Gabriel Garcia Marquez - Bir Kaçırılma Öyküsü

Gabriel Garca Mrquez
BR KAIRILMA

OYKUSU
'
-1
.r.
..'(
li
NCI
K U T
Gabriel Garcia Marquez _ Bir Karlma yks zgn ad Noticia de un secuestro 1928 ylnda Kolombiya'da doan Mdrquez, fcykannesiyle bykbabasnn evinde, teyzelerinin yannda byd. Bo inanlara bal, olaanst olaylar doallkla anlatan, her sylenene inanan bu kadnlarn anlattklar, Mdrquez'in slubunun biimlenmesine yardmc olmutur. Roman yazmaya balamadan nce gazetecilik yapan Mdrquez, bu deneyimi sayesinde romanlarndaki byl gerekilii, tuzaa djmeden, ayaklarn yere salamca basarak ileyeblmitir. Mdrquez, romanlarnn korsan basmlarnn yzbnleri bulmas zerine kitaplarnn, anayurdu Kolombiya'da yaynlanmasn yasaklamtr. 1967'de yaymlandnda edebiyat dnyasnda byk yanklar uyandran Yzyllk Yalnzlk'tan sonra Mdrquez arpc bir anlatmla, byl gerekilikle iledii pek ok roman yazm, 1982'de de Nobel Edebiyat dlne deer bulunmutur. Mdrquez, Latin Amerika'y ilkel gzellii ve eldememilii iinde tantrken, d ile bellei, olaylarn akn gsterisiz, ama artc bir slupla birbirine kartrrken, tarihsel dorulua ve gereklie bal kalmaya da zen gsteren bir yazar. TEEKKR Maruja Pachn ile ei Alberto Villamizar, 1993'n Ekim aynda benden, Maruja'nn alt ay sren karlmas sresince yaad deneyimler ve kocasnn onu serbest braktrmay baarana kadar harcad zorlu abalar zerine bir kitap yazmam istemilerdi. Kitabn ilk tasla olduka ilerlemiken, bu' karlma olayn, lkede ayn sralarda giriilen teki dokuz karlma olayndan ayr tutmann olanakszln fark ettik. Aslnda bunlar -bize ilk bakta grnd gibi- ayr ayr on adam karma olay deil, son derece iyi seilmi on kiinin toplu olarak karlmalar olayyd ve ayn giriimci tarafndan ayn ve tek bir ama uruna gerekletirilmiti. Bu gerein ge olarak farkna varmamz, bizi, olayn tm kahramanlarnn kimliklerinin ve iinde bulunduklar durumun iyice tanmlanabilmesi iin, farkl bir yap ve farkl bir solukla ie yeniden balamak zorunda brakt. Kitabn ilk biiminde sonu gelmez bir karmaaya dnecek olan dolambal bir anlatma bylece teknik bir zm getirilmi oluyordu. Ancak bu durumda da, bir ylda bitirilmesi ngrlm olan bir i, kiisel anlatmlar bu kitabn eksenini ve ana konusunu oluturan Maruja ile Alberto'nun hi eksik etmedikleri dikkatli ve yerinde yardmlaryla, neredeyse yl uzam oluyordu. Bulabildiim tm kahramanlarla syleiler yaptm; hepsinin de, belleklerinin dinginliini bozarak, belki de unutmak istedikleri yaralar benim iin yeniden demekte ayn yreklilii gsterdiklerini grdm. Onlarn aclar, sabrlar ve fkeleri, hayatmn sonbaharndaki bu en zor, en hznl ii srdrme cesaretini verdi bana. Tek zntm, ilerinden hibirinin, bu sayfalarda, gerek hayatta yaadklar dehetin silik bir yansmasndan baka bir ey bulamayacaklarn bil-memdr. En ok da, len o iki rehinenin Manna Montoya ile Dana Turbay'n- ailelerinin ve zellikle bu sonuncunun annesi Dona Nydia Quintero de Balczar'n. Onlarla yaptm syleiler, benim iin yrek paralayc, unutulmaz birer insanlk deneyimi olmutur. imdeki bu yetersizlik duygusunu, bu kitabn gizli gizli oluturulmasnda benimle birlikte ac eken iki kiiyle paylayorum: tam bir kaak avc inatl ve gizlilii iinde, bulunmas olanaksz pek ok verinin izini srp ele geiren gazeteci Luzngela Arteaga ile kitabn temize ekilmesi, dzenlenmesi, kendimizi pek ok kez batma noktasnda hissettiimiz karmakark temel malzemenin dorulanmas ve gizli tutulmas ilerini yrten zel sekreterim ve kuzinim Margarita Marquez Caballero. Olayn tm kahramanlarna ve bu ite bana yardmc olan herkese, yirmi yl akn bir sreden beri Kolombiya'y yiyip bitiren o inanlmaz kymn ne yazk ki yalnzca bir blmn oluturan bu korkun dramn unutulup gitmemesini mmkn kldklar iin gnl borcum sonsuzdur. Bu kitab,
iinde anlatlanlarn bir daha bamza gelmemesi umuduyla, onlarn hepsine, ve onlarla birlikte masum ya da sulu- tm Kolombiyallara adyorum. G. G. M. Cartagena de Indias, Mays 1996 1 Arabaya binmeden nce, kendisini kimsenin gzlemediinden emin olmak iin omzunun zerinden geriye bakt. Bogota'da saat A akamn yedi buuuydu. Hava bir saat nce kararmt; Ulusal Park iyi aydnlatlm deildi; yapraksz aalar, bulank, hznl gkyznn zerine hayaletleri andran siluetler iziyorlard, ama grnrde korkulacak bir ey yoktu. Maruja, mevkiine ramen ofrn arkasna oturdu, nk oras ona hep en rahat yer gibi grnmt. Beatriz de teki kapdan binip onun sana oturdu. Her gnk ilerinde neredeyse bir saat gecikmilerdi; ynetim toplantsnn yapld, insana arlk veren bir le sonrasnn ardndan her ikisi de kendini yorgun hissediyordu. zellikle de bir gece nce evinde verdii bir parti yznden saatten fazla uyuyamam olan Maruja. Uyumu olan bacaklarn uzatt, gzlerini yumup ban koltuun arkasna dayayarak, her zamanki emri yineledi: Eve, ltfen. Her gnk gibi, gvenlik nedenleriyle olduu kadar trafikteki krdmler yznden, kh bir yoldan, kh bir bakasndan dnyorlard eve. Bindikleri Renault 21 yepyeni, rahat bir arabayd, ofr de onu dikkatli bir ustalkla kullanyordu. O akamki en iyi seenek, kuzeye doru uzanan evre yoluydu. trafik n da yeilde yakalamlard; akam trafii her zamankinden daha az skkt. Daha kt gnlerde bile brodan Maruja'nn evine kadar, 84A-42 numaral nc Yanyolu yarm saatte geerler, daha sonra ofr, Beatriz'i, yedi blok kadar tede olan evine gtrrd. Maruja, aralarnda birka kuaktan beri gazeteciler bulunan, tannm bir entellektel aileden geliyordu. Kendisi de gazeteciydi, pek ok kez de dl almt. ki aydan beri, sinemaya destek veren bir devlet kuruluu olan Focine'nin bandayd. Grmcesi ve yardmcs olan Beatriz, bir sre iin deiiklik olsun diye iine ara vermi, uzun yllar deneyimli bir fizik tedavi uzmanyd. Maru-ja'nn Focine'deki balca sorumluluu, basnla ilgili her eyle ilgilenmekti. Her ikisinin de korkacak bireyleri yoktu, ama Maruja, uyuturucu mayfasnn, bir nceki Austos aynda, hi umulmadk bir esintiyle gazetecileri karmaya balamasndan beri, neredeyse bilinalt bir hareketle omzunun zerinden geriye bakma alkanln edinmiti. Bu korkusunda da haklyd. Arabaya binmeden nce omzunun zerinden baktnda Ulusal Park ona bombo gibi grnm olsa da, sekiz adam vard onu gzetleyen. Bunlardan biri, kar kaldrmda park etmi olan, sahte Bogota plakal, lacivert bir 190 Mer-cedes'in direksiyonunda oturuyordu. Bir bakas, sar renkli bir alnt taksinin direksiyonundayd. Kot pantolon, tenis ayakkablar, , deri ceket giymi drt tanesi, parkn glgeleri iinde dolamaktaydlar. zerinde baharlk kostm, elinde gen iadam grnmn tamamlayan evrak antasyla yedincisi, uzun boylu, yakkl biriydi. Operasyondan sorumlu olan bu kii, titizlikle yrtlen youn provalar yirmi bir gn nce balam olan operasyonun bu ilk gerek blmn, oraya yarm blok uzaktaki bir keba kahvesinden gzlyordu. Taksiyle Mercedes araba, Maruja'nn arabasnn her zaman getii yollar saptamak zere bir nceki Pazartesiden beri yaptklar gibi, onlar srekli olarak ok yakndan izliyorlard. Aradan yirmi dakika kadar getikten sonra, hep birlikte sadaki 82'nci sokaa saptlar; Maruja'yla kocasnn, ocuklarmdan biriyle birlikte oturduklar plak tula yapnn iki yz metre bile uzanda deillerdi. Tam sokan dik yokuunu kmaya balamlard ki, sar renkli taksi Maruja'nn arabasn geerek, onu soldaki kaldrma sktrd; ofr de, arpmamak iin ani bir fren yapmak zorunda kald. Neredeyse ayn anda Mercedes araba da tam arkalarnda durmu, onlara geri manevra yapma olana brakmamt. Taksiden kii inerek kararl admlarla Maruja'nn arabasna yneldiler. Uzun boylu, iyi giyimli olan, Maruja'ya ksack dip-ikli bir tfek gibi grnen, tpk bir teleskop gibi uzun ve kaln
namlulu acayip bir silah tayordu. Aslnda, iki saniye iinde tek tek ya da aralksz otuz mermi atabilen, susturuculu, 9 milimetrelik bir Mini Uzis'ti bu. teki iki saldrgann da makinelileri ve tabancalar vard. Maruja ile Beatriz'in gremedikleri ise, arkalarnda duran Mercedes'ten kiinin daha indiiydi. ylesine uyum iinde ve hzl hareket etmilerdi ki, Maruja ile Beatriz, saldrnn srd iki dakikac ancak kopuk kopuk paralar halinde hatrlayabiliyorlard. Be kii, arabann evresini sararak, ierdeki kiiyle profesyonelce bir ustalkla ayn anda ilgilenmiler, altncs ise, makinelisini dorultmu olarak soka gzlemeye koyulmutu. Maruja olacaklar anlamt. Gaza bas, Angel! -diye bard ofre- Kaldrmlara k, ne yaparsan yap, ama frla! Geri nnde taksi, arkasnda Mercedes arabayla hareket edecek yeri kalmamt ama, Angel ta kesilmiti. Adamlarn ate etmeye balayacaklarndan korkan Maruja, cankurtaran simidine sa-\rlr gibi antasna sarlp, ofr koltuunun arkasna saklanarak '"*Beatriz'e bard: Kendini yere at! Dnyada atmam -diye mrldand Beatriz-. Yerde bizi ldrrler. Tir tir titriyordu ama kararlyd. Bunun bir soygundan baka bir ey olmad inancyla, sa elindeki iki yz glkle kararak arabann penceresinden dar frlatt; 'Aln, banza aln' diye geiriyordu aklndan. Ama sol elindeki iki yz karmasna frsat kalmamt. Koltuun arkasnda dertop olmu olan Maruja ise, kpeleriyle takm oluturan elmasl ve zmrd bir yzk takm olduunu aklna bile getirmemiti. Adamlarn ikisi, Maruja'nn kapsn* teki ikisi de Beat-riz'inkini amlard. Beincisi, susturucu ndeniyle ancak bir i ekmesi gibi duyulan tek bir kurunla camn arkasndan ofrn kafasna ate etti. Sonra da kapy ap onu bir ekite dar kara-rak, yerde zerine kurun daha skt. Bu bir kader deiikliiydi: Angel Mana Roa, yalnzca gnden beri Maruja'nn ofryd; bakanlk ofrlerine zg koyu renk kostm, kolal gmlei, siyah kravatyla yeni grevine henz balamt. Bir hafta nce kendi isteiyle emekliye ayrlm olan selefi, on yldr Focine'nin ofrln yapmaktayd. Maruja, ofre yaplan bu saldry ok daha sonra renecekti. Sakland yerden yalnzca krlan camlarn bir anlk angrtsn, hemen arkasndan da neredeyse tam tepesinden gelen kesin ifadeli haykrmay duymutu: "Biz sizin iin geldik, hanmefendi. kn oradan!" Demir gibi bir pene onu kolundan yakalad gibi, srkleyerek arabadan karmt. Maruja, elinden geldiince di rendi; yere dm, bir baca syrlmt, ama o iki adam onu havaya kaldrarak, arkadaki otomobile gtrdler. kisi de Maru-ja'nn antasna sarlm olduunu fark etmemiti. Upuzun, sert trnaklara sahip olan, ayrca iyi bir asker eitimden gemi bulunan Beatriz, kendisini arabadan karmaya alan delikanlya kafa tutarak, "Dokunma bana!" diye bard. ocuk irkilmi, Beatriz, onun da kendisi kadar sinirli olduunun, her eyi yapabileceinin farkna varmt. Tavrn deitirdi: Ben kendi kendime inerim -dedi-. Ne yapmam gerektiini syleyin. ocuk, taksiyi iaret etti. u arabaya binip yere yatn -dedi-. abuk! Arabann kaplar akt; motr alyor, ofr, yerinde hareketsiz oturuyordu. Beatriz, arabann arka blmne elinden geldiince uzand. ocuk, ceketiyle onu rtt, ayaklarn da zerine koyarak koltua yerleti. teki iki kii de bindiler: biri ofrn yanna, teki arkaya. ofr, arabann iki kaps da ayn anda arpana kadar bekledi, sonra arabay evreyolundan kuzeye doru hzla srd. antasn arabann koltuunda unuttuunu ancak o zaman fark edebilmiti Beatriz, ama artk ok geti. Dayanamad ey, duyduu korkudan ve rahatszlktan ok, zerine rtlen ceketin le gibi amonyak kokuuydu. Maruja'y bindirmi olduklar Mercedes, onlardan bir dakika nce hareket etmiti, hem de baka bir yoldan. Onu, iki yannda birer adamla, arka koltuun ortasna oturtmulard. Solundaki, ban yle rahatsz bir pozisyonda kendi dizlerine dayamaya zorlamt ki, neredeyse soluk alamyordu. ofrn yannda, ilkel bir telsiz telefon araclyla teki arabayla konuan bir adam oturuyordu.
Maruja'nn kafas iyice karmt, kendisini hangi arabada gtrdklerini bilemiyordu -kendi arabasnn arkasnda durduklarn hi fark etmemiti- ama arabann yeni ve rahat, belki de zrhl olduunu hissediyordu, nk bulvarn grlts, tpk yamurun mrlts gibi, ksk olarak geliyordu kulaa. Soluk alamyordu, kalbi azndan frlayacakm gibi oluyor, boulduunu hissetmeye balyordu. ofrn yannda oturan ve efleri gibi davranan adam, tedirginliini fark ederek onu yattrmaya alt. Sakin olun -dedi, omzunun zerinden-. Bir bildiri iletmeniz iin gtryoruz sizi. Birka saat iinde evinize dneceksiniz. Ama kprdanrsanz sizin iin iyi olmaz, bu yzden sakin olun. 10 Onu dizleri zerinde tutan da yattrmaya alyordu. Maru-ja derin bir soluk alarak havay ar ar azndan kard; kendine gelmeye balamt. Birka blok gittikten sonra durum deiti, nk zorlu bir yokuta araba kendini bir trafik skklnn iinde bulmutu. Telsiz telefonlu adam, barp ararak, teki arabadaki ofrn bir trl yerine getiremedii birtakm olanaksz emirler vermeye balamt. Otoyolun bir yerinde skp kalm birka ambulans vard; sirenlerinin yaygarasyla kulaklar sar edici korna sesleri, sinirleri salam olmayan birini deli edebilecek trdendi. Adam karanlarn ise, en azndan o srada, sinirleri hi de salam deildi. ofr, kendisine yol amaya alrken ylesine sinirliydi *j ki, bir taksiye toslad. Hafif bir arpmadan baka bir ey olmamt, ama taksi ofrnn bararak bireyler sylemesi, hepsinin gerginliini bsbtn artrmt. Telsiz telefonlu adam, ne yapp edip ilerlemesi emrini verdi, araba da kaldrmlarn ve bo alanlarn zerinden geip gitti. Trafik tkanklndan kurtulan araba, yoku yukar kmay srdryordu. Maruja, tepenin o saatte ok kalabalk olan yokularndan La Calera'ya doru gittikleri izlenimini edinmiti. Birden ceketinin cebinde, doal bir sakinletirici olan birka kakule tohumu bulunduunu hatrlayarak, kendisini karanlardan onlar inemesine izin vermelerini istedi. Sandaki adam, tohumlar cebinden bulup karmasna yardm etti ve o zaman Maruja'nn antasna smsk sarlm olduunun farkna vard. antay elinden almlar, ama kakule tohumlarn vermilerdi ona. Maruja, kendisini karanlar iyice grmeye alt, ama k ok azd. "Kimsiniz siz?" diye sorma cesaretini gsterdi. Telsiz telefonlu olan, sakin bir sesle u yant verdi: -BizM-19'danz. Samalkt bu, nk M-19 artk yasallam, Kurucu Meclise katlabilmek iin kampanya yrtyordu. Doru syleyin -dedi Maruja-. Uyuturucu mafyasndan msnz, yoksa gerilladan m? Gerilladan -dedi ndeki adam-. Ama sakin olun. Biz yalnzca sizin bir mesaj gtrmenizi istiyoruz. Ciddi sylyorum. Maruja'y yere yatrmalar emrini vermek zere konumasn yanda kesti, nk bir polis noktasndan geeceklerdi. "imdi sakn kprdamayn, sesinizi de karmayn, yoksa ldrrz sizi," ' ' . 11 dedi. Maruja, brnde bir tabanca namlusu hissetmi, yannda oturan da, cmlenin sonunu getirmiti: Silahmz zerinizde. Bitmek bilmez bir on dakika gemiti. Maruja, kendisini gitgide canlandran kakule tohumlarn ineyerek gcn bir noktaya toplad, ama rahatsz pozisyonu ne bir ey grmesine olanak veriyordu, ne de polis noktasndakilerle konumalarn duymasna; tabii eer herhangi bir ey konutularsa. Maruja'ya, hi soru sorulmadan getiler gibi geldi. La Calera'ya doru gitmekte olduklar biimindeki ilk kukusu artk kesinlik kazanm, bu da onu biraz olsun rahatlatmt. Dorulmaya yeltenmedi, ban adamn dizlerine dayam olarak kendini daha rahat hissediyordu. Araba toprak bir yoldan geerek be dakika kadar sonra durdu. Telsiz telefonlu adam yle dedi: te geldik.
Hi k grnmyordu. Maruja'nn kafasn bir ceketle rterek onu iki bklm kardlar arabadan, yle ki tek grebildii ey yryen kendi ayaklaryd; nce bir avludan, sonra da belki bir mutfak olan karolarla kapl bir yerden gemilerdi. Kafasn atklarnda, yerde bir ilte, plak tavanda da krmz bir ampul olan, ikiye metre gibi minicik bir odada bulunduklarn fark etti. Az sonra da, yzleri bir tr kar balyla rtl iki adam girdi ieri; aslnda bunlar, bir eofmann, iki gz ve burun iin er delik alm bacaklaryd. O andan sonra ve tm tutsaklk sresi boyunca, bir daha hi kimsenin yzn grmeyecekti Maruja. Kendisiyle ilgilenen o iki kiinin, onlar karan ayn insanlar olmadklarn fark etmiti. Giysileri eski psk ve kirliydi; boyu bir altm yedi olan Maruja'dan daha ksa boyluydular; bedenleriyle sesleri gen olduklarn gsteriyordu. Bir tanesi, Maruja'nn zerindeki mcevherleri kendisine teslim etmesini buyurdu. "Gvenlik nedeniyle -dedi-. Burada onlara bir ey olmaz." Maruja, minicik zmrtleriyle elmaslar olan yzn verdi ona, ama kpelerini vermedi. teki otomobilde bulunan Beatriz, yolla ilgili hibir sonuca varamamt. Yol boyunca hep yere uzanm haldeydi; La Calera kadar dik bir yokuu ktklarn hatrlamyordu; geri taksi yolda durdurulmamak gibi bir ayrcala sahip olabilirdi ama herhangi bir polis noktasndan da gemi deillerdi. Yoldaki trafik skkl nedeniyle arabada son derece gergin bir hava esiyordu. ofr, telsiz 12 telefonla avaz avaz bararak arabalarn zerinden geemeyeceini syleyip ne yapacan soruyor, bu da deiik ve elikili talimatlar veren ndeki arabadakileri bsbtn sinirlendiriyordu. Beatriz, bacann kvrlmasndan ve ceketin pis kokusuyla sersemlemi olduundan son derece rahatsz bir konumdayd. Daha rahat yerlemeye abalyor, muhafz ise kar koyduunu sanarak onu yattrmaya alp, "Sakin ol, akm, sana bir ey olmayacak -diyordu-. Yalnzca bir mesaj gtreceksin." Sonunda bacann rahatsz olduunu anlaynca, Beatriz'in bacan uzatmasna yardm etti; bu kez daha az kaba davranyordu. Beatriz'in en dayal namad ey, kendisine "akm" demesiydi; bu laubalilik onu nere-*% deyse ceketin pis kokusundan daha fazla rahatsz ediyordu. Ama adam onu ne kadar yattrmaya alrsa, Beatriz'in kendisini ldreceklerine olan inanc da o kadar artyordu. Yolculuun krk dakikadan fazla srmediini hesaplamt; bu yzden de eve vardklarnda saat sekize eyrek var olmalyd. Eve varmalar tpk Maruja'nnki gibi olmutu. Ban le gibi kokan o ceketle rtmler, yalnzca aa bakmas uyarsyla elinden tutarak gtrmlerdi onu. O da Maruja gibi ayn eyleri grmt: avluyu, karo deli yeri, sonunda iki basama. Sola dn-: meini sylemiler ve bandaki ceketi karmlard. Orada Maruja, tek krmz ampuln altnda, beti benzi atm bir halde bir taburede oturuyordu. Beatriz! -dedi Maruja-. Sen de buradasn ha! Ona neler olup bittiinden haberi yoktu, ama hibir eyle hibir ilgisi olmad iin onu serbest brakm olduklarn dnyordu. Yine de, onu orada grnce, ayn anda hem yalnz olmad iin byk bir sevin duymutu, hem de onu da karm olduklar iin ok byk bir znt. Sanki ok uzun zamandan beri grmemi gibi kucakladlar birbirlerini. ikisinin birden, yere atlm tek bir iltenin zerinde yatarak, hem de kendilerini bir an bile gzden karmayacak olan maskeli iki muhafzla birlikte, o berbat odada hayatta kalabilecekleri akl alr ey deildi. O srada, tekilerin Doktor diye ardklar, k giyimli, yapl, en az bir seksen boyunda, maskeli yeni biri, byk ef pozlarnda kumanday ele almt. Beatriz'in sol elindeki yzkleri karp almlar, ucunda Meryem Ana madalyonu asl altn bir zincir tadm fark etmemilerdi. 13 Bu, asker bir operasyon, size bir ey olmayacak -dedi; sonra da yineledi-: Yalnzca hkmete bir bildiri gtrmeniz iin getirdik sizi buraya. Bizi elinde tutan kim? -diye sordu Maruja. Adam, omuzlarn kaldrd. "Bu imdi sizi ilgilendirmez," dedi. yice grebilmeleri iin elindeki makineliyi kaldrarak devam etti: "Ama size bir ey sylemek istiyorum. Bu, susturuculu bir
makineli; hi kimse sizin nerede, kiminle olduunuzu bilmiyor. Barrsanz ya da bir ey yapmaya kalkarsanz, sizi bir dakikada yok ederiz, kimse de bir daha sizden haber alamaz." Her ikisi de daha beterini duymay bekleyerek soluklarn tuttular. Ama bu tehditlerin sonunda ef, Beatriz'e dnmt. imdi sizleri birbirinizden ayracaz, ama sizi serbest brakacaz -dedi ona-. Sizi yanllkla getirdik. Beatriz, hemen tepki gsterdi. Hayr, olmaz -dedi, en kk bir kuku duymadan-. Ben de Maruja'yla birlikte kalyorum. Bu ylesine cesur ve cmerte bir karard ki, onlar karan adam bile, sesinde en kk bir alay ifadesi sezilmeden aknlkla bard: "Ne de sadk bir dostunuz varm, Dona Maruja." Maruja, o byk zntsnn iinde minnettarlk duyarak onun bu szlerini dorulad, Beatriz'e de teekkr etti. Bunun zerine Doktor, onlara bir ey yemek isteyip istemediklerini sordu. kisi de istemediklerini sylediler. Yalnzca su istediler, ikisinin de azlan kupkuruydu. Adamlar onlara merubat getirdiler. Sigaras her zaman yank olan, paketiyle akma da hep elinin altnda bulunan Maruja, btn yol boyunca sigara imemiti. Sigarasnn bulunduu antasn kendisine geri vermelerini istedi, adam da kendi paketinden bir sigara verdi ona. kisi de tuvalete gitmek istediklerini sylediler. nce Beatriz gitti; kafasn yrtk prtk, kirli bir bezle rtmlerdi. lerinden biri, "Yere doru bakn" diye buyurdu. Onu elinden tutarak, darack bir koridordan geirip, geceye alan krk dkk kk bir penceresi olan, son derece kt bir durumda, berbat bir helaya kadar gtrdler. Kapnn ierden tokma yoktu, ama iyi kapanyordu, bu yzden de Beatriz klozetin zerine trmanarak pencereden dar bakt. Bir sokak lambasnn nda grebildii tek ey, savandaki toprak yollarda pek ok rastlanan trden, nnde bir imenlik bulunan, krmz kiremitli kk bir ev oldu. 14 Odaya geri dndnde, durumun tmden deimi olduunu grd. "Sizin kim olduunuzu daha yeni rendik, siz de iimize yararsnz -dedi Doktor-. "Bizimle kalyorsunuz." Karlma haberini az nce vermi olan radyodan renmilerdi bunu. Ulusal Radyo Kurumu (URK)'da asayi haberlerine bakan gazeteci Eduardo Carrillo, asker bir kaynaa bir ey danmaktayken, konutuu bu kii, telsiz telefondan karlma haberini almt. Ayn anda da, henz hibir ayrntsn bilmeden haberi yaynlamlar, onlar karanlar da ite byle renmilerdi Beatriz'in kim olduunu. Radyo ayrca, arpm olduklar taksinin ofrnn, onlarn Alakalarnn iki rakamn ve arabasn yamultan bu otomobille ilgili genel bilgileri not etmi olduunu da sylemiti. Polis, katklar yolu saptamt. Bu yzden de o ev hepsi iin tehlikeli bir yer haline gelmiti, oradan hemen gitmeleri gerekiyordu. Dahas da vard: karlan kadnlar baka bir arabada, hem de bagajn iine kapatlm olarak gideceklerdi. kisinin birden itiraz etmeleri bir yarar salamad, nk onlar karanlar da onlar kadar korku iindeydiler, bunu da saklamyorlard. Bagajn iinde boulacaklar dncesiyle kayg iinde olan Maruja, bir para saf alkol istedi. Burada alkol yok -dedi Doktor, sert bir ifadeyle-. Bagajda gideceksiniz, ite bu kadar. Acele edin. Onlar ayakkablarn karp ellerine almaya zorlayarak, evin iinden geirip garaja gtrdler. Orada kafalarna rttklerini kardlar; fazla sert davranmadan, ana karnnda ocuk pozisyonunda arabann bagajna yatrdlar. stepneleri karm olduklarndan, ierisi yeterince geni ve havadard. Doktor, kapa kapatmadan nce, onlarn iine bir korku sald. Yanmzda on kilo dinamit tayoruz -dedi-. Daha ilk barmanzda, ksrmede ya da alamada, ya da her ne olursa, aa iner, arabay havaya uururuz. Her ikisini de hem rahatlatan, hem de artan ey, bagajn ek yerlerinden, tpk havalandrma varm gibi souk ve temiz hava girmesi olmutu. Boulma duygusu kaybolmu, geriye yalnzca belirsizlik kalmt. Maruja, tam bir umursamazlkla kartrlabilecek dalgn bir tavr taknmt,
ama aslnda tedirginliini alt edebilmek iin kulland sihirli formlyd bu onun. Oysa byk bir meraka kaplm olan Beatriz, yerine iyi oturmayan bagaj kapann k 15 szan aralndan darya bakt; arabann arka camndan iindeki yolcular grebiliyordu: arka koltukta iki erkek, ofrn yannda da, kucanda iki yalarnda kadar bir ocukla uzun sal bir kadn oturuyordu. Sa tarafnda, bildik bir alveri merkezinin sar kl kocaman ilann grd. Hi kukusu yoktu: kuzeye giden otoyoldaydlar; uzun bir blm aydnlatlm olan otoyoldan sonra girdikleri kapkaranlk toprak bir yolda araba yavalamt. On be dakika kadar sonra da durdular. Buras bir baka polis noktas olsa gerekti. Anlalmaz sesler, baka arabalarn grlts, mzik sesi duyuluyordu; ama ortalk o kadar karanlkt ki, Beatriz hibir ey seemiyordu. Maruja canlanm, onlar bagajda ne tadklarn gstermeye zorlayacak bir kontrol noktas olabilecei umuduyla dikkat kesilmiti. Be dakika kadar sonra araba hareket etmi, dik bir yokuu kmaya balamt, ama bu kez yolu saptayamamlard. On dakika kadar sonra araba durdu, bagajn kapan atlar. Yeniden kafalarn rterek karanlkta arabadan inmelerine yardm ettiler. teki evde yaptklarna benzer bir yryle, yine hep yerlere bakarak, kendilerini karanlarn klavuzluunda bir koridordan ve baka kimselerin fslt halinde konutuklar kk bir salondan geerek, sonunda bir odaya geldiler. Odaya girmeden nce Doktor onlar uyard: imdi burada dost bir kiiyle karlaacaksnz -dedi. Odann iindeki k ylesine snkt ki, gzleri ahana kadar bir dakika beklemeleri gerekti. Tahtalarla kapatlm tek bir pence-resiyle ikiye metreden byk olmayan bir odayd buras. Yere konulmu tek kiilik bir iltenin zerinde oturan ve bir nceki evde braktklarna benzer iki kukuletal, dalgn dalgn televizyon seyrediyorlard. Her ey karanlk, i karartcyd. Kapnn solundaki kede, demir parmaklkl dar bir yatakta, donuk beyaz sal, akn bakl, bir deri bir kemik, hayalet gibi bir kadn oturuyordu. Onlarn ieri girdiklerini duyduunu belirtecek herhangi bir hareket yapmad; ne dnp bakt, ne bir soluk ald. Hi kmldamyordu: bir lden farkszd, Maruja, aknln bastrd. Marina! -diye mrldano. Neredeyse iki ay nce karlan ve ld gzyle baklan Marina Montoya'yd bu. Erkek kardei Don German Montoya, Virgi-lio Barco hkmetinde son derece nfuz sahibi olarak Devlet Bakanl Genel Sekreterlii yapmt. Onun oullarndan biri ve 16 nemli bir sigorta irketinin genel mdr olan Alvaro Diego'yu, uyuturucu mafyas, bir pazarlkta hkmete bask yapmak m karmt. Hikyenin hibir zaman dorulanmam olan en yaygn biimine gre, hkmetin sonradan yerine getirmedii gizli bir dn karlnda onu ksa srede serbest brakmlard. Ondan dokuz ay sonra halas Marina'nn karlmas, ancak alaka bir misilleme olarak yorumlanabilirdi, nk artk o sralarda Marina pazarlk deerinden yoksundu: Barco hkmeti sona ermiti; German Montoya da Kolombiya'nn Kanada bykelisiydi. Bu yzden de herkes, Marina'y yalnzca ldrmek iin kardklarnn bilincindeydi. Karma olaynn, ulusal ve uluslararas kamuoyunu harekete geiren ilk yanklarndan sonra, Marina'nn ad gazetelerden silinmiti. Maruja ile Beatriz onu iyi tanyorlard, ama bu kez onun kim olduunu anlamalar kolay olmamt. Kendilerini onunla ayn odaya gtrm olmalar, onlar iin, daha ilk anda, idam mahkmlarnn hcresinde bulunduklar anlamna geliyordu. Marina, hi istifini bozmamt. Maruja, onun elini skt ve bir rpertiyle sarsld. Marina'nn eli ne souktu, ne scak; hibir duyu uyandrmyordu. Televizyon haberlerinin jenerik mzii, onlar iinde bulunduklar aknlktan kurtarmt. 7 Kasm 1990 gecesi, saat dokuz buuktu. Ulusal Haber Blteni'nden gazeteci Hernn Estupifin, yarm saat nce, Focine'deki bir arkadandan karlma olayn renmi, hemen oraya komutu. Henz tm ayrntlarla birlikte ofisine dnm deilken, haber mdr ve sunucusu Javier Ayala, haber balklarndan nce acil bir son dakika haberiyle yayn at: Fodne'nin genel mdr,
tannm politikac Alberto Villamzar'n ei Dona Maruja Pachon de Villamizar ile grmcesi Beatriz Villam-zar de Guerrero, bu akam saat yedi buukta karldlar. Bu karma olaynn amac belli gibi grnyordu: Maruja, liberal partinin yozlam geleneklerini yenileyip modernize etmek zere 1979'da Yeni Liberalizm'i kurmu olan, uyuturucu kaaklnn aleyhinde ve Kolombiyal sulularn su iledikleri yabanc lkelere iadesi lehinde en ciddi ve enerjik gc oluturan gen gazeteci Luis Carlos Galn'n dul ei Gloria Pachn'un kz kardeiydi. Bir Karlma yks 17/2 Karlma haberini aile yelerinden ilk renen, Beatriz'in kocas, doktor Pedro Guerrero olmutu. Oradan on blok tedeki bir Psikoterapi ve Cinsellik Merkezinde, tek hcrelilerin ana ilevlerinden, insanlarn duygulan ve sevgilerine varana kadar, hayvan trlerinin evrimi zerine bir konferans vermekteydi. Bir polis komiserinin telefonu, szn yarda kesmi, komiser, profesyonel bir tavrla, Beatriz Villamizar' tanyp tanmadn sormutu. "Elbette -diye karlk verdi doktor Guerrero-. Karmdr." Komiser, bir an sustu, sonra daha insancl bir ses tonuyla yle dedi: "Peki, sakn merak etmeyin." Doktor Guerrero'nun, bu tmcenin ok vahim birleyin balangc olduunu anlayabilmek iin dll bir psikiyatr olmasna gerek yoktu. yi ama ne oldu? -diye sordu. Beinci caddeyle 85inci sokan kesinde bir ofr ldrld -dedi komiser- Bogota PS-2034 plakal, ak gri renkte bir Renault 21. Bu numaray tanyor musunuz? Hibir fikrim yok -dedi doktor Guerrero, sabrszlanarak-. Siz bana Beatriz'e ne olduunu sylesenize. imdilik size syleyebileceimiz tek ey, kaybolmu olduu -dedi komiser-. antasn arabann koltuunda bulduk, bir de acil durumda sizin aranmanz gerektii yazl bir not defteri. Hi kuku yoktu. Doktor Guerrero, not defterinin iinde bu notu bulundurmasn eine kendisi tembih etmiti. Plaka numarasn bilmemesine ramen, arabann tanm, Maruja'nnkine uyuyordu. Suun ilendii ke, Beatriz'in kendi evine varmadan nce uramak zorunda olduu Maruja'nn evinden birka adm uzaklktayd. Doktor Guerrero, acele bir aklamayla konferansn yarda kesti. Arkada rolog Alonso Acuna, saat yedideki trafik skklnn iinden onu arabasyla be dakikada olay yerine gtrd. 18 Maruja Pachn'un kocas, Beatriz'in de aabeyi olan Alberto Villamizar ise, karlma mahallinin yalnzca iki yz metre tesin-deyken, olay kapcsnn dahili telefonla aramasndan renmiti. leden sonray, yeleri Aralk aynda seilecek olan Kurucu Mec-, lis kampanyas iin El Tiempo gazetesinde alarak geirdikten sonra saat drtte eve dnm, bir gn ncenin yorgunluuyla zerindeki giysileriyle uyuyakalmt. Saat yediden az nce olu Andres geldi; yannda, ocukluklarndan beri en iyi arkada olan Beatriz'in olu Gabriel de vard. Andres, annesini aramak zere yatak odasnn kapsndan baknca Alberto'yu uyandrmt. Alberto, odann karanlk A olmasna ard; yakarak, uyku sersemi, sa-i atin yediye gelmek zere olduunu grd. Maruja eve gelmemiti. A Bu gecikmede bir acayiplik vard. Maruja ile Beatriz, trafik ne kadar skk olursa olsun hep daha erken dnerler, ya da beklenmedik bir gecikme olduunda telefonla haber verirlerdi. Dahas, Maruja onunla saat bete evde bulumak zere anlamt. Alberto kayglanarak, Andres'ten Focine'ye telefon etmesini istedi; beki, Maruja ile Beatriz'in biraz ge ktklarn syledi ona. Neredeyse gelirlerdi. Villamizar, tam su imek iin mutfaa gitmiti ki, telefon ald. Andres at telefonu. Alberto, yalnzca onun ses tonundan telalandrn bir ey olduunu anlamt. Gerekten de yley-dhsokan kesinde Maruja'nnki olduu anlalan bir otomobile bir ey olmutu. Kapc, olay bakalarndan duyduu deiik biimlerde anlatyordu. Alberto, belki bir arayan olur diye Andres'ten evde kalmasn isteyerek aceleyle dar kt. Gabriel de peinden gitti. Asansr bekleyecek sabrlar yoktu, merdivenleri uar gibi indiler. Kapc, bararak karlad onlar: Galiba bir l varm.
Sokak bayram yerine dnmt. Konu komu, apartmanla-rn pencerelerine mt; evreyolunda skm otomobiller kyameti koparyorlard. Kebanda, telsizli bir polis devriyesi, merakllarn terk edilmi arabaya yaklamalarn engellemeye alyordu. Villamizar, doktor Guerrero'nun oraya kendisinden nce varm olmasna ard. Gerekten de Maruja'nn arabasyd bu. Karlma olayndan beri en az yarm saat gemi, yalnzca izler kalmt geriye: arabann ofr tarafnda kurunun paralad cam, koltukta kan leke ' El Tiempo: Zaman. (ev.) 19 siyle ufack cam krklar, hl hayatta olan ve az nce alp gtrdkleri ofrn asfaltta brakt nemli leke. Geri kalan her ey temiz ve dzenliydi. iinin ehli ve ciddi biri olan polis komiseri, Villamizar'a, tek tk tanklarn verdii ayrntlar anlatt. Bunlar kopuk kopuk ve kesin olmayan bilgilerdi, bazlar da elikiliydi, ama ortada bir karlma olay olduuna kuku yoktu, tek yaral da ofrd. Alberto, onun herhangi bir ipucu verebilecek aklamalarda bulunup bulunamadn renmek istedi. Bu mmkn olmamt: ofr koma halindeydi, onu nereye gtrdklerini de kimse bilmiyordu. Oysa doktor Guerrero, sanki olayn okundan hissizlemi gibi, faciann ciddiliini kavrayamaz grnyordu. Oraya vardnda, Beatriz'in antasn, makyaj kutusunu, acendasn, iinde kimlik kartnn bulunduu deri mahfazay, on iki bin pesoyla kredi kartnn bulunduu czdann tanm, tek karlan kiinin kendi kars olduu sonucuna varmt. Baksana Maruja'nn antas burada yok -dedi enitesine-. Belki de o, arabada deildi. Doktor Guerrero'nun bu szleri, belki her ikisi de bir soluk alana kadar onu oyalayabilmek iin gsterilmi profesyonelce bir nezaket gereiydi. Ama Alberto'nun akl baka yerdeydi. O srada onu ilgilendiren tek ey, iki kadnn da yaralanmadklarndan emin olabilmek iin, otomobilde ve evrede ofrnkinden baka kan lekesi olup olmadn anlamakt. Olayn geri kalan apak belliydi; hissettikleri de, byle bir karlmann olabileceini asla dnememi olmann verdii bir sululuk duygusuna ok benziyordu. Artk bunun kendisine kar giriilmi kiisel bir hareket olduundan kesinlikle emindi; bunu kimin, ne iin yaptn da ok iyi biliyordu. Oradan henz ayrlmt ki, radyolar programlarn keserek, Maruja'nn ofrnn, kendisini Country Kliniine gtrmekte olan zel arabada ld haberini verdiler. Az sonra da Caracol Radio'nunl hukuk redaktr olan gazeteci Guillermo Franco, birilerine yaylm atei edildii biiminde ayrntsz bir haber alm olarak olay yerine gelmi, ama yalnzca terk edilmi arabayla karlamt. ofrn koltuundan birka cam parasyla kan lekeli bir sigara kdn alarak, zeri numaralanp tarih atlm saydam bir kk kutunun iine koydu. O kk kutu, ayn gece, Franco'nun 1 Caracol Radio: Radyo Salyangoz. (ev.) 20 uzn meslek yaam boyunca toplad adl arivin zengin delil koleksiyonunun bir parasn oluturmutu. Polis komiseri, Villamizar' evine kadar geirirken, bir yandan da ona soruturma iin iine yarayabilecek gayrresm sorular soruyor, o ise bunlar, kendisini bekleyen uzun ve etin gnlerden baka bir ey dnmeden yantlyordu. lk yapt i, Andres'e kararn bildirmek olmutu. Kendisi acil telefonlar yapp dncelerini bir dzene koyarken, onun eve gelmeye balayan insanlarla ilgilenmesini istiyordu. Sonra yatak odasna kapanarak bakanlk sarayn arad. Devlet bakan Cesar Gaviria ile son derece iyi siyasal ve kii-sel ilikilere sahipti; o da kendisini, en vahim durumlarda soukkanlln koruyabilen, atlgan ama candan bir kii olarak tanyordu. Bu yzden de, eiyle kz kardeinin karlm olduklarn kendisine bildirirken gsterdii heyecanl ve sert tavr onu artmt. Villamizar, biimsellie gerek grmeden szlerini yle tamamlamt: Onlarn hayatndan bana kar siz sorumlusunuz. Cesar Gaviria, gerektiine inandnda dnyann en sert insan olabilirdi, o srada da yle oldu. Dinleyin beni, Alberto -dedi sert bir ifadeyle-. Ne yaplmas gerekiyorsa yaplacaktr.
Hemen arkasndan da, ayn souk ifadeyle, bu ile ilgilenerek durumdan kendisini nnda haberdar etmesi iin Gvenlik Mstear Rafael Pardo Rueda'ya derhal talimat vereceini syledi. Olaylarn gelimesi, bunun yerinde bir karar olduunu gsterecekti. Gazeteciler toplu halde gelmilerdi. Villamizar, daha nce karlm olan kimselerin radyo ve televizyon dinlemelerine izin verildiini biliyordu, bu yzden de hemen bir mesaj vererek, Maruja ile Beatriz'e, srdrlen savala hibir ilgileri bulunmayan saygdeer iki kadn olmalar nedeniyle sayg gsterilmesini istedi ve o andan sonra tm vaktini ve enerjisini onlar kurtarmak iin harcayacan bildirdi. Eve ilk gelenlerden biri, karlma olay soruturmasndan resmen sorumlu olan Emniyet Genel Mdr General Miguel Maza Marquez olmutu. General, yedi yl fceki Belisario Betancur hkmetinden beri bu grevi yrtyordu; bakan Virgilio Barco ile de grevini srdrm, ayn grev Cesar Gaviria tarafndan da daha yeni onaylanmt. Kimseye yaranmann neredeyse imknsz ol21 duu, hele hele uyuturucu mafyasna kar yrtlen savan bu en zor gnlerinde bsbtn imknsz hale gelen byle bir grevde daha nce grlmemi bir sreklilikti bu. Orta boylu, sanki elikten dklm gibi sert yapl, sava soyuna yarar bir boa boynuna sahip olan general, uzun sre suskun kalabilen, ama ayn zamanda yakn dost evresinde iini dkebilen bir adamd: tam bir Guajira'lyd. Ama iinde en kk bir deikenlik gstermezdi. Uyuturucu mafyasna alan bu sava, ona gre, Pablo Escobar'a kar lesiye yrtlen kiisel bir sorundu. Bunun karln da grmt. Escobar, onu yok etmek iin arka arkaya dzenledii iki suikastte iki bin alt yz kilo dinamit harcamt: Escobar'n hibir dmanna asla tanmad kadar yksek bir ayrcalkt bu. Maza Marquez, her ikisinden de yara almadan kurtulmu, bunu, lah ocuk'un kendisini korumasna yormutu. Escobar da herhalde Maza Marquez'in kendisini ldrmeyi baaramamas mucizesini ayn azize balam olmalyd. Bakan Gaviria'nn kiisel politikas, silahl kuvvetlerin, karlan kiinin ailesinin rzasn nceden almadan, hibir kurtarma operasyonuna kalkmamas ynndeydi. Ama siyas dedikodu dnyasnda, uygulamada devlet bakanyla general Maza arasndaki uyumazlklardan sk sk sz ediliyordu. Villamizar, ne olur ne olmaz diye nlemini almt. Karlanlar zor kullanarak kurtarmaya kalklmasna kar olduum konusunda sizi uyarmak isterim -dedi General Ma-za'ya-. Byle bir eyin yaplmayacandan*ve bu yolda alnacak herhangi bir karar iin bana danlacandan emin olmak isterim. Maza Marquez, bunu kabul etti. Bilgilendirici nitelikte uzun bir konumadan sonra general, karsn karanlar geceleyin Villa-mizar'la iletiim kurmay denerlerse diye telefonunun dinlenmesi iin emir ve.di. Ayn gece Villamizar'n Rafael Pardo'yla yapt ilk konumasnda, Pardo, bakann kendisini hkmetle aile arasnda arac olarak atadn ve bu olayla ilgili resm aklama yapmaya yetkili tek kii olduunu bildirdi ona. Maruja'nn karlmasnn, kz kardei Gloria Pachon araclyla hkmete bask yapmak zere uyutuispanya ve Latin Amerika lkelerinde, ismin arkasndan, nce babann, sonra anneninki olmak zere iki soyad gelir. Bir kimseden sz edilirken, ya her iki soyad da birlikte, ya da yalnzca sondan bir nceki baba soyad kullanlr (rnein, General Maza Marquez ya da General Maza). Kadnlar, evlendikten sonra her iki soyadn da koruyarak, kocann soyadn 'de' edaty-la birlikte en sonda kullanrlar (rnein, Maruja Pachn de Villamizar). (ev.) 22 rucu mafyasnn bir oyunu olduu, her ikisi iin de apak belliydi; bu yzden, daha fazla varsaymda bulunmadan ona gre hareket etmeye karar verdiler. Uyuturucu kaaklar, nce giderek artan rvet gleriyle, 1 sonra de kendi emelleri uruna lkenin yksek politikasna arka kapdan girmedikleri srece, Kolombiya, dnya uyuturucu trafi-; indeki neminin bilincinde deildi. Pablo Escobar, 1982 ylnda, Luis Carlos Galrr'n Yeni
Liberalizm hareketinde yer almaya kalkm, ama o, Escobar' listesinden silerek, Medelln'de be bin kiilik bir gsteri nnde onun maskesini drmt. Escobar, ksa bir sre sonra, hkmet yanls liberalizmin bir yan kanad aracl-4 yla Temsilciler Meclisine yedek ye olarak girmi, ama kendisine s yaplan hakareti unutmayarak devlete, zellikle de Yeni Libera-lizm'e kar lesiye sava amt. Bu hareketin Belisario Betancur hkmetinde Adalet Bakan olarak yer alan temsilcisi Rodrigo Lara Bonilla, Bogota sokaklarnda motosikletli bir kiralk katil tarafndan ldrlmt. Onun halefi olan Enrique Parejo'nun peini Budapete'ye kadar brakmayan kiralk bir katil, suratna bir kurun skm, ama onu ldrmeyi baaramamt. 18 Austos 1989'da, Luis Carlos Galan, Soacha'nn kent meydannda, belediye bakanlk saraynn on kilometre tesinde, tepeden trnaa silahl on sekiz korumann arasnda makineliyle taranmt. Bu savan ana nedeni, uyuturucu kaaklarnn, Amerika Birleik Devletleri'ne iade edilerek, orada iledikleri sulardan yarglanp ok uzun cezalara arptrlmalar olasl karsnda duyduklar dehetti. Bu cezalar arasnda bir tanesi rekor dzeydeydi: 1987 ylnda iade edilen Kolombiyal bir uyuturucu kaaks olan Carlos Lehder'i, Amerika Birleik Devletleri'nde bir mahkeme, yz otuz yldan fazla ar hapis cezasna arptrmt. Bu olanak, bakan Julio Cesar Turbay hkmeti tarafndan hazrlanan ve Kolombiyal sulularn yabanc bir lkeye iadesini ilk kez olarak hkme balayan bir anlamayla salanmt. Bakan Belisario Betancur, Lara Bonilla cinayeti zerine, ceza usul hkmlerine baklmakszn gerekletirilen bir dizi sulu iadesiyle ilk kez olarak uygulamt bu anlamay. Uyuturucu kaaklar, -Birleik Amerika'nn dnyann her yerine uzanan kollarndan dehete kaplm bir halde-, kendileri iin Kolombiya'dan daha gvenli bir yer olmadnn farkna varmlar ve sonunda kendi lkeleri iinde kanun kaa konumuna dmlerdi. Bu iin en ac yan da, postu kurtarmak 23 iin devletin korumas altna girmekten baka bir seenekleri kalmam olmasyd. Bylece, pazarlkla olsun, zor kullanarak olsun- ayrm gzetmeyen, acmasz bir terr yoluyla, ayn zamanda da yalnzca Amerika'ya iade edilmemek kouluyla adalete teslim olma ve servetlerini Kolombiya'ya geri getirip lkede yatrm yapma nerisiyle, bu korumay elde etmeye almlard. Sanki tescilli marka gibi 'ade Edilebilirler' ad altnda, ve Escobar'n, 'Kolombiya'da mezara girmek, Birleik Devletler'de hcreye girmekten iyidir' biimindeki tipik sloganyla, yeralt dnyasnda gerek bir kar g oluturmulard. Betancur, sava srdrd. Halefi Virgilio Barco ise daha da iddetlendirdi. 1989'da durum buyken, Cesar Gaviria, seim kampanyas bakanln yrtt Luis Carlos Galn'n ldrlmesinden sonra bakan aday olarak ortaya kmt. Kendi kampanyasnda, sulularn iadesini, adaletin glendirilebilmesi iin olmazsa olmaz bir ara olarak savunmu, uyuturucu mafyasna kar yeni bir strateji ilan etmiti. Basit bir dnceydi bu: savcla teslim olup sularnn bir blmn ya da hepsini itiraf edenler, su iledikleri lkeye iade edilmeme avantajn elde edebileceklerdi. Ancak, ilk yasada dzenlendii biimiyle, ade Edilebilirler iin yeterli deildi bu. Escobar, avukatlar araclyla, iade edilmemenin koulsuz olmasn, itiraf ve ihbar gereklerinin zorunlu olmamasn, hapishanenin sk gvenlik nlemleriyle korunmasn ve aileleriyle yandalarna koruma gvencesinin verilmesini istedi. Bunlar elde etmek iin de, -bir elinde terrizm, tekinde pazarlkla-, hkmeti yola getirmek zere bir dizi gazeteci karma eylemine giriti. ki ay iinde sekiz gazeteci karlmt. Bu yzden de Maruja ile Beat-riz'in karlmalar, bu alaka trmanta yeni bir basamak olarak aklanabilecee benziyordu. Villamizar, delik deik arabay grd anda hissetmiti bunu. Daha sonra, evi istila eden kalabaln ortasnda, eiyle kz kardeinin hayatlarnn, kendisinin onlar kurtarmak iin yapabilecei eye bal olduu konusunda kesin bir inan kaplad iini. nk bu kez sava, daha nce hi olmad gibi, kanlmas imknsz kiisel bir dello olarak dikilmiti karsna. Villamizar zaten kendisi de bu savatan sa kurtulmu biriydi. Meclis yesi olarak, 1985 ylnda, uyuturucu kaaklna kar normal yasalarn deil, dank birtakm olaanst hal kararnamelerinin bulunduu bir srada, Uyuturucuyla Mcadele Yasasnn
24 onaylanmasn baarmt. Daha sonra, Luis Carlos Galan, Escobar'n dostu olan parlamenterlerin, yrrlkteki sulularn iadesi anlamasndan yasama organnn desteini ekmek amacyla Meclise sunduklar bir yasa tasarsnn onaylanmasnn engellenmesi talimatn vermiti ona. Bu, Villamizar'n lm ferman oldu. 22 Ekim 1986'da, evinin karsnda jimnastik yapar grnen eofmanl iki kiralk katil, onu, otomobiline binerken ayn anda yaylm ateine tuttular. Mucize eseri kurtulmutu. Saldrganlardan biri polis tarafndan ldrlm, tutuklanan su ortaklar, birka yl sonra serbest braklmlard. Saldry stlenen olmad, ama bunun kimin emriyle yapldndan da kimsenin kukusu yoktu. i Bizzat bacana Carlos tarafndan bir sre iin Kolombiya'dan Tizaklamas gerektiine inandrlan Villamizar, Endonezya'ya bykeli olarak atanmt. Orada bir yl kaldktan sonra, Singapur'daki Amerika Birleik Devletleri gvenlik servisi, Cakarta'ya gitmekte olan Kolombiyal bir kiralk katili yakalad. Villamizar' ldrmek zere gnderilip gnderilmedii aklk kazanmamt, ama sahte kan bir lm ilmhaberiyle Birleik Devletler'de l olarak grnd saptanmt. Maruja ile Beatriz'in karldklar gece, Villamizar'n evi dolup tayordu. Politika ve hkmet evresinden insanlarla, karlan her iki kadnn aileleri gelmiti. Yukar katta oturan, sanat eserleri satcs ve Vilamizar'larn yakn dostu Aseneth Velasquez, ev sahibelii grevini stlenmiti; herhangi bir Cuma akam gibi olmas iin bir tek mzik eksikti. Kanlmaz bir eydi bu: Kolombiya'da, herhangi bir saatte herhangi bir snftan alt kiiden fazlas bir araya geldi mi, toplant dansl partiye dnmeye mahkmdu. Dnyann her yanna dalm olan aile yeleri, artk o saatte haberi almlard. Maruja'nn ilk evliliinden olan kz Alexandra, -ta Guajir'a yarmadasndaki- Maicao'da bir restoranda yemeini yeni bitirmiti ki, Javier Ayala verdi ona haberi. Alexandra, televizyonda popler bir aramba program olan EnjoquC ynetmeniydi; Guajira'ya da bir gn once bir dizi rportaj yapmak zere gelmi i!, Ailesiyle haberleebilmek iin hemen otele kotu, ama evin telefonlar meguld. Bir nceki aramba, mutlu bir rastlant olarak, sk gvenlik nlemleri altndaki hapishanelerin neden olduu klinik vakalarda uzmanlam bir psikiyatrla sylei yapmt. Haberi Maicao'da alr almaz, ayn terapinin karlan kiiler iin de ' Enfoque: Odak Noktas. (ev.) 25 yararl olabileceini fark ederek, bir sonraki programdan balayarak bunu uygulamaya koymak zere Bogota'ya geri dnd. Maruja'nn o srada Kolombiya'nn UNESCO nezdindeki bykelisi olan kz kardei Gloria Pachon, sabahn ikisinde Villami-zar'n u szleriyle uykusundan uyanmt: "Sana ok kt bir haberim var." Maruja'nn Paris'te tatilde olan kz Juana, bir dakika sonra yandaki yatak odasnda rendi haberi. Yirmi yedi yanda bir mzisyen ve besteci olan olu Nicolas ise New York'ta uyand-rlmt uykusundan. Sabahn saat ikisinde, doktor Guerrero, olu GabrieFle birlikte kalkp parlamenter Diego Montana Cuellar ile konumaya gitti; Montana, Komnist Partiye bal bir hareket olan Yurtseverler Birlii'nin bakan, ayrca, hkmetle Alvaro Diego Montoya'y karanlar arasnda arabuluculuk etmek zere 1989'da oluturulmu bulunan 'leri Gelenler' grubunun da yesiydi. Onu yalnzca uyank deil, ayn zamanda son derece zgn buldular. Karlma olayn gece haberlerinde dinlemi, moral bozucu bir neden gibi grnmt ona. Guerrero'nun ondan istedii tek ey, Pablo Esco-bar'n, Beatriz'in yerine kendisini rehin almas iin arabuluculuk etmesiydi. Montana Cuellar, ona tam kiiliine uygun bir yant verdi: - Aptallk etme, Pedro -dedi-, bu lkede artk yaplabilecek hibir ey yok. Doktor Guerrero, afak skerken dnd evine, ama uyumay denemedi bile. Duyduu zntyle ne yapacan bilemez haldeydi. Saat yediden az nce, Caracol'n haber mdr Yamid Amat arad onu; Guerrero da, en ters tavryla yant vererek, adam karanlara kar korkusuz bir tehdit savurdu.
