenten die het verkorte programma vo|gen, vo|gen jaar 1 en 2 van de hooIdIase in een jaar.
De vetgedrukte onderde|en met een zijn vrijgeste|d.

Jaar 1A ([aar 1 regu||ere rcgramma met vr|[ste|||ngen)
weg|ngsIactcr
Bestuurskunde 5 1

3 SchriIte|ijke toets
estuur &
Maatscba|["
1 3 Scbr|Ite||[ke tcets"
Cdracbt"
Presentat|e"
50
40
10
Croepsopdracht
35
65
Enge|s 1 3 SchriIte|ijke.toets

BedrijIsvoering

1

Opdracht
Administratieve
Organisatie. 50

2

4

SchriIte|ijke toets
Financiee|
Management. 50
Competentiemana
gement
1 -
4
5 Practica
PortIo|io
Assessment
60
30
10
Management
Pub|ieke Domein
Opdracht
75
25
Croepsopdracht
25
75
Prc[ectmat|g
werken"
2-4 6 Cdracbt"
Cdracbt"
Scbr|Ite||[ke tcets"
33
33
34
Bestuur|ijke ethiek 3 3 SchriIte|ijke toets
Opdracht
70
30
Bestuursate|ier 7 3 3 Debattenreeks
Croepsopdracht
lndividue|e opdr
lndividue|e opdr
v/o
50
25
25
Organisatiemanag
ement
Opdracht
70
30
Mu|ti-|eve|
Covernance
Opdracht
75
25
Bestuursate|ier 8 4 3 Croepsopdracht
Presentatie

75
25
Keuzevak" 4 3 Ind|v|due|e cdr"
Tctaa| [aar 1A 60
19

Jaar 1 ([aar 2 regu||ere rcgramma met vr|[ste|||ngen)
weg|ngsIactcr
Ccmetent|emana
gement [aar 1"
Cehe|e
studiejaar
Minimaa| 51
studiepunten
hooIdIase
14 PcrtIc||c" Participatie
|eerkring v/o
PortIo|io
100%
Supervisie v/o

Leerarbe|ds|aats
[aar 1"
Cehe|e
studiejaar
Minimaa| 51
studiepunten
hooIdIase
28 Prakt|[k" Tvee
Iunctionerings-
gesprekken v/o
Tvee
portIo|iogesprek-
ken v/o
Minor AIhanke|ijk
van
gekozen
Minor
15 AIhanke|ijk van
gekozen Minor
AIhanke|ijk van
de gekozen
Minor

Uitvoeren van
onderzoek
B|ok 2 3 lndividue|e
opdracht

Tctaa| [aar 1 60

Jaar 2 ([aar 3 regu||ere rcgramma)
weg|ngsIactcr
Competentiemana
gement jaar 2
Cehe|e
studiejaar
Minimaa| 105
studiepunten
hooIdIase
7 PortIo|io Participatie
|eerkring v/o
PortIo|io 100%
Supervisie v/o

Leerarbeidsp|aats
jaar 2
Cehe|e
studiejaar
Minimaa| 105
studiepunten
hooIdIase
28 Praktijk Tvee
Iunctioneringsge-
sprekken v/o
Tvee
portIo|iogesprekk
en v/o
AIstudeerminor Cehe|e
studiejaar
Minimaa| 105
studiepunten
hooIdIase
15 lndividue|e
opdrachten
Bestuurskundig
onderzoek 10%
lndividue|e
opdracht 30%
lndividue|e
opdracht 30%
lndividue|e
opdracht 30%

AIstuderen Niet aan
een
bepaa|de
ondervijsp
eriode
gebonden
Voor
praktijkonderzoek
minimaa| 105
studiepunten
hooIdIase
Voor assessment
vo|doende voor
onderzoeksrappo
rt, bovendien
10 Praktijkonderzoek &
assessment
Onderzoeksrappo
rt 90%
Assessment
10%
20
moeten a||e
overige studie-
onderde|en
aIgerond zijn
Tctaa| [aar 2 60

HccIdIase dee|t|[d

Jaar 1, er|cde 1
weg|ngsIactcr
Be|eidsvoorberei-
ding en ana|yse
1 8 Assessment Competentie-
management 18
SchriIte|ijk Be|eid en maat-
schappij 32
SchriIte|ijk Bestuursrecht 25
Vers|ag Procesmana-
gement 13
Buitenschoo|s
|eren
1 7 Assesment
Tctaa| [aar 1
er|cde 1
15

Jaar 1, er|cde 2
weg|ngsIactcr
Be|eidsbepa|ing en
ontverp
2 7
SchriIte|ijk Enge|s 22
SchriIte|ijk

Vers|ag
Kaart van Europa
11
11
Vers|ag Be|eidsontvikke-
|ing 28
Vers|ag 1 en 2 Veranderkunde
28
Buitenschoo|s
|eren
2 8 Assesment
Tctaa| [aar 1
er|cde 2
15

Jaar 1, er|cde 3
weg|ngsIactcr
Be|eidsuitvoering
en imp|ementatie
3 8
SchriIte|ijk BedrijIsmatige
overheid 25
SchriIte|ijk Covernance 25
Vers|ag Be|eidsimp|emen-
tatie 32
Vers|ag Projectmanage-
ment 18
Buitenschoo|s
|eren
3 7 Assesment
21
Tctaa| [aar 1
er|cde 3
15

Jaar 1, er|cde 4
Cnderw|[seenbe|
d
Per|cde Ingangse|s Stud|eunten Tcetsvcrm Dee|tcetsen met
weg|ngsIactcr
Be|eidseva|uatie 4 7
Assessment Competentie-
management 22
Practicum Bestuurskunde
28
SchriIte|ijk Kva|iteitsmana-
gement 22
Vers|ag Be|eidseva|uatie
28
Buitenschoo|s
|eren
4 8 Assesment
Tctaa| [aar 1
er|cde 4
15
Tctaa| [aar 1 60

Jaar 2, er|cde 1
weg|ngsIactcr
lnstrumenteren 1 8
SchriIte|ijk Lokaa| bestuur
27
SchriIte|ijk Samenhangend
bestuur 27

Vers|ag BedrijIsmatige
overheid 19
Vers|ag Meervoudige
organisatiediag-
nose 27
Buitenschoo|s
|eren
1 7 Assesment

Tctaa| [aar 2
er|cde 1
15

Jaar 2, er|cde 2
weg|ngsIactcr
Supervisie 2 PropedeuseIase
50 punten jaar
2 en
goedgekeurde
Buitenschoo|s
|eren
3 Assesment
lnterne
imp|ementatie
2 6
Assessment Competentiema-
nagement/inter-
ventiekunde 31
Assessment HPM 31
22
Vers|ag Verandermanage
ment 38
Buitenschoo|s
|eren
2 7 Assesment
Tctaa| [aar 2
er|cde 2
16

Jaar 2, er|cde 3
weg|ngsIactcr
Externe
imp|ementatie
3 8
Vers|ag lnteractieve
be|eidsvorming
38
Vers|ag E-overheid 31
SchriIte|ijk Bestuurskunde
internationaa|
perspectieI 31
Buitenschoo|s
|eren
3 7 Assesment
Tctaa| [aar 2
er|cde 3
15

Jaar 2, er|cde 4
weg|ngsIactcr
lntegeren 4 7
Vers|ag Praktijkgericht
onderzoek 30
lntegratieI
practicum
lntergratieI
practicum 70

Buitenschoo|s
|eren
4 7 Assesment
Tctaa| [aar 2
er|cde 4
14
Tctaa| [aar 2 60

Jaar 3, aIstudeer[aar, er|cde 1
weg|ngsIactcr
Programma-
mangement
1 3 SchriIte|ijk 1
Buitenschoo|s
|eren
1 7 Assesment
Tctaa| [aar 3
er|cde 1
10

weg|ngsIactcr
Programmamana-
gement
2 3 SchriIte|ijk 2
Leiderschap 2 3 SchriIte|ijk Leiderschap
23
Buitenschoo|s
|eren
2 8 Assesment
Tctaa| [aar 3
er|cde 2
14

weg|ngsIactcr
AIstuderen l 3 9
Workshop Workshops 33
SchriIte|ijk Studiep|an 11
Vers|ag Onderzoeksme-
thoden 56
Buitenschoo|s
|eren
3 7 Assesment
Tctaa| [aar 3
er|cde 3
16

weg|ngsIactcr
AIstuderen 2 4 12
Assesment 13
AIstudeeropdrac
ht 87
Buitenschoo|s
|eren
4 8 Assesment
Tctaa| er|cde 4 20
Tctaa| [aar 4
aIstudeer[aar
60

d. u|tenscbcc|s dee| van bet dee|t|[dcurr|cu|um
De ondervijseenheid Buitenschoo|s |eren van de dee|tijdop|eiding bestaat uit re|evant verk (a|
dan niet betaa|d) en omvat voor de studiejaren 1 en 3 30 studiepunten en voor studiejaar 2
28 studiepunten. Nadere bepa|ingen, voorvaarden en inIormatie zijn beschreven in de
Kaderrege/ing buitenschcc/s /eren, te dovn|oaden via de porta|.

e. ercesu|tceIen|ng dua|e c|e|d|ngsvar|ant
1. Studenten die het regu|iere programma vo|gen dienen in jaar 2 en 3 van de hooIdIase 40
veken per jaar gedurende 32 uur per veek in de praktijk een betaa|de Iunctie te vervu||en.
Studenten die het verkorte programma vo|gen dienen dit in jaar 1 en 2 van de hooIdIase te
doen. De minima|e tijdsduur die studenten hieraan moeten besteden is 2280 uur. lnIormatie
over de aard van de verkzaamheden, ge|dende bepa|ingen en de eisen die aan de verkkring
geste|d vorden, zijn beschreven in de LAP-gids: samen verken aan vakmanscha //, gids
vccr het schcc/jaar 2011-2012, die a|s bij|age e dovn|oaden via de porta|.

2. Voor de student kan beginnen met het praktijkdee|, dient in een contract tussen student,
op|eiding en verkgever ten minste gerege|d te zijn. de duur van de overeenkomst, de
tijdsduur van de beroepsuitoeIening; de aard van de bege|eiding; kennis, inzicht,
vaardigheden en attitudes die de student tijdens de beroepsuitoeIening moet ververven en de
beoorde|ing daarvan. Daarnaast moet aangegeven vorden in ve|ke geva||en partijen de
overeenkomst voortijdig kunnen ontbinden. Deze inIormatie is te vinden in het document
Samen verken aan vakmanscha //, gids vccr het schcc/jaar 2011-2012, te dovn|oaden via
de porta|. Ook de eisen die aan de |eerarbeidsp|aats vorden geste|d zijn in genoemde gids te
vinden.
24
3. Voor de student kan beginnen met het praktijkdee| uit het tveede jaar van de hooIdIase
dient hij/zij aan de vo|gende eisen te vo|doen.
- de student heeIt het propedeutische examen behaa|d,
- de student die de studie is gestart in het studiejaar 2008-2009 oI |ater heeIt 51
studiepunten behaa|d uit het studieprogramma van het eerste jaar van de hooIdIase,
vaaronder het assessment
- de student heeIt een re|evante |eerarbeidsp|aats, vaarvan het contract inc|usieI het
mutatieIormu|ier en de Iunctieomschrijving is getekend door de jaarcordinator.

4. Studenten die niet aan deze voorvaarden vo|doen, kunnen in Iebruari 2012 met het
praktijkdee| van het tveede jaar van de hooIdIase beginnen, mits zij op dat moment aan
bovenstaande voorvaarden vo|doen.

5. Voor toe|ating tot het praktijkdee| van het derde jaar van de hooIdIase ge|den de vo|gende
voorvaarden.
- De student mag maximaa| 15 studiepunten achterstand hebben over het tota|e eerste en
tveede jaar van de hooIdIase.
- Voor studenten die het verkorte programma vo|gen en die de studie zijn gestart voor het
studiejaar 2008-2009 ge|dt dat zij maximaa| 15 studiepunten achterstand mogen hebben
over het eerste jaar van de hooIdIase (hooIdIase jaar 1A en 1B) en dat zij de propedeuse
hebben behaa|d.
- Voor studenten die het verkorte programma vo|gen en die de studie zijn gestart in het
studiejaar 2008-2009 oI |ater ge|dt dat zij maximaa| 9 studiepunten achterstand mogen
hebben over het eerste jaar van de hooIdIase (hooIdIase jaar 1A en 1B), dat zij de
propedeuse hebben behaa|d en dat zij het assessment uit jaar 1A van de hooIdIase hebben
behaa|d.
- De student heeIt een re|evante |eerarbeidsp|aats, vaarvan het contract inc|usieI het
mutatieIormu|ier en de Iunctieomschrijving is getekend door de jaarcordinator.

6. Studenten die niet aan deze voorvaarden vo|doen, kunnen in Iebruari 2012 met het
praktijkdee| van het derde jaar van de hooIdIase beginnen, mits zij op dat moment aan
bovenstaande voorvaarden vo|doen.

7. S|echts onder bijzondere omstandigheden en met uitdrukke|ijke schriIte|ijke toestemming
van de examencommissie kan een student die aan een oI meerdere van de in dit artike| g1
t/m 7 genoemde eisen niet vo|doet tot het praktijkdee| van het tveede dan ve| derde jaar
van de hooIdIase vorden toege|aten.

I. Minorruimte in de dua|e op|eiding
1. Dua/e studenten kunnen zich vanaI jaar 2 van de hooIdIase specia|iseren in Gcvernance in
het ub/ieke dcmein, Management & Organisatie, Pub/ic Management en Management
Pub/ieke Ruimte. Deze specia|isaties bestaan e|k uit een combinatie van tvee minoren van e|k
15 studiepunten, een in jaar 3 en een in jaar 4. Zie onderstaand schema

Naam Sec|a||sat|e Mcge||[ke
ccmb|nat|es
Jaar 3 Jaar 4
Gcvernance |n bet
ub||eke dcme|n
A Be|eid en Po|itiek PM (producten en
vakken)
B Neighbourhood Covernance PM (producten en
vakken)
C C|oba|isering PM (Producten en
vakken)
Management en A BedrijIsvoering PM (Producten en
25
Crgan|sat|e vakken)

B Financiee| management
(externe minor)
PM (Producten en
vakken)
Pub||c Management A DoorstroomMinor PM (Producten en
vakken)
Management Pub||eke
Pu|mte
A Management Pub|ieke Puimte l MPP ll

Het staat de student vrij van de hier genoemde specia|isaties aI te vijken. Studenten vordt
echter dringend geadviseerd deze specia|isaties te kiezen, omdat in deze specia|isaties de
bestuurskundige competenties van de student optimaa| gevaarborgd zijn. Verder vordt het
om praktische reden aIgeraden van de specia|isaties aI te vijken. Zie verder de Studiegids
8estuurskunde / Overheidsmanagement 2011-2012.

