T.C.

FIRAT NVERSTES SOSYAL BLMLER ENSTTS LETM BLMLER ANA BLM DALI

POPLER KLTR VE MAJ ELETREL BR BAKI

DANIMAN Yard. Do. Dr. Il HORZUM

HAZIRLAYAN Ali ETNKAYA

ELAZI 2012

POPLER KLTR VE LETM Korkmaz ALEMDAR ve rfan ERDOAN' n Popler Kltr ve letiim Kitabna Eletirel Bir Bak

Yazarlar bu kitapta ok uzun rnekler vermilerdir. Bir konu hakknda aklama yaparlarken uzun uzadya daldan dala her konudanda rnekler vererek iyice derinlere inmilerdir. Oysa sadelik ve duruluu tercih etmi olsalard daha iyi olurdu diye dnmekteyim. Popler Kltr yazarlar Devletin deolojik Aygtlarnda (DA) bir ara olarak grmlerdir. Popler Kltr ideoloji yoluyla benimsenebileceini belirtmilerdir. Bunuda toplumu ynlendiren tabaka olarak da st yapy iaret etmilerdir. Oysa Louis Althusser toplumu alt-yap st yap metaforuna gre snflara ayrm ve her zaman alt yapnn st yapy belirleyici olduunu belirtmitir. Alt yap olmadan st yapnn bir anlam ifade etmediini gz ard etmilerdir. Ayrca Gramschi' de hegemonya kavramnda bir rza kavramndan bahsetmektedir. Eserde hereyin poplerlikle balants kurulup hep bir ynlendirme ile mmkn olacan belirtmilerdir. Rza kavramda bu eserde gz ard edilmitir. Bu eser popler kltrl hep olumsuz tarafndan eletirmitir. Olumlu taraflarna deinilmemitir. Popler kltrn insanlara u ynden veya yle kullanlrsa byle olur tarzdan sylemlere yer verilmemitir. Ve hatta popler kltr cinayet dergisi benzetmesinde bile bulunulmutur. nsanlara bireyler anlatmak istiyorsanz bunu insanlara hep olumlu ynden bakmalarn salayarak anlatmalsnz. Bizlere hep iin olumsuz taraf gsterilmektedir. Asla aynann dier taraf gsterilmemektedir. Nasrettin Hoca misali, hani hoca ocuu suya gnderirken bir tane de tokat vurur ya.... ite bizimkiside byle birey. Bir rnek, camilerde hocalar, darda ulema takm, televizyonda alim geinen kiiler, insanlara namaz klmazsanz, dininizin gerekliliklerini yerine getirmezseniz cehennemde cayr cayr yanacaksnz diye cmle kurarlar. Ya bu cmleyi duyan birisinin namaz klma itahda vars a o da gider, namazdan sour, oysa u benzetmeyi kullansalar, kardeim eer namaz klrsanz veyahut dininizin gerekliliklerini yerine getirirseniz Cennetde gzellikler sizi bekliyor deseler,