Villamizar, bir dakika bile uyumadan, sabahn saat alt buuunda du yapp giyinmi, Adalet Bakan Jaime Giraldo Angel ile randevusuna gitmiti; Bakan, uyuturucu kaaklarnn terrne kar yrtlen sava hakknda bilgilendirdi onu. Villamizar, bu grmeden, mcadelesinin zor ve uzun olaca kansyla km, ama konu zerindeki bu iki saatlik brifing iin minnettar kalmt, nk uyuturucu mafyasndan uzun zamandan beri tmyle habersizdi. Ne kahvalt etti, ne de le yemei yedi. Baarszlkla sonulanan bir sr iten sonra artk akam zeri olduunda, o da gidip ziyaret etti Diego Montana Cuellar'; ak yrekliliiyle kendisini 26 bir kez daha artmt Montana. "Bu iin uzun sreceini unutma -dedi ona-. En aa Kurucu Meclis seiminden sonra gelecek yln Haziranna kadar, nk Escobar, Amerika'ya aide edilmemek iin Maruja ile Beatriz'i kalkan olarak kullanacak." Montana Cuel-lar'n arkadalarnn pek ou, onun, 'leri Gelenler'in yesi olduu halde, ktmserliini basndan gizlemeyiinden rahatszlk duyuyorlard. - Zaten o boktan ii brakacam -dedi Villamizar'a, her zamanki slubuyla-. Bizim burada zrvalamaktan baka bir ey yaptmz yok. Villamizar, hibir gelecek vadetmeyen bir gnn sonunda eve Jdndnde, kendini yorgun ve yalnz hissediyordu. Bir dikite itii iki sek viski onu bitkin drmt. O gnden sonra tek arkada olacak olan olu Andres, akamn saat altsnda ona kahvalt ettirmeyi baard. Tam o srada bakan Gaviria telefonla arad. - imdi grebiliriz, Alberto -dedi candan bir tavrla-. Buraya gelin de konualm. Bakan Gaviria, aydan beri ei Ana Milena Mufioz, on bir yandaki olu Simn ve sekiz yandaki kz Mara Paz'la birlikte yaad bakanlk saraynn zel dairesindeki ktphanede, akam saat yedide kabul etti onu. Ptrak gibi iek am bir k bahesinin bitiiinde kk ama rahat bir snakt buras; resm yaynlar ve aile fotoraflaryla tklm tklm dolu ahap raflarda, en sevdikleri CD'lerle birlikte bir mzik seti de vard: Beatles, Jethro Tull, Juan Luis Guerra, Beethoven, Bach. Bakan, resm ilerle dolu yorucu gnlerden sonra, resm olmayan grmeleri burada tamamlar ya da akam olurken dostlaryla birlikte bir bardak viskiyle gnn yorgunluunu burada karrd. Gaviria, Villamizar' dosta bir selamla karlayarak, bir dayanma ve anlay havas iinde konutu onunla, ama fazlasyla ak szlyd. Yine de Villamizar, ilk bataki oku atlattktan sonra, bakann kendisi iin yapabilecei pek az ey olduunu bilmesine yetecek kadar da bilgilendirilmi olarak, artk ok daha sakindi. Her ikisi de, Maruja ile Beatriz'in karlmalarnn siyas amala yapldndan emindiler; bunu yapann Pablo Escobar olduunu anlamak iin khin olmalarna da gerek yoktu. Ama -Gaviria'nn dediine gre- asl sorun bunu anlamak deil, karlanlarn gvenlii iin nemli bir ilk adm olarak, Escobar'n bunu stlenmesini salamakt. . | 27 Villamizar, bakann kendisine yardm etmek iin ne anayasadan ve yasalardan ayrlacan, ne de adam karanlar bulmak iin yaplan asker operasyonlar durduracan, daha ilk anda anlamt, ama ailelerin rzas olmadan kurtarma operasyonlarna kalkacak da deildi. "Bizim politikamz budur" -demiti bakan. Sylenecek baka bir ey yoktu. Villamizar bakanlk sarayndan ayrldnda, karma olaynn zerinden yirmi drt saat gemiti ve kaderinin ne olacan gremiyordu, ama karlan yaknlar iin zel giriimlerde bulunma konusunda hkmetin desteine gvenebileceini ve Rafael Pardo'nun emrine amade olduunu biliyordu. Yine de Diego Montana Cuellar'in kat gerekilii, ona ok daha inanlr geliyordu. Daha nce grlmemi olan bu adam karma furyasnn ilki, -geen 30 Austosta, bakan Cesar Gaviria'nn greve gelmesinden yalnzca hafta sonra-, eski devlet bakan ve Liberal Partinin lideri Julio Cesar Turbay'n kz olan, Bogota'daki Cripton televiz-yonuyla Hoy x Hoy dergisinin haber mdr Diana Turbay'n karlmas olmutu. Ekibinin drt yesi de onunla birlikte karlmlard: haber editr Azucena Lievano, redaktr Juan Vitta, kameramanlar Richard
Becerra ile Orlando Acevedo, bir de Kolombiya'ya yerlemi Alman gazeteci Hero Buss. Toolam alt kiiydiler. ' Onlar karanlarn bavurduklar hile, Ulusal Kurtulu u-su (UKO)'nun ba komutan rahip Manuel Perez'le szde bir rportaj olmutu. Bu daveti renen az sayda kiiden hibiri, Di-ana'nn bunu kabul etmesini onaylamamt. Bunlarn arasnda Savunma Bakan General Oscar Botero ile Rafael Pardo da vard; bakan Gaviria, bu gezinin tehlikelerini, Turbay ailesine iletsin diye Rafael Pardo'ya anlatmt. Ama Diana'nn bu yolculuktan vazgeebileceini dnmek, onu tanmamak demekti. Aslnda, rahip Manuel Perez'le yaplacak bir basn syleisi, onu bir bar diyalogu olana kadar ilgilendirmese gerekti. Yllar nce, o hareketi kendi siyaset ve gazetecilik gr asndan anlayabilmek iin tek bana gze ald bir giriimle, kendi savunmalarn kendileri yapan silahl gruplarla kendi topraklarnda konumak zere katr srtnda Hoy x Hoy: Bugn x Bugn. (ev.) 28 bir geziye tam bir gizlilik iinde kmt. Bu haber o zamanlar nemli bulunmam, sonular da kamuoyuna duyurulmamt. Diana daha sonra, M-19'a olan eski dmanlna ramen, komutan Carlos Pizarro'yla dost olmu, bar zmleri aramak zere kararghnda onu ziyaret etmiti. Elbette ki Diana'nn karlmas aldatmacasn planlayan kiinin, onun bu gemiini biliyor olmas gerekiyordu. yle ki, ne gibi bir nedenle olursa olsun, her ne engel karsa ksn, bu dnyada hibir ey, o anda Diana'nn, barn bir baka anahtarn elinde tutan rahip Perez'le konumaya gitmesini engelleyemezdi. Son dakikada kan eitli sakncalarla, bu randevu bir yl n-Je ertelenmiti, ama Diana'yla ekibi, 30 Austos gn leden sonra saat bete, hem de hi kimseye haber vermeden, yanlarnda kendilerini UKO ynetiminin elileri olarak tantan iki delikanl ve bir gen kzla birlikte, khne bir kamyonetle yola koyuldular. Bogota'dan balayan yolculuk, yanlarnda gerekten gerillalar olsayd nasl olabilirse, tpatp yle geti. Kendilerine elik edenler, ya silahl bir hareketin yeleri olsalar gerekti, ya eskiden yleydiler, ya da derslerini iyi renmilerdi, nk ne konumalar, ne de davranlaryla, bir aldatmaca olduunu ele verecek tek bir hata bile yapmamlard. :. .Birinci gn, Bogota'nn yz krk alt kilometre batsndaki Honda'ya vardlar. Orada onlar daha rahat iki arala birlikte bakalar bekliyordu. Bir katrc hannda akam yemei yedikten sonra, iddetli bir saanak yamur altnda, gzle grlmez, tehlikeli bir yolda ilerlemeyi srdrdler ve dimdik bir initen sonra yolun gzle grlr hale gelecei umuduyla sabah ettiler. Sonunda, yorgun ve uykusuz bir halde, sabahn saat on birinde, kendilerini be atl devriyenin bekledii bir yere vardlar. Diana ile Azucena, drt saat boyunca nlerindeki atl kz izlediler; arkadalar ise yayan gidiyorlard; nce sk aal bir dadan, sonra da kahve plantasyonlar arasndaki huzur dolu evleriyle iirsel bir vadiden getiler. Onlar geerken insanlar kp bakyor, kimileri Diana'y tanyarak teraslardan onu selamlyorlard. Juan Vitta, yol boyunca kendilerini en az be yz kiinin grm olduunu hesaplamt. Akam zeri terk edilmi bir iftlikte atlardan indiLer; orada bekleyen renci grnml bir gen, kendini UKO'dan diye tantm, ama gidecekleri yerle ilgili hibir bilgi vermemiti. Herkes armt. Yarm kilometre kadar tede bir otoyol paras, ilerde de, kukusuz Me29 delln olan bir kent grnyordu. Yani UKO'nun olmayan bir blgeydi buras. Meerki -diye dnmt Hero Buss-, rahip Pe-rez'in, orada bulunduundan hi kimsenin kukulanmayaca bir blgede onlarla bulumak iin ustaca bir oyunu olmasn. Gerekten de, iki saat daha gittikten sonra, Medelln'in nfus patlamasyla yuttuu bir ile olan Copacabana'ya varmlard. kntl, kayalk bir yamaca neredeyse kaklm gibi duran, kiremitleri yosun tutmu, beyaz duvarl kk bir evin nnde atlarndan indiler, ierde bir salon, iki yannda kk birer oda vard. Bunlardan, tane ift kiilik yatak bulunan birine, rehberler yerletiler. Bir ift kiilik yatak, bir de iki katl ranza bulunan teki odaya ekipteki erkekleri yerletirdiler. Diana
ile Azucena'ya ise, kadnlar tarafndan kullanld belli olan dipteki en iyi oday verdiler. Iklar gpegndz yanyordu, nk pencerelerin hepsi tahtalarla kapatlmt. Yaklak saatlik bir bekleyiten sonra, maskeli biri gelerek, komutanlk adna onlara ho geldiniz demi, rahip Perez'in artk kendilerini beklemekte olduunu haber vermiti, ama gvenlik nedenleriyle nce kadnlar gtrmeleri gerekiyordu. Bu kez Diana ilk olarak tedirginlik belirtileri gsterdi. Onu bir kenara eken Hero Buss, grubun blnmesini hibir nedenle kabul etmemesini tavsiye etti. Diana, bunu engelleyemediini grnce, neden olduunu aklamaya vakit bulamadan, gizlice kimlik kartn verdi ona; ama Hero Buss, Diana'nn, kendisini ortadan yok etmeleri durumunda kimliini ona kant olsun diye verdiini anlamt. Gn domadan nce kadnlarla Juan Vitta'y alp gitmilerdi. Hero Buss, Richard Becerra ve Orlando Acevedo, be muhafzla birlikte, ift kiilik yatakla iki katl ranzann bulunduu odada kaldlar. Tuzaa dtkleri kukusu, saatler getike artyordu. Geceleyin kt oynarlarken, muhafzlardan birinin kolunda pahal bir saat olmas Hero Buss'un dikkatini ekmiti. "Demek UKO, artk Rolex dzeyine kt" diye alay etti. Ama karsndaki, hi zerine alnmamt. Hero Buss'un kafasn kartran bir baka ey de, ellerindeki silahlarn gerilla savalarna deil, kent operasyonlarna uygun olmasyd. Az konuan ve kendini grubun en garibi olarak gren Orlando'nun ise, iinde vahim bir eyler olduuna dair dayanlmaz bir duyguyla, gerei sezinlemek iin bunca ipucuna ihtiyac yoktu. 30 Bulunduklar evi ilk deitirmeleri, 10 Eyll gecesi, muhafzlarn "Kanun geldi" diye bararak anszn ieri girmeleriyle olmutu. Korkun bir frtnann iinde, youn bitki rtsnn arasndan iki saatlik zorlu bir yryn sonunda, Diana, Azucena ve Juan Vitta'y gtrdkleri eve varmlard. Buras, byk ekranl bir televizyonun bulunduu, kuku uyandracak hibir eyi olmayan, geni, iyi deli bir yerdi. lerinden hibirinin asla aklna getirme-,- dii ey ise, o gece srf rastlant olarak hepsinin kurtarlmalarna ramak kalm olduuydu. Gr alveriinde bulunup, yaadklar deneyimleri ve gelecek iin planlarn gzden geirme frsatn bulabildikleri birka saatlik bir mola olmutu bu. Diana, Hero Buss'a Jkini dkm, iinde bulunduklar bu k olmayan tuzaa onlar srklemi olmaktan duyduu zntden sz ederek, kendisine bir an bile huzur vermeyen aile anlarn -kocasn, ocuklarn, annesiyle babasn- aklna getirerek sakinlemeye altn itiraf etmiti. Ama sonu hep tersi oluyordu. Ertesi gece, yrnemeyecek kadar kt bir yoldan, durmadan yaan yamurun altnda, Azucena ve Juan Vitta'yla birlikte onu yayan olarak nc bir eve gtrrlerken, Diana, kendilerine . sylenenlerin hibirinin doru olmadnn farkna varmt. Ama ayn gece, o zamana kadar tanmadklar bir muhafz, onu kukula: rndan kurtard. Sizler UKO'nun deil, ade Edilebilirler'in dindesiniz -dedi onlara-. Ama sakin olun, nk tarih bir olaya tank olacaksnz. On dokuz gn sonra Marina Montoya'y kardklarnda, Diana Turbay'n ekibinin ortadan kaybolduu hl bir srd. Mari-na'y, Bogota'nn kuzey kesimindeki Teyzelerin Mutfa adl restorann kapatrken, 9 milimetrelik tabancalar ve susturuculu Mini-uzis makinelilerle silahlanm, iyi giyimli kii, zorla ahp gtrmlerdi. Mteriye hizmette kendisine yardm eden kz kardei Lucrecia, restorana gitmesini engelleyen bir bilek burkulmasyla aya alda olduu iin anslyd. Marina, restoran kapamt bile, ama kapy alan kiiden ikisini tanynca yeniden at. Bir nceki haftadan beri pek ok kez orada le yemei yemiler, canaya-knlklar ve yapmacksz akac halleriyle personeli, braktklar yzde otuz bahilerle de garsonlar etkilemilerdi. Ancak o gece farklydlar. Marina kapy aar amaz, bir maymuncukla onu etkisiz hale getirerek lokalden dar karmlard. Marina, tek koluyla 31
bir sokak lambasn yakalamay baarm, barmaya balamt. Saldrganlardan birinin belkemiine bir diz darbesi indirmesiyle soluu kesildi. Mavi renkli bir 190 Mercedes'in, soluk alabilmesi iin havalandrma delikleri alm bagajnn iinde, kendinden gemi olarak alp gtrdler onu. Marina'nn yedi ocuundan biri olan, Kodak'n Kolombi-ya'daki st dzey yneticisi, krk sekiz yandaki Luis Guillermo Perez Montoya'nn yorumu da herkesinkinden farkl deildi: annesi, hkmetin, German Montoya ile ade Edilebilirler arasndaki anlamalar yerine getirmemesine misilleme olarak karlmt. Luis Guillermo, doas gerei resm dnyayla ilgili her eye gvensizlik duyduundan, annesini Pablo Escobar'la dorudan balant kurarak kurtarma iine giriti. iki gn sonra, hibir biimde ynlendirilmeden, hi kimseyle nceden balant kurmadan, oraya vardnda ne yapacan bile bilmeden, kalkp Medellm'e gitti. Havaalannda bir taksiye binerek, ofre, herhangi bir adres vermeden, yalnzca kendisini kente gtrmesini syledi. zerinde canl renklerde kaliteli giysileri, yznde bol makyajyla on be yalarnda gen bir kzn karayolunun kenarnda terk edilmi cesedini grnce, gereklerle yz yze gelmi oldu. Alnnda kurumu ince bir kan szntsyla koca bir kurun delii vard. Luis Guillermo, gzlerine inanamayarak, parmayla gsterdi onu. - urada lm bir kz var. - Evet -dedi ofr, dnp bakmadan-. Don Pablo'nun dostlaryla elenmeye kan bebeklerden biri. Bu olay, buzlar zmt. Luis Guillermo, ofre ziyaretinin nedenini aklad; o da ona, Pablo Escobar'n kuzinlerinden birinin kz diye bilinen biriyle grebilmesi iin ipular verdi. - Bugn saat sekizde pazar yerinin arkasndaki kiliseye git -dedi-. Oraya ad Rosalia olan bir kz gelecek. Gerekten de meydandaki banklardan birine oturmu kendisini bekleyen bir kz vard. Neredeyse ocuk denecek yatayd, ama davranlar ve szlerindeki gvenilirlik, olgun, iyi yetimi bir kadn olduunu gsteriyordu. Dediine gre, ie balamak iin, nakit olarak yarm milyon peso getirmesi gerekiyordu. Ertesi Perembe gn hangi otelde kalmas gerektiini belirterek, Cuma sabah ya da akam saat yedide bir telefon beklemesini syledi. - Seni arayacak olan kzn ad Pita -diye de belirtti. 32 Luis Guillermo, iki gn boyunca, nc gnn de bir blmnde bouna bekledi. Sonunda dolandrcln farkna varm, Pita'nn paray istemek zere telefon etmediine kretmiti. Bu olayda ylesine ketum davranmt ki, aradan drt yl getikten sonra bu rportaj iin ilk kez olarak anlatana kadar, karsnn bile ne o yolculuktan haberi olmutu, ne de baarsz sonucundan. Marina Montoya'nn karlmasndan drt saat sonra, bir jiple Renault 18 bir araba, Bogota'nn bat kesimindeki Las Ferias mahallesinde bir yan yolda, El Tiempo'nun yazileri mdr Francisco Santos'un arabasnn nn ve arkasn kesmiti. Santos'un arabas, sradan grnml krmz bir jipti, ama aslnda zrhlyd; evresini saran drt saldrgan, yalnzca 9 milimetrelik tabancalarla susturuculu Miniuzis makineliler tamakla kalmyorlard, ilerinden birinin, camlar krmak iin zel bir ekici de vard. Ama bunlarn hibirine gerek kalmamt. flah olmaz bir tartmac olan Pacho,1 saldrganlarla konumak iin onlardan nce davranp kapy at. "Ne olduunu renmemektense lmeyi tercih ederdim," diyecekti sonradan. Saldrganlardan biri, tabancasn alnna dayam, ba ne eili olarak arabadan karmt onu. Bir bakas, arabann n kapsn aarak el ate etmiti: kurunlardan biri cama arparak sekmi, teki ikisi, otuz sekiz yandaki ofr Oromansio bnez'in kafatasn delip gemiti. Pacho, bunun farkna bile varmamt. Gnler sonra saldry kafasnda yeniden olutururken, susturucuyla sesleri kesilen kurunun vnlamasn duyduunu hatrlayacakt. Bu ylesine hzl bir operasyon olmutu ki, bir Sal gnnn skk trafii iinde bile kimsenin dikkatini ekmemiti. Bir polis memuru, terk edilmi arabann n koltuunda kanlar iindeki cesedi
bulmu, arabann telsiz telefonunu eline almasyla, kulana, uzayn derinliklerinden gelir gibi bir ses gelmiti: Buy run. Kimsiniz? -diye sordu polis memuru. Buras El Tiempo. On dakika sonra haber yaylmt- Aslnda karma hazrlklar drt aydan beri yaplmaktayd, ama Pacho Santos'un nceden kestirilemez gzerghlarndaki dzensizlikler nedeniyle i bozulma 1 Pacho, Francisco adnn ksaltlm biimidir. (ev.) Bir Karlma yks 33/3 noktasna gelmiti. Zaten M-19, on be yl nce de ayn nedenlerle, Pacho'nun babas Hernando Santos'u karmaktan vazgemiti. Bu kez en kk ayrntlara kadar her ey ngrlmt. Pac-ho'yu karanlarn arabalar, Boyaca bulvarnda 80'inci sokak banda trafikte beklenmedik bir krdme atnca, kaldrmlarn zerinden syrlarak, kalabalk bir mahallenin dolambal sokaklarnda izlerini kaybettirdiler. Pacho Santos, gzne trnak cilasyla boyanm bir gzlk taklm olarak, iki saldrgann arasnda oturuyordu, ama arabann, sarsla sarsla bir garaja girene kadarki saa sola sapmalarn aklnda tutmu, yoldan ve yolculuun sresinden, bulunduklar mahalle hakknda tahmin bir fikir edinmiti. Kendisini karanlardan biri, onu kolundan tutarak, gznde o grmeyen gzlklerle, bir koridorun sonuna kadar gtrd. kinci kata ktlar, sola dndler, be adm kadar yryerek buz gibi bir yere girdiler. Orada gzndeki gzl kardlar. O zaman, pencereleri tahtalarla kapatlm, tavanda tek bir ampul yanan, lo bir yatak odasnda buldu kendini. Odadaki tek mobilya, araflar fazlasyla kullanlm gibi grnen iki kiilik bir yatakla zerinde portatif bir radyoyla bir de televizyon duran bir masayd. Pacho, kendisini karanlarn acele etmelerinin yalnzca gvenlik nedenleriyle deil, Santafe ile Caldas arasndaki futbol mana vaktinde yetiebilmek iin olduunu fark etmiti. Herkesin kafasnn salim olmas iin ona bir ie iki vererek radyosuyla baba-a brakp, kendileri de ma dinlemeye alt kata indiler. Pacho, ieyi on dakikada yarya indirdi; kendisine brr etki yaptn hissetmemi, ama ma radyodan dinleme cesareti vermiti ona. ocukluundan beri fanatik bir Santafe yanda olarak, 2-2 biten karlamann fkesinden ikinin tadn karamamt. Ma bittikten sonra, televizyondaki dokuz buuk haberlerinde, kendisini, smokin giymi, evresi gzellik kralieleriyle sarl olarak bir ariv filminde grd. ofrnn lmnden de ancak o zaman haberi oldu. Haberlerden sonra, kafasna ynl kumatan maske geirmi bir muhafz ieri girerek, giysilerini karp, ade Edilebilirler'in hapishanelerinde gerekli olduu anlalan, gri renkli bir eofman giymeye zorlad onu. Muhafz, Pacho'nun astm iin ceketinin cebinde tad aspiratrn de almak istedi, ama Pacho, bunun kendisi iin lm kalm demek olduuna inandrd onu. Maskeli adam, hapishane kurallarn aklad ona: koridordaki tuvalete gidebilir, radyo ve televizyonu kstlama olmadan, ama sesini normal 34 aarak dinleyebilir ve seyredebilirdi. Sonunda onu yataa yatrarak, bir kement ipiyle ayak bileinden karyolaya balad. Muhafz, yataa paralel olarak yere bir ilte yaym, bir dakika sonra da aralkl bir slk sesiyle horlamaya balamt. Gece kopkoyuydu. O karanln iinde Pacho, bunun, her eyin olabilecei belirsiz bir gelecein daha ilk gecesi olduunun bilincine varmt. Arkadalarnn Mariave olarak tandklar gzel, akll, kiilik sahibi kars Mara Victoria'y dnd; o sralarda iki ocuklar vard: yirmi aylk Benjamn'le yedi aylk Gabriel. Yaknlarda bir horoz tm, Pacho, saatinin bu kadar yanl olmasna armt. "Gecenin onunda ten bir horozun aklndan zoru olsa gerek," diye dnd. Duygusal, fevri, kolay alayan bir adamd: hk demi babasnn burnundan dmt. Kz kardei Juanita'nn kocas Andres Escabi, ade Edilebilirler'in koyduu bir bomba yznden havada
infilak eden bir uakta lmt. Ailenin perian olduu o srada Pacho, herkesi rperten bir ey sylemiti: "imizden biri, Aralk aynda hayatta olmayacak." Yine de karld o gece, son gecesi gibi gelmemiti ona. mrnde ilk kez sinirleri sakindi, hayatta kalacandan emin hissediyordu kendini. Soluklarnn temposundan, yannda yatan muhafznn uyank olduunu fark ederek yle sordu ona: Kimlerin elindeyim? Kimi tercih edersin? -diye sordu muhafz-: gerillalar m, yoksa uyuturucu mafyasn m? Pablo Escobar'n elinde olduumu sanyorum -dedi Pacho. yle -dedi muhafz, sonra da hemen dzeltti-: ade Edilebilirler'in dindesin. Haber duyulmutu. El Tiempo'nun teknisyenleri, Pacho'nun en yakn akrabalarn aramlar, onlarn da bakalarn ve daha bakalarn aramalaryla dnyann br ucuna kadar yaylmt haber. Bir dizi garip rastlantnn sonucu olarak, haberi ailede en son renen, Pacho'nun kars oldu. Karlmasndan birka dakika sonra arkada Juan Gabriel Uribe aramt onu; olanlardan henz pek o kadar emin deildi, yalnzca Pacho'nun eve gelip gelmediini sormaya cesaret edebildi. Kars, Pacho'nun gelmediini syleyince, Juan Gabriel henz dorulayamad bir haberi ona verme cesaretini bulamad kendinde. Birka dakika sonra, kocasnn hem ana, hem de baba tarafndan kuzeni olan El Tiempo'nun genel mdr yardmcs Enrique Santos Caldern arad. 35 -Pacho'ya olan duydun mu? -diye sordu. Mara Victoria, kendisinin zaten bildii, kocasyla ilgili bir baka haberden sz ettiini sanmt. Elbette -dedi. Enrique de, baka akrabalara telefon etmeyi srdrebilmek iin alelacele vedalat onunla. Yllar sonra bu yanllktan sz ederken, Mara Victoria yle diyecekti: "Akll geindiim- iin geldi bu benim bama." Ksa bir sre sonra Juan Gabriel onu yeniden aram, her eyi birden anlatmt: ofr ldrmler, Pac-ho'yu alp gitmilerdi. Bakan Gaviria ile en yakn danmanlar, Kurucu Meclisin seim kampanyasn destekleyecek baz televizyon reklamlarn gzden geirirlerken, basn danman Mauricio Vargas, bakann kulana yle fsldad: "Pachito Santos'u karmlar." Film gsterimi yarda kesilmemiti. Sinema seyrederken gzle ihtiya duyan bakan, dnp Vargas'a bakmak iin kard gzln. Olan biteni bana haber versinler -dedi. Sonra gzln takarak filmi seyretmeyi srdrd. Yannda bulunan en yakn dostu, Ulatrma Bakan Alberto Casas Santama-ra da kulak misafiri olmu, haberi kulaktan kulaa tm bakanlk danmanlarna yaymt. Salonda herkes sarslmt. Ama bakan, "Bu devi bitirmek gerek" biimindeki bir okul kuralyla ifade ettii huyu gerei, gzn bile krpmamt. Film gsterimi sona erince, gzln yeniden kararak i cebine koydu, sonra Mauricio Vargas'a u talimat verdi: Rafael Pardo'yu ara, hemen imdi Gvenlik Konseyini toplamasn syle. O arada kendisi, ngrld biimde, reklamlar zerinde gr alveriinde bulundu. Karlma haberinin kendi zerinde yaratt etkiyi, ancak reklamlar konusunda bir karara varldktan sonra belli edecekti. Yarm saat sonra, Gvenlik Konseyi yelerinin ounun kendisini beklemekte olduklar salona girdi. Toplantya henz balamlard ki, Mauricio Vargas, ayaklarnn ucuna basarak gelip bakann kulana yle fsldad: Marina Montoya'y karmlar. Aslnda leden sonra saat drtte -Pacho'nun karlmasndan nce- olmutu bu, ama haberin bakana ulamas drt saat almt. 36 Pacho'nun babas Hernando Santos Castillo, saatten beri, on bin kilometre uzakta, talya'nn Floransa kentinde bir otelde uyuyordu. Bitiik odada kz Juanita, bir bakasnda da kocasyla birlikte br kz Adriana kalyordu. Hepsi de haberi telefonla almlar, babalarn uyandrmamaya karar vermilerdi. Ama yeeni Luis Fernando, onu dorudan Bogota'dan aram, be kez bypass
geirmi altm sekiz yandaki bir amcay uyandrmak iin aklna gelebilen en ll szlerle konuya girerek, Sana ok kt bir haberim var -demiti. Hernando'nun aklna elbette ki en kts gelmi, ama belli etmemiti. i ' - Ne oldu? Pacho'yu kardlar. Bir karlma haberi, ne kadar kt olursa olsun, bir cinayet haberi kadar aresiz olamazd; Hernando rahat bir soluk almt. "Tanrya krler olsun!" dedikten sonra hemen tavrn deitirdi: Sakin olun. Bakalm ne yapabiliriz. Aradan bir saat getikten sonra, Toscana'nn mis gibi kokan o sonbahar sabah erkenden hepsi birden Kolombiya'ya uzun bir dn yolculuuna balamlard. Turbay ailesi, Diana'nn yolculua kmasndan bir hafta sonra ondan haber alamamann kaygs iinde, hkmetin balca gerilla rgtleri nezdinde resm bir giriimde bulunmasn istemiti. Diana'nn dnm olmas gerektii tarihten bir hafta sonra, kocas Miguel Uribe ile parlamenter Alvaro Leyva, Kolombiya Devrimci Silahl Kuvvetler'in (KDSK) dou sradalardaki karargh olan Yeil Ev'e gizli bir yolculuk yaptlar. Oradan da tm silahl rgtlerle balant kurarak, Diana'nn onlardan biriyle olup olmadn saptamaya altlar. Yedi rgt, ortak bir bildiriyle bunu inkr etti. Neye gveneceini bilemeyen devlet bakanl, kamuoyunu artan sahte bildirilere kar uyararak, onlara deil, hkmetin verdii bilgilere inanmalarn istedi. Ama ciddi ve ac gerek, kamuoyunun, ade Edilebilirler'in bildirilerine kr krne inanmasyd, bu yzden de 30 Ekim gn -Diana Turbay'n karlmasndan altm bir, Francisco Santos 'unkinden de krk iki gn sonra-, ade Edilebilirler, u tek tmceyle son kalan kukular da ilince, herkes rahat bir nefes almt: "Kayp gazetecilerin elimizde olduunu, ka37 muoyu nnde kabul ediyoruz." Bundan sekiz gn sonra da Maru-ja Pachn ile Beatriz Villamizar karlmt. Bu trmann ok daha geni bir perspektife sahip olduunu dnmek iin fazlasyla neden vard. Diana'yla ekibinin ortadan kaybolmalarnn ertesi gn, karlm olduklar konusunda en kk bir kukunun bile henz bulunmad bir srada, bir grup kiralk katil, gnlerce sren bir izlemeden sonra, Bogota'nn merkezindeki bir sokakta, Caracol Ra-dio'nun nl haber mdr Yamid Amat'n yolunu kesti. Amat, onlar gafil avlayan atletik bir manevrayla ellerinden kam, arkasndan sktklar tek kurundan da nasl olduysa kurtulmutu. Birka saatlik bir farkla, eski bakann kz Maria Clara, -yannda on iki yandaki kz Natalia olduu halde-, bir baka saldrgan grup, Bogota'nn sekin bir mahallesinde yolunu kesince, arabasyla kamay baard. Bu iki baarszln tek aklamas, adam karacak olanlarn, kurbanlarn ldrmeme konusunda kesin talimat aldklar biiminde olabilirdi. Maruja Pachn ile Beatriz Villamizar'n kimin elinde olduunu kesin olarak ilk renenler, Hernando Santos ile eski bakan Turbay oldu, nk bizzat Escobar, karlma olayndan krk sekiz saat sonra, avukatlarndan biri araclyla bunu yazl olarak aklamt: "Onlara, bayan Pachn'un grubun elinde olduunu syleyebilirsin." 12 Kasm gn, leri Gelenler adna Escobar'a pek ok kez arabuluculuk etmi olan, gnlk Medell'n gazetesi El Co-lombano'rmn mdr Juan Gomez Martnez'e gnderilen, ade Edilebilirler'in antetli kdna yazl bir mektup da, bunu dolayl olarak bir kez daha doruluyordu. "Gazeteci Maruja Pachn'un alkonulmas -diyordu ade Edilebilirler'in mektubu-, devletin, daha nceki bildirilerimizde pek ok kez ad geen ayn gvenlik rgt tarafndan Medelln kentinde son gnlerde gerekletirilen ikence ve adam karma olaylarna bizim yantmzdr." Bu durum devam ettii srece hibir rehineyi serbest brakmamaya kararl olduklarn da bir kez daha ifade ediyorlard.