2. Studenten die van de specia|isaties vi||en aIvijken, kunnen een oI tvee minoren kiezen
uit het aanbod van de Haagse Hogeschoo|. Voor dee|name aan een
- hogeschoo|brede minor die is getoetst door de minorcommissie van de hogeschoo| (A-|ijst)
- een academiebrede minor die met positieI advies van de examencommissie is verme|d op
de hogeschoo| academiebrede minor|ijst (B-|ijst) oI
- een minor aangeboden door een op|eiding van de Academie BPV
behoeIt geen toestemming van de examencommissie te vorden verkregen.

3. lndien de student een andere minor vi| vo|gen dan de in |id h1 genoemde en de in |id h2
bedoe|de geva||en moet hij uiter|ijk 20 verkdagen voor aanvang van de gekozen minor een
schriIte|ijk verzoek tot goedkeuring indienen bij de examencommissie. De examencommissie
bes|uit binnen 20 verkdagen over aanvraag.

4. lndien een student zonder tijdige uitschrijving niet dee|neemt aan de minor vaarvoor hij
op zijn verzoek is ingeschreven, kan de examencommissie de student de eerstvo|gende keer
dat deze minor vordt aangeboden uits|uiten van dee|name.

g. Minorruimte in de dee|tijdop|eiding
ln het curricu|um van de dee|tijdop|eiding zijn geen minoren opgenomen.

h. lnschrijvingsprocedure minoren
lnschrijven voor minoren dient te gebeuren uiter|ijk tot 10 verkdagen voor de gep|ande
aanvang van de betreIIende minor. Het is niet toegestaan om voor meer dan een minor in te
schrijven. Van deze rege| kan a||een vorden aIgeveken indien er in de betreIIende periode
tvee oI meer minoren gevo|gd kunnen en ook daadverke|ijk zu||en vorden gevo|gd.

i. AIs|uitend examen
Het aIs|uitend examen bestaat uit het verrichten van een aIstudeeronderzoek p|us een
aIstudeerassessment. Voor de dua|e op|eiding zijn de eisen en spe|rege|s vastge|egd in de
Hand/eiding vccr het bache/crexamen 2011-2012, te dovn|oaden via de porta|. Voor de
dee|tijdop|eiding zijn de eisen en spe|rege|s vastge|egd in de Hand/eiding vccr het aIstuderen
2011-2012, te dovn|oaden via de porta|.
De student dient zijn aIstudeeronderzoek digitaa| in te |everen. Daarnaast dient hij vier
exemp|aren van zijn aIstudeeronderzoek in hard copy in te |everen.

j. De jaarka|ender
De jaarka|ender van de op|eiding Bestuurskunde / Overheidsmanagement a|smede die van de
examencommissie vorden gepub|iceerd in de Studiegids 8estuurskunde /
Overheidsmanagement 2011-2012 en op de porta|.

26
k. Het is moge|ijk een keuzeondervijseenheid in te vu||en met het |idmaatschap van de
op|eidingscommissie. Aan het |idmaatschap zijn de vo|gende eisen verbonden.
a. actieI inzetten in de op|eidingscommissie;
b. verp|ichte aanvezigheid bij de vergaderingen van op|eidingscommissie; de data
zijn gepub|iceerd in de jaarka|ender van de op|eiding;
c. kort vers|ag van de activiteiten die voor de op|eidingscommissie zijn ontp|ooid
inc|usieI een urenverantvoording. Dit vers|ag dient in de maand ju|i van het
co||egejaar toegestuurd te vorden aan het docent|id van de OC dat verbonden is
aan de op|eiding.

Het |idmaatschap van de student vordt beoordee|d op basis van bovenstaande eisen.
Bij een vo|doende beoorde|ing |evert een jaar |idmaatschap 3 studiepunten op.

|. Overgangsmaatrege|en
Studenten die in een studiejaar ook na herkansing geen vo|doende resu|taat hebben behaa|d
voor een (dee|) toets van een ondervijseenheid die door vijziging in het
ondervijsprogramma in het daaropvo|gende studiejaar niet (gehee|) meer vordt aangeboden,
vorden in de ge|egenheid geste|d in het onmidde||ijk daaropvo|gende studiejaar aan de
betreIIende (dee|)toets opnieuv dee| te nemen. Ook in dat geva| is zo nodig nog een
herkansing moge|ijk. lndien de genoemde tvee (dee|)toetsen niet tot een vo|doende
(compensabe|) resu|taat |eiden, zu||en de nog te beha|en onderde|en van het oude curricu|um
in over|eg met en na goedkeuring van de examencommissie - vervangen moeten vorden
door onderde|en uit het nieuve curricu|um.

Art|ke| ? F|nanc|e|e b|[dragen

Hcgeschcc/dee/
1. De hcgeschcc/ ste/t de inschrijving niet aIhanke/ijk van een andere ge/de/ijke bijdrage dan het
cc//egege/d.
2. De c/eiding kan een student vragen /eer(hu/|midde/en aan te schaIIen, a/s de c/eiding deze
nccdzake/ijk acht vccr het studiercgramma.
3. /n het c/eidingsdee/ is aangegeven ve/ke /eer(hu/|midde/en de c/eiding nccdzake/ijk acht
cm het cndervijs te kunnen vc/gen en vat de cmvang is van de kcsten die de aanschaI van
deze /eer(hu/|midde/en met zich meebrengt.
4. /ndien er kcsten verbcnden zijn aan activiteiten die a/s cndervijseenheid zijn cgencmen in
het cndervijsrcgramma, biedt de c/eiding de student een ge/ijkvaardig a/ternatieI aan,
indien hij die kcsten niet kan cI vi/ maken. Hiertce dient de student een verzcek in bij de
examenccmmissie. De examenccmmissie bes/uit in cver/eg met de dccent.

Op|eidingsdee|
a. Leer(hu|p)midde|en
De vo|gende |eer(hu|p)midde|en acht de op|eiding noodzake|ijk om het ondervijs met succes
te kunnen vo|gen. de |eerhu|pmidde|en die staan aangegeven in de Studiegids 8estuurskunde
/ Overheidsmanagement 2011-2012 en de vakvijzers. De kosten die dat met zich
meebrengt, bedragen maximaa| C 800,- per studiejaar. De kosten van de |eerhu|pmidde|en
zijn, beha|ve vaar uitdrukke|ijk verme|d, voor rekening van de studenten.

Art|ke| B Tcekennen van stud|eunten

Hcgeschcc/dee/
1. E/ke cndervijseenheid heeIt een cmvang in studie/ast van 3 cI meer he/e studieunten.
Zcve/ in de rcedeutische Iase a/s in de hccIdIase mag de c/eiding eenmaa/ vccr 3
studieunten k/einere cndervijseenheden deIiniren.
2. De c/eiding kent de studieunten behcrend bij een cndervijseenheid aan de student tce,
vanneer deze minimaa/ vc/daan heeIt aan de vc/gende vccrvaarden:
27
a) de student heeIt de aan de cndervijseenheid verbcnden tcets cI de aan de
cndervijseenheid verbcnden dee/tcetsen aIge/egd en
b) het eindresu/taat behaa/d vccr een cndervijseenheid mcet minimaa/ 5,5 c een
tienuntsschaa/ cI vc/dcende c een vc/dcende/cnvc/dcendeschaa/ zijn. Aan de
resu/taten van dee/tcetsen kan de c/eiding in het c/eidingsdee/ vccrvaarden verbinden,
zie hiervccr artike/ 11 /id 8 van dit reg/ement.
c| de student heeIt vrijste//ing verkregen van het aI/eggen van de aan de cndervijseenheid
verbcnden tcets.
3. Aan het met csitieI resu/taat aI/eggen van een dee/tcets kent de c/eiding geen
studieunten tce.
4. De student kan eindresu/taten behaa/d vccr cndervijseenheden niet ccmenseren.

Art|ke| 9 Examenccmm|ss|e

Hcgeschcc/dee/
1. De academiedirecteur ste/t n examenccmmissie in, die verkzaam is vccr a//e aan zijn
academie verbcnden c/eidingen.
2. De academiedirecteur draagt er zcrg vccr dat het cnaIhanke/ijk en deskundig Iuncticneren
van de examenccmmissie vc/dcende vcrdt gevaarbcrgd.
3. De examenccmmissie heeIt de vc/gende taken en bevcegdheden:
a. Ste/t vast cI een student vc/dcet aan de vccrvaarden die deze cndervijs- en
examenrege/ing ste/t ten aanzien van kennis, inzicht en vaardigheden die ncdig zijn vccr
het verkrijgen van een graad,
b. 8crgt de kva/iteit van de tcetsen en examens,
c. GeeIt richt/ijnen en aanvijzingen binnen het kader van deze cndervijs- en
examenrege/ing cm de uits/ag van tcetsen en examens te beccrde/en en vast te /eggen,
d. 8es/ist cver verzceken van vrijste//ing vccr het aI/eggen van een cI meer tcetsen, zca/s
bedce/d in artike/ 5,
e. Verbindt vccrvaarden aan de tcestemming tct het aI/eggen van een cI meer
cnderde/en van de hccIdIase vccrdat de student het rcedeutische examen met gced
gevc/g heeIt aIge/egd (zie art.18|,
I. 8rengt het studieadvies uit vccr de rcedeutische Iase, zca/s bedce/d in artike/ 18 van
de OER,
g. 8ehande/t verzceken van studenten cm vccrzieningen en aanassingen c grcnd van
de vet Ge/ijke 8ehande/ing inzake Handica cI Chrcnisch ziekte en beaa/t de vijze
vaarc /ichame/ijk cI zintuig/ijk gehandicate studenten rede/ijkervijs in de ge/egenheid
vcrden geste/d de tcetsen aI te /eggen (WHW 7.13.m|,
h. /s bevcegd de ge/digheidsduur van met gced gevc/g aIge/egde tcetsen te ver/engen
(WHW 7.13k|,
i. /s bevcegd te bea/en dat tcetsen anders dan in de OER vastge/egd, mcnde/ing,
schriIte/ijk cI c een andere vijze vcrden aIge/egd (WHW 7.13./|,
j. /s bevcegd tct het ver/enen van vrijste//ing van de ver/ichting tct dee/name aan
raktische ceIeningen, met het ccg c de tce/ating tct het aI/eggen van de
desbetreIIende tcets, a/ dan niet cnder c/egging van vervangende eisen (WHW 7.13. t|,
k. 8ehande/t verzceken cm ncg niet tct uitreiking getuigschriIt cver te gaan (WHW
7.11.3|,
/. 8eccrdee/t Iraude en /egt sancties c tct maximum een jaar (WHW 7.12b|.
/ndien een student cI extraneus Iraudeert, kan de examenccmmissie de betrckkene het
recht cntnemen een cI meer dccr de examenccmmissie aan te vijzen tcetsen cI examens
aI te /eggen gedurende een dccr de examenccmmissie vast te ste//en termijn van ten
hccgste een jaar. 8ij ernstige Iraude kan het Cc//ege van 8estuur c vccrste/ van de
examenccmmissie de inschrijving van betrckkene deIinitieI beindigen. /n de
Irauderege/ing vcrden de mcge/ijke maatrege/en nader geseciIiceerd (zie de
Irauderege/ing die a/s bij/age aan deze Ondervijs- en examenrege/ing is tcegevcegd|,
m. Reikt het getuigschriIt uit ten bevijze dat het examen met gced gevc/g is aIge/egd,
nadat het inste//ingsbestuur heeIt verk/aard dat aan rccedure/e vereisten vccr de aIgiIte
28
is vc/daan (WHW 7.11.2| en vcegt hieraan een su/ement tce & geeIt desgevraagd
verk/aringen aI cver aIge/egde tentamens,
n. Ver/eent tcestemming tct het vc/gen van mincrs, vccr zcver dat vc/gens artike/ 6.11
vereist is,
c. Het behande/en van bezvaren van studenten tegen beccrde/ing dccr een examinatcr.
4. Vccr het aInemen van tcetsen vijst de examenccmmissie examinatcren aan. De
examinatcren verstrekken de examenccmmissie de gevraagde in/ichtingen.
5. De examenccmmissie ste/t een huishcude/ijk reg/ement c van haar verkzaamheden.
6. /ndien een student bij de examenccmmissie een verzcek cI een bezvaar indient vaarbij een
examinatcr betrckken is die /id is van de examenccmmissie, neemt de betrckken examinatcr
geen dee/ aan de behande/ing van het verzcek cI de k/acht.

Op|eidingsdee|
Huishoude|ijk reg|ement van de examencommissie
Het huishoude|ijke reg|ement op basis vaarvan de examencommissie Iunctioneert, is
gepub|iceerd op het studentennet.

Art|ke| 10 Examens

Hogeschoo|dee|
1. Een c/eiding kent een rcedeutische Iase en een hccIdIase. Aan beide Iasen is een examen
verbcnden. /ndien de student de tcetsen van de tct de rcedeutische cI de hccIdIase cI het
Ad-rcgramma behcrende cndervijseenheden met gced gevc/g heeIt aIge/egd, heeIt de
student het desbetreIIende examen aIge/egd, beha/ve a/s er in het c/eidingsdee/ beaa/d is
dat het examen tevens een dccr de examenccmmissie ze/I te verrichten cnderzcek cmvat
(artike/ 7.10 /id 2 WHW|.
2. /ndien de examenccmmissie heeIt beaa/d dat het examen tevens een dccr haar ze/I te
verrichten cnderzcek cmvat, ste/t zij de inhcud van dat cnderzcek jaar/ijks vccr aanvang van
het studiejaar vast. De inhcud van dit cnderzcek is vastge/egd in het c/eidingsdee/.
3. Aan een student die een examen met gced gevc/g heeIt aIge/egd reikt de examenccmmissie
een getuigschriIt uit (artike/ 7.11 WHW|.

Op|eidingsdee|
Het examen van de propedeuse en hooIdIase van de dua|e en de dee|tijdop|eiding bestaat uit de
ondervijseenheden genoemd in artike| 6. De hooIdIase vordt aIgerond met een
aIstudeeronderzoek en een eindassessment. Nadere inIormatie over procedure en
beoorde|ingscriteria is opgenomen in respectieve|ijk de Hand/eiding eindverkstukken 2011-2012
en de Hand/eiding eindassessments 2011-2012. Zie de betreIIende bij|agen.