inancm namaz klmak istemeyenin bile namaz klmak isteyeceidir. Hibir zaman olaylarn iyi tarafndan bakmyoruz.Kendi tespitimce popler kltrlkle alakas ne diye sorarsanz, biz toplum olarak hereyin abartsna kap ve kendimize hep olumsuz taraflarn rnek almzdr. Eserde ak ve gizli reklam almalarna vurgu yapmasn ise olumlu buluyorum. Reklamlarda verilmek istenen mesajn dnda bir de gizli bir mesaj vardr. nsanlarn bunun farkna varmas ve ona gre hareket etmesi gerekir. Popler mzik ile ilgili olarak sanat kaygsn olmadan rnlerin popler olacana vurgu yapyor. Oysa ben bu fikre katlmyorum. Asla bir mzik eserinde sanatsal bir nitelik yoksa ben ona mzik demem. Tamam poplerlii olur, ama hi bir zaman sanat eseri olamaz. O zaman her nne gelen saz eline alsn kafasna gre bireyler yapsn, sonra da ben sanaty diye geinsin, yok yle. Bir zamanlar Cumhurbakanl nne gelene Devlet Sanats Unvann verdi. Unvan verdii sanatlar iinde elbette mesleini laykyla icra eden sanatlar vard. Bu unvana layk olan sanatlar vard. Bu unvana layk olup da verilmeyen, unvan alanlardan kat kat stn nitelikte olan insanlarda vard. Yaadmz lkede Cumhurbakanl makama byle yaparsa yazarlarmzn byle dnmesi normal karlanlabilir. Oysa ben yazarlarmzda gerek popler mzik gerek kltr almalar ile ilgili bu tarz hareketliliklere seslerini daha ok ykseltmelerini beklerdim. Yazarlarmz bu eserde elbiseyi bir kimlik olarak tanmlamlardr. Kanmca Mevlanann bir sz vard ya, "ok insan grdm, zerlerinde elbise yok; ok elbise grdm, iinde insan yok" szn unutmu olmallar. nsanlar lks takm elbiseler, pahal ayakkablar, entel aksesuarlar kullanabilirler, tayabilirler, asla bu fiziki grnm ile bir poplerlie ulaamazlar. Elbiseyle bireyler olmu olsayd TBMM' de bulunan 550 tane milletvekilimizden daha fiyakals bulunmazd, Mustafa Kemal ve arkadalar ayaklarnda yrtk potinlerle, zerlerinde yrtk paltolarla Sarkam' ta, Yemen' de , Dumlupnar' da dalarda, talarda bu vatan dmandan temizlediler. Yazarlarmz elbise giyenleri ise bir canl reklam arac olarak grmektedir. Bu dncelerine katlyorum. Zaten poplerliin taycs yine poplerlik deil mi? Yeni kan bir arabay reklam yaparken, popler olan birinin tayc roln stlenmesi gibi. Ayrca hep zne vurgusu bulunmas. Hep giysi reklamlarnda hep "sen" vurgusu dikkat ekmesi. te sen

bunu giyersen, buna sahip olursan gibi sylemlerle kiiyi olduunda farkl bir dnyada gstermesi ve o elbiseyi kiiye satn aldrtmaya ynelik bir abam iinde olmasn ise yazarlarmz gz ard ediyor. Uyuturucu, alkol ve sigara kullanmnda popler kltrn nemine vurgu yapan yazarlarmz bu konuda bireyleri yalnz brakmaktadrlar. Bireyi savunmasz, aresiz, hereyi kabullenen bir zne olarak konumlamaktadrlar. Bu konuda hi eitim konusuna deinmemektedirler. Oysa medya araclyla edinilen kt alkanlklar eitim araclyla bireye kazandrlr. te bu noktada Medya Okur Yazarl ok nemlidir. Kanmca Medya Okur Yazarl sadece ocuklar iin deil yetikinler iinde gerekli olan bir programdr. Yazarlar bu eserde Popler Kltrn toplumsal yaantmzda nfuz eden tm alanlarn belirtmilerdir. Bunlar takip ettiimiz medyadan tv programlarna, izgi filmlerden ocuk dergilerine,dinlediimiz mzik trne, giysilerimizden yiyeceklerimize, alkol, uyutucu kt alkanlklara, spordan siyasete, kltrn her trl disiplin ile ibirliine, teknolojiden alverie, kitle kltrnde kitle iletiimine, kltrn devlet ile olan ilikisinden kltrel snflara, ideolojiye kadar hayatmz devam ettirmek iin ihtiya duyduumuz her alan belirtmilerdir. Popler kltrn bunlar iinde nerede olduunu rnekler vererek anlatmlardr. Ama en nemli eksik kalan yere ise karmamlardr. Hayatmzn her alanna nfus eden popler kltrden olumsuz ynden etkilenmemek iin yapmamz gereken eyleri aklamamlardr. Burada bize den grev popler kltrn etkilerini ok iyi bilip, olumlu ynlerini rnek almalyz. Olumsuz ynlerini de etkilenmeyecek ekilde uzak durmalyz. Hayatmz buna gre idame ettirmeliyiz.