You are on page 1of 31

1

pufwifbmv 21 &ufae@wGif Edik fiHwum+idr;f csr;f ae@txdr;f trSwt


f jzpf xm;0,fvil ,ftpnf;t&kH;rSO;D aqmifum xm;0,f+rdK@rSwqifh (pyg;
awmif)ok@d xm;0,fvli,frsm;ESiht
f wl vrf;avSsmufcsw
D ufch=J uygw,f/ pyg;awmifay:wpfae&mwGifpak ygif;+yD; ylaygif;vG$wfjcif;/ csdK;iSuv
f $w
G jf cif;/
+idrf;csrf;a&;oDcsif;rsm;oDqkdjcif;ESiafh =uG;a=umfoHrsm;jzifh +idrf;csr;f a&;tvHtm;pdkufxlum xm;0,fvil ,frsm;rS +idrf;csrf;a&;tm;vkdvm;a=umif;
jyocJhaom v_yf&Sm;r_wpfckjyKvkyfcJhygonf?

jynfwiG ;f ppf tvdrk &Sd


yGiv
hf if;jrifomr_r&Sad om&if;ES;D jrSKyfErHS r_ sm;
tvkrd &Sd
+idr;f csr;f a&;omtvd&k o
dS nf?
jynfov
l x
l t
k wGuf
+idr;f csr;f om,mr_r&Sad omae&ma'owGif
'Dru
dk a&pDrxGe;f um;edik f
+idr;f csr;f ygapjrefrmjynf
at;csr;f ygapjrefrmjynf
om,mygapjrefrmjynf?

2
2

tjynfjynfqdkif&m jidrf;csr;f a&;ae@


txdrf;trSwftjzpf jrpf}uD;em;+rdK@wGifaexkdif
onfh vlrsdK;bmomrwlnDonfh vli,ftzGJ@t
pnf;(10)zGJ@yl;aygif;+yD; yxrt}udrftjzpf usif;
yjyKvkyfcJhygonf?

tjynfjynfqid k &f murBm+h ird ;f csr;f a&;ae@qak wmif;yG.


J
t"du&nf&G,fcsufrSm

-jrpf}uD;em;twGif;aexkdif=uonfh rwluGJjym;
onfh ,k=H unfr_bmom/ wkdi;f &if;om;vlrsdK;rsm;
t=um; tcsif;csif;ykdrkd&if;eSD;r_wnfaqmufvm
ekdif&ef?

-ucsifjynfe,ftwGif;&Sd vlrsdK;/bmomrwlnDonfh vli,frsm;tcsif;csif; wpfa,mufjy\em(odk@)'kuQukd tcsif;csif;0kdif;0ef;I tjyef


tvSefulnDvm&ef?

-2014 ckepS fwGiv


f kyfaqmifrnfh tmqD,v
H li,fnDvmcHwGif ucsifjynfe,f&Sd vli,frsm;}uHKawG@ae&onfh tcuftcJjyomemrsm;eSifh ucsifjynf
e,f&Sd rwluGJjym;jcm;em;onfhvli,frsm;wpfpkw pnf;toHwpfckxkwfazmfekdif&efjzpfonf?

ucsifjynfe,f.+rdK@awmfjzpfonfh jrpf}uD;em;+rdK@Y vlrsdK;bmomrwlnDonfh wkdif;&if;om;rsdK;EG,fpkt=um; tjynfjynfqkdif&m


urBmh+idrf;csrf;a&;ae@qkawmif;yGJv_yf&Sm;r_wpfckukd pufwifbmv 21 &ufae@ 2013 wGif yxrqkH;tjzpf ucsifjynfe,f.orkdif;rSwfwkdif;
wpfckwnfaqmufedik fcyJh gjyD? ucsijf ynfe,fonf jrefrmekdifiHorkdif;wGirf &Sdzl;cJhonfh tjyif;xefqkH;eSifh ukefustrsm;qkH;/ qkH;&_;H r_trsm;qkH;aom
tpkd;&.xkd;ppfukdcHcJh&onfh jynfe,fjzpfonf? okd@jzpfI ucsifjynfaewGifaexkdifae=uonfh ucsifwkdif;&if;om;rsm;omru rwluGJjym;onfh
,kH=unfr_bmom/ wkdif;&if;om;tm;vkH;vnf; xkdaemufqufwu
GJ dk ,ae@tcsdex
f d cHpm;ae&qJjzpfonf? xkd@a=umifh jynfaxmifpkjrefrmekid fiHawmf
ppfreS faomjidrf;csrf;a&;. toD;tyGiu
fh ckd Hpm;&efrSm vuf&dt
S m%m&tpkd;&/ jynfov
l lxktv$mtoD;oD;/ ,kH=unfhr_bmomtoD;oD;eSifh wkdi;f &if;
om;rsm;tm;vkH;wGifwm0ef&Sdonfukd t+rJrdrdpdwfwGifxm;I rdrd&yfwnfaeonfhae&mrS jidrf;csrf;a&;vkyfief;ukdt+rJvkyfaqmif&ef cspfcifav;
pm;&aom rwluGJjym;onfh ,kH=unfr_bmom/tzGJ@tpnf;toD;oD;wdk@onf Ttjynfjynfqkdif&murBmhjidrf;csrf;a&;qkawmif;yGJwGif oabm
wlnDch=J uygonf?

3
3

pufwifbmv 21&ufae@wGifusa&muf
onfh tjynfjynf qdkif&murBmh+idrf;csrf;a&;ae@txdrf;
trSwt
f crf;tem;udk uGwfcidk f+rdK@wGif wtmif;ausmif;
om;ESiv
fh il ,frsm;tpnf;t&Hk;rS OD;aqmif usif;yjyKvkyf
cJyh gonf?

v_ y f & S m ;r_ . &nf & G , f c suf E S i f h y wf o uf + yD ; +idr;f csrf;a&;ae@tcrf;tem;rSwqifh wtmif;jynf


olrsm;t=um;rSm twW/ arm[/ a'goawGuu
dk if;pif+yD;
wOD;ESpfOD;,Hk=unfr_/ em;vnf r_wnfaqmufoGm;&ef?
wtmif;wuUodkvfausmif;om;rsm;(10/11-10-2013

+idr;f csr;f om,maom vl@tzGJ@tpnf;wnfaqmuf


a&;jzpfpOfwiG f ausmif;om;ESiv
hf il ,frsm;wuf=uGpmG yg0if

vmap&ef?
'Drdkua&pDvrf;a=umif;ay:wGif ausmif;om;ESifhvli,frsm;wuf=uGpGmyg0ifv_yf&Sm;Edkifap&efESifh'Drdkua&pDpdwf"gwfydkrdkjrSifhwufvmap&ef?
jrefrmEdkifiHwGif+idrf;csrf;ae+yD/ vGwfvyfr_&Sdae+yD/ 'Drdkua&pDvrf;OD;wnfae+yD[k tpdk;&rSajymqdkaeaomfvnf; ppfrSefonfh+idrf;csrf;a&;
rcHpm;Edkifao;yg/
txl;ojzifh wdki;f &if;om;a'orSm ppfyGJ
a=umifh tdrfrjyefEkid fao;onfh ppfajy;'kuo
Q nf trsm;
}uD; usef&Sdaeygao;onf/
xdk@tjyif wtmif;jynfolvx
l krsm;onf rl;
,pfaq;0g;jy\em/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ pm;0wfae
a&;/ v,f,majrodr;f qnf;r_jy\emrsm;udk &ifqidk f
}uHKawG@ae&qJjzpfygonf?
xdk@a=umifh tcef;utoD;oD;wGif vli,f
awG/ a'ocHawG yl;aygif;yg0ifvmEdkif&eftwGuf +idrf;
csr;f a&;ESiyhf wfouf+yD; ynmay;a[majymjcif; vkyif ef;
rsm;udk us,fus,fjyef@jyef@qufvufvkyfaqmifzdk@vdk
tyfygonf?

wtmif;ppfajy;'kuQonfrsm;t=um;
EdkifiHwum+idrf;csrf;a&;ae@txdrf;trSwf pum;0dkif;jyKvkyf

xdktcrf;tem;wGif v_yf&Sm;r_&nf&G,fcsufESifhordkif;a=umif;rsm;udkwifjyjcif;/ +idrf;csrf;a&;ESifhydyuQtajctaeudkwifjyjcif;/ csDwuf


vrf;av#mufyGJrsm;/ rdwfqHkpm;yGJrsm;/ vli,frsm;rsm;rS+idrf;csrf;a&;oDcsif;rsm;jzifhoDqdkazsmfajzcJh+yD; vli,facgif;aqmifrsm;ESifh+rdK@rd +rdK@z
rsm;wufa&mufcJhygonf?

4
4

u,m;jynfe,f/ vGKd ifaumf+rdK@wiG f u,m;jynfe,f&dS wdik ;f &if;om;vli,ftzJG@tpnf;rsm;pkaygif;I jidrf;csrf;a&;jzpfpOfrsm;tay:


oHk;oyfaqG;aEG;onfh aqG;aEG;yJGw&yfudk 2013 ckeSp/f pufwifbmv (17)&ufae@wGif atmifjrifpGmusi;f yedkifcJhygonf?
4if;+idrf;csrf;a&;jzpfpOfrsm;ESifhywfouf+yD; OD;aqmifaqG;aEG;olrsm;tjzpf AdkvfrSL;apmvGif (KNLP)/ Adv
k frSL;bkef;edik f (KNPP)/
Adv
k frSLref;oufazm (KNPLF)/ OD;cifarmifndK( vGdKifaumfrJqENe,f jynfol@vGwaf wmfu,
dk fpm;vS,f)jzpfonf?
yg0ifwufa&muforl sm;rSm vuf&dt
S ypftcwf&yfpx
J m;aom wdkif;&if;om;vufeufukid t
f zJ@G tpnf;rsm;/ edkifiHa&;ygwDrSacgif;aqmifrsm;/
trsdK;orD; tzJG@tpnf;rsm;/ bmoma&;tzJG@tpnf;rsm;/ vlr_a&;toif;rsm;/ 88 rsdK;qufvlr_axmuftuljyKtzJG@/ jynfwiG f;owif;
rD'D,mrsm;/UNHCR/INGOs rsm;rS pkpkaygif;(100)cef@wufa&mufaqG;aEG;zvS,fcJhygonf?

5
5

tjynfjynfqkid f&murBmh+idr;f csr;f a&;ae@txdr;f trSwftcrf;tem;udk rGefjynfe,f/ armfv+rdKif+rdK@wGif wd;k wufaomrGev


f il ,frsm; tpnf;
t&Hk;rSOD;aqmifusif;yjyKvkyfcJhygonf?
xdktcrf;tem;wGif jidr;f csrf;a&;ae@twGuf za,mif;wkdifxeG f;jcif;/ rD;ykHysHv$wjf cif;/ obmywd (ekdi;f aiGord f;)rStjynfjynfqdik &f mjidrf;csrf;a&;ae@
twGuf trSmpum;ajym=um;jcif;/ obmywd (ekdi;f &wf*ul)rS vuf&eSd dik if Ha&;eSihf jidrf;csrf;a&;jzpfpOftrSmpum;ajym=um;jcif;/ ekdi;f pae&wf rS
tjynfjynfqkdif&mjidrf;csrf;a&;ae@orkid f; zwf=um;ay;jcif;/ emJcsmefrSaus;Zl;wifpum;ajym=um;jcif;rsm;udk jyKvkyfcJhygonf?

obmywd ek d i f ; aiG o d r f ; rS t jynf j ynf q k d i f & mjid r f ; csrf ; a&;ae@trS m pum;ajym=um;jcif ; tusOf ; csKyf
urBmay:wGifrw
SD if;aexdkif=uaom vltygt0if/ ow0gtm;vkH; jidr;f csr;f a&;udv
k v
dk m;=uw,f/ acwftqufqufrS jzpfay:cJh
aom yxrurBmppf/ 'kwd,urBmppf ppfat;wdu
k fyaGJ wGtay:rSm b,folrS taumif;jrif=urnfr[kwyf g/ vltrsm;tjym; aoqkH;
ysupf D;apaom 'Dvkjd yif;xefonfhwdkufyGJawGudk vlawGrkef;wD;=uw,f/ acwfeSit
fh nD usifhokH;aeaompepfa=umifh wdkufyGJrsm;jzpfay:
vm&jcif;jzpfonf? ya'o&mZfacwf. Oya'wif;usyrf /_ ukv
d edk aD cwf. ajr,mcs@J xiG o
f rd ;f ydu
k rf /_ t&if;&Siaf cwf. acgif;ykjH zwfrw
l @dk a=umifh
wpfOD;eSifhwpfOD; rkef;wD;vm=ujyD; jy\emawGudk zefwD;cJh=uw,f/ u|efawmfwdk@wpfurBmvkH; jidrf;csrf;a&;vdkcsifvsSif vGwfvyfrl/
nDnGwfrel Siw
fh &m;rsSwrl[al om avmuygvw&m;okH;yg;udk vufukid u
f sifhokH;&rnf? xdktjyif u|eykf fwdk@tm;vkH; jidrf;csrf;a&;udk cspfcif
jrwfedk;tav;xm;&rnf? okd@rSomvsSif jidrf;csr;f a&;wefzdk;udk tjynfht0cHpm;&rnf? jidrf;csrf;a&;onf wnfjidraf t;csrf;aom ywf0ef;
usifudkwnfaqmufedkifonf? xd@k a=umifh u|eykf fwdk@onf rdrw
d wfeidk faombufrS jidrf;csrf;a&;azmfaqmifr_wGif yg0ifv_yf&mS ;=u&ef wdu
k f
wGef;vdkufygonf?
xdt
k crf;tem;udk rGefa'ovkH;qkdif&m'Drdu
k a&pDygwD/ &mrnjidrf;csrf;&;azmif;aw;&Sif; / armf+rdKifouUodv
k fraS usmif;ol/om;rsm;/ rGef
trsdK;orD;tpnf;t&Hk;/ Civil Society Development Program (CSDP)/ &SifapmyktzGJ@tpnf;/ rGefowif;Xme/
Women Empowerment Program (WEP)/rGefapwemtzGJ@tpnf;/ rGefvli,frsm;tzGJ@tpnf;/ rGefpHjytzGJ@tpnf;/
a&$[Fomowif;Xmersm;rSudk,fpm;vS,frsm;ESifh+rdK@rd+rdK@zrsm;wufa&mufcJhygonf?