Beatriz'in kocas doktor Pedro Guerrero, kendisini aan birtakm olaylar karsnda duyduu mutlak aresizlik yznden bandan beri bunalma dtnden, psikiyatri muayenehanesini kapatEl Colombiano: Kolombiyal. (ev.) 38 maya karar vermiti. "Ben hastalarmdan daha beter durumdayken, onlar nasl kabul edebilirdim" diyecekti sonradan. ocuklarna bulatrmak istemedii bir bunalm geiriyordu. Bir an olsun huzur bulamyor, akamlan itii viskilerle avunamyor, uykusuz gecelerini, Radio Recuerda'd A sevgililerin ackl bolerolarn dinleyerek geiriyordu. "Sevgilim -diyordu arknn birinde-. Beni duyuyorsan, yant ver." Eiyle kz kardeinin karlmalarnn, uursuz bir zincirin halkalarndan biri olduunun Dandan beri bilincinde olan Alberto Villamizar ise, karlan teki kiilerin aileleriyle iliki kurmutu. Ama Hernando Santos'a yapt ilk ziyaret cesaret krc oldu. 'Baldz Gloria Pachn de Galan da ona elik etmi, Hernando'yu bir divana serilmi olarak, moral adan tam bir knt iinde bulmulard. "Kendimi, Francisco'yu ldrdklerinde olabildiince az ac ekmeye hazrlyorum," dedi daha ilk batan. Villamizar, onlar karanlarla bir pazarlk plan oluturmaya alm, ama Hernando, inat bir olumsuzlukla her eyi boa karmt. - Saflk etme, olum -dedi ona-, sen bu tiplerin nasl olduklarn hi bilmiyorsun. Yaplacak hibir ey yok. Eski bakan Turbay da ondan daha cesaret verici olmamt. Kznn ade Edilebilirler'in elinde olduunu deiik kaynaklardan renmiti, ama kesin olarak ne istediklerini bilmeden bunu aka kabullenmemeye kararlyd. Bir nceki hafta kendisine bunu soran bir grup gazeteciyi, gzpek bir boagreisi manevrasyla geitirmiti. Yreimin sesine gre -demiti onlara-, Diana'yla meslektalar, gazetecilik uralar yznden geciktiler, yoksa bir alkonulma sz konusu deil. Boa kan giriimlerle geen ayn sonunda anlalabilir bir hayal krkl iindeydi. Villamizar bunu byle anlam, tekilerin ktmserlii kendisine bulaaca yerde, ortak bir giriim iin ona yepyeni bir ruh kazandrmt. Villamizar'n o gnlerde nasl olduunu sorduklar bir dostu, onu tek bir fra darbesiyle yle tanmlamt: "yi bir iki arkada." Villamizar da bunu, gpta edilecek, az rastlanr bir erdem olarak btn kalbiyle kabullenmiti. Yine de, einin karld ayn gn, bunun, kendi durumunda biri iin ayn zamanda tehlikeli bir erdem olduunun bilincine varm, karlan yaknlar serbest bra' Radio Recuerdo: Anlar Radyosu. (ev.) 39 klmad srece herkesin iinde bir daha azna iki koymamaya karar vermiti. Toplum iinde iyi bir ikici olarak, alkoln insann savunmasn azalttn, dilini zdn, u ya da bu biimde gerekleri deitirdiini biliyordu. Hareketlerinin ve szlerinin her birini milimetrelerle lmek zorunda olan biri iin tehlikeliydi bu. Dolaysyla, kendini zorlad bu kat tutum, bir tvbekrlk deil, gvenlik nlemiydi. Artk hibir partiye gitmez olmu, bohem yaantsna ve politik elencelere veda etmiti. Duygusal adan en gergin gecelerinde, kendisi tek bana iip avunmaya alrken, olu Andres, elinde bir bardak maden suyuyla, onun iini dkmesini dinliyordu. Rafael Pardo'yla bir araya geldiklerinde baka giriim seeneklerini inceliyorlar, ama her ne olursa olsun sulu iadesi tehdidini ak brakan hkmetin politikasna taklyorlard hep. stelik ikisi de bunun, ade Edilebilirler'in teslim olmalar iin en gl bask arac olduunu, bakann da bunu, ade Edilebilirler'in teslim olmamak iin kullandklar ayn inanla kullandn biliyorlard. Villamizar'n asker bir eitim almamt, ama klalarn yaknnda bymt. Babas doktor Alberto Villamizar Flrez, yllarca Cumhurbakanl Muhafz Alaynn doktorluunu yapm, subaylarnn hayatlaryla yakndan ilgilenmiti. Bykbabas general Joaquin Villamizar, Sava Bakanl yapmt. Amcalarndan biri olan general Jorge Villamizar Flrez, Silahl Kuvvetler komutan olmutu. Alberto, asker eilimli ve Santandtjr'lil olarak ifte karakterini onlardan almt;
ayn zamanda hem candan, hem de buyurucu, hem ciddi, hem de elence dkn, gereken kimseyle gerektii biimde konuan, mrnde kimseye sen diye hitap etmemi biriydi. Yine de babann imgesi onda ar basmt: Javeriana niversitesinde tp renimini sonuna kadar gtrm, ama kar konulmaz politika rzgrlarnn nnde srklenerek, hibir zaman okulu bitirememiti. Asker karakterinden deil, safkan, sade bir Santander'li olmas nedeniyle, hibir zaman kullanmak istemedii, ksa namlulu 38'lik bir Smith & Wesson'u yanndan hi eksik etmezdi. Her ne olursa olsun, silahl da olsa silahsz da, sahip olduu en byk iki erdem, kararll ve sabryd. Bunlar ilk bakta elikili gibi grnebilirdi ama hayat, yle olmadn gstermiti ona. Villamizar, atalarndan kalma bu zellikleriyle, karlanlar silahl 1 Sanander: Kolombiya'nn, merkezi Bucamaranga olan bir ili. (ev.) 40 bir zmle kurtarmay denemek iin fazlasyla atlgand, ama bir lm kalm snrna varmadka buna yanamyordu. Bylelikle, Kasm aynn sonunda grebildii tek zm, Es-cobar'la yzlemek ve biri Santander'li, teki Antioquia'li1 olarak, eit koullarda sk bir pazarla girimekti. Bir gece, onca dnp tanmaktan yorgun derek, hepsini Rafael Pardo'ya at. Pardo, onun kayglarn anlyordu, ama yant kesin olmutu: - Sana bir ey syleyeyim, Alberto -dedi, o sade ve ak slubuyla-: istediin giriimde bulun, elinden geleni dene, ama bizimle ibirlii yapmay srdrmek istiyorsan, teslim olma politikasndan teye geemeyeceini bilmelisin. Daha teye tek bir adm bile ata-Jfnazsn, Alberto. Bu i bu kadar basit. Bu koullarn karsna kard i uyumazlklardan syrlmasnda, kararll ve sabr kadar baka hibir erdemi Villamizar'n iine yarayamazd. Yani, kendi hayal gcne ve havasna gre, iste.dii gibi davranabiliyordu, ama eli kolu hep balyd. ' Antioquia: Kolombiya'nn, merkezi Medelln olan bir ili. (ev.) 41 Maruja gzlerini at, "iann bize, katlanabileceimiz eyleri vermesin" diyen eski bir spanyol zdeyiini hatrlamt. Karlmalarnn zerinden on gn gemiti; Beatriz de kendisi de, ilk gece akl almaz gibi grnen gnlk yaantlarna almaya balyorlard. Kendilerini karanlar, bunun asker bir operasyon olduunu sk sk yineliyorlard, ama rehindik kurallar hapishane kurallarndan beterdi. Yalnzca acil durumlarda ve hep fsltyla konuabilirlerdi. Birlikte yattklar ilteden kalkamazlard; ihtiyalar olan her eyi, uyuyor olsalar bile onlar gzden kaybetmeyen o iki muhafzdan istemeleri gerekiyordu: oturma izni, bacaklarn uzatma izni, Marina'yla konuma izni, sigara ime izni. Maruja, ksrnn sesini bastrmak iin azn yastkla tkamak zorunda kalyordu. Odadaki tek yatak, hi snmeyen bir amdanla gece gndz aydnlatlan Marina'nn yatayd. Ona paralel olarak, Maruja ile Beatriz'in yattklar ilte atlmt yere; ikisi A iin tek bir battaniyeyle, Balk Burcundaki minik balklar gibi, biri yukar, teki aa doru yatyordu. Muhafzlar, yere oturup duvara dayanarak nbet tutuyorlard. Yer ylesine dard ki, bacaklarn uzatacak olurlarsa, ayaklar rehinelerin iltesinin zerine kyordu. Yar karanlkta yayorlard, nk odann tek penceresi kapatlmt. Uyumadan nce, Marina'nn amdannn evin geri kalan blmnden grlmesin diye, odann tek kapsnn araln bez paralaryla tkyorlard. Ne gece, ne de gndz, televizyonun parlaklndan baka k yoktu, nk Maruja, hepsinin yzne korkutucu bir solgunluk veren mavi bir ampul sktrmt. Kapal ve havasz kalan odada pis kokulu scak havadan durulmuyordu. En kt saatler, sabah altdan dokuza kadar olan saatlerdi; bu sre iinde rehineler, yeniden soluk almaya balayabilmek iin kapnn aralnn almasn bekleyerek, havasz, yiyecek ieceksiz olarak uyank yatyorlard. Maruja ile Marina iin tek teselli, dakik olarak verilen 42
bir marapa dolusu kahve ile her istediklerinde verdikleri bir karton sigarayd. Soluma terapisi uzman olan Beatriz iin, kck odann iinde biriken duman bir felaketti. Yine de teki ikisinin mutluluu iin sesini karmadan katlanyordu buna. Marina, elinde sigaras ve kahve fincanyla, bir keresinde heyecanla yle demiti: "mz bizim evde sigaramz tellendirip kahvelerimizi yudumlayarak bu korkun gnlere gldmzde ne gzel olacak." O gn Beatriz, ac ekecei yerde, sigara imediine esef etmiti. nn ayn yere kapatlm olmalar, acil durumda bavurulmu bir zm olsa gerekti, nk onlar ilk bata gtrm ol-ffa duklan ev, arptklar taksinin ofr, adam karanlarn gittikleri yn aklaynca, herhalde ilerine yaramaz olmutu. Bu son dakika deiiklii, yalnzca darack tek bir yatak, o ikisi iin tek kiilik bir ilte, rehine ve nbetlee deien iki muhafz iin alt metrekareden az bir yer olmas sefaleti ancak byle aklanabilirdi. Mari-na'y da baka bir evden ya da onun dedii gibi, baka bir iftlikten- getirmilerdi buraya, nk onu ilk kapattklar yerdeki muhafzlarn sarholuklaryla dzensizlikleri tm organizasyonu tehlikeye atmt. Her ne olursa olsun, dnyann en byk su rgtle- rinden birinin, kendi adamlaryla kurbanlarn insanca koullar altnda yaatma konusunda en kk bir yreklilik gsterememesi, akl alr ey deildi. Nerede olduklar hakknda en kk bir fikirleri yoktu. Duyduklar grltlerden, ok yaknlarda ar kamyonlarn getii bir karayolu olduunu anlamlard. Oralarda, ge vakitlere kadar ak kalan, ikili ve mzikli bir lokal olduu da anlalyordu. Kimi zaman, kh siyasal ya da dinsel bir etkinlie aran, kh avaz avaz konser veren bir hoparlr duyuluyordu. Bir sonraki Kurucu Meclisin seim kampanyas konumalarn da birka kez duymulard. Yaknlarda bir yerde kalkp inen kk uaklarn grlts de sk sk duyuluyor, bu da, Bogota'nn yirmi kilometre kuzeyinde ksa pist uaklar iin bir havaalan olan Guaymaral taraflarnda olduklarn akla getiriyordu. ocukluundan beri savan iklimine alk olan Maruja, odasndaki souun, ak arazi deil, kent souu olduunu hissediyordu. stelik, muhafzlarn aldklar ar nlemlerin nedeni, ancak bir yerleim merkezinde bulunmalar halinde anlalabilirdi. 43 En artc olan da, ara sra sanki evin stndeymi kadar yakndan gelen bir helikopter grltsyd. Marina Montoya'nn dediine gre, karlmalarndan sorumlu olan bir subay geliyordu oraya. Gnler getike o grltye alacaklard, nk tutsakln srd aylar boyunca helikopter en az ayda bir kez oraya iniyordu; rehineler, bunun kendileriyle ilgili olmas gerektiinden kuku duymuyorlard. Gereklerle Marina'nn bulac hayalleri arasndaki snr ayrt etmek imknszd. Pacho Santos ile Diana Turbay'n, ayn evin baka odalarnda olduklarn sylyordu; bu yzden de helikopterle gelen subay, her ziyaretinde bu karlma olayyla ayn anda ilgileniyordu. Bir keresinde avludan birtakm rktc grltler duymulard. Evin yneticisi, sanki bir yere bir trl sdra-madklar bir ceset sz konusuymu gibi, urasn kaldr, uraya ek, u tarafa evir gibisinden belirsiz birtakm emirler arasnda karsna kfrler ediyordu. Marina, karanlk hayallerinin iinde, belki de Francisco Santos'u paralara ayrp mutfan karolarnn altna gmyorlardr diye dnyordu. "Bir kere ldrmeye baladlar m duramazlar -diyordu-. Bir sonraki, biz olacaz." Korkun bir gece geirmiler, sonunda drt kiinin bir araya gelip bir trl tayamadklar ilkel bir amar makinesinin yerini deitirmi olduklarn bir rastlant sonucu renmilerdi. Geceleri ortala tam bir sessizlik kyordu. Bu sessizlik, can istedii zaman ten, zaman kavramndan yoksun, lgn bir horoz tarafndan bozuluyordu yalnzca. Ufuklardan kpek havlamalar duyuluyordu; ilerinden biri yle yaknd ki, eitilmi bir beki kpei gibi geldi onlara. Maruja, nceleri ok ktyd. ilteye kvrlp yatarak gzlerini yumuyor, salim kafayla dnmeyt alarak, gerekli olmadka gnlerce bir daha amyordu gzlerini. Deliksiz sekiz saat uyumak bir yana, ancak yarm saat uyuyabiliyordu; uyandnda da, gereklerin iinde onu gzetleyen ayn kaygyla karlayordu yeniden. Srekli bir korkuydu bu: midesinde gergin bir ipin varln fiziksel olarak duyuyor, kendisini hep panie dnebilecek bir patlama noktasnda gibi hissediyordu. yi anlarna sarlabilmek iin btn hayatn bir film eridi gibi gznn
nnden geiriyor, ama hep tatsz olanlar ne kyordu. Cakarta'dan Kolombiya'ya yapt yolculuun birinde, Luis Carlos Galan, babaa yedikleri bir le yemei srasnda ondan, yaknda yaplacak bakanlk seimi kampanyasnn yrtlmesin44 de kendisine yardm etmesini istemiti. Bir nceki kampanyasnda onun imajyla ilgili konularda danmanln yapm, kz kardei Gloria'yla lkenin her yann gezerek, birlikte baarlarn kutlamlar, yenilgilere katlanmlar,' tehlikeler atlatmlard; bu yzden de onun bu nerisi mantklyd. Maruja, yaptklarnn hakk verilmi, iltifat edilmi gibi hissediyordu kendini. Ama yemein sonunda, Galn'n halinde tanmlayamad bir ey, doast bir k se-zinlemiti: onu ldrecekleri yolunda bir anlk kesin bir nseziydi bu. ylesine belirgindi ki, general Maza Marquez, Maruja'nn kocasn, kendisini bekleyen lm tehlikeleri hakknda hibir aklama yapmadan uyarm olduu halde, Maruja, Kolombiya'ya geri ,* dnmeye ikna etmiti onu. Cakarta'dan geri dnmeden sekiz gn :*1 nce, Galn'n ldrld haberiyle uykularndan uyandrlm-, lard. Geirdii o deneyim, karlmasyla bsbtn artan bir depresyon eilimi brakmt onda. Kendisini de lmcl bir tehlikenin bekledii dncesinden kaabilmek iin neye tutunacan bilemiyordu. Yemeden imeden kesilmiti. Beatriz'in kaygszl, r maskelilerin kabalklar onu rahatsz ediyor, Marina'nn teslimiyetine, kendilerini karanlarn kurallarna boyun eiine dayanamyordu. Marina, horladnda, uykusunda ksrdnde, gerekti :- inden fazla kprdadnda kendisini uyaran bir baka muhafz kesilmiti sanki. Maruja bir yere bir bardak koyacak olsa, Marina korkuyla hemen koup "Aman dikkat et!" diye onu oradan kaldryor, baka bir yere koyuyordu. Maruja, kmseyerek kafa tutuyordu ona. "Meraklanma diyordu-. Burada emir veren sen deilsin." Bunlar yetmiyormu gibi, Beatriz'in, btn gn, serbest brakldnda kocasyla ocuklarna anlatmak zere tutsakln ayrntlarn yazmakla geirmesi, muhafzlarn hi houna gitmiyordu. Odann iinde kendisine korkun grnen ne varsa hepsinin upuzun bir listesini de yapm, korkun olmayan hibir ey bulamaynca bundan vazgemek zorunda kalmt. Muhafzlar, radyodan Beatriz'in fizyoterapist olduunu duymular, bunu psikoterapistle kartrmlard; bu yzden de kendilerini deli etmek iin bilimsel bir yntem gelitirmekte olduu korkusuyla yaz yazmasn yasaklamlard. Marina'nn gururunun krlm olmas anlalabilir bir eydi. teki iki rehinenin gelmesi, lme ok yakn olarak geirdii iki aydan sonra artk kendisinin, yalnzca kendisinin olmasn salad45 bir dnyaya dayanlmaz bir mdahale gibi gelmi olmalyd ona. Muhafzlarla arasndaki son derece derinlemi olan ilikiler, onlarn yznden bozulmu, iki haftadan az bir sre iinde, artk yenebilmi olduu o eski korkun aclarna ve youn yalnzlk duygusuna geri dnmt. Her eye ramen, Maruja'ya hibir gece, o ilk gece kadar korkun grnmemiti. Vakit gemek bilmiyordu; ortalk buz gibiydi. Gecenin saat brinde Bogota'da s -Meteoroloji Enstitsne gre13'le 15 derece aras olmu, kent merkeziyle havaalan taraflarnda yamur iselemiti. Maruja, yorgunluktan bitkin bir haldeydi. Uykuya dalar dalmaz horlamaya balamt, ama sigara imesinden gelen srekli, baedilemez ksr, sabaha kar buz gibi bir iyle rtlen duvarlarn neminden daha da ktye giderek, her dakika uyandryordu onu. Her ksrdnde ya da horladnda, muhafzlar kafasna bir topuk darbesi indiriyorlard. Marina da, engel olamad bir korkuyla, onlardan aa kalmyor, Maruja'y> o kadar kprdanp durmasn diye ilteye balayacaklarn ya da horlamasn diye azn tkayacaklarn syleyerek tehdit ediyordu. Marina, Beatriz'e radyonun sabahn ilk haberlerini dinletmi-ti. Bir hatayd bu. Doktor Pedro Guerrero, Caracol Radio'dan Ya-mid Amata yapt bir rportajda, onlar karanlara kar bir sr hakaret ve tehdit savurmu, erkeke davranarak ortaya ksnlar diye meydan okumutu. O hakaretlerin ucunun kendilerine dokunacana inanan Beatriz de bir korku krizi geirmiti. ki gn sonra, ef olduu anlalan, iyi giyimli biri, bir doksanlk iri yan bedeniyle, bir tekmede odann kapsn aarak frtna gibi girdi ieri. nce ynl kumatan tiril tiril kostm, talyan
mokasenleri, sar- renkli ipek kravat, bu kaba davranlarna hi yakmyordu. Muhafzlara bir iki kfr savurduktan sonra, arkadalarnn Lamparon diye ad taktklar en ekingen muhafza satat. "Dediklerine gre sen pek sinirliymisin -dedi ona-, bak seni uyaraym, burada sinirli olanlar lrler." Hemen arkasndan da, en kk bir nezaket gstermeden Maruja'ya yle dedi: Duyduuma gre dn gece ok rahatsz etmisin, grlt yapmsn, ksrmsn. Maruja, kmsemeyle kartrlabilecek rnek bir sknetle karlk verdi ona: Lamparon: Sraca hastal anlamna gelir. (ev.) 46 Uyurken horluyorum, onun iin farkna varmyorum dedi-. ksrm engelleyemem, nk oda buz gibi, sabaha kar duvarlardan akr akr sular akyor. Adamn ikyet kaldracak hali yoktu. Peki sen her cannn istediini yapabileceini mi sanyorsun? -diye bard-. Geceleyin bir daha horlar ya da ksrrsen, bir kurunda beynini databiliriz. Sonra Beatriz'e dnd. Olmazsa ocuklarnzn ya da kocalarnznkini de databiliriz. Hepsini tanyoruz, yerlerini de iyi biliyoruz. Cannz ne isterse onu yapn -dedi Maruja-. Horlamamak iin hibir ey yapamam. sterseniz ldrn beni. * Bunu itenlikle sylemiti, zamanla iyi yaptn da fark edecekti. Daha ilk gnden sert davranmak, adam karanlarn, rehinelerin moralini bozmak iin bavurduklar yntemlerden biriydi. Oysa kocasnn radyodaki fkesinin hl etkisi altnda olan Beatriz, onun kadar kibirli davranamamt. Bu ile hibir ilgileri bulunmayan ocuklarmz ne diye katyorsunuz iin iine? -dedi, gzleri sulanarak-. Sizin ocuklarnz yok mu? Adam, belki de yumuayarak, ocuklar olduunu syledi, _ ama Beatriz sava kaybetmiti: gzyalar, szn srdrmesine frsat vermemiti. Artk iyice yatm olan Maruja, gerekten bir anlamaya varmak istiyorlarsa kocasyla konumalarn syledi ona. Maskeli efin, onun dn dinlemi olduunu sanyordu, nk Pazar gn yeniden grndnde farklyd. Alberto Villa-mizar'n, adam karanlarla iyi bir dzenleme yaplabilmesi yolundaki aklamalarn ieren o gnk gazeteleri getirmiti. Grne gre, kendilerini karanlar, buna gre davranmaya balyorlard. En azndan ef ylesine canayaknd ki, rehinelerden kendileri iin gerekli olari eylerin bir listesini yapmalarn istemiti: sabun, di frasyla macun, sigara, cilt kremi, baz kitaplar. Sipariin bir blm ayn gn gelmi, ama kitaplarn bazlar drt ay sonra gemiti ellerine. Baka baka muhafzlarn kendilerine getirdikleri, vedala-rlarken ya da dinlenme izninden geri dndklerinde onlara braktklar her trl lah ocuk ve Yardma Koan Meryem Ana re-simleriyle htra eyalar zamanla birikiyordu. Aradan on gn getikten sonra, artk evde baz alkanlklar edinmilerdi. Ayakkab47' larn yatan altnda tutuyorlard; oda yle nemliydi ki, kurusun diye ayakkablar ara sra avluya karmalar gerekiyordu. Kendilerine ilk gn vermi olduklar, kaln ynden, deiik renklerdeki erkek oraplaryla yryebiliyorlard ancak; ayak sesleri duyulmasn diye de st ste iki tane birden giyiyorlard. Karldklar akam stlerinde olan giysileri ellerinden almlar, srekli giydikleri, yatp kalktklar, -biri gri, teki pembe olmak zere- ikier eofman, ayrca duta ykadklar ikier takm i amar datmlard. lk nceleri giyinik olarak yatyorlard. Sonralar, birer gecelik sahibi olduklarnda, ok souk gecelerde onu da eofmann stne giyiyorlard. Az saydaki kiisel eyalarn, yani yedek eofmanlaryla temiz oraplarn, yedek i amarlarm, hijyenik pedlerini, ilalarn, makyaj malzemelerini koymalar iin onlara birer torba da vermilerdi.
kadnla drt muhafz iin yalnzca bir banyo vard. Kadnlar, kaps rtl ama srgsz olarak girmek zorundaydlar banyoya; amar ykamalar gerekse bile, duta on dakikadan fazla kakmyorlard. Kendilerine verildii kadar sigara ime izinleri vard, bu da Maruja iin bir paketten fazla, Marina iin daha da fazla demekti. Rehineler haberleri dinlesinler, ya da muhafzlar mzik dinlesinler diye odada bir televizyonla portatif bir radyo vard. Sabah haberlerini, sanki gizli gizli dinler gibi, ksk sesle dinliyorlard, oysa muhafzlar, kendi elence mziklerini dinlerken radyonun sesini canlarnn istedii kadar ayorlard. Televizyonu, eitici programlan, dafla sonra dizileri, le haberlerine kadar daha baka iki ya da program izlemek zere sabahn saat dokuzunda ayorlard. Asl uzun olan sre, leden sonra saat drtten gece on bire kadard. Televizyon, hi kimse sey-retmese de, tpk ocuklarn yatak odalarndaki gibi, ak duruyordu. Buna karlk rehineler, haberleri, ailelerinin ifreli mesajlarn bulup karmaya alarak, milimetrik bir dikkatle inceliyorlard. Bunlarn ne kadarn kardklarn, ya da ka masum sz umut verici mesajlarla kartrdklarn, elbette hibir zaman bilemeyeceklerdi. Alberto Villamizar, sesinin, karlan yaknlarna herhangi bir haber programyla ulaacandan emin olarak, ilk iki gnde, deiik haber programlarnda sekiz kez kmt televizyona. Dahas, Maruja'nn ocuklarnn hemen hepsi, medyada alyordu. Kimilerinin belirli saatlerde televizyon programlar vard; bunlar, rehi48 1 nelerle iletiimi srdrebilmek iin kullanyorlar, bunun tek yanl, belki de yararsz olduunu tahmin ettikleri halde programlan srdryorlard. Bir sonraki aramba gn grdkleri ilk program, Alexand-ra'mn Guajira'dan dndkten sonra yapt programd. Beatriz'in kocasnn meslekta ve ailenin eski dostu olan psikiyatr Jaime Gaviria, kapal meknlarda morali dzgn tutmak iin bir dizi akllca tlerde bulunmutu. Doktor Gaviria'y tanyan Maruja ile Be-atriz, programn anlamn kavramlar, onun rettiklerini not etmilerdi. Bu program, Alexandra'mn, karlan kimselerin psikolojisi J* zerine doktor Gaviria'yla uzun bir konumasna dayanarak hazrlam olduu sekiz programlk bir dizinin ilkiydi. Yaplacak ilk i, Maruja ile Beatriz'in houna gidecek konular seip, bunlarn iine yalnzca onlarn zmleyebilecekleri kiisel mesajlar katmakt. Bunun zerine Alexandra, her hafta, rehinelerde hi kukusuz hemen arm yapacak kastl sorulara yant vermek zere hazrlanm bir konuu ekrana karmaya karar verdi. Bundan habersiz olan pek ok televizyon seyircisinin, hi deilse sorularn masum . grnmlerinin altnda bir eyler yattnn farkna varmalar, artcyd. Ayn kentin oradan pek uzak olmayan bir yerinde, Francisco Santos'un hapishane odasndaki yaam koullar, Maruja ile Beat-riz'inki kadar iren, ama o kadar sk deildi. Bunun bir aklamas da, karlmalarndaki politik yararlln dnda, bir alma amac tamasyd. Ayrca, Maruja ile Pacho'nn muhafzlarnn ayr ayr ekiplerden olduklar da neredeyse kesindi. Yalnzca gvenlik nedenleriyle de olsa, hep birbirlerinden ayr olarak, aralarnda hibir iletiim olmakszn hareket ediyorlard. Ama bunda bile anlalmaz farkllklar vard. Pacho'nunkiler daha teklifsiz, daha bamsz, daha canayakndlar; kimlikleri konusunda da daha az dikkatliydiler. Pacho'nn iinde bulunduu en kt koul, yara almasn nlemek iin izole bandyla sarlm demir bir zincirle yatan demirlerine bal olarak yatmasyd. Maruja ile Beatriz'in en kt koullar ise, zincirlenecek bir yataklar bile olmamasyd. t Pacho, daha ilk gnden beri gazeteleri zamannda alyordu. Basnda karlmasyla ilgili yer alan haberler genellikle ylesine Bir Karlma yks 49/4 bilgisizce ve kafalarna estii gibi yazlm oluyordu ki, kendisini karm olanlar glmekten krlyorlard. Maruja'yla Beatriz'i kardklarnda, Pacho'nun gnlk program artk iyice
oturmutu. Geceyi uykusuz geiriyor, sabah on bir sralarnda uyuyordu. Tek bana ya da muhafzlaryla birlikte televizyon seyrediyor, ya da onlarla gnn haberleri, zellikle de futbol malar zerinde sohbet ediyordu. Yorulana kadar okuyor, yine de iskambil ya da satran oynayacak hali kalyordu. Yata rahatt, daha ilk geceden itibaren iyi uyumu, sonunda bagsteren kurdeenle gzlerindeki yanma, yalnzca pamuklu battaniyelerin ykanmas ve odada adamakll bir temizlik yaplmasyla yok olmutu. erde yanan n dardan grnecei kaygsna hi kaplmamlard, nk pencereler tahta panolarla kapatlmt. Ekim aynda, beklenmedik bir umut domutu: hayatta olduunun kantnn ailesine gnderilebilmesi iin hazrlanmas emri geldi. Kendine hkim olabilmek iin byk bir aba harcamas gerekmiti. Bir marapa koyu kahveyle iki paket sigara istedi; mesajn, tek virgln bile dzeltmeden, iinden geldiince kda dkmeye balad. Saklanmas daha kolay olduu iin kuryelerin tercih ettikleri bir minikasete kaydetti bunu. Elinden geldiince ar ar konuarak, diksiyonunu dzeltmeye, ruhsal durumundaki glgeleri ele vermeyecak bir tavr taknmaya alt. En sonunda da, mesaj hazrlad tarihin kant olarak, o gnk El Tiempo'nun balklarn banda ald. Sonutan mutluydu, zellikle de ilk tmcesinden: "Beni tanyan herkes, bu mesajn benim* iin ne kadar zor olduunu bilir" diyordu. Yine de mesaj, aras soumu olarak, yaynlanm haliyle okuduunda, devlet bakanndan, gazetecilerin serbest braklmalar iin elinden geleni yapmasn istedii son tmcesiyle, ilmii kendi boynuna geirdii izlenimine kaplmt. "Ancak uras kesin ki, yaplacak ey -diye uyaryordu onu-, yasalarn ve anayasa kurallarnn zerine kmadan yaplmal; bu da yalnzca lkenin deil, bugn rehin alnm olan basn zgrlnn yararna olacaktr." inde bulunduu bunalm, birka gn sonra Maruja ile Beatriz'in karlmalaryla daha da ciddilemiti, nk bunu, iin uzayp bsbtn zorlaacann bir iareti olarak gryordu. Bu da, kendisinde kar konulmaz bir saplant haline gelecek olan bir kama plannn ekirdeini oluturacakt. 50 Diana'yla ekibinin iinde bulunduu koullar -karlma olayndan ay sonra, Bogota'nn be yz kilometre kuzeyinde-, teki rehinelerinkinden farklyd, nk ayn anda tutsak tutulan iki kadnla drt erkek, son derece karmak lojistik ve gvenlik sorunlar yaratyordu. Maruja ile Beatriz'in hapishanesindeki kesin hogr yoksunluu, alacak bir eydi. Pacho Santos'unkinde, kendisiyle ayn kuaktan olan muhafzlarn teklifsizce davranlaryla kaygszlklar da artyordu insan. Diana'nn grubunda ise, her-eye bulaan ve herkesin sinirliliini artran bir kararszlkla birlikte, karanlar da karlanlar da bir belirsizlik ve alarm durumunda tutan bir doalama havas egemendi. Diana'nn karlmas, gezici zelliiyle de tekilerden farklyd. Uzun tutsaklk sresi boyunca rehineler, hibir aklama yaplmadan, en az yirmi kez yer deitirerek, Medelln yaknlarnda ya da iinde, farkl stillerde ve kategorilerde, eit olmayan koullardaki evlere gtrlmlerdi. Bu hareketlilik, belki de onlar karanlarn, Bogota'dakilerden farkl olarak, kendi doal ortamlarnda hareket ediyor olmalar, her yeri avularnn ii gibi bilmeleri ve stleriyle dorudan temas srdrebilmeleriyle mmkn oluyordu. Rehineler, birka saatliine olmak zere yalnzca iki kez dnda, ayn evde bir arada bulunmamlard. nceleri iki grup halindeydiler: Richard, Orlando ve Hero Buss, bir evdeydiler, Diana, Azucena ve Juan Vitta, yakndaki baka bir evde. Baz yer deitirmeler, gnn herhangi bir saatinde, polisin baskn yapmak zere olmas nedeniyle eyalarn toplayacak vakit bile bulamadan, alelacele ve beklenmedik bir biimde, hemen her defasnda da sarp yamalardan yayan olarak geip, durmak bilmez saanak altnda amurlara bata ka gerekletirilmiti. Diana, gl ve kararl bir kadnd, ama tutsakln fizik ve moral koullar iindeki o acmasz, gurur krc yryler, onun dayanma gcn fazlasyla ayordu. Baka yer deitirmeler ise, Medelln sokaklarnda, sradan taksiler iinde, polis noktalaryla sokak devriyeleri atlatlarak, alacak bir doallk iinde yaplmt. lk haftalar boyunca hepsi iin en zor olan ey, karlmalarndan kimsenin haberi olmamasyd. Televizyonu seyrediyorlar, radyoyu dinliyorlar, gazeteleri
okuyorlard, ama 14 Eyll gn, Criptn'un haber spikeri, kaynak belirtmeden, onlarn gerillaclarla bir gazetecilik grevinde bulunmayp, ade Edilebilirler tarafndan karlm olduklar haberini okuyana kadar, ortadan kaybolmalaryla ilgili tek bir haber kmamt. Onlar 51 karma olayn resmen stlendiklerini bildirene kadar aradan daha haftalar gemesi gerekecekti. Diana'nn ekibinin sorumlusu, herkesin herhangi bir soyad ya da baka bir tanm kullanmadan Don Pacho diye ard, zeki, candan bir taralyd. Otuz yalarnda kadard, ama durmu oturmu haliyle daha byk gsteriyordu. Onun yalnzca varl bile, gnlk hayattaki bekleyen sorunlar hemen zmleme ve gelecek iin ilerine umut tohumlar serpme gcne sahipti. Rehinelere, kitap, karamela, mzik kaseti gibi armaanlar tayor, savala ve lkede olan bitenlerle ilgili taze haberler getiriyordu. Yine de gelip gitmeleri pek sk deildi, otoritesini de pek iyi kuramyordu. Muhafzlarla kuryeler olduka gevektiler; hibir zaman maske kullanmyorlar, birbirlerine gln lakaplar takyorlard; rehineler arasnda da -bir evden brne-, onlar hi deilse birazck avutacak szl ya da yazl mesajlar tayorlard. Daha ilk hafta onlara o birrnek eofmanlardan almlar, temizlik ve tuvalet malzemesiyle yerel gazeteler getirmilerdi. Diana ile Azucena, onlarla kzmabirader oynuyor, alveri listelerini yapmalarna sk sk yardm ediyorlard. Muhafzlardan biri, Azucena'ya, onu ok artan ve sonradan not ettii bir ey sylemi, "Para iin kayglanmayn, ondan bol bir ey yok," demiti. Muhafzlar, nceleri dzensizlik iinde yayorlar, sesini sonuna kadar aarak mzik dinliyorlar, evde donla dolayorlard. Ama Diana, nderlii ele alarak ileri dzene sokmutu. Onlar doru drst giyinmeye ve mziin uyku uyutmayan sesini ksmaya zorlam, yatann yanna serili bir iltede uyumaya kalkan birini odadan dar karmt. Yirmi sekiz yandaki Azucena, sessiz ve romantikti; kocasyla birlikte yaamay rendii drt yldan sonra onsuz olamyordu. Hayal kskanlk esintilerine kaplyor, eline gemeyeceini bile bile ona ak mektuplar yazyordu. Karlmalarnn daha ilk haftasndan balayarak, yazaca kitap iin son derece verimli ve yararl olacak gnlk notlar tutmaya balamt. Yllardr Diana'nn haber blmnde alyordu; onunla olan ilikisi yalnzca i alannda kalm, ama balarna gelen bu talihsiz olayda birbirlerine yaknlamlard. Gazeteleri birlikte okuyorlar, afak skene kadar konuuyorlar, sonra le yemei saatine kadar uyumaya alyorlard. Diana, syleilerinde kendini karsndakine kabul ettiren biriydi; Azucena, okulda kendisine asla veremeyecekleri hayat dersleri reniyordu ondan. 52 . Ekibinin yeleri, Diana'y zeki, neeli, hayat dolu bir arkada, ileri grl bir siyaset bilimcisi olarak hatrlyorlar. Cesaretinin krld anlarda, arkadalarn bu sonu bilinmez servene srklemi olmann verdii sululuk duygusunu onlara am, "Benim bama ne geldii umurumda deil -demiti-, ama sizlere bir ey olursa, kendi kendimle bir daha asla baramam." Eski arkada olan Ju-an Vitta, salnn ktye gitmesi nedeniyle kayglandryordu onu. Bu yolculua en fazla saknca ne srerek, en amanszca kar kan o olmu, yine de ciddi bir kalp spazm yznden yatt hastaneden taburcu olur olmaz Diana'nn peine taklmt. Diana, bunu asla unutmamt. Karlmalarndan sonraki ilk Pazar gn alayarak odasna girmi, ona kulak asmad iin kendisinden nefret ' edip etmediini sormutu. Juan Vitta da tm itenliiyle yant vermiti ona. Evet: ade Edilebilirler'in elinde olduklarn rendiklerinde btn kalbiyle nefret etmiti ondan, ama sonunda bu karlma olayn kanlmaz bir yazg olarak kabullenmiti. lk gnlerde duyduu hn, onda da, Diana'y raz edememi olmann verdii bir sululuk duygusuna dnmt. Hero Buss, Richard Becerra ve Orlando Acevedo'nun, yaknlardaki bir evde, imdilik korkuya kaplacak daha az nedenleri vard. Dolaplarda, zerlerinde byk Avrupa markalarnn etiketle-.-', riyle, henz orijinal ambalajlarnda bulunan, alacak miktarda erkek giysisi bulmulard. Muhafzlar, Pablo Escobar'n, pek ok gvenli evde byle acil durum giysisi bulundurduunu anlatmlard. "Hadi frsattan yararlann ocuklar, ne isterseniz syleyin -diye a-kalayorlard-.
Nakliye yznden birazck gecikse de, on iki saatte her siparii karlayabiliriz." nceleri katr srtnda tayarak getirdikleri yiyecek iecek bolluu, tam bir lgnlkt. Hero Buss, onlara, hibir Almann birasz yaayamayacan sylemi, ertesi gidilerinde ona kasa birden getirmilerdi. "Neeli bir atmosfer-< di," diyecekti sonradan Hero Buss, o kusursuz spanyolcasyla. O gnlerde, muhafzlardan birini, karlan kiinin, le yemei iin patates soyarlarken bir fotorafn ekmeye ikna etmiti. Daha sonralar, br evdeyken fotoraf ekmek yasaklandnda, otomatik bir fotoraf makinesini dolabn stne gizlemeyi becererek, Juan Vitta ile kendisinin pek gzel bir dizi renkli slaydn ekmiti. Rehineler, muhafzlarla iskambil, domino, satran oynuyor| lar, ama onlarn ortaya srdkleri akl almaz paralarla ve zar tutma hileleriyle baa kamyorlard. Hepsi de gentiler. En kkleri 53 on be yalarndayd; her biri iki milyona polis ldrme yarmasnda birincilii kazand iin gurur duyuyordu. Paray ylesine nemsemiyorlard ki, Richard Becerra onlara daha batan, be tane yenisini alabilecei bir fiyata bir gne gzlyle birka kameraman ceketi satmt. Ara sra, souk gecelerde, muhafzlar marihuana iip silahlaryla oynuyorlard. Silahlar iki kez ate alm, bir tanesi banyonun kapsn delip geerek, muhafzlardan birini dizinden yaralamt. Papa II. Giovanni Paolo'nun, karlanlarn serbest braklmalar iin yapt bir ary radyoda duyunca, muhafzlardan biri yle barmt: - O orospu ocuu ne karyor bu ie? Arkadalarndan biri, bu hakarete sinirlenerek ayaa frlam, birbirlerini vurmamalar iin rehineler arabuluculuk etmek zorunda kalmlard. O olayn dnda, Hero Buss'la Richard, ilikileri bozmamak iin hafife alyorlard her eyi. Oysa Orlando, grupta fazla olduunu, idam listesinde ba ektiini dnyordu. Rehineler, o sralarda artk ayr evde, gruba ayrlmlard: Richard'la Orlando bir evde, Hero Buss'la Juan Vitta bir baka evde, Diana ile Azucena da bir bakasndaydlar. Bunlardan ilk ikisini, Medelln'in tm gvenlik grevlileri onlar arayp dururken, taksiye bindirip, herkesin gz nnde, kentin alveri merkezindeki o berbat trafiin iinden geirmilerdi. Onlar henz ina halindeki bir evin iinde, kirli ve ksz banyosuyla, daha ok ikiye iki byklnde bir zindan andran, dost muhafzn bekledii ayn odaya yerletirmilerdi. Uyumak iin yere atlm iki ilteden baka bir ey yoktu. Hep kapal olan bitiik odada, -muhafzlarn anlattklarna gre- milyonlarca pesoluk fidye istedikleri bir baka rehine vard. Elleri bal olarak tek bana tuttuklar, boynunda som altndan bir zincir olan iri yar bir melezdi bu. Diana ile Azucena'y, tutsaklk srelerinin byk blmn geirmeleri iin gtrdkleri geni ve konforlu ev ise, byk bir efin zel konutuna benziyordu. Aile sofrasnda yemek yiyorlar, zel sohbetlere katlyorlar, moda olan plaklar dinliyorlard. Azu-cena'nn notlarna gre, bunlarn arasnda Roco Durcal ile Juan Manuel Serrat da vard. Diana, o evdeyken, kendisinin Bogota'daki apartman dairesinde ekilmi bir televizyon program grm, giysi dolabnn anahtarlarn bir yerde saklam olduunu hatrlamt, ama mzik kasetlerinin arkasnda m, yoksa yatak odasnda54 ki televizyonun arkasnda m olduunu bilemiyordu. Son olarak bu felaket yolculua karken aceleyle kasay kilitlemeyi unuttuunun da yine o zaman farkna varmt, "inallah kimse burnunu oraya sokmamtr," diye yazmt bir mektubunda annesine. Aradan birka gn getikten sonra, normal grnml bir televizyon programnda, merakn giderici bir yant almt. Aile yaants, karlma olaylarndan etkilenmie benzemiyordu. Akrabalarym gibi davranan, serbest braklmalarna yardmc olacak mucizevi azizlerin madalyonlaryla gravrlerini hediye getiren, hi tanmadklar hanmlar kageliyorlard. Odalarda neeyle atlayp srayan ocuklar ve kpekleriyle ailece gelenler de teard. En kts, iklimin acmaszlyd. Gnein ortal stabildii ender zamanlarda gnelenmeye dar kamyorlard, nk evrede alan iiler oluyordu hep. Ya da duvarc klna girmi muhafzlard belki de. Diana ile Azucena, her biri
kendi yatana .pturup, birbirlerinin fotoraflarn ekmilerdi; grnlerinde he-' nz hibir fiziksel deiiklik fark edilmiyordu. Diana, ay sonra ekilmi baka bir fotorafnda ise, zayflam, yalanm grnyordu. Eylln 19'unda, Marina Montoya ile Francisco Santos'un karlmalarn rendiinde, Diana, kendi karlmasnn, balangta sand gibi tek bir olay deil, teslim olma koullarna bask yapabilmek iin gelecee dnk ok byk tasarlarla ilgili politik bir operasyon olduunu dardakilerle ayn verilere sahip olmakszn- anlamt. Don Pacho da dorulad bunu: adam karanlarn karlar iin gerekli olduka karlacak gazetecilerden ve tannm kiilerden seilmi bir liste vard. te o zaman karar vermiti bir gnlk tutmaya, ama gnlerini anlatmaktan ok, ruhsal durumunu ve olaylar deerlendirmesini kda dkmek iin. Herey hakknda yazyordu: tutsaklyla ilgili anekdotlar, politik analizler, insancl gzlemler, ailesiyle ya da Tanryla, Meryem Ana'yla, lah ocukla tek tarafl konumalar. Pek ok kez, yazl olarak dua etmenin zgn ve belki de daha derin bir biimi olarak, -aralarnda Padre Nuestro veAvemara da olmak zeredualar batan sona kda geirdii oluyordu. Diana'nn, yazdklarnn, yaymlanmak zere bir metin deil, olaylarn aknn kendi kendisiyle yrek paralayc bir konumaya dntrd siyasal ve insancl bir not olmasn dnd belliydi. Kocaman, yuvarlak harfli elyazsyla, temiz ama okunak: 55 sz yazlm bu yazlar, bir okul defterinin satr aralarn batan sona doldurmutu. nceleri gece ge saatlerde gizli gizli yazyordu, ama muhafzlar ne yaptn kefedince, kendileri uyurken onu megul etmek iin yeterince ktla kalem vermilerdi ona. lk yazd not, Marina ile Pacho'nun karlmalarndan bir hafta sonra, 27 Eylle rastlyordu: "Bu operasyonun sorumlusunun geldii gn olan 19 arambadan bu yana yle eyler oldu ki, yazmaya elim varmyor." Kendi karlmasnn sorumluluunun, yapanlarca neden stlenilmediini kendi kendine soruyor, yine kendi kendine, belki de amalarna yaramad takdirde onu ortal velveleye vermeden ldrebilmek iin yle yaptklar yantn veriyordu. "Ben bu anlam karyorum ve iim korkuyla doluyor," diye yazmt. Kendi durumundan ok, i arkadalarnnki iin kayglanyor, kayna ne olursa olsun, durumlarndan sonu karmalarna yarayacak her trl bilgiyi merak ediyordu. Btn ailesi ve zellikle annesi gibi, hep dininin gereklerini gerine getiren bir Katolik olmutu; bu dindarl, zaman getike, sonunda mistisizme varana kadar, gitgide younlap derinleecekti. Hayatyla ilgili olabilecek her ey iin, hatta Pablo Escobar iin, Tanrya ve Meryem Ana'ya dua ediyordu. "Belki de o, senin yardmna daha fazla muhtatr," diye yazyordu gnlnde Tanrya. "Daha fazla acya yer vermemesi iin ona doru yolu gsterecek gte olduunu biliyorum ve bizim durumumuzu anlamas iin sana onun adna yalvaryorum." % Kukusuz hepsi iin en zor ey, muhafzlarla bir arada yaamay renmek olmutu. Maruja ile Beatriz'inkiler, hibir renim grmemi, kaba saba, deiken drt genti; makinelilerini hazr tutarak yere oturup, on iki saat sreyle ikier ikier nbet tutuyorlard. Hepsi de zerlerinde reklam yazlar bulunan tirtler, tenis ayakkablar ve kimi zaman paalar budama makasyla kendileri tarafndan kesilmi ksa pantolonlar giyiyorlard. Odaya sabahn altsnda girenlerden biri uyumaya devam ederken, teki nbet tutuyor, ama hemen her defasnda ikisi birden ayn anda uykuya dalyorlard. Maruja ile Beatriz, o saatte bir komando grubu eve saldrya geecek olsa, muhafzlarn uyanmaya vakit bulamayacaklarn dnyorlard. 56 Muhafzlarn ortak yan, tam bir kadercilikti. Gen leceklerini biliyor, bunu kabulleniyorlard; yalnzca o n yaamak ilgilendiriyordu onlar. Yaptklar iren i iin kendi kendilerine verdik . leri mazeretler, ailelerine yardm etmek, gzel giysiler almak, motosiklet sahibi olmak ve her eyden fazla taptklar, uruna lmeye hazr olduklar annelerinin mutluluunu gzetmekti. Onlar da kardklar kiiler gibi ayn lah ocuk'la ayn Yardma Koan Meryem Ana'ya drt elle sarlyorlard. Kendilerini koruyup merhamet etsin diye yalvarmak iin sapka bir sofulukla onlara
her gn dua ediyorlar, iledikleri sularn baarsna yardmc olsunlar diye adaklar adyorlard. Azizlere ballklarnn yan sra bir de, filmlerdeki kahramanlklar gerek hayatta uygulamalarn salayan bir ''sakinletirici olan Rohypnol'leri vard. "Birayla kartrlnca, insan hemen havasna giriyor -diye aklamt muhafzlardan biri-. O zaman eline koca bir demir veriyorlar, binip gezmek iin gidip bir araba gaspediyorsun. En byk zevk, anahtarlar teslim ederken yzlerindeki dehet ifadesini grmek." Onun dnda her eyden nefret ediyorlard: politikaclardan, hkmetten, devletten, adaletten, polisten, tm toplumdan. Hayat bok gibi, diyorlard. Balangta onlar birbirlerinden ayrt etmek imknszd, nk rehinelerin grdkleri tek ey maskeleriydi; hepsi de birbirinin : ei- gibr grnyordu. Yani tek bir kii gibiydiler. Ancak zaman, " maskenin yz gizlediini, ama kiilii gizleyemediini retecekti onlara. Bylelikle onlar tek tek ayrt etmeyi becermilerdi. Her ' bir maskenin farkl bir kiilii, kendine zg huylan, yanlgya meydan vermez bir sesi vard. Dahas, yrei vard. ster istemez, \ sonunda hapishanenin yalnzln onlarla paylar olmulard. Onlarla iskambil ve domino oynuyorlar, eski dergilerdeki bulmacalarla bilmeceleri zmeye birbirlerine yardm ediyorlard. * Marina, muhafzlarnn yasalarna teslim olmutu, ama taraf sz deildi. Kimilerini seviyor, kimilerinden nefret ediyordu; onlarn arasnda srf analk duygusundan kaynaklanan sert eletiriler tayor, sonunda odann ahengini tehlikeye atan birtakm i ekimelere neden oluyordu. Ama hepsini tespih ekerek dua etmeye zorluyor, hepsi de dua ediyorlard. 57 lk aydaki muhafzlarn arasnda, ani ve geici delilik krizlerine kaplan bir tanesi vard. Barrabsl diye ad takmlard ona. Mari-na'ya tapyor, ona yaltaklanyordu. Buna karlk, daha ilk gnden Maruja'nn can dman olmutu. Birdenbire saptyor, televizyona bir tekme indirip evreye saldrarak kafasn duvarlara arpyordu. En acayip, ciddi ve suskun olan muhafz, neredeyse iki metrelik boyuyla son derece sskayd; maskesinin zerine de, kak bir kei gibi, lacivert bir eofman kaponu geiriyordu. Zaten Rahip diye ad takmlard ona. Yere kp, uzun sre trans halinde kalyordu. En kdemlilerden biri olsa gerekti, nk Marina onu ok iyi tanyor, gsterdii zenle onu tekilerden ayrt ediyordu. O da, dinlenme izninden geri dnte ona armaanlar getiriyordu; bunlardan biri de, Marina'nn, ald zamanki ayn sradan kurdele-siyle boynunda tad, plastikten bir armhta sa'yd. Bir tek Marina grmt o muhafzn yzn, nk Maruja ile Beatriz gelmeden nce muhafzlarn hepsi yzleri ak geziyorlar, kimliklerini gizlemek iin hibir ey yapmyorlard. Marina, bu hapishaneden sa kamayacann bir belirtisi olarak yorumluyordu bunu. Onun,l mrnde grd en gzel gzlere sahip, yakkl bir delikanl olduunu sylyor, Beatriz de buna inanyordu, nk kirpikleri yle uzun ve kvrkt ki, maskesinin deliklerinden dar kyordu. En byk iyilii de, en byk ktl de yapacak yetenekteydi. Beatriz'in, ucunda Mucizevi Meryem madalyonu asl bir zincir tadn kefeden d.e o olmutu. * - Burada zincir takmak yasak -dedi ona-. Onu bana vermelisiniz. Beatriz, kaygyla savundu kendini: - Onu benden alamazsnz -dedi-. Mutlaka uursuzluk getirir, bama kt bir ey gelir. Beatriz'in tedirginlii ona da bulamt. Madalyonlarn yasak olduunu anlatt ona, nk ilerinde yerlerini uzaktan saptayabilecek elektronik mekanizmalar olabilirdi. Ama bir zm yolu bulmutu: - yle yapalm -diye nerdi ona-: zincir sizde kalsn, ama madalyonu bana verin. Kusura bakmayn ama aldm emir bu. ' Barrabs (Barabbas): Yahudilerin Pontius Pilatus nnde grlen dava srasnda, Paskalya Yortusu dolaysyla sa'nn yerine salverilmesini istedikleri kkrtc ve isyanc cani. spanyolcada mecaz olarak hnzr, kt insan anlamna gelir. (ev.)
58 te yandan Lamparn, ldrlecei saplantsna taklm, korku krizleri geiriyordu. Hayal grltler duyuyordu; belki de kimliini saptamaya alacak olanlar artmak iin, yznde korkun bir yara izi bulunduunu uydurmutu. Parmak izi brakmamak iin, dokunduu her eyi alkolle temizliyordu. Marina onu alaya alyor, ama hezeyanlarm yumuatmay baaramyordu. Geceyars birden uyanyor, "Dinleyin! -diye fsldyordu korku iinde-. te polis geldi!" Bir gece amdan sndrm, Maruja da banyonun kapsna fena halde toslamt. Neredeyse kendinden geecekti. stelik Lamparn, karanlkta hareket etmeyi beceremiyor diye bir de azarlamt onu. A - Samalamay brak artk -diye bozdu onu Maruja-. Burada polisiye film evirmiyoruz. Muhafzlar da sanki karlm gibiydiler. Evin geri kalan blmnde dolaamyorlar, dinlenme saatlerinde, rehineler kamasnlar diye asma kilitle kapatlm odada uyuyorlard. Hepsi de kaba saba Antioquia'h genlerdi, Bogota'y pek iyi tanmyorlard; ilerinden birinin anlattna gre, yirmi ya da otuz gnde bir nbeti braktklarnda, nerede olduklarn bilmesinler diye gzleri kapal olarak ya da bir otomobilin bagajnda gtryorlard onlar. Bir bakas, kendisine artk gerek kalmadnda, srlarn kendisiyle birlikte mezara gtrsn diye ldrleceinden korkuyordu. Kukuletal ve daha iyi giyimli efler, dzensiz aralklarla kageliyor-lar, onlardan rapor alp talimatlar veriyorlard. Kararlan nceden kestirilemiyordu; rehineler de muhafzlar da ayn derecede onlarn merhametine kalmlard. Rehinelerin kahvalts, en olmadk saatlerde geliyordu: stl kahveyle, zerine bir sosis konulmu msr ekmeiydi kahvalt. le yemeinde, gri renkli bir suyun iinde kuru fasulye ya da mercimek, donmu yalarn zerinde et paracklar, bir kak pirin yiyorlar, gazl bir merubat iiyorlard. Yemei ilteye oturarak yemek zorundaydlar, nk odada iskemle yoktu; hem de yalnzca kakla yiyorlard, nk atal ve bak gvenlik nedenleriyle yasaklanmt. Akam yemei ise, yeniden stlm kuru fasulye ve le yemeinden kalma baka artklarla geitiriliyordu. Muhafzlarn dediklerine gre, kendilerine ayrlan parann byk bir blmn, khya dedikleri ev sahibi alyordu. Orta boylu, gl kuvvetli, krk yalarnda biriydi; hmhm konuma tarzndan, kukuletasnn deliklerinden grnen kan anana dnm 59 uykusuz gzlerinden, ne irkin bir surata sahip olduu tahmin edilebilirdi. st ba pejmrde, crtlak sesli, rk ark dili, ufack tefecik bir kadnla yayordu. Kadnn ad Damaris'ti; btn gn avaz avaz bir sesle ve mzik kula hi olmadndan durmadan falso yaparak salsa'lar, vallenato'lar, bambuco'lm syleyip duruyordu, ama ark sylemeye yle hevesliydi ki, btn evin iinde kendi syledii mzikle tek bana dans ederek dolatn dnmemek olanakszd. Tabaklarla bardaklar ve araflar, sonunda rehineler protesto edene kadar, srekli kullanlyordu. Tuvaletin sifonu gnde yalnzca drt kez ekilebiliyor, ailenin dar kt Pazar gnleri, sifon sesi komularn dikkatini ekmesin diye, tuvalet kapal kalyor, muhafzlar, lavaboya ya da duun deliine iiyorlard. Damaris, ihmalkrln, yalnzca eflerin helikopterinin sesi duyulunca rtbas etmeye abalyor, bunu da alelacele, tam bir itfaiyeci tekniiyle, yerlerle duvarlar hortumla ykayarak yapyordu. Her Allahn gn leyin saat bire kadar televizyon dizilerini seyrediyor, o saatte le yemei iin piirecei ne varsa -etin, sebzenin, patatesin, kuru fasulyenin hepsini bir araya kartrarak- ddkl tencerenin iine atyor, dd tene kadar atein zerine oturtuyordu. Kocasyla sk sk yapt kavgalar, fkesinin gcn ve kimi zaman ilhamnn doruklarna erien kfr zenginliini ortaya koyuyordu. Biri dokuz, br yedi yanda olan iki kzlar vard; yaknlarda bir okula gidiyorlar, ara sra teki ocuklar televizyon seyretmeye ya da avluda oyun oynamaya eve aryorlard. retmenleri baz Cumartesiler onlar ziyarete geliyor, daha grltc baka arkadalar da herhangi bir gn kagelerek mzikli partiler yapveriyorlard. O zaman odann kapsna kilit asarak, rehineleri, radyoyu kapatmak, televizyonu sessiz olarak seyretmek ve en acil durumlarda bile tuvalete gitmemek zorunda brakyorlard.
