OSNOVI RAUNARSKE TEHNIKE 1 3+1

7 ECTS mr Dragana Prokin

Program nastave
MODEL

SAVREMENOG RAUNARSKOG SISTEMA MATEMATIKE OSNOVE RAUNARA ELEKTRONSKE OSNOVE RAUNARA ARHITEKTURA RAUNARA VRSTE NAREDBI DIJAGRAM TOKA PROGRAMA (ALGORITMI)

Raunarski sistem
Raunarski sitem = raunarski (pridev, znai da se radi o raunarima) + sistem (skup komponenata povezanih meuzavisnostima) Raunarski sistem je skup svih sredstava koja koristimo u procesu reavanja nekog zadatka ili grupe zadataka

Raunarski sistem
Raunar

je elektronski ureaj koji izvrava instrukcije zadate programom

Raunarski sistem
U

zavisnosti od veliine raunara moemo da izvrimo podelu na: Terminals Front End
Processor
Terminals

CPU

Tape Drives cartridge open reel drives drives

mikro

Disk Drives CPU

Tape Drives

Disk Drives

mini

mainframe

RAUNARSKI SISTEM

Hardware (hardver)
sve fizike komponente elektronski delovi raunarskog sistema
Osnovni

Software (softver)
programske instrukcije koje kontroliu rad raunara

element obrade u raunarskim sistemima su podaci

Kratak istorijat razvoja raunarske tehnike

Tehnoloke

ere operacija/sekundi mehanika (do 1930.) 1 elektromehanika (do 1944.) 10 elektronske cevi (od 1946. do 1954.) 103 tranzistorska (od 1955. do 1964.) 106 integrisani poluprovodnici (od 1965.) 108

 Abakus
ne

zna se tano vreme nastanka jedan od najstarijih ureaja za sabiranje

 Paskalova

maina za sabiranje i oduzimanje (oko 1643)

prenos izmeu dekada Prikaz brojeva u komplementu
Automatski

Babidova

maina za izraunavanje opte namene (1834)

Automatske

operacije sa vie koraka Automatska kontrola niza operacija (program)

Herman

Holerit

( kraj 19. -poetak 20.veka) Osnovao kompaniju za proizvodnju komercijalnih mehanikih raunskih maina IBM (1924.)

Vakuumske
Prekretnica

cevi

u razvoju ureaja za raunanje oko 1940. nastaju prvi raunari opte namene (1. generacija raunara) 1943. - ENIGMA raunar za deifrovanje

ENIAC

(razvijan od 1943. do 1946.) Prvi raunar opte namene 18000 vakuumskih cevi, preko 30t, potronja 200kW Programi i podaci u istoj memoriji (John von Neumann)

Tranzistori
Razvijeni

(1948.)

u Bell-ovim laboratorijama Nali su iroku primenu u raunarskoj tehnici (2. generacija raunara) Vei stepen integracije, manje dimenzije raunara, manja potronja, nia cena

 Razvoj
Oko

velikih raunarskih sistema

1955. IBM i UNIVAC razvijaju raunare sa paralelnom obradom (multiprocesiranje i multiprogramiranje)

Integrisana
SSI

kola

(od 1964.) logiko kolo u jednom ipu MSI (od 1968.) registar u jednom ipu, LSI (od 1971.)memorije, UART, CPU, ... VLSI (od 1980.) mikroprocesori,
Razvoj

raunara 3. i 4. generacije

 Razvoj
Od

mikroprocesora omoguio je razvoj mini i mikroraunara

70.- tih godina na tritu su depni raunari Od 80.- tih poinje proizvodnja personalnih raunara (1981. IBM-PC) Od 90. godina primenjuju se PDA

1982. godine asopis Time je izabrao personalni raunar za linost godine

Generacije savremenih raunarskih sistema

Prva

generacija (1940 - 1956) - elektronske cevi Druga generacija (1956 - 1963) - tranzistori Trea generacija (1964 - 1971) - integrisana kola evrta generacija (od 1971 - do danas) - mikroprocesori Peta generacija (danas i u bliskoj budunosti) - vetaka inteligencija

Prednosti raunara
BRZINA POUZDANOST MOGUNOST

UVANJA VELIKE KOLIINE PODATAKA

1. Prihvati podatke (INPUT)

ZADATAK RAUNARA JE DA:

2. Obradi podatke (PROCESSING)

3. Generie izlazne rezultate (OUTPUT)

4. Sauva izlazne rezultate (STORAGE)

Opti model raunarskog sistema

HARDWARE (TEHNIKI DEO, SKUP RAZLIITIH UREAJA) 1. ULAZNI UREAJI 2. CENTRALNA JEDINICA 3. IZLAZNI UREAJI
DISPLEJI TAMPAI ZVUNICI...