6
6

(10) }udrfajrmufurBmh'Drdkua&pDvli,frsm;ae@txdrf;trSwfcrf;tem;w&yfu dk jrefrmEdkifiHausmif;om;vli,frsm;


uGef*&ufEiS fh wdki;f &if;om;vli,frsm;tiftm;pkw@dk yl;aygif;+yD;xdik f;-jrefrme,fpyfwGiu
f sif;yjyKvkyfchyJ gonf? xdktcrf; tem;wGif
urBm'h rD u
dk a&pDvil ,frsm;ae@pwifjzpfay:vmyHo
k rdik f;a=umif;/ &nf&,
G fcsu/f OD;wnfcsuf/ ar#mfreS ;f csurf sm;ESiyhf wfouf+yD; uGe*f &uf.
twGif;a&;rSL;(2)roufZGefrS tus,fw0ifh&Sif;vif;wifjycJhygonf?
EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;ulnDapmifha&Smufa&;toif;(jrefrmEdkifi)H rS twGif;a&;rSL;OD;wdwfEdkifuvnf; tckvdkrsdK; vli,fawGeJ@ywf
ouf+yD;tcrf;tem;awGvkyfaqmifjcif;jzifh vli,fawG&J@tcef;uudktodtrSwfjyK&ma&mufw,f/ jrefrmhordkif;wav#mufrSm
jynfolvlxktwGufqdk&ifvli,fawG[m &J&J0Hh0HheJ@a&S@uaeOD;aqmifvkyfaqmifoGm;wmudkawG@&w,f/ teD;pyfqHk;ajym&&if 1988
'Dru
dk a&pDta&;awmfyHkrSm ausmif;om;vli,fawGyJ OD;aqmifcJhwmjzpfygw,f/ ausmif;om;wyfrawmfqdkwm urBmay:rSmyxrqHk;
wnfaxmifchw
J hw
J yfrawmfjzpfw,f/ ausmif;om;vli,fawGOD;aqmifwhJ vlhabmifopfygwD[m jrefrmjynfrSm 'kwd,t=uD;qHk; ygwD
7 fw,f/
jzpfvmygw,f/ aemufydkif;rSmawmh ppftkypf ku pmoifcef;xJrmS a&mufae&r,fhausmif;om;awGudk axmifxJudk xnfhxm;vdku
7

EdkifiHa&;tusOf;om;a[mif;aygif; (12000)&SdwJhtxJrSm vli,fausmif;om;awG[m trsm;qHk;jzpfaewmudkawG@&w,f/ tJ'DxJrSm tcGifhta&;


aygif;pHkudkcsdK;azmufcH&qHk;uawmh vli,ftrsdK;orD;awGyJjzpfw,f/
tusOf;axmifxJujyefvGwfvmwJh EdkifiHa&;tusOf;om;wdkif;&J@cH,lcsufxJrSm wlnDwmuawmh axmifxJrSmusefaecJholawGtwGuf olwdk@vGwf
ajrmufatmifvyk fzdk@ igwdk@rSmwm0ef&w
Sd ,fqdkwmyJjzpfw,f/ 'ga=umifh usaemfwdk@ atatyDyDqdkwmvnf;ay:aygufvmwmjzpfygw,f/ usaemfwk@d
Edkiif Ha&;tusOf;om;vGwfajrmufa&;twGuf enf;rsKd ;pHkeJ@vkyfaqmifcyJh gw,f/ vufrw
S pf kaqmifvy_ f&Sm;r_/ qkawmif;yGJ/ ukvor*~tygt0if Ekdiif H
aygif;pHkukpd nf;&H;k v_yfaqmfr_awGuv
dk kyfygw,f/ tpd;k &opfwufvm+yD; tckaemufykid ;f rSmawmh jrefrmEdkiif HrSm Edik fiHa&;tusOf;om;r&Sb
d l;vdk @jiif;qdk
ae&mrS ,Hk=unfcsufa=umifhtusOf;usaeolrsm;pum;vHk;awGudkajymif;+yD; v$waf y;wmawmh&Sdygw,f/ olwdk@v$wfay;wmuvnf; jrefrmEdkifiH&J@
tcg}uD;&uf}uD;awGjzpfwhv
J jynfhae@awGrmS v$wfay;wm&So
d vdk olw@dk tusdK;tjrwf&rnfhtcsdet
f cgawGjzpfwhJ tar&dueftygt0if urBmhEidk if rH sm;rS
acgif;aqmifawGvmwJt
h cgrsdK;rSm/ 'DEkid if u
H t=uD;tuJawG Ekdifiw
H umudo
k Gm;wJhtcgrsdK;rSm v$wfay;wmudak wG@&w,f/ 'Dvkv
d yk faqmifaewm[m
EdkifiaH &;tusO;f om;awGudk tpdk;&u jyefay;qGx
J m;ovdkjzpfaew,fv@dk axmufjywmawG&ySd gw,f/ Edik fiHa&;t& EdkifiHa&;tusOf;om;awG&aSd eoa&G@
uawmh trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;qdkwm[mvnf; tvSrf;a0;aetHk;r,fvdk@yJjrifygw,f/
Edkiif aH &;tusOf;om;rsm;ulnaD pmifha&Smufa&;toif;(jrefrmEdkifiH)rS tckvkyfaqmifaewmuawmh vufuseEf kid if Ha&;tusOf;om; pDppfa&;aumfrwD
qdkjyD;zGJ hpnf;xm;wm&Sdygw,f/ tJ'DaumfrwDrSm atatyDyu
D yg0ifxm;ygw,f/ aumfrwD0if 19 OD;eJ h zGJ h pnf;xm;wmjzpfjyD; 0ef}uD;OD;pdk;ode;f u
OuUXtjzpfaqmif&u
G faewmyg/ tckqdk&if jrefrmjynftusOf;axmifwdki;f udk usaemfwkd h oGm;a&mufvdk@&aeyg+yD/
'gayr,fh EdkifiaH &;tusOf;om;qdw
k t
Jh "dyg,fzGihq
f kcd sufudk aumfrwDuoabmwlnDrIwckr&ao;ygbl;/ tuef@towf=um;xJu vkyaf e&wmqdk
awmh cufawmhcufygao;w,f/ Oyrm-yk'fr(17-1)wdk h yk'fr(18)wdk@udk zsufodrf;ay;zdk@awmif;qdkwm&Sdygw,f/ yk'fr(18)qdkwm qENjyawmif;
qdkolawGudktpdk;&rSumuG,fapmifha&Smufay;zdk@jyXmef;xm;wJhOya'awGjzpfw,f/ 'gayr,fh vuf&Sdtpdk;&uawmhzrf;qD;/axmifcswmawGyJ
vkyfaqmifaew,f/ wu,fawmhqENjyawmif;qdkw,fqdkwm jynfolvlxk&J@cHpm;csufawGudk tpdk;&uodatmif today;wmyJjzpfw,f/
tckwavmh jrefrmEdkifiHrmS AHk;aygufwmeJ@ywfouf+yD;awmh usaemfjrifwmu enf;enf;pOf;pm;p&mawGjzpfvmw,f/ t&ifwkef; uvnf;AH;k awG
cc%aygufw,f/ AHk;aygufwkid f;vnf; (autife,
f /l OD;armifarmif/ atbDtufp'f Dtufzf) 'Dvrdk sKd ;pGypf JG ajymqdw
k mawG&w
Sd ,f/ AHk;ayguf&ifolwdk@yJ
tpdk;&udk,w
f kid u
f aemufuaevdu
k f=unfhaeovdkyJ/ w&m;cHtppfvnf;rrdwmrsm;ygw,f/ 'gayr,fh w&m;cHqdk+yD;rw&m;tzrf;cHch&J wmawGvnf;
&Sw
d ,f/ tck+idr;f csrf;a&;/ typf&yfpJa&;vkyfaqmifaepOfumvtwGif;rSmawmh AH;k awGuJaG evnf;yJ jynfov
l x
l ktwGut
f EW&,fr&SdEkid yf gbl;qdk+yD;awmh
tpdk;&zufrSajymqdkaewmawGawG@&w,f/ 'g[mxljcm;wJhvuQ%mw&yfjzpfw,f?
tcktcsdef[m 88 ta&;awmfyHkrSm yg0ifcJhwJh ausmif;om;vli,fawG[m 40 ausmf 50 wef;udka&mufvmygjyDqdkawmh 'Duaeh vli,fawG&J@
tcef;u[mtvGefta&;}uD;ygw,f/ vl}uD;awG&J@rjyD;qHk;ao;wJh 'Dru
dk a&pDta&;/ vl htcGiht
f a&;/ jidr;f csr;f a&;/ trsdK;om;jyefvnf oifhjrwf
a&;wm0efawGudkvli,fawGu vufqifhurf;o,faqmif&rSmjzpfwJhtwGuf vli,fawGtaeeJ@ udk,fhykcHk;ay:udkwm0efawGusa&mufvm+yD
vdk@rSwfxm;apcsifygw,f/ 'Dvli,fawGuvnf; wufwuf=uG=uGnDnDnGwfnGwfeJ@jynfolvlxktusdK;udka&S@&_+yD; aqmif&GufoGm;=uygvdk@wdkuf
wGef;vdkufygonf?
-------------------------------------?
wEdkifiv
H ;Hk qdki&f mtypftcwf&yfpaJ &;tajctaeESiyfh wfoufI(,ltifet
f ufzfpD)rSwJzG uftwGi;f a&;rSL; (2) OD;cGefOuUmrS aqG;aEG;zvS,f&mwGifwdki;f jynfwjynfrSm ydyuQqw
dk mrsKd ;pHk&Sdw,f/ tJ'DtxJrSm txufeJ@atmufjy\em (tm%m&Sdoel J@ r&Sdol)/ ab;wdkufjy\em (tkycf sKyfoltcsif;
csi;f /rsdKEG,fpktcsif;csi;f t=um;)/ tvsm;vdkufjy\em(tcGit
fh a&;awmif;qdo
k lrsm; udkzrf;qD; axmifcszEd ySd n
f Sif;yef;cH&) 'Dvt
dk =urf;rzuf vSKyf&mS ;
rlawGudkvlr_awmfvSefa&;vdk@ac:w,f/ tcktpdk;&eJ@t&ifutpdk;&bmawGuGmoGm;ovJqdkawmh t&ifu ppfwyfua&S@rSmaew,f/ tckusawmh
ppf0wfpkaH wGudkc|w+f yD; wdkufyHk0wf+yD;awmha&S@xGufvmw,f/ ESpaf ygif;ajrmufjrm;pGmwdkufvmcJhwhJ awmwGi;f vufeufudkiftiftm;pkawG/ tjyifrSm
&yfwnfaewJh Edik fiHa&;tiftm;pkawGudk pkpnf;+yD;awmh pnf;&H;k Eddkifchw
J ,f/ typftcwf&yfpaJ &;qdkwm +idrf;csr;f a&;qdw
k pJh um;&J@tpyJ&daS o;w,f/
20118 ckEpS f =o*kwv
f (18)&ufae@rSm orRwOD;ode;f pdefu typfcwf&yfpzJ @kd jidrf;csr;f a&;zdwaf c:wmawG&dw
S ,f/ 'gayr,fw
h idk f;&ifom;awGzufrSmvnf;
8

typftcwf&yfpJa&;rSvHk;0a&Shrwdk; EdkifyJtypftcwf&yfpJa&;eJ@bJtqHk;owfoGm;cJhwmtESpf(20)ausmfoifcef;pmawGvnf;&Sdw,f/ usaemfwdk@


