1

u
n

00

mz t ttt :'ro u

ue uwma ..
.
.
. .

_ w 91 .

: :
:
. .

O . . .

.
.
.

.

.

. .

,
$ilOFJ&\ , istikrarl bir ekilde geciken iki aylk dergi.
Salibi -e Y t ler M:
izofrenqi yaynclk Adna Ayel Akyaprakl Hanmefendi
Yayn Ku:
Fatih Altnz, Ya1nur Taylan, Kltegin gel
llihayei:
Daalan d rglerden elde edilen gelir yeni say iin kat alabilecek cesamete
eriiinde, bir ule aras, Kltegin'in klstr arabas alr.
Merter'de bir Kat Dkkan. Katlann yeni fyatlannn Inetanetler bozulmadan
arenildii yer.
Alnan katlar Caalolunda bir ihannn 3. katndaki
Yaln Ofset Basun Tesislerine gnderilir.
Tan o esnada Dizgi bililnci Hilal Hanm, yeni sayda yer alacak yazlan Grafa
alan Yein Turbil, Mustafa afak ve ksmen beaz sak<ll adama gndermekte
dir. Belki de gndennitir. Bilmiyoruz.
Mizanpaj hattnda 2-3 gn kalnr.
Sonra nontaj iin Balanir Abi ye gtrlen dergi, yaklak 6 gn sonra o saynn
an l. ncellithanesinden 100'lk paketler halinde teslin alnr. Ardndan yayn
kurulu el rini Yurtii Ka1go'nun nnde grnekteiz. eitli byklkteki bo
kutu Zara izofrengi paketlerini yerletinnekteler. Saat,akan 17:3 O sulan. Dergi
ler, Ankara i r iznir'e gnde1ilecek birazdan. yeler yorgun g1nyorlar. (e ha
liyle) Ana ilerini tananl.n alnann insanlarn ruh haller de yzlerinden
okunnakta. iTndi arabaya biniliyor, kaplar kapanyor ve yola klyor.
Be-yolu'nd,z. Beyolu bilindi gibi tarihi bir sent.Dergiler Pandora ve Mefs
to a ta n 'or. Kadky'e sra) an.n gelecek. Kadky'e gidecek dergiler Peykan'a
verilecek.
Saat 20:00 olnu. Evlerde telefon traf ii. Ankara'da Yurdaer ve Hasan, lznir'de
B 1 e nt zerlerine doru. eeler izofreni paketlerinde r haberdar ediliyor. Daha
onraki anler mutad hatalann nutad te pitleri,eleti1ilein aln1nas, Ercan'n da
tnn ile ilgili nerilelinin dinlenmesi, Bakuky'deki 187 nunaral posta kutusuna
fdilereh:, gnderilen gzel nektuplann okun1nas ve nutlu olurnas ile geip ite
l gidi or ...
2 iZ!"
-To be continued
or not to be
Bir Yrmek Denemesi
nermelerden
Kukularla Tatlcm
Glienicke Kprs
yna Ayna
Iyi ocuk Ol
Ben Biyolojik
Psikiyatriden Korkuyorum
Edebiyat
Gnah Yiyen
phe Hermeneutics'i
Alm
Bmada ve imd
Saat 4 Kiisi
Yazmak Cinnet'in Diliyle
Psiko patm ... Psikopatsn ...
Tutti Frutti
Yollar atalaan
Bahenin Yolcular ...
Paaon Fink
Serdar KOAK
Serdar KOAK
Sreyyq EVEN
Ylmaz ONER
Hakan ATALAY
IMZASIZ
Erdoan ZMEN
B. U.
Dost KRPE
Hans-Georg GADAMER
Sevil AVAR
Fatih ALTIN Z
idem_ A YTEKN
KOMPI
Yamur TAYAN
Cem ATBAOGLU
Mehmet ENOL
Durul TAYAN
..
TE EKKUR
Banu Bykkal, Peykan Genolu, Erc!l Kesal, Barton Fink, Elif Berk,
Yurdaer.Atnz, Hasan Blme, Ylmaz ner, Uur Vardan, Gno Bilger,
Talip Ozcan, Cezmi Ersz, The The'dan "Dusk", Mefisto'dan Abidin,
Durul Taylan, Figen akac, ve dierleri (onlar kendilerini bilirler)
s"YLEI
4
6
8
10
12
14
18
21
22
24
29
30
34
37
38
40
4
48
22 Mays 1993 Cumaresi gn saat
.
13 OO't . .-
I . r b.
tr
. e zo
1
ren
p
zmr .a p

Odasrda

BIRY K
&
ELEKROOK
Btn lerey yeniden sarszld1,.
He1'ey istemsiz bir an'a mte
allik ve bu an kendince duru
yor yahut geniliyor bazen, ikisi
ayn ey. Davranlarm var.
bunlar farkediyonun: jaJket
tike bir derinlik gemi dyg
su da kazanyorum, hemen
kaybolyor. Sonsuz kk bir
zaman ve yok, ite o denli b
yk: o denli le1'ey.
AJam gravatm z ta| yan de
mitiIen de neresinden dedim
a|t kat ta nen ma| a pa|toyu a|
m tm niin: nk u yz
Jen sistemi apraz karma a|
mtm. 14 uhat 1984 t ani
hirkarar|a kut Hiye btun mu
ha|e|etnevzi|erinihoa|ttmve
mavram gemcye ha| aJ m
mtmyandan evirmo|cr Ju
var pas| ar arkas na sarkma|ar
vo anJe|gol lerJunyorJum
|ek| am yapmayaym apkay
oraJan almaJ m an|ars n z ya
daha a|hairos|ar bizdeydi on
|ardan a|Jmvey|e o|Juhu
| unmakta o| duumuz ehri
Chi eago yaptmveCenova'yJa
stanhu| . Ln u|ak ak o|as|
nHa apkam kar yordum
hareketmthitigren an|yor
du Arrvedereil Sistemind na
tasavvur edilemeyeeek Jenli
arte hirabuklukla km
t mve hirkeyi|pat|amas ya
yo uum |ahi he sana sigaran
sonra vereeeim Jedi NeJen
JeHimtekhirsigaram hileyok
tu sonra unutuyorsun saJa
sol Ja h rakyorsun hy|e deJi
engvendiim adam hir sanat
yd a|kolik olmas yuzunden
orada hu| unmakta o| duunu
sy|yordu ve kendi istei y|e
o| Juunu sy| yorJu genede
gveniyorJum aJamJason h
ykakn i|ktek) Juruu
nahenzerh|reyvarJyl ede
i|di. Sohuneu'larn kkunJe
ki atkestanesi. so| Jan une,
hahe kapsnJan hakarkengi
hiydi,i|hamdneeJuruvarJ
ve hakma henz yoktu ve du
ru hakmay yarattt ve onun
aynasoldutuhal|kIuyaesrar
oldu ayna kr | d herneyse o
den|ihy|e drt adamdahaol
sa Toros|arda Ie mulreze
ankaya'da ihti| a | gihi hir
adarnthveJarheeiiimig ekl
yordu adam dedi ki sana nee
hirine yapaeaklarzamanyok
an var tam o esnada denir ya,
esna gihi Uysa esna olu ve
ak kan| n tasar ml anahi| ir
nve|erinin iie getii dura
an, sal hir yok and r sessiz
harerden o| uurIeyaz ve k
prt |drite o anhirzonklama
hirandahavehereyi n insalsz
ortas nda Birikineia|g olma
saydi| k a|g kszka|aeakt ve
Juyum o|mayaeakt ve Juygu
o|mayaeakt ite y| e zihneve
onu o|ut uran zihnin tari hine
eephedenhirsa|dr onuyoket
me ve ileyi sreeiniI|meye
yne|ikelekrooku hy|e yaa-
Jm.BeyazdhemIeyaz
Bense Kahie'nin mor gl fil
mini eviriyordum filmi kare
ler halinde ehre sayordum
bunu mmkn olduu kadar
hzl yapyordum samay ya
ni Kz Ankara'dan ehre yeni
gelmiti N eo-tipik Devyol'cuy
du gzleri mavi idi bir renk
deildi bir rengin ilkel haliydi
turkuaz diyeceiniz gelirdi ay
dnlannca gz kendinden
menkuldu iki taneydi ve yeil
mavisiydi Kz gen aktan
Bodrum'dan ve yeilcilikden
gemiti iim paralanyordu
avm bulmutum iinde bu
lunduu gup benim hakmak
ta olduum resme dou yak
layordu Kltablasn biraz
ortaya ektim kendimi de bi
raz sola ektim Grup yedi ki
iydi yani alt kii ve kz bir
de ben ve kl tablas dokuz
ediyorduk darbenin baars
kzla benim kiil tablas ile
gruplamamza bal idi. iin
kii purom vard sonradan
devreye girecekti puo kzn
karnnn niinde geerken
ben kz farkedecektim ve al
batros deyip susacaktm tali
him o zamanlar yaverdi Ele
tirmenmisiiz dedi hayr ital
yanm dedim Gney Sicil
ya'dan! Akustik mkemmeldi
bir silah iki kez kendiliinden
ate alm gibi oldu iin para
lanmakta kalmyor kanyor
duda gideceimiz bara yld
rm telgraf ektirttim artk
garson geliyordu hayr hen
deilim diyordum telefonlar
iin ve alhatros diyordum su
suz rak iiyordum leblebi yi
yordum ankaya diyordum
gruptakiler birbilerine anne
si Trk'm diyorlard mavi
gzler beni grd ler iki ile
yelinemiyor cebimdeki kon
yaktan da iiyordum Sonra
mavi gzler benimle bu acma
sz lgnla geleceklerini
akladlar Kahienin mor g
lyd andelden iist direkte
pa thyordu
Yine ine olmak istemezsin
herhalde henz drdnc
elekrooktu size anlatmal
ym yle dnyordum yeil
mavisi ben kocaman albatros
ankaya'da bir zalim adam
her tablonun bir giri mani
festi olduu ilkel zaman da
lar kasabalar ovalar ve r
maklardan balayacak ihtilal
ler ve anladm kendi altsto
luumu matrak olann emri
ne vererek kendimi balan
n bulduum sistem denen
iskeleyle halatlar atmaya a
lrsam elektrook devam
ederdi. Beni yeniden rasyo
nel olann iine zorla dnd
renlere belliimi taggir tel
dil ve ilga edenlere sonsuz
lanet olsun bunu imdi sene
ler sonra sylyorum o za
man kollarm kmldatam
yordum iki yanmda duru-
Sonra mavi gzler benimle bu ac1mas1z dg1nl1a
geleceklerini a1klad1lar Kahirenin mor glyd
andelden st direkte pthyordu
yorlard kollarndlar vard
la ama ayaklarmn devini
nine elik etmiyorlard bel
Ieimi acmaszca zorlayarak
buldum sonra dmana inat
bir gn fazla bu kadar sonra
s yok-, kollarm sallama
antreman yapmaya baladm
sa elimi biraz ileriye doru
atyordum sol elimi frlat
yordum tekrar sa elimi s
ryordum sonra sol elimi ge
riye doru salyordum bir
kolun hareket haUnde oldu
u dier kolun devimsiz ol
duu noktalar bulunduunu
kefediyordum mavi gzler
durdular bana baktlar yoku
vard slak vard burkulmak
ve kerme kaldrma vard he
men imdi zgrlk istiyo
ruz demek ve gndelik haya
ta demokratik katlm sis
temden daha fazla p
retmesini kendisini yutma
sn ve fazlalatrmasn iste
rek yoktu azm iki yana
gerdim baz kaslar yukar
kaldrdm bazlarn aaya
indirdim bunundu ad g
lmsemek mavi gzlere ben
Trk'm Elektrook bana
birey yapmaz dedim Evet
byle durum byle yeni ba
na defalarca ayr tarihlerde
elektrook yaptlar ve katet
tikleri mesafeyi gryorsu
nuz Trk olduumu kabul
ettim. imdi sra bende kan
var m eer varsa iinde
kudret var m sra bunlar i
te saptanaya kalyor.
SERDAR KOAK
3 ubat 1993 Gztepe

ONERMELERDEN
1 Balang1ta infaz var
di sonra yarg olutu.
l u bir fla h-back li i e gce ya
ramaz r ril rd
.
o-zel anat
lara y t nelc vard atolarda
arlan llar dilencili dn
me uramt ve kontrole abi
tutulmutu a il k f dilmiti v
zad ler olmutu kntdan pat
lyorlard ve infaz itlendir
mek iindi birgn ahmaklarn
n abmandan bir rahip z
grlk diy t -lad v birdeni
r p ik -m na-d pr sive i
frlatt. l en lini itlik diye
hayl-rd v I-ard lik derk n
l l leniyordu yarg ile ya ama
ldu ara . na yrtn o-irdi
bir rahip zgrlk diye
ts lad ve birdenbire
psiko- mana-depressive
eie firlatt kendini
eitlik diye haykrd
nari tler rtm d am
1 eiler yar il ya ara b t
v ,riyorlard d rl- n onapart
ldi hzy'iz
.
l g emi: ti bir-
6iZJ
tek. B napart kald bir de 1-
lat vard aralarnda ayna vard.
Byl oldu.
2- Metanet - Mutabkat -
Merhale- infaz
gkte gn yldz dur u dr
dnc gn ay oldu airl r te-
eni eri vazolarn dnd
n yl rl rdi kedi bilinlilik
lerini maddeye devr dip varo
landa g riye ekilineyi dnen
bu avanaklar duydu kyller
anlara gr dalar talar te
ceni eri dnrlereli byk
bir fk ye kapldlar yollar lz
v bay r aaya ldu d t ka
natl atl r z rind ydiler gil iy
lil r bir l-a my n karo eri g .
.
r-
m ey gr nl r rtahkta frtna
kopuyordu kenti re g Idiler t
k tim nesn lerini imhaya ba
ladlar 1 ir lahanay .. ay n l
l rl v kii. tah ifad leri al
yort r l alar z rind tut r
lar d mlarn z ri d yr--
y rlard iil r la lar d ydular
retim n n 1 ri i talrib -.
n ldil r . ava makin ini bir
.a benz y c k gitgide 1 nzi-
r k nk n lii olup
kendil rine l aplarak d vre d
braktlar abah oldu iletiim
durdu evv I-zaman oldu dnya
1 aranlca g'"mld .
En ge deliler duydu 1 endi de
Iili oinin farknda olan ve iki
l z deli olan Bella n g t
arka nda pa vralara abucak
ln n giysileri d liler bir
r halini aldlar yoku yul ar
koarak kyl re geliy rlard
m ydanlar a kyll r aygyla
kyller saygyla
eildiler kstahlk
devrettiler ve metnet
verdiler a kurtlar
savunmasz ocuklar
paralyorlar ve
cesetleri yol ysna
bra/yorlard
il il r k" tahlk d vr ttiler
v m tanet v rdil r a kurtlar
avunmasz cuklar paral-
dar v
.
t ri y 1 ky na
brakyorlard arabul m ta
bk olundu o uklara balta ve
rildi adna balta d nilei ve o
cul rleri deli rlerini
1 ulmaya gitti hir daha hab r
alnama ok kulu oldu
o
..
kt yldzlar pekok oldu ki
mi d t kimi kald ufak oldu
rd ldu aradan yllar
ti k ikha lar ve rtl e
an luk larda I alpler bulundu
at [ iramit adr oldu Qyotin
1 ulundu aalar k m k iindi
KUKULALA
TATLlCIM
"meze olarak ne z tlayanm ben
iki duble ouzatay
kat tango sevmez oldum
tlayanm. ''
lest buralar olaanst s
cak olur tlayanm. - iki tane
st'y stste kulandn birini
deitirmek gerek, hakisnz
albaym, kendimi alt yapsam
bir denge kurulur deil mi al
baym, kurulmazsa siz kurar
msnz albaym, dardan ge
tirttirehilirmisiniz, ithalat irke
ti kurmalyz albaym, kendimi
zi ok yorduk, biraz d pazara
alalm, nasl a d dnyaya
alamadk, ievurumcu yazar
olduk, ikanama olucaz alba
ym, temkinli olalm, nlem
alalm, sonra hastanelerde s
rnmeyelim, otobslerde kimse
bize srtnmesin, yine de sr
necek bir insan bulalm, dar
kp byle hir insan arayalm
albaym, bize srngen derler
se kzmayalm, ben kzarsam
da siz beni yattnn, atk biz
bunlar deyin bana, hemen ina
nrm ama kavramnn hegel
deki neminden zederim, al
man ktphane ine gidip orji
nal hegellere bakarz, almanca
bilmesek de olsun albaym, biz
yine bir gidip grelim, belki or
da almanca bilen sevimli birile
rine rastlarz, o birisinin ad
semraym m ela, sera grr
grmez beni sevsin alhaym, ii
snsn, elektriklenmeden s
zetin arkadalarna, hatta bana
hi durak amadan arl n, n
ce araym onra ben de ona
sarlaym albaym, kafam kar
sm, emra beni brakp koarak
dergiler blmn ge in, ben
ee hegel kitaplarn rafara geri
koyup ya da size verip serra
nn peinelen gitsem mi diye
dneyim, ben hep byle d
np duraym semralar ko
sun alhaym, semralar lmez,
lderse ok aiarm albaym,
ite o zaman alarm, yani aia
yabilirim umarm, eer alaya
mazsam intihar .tmem gerekir,
eer intihar edersem bir daha
ikolata yiyemem albaym,
semralar ayba dneminde ok
ikolata zenirlermi, bana
byle diyorlar doru mu dersi
niz albaym, hkmete gven
sem mi albaym, kemiklerimi
kracaklar m dersiniz, eriyi
doruyu aynalm artk, eriler
4-B snfna dorular 4-A'ya,
eriler dzgn sra yapmyorlar
hocan, keke siz nasreddin ho
ca olsaydnz albaym, beraber
eeklere ters hinerdik, eeklere
dz bindikte ne oldu alhaym,
hibir hocann gzne gieme
dik, daha fazla yrtnmamz ge
rek, ko ko ileri koan kalmaz
geri, bedenimizi eitemedik a]
haym beden eitimi dersleri
boa gitti, ziyan oldu eofman
lar, zarar ziyan oldu, tm zarar
lar devl et karlasn bugn,
koskoca devlet, kendimizi koy
vermeyelim, arkarda kosko
ca devlet var, en iyisi bir savaa
katlalm, belki bat cephesinde
yeni birey olur albaym, neden
olmasn, ansmz yaver gider
belki, cepheden sevdiklerimize
nektup yazarz, onlar her rek-
tupta oh! daha lmemiler diye
sevinirler, hergn bizi merak
ederler, biz de barikatta onlarn
solmu fotorafiarna bakp
duygulanrz, alarz, alaya
mazsak ta yzroze k bir
ifade yaptralm albaym, b
tn salon bizi seyrediyor, seyir
ciye kar sorumluluklarmz
anmsayalm, kahirenin mor
gl flmini iyi seyredelim, tak
tik kapalm, tom bekstr gibi
biz de perdeden frlayp sinema
salonuna karalm, semray
elinden tutup karalm, semra
bu filmi hergn seyreden bir
hayranmz olsun, gzlerine
inanamasn, biz gzlerimize
inanalm albaym, birbirimize
gzkulak olalm, siz beni tel-li
kelerden koruyun, ben de size
roman yazaym albaym, roma
nn kahramanlarn beraber se
elim, 600 sayfay gesin, ro
mann sonuna aptal bir kzla
akll bir delikanl koyalm, on
lar roman zetlesinler, roma
nn sonunda serurann kendini
astn her ikisi de anlasn, bi
raz yalanaym ben ele kendimi
ascam alhaym, imdi asarsam
genliime verirler, byle ba
kalarnn ne diyecei dn
lerek intihar pilan yaplmaz ki,
yaplr alhaym, neden yaplma
sm, hele insan byle zavallysa,
estafrla, siz frlayn albaym,
estag neden frlasn, ama siz
zavallsnz ben de zavallym,
turgutuyar byle dememi mi,
birisi bize soru sorarsa biz de
eer intihar
edersem bir daha
ikolata yiyemem
albay1m, semralar
ayba1 dneminde
ok ikolata
zenirlermi,
bna byle diyolar
doru mu dersiniz
alby1m, hkmete
gvensem mi
alby1m,
kemiklerimi
k1racaklar m1
dersiniz, eriyi
doruyu ay1rahm
.- ar1k,
ona turguttan bir iir okuyalm,
giderek kimse bize soru sorma
sn, bizi turgutuyar makinesi
zannetsinler, byle bir makine
olalm albaym, vatana millete
bir faydamz dokunsun, vatan
saolsun, siz de saolun alba
ym, kendimizi ok yorduk yi
ne, sizin uykunuz geldi, ben de
susadm, hari susalm alhaym.
- biz byle scaklara dayanama
yz, bireyler ielim tlayanm,
rnein meyhane.
Seyya Evn
Ocak Doksa.n
GLIENICKE
KPRS
Bat Berlin' deyi m. Yakn zama
na kadar Dou Almanyann s
nr saylan Wannsee glnn
gney krfezlerine girip kyo
rum gemiyle. Bat ile Dounun
souk sava casuslar n takas
ettiideri Gli enicke kprsnn
altnd.an geiyorum. Kendimi
aryorum. O zamarlar 1951'di,
sava sonras Almanyasna ayak
bastm gnl erdi veya 19 51' di,
grer1m yllar nn ortasncay
d ! Nasl unu tu rum, i:mgnleri
mi, 199Q yln daha o zaman
lar -olduu gi bi hat rlyorum.
Aynen byle olacakt. Bugnler
daha o zamanlardan zerime
aracakt . Bugn olduu gibi
dinecek, ai bugn nasl
sam yl yaayacaktm, bugn
de o yllarmda duygulandm
gibi duygulanacaktm. Ben san
ki hi deimiyecekti m. Ben