Ekim sonlarnda Diana Turbay, Azucena'mn tedirgin ve hznl olduunu gzlemlemiti. Btn gn konumadan, hibir eyini paylamak istemez bir halde geirmiti. Bunda alacak bir ey yoktu: kendini soyutlama gc, zellikle de okuduu zamanlarda, hele okuduu kitap da ncil'se, herkeste olmayan bir biimde grlrd. Ama o sradaki suskunluunun yan sra, rkek bir hali, allmadk bir solgunluu da vard. tiraf etmeye zorlandnda, 60 Diana'ya, iki haftadan beri hamile olduu korkusunu tadn at. Hesaplan tamamd. Elli gnden fazladr tutsak hayat yayordu ve detleri arka arkaya iki kez aksamt. Diana, bu iyi haber karsnda sevinle yerinden sramt -tam ona zg bir tepkiydi bu-, ama Azucena'mn skntsn anlyordu. Don Pacho, ilk ziyaretlerinden birinde, Diana ile Azucena'ya, Ekimin ilk Perembe gn kacaklar szn vermiti. Doru gibi grnmt bu onlara, nk gzle grlr deiiklikler vard: kendilerine daha iyi davranlyor, daha iyi yemekler, daha fazla hareket zgrl veriliyordu. Yine de tarih deiiklii iin hep bir bahane7 bulunuyordu. O dedikleri Perembeden sonra, Kurucu Meclis seimlerine katlabilsinler diye 9 Aralkta serbest braklacaklarn sylemilerdi. Noelde, Ylbanda, Reyesl gnnde ya da ilerinden birinin doumgnnde de, tpk gdm gdm verilen avuntulara benzeyen bir dizi ertelemeyle, ayn eyi srdrmlerdi. Don Pacho, rehineleri Kasm aynda ziyaret etmeyi de srdrmt. Onlara yeni kitaplar, gnlk gazeteler, eski dergiler ve ku* tu kutu ikolata getiriyordu. Karlm teki kiilerden de sz ediyordu onlara. Diana, rahip Perez'in tutsa olmadn rendiinde, bu kez Pablo Escobar'dan bir rportaj koparmaya heveslenmi-ti, ama -baarabilirse- rportaj yaymlamaktan ok, teslim olmasnn koullarn onunla tartmak iin istiyordu bunu. Don Pacho, Ekim ay sonlarnda ona, bu isteinin kabul edildii yantn verdi. Ama 7 Kasmdaki haber bltenleri, onun bu hayaline ilk ldrc darbeyi indirmiti: Medelln takmyla Ulusal takm arasndaki futbol mann naklen yayn, Maruja Pachon'la Beatriz Villamizar'n karldklar haberini vermek zere yarda kesilmiti. Juan Vitta ile Hero Buss, haberi kendi hapishanelerinde duymular, aldklar en kt haber gibi gelmiti onlara. Bir korku filminin en abartl sahnelerinden baka bir ey olmad sonucuna varmlard onlar da. Bu sahneler, Juan Vitta'mn dedii gibi, "doldurma malzemesi," muhafzlara gre de, "atlabilir malzeme"ydi. Muhafzlardan biri, hararetli bir tartma srasnda, Hero Buss'a yle barmt: - Sen kes sesini, sen buraya davetli bile deilsin. l Reyes: Katolik lkelerinde, Doudan gelen mneccimin yeni doan sa'y grmelerinin kutland 6 Ocak yortusu. (ev.) 61 Juan Vitta, bunalma girmi, yemeden imeden kesilmiti, iyi uyuyamyordu, ne yapacam bilemiyordu; her gn binlerce kez lmektense bir an nce lmeyi en merhametli zm olarak gryordu. Rengi solmutu, bir kolu uyuuyordu, zorlukla soluk alyor, uykusunda irkiliyordu. O sralarda, yatann evresinde etten kemikten olarak grd lm annesi ve babasndan baka kimseyle konumaz olmutu. Telaa kaplan Hero Buss, Alman usl kyameti kopard: "Juan burada lecek olursa, sorumlusu sizlersiniz," dedi muhafzlara. Bu uyarya kulak verilmiti. Juan Vitta'ya gnderdikleri doktor, nl Prisco etesinden David Ricardo ile Armando Alberto Prisco Lopera'nn kardei Conrado Prisco Lopera'yd; bu iki karde, uyuturucu kaaklna balad gnden beri Pablo Escobar'la alyorlar, Medelln'in kuzeydou kesimindeki genler arasnda kiralk katil kurumunun yaratcs olarak gsteriliyorlard. En pis ileri, o arada karlan kiilerin gzetimini de stlenen bir katil ocuklar etesini ynettikleri syleniyordu. Buna karlk, Hekimler Odas, doktor Conra-do'yu onurlu bir profesyonel olarak gryordu; zerine den tek glge, halen ya da bir zamanlar, Pablo Escobar'n aile doktoru olmasyd. Yz ak olarak gelmi, kendisini iyi bir Almancayla selamlamas Hero Buss'u artmt:
Hallo Hero, wie geht's uns} Juan Vitta iin mucizevi bir ziyaret olmutu bu; koyduu tan iin deil -onda ileri derecede stres bulmutu-, okumaya olan tutkusu nedeniyle. Ona yazd tek reete, gzel kitaplar okuma urubu olmutu. Oysa doktor Prisco Lopera'nn rehinelere verdii siyasal haberler, ilerinde en salkl olann bile ldrecek nitelikte bir zehir gibiydi. Diana'nn keyifsizlii Kasmda daha ktye gitmiti: iddetli ba arsyla spazml karn arlar ekiyor, ciddi bir bunalm geiriyordu, ama gnlnde, doktorun onu ziyaret ettiine dair herhangi bir belirti yoktu. Belki de, yl sonu yaklatka gitgide daha belirsizleen durumunun felce uramas yznden bunalma girdiini dnyordu. "Burada vakit, kullanmaya alk olduumuzdan daha farkl bir biimde geiyor -diye yazmt-. Hibir ey iin abalamaya gerek yok." O dnemde yazd bir not, onu yiyip bitiren ktmserlii ortaya koyuyordu: "Hayatmn bugne kadar nasl olduunu gzden geirme frsatn buldum: ne ok ak, nem ' Merhaba Hero, nasl gidiyor? (ev.) 62 li kararlar almakta ne byk acemilik, demeyecek eylere harcanm ne ok vakit!" Bu acmasz vicdan muhakemesinde, mesleinin zel bir yeri vard: "Gazetecilik yapmann ne olduu ve ne olmas gerektii hakkndaki kanlarm her defasnda daha glendii halde, konuyu aklkla ve btnyle gremiyorum." iindeki kukulan, kendi dergisi iin de besliyordu: "Yalnzca ticari adan deil, ' editrlk asndan da ok zayf buluyorum," diyor, sonra da eli titremeden yargya varyordu: "Derinlik ve analizden yoksun." O zamanlar ayr ayr btn rehinelerin gnleri, Don Pac-ho'yu beklemekle geiyordu; onun, her zaman nceden duyurulan, ama pek az gerekleen ziyaretleri, bir zaman ls haline 4i gelmiti. Evin zerinde uan kk uaklarla helikopterlerin sesle-1 *' rini duyuyorlar, bu uular onlarda allm keif gezileri izlenimini brakyordu. Buna karlk her uu, muhafzlarn harekete gemelerine neden oluyor, bir atma hazrl iin de silahlarna davranp tetikte bekliyorlard. Rehineler, srekli yinelenen uyarlardan, silahl bir saldr olursa, muhafzlarn ie onlar ldrmekle balayacaklarn biliyorlard. Btn bunlara ramen Kasm ay, biraz umutla sona ermiti. Azucena Lievano'yu tedirgin eden kukular dalmt: onda grlen belirtiler, belki de sinir geriliminin neden olduu yalanc bir gebelikti. Ama bundan mutlu olmamt. Tersine, balangtaki korkusundan sonra, bir ocuk sahibi olma dncesi, serbest braklr braklmaz yeniden yaatmaya kendi kendine sz verdii bir hayale dnmt. Diana ise, leri Gelenlerin anlama olaslklar zerindeki aklamalarnda umut belirtileri gryordu. Kasm aynn geri kalan, Maruja ile Beatriz iin bir uyum salama dnemi oldu. Her biri, kendince bir hayatta kalma stratejisi oluturmutu. Cesur ve kiilik sahibi bir insan olan Beatriz, gerekleri en aza indirgeme avuntusuna snd. lk on gn ok iyi geirmiti, ama ok gemeden durumun daha karmak ve tehlikeli olduunun bilincine varm, bu felaketle ancak yar yarya yzlee-bilmiti. Neredeyse akld denebilecek kendi iyimserliine kar bile acmasz bir analizci olan Maruja ise, daha ilk andan, kendi olanaklarnn dnda bir gerekle kar karya bulunduunun ve bu karlma olaynn uzun ve zor bir sre olacann farkna varmt. Tpk kabuunun iindeki bir salyangoz gibi kendi iine giz63 lenip enerjisini boa harcamayarak, derin dncelere dalmt, ta ki nne geemedii 'lebilecei' dncesine kendini altrana kadar. "Buradan sa kamayacaz," dedi kendi kendine; bu kaderci dncenin kendi zerinde beklediinin tersi bir etki yapmasna kendisi de armt. O andan sonra kendi kendisinin efendisi olduunu, her eye ve herkese uyum salayabileceini, bu disiplinli yaantnn kendini ikna yoluyla daha katlanlabilir olmasn salayabileceini hissetmiti. Televizyon bile tutsakln nc haftasndan sonra ekilmez olmu, odada bulduklar ve belki de karlan bir nceki kiiden artakalan aktalite dergilerindeki bulmacalarla az saydaki okunabilir
makale sona ermiti. Ama en kt gnlerinde bile, gerek hayatta da her zaman yapt gibi, gnde yaklak iki saatini mutlak yalnzla ayryordu. Her eye ramen, Aralk aynn ilk haberleri, umutlu olmak iin nedenler bulunduuna iaret ediyordu. Marina'nn o korkun kehanetleri gibi, Maruja da iyimserlik oyunlar uydurmaya balamt. Marina da hemencecik ona ayak uydurdu: muhafzlardan biri, baparman olumlu anlamda havaya kaldrmt, bu da ilerin iyiye gittii anlamna geliyordu. Bir keresinde Damaris alverie kmam, bunu da, nasl olsa serbest braklacaklar iin alverie gerek kalmadnn iareti olarak yorumlamlard. Kendilerini nasl serbest brakacaklarn tahmin oyunlar oynuyorlar, tarihini ve biimini saptyorlard. Karanlkta yaadklarndan, gneli bir gnde serbest braklacaklarn ve kutlamay Maruja'nn dairesinin terasnda yapacaklarn hayal ediyorlard. "Ne yemek istersiniz?" diye soruyordu Beatriz. yi bir a olan Marina, kralielere lyk bir yemek listesi saptyordu. Oyun olarak baladklar ey sonunda gerekmi gibi oluyor, kmaya hazrlanarak birbirlerinin makyajn yapyorlard. Kurucu Meclis seimleri nedeniyle salverilecekleri tarihlerden biri olacan syledikleri 9 Aralkta, verecekleri yantlarn her birini hazrladklar basn toplants aklamas da dahil olmak zere, alesta bekliyorlard. O gn, heyecanla gemi, Maruja'nn, kocas tarafndan er ge serbest braktrlacaklar konusundaki en kk bir kukuya yer vermeyen kesin gven duygusu sayesinde, zntye dnmeden sona ermiti. 64 Gazetecilerin karlmalar, Cesar Gaviria'mn, Virgilio Barco A hkmetinde bakan olduu zamandan beri kafasn kurcalayan dnceye kar bir tepkiydi: Terrizme kar srdrlen savata hukuksal bir seenek nasl yaratlabilir? Bu soru, bakanlk seimi kampanyasnn da ana konusunu oluturmutu. Bunu, greve balama konumasnda da n plana karm, uyuturucu mafyas terrizminin ulusal bir sorun olmas nedeniyle zmnn de ulusal olabilecei, oysa uyuturucu kaaklnn uluslararas bir sorun olduu ve zmlerinin de ancak uluslararas olabileceini nemle vurgulamt. Bu ncelik, uyuturucu mafyas terrizminin aleyhi-neydi, nk patlayan ilk bombalarla kamuoyu, uyuturucu terristlerine hapis cezas verilmesini, bir sonrakilerle sulularn su iledikleri yabanc lkeye iade edilmelerini istiyor, ama drdnc bombadan sonra onlarn balanmalarn istemeye balyordu. Bu bakmdan, sulularn yabanc lkeye iade edilmeleri, onlara teslim olmalar konusunda bask yaplabilmesi iin acil bir ara olacakt; Gaviria da bunu, zerinde fazla dnp tanmadan uygulamaya hazrd. Gaviria, grevi devraldktan sonraki ilk gnlerde, hkmetin kurulmasndan ve devletin son yz yl iindeki en kkl reformunu gerekletirmesi iin Kurucu Meclisin toplantya arlmasndan bunalm bir halde, bu konuyu kimseyle konumaya pek vakit bulamamt. Terrizmin, Luis Carlos Galn'n ldrlmesinden beri yaratt tedirginlii, Rafael Pardo da paylayordu. Ama o da greve gelme telana kaplmt. Kendine zg bir durumu vard: Gaviria gibi iir merakls ve Beatles hayran, kendi kendisinin Ykm gibi mtevaz bir ad verdii kkl deiiklik dncelerine sahip olan, yzylmzn en gen bakanlarndan birinin yeniliki atlmlaryla sarslan bir hkmet saraynda, Rafael Pardo'nun Gvenlik ve Asayi danman olarak atanmas, yaplan ilk atamalarBr Karlma yks 65/5 dan biri olmutu. Pardo, bu frtnann ortasnda, elinde her yere tad bir antayla dolayor, alabilmek iin nereyi bulursa oraya yerleiyordu. Kz Laura, onun isiz kaldn sanmt, nk ne eve geldii saat belliydi, ne de evden kt. Aslnda koullarn zorlad bu teklifsizlik, devlet memurundan ok lirik bir aire benzeyen Rafael Pardo'nun kiiliine ok uygundu. Otuz sekiz yandayd. Akademik formasyonu hemen gze arpyor ve salam temellere dayanyordu: Bogota Modern Lisesini bitirmi, ekonomi eitimi grd And niversitesinde ayrca dokuz yl boyunca ay konuda retim yesi ve aratrmac olarak alm, Hollann
da'nn Lahey kentindeki Sosyal Bilimler Enstitsnde Planlama zerine master yapmt. stelik eline geirdii her kitaba, zellikle de birbirinden uzak iki uzmanlk dal olan iir ve gvenlik konusundaki kitaplara lgncasna denebilecek kadar merakl bir okuyucuydu. O tarihlerde, kendisine daha nceki drt Noelde hediye edilmi olan yalnzca drt tane kravat vard; onlar da kendi zevki iin takmaz, bir tanesini yalnzca acil durumlar iin cebinde tard. Pantolonlaryla ceketlerini, ne rengine, ne de modeline aldrmadan birbirine uydurur, dalgnlkla baka baka renklerde oraplar giyer, soukla scak arasnda bir fark grmediinden hemen her zaman gmlekle dolard. En byk elencesi, kz Laura'yla, gecenin saat ikisine kadar, tam bir sessizlik iinde ve para yerine kuru fasulye kullanarak poker oynamakt. Gzel ve sabrl ei Claudia, ileden kyordu, nk kocas, bardaklarn nerede durduunu ya da bir kapnn nasl kapandn ya da buzdolabndan buzun nasl karlacan bilmeden evin iinde uyurgezer gibi dolayordu; dayanamad eyleri renmeme konusunda da neredeyse sihirli bir yetenee sahipti. Btn bunlarn yan sra, en acayip zellii, ne dndn tahmin etmeye en kk bir olanak brakmayacak biimde, heykel kadar klkprdamaz oluu ve bir konumay en fazla drt szckle bitirmek ya da hararetli bir tartmaya buz gibi bir tek heceyle son vermekteki acmasz yeteneiydi. Yine de, niversite ve i arkadalar, onun evdeki itibarszlna akl erdiremiyorlard, nk onu alkan, zeki, dzenli, tyler rpertecek kadar soukkanl biri olarak tanyorlar, o akn tavrn daha ok bakalarn artmak iin takndn dnyorlard. Kolay sorunlara sinirlenir, umutsuz dvalara kar byk bir sabr gsterirdi; soukkanl ve alayc bir mizah duygusunun zorlukla yumuatabildii sert bir kiilie sahiptik Bakan Virgilio, onun bu d arya smsk kapallnn ve gizlilie olan meraknn yararl yann grm olsa gerekti, nk gerillalarla yrtlen grmelerin ve atma blgelerindeki rehabilitasyon programlarnn sorumluluunu ona yklemi, Pardo da bu yetkisiyle, M-19'la bar anlamas yapmay baarmt. Devlet srlarn ve aratrlamaz gizlilikleri onunla paylaan bakan Gaviria, btn bunlarn dnda, dnyann en gvensiz ve dzensiz lkelerinden birindeki gvenlik ve asayi sorunlarn da onun stne ykmt. Pardo, brosunun tamam bir antann iinde olarak grevi stlenmiti; daha iki hafta boyunca da bakalarnn brolarndaki tuvaleti ya da telefonu kullanmak iin izin istemek zorunda kalacakt. Ama bakan, herhangi bir ko-nP zerinde sk sk ona danyor, onu byk bir dikkatle dinlemesinden, yaplacak toplantlarn ok etin geecei anlalyordu. Bir leden sonra, bakanlk brosunda yalnz kaldklarnda, Gaviria yle sormutu ona: - Baksanza, Rafael, o adamlardan biri birdenbire adalete teslim olur da, aleyhinde onu tutuklamamza yetecek hibir sulama bulamazsak diye kayglanmyor musunuz? te sorunun pf noktas da buydu: polis tarafndan keye sktrlan terristler, teslim olma kararn veremiyorlard, nk kendilerinin de, ailelerinin de gvenlii iin ellerinde hibir garanti yoktu. te yandan devletin de elinde yakaladklar onlar takdirde mahkm edecek kantlar yoktu. Dnlen ey, devletin, onlarn ve ailelerinin gvenliini salamas karlnda, sularn itiraf etmeye karar verebilmeleri iin hukuksal bir forml bulmakt. Rafael Pardo, bir nceki hkmetin bar grevlisi olarak bu sorunu ele almt ve Gaviria ona bu soruyu sorduunda, antasndaki ktlarn arasnda hl birka not bulunuyordu. Aslnda bunlar, zm ilkeleriydi: adalete teslim olan kimse, yarglanmasna yetecek bir suunu itiraf edecek olursa, cezasnda indirime gidilecek, mal varln ve parasn da devlete teslim etmesi halinde, ek bir indirim daha yaplacakt. Hepsi buydu, ama bakan zm btnyle grebiliyordu, nk kendisinin, ne savaa, ne de bara deil, adalete dayanan ve 'sulularn iadesi' gibi vazgeilemez bir tehdidi de elden brakmadan terrizmin gerekelerini ortadan kaldran bir strateji dncesine uyuyordu. Bakan Gaviria, Adalet Bakan Jaime Giraldo Angel'e nerdi bunu. Bakan, bu fikri hemen kapmt, nk o da bir sreden beri bu uyuturucu kaakl sorununa hukuksal bir klf bulmann 67 il I i L.
yollarn aryordu. stelik her ikisi de, Kolombiyal sulularn yabanc bir lkeye iadesini, onlar teslim olmaya zorlayacak bir ara olarak savunuyorlard. Giraldo Angel, o dalgn bilge havas, szckleri semekteki amazl ve kurallar hemencecik kda dkme yeteneiyle, sonunda hem kendi fikrilerini, hem de Ceza Yasasnda zaten var olan baka fikirleri kullanarak forml toparlamt. Cumartesi-Pazar oturup, portatif muhabir bilgisayaryla bir ilk taslak hazrlad ve Pazartesi gn erkenden, zerinde hl karalamalar ve elle yaplm dzeltmeleriyle onu bakana gsterdi. Kdn st ksmnda mrekkeple yazl olan balk, tarih bir cenindi: Adalete teslim olma kouluyla. Gaviria, tasarlarnda son derece titiz davranr, onaylanacaklarndan emin olmadan onlar Bakanlar Kuruluna gtrmezdi. Bu yzden de tasla Giraldo Angel ve avukat olmad halde Rafael Pardo'yla derinlemesine inceledi; nk Pardo az konuurdu, ama syledikleri genellikle isabetli olurdu. Sonra, taslan daha gelitirilmi biimini Gvenlik Konseyine yollad; Giraldo Angel orada, Savunma Bakan general Oscar Botero'nun ve Ar Ceza Dairesi bakan Carlos Meja Escobar'n desteini bulacakt; bu sonuncusu, kararnameyi gerek hayatta uygulamakla grevlendirilecek olan gen ve yetenekli bir hukukuydu. General Maza Marquez, Medel-lfn karteline kar yaplacak mcadelede sava dnda baka herhangi bir formln yararsz olacan dnmesine ramen, tasarya kar kmad. "Bu lke -derdi hep-, Pablo Escobar lmedike yoluna girmez." nk Escobar'n, yalnzca, uyuturucu kaakln hkmetin korumas altnda hapisten srdrebilmek iin teslim olabilecei kansndayd. Tasar, Bakanlar Kuruluna sunuldu ve ba sorumlular tketici lkeler olan bir insanlk felaketini yok etmek iin terrizmle pazarla giriilmesinin szkonusu olmad vurguland. Tersine, sulunun iade edilmemesi faktrn, adalete teslim olacaklara sunulacak bir inisiyatif ve gvence paketinin iine byk dl olarak katmakla, uyuturucu kaaklyla mcadelede sulularn iadesine daha byk bir hukuksal ilerlik kazardrmakt szkonusu olan. En nemli tartmalardan biri, yarglarn ilenen sular iin gznne almalar gerekecek tarihin snryd. Bu demek oluyordu ki, kararname tarihinden sonra ilenmi hibir su, koruma kapsamna alnmayacakt. Bir tarih snrlamas konmasnn en ateli kar68 t olan bakanlk genel sekreteri Fabio Villegas, bunu gl bir gerekeye dayandryordu: balanabilir sular iin konacak sre sona erdiinde, hkmet politikasz kalacakt. Yine de ounluk, sulularn teslim olmaya karar verene kadar su ilemeyi srdrebilecekleri bir korsanlk ayrcalna dnmesi tehlikesinin kesin olmas karsnda, saptanacak srenin pek uzun tutulmamas konusunda bakanla ayn grteydi. Hkmeti, herhangi bir yasad ya da yakksz pazarlk kukusundan korumak iin, Gaviria ile Giraldo, dvalar srasnda dorudan ade Edilebilirler'den gelebilecek hibir eliyi kabul etmemek ve yasann hibir yann onlarla da, baka herhangi bir kim-sfjyle de grmemek konusunda anlamlard. Yani hibir biimdi ilkeler deil, yalnzca uygulama konular tartlabilecekti. Ar Ceza Dairesi bakan -ki ne yrtme organna baldr, ne de onun tarafndan atanr-, ade Edilebilirlerle ya da onlarn yasal temsilcileriyle herhangi bir balant kurmakla resmen grevlendirilmi olacakt. Tm grmeler yazl olarak yaplacak, bylelikle resm belge olarak kalacakt. Kararname tasars, Kolombiya'da hi de sk rastlanmayan bir abukluk ve gizlilik iinde grlerek, 5 Eyll 1990 tarihinde onayland. 2047 sayl Olaanst Hal kararnamesiydi bu: teslim olup sularn itiraf edenler, n avantaj olarak, su iledikleri lkeye iade edilmeme kuralndan yararlanabileceklerdi; bu itirafn dnda ayrca adaletle ibirlii yapanlara, hem teslim olma, hem de itiraf nedeniyle, te bire varan oranlarda, ihbar yoluyla adaletle ibirlii yapanlara da altda bire varan oranlarda ceza indirimi uygulanacakt. Toplam olarak, sulunun iadesinin talep edildii tek bir su ya da tm sular iin ngrlen cezann yarsna kadar indirim yaplabilecekti. Bu, en yaln, en saf ifadesiyle adaletin ta kendisiydi: krk katr m istersin, krk satr m? Kararnameyi imzalayan ayn Bakanlar Kurulu, yeni hkmetin, sulu iadesinden, yalnzca
kararnamedeki n avantaj kouluyla vazgetiini aka gstermek iin, sulunun iadesini reddetmi, nnkini onaylamt. Aslnda bu, tek bana bir kararname olmaktan ok, terrizme kar, hem de yalnzca uyuturucu kaaklarna deil, teki adi sululara kar da genel olarak srdrlen mcadele yolunda iyi tanmlanm bir bakanlk politikasyd. General Maza Marquez, Gvenlik Konseyinde, kararname hakknda aslnda ne dndn sylemedi, ama yllar sonra -bakanlk seimi kampanyasnda-, 69 onu "zamanmzn entrikas" olarak acmaszca yerden yere vurdu. "Bu kararnameyle, adaletin yceliine glge drlm, -diye yazmt o zaman-, ceza hukukunun tarihsel saygnl yerle bir edilmitir." Katedilecek yol uzun ve karmakt. Artk tm dnyada Pablo Escobar'n tescilli ad olarak bilinen ade Edilebilirler, kararnameyi derhal reddetmiler, ama ok daha fazlas iin savamay srdrebilmek zere kaplar aralk brakmlard. Bunun balca nedeni, iade edilmeyeceklerinin kesin bir biimde ifade edilmemi olmasyd. Ayrca kendilerinin siyas sulular olarak da kabul edilmelerini, dolaysyla da kendilerine, balanan ve siyas parti saylan M-19 gerillalarna davranld biimde davranlmasn da istiyorlard. Onlarn yelerinden biri Salk Bakanyd; hepsi de Kurucu Meclisin seim kampanyasna katlyordu. ade Edilebilirlerin bir baka kaygs da, dmanlarndan korunabilecekleri gvenli bir hapishane ve aileleriyle yandalarna verilecek gvenceydi. Hkmetin, kararnameyi, rehineler iin bask yapabilmek amacyla uyuturucu kaaklarna dn olarak hazrlad syleniyordu. Aslnda tasar, Diana'nn karlmasndan nce ileme konulmutu; ade Edilebilirler, Francisco Santos'la Marina Monto-ya'nn neredeyse ayn anda karlmalaryla olaylar biraz daha trmandrdklarnda ise, oktan kabul edilmiti. Daha sonra, istediklerini elde etmeye sekiz rehine yetmeyince, Maruja Pachn'la Beat-riz Villamizar' da karmlard. Sihirli bir sayyd bu: dokuz gazeteci; bir de, Escobar'n kiisel adaletinden kam bir politikacnn -daha nceden mahkm edilmi olan- kz kardei vard. Bir bakma, bakan Gaviria, kararname daha gcn gstermeden nce, kendi buluunun kurban olmaya balyordu. Diana Turbay Quintero, tpk babas gibi, hayatn ynlendiren youn ve tutkulu bir iktidar duygusuna, doutan bir liderlik yeteneine sahipti. Politikann byk isimleri arasnda bymt, daha sonra da politikann onun dnya gr olmamas zordu. "Diana bir devlet adamyd diyecekti onu anlayan ve seven bir arkada- Hayatnn en byk kaygs da, inatla lkesine hizmet etme isteiydi." Ama iktidar -tpk ak gibi- iki yan keskin bir kltr: hem uygulanr, hem bir hastalk gibi insan sarar. Ayn anda hem katksz bir irade gc yaratrken, hem de onun tam tersini, 70 ' zlenen ama korkulan, peine dlen ama asla eriilemeyen, lksel bir akn aranmasyla kyaslanabilecek, kar konulamaz, gelip geici bir mutluluun aranmasna neden olur. Diana, her eyi bilmenin, her eyin iinde olmann, her eyin nedenini, nasln ve kendi hayatnn nedenini kefetmenin doyumsuz hrs iinde bu iktidar hastaln ekiyordu. Diana'yla ilikileri olan ve onu yakndan tanyp seven kimileri, bunu, onun kalbinin kararszlklar iinde grp alglamlar, onun pek ender mutlu olduunu dnmlerdir. ktidarn iki keskin yanndan hangisinin onu daha fazla yaraladn bilmemiz, -kendisine sormu olmadmza gre- mmkn deil. Yirmi sekiz yanda babasnn zel sekreteri ve sa kolu olup, iktidarn karlkl esintileri arasnda skp kaldnda, bu yaralarn acsn yreinde hissetmi olsa gerek. Saylamayacak kadar ok olan arkadalar, Diana'nn, tandklar en zeki insanlardan biri olduunu, akl almaz bir bilgi dzeyine, artc bir analiz yeteneine ve insanlarn nc niyetlerine varana kadar her eyi alglamak gibi ilah bir gce sahip olduunu sylemilerdir. Dmanlar ise, sz dndrp dolatrmadan, onun, perde arkasndaki rahatszlk kayna olduunu sylemekteler. Daha bakalar da, babasnn kaderini her eyden nce ve her eye kar
koruma abas iinde kendisininkini ihmal ettii ve iktidar mensuplaryla dalkavuklarn maas olabildii kansndalar. Diana, 8 Mart 1950'de, babas artk devlet bakanl iin beklemedeyken, acmasz Balk burcunda domutu. Bulunduu her yerde doutan lider olduunu gsterdi: Bogota'daki And Kolejinde, New York'taki Sacred Heart'ta ve hukuk renimini diploma almay beklemeden bitirdii, yine Bogota'daki Santo Tomas de Aquino niversitesinde. Neyse ki tahtsz bir iktidar olan gazetecilie ge katlmas, Diana iin, kendisinin en iyi yanyla yeniden bulumas gibi bir ey olsa gerek. Hoy x Hoy dergisini ve televizyon haber program Cnpton'u, bar iin almann en ksa yolu olarak kurmutu. "Ne kimseyle dvecek halim var, ne de kavga karmaya hevesim -demiti o zaman-. Artk tmden uzlamacym." O kadar uzlamacyd ki, bakan Turbay'n bulunduu odann neredeyse tam iine bir fze atm olan M-19 komutan Carlos Pizarro'yla bile bar grmelerine oturmutu. Bunu anlatan bir arkada, glmekten katlarak yle diyordu: "Diana, bu oyunun, herkesten yumruk yi71 yen bir boksr gibi deil, bir satran oyuncusu gibi oynanacan anlamt." Bu yzden de, Diana'nn karlmasnn, -insancl arlnn dnda-, ynetilmesi g siyas bir arlnn olmas pek doal deildi. Eski bakan Turbay, kamuoyu nnde de, zel hayatnda da, ade Edilebilirler'den herhangi bir haber almadn sylemiti, nk ne istediklerini bilmedii srece bunun daha ihtiyatl olacan dnyordu, ama aslnda Francisco Santos'un karlmasndan ksa bir sre sonra bir mesaj almt. Hernando Santos talya'dan dner dnmez bunu ona bildirmi, birlikte bir hareket plan izebilmeleri iin onu evine davet de etmiti. Santos onu, o kocaman ktphanesinin yar karanlnda, Diana ile Francisco'nun idam edileceklerinden emin olmann bitkinlii iinde bulmutu. Onu en etkileyen ey, -o dnemde Turbay' grenlerin hepsini etkiledii gibi-, bu talihsizlii yklenmekte gsterdii arballk olmutu. Her ikisine birden seslenen bu mesaj, imzasz olarak elle ve kk harflerle yazlm sayfalk bir mektuptu, artc bir balangc da vard: "Biz ade Edilebilirler'den saygyla selm olsun sizlere." Gerekliinden kukulanmaya yer brakmayan tek ey, Pablo Escobar'a zg o dolaysz, elikisiz, zl slbuydu. ki gazetecinin karlmalarn stlenmekle ie balyor, "salk durumlar iyi, tutsaklk halinde normal saylabilecek iyi koullar altnda bulunuyorlar" diyordu. Geri kalan, polisin grevini ktye kullanmas nedeniyle hakaret dolu bir muhtra gibiydi. En sonunda da, rehinelerin serbest braklmalar iin vazgeilmez madde ne srlyordu: Medelln ve Bogota'da kendilerine kar tm asker operasyonlarn durdurulmas; polis rgtnn uyuturucu mafyasna kar hazrlad sekin bir birlik olan zel Tim'in geri ekilmesi; ayn timin, Medellh'in kuzeydou blgesinden drt yz kadar gence ikence edilmesinden ve ldrlmesinden sorumlu tuttuklar komutanyla yirmi subaynn grevden alnmalar. Bu koullar yerine getirilmedii takdirde, ade Edilebilirler, byk kentlerde dinamitli saldrlarla bir kitle imha savana, ayrca yarglarn, politikaclarn ve gazetecilerin katledilmesine girieceklerdi. Mektup, yaln bir biimde sona eriyordu: "Asker darbe gelirse, ho gelir. Zaten kaybedecek fazla bir eyimiz yok." Mektuba verilecek yant, yazl olarak ve daha nce herhangi bir diyaloga giriilmeden, gnlk bir srenin sonunda, Medel72 l'n'de, Hernando Santos adna bir oda ayrlacak olan Intercontinental Otelinde teslim edilecekti. Daha sonraki ilikiler iin araclar, ade Edilebilirler tarafndan bildirilecekti. Turbay'n, elle tutulur bir haber almadka, ne bu mesaj, ne de daha sonrakileri ortala yaymama kararn, Santos da benimsemiti. "Biz ne kimsenin mesajlarn bakana tamaya talip olabiliriz -diye szn tamamlad Turbay-, ne de saygnlmzn elverdiinin tesine gemeye." Turbay, Santos'a, ikisinin de kendi balarna bir yant yazmasn, sonra bunlar ortak bir mektuba dntrmelerini nerdi. yle de yaptlar. Sonu, anahatlaryla, hkmetin ilerine mdahale etmeye hibir gleri olmad, ama ade Edilebilirlerin kesin . kantlarla ihbar edebilecekleri her trl yasa ve insan haklar ihlal->-*fs lerini aa vurmaya hazr olduklar biiminde resm bir
aklama olmutu. Polisin operasyonlarna gelince, bunlar engelleyecek hibir yetkileri bulunmadn, ne sulanan yirmi subayn kamtsz olarak grevden alnmalarn isteyebileceklerini, ne de bilmedikleri bir durum aleyhinde gazetelere bayazlar yazabileceklerini hatrlatyorlard. Bu yant mektubunu, Hernando Santos'un kesin olarak gvendii eski dostu, Zipaquira Ulusal Lisesindeki rencilik yllarndan beri ateli bir boagrei merakls olan noter Aldo Buenaventura alp gtrd, intercontinental Otelinde ayrlm olan 308 numaral odaya henz yerlememiti ki, telefon ald. Senor Santos siz misiniz? Hayr -diye karlk verdi Aldo-, ama ben onun tarafndan geliyorum. Emaneti getirdiniz mi? Konuann sesi yle kendine zg tnlyordu ki, Aldo, acaba Pablo Escobar'n ta kendisi mi diye merak ederek, emaneti getirdiini syledi. Klklar ve halleri tavrlar st dzey yneticileri andran iki gen kt odaya. Aldo mektubu onlara teslim etti. Onlar da nazik bir ba hareketiyle onun elini skarak kp gittiler. Aradan bir hafta gemeden, ade Edilebilirler'den yeni bir mektup getiren Antioquia'h avukat Guido Parra Montoya, Tur-bay'la Santos' ziyaret etti. Parra, Bogota'nn siyas evrelerinde tannmayan bir kii deildi, ama karanlk ilerle urar gibi bir hali vard. Krk sekiz yandayd; iki liberal milletvekilinin yedei olarak iki kez Temsilciler Meclisinde bulunmu, bir kez de, M-19'un kaynan oluturan Ulusal Halk ttifak (UH)'den asil 73 ye olarak katlmt. Carlos Lleras Restrepo hkmetinde bakanlk hukuk brosunda danmanlk yapmt. 10 Mays 1990'da, genliinden beri hukukla urat Medelln'de, terrizmle ibirlii yapt savyla tutuklanm, kant yetersizliinden iki hafta sonra serbest braklmt. Bunlara ve daha baka aksaklklara ramen, uzman bir hukuku ve iyi bir pazarlk olarak kabul ediliyordu. Yine de, ade Edilebilirlerdin gizli elisi olarak, dikkati ekmeyecek, daha az mimlenmi birini dnmek zor gibi grnyordu. Nianlan ciddiye alanlardand. Canl renklerde gmlekler ve talyan modasna uygun kocaman dml gen ii kravatlarla birlikte, o zamanlar yneticilerin niformas olan ak gri kostmler giyerdi. Merasim dkn tavrlar, kulaa ho gelen bir konuma tarz vard; nazik olmaktan ok mltefitti. ki efendiye birden ho grnmek istenildiinde tehlikeli bir zellikti bu. Eski bir liberal bakanla lkenin en nemli gazetesinin genel mdrnn huzurunda, azndan bal akyordu. "Saygdeer doktor Turbay, azizim doktor Santos, ne arzu ediyorsanz emirlerinizdeyim," dedi, arkasndan da hayatna mal olabilecek trden bir dikkatsizlie derek ekledi: Ben, Pablo Escobar'n avukatym. Hernando, bu yanlgy havada kapmt. yleyse bize getirdiiniz mektup ondan, yle mi? Hayr -diye dzeltti Guido Parra, gzn bile krpmadan-. Mektup, ade Edilebilirler'den, ama yantnzn Escobar'a olmas gerekiyor, nk pazarlkta onun etkisi olabilir. Bu ayrm nemliydi, nk Escobar, arkasnda adaletin iine yarayacak iz brakmazd. Karlanlar iin pazarlk gibi, kendisini tehlikeye atabilecek konulardaki mektuplarda kullanlan elyazs, byk harflerle gizleniyor ve ade Edilebilirler ya da Manuel, Gabriel, Antonio gibi herhangi bir n adla imzalanyordu. Sulayc olarak ne kt mektuplarda ise, biraz da ocuka olan kendi normal elyazsn kullanyor, sonra da yalnzca kendi adyla imzasn ve parafn atmakla kalmayarak, ayn zamanda baparman da basyordu. Gazetecilerin karldklar dnemde, kendi varlndan bile kuku duyulmasn salamak, akla yatkn olurdu. ade Edilebilirler'in onun bir takma adndan baka bir ey olmamas mmknd, ama bunun tersi de olabilirdi: belki de Pablo Escobar ad ve kimlii, ade Edilebilirler'e verilmi bir isimdi yalnzca. 74 Guido Parra, ade Edilebilirler'in yazl olarak nerdiklerinin daha tesine gemeye hazr gibi grnyordu hep. Ama onu b-yltele okumak gerekiyordu. Aslnda mvekkili iin istedii ey, gerillalara gsterilen siyas davran biiminin eiydi. Dahas, Birlemi Milletler'in katlmn
isteme nerisiyle, uyuturucu mafyas sorununa uluslararas nitelik kazandrlmasn da aka ortaya koyuyordu. Yine de, Santos'la Turbay'n kesin olarak reddetmeleri karsnda, onlara eitli alternatif formller nermiti. Bylelikle, sonunda bir kmaz sokakta krdme dnecek olan, uzun ve bir o kadar da ksr bir sre balatlm oldu. Santos ile Turbay, ikinci bildiriden sonra bakanla zel olarak balant kurmulard. Gaviria, zel ktphanesinin kk salonunda akam saat sekiz buukta kabul etti onlar. Allagelenden daha soukkanl ve rehinelerle ilgili yeni haberleri renmeye istekliydi. Turbay ile Santos, gidip gelen iki mektubu ve Guida Par-ra'nn arabuluculuunu anlattlar ona. Kt bir eli -dedi bakan-. ok zeki, iyi bir avukat, ama son derece tehlikeli. Srtn Escobar'a dayad kesin. Mektuplar, o herkesi etkileyen konsantrasyon gcyle okudu: sanki odada yokmuasna mektuba dalp gitmiti. Bitirdiinde, yorumlar akllca ve eksiksiz, konuyla ilgili tahminleri drt drtlkt. Hibir haberalma rgtnn, rehinelerin nerede olabilecekleri hakknda en ufak bir bilgileri olmadn anlatt. Yani bakan iin yeni olan ey, onlarn Pablo Escobar'n elinde tutulduklarnn dorulanm olmasyd. Gaviria, o gece, son bir kanya varmadan nce her eyi kukuyla karlamaktaki ustaln kantlamt. Mektuplarn sahte olabileceklerini, Guido Parra'nn baka bir oyun oynamakta olduunu, hatta bunlarn hepsinin Pablo Escobar'la hi ilgisi olmayan birinin oyunu olabileceini dnyordu. Konuklar, ieri girdikleri zamankinden daha ylgn olarak ktlar dar, nk grne gre bakan, bu olay, kendi kiisel duygularna pek az yer brakan ciddi bir devlet sorunu olarak kabul ediyordu. Bir anlamaya varmaktaki balca glk, Escobar'n, Kurucu Meclis, sulularn iadesi konusunu, hatta belki affedilmelerini grrken, rehineleri olabildiince uzun sre elinde tutmak ve daha nce akla gelmedik ek avantajlar salamak iin, kendi sorunlarnn gelimesine gre koullar durmadan deitiriyor olmasyd. Escobar'n karlanlarn aileleriyle srdrd kurnazca yazmada, bu 75 konu hibir zaman tam olarak aklk kazanmamt. Ama pazarlkta izleyecei strateji ve uzun vadedeki gr alar konusunda talimat vermek zere Guido Parra'yla srdrd son derece gizli yazmasnda her ey apakt. "Bu iin daha fazla krdm olmamas iin btn kayglarmz Santos'a iletsen iyi olur -diyordu ona bir mektubunda-. nk bizim hibir biimde, hibir su iin, hibir lkeye iade edilmeyeceimiz yazl olarak karara balanmal." Teslim olmak iin itiraf koulunda da aklk istiyordu. ok nemli olan teki iki nokta ise, zel hapishanenin korunmas ve aileleriyle yandalarnn gvenliiydi. Hemando Santos'un, eski bakanla her zaman politik bir temele oturmu olan dostluu, bu kez kiisel ve candan bir nitelik kazanmt. Tam bir sessizlik iinde saatlerce kar karya oturabiliyorlard. Gn gemiyordu ki kiisel izlenimlerini, gizli tahminlerini, yeni bilgileri birbirlerine telefonla aktarmasnlar. Gizli bilgiler zerinde konumak iin sonunda ifreli bir kod bile oluturmulard. Kolay olmasa gerekti. Hernando Santos, tek bir szckle bir hayat kurtarabilecek ya da mahvedebilecek kadar byk sorumluluklar olan bir kimseydi. Duygusald, sinirleri gergindi, kararlarnda son derece arl olan bir aile babas vicdanna sahipti. Olunun karlmas olay srasnda onunla birlikte yaayanlar, bu zntye dayanamayacandan korkmulard. Btn bir gece yememi imemi, uyku uyumamt; telefon hep elinin altndayd ve daha ilk tnlamada stne atlyordu. Aclarla dolu btn o aylar boyunca insan iine kart pek az olmu, olunun kanlmaz olduuna inand lmne dayanabilmek iin psikiyatrik destek alm, brosuna ya da odasna kapanarak kendini, o olaanst pul koleksiyonuyla uak kazalarnda kavrulmu mektup koleksiyonunu gzden geirmeye vermiti. Yedi ocuunun annesi olan ei Elena Calderon, yedi yl nce ldnden gerekten yapayalnzd. Kalp ve gz sorunlar arlamt; zntsn
bastrmak iin de hibir aba gstermiyordu. Bu derece dramatik koullar altndaki rnek alnacak hneri ise, gazeteyi kendi kiisel trajedisinin dnda tutmak olmutu. O ac dnemdeki en nemli destekilerinden biri, gelini Mana Victoria'nn gll olmutu. Karlma olaynn hemen sonra76 sndaki gnlerden ona kalan tek an, kocasnn, hallara serilip gece ge vakitlere kadar viski ve kahve ien arkadalaryla akrabalar tarafndan igal edilen evinin haliydi. Hep ayn eyleri konuuyorlar, o arada karlma olaynn oku, hatta karlan kiinin hayali gitgide zayflyordu. Hernando italya'dan dndnde, dosdoru Mana Victoria'nn evine gitmi, yrek paralayc bir duygusallkla sarlmt ona, ama karlma olay zerinde gizli bir ey szkonusu olduunda, kendisini erkek ocuklaryla babaa brakmasn istemiti ondan. Gl bir karaktere, olgun bir dnce yapsna sahip olan Mara Victoria, erkeklerle dolu bir ailenin iinde hep kyda kalm olduunun bilincine varmt. Btn bir gn alam, ama sonunda kimliini ve evindeki yerini koruma kararllyla glenmi olarak kmt dar. Hernando, yalnzca ona hak vermekle kalmayp dncesizlii iin kendi kendini de ayplam ve aclarnn en byk destekisini onda bulmutu. O andan sonra, dorudan ilikilerinde olsun, telefonla ya da yazyla olsun, herhangi biri araclyla, hatta telepati yoluyla olsun, aralarnda yenilmez bir gven ba kurulmutu, nk en karmak aile toplantlarnda bile, ne dndklerini ve ne sylenmesi gerektiini anlamak iin birbirlerine yle bir bakmalar yeterli oluyordu. Mara Victoria'nn aklna ok iyi fikirler gelmiti; bunlardan biri de, aile yaantsyla ilgili elenceli haberleri Pacho'yla paylamak zere ifresiz editr notlarnn gazetede yaymlanmasyd. Olayn daha az hatrlanan kurbanlar ise, -kameraman Orlando Acevedo'nun ei- Liliana Rojas Arias ile -Richard Becerra'nn annesi- Martha Lupe Rojas olmutu. Bu iki kadn, ne yakn arkada, ne de -ayn soyadn tamalarna ramen- akraba olduklar halde, karlma olayyla birbirlerinden ayrlmaz olmulard. "ektiimiz acdan ok, -diyecekti Liliana-, birbirimize can yolda olmak iin." Criptn 'un haber dairesinden, Diana Turbay'n tm ekibiyle birlikte karldn haber verdiklerinde, Liliana, bir buuk yandaki olu Erick Yesid'e st vermekteydi. Yirmi drt yandayd; yl nce evlenmiti; Bogota'nn gneyindeki San Andres mahallesinde kaynpederinin evinin ikinci katnda oturuyordu. "yle neeli bir kzdr ki -diye anlatt bir arkada , bu kadar kt bir habere layk deildi." Neeli olmasnn dnda, ayn zamanda ken77 dine zg bir insand, nk ilk oku atlatr atlatmaz, haber saatinde ocuu alp, babasn grsn diye televizyonun karsna oturtmu, karlma olaynn sonuna kadar da kesintisiz olarak ayn eyi yapmay srdrmt. Ona da, Martha Lupe'ye de, haber dairesinden, kendilerine yardm etmeyi srdrecekleri bildirilmiti; gerekten de Lili-ana'nn ocuu hastalandnda masraflar stlendiler. Nydia Quintero da onlar aram, kendisinin asla sahip olamad skneti onlara vermeye almt. Hkmet katnda yapaca tm giriimlerin yalnzca kendi kz iin deil, tm ekip iin olacana ve karlanlarla ilgili alaca herhangi bir haberi onlara ileteceine sz verdi. yle de yapt. Martha Lupe ise, o zamanlar biri on drt, teki on bir yalarnda olan iki kzyla birlikte yayordu ve geimini Richard salyordu. Richard, Diana'nn grubuyla birlikte giderken, bunun gnlk bir yolculuk olacan sylemi, bu yzden de ilk haftadan sonra Martha kayglanmaya balamt. "Bunun bir nsezi olduunu sanmayn, -diye anlatt sonradan- ama dorusu her dakika haber dairesine telefon ediyordum, sonunda acayip bir ey olduu haberini verdiler." Ksa bir sre sonra da, karldklar haberi duyulmutu. O andan sonra, onun geri dnmesini bekleyerek, radyoyu btn gn ak tutar olmu, iinden her geldiinde de haber dairesini aramt. Olunun, karlanlar iinde en kimsesiz olduu dncesi onu tedirgin ediyordu. "Ama alamaktan ve dua etmekten baka yapacak eyim yoktu," diye anlatt. Nydia Quintero, onlarn serbest braklmalar iin yaplacak daha baka pek ok eyin olduuna inandrmt Martha'y. Onu dzenledii sivil ve
dinsel etkinliklere davet ediyordu; mcadele ruhunu ona da alamt. Liliana, Orlando iin de ayn eyi dnyordu; bu da onu bir ikilemin iine hapsetmiti: ya arkas olmadndan, idam edileceklerin sonuncusu olacakt, ya da kamuoyunda ayn sarsnty, kendilerini karanlar iin daha az riskli olarak yaratabileceinden, ilk nce idam edilecekti. Bu dnce, btn karlma olay boyunca srecek olan kar konulmaz bir alama isteine bomutu onu. "Her gece, ocuu yatrdktan sonra, terasta oturup, onun geliini grmek iin kapya bakarak alyordum," diye anlatt. "Bunu gecelerce ve gecelerce srdrdm, ta ki onu yeniden grene kadar." 78 Ekim ay ortalarnda, doktor Turbay, kendi kiisel kodlaryla ifrelenmi mesajlarndan birini telefonla Hernando Santos'a vermiti. "Boalarla ilgileniyorsan, elimde ok ilgin gazeteler var. stersen sana yollayaym." Hernando, karlanlarla ilgili nemli bir yenilik olduunu anlamt. Gerekten de, Monterfa'dan postaya verilerek doktor Turbay'n evine gelmi olan ve -ailenin haftalardan beri srarla istedii- Diana'yla arkadalarnn hayatta olduklarnn kantn tayan bir kasetti bu. Yanlgya meydan vermeyen sesiyle yle diyordu: Babacm, bu koullar altnda size bir mesaj gndermek ok g, ama srarla istememizden sonra bunu yapmamza izin verdiler. Yalnzca bir tek tmce, gelecekteki davran biimi iiin ipucu veriyordu: Haberleri srekli olarak seyrediyoruz ve dinliyoruz. Doktor Turbay, bu mesaj bakan Gaviria'ya. gstererek, yeni bir veri elde etmeye almak kararndayd. Gaviria, yine zel dairesinin ktphanesinde, gnlk almasnn en sonunda kabul etti onlar; gnn gerginliinden syrlmt, az rastlanr biimde konukanl zerindeydi. Kapy kapatarak onlara viski ikram etti, politikayla ilgili mahrem birka ey sylemeden de edemedi. Sulu-. larn teslim olmalar konusu, ade Edilebilirler'in dikkafall yznden tkanma benziyordu; bakan da, kararnamenin ilk biimine konacak hukuksal birtakm aklamalarla, bu tkankl gidermeye hazrd. Btn leden sonra bunun zerinde almt ve sorunun ayn gece zmlenebileceine gveniyordu. Mjdeli haberi onlara ertesi gn bildireceine sz verdi. Ertesi gn, kararlatrld biimde, oraya yeniden gitmiler, ama farkl bir adamla karlamlard: ihtiyatlyd, ask suratlyd; daha ilk bandan, gelecei olmayan bir konumaya girimilerdi onunla. "ok g bir an yayoruz -dedi Gaviria-. Sizlere yardm etmeyi istedim, elimden geldiince yardm ettim de, ama hibir ey yapamayacam bir an gelip att." Ruhsal durumunda esasl bir deiiklik olduu belliydi. Turbay, bunu nnda alglamt; aradan on dakika gemeden de arbal bir sknetle koltuundan kalkarak, "Sayn bakan -dedi ona, en kk bir krgnlk belirtisi gstermeden-. Siz, zerinize deni yapyorsunuz, bizler de aile reisi olarak gerekeni yapyoruz. Bunu anlyorum ve bir devlet bakan olarak size sorun yaratabilecek hibir ey yapmamanz rica ediyorum." Parmayla bakanlk koltuunu iaret ederek bitirdi szn: 79 Ben de orada oturuyor olsaydm, ayn eyi yapardm. Gaviria, yznde alacak bir solgunlukla yerinden kalkt, onlar asansre kadar geirdi. Yaverlerden biri onlarla birlikte aa inerek, zel dairenin nnde duran otomobilin kapsn at onlara. Yamurlu ve hznl bir Ekim akamnn ilk saatlerinde oradan ayrlana kadar ikisi de konumadlar. Bulvardaki trafiin curcunas, zrhl arabann camlarnn arkasndan ksl olarak geliyordu kulaklarna. Bu cephede yaplacak hibir ey yok -diye iini ekti Tur-bay, uzun uzun dnp tandktan sonra-. Dn geceyle bugn arasnda, bize syleyemedii bir ey olmu. Bakanla yaplan bu dramatik grme, Dona Nydia Quinte-ro'nun n plana kmasna neden olacakt. Dona Nydia, days olan eski bakan Turbay Ayala'nn eski karsyd ve en bykleri Diana olmak zere ondan drt ocuu olmutu. Diana'nn karlmasndan yedi yl nce, eski bakanla olan evlilii Vatikan tarafndan iptal edilmi ve liberal parlamenter Gustavo Balczar Mon-zn'la ikinci evliliini yapmt. Bakan ei olarak geirdii deneyimden, eski bir bakann, zellikle de halefiyle olan resm ilikilerindeki snrlarn iyi biliyordu. "Yaplmas gereken tek ey
-demiti Nydia-, bakan Gaviria'nn, zorunluluk ve sorumluluklarn grmesini salamakt." Bu yzden kendisi, pek umutlu olmasa da, bunu yapmay denemiti. Nydia'nn kamuoyu nndeki etkinlikleri, karlma olaynn resmiyet kazanmasndan da nceden beri, inanlmaz boyutlara erimiti. lkenin tmndeki radyo ve televizyon haber programlarna, rehinelerin serbest braklmalarn rica eden bir dilekeyi okuyacak ocuk gruplar tarafndan elkonulmasn dzenlemiti. 'Ulusal Barma Gn' olan 19 Ekimde, btn illerde ve ilelerde leyin saat on ikide, Kolombiyallarn uzlamas iin dua etmek zere, kilise yinleri yaplmasn salamt. Bu etkinlik Bogota'da Bo-lvar meydannda gerekletirilmi, ayn saatte pek ok mahallede de herkesin elinde beyaz mendillerle bar gsterileri yaplarak, rehineler sa salim geri dnene kadar yank kalacak olan bir meale yaklmt. Onun giriimleriy'e, televizyon haberleri, yaynlarna tm karlanlarn fotoraflaryla balayarak, tutsaklk gnlerinin hesabn tutuyorlar, rehineler serbest brakldka ilgili kiilerin fotoraflarn kaldryorlard. Yine onun nayak olmasyla, lkenin her yannda, bir futbol ma balarken, rehinelerin serbest brakl80 malar iin arda bulunuluyordu. 1990 Kolombiya gzellik kraliesi Maribel Gutierrez de, teekkr konumasna, karlanlarn serbest braklmalar iin bir aryla balamt. Nydia, karlan teki kiilerin aile toplantlarna katlyor, avukatlar dinliyor, yirmi yldr bakanln yapt Kolombiya in Dayanma Vakf araclyla gizli giriimlerde bulunuyor, hemen her zaman da bouna dnp dolat duygusunu tayordu. Onun kararl ve tutkulu, neredeyse nsezili denecek kadar duyarl kiilii iin bu kadar ok fazlayd. Bakalarnn yaptklar giriimleri umuda bekleyip durdu, ta ki sonunda bir kmaz sokakta bulunduklarnn farkna varana kadar. Ne Turbay, ne Hernando Santos, ne de onca arl olan baka herhangi bir kimse, adam karanlarla pazarlk etmesi iin bakana bask yapabilirdi. Doktor Turbay, bakana yapt son ziyaretindeki baarszln anlattnda, Nydia'nn bu kans bsbtn kesinlemiti. Bunun zerine kendi hesabna hareket etme kararn ald ve kznn en kestirme yoldan serbest braklmasnn arelerini aramak zere, her yolu deneyecei ikinci bir cephe at. O gnlerde, Kolombiya in Dayanma Vakfnn Medelln brosuna, Diana'yla ilgili dorudan haberleri olduunu syleyen birinden bir telefon geldi. Dediine gre, Medelln yaknlarnda bir iftlikteki eski bir arkada, sebze sepetinin iine, Diana'nn orada olduu yazl bir kt paras koymutu. Rehinelerin muhafzlar, futbol ma seyrederlerken, sonunda yerlere serilecek kadar bira iip kafay ekiyor, bir kurtarma operasyonu karsnda herhangi bir tepki gsterecek halleri kalmyordu. Daha gvenli olmas iin iftliin bir plann gndermeyi de neriyordu. Bu yle inandrc bir mesajd ki, Nydia ona yant vermek iin kalkp Medellfn'e kadar gitmiti. "hbarcdan, bildiklerini kimseyle konumamasn istedim -diye anlatt-, herhangi biri kurtarma operasyonuna kalkacak olursa, kzm iin, hatta muhafzlar iin ne kadar tehlikeli olacan anlattm." Diana'nn Medelln'de olduu haberi, uyuturucu kaaklyla ve yasad yoldan kazan salamakla sulanan, Pablo Esco-bar'n da yakn dostlar olarak bilinen Jorge Luis, Fabio ve Juan David Ochoa'nn kz kardeleri olan Martha Nieves ve Angelita Ochoa'ya bir ziyarette bulunma dncesini getirmiti aklna. "Es-cobar'la balant kurmama yardmc olmalarn istemeyi aklma koymu olarak gidiyordum oraya," diye anlatacakt Nydia, yllar Bir Karlma yks 81/6 sonra o ac gnleri hatrlayarak. Ochoa'lann kz kardeleri ona, ailelerinin polis tarafndan uratld hakszlklardan sz ederek, onun anlattklarn ilgiyle dinleyip bana gelenler konusunda duyarllk gstermiler, ama Pablo Escobar'la balant kurmas konusunda hibir ey yapamayacaklarn da sylemilerdi. Martha Nieves, karlmann ne demek olduunu biliyordu. Kendisi de 1981'de, ailesinden ok sfrl bir fidye istemek iin M-19 tarafndan karlmt. Escobar, tepkisini Adam Karanlara lm (AKO) adnda bir cani grubu kurarak gstermi, bu grup, M-19'a kar giriilen kanl bir savala ayn sonunda onun serbest braklmasn salamt. Kz kardei Angelita da kendisini
polis iddetinin kurban olarak gryordu; ikisi birden, polisin saldrlarn, haneye tecavzleri ve saysz insan haklan ihlallerini anlata anlata bitiremiyorlard. Nydia, mcadeleyi srdrme cokusunu kaybetmi deildi. Son anda, hi deilse Escobar'a bir mektubunu gtrmelerini istedi. lk kez Guido Parra araclyla ona bir mektup yollam, ama bir yant alamamt. Ancak iki kz karde, Escobar, kendisine bir zarar dokundu diye sonradan onlar sular korkusuyla, ikinci bir mektubu ona gndermeyi reddettiler. Yine de ziyaretin sonunda, Nydia'nn o ateli hali karsnda daha bir duyarl olmular ve Nydia, iki yne doru aralk bir kap braktndan emin olarak dn A -mt Bogota'ya: birincisi, kznn serbest braklmas ynndeydi, ikincisi de, Ochoa kardelerin bar bir biimde teslim olmalar. Bu yzden de, bu giriimini doruotan bakann kendisine bildirmenin yerinde olacan dnd. Bakan, onu hemen kabul etmiti. Nydia, iki kz kardein polisin davranyla ilgili ikayetleriyle dorudan doruya konuya girdi. Bakan Gaviria, onun konumasn kesmeden dinliyor, arada bir tek tek, ama ok yerinde sorular soruyordu. Amacnn, bu sulamalara Nydia'nn verdii nemi vermemek olduu belliydi. Kendi sorununa gelince, Nydia'nn istedii ey vard: karlanlarn serbest braklmalar; bakann, felaketle sonulanabilecek bir kurtarma giriimini engellemek iin dizginleri eline almas; ve ade Edilebilirlerin teslim olmalar iin konulan srenin uzatlmas. Bakann ona verdii tek gvence, ne Diana'nn durumunda, ne de karlan baka hi kimseninkinde, ailelerin rzas olmadan bir kurtarma operasyonuna kalklaca olmutu. Bizim politikamz budur -demiti ona. 82 Byle olduu halde Nydia, bakann, hi kimsenin onun iznini almadan bu ie kalkmamas iin yeterince nlem alp almadndan emin deildi. Aradan bir ay gemeden, Nydia, ortak bir dostlarnn evinde, Ochoa kardelerle yeniden grt. Ayrca Pablo Escobar'n yengelerinden birini de ziyaret etmi, o da, kendisinin ve erkek kardelerinin hakszlklarn kurban olduklarn uzun uzun anlatmt. Nydia, Escobar iin bir mektup gtrmt ona; pek ok msveddenin sonunda, ssl bir elyazsyla, yerinde ve dokunakl bir slpla, iki buuk dosya kdna neredeyse kenarlarda boluk braklmadan yazlm bir mektuptu bu. Escobar'n yreine seslenmek gibi akllca bir amac vard. Dvasna erimek iin her eyi yapabilecek bir savaya deil, insan olan Pablo'ya, "kendi annesine tapan ve onun uruna kendi hayatn vermeye hazr, korumak istedii masum ve savunmasz eiyle kk ocuklar olan o duyarl kiiye" seslendiini sylemekle ie balyordu. Escobar'n, gazetecilerin karlmasna, kamuoyunun dikkatini kendi dvasna ekebilmek iin bavurduunun farkndayd, ama bunu artk fazlasyla baard kansndayd. Bu yzden de -diye bitiyordu mektup-, "bir insan olduunuzu gsterin ve dnyann anlayaca yce ve in-- sanca bir davranla, karlan yaknlarmz bize geri verin." Escobar'n yengesi, bu mektubu okurken, gerekten duygulanma benziyordu. "Bu mektubun onu ok duygulandracandan kesinlikle emin olun -dedi duraklayarak, kendi kendine konuur gibi-. Sizin btn yaptklarnz onu duygulandryor, bu da kznzn lehine sonulanacaktr." Sonunda mektubu yeniden katlam, zarfna koyarak kendi elleriyle kapatmt. - Gnlnz rahat gidin -dedi Nydia'ya, kukuya yer vermeyen bir itenlikle-. Mektup hemen bugn Pablo'nun eline geecektir. Nydia, o gece, mektubun sonularndan umutlu ve doktor Turbay'n sylemeye cesaret edemedii eyi bakandan istemeye kararl olarak dnmt Bogota'ya: rehinelerin serbest braklmalar iin pazarlk yaplrken, polisin operasyonlarna ara verilmesini isteyecekti. stedi de; Gaviria da, sz hi dndrp dolatrmadan, byle bir emri veremeyeceini syledi ona. "Bizim onlara bir adalet politikas seenei sunmamz, farkl bir eydi -diyecekti sonradan-. Ama operasyonlarn durdurulmas, karlanlarn serbest 83 braklmalarna deil, bizim Escobar'n peini brakmamza yaram olurdu."