zufuawmh typf tcwf&yfpJa&;waygif;wpnf;wnf;aqG;aEG;rnfhtpDtpOf&Sdw,f/ 'gayr,fhtpdk;&zufuwzGJ@csif;pDvdkufvHaqG;aEG;awmh
olwdk@ zufu}udKwifjyifqifcGifhvrf;awG&oGm;w,f/
aemuf+yD; wdkif;&if;om;awGzufuawmif;qdkcsufawGtay:rSm tpdk;&zufrSt"dyg,fzGifhqdkcsufawGvGJaewmawGvnf;&Sdw,f/ jynfe,ftqifh/
jynfaxmifpktqifhb,ftcsdefub,fESpfzGJ@yJvufrSwfxdk;xm;xdk;xm; wjynfvHk;twdkif;wmaqmifwJhtypftcwf&yfpJa&;udkawmh tukefvHk;
vufrw
S fxdk;rS typfcwf&yfpJa&;udkw&m;0ifa=ujimoGm;r,fo
h abm&Sdw,f/ vufrSwfrxd;k wJhtzGJ@awGuv
dk nf; rl;,pfaq;0g;tzGJ@awG/ t=urf;
zuftzGJ@tpnf;awGtjzpf Edkiif Hwumtodik f;t0dki;f ujiif;y,fc&H wJh tzGJ@tpnf;awGjzpfatmifvkyaf qmifvmEdkiw
f ,f/ tJ'DtxJ yavmiftzGJ@eJ@
ucsiftzGJ@uawmhwdkif;&if;om;awGzufu trmcHtzGJ@awGjzpfovdk tpdk;&u ajrSmufpm;cHxm;&vdk@ tpdk;&zufu&yfwnfaewJhtzGJ@tpnf;
awGvnf;&Sdw,f/
wdkif;&if;om;awGzufu awmfvSefa&;orm;awG&J@ tm;enf;csufu ESpf&Snfvrsm;ppfyGJawGudkqifEGJae&wJhtwGuf ynmwwfawGenf;w,f/
ynma&;udktajccHwJh EdkifiHwumtcif;tusif;/ tm&Stcif;tusif;awGeJ@ywfouf+yD; avhvmr_tm;enf;w,f/ 'ga=umifh awmfvSefa&;orm;
tcsdK@awG[m yk*dK~ vfa&;tusKd ;pD;yGm;/ xifay:ausmf=um;csifra_ wGtay:rSm tcGit
fh a&;,lcsifvm=uw,f/ tm;omcsuu
f awmh tajccHe,fajr/
&yfwnfzdk@ae&m/ vlxkausmaxmufaemufcH&Sd=uw,f/ pkaygif;vkyfaqmifr_a=umifh wyfaygif;pkawGzGJ@vmEdkifw,f/ wckusoGm;&ifaemufwck
xyfay:vmw,f? ,ckvuf&Sd UNFC rSmpkzGJ hrSKtm; taumif;qH;k jzpfygw,f?
jynfwGi;f EdkifiaH &;[m tm&SEkid if aH &;awGeJ@vnf;qufpyfaew,f/,ae hEkid if Ha&;[mvufeufeJhjydKifwmxuf tawG;tac:eJ@ tm;+ydKifwm/ pnf;vHk;
nDnGwfr_tm;+ydKifwm/ A[kokwtm;+ydKifwmawG&dSw,f? 'Duae@acwf[m wef;wlnDr#r_acwfyJjzpfw,f/
zGJ@pnf;yHek @J ywfouf+yD;awmhjyifwm/ topfa&;qGJwm tjiif;tckefjzpf=uw,f/ zG@J pnf;yHak tmufrSmaewJh jynfwiG f;xJrSmqdk&ifawmh jyifwmaumif;
w,faygh/ zGJ@pnf;yHktjyifzufa&mufaewJh jynfytajcpdu
k fqdk&if topfa&;qGJwmaygh/ topfa&;w,fqw
dk m[m ta[mif;&Sv
d @dk topfjzpfw,f/
tckvuf&du
S 2008 zG@J pnf;yHk usio
fh ;Hk aeqJqdkawmh topfa&;qGw
J mr[kwfbl;/ 2008 tajccHOya'eJ@rwlwJh zG@J pnf;yHu
k jdk yefvnfa&;qGJwmvdk@
ac:w,f/ tckusaemfwk@d pwifa&;qGJaeyg+yD/ 2008zGJ@pnf;yHk(t*Fvdy)f vdk ed'gef;tydk'fh(1)rSm jrefrmjynf[mwckwnf; (Oneness) vdk@yg&Sdw,f/
tJ'g[m wdkif;&if;om;awGawmif;qdkaewJh zuf'&,fjynfaxmifpkeJ@vHk;0qef@usifzufjzpfaew,f/ wckwnf;rleJ@oGm;aewJholawG&Sdovkd
tm;vHk;yg0ifwJhzuf'&,frleJ@oGm;aewJh olawGvnf;&Sdw,f/ wef;wl&nfwl&Sdr_&J@tm;omcsufuawmh +idrf;csrf;pGmtwl,SOfwGJaexdkifzdk@qdkwJh
&nf&G,fcsuf&Sdw,f/
v_yf&Sm;r_wdkif;rSmyg0ifwJhvli,fawG[m qif;&JwJhtodkif;t0dkif;csrf;omwJhtodkif;t0dkif;awGur[kwfbl;/vlvwfwef;pm;uqif;oufvmwJh
vli,fawGjzpfw,f/ 'ga=umifhwjynfaxmifeJ@aervm;/ tm;vHk;pkaygif;aexdkifrvm;qdkwmudk pOf;pm;zdk@vdkw,f/ vli,fawGudkar#mfvifhw,f/
tm;udk;w,f/ v_yf&Sm;r_wdkif;rSmwuf=uGpGmyg0ifvdrfhr,fvdk@vnf; ,Hk=unfygw,f?
-----------------------?
uGef*&uftaxGaxGtwGif;a&;rSL;aemfqef;rS tcrf;tem;tydwftrSmpum;ajym&mrSm jynfwGif;ppfrD;ESpfaygif;(60)ausmfjzwfoef;vmcJh&wJh
rjyD;qHk;ao;aomjidrf;csrf;a&;yef;csDum;csyf}uD;udk usaemfwdk@ tem*wfvli,fawG b,fvdkjyD;qHk;atmifa&;qGJ=urvJqdkwJh ar;cGef;wck
xGufvmw,f/ ppfyGJawGrSmvli,fawG[m trsm;qHk;cH&w,f/ vuf&SdvkyfaqmifaewJh ynma&;/ usrRma&;/ pD;yGm;a&;b,f[myJ=unfh=unfh
tm;enf;csufawGtrsm;}uD;&Sdw,f/ ynma&;ydkif;rSmqdk rdbawGuom;orD;awGudk tqifh (1)&rS}udKufw,f/ 'ga=umifh ausmif;awGrSmvnf;
wa,mufe@J wa,muft+ydKiftqdkiaf wGjzpfvm+yD; &efolvq
dk ufqHvm=uwmudkawG@&w,f/ pmoifcef;rSmtkypf kvdkuftwlwuGvyk faqmifr_r&Sdyg/
e,fuaeausmif;vmwufwJh pmrawmfwJhausmif;om;awGqdk&if pum;awmifrajymcsifyJjzpfvmw,f/ pD;yGm;a&;ydkif;rSmqdk ucsifa'orSm
ausmufpdrf;awGxu
G fayr,fhvnf; udk,haf 'orSm vGwfvyfpmG vkyfciG fhr&vdk@ w&kwfEkid fiHomG ;+yD;ausmufprd f;vufr_vkyfief;rSm oGm;a&muftvkyf
oGm;vkyfae&w,f/

tpdk;&udk,fpm;vS,ftzGJ@eJ@oGm;aqG;aEG;wJhtxJrSm usaemf (2)}udrfavmufygoGm;zl;w,f/ olwdk@ajymwmudkcsKyfvdkuf&if 2008 tajccHOya'


abmifxJuyJaqG;aEG;cGifh&w,f/ tjcm;ta&;w=uD;OD;pm;ay;ajz&Sifrnfh ajr,mjyKjyifajymif;vJa&;/ ynma&;/ pD;yGm;a&;/ 'Drdkua&pDta&;/
+idr;f csrf;a&;/ zuf'&,fta&;pwJt
h cef;uawGudk usaemfw@dk wOD;csif;/ wzGJ@csif;vkyfvk@d r&wJhtwGuf vli,fawGtaeeJ@pkpkpnf;pnf;/ vufawG@
usus tem*wf&@J tcef;urSm b,f[mudOk D;pm;ay;ajz&Sif;oifhovJ/ b,fvku
d k,
d pf m;jyKr_uadk &G;cs,jf yD;b,fvkv
d yk af qmifoGm;=urvJudk ,cku
wnf;upOf;pm;xm;zdk@vdka=umif; 'Dae@wufa&mufvmwJhvli,frsm;udk wdkufwGef;vdkufygonf?
pnf;&Hk;a&;ESifhjyef=um;a&;aumfrwD
(18-10-2013)

vl@tzGJ@tpnf;rSm qif;&Jcsr;f om/ vlrsdK;bmom/ trsdK;rsdK;&Sdaewmyg/ tkyfpdk;ol/ tkyfcsKyfcH/ ppfwyf pwJh tm%m
twdik ;f twm rwlnw
D hJ zG@J pnf;yHak wGvnf; &Sad eygw,f/ aumfyakd &;&Si;f awG jynfy&if;ES;D jrSyEf rHS a_ wG pwJph D;yGm;a&;tiftm;pkawGvnf;&Sad erSmyg/
tdrfeD;csi;f EdkifiaH wG Edkiif Hwumtodik ;f t0dkif;qdkwmawGe@J a&m,Suyf wfouf&r_uvnf; rvGJra&Smifomyg? b,ftajctaerSmrqdk Adkvu
f s
pdk;rdk;r_ux
dk drf;xm;vdkolawGu vl@tcGiht
f a&;eJ@w&mr#wr_udk jiif;y,f=uavh&Sdygw,f/ ppfwyf&@J pdk;rdk;r_atmufrSm u|efawmfwdk@&J@ vl@tcGifh
ta&;eJ@w&m;r#wr_qHk;&_H;cJh&wmrSwfrd=urSmyg/ cwfwmu vl@tcGifhta&;udk bHkpHtjzpfrxm;&if EdkifiHa&;/pD;yGm;a&;/ EdkifiHwumquf
qHa&;pwJh acwfopftm%myHo
k mefawG&@J csw
d q
f uf&y_ faxG;r_atmufrmS u|eaf wmfw@dk u,
dk u
f u
kd ,
dk f a&&Snu
f muG,fEikd zf k@d c,
J Of;avh&w
Sd myg?
vl@tcGiht
f a&;eJ@w&m;r#wr_[m qufpyfaeygw,f/ w&m;r#wr_r&Sw
d Jh Edkifiw
H pfckp[m +idr;f csrf;zd@k rjzpfEkid yf g/ w&m;r#wr_tm;jzifh +idrf;csrf;
a&;udk wnfaqmuf=uygpdk@?
armif j rif h a Zmf ( +id r f ; csrf; jcif; qD a jcvS r f ; rsm;)
10

SYCB eSihf NYFwd@k rS


orRwOD;ode;f pdex
f aH wmif;qdo
k nfh
tcsu(f 5)csuyf gyl;wJaG =unmcsuf
(1) vli,fausmif;om;edkiif Ha&;tusOf;om;rsm;tygt0if edkiif Ha&;tusO;f om;rsm;tm;vHk;udk jcGif;csufr&dS
tjrefq;kH jyefvw
$ af y;yg&ef?
(2) 'Dru
kd a&pDta&;/ vl@tcGit
hf a&;eSit
hf rdsK;om;wef;wla&;twGuf wdu
k yf 0GJ ifae=uaom ausmif;om;vli,frsm;/
wuf=uGvy_ &f mS ;olrsm;tm; qufvufzrf;qD;zdeySd t
f a&;,lrr_ sm;udk csucf si;f &yfwef@ay;yg&ef?
(3) wdik ;f &if;om;a'orsm;wGif jrefrmhwyfrawmf.xd;k ppfqifrr_ sm;udk csucf si;f &yfwef@ay;yg&efeiS hf wedik if v
H ;kH qdik &f m
typftcwf&yfpaJ &;udk tpd;k &rSa=unmay;yg&ef?
(4) edik if aH &;jy\emrsm;udk edik if aH &;enf;vrf;rsm;jzifh at;csr;f pGmawG@qakH qG;aeG;tajz&Smedik &f eftwGuf oufqikd f
olrsm;tm;vH;k yg0ifonfh yifvpkH w
d "f gwfut
kd ajccHaom nDvmcHw&yfuu
kd si;f yay;&ef?
(5) 'Dru
kd a&pDta&;/ vl@tcGit
hf a&;eSit
hf rdsK;om;wef;wla&;rlyg0ifaom zuf'&,fz@GJ pnf;yHt
k ajccH Oya'w&yfay:
xGe;f a&;twGuf pDraH qmif&u
G o
f mG ;&efw@kd jzpfygonf? wdik ;f &if;om;vlrsd K;pkrsm;aexdik &f m e,fpyfa'orsm;&dS ausmif;
om;vli,frsm;onf ynma&;eSiu
hf se;f rma&;apmifah &Smufrw
_ @kd r&&db
S J b0udk cufc=J urf;wrf;pGm jzwfausmaf e&
ovdk tpd;k &ppfwyfrS qufvufx;kd ppfqifrr_ sm;a=umifh vl@tcGit
hf a&;rsKd ;pHck sKd ;azmufcaH e&a=umif; azmfjyxm;
onf?
jrefrmwdik ;f &if;om; vli,ftzJ@G tpnf;rsm;jzifh zJ@G pnf;xm;aom SYCB eSihf NYFonf 2009ckepS rf pS I
urBm'h rD u
kd a&pDvil ,frsm;ae@ukd eSppf Ofusi;f vmcJjh cif;jzpfonf?
11

&cdkijf ynfv;kH qdki&f mausmif;om;ESiv


hf li,frsm;tpnf;t&H;k
All Arakan Students and Youth Congress (AASYC)

jrefrmwEdik if v
H ;kH qdik &f mausmif;om;rsm; 'Dru
kd &ufwpfwyfO;D
All Burma Students Democratic Front (ABSDF)

ucsiw
f rsKd ;om;vH;k qdik &f mausmif;om;ESiv
hf il ,frsm;or*~
All Kachin Students and Youth Union (AKSYU)

ulu;D ausmif;om;rsm; 'Dru


kd &ufwpfwyfO;D
Kuki Students Democratic Front (KSDF)

vl@abmifopf vli,ftzG@J
Youth for a New Society (YNS)

u,ef;rsKd ;qufopf vli,frsm;tpnf;t&H;k


Kayan New Generation Youth Organization (KNGY)

u&ifvil ,frsm;tpnf;t&H;k
Kayan Youth Organization (KYO)

wd;k wufaomrGev
f il ,frsm;tpnf;t&H;k
Mon Youth Progressive Organization (MYPO)

trsKd ;om;'Dru
dk a&pDtzG@J csKyfvil ,f(vGwfajrmufe,fajr)
National League for Democracy-Liberated Areas Youth (NDLA-LA-Y)

wtmif;ausmif;om;ESiv
hf il ,frsm;tpnf;t&H;k
Ta'ang Students and Youth Organization (TSYO)

ytd0k v
hf il ,ftpnf;t&H;k
Pa.O Youth Organization (PYO)

xm;0,fvil ,ftpnf;t&H;k
Tavoyan Youth Organization (TYO)

Zdrk ;D ausmif;om;vli,frsm;tpnf;t&H;k
Zomi Students and Youth Organization (ZSYO)
12

jrefrmEdik if aH usmif;om;vli,frsm;uGe*f &ufonf trsKd ;rsKd ;aom wdik ;f &if;om;rsm;.ordik ;f ESiahf usmif;om;vli,frsm;tzG@J (13)zG@J jzifh
zG@J pnf;xm;aomtzG@J tpnf;w&yfjzpfygonf? xd@k twl xdik ;f -jrefrme,fpyfEiS t
hf Ed ,
dN -jrefrme,fpyfw@kd wiG f tajccsv#u&f o
dS nf? jrefrm
Edik if aH usmif;om;vli,frsm;uGe*f &ufukd 1996 ckEpS /f Zefe0g&Dv(8)&ufae@Y e,l;a'vD+rdK@awmfwiG f pwifz@JG pnf;cJyh gonf? jrefrm
Edik if Hausmif;om;vli,frsm;uGe*f &uf.&nfreS ;f csuo
f nfrwlujJG ym;aomwdik ;f &if;om;vlrsKd ;rsm;twGi;f Y em;vnfrw
_ nfaqmuf
&efEiS yhf ;l aygif;yg0ifrw
_ ;kd wufvmap&eftwGujf zpfonf? 4if;.&ke;f uef}uKd ;yrf;r_rsm;onf 'Dru
kd a&pDtjynft
h 0&&Sjd cif;/ vl@tcGit
hf a&;
tjynft
h 0&&Sad &;ESijhf refrmEdik if u
H kd ppfreS af omzuf'&,fjynfaxmifpt
k jzpf wnfaqmufjcif;twGuOf ;D wnfonf?