st'm beyni me o zamanlar

ylesine derin kaz m m ki
meer, Ben'im o syledikleri
min sanki hi dna lmad,
onu tapnlacak usta bir sanat
gibi sevdi. Bylesine eitti-
Ylmaz ner [
trt
im Ben' i mden memnun mu
yum bugn? Ben-

stmn ve
ya vicdan nn yourduu Ben
byle mi olacakt, Ben bugn
bi l e a k m olacaktm? Ben,
stndeki moral deerlerle, be
ni yine duygusalln iine hap
edip duracak myd ? O moral
deerl er, zerime daha nce
den nasl m, Ben'imi na
sl yourmu olmalydlar k bi
lini me, zamanlar hi bilme
diim yerlerden gelen drtl
re hi al d r etmiyor du
Ben'im, ya da bana hi ald r
etmezmi gibi geliyordu. P ki o
zamanlar " etmezmi
.
" de B n,
yine Ben-stndeki otorit enin
ngrd biimde . mi a k
oluyorum bugn?! Ben daha o
zamanlardan ngrlm bi r
ak m yayordum? Bi r eski
zaman ak m bu? 1950'lerin
deer kavramlaryla rlm,
Ben-

stmn bu kavramlar
reve inde izdii ve bugn
iin "ge-kalm" bir zl emi r
kl.mumas m bu duygulanm
ve ben?
Gkyz yamursuz bi r Berlin
yaz n bugn amans z hereke
tiyle kam l yor, yollar seller
gtryor. Beni hangi seller
nereye gtryor? Ni ye Gli e
nicke kprs altndan geiyo
rum, u anda hangi moral de
erlerden medet umuyorum.
Gemie s nmak beni art k
tyor. Nihayet farkna var
mak istiyorum Beni min. Bu
belli ki Ben deilim: Bu, bu
gnleri mi daha o zamanlardan
gren Ben-

stm. Ben, benimi

olduu yerde dei l, Ben ' i min
stnde tan m , ?nu orada
grmeye al mm. Bi lini mi n
altndan gelen ham ve saf duy
gul ar n n a k n dei l ,
Ben ' i min stndeki otoriter
eil i mleri n ak n m ya yo
rum? Glieni cke kprsnn
ayaklarndan bi rinde bekliyo
rum. Ben- stnden bili nci min
altna takas edilmeyi bekliyo
rum. Dnm ya da bilinalt m
bugnleri mi hat rl yorsa, bu
muhakkak ki Ben-

stm saye
sinde oldu.
Tam ters| ne Iugn dn|erimi
anmsyorsa aneakkr kdkk.
yamru yumru latr|yor, dn
kond| gereiy|e hatr| amyor
Yi tirdiimveya kazandm ye
n| deeryarg|ary|a karakteri n|
hemen hemen dei tiren ben
stn , ben | dne gtreeek
relIerr|nuartkyitirdi D
nm kendi gereiy|e o|duu
g| Ii aydn| ataeak, Ieni oraya
gtreeek tum kpr|eri att
arkasndak| Dnnun gerek
taI|osundak| renk| er Iugun
lenstmun otor|ter|ra dar
Ie|eri y|e karma n orman o|
mu
IenartkIen'imi arpkveda
nk grntusy| e yayorum
e| ki Iana hzunveren deIu.
Corei n| y| t| ri p Iu|amadm
Ien'i mi n matcmi n| yaamak
0nuliI| rzamanbu|amyaea
m artk. Uysa ben'imi nIu|a
nlJaan gruntusu ardnda
durmadan direnen ve yeeren,
hayatn ben' i mi Ies|eyen gueu
|en | ak o|maya,ak yaama
yayeni den iti yor Crntsn
dei t|ren en i n ger| si nden,
yaamn ok daha deri n|erden
|kran gereI zu Ie| k| de
bu: enusiu'y| e b| r yandan
ya|anrken teyandanIi| i ni n
deri n| er| nden kaynayarak dur
madan yeni | enen en arasn
daki e|iki 1i tird| n deer
yarg|ar.y|a ya| andn san
mak i | ne doan yeni deer
kavraml aryl a gen|cerek ya
amaya Ia l a dn n |arkna
varnak u ypratc. buIe|k|
dogumuz| | n kahdcri e| o|an
e| i kiyed|reneIi|mekveyaa
mak onu, kendi el iki-ini se
veIi |mek Ak o|mak ga|i Ia
nee kend| ndek| Iu direnmeyi
gerektiriyot Bir yanda gen| i
| n| e Ii rl i kte zu|up terk
ederken Iirok ka| e|eri, te
yandayen| letii ni yaaypha|a
bar nda ge| i tin Iahe|er| n
|arkna varmak Cli eni eke kp
rusunJen geiyorum, Iir easus
g| I| . kend| mi kend|m|e takas
ed| yorum;I|rzamanl arge|eee
imi |zmek sap|antsy|a ken
|i mden a|amadm sr| ar ge
ri si ngeriye kendi vatannag
trmek i i n nsan, kendi de
termi nizm| ya da kaderi uru
na, kendi ne deer yarg|arn
dan ne den|i enUstu duvar
| ar rse de kendi sr | arndan
yi nedepek uzakkalamaz ir
takm yarg|arn, u ya da bu
deer kavram| arnn o srl ar
rtpIenl i| nigi z|emes| neizin
vormiyeeektir Cenl i| nJetop
l umdan a| d veya a|maya
zor|andmora|deer|er|eIir
| i kte yal anmaya zenmeme| i
i nsan en|iini nstnerdu
Iy|eI| renustnu ona
speregomutliyorl ar ya| |
na dek tamamal Yaamak.
I| rtak deer|er| nhamma||
nyapmak dei |, on| ar yen|
den ve yeni den keIetmek ve
s nanrakt' Ceri Iu deer|er
o|masa deneyi n saliIi o|am
yacakm giIi ge| i yor | nsana
Ama bntnbirhayatIu yarg
|arn kskae | | ndeyaamann
| l erde hayatn getirecei riskle
re kar daha batan emni yot
kemeri taknann kurnazea
Ben artk ben'imi
ark ve dank
grntsyle
yayorum.
Belki bana hzn
veren de bu.
Gereini yitirip
b
,
.
en
bulamadm
imin
bu kiaan
grnts ardnda
durmadan direnen
ve yeeren, hayatn
ben'imi besleyen
gc beni ak
olmaya, ak
yaamaya yeniden
itiyor.
temIe||ii.ksaeashereyi n
eedenokumak. renmek. Ii|
mek, yani Iugnun |otora|n
daha dnden eIeI, ge|eee
i n ka|In dunden karmak,
hayatna b| ryn verme tutkusu
yok mu it gen| | | nzi n o
heyecan| gun| er| n| , I| | | ni m|
z i n Jer| n|erunIeki vo| kanl ar
kahreden deIu de| |m| :nsa
nn kendi ne ettii en Iyuk
i hanet Iu dei|di r de nedir:!
C| | en| eke kprusundenge| yo
rum, Ii r easus gi Ii . kendimi
kend|m|e takas ed| yorum Y
rei mde kendi mi |e|edeeek
m |im meer, sa| armdaak n
rzgar n
Her gn yznz ykarken
eiinizi fralarken, sanz ta
rarken makyaj yaparken, giyi
nirken kendinizi seyrettiiniz
ya da yle geerken bir gz at
tnz aynalar zerinde hi d
ndnz m? Ayna karsnda
gizli ya da ak bir kendinden
honutluk mu, nedenini bilme
diiniz bir tedirginlik mi, yoksa
sizi dnyaya geldiinize piman
eden bir kskanlk m duyars
nz Peki, aynadaki grntn
ze uzun uzun bakp tanmaya
al tnz ya da aynann iin
deki derinliklerde kendinizi yi
tirdiiniz oldu m u?
"Dardan" bakldnda, ayna
yalnzca grntmze eki-d
zen verirken yararlandmz
bir g re. Oy a oumuz ayna
mn bu kadar masum olmad
n - n azndan- sezdiren kor
kutmacalarla bym; "Gece
aynaya bal lmaz", "ocuklar
aynaya bakar a deli lur" ya da
"Aynann krlmas uursuzluk
iar ticlir" gibi esrarengiz bilgi
leri dinmiizdir. Bunlar "batl
inan.lar" den n bilgi kmesin
dediri n msenm yehilir
ler. nk "bilimsel" v bu n -
denl ger kliin "en doru"
bilgi i, yalnzca deneyi rden v
mantk kurallar yardmyla
kar anan kantlanan ve genel
lil derslerd renilen bilgi
dir. ncak d lerd n ve "hi-
ll
m
]
"
1

" " k k n g unan ayna -
lardan zal ap y ni bilgil r
edin il aha da nemli j
hayatn iin girdil byle bir
bal :\n kimi za
m
an lotru ol-
A
y
N
A
A
y
N
A
malda birlikte yetersiz kald
n, "gereklik" denen karmak
btnn geni bir kesimini
aklanamaz brakarak bilinci
mizi daralttn farketmeye
balarz. Masal, mitoloji ve batl
inanlarn kimi tarihsel gerek
liierin simgesel anlatmlar ol
duunu kavrar ve bunlarn in
sann hem soy, hem de bireysel
tarihini oluturduklarn; sa
ma, znel, bilind denen ol
guarn ancak byle bir anlay
la bilince alnabileceklerini g
rrz.

rnein, nl Pamuk Pranses

masalnn nl ayna sahnesine
yeniden bakalm: Puk Pren
ses'in vey annesi, kt kalpli
kralie hep "sihirli" aynasnn
karsna geer ve sorar: "Ayna
ayna, syle bana, bu lkenin en
gzel kadn kim?" Ayna yant
lar: "Sizsiniz kralie hazretle
ri!" Grld gibi, ancak ma
sallarda geebilecek bir diya
logdur bu. Mantmz da bu
samal zaten bir masal oldu
u iin kabul eder. Ama masal
larda onunda insan zihninin
rnleri deil midir? Benzer
mantkd, sama olgular, ma
sallar dnda, dlerimizde,
psikopatolojik durumlarda ya
da sanat yaptlarnda grd
mzel de kabullenebiliriz.
Bylece gndelik, bilinli, uya
nk zihnimize uygun gelen ol
gular mantkl ayar ve hayat
mzn J elirleyici yan ilan eder
ken dleri bilinel n, man
tkd olarak niteler ve masal
lara, akl hastalarna, sanat
rnlerine brakrz onlar. Oy
sa kralieyle ayna arasndaki
bu konuma kimbilir ka insa
nn kendi iinde; benlk imge
siyle onun :'grnts11 arasn
da yinelenip durmaktadr.
te ayna insandaki grnme
yen, ama -masallard, mitoloji
de, psikopatolojide, dlerde
ortaya kma olasl bulunan
gler arasndaki atmay da
yanstabilir kimi zaman, Kii
aynada kendisini deil, olmak
istediini ya da nefret ettiini
de grebilir. Kiileraras iliki
lerde de kendini gsteren (ve
kendimize ilikin kimi nitelik
leri bakalarna yklemek bii
minde ortaya kan) ve en g
zel olarak ayna imgesinde r
neklenebilen bu yanstma sre
ci anak grnenin altndaki
grnmeyeni, yani burada, bi
lindn ve onun ileyi bii
mini bilmeke anlalabilir.' Ay
naya bakan kiinin kendisini
aynada farkl biri gibi yaant
lamas bir pozitivist iin bir alg
bozukluuyken, bizim iin o
kiinin kendisini alglama bii
mini anlamaya giden bir ipucu
olabilir.- Zaten izofren denen
kiinin ayna da kendisini uzun
uzun seyredip deitiini san
masn bir alg bozukluu ola
rak yorumlayan bir pozitivist, o
izofrenin neden baka yerlere
deil de, aynadaki grntsne
bakarken algsnn arpldn
aklayamaz. nk 11 dardan11
baknca izofenle ayna arasn
daki ilikide grnen arpklk,
aslnda izofrenle onu gzlem-
Zaten izofren. denen )<iini n ynada
l<cndisini uzun uzun seyredip
deitiii sanmasn bir alg
hozulluu olarak yoru

layan bir
pozitivist, o izofrenin neden baka
yerl ere deil de, aynadal<i
grntsne bakarken algsnn
arpln al<layamaz.
leyen arasndaki alglama bi
imlerinin farkllndan doan
bir arpklktr.
Nitekim, byle bir alglama far
kn gstermek iin bildiimiz
aynalara da gerek yoktur. n
k aynann ilevi burada yal
nzca yanstmaktr. Y ans da
grntye atfedilen nitelikleri
anlamak iin o kiiye ierden
bakma gerekir.

rnein, yak
kl ve yrek yakan bir deli
kanl olan Narkissos su itii
pnardaki kendi grntsne
1
1
Suda yansyan bu gzellie
nasl eriebilirim? O gzellii
brakamam da. Yalnz lm
kurtarr beni. diye bakar ve
bylece su kysnda erir gider.

yleyse, ayna, karsndakinin

dardan nasl grndn
deil, ierden kendisini nasl
grdne, grmek istediine
ilikin de bilgi verir bize. n
k ayna daryla ieri arasn
daki snrdr; daryla prz
sz bir temas olan bir d y
zeyi ve uzaklatka derinleen
bir i alan vardr. Bu derinlii

I II
d O sa ayan, ayrann sr r r.
derinlikte kendi srlarmz da
grebiliriz. Aynada kendimize
rkmeden ya da bo bir gururla
hakmak istemiyorsak, kendi
srlarmz zerinde de kafa yor
malyz. Bunun iin dardan
olduu kadar, ierden bakmay
da renmek gerekir: Yalnzca
aynann dndan deil, iinden
de ...
Aynann iindeki o dnyada
masallar, mitolojiyi, folkoru,
d.Jeri, bilindn bulabiliriz.
Bunlar rktc de gelebilir
bize. Aa bilincimizin snrla
rn geniletmekten duyaca
mz hazzn yan da bu rkn
tnn laf bile olmaz.
Gi13
Si zin hi yreini zi j iletler kes
ti mi ? Hi tkendiinizi, bi tti
nizi art k hi kalkamyacan
z dndnz m? Hi iiniz
bu kadar k rld m ?
S ak ve ok terl i bi r Aus
to ' ta, bi r akl ha tahan nesi
ni n K-4 kori dorunda, tm
genlii ni zi , anlar n z , mek
tuplarnz, fotoraflarnz pay
l a:t n z biri ..i , ell rinizi kca
tutarak " beni burada b rakma
yacak n qei.l mi gel i m?11
dedi mi ? O k iyi tan d nz
i ri la gzl eri nde adn hi bir
zaman . k yamayacanz deh
etli pr l tlar m grdnz? a
rd nz m ? Yoksa garip bi r
korl u mt duydunuz.
Siz bi r akam- ama na l bi r
akarn?- k sevdiini z bi r he
km dotunuz onu nj ektrle
na l uyut uraca n z n, daha
onr( ka ki i nin yard m yla
ner ye g" treceinizi n tarifini
yapt m ? Telefonda i zin at-
1 4 iZfA
n z duydu mu? Gzyalarn z
nereye akt ? Si ze de mi orma
dlar "p ki, n iyi misin?" di
ye.
Oy a n kadar emindiniz ken
dinizden. Ne kadar gveniyor
dunuz g mi i ni ze. Ama i te
tuzla buz olmutu btn dene
yi mleriniz. Btn bildikl rini z,
r ndi kleri ni z. . Yaz lanlar . .
Syl nenler. Tuzla buz ...
Na l bir eydi bu, ne olmutu,
niy olmutu? Her ey na l hu
hale gel miti?
Ev t, yl e, hi farkna varma
m 'tlm olacaklarn v hi anla
yamamtm olmakta olanlar ....
Bir eyl r beni m kontrolmde
dei ldi art k. (Bel kide hi bi r
zaman olmam t ben yle
zannediyordum)
1 1 Yaa. r u dar sokakta, lk
laan ouk oyunlarnda, kra
athanelerdeki ay sigara dz
marma yapLnL lo muhabbet
lerde. Denizin zerinde, ya-
mu r bulutlarn delen martla-
rn titrek tlerinde. Bulank

b ryaya kouyonm. Hep so-

nunda aldatlan. Kafamn ii':
de bir tarisizlik . . . Bedenimde
uyun a. . Bu eyalar neden
byle grgsz, duvarlar kara?
Bu lekeler kimlerden, hangi yl
lmdan? Benimle ilisi ne? Her
noktasna bedenimin-sa telle
rime, tnak ularma bile- do
kunsam, ac du)abilirim . . .
Birazdan ykleneceim karan
lkta yalnz ben nes alp vere
cegim. Benden baka kimse ol
mayacak. ouk lklarn
duymayacan. Kaln eyalar
evreleen birka siyah dvarla
bakLacan gece boyunca. Ve
bQka geceler bounca. Grl
t . . Grlt beni tyor.
Ayaklarn buz gibi. Bedenim
beni dinleniyor. nk bede
nim balnunundan kans.z.. Yo
kuUn tepesinde biitn iirlerin
tiikendiini buradan gryo-
rum. Arabalann da orada yok
olmalarna benziyor. Akam ni
ye bylesine beyaz?
Al, deli olmay bir rensey
din. Uykumu zlyonm. Scak
elektrik sobas na ayaklarm
uzatnay zlyorum. Balmu
nudan bacaklarnn erime
siyle sonsuz bir hazzn iinde
eriyecein ben de . Yzmeki
s ivileeleri lissetneyeceir . .
Her ey ihanet ediyor imdi.
Sevilnediini hissedip sinsice
srtan u sehpa, tek hacakl r
kiin masa, . minderleri iek li
kanepe. Bavullarn, giysilerim,
alar aatin, tnak cilas. Ba
na kattan geirdiin: tepem
deki l lambas . Kitaplar.
HEPSi DERlN BiR SUSKUN
LUK iINDE ILDIRJAMl
BEKLiYOR! . . "
imdi ayrdedebiliyorum baz
eyleri. Her ey o mektuplar
ama hi gnderilmeyen ve gn
derilmemek iin yazlm _o i
dkleri- tesadfen bulduum
gn balad. . . Bana yazlmm
t. . Sekiz yl tm yazlar, tm
mektupla benim ismirle ba
larken, onlar bana ait deildi
ite . . .
Y alnzlnn, tek banaln!
simsiyah erevesini krmaya
al rken, kulland ilk yn
tem benim kahrolas snrlar
ma arparak paralanm, iki
miz de neye uradmz ar
mtk. Ne garip, ok eskilere
gidivermitim hemen. (Belki de
hep ok yaknmda tamtm
o gnleri, beyni m kadar ya
kn . . . ) Yllar, yllar nce, Nisan
tm sessizlii ve tm scakly-
la iliklerimize ilerken, svgili
min yamur sularndan birik
tirdii sularla salarm ykyor
dum. Salarm, efsanalere or
tak, yol_ yorgunu salarm . .
Onun i nce pannaklar boy-_
nurda gezinirken yine byle
kendimd;n birerce kez, mil
yonarca kez emin ve gvenliy
dim. Ta k, ertesi sabah parkn
b.anknda onu bir bakas yla
elele grdm an'a kadar ....
Tanrm, her ey n kadar i
ren ve insanlar niye byle?.
Ben ne yapacam imdi? . .
te, yine o an'd imdi yaad-
m, yine aldatlmtm.. Evet,
her ey ortada, yine bir baka
s- m- va!d.. Galiba? Mektup
lar .. Ama, hi imseye, hi bir
yere gnderilmemi. Olsun, ba
na hitahen yazlmam. Ama,
bunlar sadece i dk . . . Ger
ekten yle mi?. Hem yle ol
masa ne kar? Bilmem ..
"Benim yaantm bounca se
nin ve bakalarnn okuma an
sna hi sahip olmad bir y
n yazm oldu. Bu belki yaz
deildi ou zaman. Milyonlar
ca ei hi yazma fr.atm ol
madi,. Birbirimizi olduumuz
gibi okuyabilmemiz .. Byle bir
ansm ve iis.tnlmz hi
yok bana sorarsan Senin
okuduklarn benim ne kadarm
acab? Benim "bir ka kez"
okuyabildiklerim ya senin ka
ta kan? Hi bir ey yazmaya
bilirdim. Sen yine beni yle ok
d
.
B kr sever n. en yazara sen
aldattm. Daha da Qk ey yaz
sam, hereimi ve binlerce say
fa doldursan, yrejimle alda-
tamam seni. Sana ilikin ka
nalda, yreim ve bein seni
aldatarnaz. Beynin ve yreim
seni unutabilir m? Keke bu
olabilseydi. ok sevdiim yaa
naya hep daha yakn olurdun.
Ondan uzaklamam gerektii
ni, bunu bildiim iin, bu ar
konulmaz znty, bu ok. sts
siz fkeyi ve bu ok gizli hzn
duynazdm. Bu korkuyu, bu
korkuyu, o andan sonrasnn
karanlk olduuna inand
eyin, artk o andan sonrasn,
o ocuksu karanlk korkusunu
nasl atabilirim stmden. Bu
gizli szy, bu buruk acy, are
sizliimi 1eree koyabilirin ? . . . "
Sizin
.
yreinizi hi jiletler ke
ti mi? Hi, "tanrm ne olur, y
le bir an' bir daha hi yaama:
yay m" dediiniz anlar oldu
mu?
- Senin de bir farkn yok dier
lerinden, .
.
- Ama, ben onlar .. Aslnda sa
na ..
- Mahvettin ikimizi de. . . Her
ey,
- Ama . . . . ben ... Onlar yazarken
byle dnmedim .. nla
_
m-
yorsun. .
.
ri, ela gzleri, inanlmaz, ana
lmaz lir telala, korkuyla.
acyla, skntyla bym, a
k nl kla bakyordu yme . . .
Sonunun nerde biteceini bil
medii.m bi r yolculua
_
o an
kt bilsem, yle yapar .
mydm? Onu zer miydim?.
Ne yapardm?, Hi bilmiyorum.
(Hem kimin gc yeter bir ba
kasnn yeni yolculuklara k
masn engellemeye? . .. )
IZMl 15
"Artk beni (talamaktan vaz
gemeni bekleniyor.un. Artk
ble bir eye inannu:onun.
Hayat ok hassas dengeler s
tnde. Ben o dengeleri ylprat
tm, sarstun. Diizelmeyecek e
ler var. 1LER GITMEK, GER1
DNTEN DAHA KOLAY
JMDJ. Tiksiniyorun btn
bunlardan. "
Artk, zembereinden boan
n bir saat yay gibiydi. Nerde
duraca, nerde alaca, kime
arpaca hi bilinmeyen. Evet,
doru sylyor btn kitaplar
(kitaplannz) " bir festival" ba
lamt .. Tam bir festival. Neler
olduunu tahmin edebilirsiniz.
"Niin byle olduu konusuna
gelince, artk" zayf ve ocuksu
.
ego nun, sperego ya kar ba
'kalr