Art|ke| 11 Tcetsen

Hcgeschcc/dee/
Toetsen en Jeeltoetsen
1. De student s/uit een cndervijseenheid aI met een tcets. Een tcets kan bestaan uit meerdere
dee/tcetsen. Aan dee/name aan (dee/|tcetsen kan de c/eiding in het c/eidingsdee/ rede/ijke
vccrvaarden van crganisatcrische- en cndervijskundige aard verbinden.
2. De examenccmmissie kan bea/en dat een student, a/vcrens hij een tcets kan aI/eggen,
ver/icht is dee/ te nemen aan beaa/de raktische ceIeningen. De examenccmmissie kan
vrijste//ing geven van deze ver/ichting en a/ dan niet vervangende eisen ste//en. /n het
c/eidingsdee/ is verme/d aan ve/ke raktische ceIeningen de student ver/icht mcet
dee/nemen, evena/s de rccedure die hij mcet vc/gen cm cntheIIing van deze ver/ichting te
krijgen (WHW 7.13 /id 2 sub t|.
3. /n het c/eidingsdee/ is bij de beschrijving van de cndervijseenheden (artike/ 6| cgencmen
c ve/ke vijze de (dee/|tcetsen vcrden aIgencmen (mcnde/ing, schriIte/ijk, anderszins|.
4. De examenccmmissie draagt er zcrg vccr dat de /eerdce/en en/cI ccmetenties die getcetst
vcrden, vccraIgaand aan de desbetreIIende tcets bekend zijn.
29
BeoorJeling
5. De examenccmmissie draagt er zcrg vccr dat de ncrmering van de verschi//ende cnderde/en
van de tcets vccraIgaand aan de desbetreIIende tcets bekend is. /ndien de ncrmering niet
vcrdt verme/d, ge/dt vccr a//e cnderde/en van de tcets deze/Ide ncrmering. O basis van de
kva/itatieve ana/yse van de tcets kan de examinatcr de ncrmering achteraI, met instemming
van de examenccmmissie, aanassen.
6. Een (dee/|tcets vcrdt beccrdee/d met een van de vc/gende kva/iIicaties:
a. Onvc/dcende aan te duiden a/s O, vaarbij een cnvc/dcende de betekenis heeIt
van een cijIer /ager dan 5,5,
b. Vc/dcende aan te duiden met V, vaarbij een vc/dcende de betekenis heeIt van
een cijIer hcger dan cI ge/ijk aan 5,5.
7. /ndien een (dee/|tcets vcrdt beccrdee/d met een cijIer, dan ge/dt dat het cijIer met de
nauvkeurigheid van 0,1 (een tiende| c de schaa/ van 1,0 tct en met 10,0 vcrdt gegeven.
/ndien er srake is van aIrcnding rcndt de c/eiding de cijIers aI c he/e geta//en. /s het eerste
cijIer achter de kcmma k/einer dan 5 dan vcrdt het tcetscijIer naar beneden aIgercnd
(bijvccrbee/d: 6,48 vcrdt 6|. /s het eerste cijIer achter de kcmma ge/ijk aan cI grcter dan 5
dan vcrdt het tcetscijIer naar bcven aIgercnd (bijvccrbee/d: 6,51 vcrdt 7|. 8ij cijIers die het
resu/taat zijn van een gevcgen cI berekend gemidde/de vindt geen aIrcnding /aats. /ndien
dit cijIer bestaat uit meerdere decima/en vcrden deze teruggebracht tct 1 decimaa/
(bijvccrbee/d: 6,49 vcrdt 6,4|. Hierbij vindt gn aIrcnding /aats (bijvccrbee/d: 6,49 vcrdt
aIgekat naar 6,4|. De c/eiding kan ervccr kiezen tcetscijIers aI te rcnden c he/e geta//en.
/ndien de c/eiding bes/uit tct aIrcnding c he/e geta//en, is dit vastge/egd in het
c/eidingsdee/.
8. A/s een c/eiding een cndervijseenheid tcetst dccr midde/ van dee/tcetsen die zij beccrdee/t
met een cijIer, dan is het eindresu/taat vccr die cndervijseenheid het rekenkundige
gemidde/de van a//e dee/tcetsen. /ndien bij midde/ing van de dee/cijIers srake is van een
gevcgen gemidde/de, dan geeIt de c/eiding dit in het c/eidingsdee/ aan.
9. De c/eiding kan in het c/eidingsdee/ vast/eggen dat de resu/taten van beaa/de dee/tcetsen
vc/dcende mceten zijn (5,5 cI, bij aIrcnding, 6 cI V|.
10. Aan resu/taten van dee/tcetsen vcrden geen studieunten tcegekend.
11. De c/eiding kent geen beccrde/ing tce aan (dee/|tcetsen verbcnden aan cndervijseenheden
vaarvccr de examenccmmissie vrijste//ing heeIt ver/eend.
BekenJmaking resultaat en bezwaar en beroep
12. De c/eiding maakt het resu/taat van een (dee/|tcets uiter/ijk 15 verkdagen na aI/cc van de
tcets bekend in OS/R/S. Dit is de cIIici/e bekendmaking. Aan de resu/taten die staan verme/d
in OS/R/S kan de student rechten cnt/enen tvee maanden na de datum vaarc de tcets
/aatsvcnd.
13. /ndien het resu/taat niet binnen 15 verkdagen na aI/cc van de tcets bekend is gemaakt in
OS/R/S, kan de student bezvaar aantekenen bij de examenccmmissie. Het bezvaar mcet
binnen 20 verkdagen nadat het resu/taat in OS/R/S geub/iceerd had mceten zijn, ingediend
vcrden
1
.
14. /ndien een student het niet eens is met een beccrde/ing dccr een examinatcr, kan de student
binnen 20 verkdagen na de cIIici/e bekendmaking in OS/R/S, schriIte/ijk bezvaar
aantekenen bij de examenccmmissie. De examenccmmissie kan zich bij het aIhande/en van
het bezvaar /aten adviseren dccr bijv. de tcetsccmmissie.
15. /ndien een student bezvaar heeIt aangetekend be/egt de examenccmmissie zcncdig een
vergadering vaarin zij zcve/ de student a/s de examinatcr kan hcren. De examenccmmissie
dee/t de bes/issing schriIte/ijk en uiter/ijk 15 verkdagen nadat zij het bezvaar heeIt
cntvangen mee aan de student. De termijn vangt aan c de dag vc/gend c die vaarc het
schriIte/ijke bezvaar van de student is cntvangen.
16. De student kan tegen bes/issingen van de examenccmmissie en examinatcren in berce gaan
bij het Cc//ege van 8erce vccr de Examens van de Haagse Hcgeschcc/ (artike/ 7.61 WHW|
(zie studentenstatuut dee/ 1, bij/age 8|.
Kennelijke Iouten

1
Wanneer de docent bij het nakijken oI het invoeren van de resu|taten in Osiris in gebreke b|ijIt, kan de
examencommissie zich tot de academiedirecteur venden.
30
17. De examenccmmissie kan kenne/ijke Icuten in OS/R/S binnen 2 maanden na aI/cc van de
tcets herste//en. Tegen het herste/de resu/taat kan de student binnen 20 verkdagen na het
herste/ in OS/R/S, bezvaar aantekenen bij de examenccmmissie.
Inzage
18. De c/eiding ste/t de student in de ge/egenheid cm inzage te krijgen in de beccrdee/de tcets
c een nader dccr de c/eiding te bea/en mcment, dcch in ieder geva/ uiter/ijk 15
verkdagen na de cIIici/e bekendmaking van het resu/taat in OS/R/S. De termijn vangt aan c
de dag vc/gend c die vaarc het resu/taat cIIiciee/ is bekend gemaakt. Daarnaast kan de
student de beccrdee/de tcets binnen deze termijn inzien c aIsraak met de dccent (artike/
7.13 WHW|.
Herkansing
19. De examenccmmissie biedt de student in beginse/ vccr e/ke (dee/|tcets ten minste n
herkansing in hetze/Ide studiejaar aan. Tcetsen die de student niet in hetze/Ide studiejaar kan
herkansen, cmdat een herkansing rede/ijkervijs niet va/t in te assen in het
cndervijsrcgramma vegens het seciIieke karakter van een cndervijseenheid, zijn
cgencmen in het c/eidingsdee/. 8ij herkansing te/t het hccgste resu/taat.

Op|eidingsdee|
a. Vccrwaarden vccr dee|name aan (dee|)tcetsen
Voor studenten die gerechtigd zijn tot het dee|nemen aan het ondervijs in een betreIIende
periode dan ve| voor een betreIIend studieonderdee| zijn er geen andere beperkingen vaar
het gaat om dee|name aan (dee|)toetsen dan a. het zich vooraI inschrijven voor de (dee|)toets
en (eventuee|) b. het vo|doen aan de aanvezigheidsp|icht voor zover deze voor het
betreIIende studieonderdee| ge|dt (zie ook hieronder, |id b).

b. Aanvezigheidsp|icht
ln de Studiegids 8estuurskunde / Overheidsmanagement 2011-2012 oI de vakvijzer zijn per
studieonderdee| spe|rege|s vastge|egd betreIIende de aanvezigheid bij contactmomenten.
Daarbij ge|den de vo|gende kaders.
de aanvezigheidsp|icht ge|dt niet voor hoor- en instructieco||eges maar voor zover
verme|d ve| voor verkco||eges en bijzondere verkvormen;
de consequenties van het niet nakomen en de verp|ichtingen, verbonden met eventuee|
compenseren voor aIvezigheid, zijn vastge|egd in de Studiegids 8estuurskunde /
Overheidsmanagement 2011-2012 oI de vakvijzer;
zonder een vo|doende beoordee|de compensatie voor aIvezigheid vordt er geen eindcijIer
voor het betreIIende studieonderdee| toegekend;
studenten die vegens te |aat komen niet meer tot de |es vorden toege|aten dan ve|
vegens vangedrag uit de |es vorden vervijderd vorden beschouvd a|s aIvezig.

c. Toetsvorm en vorm vaarin getoetst vordt
De |eerdoe|en en/oI competenties die de op|eiding toetst, zijn beschreven in de beschrijving
van de ondervijseenheden, te vinden in de Studiegids 8estuurskunde /
Overheidsmanagement 2011-2012 en de vakvijzer. Daar is ook de toetsvorm opgenomen.

d. AIronding
De op|eiding rondt toetscijIers aI vo|gens artike| 11, |id 7.

e. Beoorde|ing van toetsen
lndien een ondervijseenheid vordt aIgerond met meerdere dee|toetsen is in de beschrijving
van de ondervijseenheden aangegeven ve|ke veegIactor ge|dt bij de totstandkoming van het
eindcijIer van de betreIIende ondervijseenheid.

Voor de beoorde|ing van dee|toetsen ge|den de vo|gende rege|s.
Jaar 1, rcedeusejaar: voor a||e dee|toetsen moet minimaa| het cijIer 5,5 vorden behaa|d
dan ve| in voorkomende geva||en vaarin geen cijIer vordt gegeven de kva|iIicatie
vo|doende.
Jaar 1 van de hccIdIase, regu/iere en verkcrte rcgramma: voor de dee|toetsen van de
31
ondervijseenheden Bestuursate|ier 5, 6, 7 en 8 en Competentiemanagement moet minimaa|
het cijIer 5,5 vorden behaa|d dan ve| in voorkomende geva||en vaarin geen cijIer vordt
gegeven de kva|iIicatie vo|doende.
Voor a||e overige dee|toetsen moet minimaa| het cijIer 4,5 vorden behaa|d dan ve| in
voorkomende geva||en vaarin geen cijIer vordt gegeven de kva|iIicatie vo|doende.

I. Tijdstip (dee|)toetsen en herkansingen
De op|eiding neemt (dee|)toetsen aI in de (voor)|aatste veek van het ondervijsb|ok vaarin de
ondervijseenheid gegeven vordt. De herkansingen van de vakken uit b|ok 1, b|ok 2 en b|ok 3
vorden vier a vijI ondervijsveken na het aIs|uiten van het b|ok vaarin de ondervijseenheid
is gegeven aIgenomen. De herkansingen voor de propedeusevakken van b|ok 4 vorden in de
veek voor de zomervakantie aIgenomen. De herkansingen voor de hooIdIasevakken van b|ok
4 vorden oI in de veek voor de zomervakantie aIgenomen oI in de |aatste veek van
augustus.
Toetsdata kunnen s|echts met de uitdrukke|ijke toetstemming van de examencommissie van
de hier gegeven toetsperioden aIvijken, tenzij anders is verme|d in de vakvijzer van het
betreIIende vak.
Per jaar vorden per studieonderdee| maximaa| tvee toetsge|egenheden aangeboden. de
eerste kans en de herkansing. Voor een extra herkansing dient goedkeuring van de
examencommissie te vorden verkregen.

Art|ke| 12 Pege||ngen met betrekk|ng tct bet u|tvceren van tcetsen

Hcgeschcc/dee/
1. /n het c/eidingsdee/ zijn nadere bea/ingen cgencmen met betrekking tct de uitvcering van
(dee/|tcetsen. Het gaat daarbij cm rege/s betreIIende inschrijving, aanvezigheid, vijze van
in/everen van cdrachten, gedrag, verbcden hande/ingen en derge/ijke.
2. 8ij het aI/eggen van (dee/|tcetsen dient de student zich te /egitimeren met een asccrt cI
identiteitskaart vc/gens Eurcees mcde/, een Neder/ands rijbevijs cI een Neder/ands
verb/ijIsdccument, W dccument cI gerivi/igeerden-dccument ( zie vccr een cverzicht
vvv.identiteitsdocumenten.n|).
3. Zcnder ge/dige /egitimatie is er geen recht c dee/name aan de tcets.
4. Mcnde/inge tcetsen en examens zijn niet cenbaar, tenzij de examenccmmissie in bijzcndere
geva//en anders beaa/t (artike/ 7.13 WHW|.
5. /ndien een student een tcets aI/egt bij een andere c/eiding dan vaarvccr hij staat
ingeschreven, zijn de rege/s die ge/den in de c/eiding vaarbij hij de tcets aI/egt, c hem van
tceassing.

Op|eidingsdee|

Voor (dee|)toetsen ge|dt het vo|gende.
1.a. De student is verp|icht zich uiter|ijk 15 verkdagen na aanvang van een b|okperiode voor een
(dee|)toets via OSlPlS in te schrijven. Bij geen, niet tijdige oI onjuiste inschrijving is de student
van dee|name aan de (dee|)toetst uitges|oten.
b. De student dient voor studieonderde|en vaarvoor een aanvezigheidsp|icht ge|dt aan de
aanvezigheidsp|icht te hebben vo|daan. lndien hij niet aan de aanvezigheidsp|icht heeIt
vo|daan, is hij van dee|name aan de (dee|)toets uitges|oten.
2. ln de vakvijzer is bepaa|d in ve|k vorm (monde|ing, schriIte|ijk oI anderszins) de (dee|)toetsen
vordt aIgenomen.
3. A||e verkstukken dienen zove| digitaa| a|s in hard copy te vorden inge|everd.
4. A||e verkstukken dienen te vorden inge|everd voor de daartoe in de Studiegids 8estuurskunde
/ Overheidsmanagement2011-2012, de jaarka|ender oI de vakvijzer genoemde dead|ine.
5. Voor de overige bepa|ingen vordt vervezen naar het Tcetsreg/ement 8estuurskunde /
Overheidsmanagement 2011-2012, te dovn|oaden via de porta|.