jrefrmEdkifiHausmif;om;vli,frsm;uGef*&uf. (&nf&G,fcsuf)
jrefrmEdik if aH usmif;om;vli,ftzG@J tpnf; awmifw
h if;cdik rf mvmap&ef?
jrefrmjynf&pdS pftpd;k &tm; qef@usiw
f u
kd yf 0JG ifae=uaom tzG@J tpnf;rsm;twGi;f em;vnfr/_ yl;aygif;aqmif&u
G rf t
_ m;
jrSihf wif&ef?
tem*wfzuf'&,fjynfaxmifpk wnfaqmufEikd &f eftwGuf rwlujJG ym;jcm;em;aom wdik ;f &if;om;vli,frsm;twGi;f
tjyeftvSef ,H=k unfrw
_ nfaqmufomG ;&ef?

jrefrmEdkifiHausmif;om;vli,frsm;uGef*&uff. (OD;wnfcsuf)
wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pHak usmif;om;vli,fx.
k nDnw
G rf j_ zifh jrefrmjynf'rD u
kd a&pDwu
kd fyt
JG &Sed t
f [ket
f m; ydrk jkd rSiw
fh if&ef?
wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pHak usmif;om;vli,fxt
k wGi;f em;vnfry_ rkd ckd ikd +f rJjcif;jzifh trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;/ jynfwiG ;f
ppf&yfpJa&;/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;ESiw
hf ef;wlnrD #aom zuf'&,fjynfaxmifpw
k nfaqmufa&;?
wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pHak usmif;om;vli,fx.
k nDnw
G rf _jzifh jrefrmjynfppftm%m&Sifpepftm; t+yD;wdik cf sKyf+idrf;ap&ef?
wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pHak usmif;om;vli,fx.
k nDnw
G rf j_ zifh jynfwiG ;f ausmif;om; vli,fx.
k v_y&f mS ;r_tm; wd;k jrSiahf qmif
&Guo
f mG ;&ef?
Edik if w
H umausmif;om;vli,frsm;ESiyhf wfoufIurBmw0Srf; 'Dru
kd a&pDta&;/ vl@tcGit
hf a&;rsm;&Sio
f efxeG ;f um;
9
apa&;ESihf tm%m&Sipf epfcsKyf+idr;f a&;vkyif ef;rsm;wGif yl;aygif;aqmif&u
G &f ef?
13

vlwdkif;+idrf;csrf;a&;udkvkv
d m;=u./ ppfrufudk &GHrkef;=uonf/ ppfrufonf tm;vHk;udk ylavmif'u
k Qa&mufapIjzpf./
ppfreS faom+idrf;csr;f a&;onf wnf+idrfat;csrf;aponfum; trSefw&mjzpf.?

+idr;f csr;f a&;&&Sdapzdk@ nDnGwfa&;onf ta&;t}uD;qH;k jzpf/ nDDnGwaf &;onfr#wr_&rSd S jzpfEdkifaumif;aomt&myg/


r#wzdk@qdkonfuvnf; udk,fcsif;pmempdwf&SdrS/ apwem&SdrS/ arwWm}uD;rm;rS jzpfEkid fygonf?

+idrf;csrf;a&;/ nDnw
G fa&;/ r#wa&; a'gufwdki}f uD;oHw
k idk fckid rf mygrS vGwv
f yfa&;tppftrSefukd &&SdcHpm;Edik frnf[k u|efawmf
qufpyfawG;ac:rdygonf?
a'guf w matmif a usmf ( oG m ;)q&m0ef

jynfwGif;ppfawGudk xm0&yfpJEdkifa&;u typftcwf&yfpJa&;oabmwlnDcsuf pmcsKyfrsm;csKyfqdk&HkeJ@jynfhpHkvHkavmufr_&SdrSmr[kwfbl;/


jynfwGif;ppfjzpfyGm;vm&wJhtajccHta=umif;&if;rsm;tay:rSm +idrf;csrf;pGmawG@qHkaqG;aEG;tajz&SmwJh EdkifiHa&;aqG;aEG;yGJrsm;ay:xGufvmzdk@vdk
tyfygw,f/ 'DvdkawG@qHkaqG;aEG;&mrSm wdkif;&if;om;vlrsdK;aygif;pHkpkaygif;aexdkifaom EdkifiHawmfqdkwJhyuwdjzpfwnfr_udktm;vHk;u rvGJraoG
vufvHxm;&rSmjzpfygw,f/ wdik ;f &if;om;vlrsdK;aygif;pHpk ak ygif;aexdkifwhEJ dkifiHawmfjzpfonfhtwGuf 'DEidk if H&J@Eidk if aH &;pepf[m vlrsKd ;}uD;0g'tay:rSm
tajccHwhJ wjynfaxmifpepfjzpfvk@d r&ygbl;/ wdkif;&if;om;vlrsKd ;aygif;pHt
k wlwuG,SOfwGJaexdkirf _/ wef;wlnDr#r_/ udk,yf idk jf yXmef;cGiw
fh @dk udk tmrcH
csufay;wJh ppfrSefaomjynfaxmifpkpepf&SdrSom 'Dajray:rSmppfcif;oHawG qdwf+idrfoGm;rSmjzpfygw,f/ +idrf;csrf;a&;aw;oHawG a0qmvmrSm
jzpfygw,f?
+idrf;csrf;a&;&zdk@twGuf oHo,jy\em/ owif;tcsuftvufjy\em/ ,Hk=unfr_ysufjym;apEdkifwJhjy\em/ ppfr[mAsL[mqdkif&m
jy\em/ tm%moHk;zdtm;ay;jcif;jy\emeJ@widk f;&if;om;jynfoltrsm;uvufcHrr_ &Sdaom Edik fiHa&;rlabmifrsm;/ Oya'rsm;tm; wbufowf
csrSwfjcif; pwJhjy\emawGudk a&Smif&Sm;zdk@vdkygw,f?
vdrfnmvSnfhpm;r_rsm;/aumufuspfr_rsm;/ uvdefusr_rsm;/ uwdrwnfr_rsm;vkyfwwfavh&SdwJh vlyk*~dKvfwa,mufu tvkyfwckvkyf
aqmifwt
Jh cg tvkyfatmifjrif+yD;ajrmufyghrvm;qdk+yD; oHo,&Sdavh&w
Sd m vl@obm0yg/ 'gudk jyefvnfwnfaqmufzk@d twGuf tm%mydkirf sm;/
tpdk;&rsm;bufu yGifhvif;jrifomr_(Transparency)&S+d yD; oHo,wdkif;udk ausmfv$m;Edkifatmif}udK;yrf;oifhygw,f?
owif;tcsuftvufjy\emuvnf; wdkif;jynf&J@jynfoljynfom;trsm;pk&J@ ,Hk=unfr_udkysufjym;apEdkifygw,f/ ,ae@jrefrmEdkifiH&J@EdkifiHa&;
14iful;ajymif;r_[mppfrSefaomEdkifiHa&;toGiful;ajymif;r_jzpfa=umif;/ ppftm%m&Sifpepfodk@aemufa=umif;jyefvSnfhoGm;p&mr&Sda=umif;/
toG
14

'Dae@[m urBmh+idrf;csr;f a&;ae@/ 'gayr,fh urBmay:rSm r+idrf;csr;f ao;aom Edik fiH/vlrsdK;rsm;+idrf;csr;f ygapa=umif;?
atmifausmfpdk;(u&ifeDjynfvli,frsm;or*~)
(UKSY)

ppftEdkifwdkufolawGudk ol&Jaumif;tjzpftr$ef;wifaeoa&$@ vufeufEdkifiHawmfudk*k%f,laeoa&$@ +idrf;csrf;a&;r&Edkif/


tjyef tvSefav;pm;,Hk=unf+yD; w&m;r#wvGwfvyfjcif;eJ@wef;wlnDr#jcif;wdk@omv#if +idrf;csrf;a&;&Edkifygw,f?
tckajymae&wmu urBmh+idrf;csrf;a&;ae@r&Sd&if bm&Sdr,frSef;awmhu|efawmfvnf;rodbl;/ u|efawmfwdk@wdkif;jynftwGufuawmh wcgwkef;u
axmifuxGufvmwJhausmif;om;awGudk teD;uyfaxmufvSe;f a&;uapmifh=unfhaeygw,f/ tJ't
D drfukd wjcm;ausmif;om;awGu0ifvku
d f xGuf
vdkuef J@bmvkyfaevJqdkawmh pmoifay;aewm/ tJ'D pmoifay;aewJah usmif;om;awGvpl rk drSmpdk;&drfwht
J cg aemufqHk;usawmh vlp+k yD;0ifzrf;vdu
k f
w,f/ tJ'DnrSm 0ifzrf;vdu
k fwJhtcg cdik fvw
Hk Jh &Hk;wifEdkifwJhtaxmuftxm; wckrSrawG@wt
Jh cgrSm awmfawmfpw
d fnpfoGm;w,f/ aemufq;Hk awmh
Edkiif Hawmfu yHw
k yHkuk&d oGm;w,f/ tJ'DykeH @J ppfc&Hk ;Hk udkwifvk@d &+yDqkad wmh tJ'D0ifzrf;wJo
h lawGuaysmo
f Gm;w,f/ tJ'Dyk}H uD;ud,
k loGm;+yD; wu,fvnf;
ppfcHk&Hk;usawmh wu,fvnf;tJ'DyHk}uD;eJ@v_y&f Sm;aeygw,fvkad jymygw,f/ tJ'DyHk}uD;uawmh u|eaf wmfw@dk Edkiif H&J@+idrf;csrf;a&;zcif}uD; ocifudk,f
awmfr_dif;&J@yyHk gyJ/ tJ'Dawmh +idr;f csrf;a&;cif}uD; ocifuk,
d af wmfr_dif;yHkawmifrS ppfcHk&Hk;rSm tr_wJt
G jzpfvyk fcH&wJhwidk f;jynfrmS ajym&&if awmfawmf
av;awmhtm;i,fp&maumif;ygw,f/
tJ'Dawmh u|efawmfwdk@acwfrSm wu,fEh SvHk;om;xJu +idrf;csrf;a&;udk,Hk=unfzdk@qdk&if ausmif;awGrSm&SdaewJh a&mifpHk=uufv#m tvH
av;vufpvHk;udk ydk+yD;owdxm;apcsifygw,f/ tJ't
D vHav;vufpvHk;[m ppftwdkuaf umif;wJhy*k K~d vfawG/ ppfbk&ifeJ@ppfAdkvfcsKyfawGykcH snf;ygyJ/
+idr;f csrf;a&;orm;rygbl;/ trsdK;om;acgif;aqmifrygbl;/
vlawG&J@tawGtac:[m ywf0ef;usif&J@ajrSmufpm;r_tay:rSmvnf; trsm;}uD;rlwnfygw,f/ ywf0efusi}f uD;udkuppfawGtEdik w
f u
dk fcJhwJh
ppfrif;awGudkyJ &kyfwk}uD;awGe@J udk;uG,af e&if/ +yD;awmh vufeufEkid fiHawmfta[mif;awGukyd J pm;+rHK@jyef+yD;awmhaeaer,fqk&d if ESvHk;om;xJudk
+idr;f csr;f a&;w&m;a&mufrmS r[kwfygbl;/ 'ga=umifh u|efawmfw@dk +idrf;csr;f a&;eJ@ywfoufwJhv_y&f Sm;r_reS for# +idrf;csrf;a&;&J@wefz;dk udkoad tmif u|ef
awmfwdk@ aemufrsdK;qufawG&@J ESvk;H om;xJukd +idrf;csrf;a&;wefzdk;xm;wwfwhJ ESvk;H om;rsdK;jzpfatmif 0dik f;+yD;awmh}udK;pm;ay;ygvdk@arwWm&yfcH&if;
tqHk;owfvdkufygw,f?
rif;udkEdkif(88rsdK;quf +idrf;csrf;a&;ESifhyGifhvif;vl@tzGJ@tpnf;)

,Hk=unfr_rwnfaqmufEdkifbJ +idrf;csrf;a&;razmfaqmifEdkif/ +idrf;csrf;a&;r&SdbJ zGH@+zdK;wdk;wufr_r&Edkif/ vGwfvyf/ w&m;r#wI


wef;wlnDr#jcif;onf Tajray:Ywnfygapownf;?
15

15

udu
k }dk uD;(88rsdK;quf +idrf;csrf;a&;ESihyf Gihv
f if;vl@tzGJ@tpnf;)

+idr;f csrf;a&;twGuf ,Hk=unfr_wnfaqmufa&;rS xm0&+idrf;csrf;a&;odk@ az:aqmifEkid yf gap?