Nydia, kznn hayatna hi aldrmayan ta yrekli bir adamn yannda olduunu hissetmiti. Bakan ona, halkn gcnn pazarlk edilemeyecek bir konu olduunu, onun, ne harekete gemek iin kimseden izin istemesi gerektiini, ne de yasalarn snrlar iinde hareket etmemesi iin kendisine emir verebileceini aklarken, Nydia, iini kaplayan fke dalgasn bastrmak zorunda kald. Ziyaret, tam bir felaket olmutu. Turbay ile Santos, bakan nezdindeki giriimlerinin yararszl karsnda, baka kaplar almaya karar vermiler, leri Gelen-ler'inkinden daha uygun bir kap da akllarna gelmemiti. Bu grup, eski devlet bakanlar Alfonso Lopez Michelsene Misael Pastrana, parlamenter Diego Montana Cuellar ve Bogota bapiskoposu kardinal Mario Revollo Bravo'dan oluuyordu. Ekim aynda, karlanlarn aileleri, Hernando Santos'un evinde onlarla bir toplant yaptlar. Bakan Gaviria'yla yaptklar grmeleri anlatmakla balamlard ie. Bu grmelerin Lpez Michelsen'i gerekten ilgilendiren tek yan, sulularn teslim olmalar politikasnda yeni kaplar aabilmek iin, kararnamenin baz hukuksal aklamalarla yenilenmesi imkn olmutu. "Bu ie kafa koymak gerek," dedi. Pastrana da, sulular teslim olmaya zorlamak iin yeni formller aranmas yanls grnyordu. Hernando Santos, Montana Cuel-lar'a, gerilla gcn kendilerinden yana* harekete geirebileceini hatrlatt. Salam bilgilere dayanan uzun bir gr alveriinin sonunda, Lpez Michelsen, varlan ilk sonucu aklayarak, "ade Edilebi-lir'in oyununu srdreceiz," dedi. Bunun sonucu olarak da, leri Gelenler'in, karlanlarn ailelerinin szcln stlenmi olduklarnn bilinmesi iin bir ak mektup hazrlanmasn nerdi. Mektubu Lopez Michelsen'in kaleme almas, oybirliiyle kabul edilmiti. ki gn sonra hazrlanm olan ilk taslak, Guido Parra'nn da Escobar'n bir baka avukatyla birlikte katld yeni bir toplantda okundu. Bu belgede, uyuturucu kaaklnn, daha nce denenmemi bir pazarlk yolunu aan, sui generis1 bir karaktere sa1 Suigeneris: (latince) Kendine zg, kendi tr iinde benzeri olmayan, nev'i ahsna mnhasr. (ev. A 84 hip, kolektif bir su olarak kabul edilebilecei tezi, ilk kez olarak ortaya konuyordu. Guido Parra, irkilmiti. Sut generis bir su h a ? dedi hayranlkla. Bu dhiyane bir ey! O andan sonra da, bu kavram, adi sula siyas su arasndaki belirsiz snr iinde, ade Edilebilirler'e de, gerillalara yapld biimde, siyas sulu gibi davranlmas ryasnn gereklemesini mmkn klan ilah bir ayrcalk olarak kendince yeniden oluturmutu. Belgenin ilk okunuunda, her biri kendi grn ne srd. Sonunda Escobar'n avukatlarndan biri, leri Gelenler'in, Ga-viria'dan, Escobar'n hayatn belirgin ve yanlgya yer vermez bi-Jtimde garanti eden bir mektup almalarn istedi. Kusura bakmayn -dedi Hernando Santos, byle bir istee sinirlenerek-, ama ben bu ite yokum. Hele ben hi -dedi Turbay da. Lopez Michelsen de hararetle reddetti. Bunun zerine avukat, Escobar'a koruma gvencesi sz vermesi iin bakandan kendisine bir randevu almalarn istedi. Bu konunun yeri buras deil -diye konuyu kapatt Lpez. leri Gelenler, bu aklama taslan kaleme almak zere daha toplanmadan nce, Pablo Escobar, onlarn en gizli niyetlerinin haberini almt bile. Guido Parra'ya gnderdii ivedi bir mektupta, ona en ileri aamada ynlendirici talimat vermi olmas, ancak bununla aklanabilir. "leri Gelenler'in seni gr alveriine davet etmelerinin bir yolunu bulman iin sana hareket zgrl veriyorum," diye yazmt ona. Hemen arkasndan da, farkl herhangi bir giriimden nce davranmak amacyla ade Edilebilirler tarafndan oktan alnm bir dizi karar sayp dkyordu. leri Gelenler'in mektubu, daha nceki giriimlerle ilgili nemli bir yenilii de ierecek biimde yirmi drt saatte hazrlanmt: "abalarmz, tek bir kurtarma operasyonunu deil, tm
Kolombiyallar iin evrensel bara erimeyi kapsayan yeni bir boyut kazanmtr" deniyordu. Umutlar artraca kesin olan yeni bir tanmlamayd bu. Bakan Gaviria da bunu iyi bulmutu, ama devletin resm konumu zerinde herhangi bir yanlgy nlemek amacyla her eyin yerli yerine oturtulmasnn daha ihtiyatl olaca-, n dnerek, bu politikann, terristlerin teslim olmalar iin hkmetin tek politikas olduu yolunda bir uyar yaynlamas iin Adalet Bakanna talimat verdi. 85 Mektubun tek satr bile Escobar'n houna gitmemiti. 11 Ekim gn mektubu basnda okur okumaz, Bogota'nn salonlarnda dolamasn salasn diye fkeden kuduran bir yant yollad Gu ido Parra'ya. "leri Gelenler'in mektubu, neredeyse edepsizce -diyordu- Hkmet bizim sorunumuzu incelemekte gecikiyor diye biz rehineleri bir an nce brakmalymz. Yoksa bizi bir kez daha aldatmalarna gz yumacamz m sanyorlar?" Dediine gre, iade Edilebilirlerin konumu, ilk mektupta olduunun tpksyd. "Birinci mektuptaki isteklerimize olumlu hibir yant alamadmza gre, konumumuzun deimesi iin bir neden yoktur. Bu bir pazarlk, kimin daha uyank, kimin daha ahmak olduunu anlamak iin oynanan bir oyun deil." Dorusunu sylemek gerekirse, artk o tarihlerde Escobar, leri Gelenler'den birka k yl ilerdeydi. O zamanlar istedii ey, hkmetin, tpk teslim olma ilemlerinin tamamlanmas srasnda M-19'a vermi olduu gibi, kendilerine ait, gvenli bir yer -kendi deyiiyle, karargh gibi bir hapishane- dzenlemesiydi. Guido Parra'ya, kendisi iin istedii zel hapishaneyle ilgili ayrntl bir mektup gndereli bir haftadan fazla oluyordu. Dediine gre, en uygun yer, Medelln'e on iki kilometre uzaklkta, kendi mlk olup bir bakasnn adna kaytl bir iftlik eviydi ve Envigado belediyesi buray hapishaneye uygun bir hale getirmek iin kiralayabilirdi. "Bu i harcama gerektireceinden, ade Edilebilirler, masraflar karlayacak bir mebla deyebilirler," diyordu daha sonra. artc bir paragrafla da mektubu bitiriyordu: "Sna btn bunlar sylyorum, nk Envigado belediye bakanyla konuman, ona benim tarafmdan geldiini sylemeni ve bu fikrimi anlatman istiyorum. Senden istediim, onunla konu da Adalet Bakanna resm bir mektup karsn, ade Edilebilirler'in kendi gvenliklerinden korktuklar iin ?047'yi kabul etmediklerini sandn ve Envigado belediyesinin, Kolombiya halknn bara kavumasna katkda bulunmak iin, teslim olacaklarn hayatn koruyup gvenlik altna alabilecek zel bir hapishane dzenleyebilecek yetenekte olduunu sylesin. Onlarla dorudan ve ak ak konu da Gaviria'yla grp ona karargh hapishaneyi nersinler." Mektupta aklanan ama, Adalet Bakann kamuoyu nnde yant vermeye zorlamakt. "Bunun bir bomba etkisi yapacan biliyorum," diyordu Escobar mektubunda. Tam bir yzszlkle de bitiriyordu: "Bylece onlar istediimiz yne gtrmekteyiz." 86 Ancak Adalet Bakan, neriyi ortaya konduu biimiyle reddetmi, Escobar da, sesinin tonunu yumuatmak zorunda kald yeni bir mektupta, ilk kez olarak, almak istediinden daha fazlasn vermeyi nermiti. Karargh hapishane karlnda, deiik karteller, gruplar ve eteler arasndaki atmalar zmlemeyi, piman olup ii brakm yzden fazla uyuturucu kaaksnn teslim olmalarn salamay ve sonunda bar iin kesin bir yol amay vade-diyordu. "Biz ne af istiyoruz, ne diyalog, ne de onlarn veremeyeceklerini syledikleri baka herhangi bir ey," diyordu. "Bu lkede herkes diyalog ve siyas kabul peindeyken," basit bir teslim olma neriiydi bu. Dahas, kendisi iin en deerli olan eyi de kms-yordu: "Benim yabanc lkeye iade gibi bir sorunum yok, nk biliyorum ki beni sa olarak ele geirirlerse ldrrler, btn tekilere yaptklar gibi." Escobar'n o zamanki taktii, rehinelerin mektuplarnn yerlerine ulatrlmasnn karln ok byk ltuflarla detmekti. "Bay Santos'a syle -diyordu baka bir mektubunda-, Francis-co'nun hayatta olduunun kantn istiyorsa, nce America's Watch'in raporunu, bakan Juan Mendez'le yaplan bir rportaj, bir de Medelln'deki katliamlar, ikenceler ve kayplar zerine bir rapor yaymlasn." Ancak artk o tarihlerde Hernando Santos durumu idare etmeyi renmiti. Karlkl gidip gelen bu neri ve kar nerilerin kendisini son derece yprattn fark ediyordu, ama dmanlarn da ypratyordu. Onlar arasnda Guido Par-ra'nn da sinirleri, Ekim ay sonlarnda,
dayanlmas g bir hale gelmiti. Santos'un Escobar'a verdii yant, hibir eyin tek satrn bile yaymlamayaca, olunun hayatta olduu hakknda kesin bir kant eline gemedii srece elisini de bir daha kabul etmeyecei biiminde oldu. Alfonso Lopez Michelsen de, leri Gelenler grubundan vazgeme tehdidiyle destek verdi ona. Bu, etkili oldu. Aradan iki hafta getikten sonra, Guido Parra, Hernando Santos'u bir katrclar hanndan aramt. "Karmla birlikte karayolundan geliyoruz, saat on birde evinizde olurum -dedi-. Size ok lezzetli bir tatl getiriyorum, ne kadar houma gittiini, sizin de ne kadar holanacanz bilemezsiniz." Hernando, kendisine Francisco'yu getirdiini sanarak frlamt yerinden. Ama gelen, bir minikasete kaydedilmi sesiydi yalnzca. Onu dinleyebilmek iin iki saatten fazla gemesi gerekecekti, nk uygun bir ka87 setalarlar yoktu; sonunda birisi, telesekreterde dinleyebileceklerini kefetmiti. Pacho Santos, pek ok ite iyi olabilir, ama diksiyon retmeni olamaz. Dnceleriyle ayn hzda konumak ister; dnceleri de acelecidir, ezamanldr. Ama o gecenin srprizi, bunun tam tersi olmutu: oturakl bir sesle ve kusursuz bir tmce kuruluuyla, tane tane konuuyordu. Aslnda, -biri aileye, teki bakana olmak zere-, bir nceki hafta kaydetmi olduu iki ayr mesajd bu. Onlar karanlarn, bant kayt tarihinin kant olarak Pac-ho'ya o gnk gazetenin balklarn okutmalar kurnazl, Esco-bar'n balamamas gereken bir hata olmutu. Oysa El Tiem-po'nun hukuk yazar Luis Canon'a, byk bir gazetecilik atlmyla kendini gsterme frsat vermi oluyordu. Onlar Bogota'da tutuyorlar -dedi. Gerekten de, Pacho'nun okuduu bask, yalnzca -datm kentin kuzeyiyle snrl olan- yerel baskya girmi bir son haber bal tayordu. Bu bilgi, altn deerindeydi; Hernando Santos silahl bir kurtarma operasyonuna kar olmasayd, onlar kesin sonuca ulatrabilirdi. O anda yeniden dnyaya gelmi gibi olmutu; zellikle de gelen mesajn ierii, rehin tutulan olunun, kendisinin bu karlma olayndaki davrann onaylad gvenini verdii iin. stelik, aile iinde her zaman, Pacho'nun, ateli mizac ve deiken ruhsal durumu nedeniyle kardeler iinde en dayanksz olduu izlenimi vard; hi kimse, altm gnlk tutsakln fonunda aklnn banda ve kendine bu derece hkim olabileceini dnemezdi. Hernando, tm ailesini evinde toplayp, gelen mesaj gn -yana kadar dinletti onlara. Yalnzca Guido kendi sorunlarna gmlmt. Alyordu. Hernando, ona cesaret vermek iin yanna yaklat; terden srlsklam gmleinde paniin kokusunu tanmt. - Unutma ki beni polis ldrmeyecek -dedi Guido Parra, gzyalarnn ardndan- Beni Pablo Escobar ldrecek, nk artk ok ey biliyorum. Mar'a Victoria, ona hi acmad. Parra, Hernando'nun duygularyla oynayarak onun zayflndan yararlanyor, bir eliyle verdiinin daha fazlasn br eliyle geri alyor gibi geliyordu ona. Guido Parra da o gece bir ara bunu hissetmi olmal ki Hernando'ya yle demiti: "Bu kadn sanki buz paras." te 7 Kasmda iler tam bu noktadayd ki, Maruja ile Beatriz karlmlard. leri Gelenler'in dayanacaklar bir nokta kalmamt. 22 Kasmda, Diego Montana Cuellar, -daha nce duyurmu olduu gibi-, dva arkadalarna grubun tasfiye edilmesi formln nerdi; onlar da, yaplan resm bir toplantda, ade Edilebilirlerin uzun vadeli talepleri zerinde vardklar sonular bakan Gaviria'ya bildirdiler. Bakan Gaviria, sulularn teslim olmas kararnamesinin, uyuturucu kaaklarnn toplu halde derhal teslim olmalarna yol aacan bekliyor idiyse, hayal krklna uram olsa gerekti. . nk byle olmad. Basnn, siyasal evrelerin, sekin hukukula-.*fjn tepkileri, hatta ade Edilebilirlerdin avukatlarnn baz geerli dnceleri, 2047 sayl kararnamenin yeniden gzden geirilmesi gerektiini aka ortaya koymutu. Her eyden nce, herhangi bir yargcn, sulunun yabanc lkeye iadesi konusunu kendince yorumlamasna fazlasyla olanak veriyordu. Bir baka eksiklik, uyuturucu kaaklarnn aleyhindeki kesin kantlarn lke dnda olmas, ancak Amerika
Birleik Devletleri'yle her trl ibirlii unsurlarnn kritik bir aamada bulunmas ve bu kantlarn elde edilmesi iin konulmu olan srelerin de fazlasyla ksa tutulmu olmasyd. Bunun kararnamede yazl olmayan- zm, srelerin uzatlmas ve kantlarn lkeye getirilmesi iin arac olma sorumluluunun bakana verilmesiydi. Alberto Villamizar da kararnamede bekledii kesin destei bulamamt. O zamana kadar Santos ve Turbay'la yapt gr alverileri ve Pablo Escobar'n avukatlaryla yapt ilk toplantlar, durum hakknda genel bir fikir edinmesine olanak vermiti. lk baktaki izlenimi, yerinde ama eksik olan teslim olma kararnamesinin, karlan yaknlarnn serbest braklmalarn salamak iin kendisine ok az hareket alan brakyor olmasyd. O arada, onlardan hibir haber almadan, hatta hayatta olduklar konusunda en kk bir kant bulunmadan, zaman geip gidiyordu. Onlarla iletiim kurabilmek iin eline geen tek frsat, Guido Parra'nn araclyla yollad bir mektup olmutu; bu mektupta her ikisine de, onlar serbest braktrmak iin almaktan baka hibir ey yapmayaca konusunda iyimserlik alayarak gvence veriyordu. "Durumunun korkun olduunu biliyorum, ama sakin ol," diye yazmt Maruja'ya. 89 Aslnda Villamizar ne yapacan bilemiyordu. almadk kap brakmamt; o uzun Kasm aynda tutunabildii tek dal, Rafael Pardo'nun, bakann 2047 sayl kararnameyi tamamlayc ve aklayc ek bir kararname karmay dnd yolunda gvence vermesi olmutu. "O hazr bile," diyordu ona. Rafael Pardo, hemen her akam evine uruyor, giriimlerden haberli klyordu onu, ama kendisi de ie nereden devam edilmesi gerektiinden pek emin deildi. Santos ve Turbaya yaplan ar aksak konumalardan vard sonu, pazarlk grmelerinin tkanm olduuydu. Guido Parra'ya inanmyordu. Onu kongredeki entrikalarndan tanyor, frsat dkn ve karanlk biri olarak gryordu. Yine de, iyi de olsa, kt de olsa, gnderebildii tek mektup olmutu o; ii sonuna kadar gtrmeye de kararlyd. Baka mektup yoktu, vakit de dara-lyordu. Eski bakan Turbay'la Hernando Santos, Guido Parra'nn istei zerine, Escobar'n ciddiyetiyle n yapm bir baka avukat olan doktor Santiago Uribe'nin de hazr bulunmas kouluyla, kendisine randevu vermilerdi. Guido Parra, grmeye o her zamanki tumturakl szleriyle balam, ama Villamizar, tam Santan-der'vri bir boagreisi manevrasyla daha ilk bata onu yerli yerine oturtmutu. Bu boktan laflar bir yana brakn -dedi ona-. Biz asl konuya gelelim. Kalkp bir sr ahmaka istekte bulunduunuz iin pazarlk grmeleri tkand, oysa geerli olan bir tek ey var: heriflerin yalnzca teslim olup, on iki yl yiyebilecekleri herhangi bir sularn itiraf etmeleri gerekiyor. Yasa byle diyor, hepsi bu. Bunun karlnda da cezalarnda indirime gidilecek ve hayatlar gvence altnda olacak. Geri kalan sizin samalklarnzdan baka bir ey deil. Guido Parra'nn tavrn deitirmekten baka aresi kalmamt. Bakn, sayn doktorum -dedi ona-, btn sorun, hkmetin onlar yabanc lkeye iade etmeyeceini sylyor olmas, herkes ayn eyi sylyor, ama kararnamenin neresinde kesin olarak belirtiyor bunu? Villamizar ayn grteydi. Mademki Hkmet onlar iade etmeyeceini sylyordu ve yasann anlam da buydu, btn i, hkmeti yasadaki elikileri dzeltmeye raz etmekti. Geri kalan her Santander, Francisco de Paula: (1792-1840) Kolombiyal general ve devlet adam. (ev.) 90 A ey -yok sui generis bir su olduu biimindeki ustaca yorumlar-m, yok itirafta bulunmann olumsuzluuymu, yok bakalarn ele vermenin ahlakszlym-, Guido Parra'nn laf salatasyla oyalamalarndan baka bir ey deildi. nk -kendi lakaplarnn da belirttii gibi- ade Edilebilirler iin o anda tek gerek ve ivedi istein, yabanc lkeye iade edilmemek olduu besbelliydi. Bu yzden de yasada bunun aka belirtilmesini salamak olanaksz grnmyordu ona. Ama bundan nce, Guido Parra'nn da ade Edilebi-lirler'in istedikleri ayn itenlik ve kararll gstermesini istedi. Her eyden nce, Parra'nn nereye kadar pazarlk etmeye yetkili
olduunu, daha sonra da, kararname dzenlendikten ne kadar zaman sonra rehineleri serbest brakacaklarn renmek istedi. Guido Parra'nn yant kesin olmutu: Yirmi drt saat sonra dardalar -dedi. Tabii hepsi -dedi Villamizar. Hepsi. 91 Maruja ile Beatriz'in karlmalarndan bir ay sonra, o sama-sapan hcre kurallar yumuamt. Artk yerlerinden kalkmak iin izin istemiyorlard; herkes kendi kahvesini alabiliyor ya da televizyonun kanallarn deitirebiliyordu. Odann iinde konuulanlar yine fslt halindeydi, ama hareketler daha iten geldiince yaplr olmutu. Maruja, geri sesini dardan duymasnlar diye birtakm nlemleri alyordu ama, ksrmek iin kendini yastkla bomak zorunda deildi. Yemekler yine aynyd: ayn kuru fasulye, ayn mercimek, ayn kupkuru et paracklaryla sradan bir paket orbas. Muhafzlar, fslt dnda baka herhangi bir nlem almadan, kendi aralarnda durmadan konuuyorlard. Birbirlerine kanl haberler veriyorlar, Medelln gecelerinde polis avlamakla ne kadar kazandklarn, erkeklik becerilerini, ak trajedilerini anlatyorlard. Maruja, silahl bir kurtarma operasyonu olmas durumunda, hi deilse kendilerine onurlu davranlmasn ve dilce yarglanmay hak etmek iin, rehineleri korumann daha gereki olduuna inandrmt onlar. Yola gelmez birer kaderci olduklarndan, nceleri kaytsz grnyorlard, ama onlar yumuatma taktii, tutsaklarn uyurlarken silah tehdidi altnda tutmamalarn ve silahlarn bir kumaa sarl olarak televizyonun arkasna saklamalarn salamt. O karlkl bamllk ve ortaklaa ekilen ac, sonunda ilikilerine baz insancl ltlar kazandrmt. Maruja, yaradl gerei, keyfini karabilecek hibir eyi iinde tutmuyordu. Dvmek iin yaratlm olan muhafzlara iini dkyor, onlar tyler rpertici bir kararla yz yze brakyordu: "ldrn beni." Kimi zaman, muhafzlar ho tutmasyla kendisini sinirlendiren, kyamet habercisi hayalleriyle de zvanadan karan Marina'ya ald da oluyordu. Marina, bazen baklarn hi ne92 densiz kaldrr, insann moralini bozacak bir yorumda ya da uursuz bir kehanette bulunurdu. u avlunun arkasnda, canilerin otomobilleri iin bir tamirhane var -demiti bir keresinde-. Gece gndz hepsi orada, ellerinde tfeklerle, gelip bizi ldrmek iin hazr bekliyorlar. Ancak en ciddi atma, bir akam Marina, karlanlarla ilgili bir televizyon programnda kendisinden sz etmediler diye gazeteciler aleyinde her zamanki gibi atp tutmaya balaynca kmt. Onlarn hepsi orospu ocuu -dedi. Maruja, itiraz etti. Hi de yle deil -diye karlkA yerdi, fkeyle-. Saygl ol. Marina yant vermedi; daha sonra, yattklar bir zamanda da ondan zr diledi. Aslnda kendi ayr dnyasndayd o. Altm drt yalarndayd; iri siyah gzleri, bu felaket zamannda bile ltsn koruyan gms salaryla bir vakitler dikkati ekecek kadar gzeldi. imdi bir deri bir kemik kalmt. Beatriz'le Maruja geldiklerinde, neredeyse iki aydr muhafzlarndan baka konuacak kimsesi olmamt; onlar kabullenmek iin zamana ve zel bir abaya gerek duymutu. ektii korku mahvetmiti onu: yirmi kilo kaybetmiti, morali yerlerde srnyordu. Tpk bir hayalet gibiydi. ok gen yata, spor dnyasnda iyi tannan ve kendisine srlsklam k, iri yar, altn kalpli bir masrle evlenmi, ondan drt kz, olu olmutu. Kendi evinde de, baz baka evlerde de dizginleri elinde tutan Marina'yd, nk kendini Antioquia'h kalabalk bir ailenin tm sorunlaryla ilgilenmek zorunda hissediyordu. Gerek otoritesiyle, gerekse gsterdii zenle, hepsi iin sanki ikinci bir anneydi, ama onlarn dnda kalbine seslenebilen herhangi bir yabancyla da ilgileniyordu. htiyac olduundan ok, iindeki bastramad bamszlk duygusundan, otomobil ve hayat sigortas bayilii yapyor, srf harcamak iin kendi parasna sahip olmay istediinden, her ne olursa
satabilecek yetenekte grnyordu. Ancak onu yakndan tanyanlar, doutan onca yetenee sahip olan bir kadnn alnyaz-snda ayn zamanda onca talihsizlik bulunmasna zlyorlard. Kocas, neredeyse yirmi yl sren psikiyatrik tedavilerden sonra alamaz olmu, iki erkek kardei korkun bir trafik kazasnda lmler, bir bakas kalp krizinden gitmi, teki ne olduu belirsiz 93 bir ehirii kazasnda bir trafik nn altnda ezilmi, biri de serserilik peinde bir daha dnmemek zere ortadan yok olmutu. Rehine olarak durumu umutsuzdu. Kendisini yalnzca, teslim Dma pazarln tehlikeye atmadan ldrebilecekleri, ama yine de arl olan bir rehineye sahip olmak iin kardklar biimindeki genel kany kendisi de paylayordu. Ama altm gnden beri o idam mahkmu hcresinde bulunuyor olmas, cellatlarnn, onun hayatna karlk herhangi bir avantaj salayabilme olanan sezinlediklerini aklna getiriyordu belki de. Yine de en kt anlarnda bile saatlerini uzun uzadya el ve ayak trnaklarnn bakmna zen gstermekle geirmesi alacak eydi. Onlar trplyor, temizliyor, renksiz trnak cilasyla parlatyordu, yle ki sanki daha gen bir kadnn trnaklarym gibi grnyordu. Ayn dikkati bacaklarnn tyleriyle kalarn almaya da gsteriyordu. lk bataki glkler atlatldktan sonra, Maruja ile Beatriz de ona yardm eder olmulard. Onu idare etmeyi renmilerdi. Beatriz'Ie, muhafzlar bile ileden karan bitmez tkenmez fsltlarla, sevdikleri ve sevmedikleri zerine sonu gelmez syleilere giriiyordu. Maruja da onu avutmaya alyordu. Her ikisi de, muhafzlarnn dnda onun sa olduunu bilen tek kiiler olmann ve bunu kimseye anlatamamann zntsn yayorlard. O dnemde onlar rahatlatan pek az eyden biri de, kendilerini ilk gn ziyaret etmi olan o maskeli efin srpriz geri dn olmutu. Kurucu Meclis seimleri iin ngrlen 9 Aralk tarihinden nce serbest braklabilecekleri haberiyle neeli ve iyimser olarak geri dnmt. Bu haberin Maruja iin ok zel bir anlam vard, nk o gn doumgnyd ve onu aile iinde geirme dncesiyle iini vakitsiz bir sevin kaplamt. Ama gelip geici bir hayal olmutu bu: bir hafta sonra, ayn ef onlara, yalnzca 9 Aralkta serbest braklmamakla kalmayacaklarn, rehin tutulmalarnn uzun sreceini de sylemiti: ne Noelde, ne de ylbanda km olacaklard. Her ikisi iin de ar bir darbe olmutu bu. Maruja'da, bacaklarnda iddetli arlara neden olan bir flebit balangc bagstermiti. Beatriz de bir nefes darl krizi geirmi, midesindeki lser azmt. Bir gece ardan lgna dnerek, Lamparon'a, hapishane kurallarnda bir istisna yapp o saatte banyoya gitmesine izin vermesi iin yalvard. Uzun uzadya dndkten sonra, byk bir tehlikeyi gze ald uyarsyla izin verdi Lamparn. Ama bir yarar olmamt. Beatriz, kendini lecek gibi hissederek, yabal bir 94 kpek gibi inleyip duruyordu; sonunda Lamparn ona acyarak khyadan ar kesici bir hap alp verdi. O zamana kadar harcadklar tm abalara ramen, rehineler, nerede bulunduklar hakknda gvenilebilecek hibir ipucuna sahip deillerdi. Muhafzlarn onlar konu komunun duyabilecei korkusundan ve dardan gelen grltlerle seslerden, burann ehirii bir yer olduunu dnyorlard. Gecenin ya da gndzn herhangi bir saatinde ten o deli horoz da bunu doruluyor olabilirdi, nk yukar katlara kapatlan horozlar, ounlukla zaman kavramn yitirirlerdi. Baka baka seslerin ok yaknlardan bir , yerden hep ayn kimseye "Rafael" diye seslendiklerini sk sk duyuyorlard. Ksa mesafe uaklar, yere deercesine alaktan geiyorlard; helikopter de yine ylesine yakna geliyordu ki, hemen evin stnde olduunu hissediyorlard. Marina, hi dorulanmam olmasna ramen, rehinelerin durumunu gzleyen yksek rtbeli subay tezinde direniyordu. Maruja ile Beatriz iin onun hayallerin-den biriydi bu da, ama helikopterin her geliinde, hapishanedeki asker kurallar yine eskisi gibi sertleiyordu: evin ii kla dzenine giriyor, oda kaps ierden srgyle, dardan asma kilitle kapatl-' yordu; yine fsldamalar balyor, silahlar hep tetikte bekliyor, yemeklerin berbatl birazck dzeliyordu.
Batan beri onlarla birlikte olan o drt muhafzn yerini, Aralk balarnda baka drt kii almt. Bunlarn arasnda, bir korku filminden frlama benzeyen, tekilerden farkl, acayip biri de vard. Ona Goril diyorlard; gerekten benziyordu da: dev gibi iri yar, gladyatr gibi glyd, kapkara teni kvr kvr tylerle kaplyd. Sesi ylesine gkgrltsn andryordu ki, kendine hkim olup fsltyla konumay beceremiyordu; zaten kimse de ondan bunu istemeye cesaret edemiyordu. tekilerin onun karsnda kapldklar aalk duygusu besbelliydi. Herkesinki gibi ort giyeceine, ayana bir jimnastiki tayt giymiti. Kafasna bir dac kukuletas geirmi, stne de, boynunda asl lah ocuk madalyo- nuyla, kusursuz bedenini ortaya karan darack bir atlet fanilesi giymiti; bileinde uur getirmesi iin takt bir Brezilya bileziiy-le muntazam kollar, ak renkli avularna atele kaznma benzeyen kader izgileriyle koca koca elleri vard. Odaya zorlukla sabiliyordu; her geiinde de arkasnda bir dzensizlik izi brakyordu. Daha ncekileri idare etmeyi renmi olan rehineler iin kt bir 95 ziyaret olmutu bu. zellikle de, derhal onun nefretini kazanm olan Beatriz iin. O gnlerde muhafzlarn ortak yan, rehinelerde de olduu gibi, can skntsyd. Ev sahipleri, Noel elencelerine balang olarak, rehinelerin, masum mu yoksa su orta m olduunu bilemedikleri, tandk bir rahibi ararak bir kutlama yaptlar. Dualar ettiler, hep bir azdan Noel arklar sylediler, ocuklara tatllar datarak, ailenin geleneksel ikisi olan elma arabyla kadeh kaldrdlar. Sonunda da kutsanm su serperek evdeki eytanlar kovdular. yle ok suya ihtiya vard ki, benzin bidonlaryla getirmilerdi. Rahip gittikten sonra, kadn odaya girerek televizyona, iltelere ve duvarlara da su serpti. Bunu beklemeyen rehine, ne yapacaklarn bilememilerdi. "Bu, kutsanm su -diyordu kadn, bir yandan eliyle serperken-. Bamza bir ey gelmemesine yardm ediyor." Muhafzlar da istavroz karmlar, dizleri zerine kerek, kutsal bir yala birlikte gnahlardan arndrc suyu bol bol kafalarndan aa yemilerdi. Tam Antioquia'hlara zg olan bu dua ve elence havas, Aralk ay boyunca bir an bile dalmamt. O kadar ki, Maruja, kendilerini karanlar, ayn 9'unun onun doumgn olduunu bilme-sinler diye nlemler almt: elli n bitiriyordu. Beatriz, bu srr saklayacana sz vermiti, ama muhafzlar, Maruja'nn ocuklarnn bir gn nce ona adadklar zel bir televizyon programndan bunu renmilerdi. Muhafzlar, kendilerini u ya da bu biimde televizyon programndaki aile havasnn iinde hissetmelerinin heyecann gizlemiyorlard. "Dona Maruja -diyordu ilerinden biri-, doktor Villami zar ne kadar gen, ne kadar yakkl, sizi de ne kadar seviyor." Maruja'nn, onlarla ksnlar diye kzlarndan bir ikisini kendilerine tantrmasn umuyorlard. Her ne olursa olsun, o program rehin tutulurken grmek, sanki lmler de, hayata, iine karmadan ve yaayanlarn haberi olmadan, teki dnyadan bakyorlarm gibiydi. Ertesi gn, khyayla kars, sabahn saat on birinde, nceden de hibir uyarda bulunmadan, ellerinde bir ie Kreol ampanyas, herkese yetecek kadar bardak, bir de zeri dimacunuyla rtl gibi duran bir pastayla odaya girdiler. Byk sevgi gsterileriyle Ma-ruja'y kutlayarak, muhafzlarla hep bir azdan Happy birthday Kreol: Latin Amerika lkelerinde Avrupa kkenli kimse ya da Avrupa usul yaplm ey. (ev.) 96 arksn sylediler. Herkes yedi, iti; sonra da Maruja'y aprak birtakm duygular iinde brakp gittiler. Juan Vitta, 26 Kasm gn, kt salk koullar yznden serbest braklaca haberiyle uyanmt. Korkudan felce uram gibiydi, nk tam da o gnlerde kendini her zamankinden daha iyi hissediyordu; bu duyurunun, kamuoyuna ilk cesedi teslim etmek iin uydurulmu kk bir aldatmaca olduunu dnd. Bu yzden de, birka saat sonra muhafz, serbest kalmak zere hazrlanmasn sylediinde, panie kapld. "Ben kendi hesabma lme-yi isterdim -diye anlatt sonradan-, ama alnyazm bu idiyse, bunu stlenmek zorundaydm." na tra olup temiz giysiler giymesini sylemiler, o da, kendi cenaze greni iin giyinmekte olduundan emin olarak yapmt btn bunlar. Serbest kaldnda ne yapmas . gerektii, zellikle de polisin kurtarma
operasyonuna kalkmasna neden olabilecek ipular vermemesi iin basnla yapaca grmeleri nasl karmak hale getirecei zerinde talimatlar verdiler ona. leden az sonra, Medelln'in karmak mahallelerinde otomobille birka tur attrdlar, sonra da seremoniye gerek grmeden bir kede brakverdiler. Onun salverilmesinden sonra, Hero Buss'u tek bana alp, iyi bir mahallede, hanmlar iin bir aerobik okulunun karsnda bir yere tamlard. Evin sahibi, para harcamasn seven, elence dkn bir melezdi. Yedi aylk hamile olan otuz be yalarndaki kars, sabah kahvaltsndan sonra pahal ve ar gzalc mcevherler takp taktryordu. Baka bir evde bykannesiyle birlikte oturan kk bir oullar vard; onun her trl mekanik oyuncaklarla dolu odas da Hero Buss'a verilmiti. O da, ailenin kendisini benimseme biimine bakarak, uzun bir rehinelik sresine hazrlamt kendini. Evin sahipleri, elli yanda delikanl gibi olan, Santiago'nun Karayib lehesine alan spanyolcasyla, dmanlarnn bile doru-layabilecekleri kadar geni bir mizah anlayna sahip, Marlene Di-etrich'in filimlerindeki gibi iki metre boyunda, bir metre eninde bu Almanla ok iyi vakit geirmi olsalar gerek. Alman basn ve radyosunun Latin Amerika muhabiri olarak, afak skerken kuruna dizilecei tehdidiyle bir gece sabaha kadar gzn krpmadan geirdii ili'de asker rejim zaman da dahil olmak zere, kendini Bir Karlma yks 97/7 byk tehlikelere atm biriydi. Bu yzden de, karlmasnn folklorik yannn tadn karabilecek kadar pimiti bu ite. Bir ulan, heybeleri harcamalar iin banknotlarla dolu olarak belirli aralklarla geldii, yine de hep darda olduklar bir evde, bundan bakas da beklenemezdi. nk ev sahipleri parann hepsini cmblere ve incik boncua harcamakta gecikmiyorlar, birka gn iinde yiyecek alacak paralan bile kalmyordu. Hafta sonlan kardelerine, kuzenlerine, yakn arkadalarna partiler verip ziyafet ekiyorlar, evi ocuklar basyordu. lk gn, televizyonda onca kez grmekten bir televizyon dizisi kahraman gzyle baktklar o dev gibi Almann kim olduunu anlaynca ok heyecanlanmlard. Karma olayyla hi ilgisi olmayan en az otuz kii ondan fotoraf ve imza istemiler, tutsaklnn sonuna kadar yaayaca o tmarhane gibi evde onunla birlikte yzlerini gizlemeden yiyip imi, hatta dans etmilerdi. Biriken borlar, sonunda ev sahiplerini deli ediyor, rehineyi doyurabilmek iin televizyonu, videoyu, pikab, ya da ne bulurlarsa rehin vermek zorunda kalyorlard. Kadnn mcevherleri, sonunda zerimle bir teki bile kalmayana kadar, boynundan, kollarndan, kaklarndan kaybolup gidiyordu. Bir sabah kr karanlkta, adam, kendisine bor para versin diye Hero Buss'u uyandrmt nk karsnn doum sanclar, hastaneye deyecek tek kurular olmadan gafil avlamt onlar. Hero Buss da kalan son elli bin pesosunu bor verdi onlara. Hero Buss'u, Juan Vitta'dan on beAn sonra, 11 Aralk gn serbest braktlar. Bu vesileyle ona bir ift ayakkab almlard ama iine yaramad, nk o krk alt numara giyiyordu, uzun uzadya aradktan sonra bulabildikleri en byk ayakkab ise krk drt olmutu. Ona iki beden kk bir pantolonla atlet de almlard, nk on alt kilo zayflamt. Fotoraf malzemeleriyle, astarna gizlenmi not defterlerinin bulunduu antasn da geri verdiler; ayrca doum iin verdii elli bin pesoyla, ardan yrttkleri paray yerine geri koysunlar diye daha nce bor vermi olduu on be bin pesoyu da dediler. Ona ok daha fazlasn da nermilerdi, ama onun istedii tek ey, kendisine Pablo Escobar'dan bir rportaj randevusu almalar olmutu. Buna hibir zaman yant vermediler. Son gnlerde yannda olan ete yeleri, zel bir arabayla onu evden almlar, artmak iin Medelln'in en iyi mahallelerinde bir 98 sr tur attrdktan sonra, omzunda fotoraf malzemesi, elinde bir at lamayla, El Colombiano gazetesinin yarm blok tesine brakmlard; bu aklamada, ade Edilebilirler, Kolombiya'da ve pek ok Latin Amerika lkesinde insan haklarn savunma uruna verdikleri mcadeleyi
vurguluyorlar, teslim olma politikasn, kendileri ve aileleri iin hukuksal gvenlik garantisi dnda baka hibir koul ne srmeden kabul etmeye kararl olduklarn yineliyorlard. Sonuna kadar gazeteci kalan Hero Buss, yoldan geen ilk yayaya fotoraf makinesini uzatm, serbest braklmasnn resmini ekmesini istemiti ondan. Diana ile Azucena, haberi radyodan duymular, muhafzlar da, srann kendilerine geldiini sylemilerdi onlara. Ama bunu o kadar ok sylemilerdi ki, artk inanmyorlard. kisinden yalnzca birinin serbest braklabilecei olaslyla, ikisi de, dar kacak olanla yollamak zere ailelerine birer mektup yazmt. O andan sonra onlar iin hibir deiiklik olmam, iki gn sonrasna -13 Aralk gn afak vakti, Diana fsltlar ve evin iinde acayip kprtlarla uyananakadar da bir daha hibir haber alamamlard. Serbest braklacaklar nsezisiyle yataktan frlamt Diana. Azuce-na'ya da haber vermi, daha kimse kendilerine bir ey sylemeden, eyalarn hazrlamaya koyulmulard. Diana da, Azucena da, kendi gnlklerinde o dramatik n anlatmlard. Muhafzlardan biri, Azucena'ya, hibir seremoniye yer vermeden, gitmeye hazr olmasn sylediinde, Diana dutayd. Yalnzca o gidecekti. Ksa bir sre sonra yaymlayaca kitabnda, Azucena, bunu hayran olunacak bir sadelik iinde anlatmt. "Odaya gittim, Doiia Diana hl banyodayken, iskemlenin zerinde hazr tuttuum dn kyafetimi giydim. Dar kp da beni grnce durdu, bana bakt ve yle dedi: " - Gidiyor muyuz, Azu? "Gzleri parlyor, kaygyla yant bakliyordu. Ben, hibir ey syleyemiyordum. Bam nme edim, derin bir soluk alarak yle dedim: " Hayr. Yalnzca ben gidiyorum. " - Ne kadar sevindim -dedi Diana-. Byle olacan biliyordum zaten." 99 Diana da, kendi gnlne yle yazmt: "Kalbimin szladn hissettim, ama onun hesabna sevindiimi, rahat rahat gitmesini syledim." Kendisini serbest brakmazlarsa diye Nydia'ya vakitlice yazm olduu mektubu Azucena'ya teslim etmiti. O mektupta, Noel'i ocuklaryla birlikte kutlamasn istiyordu ondan. Azu-cena aladndan, yattrmak iin sarlmt ona. Sonra da otomobile kadar geirmi, orada bir kez daha kucaklamt onu. Azucena, camn ardndan bir kez daha bakmt ona; Diana da el sallayarak uurlamt onu. Bir saat sonra, Bogota'ya umak zere kendisini Medelln havaalanna gtrmekte olan otomobilin iinde, Azucena, radyoda bir gazetecinin, kocasna, onun serbest brakld haberini aldnda neyle uratm sorduunu duydu. Kocas, doruyu sylemiti: - Azucena iin bir iir yazyordum. te ikisi iin de, evliliklerinin drdnc yln kutlamak zere 16 Aralkta birlikte olma ryas, bylece gereklemi oluyordu. Richard ile Orlando'ya gelince, le gibi kokan zindann iinde yerlerde yatmaktan bkp usandklarndan, muhafzlarn, oday deitirmeye ikna etmilerdi. Kendisinden bir daha haber almadklar o kelepeli melezi tuttuklar yatak odasna geirmilerdi onlar. Yataktaki iltede, ar ar yaplm ikencelerden ya da ani bak darbelerinden olabilecek koca koca taze kan lekeleri olduunu dehetle kefetmilerdi. * Onlar da serbest braklanlarn haberini televizyon ve radyodan renmilerdi. Muhafzlar, bir sonrakilerin kendileri olacan sylyorlard. 17 Aralk gn sabah erkenden, htiyar lakabyla tandklar -ve sonunda Diana'dan sorumlu olan Don Pacho'nun ta kendisi kacak olan- eflerden biri, kapy vurmadan Orlan-do'nun odasna girdi. stnze doru drst bir eyler giyin, nk artk gidiyorsunuz -dedi ona. Orlando, zorlukla tra olup giyinmi, ayn evin iindeki Ric-hard'a haber vermeye vakti olmamt. Kendisine bir basn bildirisi verip, gzne yksek numaral bir gzlk takmlar, htiyar kendisi, tek tana, Medelln'in deiik mahallelerinde ona o allm turlar attrdktan sonra, taksiye
binmesi iin cebine be bin peso da vererek, kenti ok az tandndan neresi olduunu karamad 100 bir meydanda brakmt onu. Serin ve berrak bir Pazartesi sabah, saat dokuzdu. Orlando inanamyordu: o zamana kadar -bir yandan dolu taksilere bo yere iaretler yapp dururken-, kendisini karanlar iin, onu sa olarak salverme tehlikesini gze almaktansa ldrmelerinin ok daha kolay olaca kansndayd. nne kan ilk telefondan karsn arad. Liliana, ocuu ykyordu; elleri sabun iinde komutu telefona bakmaya. Acayip, sakin bir ses duydu: Bana bak sska, benim. Liliana, birinin kendisiyle alay etmek istediini sand, tam kapatmak zereydi ki sesi tand. "Ay, aman Allahm!" diye haykrd. Orlando, ylesine tela iindeydi ki, hl Medelln'de bulunduunu ve o leden sonra Bogota'da olacan syleyebilmiti yalnzca. Liliana, kocasnn sesini tanyamam olmann verdii kaygyla gnn geri kalannda bir an bile rahat huzur bulamamt. Juan Vit-ta'nn, serbest brakldnda ona dediine gre, Orlando tutsaklkta ylesine deimiti ki, insan onu zorlukla tanyabiliyordu, ama Liliana, sesine varana kadar deimi olabileceini hi dnmemiti. Bu izlenimi, o leden sonra havaalannda, gazeteci kalabalnn arasndan kendisine yol aarak yanna gelip sonra da pen adam tanmadnda daha da glenmiti. Ama bu, drt aylk tutsakln ardndan Orlando'nun ta kendisiydi; imanlamt, simsiyah, sert bynn altnda rengi solgundu. kisi de, birbirlerinden ayryken, bir araya gelir gelmez ikinci ocuklarn yapmaya karar vermilerdi. "Ama evrede o kadar ok insan vardi ki, bunu o gece yapamadk," diyecekti Liliana sonradan, glmekten katlarak. "Ne de korkudan bir sonraki gn yapabildik." Ama kaybettikleri saatleri bir gzel kapatacaklard: nc gnden dokuz ay sonra, bir erkek ocuklar daha oldu; ertesi yl da ikizleri. Rehinelerle ailelerinin evresinde bir iyimserlik havas estiren bu salverme furyas, sonunda Pacho Santos'u, ilerin kendi lehine ilerlediini gsterecek akla yatkn herhangi bir belirti olmadna inandrmt. Pablo Escobar'n, balanma ve yabanc lkeye iade edilmeme konularnda Kurucu Meclise bask yapabilmek iin elindeki kk ktlarn skntsndan kurtulmaktan baka bir ey yapmadn ve elinde yalnzca as tuttuunu dnyordu: eski bir bakann kzn, lkenin en nemli gazetesinin mdrnn o101 lunu ve Luis Carlos Galn'n baldzn. Oysa Beatriz ile Marina, yeniden bir umut doduunu hissetmiler, Maruja ise, byle acele yorumlarla kendini aldatmamay yelemiti. Morali zaten bozuktu, Noelin yaklamasyla daha da beter olmutu. O zorunlu kutlamalardan nefret ederdi. Hibir zaman ne Noel sslemeleri ne de Noel aalan yapm, ne hediyeler ne de Noel kartlar datmt; hele herkesin hznl olduu iin ark syledii ya da mutlu olduu iin alad o yasl Noel gecesi elenceleri kadar iine kasvet veren hibir ey olamazd. Khyayla kars, iren bir akam yemei hazrlamlard. Beatriz ile Marina da onlara katlmak iin aba harcamlar, ama Maruja, kendisini yataa seren iki sakinletirici alm, ertesi sabah da hibir pimanlk duymadan uyanmt. Ertesi aramba, Alexandra'nin haftalk televizyon program, eski bakann evresinde tm Turbay ailesi ve Eeatriz'in, Maru-ja'nn, Alberto Villamizar'n aileleriyle birlikte Nydia'nn evinde kutlanan Noel gecesine ayrlmt. ocuklar n plandayd: Di-ana'nn iki oluyla Maruja'nn torunu, yani Alexandra'nin olu. Maruja, duygulanarak alad, nk onu son grdnde ancak birka szc aznda geveleyebilirken, artk meramn anlatabiliyordu. Villamizar, programn sonunda, duraklaya duraklaya pek ok ayrntl bilgi vererek, giriimlerinin geliini ve durumu hakknda bir aklama yapt. Maruja, program tam yerinde szlerle yle zetlemiti: "ok gzeldi, harikayd." Villamizar'n mesaj, Marina Monupya'nm moralini ykseltmiti. Birdenbire daha insancl olmu, kalbinin bykln ortaya koymutu. Daha nce bilmedikleri bir siyaset duygusuyla ve byk bir ilgiyle haberleri dinleyip yorumlamaya balamt. Kararnameler zerine yapt bir inceleme,
serbest braklma olaslklarnn her zamankinden daha fazla olduu sonucuna gtrmt onu. Sal dzelmeye balamt, hatta o kadar ki, hapishane kurallarna dudak bkmeye, o gzel, ho tnl, doal sesiyle konumaya balamt. 31 Aralk gecesi, onun iin byk bir gece oldu. Damaris, ylban Kreol ampanyas ve bir domuz buduyla doru drst bir partiyle kutlayacaklar haberiyle gtrmt kahvaltsn. Maruja, o gecenin, ilk kez olarak ailesinden uzakta, hayatnn en hznl gecesi olacan dnm, bunalma girmiti. Beatriz de sonunda yklmt. kisinin de keyfi, hi parti kaldracak halde deildi. Oy102 . sa Marina haberi cokuyla karlam, onlar heveslendirmek iin sylemedik sz brakmamt. Hatta muhafzlara bile. - Hakkn vermemiz gerek -dedi Maruja ile Beatriz'e-. Onlar da ailelerinden uzaktalar; bize den de, onlara elimizden geldiince ho bir ylba yaatmak. Marina'y kardklar gece, tane gecelik vermilerdi ona; o ise yalnzca birini kullanm, tekileri kendi torbasnda saklamt. Daha sonra, Maruja ile Beatriz'i getirdiklerinde, de, on be gnde bir ykadklar, hapishane niformasna benzer eofmanlar giyer olmulard. 31 Aralk akam, Marina o hevesle bir adm daha atana kadar M kimsenin hatrna gelmemiti o gecelikler. "Size bir nerim var ' -demiti onlara-: Bende burada tane gecelik var; hadi yeni yl uurlu gelsin diye onlar giyelim." Sonra da Maruja'ya sordu: Syle bakalm, yavrum, ne renk istersin? Maruja, kendisi iin hi fark etmediini syledi. Marina, ona en iyi yeil rengin gideceine karar vermiti. Beatriz'e pembeyi verdi, beyaz da kendine alkoydu. Sonra antasndan kk bir makyaj kutusu kararak, birbirlerinin yzn boyamalarn nerdi. "Bu gece gzel grnmek iin," dedi. Geceliklerle klk deitirmekle zaten sabrnn sonuna gelmi olan Maruja, ters bir tavrla iti-: raz etti: - Hadi gecelii giymeye raz oldum -dedi-. Ama burada deli gibi boyanmak, hem de bu durumda ha? Yok, Marina, dnyada istemem. Marina, omuzlarn silkti. Ben isterim. Aynalar olmad iin makyaj malzemesini Beatriz'e verdi, kendisine makyaj yapsn diye yataa oturdu. Beatriz, mumun nda gzelce, hem de adamakll boyad onu: teninin lmcl solukluunu gizlemek iin biraz allk srd, dudaklarn koyulttu, gzkapaklarna glge verdi. Her ikisi de, gzellii ve kiisel ekiciliiyle n yapm olan bu kadnn hl ne kadar gzel olabildiine armlard. Beatriz, at kuyruu sa ve okullu kz haliyle yetinmiti. O gece Marina, o kar konulmaz Antioquia'h zarafetini ortaya koymutu. Muhafzlar da onun gibi yapmlar, her biri, sylemek istediklerini Tanrnn verdii sesle fsldamadan sylemiti. Bir tek khya, hl sarholuun engin denizlerinde, fsltyla ko103 numay srdryordu. kinin etkisiyle cesaret bulan Lamparon, Beatriz'e bir erkek losyonu hediye etme kstahln gstermiti. "Salverildiiniz gn sizleri kucaklayacak binlerce kiiye gzel kokmanz iin," dedi onlara. Khya olacak o kaba herif de frsat kar-mam, bunun bastrlm bir ak hediyesi olduunu sylemiti. Be-atriz'in pek ok korkusunun arasnda yeni bir korku olmutu bu. O gece, rehinelerin dnda, khyayla kars ve nbette olan o drt muhafz vard. Beatriz, grtlann dmlenmesine dayanamyordu. Maruja'nn ii zlem ve utan doluydu, ama yine de Ma-rina'nn, zerinde beyaz gecelii, karl salar, ho sesi, makyajla yeniden genlemi o ahane haliyle kendisinde uyandrd hayranl gizleyemiyordu. Marina'nn mutlu olmas akl alacak ey deildi, ama yle olduuna inandrabilmiti onlar. ki imek iin maskelerini kaldran muhafzlarla akalayor-du. Ara sra, scaktan bunaldka, soluk alabilmek iin rehinelerin arkalarn dnmelerini istiyorlard. Saat tam on ikide, itfaiyecilerin
sirenleriyle kiliselerin anlar almaya baladnda, hepsi, yatakla iltenin zerine oturmu olarak, sanki demirci ocandaym gibi ter iinde, odann iini tklm tklm doldurmu haldeydiler. Televizyonda birdenbire ulusal mar alnmaya balamt. O zaman Maruja yerinden kalkt, mar birlikte sylemek zere hepsinin ayaa kalkmalarn syledi. Sonunda da elindeki elma arab bardan havaya kaldrarak, Kolombiya'ya bar diledi. Parti, yarm saat sonra, ieler boaldnda, servis tabann iinde de yalnzca domuz budunun plak kemiiyle patates salatasnn artklar kaldnda sona ermiti. Rehineler, nbet deiimini sevinle karlayarak rahat bir nefes almlard, nk bu yeni gelenler, karldklar gece kendilerini karlam olan ayn muhafzlard; onlara nasl davranlacan artk biliyorlard. zellikle de, sal yznden morali hep bozuk olan Maruja. nceleri, duyduu dehet, bedeninin her yann dolaarak onu hi istemedii pozisyonlara girmek zorunda brakan arlara dnyordu. Ama daha sonra, muhafzlarn uyguladklar insanlk d kurallar yznden daha belirgin bir hal almt arlar. Aralk aynn balarnda, isyankrlnn cezas olarak btn bir gn banyoya gitmesini engellemilerdi; gitmesine izin verdiklerinde de hibir ey yapamamt. Srekli bir sistitin, arkasndan da, tutsaklnn sonuna kadar srecek olan bir kanamann balangc olmutu bu. 104 Kocasndan sporcu masajlar yapmay renmi olan Marina, az da olsa fizik gcyle onu kendine getirmeye urayordu. Ylba-nn keyfi hl sryordu onda. Yine iyimserdi, fkralar anlatyordu; yayordu. Kendi adyla fotorafnn, adam karanlarn lehindeki bir televizyon kampanyasnda grnmesi, ona yeniden umut ve nee vermiti. Kendini bir kez daha eskisi gibi hissediyordu; yayordu, oradayd. Marina o televizyon kampanyasnn ilk aama- snda grnyordu hep, ta ki gnn birinde hibir aklama yaplmakszn grnmez olana kadar. Artk kimse onun hayatta olduuna inanmadndan belki de onu listelerinden silmi olduklarn sylemeye ne Maruja'nn dili vard, ne de Beatriz'in. 31 Aralk, Beatriz iin nemliydi, nk o gn, serbest braklaca en ge tarih olarak saptamt. Urad hayal krklyla ylesine yklmt ki, hapishane arkadalar onu nasl avutacaklarn bilemiyorlard. yle bir an geldi ki, Maruja artk yzne baka-maz olmutu, nk kendini tutamayp alamaya balyordu; so- , nunda bir banyodan pek fazla byk olmayan bir yerin iinde birbirlerini grmezlikten gelmeye balamlard. Durum, dayanlr gibi deildi. Banyo yaptktan sonraki bitmez tkenmez saatler boyunca, rehineler iin en uzun sreli elence, muhafzlarnn, ldrmamak r iin yeterli miktarlarda getirdikleri nemlendirici bir kremle, birbirlerinin bacaklarna ar ar yaptklar masajlard. Bir gn Beatriz, kremin bitmekte olduunu fark etti. - Peki krem bitince ne yapacaz? -diye sordu Maruja'ya. - Yenisini isteyeceiz -diye karlk verdi Maruja, ters bir tavrla. Sonra daha da terslikle vurgulad : Ya da zaman gelince dnrz. yle deil mi? - Bana byle karlk vermesene! -diye bard Beatriz, ani bir parlamayla-. Ben, senin yznden buradaym! Kanlmaz bir patlamayd bu. Onca gnlk bastrlm gerilimler ve korku dolu geceler boyunca iinde saklam olduu eyi bir anda syleyivermiti. Daha nce, hem de ok daha byk bir hnla sylenmemi olmas alacak eydi. Beatriz, kendini her eyin dnda tutuyor, duygularn frenleyerek yayordu; duyduu hnlar da tadna bakmadan yutuyeriyordu. Elbette ki olabileceklerin en nemsizi, dikkatsizlikle sylenmi basit bir tmcenin, dehet yznden bastrlm olan saldrganln er ya da ge ona geri kazandrmasyd. Ancak nbetteki muhafz, ayn eyi dnm105 yordu; byk bir kavga kaca korkusuyla, Beatriz ile Maruja'y ayr ayr odalara kapatmakla tehdit etti.