32
Art|ke| 13 Ge|d|gbe|dsduur (dee|)tcetsresu|taten en ver|eende vr|[ste|||ngen en bewaarterm|[n
tcetsen

Hcgeschcc/dee/
1. Resu/taten behaa/d vanaI 1-9-2011 vccr dee/tcetsen, tcetsen en vrijste//ingen binnen het
rcedeutische examen zijn 3 jaar ge/dig, resu/taten behaa/d binnen een hccIdIasercgramma
zijn 5 jaar ge/dig, tenzij in het c/eidingsdee/ een kcrtere ge/digheidsduur vccr dee/tcetsen is
vastgeste/d.
2. A/s cvergangsrege/ing ge/dt:
a. resu/taten behaa/d tussen 1-9-2007 en 1-9-2011, zijn 10 jaar ge/dig, tenzij in de
tcenma/ige cndervijsexamen rege/ing van de c/eiding een andere ge/digheidsduur
vas vastgeste/d.
b. resu/taten behaa/d vccr 1 setember 2007, zijn cnbeerkt ge/dig, tenzij in de
tcenma/ige cndervijsexamen rege/ing van de c/eiding een andere ge/digheidsduur
vas vastgeste/d.
3. /n bijzcndere geva//en en c schriIte/ijk verzcek van de student, kan de examenccmmissie
bes/uiten cm de ge/digheidsduur te ver/engen cI cm een aanvu//ende cI vervangende tcets aI
te nemen (artike/ 7.13 WHW|. Een bes/uit daarcver dee/t de examenccmmissie schriIte/ijk
mee. Een rege/ing hiervccr is cgencmen in het c/eidingsdee/.
4. De c/eiding bevaart gemaakte tcetsen ten minste zes maanden, te rekenen vanaI de
cIIici/e bekendmaking van het resu/taat van de beccrde/ing. /n geva/ van berce tegen de
uits/ag van een tcets bevaart de c/eiding de desbetreIIende tcets gedurende de ericde
vaarin ncg niet cnherrcee/ijk c het berce is bes/ist.

Op|eidingsdee|
a. OntheIIing van de ge|digheidsduur
Studenten dienen een schriIte|ijk verzoek omk|eed met redenen binnen tvintig
verkdagen in te dienen bij de examencommissie. De examencommissie dee|t de
betreIIende student binnen 14 verkdagen het antvoord op het verzoek schriIte|ijk
mee.

Art|ke| 14 |[zcndere vccrz|en|ngen vccr studenten met een Iunct|ebeerk|ng en vccr
studenten d|e een tcrestat|e |everen.

Hcgeschcc/dee/
1. Een student met een Iunctiebeerking heeIt vanvege de Wet ge/ijke behande/ing c grcnd
van een handica cI chrcnische ziekte (WG8H/CZ| en de WHW (artike/ 7.13| recht c
dce/treIIende aanassingen (dat vi/ zeggen: geschikt en nccdzake/ijk|, tenzij deze vccr de
hcgeschcc/ een cnevenredige be/asting vcrmen.
2. Aanassingen dienen ertce be/emmeringen veg te nemen cI te beerken en de
ze/Istandigheid en vc/vaardige articiatie van de student zcvee/ mcge/ijk te bevcrderen. De
aanassingen kunnen betrekking hebben c de tceganke/ijkheid van gebcuven, het
cndervijsrcgramma (inc/usieI de stages|, de studierccsters, de cndervijsverkvcrmen, de
tcetsing en de /eermidde/en.
3. De student met een Iunctiebeerking die aansraak vi/ maken c aanassingen, dient hiertce
een gemctiveerd verzcek in bij de examenccmmissie (zie cck studentenstatuut dee/ 1, bij/age
11 bij Studentendecanen|. Het verzcek mcet vccrzien zijn van een advies van de
studentendecaan, dat gebaseerd is c de aan de studentendecaan cverhandigde medische
verk/aring, vaarin de ersccn/ijke gegevens van de student en de medische diagncse verme/d
zijn. 8ij dys/exie vc/staat een dys/exieverk/aring c grcnd van een dccr een erkende
sychc/ccg cI crthcedagccg verricht cnderzcek. Wanneer de examenccmmissie dit vccr het
dccr haar te nemen bes/uit nccdzake/ijk acht, kan zij, c basis van geheimhcuding, inzage
krijgen in de medische verk/aring.
4. Uiter/ijk 15 verkdagen nadat de student een intake heeIt gehad met de studentendecaan, is
het advies van de studentendecaan gereed. De examenccmmissie behande/t het verzcek
binnen 15 verkdagen nadat het cntvangen is. Een bes/uit tct het uitvceren van de
33
tcegekende vccrziening vcrdt binnen 15 verkdagen nadat het bes/uit is gencmen,
uitgevcerd. /ndien het een verzcek tct een ccm/exe vccrziening betreIt kunnen e/k van deze
termijnen met 15 verkdagen vcrden ver/engd. De betrckken instantie ste/t de student c de
hccgte van deze ver/enging.
5. Een student die tcscrt beceIent cI een tcrestatie c cu/turee/ cI ander gebied c het
hccgste niveau /evert, met een tijdsbesteding van ten minste 15 uur er veek, kan een
verzcek indienen vccr studieIaci/iteiten. De student mcet dit verzcek direct bij aanvang van
het studiejaar, danve/ direct na het ctreden van de cmstandigheden, indienen bij de
examenccmmissie. De examenccmmissie bes/ist, na advisering dccr de ccrdinatcr tcscrt
a/s het cm scrt gaat en dccr de studentendecaan van zijn c/eiding a/s het cm andere
tcrestaties gaat.
6. /n bijzcndere geva//en, ter beccrde/ing van de academiedirecteur, kunnen dce/treIIende
vccrzieningen vcrden tcegekend aan studenten die niet va//en cnder /id 1 cI 5.

Art|ke| 15 Aanass|ngen |n geva| van een bu|ten Neder|and aIgegeven d||cma

Hcgeschcc/dee/
1. De student die niet beschikt cver een in Neder/and aIgegeven di/cma van het vccrtgezet
cndervijs kan een verzcek indienen cm gedurende het eerste jaar van inschrijving aan de
hcgeschcc/, vccr Neder/andsta/ige (dee/|tcetsen 30% van de tcetstijd extra te krijgen en/cI
gebruik te maken van een vccrdenbcek.
2. De student richt het verzcek aan de examenccmmissie.
3. De examenccmmissie kan deze aanassingen uitbreiden. /n het c/eidingsdee/ is beschreven
hce de student een verzcek tct aanassingen cI uitbreiding daarvan mcet indienen.

Op|eidingsdee|
Verzoek tot (uitbreiding van) aanpassingen
De student die recht meent te hebben op ver|enging van de toetstijd en/oI het gebruik van een
voordenboek bij toetsen, kan hiertoe een schriIte|ijk en gemotiveerd verzoek indienen bij de
examencommissie Dit verzoek moet uiter|ijk 20 verkdagen voor aanvang van de
ondervijseenheid die vordt getoetst door de examencommissie zijn ontvangen. Deze procedure
ge|dt ook voor een verzoek tot uitbreiding van de aanpassingen.

Art|ke| 16 Cvermacbt

Hcgeschcc/dee/
Wanneer een student dccr cvermacht is verhinderd aan een tcets dee/ te nemen kan de
examenccmmissie, c schriIte/ijk gemctiveerd verzcek daartce van de student (indien mcge/ijk
vccraIgaand aan de tcets|, bes/uiten dat deze de ge/egenheid krijgt de desbetreIIende tcets c
een ander mcment aI te /eggen.

Art|ke| 1? Cnrege|mat|gbeden

Hcgeschcc/dee/
1. /ndien een student zich ten aanzien van enig cnderdee/ van de rcedeutische Iase cI de
hccIdIase aan enige cnrege/matigheid heeIt schu/dig gemaakt, kan de examenccmmissie hem
dee/name cI verdere dee/name aan daartce aan te vijzen tcetsen cI examens cntzeggen vccr
een nader te bea/en termijn van ten hccgste n jaar (12 maanden| (artike/ 7.12 WHW|. Zie
cck het Iraudereg/ement dat a/s bij/age bij de Ondervijs- en Examenrege/ing is cgencmen.
2. /ndien een student zich heeIt schu/dig gemaakt aan ernstige Iraude, kan de
examenccmmissie van de c/eiding vaarvccr de student staat ingeschreven, het Cc//ege van
8estuur adviseren de inschrijving te beindigen.
3. Om Iraude bij /iteratuurcnderzcek tegen te gaan vcrdt gebruikgemaakt van het digita/e
rcgramma Ehcrus.
4. /ndien een student zich tijdens een tcets aan cnrege/matigheden schu/dig maakt, ncteert de
survei//ant cI examinatcr de naam van de desbetreIIende student c het rcces-verbaa/ cI c
34
het gemaakte verk. Hij me/dt dit aan de desbetreIIende student. De student krijgt de
ge/egenheid de tcets aI te maken en in te /everen. De examenccmmissie kent bij
cnrege/matigheden geen beccrde/ing tce vccr de desbetreIIende tcets. Een kcie van het
rcces-verbaa/ kcmt in het dcssier van de student.
5. /ndien de cnrege/matigheid as na aI/cc van de tcets cI het examen vcrdt cntdekt, kan de
examenccmmissie de desbetreIIende student het getuigschriIt cI het bevijsstuk cnthcuden.
Zij kan cck bea/en dat zij aan de betrckken student het getuigschriIt cI het bevijsstuk
s/echts kan uitreiken na een nieuv cnderzcek in de dccr de examenccmmissie aan te vijzen
cnderde/en van de tcets cI examen en c een dccr haar te bea/en vijze (artike/ 7.12 WHW|.
6. A/vcrens een bes/issing ingevc/ge het eerste, tveede cI derde /id te nemen, hccrt (de
vccrzitter van| de examenccmmissie de student. De (vccrzitter van de| examenccmmissie
dee/t de bes/issing van de examenccmmissie zc scedig mcge/ijk mee, indien mcge/ijk
mcnde/ing en in ieder geva/ schriIte/ijk.
7. De examenccmmissie maakt van haar bes/issing en van de Ieiten vaarc deze steunt een
racrt c en zendt dat naar de academiedirecteur.
8. De student kan tegen bes/issingen van de examenccmmissie in berce gaan bij het Cc//ege
van 8erce vccr de examens van de Haagse Hcgeschcc/ (zie artike/ 7.61 WHW en artike/ 9
van dit reg/ement|.

Art|ke| 1B Stud|evccrtgang, stud|e|ccbaanbege|e|d|ng en stud|eadv|es

1. GeschiktheiJ voor Je opleiJing
De examenccmmissie, cnder verantvccrde/ijkheid van de academiedirecteur, geeIt, de
student schriIte/ijk cI er e-mai/
2
aan het eind van diens eerste jaar van inschrijving vccr de
rcedeutische Iase van een c/eiding (c/eiding gestart c 1 setember| res. het tveede
jaar van inschrijving vccr de rcedeuse (c/eiding gestart in Iebruari
3
|, schriIte/ijk advies
cver de vccrtzetting van zijn studie binnen cI buiten de c/eiding vaarvccr de student is
ingeschreven.
8ij het cste//en van het negatieI bindend studieadvies vcrdt in ieder geva/ het ccrdee/ van
de studie/ccbaanbege/eider en de studentendecaan betrckken.
Het advies kan vcrden aIgegeven zc/ang het rcedeutische examen ncg niet is behaa/d.

2. StuJieloopbaanbegeleiJing
De student heeIt in de /cc van e/k studiejaar, zc/ang hij de rcedeuse niet heeIt behaa/d,
met zijn studie/ccbaanbege/eider minimaa/ tvee gesrekken. /n deze gesrekken vcrdt
cnder andere de studievccrtgang besrcken c basis van recente gegevens zca/s vastge/egd
in OS/R/S. De gesrekken vinden in het eerste ha/Ijaar en in het tveede ha/Ijaar /aats. De
ccnc/usies van de gevcerde gesrekken vcrden schriIte/ijk verstrekt aan de student en
cgencmen in diens dcssier.
Daarnaast kan de student ccntact cnemen met de studentendecaan en zich venden tct het
Lccbaancentrum en een studentensychc/ccg.
Het systeem van studie/ccbaanbege/eiding binnen de c/eiding 8estuurskunde /
Overheidsmanagement vcrdt beschreven in de Hand/eiding SL8 2011-2012, te dcvn/caden
via de crta/.

3. StuJieaJvies, criteria en conseuenties
Vccr de c/eiding 8estuurskunde / Overheidsmanagement ge/den de vc/gende adviezen en
criteria:

3.1. PositieI aJvies; het advies aan de student dat hij zijn studie binnen de c/eiding mag
vccrtzetten, vcrdt verstrekt indien de student het rcedeutische examen heeIt behaa/d.

2
De e-mai| vordt gestuurd naar het hogeschoo|e-mai|adres van de student.
3
Een inschrijvingsjaar begint op 1 september en eindigt op 31 augustus. Het eerste jaar van inschrijving van
een student die zich op 1 Iebruari van een ka|enderjaar voor het eerst inschrijIt, eindigt op 31 augustus van
dat ze|Ide ka|enderjaar. Op 1 september van dat ka|enderjaar begint zijn tveede jaar van inschrijving. Op 1
september daarop vo|gend begint zijn derde jaar van inschrijving.
35

3.2. AangehouJen stuJieaJvies; het advies aan de student, dat hij zijn studie binnen de c/eiding
vccr/cig mag vccrtzetten, vcrdt verstrekt indien de student de ncrm van het studieadvies vccr
het eerste jaar van inschrijving heeIt behaa/d, maar het rcedeutische examen niet heeIt
behaa/d. De student mag tcetsen behcrend bij het cndervijs van de hccIdIase aI/eggen, c
vccrvaarde dat hij vccrrang geeIt aan cndervijseenheden uit de rcedeuse. De
examenccmmissie kan vccrvaarden verbinden aan het mcgen dee/nemen aan tcetsen van
cndervijseenheden van de hccIdIase.

3.3. NegatieI binJenJ stuJieaJvies; het bindende advies aan de student dat hij zijn studie binnen
de c/eiding niet mag vccrzetten. Het advies vcrdt verstrekt indien de student de ncrm van het
studieadvies niet heeIt gehaa/d.

3.3.1. Norm negatieI binJenJ stuJieaJvies:
De ncrmen verbcnden aan het beccrde/en van de studievccrtgang en het aIgeven van een
negatieI bindend advies zijn a/s vc/gt:

- De stuJent Jie Jeelneemt aan het gehele propeJeuseprogramma krijgt aan het einde van
het eerste jaar van inschrijving vccr de rcedeutische Iase een negatieI bindend
studieadvies, indien hij c dat mcment minder Jan 40 stuJiepunten uit de rcedeutische
Iase heeIt behaa/d, en/cI niet heeIt vc/daan aan de kva/itatieve eisen, te veten dat hij de
cndervijseenheden 8estuurskunde 1, 8estuurskunde 2 en 8estuurskunde 3 met
tenminste een 5,5 heeIt aIges/cten.
Dit advies vcrdt aIgegeven uiter/ijk c 31 augustus a/s de c/eiding is gestart c 1
setember van het eerste jaar van inschrijving en uiter/ijk c 28 Iebruari van het tveede
jaar van inschrijving a/s de c/eiding is gestart c 1 Iebruari.