ve kazand zaferle,
ar henlik sayg

s, mgaloma
nik ve narsistk duyular ala
bildiine yaamas" m dersiniz,
yoksa "zntdeki kayp duy
gusu, yerini bir kazan algs ya
{la beklentisine brakmtr" m
dersiniz bilmiyorum ama, her
ey bir iyimserlik, coku ve
oyun dnyas idi. Ben de bu
oyunun zorunlu izleyicisi, b
tn seanslarn takipisi. Bilet
ler geniimizden sertifikal,
yani cretsiz. (Hayatn bize bu
kyan (?) haketmek iin eli
mizden geleni de yapmtk
dorusu) . "Bu akam hibirinizi
diiiinneyeceim. Sizler (hibi
riniz) bylesine mthi bir (le
donizmi) laketmediniz. Bu ra
fne delilii, incecik kef, lak
s.z sarholuu , uklu . . . En
gerei ise farknda bile deil.
Artik, zembreinden
banmi bir saat
yay gibiydi.
Nerde duraca1,
nerde alaca1,
kime arpca1 hi
bilinmeyen.
Belki .. En acs da b . . . I love to
hate you . . . I love to late you . . .
Bana ilham veren eler, yaa
nan iin, bir sonraki gnm
iin (lerek bakabilmem sz
konusuysa yaama) nemlisi
niz. Ama hepiniz de birer " ba
hanes iniz"aslnda. Kendime
olan ilgimi, sevgimi, ball
m, gmemezlikten gelmem in
kansl.z. Ve bana olan o ok de
rin ve gizli akm anlayabilme
niz zor. No myster, (elki blie
ve mi) .. Blue in green veya . ..
Bunlar bu kadar "mlim" mi?
So wlat ? Birbirimizle uraa
rak renkleniyoruz. Bu kayda
deer bir e. Da.ngeros . . . . . .
D-A-N-G-E-R-0-U-S . . . . . .
Benin deliliim ne kadar
nemli? Perva.szlzn, serserili
im. BUNLAR! BlLEMEZSI
NlZ, Hl Bl ZMAN . . . "
Omuzlarnda geni, tkabasa
doldurulmu (parfm, kazak,
telefon fhristi, litrelik su, Marl
boro, kot pantolon vs ) lacivert
spor antasyla hep kapnn ya
nndayd. Gitmek iin . . . . . Niye
bu kadar ok ey ve neden bu
kadar hazrlk? Hep alnndan
akan terleri silerken, kapnn.
nnde bazan yalvararak, ba
zan da kfrederek benimle tar-
trken hatrlyorum o gnleri.
-Brak gideceim,
-Nereye?
-Sana ne. imdi mi aklna geldi
nereye gideceim?.

stediim
yere.
-Ben de geleceim,
-Seni istemiyorum
-0 zaman gidemezsin.
Defalarca tekrarlanan bir diya
logru bu. Bu diyalou yaa
maktan usanp, onu engelle
mekten vazgetiim ilk gece
koarak gitmi ve sabahn ge
saatlerinde kendiliinden eve
dnmt. Gnlerce ceplerim
den anahtar sesi eksilmedi.
Evin anahtarlar, arabann
anahtarlar, banyonun, mutfa
n, odasnn anahtarlar. Bu
anahtarlar, bazan onu kapat
m
.
ak, bazan da kapand yer
den karmak iin kullanyor
dum. Benimle birlikte olmay
kabullenerek darda olduu
nadir gnlerde ise, eve be alt
i ft ayakkab, kime ve niye
alndn hala anlayamad
i
n
onlarca irili ufakl hediye,
renkli vr- zvrlar, ukulata,
biskvi paketleriyle dnyor
d uk. Kapnn nnde, benimle
giritii dar kma mcadele
sinin her baarszlka sonu
lannda odasna kapanyor,
kapy kilitliyor ve gece boyun
ca ok yksek volmde mzik
dinliyordu . . Gzleri uykusuz
luktan ve alamaktan kzarm,
sesi iyice kslmt . . .
ok, ok, ok yorulmu
tum . . . . . . . . . Yorulmutuk. . . . . . .

te, nihayet. Hogeldin nro

leptik, yaasn Psikiyatri (?)
Evet. sonunda i man etm t m
nrolepti klere. Gnde otuz )
ligram norodol vermeli ydi m, ve
on mi l igram aki neton ve de
yz mi l igram l argactil. yi ama,
nas l ? lal an kabul etnemi t i .
O zaman yedi i ve i tii her e
ye i l a katacakt n. nce st. .
Bi az norodol. . . (Daml a formu
nu terci h edi n, daha kolay olu
yor) i mdi biraz ca aki neton.
(Tahlet i yi ce ezilmi toz hal i ne
geti ri lmi olacak) Onu da kol a
n n i i ne. i ndi s ra hangi si n
de? Kahvalt da bal seviyor. Bi
raz l arga.il kat. am yle ,ka
rtrarak. Ol naz. Baln rengi ni
ok dei ti riyor. fa rkedehi lir. O
zanan kakaonun i i ne . . . . . er-
I
.
"B
l t
r en ses en yor: aun agryor
diye. F rsat bu f rsat. . Ponstan
kapsl n i i ni boalt i i ne t oz
hal i ndeki a ki netonu koy . . .
Evet , ol du bu i Bi ri nci gn . . .
k i n c i g n . . . n c
gn . . . . Eveeet . Uyumaya balad
i te. Gnlerden sonra . . li k defa
uyuyor . . . . Uyurken seyredi yo
rt m onu. Ne kadar saf ve te
mi z. Bi raz nce az dol usu k
frleri eden o dei l san|| .
s/mdu 0cn o dct/tm. Onun
ht u re ne/c t_t/t o/dut husu
sundut 0t r sorrt tsc cc|u/ttn
m. ast. zor 0tr u/u/ soru o/uothr.
Bwla.r {t_n gibi dtt nnt qc
kulkursu m . t elehomiini kuson,
t/c/ttm ve tekno/o 0tt/m/t/uH
kural>ilmeni= olasr ltt du or/u
dun mhrr. Ya.an 0u kudur
: or dc_H. BIZ !OP!D
OK ZGtJHOZ. 1O!P
VCE KDAR OK H
ZGK DU
Dtrt mu0t, 0trt su//t kuh0c 0c
0tr dc 0cm0cjuz t t/u var.
cr gnde iki kcrc 0u u/gu
u/u0t/trscn, juum 0u kudur
zor dct/dtr. O gzc/ k /unm
ttndckt . . Dcn _tzclcm, o zu
mun /uQcn t/_t/cnt n. Hcntm/c
sudccc _tcc/ dct/scm t/_t/cn
ucmc _t0t 0tr a. nsn.z dour.
Dcn 0u/un _t zc//tk/cr/c t/_t/c
ncn/crt komt/crc juk/ujorum
0c on/ur/u juucuk ttm o/mu
du zumun ntn_u, u/ut Uc dt
cr 0u/un ojunlut o ujuruk
dunjunu cn _uZcl c}tnt u
orum. Oonsuc _tluusgtj. Lc/t
uc jct/ ka.lka.lular . . . . tQtkgc
0t r du un u///ndu ku/ucuOn
0c/kt, krtt tzt ur/ur/u kutunu
dtzt /mtj 0tr dutn. tcj/u/ut
ve sujr/t ku/ury/u 0tztm olun,
o ok ruz_ur/ /ccstndc o/tn
mt, 0ck/cnmcdtk 0tr ymgn
sonrus ornundun _cg/ttmde
Aslna ben o
deil i
Ou him ve
neyle ilgli
olduu
huusudaki
bir soru ie
ceaplam
or
bir aptal
soru olabilir.
0c/kt, 0t/ mt o/ucuk dc/t /t/rc
mc/crtm. zmn ttndc _tmt
kokulu 0tr so/uk |c fu 0tr resim
ht/tcuk _t /utu . . . . . "
te, nrolept i kl erle bi rl i kte ve
el bette elbi rliiyl e . uyutn utuk
onu. En sonunda ve elbett e
benzet mi ti k i te kendi mi ze.
Hepi mize . . . Kurallar mz n d
na krnaya haz rl and , hatta
bi razc k ba n uzatt i lk anda
tepesi ne i nmi ti k. Bi ldi i, His
settii, hayal edebi l di i tm
renklerl e kurduu dnyas na
i s k ntl anmz n, korkul ar m
z n k s r fkei yle abanm, bi
l i mi n ve t ari hi n o " durdunl
maz, e._ i z"gcn de yedekJ i
yerck :i yah- heyaz' a evi ri ver
mi ti k i te . . . . .
H z na aya k uyduramayaca
m , kesilecei mi , t kanaca r ,
hi sset t ii m i l k anda elmcl eyi p,
drmtm onu, yzkoyun.
Yak c hi r i ddet l e vcudumu
dai ayan o del i uyun a lt .
na t ahamml edememi , nro
l ept i k oma n :okuvermi ti m
nehri n ka nana .
Her ey eski si gi bi olsu n? . .
i mdi ye ka.-l ar na: ] ol musa? . . .
yle mi ? . .
Bi l mi yor u m. . H i bi l mi yo
rum . . . . . . . Hi . . . .
Ama ba l a beni gzel i m, si z
l er ba lay n hi zi . Ba l ay n
ak l l l an . . . . i mdi l i k . . . . . .
MZSIZ
tz 1 7
Cerekiinhtnse||ii
|i kri ni n hi r yan ls ama
olduundan hareket| e,
hayatn aneak gerek
l i / uygun sektrl ere/
hloklara ayr |mas ha
| i nde an| a| ahi leeei
ileri srlur. Ci derek
karmakIaan ve i nee
len ihlm dzenive
deii k |aa|iyet a|an|a
nnda srdrlen ara
trma ve anali zleri n ko
nu| arn artan hi i mde
mi kro dzeylerde ta
imlamaahalarhu te
Ben -
Biyolojik
Psikiyatriden
Korkuyorum
yon meveuttur ve kli
ni kteki hazlenomenle
rin an|alnasnyne
ten i|kedi r. Ayn sre
ein i zi ni daha dar hi r
erevede de srmek
mmkn. Ler hasta|k
hizi m hir norm o|arak
hell edi i mi z hiyolo] i
dn sapma i se, hasta
nin tepkisi ve o ha|yle
varolma t arz anlal
mas gerekenvegeerli
hirtepki deildir. Hatta
zin gereke|eri olarak
tartlr. Sonu i ddeti ni ve
tahakkmn giderek arttran
hir hi|giynve hayatnkr k
lara ayrlmasyla kout ge| ien,
kendi kaderi mi ze i |ikin varet
meyealtmz i nisiyati|duy
gusunuyi tirmemiz,y|etanm
lanm olmasy|a o hayat de
itirme umutve imkan|arnn
sreld hir rselenmeye maruz
kalmasdr
Sistemati k hir hal alan haya
tnmedikalizasyonu thhi leti
ri|mesi) ilemleri ni nan|alma
s gerekenzemi ni dehurasga
l i ha. lemleri n hirhi ri ni ta
mam| ayan i ki |ark| sre ha
li nde eereyan ettii sy|enehi
lir.
l Herhangi hir toplumsa|/ po
li ti k/kiise| orunuthhn kav
ram ve teki kleriyle tanm|a
ma, her trden i nsan strahn
thhiletirmegayret|eri
2 .

Sa|a ve hastala i li ki n
htn durumlarda top|umsa|/
po|itik/kii e| halamn surek
ERDOOAN ZMEN
li hir

represyona hastrmaya)
urat|mas.
Thhi pratii yrutenler hak
mndan i ki nei si ni n dei i k
ze||ikIeri vesonu|ar iti hariy
le hir hay|i nemli olduunu
dnuyorum. Bu eum|e hi
ri nei ze||i e hi r nemsiz| i k
s|attahi i ki ykIemiyor)
Toplumsal/poli tik/kiiselha
|am tan/ tedavi sure| eri ne
hi zim o sure|eri an|am| k|
maya matu|yorumlamatekni k
|eri mi ze) sardrld |de,
onea hiyo|oji k- hi |i msel dona
nma sahi ppro|esyone||er i i n
hi hesapta o|mayan hazr|
yap|mam) hir yetersizlik/ a
resi z|i k duygusuna kaynak| k
etmektedir. U duygu i|e deri n
deki yz|eme korkusu, an| an
ha| amnoun |arknda o|un
mayan mut| ak hirrepresyonu
na neden o|maktadr. |epres-
yonunsk|y|a huzur|u/ken
dinden emin kli nisyenler o|ma
ha|i arasnda tam hir kore| as
ka|eolmayayztuttu
u ve di rendi i lde
hi ze kar hir trmey
danokumadrve dz edilme
sigerekir.Tansistem|eri ni nh
i|i mant da hu sreei hesle
meye hizmetedeeektarzdaku
ru|ur. Tan haz davran, d
nee ve duygu rntleri ni n
anlaabi li r olma ve anl a lna
potansiyelleri ni i pt a| ederek,
geersizk|ma ilevi ni stlendi
i ya da he|ki hiraz nee an
|an o yzleme korkusu nede
niy|e o i leve memur edi | dii)
lde; toplumsal kuru|uun
haka dzeyleri nde 1 zorun/
iddti n oynad role henzer
hir konuma kiliUeni r. Beshel|i
ki htnyle s nandrma sis
tem|erini nteme|motivasyonla
rna ait hi r zeUi k dei| sz
edi | en Daha ok o zemi nde
yrutlen bjtun hi r prati k|er
si stemini n aa vurduutemel
hirreeks.
Burada her eyi n hi r kar|
vardrveaslanlamn o norm
normdansapmaprohlematiin
de hu|ur. Buanlamda rnei n,
Sal k ve hastal n
byl esi bi r bi yol oj i k/
bi l i msel
nor m- normdan
sapma probl emati i
i i nde tan ml an mas ,
h kmedenl er
taraf ndan topl u msal
bt nl n yap sal
d i nami kl eri nden
kaynakl anan
at mal ar
adl and rmak i i n
ku l l an l an ayn
norm- nor m dan
sapma syl emi ne,
benzer organ i k
bi yol oj i k ar ml ar
y kl er .
"
Ben hasta deil i m" ifadesine,
ayn zama nda hastal al tet
meye de alan salkl yann,
btn bir tarih, toplum, insan
l a r aras iliki ler ve ai le di na
mi kleri ni n bii mlendi rdi i so
mut hi r bir y olma zellii ni n
i hmal i ne lskalanmas na kar
ya pln bir uyar deil el e, " i
gr yokluu" buyurulur. O ay
n '' dz etme" ai kleri yle hare
kete gemeni n kategori k ere
ve i di r var l an yer. Bundan
onras baz hastalara 2xECT 1
ondr. Davi d lngleby' n biyo-
1 ji k psikiya ri ni n fjziksel teda
v baaniar na i li ki n argman
l a nn ta rt ' r k en syl edi i
1 1
lm her . yin aresi dir" (de-
ath "cu re " everythi ng) cmlesi
alegorik bile olamaz, artk.
Sal k ve hastal n bylesi bir
bi yoloj i k/ bi l i ms el nor m
normdan apma problematii
i i nde tanmlanmas, hkme
denler taraf ndan toplumsal
btnln yapsal dinamikle
rinden kaynakanan atmalar
adlandrmak iin kullanlan ay
n norm- norm dan sapma sy
lemine, henzer organik bi yolo
j i k ar mlar ykler. Si ste
mi n yap sal blnmesi ni n
" uza nda ayn biimde- yeni
den illetiebilmesinin elameti ,
egemen ylemin byle i " ar
s lmazl k- sorgul ana mazl k"
duygusuna yol aan armlar
elii nde okunmasyla bir hayli
ilgi li di r: "bi li m" saf politik ta
vrlar ve politik sonulan ciddi
olabilen prati eri n yeteri nce
bulunduu bir faaliyet alandr.
Kli ni yenin toplumsal/ politik/
kiisel baiar da nne koy
mas ancak bi r engelleome ya
ants eliinde tecelli edi yor
sa, bu kendi sine ilikin bilgisi
ni n kuruluu gerei di r bi raz
da: Anlan balan n verili bi r
ey gi bi anla lnas n vaaz
eden ve uzun eitim yll arnda
ona hahedil mi beli rli bi r so
yutlama dzeyi nde (teknik bi r
sahada) i grmeye uygun ve
m uktedi r i nsand r kl i ni syen.
Deyim yerindeyse bu kendilik
bilincidir ki, ayn zamanda her
hangi bir eleti rel yakla ma
i zi n vermeyerek dngy ta
mamlar.
Bi rileri nin kp, duygu ykl,
anlaml bi r amaca ynelik b
tn arzu ve fantazi leri mi n bir
ki myasal formlden i baret ol
duunu ispat gayreti ii nde ol
masn (yle varsaymas ru) ok
ynl, zengi n i nsan varol uu
ma v bunun mutlak gerek
lem i mkanlar na i aret eden
topyama bir saldr addediyo
rum. topyay kitapta yazl
d gi bi anl yorum: "zel ml
kiyetn (i nsnal kendi ni n ya
banc l amas nl n ta kendi si )
olumlu kaldrl ve hu_ nun so
nucu in anal zn i ns an tara
f ndan ve insan iin gerek te
mellk, yleyse kendi si i i n
i nsann, toplumsal, yani insanal
i nsan larak btnsel dn,
Birilerinin kp,
duygu ykl,
anlaml, bir amaca
ynelik btn arzu
ve fantazilerimin
bir kimyasal
formlden ibaret
olduunu ispat
gayreti iinde
olmasr (yle
varsaymasn) ok
ynl, zengin insan
varoluuma ve bu
nun mutlak
gerpkleme
imkanlarna iaret
eden topyama bir
s aldn
addediyorum.
t1 9
i nsan kutsal ve sonsuzdur.
Bi yoloj i k psi ki yatri o sonsuzl uun
a ka ihlal edil mesidir.
Bereket ki bu lanet olas dnyada
dorudan o sonsuzluu aa vuran
ve gsteren yeteri nce rnek var:
John Berger' in " Che " Guevara adl
yazsnda yazd u;
" Aknc bi r arda bul unmamas
koul uyla, kendisi i i n bili nebi l i r olan
eylerin en yksek olas bili nci yle
davranmas koul uyla, onun nceden
grd l m, ben ile dnya arasnda
imdi artk varol abi lecek ei tli i n ls
ol mutur
bi l i nli ve daha nceki gel i
meni n t m zen i nl i i ni koru
yarak yap l m d n olarak . . . . . .
n an i l d a i n an i l i n n
ara ndaki kar t l n g r k
zm ' i d r var l u i l z n
nel l :;ne i l kenrl i ni url a na,
zorl k i l zorunl ul uk bi r y
ile tr ara u1 daki sava m n
gerek zmdr. O, tari hi n
zl m bi l m c i di r v ken
di ni bu zm ol arak bi lir' '
O topyaya l ayan l maz | ir n -
gatif ha ai yet g":t r n bi ri i
ni n h ni m "" " z di l .n ki m
yar " kendi ni nki ne b nzet m
tal i ni n r ei n bu yle m k
iste l i i mi yl yebi l cl ii m bi r
rnek yaln zca) , ugnk para
dignaya g" re ad art k n rmal
le i medi r. Bi y l oj i k p i kiyat
riy hakszl k et mi ol mamak
i i n ekl em k l az m ayn nor-
mali ti rici "ai k v yneli mi ri
t bb n di er 1 ranl ar nda da
(hatta psi kanal i zde) o-zl em k
mmkn. a l kl (=normal)
ol an n n olduunun g" st ri l
di i ve o mal umata tabi olur ak
hal leki v ola 1 tn l avran
ve dn .eleri mi zi n l a tal kl
olana kar:t bi r t r di r nce ka
vu a a kl ar n n bi l di ri l di i bi r
prati kler a ka tedi l n. Tek
tek her bi ri mi zi bi tm z tk n
mez bi r kural l a r, ya akl ar
utl r anal i zi r grupl ar k -
ka nda k ndi k ndi ni normal
l t i rm y e h:an- ama yal n z
ca ) unu ya an- hi re) l r k l ma
op rasyonl ar n n toplam .
ou zaman d ri n 1 i r "1 ana.
ait" duygu u lii nde yaad
n z z n anl a m dnyan da
dorudan arkal ma kava na
i l i'ki l nen bi r ok yaant , ben
r bi r ka 1 ri payl aarak, b
tn numara beyni ni zde hir
1 i yoki mya d i i kl i i husule
g t i rm k olan bi r i l al a i kame
:l i l m i g r k n i r "b 1 i rt i "
hal i n geli veri r. Bi r sendrom
l uturmaya kal k an p i ki yat
ri k bul gular n, o bal am i i nde
i lgi li anlamlar n edi n k i i n
i l k planda bi rbi ri ne gnderme
yapan gstergeler l arak dei l
d omut ger kli kl hi r t ka
hl i y t. i l i ki :i i i n I ol an hi r
z t msi l d . n gst renl . r ol-
l uu mal na d:l r.
In an kutsal v sonsuzrlur. Bi
y loj i k p i ki yatri o on uzl u
n a ka i hl al di l m i di r.
Drek ,t ki bu lanet ola dn
yada l orudan o onsuzl uu
a a vuran v g t ren y te
ri nce rnek var: John B rg r' i n
" . he" Guevara adl yaz l(la
yazef u " k nc 1 i r ar la
J ulunma nas koul uyl a kendi-
i i i n L i l i n . bi l i r l an yi ri n
en yk.. ek ola bi l i nciyi Iav
ranma koul uyla nun n e
d n grd lm, hen i l e
dnya ara nda i m l i art k a
r l abi l cek ei t l ii n l s ol
mutur= Onun topy kn k n
di ni a J am l n n v topyekn
hau ml zJ n n l