kisi de telalanmalard, nk cinsel saldrya urama korkusu hep ilerindeydi. Birlikte olduklar srece muhafzlarn bir tecavze yeltenmelerinin g olaca kansndaydlar, bu yzden de onlar birbirlerinden ayrabilecekleri dncesi hep en korktuklar ey olmutu. te yandan, muhafzlar hep ikier kiiydiler ve akraba deillerdi; rehinelerle kabilecek ciddi sorunlar engellemek zere kendi ilerinde alnm bir nlem olarak, birbirlerini gzl-yora benziyorlard. Ancak muhafzlarn duygularnn bastrlmas, odann iinde salksz bir hava yaratyordu. Aralk aynda nbette olanlar, bir video vericisi getirmiler, erotik yan ar basan iddet filmleri, ara sra da pornografik filmler seyrediyorlard. Odann iine arada bir dayanlmaz bir gerilim doluyordu. stelik rehineler banyoya gittiklerinde kapy aralk brakmak zorundaydlar; kapdaki muhafz ieriyi gzetlerken yakaladklar da ok olmutu. Muhafzlardan, kadnlar banyoyu kullanrlarken kap kapanmasn diye eliyle tutmakta direnen bir tanesi, Beatriz, kapy -bile bile- bir vuruta kapatverince, neredeyse parmaklarn kaybediyordu. Rahatsz edici bir baka grnt de, ikinci nbet deiimiyle gelen ve her trl edepsizce cilvelemeyle srekli uyar durumunda olan ecinsel iki muhafzn haliydi. Lamparon'un Beatriz'in en kk bir hareketini ar derecede gzlemesi, parfm hediya etmesi, khyann o saygszca sz, hep rahatszlk nedenleriydi. Tanmadklar kadnlara tecavz zerine birbirlerine anlattklar ykler, erotik terbiyesizlikleri, sadiste zevkleri, sonunda havay iyice gerginletiriyordu. Maruja ile Marina'nn istekleri zerine, khya, 12 Ocak gece-yarsndan nce, Beatriz iin bir doktor getirtmiti. yi giyimli, tekilerden daha terbiyeli, gen bir adamd bu; giysisine uyan san ipekten bir maske vard yznde. Maskeli bir doktorun ciddiyetine inanmak zordur, ama o, daha ieri girdii anda iini iyi bildiini gstermiti. Karsndakine huzur veren bir gven duygusuna sahipti. inde stetoskop, tansiyon leti, pilli bir elektrokardiyograf, evde tahlil yapmak iin portatif bir laboratuvar ve acil durumlar iin daha baka letlerle, bir yolculuk valizi kadar byk, ince deriden bir anta tayordu. Her rehineyi de adamakll muayene ederek, portatif laboratuvarmda idrar ve kan tahlilleri yapt. 106 4 Doktor, Maruja'y muayene ederken ona gizlice yle demiti: "Sizi bu durumda grmek zorunda kaldm iin son derece utanyorum. Burada zorla bulunduumu sylemek isterim. Ben, doktor Luis Carlos Galn'n dostu ve yandaydm, oyumu da ona vermitim. Siz bunca acya lyk deilsiniz, ama dayanmaya aln. Soukkanllk, salk iin ok iyidir." Maruja, onun bu aklamalarn takdir etmi, ama gsterdii ahlak esneklie amadan da edememiti. Beatriz'e de ayn szleri yinelemiti doktor. Her ikisi iin de koyduu tan, iddetli bir stres ve kt beslenme balangcyd; bunun iin de yemek rejimlerinin zenginleti-rip dengelenmesini emretti. Maruja'da kan dolam sorunlar ve dikkat edilmesi gereken bir mesane iltihab da bulmu, Vasoton, idrar sktrcler ve sakinletirici haplar baznda bir tedavi reetesi yazmt. Beatriz iin mide lserini oyalayc bir sakinletirici de yazd. Daha nce grm olduu Marina'ya ise, kendi salyla daha fazla ilgilenmesini tlemekle yetinmi, ama onu pek de gnll bulmamt. Her ne de gnde en az bir saat hzl hzl yrmeyi de art kotu. O gnden sonra her birine, bir sabah, bir leyin, bir de yatmadan nce almak zere gnde yirmi haphk birer kutu sakinletirici vermeye balamlard. Acil durumlarda, hcrenin pek ok korkun yanlarn unutmalarna olanak veren yksek dozda bir uyuturucuyla deitirebiliyorlard. Daha drde kadar saymadan bilincini kaybetmek iin drtte bir hap yetiyordu. O gece saat birden sonra, kendilerini emniyeti ak makinelilerinin tehdidi altnda tutan korku iindeki muhafzlarla birlikte, kapkaranlk avluda yrmeye balamlard. Attklar ilk voltada balar dnd; zellikle de, dmemek iin duvarlara tutunmak zorunda kalan Maruja'nn. Muhafzlarn, kimi zaman da Damaris'in yardmyla, sonunda almlard. ki hafta sonra Maruja, hzl admlarla bin voltaya kadar atabiliyor, yani iki kilometre yryordu. Hepsinin ruhsal durumlar dzelmi, onunla birlikte evin iindeki uyum da artmt.
Evin, kaldklar odadan baka tandklar tek yeri avlusuydu. Onlar yry yaparlarken kapkaranlk oluyordu, ama aydnlk gecelerde byk bir amar yala ve tellere kurusun diye aslm amarlar, krk dkk kutular, kullanlmayan dkntlerle harabe halinde bir yer seilebiliyordu. amar yalann sundurmasnn zerinde, kapatlm penceresi ve gazete ktlaryla rtl toz 107 iindeki camlaryla ikinci bir kat grnyordu. Rehineler, nbette olmayan muhafzlarn orada uyuduklarn sanyorlard. Biri mutfaa, biri de rehinelerin odasna alan iki kap vard; bir de eski tahtalardan, yere kadar erimeyen bir arka kap. Dnyaya alan kapyd bu. Sonradan, koyunlarla tavuklarn dolat huzur dolu bir ayra aldn fark edeceklerdi. Kamak iin kapy amak kolay gibi grnyordu, ama kandrlamayacaa benzer bir Alman oban kpeinin korumas altndayd. Yine de Maruja onunla ylesine dost olmutu ki, okamak zere yanna yaklatnda havlamyordu. Azucena'y salverdiklerinde Diana kendi kendisiyle babaa kalmt. Televizyon seyrediyor, radyo dinliyor, kimi zaman da gazeteleri okuyordu, hem de her zamankinden daha byk bir ilgiyle, ama haberleri, zerinde yorum yapacak kimsesi olmadan renmek, onlar hi bilmemekten daha beter olan tek eydi. Muhafzlarnn kendisine davranma tarzn beeniyor, onu mutlu etmek iin harcadklar abay takdir ediyordu. "Her dakika ne hissettiimi tanmlamay istemiyorum, bu kolay da deil: ac, kayg, geirdiim korku dolu gnler," diye yazmt gnlne. zellikle de silahl bir kurtarma operasyonu olabilecei yolundaki bitmez tkenmez korkusuyla, hayat iin gerekten kayg duyuyordu. Kendi salverilme haberi, sinsi bir tmceye indirgenmiti: "Artk neredeyse." Bunun, Kurucu Meclisin yerine oturup sulunun iadesi ve balanmas konularnda belirgin kararlar almasn beklerken, sonu gelmez bir taktik olduu dncesi onu dehet iinde brakyordu. nceleri onunla uzun saatler geiren, tartan, onu iyice bilgilendiren Don Pacho, gittike ondan uzaklamt. Hibir aklama yapmadan, gazeteleri de ona bir daha gtrmez olmulard. Haberler, hatta televizyon dizileri, ylba tatili nedeniyle felce urayan lkenin ritmine ayak uydurmutu. Pablo Escobar'la grecei szyle bir aydan fazla bir sre oyalamlard Diana'y. Onunla bir pazarla giriebileceinden emin olarak, davran biimini, ileri srecei grleri, sesinin tonunu prova etmiti hep. Ama o bitmek bilmeyen gecikme, onu akl almaz bir karamsarla itmiti. O dehetin iinde kendisine yol gsteren ey, annesinin hayali olmutu; belki de ondan almt o tutkulu mizacn, o krlmaz 108 inancn, o ele avuca smaz mutluluk ryalarn. Rehin tutulduu btn o karanlk aylar boyunca bir kehanet mucizesi gibi ortaya kan, birbirleriyle karlkl iletiim kurma yeteneine sahiptiler onlar. Nydia'nn radyoda ya da televizyonda syledii her bir szck, yapt her bir hareket, en akla gelmedik bir vurgulama, tutsakln karanlklar iinde Diana'ya hayal mesajlar iletiyordu. "Onu hep koruyucu meleim olarak hissetmiimdir," diye yazmt Diana. Onca hsrann ortasnda, en sondaki baarnn, annesinin inanc ve gc sayesinde elde edileceinden emindi. Bu gven duygusunun verdii moralle, Noel gecesi serbest braklaca hayaline kaplmt. A Bu hayal, ev sahiplerinin, zgara et, salsa plaklar, iki, may taplar ve renkli balonlarla bir gece nce onun iin verdikleri parti boyunca onu ayakta tutmutu. Diana, bunu bir veda partisi olarak yorumluyordu. Dahas da vard: kendisini almaya geldiklerinde vakit kaybetmemek iin Kasm ayndan beri hazr tuttuu antasn yatann zerinde brakmt. O gece hava buz gibiydi, rzgr aalarn arasnda tpk bir kurt srs gibi uluyordu, ama o bunu, daha iyi gnlerin mjdecisi olarak yorumluyordu. ocuklara hediyeleri datrlarken, kendininkileri dnyordu o; ertesi gece onlarla birlikte olma umuduyla avutuyordu kendini. Uykusu bsbtn kamt, nk muhafzlar ona, belki de frtnaya dayanabilmesi iin zellikle seilmi olan, ii krkl deri bir ceket hediye etmilerdi. Annesinin, her yl olduu gibi, kendisini akam yemeine beklediinden, kapya da, zerinde kendisi iin Ho geldin yazl kseotundan bir elenk astndan emindi. Gerekten de yle olmutu. Diana serbest braklacandan o kadar emindi ki, elencenin son krntlar da ufukta snene ve belirsizliklerle dolu yeni bir gn doana kadar bekledi.
Ertesi aramba, televizyonun karsnda tek bana oturmu, kanallar kartryordu; birden ekranda Alexandra. Uribe'nin kk olunu tand. Noele adanm olan Enfoque programyd bu. Azucena'nn gtrd mektupta annesinden istemi olduu Noel gecesi ekilmi program olduunu anlaynca daha da ard. Maru-ja ile Beatriz'in aileleri ve tam kadro Turbay ailesi vard: Diana'nn iki ocuu, erkek kardeleri, ortalarnda da iri yar, zgn haliyle babas. "Bizim parti yapacak halimiz yoktu -diye anlatt Nydia-, Yine de Diana'nn isteini yerine yetirmeye karar vererek, Noel aacyla sa'nn Doumu sahnesini bir saatte minenin iine kuru109 verdim." Herkesin, yaknlarn karanlarda hznl bir izlenim brakmamak iin ellerinden geleni yapmasna ramen, bir kutlamadan ok yas treni gibi olmutu bu. Ama Nydia, Diana'nn o gece serbest braklacandan ylesine emindi ki, zerine altn harflerle Ho geldin yazl Noel ssn kapya ast. "O gn sizlerle paylamak iin gelemediim iin ne kadar ac ektiimi itiraf etmeliyim -diye yazmt Diana gnlne-. Ama bana ok cesaret verdiniz, kendimi hepinize ok yakn hissettim, hepinizi bir arada grmek beni mutlu etti." Mana Carolina'nn olgunluu ok houna gitmi, kk Miguel'in iine kapankl onu kayglandrmt; hl vaftiz edilmemi olduunu da zlerek hatrlamt; babasnn hznl hali onu da hznlendirmi, aacn altna kendisi iin de bir hediye koyup, kapya hogeldin yazsn asan annesi onu duygulandrm-t. Diana, Noelde geirdii hayal krklyla moralini bozaca yerde, hkmete kar bir bakaldr tepkisi gstermiti. Kasm ayndaki hayallerinin dayand 2047 sayl kararnameyi zamannda byk bir cokuyla karlamt. Guido Parra'nn giriimleri, leri Gelenler'in almalar, Kurucu Meclisin beklentileri, teslim olma politikasndaki dzeltme olaslklar ona cesaret vermiti. Ama Noelde urad hsran, hogrsnn snrlarn ayordu. Hkmetin aklna, kendilerini karanlarn o samasapan basklaryla snrlanmayan bir diyalog kurma olaslnn neden gelmediini, sinirlenerek merak ediyordu. antaj altnda hareket etmenin glnn her zaman bilincinde olduunu da aka belirtiyordu. "Ben bu konuda Turbay izgisindeyim -diye yazmt-, ama yle sanyorum ki, zamanla her ey tersine dnd." Kendilerini karanlarn, karlarndakilerle alay etmeleri olarak grd byle bir durumda hkmetin pasifliini anlamyordu. Hkmet onlar iin bir politika saptadna, akla yatkn baz isteklerini de yerine getirdiine gre, onlar teslim olmaya daha byk bir enerjiyle neden zor-layamadn anlayamyordu. "Kendilerinden bu istenmedike -diye yazmt gnlne-, onlar da kendilerini daha rahat hissederek, en nemli bask silahnn da kendi ellerinde olduunu bilerek oyalanyorlar." Ona yle geliyordu ki, akllca pazarlk grmeleri, her oyuncunun, talarn, ah kimin mat edeceini grene kadar oynayaca, bir satran oyununa dnmt. "Ama acaba hangi ta ben olacam?" diye soruyordu kendi kendine. Sonra kanmadan da yantlyordu: "Bizlerin gzden karlamaz talar ol-110 ti duumuzu dnmeden edemiyorum." Artk dalm olan leri Gelenler grubuna ise, son darbeyi indiriyordu: "Son derece insancl bir ie giritiler, ama sonuta ade Edilebilirlerin ekmeine ya srm oldular." Ocak ay nbetini bitirmek zere olan muhafzlardan biri, Pacho Santos'un odasna dalmt. Bu iin boku kt -dedi ona-. Rehineleri ldrecekler. Ona kalrsa, Prisco'larn ldrlmesine misilleme olacakt bu. Bildiri hazrd, birka saat iinde kacakt. nce Marina Monto-k ya'y ldreceklerdi, sonra da her gnde bir srasyla Richard ' * Becerra'y, Beatriz'i, Maruja'y ve Diana'yi. Sonuncusu da siz olacaksnz -diye szn tamamlad muhafz, onu avutur gibi bir tavrla-. Ama merak etmeyin, bu hkmet artk iki lden fazlasna dayanamaz. Dehete kaplan Pacho, muhafzn verdii bilgilere gre hesabn yapmt: on sekiz gnlk mr kalyordu. Bunun zerine eiyle ocuklarna bir mektup yazmaya karar vererek, bask harfleri gibi birbirinden ayr kk harflerle ama her zamankinden daha okunakl bir elyazsyla, eli titremeden ve bunun yalnzca bir veda - mektubu deil, ayn zamanda bir vasiyetname de olduunun bilinciyle, msvedde yapmadan alt okul defteri sayfasn batan aa doldurdu.
"Btn istediim, bu dramn, sonu ne olursa olsun, hepimizin nihayet huzura kavuabilmemiz iin, bir an nce bitmesi," diye balyordu. Mektupta dediine gre, en byk minnettarl Marfa Victoria'ya kar duyuyordu; bir erkek olarak, bir yurtta olarak, bir baba olarak onun yannda yetimiti; zld tek ey, gazetecilik mesleine, evdeki hayatndan daha fazla nem vermi olmasyd. "imde bu pimanlkla lme gidiyorum," diye yazyordu. Neredeyse yeni domu olan ocuklarna gelince, onlarn emin ellere emanet olduunu bilmek iini rahatlatyordu. "Neler olduunu tam olarak anlayabildiklerinde onlara benden sz et ki lmmn gereksiz aclarn dramatizme kamadan zmseyebilsinler." Babasna, hayatta kendisi iin yaptklarndan dolay minnettard, ondan tek istedii ey olarak, "ocuklarm yaklamakta olan bu vahette sknt ekmelerini engellemek iin, benimle bulumak zere yanma gelmeden nce her eyi hazrla," diyordu. Bylece, 111 "skc ama gerekli" olarak grd bir konuya giriyordu: ocuklarnn nafakas ve El Tiempo'nun iindeki aile birlii. Bunlardan birincisi, byk lde, gazetenin kars ve ocuklar iin yaptrd hayat sigortalarna balyd. "Bize nerdiklerini sana vermelerini istemelisin -diyordu-, nk benim gazete uruna katlandm zverilerin tmyle boa gitmemesi dil olacaktr." Gazetenin meslek, ticar ya da siyas gelecei konusunda ise, byk ailelerin kk dvalar olamayacann bilinci iinde tek kaygs, i rekabetler ve ekimelerdi. "Bu zveriden sonra El Tiempo'nun blnmesi ya da baka ellere gemesi ok zc olur," diyordu. Mektup, birlikte yaadklar gzel gnlerin ansna Mariave'ye son bir teekkrle bitiyordu. Pacho'nun muhafz, son derece duygulanarak teslim almt mektubu. - Sakin ol, abicim -dedi ona-, yerine ulamasn ben stleniyorum. in dorusu, o srada Pacho Santos'un hayatta on sekiz gn deil, yalnzca birka saati kalmt. Listenin bandayd, cinayet emri de bir gn nce verilmiti. Martha Nieves Ochoa, son dakikada, ans eseri olan bir rastlant sonucu -nc ahslar araclyla- bundan haberli olmu, bu lmn lkeyi sonunda yangn yerine evireceine inanarak, Escobar'a onun balanmas iin bir rica mektubu gndermiti. O mektubun eline geip gemediini asla renemedi, ama olan uydu ki, Pacho Santos iin verilmi olan lm emri hibir zaman yerine ulamam, onun yerine Marina Montoya iin geri dnlemez yeni bir emir kartlmt. Marina, Ocak ay balarndan beri bunu sezinlemie benziyordu. Hibir zaman aklamad nedenlerle, yrylerini, yln ilk nbet deii Alinde geri dnm olan eski dostu Rahip'in eliinde yapmaya karar vermiti. Televizyon biter bitmez bir saat yryorlar, sonra da Maruja ile Beatriz, muhafzlaryla birlikte dar kyorlard. O gecelerden birinde Marina ok korkmu olarak geri dnmt, nk amar yalann oralarda bir yerden, karanlkta kendisine bakan, siyahlar giyinmi, siyah maskeli bir adam grmt. Maruja ile Beatriz, bunun da her zamanki hayallerinden biri olduunu dnmler, oral olmamlard. Bu izlenimlerini ayn gn dorulamlard da, nk yalan karanlklar iinde siyahl bir adam grecek kadar k yoktu orada. stelik doru olsa bile, kendi glgesinden bile korkan Alman oban kpeini huylandr112 madna gre evin iinde ok iyi tannan biri olmas gerekirdi. Rahip, yalnzca Marina'nn grd bir hayalet olmal diye dnyordu. Yine de, iki ya da gece sonra, yryten gerek bir panik havas iinde geri dnmt Marina. Yine batan aa siyahlar iindeki o adam geri dnm, kendisinin de ona bakmasna aldrmadan, korkusuzca bir dikkatle uzun uzadya gzlemiti onu. Daha nceki gecelerden farkl olarak o gece dolunay vard, avlu da olaanst bir yeil kla aydnlanmt. Marina, bunu Rahip'in nnde anlatm, o da onu yalanlamt, ama bunu yle karmak . nedenler ileri srerek yapmt ki, Maruja ile Beatriz, ne dneni eklerini bilemediler. O gnden sonra Marina bir daha yrye kmad. Hayalleriyle gerekler arasndaki kukulan ylesine etkileyiciydi ki, Maruja, karanlkta gzlerini at bir gece, gerek bir halsinasyon geirmi, Rahip'i mumun nda her zamanki gibi yere km, maskesini de bir kurukafaya dnm olarak grmt. Maruja bundan son
derece etkilenmiti, nk bu grnty, annesinin, yaklamakta olan 23 Ocaktaki lm yldnmne balamt. Marina, hafta sonunu, unutulmua benzeyen eski bir belkemi-:, i arsyla kvranarak, yatakta geirmiti. lk gnlerdeki o bulank ruhsal durumu geri dnmt. ini kendi kendine gremediinden, Maruja ile Beatriz ona hizmet etmeye koyulmulard. Onu neredeyse kucaklarna alarak banyoya gtryorlard. Yemeini azna yedirip, suyunu iiriyorlar, yatakta televizyon seyredebilsin diye srtna yastk yerletiriyorlard. Onu martyorlar ve gerekten seviyorlard, yine de kendilerini hibir zaman o kadar horlanm hissetmemilerdi. Bakn ne kadar hastaym, sizler ise bana yardmc olmuyorsunuz -diyordu Marina-. Oysa ben sizlere ne kadar yardm etmitim. Kimi zaman, kendisine ikence eden tam bir terk edilmilik duygusunu artrmaktan baka bir ey yapmyordu. Aslnda Mari-na'ya o lm n bunalmnda huzur veren tek ey, saatler boyu hi durmadan cokuyla mrldand "dualarla trnaklarnn bakmyd. Birka gn sonra, her eyden bkm olarak, bitkin bir halde yatana uzand ve yle fsldad: Pekla, Tanrnn dedii olsun. Bir Karlma yks 113/8 Ayn 22'si akam, o ilk gnlerdeki Doktor da ziyaretine gelmiti. Marina'nn muhafzlanyla gizlice konumu, Maruja ile Be-atriz'in Marina'nn salyla ilgili yorumlarn dikkatle dinlemiti. Sonunda, onunla konumak zere yatan kenarna oturdu. Ciddi ve gizli bir ey konuuyor olsalar gerekti, nk her ikisinin de fsltlar o kadar hafifti ki, kimse tek bir kelime bile zememiti. Doktor, geldii zamankinden daha keyifli olarak odadan km, yaknda dneceine sz vermiti. Marina, yatakta bitkin bir haldeydi. Ara sra alyordu. Maruja, onu yreklendirmeye alt; o da, dualarn kesmemek iin el kol hareketleriyle minnettarln gsteriyordu; hemen her defasnda ona sevgiyle karlk veriyor, kaskat eliyle onun elini skyordu. Daha scak bir iliki iinde olduu Beatriz'e de ayn sevecenlikle davranyordu. Srdrd tek alkanl, trnaklarn trplemekti. Ayn 23' aramba gecesi saat on buukta, farkl herhangi bir szce, bildik herhangi bir akaya, en beklenmedik bir harekete, bir arknn gftesinde ifreli mesajlar gizleyebilecek ufack deiikliklere umut balayarak, televizyonda Enfoque programn seyretmeye hazrlanmlard. Ama frsat olmad. Daha jenerii yeni balamt ki, allmadk bir saatte kap alm, o gece nbette olmad halde Rahip girmiti ieri. Baka bir iftlik evine gtrmek zere nineyi almaya geldik -dedi. Bir Pazar gezmesine davet eder gibi sylemiti bunu. Yatakta yatan Marina, dudaklarna kadar varan youn bir solgunluk iinde, salar dikilmi olarak, mermerden yontulmu gibi kalakalmt. Bunun zerine Rahip, her zamanki evlat sevgisiyle ona yneldi. Eyalarn topla, nine -dedi-. Be dakikan var. Kalkmasna yardm etmek istedi. Marina, bir ey sylemek zere azn am, ama becerememiti. Yardmsz kalkt yerinden, eyalarnn durduu torbay alarak, sanki ayaklan yere basmyor-mu gibi bir uyurgezer hafifliiyle, banyoya gitmek zere odadan kt. Maruja, korkusuz bir sesle Rahip'le yzleti. Onu ldrecekler mi? Rahip sinirlenmiti. Byle eyler sorulmaz -dedi. Ama hemen arkasndan toparland-: Dedim ya, daha iyi bir iftlik evine gidiyor. Yeminle. 114 Maruja, her ne pahasna olursa olsun onu alp gtrmelerini engellemeye alt. Bylesine nemli bir kararda allmadk bir biimde ortalkta hibir ef grnmediinden, konuyu tartmak zere birinin arlmasn istedi. Ama bu tartma da, bir baka muhafzn radyoyla televizyonu gtrmek zere ieri girmesiyle yarda kalmt. Hibir aklamada bulunmadan onlar filerinden ekmi, bylece Noel kutlamasnn odann iindeki son kvlcm da snp gitmiti. Maruja, hi deilse
programn sonuna kadar brakmalarn istedi onlardan. Beatriz, daha da saldrgan bir tavr taknmt, ama yarar olmad. Radyoyla televizyonu alp gittiler; Marina'ya da, kendisini almak zere be dakika iinde geri dneceklerini sylediler. Odada yalnz kalan Maruja ile Beatriz, ne kime ve neye inanacaklarn biliyorlard, ne de bu akl sr ermez kararn, hangi noktaya kadar yazglarnn bir parasn oluturduunu. Marina, banyoda be dakikadan ok daha fazla oyalanmt. Odaya geri dndnde, zerinde pembe eofman takm, ayanda kahverengi erkek oraplaryla, karld gn giydii ayakkablar vard. Eofman tertemizdi, yeni tlenmiti. Ayakkablar nemden hafif yeildi, ayana da fazla byk geldii grnyordu, nk ayaklar aclarla geen o drt ay iinde iki numara klmt. Marina, yine yz solgun ve buz gibi bir terle srlsklam haldeydi, ama hl bir umut kvlcm kalmt iinde. Kimbilir, belki de beni serbest brakacaklardr! -dedi. Maruja'yla Beatriz, birbirleriyle anlamadklar halde, Marina'nn bana her ne gelecekse, en hayrlsnn onu aldatmak olduu kararna varmlard. Elbette ki yle -dedi Beatriz. Tabii ya -dedi Maruja da, ilk kez l l bir glmsemeyle-. Ne harika! Marina'nn tepkisi artc olmutu. Yan aka yar ciddi, ailelerine ne gibi bir mesaj gndermek istediklerini sordu onlara. Onlar da ellerinden geldiince bir eyler uydurdular. Marina, biraz da kendi kendisiyle alay ederek, Beatriz'den, Lamparn'un ylba iin kendisine hediye etmi olduu erkek losyonunu istedi. Beatriz, losyonu verdi ona; Marina, gerek bir zarafet iinde kulaklarnn arkasna koku srd, parmaklarn hafife dokundurarak, o gzelim kar beyaz ltsz salarn ayna olmadan dzeltti; sonunda zgr ve mutlu olmaya hazr gibi grnyordu. 115 Aslnda baylma noktasndayd. Maruja'dan bir sigara istedi, muhafzlar kendisini gelip alana kadar imek zere yataa oturdu. O byk acsnn iinde derin derin iine ekerek iti sigaray; bir yandan da, iinde bir an bile merhamet bulamad, sonunda ona yatanda lme onurunu bile ok grdkleri o izbe yerdeki sefaleti santim santim gzden geiriyordu. Beatriz, alamamak iin, ailesine gnderecei mesaj ciddi ciddi yineledi ona: "Kocamla ocuklarm grme frsatn bulursan, onlara iyi olduumu ve onlar ok sevdiimi syle." Ama Marina artk bu dnyann insan deildi. Benden bunu isteme -diye karlk verdi, onun yzne bile bakmadan-. Buna asla frsat bulamayacam biliyorum. Maruja, gn uyumaya yetebilecek iki uyku hapyla bir bardak su gtrd ona. Suyu iirmesi gerekmiti, nk Marina, ellerinin titremesinden, barda azna yanatrmay beceremiyordu. te o srada Maruja, onun o ltl gzlerinin derinliklerini grm, bu da, Marina'nn kendi kendisini bile aldatmadn fark etmesine yetmiti. Kim olduunu, onun hayat iin ne kadar borlu olduklarn ve onu nereye gtrdklerini ok iyi biliyordu; hayatta kalan son arkadalarnn suyuna gittiyse, bu da iindeki acma duygusundand. Eofmanyla takm oluturan pembe ynden yeni bir kukuleta getirmilerdi ona. Muhafzlar onu kafasna geirmeden, Maru-ja'y kucaklayp perek vedalat. Maruja, ona hayrdua ettikten sonra "Sakin ol," dedi. Beatriz'le de kucaklap perek vedalat ve "Tanr seni korusun," dedi ona. Kendi kendisine son na kadar sadk kalan Beatriz, hl ayn umuda sarlyordu: Aileni grecek olman ne harika -dedi ona. Marina, tek damla gzya dkmeden kendini muhafzlara teslim etti. Kukuletay, evresini gremesin diye, gz ve az delikleri ensesine gelecek biimde ters geirdiler kafasna. Rahip, onu iki elinden tuttu, geri geri yrterek evden dar kard. Marina, emin admlarla yryerek kendini ona brakmt. teki muhafz, kapy dardan kapad. Maruja ile Beatriz, hayata yeniden neresinden tutunacaklarn bilemeden, garajdan motor seslerini duyup, grltleri ufukta eriyene kadar, kapal kapnn karsnda kmldamadan kalakaldlar.
Televizyonla radyoyu, o gecenin sonunun ne olduunu reneme-sinler diye alp gtrdklerini ancak o zaman anlayabilmilerdi. 116 Ertesi gn, ayn 24' Perembe sabah afak vakti, Marina Montoya'nn cesedi, Bogota'nn kuzeyinde bo bir arsada bulunmutu. Erkenden iseleyen yamurla hl nemli olan otlarn zerinde, kollarn kavuturup arkasndaki dikenli telden ite yaslanm haliyle neredeyse oturur gibiydi. Cesedi kaldrtan 78'inci ar ceza yargc, pembe eofmanla kahverengi erkek oraplar giymi, gm rengi gr sal, altm yalarnda bir kadn olarak tanmlamt onu. Eofmannn altnda plastik hal bir muska tayordu. Adaletten nce gelen biri, ayakkablarn almt. Cesedin kafas, az ve gz delikleri ensesinde olmak zere ters giydirilmi ve kurumu kandan sertlemi, ne kumata ne de . teninde iz brakmadndan elli santimden fazla uzaklktan ate edilmi alt kurunun giri ve k delikleriyle neredeyse paralanm bir kukuletayla rtlyd. Kurun yaralar, kafatasyla yzn sol blmne dalmt; sanki lm abuklatrmak ister gibi son bir kez ate edilmie benzeyen ok net bir kurun delii de alnnda vard. Yine de, yabani otlardan srksklam kesilmi cesedin yann-da, 9 milimetrelik be tane bo kovan bulunmutu yalnzca. Adli tbbn teknik ekibi, cesedin be ift parmak izini almt bile. Kar kaldrmdaki San Carlos okulunun rencileri, baka merakllarla birlikte dolanp durmulard orada. Cesedin kaldrlmasna tank olanlar arasnda, kzn yakndaki bir okula yazdrmak iin sabah ok erken kalkm olan, Kuzey Kabristanndaki iek satcs kadnlardan biri de vard. Ceset, i amarlarnn kalitesi, ellerinin biimi ve bakmll, delik deik olmu yzne ramen fark edilen sekin haliyle, ok'etkilemiti onu. O gn leden sonra, be kilometre uzaklkta Kuzey Kabristanndaki tezghna ona iek gtren toptanc kadn, ok iddetK bir baansyla, insan telalandracak bir ruhsal bunalm iinde bulmutu onu. 117 imenlerin zerine atlm o zavall kadn grmek ne kadar zcyd tahmin bile edemezsiniz dedi ona ieki kadn-. amarlarn, o hanmefendi halini, o bembeyaz salarn, tertemiz bakml trnaklaryla o incecik ellerini grmeliydiniz. Onun bu perian halinden telaa kaplan iek toptancs kadn, baars iin ona bir arkesici vererek, byle hznl eyleri dnmemesini, zellikle de bakalarnn sorunlar yznden ac ekmemesini tledi. Aradan bir hafta geene kadar, ne biri, ne de teki, ne kadar inanlmaz bir olay yaam olduklarnn farkna varabilecekti, nk o iek toptancs, Marina'nn olu Luis Guil-lermo Perez'in kars, Marta de Perez'di. Adli Tp Enstits, cesedi Perembe gn leden sonra saat be buukta teslim alm, ertesi gne kadar da morgda tutmutu, nk bir kurun yarasndan fazlas olan cesetlere gece otopsi yaplmyordu. Sabahleyin sokakta bulunmu olan iki erkek cesedi daha, kimliklerinin belirlenmesi ve otopsi yaplmas iin orada bekletiliyordu. Gece boyunca, yine akta bulunmu iki yetikin erkek cesediyle, bir de be yanda bir ocuk cesedi getirilmiti. Marina Montoya'ya Cuma sabah saat yedi buukta otopsi yapmaya balam olan doktor Patricia Alvarez, midesinde ne olduklar belli birtakm yiyecek artklar bulmu, lmn Perembe sabah gnn ilk saatlerinde gerekletii sonucuna varmt. amarlarnn kalitesi ve trplenip boyanm trnaklar, onu da etkilemiti. ki masa tede bir baka otopsiyi gerekletirmekte olan efi doktor Pedro Morales'i ard; cesedin sosyal durumunun yanlgya meydan vermez daha baka belirtilerini bulup karmakta o yardm etti kendisine. Cesedin di krokisini hazrladlar, fotoraflarn ve rntgenlerini ektiler, ift daha parmak izi aldlar. En sonunda da ona farmakolojik bir deney uyguladlar ve Maruja Pac-hn'un lmeden birka saat nce kendisine vermi olduu iki uyku hapna ramen, herhangi bir sakinletirici izine rastlamadlar. ilk ilemleri tamamlanan cesedi, iki yz kadar cesedin gmlmesi iin hafta nce ortak bir ukur alm olan Gney Kabristanna gndermilerdi. Orada onu, kimlii bilinmeyen teki drt byk ve bir ocuk cesediyle birlikte gmdler.