- De stuJent aan wie vrijstelling is verleenJ voor een oI meerJere onJerwijseenheJen,
krijgt aan het einde van het eerste jaar van inschrijving vccr de rcedeutische Iase een
negatieI bindend studieadvies, indien hij c dat mcment minder dan 2/3
e
van de ncg te
beha/en studieunten uit het rcedeutische examen (studieunten uit vrijste//ingen te//en
dus niet mee| heeIt behaa/d, en/cI niet heeIt vc/daan aan de kva/itatieve eisen, te veten
dat hij de cndervijseenheden 8estuurskunde 1, 8estuurskunde 2 en 8estuurskunde 3 met
tenminste een 5,5 heeIt aIges/cten.
Dit advies vcrdt aIgegeven uiter/ijk c 31 augustus a/s de c/eiding is gestart c 1
setember van het eerste jaar van inschrijving en uiter/ijk c 28 Iebruari van het tveede
jaar van inschrijving a/s de c/eiding is gestart c 1 Iebruari.

- De stuJent in het tweeJe jaar oI JerJe jaar (c/eiding gestart c 1 Iebruari| van
inschrijving vccr de rcedeutische Iase, krijgt een negatieI bindend studieadvies, indien
hij uiter/ijk c 31 augustus (de c/eiding is gestart c 1 setember| van het tveede jaar
van inschrijving cI 28 Iebruari (de c/eiding is gestart c 1 Iebruari| van het derde jaar
van inschrijving het rcedeutische examen niet heeIt behaa/d.

-Vccr studenten die dee/nemen aan een verkort en/oI versnelJ programma, ge/den
deze/Ide ncrmen en tijdstien vaarc het studieadvies vcrdt aIgegeven.

3.3.2. NaJere voorwaarJen negatieI binJenJ stuJieaJvies
Een negatieI bindend studieadvies kan a//een vcrden gegeven vanneer de student, ge/et c zijn
studieresu/taten en met inachtneming van zijn ersccn/ijke cmstandigheden, niet geschikt vcrdt
geacht vccr de c/eiding, dccrdat zijn studieresu/taten niet vc/dcen aan de vereisten die
daarcmtrent zijn vastgeste/d in de cndervijs- en examenrege/ing van de c/eiding, en
de student studiebege/eiding is aangebcden,
de gegevens cver de studievccrtgang van iedere student cgencmen zijn in het
studievc/gsysteem OS/R/S. De student tenminste eenmaa/ er ha/Ijaar er e-mai/ is
herinnerd aan de mcge/ijkheid de in OS/R/S vastge/egde gegevens in te zien,
de c/eiding e/k studiejaar vccr e/ke cndervijseenheid tenminste een herkansing heeIt
36
gercgrammeerd, met uitzcndering van cndervijseenheden met een seciIiek karakter (bv
een stage cI se/ecterend rcject| vaarvccr een herkansing rede/ijkervijs niet va/t in te
assen in het cndervijsrcgramma,
er vccraI een vaarschuving is aIgegeven c een zcdanig tijdsti dat de betreIIende
student de mcge/ijkheid heeIt zijn studieresu/taten te verbeteren (artike/ 7.8b WHW|,
er rekening gehcuden is met eventue/e ersccn/ijke cmstandigheden,
de student in de ge/egenheid is geste/d cm te vcrden gehccrd vccrdat de
examenccmmissie het negatieve bindende studieadvies uitbrengt.

3.3.3. Conseuentie van het negatieI binJenJ stuJieaJvies
1. Een student aan vie een negatieI bindend studieadvies is verstrekt vccr een bache/crc/eiding
(in vc/tijd, duaa/ cI dee/tijd| vccr een Asscciate-degree rcgramma mag zich niet meer aan De
Haagse Hcgeschcc/ vccr dieze/Ide bache/cr c/eiding cI Asscciate-degree rcgramma
inschrijven.
De uits/uiting van inschrijving vanvege een negatieI bindend studieadvies vccr een Asscciate-
degree rcgramma, ge/dt cck vccr de bache/cr c/eiding.
De uits/uiting van inschrijving vanvege een negatieI bindend studieadvies vccr een bache/cr
c/eiding, ge/dt niet vccr de mcge/ijkheid cm zich in te kunnen inschrijven vccr een eventuee/
Asscciate-degree rcgramma van die c/eiding.
2. De inschrijving van de student die tijdens het studiejaar een negatieI bindend studieadvies
heeIt cntvangen, vcrdt dccr het Cc//ege van 8estuur beindigd met ingang van de tveede
he/e maand vc/gend c de maand vaarin de student schriIte/ijk is meegedee/d dat er srake is
van een negatieI bindend studieadvies. /ndien de student zijn inschrijving vi/ beindigen met
ingang van de maand vc/gend c de maand vaarin het negatieI bindend studieadvies is
uitgebracht, kan hij hiertce een verzcek indienen bij de Centra/e Studenten /nschrijving in
gevc/ge het Reg/ement in- en uitschrijving.
3. Het negatieI bindend studieadvies ge/dt vccr het eerste inschrijvingsjaar vc/gend c het
inschrijvingsjaar vaarin het negatieI bindend studieadvies is gegeven. Mccht een student zich
daarna tcch cnieuv vccr de desbetreIIende c/eiding vi//en inschrijven, dan is dit tcegestaan
mits ten gencegen van de academiedirecteur aanneme/ijk vcrdt gemaakt dat de c/eiding met
succes kan vcrden gevc/gd.

4. BinJenJe verwijzing naar speciIiek hooIJIase programma
De c/eiding kent geen bindende vervijzing c basis van studieresu/taten in de rcedeuse naar
een seciIieke aIstudeerrichting.

5. AangehouJen stuJieaJvies en Jeelnemen aan toetsen in hooIJIase
Een student die het rcedeutische examen ncg niet heeIt behaa/d, maar ve/ een aangehcuden
studieadvies heeIt cntvangen, dient vccrrang te geven aan het beha/en van de resterende
cndervijseenheden uit het rcedeutische rcgramma, maar mag a/ tcetsen behcrend bij het
cndervijs van jaar 1 van de hccIdIase aI/eggen.

6. Planning en Jata
Aan de student die staat ingeschreven in de rcedeutische Iase van een c/eiding die er 1
setember is gestart, vcrdt in rincie uiter/ijk 31 ju/i van het daarcvc/gende jaar c basis van
de dan bereikte studieresu/taten een studieadvies verstrekt. /ndien er echter in de cndervijs- en
examenrege/ing van de c/eiding 8estuurskunde / Overheidsmanagement is cgencmen dat
tussen 31 ju/i en 1 setember ncg ge/egenheid is cm studieunten te beha/en (zie jaarka/ender in
artike/ 6|, vcrdt het negatieI bindend studieadvies uiter/ijk c 31 augustus verstrekt.
Een vaarschuving vccr een vermcede/ijk negatieI bindend studieadvies vcrdt uiter/ijk 31 maart
aIgegeven. Een eventuee/ verzcek van de student cm rekening te hcuden met zijn bijzcndere
cmstandigheden dient uiter/ijk 15 juni dccr de examenccmmissie te zijn cntvangen. Vccrdat de
examenccmmissie deIinitieI bes/ist vcrdt de student in de ge/egenheid geste/d gehccrd te
vcrden (zie OER artike/ 18, /id 8|.

37
Aan de student die staat ingeschreven in de rcedeutische Iase van een c/eiding die er 1
Iebruari is gestart vcrdt c basis van de dan bereikte studieresu/taten uiter/ijk c 28 Iebruari van
het daarcvc/gende jaar een studieadvies verstrekt. Een vaarschuving vccr een vermcede/ijk
negatieI bindend studieadvies vcrdt uiter/ijk 30 setember aIgegeven. Een eventuee/ verzcek van
de student cm rekening te hcuden met zijn bijzcndere cmstandigheden dient uiter/ijk 15 januari
dccr de examenccmmissie te zijn cntvangen. Vccrdat de examenccmmissie deIinitieI bes/ist,
vcrdt de student in de ge/egenheid geste/d gehccrd te vcrden.

7. Uitstel van negatieI binJenJ stuJieaJvies
De examenccmmissie kan van het tceassen van het negatieI bindend studieadvies aIvijken
indien de ersccn/ijke cmstandigheden van de student hiertce aan/eiding geven (zie WHW
artike/ 7.8b en OER artike/ 18| en bes/uiten tct uitste/ van het negatieI bindend
studieadvies. Aan dit uitste/ kunnen dccr de examenccmmissie nadere vccrvaarden vcrden
verbcnden. Het bes/uit tct uitste/, inc/usieI de nadere vccrvaarden, vcrdt schriIte/ijk aan de
student medegedee/d.
De examenccmmissie kan dit uitste/ cnder vccrvaarden ver/enen aan het einde van het eerste
jaar res. tveede jaar
4
van inschrijving vccr de rcedeutische Iase en cverigens zc /ang de
rcedeuse ncg niet is behaa/d.

8. Persoonlijke omstanJigheJen
/ndien de student venst dat de examenccmmissie rekening hcudt met zijn ersccn/ijke
cmstandigheden dan dient hij c het mcment dat deze cmstandigheden zich vccrdcen cI zc
scedig mcge/ijk daarna de studentendecaan en zijn studiebege/eider hiercmtrent te inIcrmeren.
De student is ze/I verantvccrde/ijk vccr het me/den van cmstandigheden en vccr het in cver/eg
treden cm eventue/e studievertraging te vccrkcmen cI zcvee/ mcge/ijk te beerken. Vccrts mcet
de student vccr 15 juni (c/eiding gestart in setember| res. 15 januari (c/eiding gestart in
Iebruari| de examenccmmissie schriIte/ijk verzceken cm rekening te hcuden met zijn ersccn/ijke
cmstandigheden.

De bij de beccrde/ing betrckken ersccn/ijke cmstandigheden van de student zijn:
a. Ziekte, e/ke /ichame/ijke cI sychische cngeste/dheid van de student,
b. Functiebeerking, een /ichame/ijke, zintuig/ijke cI sychische Iunctiebe/emmering,
c. Zvangerscha,
d. 8ijzcndere Iami/iecmstandigheden:
-de verzcrging van een /angdurig zieke b/cedvervant cI iemand binnen het eigen
samen/evingsverband,
-/angdurige sychische en/ cI sccia/e rcb/emen in het eigen
-/angdurige Iinanci/e rcb/emen a/s gevc/g van sccia/e rcb/emen in het eigen
-andere cmstandigheden die dccr cI namens het Cc//ege van 8estuur a/s
bijzcndere cmstandigheden vcrden aangemerkt.
e. Het beceIenen van tcscrt cI verge/ijkbare activiteiten c hccg niveau,
(scrt|activiteiten c (inter|naticnaa/ niveau met een tijdsbesteding van tenminste 15 uur
er veek,
I. Het /idmaatscha van de hcgeschcc/raad, een academieraad, een c/eidingsccmmissie
cI het /idmaatscha van het bestuur van een stichting cI vereniging met vc//edige
rechtsbevcegdheid die vc/gens haar statuten tct dce/ heeIt de ex/citatie van
studentenvccrzieningen, dan ve/ een daarmee, naar het ccrdee/ van het Cc//ege van
8estuur, ge/et c de taak, ge/ijk te ste//en crgaan,
g. Andere dccr het Cc//ege van 8estuur aan te geven cmstandigheden vaarbij de student
activiteiten cnt/ccit in het kader van de crganisatie en het bestuur van de hcgeschcc/,
h. Het /idmaatscha van het bestuur van een studentencrganisatie van enige cmvang met
vc//edige rechtsbevcegdheid.

4
Bij een op|eiding gestart in Iebruari. resp. aan het einde van het derde jaar van inschrijving voor de
propedeutische Iase.
38

9. Uitschrijving tijJens het stuJiejaar / tijJelijk staken van Je opleiJing
De student die zijn inschrijving tijdens het studiejaar beindigt, krijgt eveneens vccr 31 ju/i
res. uiter/ijk 28 Iebruari een negatieI bindend studieadvies, indien hij c grcnd van de
ncrmen daarvccr in aanmerking kcmt. Een uitzcndering c deze bea/ing vcrmt de student,
die cm ersccn/ijke redenen de studie cnderbreekt en de rccedure cm in aanmerking te
kcmen vccr erkenning van ersccn/ijke cmstandigheden heeIt dccr/cen (zie /id 8 van dit
artike/|.
/ndien een student die zich eerder bij de c/eiding heeIt uitgeschreven, zich cnieuv vccr
deze c/eiding inschrijIt, mcet hij binnen tvee jaren van inschrijving de rcedeuse hebben
behaa/d, indien geen ersccn/ijke cmstandigheden van tceassing zijn.

10. Dnvoorziene omstanJigheJen/ harJheiJsclausule
/n cnvccrziene geva//en en in geva//en vaarin tceassing van dit artike/ /eidt tct duide/ijke
cnrechtvaardigheden, bes/ist de examenccmmissie cnder verantvccrde/ijkheid van de
academiedirecteur.

11. Instellen beroep/ schorsenJe werking
1. De student die een negatieI bindend studieadvies cI cnder vccrvaarden daarvan uitste/ heeIt
gekregen, kan daartegen, binnen 6 veken na dagtekening, berce aantekenen bij het Cc//ege
van 8erce vccr de Examens. Het berce mcet vcrden ingediend bij het Lcket
Rechtsbescherming /cketrechtsbescherminghhs.n/
A/s het berce is ingeste/d, dan vcrdt de uitvcering van het negatieI bindend studieadvies
tijde/ijk cgeschcrt tctdat het Cc//ege van 8erce vccr de Examens cnherrcee/ijk heeIt bes/ist
cver het berce cI de student het bercesschriIt heeIt ingetrckken.
2. /ndien het Cc//ege van 8erce het berce cngegrcnd verk/aart cI de student het bercesschriIt
heeIt ingetrckken, vcrdt de student uitgeschreven met ingang van de eerste van de maand
vc/gend c de maand vaarin het Cc//ege van berce de uitsraak heeIt gedaan cI de student
het bercesschriIt heeIt ingetrckken.