r 1 u
"
.
. tnl ar da Gu va ra' n n z] , ri ;
"i mdi , zay f gsz hacakl ar
ma v oro-un i r ri me, bi r
' anat t i t i zlii y] e biledi i n i ra
I m l t k ol acak. Baara a-
m"
Ev t ,i i ki ni t r ar . . .
Sonunda gel l i n demet ? Gzel
Ben de eni l ekl iyordum. Yo ,
a rma l tf n a rma beni
grdne. ni na l zledi n
bi r bi lsen; nas l gzl yi p dur
dum yol unu uykusuz gnl er
gee ler boyunca . . . T b e -
si zl ii n, karanl n rta nda
belecl i m; zlemle, hi r an ol
sun umudumu yitirmeden. Y al
nzl l i yi bi r retmen oldu bi r
an ol un umudumu yi ti rme
den. S ni g rm den geen za
man zi hni mde evreni n s rian
i i n bi r anahtara dn t. n-
an n doan n gzen kleri nd n
doduunu r ndi m, ve gel -
cei ni n bi r koyunun ba rsak
lar nda beli rlendii ni . Bi r o ya
na bi r bu yana sal nan umut
suz i n an c kl ar grdm ah!
gel oitl eri n varl ndan haber i z
bi r gr p d ni zanas l a l da
sr rp duruyorlard yaam
l ar n utangal k ve eki ngen-
DOST KHPE
l i k d nizi nd , bi nlere paraya
bl nm k i i n yal n zca bi r
daml a mrek bi n dokunuu
nu b kleyer k . . . Bo satrlar gi
bi s ralanm l ard hirhi rlri ar
dnca; henz yaanmam gn
leri n essizliiyle rkek ne yal
n zca dol durul may b kleyen
bi r holuk olmaktan, n de za
man n s z k ridorlar olma
gr i ni denmekten i kayet
i . H p i de yal n zca bi r tek
ger i n fark ndayd bu far
k nda oluu akyorl ard kalp
leri nj n en d rl i hazi nesi ni
yeti n . Hep i bil iyordu zama
n ay z g rekli kten bir hi -
V
l
Aahhhhhh! . . gzl r i mi n
odan n orta nda parl d n
grr n a k n korkma, bu
sonsuz hi r vgi ni n g t rgesi
di r n . Hem sylesene, ne
den ki ni yor un b nden?
Haydi i raz daha yakl a . te
buraday m, nca y l dan sonra,
tm pl akl mla kar nda. Ah
onsuzluk ne byk bi r kan
c rmacaym m ger ! t bura
daym t pk eski gnlerd ki gi
bi ; ama o zamanl ar al acakaran
l gnbat myl edeer an r
d k. Y ad kl ar m bunun byle
ol mad n r tti 1 ana. Oysa
enin 1 raktm noktad< kald -
li k r t n grnmez bi r maki- n g" ryorum bir ad m geri
ne ol duunu. Yine bi l iyorlard l e m ek urun a bi l e de meyi
k . . . Hay r! Ltfen. I ama- g

e al amam n. Bu yzden
ma n t rcih deri m. a en? ana bi r mesaj l a gel m . k i ste
Karanl kta kal mak i st mez mi - di m, s ni tekrar kol l ar ma al -
i n? B ni g . . rm den yalnzca mak mutl ul u aramak an
hi s tmek?. . o umu al mak,
sol uk al p veri i mi di nl rek? . .
korkmaman ylemek i tedi m;
yeteri iyi niy tli ocuk u ve
sabrlysan, yrei ni n derinlik
l eri nde seni beklerken bula
caksn onu. Mutsuzlua ve yal
nzla i nanmak yle kolay ki ,
dnya zeri ndeki en zel ve
ayrcal kl ki i ol duumuza
i nanmak kadar kolay neredey
se. Oysa gerek, gerekli i n
zi nci rleri nen kurtulmu ger
ek, bu yarglar n tesinde yat
yor; dnmemekte, hissetme
mekte. Evet, gnahlarm ye
di m, ne ol mu yani ? Kendimi
eni nde sonunda ldrmek zo
rundayd m. Yokolu ki inin is
temi nden ba msz m dr san
yorsun? ok yanl ; varol u,
yal nzca yokoluun deil, etki
si zlii n, eyl emsi zliin kar t
olarak ele alnan varolu, doa
s gerei, eriebildii tm ya
amlar tketerek srp gider.
Tketemedii tek yaam kendi
znee varolandr. Bylece ki
isel yokoluun dnmle e
deer olduu sonucu ortaya
kyor. Ve bu gerek bizi nereye
ulatryor, . biliyor musun? Ev
rensel katilie. Bi r uzay dolu
su, kendi klna bile dokuna-
\
mayan, bu yzden 'soyut' diye
adland rlan gerekliin canna
okuyan evrensel kati l . . . Son
gnleree pek ok d grdm,
biliyor musun? Dncel eri n
den dalga dalga yaylan tesli mi
yeti grdm; krmz bir gzle
Evet,
g nahl ar m
yedi m,
n e ol mu yan i ?
Kendi mi eni nde
sonu nda
l d rmek
zoru ndayd m.
Yokol u ki i n i n
i stemi nden
ba ms z m d r
san yors un?
ok yan l ;
varol u,
yal n zca
yokol uun
dei l ,
etki si zl i i n ,
eyl emsi zl i i n
kar t ol arak
el e a l nan
varol u, doas
gerei ,
er i ebi l di i tm
yaaml ar
t keterek sr p
gi der .
glmsyordu hana. Yreini n
atlarn ii mde hi ssettim, seni
ad m adm izlerken bedeni n
den yay lan kaytszl taki p
etti m. te i mdi buraday m.
Yal n zca ne istedii ni ren
mek istiyorum. lml olmak
m ? Ama bunun olanaks zl
n n farkndas n. Toprak topra
a, dnm dnme . . . G
zelliin neden kendi yans ma
s n grmek istedi i ni dn
dn m hi? Aynalara verilen
deerden mi dersin? Yoksa ne
yin gerek olduunun anlal
mas i i n mi ? Maddeden g
rntye, dnmden dn
me . . . Neyin doru, neyin yanl
ol duunu bile bi lmiyorsun, hi
bilemedi n. Kafan kurcalyor . . .
Kapya doru uzaklamak isti
yorsun; bu odadan ka p git
mek istiyorsun. Hala anlamyor
musun, (beni umutsuzlua d
ryorsun dorusu,) hala an
lamyor musun, varolmayan bir
eyi n yokolamayacan ? Ve
sen, varolduun konusunda s
rar ediyorsun, yle mi ? Bouna
rpnma kollarn n aras nda;
kar koymak hi bir ie yara
maz: Bouna yalvarma bana,
ad m da haykrma. O ismi ta
yan adam ld artk, grmyor
musun? Ben Gnah Yiyen' im.
1 MAYIS 1992
& 23
HS
l t
- GEOHG GADEH
' '
' .

eviren: Tal ip Ozcan

-
phe hermeneuti cs' i ni tart
nak istedin de asl aklmda
olan Paul Ri coeur' n kullan
myd . Her zaman nce uzla
ma yoll ar n arayan birisi olan
Ricoeur bi le en azdan ilk
bak ta, klasi k herneneuti cs' e
(bir metni n anlam n yorumla
ma) , radi kal eleti riye, anlarnc
ve yorumlamaya kapal ol an
phecilie kar tav r almak
tan ka nnamakta. Ni etzsche
taraf ndan trenle al yap
lan hu radi kal pheci li k bi r
tarafan i deoloji eleti risi nde ve
te taraftan psi koanali zde en
kat rnekl eri ni sergiledi . Bu
durumda, geleneksel hermene
utics - onun felsefi konumu i le
yoruml ama yel pazesi ni n kar
ucunda yer al arak i deoloj i ve
fi ki rl er n dorul uk i ddi alar na
meydan okuyan bu radi kal yo
nn l ama ekli aras ndaki i li
kiyi arat rmak hi r zorunluluk
halini ald.
Hermeneutical phe proble
mi ni ok daha radikal veya ge
ni anl anda alman n mmkn
olduunu ileri srerek t art
maya bal amak i stiyorum. Her
herneneuti cs bi i mi , belirli bir
24 iiaA
Gnmzde neden
btn insaniann
bylesi bir sanatin
fark1nda olmad11n1
dorusu merak
Hafa Sokrates bile
kalabhk bin dinleyici
topluluu kar1s1nda,
tek tek bireylerle
girdii diyaloglarda
olduu gibi
konuamazd1.
pheni n stesi nden glmeni n
bi r bi i mi deil ni ci r? Ornein,
Russeri' i n kendi si , kendi phe
nomenol ogy' si ni Cortesi on
pheci li k (ilk izleni mlerin g
veni l i rl ii nden kuku duymak)
zeri ne kurmay denedi ki bu
modern bili ml erin bi r sonucuy
du. Bu nedenle, phe proble
ni ni n hu ynnn de aratr
ma alan m z iinde kalmas do
aldr. i mdi pheci bak a
s na gre bakldnda bizim bu
ilk yakla m mz, henz bili m
sel olmayan bi r ey olarak, ge
erli deildi r ve sonu olarak
ilk i zleni mleri mi zi n stesi nden
gelebi lmek i i n bi li msel ynte
mi n yardm na i htiyac m z var
dr. Eer yleyse, burada i eri
len ey doruluk anlay m z n
temelinde yatan sorun ile ayn
d r.
Bu, yeni bi li mleri n etkisi altn
da srdrlen hermeneuti cal
t art mal ar n balangcna dn
me . ar sdr. Naples' de retori k
profesr olan Vico' nun konu-
. muna gz atal m. Vico, critica
ol arak adl aqd rd bi l i msel
ynteme dayal yeni yaklama
kar e ki ansi klopedi k yk ek
ei tn ge l nei ni savunur.
Rhetori c ve Cri ti ca i ki kar t
yakl aund r. Rhetori c a kca
saduyuya, grnn1 taraf ndan
i yi le telendii v kar l n
bul duu rec argi.i manl ar n
ola:l lanna dayan rken, eriti
cal tav r grnm kar dr
m tocl konusunda yeni fi zi k
anlay yla ayn tuttunu ergi
ler. Bu nedenle, nmzde i ki
raki p yaka m var di yebi li ri z;
bir tarafta i l na/i nan argman
l ar v te t arafta mant k al tu
tarl l k argmanl ar .
H rrneneut i cs' i n rol hakk nda
bi r a kla ma yapmadan nce
onyedi nci yzy l n onu ve on
sekizi nci yzy l n balar na z
g ol an bu durumu anu n at
makla san r m konudan uzak
lan olnuyoruz. nk reto
ri k i le herneneuti cs ara nda
deri n, isel bi r yak nla m var
dr . Ye p l an son a rat rmal ar
dan karcl m onu a gre re
to i k gelen i ncen hermeneu
ti cs' e doru hat r say l r bi r de
i 'i m olmutur. phe i z bu
durum okuman n konumaya
kar , konuma stnde sala
m olduu tnlk ile yak n
dan i l gi l i di r: Gutenberg dne
mi Reforn ha rek deri i n an
l ar n art k Ktt al Ki t ab yalz
ca di n adaml armn i tedi i gi bi
d il kencl i leri n g re de oku
maya bal a mal ar . O andan i t i
baren ilgi 1 onu . . nadan v yaz
l ylevden yaz l an anlama ve
yoruml amaya doru kaymaya
bal ad . Luther' i n arkada ve
t aki pi i ol an !l elanchton' un
Prot tan okul unu Ari tot eles
fel efi gel nei ni btn ynle-
riyle yenieen t an t ma .. z ko
nusu ynel i i n bal angc d r.
l l k zamanl ar retori k zeri ne
verdii dersl nle Ari t otele. ' i n
ve sylevi n rol n il i ki n baz
noktal ar gel i ti rdi . Bununla
1 i rl i kte kural l ara model l ere
gzel argmanl ara ve daha
baka eyler d.e i htiyac m z ol
duunu farket t i . Fakat yalnzca
i yi konuma yapmak iin lei J .
ayn zamanda yayg nlaan ar
gm ntati on' i okumak ve ara
yabilm . k i. in d her ynyl
ret o' k gelenee iht iyacmz ol
duu grn savunmutur . . .
u anda ret ri k - herrueneutic
apa<mda bul unmaktay z.
Son zamanl arda baz me l ek
t al ar m n r tori k gi l i naho;
eyl erden " ruhun1u kutarma
ya" alt klar n grmekt yi m!
Onl ara gre reto i k aygn bi r

ura d il v " rlolay yla her
meneut i cs ii ph ci l i e :ahi p
kmal yz. Bu anlay a kar
Plat n' un ret oi k' i n sofi stl re ,
ktye kull an l mas na kar -
k n l an beri, retoi k' i n sosyal
yaamn temel i ni ol ut urduu
yan t n v rmek zorunday m.
Pl aton ( " Pha dru. "da olduu
gi bi) diyal ekt i k temel dayal
r tori k' i n na l bi r ey olduu
nu gsterdi v retori k s ayg n
bi r sanat ol arak htn anti kite
boyunca va rl n s rdrd.
Gnmzde neden btn i n-
anlar n byle i bi r :anatn far
k nda ol mad n dorusu me
rak edi yorum. Arguman al
v ri i n le i nsanlar i kna ederne
y n 1 i ri si az ok, diyal oglarda
r tori k' e i hti ya duyar. Hatta
. okrate bile l alal al k bi r di n
leyici topluluu kars nda tek
t k bi reylerle gi rdii diyalogl ar
da ol duu gi bi konuamazd .
Bu nedenl e, bylesi duru m ve
anlarda konuma eki ni dei
ti ri r, mi :t i k bi r ton kazand r r
d . R . toi k, bal ant l ve ortak
gr. l eri n payl a m v kapsa
nn n b_el i rl enmesi nde neml i
1 i r i.;l