O iddet dolu Ocak ay iinde lkenin dnlebilecek en kt duruma geldii besbelliydi. Adalet Bakan Rodrigo Lara Bonil118 la'nn ldrld 1984'ten o yana her trl iren olay yaamtk, ama ne bu durum sona ermi, ne de en kts geride kalmt. Tm iddet olaylar, daha da sertleerek zincirden boanmt. lkeyi sarsan pek ok ciddi olayn arasnda, uyuturucu kaakl, en iddetlisi, en acmasz olarak kendini gsteriyordu. Drt bakan aday, 1990 kampanyasndan nce ldrlmt. M-19'un aday olan Carlos Pizarro, izini kaybettirmek iin her trl kurnazla bavurarak uu rezervasyonunu kesin bir gizlilik iinde tam drt kez deitirmi olmasna ramen, bir yolcu uanda tek bir katil tarafndan ldrlmt. n aday Ernesto Samper, on bir atlk bir yaylm ateinden sa kurtulmu, havaalanlarnn Jhanyetik kaplarnda ten drt mermiyi bedeninin iinde hl tayarak, be yl sonra bakan seilmiti. General Maza Marquez bir yoldan geerken, yz elli kilo dinamit ykl bir araba havaya uurulmu, general, yaral korumalarndan birini de srkleyerek zrhl arabasnn iinden kamt. "Birdenbire bir dalgann tepesinde havada asl kalmm gibi hissettim," diye anlatmt general. ylesine byk bir heyecan yaamt ki, duygusal dengesini yeniden kazanabilmek iin psikiyatrik tedavi grmesi gerekmiti. Yedi | ayn sonunda tedavisi henz sona ermemiti ki, iki ton dinamit ykl bir kamyon, kyameti andran bir patlamayla, Emniyet Ge : nel Mdrlnn o muazzam binasn yerle bir etmi, arkasnda altm l, yedi yz yirmi yaral ve hesaplanamayacak kadar byk maddi hasar brakmt. Terristler, generalin tam ofisine girecei n beklemiler, ama o, bu felaketin ortasnda tek bir izik bile almamt. Ayn yl bir yolcu uanda, havalandktan be dakika sonra bir bomba patlayarak yz yedi kiinin lmne neden olmutu; bunlar arasnda, Pacho Santos'un enitesi Andres Escab ile Kolombiyal tenor Gerardo Arellano da vard. Genel kan, suikastn bakan aday Cesar Gaviria'ya ynelik olduu biimindeydi, ama uursuz bir yanlg olmutu bu, nk Gaviria asla o uakta yolculuk etmek niyetini tamamt. Dahas vard: kampanyasnn gvenlik danmanlar, tarifeli uaklarda umasn yasaklamlard; bir keresinde bunu yapmay istediinde de, onunla birlikte uma tehlikesini gze almamak iin uaktan inmeye kalkan teki yolcularn korkular karsnda, bundan vazgemek zorunda kalmt. Aslnda lke, cehennem bir halkann iine hapsolmutu. Bir yanda ade Edilebilirler, teslim olmaya ya da iddetin dozunu azaltmaya yanamyorlard, nl polis onlar rahat brakmyordu. Es119 cobar, polisin belirsiz saatlerde Medelln'in mahallelerine girdiini, on genci rastgele yakalayarak, hibir incelemede bulunmadan, barlarda ya da iftliklerde kuruna dizdiini her vesileyle duyurmutu. Polis, onlarn ounun Pablo Escobar'n hizmetinde olduunu, ya da onu desteklediini, isteyerek ya da zorla her an onun yandalar olabileceini gz kararyla tahmin ediyordu. Terristler, ne polisleri gzlerini krpmadan ldrmekten vazgeiyorlard, ne de suikast ve adam karmalardan. te yandan, en eski ve en gl iki gerilla hareketi olan Ulusal Kurtulu Ordusu (UKO) ile Devrimci Silahl Kuvvetler (DSK), Cesar Gaviria hkmetinin ilk bar nerisine, her trl terrist saldryla daha yeni karlk vermilerdi. Kr krne srdrlen bu savatan en etkilenen meslek gruplarndan biri de, cinayetlere kurban giden ya da karlan, ayrca tehdit ve rvetle ilerini de brakan gazeteciler olmutu. 1983 Eyllyle 1991 Ocak ay arasnda, lkenin eitli medya kurulularndan yirmi alt gazeteci, uyuturucu kartelleri tarafndan ldrlmt. El Espectador'un yneticisi ve dnyann en zararsz insanlarndan biri olan Guillermo Cano, iki katil tarafndan izlenerek, 17 Aralk 1986 gn gazetesinin kapsnda ldrlmt. Kendi kamyonetini kullanyordu, uyuturucu ticareti aleyhinde intihar niteliindeki bayazlar nedeniyle lkenin en fazla tehdit edilen kimsesi olmasna ramen, zrhl araba kullanmay ya da yanna koruma almay reddederdi hep. Bu yetmiyormu gibi, dmanlar, onu ldkten sonra da ldrmeyi srdrmeye almlard. Me-delln'de onun ansna
dikilmi olan bir bst dinamitlenmiti. Ondan aylar sonra da havaya uurduklar yz kilo dinamit ykl bir kamyon, gazetenin makinelerini hurda ynna evirmiti. Eroinden ok daha zararl bir uyuturucu girmiti ulusal kltre: kolay kazanlan para. Yasalarn mutluluun karsndaki en byk engel olduu, okuma yazma renmenin hibir ie yaramad, namuslu insan olarak yaamaktansa bir sulu olarak ok daha iyi ve gvenli yaand dncesi yerlemiti. zetle, her gizli savata kendini gsteren toplumsal bir yozlamayd sz konusu olan. Adam karma, Kolombiya'nn yakn tarihinde bir yenilik deildi. Daha nceki yllardaki drt bakann hibiri, istikrarszlk yaratma amal bir karlma denemesinden kurtulamamt. Elbette ki, bilebildiimiz kadaryla, o drdnden hibiri, kendilerini karanlarn koullarna boyun ememiti. 1976'nm ubat aynda, AlEl Espectador: Seyirci adnda bir gazete. (ev.) 120 fonso Lopez Michelsen hkmeti srasnda, M-19 rgt, Kolombiya i Konfederasyonu Bakan Jose Raquel Mercado'yu karmt. Kendisini karanlar tarafndan yarglanarak, ii snfna ihanetten lme mahkm edilmi, hkmetin bir dizi siyas koulu yerine getirmeyi reddetmesi karsnda, cezas ensesine sklan iki kurunla infaz edilmiti. \A Ayn silahl hareketin nde gelen yelerinden on alts, Julio Cesar Turbay hkmeti srasnda, 27 ubat 1980 gn, Bogo-ta'daki Dominik Cumhuriyeti bykeliliinde lkenin ulusal bayram kutlanrken, bykelilik binasn igal etmilerdi. Birleik Amerika, srail ve Vatikan bykelileri de dahil olmak zere Kolombiya'da grevli neredeyse tm kordiplomatii altm bir gn boyunca rehin tutmulard. Elli milyon dolarlk bir fidyeyle, tutuklu bulunan yz on militanlarnn salverilmesini istiyorlard. Bakan Turbay, pazarla oturmay reddetmiti, ama rehineler 28 Nisan gn hibir koul ne srlmeden serbest braklm, terristler, Kolombiya hkmetinin istei zerine Kba hkmetinin korumas altnda lkeyi terk etmilerdi. Ama fidye olarak, Kolombiya'daki Musevi kolonisi tarafndan tm dnyadaki kardeleri arasnda toplanm olan be milyon dolar nakit olarak aldklarn zel aklamalarnda ileri srmlerdi. 4 Kasm 1985'te, bir M-19 komandosu, Yksek Adalet Mahkemesi binasn en hareketli saatinde igal etmi, lkenin bu en yksek mahkemesinin, bakan Belisario Betancur'u, verdii bar szn yerine yetirmedii iin yarglamasn istemiti. Bakan, pazarla yanamam, ordu da, on saatlik kanl bir atmadan sonra, says belirsiz kayplar ve aralarnda Yksek Adalet Mahkemesinin dokuz yargcyla bakan Alfonso Reyes Echand'a'nn da bulunduu doksan be sivilin lm pahasna binay kurtarmt. Bakan Virgilio Barco'ya gelince, grev sresinin neredeyse sonunda, genel sekreterinin olu Alvaro Dieg Montoya'nn karlmas olayn zmlenmeden brakmt. Pablo Escobar'n fkesi, aradan yedi ay getikten sonra, nemli on karlma olay gibi byk bir sorunla grevine balayan halefi Cesar Gaviria'nn elinde patlamt. Yine de Gaviria, grevinin ilk be aynda, frtnay yattrabilmek iin daha az alkantl bir hava yaratmay baarmt. Yksek Adalet Mahkemesi tarafndan, herhangi bir konu zerinde hibir snrlamaya bal kalmakszn yargya varma yetkisiyle donatlm 121 bir Kurucu Meclis toplanmas iin siyas bir anlamaya varlmasn salamt. Elbette ki bu konular arasnda, Kolombiyal sulularn yabanc lkelere iadesi ve affa uramalar konusu gibi en kritik olanlar da vard. Ancak gerek hkmet iin, gerekse uyuturucu mafyas ve gerillalar iin en nemli sorun, Kolombiya yeterli bir adalet sistemine sahip olmad srece, devleti iyilerin yanna, hangi renkten olurlarsa olsunlar sulular da ktlerin yanna koyabilecek bir bar politikasn aza almann mmkn olmadyd. Ama o gnlerde hibir ey basit deildi, hele hele herhangi bir eyle ilgili tam bir tarafszlkla bilgi vermek, ya da ocuklar eitmek ve onlara iyiyle kt arasndaki fark retmek hi kolay deildi. Hkmetin inanlrl, nemli siyas baarlaryla ayn yksek dzeyde deil, dnya basn ve uluslararas insan haklan kurulular tarafndan knanan gvenlik birimlerininki kadar dk
dzeydeydi. Oysa Pablo Escobar, gerillalarn en iyi zamanlarnda bile asla sahip olmadklar bir inanlrlk kazanmay baarmt. nsanlar, hkmetin gereklerinden ok, ade Edilebilirlerin yalanlarna inanr olmulard. 14 Aralkta, 2047'de deiiklikler yaparak, daha ncekilerin hepsini iptal eden 3030 sayl kararname karlmt. Bir ok yenilikler arasnda, mahkmiyet srelerinin birbirine eklenmesi sorunu da vard. Yani, ister tek bir durumada, ister bir dizi durumada birka sutan birden yarglanan bir kimsenin deiik mahkmiyetler iin ald cezalar birbiri stne eklenmeyecek, hkml, yalnzca en uzun sreli cezay ekecekti. Ayrca kantlarn yabanc lkelerden Kolombiya'daki durumalara getirtilmesiyle ilgili bir dizi ilemler ve sreler de saptanmt. Ancak sulunun teslim olmas karsndaki en byk iki engel ylece duruyordu: yabanc lkeye iade edilmemesinin olduka belirsiz koullar ve balanabilir sular iin saptanan sre. Daha dorusu, sulunun teslim olmas ve itirafta bulunmas, yabanc lkeye iade edilmemesi ve cezalarnda indirime gidilmesi iin olmazsa olmaz koullar oluturmay srdryor, ancak yine sularn 5 Eyll 1990'dan nce ilenmi olmalar kouluna bal kalyordu. Pablo Escobar, fkeli bir duyuruyla bunu kabul etmediini bildirmiti. Bu kez tepkisi, kamuoyu nnde aklamamaya zen gsterdii bir nedene daha dayanyordu: Birle122 ik Amerika'yla kant alveriinin, sulunun iade edilmesi ilemlerini kolaylatrmak zere hzlandrlmas. Buna en ok aran, Alberto Villamizar olmutu. Rafael Par--do'yla srdrd her gnk grmeleri sonucu, uygulanmas daha kolay bir kararname kacan ummas iin nedenleri vard. Tersine, bu yeni kararname, birinciden daha kat grnmt ona. Bu dncesinde de yalnz deildi. tirazlar ylesine yaygnd ki, ikinci kararnamenin karld ayn gnden sonra bir ncs dnlmeye balanmt bile. 3030'un sertletirilmesindeki nedenler zerinde yaplacak kolay bir tahmin, hkmetteki radikal kanadn, -uzlamac bildiriler ve drt gazetecinin karlksz serbest braklmalar hamlesi karsnda- bakan, Escobar'n keye sktna inandrm olmalaryd. Oysa aslnda, ellerindeki rehineler gibi korkun bir bask unsuruyla ve Kurucu Meclisin, sulunun iade edilmemesini iptal edip af ilan etmesi olasl karsnda, Escobar, o srada olduu kadar gl hi olmamt. Buna karlk, Ochoa kardeler, teslim olma seeneini hemen benimsemilerdi. Bu da, kartelin atsnda bir atlak olduu biiminde yorumlanmt. Geri aslnda onlarn teslim olmalar ilemleri, ta Eyll aynda, daha ilk kararnameyle birlikte, Antio-quia'li tannm bir senatrn, Rafael Pardo'dan, kimliini nceden aklamad bir kiiyi kabul etmesini istemesiyle balamt. Martha Nieves Ochoa'yd bu kii ve att o yrekli admla, birer aylk aralklarla erkek kardeinin teslim olmalar ilemini balatm oluyordu. Gerekten de yle olacakt. En kkleri olan Fa-bio, 18 Aralkta teslim olmutu; 15 Ocakta, en az olas grnd bir srada, Jorge Luis teslim olmutu; 16 ubatta dajuan David teslim olacakt. Aradan be yl getikten sonra, Amerikal bir grup gazeteci, Jorge Luis'e cezaevinde bunun nedenini sormular, verdii yant kesin olmutu: "Postu kurtarmak iin teslim olduk." Bu iin arkasnda, onlar Medelln'in bir sanayi blgesi olan tagf deki korumal cezaevine sa salim sokana kadar rahat huzur bulamayan ailesindeki kadnlarn kar konulmaz basklarnn olduunu da kabul etmiti. O sralarda onlar hl mr boyu Birleik Amerika'ya iade edebilecek olan hkmet iinde de bir gven harekt olmutu bu. 123 nsezilerine her zaman dikkat etmi olan Dona Nydia Quin-tero, Ochoa'lann teslim olmalarnn nemini kmsememiti. Fa-bio'nun teslim olmasnn zerinden daha gn gemiti ki, kz Mar'a Victoria ve Diana'nn kz olan torunu Mara Carolina'yla birlikte, cezaevinde onu grmeye gitti. Oturduu evde onu, tarallarn airet trelerine sadk olan Ochoa ailesinin be yesi karlamt: anneleri, Martha Nieves'le bir baka kz kardei, iki de gen erkek. Onu alp, imdiden Noel renklerinde kttan elenklerle sslenmi yoku yukar kk bir sokan dibinde, iyi korunan Itagf cezaevine gtrdler.
Cezaevi hcresinde, gen Fabio'nun dnda, babalar Don Fa-bio Ochoa da bekliyordu onlar; zarif yryl Kolombiya atlarnn yetitiricisi, gzpek erkekler ve dizginleri ellerinde tutan kadnlarla dolu kalabalk bir ailenin manevi rehberi olan, yetmi yanda bebek yzyle, yz elli kiloluk bir aile babasyd. Aile ziyaretlerine, bandan hi eksik etmedii binici apkasyla tahtvri bir koltua kurularak, ar aksak konumasna ve halka hitap eden bilgeliine iyi giden seremonili bir tavrla bakanlk etmekten holanrd. Yannda, canl ve zeki bir insan olan olu vard, ama o gn babas konuurken azndan be szck zorla kmt. Don Fabio, ilk nce, Nydia'nn Diana'y kurtarmak iin yeri g birbirine katt cesaretini vd. Sonra da, ona Pablo Escobar konusunda yardm etmesi olanan, tumturakl bir belagat gsterisiyle zetledi: elinden geleni byk bir zevkle yapard, ama bir ey yapabileceini sanmyordu. Ziyaretin sonunda, gen Fabio, Nydia'nn ltfedip, teslim olma kararnamesindeki srenin uzatlmasnn nemini bakana aklamasn istedi. Nydia da ona, bunu yapamayacan, ama kendilerinin yetkili mercilere bir mektup yazarak bunu yapabileceklerini anlatt. Kendisini bakan nezdinde arac olarak kullanmalarna izin vermeme biimiydi bu. Gen Fabio bunu anlam, rahatlatc bir tmceyle onu uurlamt: "kmayan candan umut kesilmez." Nydia, Bogota'ya geri dndnde, Azucena, Diana'nn, Noel'i ocuklaryla birlikte kutlamasn istedii mektubunu teslim etmiti ona; Hero Buss da telefonla arayarak, babaa konumak iin ivedilikle Cartagena'ya gitmesini istedi. Alman gazeteciyi aylk tutsaklktan sonra fizik ve moral olarak iyi durumda bulmas, Ny-da'y kznn sal konusunda biraz rahatlatmt. Hero Buss, Diana'y, karlmalarnn ilk haftasndan beri grmyordu, ama mu124 hafzlarla hizmetkrlar arasnda, rehinelere de szan srekli bir haber alverii vard ve Diana'nn iyi olduunu biliyordu. En vahim ve her an olabilecek gibi grd tek tehlike, silahl bir kurtarma operasyonuydu. "nsann srekli olarak ldrlecei tehlikesi altnda yaamasnn ne demek olduunu tahmin edemezsiniz -dedi Hero Buss-. Yalnzca, muhafzlarn dedikleri gibi, 'kanun gelecei' iin deil, ama her zaman yle korkuyorlar ki, en kk bir grlty operasyon sanyorlar." Ona verdii tek t, her ne pahasna olursa olsun, silahl bir kurtarma operasyonunu engellemek ve kararnamedeki teslim olma sresinin deitirilmesini salamak olmutu. Bogota'ya dnd ayn gn, Nydia, kayglarn Adalet Bakanna atlan. Yannda olu parlamenter Julio Cesar Turbay Quinte-ro'yla birlikte, Savunma Bakan General Oscar Botero'yu da ziyarete giderek, tm karlanlarn adna, kurtarma operasyonuna deil, haberalma hizmetlerine bavurmalarn byk bir kaygyla istedi ondan. Gc hzla tkeniyor, faciay gittike artan bir berraklkla sezinleyebiliyordu. Yrei szlyor, her dakika alyordu. Kendini toparlamak iin olaanst bir aba harcad, ama kt haberler rahat brakmyordu onu. Radyodan, ade Edilebilirler'n, ikinci kararnamenin koullar deitirilmezse, rehinelerin uvallara sarih cesetlerinin Bakanlk Saraynn nne atlaca tehdidini ieren duyurusunu dinlemiti. Nydia, lesiye umutsuz bir halde bakan arad, ama bakan Gvenlik Konseyinde olduundan, Rafael Pardo yant verdi ona. Sizden bakana ve Gvenlik Konseyindekilere sormanz rica ediyorum, acaba kararnameyi deitirmek iin, karlanlarn l ve uvallara sarl olarak kapya atlmalarn m bekliyorlar? Saatler sonra yine ayn heyecan iinde, bakann kendisinden, kararnamedeki sreyi deitirmesini istedi. Nydia'nn, bakann, bakalarnn aclar karsndaki duygusuzluundan yaknd haberleri Gaviria'nn kulana gelmiti; bu yzden daha sabrl ve aklayc olmaya aba harcad. 3030 sayl kararnamenin yeni ktn, nasl karlanacan grmek iin hi deilse belli bir sre tannabileceini anlatt ona. Ama Nydia'ya, bakann ileri srdkleri, uygun zamanda yapmas gereken .eyi yapmam olmasn hakl karmaya almaktan baka bir ey deil gibi geliyordu. - Sre tahdidinin deitirilmesi, yalnzca rehinelerin hayatlarnn kurtarlmas bakmndan deil diye karlk verdi Nydia, s. ! . ! ' 125
rekli gereke gstermekten artk bkkn bir halde-, ayn zamanda terristlerin teslim olmalarn salamak iin gerekli olan tek ey. Bir an nce harekete gein, onlar da Diana'y geri versinler. Gaviria, raz olmad. Sre tahdidinin, teslim olma politikasnn en can alc noktas olduuna inanmt bir kere, ama ade Edilebilirler, istediklerini ellerindeki rehineler sayesinde elde edemesinler diye onu deitirmeye yanamyordu. Kurucu Meclis, belirsiz birtakm beklentiler iinde, gelecek gnlerde toplanacakt; hkmetin bir zaaf yznden uyuturucu kaaklarna af kartlmasna raz olamazd. "Demokrasi, ne drt tane bakan adaynn ldrlmesiyle, ne de herhangi bir karlma olayyla asla tehlikeye girmi deildi -diyecekti Gaviria sonradan-. Gerekten tehlikede olduu zamanlar, bir af karma eilimi ya da tehlikesi, ya da af olaslnn hazrlanmakta olduu sylentileri ortaya kt zamanlard." Yani, Kurucu Meclisin vicdannn da rehin alnabilecei gibi akl almaz bir tehlikeydi bu. Gaviria oktan kararn vermiti: byle bir ey olduu takdirde, soukkanllkla ald geri dnlmez karar, Kurucu Meclisi lavetmekti. Nydia, bir sreden beri, doktor Turbay'n, lkeyi rehineler lehine sarsacak bir ey yapmas dncesiyle dolap duruyordu: Bakanlk Saray nnde kalabalk bir gsteri, bir i brakma eylemi, Birlemi Milletler nezdinde resm bir protesto gibi bir ey. Ama doktor Turbay, onu yattryordu. "O her zaman yledir, sorumluluklar ve ll olmas nedeniyle -diye anlatt Nydia. Ama insan bilir ki, o srada ektii zct yznden iinden oluyordur." Onun bu kendinden emin hali, Nydia'y rahatlataca yerde, zntsn artryordu. Bakana, "gerekli olduunu bildii konuda onu harekete geirecek" zel bir mektup yazma kararn da ite o zaman ald. Kars Nydia'nn bu perian halinden kayglanan doktor Gustavo Balczar, 24 Ocakta, zntsn datmann bir aresini aramak zere, Bogota savanndaki karayolundan bir saat uzaklkta Tabio'daki evlerine birka gnlne gitmelerine raz etti onu. Kznn karlmasndan beri bir daha gitmemiti oraya, bu yzden de byk Meryem Ana heykeliyle her biri on beer gnlk kocaman iki mum ve kendisini gereklerden koparmamak iin gerekli ne varsa hepsini alp gtrd. Savann o buz gibi sszl iinde, Di-ana'ya hi kimsenin saygda kusur etmemesi, korkuya kaplmama-s, kurunlarn sekip gemesi iin onu krlmaz bir cam fanus iin126 de korusun diye Meryem Anaya dizleri zerinde yalvararak, bitmek bilmez bir gece geirdi. Ksa ve rahatsz bir uykudan sonra, sabahn saat beinde, yemek odasnn masasna oturup, bakana ruhunu aan o mektubu yazmaya koyuldu. Gnn ilk klar, aklndan kap giden dncelerle bouarak alar, alamay hi brakmadan msveddeleri yrtar, bir gzya denizi iinde onlar temize eker bir halde yakalamt onu. Kendisinin bile sandnn tersine, mektubunu ok daha akl banda ve kesin bir ifadeyle yazyordu: "Niyetim, kamuoyuna ak bir belge hazrlamak deil -diye balad-. lkemin bakanna ulamak, bana yaraan bir sayg iinde, kendisine ll baz nerilerde ve ac dolu, hakl bir dilekte bulunmak istiyorum." Diana'y kurtarmak iin silahl bir operasyona asla kalklmayaca yolunda bakanlk makamndan tekrar tekrar verilen sze ramen, Nydia, uyar niteliinde bir dilei yazl kant olarak brakyordu: "lke de, sizler de biliyorsunuz ki, o basknlardan birinde karlan kiilerle karlalacak olursa, korkun bir facia yaanabilir." kinci kararnamede kurulan tuzaklarn, ade Edilebilirler tarafndan Noelden nce balatlm olan rehineleri salverme operasyonunu kesintiye urattna inanan Nydia, yepyeni ve belirgin bir kayg iinde bakan uyaryordu: hkmet, o tuzaklar ortadan kaldrmak iin derhal bir karar almayacak olursa, rehineler, konunun Kurucu Meclisin eline braklmas tehlikesiyle kar karya kalacaklard. "Bu da, yalnzca biz ailelerin deil, tm lkenin ektii kayg ve zntnn, aylarca uzamasna neden olacaktr," diye yazd. Sonra da zarif bir sayg iinde bitirdi mektubunu: "nanlarm nedeniyle, lkenin Ba Yargc olarak size kar duyduum sayg nedeniyle, size kendi kafama gre bir giriim nermek elimden gelmez, ama baz masum insanlarn hayatlarn savunurken, zaman faktrnn temsil ettii tehlikeyi gzard etmemenizi yalvarmadan da edemeyeceimi hissediyorum." Mektubu bitirip temize ektiinde, iki dosya kdndan biraz fazla tutmutu.
Nydia, mektubu nereye gndermesi gerektiini bildirmeleri iin bakanlk zel kalemine bir not brakt. Ayn sabah, Prisco etesinin iki gen elebasnn ldkleri haberiyle frtna bsbtn yaklamt: o yllardaki yedi katliamla, ayrca aralarnda Diana Turbay ve ekibinin de bulunduu karma olaylarnn beyin takm olmakla sulanan David Ricardo ve Armando Alberto Prisco Lopera kardelerdi ldrlenler. Bir tanesi, 127 Francisco Mufioz Serna adna sahte bir kimlikle lmt, ama Azucena Lievano onun resmini gazetelerde grnce, tutsaklk sresince Diana'yla ve kendisiyle ilgilenen Don Pacho olduunu tanmt. Onun ve kardeinin tam da o karmaa dnemindeki lmleri, Escobar iin yeri doldurulamaz bir kayp olmutu; bunu olaylarla belli etmekte de gecikmeyecekti. ade Edilebilirler, tehditkr bir bildiriyle, David Ricardo'nun bir atma srasnda deil, kk ocuklar ve gebe karsnn gzleri nnde kalbura evrilerek ldn sylediler. Bildiri, kardei Armando'nun da polisin dedii gibi atma srasnda lmediini, daha nceki bir saldn sonucu felli olmasna ramen, Rioneg-ro'daki bir iftlikte ldrldn ileri sryordu. Bildirinin dediine gre, tekerlekli sandalye, blgesel televizyon haberlerinde aka grlebiliyordu. Pacho Santos'a szn ettikleri bildiri buydu ite. 25 Ocakta, sekiz gn arayla iki rehinenin idam edilecekleri duyurusuyla birlikte aklanm, idam emirlerinden birincisi Marina Montoya iin verilmiti bile. Bu artc bir haberdi, nk Marina'nn Eyllde karlr karlmaz ldrld tahmin ediliyordu. "Bakana, uvallara sarlm llerle ilgili o mesaj gnderdiimde ite bunu sylemek istiyordum diye anlatt Nydia, o korkun gn hatrlayarak-. Fevr ya da aceleci davrandmdan, ya da psikiyatrik tedaviye ihtiyacm olduundan deildi. Belki de srf engelleyebilecek olanlar harekete geiremediim iin, ldrlecek olan kii benim kzm olacakt." * Alberto Villamizar'n umutsuzluu da ondan aa olamazd. "O gn, hayatmda geirdiim en korkun gnd," demiti o zaman, idamlarn bekletilmeyeceine inanarak. Acaba kim olacakt: Diana m, Pacho mu, Maruja m, Beatriz mi, yoksa Richard m? Dnmek bile istemedii bir lm piyangosuydu bu. fke iinde bakan Gaviria'ya telefon at. Bu operasyonlar durdurmak zorundasnz -dedi ona. Olmaz, Alberto -diye karlk verdi Gaviria, o tyler rpertici soukkanllyla-. Beni bunun iin semediler. Villamizar, kendi atlganlna kendi de aarak, telefonu kapad. "Peki imdi ne yapacam?" diye sordu. lk i olarak, eski bakanlar Alfonso Lopez Michelsen ile Misael Pastrana'dan ve Pereira piskoposu Monsenyr Daro Castrillon'dan yardm istedi. Hepsi de, ade Edilebilirler'in yntemlerini knayan aklamalarda bulu128 narak, rehinelerin hayatlarnn korunmasn istediler. Lopez Michelsen, sava durdurup siyas bir zm aramalar iin, Ulusal Radyo Kurumu araclyla, hkmete ve Escobar'a arda bulundu. O srada trajedi gereklemiti bile. 21 Ocak geceyarsndan birka dakika nce, Diana, gnlnn son sayfasn yazd: "Be ay tamamlamak zereyiz, bunun ne demek olduunu yalnzca biz biliriz -diye yazmt-. nancm ve eve sa salim dnme umudumu yitirmek istemiyorum." } Artk yalnz deildi. Azucena ile Orlando'nun serbest brakl malarndan sonra, kendisini Richard'la bir araya koymalarn istemi, Noelden sonra bu istei yerine getirilmiti. Her ikisi iin de bir ans olmutu bu. Yorgun dene kadar konuuyorlar, gn -yana kadar radyo dinliyorlard; bylelikle gndz uyuyup gece yaama alkanln edinmilerdi. Priscoarn lmn, muhafzlarn konumalar srasnda renmilerdi. Bir tanesi alyordu. Bunun iin sonu olduuna inanan teki, kukusuz rehineleri kastederek, yle sordu: "Peki imdi biz mal ne yapacaz?" Alamakta olan, dnmedi bile. lerini bitirelim -dedi.
Diana ile Richard'n kahvaltdan sonra gzlerine uyku girmemiti. Gnler nce baka eve tanacaklarn duyurmulard onlara. Bu hi dikkatlerini ekmemiti, nk birlikte olduklar o ksack ay boyunca, polisin gerek ya da hayal saldrlarn ngrerek, iki kez yakndaki snaklara tamlard onlar. Ama ayn 25'i sabah saat on birden nce, Diana'nn odasnda, muhafzlarn konumalaryla ilgili fsldarlarken, Medelln tarafndan birtakm helikopter grltleri duydular. Polisin haberalma birimleri, son gnlerde, Copacabana belediye snrlar iindeki Sabaneta beldesinde, zellikle de Alto de la Cruz, Villa del Rosario ve La Bola iftliklerinde silahl baz kiilerin hareketleriyle ilgili pek ok isimsiz telefon ihbar almlard. Diana ile Richard'n muhafzlar, belki de onlar, Medelln'e kadar tm vadiye hkim olan dimdik, ormanlk bir tepenin zerinde bulunduundan en gvenli iftlik olan Alto de la Cruz'a nakletmeyi tasarlyorlard. Bu telefon ihbarlarnn ve kendine zg daha baka belirtilerin sonucu olarak polis, evi basmak zereydi. Byk bir sa Bir Karlma yks 129/9 va operasyonuydu bu: iki yzba, dokuz stemen, yedi astemen ve doksan dokuz zel Tim grevlisinin bir blm karadan hareket ediyor, bir blm de silahl helikopterlerde bulunuyordu. Yine de muhafzlar artk helikopterlere aldr etmiyorlard, nk daha nce de sk sk hibir ey olmadan geip gitmilerdi. Muhafzlardan biri, birdenbire kapda grnerek korkun bir lk att: Kanun tepemizde! Diana ile Richard, bile bile, ellerinden geldiince oyalanyorlard, nk polisin yetimesi iin en uygun zamand: drt muhafz, pek sert olmayanlardand; kendilerini savunamayacak kadar da korkmu grnyorlard. Diana, dilerini fralad, karld gn zerinde olan ve kilo kaybettiinden fazlasyla bol gelen tenis ayakkablaryla kot pantolonunu giydi. Richard da gmleini deitirmi, o gnlerde kendisine geri vermi olduklar fotoraf malzemesini toplamt. Muhafzlar, helikopterlerin gittike artan grltsnden deliye dnm gibiydiler; helikopterler evin zerinden uup vadiye doru uzaklam, neredeyse aalara deercesine geri dnmlerdi. Muhafzlar bara ara acele ediyorlar, rehineleri k kapsna doru itekliyorlard. Havadan bakldnda yredeki kyllerle kartrlsnlar diye onlara beyaz apkalar vermilerdi. Diana'nn zerine siyah bir al atmlard, Richard da deri ceketini giymiti. Muhafzlar, daa doru komalarn emrettiler; kendileri de, helikopterler at menziline girdiklerinde ate edebilmek zere silahlarn hazr tutarak onlardan ayr komaya baladlar. Diana ile Richard, tal bir yoldan trmanmaya koyulmulard. Yoku ok dikti, kzgn gne de gkyznn ortasndan dimdik tepelerine iniyordu. Diana, birka metre sonra tkendiini hissettiinde, helikopterler artk grnmt. lk ate aldnda, Richard .kendini yere att. "Kmldama -diye bard ona Diana-. lm gibi yap." Ayn anda da yzkoyun onun yanna dt. Beni ldrdler -diye bard-. Bacaklarm oynatamyorum. Gerekten de oynatamyor, ama hibir ac da hissetmiyordu; Richard'dan srtna bakmasn syledi, nk dmeden nce belinde elektrik akm gibi bir ey hissetmiti. Richard gmleini kaldrp bakt, sol kalas hizasnda, belirgin ve kansz, minicik bir delik grd. 130 atma gittike daha yaknda olmak zere devam ettiinden, Diana, Richard'n kendisini orada brakarak kamas iin umutsuzca srar ediyordu, ama Richard, onu kurtarabilmek iin bir yardm gelmesini bekleyerek yannda kalmt. O arada, her zaman cebinde tad Meryem Anay onun avucuna koyarak, onunla birlikte dua etti. atma anszn durmu, yolun zerinde, silahlan tetikte olarak zel Tim'den iki polis grnmt. Diana'nn yanna diz km olan Richard, ellerini kaldrarak yle dedi: "Ate etmeyin!" Polislerden biri, son derece arm bir yzle ona bakarak sordu: Pablo nerede? M Bilmiyorum -dedi Richard-. Ben, gazeteci Richard Becer-
ra'ym. Burada da Diana Turbay var ve yaral. Kant gster -dedi polis. Richard, kimlik kartn gsterdi ona. Polisler, fundalklar arasndan kan birka kylyle birlikte Diana'nn araftan uydurulmu bir haman iinde tanmasna yardm ederek onu helikopterin iine yatrdlar. Diana'nn ars dayanlmaz bir hal almt, ama sakindi, akl bandayd; leceini biliyordu. Yarm saat sonra, eski bakan Turbay, bir asker kaynaktan, kz Diana ile Francisco Santos'un, zel Tim'in bir operasyonu srasnda Medelln'de kurtarldklarn bildiren bir telefon ald. Turbay, derhal Hernando Santos'u aram, bir zafer l atan Santos da, gazetesinin telefon memurelerine, her yana dalm olan tm aileye haberi duyurmalar emrini vermiti. Daha sonra Alberto Villamizar'n aprtmanni arayarak, haberi ayn kendisine verildii biimde iletti. "Ne harika!" diye bard Villamizar. Sevincinde itendi, ama hemen arkasndan, Pacho ile Diana bir kez salverildikten sonra Escobar'n elinde kalan Maruja ile Beatriz'den baka idam mahkmu kalmadnn farkna varmt. Telefonla baz yerleri acil olarak arayaca srada, bir yandan da radyoyu am, haberin henz radyodan verilmediini anlamt. Tam Rafael Pardo'nun numarasn evirecekti ki, telefonu yeniden ald. Arayan yine Hernando Santos'tu; hevesi krlm olarak, Turbay'n o ilk haberi dzeltmi olduunu bildiriyordu. Serbest braklan Francisco Santos deil, kameraman Richard Becerra'yd; Diana da ar yaralyd. Yine de Hernando Santos'u asl rahatsz 131 eden, yaplan bu yanllktan ok, Turbay'n, onu bo yere sevindirmi olmasndan duyduu zntyd. Olu Richard'n serbest brakldn duyurmak zere haber dairesinden aradklarnda, Martha Lupe Rojas evde deildi. Erkek kardelerinin evine gitmiti; haberlere ylesine bamlyd ki yanndan hi ayrmad portatif radyosunu da gtrmt. Ama o gn, karlma olayndan beri ilk kez, bir ie yaramamt radyo. Birisi olunun kurtulduunu sylediinde haber dairesine gitmek zere bindii takside, gazeteci Juan Gossan'in. tandk sesi, onu gereklerle yz yze getirmiti: Medelln'den gelen haberler henz ok karmakt. Diana Turbay'n ld dorulanmt, ama Richard Becerra'yla ilgili belirgin hibir ey yoktu. Martha Lupe, alak sesle dua etmeye koyuldu: "Allahm ne olursun kurunlar ona dokunmadan bir yanndan geip gitsin." Tam o srada Richard da, kurtulduunu haber vermek iin Medelln'den evi aram, onu evde bulamamt. Ama Gossan'in heyecanla haykrmas, Martha Lupe'yi kendine getirdi: - Harika! Harika! Kameraman Richard Becerra hayatta! Martha Lupe alamaya balam, olunu Criptn'un haber dairesinde kucaklad o gece ge vakte kadar da kendini tutamamt. Bugn o n yle hatrlyor: "Bir deri bir kemikti, yz solgun ve sakallyd, ama yayordu." Rafael Pardo, kurtarma operasyonunu kulana geldii biimiyle dorulamak isteyen gazeteci bir arkadann telefonuyla, haberi birka dakika nce brosunda renmiti. nce General Ma-za Marquez'i, sonra da polis mdr General Gmez Padilla'y arad; ikisinin de kurtarma operasyonunlarndan haberi yoktu. Az sonra Gmez Padilla onu aram, Escobar iin srdrlen bir arama operasyonu srasnda zel Tim'in bir rastlant sonucu onlarla karlatn haber vermiti. Gmez Padilla'nn dediine gre, operasyonu yrten birimlerin, adam karanlarn o yrede olduklarna dair nceden hibir bilgileri yoktu. Doktor Turbay, Medellfn haberini aldndan beri, Nydia'yla Tabio'daki evinde balant kurmaya abalyordu, ama telefon kesikti. Koruma mdrn, Diana'nn kurtulduu, normal tbb in132 ekmelerin yaplmas iin Medelln'de bir hastanede tutulduu haberiyle, bir kamyonetle oraya yollad. Nydia, haberi leden sonra saat ikide alm, btn ailenin att sevin lnn yerine, yznde ac ve aknlk dolu bir ifadeyle haykrmt:
Diana'y ldrdler! Bogota'ya dn yolunda, bir yandan radyoyu dinlerken, kukular daha belirginlemiti. "Durmadan alyordum -diye anlatacakt daha sonra-. Ama artk, nceki gibi bararak deil, yalnzca gzyalaryla alyordum." Havaalanna gitmeden nce stn deimek zere eve urad; devlet bakanlnn, neredeyse otuz yllk zorunlu bir almadan sonra Tanrnn hikmetiyle uar gibi giden Fokker marka o khne arabas btn aileyi orada bekliyordu. O andaki haberler, Diana'nn youn bakmda olduu yolundayd, ama Nydia, kendi sezgilerinden baka kimsenin hibir dediine inanmyordu. Dosdoru telefona giderek, bakanla konumak istediini syledi. Diana'y ldrdler, sayn bakan -dedi ona-. Ve bu sizin eseriniz, sizin kabahatiniz, sizin ta yreinizin sonucu. Bakan, bir mjdeyle onu yalanlayabildiine seviniyordu. Hayr, hanmefendi -dedi, her zamankinden de sakin sesiyle-. Anlaldna gre bir operasyon olmu, henz hibir ey belirgin deil. Ama Diana sam. Hayr -diye karlk verdi Nydia-. Onu ldrdler. Medelln'le dorudan balant halinde olan bakann hibir kukusu yoktu. Nereden biliyorsunuz? Nydia, kesin bir inanla yantlad onu: Ana yreim yle sylyor da ondan. Yrei doru sylyordu. Bir saat sonra, Medelln'deki bakanlk danman Maria Emma Meja, Turbay ailesini oraya gtren uaa girmi, onlara kt haberi vermiti. Diana, saatler sren ve her ne olursa olsun zaten bir ie yaramayacak olan tbb abalardan sonra kan kaybndan lmt. Kendisini polisle atma yerinden Medelln'e tayan helikopterin iindeyken bilincini yitirmi, bir daha da kendine gelememiti. Belkemii, bedeninin iinde ince uzun paralar halinde dalarak asla iyileemeyecei genel bir felce neden olan orta kalibreli, ok sratli, patlayc bir mermiyle bel hizasndan krlmt. 133 Nydia, onu, hibir ifade tamayan yz ve ar kan kaybndan tmyle renksiz teniyle, ameliyat masasnn zerinde rlplak ama zeri kan iinde bir arafla rtl olarak grnce byk bir ok geirdi. Gsnde kocaman bir ameliyat kesii vard; doktorlar kalbine masaj yapabilmek iin ellerini ieri sokmulard oradan. Ameliyathaneden kar kmaz, ac ve umutsuzluun artk ok tesine gemi olan Nydia, ayn hastanede fke iinde bir basn toplants dzenledi. "Bu, olaca nceden duyurulmu bir lmn yksdr," diye sze balad. Diana'mn, -Medellfn'e geldiinden beri kendisine verdikleri bilgilere gre- emri Bogota'dan verilmi bir operasyonun kurban olduu kansn tayarak, ailenin ve bizzat kendisinin, polisin bu ie kalkmamas yolunda bakana yapm olduklar ricalar bir bir anlam. Kznn lmnden, ade Edilebilirler'in duyarszlklaryla gaddarlklarnn sorumlu olduunu, ama hkmetin ve bizzat bakann da ayn oranda sulu olduklarn syledi. zellikle de, "karlanlarn kurtarlmamalar ve hayatlarnn tehlikeye atlmamas iin kendisine yaplan ricalara, hi oral olamayarak, neredeyse souk ve kaytsz bir tavrla kulak asmayan" bakand asl sulu olan. Tm medya organlarndan yaynlanan bu kesin aklama, kamuoyunda bir dayanma tepkisine, hkmet iinde de fkeye yol amt. Bakan, genel sekreteri Fabio Villegas', zel kalem mdr Miguel Silva'y, gvenlik danman Rafael Pardo'yu ve basn danman Mauricio Vargas' ard. Arrfca, Nydia'nn aklamasna enerjik bir tekzip hazrlamakt. Ama daha enine boyuna dnnce, bir annenin acsnn tekzip edilemeyecei sonucuna varmlard. Gaviria, bunu byle grm, toplanty iptal ederek u emri vermiti: Cenazeye gidelim. Yalnzca kendisi deil, tm hkmet yeleri.
Nydia'nn hnc, onun peini brakmayacakt. Yazd o mektubu, adn hatrlayamad biriyle, ge de olsa -Diana'mn ldn artk rendikten sonra-, belki de yapt uyarnn ykn her zaman vicdannda tasn diye, bakana yollamt. "Tabii ki bana yant vermesini hi beklemedim," diye anlatt. Katedralde yaplan -ve grlmedik biimde kalabalk olan-cenaze yininin sonunda, bakan, oturduu sandalyeden kalkarak, btn gzler zerinde, foto muhabirlerinin flalanyla televizyon 134 kameralar tarafndan izlenerek, kilisenin orta nefini tek bana gemi, kolunu havada brakacandan emin olarak, elini Nydia'ya uzatmt. Nydia, buz gibi bir isteksizlikle skt elini. Aslnda rahat bir nefes almt, nk onun asl korktuu ey, bakann kendisini kucaklamasyd. Buna karlk, kars Ana Milena'nn basal dileyerek kendisini pmesini takdirle karlamt. Henz iin sonu deildi bu. Nydia, yasnn gereklerini yerine getirip nefes alr almaz, o gn Diana'mn lmyle ilgili yapaca konumasndan nce bilmesi gereken nemli bir eyi kendisine bildirmek zere bakandan yeni bir randevu istedi. Silva, bu mesaj kelimesi kelimesine ilettiinde, bakan, Nydia'nn asla gremeyece-J* i biimde glmsedi. Beni oymaya geliyor -dedi-. Ama buyursun gelsin. Onu her zamanki gibi karlamt. Aslnda Nydia, siyahlar iinde ve farkl bir tavrla girmiti brosuna: sade ve yaslyd. Dorudan konuya girdi; daha iik tmcesinden de bakana belli etti bunu: Size bir hizmet sunmaya geldim. En byk srpriz, Diana'mn ld operasyonun emrini bakann verdiine inanm olduu iin zr dilemekle sze balamas olmutu. Bakann bundan haberi bile olmadn biliyordu artk. Ayrca, o dakikada onu da aldatmakta olduklarn sylemek istiyordu, nk operasyonun Pablo Escobar' aramak iin yapld doru deildi; operasyon, rehineleri kurtarmak iin yaplmt, bulunduklar yer de, polisin yakalad bir kiralk katil tarafndan ikence altnda aklanmt. Nydia'nn anlattna gre, o katil, daha sonra, atmada ldrlenler arasnda grlmt. Btn bunlar enerjik ve kesin bir tavrla, bakann ilgisini uyandrma umuduyla anlatmt, ama en kk bir anlay belirtisine rastlayamad. "Tpk bir buz da gibiydi," diyecekti sonradan o gn hatrlarken. Nedenini ve ne zaman olduunu bilemeden, engeLleyemedii bir biimde alamaya balamt. te o zaman, bastrmay baarm olduu heyecan geri dnm, konuyu da tavrn da tmden deitirmiti. Anayasal zorunluluu olan rehinelerin hayatlarn kurtarma grevini yerine getirmemek iin gsterdii kaytszlk ve soukluu nedeniyle knad bakan. Dnn bir kere -diye tamamlad szn-, sizin kznz ayn durumda olsayd, ne yapardnz? 135 Dimdik gzlerinin iine bakt, ama artk ylesine heyecanlyd ki, bakan szn kesemedi onun. Bakan, sonradan yle anlatacakt: "Bana soru soruyor, ama yantlamama frsat brakmyordu." Gerekten de Nydia, baka bir soruyla nn tkamt: "Bu sorunu zmlemekte yanlgya dtnz dnmyor musunuz, sayn bakan?" Gaviria'nn yznden ilk kez olarak bir kuku glgesi gemiti. "Hi o kadar ac ekmemitim," diyecekti yllar sonra. Ama yalnzca gzlerini krptrm, doal bir ses tonuyla yle demiti: Olabilir. Nydia, ayaa kalkp sessizce elini uzatt; onun kendisine kapy amasna frsat vermeden brodan kt. O srada Miguel Silva broya girmi, bakan, o len kiralk katil yksnden son derece etkilenmi olarak bulmutu. Gaviria, hi vakit kaybetmeden basavcya zel bir mektup yazarak, olay soruturmasn ve adaleti yerine getirmesini istedi. ounluk, harektn Escobar' ya da nemli bir mafya efini yakalamak iin yapld, ama bu mantn iinde bile bir aptallk ve onarlamaz bir beceriksizlik olduu dncesinde birleiyordu. Polisin hemen aklanan bildirisinde, Diana, helikopterler ve kara birliklerinin desteinde yrtlen bir arama operasyonu srasnda lmt. Hi beklemedikleri bir srada, Diana Turbaya kameraman Richard Becerra'y gtrmekte olftn haydutlarla karlamlard. Kaarlarken, haydutlardan biri,
Diana'ya arkasndan ate ederek belkemiini paralamt. Kameraman, yara almadan kurtulmutu. Diana, bir polis helikopteriyle Medelln Hastanesine kaldrlm, orada leden sonra saat drt otuz bete lmt. Pablo Escobar'n yks ise ok farklyd; anahatlaryla da Nydia'nn bakana anlattklarna uyuyordu. Ona gre, polis, adam karanlarn o yrede olduklarn bile bile operasyona girimiti. Bu bilgiyi de, kimliklerini gerek adlar ve czdan numaralaryla aklad kendi iki adamnn azndan ikenceyle almlard. Bildiriye gre, o ikisi, polis tarafndan yakalanp ikence grm, bir tanesi, operasyonun eflerine bir helikopterden rehberlik etmiti. Bildiri, Diana'nn, kendisini karanlar tarafndan artk serbest brakld srada, atmadan kaarken polis tarafndan ldrldn sylyordu. Son olarak da, atma srasnda, polisin, basna a136 tmada len katiller olarak tantt susuz kylnn de ldn ileri sryordu. Bu bildiri, Escobar', polis tarafndan yaplan insan haklar ihlalleri konusundaki su duyurular asndan bekledii biimde tatmin etmi olsa gerekti. Eldeki tek tank olan Richard Becerra, faciann yaand ayn gece, Bogota'daki Emniyet Genel Mdrl salonlarndan birinde, gazeteciler tarafndan kuatma altna alnmt. zerinde hl karld zamanki siyah deri ceket, banda da muhafzlarnn kyl sansnlar diye verdikleri hasr apka vard. Ruhsal durumu, aklayc herhangi bir bilgi vermeye pek uygun deildi. En anlayl meslektalar zerinde brakt izlenim bile, olaylarn karmaasnn bu haberle ilgili bir yargya varmasna frsat vermedii olmutu. Diana'y ldren merminin, kendilerini karanlar tarafndan kasten atld biimindeki aklamas ise, hibir kanta dayandrlamyordu. Tm tahminlerin zerindeki genel kan, Diana'nn, karlkl silah atlar srasnda kaza sonucu ldyd. Yine de kesin soruturma, bakan Gaviria'nn, Nydia Quinte-ro'nun aklamalarndan sonra yollad mektup zerine, basavcnn sorumluluuna verilmiti. Trajedi henz sona ermemiti. Marina Montoya'ya ne olduu konusunda kamuoyundaki kukular karsnda, ade Edilebilirler, 30 Ocak gn yeni bir bildiri yaynlayarak, ayn 23'nden sonra onun idam emrini vermi olduklarn dorulamlard. Ancak, "gizlilik ve iletiim nedenleriyle, idam m edildii, yoksa serbest mi brakld konusunda -bugne kadar- elimize bir bilgi gemedi. dam edildiyse, polisin cesedini hl bulamam olmasnn nedenlerini anlamyoruz. Ama onu serbest braktlarsa, sz ailesindedir" deniyordu. te ancak o zaman, yani cinayet emrinden yedi gn sonra, cesedin aranmasna balanmt. Otopsiye yardm etmi olan adl tp doktoru Pedro Morales, bu bildiriyi basnda okumu, Marina Montoya'nn cesedinin, i amarlar kaliteli, trnaklar da tertemiz olan o hanmn cesedi olduunu tahmin etmiti. Gerekten de yleydi. Yine de, kimlii saptanr saptanmaz, Adalet Bakan olduunu syleyen biri, cesedin or137 tak mezarda olduunun duyulmamas iin Adl Tp Enstitsne telefonla bask yapmt. Marina'nn olu Luis Guillermo Perez Montoya, radyo bu konudaki ilk haberleri verirken le yemeine kmak zereydi. Adl Tpta kendisine, koca koca kurun yaralaryla tannmaz hale gelmi o kadnn resmini gstermiler, onu tanmas byk bir aba gerektirmiti. Kentin Gney Kabristannda da polisin zel nlemler almas gerekmiti, nk haber duyulmutu bile; Lus Guillermo Perez'e, ukura kadar ulaabilmesi iin, merakl kalabalnn arasndan yol amak zorunda kalmlard. Adl Tp ynetmeliine gre, kimlii bilinmeyen bir cesedin, paralara ayrlm olsa bile tannabilmesi iin, srtna, bacaklarna ve kollarna kayt numaras baslm olarak gmlmesi zorunluydu. p iin kullanlanlara benzeyen siyah bir plastie sarlmas, dayankl iplerle el ve ayak bileklerinden balanmas gerekiyordu. Olunun tank olduuna gre, Marina Montoya'nn cesedi plakt ve ortak ukura zensizce atverilmi olarak her yan amurla kaplyd; yasann emrettii kimlik basklar da yoktu. Yannda ise, pembe eofmana sarl olarak ayn zamanda gmm olduklar ocuun cesedi duruyordu.