Tce/ichting:
Dccrgaans kan een berce niet meer vccr het einde van het studiejaar vaarin het negatieI
bindend studieadvies vcrdt gegeven behande/d vcrden dccr het Cc//ege van 8erce vccr de
Examens. Dit hangt samen met het tijdsti vaarc het negatieI bindende studieadvies vcrdt
gegeven (vccr de setemberinstrccm: aan het einde van een studiejaar| en met de vccr berce
ge/dende termijnen.
Dccr een schcrsende verking aan een berce tce te kennen, vcrdt bereikt dat studenten die een
nbsa aanvechten, desgevenst, en vccr de duur van het berce, zich kunnen inschrijven bij de
c/eiding (setemberinstrccm|, dan ve/ vccr/cig ingeschreven kunnen b/ijven (Iebruari-instrccm|
Dit heeIt tvee vccrde/en. Enerzijds /cct de studieIinanciering dccr hangende het berce.
Anderzijds /cct men geen cnncdige studievertraging c vccr het geva/ het Cc//ege van 8erce
vccr de Examens het berce gegrcnd verk/aart. De tijdens de duur van het berce behaa/de
studieresu/taten zijn rechtsge/dig (de student is immers ingeschreven|, ze vcrden echter niet
meegencmen bij de uitsraak van het Cc//ege van 8erce vccr de Examens, ncch hebben ze
gevc/gen vccr deze uitsraak. /ndien het berce cngegrcnd vcrdt verk/aard, vcrdt de student
uitgeschreven. De eventue/e gevc/gen van beindiging van inschrijving vccr het gebruik van
studieIinanciering zijn vccr de rekening van de student.

Art|ke| 19 InIcrmat|evccrz|en|ng

Hcgeschcc/dee/
1. /nIcrmatie cver de crganisatie van het cndervijs verstrekt de c/eiding tijdig aan de student
via het studentennet. De student dient het studentennet rege/matig te raad/egen.
2. De c/eiding ste/t het /esrccster vccr een cndervijsericde ten minste 10 verkdagen vccr
aanvang van de ericde aan de student ter beschikking, het rccster bes/aat de gehe/e
ericde.
39
3. /n de rccsters die de c/eiding aan de student ter beschikking geste/d heeIt, brengt de
c/eiding geen vijzigingen meer aan, tenzij er srake is van cnvccrziene cmstandigheden. /n
dat geva/ maakt de c/eiding rccstervijzigingen ten minste 24 uur van tevcren bekend. /ndien
het niet mcge/ijk is studenten 24 uur tevcren c de hccgte te ste//en, inIcrmeert de c/eiding
de student ersccn/ijk via de e-mai/ .
4. Vccr tcetsrccsters ge/den deze/Ide rege/s, vccr het cnder /id 1 geste/de ge/dt dat de c/eiding
tcetsrccsters ten minste 10 verkdagen vccr aanvang van de tcetsveek aan de student ter
beschikking ste/t.

Art|ke| 20 S|agen

Hcgeschcc/dee/
1. /n het c/eidingsdee/ zijn rege/ingen cgencmen met betrekking tct aIstuderen, de
beccrde/ing in de aIstudeerIase en de vastste//ing van de uits/ag van het aIs/uitende examen.
2. De examenccmmissie ste/t vccr zcve/ het rcedeutische examen a/s het aIs/uitende
examen vast cI de student ges/aagd is met /cI' cI met de hccgste /cI'. De
examenccmmissie verme/dt het redikaat met /cI' cI met de hccgste /cI' c het
getuigschriIt.
a| de student is met /cI' ges/aagd indien het gevcgen gemidde/de van de resu/taten
behaa/d vccr a//e tct de rcedeutische cI hccIdIase behcrende cndervijseenheden ten
minste een 8,0 bedraagt en vccr a//e cndervijseenheden ten minste het cijIer 7,0 is
behaa/d dan ve/ de beccrde/ing vc/dcende' is verkregen,
b| de student is met de hccgste /cI' ges/aagd indien het gevcgen gemidde/de van de
resu/taten behaa/d vccr a//e tct de rcedeutische cI hccIdIase behcrende
cndervijseenheden ten minste een 9,0 cI hcger bedraagt en vccr a//e cndervijseenheden
ten minste het cijIer 8,0 is behaa/d dan ve/ de beccrde/ing vc/dcende' is verkregen.
Resu/taten behaa/d vccr cndervijseenheden die beccrdee/d zijn c een vc/dcende-
cnvc/dcende schaa/ neemt de examenccmmissie niet mee bij de berekening van het gevcgen
gemidde/de. Ondervijseenheden vaarvccr de student vrijste//ing heeIt verkregen, neemt zij
evenmin mee. 8ij de berekening van het gevcgen gemidde/de is de zvaarte in studie/ast van
de cndervijseenheden, uitgedrukt in studieunten, de veegIactcr.
3. De student die vccr de he/It cI meer van het cndervijsrcgramma van de rcedeuse cI de
hccIdIase vrijste//ing heeIt gekregen, va/t niet cnder het beaa/de in /id 2, hij kan niet met /cI
cI met de hccgste /cI het rcedeutische cI aIs/uitende examen beha/en. Dit artike//id is van
tceassing c studenten die zich vccr het studiejaar 2007/08 vccr het eerst hebben
ingeschreven vccr een c/eiding. Vccr studenten die reeds vccr het studiejaar 2007/08
stcnden ingeschreven, ge/dt dat zij niet met (hccgste| /cI het rcedeutische cI aIs/uitende
examen kunnen beha/en, indien zij vccr driekvart cI meer van het cndervijsrcgramma
vrijste//ing hebben gekregen.

Op|eidingsdee|
Pege|ingen.
De rege|ing met betrekking tot het aIstuderen, de beoorde|ing in de eindexamenIase en de
vastste||ing van de uits|ag van het aIs|uitende examen is verme|d in de Hand/eiding vccr het
aIstuderen 2011-2012. Zie de betreIIende bij|age.

Art|ke| 21 Getu|gscbr|It

Hcgeschcc/dee/
1. Ten bevijze dat het rcedeutische cI aIs/uitende examen met gced gevc/g aIge/egd is, reikt
de examenccmmissie aan de desbetreIIende examenkandidaat het getuigschriIt, de
beccrde/ings/ijst en in het geva/ van een aIs/uitend examen cck een su/ement, dat vc/dcet
aan het Eurcees standaardIcrmaat uit. Dit gebeurt nadat de student aan de rccedure/e
eisen vccr de aIgiIte heeIt vc/daan.
2. O het getuigschriIt vcrdt verme/d:
40
a. de datum van de vergadering vaarin de examenccmmissie heeIt vastgeste/d dat de
student is ges/aagd,
b. de naam van de hcgeschcc/ en ve/ke c/eiding uit het Centraa/ register c/eidingen
hcger cndervijs het betreIt, (Art 6.13 WHW|,
c. ve/ke cnderde/en het examen cmvatte,
d. bij het aIs/uitende examen: indien van tceassing, ve/ke bevcegdheid daaraan is
verbcnden (zie artike/ 7.6 WHW|,
e. bij het aIs/uitende examen: ve/ke graad is ver/eend (artike/ 7.10a WHW|, en
I. c ve/ke tijdsti de c/eiding vccr het /aatst is geaccrediteerd dan ve/ c ve/k
tijdsti de c/eiding de tcets nieuve c/eiding met gced gevc/g heeIt cndergaan.
3. O het su/ement vcrden c.a. de vc/gende gegevens van de c/eiding verme/d:
a. de naam en inhcud,
b. de crintatie en het niveau gere/ateerd aan het Eurcese en naticna/e
kva/iIicatieraamverk,
c. de Iunctie vccr de arbeidsmarkt.
Het su/ement vcrdt in het Enge/s cgeste/d.
4. De student die vccrtijdig de studie staakt en aan vie de examenccmmissie geen getuigschriIt
kan uitreiken, cntvangt c zijn verzcek een verk/aring van de examenccmmissie vaarin
verme/d vcrdt hcever hij met zijn studie is gevcrderd en ve/ke tcetsen van het
rcedeutische en het aIs/uitende examen hij met gced gevc/g heeIt aIge/egd.
5. De academie bevaart de rccessen-verbaa/ en de cijIer- cI resu/taat/ijsten die ten grcnds/ag
/iggen aan de getuigschriIten tct dertig jaar nadat de student is uitgeschreven.
6. De academie bevaart aIschriIten van getuigschriIten dertig jaar.

Art|ke| 22 Graden en t|te|s

Hcgeschcc/dee/
1. Het Cc//ege van 8estuur ver/eent de graad van 8ache/cr aan degene die een bache/crc/eiding
met gced gevc/g heeIt vc/tccid. Deze graad mag (met tcevceging van het vakgebied| in de
eigen naamsverme/ding tct uitdrukking vcrden gebracht, deze vcrdt achter de naam
ge/aatst en kan aIgekcrt vcrden tct 8'.
2. Degene die c grcnd van /id 1 gerechtigd is een graad in het hcger bercescndervijs in de
eigen naamsverme/ding tct uitdrukking te brengen is tevens gerechtigd tct het in /aats
daarvan vceren van:
a. de tite/ van ingenieur, aIgekcrt tct ing., a/s het gaat cm een c/eiding c het gebied
van techniek en inIcrmatica,
b. de tite/ bacca/aureus, aIgekcrt tct bc., a/s het gaat cm andere hbc-c/eidingen.
3. Deze tite/s vcrden, aIgekcrt, vccr de naam ge/aatst.
4. Het Cc//ege van 8estuur ver/eent de graad Asscciate degree aan degene die met gced gevc/g
het examen heeIt aIge/egd van een Ad-rcgramma. Deze graad mag (met tcevceging van het
vakgebied| in de eigen naamsverme/ding tct uitdrukking vcrden gebracht, deze vcrdt achter
de naam ge/aatst en kan aIgekcrt vcrden tct Ad'.

Art|ke| 23 Cert|I|caat b|[zcndere verd|ensten

Hcgeschcc/dee/
1. Studenten die actieI zijn in crganisaties ter verbetering van studie- en /eeIk/imaat kunnen
naast hun getuigschriIt een certiIicaat cntvangen vaarc de extra-curricu/aire activiteiten
verme/d staan. Een student kan een derge/ijk certiIicaat ze/I aanvragen, cI dccr derden vccr
een certiIicaat vcrden vccrgedragen.
2. Vccr activiteiten binnen een academie cI c/eiding kan de aanvraag gedaan vcrden bij de
desbetreIIende academiedirecteur, vccr hcgeschcc/brede activiteiten bij het Cc//ege van
8estuur.

41

Art|ke| 24 S|ctbea||ng

Hcgeschcc/dee/
1. /n a//e geva//en vaarin dit reg/ement niet vccrziet, bes/ist de academiedirecteur c advies van
de examenccmmissie, tenzij de examenccmmissie c het desbetreIIende cnderver bevcegd
is.
2. De academiedirecteur kan, uits/uitend c advies van de examenccmmissie, vccr beaa/de
geva//en bes/uiten van dit reg/ement aI te vijken indien tceassing van dit reg/ement zcu
/eiden tct cnbi//ijkheid van cvervegende aard. Hierbij vcrdt het be/ang dat dit reg/ement
beccgt te beschermen meegencmen.
3. 8ij vijzigingen van het hcgeschcc/- en/cI c/eidingsdee/ van de OER die gevc/gen hebben
vccr reeds ingeschreven studenten, dient de c/eiding een cvergangsrege/ing vast te /eggen
in het c/eidingsdee/.
42
Bij|age Frauderege|ing

Artikel 1 DeIinities
1. Iraude en p|agiaat. onder Iraude en p|agiaat vordt verstaan het hande|en oI na|aten daarvan,
van een student vaardoor een juist oordee| over zijn kennis, inzicht en vaardigheden gehee| oI
gedee|te|ijk onmoge|ijk vordt. Waar in deze rege|ing vordt gesproken van Iraude, vordt ook
p|agiaat bedoe|d.
2. toets. het begrip toets staat ge|ijk aan het in de WHW genoemde begrip tentamen (artike| 7.10
WHW). Met het begrip vorden a||e toetsvormen aangeduid zoa|s schriIte|ijk tentamen,
assessment, opdracht, enzovoort.

Artikel 2 Vormen van IrauJe
Vormen van Iraude kunnen bijvoorbee|d zijn.
Tijdens de toets vordt een student betrapt op aIkijken, oI het bij zich hebben van
ongeoor|ooId materiaa| (bijvoorbee|d spiekbrieIjes, oI boeken met bijgeschreven teksten, oI
persona| organizers met daarin Ii|es die het te tentamineren vak betreIIen).
Tijdens de toets vordt geconstateerd dat de student verk in|evert onder een andere naam dan
de zijne.
Tijdens de toets vordt geconstateerd dat de student zich niet houdt aan rege|s die mede zijn
ingeste|d om Iraude te voorkomen, zoa|s bijvoorbee|d de verp|ichting om mobie|e te|eIoons uit
te zetten oI tassen voor in de zaa| neer te |eggen.
Bij het in|everen van verkstukken, programmas, aIstudeerscripties en derge|ijke b|ijkt dat
stukken van anderen zijn gebruikt.
Na aI|oop van de toets vordt geconstateerd dat een student zijn eigen materiaa| aan anderen
ter beschikking heeIt geste|d om a|s (onderdee| van) te beoorde|en verk in te |everen.
Op enig moment, voor tijdens oI na een toets, b|ijkt dat De student heeIt zich vooraIgaande
aan de toets in kennis geste|d van de vragen, opgaven oI mode|antvoorden van de
betreIIende toets.
Op enig moment vordt geconstateerd dat de student verva|ste gegevens voor onderzoek in
het kader van een vak en/oI de scriptie heeIt aangevend.

Artikel 3 Vormen van plagiaat
Vormen van p|agiaat kunnen bijvoorbee|d zijn.
De|en van het verk van anderen oI eerder gepub|iceerd eigen verk is |etter|ijk, a| dan niet met
aanha|ingstekens, in de nieuve tekst ververkt zonder verder speciIicatie oI zonder dat dit uit
de bronverme|ding b|ijkt;
De|en van het verk van anderen oI eerder eigen verk is in eigen voorden in de nieuve tekst
ververkt zonder dat dit uit de bronverme|ding b|ijkt;
Uitgeverkte ideen oI vondsten van anderen vorden gepresenteerd a|s eigen ideen oI
vondsten.

Artikel 4 Constateren van IrauJe
1. Fraude kan zove| op het moment van Irauderen a|s ook naderhand vorden vastgeste|d.
2. Bij de detectie van p|agiaat in teksten kan gebruik vorden gemaakt van e|ektronische
detectieprogrammas. Met het aan|everen van de tekst geeIt de student toestemming tot het
opnemen van de tekst in de database van het betreIIende detectieprogramma.

Artikel 5 ProceJure
1. Wanneer tijdens het aInemen van een toets Iraude vordt geconstateerd oI vermoed, maakt de
survei||ant hiervan aantekening op het door de student in te |everen verk en neemt eventue|e
43
bevijsstukken in. De student krijgt de ge|egenheid de toets aI te maken en in te |everen. De
examinator me|dt de Iraude/ het vermoeden van Iraude schriIte|ijk bij de examencommissie
onder over|egging van de stukken en zijn bevindingen. De student ontvangt van de
examencommissie een aIschriIt van deze me|ding binnen een veek na ontvangst.
2. Wanneer de examinator na aI|oop van de toets Iraude constateert oI vermoedt, dee|t hij dit
schriIte|ijk mee aan de student en de examencommissie.