v sal i pti r. Sokrat * ' e

1
nzer
Hermeneutics 'in rol hakknda bir
aklama yapmadan nce
onyedinci yzyln sonu ve
onsekizinci yzyln balarna zg
olan bu. durumu anmsatmakla,
sanrm konudan uzaklam
olmuyoruz. nk retorik ile
hermeneutics arasnda derin, isel
bir yaknlam vardr.
t 25
Ari stoteles ' i n
eitl ik temas1 n1
adalet fenomen i i l e
il ikisi iinde
ele al m1 olduunu
hatl rlayahm.
Eitl ik/
adaleti m sayg1 nh1
azaltmaz der;
tam tersine adaleti
adi l yapan eitli ktir.
Ancak ve ancak
bu anlay1a hizmet
eden birisi1
yasay1 yeniden
yorumlar
ve adli sorunlara
en uygun seimi
bulabilir.
da retorik' i kullanmadkarnda
halkn ilgisini ekmede zorla
nacaklardr.
Bu dnm srecinde, okur
yazar oran n n artt bi r kl-
trde hermeneuti cs' i n, meti n
yorumlamann, re.torik' in yerini
alm olmas ok a rt c deil
di r. Deiim zelike iki alan
da gereklemiti r; ilahi i li m
lerde: Protestan kilisesi akca,
kendi retisi nin Roma Katolik
Kilisesinde olduu gibi gelene
i n sesine dei l kutsal kitabn
szlerine dayandn i l eri sr
mtr. Bu nedenle Protestan
lar yorumlama sanat na gerek
si ni m duyarl ar. Benzeri bi r
problem yasa alan nda ortaya
kt ; yarg n n sabi tleri ni i lk
defa yorumlamaya alanlar,
yoruml aman n kendi ne zg
ok zel sorunlar barndrd
n grdl er. Mmkn olduun
ca ok adalet salamak iin bir
yasay nasl uygulamalyz? te
i mdi , hukuk alan nda yorum
l aman n rol ile kar lam
bulunuyoruz: Legal deneyim ve
prati k' i n ti kel uygulanrnlar n
hi bi r genel kuraln tam ola
rak kapsayamayacann fark
na varld. Genel hir yasann ti
kel bi r durumda ili yor ol mas
her zaman bi r yorumlama edi
mi di r. Yarg. ve yasa koyucul a
rn rol , adalete en uygun ku
rala gre yap lacak s n fl ama
formunu hul mada yatar. Bu,
ok eski bi r eitli k sorunudur.
Ari stoteles ' i n ei tl i k temasn
adalet fenomeni ile ilikisi iin
de ele al m olduunu hatrla
yal m. Ei tlik, adaleti n saygnl
n azalt maz der; tam tersi ne
adalet i adi l yapan eitl i kti r. An-
cak ve ancak bu anl aya hi z
met eden bi risi, yasay yeni den
yorumlar ve adl i sorunl ara en
uygun zm bulabili r.
Bi r zamanlar Yunan- Hristiyan
hmanistik gelenei ni n kendi
kendi ne yeterli oluunu k ra
nn Frans z Devri mi olduu
ok i yi bi li nen bi r eydi r. Bu
gelenein uzakamas ve hasit
ce romanti s zn ol arak adlan
drd m z ey, bi r eylerin kay
holduu hi ssi ni dourdu. Nos
talji onu arayahilir. Fakat o ar
t k, bundan byle, dnce ve
hi sl eri mi zi n sorgusuz sualsi z
temeli ni ol uturan ey olmak
tan km t r. Ondokuzuncu
yzyl boyunca devam eden ro
manti si zm ayn zamanda onse
ki zi nci yzyln, bat dnyas
nn kendi i sel tarz na sahi p
olduu son dnem olduunu
da aa karmt r. Gerekte
bunu taki p eden ise hi stori
ci sm' deki ceneneler olmutur.
Gothi k kateel raller takli di ni
versi te hi nal ar, Rma Ki lisesi
takli di tren i stasyonlar bu du
rumun mi mari gstergeleri di r.
Teki (monoli sti c) etki veya
mood' a sahip son yzyl onse
ki zi nci yzyl i di ve bu sona
eri ayn zamanda anti k teye
yeni bir bak olanan salad.
Romantikler klasi k olan ama
ve gemi i n, uzak olan n, ya
banc olan n - ortaan, Hi n
di stan' n, i n' i n ve benzerleri
nin eki cilii ni kefetme yete
nei ni gelitirdiler. Hermeneu
tics, yaknlk kurman n zor ol
hu, anlamaya kolayla va
r l amayan bu alanda, uzakln
stesi nden gelme giri i mi ola
rak t an mlanabi li r. Her zaman
zeri ne kpr kurulmas gere
ken hi r yar olmutur. Bu yz
den Hermeneuti cs insan ya
ants na bakarken bir merkeze
gereksi ni m duyar ki bu aslnda
Schl ei er macher' i n sezdii ey
di . Henneneuti cs' i bi r temel
olarak, sosyal yaant n n temel
bi r yn ol arak, yal n zca
text' leri gemi e ai t dkman
lar gibi ele alp akademi syence
yoruml ama dei l fakat daha
ok baka i nsanl ar n i sel-gi z
l eri ni anl ama olarak i l k ele
alan o ve onun yandalar ol
mutur. Bakalar n n bi reyl i k
leri ni hi ssedi i i nsanlar n genel
yasa ya da kurallara gre snf
land rlamayaca ve i ndi rgene
meyeceini Kavray, bakalar
nn somutluldar na bakta ok
nemli ve yeni bir yalandr.
Bu yzdendi r ki Schlei ermac
her, Hermeneuti cs' i yanl an
lamacan kanma yetenei ol a
rak tan mlamtr. nk doal
olarak, sz konusu oan bi rey
sellii n gizemidi r. Bir bakas
nn bi reysel szleri ni doru an
layp anlamad mzdan hi bi r
zaman emin olamay z ve hi
bi r kant m z da yoktur. Fakat
bi reyliin ve bi reyi n kapall
grnn ok geni bir alana
egemen olduu romanti k d
nemde hile bi r nann bi reyiil
l i i ni n arkas nda aklla kavra
n labi li r olan, ortak ol an bi r
eyleri n yatt i nanc ndan hi
bi r zaman phe duyulmam
t r. Schlei ermacher' de bu a
dan hakle nda bi r idealistti r.
D dnyan n varl n i nkar et
tii trnden sama bi r neden
le deil fakat anlama yeti mi zi n
gerek z kavrayabi lecei g
riin onaylamas ndan, znel
yakla mlarda ve gerekii lde
kesin bi r zdeli i n, varl kta ve
bili nlili kte ortak bi r rasyonel
liin va'r olduu dnceleri ni
savunmas ndan dolay bir i dea
list saylabi l i r. Fakat gnmz-
insanlarn genel yasa
ya da kurallara gre
snfandrlamayaca ve
indirgenemeyeceini Kavray,
bakala 'lnn somutluklarna
bakta ok nemli ve yeni bir
yaklamdr.
de romanti k a n kapand
modern dnemde, deneysel bi
li mleri n yeni gi di at ndan biz
ler, hepi mi z sorumluyuz. Bu
ynel i " Erkenntni stheorie "e
(bilgi kuram na) bi lgi bi li msel
( epistemologi cal) yala m ge
ti rdi . lk aamada bunun anla
m bundan byle znel yakl a
m ile olgu arasnda bi r zel e
li k olduu i nanc ndan vazge
medi r. Bu i nan bi r kenara b
rak ld nda i se matemati ksel
sembollerle kurulan bi r doa
n n dorulanmas Gustifi ng)
sorun olmaktad r. Ondokuzun
cu yzyl n en temel epistemo
loj i k sorusu " bili msel metot ve
proced ur e 'leri mi zi n geerlilii
ni ne kadar dorulayahili riz?"
olmutur.
Sonu ol arak Hermeneut i cs
epi stemoloji k bi r nem de ka
zand : Bi r metni doru anlad
g m z varay m n ne derece
dorulaya }i li ri z. Kasi k ve teo
loj i k renme deneyi mi neen
btn bi r kurallar ve i l keler
sistemi alnd, geliti riidi ve so
nuta bir metni n gerek fikri ni
kendileri araclyla elde ede
bilecei mi z belirli bir i lkeler
btnnn var olduu kan s
yerleti . Bu temel zeri ne, ta
ri hsel okul olarak adland r lan
okulun felsefi yoruncul ar ve
zel l i lde Di lthey, beeri bi l i m
leri n kendi leri ne zg psi kolo
j i k temele ve hermeneuti cal
yntembi li n e sahi p oldukl ar
ve olmas gerektii i nancn ge
l i ti rdiler. Bununla bi rli kle, ge
ne ayn dnemde nceden de
he. l i rtt i i m gi hi yoruml ama
kavra m Ni etzsche' ni n at
bayrak alt nda yeni kar yeri ne
bal am t . Un| uz hat r|aya
1 m ' ahl ak n asa|) |enoneni
yoktur yaln zea |nomeni nah
laksa| yoruml an vard r. Ve
|ekt en hi r |i | o|og o|:n i etzs
eh |u yorum| a ma kavra m n
t a ma men y ni ve radi ka| bi r
anamda e|e ald . Yi| | t opo
wer' gu istemi) yorumlama
Ikri ni t amauen dei ti rl i ; yo
ru ml ama hundan byl hi r
metni n zleri ni n ar |amn yo
ruu |ama d ildi r. Art k met i n
ve met ni yorum| ayan bi r|i kt
ayakt a kal ma var| n surJur
me ava n n i i ndedi r. |ueun
a rt mas i t hutun i n ani i
gru ve bi li eri n gerek anla
m . . . Bu kk en i t utum |i zi
met i n| eri n bi rer hutun v an
|am|ann n kavranahi | i ro|duu
i nane i| hunun kar nda ye
ra|an. nesnell i k ol arak ad|anJ
r |an eyi n a rkas nda yatan sa
v n maskesi ni duurme aha
(|i coeur' un upH herm neu
t i e ' i ) ara ndaki i ki l ie di kkat
etmeye zorl a maktad r . l i nei
se nekdahaoki deo|oj i e|e
t i riind psi koana|i zde v az
okNietzseh ' ni n a| 'mal ar n-
|a n lo. n dn elerde ge| i
me ol ana bul mutur. erii
ya| n zca bu iki yorum|ama |or
m u yani ya yazann niy tin uy
gun yo m| ay e szl r ya da
yaza r n v rdi i an| ama ka r t,
tamamen bekl enti l ere ter ama
anlam| cum|el eri ortaya . l ar-
ma i l e n rl a n a n za ayr m n
kat l t tr i zi n v rnemekte. Fakat
bu ikisi ni uz|atrmanm da hi
1 i r yol u yok ur. Iau| |i oe
ur' un bi | eni nde onunda ba
r t rmaa| a : ndan vazgemek
zorunda kad ^ | an nday m.
nku H rm neut i es' i n | le|i
28z
ro| une bak | ar bi rbi ri nden ta
mam n|ark Ancaksorun, bu
kar t l n nda hermen u
t i cs' i n fel efe i i nde oynayaca
rol n na . | t art | aea v ya
a nl a: l ahi l e i konuunda or
t aya kmakta.
Hermeneuti c kavram n ya|
n zea he ri hi |i m| rm t odo|o
i s i n d i l fakat ayn zamanda
fclse|ey al t an tan H idegger
o| mut ur Yon ml ama, i nsann
ayr 1 ir etki n| i i d . i| yaant
m zll temel yp Cd r di yen He
i degg r, herm neut i cs' i yapt
va rl k zuml m | ri ni n mer
k zi n y , r|et i rmi ti r. Her za
manbi r yi hi r y ol arak a|
r z. Bu dunyaya yneldii mi zde
onun i|k grJuumuz haIi dir,
daha ha i te i ndi rgen mez ve
daha yak ndan balal im az ola n
d r. Bu durumda, Hus:: r| ' i nbi
|in yaants zumlemeleri n
d d hermen uti hir yn ol
l uu gruu kahul di| emez
mi : |esi n|i k|e e| eal nmas ge
r ken bi r hu u . . . H u er| ve
|ei d -ger' i n rt ak r nei i
arkada vez lIi k|e e!etkve
.ki matemati k al ann da ustun
bi r i n-an o|an U kar ee| r,
. k i yi bi l i nen bi r yaz s nJa,
\ar| k v Zama n (B i ng and
Ti me) y. .y n| a nd nda onun
Huss r| phenomeno|ogy' si nd n
t a ma men ayr ve y ni bi r y
ol duunu Juunm k gi hi ke
. i nl ik| Hat al bi r i l i m ortaya
kt di yorvey|e devam Ji
yor . Kitap, Hu" er|ei ph nome
n |ogy yap na i.. l o| an h r
ueneutica| deneyi m boyutunu
e| a|mayvei n an anl ama ve
y ruml amann n rl yap s n ,
yarat e ve n mli hi r tarzda
h |i demeyi haaryordu. 8ura
ya kadar Husser| i ' i n sonueu
h | i r|eyiei gruIeri ile herhan
gi bi r tut ar.: z|a duln: emek
t . Ne var ki haka sorun|ar
ort aya kmakt a . 8ualandaol
masa bi le dier konu|ardaHei
Jegger' Jen kesi nhi rkopu z
konu u deil mi di r: zell i k|e
"Zu den Saehen selhst' pheno
meno|ogy i |ke- ni , yaplara ve
kendi veri| mi | i i i i nde ger
ekten a k olmayan her eye
kar t ol an bu i |keyiele al al m.
Husser, kendi mi zi nas l a p
d dunyay| a i |i ki kurahi | i ri z
soru . unu sormakzorun!a o| an
hi r kapsay| c hil i nli | i k dog
ma n n u tesi n den ge| mi ti r.
Husser|, a kea epi stemeloj i k
hi r konu o| anhudomay, hi
li nli |i k edi mi ni n tamamenhi r
yonel i u sell i k o| duunu, hi r
haka deyi l e eyleri n i i nde
ol duumuzu k ndi kahuuna
eki | mi hi r ey o| mad m z
gstererek altetmeyi baarm
t r. Kendi hi l i nci nde olmaya
ustun| uk tan mak |i r hatad r,
ph nomen l ogy dil i nde konu
aeako|ursak, kendi hi |i nei n
de o|ma aneakhi li nei ne varla
eak ne nel r var o|duusureee
ortaya kahi |i r ki |u Yunanl
l ar ve Yunan p i koloj i si ni yeni
den ele alan ve Husserl' i nho
eas olan) Franz 8rentanoi i n
ok akt.
I. blmn sonu
Devan edecek.
Burada
(Szde bi r sohhettesi n. Szl
gi bi . Bi ri si sana belemedin
bir l af ediyor. Karl k veremi
yorsun.)
ok hozulcuum belli . . . . Y
zm k za . . Ona demeliydi m . .
tekiler d e glmse. . . . Yoksa
onl ar da . . . Demek beni m hak-
k mda . . . . Ki m ol uyor da hana
bu ek . . . . Kalkmak l az . . . Yok,
yok arkardan ki mh . . . . Demek
ki . . . Ondan hi bekle. Niye bi r
laf da ben sy . . . Nasl da raha . . .
Sanki hi bi rey olm . . . .
(Ayrlyorsw1. Fena haldeyara
ls n. Aknda ayn cnle par
ac klar . u yukardakiler)
Konu nasl oraya . . . Daha nce
ben ey demi ti m, o da. . Onu
kastet. . . Acaba yanl m ahla . .
ve
idi
F A T H A L T I N Z
Geen sefer de byle. . . Evet.
Demek demek istedii buydu . . . .
Evvelsi gn telefonda . . Evet.
evet. nce stme alnmam
t m . . . tekiler de kar kmad .
Hi bi rey sylyemedi m. De
mek hepsi hakk mda . . . Acaba
imdi arkamdan . . . . Kimbilir ne-
" U k' " l er. . an sen san c esey-
di m . . . Hi bi rey di yem . . . Ka
bahat hen . . Tabi . . Hayr . . Bo
bulundum . . . Acaba bozul duu
mu beli . . imdi arkamdan . . Bi r
de hi bi r ey ol mam gi b . .
Bunlar n hepsi hy . . Tabi (Y
ryorsun. nsanlar yan ndan
ge. i yor. Gn b&t m . Gne
klarn sndrm ekiliyor. )
Hep byle olu . . F rsat kolluyor
du demek. . Orada onun i i n mi
gld. Evet. Zaten yanna gel-
eli rde birden sus. Bni mle il
gi l i kou. . Dersi ni vereme . . .
Kk dtm . . . Bo h ulu . . Bi
lemezdi m ki by . . Bel ki de o
amala sy . . Bana yle gel mi
ola . . Hayr, hay r. Bilerek yap
t . . Maksad beni . . Ald nca . .
Kar l k veremedi m. . . Acaba
kalknca ark. . Yok can m . . te-
kiler . . .. Demek ki hepsi hak . . .
Hi bi rey olm . . . Nasl da raha .. .
Fark nda . . Bal gibi fark . . Zaten
geen gn de byl e yap. . . (Bi r
arkad n kar nda. Merhaba.
Merhaba. Naber. Noolsun. G
remi yoruz. Ya gremiyo
ruz. Ne yapyorsun. Hi , sen.
Hi , ite i g. Greli m. G
reli m)
Frsat koliad dem . . . Al . . . Bo
bul . . Hep byl e ol . . Deseydi m . .
Sanki sen .. tekiler de .. Ne du
rumlara d. (Yoldas n. Yr
yorsun. Hayat, yanndan gei
yor.)
nsanl an tan m yorsun derdi
annem de. . . Kkken. . Bi r
gn . . Ayn . . Ailecen . . Aman ca
n m .. O zaman kar ma . . De
mek ki telefonda da . . Anlama
lyd m . . . . .
(Evdesin. Bi rilerine anlatmal
sn. Eine, dostuna. Seni eke
miyor)
Daha iyi bir yerdesin. Fark n
da. K skanyor besbell i . Ak s
ra seni kk drecek. Kuy
ruk acs var, tabi. Seninle o bi r
mi? yle bi r baktn ki , anl a
m t r mutlaka. Anlam tr, an
l am t r. Anl amaz m , can m.
Hatasn anlayacak. O, kaybetti
asl nda. Seni n gibi bi ri ni bi r
daha zor bulur. Neyse ki olgun
davrand n. Hem de ok. Onun
sevi yesi ne i nmedi n. Sen ona
yle dedi n. O sana byle dedi .
Sen karlk vermedi n. Hay r,
tenezzl etmedi n. Demezdi ,
can m. Ama, ne oldu? O. kay
betti . yi bile ol du be! Dei l
mi? i mdi , ok pi man olmu
tur. Olmaz m, can m. Ama i
iten geti, artk.
.
(Birka kiiye daha anlatmal
sn. Tamirat gerek. O yle dedi
sen byle dedin. Sonra o, yle
dedi . Sen kar l k vermedi n.
Alat. Anlat, nk tamirat ge
rek. Ama nce tahrifat gerek.
yle bi r baktn ki ok mani dar.
Ezi ldi , unufak oldu. Anlat.
be kiiye daha anlat. Tahrif et
ve anlat. Karl k veremedi n,
deil. Vermedin. Bir szckten,
bir 'e' harfi atyorsun ve anlat
yorsun, hepsi bu. At ve anlat.
Bt n gece yatakta dndun.
Onunla konu bi r o yanda, bir
bu yanda. Rezil et onu .
.
.al a.
Gemi teki btn i li ki ni zi
batan yarat. lliki ni n her ann
dan onun hai nli i ni ele vere
cek. i mdi ki fkeni destekleye
rek ipular topla. Demek o za-
Seninle o bir mi ?
yle bir baktn ki,
anlamtr mutlaka.
Anlamtr, anla
mtr. Anlamaz m!,
canm. Hatasn an
layacak. O, kaybet
ti aslnda. Senin
gibi birini bir daha
zor bulur. Nes ki
olgun davrandn.
Hem de ok.
man da yle dedi i nde yle
bakt nda, ani den sustuunda,
gldi.ii.inde, kalkt nda, otur
duunda, geldiinde, gittii nde.
Demek ki . H mm. Evet. evet
Meerse. Oysa, sen. . . Sylen,
dur. Bir o yanda bir bu yanda.
Zaten sen "ta o zaman" anla
m t n. st nde durmad n.
Ama "ta o zaman" dan sonra
yapt lar , hele en sonuncusu.
imdi di.inyorsn da (hani
bi r o yanda,
h
ir bu yanda) . Evet
evet. Tamam. i mdi herey an
lalyor. Hmm. Evet. Demek
ki . . .
Art k uyuyabi li rsen. uyuyabilir
si n. Ama sabah. Devam et. Ya
ran kabuk halay ncaya kadar
hayattan mola al. B rak btn
anl ar yan nda n a ks n, gitsi n.
Sen gemi i n de kal. K p rda
ma. Hayal lerini n top sahalarn
da gol kovala)
Bi r dahaki sefere hen ona . . .
yle bi r laf . . Yok. yok. Hibir
ey olmam gibi . . . yice ezil
meli . . Ama, dersi mi vermek . . .
Grmel i kimi nle . . .
(Sen ve O, Sen ve Dierleri, O
ve teki ler, ayr zamanlarda,
ayr mekanlarda, bi rarada ol
makszn (aman sakn) "O an"
konuun. " Sen byle dedi n. O
yle dedi . " "O an" callansn,
hudaklans n. Mesel e olsun. Y o
rumlanmatan yorgun dsn.
Sonra ynuml ar kar l at r,
i li ki ni n tari hi ni geriye doru
yeni den yorumla, stratej i ni tes
bit et Gnler byle gesi n. Ha
yat yanndan gesi n.)
Szde sohbetlerde, szl soh
betlercle, szllerde, tart ma
larda 1 cephelerde hafif esen
her rzgar seni unufak etsi n ya
da byle bir rzgar hi esmese
bile estiincle yklac

na emin
ol ya da t amamen bir rzgar
gl gi bi hisset kendi ni , gzn
baka bir ey grmesi n, ruhun
baka bi rey duymasn. Bu ne
denle tetikte bekle. Kendini ele
verme. erden tek bi r laf etme.
in gzkmesi n. Rzgar esme
sin. Hesapl lakrdlarn adam
ol . nsanlar aras nda dol aan
OzcI Otr| jcs| Or| . m| m| kc|| ,
scss| z | Our|, i!uru ar Vc uIun
un ar kCnd| Ozc !ar cr| n|
Vc ulun un ar n zaman n I
an dak| kar l k Dya OrIaya
g kan da| nce hi yaanmu~
nu. ncOdcn t!| | cntmtycn
olk||c| m Or| n| ve |u c|k| c| m
l ere |u| O u n ycn | | nsa n k
durumur n VcOn ar n | nsun| ur
a |as ndu k| yO| cu uk ar n cs
_. I ana dcd| k| , hcn dc
Onu dcd| m k| [ kOdum k| ) ad
dcd| Vc kOdu urudulcI|r, |O
- n .
^ak n kcnd| n| clO Vtr , ts r
du mc. junk u n-unl a |u ru -
| || k| l o| | n uI un Ia| | | . uskcr|
h| r | ur| I | | Mudu|aa, Iu u ||uve
!cl | Hl cr | n Iar| || . Iccdc cna
|u dc _aral u nu u k-a . u-kcr | | k
gort| . Ve O_l O-| ya |al ar ce
p