TASTATURA CENTRALNI PROCESOR CPU MI OPERATIVNA MEMORIJA SKENER ... SEKUNDARNE MEMORIJE

SOFTWARE (PROGRAMI)
APLIKATIVNI SISTEMSKI

DATA (PODACI)
PRIKUPLJANJE I UNOENJE PODATAKA ORGANIZACIJA PODATAKA OBRADA PODATAKA PRIKAZIVANJE REZULTATA OBRADE

USLUNI OPERATIVNI PROGRAMI SISTEM

PROCEDURE (POSTUPCI I PRAVILA)

PEOPLE (LJUDI)

Hardverske komponente tipinog raunara

Izmeu

pojedinih hardverskih celina raunarskog sistema podaci se prenose preko magistrale

MAGISTRALA MAGISTRALA

PERIFERIJE

CPU

UNUTRANJA MEMORIJA

Centralna procesorska jedinica

MAGISTRALA MAGISTRALA

PERIFERIJE

CPU

UNUTRANJA (OSNOVNA) MEMORIJA

Centralna procesorska jedinica, mikroprocesor, (CPU) je najvanija komponenta hardvera

Koriste se VLSI i ULSI tehnologije za izradu mikroprocesora. Brzina mikroprocesor meri se MIPS-ovima Razlikujemo: 4-bitne, 8-bitne, 16-bitne, 32-bitne procesore

Mikroprocesor i8080

Centralna procesorska jedinica

Centralna

procesorska jedinica, (CPU)

obuhvata:

Aritmetiko - logiku jedinicu (ALU) koja obavlja aritmetike i logike operacije

Controlnu jedinica (CU) koja koordinira radom delova raunarskog sistema

Memorija
MAGISTRALA MAGISTRALA

PERIFERIJE

CPU

UNUTRANJA (OSNOVNA) MEMORIJA

Unutranja

(osnovna) memorija

Koriste se i nazivi: operativna memorija, glavna memorija, centralna memorija, Razlikujemo RAM (Random Access Memory) i ROM (Read Only Memory) uva bite grupisane u rei (word) razliite duine (8, 16, 32, 64 bita...) Svaka re se uva na memorijskoj lokaciji sa jedinstvenom adresom

Memorija
Unutranja

(osnovna) memorija je veoma brza, ali je sporija od mikroprocesora

Ke-memorija je bra i slui kao posrednik izmeu mikroprocesora i unutranje memorije Moe se nalaziti unutar samog mikroprocesora ili izvan njega
MPS
Unutranja mem.

Ke

MPS Ke

Unutranja mem.

Memorija
Kod

savremenih raunarskih sistema esto je jedan deo ke memorije (prvi nivo, L1) u okviru mikroprocesora (MPS) i on je povezan sa keom koji je izvan MPS (drugi nivo L2)
MPS Ke L2 Unutranja mem.

Ke L1

Memorija
Vana

karakteristika memorije je kapacitet

0 1 2 n-1 n

Memorija se sastoji od niza registara

Jedna lokacija se sastoji iz niza elija. elija je fiziki objekat koji moe da registruje jedan bit
elija {0,1} - bit a1a2a3a4a5a6a7a8 - bajt

Registar duine 8 bita 8 bita = 1 bajt

ai - binarna cifra

Memorija

U registru duine 16 bita uva se jedna re

U registru duine 32 bita uva se dvostruka re

Najmanja adresibilna lokacija u memoriji je jedan bajt, pa se kapacitet memorije najee izraava u bajtima.
1Kb = 1024 bajta

1Mb = 1024Kb
1Gb = 1024Mb 1Tb = 1024Gb

Periferije
MAGISTRALA MAGISTRALA

PERIFERIJE

CPU

UNUTRANJA (OSNOVNA) MEMORIJA

Ulazno/izlazni

ureaji (I/O) mogu da se podele 1. prema ulozi na:

spoljanje memorije (hard-disk, diskete, trake, CDovi, ) ostale ureaje (monitor, tastatura, mi, tampa,)

2. prema nainu funkcionisanja na:

ulazne (tastatura, mi, skener,) izlazne (monitor, tampa, ploter,) ulazno-izlazne (hard-disk, disketa, modem, )

Periferije
MAGISTRALA MAGISTRALA

PERIFERIJE

CPU

UNUTRANJA (OSNOVNA) MEMORIJA

Sekundarne

(masovne) memorije

uvaju podatke u toku dugog vremenskog intervala kao fajlove (hard disk, floppy disk, CD-ROM...)

Komunikacija

sa ostatkom sveta

Modemi, ethernet kartica

Hijerarhijski model raunarskog sistema

APLIKACIONI NIVO VII PROGRAMSKI JEZICI SIMBOLIKI MAINSKI JEZIK MAINSKI JEZIK MIKRO PROGRAMI DIGITALNE MREE

B
NI I LU AM S U GR O R P

I V E J RO

O PE SI RA ST T EM IVN I

ST R PO UK DA TUR TA A KA

NI RD DA JI AN A ST URE