Artikel 6 De examencommissie
1. De examencommissie ste|t de student in de ge|egenheid te vorden gehoord.
2. De examencommissie ste|t vast oI er sprake is van Iraude en dee|t de student schriIte|ijk haar
bes|uit en de sancties conIorm het bepaa|de in artike| 7 mede, onder verme|ding van de
beroepsmoge|ijkheid bij het Loket Pechtsbescherming. Het Co||ege van beroep voor de
examens behande|t het beroep.
3. lndien p|agiaat in een toets vordt geconstateerd oI vermoed, kan de examencommissie
bes|uiten eerder door deze|Ide student inge|everde toetsen te onderzoeken op p|agiaat. De
student is verp|icht aan zon onderzoek mee te verken.

Artikel 7 Sancties
1. AIhanke|ijk van de ernst van de gep|eegde Iraude, herhaa|de Iraude daaronder begrepen, kan
de examencommissie de vo|gende sancties op|eggen.
Onge|dig verk|aring van (een gedee|te van) de betreIIende toets;
Uits|uiting van de desbetreIIende toets tot een maximum van een jaar;
Uits|uiting van meer, door de examencommissie aan te vijzen toetsen tot een maximum
van een jaar;
Een combinatie van bovenstaande maatrege|en.
2. Onverminderd het bepaa|de in |id 1 kan het Co||ege van Bestuur op voorste| van de
examencommissie de inschrijving voor de op|eiding van de student deIinitieI beindigen.

Artikel 8 Bechtsbescherming
Tegen een sanctie die de examencommissie op basis van deze rege|ing heeIt
opge|egd kan de student oI extraneus in beroep gaan bij het Co||ege van Beroep voor
de Examens. Het beroepschriIt moet vorden ingediend bij het Loket
Pechtsbescherming.
Tegen een sanctie die het Co||ege van Bestuur op basis van deze rege|ing heeIt
opge|egd kan de student oI extraneus bezvaar maken bij de
Ceschi||enadviescommissie. Het bezvaar moet vorden ingediend bij het Loket
Pechtsbescherming.
44
|[|age Ccmetent|e- en ercesrcI|e| estuurskunde /
Cverbe|dsmanagement

A. Tctstandkcm|ng
De Neder|andse op|eidingen Bestuurskunde verken samen in het Lande|ijk Over|eg Bestuurskunde
Op|eidingen (LOBO). A| jaren vordt daar inIormatie uitgevisse|d en vorden aIspraken gemaakt,
met a|s doe| het b|ijvend verbeteren van het bestuurskundeondervijs op HBO-niveau in
Neder|and. Be|angrijk in de samenverking is het beroepsproIie| en op|eidingsproIie|. Hierin vordt
het beroepsbee|d gedeIinieerd en vorden de kaders voor de op|eidingen veergegeven.
Bij de eva|uatie van de bestaande competenties in 2009 kvam het LOBO tot de conc|usie dat de
competenties aan vernieuving toe varen. Het aanta| competenties moest vorden
teruggebracht, zij zouden beter moeten beter aans|uiten bij het niveau van de beginnend
beroepsbeoeIenaar en aan e|ke competentie zouden niveau-aanduidingen moeten vorden
toegevoegd.
ln het LOBO is bes|oten om naast de competenties, ook het beroepsproIie| en het
op|eidingsproIie| te vernieuven. ln het nieuve proIie| moet duide|ijk zijn vat e|ke aIgestudeerde
kan en veet. Tege|ijk dient het proIie| de diverse op|eidingen de ruimte te |aten om bijzondere
accenten te |eggen oI om te specia|iseren specia|isaties.
Startpunt van de vernieuving vas de visie op het beroep. Vanuit die visie zijn zeven nieuve
competenties geIormu|eerd. Zeven |ange, gedetai||eerde Iormu|eringen zijn uiteinde|ijk
samengevat in zeven bondig geIormu|eerde competenties. Vervo|gens is e|k van de competenties
voorzien van drie niveaus. Ten s|otte is de 8cdy cI Kncv/edge and Ski//s toegevoegd.
Aan de totstandkoming van het proIie| is meegeverkt door enke|e tienta||en deskundigen uit het
verkve|d. A||e op|eidingen hebben steeds ruggespraak gehouden met de respectieve|ijke
verkve|dadviesraden c.q. beroepenve|dcommissies. Deze hebben met het LOBO geconstateerd
dat het proIie| aan vernieuving toe vas. Zij hebben meegesproken over ontvikke|ingen in het
beroepenve|d en |ater over de hooIdcompetenties, de te onderscheiden niveaus en de 8cdy cI
Kncv/edge and Ski//s. A||e verkve|dadviesraden hebben het proIie| geaccordeerd.
Het proIie| is daarna besproken tijdens de jaar|ijkse conIerentie van de European Croup oI Pub|ic
Administration (Studygroup Pub|ic Administration and Teaching) in Tou|ouse in 2010. Daarna zijn
nog enke|e deskundigen geraadp|eegd.
Tens|otte zijn curricu|umcommissies, op|eidingsteams en ondervijskundigen van de diverse
op|eidingen betrokken bij de totstandkoming.
Uiteinde|ijk is er een proIie| tot stand gebracht dat a||e op|eidingen bindt. Voor verkgevers en
(potenti|e) studenten is duide|ijk over ve|ke competenties aIgestudeerden beschikken en vat
daarmee van e|ke bache|or in de bestuurskunde minimaa| vervacht mag vorden.

. Het dce| van de c|e|d|ng estuurskunde
De op|eiding Bestuurskunde is een brede op|eiding in het bijzonder gericht op
sturing/management in het pub|ieke domein. Ze |eidt proIessiona|s op die gericht zijn op het
omgaan met maatschappe|ijke vraagstukken, het maken van be|eid. De vraagstukken vaarmee
bestuurskundigen zich bezighouden, kunnen zeer grote en comp|exe prob|emen zijn, zoa|s
mu|ticu|tura|isering, europeanisering en vei|igheidsprob|ematiek. Het kunnen ook vraagstukken
45
zijn die dichter bij huis |iggen, zoa|s aIva|inzame|ing en recyc|ing in een bepaa|de gemeente. Het
zoeken naar goede op|ossingen is vaar het bij a| die vraagstukken en prob|emen op aankomt.
Bestuurskundigen bepa|en niet ze|I hun agenda. dat doen pub|iek, po|itiek en pers. ln de basis
moet een pub|ic manager verstand hebben van be|eid (het vinden van kansrijke op|ossingen voor
maatschappe|ijke vraagstukken en prob|emen) en management (de imp|ementatie van die
op|ossingen). Het gaat pub|ic managers er dus om de juiste dingen op een juiste manier te doen,
met oog voor de moge|ijkheden en randvoorvaarden van het pub|ieke domein (rechtsstaat,
democratie en markteconomie). Cedegen en met een scheutje idea|isme, moeten de
aIgestudeerden bijdragen aan de maatschappij, met oog voor de verschi||ende ro||en van burgers.
Kortom. een ub/ic service crientaticn.
Bestuurskundigen zijn ook prob|eemmanagers. proIessiona|s die ve|overvogen bes|issingen
kunnen nemen en hierover kunnen adviseren. Hierbij rekening houdend met burgers, po|itiek en
andere betrokken partijen, maar ook met bijvoorbee|d budgetten en Europese vetgeving.
Bestuurskundigen zijn I|exibe| en breed inzetbaar, vee|zijdig, vakbekvaam en beschikkend over
(beginnende) managementkva|iteiten, vaardoor zij ook eenvoudige cordinerende Iuncties
kunnen bek|eden.
AIgestudeerden komen dikvij|s te verken bij gemeenten en provincies, maar ook in de non-
proIitsector en bij organisaties die op het raakv|ak van overheid en bedrijIs|even Iunctioneren.
Een ding hebben a| die Iuncties met e|kaar gemeen. bestuurskundigen zijn a|tijd be|eidsmatig
bezig. Zo kunnen zij a|s be|eidsmedeverker op voorbereidend, uitvoerend oI eva|uerend niveau
aan de s|ag, maar bijvoorbee|d ook a|s projectmanager oI bij bedrijven in de zake|ijke
dienstver|ening, zoa|s bij organisatieadviesbureaus die zich richten op de pub|ieke sector.
Vroeger verd een bestuurskundige bijna automatisch ambtenaar in dienst van een |oka|e,
regiona|e oI nationa|e overheid. Tegenvoordig zijn het echter niet meer a||een overheidsinstanties
en po|itici die zich bezighouden met het aanpakken van maatschappe|ijke vraagstukken.
lnste||ingen, maatschappe|ijke organisaties, maar ook bedrijven zijn een steeds grotere ro| gaan
spe|en, soms ze|Is de hooIdro|. Coede samenverking en een integra|e aanpak zijn hierbij
s|eute|voorden. Binnen a| deze organisaties is steeds meer behoeIte aan bestuurskundigen, aan
medeverkers met een beroepshouding die erop is gericht bij een maatschappe|ijk vraagstuk een
optima|e samenverking tussen de betrokken actoren tot stand te brengen. Bestuurskundigen zijn
in staat om personen en groeperingen met uiteen|opende be|angen, achtergronden, overtuigingen
en normen- en vaardepatronen samen te brengen en met hen een dia|oog te voeren om zo te
komen tot een goede op|ossing van a||er|ei soorten prob|emen.
HBO-bestuurskundigen zijn ractiticners. praktijkgerichte proIessiona|s, getraind in het concreet
toepassen van kennis en daarom niet a||een geschoo|d in kennis, maar ook in proIessione|e
vaardigheden en een adequate beroepshouding.
Pas aIgestudeerden beginnen in een startIunctie. Tijdens de op|eiding vorden echter ook kennis
en ski||s aangereikt die bestuurskundigen in staat ste||en om zich tijdens de |oopbaan verder te
ontvikke|en en door te groeien. Met een startIunctie begint de beroepsbeoeIenaar dus aan zijn oI
haar |oopbaan.
46
C. Cntw|kke||ngen berceenve|d
De bestuurskundige verricht zijn verk, binnen oI buiten de overheid, vanuit het perspectieI van
het dienen van het a|gemeen be|ang. Vroeger vas dit verk voorbehouden aan
overheidsambtenaren op rijks- en |okaa| niveau.
lntussen hebben overheden en de po|itiek geen monopo|ie meer op het verken aan
maatschappe|ijke vraagstukken. Ook bedrijven, inste||ingen en maatschappe|ijke organisaties zijn
hierin een ro| gaan spe|en. Steeds vaker zijn er netverken van samenverkende organisaties die
zich op maatschappe|ijke kvesties richten. Een dee| van de prob|ematiek overstijgt ze|Is de
|andsgrenzen.
Ook in de huidige tijd ontvikke|t het beroepenve|d zich verder. Het Lande|ijk Over|eg
Bestuurskunde Op|eidingen (LOBO) heeIt bij de verkve|dadviesraden c.q.
beroepenve|dcommissies van de aanges|oten op|eidingen genventariseerd ve|ke recente oI te
vervachten ontvikke|ingen van be|ang zijn voor de beginnende bestuurskundige. De
ontvikke|ingen zijn gegroepeerd rondom een vierta| themas.
1. Comp|exer bestuur
Er is sprake van toenemende comp|exiteit in het openbaar bestuur. Een bestuurskundige moet
kunnen navigeren tussen en binnen het rijk, de provincie, de gemeente, het vaterschap en de
EU. ln toenemende mate ontstaan er daarnaast nieuve varianten van de overheid. Hierbij va|t te
denken aan de vei|igheidsregios, po|itieregios en regiona|e samenverking van gemeenten. Het
be|ang van de regio groeit. Daarbij trekken gemeenten ook steeds vaker samen op bij
be|eidsontvikke|ing en uitvoering. Van toenemend be|ang is daarnaast de samenverking van
maatschappe|ijke organisaties in ketens, met en zonder overheden.
Er is bijna geen verkomgeving meer vaarin de bestuurskundige niet te maken krijgt met
verschi||ende |agen, netverken, en/oI ketens. De bestuur|ijk sensitieve medeverker moet kunnen
navigeren, zijn veg veten te vinden, in deze steeds comp|exe(re) omgeving.
2. Mondiger burgers
De burger vordt mondiger en accepteert niet |anger dat een overheid bes|issingen neemt zonder
dat hij daarop inv|oed heeIt. De moderne burger heeIt kennis van zaken en is in staat
medestanders te mobi|iseren en de pub|ieke opinie te beverken.
ln be|eid spee|t perceptie van burgers (naast zake|ijke argumenten) dan ook een steeds
be|angrijker ro|. Het (ook digitaa|) betrekken van de burger bij de totstandkoming van be|eid is
nodig. Bee|dvorming, (nieuve) media en goede communicatie met doe|groepen, vorden steeds
be|angrijker.
De mondiger burger is tege|ijk steeds meer een mondige consument oI k|ant die een
servicegerichte organisatie vervacht a|s het gaat om diensten oI producten van de overheid.
3. Veranderende samen|eving
De maatschappe|ijke omgeving verandert sne|. ln een geg|oba|iseerde samen|eving |eiden
prob|emen in de Amerikaanse bankensector in hoog tempo tot een ongekend diepe economische
crisis in de he|e vere|d. Ook de vei|igheidscrisis en de k|imaatcrisis treIIen iedereen. De ene
epidemie grijpt nog niet om zich heen oI de vo|gende domineert de media. ln het binnen|and
spee|t verder de mu|ticu|ture|e samen|eving, segregatie en de vergrijzing een grote ro|.
Veranderingen vo|gen e|kaar op, met onzekerheid a|s gevo|g. De overheid vordt geacht sne| te
kunnen reageren op die veranderende omstandigheden. ln een crisis vorden banken gered,
burgers ingent en veestape|s geruimd.
47
De inIormatiesamen|eving maakt bovendien dat inIormatie zich sne||er verspreidt via Tvitter en
internet dan via oIIici|e kana|en.
De ontvikke|ing van de media van spreekbuis van de zui|en tot assertieve en marktbevuste
bedrijven, heeIt de democratie het aanzien gegeven van een dramademocratie, een
hypedemocratie en een toeschouversdemocratie.
De overheid en zijn medeverkers moeten sne| kunnen schake|en, improviseren en
stressbestendig zijn. Zij moeten de media|ogica begrijpen en kunnen hanteren.
4. En binnen de muren van de overheid. verdergaande proIessiona|isering
Binnen de overheid is toenemende aandacht voor verbetering van de kva|iteit. Be|eid komt niet
meer uit de sectora|e kokers, maar vordt integraa| aangepakt. De dienstver|ening moet
verbeteren, de transparantie neemt toe en de pub|ic service orientation vordt sterker.
Ambtenaren kunnen zich minder verschui|en achter de bureaucratische organisatie. Persoon|ijke
integriteit en persoon|ijke accountabi|ity spe|en een be|angrijke ro|.
Maar onverminderd met hart voor de pub|ieke zaak!
Bij a||e veranderingen b|ijIt een ding constant. bestuurskundigen b|ijven zich orinteren op het
grotere gehee| van de Neder|andse samen|eving, nu en in de voorzienbare toekomst.
Bestuurskundigen b|ijven denken en hande|en met hart voor de pub|iek zaak.