|cl crdC -u r | u u az ur. IoC

gcr| - | nc gc. MuIIc!| k cr| n| n
yun na . In ura |a|Q cr| n| an uI .
Inu |u. yu ra| ur n -urd |. Ctn|
uku m u!- n| u|. Ii i| c o
/ul duunu dt t unduun u| un~
uunun tn| dn |na | |q
cu|c _tr| -| ni c ce
p
hede yn pa
mtul k1 uO du\um g| b| gos
I| n tn~ | mku n su| uyun dcd|
ve |Oi u| u | yu || n c n O- un.
Mt t efikl eri n -tn| |Or un.
u | I mu urt| u kOnumu art | a
co |ucr i | e, || | | n| n/| t rkti n
(' l de de vahanc y - u/| n |) vn ro-
'
! u n u hi i t. i .i n l n e I t|d t I
oh :t u nl . u d uun. Ne u
u ui n ] a zm ? | | | t oJ man J n
zHn . | Hu| || u |- n ruzgu r gu| u
vai yet l eri . lOr u n | | | ycr| cl
| | | n| | ku|| | r.)
3 2 $iZB
Hayat ille de,
doumla birlikte
sfr noktasnn
alt na dlen ve
bir 1nr boyu
yeniden ayn
noktaya
trman1naya
abalamakla sren
bir mcadele
biilnine 1ni,
dennek
zorundadr?
| | u| i | o| uncu |u u. ntu|
d r - ) O|uun kur l h \tr. 1c
onu. | kon u. u uk duu|.
| | _| | | k I a-| u. |mu|-umu. ^O,
un a |du n | | || n | cu |cn | n
ur| ar na gO|ca da | r | k| ku
uk nOk-an u . |u u| u| |
ses t| u tdc k | m-oyt ||--cH| |
mcdcn. Oy || | mi.i st ehzi gu
| um-t\t|tk a| Onu |u |unun
| ne, /urur //l:hl i ke.- ;i z
| u| l a nesi ne. Varol u:un m i . e
| | ni|k| |c|d| d| |ul d r. |a | u | | u.
u mum m ' | k i mel i ccg|u~
dcn u n u k.
1u|u| und y-un (ya|u nc jaru )
ne yapaea,n t | . || ok| | | ~
O|-un. 1O un CCQc _Or -| .
u rI maa rda, kOnu mu arda
ku| ndak| n| ruk Q Oarak gOr~
mtn, hOrlara| clmcn arl kar~
dt| m. Du dunya OyC, naa~
Qars n: cr ur| dc| l -c kO~
numak| an mu ksad n nc O z a
mu n ku |dc| m' h a ksad n aI
k | l I k d -O mu . , a c mc eg se
nOdCn | u rl mu sOnra s az
cy cr| n | | ndo k ad || ss|nc
ka ! rs n. hckc unu
du, unu da, Olck| n| dc 8Oyc~
scyd| m n|yc dOndurur durur
sCn| yaI u ndu. ^Oyl Cnmcn| ,
tk-| k ku m Cycr O duu du~
unct | |a n_| a k nu | zmcl
cdcr u-kur| a k udu nga_r .
Ior ck|cn Onuma, I urOma
sOnra ar csk| kOn umumuza
dOnmc arzumuz a rzu u udur!
aya| Ia a|zunm | | m| I | r:
He
p
c-|| durumumuzu. hep
c-k| uIunuumuzu !) ck|~
|| rmck J | |yur | cr-| ndOysck no
dOmcc kOnu ug. |Ouu , yO~
| D uuru|uz:
J n .an | | u |u- uduk| va | m z
||zyO| O | k m| d| r k| dOl dur, O
u l |u | o|at| u da gc c| | | dtr:
|t| hayat muz l ra ! | elde
\u| I r | | n yamu ka gcccck~
t ' se va a za 1nt mc r cgmcz
do| | m| d| r:
uul | | l c dc. dOuma | r | klc
| nO|| u- n n u I nu duul cn
ve | | Omur l. oyu int dcn un
Ok| uyu | |mu n maya ua| a~
| aOu u|On | r mucadu o || | ~
m| nC m| . dcnmckxo| ni 1ad r'
aa| i1cn| |cn kini | m| z| a da
ukul ur n cl o Vc|mo/VCrmu~
mt. gOrt| ndC [ nO dcmcksc)
: r ck| mo, -aVunma, sad |~
"Burada ve imdi "leri, hastane, nuayenehane odalarnda bir
"hasta" olarak bulunmamza, bir terapistin etrafnda daire
olmamza, belli bir sreyi bu amala doldurmamza bal olarak
adna Grup Terapisi dedirten bol bedelli, bol ritelli faaliyetlere mi
saklamak zorundayz?
ma, ezi p geme, kuatma, ks
trma, kk rtma, pskrtme alt
etme, ste kma, deme, koy
ma, her bilinmeyenel e risk/teh
dit/tehli ke hissetme mi dir?
Bu ne askeri bir vaziyetti r. Bu
ne "Ne hu iddet, bu celal"dir.
Ki m doldurdu bu kadar savun
may i i mize?
' Kim koydu bu krk aynalar
nnze?
Ya da ki m bu yalan syledi bi
ze?
"Burada ve i mdi "leri, hastane,
muayenehane odal annda bi r
" hasta" olarak bulunmam za,
bir terapisti n etrafnda dai re ol
mam za, belli bi r sreyi bu
amal a dol durmam za bal
olarak ad na Grup Terap s de
di rten bol bedell i , bol ritelli
faaliyetlere mi saklamak zorun
dayz?
Her gnde, her anda, her yer
deki "Burada ve i mdi " leri mi
zi, "O " anl ar mzcla yaadkla
r mz, hi :setti kleri mi zi - hepsi
ni , ama hep:i ni "- yeri ve za
man gel i nee "I ere, yzyze
/yzgz olunmayacak emniyetl i
(! ) cephe gerilerine, dedi -kodu
mekanl ar na ya da ritell i, di-
si plinli grup terapileri ne mi er
telemek zorundayz?
"O an"lardan seken, taan duy
gularmz, dncelerimizi i i
ne doldurduumuz cephe geri
leri ekilp al mverse hayatlar
mzdan nice olur hallerimiz?
Yerine ne koyanz?
Bu gndel ik, bu iblml, bu
askeri hayatlardan kurtulmak
iin byk kurarlarn byk
uygulamalara dnecei h-
. yk gnleri mi bekleyeceiz?
Bu halleri mizle yle gnleri
grseler ne farkedecek? er
den tek bi r laf etmeden, sreki
kendimizi gizleyerek mi . rd
receiz . insanlararatndaki yol
culuklar mz !
erden sadece ksrk sesi mi
gelecek? Ve yaland ka olsa
olsa kalbi mizdeki arp nt , ek
lemlerimizdeki ar, nefesleri
mi zdeki darl k m dklecek
i nsanlar n arasna szck sz
ck?
Hi durup yle bir etraf m za
bakmayacak myz?
Dinlenmeyecek miyiz hi? Din
lemeyecek miyiz?
Katlmayacak myz bakalar-
na kendi mizden geerek?
Katlmyorsak, katlma dmz
ifade etmeyecek mi yiz emniyet
li cephe gerilerini beklemeden?
Her an eksi k yaay p erteleye
erteleye neyi bekliyoruz? Erte
l erneleri n mrmz aaca
noktan n adna "l m" diyor
lar. "ld" diyorlar.
Snrlarn tesi ne geebilmenin
gi debi l meni n, yepyeni " bi r
olu" a srayabi lmeni n ancak
bakalaryla apa k, i i mi z g
r nerek bi rl i kte ol duumuz
anlar da mmkn olabileceini
bildii mi z halde hi denemeye
cek mi yiz?
Bir adm atmayacak myz hi,
k rmzdakini beklemeden?
Ve o bekledii miz karl k gel
mese bile hir adm daha adm
lara i nancmz yitirmeden.
Zaman gemez. Zaman n gide
cek bir yeri yok.
Geen biziz. Bi zi m gidecek bi r
yermz var.
Ge doru hetonarme oda
bi r sal on kadar deil yere do
ru bedeni miz kadar.
Neyi , Niye bekliyoruz?
Saat
kt|ar Ci tmek i sti yorum Ci
dehi|meyi haarmak Doktorun
yannda o|an i ri dudak| hatun
yeni den domuas na si ni r| i
hi rak n| kvesevi n|i |ik ha
| i nde o| mak durumunda m :
Nas | da ko|ay kand r yoruz
kendi mi zi Ne kadar ayny z
doktor i i n oysa, tel elon edi p
randevu a| m |i i ad m z
hatirlarsa ne a| a An| at haka
| msaatdrtki i si
Be ni t an m yor Tan mayaeak
Benii nee|eyeeek Ama i ki saat
-onra onun hayat ndan ekip
gi deeei m, ha|taya bir baka
saat drtki i si olanadok eni,
hana ramen, beni umursama
34 ilG
Kiisi
idm Aykin
dan di di k|eyeeek Una i |gi n
hi |e ge| emeyeeeim Banaken
di ni an|atmayaeak,heni m|e ta
nmay hilereddedeeek
Hayr doktor bey Beni yeteri
kadar umursad n za i nana
deksi zi oyal ayaea m Beni an
|amak i i n, heni sevebil me|i si
niz |karyok
Yok
u bol uk hi s| 0|mayan ey
l eri koval amaya dai r bo| ok
"ekadarbyduo|nasge
rekt i| gi bi ol an bekeme oda
s n n i i nde Yine kendi m ve
heni m Bu kadar ho o|may ,
kendi mi hy|eee ko|ay yads
may , uurumun kenar na hu
kadarko|ayyuvarlanmay i ste
medim yi de hun|ar hir daha
ve kendi me tekrarIaman n an
| am ne:Ben. nsan|ar Korku
An|am u odan n i i nde o|a
hi |di i nee sakin oturan adam,
hi rkadaki kasonra art he
ni mi i n de yeni olmayan hi r
sreyi di n|eyipyi neayn sa
kin tavr|a beni eevap| arken,
onun heni ya| t na, kar s na
a| na si ni r| oneeei m Bu da
di eri gi hi heni ho | ayaeak
Be| ki hak| | ar Be|ki i nsan o|
mam za kar n, kendi mi zi ha
sitetekrar| yoruz Be|ki heni m
gi bi bi rok i nsan t ek bal ar na
hep ayn boh.u taeyorlar ve
belli bu boluk sandmca do
lu bile deil. 'stme hi kalk
madan kmekte olan, amansz
bol uk beni zyor, doktor
bey. Yo, daha dorusu s kyor. '
Ne yapaca m yznde, beni m
i i n son derece nemli bi r
knty anl at rken ol uan,
kldeen ve oluas n n saki n
l ii yle de i nsan deli eden di n
leyi ci, tavr almayan i fadeyi g
rnce? Bil iyorum hi bi rey de
i meyecek. Bu adam n beni
sevmeksi zi n, gzleri me bak p
anlamlarm yakalamaya al
maks nz sadece szckleri m
den - bu kocaman boluun t -
11 s olan, o anlamdan yoksun,
o kal plam harf y nlar m
can - beni aniayaca n sanm
yorum. Beni sevecek mi Beni
sevmesi i i n ona ne verebi l i
ri m? Anlay beldedii n bi r i n
san n zaman n para verip atn
alnale Ahmakl k bu.
ktlar nu acaba? Muayeneha
nece hep beldersi n. Beklemeli
si n. Kovnal s n. Rahatlar n
dnmelisi n. k l ar aramal
s n. Herkesi n yle yada byle
yryor olduu dnyada yr
meye bal amal s n yeni den. Se
ni umursamam.larrp umursa
na nal s n. Umursad klar ka
dar. Bu boluu unutmal s n.
Doktoru beldemel i si n.
Peki ya seni n i i n hep varol
mu, hi bir anl am ol mad n
dndn o sevgili as lt lar
ne olacak? Duva rl ar y k k bi r
ktlar m acaba?
Muayenehanede hep
beklersin.
Beklemelisin.
Kovmalsn.
Rahatladn
dnmelisin.
klar
aramalsn.
Herkesin yle yada
ble yryor
olduu dnyada
yrmeye
balamalsn yeniden.
Seni
umursamamalarn
umursamamalsn.
Umursadklar
kadar.
Bu boluu
unutmalsn.
Doktoru beklemelisin.
lahi rent n i i ne yerleti ril mi
al ar saat, bi r yar ktan szan -
i lle de gri -, tuhaf ok hareketl i
duman. Gnn bi rinde seni nle
ayn mekanda olmasndan ba
ka tan kln n olmad k z n
czdamn drp almas .
Bi rkez daha, czdan dt. Se
si duyamad n. Kz farketti, Ja
n ndaki ler de. K z saki nce ei
li p. Ei li p czdan ald . Ei l di
ve salan hafife ne dl. Bi
raz kamburl at ve sa eli yl e
czdan al p, dorul du. Mekan
da ki herkes buna t an k old u.
Ama sen hat rl ad n. Ei l di .
Czdan. K z. Dt. Farketti .
Durdular. Czcan. Kz. Ei ldi .
Kz.
Btn gn oturup bunlar d
ndn. Doktora anlatmak ha
ta m?
Hata. Doktora hereyi mi anla
taman. Neres i nden baksan
herkesi n kendi zel hayat var.
Kendi hayat, almamas\ gere
ken kapal kutusu da zel ks
m . S ahi kapal kutul ar nas l
doldurulur al madan? Ne ka
dar ok, dnemeyecek kadar
ok, ki barlat r ld m. Czdan.
Farkedi . K z.
Ya uyuya kaln? Bu baka bi r
lahi rentti ama, i i nde alar s aat
yoktu. Bel ki vard . ama bunun
d uvarl ar y k k dei l s alam.
stel i k gi ri i (ve tabi lu da)
yok. Oraya, l ahi rent n i i nde
bi r keye - e ac ! - b rakl
m s n.- (Edilgen fiiller anlamla
r n utanma ks z n t a rl ar. )
Uyumt s un. Ba n n stnde
giderek saa yaklaan. dev bi r
gverci n ghe(. Rya dei l ,
art k uyan ks n stnde top
l anmalda ol an youn endi e,
gbei n gi tt i ke byyerek sa
na dor u kay :n hzlanchryor.
Yere atl ay p gbekl e byk
arp madan kurtul dun. i mdi
l i .
Bu i ni rl i l i l{. Yqam ekilmez
klyor. Bolua kararllkla e
li k ediyor. O olmasa boluu
kald rr m. Si ni rli li k giderek ar-
tyor. Toparlanamyorum. Dok
tora hereyi anlatmalym. Ba
ka kim anlayabilir. Kendimi
tm plaklmla nne ataca
m, grecek. Czdan. Olabildi
ince abuk hu durumdan sy
rlmam gerek: Doktor tek umu
dum, evet. Evet, doktor. Peki
beni sevmeden ... Yo, doktor.
ok sevgili Bergman'n - hangi
Bergman - ok nemli bir fil
mindeki o ok nemli salneyi
ve hele de o konumay hi ha
trlamakszn zarar vermiyoruz.
Hatta bazlar bize ramen iyi
leip kabiliyor ' diyen deli
doktorunu, kibarlat rlm
adyla psikiyatristi.
Ben niye buradaym? O kadar
da kt deilim aslnda, gn
dz grlen dler beni ok
korkutmuyor: Korkutuyor ama
4
ok deil. Dorumu bilmiyo-
rum. Bana ne yapabilecek ki
beni tanmadan, beni umursa
madan? Boluumun bir para
s yapacam onu da, o da bana
seve seve katlanacak. Direnme
si iin gerekesi ne ki? Bilmi
yorum: Sinirliliim. Dler.
Belki de beni bunca yoran bir
trl vazgeemediim gereke
lendirme abas. Aa, yani, ya
yorsam bir nedeni olmal.
Uzun bir yolda yrrken geriye
baktmda burnumun dibinde
boyutlar sonsuz -ve yeni yapl
mam- bir duvarla karlamak
gibi nedensizlik
ki saat aniatmama izin vere
cek -onun tamamn aldm.
Benim gerekelerimi dinle
yecek iki saat. Ne dersem
dinleyecek.
Szcklerime onun yzne ba
karak anlam verdiimi bile bi-
le, kaytsz kalmaya alarak -
hi zorlanmayacak bunun iin
hi renk vermeyecek. Beni bu
gne dek ona sylennilerin
bir yerine oturtacak. Ben bu
yer iin ne kadar zen gsterir
sem gstereyim, onun beyninin
iinde ekilleneceim. Bana,
beni oluturduu eke davran
d gibi davranacak. 'Obje,
(den ek ya da hasta) bugn cz
dandan ve gvercin gbein
den bahsetti. Bunlarn bolu
uyla ilgisi konusunda ..... '. Ha
yr. Ben benim. Ltfen. Grl
mek. anlalmak, tedavi edil
mek istemiyorum. Bu fiilierde
o tuhaf takdan var. Ben gr
rnek, anlamak ve konumak
isterdim.
Braksalar da - kim tutuyorsa
artk - fiillerim ite olsalar.
Ben niye buradaym? O l(adar da l(t
deilim aslnda, gndz grlen
dler beni .
.
utmuyor:
l(orl(utuyor ama o u bilmiyorum.
Bana ne yapab ni tanmadan,
beni um : : .
.
adan?
Boluumun bir par
o da bana sev
s yapacam onu da,
. e l(atlanacal(.
36 iI"
Direnmesi i el(esi ne lci?
Bilmiyorum: Sinirliliim.
Dler.
yas mak,
cinnt'in diliyl
hen kck (ck.ck. ccelerim) bi r ocukken kelebee kebelek dermi i m. olum olursa
ona da baba di yecei m. sesleri rgdeyi p gai h' e geri gnderdi m. l l erl e
mektupl aam yorum nk ' l di l ' i bi l mi yorum. kudurmu yang n n (sudan
kamaktad r) kovalad mumdan heykel cik (cik. cik)ler . . . geenlerde tan k olduum bi r
olayn kahraman yle (aynen) dedi ; " bu an unutamayaca m . . . " ve ld. o beyi nsizin
son szleri ni ve son szleri nden dolay, o an hen unutamyorum. asl nda ne olay oldu
ne hen tank oldum
ne kahraman vard
ne de bunlar syledi
ve ld. dili n yalan . . . i nsan niin yazar?
bilmedii iin yazar unutmamak ii nyazar
i nanmak i i n yazar.
kitaplardaki btn i nti har yarlar birlein . . . dile saldraca z. mar m z yazyorum:
k k rtld ksknlm z
balayamaz olduk az
.
mzda iki ki raz sap n
su olduk suumuzun ihbar olduk
gzlerimi z doldu
gzmze geleni syleyemedik
yrdk iire
yrdk iire sarlp ehrin zeri ne zerine
zorla i irttniz btn sulan, srlar yznze ieyeceim.
rahme t.abut iinde, el stnde dnememekteyi m.
KOMPiL
37
1 1 1
1 1 1 1 t 1 1 l l
Hepimiz bi li ri z,odas na kapanm ,
evresi yle i li ki lerini beli rgi n bi
i mde k s t la ,i nsanlarla ya da
kar ci n sl e i l i ki l eri ni bekl enen
llerde geli t i rememi ki i l ere
"asosyUl " dendi i ni . Beni m de k
s k o geri l i ml i d dnyayl a ola n
i l i ki lere kendi mi yeni k hi sset ti
im anl ar ol mutur- Bi ze dayat l
m bi i mi yl e topl u msal si steme
boyun eme i l e bakald rma ara
s nda kald m are"i z anlar. . . Ya
knlama k i stedii m bi r k za doru
her ynel i i mde, kendi toplumsl
l rol a yi.i z yze kald m dn
sel yan m davran hi i mi mi us
sall at rmak i i n kul l and n hi s-
sett ii m anlar. _
O zamanl ar Onsa l Os kay n
" a l a Fantazya " adl ki tabn da
ki u tan m okuyu nca i i m hep
rahatl arcl :
.
" asosyal (topl umsal l ama-ch ) : Be
l i rli bi r topl um bi i mi n i n yaama
ii sl ubuna ve bu bel i rl i topl umun
i nsan i l i kil er i si st e.mi n i n gerekle
ri ne gre i l et i l n topl umaHat r
masna (sosyali zasyonu na) eleti ri
ci bi r t ul uml a bakabi ldi i i i n o
t opl u mu n deer ve normla r na
k r kan ve o topl uml a uyuma
ya n ki i . "
Bu n u n t am c l t ndUki t a n m
okuyunca i se kafam l e p bi rn ka
r r, bu t a n ma u yubilecek bi r ki
i n nas l bi r can l t r ol abi lece
i ni zi h i mcl e cnl Undnaya Ul
r d m (oksa bende mi
y
l ey-
dim?) :
e o
"No "osyal (toplunsa l l anaz) : 1e
J i r] i bi r t opl ur i i ndeki l opl u mal
38 .jZeA
YAGMUR TAYLN 1
i l i ki lere kar eleti ri si olduu
i i n deil, topl um i i nde yaamaya
yatk nl k kazanamayacak kadar
henci llemi , ruhsal sars nt gei r
mi , topl um yaa m ndan umudu
nu kesmi , i nsanl ara gveni kal
mam ki i ol duu i i n topl um ya
am na kar t kii , ti p. "
Bu i ki si arasndaki ayrm n han
gi ltlere gre yap ld ya da ne
kadar yapay olduu gibi tart ma
l ara burada gi rmek i "t emi yorum.
Ancak bu gnk psi kiyatri prat i
i n ele sosyal" tan ml ama n i i n
de bar nd ra n bi r ve tek bir " bo
zukluk" ya da " ki i l i k bozukluu"
ol duunu bi l iyorum. " Ant i so yal ''
Ant i sosyal Ki i l i k Bozukl uu
psi kopat, osyopat , d:sosya l gi bi
adl arl a da bi l i niyor. Bugii n `cl i nen
nokt ada l kemi z pi ki yat r n n ka
fas nda yer etmi bi i miyle yl e
hi ri anti sosyal . day yrii yl i. i, ar
go konuan kol ay si n i rl enenq ge
n i l i kl e adi ve yasad edi ml erele
hul u an, askerl i gi ni doru drst
ya pmam , bel i rl i bi r y'rde otua
may p i tult uramam , pol i ga mi
ya da alkol - uyut urucu kulla n
m na yat km, yarars z, t oplumsal
yaama l i l .i r ii ret i ci edi n l e kat
k da bu l unmayan bi r alt s m f i nsa-
.
P"i kopat i k ki i l i i n ta n n l
adlnd. r l ma bi i Mi q p"i ki yat ri de
Fou(;o u l t ' u n " psi ki y< t ri si zl et.i r
me" ad n verdi i sii reci n balan
e e n dan bu yana, fa rkl t ar i h"el
dneml erde bu l i rtci i ki fn rkl
paras n n -p.i koanal i t i k p:i ki yat ri
hi vol oj i k psi ki vat ri psi ki ynt r.
sylemi ndeki egemen ol ma du
rumlarna gre eki lle nmi . Tam
bu noktada bu i ki bak a s n be
l i rgi nl eti rmekte yarar var:
Bi yol oj i k psi ki yatri " kavram
di i pl i ni kapsar: psi koki myaq psi
kofi zyoloj i ve psi kofa rmakoloj i
anormal mental fen omen ve s
rel eri doa bi l i mleri ni n yntem-
l eri r l i kullana rak a rat ran bi r bi
l i m olarak tan mlanr. Sonu ol a
rak bu di si pl i n kuramsal-tmden
gel i ml i bi r ynt em ve bi lgi n i n sa
dece duyumlar yol uyla topl anabi
l ecei ya da bi li msel i lgi ni n oda
na gzl emi yerleti ren pozi t i vi sti k
bak as zeri ne temelleni r.
. -. Tersi ne psi ko-cl i nami k (psi ko
anal i t i k) okullar hermeneut i c- fi
nal i st ik (tel ol oj i k) i deol oj i zeri ne
tcrelleni r. Henneneut i cs , an lama
(understandi ng) ve yon ml ama (i n
terpretati on) zeri ne kun h bi r t
ori di r. . . Ken d i l eri n i gzl enebi l i r
cmptomlar a rac l yla d a vuran
baz psi i k tezahrl eri n " a nl a mla
ryl a" i l i ki l i di r.
' p bi li mi yl e bala nt s dzle
mi nde herreneut i cs psi i k 1emp
toml ar gi zl i anl aml ar n arat rr.
Byl ece, bi yol oji k psi kiyat ri ne
dcmsel -zdekRel hal nnt lar n gs
te ri lmesi yoluyl a "a: k.ma", dier
ta raft a psi kocl i pa mi k psi kiyatri ni n
al ann <l ai t zel kavram ; psi i k
tezal ti r ve semptomlar n " anlam "
i l e i l i nt i l i ol ara k "anl ama (unders
tandi ng) d r. " (Lunn V.,Bi ologi cal
psych i at ry and et hi cs,Acta Psy.
Sc: and e l 988)
1 50 y l nce Pritchard, yarg ve
zeka hozuluu ol maksz n ahlak,
vi cdan ve tanr hissi ni n btnyle
bozul mas i le, i ten gelen ve hayat
boyu bi r sorumsuzl ukla bakalar
n dnmeme, yapt klar n n so
n ul ar ndan utanmama davran
l ar n " ahl ak deli li i (moral i nsa
ni ty) " olarak tanml am . Bu i eri k
anti sosyal ki i li k ve davran a psi
loanal i ti k bak n zn ol uturu
yor. Bu aamada kavram n dou
unda ki i sel ve toplumsal sapkn
l k evrenl eri ni n i i elii gze ar
. pyor.
Kavram salt "ki i lik" zelli kleri
baz nda tanml ama abalar gr
yoruz bu noktada. Psi kol oji k teori
de ki i l i k bi r anti te deildi r, daha
ok ki i leri bi rbi ri nden ay ran bi r
davran paterni olarak tan ml a
n r. (Blackburn R . e ,On Moral Jud
gements a n d Personal i ty Di sor
ders. , Bri ti sh J. of Psy., l 988) Tm
davran sal ei l i ml er ki i l i k zel l i
i dei ldi r,n k ki i l i k zelli kl eri
davra n yap l bi i mi ya da na
s l yap l d n da kapsar. Bu yz
den ant i sosyal ya da a o yal ta
n ml amalar bu formun i i nde yer
almazl"ar. rnei n yasad eyl em
ler ya da ekonomi k sorumlul ukla
ra i lgi si zli k gi bi bi r be ti ml eme,
davran n nasl _ve neden yap ld
hakk nda hi bi r i pucu vermez.
Bu yzden ne bir ki i l i k zell i i
ne de bi r emptomdur.
Jeneri k kategori i her t a n a l
t ndan ka n halni psi ki yatr Krae
pel i n taraf ndan neri l en psikopa
ti k ki i l i i.n bi r ok zell i i top
umsal sapk nl ka karakterize z
gn bi r ki i l ii g termeye yne
l i kt i r. Karpman' n psi kopat daha
ok psi kol oj i k bi r ti pl emedi r; kii
anti sosyal davran l ar dolay syl a
dei l di nami k yap . nedeniyle psi
kopatt r. Tipierne p i koloj i k olma
s na p;i kol oj i kti r ama ortaya k
ma beklenen davran bi i mi ni n
t ezahr topl um al norml ara y
nel i k bi r t ehdi tt i r yi ne de.
Taki pi l erden Cleckley psi kopat
tari hi ndeki en sz geer ahsiyet
lerden bi ri di r. Yapt etki leyi ci ta
n ml ama da bal ca zelli kleri y
zeyel bi r cazi be, sami mi yetsi zl i k,
pi manl k duygusu yokluu, dene
yi mden renme ek i kl ii, ben
merkezci l i k, empati yoksunl uu,
a r ci nsel l i k(ne demekse) olan
bir zelli kler kme i nermi t i r.
Ancak ta n ml ad zel l i kl erden
bi r k sm -ok el i ci nselli k, fantas
ti k davran gi bi - ki i l i k zell i i
deildi r .
Kavram salt "kiilik"
zellikleri baznda
tanmlama abalar
gryoruz )u noktada.
Psikolojik teoride
kiilik bir antite
dei ldir, daha ok
kiileri birbi