Edkif0if;vS(A[dktvkyftr_aqmifaumfrwD)rGefjynfopfygwD

88uaep+yD;wdkufcJh=uw,f/ tckvnf;wdki;f &if;om;vlrsKd ;pHkjynfolawGeJ@twlae/ twl&yf/ twlpm;/ twlcsDwufaeqJ/ 'Dru


dk &ufwpf
zuf'&,fjynfaxmifpk}uD;qDa&mufatmif u|efawmfwdk@(ABSDF)ausmif;om;wyfrawmf rqkwfrepfqufvufcsDwufrnf?
&Jabmfrif;aZmf
wyf&if;rSL;(&if;-8)ausmif;om;wyfrawmf(ABSDF)

'Drdkua&pDta&;/ +idrf;csrf;a&;ESifhtrsdK;om;wef;wla&;twGuf u|efawmfwdk@}udK;yrf;oGm;yghr,f?


udkaiGvif;/ atmifrdk;aZmf/ wdk;wdk;xGef;(vl@abmifopf'Drdku&ufwpfygwD)

olremudk,frem awG@qHkaqG;aEG;tajz&Sma&;vdk@ q&m}uD;ocifudk,fawmfr_di;f ajymcJhwm +idrf;csr;f a&;jzpfpOftwGuf touf0ifvmcJ+h yD?


xGef;0if(+idrf;)q&m}uD;ocifudk,fawmfr_dif;+idrf;csrf;a&;uGef&uf(,m,D&efukef)

avmu&Sdvlom;wdkif; +idrf;csrf;ygapa=umif; qkawmif;vdkufygw,f?


aemfqef; (WGEC)
jrefrmEdkifiHonfppfrSefaomzuf'&,fjynfaxmifpkwpfckjzpfvmapa&;twGuf qufvuf}udK;yrf;oGm;rnf[k tcdkiftrmqHk;jzwfcsufcsxm;yg+yD?
u&ifeDtrsdK;om;pnf;vHk;nDnGwfa&;udk,fpm;vS,fwpfOD;

+idrf;csrf;a&;onfvlom;tm;vH;k twGuf xdt


k xJrmS rS trsdK;om;/ trsdK;orD;wef;wlnDr#I +idrf;csrf;a&;jzpfpOfwidk f;wGif trsdK;orD;yg0ifciG fh
&&Sdz@dk vdkonf/ yg0ifcGifh&&Scd sifygonf?

+idr f; csrf; a&;trSw fw &pum;


+idrf;csrf;a&;udkcsifcifjrwfEdk;olwcsdK@uusif;ywJh tjynfjynfqdkif&m+idrf;csrf;a&;ae@npmpm;yGJudkwufa&mufvm=uwJh +idrf;csrf;a&;buf
awmf16
awmfom;rsm;tm;vHk; rdrdwdk@&J@wpfoufwmtwGif;rSmyJ +idr;f csrf;a&;udk udk,w
f kid u
f ,
dk fus xdawG@cHpm;Edkif=uygapvdk@ qkawmif;vdu
k fygw,f/
16

+idrf;csrf;a&;udk vdkvm;wJholwdkif; &dkao=u&wJh q&m}uD;ocifudk,fawmfr_dif;uawmh q&mraocif+idrf;csrf;a&;udkjrifcsifw,f vdk@ajymcJh&Smyg


w,f/ q&m}uD;ocifudk,fawmr+dif;[muG,fvGefoGm;cJh&Smyg+yD?
q&m}uD;ocifudk,af wmfrid_ f;uG,v
f Gefchw
J m 49ESpfjynfhchyJ g+yD/ 'gayr,fh jrefrmjynfolawGuawmh +idrf;csr;f a&;t&omeJ@ tvSr;f a0;ae
qJjzpfygw,f/ vlwdkif;vlwdkif;[m +idrf;csrf;a&;&J@t&omudk udk,fwdkifudk,fuscHpm;csif=uwmjzpfygw,f/ u|efawmfwdk@awG udk,fwdkifudk,fuscH
pm;zdk@xuf ydkta&;}uD;wmu ppfab;'%fudk u|efawmfwdk@&J@om;awGajr;awG/ aemifvmaemifom;awG rarG;zGm;&ao;wJhuav;awG rcH=u
&zdk@ ydk+yD;awmhta&;}uD;wmjzpfygw,f/ 'ga=umifh u|efawmfwk@d [m t&G,fra&mufao;wJhuav;awG/ aemifwcsed frSm arG;zGm;vmr,fuav;awG/
jrefrmEdkifiH&J@tem*wftwGuf +idrf;csrf;a&;&atmif vkyfoifhwJhtvkyfawGudk &J&J0Hh0Hh jywfjywfom;om;vkyf=u&rSmyJjzpfygw,f?
'Dae@/ 'tcsdefawmif}uD;rsdK@rSm rsdK;qufopf(&Srf;jynf)uusif;ywJh tjynfjynfqdkif&m_idrf;csrf;a&;ae@rSm u|efawmfajymcsifwmwckuawmh jrefrm
wpfEkid if v
H ;Hk +idr;f csrf;zd@k 2008 ckEpS f zG@J pnf;yHt
k ajccHOya'udkjyif=u/ zsuf=u/ topfa&;qGJ=uygpd@k ?
OD ; pd k ; vG i f ( u,ef ; jynf o pf y gwD )

'Dae@[m tjynfjynfqkid &f m+idrf;csrf;a&;ae@jzpfygw,f/ 'gayr,fhvnf; 'DurBm}uD;&J@waxmifhwae&mrSm 'grSr[kwf u|efawmfw@dk jrefrm


jynf}uD;&J@waxmifhwae&mrSm r+idrf;csrf;Edkifao;wJhae&mawG@&Sdaeao;w,fvdk@ u|efawmfuawmh,lqrdygw,f/ bma=umifhr+idrf;csrf;wmvJqdk
awmh ppfab;awGa=umifhr_idr;f csrf;Edik fygbl;/ usL;ausmf0ifa&mufra_ wGa=umifhr+idrf;csrf;Edik fygbl;/ wOD;udkwOD;acgif;yHjk zwf *kwfaoG;pkyaf ewJt
h wGuf
vnf; r_idr;f csrf;Edik fygbl;?
u|efawmfwk@d 'Dae@a&mufaewJh awmif}uD;+rdK@&J@ &Srf;jynfe,fqw
dk mvnf; cs,&f Dyef;awG&J@yiG zfh wfrSm ,rf;aiG@awGvr$ f;aeqJygyJ/ &Sr;f jynf
e,f&@J ae&mwcsdK@rSm +idr;f csrf;a&;&J@tESpo
f m&+idrf;csrf;a&;&J@oabmobm0udkrod&/Sd rcHpm;&ao;wJo
h lawG trsm;tjym;&Sdaeygao;w,f/ tJ'gu
vlawG&J@avmb/ a'go/ arm[ tJ'gawG&Sdaeao;wa&$@awmh u|efawmfwdk@ +idrf;csrf;a&;&&Sdzdk@cufaeOD;rSmjzpfygw,f/ 'ga=umifh u|efawmfwdk@
tm;vHk;[m arwWmw&m;awGxGef;um;vmzdk@/ udk,fcsif;pmw&m;awGjyef@yGm;vmzdk@/ &dkif;yif;ulnDr_awG wOD;eJ@wOD; us,fjyef@vmzdk@udk }udK;
pm;&rSmjzpfw,f?
'Dae@ tjynfjynfqidk f&m+idrf;csrf;a&;ae@rSm vlom;csi;f pmemaxmufxm;r_awG/ cspfcif=uifemr_awG/ wOD;ESifhwOD;,Hk=unfra_ wG/ arwWm
w&m;jyef@ESH@r_awGtm;vHk;[m cdkifcdkifrmrmpdkufxlEdkifygap/ ,Hk,Hk=unf=unfeJ@ESvHk;oGif;Edkif=uygapvdk@ qkrGefaumif;awmif;vdkufygw,f?
OD ; pd k i f ; nGe f @ vGi f ( &S r f ; wd k i f; &if; om;rsm;'D r d ku a&pDt zG J@ csKyf )

u|efawmfu+idrf;csrf;a&;udktvGefvdkvm;+yD;awmh ppftpddk;&tkyfcsKyfr_atmufuae vGwfajrmufr_t&SdcsifqHk;olyg/ bmjzpfvdk@vJqdkawmh


u|efawmf Edik if aH &;tusO;f om;oH;k }udrjf zpfc+hJ yD;awmh yk'rf av;q,fausmt
f wyfc&H wJt
h wGuf u|eaf wmfvnf; +idr;f csr;f a&;udv
k kv
d m;ygw,f qdw
k mudk
pajymyg&ap/ tJawmh u|efawmfw@dk u +idrf;csrf;a&;udv
k v
dk m;ygw,f/ atmfaeayr,fh r&bl;/ oJ}uD;rJ}uD;b,fvadk wmif;qdk&rvJ/ bmvkyf=urvJ/
b,f v d k j zpf o if h w ,f q d k w mav;ud k u|ef a wmf t usOf ; csKyf t pD & if c H y gr,f / tJ ' D + id r f ; csrf ; a&;&zd k @ twG u f q d k & if 2008 tajccH O ya'
tay:rSmtajccHygw,f/ 2008 tajccHOya'tygt0if tajccHOya'awGaumif;rS +idrf;csrf;a&;udkwnfaqmufEdkifygw,f/ tajccH
Oya'raumif;&if +idrf;csrf;a&;rwnfaqmufEdkifygbl;/ 'ga=umifhrdk@vdk@ tajccHOya'aumif;zdk@twGuf u|efawmfwdk@tm;vHk;rSmwm0ef&Sdw,f/
u|efawmfwdk@ 88wkef;ubmtawG@t}uHK&SdovJqdkawmh =um;jzwftpdk;&awmif;cJh=uygw,f/ =um;jzwftpdk;&qdkwm 'dkifvl}uD;aumif;rS&wmyg/
17
16cgrSm a':atmifqef;pk=unfwdk@/ AdkvfcsKyfatmif}uD;wdk@/ AdkvfcsKyf}uD; OD;wifOD;wd@k udk u|efawmfwdk@ausmif;om;or*~uaeoGm;ajymjy=uw,f
tJ'Dt
/
17

tpuwnf;uwnDwnGwfwnf;awmif;qd=k uyg/ =um;jzwftpdk;&w&yfuae+yD;awmh 'dik fv}l uD;aumif;&atmifvkyf tJ'Duae+yD;awmhrS tajccH


Oya'jyefqGJ+yD;awmh 'Drdkua&pDvrf;a=umif;oGm;vdk@&rSmyg/ =um;jzwftpdk;&r&bJeJ@ppftpdk;&uvkyfwJh a&G;aumufyGJqdk&ifawmh u|efawmfwdk@
'Ddrku
d a&pD[m tajccdkifzk@d tm;aumif;zd@k rvG,fygbl;vd@k u|eaf wmfwdk@wifjycJhygw,f/ tJ'DrSm acgif;aqmif}uD;rsm;uvnf; =um;jzwftpd;k &zG@J zdk@wnD
wnGwfwnf;awmif;qdck hyJ gw,f/ tckvnf; +idr;f csr;f a&;twGuf tajccHOya'aumif;&zd@k twGuf u|efawmfwdk@ wnDwnGww
f nf;awmif;qdk&rSmu
awmh tajccHOya'topfa&;qGJa&;jzpfw,fv@dk ajy=um;&if;ed*k;H csKyfygw,f?
OD ; }uD ; jrif h ( a&S @ aeuG e f & uf )

ppfyaGJ wGa=umifh vlawGb,fESpfa,muf aocJh+yD;+yDvJ


bmawGqHk;&H_;cJhvJ
b,folawGepfemcJhvJ
aoG;/ rsuf&nf
ajcvuft*FgrpHkawmhwJholawG rdbrJhuav;awG
pmoifom;r&SdwJhausmif;awG

18

rD;avmifaewJhtdrf,mawG

udk,f}udKufwmav;eJ@udk,f

yef;ryGifhawmhwJh O,smOfawG

udk,fcspfwJhae&mav;rSm aysmf&$ifpGmaecsif=uw,f?

bma=umifhvJ/ bmjzpfvdk@vJ

igwdk@qEN/ igwdk@awmifhwcsuf/ igwdk@ar#mfvifch suf

bmtwGufvJ/ bmawGvdktyfaewmvJ

igwdk@&ifxJ/ igwdk@ESv;Hk om;xJ igwd@k a&G;cs,fcsuf

bmawGjzpfcsifaewmvJ

wckyJ&Sdw,f

b,ftxdvJ

tJ'DtdyfrufO,smOfudk tJ'DaomheJ@zGifhrS

b,fawmhtqHk;owfrSmvJ?

yef;awGyGifhr,fqdk

igwdk@jynfolawGu at;at;csrf;csrf;aecsiw
f ,f

tJ'Daomh&J@trnf[m

&dk;&dk;om;om;pD;yGm;&Smcsifw,f

+idr;f csrf;a&;ygyJ?

tom;ta&mif/ bmom/ ygwDra&G;

oef;aX;armif
18

17

at;apjrap/ +idrf;csr;f apvdk/ ajrndKurBm/ a&v$myifv,f/ xuf0,faumif;uif/ tES@H yifv#i/f toifcsdK;jzL/ aw;csif;ulavmh/
vlv#ifvlcsi;f / rnSi;f ESdyfpuf/ ppfrufryGg;/ oem;=uifem/ udk,fcsi;f pmum/ arwWmw&m;/ v$r;f +cHKxm;um/ trsm;a0ae/ +idrf;
csrf;ayvdrhf +idrf;ayvdrfh?