D. C|e|d|ngsrcI|e|
ln dit op|eidingsproIie| vordt het beroepsproIie| vertaa|d in competenties vaarover een beginnend
beroepsbeoeIenaar dient te beschikken. De competenties vorden vervo|gens voorzien van drie
niveaus en van een 8cdy cI Kncv/edge and Ski//s. Tens|otte vorden de competenties gere|ateerd
aan de Dub/in-descritcren. Dit op|eidingsproIie| vervangt het op|eidingsproIie| uit 2005.
Het begrip competentie is hier opgevat a|s de bekvaamheid om de vervorven kennis, inzicht,
vaardigheden en houding zodanig te hanteren dat de Iuncties, die in het beroepsproIie| vorden
onderscheiden, adequaat kunnen vorden vervu|d. Omdat het op|eidingsproIie| vo||edig
competentiegericht is, vordt ook ve| gesproken van competentieproIie|.
De competenties in het op|eidingsproIie| zijn startcompetenties; de competenties van een
beginnend beroepsbeoeIenaar. ln combinatie met het vereiste |eervermogen zu||en de
aIgestudeerden deze competenties gedurende hun carriere verder ontvikke|en, zove| in de diepte
a|s in de breedte.
Er zijn zeven competenties geIormu|eerd vaaraan e|ke bestuurskundige moet vo|doen om
gekva|iIiceerd te kunnen vorden a|s bache|or. Het staat de aIzonder|ijke op|eidingen
Bestuurskunde vrij om hogeschoo|- oI op|eidingsspeciIieke (proIi|erende oI spcia|iserende)
competenties toe te voegen. De competenties zijn dee|s speciIieke bestuurskundige en dee|s
a|gemene HBO-competenties. Kort veergegeven, zijn ze a|s vo|gt geIormu|eerd.
1. De bache|or kan zijn veg vinden in het pub|ieke domein.
2. De bache|or kan po|itiek strategische keuzes overzien voor het op|ossen van
maatschappe|ijke vraagstukken.
3. De bache|or kan be|eid ontvikke|en, imp|ementeren en eva|ueren.
48
4. De bache|or kan participeren in organisaties en samenverkingsverbanden.
5. De bache|or kan praktijkgericht onderzoek verrichten.
6. De bache|or is sociaa| communicatieI vaardig.
7. De bache|or is ze|Isturend.
Deze competenties vervoorden de eindniveaus die studenten bereikt hebben aan het einde van
de op|eiding. Competenties vorden echter niet in een keer vervorven, maar in een concentrisch
proces. Zij komen daarom op meerdere p|aatsen in de op|eiding terug, op een steeds hoger
niveau. Het |igt daarom voor de hand om de competenties te voorzien van niveau-aanduidingen.
Daarvoor is het nodig om a||ereerst een bee|d te vormen van deze niveaus. Binnen dit
op|eidingsproIie| is gekozen voor een drieta| niveaus. basic, intermediate en advanced. De
niveaus vorden a|s vo|gt gekenschetst vorden.
1. Basic. de student maakt kennis met het beroep
De student is in staat een gestructureerde taak uit te voeren binnen een aIgebakende
context. De student verkt daarbij ze|Istandig maar vo|gens richt|ijnen en verantvoordt
het proces.
2. lntermediate. de student |eert het ambacht
De student is in staat een omvangrijkere en bredere taak uit te voeren binnen een rede|ijk
overzichte|ijke context. De student |eert ze|Istandig, voert de taak uit met beperkte
richt|ijnen en verantvoordt gemaakte keuzes.
3. Advanced. de student vordt proIessiona|
De student is in staat een omvangrijkere ongestructureerde taak uit te voeren binnen een
comp|exe context. De student maakt eigen keuzes en |egt daarover verantvoording aI.
ln onderstaande tabe| vorden de niveaus verder uitgeverkt in een vierta| aspecten. de aard van
de context, de comp|exiteit van de taak, de mate van ze|Istandigheid en de verantvoorde|ijkheid.
N|veau as|c Intermed|ate Advanced
Aard van de
context
AIgebakende context,
aangereikt prob|eem,
onder bege|eiding
Pede|ijk overzichte|ijke
situatie, praktijk gericht
onder bege|eiding.
Comp|exe situatie,
praktijkgericht ze|Istandig.
Comp|exiteit van
de taak
K|einere gestructureerde
taak, aIgebakend
onderverp vanuit een
aspect en/oI een
inva|shoek.
Omvangrijkere
gestructureerde taak
met een onderverp
vanuit meerdere
aspecten en
inva|shoeken.
Omvangrijke
ongestructureerde taak
met meerdere
onderverpen met
meerdere aspecten en/oI
inva|shoeken
Mate van
ze|Istandigheid
Ze|Istandig (samen- )
verken. de student voert
uit vo|gens tevoren
vastgeste|de richt|ijnen.
Het hoe en het vat
zijn gegeven.
Ze|Istandig |eren. de
student heeIt
keuzeruimte voor het
hoe, vanneer en
vaar binnen een
vastgeste|d onderverp
Ze|Iverantvoorde|ijk |eren.
de student bepaa|t de
doe|en, criteria en
uitvoering grotendee|s oI
gehee| ze|I. Het hoe en
het vat zijn niet
49
(vat). gegeven.
Verantvoorde-
|ijkeid
Draagt verantvoording
voor eigen takenpakket
en |egt over voortgang
en samenverking
verantvoording aI.
Legt verantvoording aI
over voortgang, keuzes
en resu|taten.
Verantvoordt op
proIessione|e vijze de
voortgang, keuzes en
resu|taten naar de
opdrachtgever en naar
co||egas en staat daarbij
open voor kritisch oordee|.

Op grond van de niveaubee|den vorden de competenties hieronder voorzien van niveaus.
Daarnaast is de eerder beknopte geIormu|eerde competentie verder uitgeverkt. Ook is per
competenties de 8cdy cI Kncv/edge and Ski//s (BOKS) aangegeven. De BOKS bevat
componenten die in e|ke HBO-op|eiding Bestuurskunde aan bod komen en vaaraan e|ke op|eiding
zich conIormeert. Daarnaast kunnen op|eidingen de BOKS verder uitbreiden met onderverpen ter
nadere proIi|ering.
1. De bache|or kan zijn veg vinden in het pub|ieke domein.
De bache|or kan zijn veg vinden in het pub|ieke domein en heeIt daarbij oog voor de
internationa|e context.
Niveau 1 heeIt inzicht in de inrichting van het openbaar bestuur, kent de
hooIdro|spe|ers en kan de re|aties daartussen deIiniren.
Niveau 2 kan bij een concreet be|eidsterrein de betrokken organisaties, gangbare
procedures en kaders in kaart brengen.
Niveau 3 kan bij een comp|exe opdracht een ana|yse maken van de betrokken
organisaties en het krachtenve|d vaarin deze zich bevinden.
BOKS
Systeem van gemengde economie, democratie, burgerschap en rechtstaat
Forme|e (staatsrechte|ijke) inrichting, structuur en cu|tuur van het Neder|andse
openbaar bestuur
Juridische organisatie openbaar bestuur, bestuursbevoegdheden / instrumenten /
handhaving, normering, rechtsbescherming, bestuur|ijk toezicht, bes|issingsruimte,
bes|uiten, bevoegdheden, attributie,de|egatie, mandaat, sanctionering
Forme|e inrichting, structuur en cu|tuur van de EU
Juridische en praktische betekenis van de EU voor het Neder|andse openbaar bestuur
Bes|uitvormingsprocessen
Ketens en netverken
Omgevings- en krachtenve|dana|yse
50
Maatschappe|ijke/po|itieke integriteit en governance

2. De bache|or kan po|itiek strategische keuzes overzien voor het op|ossen van
maatschappe|ijke vraagstukken vraagstukken.
De bache|or is in staat om maatschappe|ijke vraagstukken te ana|yseren met oog voor het
po|itieke en maatschappe|ijke krachtenve|d vaarin die vraagstukken zich voordoen en kan
po|itiek strategische keuzes overzien voor het op|ossen van deze vraagstukken vanuit a||e
betrokken be|angen.
Niveau 1 kan van een situatie aangeven oI en vaarom het een maatschappe|ijk
vraagstuk is.
Niveau 2 kan vanuit verschi||ende inva|shoeken maatschappe|ijke vraagstukken
ana|yseren.
Niveau 3 kan een ana|yse van maatschappe|ijke vraagstukken geven vanuit a||e
betrokken be|angen, kan po|itiek strategische keuzes en hun gevo|gen
overzien en draagv|ak onder betrokkenen inzichte|ijk maken.
BOKS
Po|itieke ideo|ogien en theorien
Werking van markten en overheidsinv|oed
Macro-economische begrippen en samenhangen, economische po|itiek (internationaa|,
nationaa| en |okaa|), openbare Iinancin.
Be|eidsprocessen
lnteractieve processen
Bes|uitvorming (macht en inv|oed)
Socia|e dynamiek en maatschappe|ijke processen

3. De bache|or kan be|eid ontvikke|en, imp|ementeren en eva|ueren.
De bache|or kan bestaand be|eid ana|yseren, imp|ementeren, kan na eva|uatie voorste||en
doen tot verbetering van het be|eid oI de uitvoering en kan nieuv be|eid ontverpen.
Niveau 1 kan bestaand be|eid beschrijven en ana|yseren.
Niveau 2 kan eenvoudig be|eid construeren, eva|ueren en imp|ementeren.
Niveau 3 kan comp|ex be|eid construeren, eva|ueren en imp|ementeren.

51
BOKS
Be|eidscyc|us
Be|eidsana|yse
Be|eidsinstrumenten
Methoden van be|eidsontverp
lnteractieI be|eid
Organisatie van de uitvoering van be|eid
Eva|uatietechnieken
Financin van de pub|ieke sector

4. De bache|or kan participeren in organisaties en samenverkingsverbanden.
De bache|or heeIt een adequaat, correct en up-to-date bee|d van de organisatieprocessen,
beheersstructuren en a| dan niet tijde|ijke samenverkingsverbanden vaarin hij participeert
en draagt bij aan het soepe| Iunctioneren daarvan.
Niveau 1 kan binnen organisaties structuren, cu|turen en processen herkennen.
Niveau 2 kan vanuit een goed bee|d van organisatieprocessen en beheersstructuren
participeren in de eigen organisatie en bijdragen aan het soepe|
Iunctioneren daarvan.
Niveau 3 kan vanuit de eigen organisatie participeren in samenverkingsverbanden
en netverken en draagt bij aan het soepe| Iunctioneren daarvan.
BOKS
Organisatieana|yse
Organisatieverandering (diverse veranderingsmode||en)
Projectmanagement
Kva|iteitsmanagement
Netverkmanagement/regievoering
Strategisch management
P|anning en contro|
lnterne en externe vers|ag|egging en technieken van Iinanciee| management
52

5. De bache|or kan praktijkgericht onderzoek verrichten.
De student kan ze|Istandig onderzoek verrichten en op basis hiervan adviseren en
aanbeve|ingen doen.
Niveau 1 kent onderzoeksmethoden en kan deze hanteren.
Niveau 2 kan ze|Istandig een onderzoeksp|an maken en onder bege|eiding
toepassingsgericht onderzoek verrichten en hierover rapporteren.
Niveau 3 kan bruikbare aanbeve|ingen doen op basis van ze|Istandig opgezet en
uitgevoerd toepassingsgericht onderzoek.
BOKS
Methoden en technieken van onderzoek
Onderzoeksstrategien
Ana|ysevaardigheden (kva|itatieI en kvantitatieI)
lnIormatievaardigheden (opsporen, se|ecteren en onts|uiten van bronnen van kennis
en inIo)
Lezen en interpreteren van statistische en kvantitatieve onderzoeksrapporten

6. De bache|or is sociaa| communicatieI vaardig.
De bache|or beschikt over de socia|e vaardigheden om te kunnen Iunctioneren in zijn
beroepsomgeving en beschikt over monde|inge en schriIte|ijke communicatievaardigheden
om zove| intern a|s extern met doe|groepen te kunnen communiceren.
Niveau 1 beheerst gesprekstechnieken, kan inIormatie ordenen, presenteren en
samenverken.
Niveau 2 kan eIIectieI samenverken en doe|gericht rapporteren.
Niveau 3 kan eIIectieI communiceren met interne en externe doe|groepen.
BOKS
Samenverking, over|eggen, vergaderen en netverken
Debatteren, argumenteren en overtuigen
Onderhande|en en conI|icten hanteren
53
Taa|vaardigheid (monde|ing en schriIte|ijk)
Presenteren, rapporteren en adviseren
lntervieven en gespreksvoering
Passieve kennis Enge|se taa|

7. De bache|or is ze|Isturend.
De bache|or is in staat zijn ontvikke|ing te sturen en regu|eren, te reI|ecteren en
verantvoording te nemen voor zijn hande|en, een (ethische) beroepshouding te
ontvikke|en en een bijdrage te |everen aan de proIessiona|isering van de eigen
beroepsuitoeIening.
Niveau 1 ontvikke|t een bee|d van het beroep en studiehouding.
Niveau 2 neemt op basis van een ethische beroepshouding standpunten in en
reI|ecteert op eigen verk.
Niveau 3 kan een kritisch oordee| geven en ontvangen en kan gemotiveerd zijn
hande|en a| dan niet aanpassen.
BOKS
Herkennen, benoemen en respecteren posities en be|angen van anderen
ln staat om voor zichze|I (eigen positie en be|angen) op te komen
Onderkennen en ontvikke|en eigen |eer- en verkstij|
PeI|ecteren op eigen verkvijze en persoon|ijke eIIectiviteit
PeI|ecteren op eigen (|eer-)ervaringen
PeI|ecties de|en met anderen (intervisie) en Ieedback ontvangen
(Sne|) inverken in nieuv themagebied (prob|ematiek, be|eidsterrein, organisatie)
Time management
Ethisch hande|en/integriteit
Loopbaanontvikke|ing

ln de Dub|in-descriptoren is op een vijIta| Iacetten het internationa|e eindniveau voor de
graad bache|or beschreven. ln onderstaande tabe| vordt aangetoond dat de competenties
van de op|eiding Bestuurkunde de Dub|in-descriptoren aIdekken.

54

Op|eidingscompetenties
Dub|in descriptoren 1 2 3 4 5 6 7
1. Kennis en inzicht
2. Toepassen kennis en
inzicht

3. Oordee|svorming

4. Communicatie

Bo 2011-2012

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bo 2011-2012

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

De Haagse Hogeschoo|

Ondervijs- en Examenrege|ing 2011-2012

You might also like