inden
ayran bir davran
paterni olarak
tan mlanr
Halen A. B. D ve srpriz olmayarak
lkemi zde n fand rma si stmi
olarak kul l an l agelen DSM- I I I i le
gel i nen son nokt ada ul u, kaba
hatl ya da ba ml gi bi a) n za
manda toplum al sapkn l k gste
ren bi r ok bi rey, bu bozukl uun
l tl eri ni dol durmaktad r. Bura
da bu t an ltl eri nden ( D M
Ili-R) en etki l yici ol an bi r ka ta
nes n bel i rt neden g emeyece
i m:
al ahi li r bi r durumda ol mas na
ve i bul ahi l mes in e ramen, be
y l d r i si zli k . . . , s k s k okulda n
kamak. .. , bi r baka i i i n gereki
planlar yapmak zn bi rok defal ar
i ten ayr lra . . . ,bi r ay ya da daha
uzun re bell i bi r adreste ol ma
mak . . . ,h ibi r zaman sadece bi r e
le bi r y l dan fazla yaayamamak. . .
Anti o yal kii li k bozukluu' nun
bu gnk psi ki yatri syl emi ndeki
egemen paradi gma ol an bi yol oj i k
psikiyatri ve onun bak a s do
rultusunda eki l l enen tan ml ay c
ltler, btnyle toplumsal sap
kn l k evreni nden dn al nm
ltl erdi r. Bunun d nda bu ka
tegori kend i si de h etoroj endi r,
nk bu bozukl uun ltl eri ni
dol duran bi rok ki i ayn zamanda
Borderl i ne, hi stri oni k, nars isi sti k
ki i l i k bozukl ukl ar gi bi baka tr
bozuld ukl ar n n ltl eri ni de dol
durmaktad r.
Sonu olarak burada sz konusu
olan belli bi r tr ki i l ii btny
le toplumsal normlar ve dayat l m
i deallere uymaya n/uyu msuz bi r
davra n patemi termi noloj i si i l e
t an ml ama ei l i mi di r. Anti sosyal
Ki i l i k Bozuld uu' nun hal i haz r
daki kap ar Karpman' n dedi i
gibi mi ti k bi r ant i tedi r. Bi r za man
l ar psi koanal i t i k psikiyatri ni n kav
ram adec ki i l i k zel l i kl eri yle
bel i rl enmi bi r ki i l i k bozukluu
olarak (i yi ni yetl i ) tan ml ama a
balar, p i kiyatri .ylemi ni n doa
gerei ha'ar s z kal m , a rdn dan
gelen bi yol oj i k psi ki yatri i se kav
ram t opl u msal apk nl k evreni
ni n z l l i kl eri nden ar nd ma gi bi
bi r kayg yl a zaten hi yzleme
mi t i r. "Anti o yal Ki i l i k Bozuk
l u,u" nun psi ki yatri ni n doas ve
"ak l hasta l kl an
"
n tan ml ama
lon l t uunda arkas na al d i de
ol oj i /i d ol oj i l ri bel irgi nl eti r

mek
a s ndan demon. trati f bi r neme
hai z lduu a kt r.
' '
TUITI FRUII
.
Mevsi mlerden k, otuz yan
da. Ki rada oturuyor. Sabit bi r
geli ri , bi r sr arkada, s rtn
da da siyah kaban var. Salan
ve by klar uzam . Yaad
biiyk kenti n tam ortas nda
imdi ; bir gkeeleni n on iki nci
kat nda, duvardan duvara hal
deli bi r iyerinde; arkada n
bekliyor. evresinde a k, ka
pal , aral k duran kap lar var.
Yryen. koan, alan, pen
cereden d ar bakan i nsanlarn
ayaklarn gryor. yeri s cak,
kaban gittike a rlayor. ar
kada gelmi yor. S rt nda bi r
de, uzun bi r sre tam , sonra
yorul up ortada b rakm ol du
u, ama varl n hala duyuran
bi r ak n yk. A k ol may
ok sever, bi r de yazmay .
Ak olmak iin, bilek ge
rek. Bilmek ii n? Grd
n, iitti i ni kaydetmek
.
Ama asl, kurmak. Y aktr
mak: rn yaz olmayan bi r
yazma edi mi .
Temhel. Yazmay seviyor ama,
kad kalemi deil, Yaz dn n
nn sonun hesap. etme al
kanl yok. Ne iin yazyor pe
ki ? Ee, undan: bi raz k r lgan
d r; evin d nda olup bi ten,
uultulu ve sessiz bi r savat r;
yazman n keyi ve dertleri , ge
reksi ndi i zrht r; sava ufak
tefek yaralarl a atlatmak i i n.
yerleri ni n, kuyruklar n, so
kaklar n, otobsleri n ac masz
l n o oyun duygusuyl a yu
muatmak i i n. Zaten kendisi

l l .
k"

"
nma yazma - c eg , oyna-
mak" der. Kurmaca kurdurma-
B
.
" k" l . ca. en o e yazma c emey
yeliyorum; bu szle, kurmay,
kurdurmay, hu i kisi aras ndaki
s n r n beli rsi zliinden ve ya
ratt gl klerden pay na d
ene al may. szeli mi i nat
bir kukuculuk damarna sahip
olmay , kolay kolay doymamay
ve o sreen yabanclk duygu
sunu kastediyorum. Kiiyi ya
zar deilse de yazan klan huy
lar ve duyarlklar.
Yazarl k iin, kurmaca kurdur
macay , i ki ki i lik, ba belir
siz, oyuand ka yazar , ynet
meni , oyuncusu bi rbi rine kar
an ve sonu grltl oyunlar
oynam olmak gerekmez. Bi r
ok yazar bu oyunlara a nad r
belki , o baka.
Yazarl k iin, sesler, grnt
ler, ko kul ardan ol uan i m
hekleri nden ok, szlerden
oluanlar nemserneyi ren
mi olmak gerek. Hatta onlar
zerinde egemenli k. Katl ara
rol keserken, her kada baka
hi r suretini yaptnrken kvrak
ve gzpek ol abi l mek i i n.
Yoksa katla hayat nasl birbi
ri ne kar r sesler, grntler,
kokular szleri nas l kayd r r,
nas l oyunl ar s ahneye konur
oyuncular n fark na varmadan
oynad klar . . . Kt ii r gnde
li k dile nasl da bular . . .
:ektup yazanl ar? Bi lemi yo
rum . . . Mektubuna gre.
Oynat ki mi kadnlara ay p
ettiini duyuran, katca bi r
ahlak var. Belli belirsiz bi r
sululuk duygusu pei ni
hralunaz.
Yazarla ait, ona zg deerler
yoktur. Yazarl a zg bir de
erler di zgesi ? Vard r. rnein
durmatl an "t r"la "d r"l a biten
trnceler kurmakay p . . . tr.
2.
Gz, kaps aralk duran bi r
odaya iliiyor. Pencerede par
lak, kurunrengi bulutl ar. G
ne aralarndan szamyor,
arkalarnda kalp onlar ve oda
y parlatyor. Kuruni , parl ak
aydnlk.
Odada bir masa var, stnde
klrengi bir telefon. B_i ni ni
seemiyor. Sesinin rpertici bi r
tizlii var. "lnallah yanl nu
maradr" decirtecek ci nsten.
Oda, kurun rengini n tonlarn
dan ve onlar boyayan a k sa
ndan baka bir renk kullanl
mam bir fil karesi gibi du
ruyor kap aral nda. Bunu
nce, ark tant m iin ekil
mi ve fototaf y nlar ndan
oluan ksa filmleri, gzel g
rntlerle dol u sinema fil mle
rini ok seyretmi liine yoru
yor, grdne i nanamyor.
Demin sessi zce i ki fl a patlad .
Biri odada, bi ri
kendi suratnda.
Gzn drt ayor.
Ak olmak iin yazm
.
ak,
Yazmak iin
Her fotorafn kars nda
Kendini n yeni bi r
Fotoraf n
3.
Kadn alnac kald nyor. Tele
fon grmesi ksa. "Bekle," di-
"
.
d' k
ll
yor, m - yorum.
Ksa telefon konumalar, ona
gre kurallan oktan belirlen
mi ve beni msenmi k deml i
i likil ri n gstergel eri . Akl na
hemen, baka t rl i l i ki l erin
zneleri aras nda geebi lecek
k sa konumal ar da gel iyor.
' Ama, ' di ye dnyor, ' hepsi
nin ortak zelli i , kurallar n
nceden beli rlenmi ve -hadi
"benimsenmi " demeyelim de
iyice reni lmi olmas . Ben
buna bir de iliki ni n eski lii ni
ve grev nitelii ni ekliyorum, o
kadar:
O kad n tel efonda, kurallar bi
len, k demli bir sevgil i yle ko
nutu. '
Sevgiyle?
4.
" Seni gorur grmez tan d m.

steli k, o ksa zaman dili mi nde

sendeki btn dei i kli kleri
ay rt ettim: Yi ne sigaraya hala
m sn ve artk sklmaya bala
d n bir sevgi lin var. Tan maz
mym, gzlerin kara, kapkara
yakalandlar bana. Telefona ce
vap veriyordun. te, dedi m, o
ok beceri ksi z ve ok kararl,
ok renkli, pasparlak kara gz
l cin gzl k z! Beni brakan
deil, yllar nce bulmu oldu
um. Renieri ni n topu, sedefi,
uuk bi r pembeye denk. Koku
su, meyveler. Bir sr meyve
nin kar m .
Ben de seni ok sevi yorun,
mektupl a r n ve s ana yazm
olduum mektupl ar n fotoko
pileri ni yeniden okuyorum, sen
de heni mkileri sakl yor musun,
hi yeni den okur musun acaba,
kendi yazd klar n n fotokopi le
ri ni ektmedi i ni unutmadm,
h, hi lsen, ne tuhaft o tatl ta
n d ld k duygusuna eli k eden
kuku, ya o deilse, dedi m,
41
sonra kukum geti evet evet
o dedin seni hem iyi tamd
n dan hem pek t an mad m
c<m . . .
ien de seni ok sevi yorum, yi
ti p gi di i ni , yeni el en ortaya
k n , henel e b ra kt n izleri n
asl a bi r bt n olmaya yana
may l ar n , yaz m kuralla nna
ba kal d ran trcel eri virglle
ay rnay yel eyen, bel ki de
byle yapara k, yad kl anndan
bi rden fazla anl am karnan1
bekleyen o kendi ne zg bi <e
i ni . . Sonunda bana cl a hul a-
l l
an . . .
Pul u yap t nrken t i t reyen el l e
ri, zarfta belli hel i r.i z bi r l eke
b rak yor.
5.
Gnler gei yor, her gn nefes
nefese posta kut usuna kouyor.
st nde kararl bi r el yaz s
ol an, renkl i bi r zarf beldi yor.
' Denek i nsan i lk sevgi l i si ni hi
unut mazm . '
Gnl er geiyor, posta kutusu
hep ho dur uyor. Arada bi r
bekl entisi ni n al ka olduunu
d nyor, .onra hemen vaz
geiyor. ' O kad n i l k sevgi li me
. ok benzi yordu. Mekt ubu be
n i m yazc m , neden ve ne
i i n yazd nu a nl a r . Byl e
oyunl ar n pei nden gi t mekte n
geri lulmaz. Oyunuma kat l r. '
6.
' ' Ka l n d uda klannz var. Orta
.l a n kena rlra clon uz a na n
i zgi l eri , kupkuru, pemhe bi r
l oynyl a koyult uyorsunuz. Tam
da ttldl i hhi r n n.mi duiai :Dul :h-
4 2 iZOA
Ben de seni
ok seviyorum,
yitip gidii ni,
yeniden ortaya
1 k1 1 n1, bende
b1 rakt11n
izierin asla bir
btn ol maya
yanamay1la
r1 n1, yaz1 m ku
ral l ar1 na
bakal di ran,
tmeeleri vir
gl le ay1 rmay1
yeleyen,
belki de byle
yapara ,
yazd1 klar1 n
dan birden
fazla anl am
1 karmam1
bekleyen o
kendine zg
biemini .. So
nunda bana da
bulaan .. ''
daklar m z souktan ve ateten
atl yor. A kl a r , mevsi mleri ,
suratla r. iirleri geerken sizde
tak l p kal d m. Gebel i i me
tek engel si z i ni z. Gidi p gel iyo
rum, her suratta, her i i rde bi r
kez gecel i yorum. Si z hari .
Tam da del i bi r mevsi mdeyi z.
Dudaklar m z souktan ve ate
ten atl yor. At duda n zdaki
i zgi lerde bi ri kmi boya, koyu
bi r kan kuru. uyla karyor.
Se. i ni z . at lak; her sz ayn
anda i ki kez sylersi ni z. Bi r se
si ni zle en1 r veri r, dieri yl e be
emeyi seslendi ri rsi niz. Beni m
el e esi m atl ad . Soukt an ve
ate.s ten. Ad n z sylemekte de
yazmala da yreksi zi m. ok
bekl edi m, a ra mad n z beni .
Ben, dil i mdeki hem vani l yal
hem eki t ad mevsime yordum
bi tki n sabahJ arda. Sonra, gece
leri mi i zde gei rdii mi n, ge
beli i me t ek engel ol duunu
zun farkn a vard m.
Hep haz r ve t emki nl i s i ni z.
Bense, si l ahl ar m kuan p
kyorum sokakl ara; her gn ye
ni bi r )i lah kuauyorum. Yol
uzun; geci kmi de ol sam, silah
l anmaya ya da yeni den si l ah
l anmaya de r. Henz d le
r n si lahl anndan ok ve k r l-
gan m.
Bunl ar s i ze neden anl att n
bi l mi yorum.
Bi r ses veri n. " l k mekt ubun
post ada ka bolduundan emi n.
. Arkada , en gvenilir postac .
Aca ba . . . ri ca tse . . . el i ne vermesi
ger k n ez ha . . . masas nn st
ne . . .
7.
Ses yok. Ama i yerine gidi p b
yy bozmaktan eki niyor.
' Byy bozma y sevmez (di) .
Neden arar ad n? (derdi m.)
Byy bozmak i stemedi m.
(derdi .) '
Yeni de arkada na sormadan
edemiyor:
Mekt ubu onun al d nda n
emin, el i mi?
Evet, aarken de grdn
syl emiti ya.
Pelci, nas l biri?
Bilmiyor, ka defa dedi . ren
sin mi ?
Yok.
Kendi ni uzaktan k z beeni p
araya bakalar n sokan kasa
bal bi r deli kanlya benzetiyor.
Beceri ksiz, utanga. Hayr,
renmesin. Bn i lnu ada bitti.
Uzun sre, arkadayla iyeri n
de bul uma kt a n ka n yor.
Sonra gkdelen yava yava o
parl ak, kuruni -sar kar m
rengi ni yi ti ri yor. Nedeni bel li
dei l . l1evsi n dndnden,
diye dnyor rrevsimle gn
dleri arasndaki yakn ili skiyi
hesaba katmyor. Baka grn-
t leri n pe i ne t ak l yor; kab
neeli, kah dertli . Havalar s n
yor, bahar tm beli rt i l er iyle
kente yerleiyor.
Bi r gn, kendi ni yine arkada
nn i yerinde buluyor. Gkde
lende: ' Oyun oktan bitti , daha
dorusu, balamamt. Utana
cak bi r ey yok. '
8.
Otuz ya nda, mevsi mlerden
bahar, aylardan nisan. yerin
cl eki haly ve ayaklar seyredi
yor yine, ' utanacak bir ey yok' ,
' utanacak bi r ey yok' , arkada
n bekliyor, ' utanacak . . .
" Mektupl ann z al d m. " diyor
kadn, "benzettin gali ba. "
Mektupl ar nz ald m, benzetti
niz gali ba.
Mektuplar n ald m, benzet n
galiba.
Mektuplar n aldm, henzett i niz
gali ba.
Mekt uplarn z aldm, benzettn
gali ba.
' Gzleri kahverengi, st ba
pembel er i i nde, zaten kara
gz ol maz, koyu kahverengi
olur, orab d a ka k, bu pem-
Otuz yanda, mevsi mlerden bahar, aylardan
nisan. iyerindeki haly ve ayaklar seyrediyor
yine, ' utanacak bir ey yok' , ' utanacak bir ey yok' ,
rkadan bekliyor. ' utanacak ...
"Mektuplarnz aldm," diyor kadn,
"b enzettin galiba."
Mektuplarmz adm, benzettiniz galiba.
Mektuplarn aldm, benzettn galiba.
Mektuplarn aldm, benzettiniz gal iba.
Mektuplarn z ald m, benzettn galiba.
he hana ok koyu geli r, hem
kar k meyveli nin rengi pembe
midi r, se:i de gerekten atlak,
iyi mi ! '
9.
"imdi bana kat kalem gerek.
Btn bunlar i telile anlat
mak, duyurmak istiyorum. Ne
reden bal amal ? Olup hi te ni
ylece yazsam kupkuru olur.
Mekt upl ar n fotokopilerine i se
ki m inan r, ben bi l e artk ger
eldi kleri nden kukulu iken?
yle bir met i n olsun ki , kadn
lar n hi biri ne hakszl k etme
sin, hi bi ri ni kayrrnas n, hem
ayn hem de hir olduklann an
latsn. Kar k meyel i olsun.
Yar s sanry, yars gerei an
l ats n. Sanrn n tad n ve ger
ek ol mad n; gerein kt
ln, ki mi zaman ul a lmaz,
ki mi zanan ise apak bilgi k
lna girdi i ni , bundan tr,
ger.ei hileinneyi grev edi n
medeki kof okhilmilii . . . Bi r
de snrn tellikes i ni . . .
Met i n i lerledi ke noktal ama
i mleri yl e, en ok da trnakl a
ba m n deree gi recei ni seze
hiliyorum.
Bi ti rmeye yak n yle desen :
Her sevgiliyle bi r nceline ve
nceki lere . . .
Her sevgiliyle
Bi r nceki ne
Ve nceki l ere
Gui
Kurmaca kurdurmaca te.
Di l st nde kaydrmaca.
Cen Atbolu
Gabri el , baheni n " br" yo
l undan gi tmeyi neden hu ka
dar ok i tedi ? Esas ol arak
" farkl eyler" yapmak i stedii
ni syl yordu. Bu "farkl " ey
l eri n, " Pa i on" d nda iyi ey
ler ol d uunu ama farkl l k t a
n m n hakimtti recek bi r g.l
l e sahi p olmad n hi l i y nz.
Kendi . i ni n le aamad G ne
si s mzi i ndeki b l i rl yi ci ro
l nn ok neml i olduu ya
n lsamas , bi r sre sonra di nle
yi ci l ri tara f ndan yeri n " ot ur
t ul du" 1 i raz da ba i tl t i rile
rek. A Tri ck of the Tai l . Gabri
el' i n ayr lmas ndan - . d n
da- p k t ki l enmemi bi r Ge
nei ' i " nmze get i rer k he
pi mi zi a ; rtt . Gahri l Gene
si s' e z ve sesi d nda, m-
zi k olarak pek bi rey vermemi
ay l abi l i r mi ydi ? Bu soruyu
cevapla madan ne bi r i ki r
n k daha vermek gereki yor.
Phi l Col l i ns' i n sol o al bml eri ni
di nl y rler, Gene i ' den ne ka
dar " al nt " bul dul ar ? Mi k
and The Mechani c , ne kadar
G n si svari ydi ? Ya da Hac
k tt ' i n Defector' nden ki m, n
z vk al d ?
Syl emeye gerek yok: Gene
si ' de kollekti f bi r mzi k ret i
mi reci yaan yordu; hala da
a:a nyor. Bunun t ad , ona ka
t l anl ar i .i n bambaka, bi z di n
leyi i l er i i n de. Her solo a
l ma, ne kadar d t ekl eyi ci
parl nk payandnl ar l ::a da t . k
ki i ni n i mza n ta yor. Gahri -
l ' i n ayr l i l e G n i s dnya -
smda bag t ren tehikeli bo
l uuun ne kadar anl ams z oldu
unu grubun geri de kal anl ar
mzi k end. tri si ne anlatmak
t an yorul mul a rd . Col l i ns ' i n
" Evet, P t r zle r i n byk
k m n yaz yordu ama mzi k
bize ai tti , ort akl aa bi r aba o
nucu ortaya k yordu" derk n
kastettii , ki i l eri n herbi ri ni n
damgas n da t a yan ama o
nuta onl ar n tek tek mzi kal
anl ay la r n n da d nda ortaya
kan bi r grup miziiydi . Rut
h rford, al mak i stem di i b
l ml eri kabul t mek zor unda
kal m , Galni I , sesi ne hi uy
marl hal de, bi r ton al tt an
"y] mi , Col l i n: ok i t di i
hal de, pnra n n o yeri nd n
kanala l nma m t . Ama so-
nuta, ortaya kan ey, onla
r n i stedikleri ve istemedikeri
ni n toplam olan bi r rnd,
bu da Genesi s' i n mzi iydi .
" Peki o zaman Follow you Fol
low me?" diyecekler olacakt r.
Genesis eti keti , ilk yaz da uzun
uzun szn ettiimi z beli d
neme a it bi r etikettir; ve e
dmeni n bu kadarc k etki si
olacaktr mutlaka . . .
Ancak yi ne da A Trick of the
Tail' deki mzi kal yap, bi rok
kii ii n Genesi s soundu deil
di r; farkl dr, baka bir eydi r.
Ama bu "fark n" , "tamam ahi ,
Genesi s beni m i i n 74' e ka
dard r" gi bi ar bi r yarg n n
yayg nl am olmas na neden
olacak kadar doru olduunu
s anm yorun . Bu " fark" n,
F oxtrot ile Seliing ya da Seliing
ile Lamh lies arasndaki "fark"
kadar olduunu sylemek daha
doru olur. Gabriel olsayd da
kolayl kl a i ine gi rehi ldi kleri
bir alhm olabildi . Collins, bir
yerde bu albmdeki dedi toplu
yapy yle a kam t : " Bu
albmdeki mzik, daha yumu
ak ve nfs edilebilir. Eski
paralarmzin bazlar blm
ler ve paralar halindeydi ve
olabilecekleri kadar iyi yapla
namam t . Bunu sylemekle
eski materyalleri mi zi aala
m olmuyorum. Ama yeni ma
teryalleri n daha sert, daha
emin ve daha az blmlere ay
rlm olduunu dnyorum.
Bu iyilemenin Peter' n ayrl
mas yla hi bi r i lgisi yok. Bu,
mziimizdeki evri min bi r par-