+idrf;csrf;csdL;jzL/ wuluv
l #if/ usLusLat;at;/ vGwfvyfaw;udk/ raES;tjref/ oHEdXM efjzifh/ rSefrSefoDa=uG;/ um&efav;u/
axG;axG;jrjr/ vSvJvS./ oHjrcsdkvGif/ em;qifpzG,f/ emaysmfzG,fESifh/ wG,fwG,fwmwm/ omvJom./ omomvSv/S avmu
wpfciG f/ tvSqif+yD/ toifvlprG f;/ oifvlpGr;f ?

wpf&_dufrufruf/ +idrf;csrf;iSufv#if/ wpfoufwmvHk;/ qENr_ef;onf/ wpfE_ef;jynfol/ wpfrljynfom;/ urBmv$m;0,f/


xif&Sm;&efol/ r&Sdrb
l J/ cspo
f lom&S/d r&Sdrek f;yGm;/ &Sdjim;rdwfaqG/ aqGzGJ@&efol/ pdwjf zLpifv#uf/ oufxufcdkif+rJ/ vufudkipf GJcJh/ wpfcJ
eufyif/ aumif;zG,v
f #ifwnf;/ aumif;.wnf;[k/ aumif;cs;D oHcsKd / jynfhv#Hrk?d

pmaywm0ef/ uAsmrGefjyif/ omvGefatmif;yg;/ 0wKrsm;Y/ rSefom;a=u;rH/k xif[yfpHk./ }uHKqHkwwfom;/ p&dkurf sm;udk/ a&;om;
azmfusL;/ uavmifjrL;cJh/ xl;jcm;yk*~dKvf/ zswfceJqkzd J@G / pmEGJ@yef;csD/ vGeyf Djyifonf/ jynfcspu
f xd bd;k u0d?

oufvGefudk;q,f/ ig;ESpf=uG,fu/ a=uGvG,fopfoD;/ rSnfhvGef}uD;vdk/ t+yD;tjywf/ rxdcwfvJ/ rdvwf&Hkay/ avjynfjznf;jznf;/


nif;vmaoG;u/ nSmaqG;+ydKus/ u,fr&+yD/ Z&mzdp;D / Asm"drD;vnf;/ nD;nD;avmifzdk@/ a&mifysdK@ysKd @ESifh/ rcdkroD/ r=unfrsufv$m
q,fEpS f=umvJ/ pdwfrSmcdu
k fx/ b,fr&Syd g/ awG;bda&;bd/ bdk;u0dpm/ rDygacwfawG;/ acwfta&;ESifh acwfat;+idrf;csr;f /
ol}udK;yrf;cJh/ }udK;yrf;qJrSm/ a=uGvGifh&Smonf/ jynf&GmwpfcGif/ +idrf;vrf;pOfudk/ rjrifawG@&/ reD;&jyif/ r&a&mifjcnf/ uoDu&D/ ryD
ro/ ajcrvSvJ/ '\eopf/ bd;k cse&f pfum/ xGufcGmpdr;f pdr;f / b0oddrf;onf/ +idrf;Edkifrnfvm;/ +idr;f rnfvm;?

t+idrf;csrf;csr;f / +idrf;csrf;csrf;yg/ +idrf;csrf;omv#i/f tmomiifiif/ +rJyif&zSd @dk / u|efwdk@wawG/ aqmif&Guaf yrnf/ raoGrvGJ/ oHrp_d o
GJ @dk /
cJcufayvJ/ }udK;yrf;+rJrnf/ ysq
H JysyH g/ qufysHygav csKd ;iSufa&/qufysHygrnf bdk;wGuf&nf? +idrf;rnfcsrf;rnf atmif&rnf?
rif;oef@OD;(awmif}uD;)22-8-2013

19

19

ajrtdk;av;u/ a&$a&;0if;0if;/ qif;uEkwfuGuf/ nDnm


qufae/ toufrx
Jh k;H / cE<mqHk;ol/ rD;tHk;&Hk;p/ jymr_efpwd@k / tukef
jynfhodyf/ 0ifumtdyfonf/ twdwfZmw/ vGefvSycJh/ b0ed*Hk;/
TwGiq
f ;Hk ?
ydwfpeDeD/ &pfaESmifcsnfum/ eD0gnddKuJ/ &J&JESi;f qD/ ar$;=unf
=unfv$r;f / vef;vef;pGifhpGih/f yGiyfh Gifhzl;zl;/ &HjrL;jrL;vGif/ qif;oGif
vSy/ q&mht}udKuf/vGefaysmfydkufvrd /fh xdu
k fxdkufwefwef/ uAsm
qefpGm/ eef;pHpGmjzifh/ ylZmaemufqHk;/ &_rqHk;Edkif/ rqHk;*k%f&nf/
zHk;v#Hpnf?
t&dk;jymud/k nDpGmnDv/S ESpt
f ;dk r#um/ ajrcwpft;dk / a&wpf
tdk;ar#m/a'a0gusJawmuf/ wajzmufajzmufESifh/ aeajymufykef;
a&mif/ arSmifhwarSmifay/ awmifajrmufjznf;jznf;/ avjynfaoG;
ae/ aqG;apvGr;f ap/zefavonfvm;/ AsmygyGm;a0/ pdwfawavrdk@/
rsu&f nfp@kd p@dk / &nfq@kd rd@k onf/ ridw
k wftm;/ idw
k wftm;Edik /f cspftm;
+ydKifE/GJ tEdkif}uJqJ/ vGwfqGJyJ?G
ESif;qDyGifhv$m/ yef;Ek0gwGif/ eDwsmaoG;&ifh/ azG;jzLqifhuJ/
avvGifhxrJ Sm/ ysH0JumESih/f ZmuGufqifysdK;/ jrifr&dk;+yD/ urf;usdK;
aqmif;bG@J / acsmif;EG@J nKd ndK/ }udKqdv
k rS ;f ae/ pD;qif;a&0,f/ aygavm
i,farsm/ us,af jymjrifuGi;f / naecif;csdef/ jznf;nif;=unfom/
r=umapG@apG@/ wayG@ayG@v#if/a&G@a&G@ygoGm;/ acsmif;zsm;rSonf/ acsmif;&if;qDodk@/ rcdk@w&dk@/ pdkydk@ydk@v#H/ rdk@rdk@&Honf/ tjyefwpf&m/
vGr;f armygvJ/ rvmawmh+yD/ aqG;&pfoD?
tbd;k wpfouf/ rjywf&w
G faqmif/ vufeufuAsm/ aqmif;yg;pmESi/fh pOfvm0wK/ uavmifEjk zifh/ }udK;r_+idr;f csr;f / 'Drkv
d rf;a=umif;/
+rJwrf;awmif;qdk/ arwWmydkcJh/ rodktrsuf/ rzufa'go/ avmbr&Sd/ owd+rJvS/ rmeuif;pGm/ E_wfcsdKomESifh/ rm,mraESm/
oabmr&dik f;/ jynfow
l idk f;wGuf/ rqdkif;}uHv#u/f a[mv#ufajymvsu/f a=unmcsux
f kwf/ vufawG@vkyfum/ t[kww
f u,f/
usdK;aqmifzG,fuk/d ruG,fr0Suf/ r&Surf nSdK;/ &efrysdKbJ/ tqdk;roH;k / b0vH;k wdku/f pHveG fxu
dk fom;/ wpfpku
d rf wfrwf/ jywfjywf
om;om;/ bufawmfom;rdk@/ tm;usp&macgif;aqmifyg/ *k%f,v
l #ufyg q&mwm?
a'guf w mvG r f ; a0(awmif } uD ; )30-8-2013

20
20

21

22

ajymawmh xm0&+idrf;csrf;a&;wJh
yg;pyfu bk&m; bk&m;/
vufu um;,m;um;,m;?
cifneG f@acwfawmif r+idrf;csrf;ao;
orRwacwfrSm ppfa&;ajy;?
'kuQonfpcef;udk =unfvn
S fhyg/
w&pm>efr[kwf&if jrifwwfrSm/
vlvlcsif;pmemr_uif;
wudk,faumif;qefwJh pdwf"gwf&Sif;?
0gqd0k gacgif a&azgifazgif
aoG;qmaewJh ppfacgif;aqmif
ucsifqdk&if(autdkiftdk)yJ
owfr,fjzwfr,f wuJuJ?
cGifhv$wfEdkifp&mta=umif;r&Sd

wdkufcdkuf+yD;&if; tajymyufpuf

'kuQonfjzpfwm urBmuod?

tcspfawGryGm;apeJ@

xm0&+idrf;csrf;a&;wJh r,HkzG,f

trkefawGyGm;rwJh?

ajracG;pum;vdk wdk@rSwf+yDuG,f

'kuQonfawGpdwfematmif

raemajr-pdef

jynfolawGu woufrarhaygif

(19-6-2012)

23

csifwJh wkdif;&if;om;awG&J@wef;wltcGifhta&;udkzefwD;ay;zdk@&,f/
tm%m&wJh tkypf ;dk olawGu vlxw
k pf&yfvk;H udk apwemxm;jyD; ppf
rSefwJhEdkifiHacgif;aqmifawGjzpfzk@d &,f/ wkdif;jynf&J@tem*wfvzS @dk jynfol
trsm;pkuawmif;qdkwhJ tkyfcsKyfr_pepfusio
hf ;Hk zdk@ vdkvrd rfh ,fvk@d xifyg
w,f?
b,f&_axmihfuaeyJ=unf=h unfh usrtaeeJ@uawmh usrwdk@
EdkifiH +idrf;csrf;ae+yDvdk@rxifbl;/ +idrf;csrf;a&;eJ@tvSrf;a0;aeao;
w,fvdk@xifygw,f/ ta=umif;jycsufawGu jyp&mrvdkavmuf
atmifudk tm;vHk;uodrSmyg/ usrvufcx
H m;wJh t"duta=umif;
t&if;uawmh usrwdk@awGtoH;k rusvk@d yJ/ qefa&pyg;aygwJh usr
wdk@EdkifirH Sm xrif;iwfae=uwJhjynfolawG&Sdae+yD; usnfqHawG ayg
aewmudku usrwdk@ awmfawmfudktoHk;rus=uwmyg/ usrwdk@
tm;vHk; trsm;}uD;jyKjyifajymif;vJ&OD;r,f }udK;pm;=u&OD;r,f?

jrefrmjynfrmS arG;w,f/ 'kuQonfpcef;rSm}uD;vmw,f/


vl@abmifopf'Drdku&ufwpfygwDudk 2004 ckESpfuwnf;u
pa&mufjyD; awmh ckxdvnf; ygwDeJ@twlwltvkyfvkyfaeqJJyg/
tckvuf&Sd vl@abmifopfvli,f&J@ OuUXwm0efudk,lxm;ygw,f/
rdom;pkawGuawmh wuGJwjym; b,fawmhrsm;rSjyefqHk+yD;
twlwljyefaecGifh&rvJqdkwmawmhrodbl;?
jidrf;csrf;a&;qdkwJhpum;vHk;&J@ a0g[m& t"dyg,fzGifhr_awGu
trsm;}uD;yJ/ uk,
d fjrifwh&J a_ xmifah y:rlwnf+yD; 'Du&D tedrt
fh jrifhvnf;
uGmao;w,f/ 'Dawmh udk,fjzwfoef;vmwJhb0u +idrf;csrf;aevm;
r+idrf;csrf;bl;vm;qdkwmudk b,ftajccHay:=unfhjyD;qHk;jzwfrvJ usr
taeeJ@roJuGJbl;?
tJ'ga=umihf b,fvckd pH m;rdovJq&dk ifajymjy&tcufom;/ cHpm;
csufqdkwmxuf usrjrifwht
J jrifuawmh jidr;f csrf;a&;qdkwm vltenf;
eJ@jzpfap/ trsm;eJ@jzpfap wpfzufeJ@wpfzuf tmCmwr&Sd/ trke;f w&m;
r&Sd/ tay;t,lrSs+yD; b,folwpfO;D wpfa,mufurdk SepfemapwJh&nf&,
G f
csufa&m/ vkyfaqmifcsuaf &mr&Sdwt
Jh aetxm;wpfck/ qENe@J jzpfwnf
aer_ukcd sed +f yD; t+rJwrf; jyKpk*kpku
d zf k@d vkt
d yfwht
J &mwpfckv@dk jrifygw,f?
usrwk@d Edik if [
H m wkid ;f &if;om;awGe@J pkz@GJ +yD; jzpfwnfvmwJh Edik if H
wpfck/ aemuf+yD;awmh vlxkwpf&yfvHk;uvnf; zdESdyfaumufuspfwJh
tm%m&Sit
f qufqufatmufrmS epfreG f;acsmifyw
d faecJw
h mqdak wmhjidr;f
csr;f wJEh ikd if w
H pfcjk zpfz@dk vdt
k yfwmawGtrsm;}uD;/ bufaygif;pHk utoD;
oD;rSmvnf; jyKjyifp&mvkyfp&mawGutrsm;}uD;yg/ tJ'D trsm;}uD;
trsm;}uD;xJrSmrS t"duawmh zuf'&,fjynfaxmifpkudk wnfaqmuf
24

'Dae@ 'DtcsdefrmS vli,fawmfawmfrsm;rsm;u utoD;oD;


rSm udk,fpGrf;Om%fpGrf;&Sdoavmuf yg0ifvkyaf qmifvm=uwmudk
odoo
d mom}uD; jrifawG@vm&ygw,f/ 'gayr,hf vli,fawGrmS b0tm
rcHcsufe@J a&G;cs,fr_tcGifhtvrf;u tifrwefrSenf;yg;ygw,f/ aemuf
+yD;awmh EkdifiaH &; qdkwJh pum;vHk;udk a=umuffae}uw,f/ 'ga=umihf
+idr;f csr;f wJh Edik if w
H pfcjk zpfz@kd vli,fawGtaeeJ@ b,fvykd g0ifEikd o
f vJq&kd if
awmh t&ifOD;qHk; rdrdukd,fukd,f t&nftcsif;jrifw
h if=uyg/ Edik if Ha&;&J@
ta&;udpaP wGukad vhvmjyD; ud,
k w
fh idk f;jynf&J@jy\emu bmawGvJqdk
wmudk em;vnfatmifvyk f}uyg/ vl}uD;yJjzpfjzpf/ vli,fyJjzpfjzpf jidrf;
csr;f wJEh ikd if w
H pfckwnfaxmifz@kd twGuf Edik if aH &;/ Edik if &H @J ta&;awGukd odz@kd
vdkygw,f/ aemuf+yD;awmh tzGJ@tpnf;pGJ/ vlrsdK;a&;pGJ/ bmoma&;pGJ
rxm;=uyJeJ@ usrwd@k Edkiif HtwGuf usrwdk@Edkiif HrSmaexdki=f uwJh jynfol
tm;vHk;twGuf/ usrwdk@tem*wftwGufqdkwJhpdwfeJ@tvkyfawGudk
b,fvdkyl;aygif;taumiftxnfazmfrvJqdkwmudk tav;xm;oihf
w,fvdk@jrifygw,f?
wdik f;jynfzGH@+zdK;wd;k wufa&;rSm vli,fawGydkrdkyg0if+yD; xdxd
a&mufa&muf tvkyv
f kyfEkid zf @dk twGuf vli,fawGudk tcGifhtvrf; zef
wD;ay;r_eJ@vuf&Sdynma&;pepfudk jyKjyifajymif;vJzdk@vdkygvdrhfr,f?

aemfarb,fxl;

ausmfudkudkAuo(1)
uGseaf wmfwdk@ArmEdkifi[
H m 1948 ckESpfu udkvdkeDpepfatmufrSvGwfajrmufcJh+yD; zqyvtpdk;&tkyfcsKyfcGifh&cJhayr,fh tajccH 'Dru
dk a&pD
tcGifhta&;awG tjynfht0&&SdcJhw,fvdk@ ,lqvdk@r&cJhygbl;/ pD;yGm;a&;t& udkvdkeDa[mif;awGudkrDSckdae&wmrdk@ trsKd;om;pD;yGm;a&; tajccH
taqmuftOD;awGukv
d nf; rxlaxmifEkid fcyJh gbl;/ tJ'Dumv urBmt
h ajctaet& ppfat;wdu
k yf Ju
G vnf;&Sdaewmrd@k jynfwiG ;f Edik if aH &;udk taemuf
tkyfpku t}uD;tus,f 0ifa&mufpGufzufwmudkvnf;cHaecJh&ygw,f/ vGwfvyfa&;&+yD;vdk@ (3)vt=umrSm ArmjynfuGefjrLepfygwD pwif
awmcdkch+J yD; jynfwGi;f ppfpwifc&Jh ygw,f/ aemufawmh u&if/ rGef pwJh wkdif;&ifom; vlrsKd;pktoD;oD;vnf; vufeufudkifawmfvSeaf &;vrf;pOfudk
ul;ajymif;oGm;=uw,f/ vGwfvyfa&;&atmif nDnDnw
G fnGww
f u
dk fy0GJ ifc/Jh vufwaGJ oG;pnf;cJh=uwJh trsKd;om;Edik fiHa&;tiftm;pkawG 0g;tpnf;
ajyovd+k ydKuGJ+yD; tcsi;f csif;owfjzwfajcr_ef;cJh&wJhtjzpf[m wdkif;jynftwGuf uHq;dk rd;k arSmifusa&muf&wmyJjzpfygw,f/ tcsif;csi;f rnDnw
G w
f mudk
ta=umif;jyK+yD; ppfwyfu vufwpfqkyfpmppf0g'DawGu wdki;f jynfudk xyfrv
H kyf}uHtm%modr;f +yD; udk,u
f sKd;&Smzd@k trsm;jynfolukcd seif;wmvnf;
cHcJh&ygw,f?
jynfwGif;ppfa=umifh }uD;xGmvmwJhppfwyfudk vufudkifwkwftjzpfo;Hk cJhwJh ppf0g'DawG[m ppftm%m&Sifpepfqw
dk Jhusm;aoudk touf
oGi;f +yD; jynfol@aoG;om;udk ESpf(50)eD;yg; 0g;+rdKpm;aomufc=Jh uygw,f/ jynfov
l x
l k}uD;u 'DEpS if g;q,f=umwJt
h arSmifxk}uD;xJrSm vH;k 0+idrfouf+yD;
vnfpif;cHch=J uwmawmhr[kwfygbl;/ &So
d rSstiftm;udpk pk nf;+yD; &oavmufenf;vrf;awGe@J qef@usifek f;uef vGwfajrmuf&mvrf;udk tqufrjywf
&SmazGaecJh&wmyg/ jynfov
l x
l ktwGuf vGwfajrmuf&mvrf;uawmh jynfwiG ;f ppfvk;H 0&yfp+J yD; jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;udk tckdit
f rmwnfaqmufEkid rf S
&&Srd ,fv@dk ,q
l ygw,f/ ppfwvif;jzpfc&Jh wJh +rdK@jyeJ@aus;&Gmwdki;f rSm ppfab;'%fuckd pH m;cJ&h wJh jynfoal wGtwGuf tckcsdex
f d wkefvy_ fajcmufjcm;r_awG
&Sdae&qJyg/ pdw'f %f&mawG/ tdyrf ufq;dk awG/ ud,
k v
f uft*Fg xdcku
d yf sufpD;wmawGtjyif b0wpfcv
k ;Hk r_e@f r_e@f nufnuf ysuo
f kOf;cJ&h wmawGyg
a&wGufvdk@ukefEdkifr,frxifygbl;?
jynfov
l x
l kwpf&yfvHk;u av;pm;=unfnKd cJh&wJh q&m}uD;ocifu,
dk fawmfri_d f;[m jynfwGi;f +idr;f csrf;a&;twGuf uG,fvGecf sed t
f xd tm;xkwf
vHk;yrf;cJhz;l ygw,f/ 'gayr,fh q&m=uD;&J@ olremudk,frem +idrf;csrf;a&;wnfaqmufwJhoabmw&m;udk ppfrmefwuf+yD; ppfoaH y;aewJh tm%m
&SifawG[m tav;xm;&aumif;rSef;rodbJ OayuQmjyKcJh=uvdk@ 'Duae@txd jynfwGif;+idrf;csrf;a&;eJ@ a0;cJh&ygw,f/ +idr;f csrf;a&;AdokumjzpfwJh
q&m}uD;ocifu,
kd af wmfrid_ ;f [m raocifrmS +idr;f csr;f a&;&wm jrifomG ;csiw
f ,f qdw
k hJ aemufq;kH qENav;awmif jynfrh oGm;Ekid cf &hJ mS yg? q&m}uD;&J@
wynfhwpfOD;jzpf+yD; q&m}uD;vdkyJ +idrf;csrf;a&;jrwfEdk;olwpfOD;jzpfwJh uAsmq&m '*kefwm&m[mvnf; +idrf;csrf;a&;r&cif ArmjynfolawGudk
ausmckdif;oGmcJh&ygw,f?
(2)
+idrf;csrf;a&;enf;jcif;onf nDnGwfa&;tm;enf;aoma=umifhjzpfonf [k q&m'*kefwm&mu aumufcsufcscJhzl;ygw,f? uAsm
q&marmifatmifyGifhuvnf; wdki;f &if;om;csif;awGrdk@ wpfudk,fwnf;wpfcE<mwnf;vdk taoG;wltom;wl pmemzGJ@wnf+yD;&if/ ypPuQjzpfysuf
aewm[m vlwpfa,muf ol@b,fvufnmvufrSm "m;wpfvufpu
D idk f+yD; ol@udk,fol tjyefjyeftvSefveS f tzefwvJvJ ckwx
f pfzaJh jcGaeawmhwJh
twdkif;ygyJvm; vdk@ jynfwGif;ppf&J@twGif;okyfudk 0d+*dK[fjyKcJzh l;ygw,f? uGseaf wmfwdk@Eidk fiHtzdk@ jynfwGif;ppfudk&yfpJ+yD; +idr;f csrf;a&; trSefwu,f
25

wnfaqmufrnfqkv
d #if yxrqH;k tcsuftaejzifh nDnGwfa&;udkpwifwnfaqmuf&ygw,f/ nDnw
G fa&;qdkwJhae&mrSm trsKd;om;&if=um;apha&;/
trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&; pwJh pum;vHk;awGeJ@azmfnef;+yD; vkyfaqmifae=uwJh vkyfief;pOfawGtm;vHk; yg0ifw,fvdk@ rSwf,lrdygw,f?
trsK;d om;&if=um;apha&;qdkwmr&SdbJ +idr;f csr;f a&;&&Sdzdk@rjzpfEidk fyg/ wdki;f &if;om;tm;vH;k &J@ wef;wlcGih/f udk,yf idk fjyXmef;cGiEfh Sifh ppfreS faom
zuf'&,fjynfaxmifpkwpfckay:xGef;a&;udk trSefwu,fvdkvm;w,fqdk&if trsKd;om;&if=um;apha&;jzpfpOfudk jzwfoef;zdk@vdkygw,f? tjyef
tvSef,k=H unfr_wnfaqmufz@dk }udK;pm;=uonfqadk omfvnf; ESpu
f mvrsm;om &Snfvsm;vmcJhum aoewfoHrpJao;onfh tajctae}uD;u
uGsefawmfwdk@uH=urRmawGudk zHk;v$rf;aeqJyif jzpfygw,f/ 'gudk=unfh&if wlnDwJhtawG;t,ludk t&ifrwnfaqmufbJ +idrf;csrf;a&;ndKjrawG
t&ifvkyf=uvdk@ yGJrjywfEdkifjzpfae&w,fvdk@ jyif;jyif;xefxefa0zef&ygvdrfhr,f?
uGsefawfmwdk@em;vnfxm;wmu 'Drdkua&pDa&;v_yf&Sm;r_rsm;ESifh+idrf;csrf;a&;v_yf&Sm;r_rsm;[m wpfom;wnf;vdkyl;uyfqufpyfaejcif;
jzpfw,fvdk@cH,lygw,f/ +idrf;csrf;a&;v_yf&Sm;zdk@ 'Drdkua&pDtcGifhta&;awGr&Sd&ifrjzpfovdk 'Drdkua&pDpepfckdifrmwnfwHhzdk@uvnf; r+idrf;csrf;bJ
rjzpfEidk fyg? 1992 ckEpS u
f e,fpyfa'orSmzGJ@pnf;cJhwhJ vlrsKd;pkawmfvSefa&;tzGt
J pnf;rsm;&J@wyfaygif;pk}uD;vnf;jzpfwJh jynfaxmifpk jrefrmEdkiif H
trsK;d om;aumifpD (NCUB)&J@ oH;k oyfcsuw
f pfcu
k adk zmfjycsifygw,f/ jynfwiG ;f ppfjzpfymG ;&jcif;/ jynfwiG f;+idr;f csr;f a&;uif;rJah e&jcif;awG&J@ t"du
ta=umif;t&if; (2) &yfu1? wdkif;&if;om;vlrsKd;awG&J@ &oifh&xdkufwJh trsKd;om;tcGifhta&;awGtwGuf +idrf;csrf;pGmwdkufyGJ0ifr_udk tpdk;&tqufqufeJ@ppftm%m&Sif
awGujiif;y,f+yD; vufeufudkifawmfvSeaf &;od@k wGe;f ydk@cHcJh&jcif;?
2? 'Drdkua&pDESifhvl@tcGifhta&;twGuf jynfolvlxk&J@ +idrf;csrf;pGmawmif;qdkwdkufyGJ0ifr_awGtay: ppftm%m&SifawGu &ufpufpGmzdESdyfcJh=uwJh
twGuf 'Drku
d a&pDvdkvm;olawG[m enf;rsKd;pHkeJ@ &yfwnfwku
d yf GJ0ifae&jcif;wdk@ jzpfw,fvdk@ NCUB u _jrifoHk;oyfazmfjycJyh gw,f?
tESpcf sKyf=unfhwt
Jh cg +idr;f csr;f a&;[m 'Drku
d a&pDa&;/ vlrsKd;pkwef;wla&;/ zuf'&,fjynfaxmifpw
k nfaqmufa&;awGukd taumiftxnf
azmfawmif;qdkwdkufyGJ0ifaewJh EdkifiHa&;tiftm;pk/ wdkif;&if;om;vlrsKd;pktiftm;pk (vufeufudkif/rudkif)tm;vHk;wdk@&J@ &nfrSef;csufyef;wdkifwpfck
jzpfaewmudkawG@&ygw,f/ 'Dtiftm;pkawG[m bufwpfzufwnf;rSmtwl&Sdaewmudkvnf;awG@&ygw,f/ &Sdoifh&SdxdkufwJh pnf;vHk;nDnGwfa&;
tajccHvt
kd yfae+yD; tjcm;wpfzufu +idr;f csr;f a&;rvdv
k m;olawG&@J oyfv#Kad oG;cGrJ u
_ kd b,fvu
kd muG,&f rvJqw
kd hJ enf;vrf;awGukd pkaygif;tajz&Smzd@k
trsKd;om;tqifh awG@qHkaqG;aEG;yGJwpfck zefwD;zdk@vdktyfaeygw,f?

jynfwGif;ppfeJ@ppftm%m&Sifpepf&J@qdk;0g;r_awG/
emrnfu [efurG fhvGr;f aZmif;vd@k ac:ygw,fcifAsm;/ ucsiw
f idk f;&if;om;xJrS avmfah 0:rsK;d pkjzpfygw,f/ uGseaf wmfu rkqk;d rom;wpf
a,mufyg/ vuf&adS wmh ucsiv
f il ,fEiS ahf usmif;om;tzG@J All Kachin Sutdent and Youth Union (AKSYU) eJ@ucsif Oya'taxmuftuljyKuGe,
f uf
Kachin Legal Aid Network Group (SHINGNIP)rSm udk,fwwfEki
do
f avmuf vkyftm;ay;vkyaf eygw,f/ Oay'ynm&yfeJ@ Edik if aH &;ynmudk cHrk ifpGm
avhvmqnf;yl;aewJh vli,fwpfa,mufyg?
26

vli,fwpfa,muftaeeJ@ +idrf;csrf;a&;qdkwJh a0g[m&udk+idrf;csrf;a&;qdkwm tvGefat;jrvSwJh avmuurBmaygh/ uGseaf wmfwdk@vli,fawGomru wdkif;jynf&Sd jynfolvlxktv$mtoD;oD;


vGefpGmqmavmifrGwfodyfaewhJt&mwpfck/ vlom;wdkif;vdkvm;awmifhwaewJht&mwpfckvdk@ cHpm;rdygw,f?