l l
as sac ece.
Katlp katlmamak size kalm .
Ancak Collins' i n syledi kleri n
deki doruluk pay n tesli m et
memiz gerekiyor. Genesis, ken
di doal evri mi ni n yaz l abili r
tari hi ni bi r iki albm komple,
yeni alhmleri ni bekleremize
neden olacak kadar g da verdi
ler. Ama bi r ger_ek var ki
show busi ness' i n Genesi s al
bmlerindeki etki si artk fazla
syl a "s kt art k" boyutlar na
ulam durumda. Bu, Col
li ns' i n solo albmleriyle ve Ge
nesi s' i n albmleri n aras nda
c mb zla fark bul maya aba
gsteren bizler i i n, daha bi r
ok hayal k r kl gibi , olaan
saylan gnl k ilerden.
Genesi s' i n di nleyi cileri Gabri
el' in ayrlndan daha drama
tik ve esas sarsc etkileri olan
olayn, Heckett' i n ayrl oldu
unu bilir. Gabriel' i n ayrl n ,
Jagger' n Stones' dan ayrlmas
l snde _byk endi eyle
karlayan mzi k eletirmenle
ri kalan Genesi s yeleri ni n,
Gabri el' i n yerine bi r yldz bu
labi lmek i i n o kadar byk
aba gstermedi kleri ne ahi t
" O nl Amerikan Deneyini bilirsiniz . . . Gnllleri semiler,
bir ksmn renci bir ksmn da retmen diye ayrmlar . . . .
Genesis' i mzii bu "fark" ya
rat acakt . Gabri el ' i n sorunu,
olaslkla bu sounddan s klm
olmasyd . Nitekim A Trick of
the Tail, Genesis di nleyenlerin
ondan sonraki albmlerinde de
tek tek baz paralaryla yazd,
yazmaya da devam ediyor. En
son W e Can' t Da nce' de de iki
parasyla Genesis' i yadederek,
olduklarnda pek bir anlam ve
rememi lerdi . Ama Hacket' n
ayr l sonras nda saylar e
i nen Grup yelerini n apkalar
n nne koyup uzun uzun d-
t1 ndukOr n yor| no kOyao~
cokor| r| n| uzun uzun ara
d k|an sOnra uamadk ar an~
da, ` domok uraya kadarm `
|on oro woro hroo n [
buruk, a ksozu ama sOnula
zOrak kauon n d nda|
u aamamas Ouna do|d r.
m rlorc sOrunundanba~
sod|yOr. Aaam n muloVaz| ka~
| ar n d nala rmak slomo
yon k | n uguno kadar su
retmenZere canl denekierin tepkilerini elektrik oklann kul-
lanarak lmelerini istemiler . . . . Gnlller 450 volta kadar k-
d d| or n an ama ar daa da
zOrdu. Ionos| s | ` |lmo` nOkla
- nda gol ron ackoll | n ayr
, nodon u kadar onomson~
m I

? [unku ackoll o r~
klo Ionos s n muz| kayas~
n n lomo ayakar ndan r do
okmu ouyOrdu. u nOklada
"

"
k . cVr mo +r yana, +a a 1r
n uz ka ya soz Onu- u Oa ~
| rd| . olu, Oumsuz an| am nda
soy om yOrum. ack ll nkalI
g| | ar sOund u r yana, mu
z kor n O uumu uroc| ndo r
` oy| n` oks| | yOrdu. Du nOkla~
da I rl na a ma `, Vor| m| ndon
o| oy kayo| m| O uyOrdu.
unu |O | ng Iono a Vurd
| r dumoIo Io | n vo hu||or
lOrd ag kyurok | ko kauon
m| I| r. ` [ackol I n yor no| g~
lar| -l |+ ma aray arm z sO~
nusuzka nca, ka an kaaslo~
mz kadar yazmay urdurmoyo
I arar vord k. `
ackoI l | nd and ulo
r| ng | n, Ionoss d noy c| or| n n
gozundok sa_g n yor| no Pnd
4 iZI
Bahenin teki Yalnz
Yolcusu
lolor Iaro, Ionos| s don ay~
r ma karar n n muasoos| n
oyo ya yOr. ` Irula yazma
uroc Ok az lar|man n gol~
r donom a | no go m| l .
kan kl ar m za asOmu~
luk. H royo kar kmyOr,
| r oy losI o|m yOrd uk.
Iru aar O maya a ad k~
a | nsan ar r sk| oy| or ya~
maya loV k olmok gllko zOr~
a yOrdu. OOnunda, | r ad m
almatn gorokl| no karar Vor~
d m. Iyo r nOkladayd k k|
| koz gorokI on ara zo
doru aknaya ba am I . In~
dan ayranayaca mzdan kOr~
kuyordum. 1on| |r yaam Iar
z na a ab rd| m. h a | guVon~
| k kaygarya da O yaam Iar
z ndan kOmam gu o a| r~
d| . . . `
Y "f k

` an , ar oy or yama{ s
Iod|| yO undak gon 1 kau
gormu ` nodon| n` d nda lo
rok saI ad n kond n
gokoro karmyOr. Zalon un~
ar soyod | lOs Angoos ~
mos gazolos n n muHar ala
ad n ,saygya karkcumlo~
oryo do | lado od| yOr. Du slar
ka na smayan k| | k, ark
- oy| omokIon | o vazgomoy ,
Ionos| s sOnras k aumunun
sadoco sozor| n| yazmay duu
no| ocok kadar ` or g| lm ~
l | ` l . P um karmay kond| s
no kar r s a a no gol r
mod| , kaIas nda mondrd~
| a umu sOn aras na kadar
lamamamadan muz| kaza rn~
da a d n n b| o unulu mas n
gozo a arak a ma ar n ya~
y m amad . [Du yonunu, | k| nc
aumunun ya mc n usIo~
non Ir|msOn d a n hOorl
r| , Amslardam d a aay
londra da doVau Odon, low
!ork la sOna yakaan Vo y no
lOndra da l amam anan a bu~
mun ya suroc| ndo yaad k~
lan sOnra gayo| guzo ozoI yOr .
` OI or o a mak kOrkun.
nk kendi si ne ai t net bi r g
r var. Ne istediini de iyi bi
l i yor . Ama ne i stedi i nden
emi n olmasna ramen, yapl an
i i n kendi istedii olup olmad
konusunda i nan lmaz karar
gl ekiyor. Beni ok yor
du, gal i ba bu ynn i yi bi ldi i
i i n beni i stedi " . Gahri el ' i n
Fri pp'le al mas n n kararl ar
" doru" vermesi nde ok etki li
ol duunu bi li yoruz. yle ki
Gabri el ' i n i ki nci al hmnn
Gabri el ' le ne i lgisi ol duu hal a
tart l rken, i ki nci albmnn
Galniel ' e a it olduunu bi lmek
i i n kapa na bakmanz gerek
mez) .
l1tavazil ii , (ya da kendi kii
l i i ni Genesi s' i n Gabri el' i i ma
j ndan s y rabi lme abalar) giy
si leri ne hi l e yans d . ti yatroyu
b rakt . Gari p maskarla sahne
de teatal davran l arla yaratt
' ' " d t . s am )I ans a n vazge . . ya 1a
dnd (bu da baka bi r "ambi
ans" d bel ki) . Konser perfor
mansl a r nda Gahri el ' i b il di k
hallerivl e hulanad ki mse. ln-
w
etti rebildi.
Dei mi niydi , ni hayet i ste
di lderi ni mi yapyordu ? Bi rinci
Peter Gahri el albmndeki
Solshury Hill, ya da Genesi s
ayrl n n i roni k hi kayesi , ba
l angc i fade edi yordu. llei nci
albmndeki D. I. Y. ' cl en n
c ve tart mal alhmndeki (
i erii ni n "arl ndan" tr
Atlant i c firmas yay mlay red
detmi , Mercury et i ket i yl e . k
nnt ) Fa mily Snapshot, Mi l g
ram .7 ve Bi ko' ya , Secu
ri ty' dek Shock t he Monkey' e,
So' daki Sledgehamn er' e ve Big
Ti me' e ve Us' daki paral ar na
kadar, bugn art k Peter Gab
ri el mzi i var. Pasi on ise
" baka" bir hi kaye. yl bo
yunca sren bu kei f maceras ,
bizler i i n yeni eyl er karma
d ortaya belki ama Gahri el "bi
zi " kefe tti . nc dnyaya
bak n kurduu WONI AD' l a
ve Real Worl d "al ternat if" m
zi k/yay nc l k i rket i yle kendi
evresi ne aktarmaya al t , ha
la da . al yor. Sa n yorum,
t pk bi zi m k l -kal kan eki bi ni
di nl erken kard kl ar hay
ret/hayranhl{ sesleri yle ama so
nuta mesafeli bi r sami rniyetle
di nledi ve yorumlacl . Us' n
k bir. ok kiiyi rahatlatm tr.
So' dan sonra Us geli r, deme fr
sat 1aratm tr. Gahri el' i n hi la-
f " B. " na c a o sa. . . z m c unya-
mzcla Passi o 1 ve 2' den sonra
Us gel i yor. Gahri el ' i n gei ci bi r
sre i i n "etni k mzi e! " " ta
k lcl n ", Us' l a yeni den kendi
asl i i zgi si ne dndn syle
mek, hu ka dar sayfada basit
bi r zeti ni yapabi l dii m bi r
mzi k adam i i n ok kol ay ve
kest i rmeci bi r yarg ol urdu.
Us' a Passi on dnemi nden s-
l
.
I f l l " z ere \ g ren c m ra \ ar ,
Us' Gabriel ' i n bugne kadarki
en .al an mzi kal yap ya ula
mas n sal ad .
atalar
Genesi s adl bu dev rock kuru
mu, bugn Gabri el ' i , Coll i ns' i ,
Rutherford' u, Hackett' i ve Ge
nesi s' i i le yoluna devan edi yor.
mlar ! . . Bu gerekten verilseydi rencileri ldrebilirdi . . . . oto-
ritei kimse sorgulamyor . . . Bunun ne kadar uzandayz hala . . . .
:an Haldan konserl eri nde, Pas
si on' daki mzi kolog edas yla
kendi ki i li i ni ni hayet kabul
" " G l . l '
.
moc ern c unya J'a l r e n
Pas: o ' n ve Real Worl d' n
kard 20'ye yakn al bm,
Bir alhm yeri ne bi rden fazl a
albm ci nliyoruz. Tamam, fena
olmuyor ama hal a . . .
zF 47

PADON FINK
evgili izofrengi okurl ar ; getii
mi z gnl erde seyretti i m bi r fi l m
beni deri nden etki ledi . Coen kar
delerin " Barton Fi nk" adl filmiy
cli bu. Fi lmele hreti n basamakla
r n yeni t rmanmaya balayan bi r
oyun yazar n n ba ndan geenler
anl at l yordu. Barton Fi nk Holl
ywood' dan reddedil emeyecek bi r
tekli f aly r (hafada 1 000 dolar}
v Lo Ang le ' i n yol um tutuyor.
Burada gari p bi r otele yerleiyor,
tdy nun 'marlad senaryoy
yazmaya balyor, ancak bi r trl
ilham gel miyor. Bu arada yan oda
da l al an bi riyle sami mi ol uyor;
i ko ve evimli bi r adam, sigorta
c. Her n ye, fi lmi n i lerleyen da
kikal ar nda yazar m z iyice keye
s k yor; sonunda senaryoyu biti
riyor . . .
in ilgi n t araf u: Filmee yks
anlat lan Barton Fi nk' e ok henze
y n bir yazar bizim l kemi zde de
yaa m t r; bi rok oku r-yazar n
adn bi l e duymad l l han Se
ver' dir bu kii. Sever, Ankara ni
v r it j Ed hiyat Fakltesi' ni bi
ti rdi kt n nr (dier meslektala
r n n yapt klar gi bi } kltr ba
k nti stanbul' a ta nmak yeri ne
Anl ara' da kalmay yel emi , ve
lmrada kendi ne kk bi r memur
l uk ayarl am . Birka nemsiz der
gide ykiis y-ynla ndktan sonra
dn e mi n di er ayd nlar gi bi
( l 9.60' l y llar} osyali zmi n etki si n
d kalm ve topl umcu-gereki
eserler vermeye balam . Bi r y
kii n ii okuyup. ok beenen d
n min i i nl ii bir ynetmeni kendi -
in bi r m kt up yazm ve stan
I ul ' a a rm . lhan Sever bu tek
lif kar nda kendi si ni zorl u bi r
ikil mi n ii nd bul mu, zi ra sine
mann bi r burjuva sana t olduu-
nu ve ki t l l ri n bi l i nl enmesi n i
nl edii ni d ii\ ii nii yormu. Neyse,
sonunda dayanarnayp (bir arkada
ona zorla Potemki n Z rhl s ' n
izletti rmi } kabul etmi ; zorlu bi r
otobs yolculuundan sonra (yedi
ki i ni n otobsli n bagaj nda yolcu
luk yapt n hayretle gzl erl e
mi } Topkap 'ya gel mi . Tarlaba
' nda bir tele yerl emi . Ertesi
gn fi lm i rket i ni aram , ancak
nl ynetmeni n mekan tespit et
mek zer 1 tanbul d na kbg n
renmi . l l han ever' i n tali hsi z
yks i te ) urada balyor. Ken
di si ni davet eden ynetmen yeri ne
kmutuu i lgisiz bir Yeilam ya
p mcs, konagnda al an bal
van n k z na a k olan bunak bi r
burj uvayla ilgi l i bi r senaryo smar
lam . Sever, aresi z kabul etmi.
Odas na kapand g nda ykdeki
s n fsal vurgul ar zerine yogunla
maya al m , ancak bir trlii is
tedii ol ay rg n kuramam .
Sonunda, in mada edebiyattaki n
den ok farkl in kaynaklaryla
al ld n kavram ve zaman
geti ke odadaki nesnelerin (bo
l ukta vzl dayan ivrisi nek, duvar
daki tablo, gece yattt nda uzun
uzun i zledi gi tavan i zgileri, . . . )
"i nsan yeni ve bi l i nmeyen dene
yi mlere haz rlayan uyaranlara d
ntii ni. i " hi ssetmeye balam .
Bu noktada bana gelen bi r olay
sonucu, marl anan senaryoyu bi r
gece ii nde, "zaman n kaybol duu
bi r geced " biti rdii ni bil iyoruz.
Sever, uyku uz g i rdi i bu gece
ni n son u nda ai r arka da Ari f
Su kun' a J i r re kh p yaz yor.
Mek1ubun i i nd yer alan u cm
leler ayd nlat c d r: " . . Dii n gece
bamdan ok tuhaf bir olay geti.
Sana daha nce bahsettii m yan
odada kalan l kender bi r si ni r kri
zi gei rdi ve otelde yang n kard.
Neyse yanguu hep bi rlikte sndr
dk, otel mdr i kayeti olma
yaca n syledi, tabi i s ke nder
ak l hastanesi ni boylad . Ben de
dier otel saki nl eriyle bi rli kte hi
bir ey ol mam gi bi odama geri
dndm. Ilk nce uyumaya al-
. bm, ama stteki odadan gelen ses
ler dalnan engelledi. Saat saba
hn i ki si ydi ; kal kt m, daktilomun
bana oturdum ve yazmaya bala
dm . . .
Benzerl i k a rt c deil mi ? Sever,
tabii ki yazdg enaryoda, faklr k
za a k olan yal bunaa evi ni
yakt rt yor ve olayl ar son deree
traj i k bi r fi nalle noktalan yor. Ye
ilaml yap mc senaryoyu (syle
nildii ne gre} kahka ha larla oku
yor ve sonunu deiti rmesi artyla
" kabul edebi lecegi ni " sylii yor. Bu
arada ynetmen sta nbul ' a gelmi
ti r, senaryoyu hemen okur ve
"berbat" bul ur. Ynetmen deiir,
Sever kendi ni yap mc n n kollar
na b rak r. Bi rbi ri ardn ca senar
yol ar yazmaya bal ar. At f Y l
maz' dan Ertem Ei l mez' e kadar
bi rok ynetmeni n fil ml eri ne kay
nakl k eden bu e erler ( enaryola
nn hemen hepsi nde takna ad kul
l an l m t r} , yazar n kar yer i ne
balad yll ardaki duyarl k ve ze
kadan yoksun, m kani k i l erdi r.
Sever s radan bi r Yeilam yesi
olup kmt r artk. Yazarl k ha
yat ok gemeden son bulur.
Evet, Barton Fi n k' i n sonunu bi l
miyoruz, o kumsalcia ne kadar kal
d, o kza a k ol du mu? lhan Se
ver' i n kaderi ok daha az i i rsel,
bi ldi i mi z kadaryla. Soyl u bi r sa
nat n n, Ortaadaki gi bi sokak
farcia dol at grlmyor art k.
Jtnyle ku kudayz.
. Mekt ubu, tarihini lalrlanad.m bir
Varlk yllndan fotokopi ktirmitim.
Durul laylan