+idrf;csrf;wJh jrefrmEdkifiHawmfjzpfzdk@1? Edkiif Ha&;t&/ bmoma&;,H=k unfrt


_ &/ pD;yGm;a&;t&/ vlrq
_ ufqHa&;t&tcsif;csif;=um;rS ckdifrmwJ,
h =Hk unfr_ wnfaqmuf&ygvdrhrf ,f?
2? ppfrSefwJh'Drdkua&pDrlay:vpDcs+yD; EkdifiHa&;toGiful;ajymif;&ygvdrfhr,f?
3? w&m;aomOya'pdk;rd;k a&;udk pepfwus taumiftxnfazmf aqmif&u
G f&ygvdrfhr,f?
txufyg (3)csufudk vuf&Sdtm%m&tpdk;&/ vufeufudkifwdkif;&if;om;tzGJ@tpnf;rsm;/ 'Drdkua&pDtiftm;pkrsm;ESifh vlxkt"du
vl@tzGJ@tpnf;rsm;tm;vHk; twlwuGyl;aygif;aqmif&GufrS trSefwu,f+idrf;csrf;wJhjynfaxmifpkjrefrmEdkifawmf}uD; {uefrvGJ
wnfaqmufEdkifrSmjzpfygw,f?

vuf&djS refrmjynf +idrf;csr;f ae+yDv@dk vH;k 0rajymEdik yf gbl;/ Oyrm- Tomas Ojea Quintana =o*kwfv 21 &uf 2013 ckESpf/ &efuek f tjynfjynf
qdkif&mavqdyf owif;pm&Si;f vif;yGrJ mS ajymoGm;w,f/ UN vl@tcGiht
f a&;txl;ud,
k fpm;vS,fuadk wmif vHk+cHKa&;aumif;pGmrvkyfay;Ekdifbl;/ tjcm;
dk;dk;jynfolwpfO;D wpfa,muf&@J vHk+cHKa&;qdk b,fvkv
d q
J w
dk majymp&mawmifrvdkawmhbl;vd@k a0zefcsuaf y;cJw
h m&Sdw,f/ tpd;k &u xm0&+idrf;csrf;
a&;ajymaeayr,fhvnf; ucsi'f kuQonfawGu avsmo
h Gm;wmvH;k 0r&SdbyJ w
dk ;dk vmw,f/ tckq&dk if wpfoed f;ausmo
f Gm;+yD/ tpdk;&u 'kwd,yifvHk
uJhodk@aqG;aEG;yGJ aejynfawmfrSmvkyfr,fajymw,f/ 'gayr,fh rlabmifr&Sdbl;/ b,fvdkvkyfrSmvJ/ b,folawG b,fvdkyg0ifaqG;aEG;Ekdifatmif
tcGifhtvrf;zGifhxm;rvJ pwJh ar;cGef;awG ar;p&m&Sdaeygw,f/ EdkifiaH &;tcif;tusif;u tD*spfvdkrjzpfvmEdkib
f l;vdk@ b,folrt
S mrrcH&Jygbl;?

vuf&jSd refrmtpd;k &&J@ +idr;f csr;f a&;azmfaqmifr_upm;uGuu


f Edkiif aH &;upm;uGut
f &wu,fvyS ygw,f/ urBmt
h odik f;t0dik ;f u rarSsmv
f ifh
xm;Ekdifavmufatmifupm;jyaeygw,f/ ppfrSefwJh trSefwu,f+idrf;csrf;a&;udkwnfaqmufcsifw,fqdk&if-

1? wdik ;f &if;om;vufeufuikd ftzGJ@tpnf;rsm;eJ@tjcm;Edik if aH &;tzJG@tpnf;/ Oya'a&;&mtzG@J tpnf;rsm;tay: a=ujimxm;wJh rw&m;toif;yk'rf udk


w&m;0if a=ujimy,fzsuf&ygvdrfhr,f?
2? tm;vHk;yg0ifEkdifwhJ ppfrSefwhEJ kid if aH &;aqG;aEG;r_ rlabmifukw
d nfaqmuf&vdrhrf ,f? (yHkpHcu
G fEkdifiaH &;aqG;aEG;r_ (odk@ )tpd;k &bufrS }udKwifjyif
qifxm;wJh rlabmifrjzpfap&)
3? 2008 zGJ@pnf;yHt
k ajccHOya'udk jyifqif (od@k )vHk;0 zsufodr;f &ygvdrhrf ,f?
txufygtcsufrsm;udk trSefwu,fazmfaqmifEdik rf S ppfreS fwJh+idrf;csrf;a&;udk wnfaqmufazmfaqmifEidk fygvdrhrf ,fvk@d ,H=k unfygw,f?
27

+idr;f csrf;wJhEdkifiw
H pfckjzpfzdk@ vli,fawGtaeeJ@ tpd;k &wGiaf omfvnf;aumif;/ twdu
k t
f cHygwDbufraS omfvnf;aumif;/ wdik ;f &if;om;tzG@J tpnf;rsm;rSmaomfvnf;aumif; vuf&jdS refrmh
Edkiif Ha&;tajctaetcif;tusif;xJrSmOD;aqmifyg0ifaewJv
h l}uD;rsm;u tcsi;f csif; xkdicf kv
H /k tm%mjycsi/f vkyyf kid cf Gifhvkdcsi/f Zmwfa[mif;awGjyef
vSe+f yD; tcsif;csif;xdk;ESuw
f mawGjzpfaeygw,f/ vli,fbufr=S unfah wmh wu,f&,fp&mvnf;jzpfaeygw,f/ 0rf;enf;p&mvnf;aumif;ygw,f?
bmjzpfvk@d vJqdkawmh Edik fiHa&;toGiful;ajymif;aewJhtcsdefrmS owdxm;zdk@u ta&;r}uD;wmudk ta&;w}uD;rvkyfrzd dk@vdkygw,f/ vli,fawGu
vl}uD;awGtcsif;csi;f rnfodk@rnfyjHk zpfaeygap olwdk@urdk =unhfbJ trSew
f u,fuk,
d ,
f =Hk unfwJh+idrf;csr;f a&;v_y&f Sm;r_rsm;udk tm;oGecf eG fpdkufvyk f
aqmif&r,f/ ppfreS fwJh+idrf;csrf;a&;azmfaqmifaewJh b,fvt
dk zGJ@tpnf;eJ@rqdk tem*wftwGut
f "du=unfh+yD; rdrdwwfEdkifwhJ Om%fynm/ cGeftm;/
pwmawGu&kd if;ESD;jrKyfE+HS yD; tm;oGecf eG pf u
kd v
f yk af qmifrS ppfreS w
f +hJ idr;f csrf;a&;udk wnfaqmufazmfaqmifEikd yf gvdrrhf ,fv@kd tckid ftrm,Hk=unfygw,f?

+idrf;csr;f wJv
h l@tzGJ@tpnf;wnfaqmufzd@k Ekdiif Ha&;toGiful;ajymif;wJt
h csed frmS Edkiif Ha&;tpmra=ur_awG }uHKawG@&rSm {uefrvGyJ gbl;?
'gayr,fh tJ'ED idk if Ha&;tpmra=ur_ukd b,fyb
Hk ,fenf;eJ@tpma=uatmifvyk frvJqkw
d mt"duusygw,f/ &Jabmf&b
J uf vli,fw@kd udkajymcsiw
f mu
jrefrmEdkiif o
H nf t&ifujy\emxkw}f uD;jzpfygvdrhrf ,f/ 'gayr,fh tckawmh jrefrmEkid if H[m tcGifhtvrf;qdkwJhvrf;ay:udak &mufaeyg+yD/ 'DtcGifh
tvrf;}uD;udk b,fvdktoHk;csrvJqdkwm vli,fawG&J@vufxJrSmyg/ vli,fawG&J@tcsdef jzpfaeyg+yDvdk@ajymcsifygw,f?

ppfrSefwJh+idrf;csrf;a&;udkvdkvm;ol
vGrf;aZmif; (Oya')

28

1981 ckESpf urBmhuv


k or*~ taxGaxGnDvmcH
wGif qk;H jzwfcsut
f rSwpf Of(36/67)ukd trsm;oabm
wltwnfjyKvkduf&mrSpI EdkifiHwum+idrf;csrf;a&;
ae@ ay:ayguf&eftpjyKvmcJhjcif;jzpfonf?
tqkyd gqk;H jzwfcsu/f tykd'w
f pfckwGif owfowf
rSwfrSwfjzpfaom tcsdeftwkdif;twmwckwGif urBmh
ukvor*~ESifh 4if;.tzGJ@0ifEdkifiHrsm;omru vlom;
rsKd;EG,fwckvkH;.+idrf;csrf;a&;udk ,kH=unfvufcHol
rsm;ESifh+idrf;csrf;a&;qDokd@OD;wnf&ef uwdu0wfjyK
xm;aom/ taygif;vuQ%maqmifaom vkyaf qmif
csufoufaorsm;ay;Ekdif&eftwGuf xda&mufaom
enf;vrf;rsm;jzifh +idrf;csrf;a&;yef;wkdifokd@ a&muf&Sd
atmifjrifEidk f&ef enf;vrf;aygif;pkHjzifh vkyfudik af qmif
&Gufjcif;rsm;ukdjrSifhwif&efESifh}udK;yrf;tm;xkwfr_rsm;
tm; tav;ay;aqmif&GufEkdif&ef[k +idrf;csrf;a&;ae@
&nf&G,fcsufESifhywfoufI twdtus a&;om;azmf
jyxm;onf?
Ekid fiHwum +idrf;csrf;a&;ae@ tcrf;tem;ukd
1982 ck pufwifbmvY usif;yjyKvkyfaom ukv
or*~taxGaxGnDvmcHzGifhyGJae@wGif yxrOD;qkH;t
}udrftjzpfusif;yEkdifcJh=uonf? 2002 ckESpf ukvor*~taxGaxGnDvmcHu pufwifbmv 21 &ufae@ ukd EdkifiHwum+idrf;csrf;a&;ae@
tjzpfowfrSwI
f ESpfpOfusif;y=u&eftwnfjyKa=unmcJhonf? ESpfpOfESpfwkdif; Tae@tcgor,wGif urBmw0Srf;rSjynfolrsm;u enf;omef
trsKd;rsKd;jzifh +idrf;csr;f a&;ae@tcrf;tem;rsm;jyKvkyfusif;y=ujcif;tm;jzifh rdrw
d kd@. +idrf;csrf;a&;vkdvm;aomqENrsm;ukd xkwfazmfjyo=uonf?
urBmw0Srf; ydyuQrsm;wnf&Sdaeoa&G +idrf;csrf;a&;awmif;qkdoHrsm; us,favmifpGmay:xGufaeOD;rnfjzpfonf?
,ae@ jrefrmjynfwGif EkdifiaH &;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ vlrsKd;a&;/ bmoma&; ponfh e,fy,ftoD;oD;ESifhywfoufI ydyuQrsm; ae&mtESH@
jzpfyGm;aeonf? zdEdyS cf sKyfjc,frr_ sm;onfvnf; &S+d rJtwkdif;wnf&Sdaeao;onf? &Sr;f jynfe,fESifhucsifjynfe,frsm;wGif ppfyrGJ sm; qufvufjzpfymG ;
aejcif;/ EkdifiaH &;/ vlra_ &;ESifhoufqikd faomv_y&f Sm;r_rsm;ukd uef@owfjcif;/ v,f,majrodr;f qnf;r_rsm; ae&mtES@H jzpfay:aejcif;/ jynforl sm;.
29

qENazmfxkwrf r_ sm;ukd vGwv


f yfpGmvkyfaqmifciG rfh ay;bJ zrf;qD;csKyfaESmifae=ujcif;/ &ckid fjynfe,fESifh txufjrefrmjynfa'otcsKdwGif jzpfymG ;cJh
aom vlrsK;d a&;/ bmoma&;toGiaf qmifonfh ydyuQrsm;&Sad ejcif;rsm;onf jrefrmjynforl sm; +idr;f +idr;f csr;f csr;f raeEkid af om om"ursm;jzpfygonf?
rdrw
d d@k xm;0,fa'wGiv
f nf; a&eufqyd furf;pDru
H ed ;f tygt0if zGH +zKd;wk;d wufa&;pDrHcsufrsm;ta=umif;jyKum v,f,mO,smOf+cHajrrsm; xkdufwef
aomavsmaf =u;aiGay;acsjcif;r&Sb
d J odrf;qnf;jcif;rsm;ukda'ocHrsm;ucHae=u&ygonf?
ausmif;om;vli,frsm;taejzifhvnf; usL&Sifa=u;/ abmf'ga=u;rsm;tygt0if ynmoifp&dw}f uD;jrifhr_a=umifh ausmif;pmoifcef;ukd
ausmckdif;um xkid f;ESifhrav;&Sm;uJhokd@aom tdrfeD;csif;EkdifirH sm;okd@tvkyfxGuv
f kyfae=u&onfrmS wae@wjcm;ykdrrkd sm;jym;vmcJhygonf? ,k,
d Gif;
aeaomynma&;pepf.kducf wfrr_ sm;onf ausmif;om;vli,frsm; pmoifcef;xJwiG f +idr;f csrf;pGmpmroif=um;Ekid &f jcif;. t"duta=umif;&if;rsm;
jzpfygonf?
,ae@ jrefrmEkdifiw
H Gif tpkd;&u 'Drdu
k a&pDpepfwnfaqmufa&;ukdazmfaqmifaeonf[k w&m;0if xkwfazmfajym=um;xm;aomfvnf;
azmfjyygydyuQrsm;ukd enf;vrf;rSefreS f/ pdwfxm;rSefreS fjzifh rajz&Sif;rvkyfaqmifEdik foa&G 'Dru
kd a&pDtoD;tyGihrf sm;ukd jrefrmEkdiif H&Sd vlrsKd;aygif;
pkjH ynforl sm; &&Scd pH m;Ekid Of ;D rnfr[kwaf y/ tb,fa=umifq
h dak omf jynfov
l x
l t
k wGuf +idrf;csr;f om,mr_r&Sad omae&ma'owGif 'Dru
kd a&pDpepfonf
rxGe;f um; r&SifoefEdik faoma=umifh jzpfonf?
(xm;0,fvli,ftpnf;tkH;-TYO)
21-9-2013

30

wdik ;f jynf.'kuu
Q kd
axmufxm;+yD;
raoyJ rowfyJ
at;csr;f oGm;Edik rf nfh
enf;vrf;eJ@
aqmif&u
G =f uygvd@k
ESpOf ;D ESpzf ufuakd &m
wdik ;f jynfuakd &m
arwWm&yfccH siw
f myJ
+ird ;f csr;f a&;qdw
k m
&efou
l rkd w
d af qGjzpfatmif
vkyw
f ehJ nf;yJ
'*kew
f m&m(1456=2013)

tjynfjynfqidk f&murBm+h idrf;csrf;a&;ae@txdrf;trSwftjzpf jrefrmEdkifiaH usmif;om;vli,frsm;uGef*&uf(tufp0f idk fpDb)D .


pnf;&Hk;a&;ESifhjyef=um;a&;aumfrwDrS xkwfa0jzef@csDonf?
Students and Youth Congress of Burma
Web-www.sycbyouth.org
Email- sycbcongress@gmail.com
WWW. sycbyouthorg.blogspot.com
31

You might also like