Onu morgun anfisine tayp, basnl su hortumuyla ykadktan sonra, olu, dilerini incelemi, yine de bir an duraksamt. Marina'nn soldaki ilk az diini eksik gibi hatrlyordu, oysa cesedin dileri tamamd. Ama ellerini inceleyip onlar kendininkilerin zerine koyunca, hi kukusu kalmad: tpatp aynyd. Baka bir kuku ise, belki de iinde sonsuza dek kalacakt: Luis Guillermo Perez, annesinin cesedi bulunduu zaman kimliinin saptanm olduu halde, kamuoyunun huzurunu karacak ya da hkmeti rahatsz edecek bir duruma meydan vermemek iin baka herhangi bir ilem yaplmakszn ortak mezara gnderilmi olabileceini dnyordu. Diana'nn lm, -Marina'nn cesedinin bulunmasndan nce bile-, lkenin durumu iin kesin bir adm olmutu. Gaviria ikinci kararnameyi deitirmeyi reddettiinde, Villamizar'n sert eletirileriyle Nydia'nn yalvarmalar karsnda boyun ememiti. leri srd neden, zet olarak, kararnamelerin, karlma olaylarna deil, kamu yararna olan ilerliine gre deerlendirilebilecei, Es138 cobar'n da, teslim olma koullarnda bask yapmak iin deil, iade edilmeme koulunu zorlamak ve balanmay salamak iin adam kard biimindeydi. Btn bu dnceler, onu kararnamede son bir kez deiiklik yaplmas sonucuna gtrmt. Srenin deitirilmesi konusunda Nydia'nn yalvarmalarna ve onca baka kiinin aclarna kar koyduktan sonra ok zordu bu, ama gslemeye karar vermiti. Villamizar, bu haberi Rafael Pardo'dan ald. Bekleme sresi gemek bilmez gibi geliyor, bir dakika bile huzur bulamyordu. Radyoyla telefona baml yayor, kt bir haber almadnda da korkun rahatlyordu. Her dakika Pardo'yu aryordu. "Nasl gidiA yor?" diye soruyordu ona. "Bu iin sonu neye varacak?" Pardo, azar azar verdii aklc tlerle yattryordu onu. Villamizar, evine her gece ayn durumda dnyordu. "u kararnameyi karmak gerek, yoksa burada herkesi ldrecekler," diyordu. Pardo da onu yattryordu. Sonunda, 28 Ocak gn, Pardo onu arayarak, kararnamenin kesin biimiyle bakann imzasna hazr olduunu bildirdi. Bu gecikme, btn bakanlar tarafndan imzalanmas gerektiinden olmutu; Ulatrma Bakan Alberto Casas Santama-rfa'y hibir yerde bulamyorlard. Sonunda Rafael Pardo bakan telefonla bulmu, eski arkada olduundan glerek tehdit etmiti onu. - Sayn bakanm -demiti ona-. Ya bu kararnameyi imzalamak iin yarm saate kadar burada olursunuz, ya da artk bakan deilsiniz. Uyuturucu kaaklarnn teslim olmalarn o zamana kadar durdurmu olan tm engellerin ald 3030 sayl kararname, 29 Ocak gn kt. Hkmetin de tahmin ettii gibi, bunun, Diana'nn lmnden duyulan vicdan azab nedeniyle yapld yolundaki genel kany dzeltmeyi asla baaramayacaklard. Bu da, her zaman olduu gibi, baka fikir ayrlklarna neden oluyordu: bunun, ayaa kalkan kamuoyunun basksyla uyuturucu mafyas - na verilen bir dn olduunu dnenler ve devlet bakanlnn, Diana Turbay yznden ge de olsa kanlmaz biimde harekete gemesi olarak yorumlayanlar vard. Her ne olursa olsun, bakan Gaviria, bu gecikmenin bir sertlik kant olarak, ge alnan kararn da bir zayflk belirtisi olarak yorumlanabileceini bile bile, inanla imzalamt kararnameyi. 139 Ertesi gn, saat sabahn yedisinde, bakan, Villamizar'n bir gn nce kararname iin kendisine teekkr etmek zere at telefona karlk onu arad. Gaviria, onun nedenlerini tam bir sessizlikle dinledikten sonra, 25 Ocak gnk zntsn paylaarak, - Hepimiz iin korkun bir gnd o -dedi. Bunun zerine Villamizar, vicdan rahatlam olarak Guido Parra'y arad. "Bu kararnamenin iyi olmadn syleyerek artk kafamzn etini yiyemeyeceksiniz," dedi ona. Guido Parra, onu dikkatle okumutu bile. - Tamam -dedi-, bu tarafta hibir sorun yok. Grdnz m, ok daha nceden neleri engelleyebilirdik! Villamizar, bir sonraki admn ne olacan renmek istedi.
- Hi -dedi Guido Parra-. Krk sekiz saat iinde biter bu i. ade Edilebilirler, derhal yaynladklar bir bildiriyle, lkedeki pek ok nemli kiinin istekleri zerine, infaz edilecekleri duyurulmu olan idamlardan vazgetiklerini bildirmilerdi. Belki de L-pez Michelsen, Pastrana ve Castrilln'un kendilerine ulaan radyo duyurularn kastediyorlard. Ama iin aslnda, kararnamenin kabul olarak yorumlanabilirdi. "Hl elimizde bulunan rehinelerin hayatlarna sayg gsterilecektir," deniyordu bildiride. zel bir dn olarak, karlanlardan birini ayn gnn ilk saatlerinde serbest brakacaklarn da duyuruyorlard. Guido Parra'yla birlikte olan Villamizar, aknlkla yerinden sramt. - Ne demek biri? -diye bard-. Siz bana ikisinin de kacaklarn sylemitiniz. Guido Parra, hi istifini bozmad. - Sakin olun, Alberto -dedi-. Bu i sekiz gn iinde biter. 140 Maruja ile Beatriz'in lmlerden haberleri olmamt. Televizyonsuz ve radyosuz, dmann verdiklerinden baka bir bilgileri de olmadan, gerei tahmin etmek olanakszd. Muhafzlarn getirdikleri elikili haberler, Marina'y bir iftlie gtrdkleri szn de yalanlyordu, bu yzden de baka herhangi bir tahmin, onlar ayn kmaz sokaa gtryordu: ya serbestti, ya da lmt. Yani eskiden onun sa olduunu bilenler bir tek kendileriydi, imdi ise ldn bilmeyen bir tek onlar kalmt. O tek kiilik yatak, Marina'ya ne yaptklar kukusu karsnda bir hayalete dnmt. Onu gtrdkten yarm saat sonra Rahip geri dnmt. Glge gibi ieri girip, bir keye bzlmt. Beatriz, ak ak sordu ona: Marina'ya ne yaptnz? Rahip, onunla birlikte dar ktnda, odaya girmemi olan iki yeni efin onlar garajda beklemekte olduklarn anlatt. Kendisi, onu nereye gtreceklerini sormu, onlardan biri fkeyle yle yantlamt: "Ulan orospu ocuu, burada soru sorulmaz." Sonra da eve dnmesini ve Marina'y nbetteki teki muhafza brakmasn emretmilerdi. Bu yk, ilk duyuta inanlr geliyordu kulaa. Rahip'in, cinayete katlm olsa, bu kadar ksa srede gidip dnmeye vakit bulabilmesi de kolay deildi, bykannesiymi gibi seviyor grnd ve kendisini torunuymu gibi martan mahvolmu bir kadn ldrebilecek yree sahip olmas da. Buna karlk Barrabs, stelik iledii cinayetlerle vnen, gzn kan brm kanl bir katil olarak n yapmt. Maruja ile Beatriz, gece ge saatte, yaral bir hayvan iniltisiyle uyanp da, bunun hfkrmakta olan Rahip olduunu anladklarnda, ilerindeki kuku daha da tedirgin edici olmutu. Rahip, kahvalt etmek istememi, pek ok kez, "Nineyi alp gitmeleri ne ac!" diye iini ektiini duymulard. Yine de l141 d anlamn verecek hibir ey yapmad. Khyann televizyonla radyoyu geri vermeye yanamamaktaki inatl da cinayet kukularn arttryordu. Gnlerce evden uzakta kalan Damaris, bu karmaaya bir halka daha ekleyen bir ruh hali iinde geri dnmt. Gece yaptklar yrylerden birinde Maruja, nereye gittiini sordu ona; o da, gerei sylyor olabilecei bir sesle yle yant verdi: "Dona Ma-rina'ya bakyorum.1" Sonra, Maruja'ya. dnecek frsat vermeden, hemen ekledi: "Hep sizleri hatrlayp ok selam yolluyor." Hemen arkasndan, daha da normal bir tavrla, onun gvenliinden Barra-bs sorumlu olduu iin geri dnmediini sylemiti. O gnden sonra, Damaris herhangi bir nedenle her sokaa ktnda, cokulu olduu kadar da inanlmas zor haberlerle geri dnyordu. Bunlarn hepsi de ayn formlle bitiyordu: - Dofia Marina ok iyi. Maruja'nn, Damaris'e, Rahip'e ya da muhafzlardan baka birine inandndan daha fazla inanmas iin bir nedeni yoktu, ama her ey olabilecekmi gibi grnen byle bir durumda ona inanmamas iin de bir nedeni yoktu. Marina gerekten hayatta idiyse, onlarn da rehineleri habersiz brakmalar
ya da oyalamalar iin bir nedenleri yoktu, meerki onlardan ok daha kt gerekleri gizlemek iin olmasn. Maruja'nn dizginleyemedii hayal gcne lgnca grnebilecek hibir ey olamazd. Beatriz'in gereklere dayanamayaca korkusuyla, o zamana kadar kayglarn ondan gizlemiti. Ama Be atriz, her trl bulac kaygdan uzakt. Marina'nn lm olabilecei kukusunu ta bandan reddetmiti. Hayalleri yardm ediyordu ona. Hayattaki kadar gerek olan aabeyi Alberto'nun hayali, yapt giriimleri, bunlarn hepsinin ne kadar iyi gittiini, serbest kalmalar iin ne kadar az zaman kaldn bir bir anlatyordu ona. Babasnn, antasnda unuttuu kredi kartlarnn emin ellerde olduu haberiyle kendisini rahatlattn hayal ediyordu. Bunlar ylesine canl grntlerdi ki, aklnda onlar gereklerden ayrt edemiyordu. O gnlerde, kendini Jons olarak tantan on yedi yanda bir delikanlnn, Maruja ve Beatriz'le olan nbeti sona ermekteydi. Sabahn saat yedisinden balayarak, hmhm sesli bir kasetalarda mzik dinliyordu. nsan deli edecek kadar yksek sesle bktrana kadar tekrar tekrar ald favori arklar vard, Bir yandan da, 142 sanki vokalin bir parasym gibi, yle baryordu: "ine stmn kahpe dnyas, bilmem neden bu ie girdim ki." Sakin zamanlarnda ise, Beatriz'e ailesini anlatyor, ama derin bir i ekmesiyle yalnzca uurumun kenarna kadar geliyordu: "Benim babamn kim olduunu bir bilseydiniz!" Bunu hibir zaman sylememiti, ama muhafzlarn bu ve daha baka pek ok srr, odann iindeki havay bsbtn bozmaktan baka bir ie yaramyordu. Evin iindeki mutluluun gzlemcisi olan khya, ieriye egemen olan huzursuzluu eflerine bildirmi olsa gerekti, nk o gnlerde onlardan ikisi, uzlatrmac bir tavr iinde kagelmilerdi. Radyoyla televizyonu getirmeyi bir kez daha reddetmiler, buna karlk gnlk yaam koullarn iyiletirmeye almlard. Kitaplar getirmeye sz vermiler, ama aralarnda Cor'n Tella-do'nun bir roman da olmak zere pek az kitap getirmilerdi. Oyalayc dergiler geliyordu ama hi aktalite dergisi yoktu. Eskiden mavi ampuln olduu yere kocaman bir ampul taktrmlar, kitap okuyabilmeleri iin sabah akam birer saat yaklmasn emretmilerdi, ama Beatriz ile Maruja alacakaranla ylesine almlard ki, artk youn aydnla dayanamyorlard. stelik k, odann havasn soluk alnamaz hale gelene kadar styordu. Maruja, umutsuz insanlarn uyuukluuna brakmt kendini. Konumak zorunda kalmamak iin yzn duvara dnp, gece gndz iltenin zerinde kmldamadan yatarak uyur gibi yapyordu. Pek az yemek yiyordu. Beatriz ise, bo yata igal etmi, dergilerdeki bulmacalarla bilmecelere snmt. Gerek, kat ve acyd, ama gerekti: odann iinde drt kiiye, be kiiye olduundan daha fazla yer, daha az gerilim, soluyacak daha fazla hava vard. Jons, nk:tini Ocak sonlarnda tamamlam, rehinelere bir gven gsterisiyle veda etmiti. "Kimin sylediini kimsenin bilmemesi kouluyla sizlere bir ey sylemek istiyorum," diye uyard onlar. Sonra da iini kemirmekte olan haberi syleyiverdi: Dona Diana Turbay' ldrdler. Bu ani darbe, onlar kendilerine getirmiti. Maruja iin tutsaklnn en korkun n olmutu bu. Beatriz, kendisine kanlmaz gibi grnen eyi dnmemeye alyordu: "Eer Diana'y ldr dlerse, sra bende demektir." Aslnda, Ocak aynn birinden beri, eski yl bitip de kendilerini salvermediklerinde, kendi kendine 143 yle diyordu: "Ya beni braksnlar, ya da kendimi lme terk edeyim." O gnlerden birinde, Maruja teki muhafzla bir parti domino oynarken, Goril, gsnn birka yerine dokunarak yle dedi: "uramda ok berbat bir ey hissediyorum. Nedir acaba?" Maruja, oyunu yarda kesip, elinden geldiince kmseyen gzlerle ona bakarak u yant verdi: "Ya gazdr, ya da kalp krizi." Goril, makinelisini yere atarak dehet iinde yerinden frlad, parmaklarn iyice at elini gsne bastrarak mthi bir lk att:
- Allah kahretsin, kalbim aryor! Kahvalt artklarnn zerine yklarak, yzkoyun ylece ka-lakalmt. Kendisinden nefret ettiini bilen Beatriz, yardmna komak iin profesyonelce bir atlm hissetmiti iince, ama tam o anda, onun lndan ve dmesinin gmbrtsnden korkmu olarak khyayla kars girdiler ieri. Ufak tefek ve gsz olan teki muhafz, bir eyler yapmak istemi, ama elindeki makineli hareket etmesini engelleyince onu Beatriz'e vermiti. Dona Maruja'dan bana kar siz sorumlusunuz -dedi ona. Muhafz, khya ve Damaris, birden, yerdekini kaldramamlard. Ellerinden geldiince kavrayarak, salona kadar srklediler. Elinde makineliyle kalan Beatrize akn haldeki Maruja, teki muhafzin makinelisinin yere braklm olduunu grmler, ikisi de ayn istekle irkilmilerdi. Maruja, tabanca kullanmay biliyordu, makinelinin nasl kullanlacan da bir keresinde anlatm-, lard ona, ama neyse ki o srada akln ban*a toplamas, makineliyi yerden almasn engellemiti. Beatriz'e gelince, asker eitimlere ainayd o. Be yl sren bir eitim boyunca haftada iki gn alarak, Asker Hastanede astemen ve temen rtbelerinden geip yzbala edeerde bir rtbeye ykselmiti. Topuluk zerinde de zel bir kurs grmt. Buna ramen o da, kazanma anslarnn olmadnn farkndayd. Her ikisi de, Goril'in bir daha asla geri dnmeyecei dncesiyle kendilerini avutmulard. Gerekten de Goril bir daha geri dnmedi. Pacho Santos, Diana'nn cenazesiyle Marina Montoya'nn mezardan karlmasn televizyonda grnce, kamaktan baka seenei kalmadnn farkna varmt. Artk o zamana kadar nerede bulunduu hakknda yaklak bir fikir edinmiti. Muhafzlarn ara144 larndaki konumalaryla dikkatsizliklerinden ve daha baka gazetecilik hnerleri sayesinde, Bogota'nn batsndaki geni ve kalabalk bir mahallede, sokan kesindeki bir evde bulunduunu saptayabilmiti. Darya bakan penceresi tahta panolarla kapatlm olan odas, ikinci kattaki en byk odayd. Bunun, belki de yasal szleme yaplmadan kiralanm bir ev olduunu fark etmiti, nk ev sahibesi her ayn banda kiray almaya geliyordu. Eve girip kan tek yabanc oydu; ona sokak kapsn amadan nce, yukar kp Pacho'yu yatana zincirleyerek, tehditlerle t karmadan oturmaya zorluyorlar, radyoyla televizyonu kapatyorlard. Odann kapatlm olan penceresinin, bir n baheye aldn, banyonun bulunduu dar koridorun sonunda da bir k kaps bulunduunu saptamt. Banyoya, kendi isteine kalm olarak, herhangi bir gzlem altnda tutulmakszn, yalnzca koridoru gemekle girebiliyordu, ancak daha nce zincirlerini zmelerini istemek zorundayd. Oradaki tek havalandrma, gkyznn grlebildii bir pencereden salanyordu. O da o kadar yksekti ki, ulalmas kolay deildi, ama dar klabilecek kadar geniti. Pencerenin nereye ald hakknda o zamana kadar hibir fikri olmamt. Krmz metal panolarla blmelere ayrlm olan bitiik odada, nbette olmayan muhafzlar uyuyorlard. Drt kii olduklarndan, her alt saatte bir ikier ikier nbeti devralyorlard. Geri silahlarn her zaman yanlarnda bulunduruyorlard, ama gnlk hayatta silahlar asla grnrde olmuyordu. Muhafzlardan yalnzca biri, ift kiilik yatan yannda yerde yatyordu. Dd gnde birka kez duyulan bir fabrikann yaknnda olduklarn saptamt; her gnk koro seslerinden ve teneffsler-deki barmalardan, bir okulun yaknnda bulunduklarn da biliyordu. Bir keresinde pizza istemi, be dakikadan az bir srede, hl scakken getirmilerdi; bylece pizzay belki de ayn blokta hazrlayp sattklarn renmiti. Gazeteleri hi kukusuz sokan karsndaki bir yerden, hem de byk bir dkkndan alyorlard, nk Time ve Newsweek dergileri de satlyordu. Geceleri bir ekmekinin frndan yeni km mis gibi ekmek kokusuyla uykusundan uyanyordu. Muhafzlara sorduu kurnazca sorularla, yz metre tede bir eczane, bir araba tamircisi, iki tane bar, bir lokanta, bir ayakkab tamircisi, iki de otobs dura olduunu renmeyi baarmt. Bunlarla ve gdm gdm toplanm daha pek ok baka bilgiyle, ka yollar bulmacasn zmlemeye alyordu. Bir Karlma yks
145/10 Muhafzlardan biri, kanun tepelerine binecek olursa, her eyden nce odaya girip kendisine yakndan el ate etme emri aldklarn anlatmt ona: kurunlarn biri kafasna, biri kalbine, teki de karacierine girecekti. Bunu rendiinden beri, bir litrelik bir gazoz iesini saklamay becermi, bir tokmak gibi sallamak zere el altnda tutuyordu. Elindeki tek silah buydu. Muhafzlardan birinin byk bir hnerle rettii satran oyunu, ona yeni bir zaman lm salamt. Ekimde nbeti devralan bir bakas, televizyon dizilerinde uzmand; onlar iyi mi kt m olduklarna bakmadan izleme merakn edinmesine neden olmutu. in srr, o gnk blmle fazla ilgilenmeden, bir sonraki gnn srprizlerini tahmin etmeyi renmekteydi. Alexand-ra'nn programlarn birlikte seyrediyorlar, radyo ve televizyon haberlerini paylayorlard. Bir baka muhafz, karld gn cebinde tad yirmi bin pesosunu alm, ama ona karlk istedii her eyi getireceine sz vermiti. zellikle de kitaplar: Milan Kundera'nn pek ok kitabn, Su ve Ceza'y, Pilar Moreno de Angel'in General Santander biyografisini. Yzyln banda dnyann en popler Kolombiyal yazar olan Jose Maria Vargas Vila'dan sz edildiini duyan ve kitaplarna delicesine merak saran, kendi kuandan belki de ilk Kolombiyalyd Pacho; muhafzlardan birinin, bykbabasnn ktphanesinden yrtt hemen btn kitaplarn okumutu bu yazarn. teki muhafzn annesiyle, aylar boyunca ok elenceli bir yazmay srdrmt, ta ki sonunda gvenliinden sorumlu olanlar bunu yasaklayana kadar. Gnlk okumas, leden sonra sayfalar almadan getirdikleri gazetelerle tamamlanyordu. Onlar getirmekle grevli muhafzn, gazetecilere kar gizli bir hn vard iinde. zellikle de, ekranda grndnde makinelisini dorulttuu, tannm bir televizyon sunucusuna kar. unu bedavadan haklayabilirim -diyordu. Pacho, efleri hi grmemiti. Onun odasna hi kmadklar halde ara sra oraya geldiklerini, Chapinero'daki bir kahvehanede denetim ve i toplantlar yaptklarn biliyordu. Oysa Pacho, muhafzlarla bir acil durum ilikisi kurmay baarmt. Hayat ve lm zerinde onlar sz sahibiydiler, ama baz hayat koullarn pazarlk etme hakkn ona hep tanmlard/ Hemen hergn, kimilerini kazanyor, kimilerini kaybediyordu. Tutsaklnn sonuna kadar zincirlenmi olarak yatmay kaybetmi, ama on ktla l146 ler ve sralar yapmaktan ibaret olan, hile yaplmas kolay, ocuka bir oyun olan remi oynarken onlarn gvenini kazanmt. Ortada grnmeyen bir ef, her on be gnde bir, onlara yz bin peso gnderiyor, oyun oynamak iin hepsi aralarnda paylayorlard. : Pacho hep kaybediyordu. Hepsi hile yaptklarn, birka kez srf hevesi kamasn diye kazanmasna gz yumduklarn, ancak altnc ayn sonunda itiraf etmilerdi. Hokkabazca elabukluu isteyen el hnerleriydi bunlar. Yeni yla kadar hayat byle gemiti ite. Daha ilk gnden balayarak, tutsaklnn uzun olacan ngrm, muhafzlarla olan ilikisi sonucu, buna katlanabileceim dnmt. Ama Diana ile Marina'nn ldrlmesi, iyimserliini yerle bir etmiti. Ona cesaret veren ayn muhafzlar kendileri, dardan moralleri bozuk olarak dnyorlard. Grne gre, Kurucu Meclisin, sulunun iadesi ve balanmas zerinde karara varmas beklenirken, her ey durdurulmutu. te o zaman, ka seeneinin mmkn olduuna kukusu kalmad. Ancak tek bir, koulla: yalnzca baka herhangi bir seenek yolunun kapandn grdnde deneyecekti bunu. Aralk ayndaki hayallerinden sonra, Maruja ile Beatriz iin de ufuk kapanm, ama iki rehinenin serbest braklaca sylentileri zerine Ocak ay sonlarnda yeniden aralanmt. Onlar, o sralarda ka rehine kaldndan ya da kendilerinden sonra gelenler olup olmadndan habersizdiler. Maruja, Beatriz'in serbest braklacana kesin gzyle bakyordu. 2 ubat gecesi, avludaki yry srasnda, Damaris de bunu dorulamt. Bundan o kadar emindi ki, kacaklar gn iin ardan bir ruj, allk, far ve daha baka ufak tefek tuvalet malzemesi satn almt. Beatriz, son dakikada vakti olmaz diye bacaklarn tra etti. Yine de, ertesi gn kendilerini ziyarete gelen iki ef, ne kimin serbest braklacan belirtmiti, ne de birinin gerekten serbest braklp braklmayacan. Rtbeleri fark ediliyordu. Daha ncekilerin
hepsinden farkl ve daha konukandlar. ade Edilebilirler'in bir bildirisinde iki kiinin serbest braklacann duyurulduunu dorulamlard, ama beklenmedik baz engeller ortaya km olabilirdi. Bu da, 9 Aralkta serbest braklacaklar konusunda, daha nce verdikleri ve yine yerine getirmedikleri sz hatrlatmt rehinelere. 147 Yeni gelen efler, ie iyimser bir atmosfer yaratmakla balamlard. Ciddi nedenlere dayanmayan bir sevin iinde, herhangi bir saatte giriveriyorlard ieri. "ler iyiye gidiyor gibi," diyorlard. Gnn haberleri zerinde ocuka bir heyecanla yorumda bulunuyorlar, ama rehinelerin haberleri dorudan alabilmeleri iin televizyonla radyoyu geri vermeye yanamyorlard. Bir tanesi, ya ktlnden, ya da aptallndan, bir gece yle bir szle onlara veda etmiti ki, tad ifte anlam nedeniyle onlar korkudan ldrebilirdi: "Sakin olun hanmlar, bu i ok abuk bitecek." Haberleri dank krntlar halinde azar azar verdikleri drt gnlk bir gerilim olmutu bu. nc gn, yalnzca bir rehinenin serbest braklacan sylemilerdi. Bu, Beatriz olabilirdi, nk Francisco Santos'la Maruja'y daha nemli iler iin ayrmlard. Beatriz'le Maruja iin en zc olan ey, bu haberleri dardaki-lerle karlatramamalaryd. zellikle de, bu belirsizliklerin gerek nedenini o ayn eflerden belki de daha iyi bilen Alberto'yla. Sonunda 7 ubat gn, her zamankinden daha erken gelen efler, azlarndaki baklay karmlard: Beatriz serbest braklyordu. Maruja'mn bir hafta daha beklemesi gerekiyordu. "Henz kk birka ayrnt eksik," dedi kukuletallardan biri. Beatriz yle bir gevezelik krizine tutulmutu ki, efleri de, khyayla karsn da, son olarak muhafzlar da bitkin bir halde brakmt. Maruja, kendisinden nce kz kardeini serbest braktrmay yelemek gibi acayip dncesinden dolay kocasna kar duyduu gizli bir hnla incinmi olarak, onun sylediklerine dikkat bile etmiyordu. Keyifsizlii btn leden sonra srm, klleri de birka gn lkln kaybetmemiti. O geceyi, karlmalarnn ayrntlarn Alberto Villamizar'a nasl anlatmas ve hepsinin gvenlii asndan her eyi nasl idare etmesi gerektii zerinde Beatriz'e talimat vermekle geirdi. Ne kadar masum grnrse grnsn, en kk bir hata, birinin hayatna mal olabilirdi. Bu yzden de Beatriz, aabeyine, onun gerektiinden az ac ekmesine ya da fazlasyla kayglanmasna neden olmamak iin ne nemini azaltarak, ne de abartarak, durumun yaln ve gerek bir tanmn yapmal, gerein ta kendisini anlatmalyd. Ona sylememesi gereken ey, onlarn nerede bulunduklarn saptamalarna yol aacak herhangi bir bilgiydi. Beatriz, alnm t. - Yoksa aabeyime gvenmiyor musun? 148 - Bu dnyada herkesten ok -dedi Maruja-, ama bu sz, se-nirle benim aramda, baka kimseyle deil. Bunu kimsenin bilmemesinden bana kar sen sorumlusun. Korkusu yersiz deildi. Kocasnn fevri karakterini tanyor, her ikisinin ve gvenlik gleriyle bir kurtarma operasyonuna giriecek olan herkesin iyilii iin bundan kanmak istiyordu. Alberto'ya bir baka mesaj, kan dolam iin almakta olduu ilacn yan etkilerinin bulunup bulunmadn danmasyd. Gecenin geri kalan, radyo ve televizyon mesajlarn ve gelecekte yazmaya izin verdikleri takdirde mektuplar ifrelemek iin daha etkili bir yntem hazrlamakla gemiti. Yine de, kalbinin derinliklerinde, o- cuklaryla, antikalaryla, zel bir dikkat gerektiren ortak eyleriyle ne yapaca hakknda vasiyetnamesini hazrlyordu sanki. ylesine heyecanlyd ki, onu duyan muhafzlardan biri hemen yanna yaklaarak yle dedi: - Sakin olun. Size hibir ey olmayacak. Ertesi gn byk bir kayg iinde beklemiler, ama hibir ey olmamt. leden sonray aralarnda konuarak geirmilerdi. Sonunda, akam saat yedide, kap birdenbire ald, tandklar o iki efle bir de yeni biri ieri girerek, dosdoru Beatriz'e gidip nnde durdular. | Sizi almaya geldik, hazrlann. Beatriz, Marina'y alp gtrdkleri gece sylemi olduklar o korkun szlerin byle yinelenmesiyle dehet iinde kalmt: alan ayn kap, zgr olmaya da lmeye de ayn derecede
yarayabilecek ayn szler, yazgs zerindeki ayn sr. imdi kendisine syledikleri gibi, neden Marina'ya da, ylesine zlemle bekledikleri "Sizi serbest brakyoruz" yerine "Sizi almaya geldik" dediklerini anlayamyordu. Kurnazca bir atlmla azlarndan doru yant almaya alarak yle sordu: - Beni de Marina'yla birlikte mi serbest brakacaksnz? ki ef sinirlenmilerdi. - Soru sorup durmayn! -diye karlk verdi bir tanesi, sert bir tavrla homurdanarak-. Ben bunu nereden bileyim! teki, daha inandrc bir tavrla sz tatlya balad: - Birinin tekiyle hi ilgisi yok". Bu siyas bir i. Beatriz'in ylesine zledii o szck salverilme- aza alnmamt. Ama ortada yreklendirici bir hava esiyordu. eflerin acelesi yoktu. Damaris, zerinde okullu kzlar gibi mini eteiyle, veda 149 iin onlara kpkl arapla rek getirmiti. Rehinelerin duymadklar o gnk haberler zerinde konuuyorlard: Bogota'da, ayr ayr operasyonlarla, sanayici Lorenzo King Mazuera ile Eduardo Puyana, grne gre ade Edilebilirler tarafndan karlmlard. Ama Pablo Escobar'n onca zaman orada burada yaadktan sonra teslim olmaya can attn da anlatmlard onlara. Hatta, dediklerine gre, kanalizasyonlarda bile yaamt. Maruja, Beatriz'i evresi ailesiyle sanl olarak grsn diye, hemen o gece televizyonla radyoyu ona geri getirmeye de sz vermilerdi. Maruja'nn yapt durum deerlendirmesi akla yatkn grnyordu. O zamana kadar Marina'nn idam edildiinden kukulanyordu, ama o gece, her iki olaydaki trensel farkllklar nedeniyle bundan hi kukusu kalmamt. Marina'nn durumunda, efler, daha bir ka gn ncesinden moral dzeltmek iin kalkp gelmemilerdi. Hatta onu almaya da kendileri gelmemiler, hibir yetkisi olmayan basit iki katili, hem de emrin yerine getirilmesine yalnzca be dakika kala yollamlard. Beatriz iin yaptklar pastal ve arapl veda partisi, onu ldrecek olsalard, pek tyler rpertici bir kutlama olurdu. Marina'nn durumunda, onun idamn renmesinler diye televizyonla radyolarn ellerinden almlard; imdi ise kt haberin etkisini iyi bir haberle azaltmak iin onlar geri getirmeyi neriyorlard. Maruja o zaman, artk daha fazla dnp tanmaya gerek kalmadan, Marina'nn idam edildiine, Beatriz'in ise zgrle gittiine karar verdi. efler, kendileri bir kahve iene kadar hazrlansn diye ona on dakika sre tanmlard. Beatriz, Marina'nn o son gecesini yeniden yaayaca dncesini kafasndan atamyordu. Makyaj yapmak iin bir ayna istedi. Damaris, erevesi altn varakl kocaman bir ayna getirdi ona. Maruja ile Beatriz, aynasz geen ayn sonunda, kendilerini grmek iin aynann bana kotular. Tutsaklklarnn en artc deneyimlerinden biri olmutu bu. Maruja, kendi kendisiyle sokakta karlam olsayd, kendini tanyamayaca izlenimine kaplmt. "Korkudan lyordum," diye anlatt sonradan. "Kendimi sska, tannmaz halde grdm, sanki bir tiyatro rol iin makyaj yapm gibiydim." Beatriz de, salar uzayp donuk-lam ve on kilo zayflam olarak kendisini solgun grm, dehet iinde haykrmt: "Bu ben deilim!" Pek ok kez, yar aka yar ciddi, gnn birinde kendisini byle kt bir durumda serbest brakmalarnn utancn hissetmiti iinde, ama gerekten bu kadar 150 kt olabilecei aklnn ucundan bile gememiti. Sonra daha da beter oldu, nk eflerden biri, ortadaki yakm, odann iindeki atmosfer daha da korkutucu bir hal almt. Muhafzlardan biri, Beatriz'in san taramas iin aynay ona tuttu. Beatriz boyanmak da istiyordu ama Maruja engelledi. "Sakn ha! -dedi, onu ayplayarak-. Bu kadar solgun yze bir de boya srmeye mi kalkyorsun? Korkun bir ey olur." Beatriz, onun szn dinledi. Lamparn'un kendisine hediye etmi olduu erkek losyonunu o da srnd. En sonunda da, susuz olarak sakinletirici bir hap yuttu. Torbasnda, teki eyalarnn yannda, karldklar gece zerinde olan giysisi de vard, ama o, daha az kullanlm olan o pembe eofman yelemiti. Yatan altnda kflenmi olan topuksuz ayakkablarn giyip giymemek arasnda duraksad; ayrca eofmann altna yakmyordu da.
Damaris, jimnastik yaparken giydii tenis ayakkablarn vermek istedi ona. Tam ayana greydi, ama yle eski psk bir grnm vard ki, Beatriz, ayan skt bahanesiyle istemedi. Bylece kendi dz ayakkablarn giydi, bir lastikle de salarn at kuyruu gibi toplad. Sonunda, onca yokluun sayesinde, okullu bir kz grnm almt. Kafasna, Marina'ya yaptklar gibi kukuleta geirmemiler, yolu ve evresindeki yzleri tanyanlasn diye plasterle gzlerini hamlamaya kalkmlard. Beatriz, onlar karrken kaslaryla kirpiklerini koparacan bildiinden itiraz etti. "Durun A dedi-. Ben size yardm edeyim." Sonra gzkapaklarnn zerine kocaman birer para pamuk koydu, onlar da plasterle yaptrdlar. Vedalama, abuk ve gzya dkmeden oldu. Beatriz'in alamasna ramak kalmt ama Maruja onu yreklendirmek iin hesapl bir souklukla engelledi onu. "Alberto'ya syle, sakin olsun, onu da ok seviyorum, ocuklarm da," dedi. perek uurlad onu. kisi de ac ekiyorlard. Beatriz ac ekiyordu, nk gereklerin gelip att o dakikada, kendisini serbest brakmalarndansa ldrmelerinin belki de daha kolay olaca korkusu kaplamt iini. Maruja da, Beatriz'i ldrecekleri, kendisinin de o drt muhafzla tek bana kalaca gibi ifte bir korku yznden ac ekiyordu. Aklna gelmeyen tek ey, Beatriz'i bir kez serbest braktktan sonra kendisini idam edebilecekleri olmutu. Kap kapand; Maruja, ne yapacan bilemeyerek, garajdan motor sesleri gelip, arabalarn izi gecenin iinde silinip gidene ka151 dar kmldamadan kalakald, ini muazzam bir terk edilmilik duygusu kaplamt. Gecenin sonunu rensin diye televizyonla radyoyu geri verme szlerini yerine getirmedikleri ancak o zaman geldi aklna. Khya, Beatriz'le birlikte gitmiti, ama kars, dokuz buuk haberlerinden nce radyoyla televizyonu getirsinler diye telefon edeceine sz verdi. kisini de getirmediler. Maruja, evin televizyonunu seyretmesine izin versinler diye muhafzlara yalvard, ama ne onlar, ne de khya cesaret edebilmiti bylesine ciddi bir konuda kurallar bozmaya. Aradan iki saat gemeden Damaris ieri girerek, heyecan iinde, Beatriz'in sa salim evine ulatn, aklamalarnda ok dikkatli olduunu, kimseyi tehlikeye atabilecek bir ey sylemediini anlatt. Tabii Alberto da dahil olmak zere tm aile, evresini sarmt. Evin ii, adam almyordu. Acaba doru mu diye Maruja'nm ii iini yiyordu. Radyoyu dn vermeleri iin srar etti. Kendine hkimiyetini kaybetmi, sonularn dnmeden muhafzlara kafa tutmutu. Ama bunun ciddi bir sonucu olmad, nk muhafzlar, eflerinin Maruja'ya nasl davrandklarna tank olduklarndan, bir radyo getirilmesi iin yeni bir giriimde bulunarak onu yattrmay yelemilerdi. Daha sonra khya grnd ve Beatriz'i sa salim gvenli bir yere braktklarm, artk lkede herkesin onu ailesiyle birlikte grp duyduunu yeminle anlatt. Ama Maruja'nm btn istedii, Beatriz'in sesini kendi kulaklaryla duyabilecei bir radyoydu. Khya, radyoyu getireceine sz vermi, ama szn tutmamt. Maruja, gecenin saat on ikisinde, yorgunluk ve fkeden bitkin bir halde, o etkili uyku haplarndan iki tane alarak, ertesi sabah saat sekize kadar deliksiz uyudu. Muhafzlarn anlattklar doruydu. Beatriz, avludan geirilerek garaja gtrlmt. Bir arabann zeminine yatrmlard onu; kukusuz, bir jipti bu, nk ayan ieri atabilmesi iin yardm etmilerdi ona. nceleri engebeli yollarda hoplaya zplaya ilerlemilerdi. Araba asfalt bir yolda kayarak gitmeye balar balamaz, Beatriz'in yannda oturan adam, anlamsz birtakm tehditler savurmaya balad. Beatriz, onun, bu sert tavrlarnn rtbas edemeyecei kadar gergin olduunu, ayrca evdeki eflerden biri olmadn sesinden anlamt. 152 imdi sizi bir sr gazeteci bekliyor olacak -dedi adam-. ok dikkatli olun. Fazladan sylenmi herhangi bir sz, yengenizin hayatna mal olabilir. Unutmayn ki biz sizinle hi konumadk, bizi hi grmediniz, bu yolculuk da iki saatten fazla srd. , Beatriz, bu tehditleri ve adamn sanki yalnzca kendi kendisini sakinletirmek iin gereksiz yere durmadan yineledii daha pek ok baka tehdidi sessizce dinliyordu. kii arasnda srp giden
bir konumadan, pek az konuan khyann dnda hi birinin tandk olmadn anlamt. Tyler rpertici bir dnceyle sarsld: zsezilerinin en ktsnn gereklemesi hl olasyd. Sizlerden bir iyilik yapmanz istiyorum -dedi kapal gz-,Jf lerle, sesinin tonuna hkim olarak-. Maruja'nm kan dolam sorunlar var; ona bir ila yollamak isterdik. Siz ona ulatrabilir misiniz? Olur -dedi adam-. Merak etmeyin. Binlerce teekkrler -dedi Beatriz-. Ben sizin talimatlarnz izleyeceim. Sizleri tehlikeye atmayacam. Geri planda hzl otomobillerin, ar kamyonlarn, yer yer mzik sesleri ve barmalarn duyulduu uzun bir duraklama oldu. Adamlar, kendi aralarnda fsltyla konutuktan sonra ilerinden biri Beatriz'e seslenerek, Buralarda ok polis noktas var -dedi-. Bunlardan birinde bizi durduracak olurlarsa, sizin eim olduunuzu syleyeceim; bu solgun yznzle sizi bir klinie gtrdmz syleyebiliriz. Artk daha yatm olan Beatriz, akalama isteine kar koyamad: Gzlerimde bu bantlarla m? -diye.sordu. Bir gz ameliyat geirmi olursunuz -dedi adam-. Sizi yanma oturtup kolumu omzunuza atarm. Adamlarn tedirginlii yersiz deildi. Ayn anda, Bogota'nn baka baka mahallelerinde, kent gerillalar tarafndan yerletirilmi yangn bombalaryla yedi tane halk otobs cayr cayr yanmaktayd. Ayrca, Devrimci Silahl Kuvvetler, bakentin varola-rndaki Caqueza belediyesinin enerji kulesini dinamitlemiler, oradaki insanlar rehin almaya kalkmlard. Bu nedenle Bogota'da birtakm gvenlik operasyonlar yrtlm, ama bunlar neredeyse hi kimse fark etmemiti. Bunun iin de akam saat yedideki kent ii trafii, herhangi bir Perembe trafiinden farkszd: ar deien trafik klar, arpmamak iin direksiyonu aniden krma153 lar, ana avrat svmelerle, youn ve grltlyd. Arabadakilerin sessizliklerinde bile bir gerilim hissediliyordu. Sizi bir yerde brakacaz -dedi ilerinden biri-. Hemencecik inin, ar ar otuza kadar sayn. Sonra gznzdekileri karp arkanza bakmadan yryn ve yoldan geen ilk taksiye binin. Bklm bir kt paray avucuna koyduklarn hissetti. "Taksi iin -dedi adam-. Be binlik." Beatriz, paray pantolonunun cebine koyarken eline bir sakinletirici hap gelmiti, onu da yutuverdi. Yarm saatlik bir yolculuktan sonra araba durdu. O zaman ayn ses, son uyarsn yapt: Basna Dona Marina Montoya'yla birlikte olduunuzu syleyecek olursanz, Dona Maruja'y ldrrz. Gidecekleri yere varmlard. Adamlar, Beatriz'i, bantlarn karmadan arabadan indirmeye alrlarken elleri ayaklan birbirine dolanmt. ylesine sinirliydiler ki, birbirlerini beklemiyorlar, emirleri ve kfrleri birbirine karyordu. Beatriz, ayan salam yere bastn hissetti. Tamam -dedi-. Byle iyiyim'. Adamlar otomobile geri dnp hemen hareket edene kadar kmldamadan durdu. Arkalarnda ayn anda hareket eden bir baka otomobil olduunu ancak o zaman duyabilmiti. Say sayma emrine uymad. Kollarn ne uzatarak iki adm att; sokak ortasnda olduunun bilincine o anda varabildi. Bir ekite gzndeki band kard ve hemen Normanda mahallesini tand, nk bir zamanlar oraya, mcevher satan bir arkadann evine giderdi. Kendisine gven verebilecek bir tanesini semeye alarak kl pencerelere bakt, nk kendini st ba bylesine perian hissederken taksiye binmeyi deil, gelip kendisini alsnlar diye evine telefon etmeyi istiyordu. Daha kararn vermemiken, ok bakml, sar renkli bir taksi durdu nnde. Gen ve yakkl ofr, sordu: Taksi mi istiyorsunuz? Beatriz, arabaya bindi; bu kadar vakitli gelen bir taksinin bir rastlant olamayacan ancak iine bindikten sonra dnebilmiti. Yine de, bunun, kendisini karanlarn son bir halkas olabilecei biimindeki ayn kukuyla iin: acayip bir gvenlik duygusu sard. ofr, adresi sordu ona; Beatriz,
fsldayarak syledi. ofr adresi iki kez daha sormu, Beatriz onun kendisini neden duymadn bir trl anlayamamt. Adresi fslt yerine kendi normal sesiyle yinelemeyi ancak ofrn nc soruunda akl edebildi. 154 4 Gece, souk ve bulutsuzdu; birka yldz grnyordu. ofrle Beatriz, yalnzca gerekli birka ey sylemilerdi birbirlerine, ama ofr, dikiz aynasndan onu izliyordu. Eve yaklarlarken, Beatriz, trafik klarnn daha sk ve daha yava olduklarn hissediyordu. Eve varmadan iki blok nce, kendisini karanlarn szn ettikleri gazetecileri atlatmas gerekebilir dncesiyle, ofre yavalamasn syledi. Kimse yoktu. Oturduu binay tanm, kendisinde bekledii heyecan yaratmadna armt. Taksimetre yedi yz peso yazmt. ofrde be binin stn verecek bozukluk olmadndan, Beatriz yardm istemek zere binaya girdi; yal kapc bir lk atarak deli gibi kucaklamt onu. Tutsaklnn bitmez tkenmez gnleri ve korku dolu gecelerinde, Beatriz, o n, bedeninin ve ruhunun tm gcn tketecek iddette bir heyecan olarak dnmt. Oysa tam tersi olmutu: sakinletiricilerle susturulmu kalbinin ar atlarn ta derinden glkle hissettii bir tr huzur iindeydi. Sonra kapcy taksiyi savsn diye brakarak, kendi dairesinin zilini ald. Kk olu Gabriel at kapy. l btn evin iinde duyulmutu: "Anneeee!" On be yandaki kz atalna, lk la koarak boynuna sarld. Ama hemen arkasndan korkuyla brakt annesini. yi ama anneciim, neden byle konuuyorsun? O korkun havay datan komik bir ayrnt olmutu bu. Be-atriz'in, kendisini ziyarete gelen onca kalabaln ortasnda, fsldayarak konuma alkanlndan kurtulana kadar, aradan pek ok gn gemesi gerekecekti. Onu sabahtan beri bekliyorlard. Telefon eden kimlii belirsiz kii -kukusuz kendisini karanlard-, serbest braklacan haber vermilerdi. Saatini bilip bilmediklerini renmek iin saysz gazeteci aramt. leden az sonra, Gido Parra'nn telefonla haber verdii Alberto Villamizar, haberi dorulamt. Btn basn ayaktayd. Beatriz gelmeden dakika nce bir gazeteci aram, kendinden emin, huzur verici bir sesle, Gabriel'e yle demiti: "Sakin ol, bugn onu brakyorlar." Gabriel tam telefonu kapamken kapnn zili almt. Doktor Guerrero, Maruja da serbest braklr da ikisi birden oraya gelirler diye, Villamizar'n apartmannda bekliyordu onu. Akam yedi haberlerine kadar bardak viskiyle beklemiti. Onlar gelmeyince, o gnlerdeki onca yalan haberden biri olduunu d155 nerek evine dnd. Pijamasn giydi, kendine bir bardak daha viski koyarak yataa girdi, bolerolarn mrltsyla uyumak zere Radio Recuerdos'u ayarlad. Bu cehennem azabn yaamaya baladndan beri kitap okuyamaz olmutu. Artk uykuya dalmak zereyken GabrieFn ln duydu. rnek alnacak kadar sakin bir tavrla yatak odasndan kt. Beatriz'le o, -yirmi be yllk evlilikten sonra-, sanki ksa bir yolculuktan geri dnm gibi, tek bir gzya dkmeksizin, hi acele etmeden kucakladlar birbirlerini. Her ikisi de o n o kadar ok dnmlerdi ki, imdi onu yaarlarken, sanki bin kez prova edilmi, ba oyunculardan baka herkesi heyecana boabilecek bir tiyatro sahnesinde gibiydiler. Beatriz eve girer girmez, o sefil odada hibir haber alamadan tek bana oturan Maruja'y hatrlamt. Hemen Alberto Villami-zar' telefonla arad; telefon daha alar almaz, her eye hazrlkl bir sesle Villamizar kendisi amt. Beatriz tand sesini. Merhaba -dedi-. Ben Beatriz.
Aabeyinin, daha kimliini aklamadan kendisini tandm fark etti. Tpk bir kedininki gibi derin, hrltl bir i ekmesi duyulmu, hemen arkasndan sesinde en kk bir deiiklik hissedilmeden yle sormutu: Neredesin? Kendi evimde -dedi Beatriz. Mkemmel -dedi Villamizar-. On dakikada oradaym. O arada sen kimseyle konuma. Tam dedii saatte geldi. Artk kendini brakmak zereyken Beatriz'in aramas onu artmt. Kz kardeini grmenin ve dorudan doruya rehin tutulan karsndan gelen ilk ve tek haberi almann sevincinin yan sra, Beatriz'i gazeteciler ve polis gelmeden nce hazrlama telayla hareket ediyordu. Kar konulmaz bir araba kullanma merakna sahip olan olu Andres, tam zamannda getirmiti onu. Heyecanlar yatmt. Beatriz, onun anlattklarn merakla dinleyen kocas ve ocuklar, annesi ve iki kz kardeiyle birlikte salondayd. Alberto'ya, uzun sre kapal kalmaktan solgun ve eskisinden daha gen gibi grnd; zerindeki spor eofman, at kuyruu sa, dz ayakkablaryla okullu bir kz andryordu. Alayacak gibi olmutu, ama Maruja'y merak eden aabeyi onu engelledi. "Onun iyi olduundan emin ol -dedi Beatriz-. Orada hayat zor 156 ama dayanlyor; Maruja da ok cesur." Hemen arkasndan da, on be gnden o yana iini kemirmekte olan merak yattrmaya alt. Marina'nn telefon numarasn biliyor musun? -diye sordu. Villamizar, gerein belki de daha az acmasz olacan dnmt. Onu ldrdler -dedi. Bu kt haberin acs, Beatriz'in iinde geriye dnk bir korkuyla karmt. Bunu iki saat nce renmi olsayd, belki de bu kurtulu yolculuuna katlanamazd. Bitkin dene kadar alad. O arada Villamizar, karlan teki kiileri tehlikeye atmayacak bir 4 kamuoyu aklamas zerinde anlaana kadar ieri kimsenin girme-mesi iin nlemler almt. Tutsaklkla ilgili ayrntlar, hapishanenin bulunduu ev hakknda bir fikir edinmelerine olanak veriyordu. Beatriz'in, Maru A : ja'y korumak iin, basna, dn yolculuunun, engebesiz bir yerden oraya kadar saatten fazla srdn sylemesi gerekiyordu. Oysa iin dorusu bakayd: gerek uzaklk, yoldaki ini klar, hafta sonlar hoparlrlerden neredeyse gn yana kadar yaylan grbrtl mzik sesi, uak grltleri, iklim; bunlarn hepsi, orann kent iinde bir mahalle olduunu belirtiyordu. te yandan, evdeki eytanlar kimin kovduunu anlamak iin o yredeki drt be rahibi sorguya ekmek yeterli olabilirdi. Daha da beceriksizce yaplm baz baka hatalar, en az riskle ', silahl bir kurtarma operasyonunun denenebileceini gsteren baz ipular veriyordu. Operasyonun saati, sabahn saat altsnda, nbet deiiminden sonra olmalyd, nk nbeti devralan muhafzlar gece iyi uyumam oluyorlar, silahlarn nereye koyduklarna aldrmadan yerlere seriliveriyorlard. Bir baka nemli veri, evin plan, zellikle de, bir keresinde silahl bir muhafz grdkleri avlu kapsyd; kpek de, havlamalarnn verdii izlenimin tersine, ok daha kolay kandrlabilir trdendi. Evin evresinde ayrca bir gvenlik kua bulunup bulunmadn kestirmek olanakszd, ama i kurallardaki dzensizlik, byle olduu inancn vermiyordu insana; her ne olursa olsun, evin yeri bir kez saptandktan sonra bunu renmek kolayd. Diana Turbay'n bana gelen felaketten sonra, silahl kurtarma operasyonlarnn baarsna bsbtn gve-nilemez olmutu, ama Villamizar, baka seenekleri kalmayacak 157 noktaya gelinirse diye onu da gzard etmiyordu. Aslnda belki de Rafael Pardo'yla paylamad tek srryd bu. Btn bu veriler, Beatriz'de bir vicdan sorunu yaratmt. Eve bir saldrya kalkmalarn salayacak ipular vermeyeceine dair Maruja'ya sz vermiti, ama aabeyinin, Maruja ve kendisi gibi, silahl bir zmn sakncalarnn ylesine bilincinde olduunu anlaynca, bu ipularn ona
vermek gibi ciddi bir karara varmt. Hele Beatriz'in serbest braklmasnn, tm aksiliklere ramen, pazarlk yolunun ak olduunu gsterdii bir zamanda. te bylece ertesi gn, btn gece iyi bir uyku ekip dinlendikten sonra zinde bir halde, bir iek ormannda glkle yryebildii aabeyinin evinde, bir basn toplants dzenledi. Gazetecilere ve kamuoyuna, Maruja'nn hayatn tehlikeye atabilecek biimde kendi hesaplarna harekete gemeyi isteyenleri yreklendirecek hibir bilgi vermeden, tutsaklnn ne kadar korkun olduu hakknda gerek bir fikir vermiti. Ertesi aramba, Maruja'nn yeni kararnameyi artk bildiinden emin olan Alexandra, yeni bir kutlama program yapmaya karar vermiti. Son haftalarda, grmeler ilerlerken, Villamizar, ei serbest brakldnda houna gitsin diye dairesinde byk deiiklikler yapmt. Onun istedii yere bir ktphane koymular, baz mobilyalarla tablolar deitirmilerdi. Maruja'nn, hayatnn ganimeti olarak Cakarta'dan getirmi olduu, Tang slalesine ait o at da gzle grnr bir yere yerletirmilerdi. Son dakikada, onun, banyoda iyi bir yer hals olmadndan yakndn hatrlayarak, koup onu da almlard. Biim deitirmi bu kl haliyle ev, Maruja'nn yeni dekorasyonu daha geri dnmeden tanmasna olanak veren olaanst bir televizyon programna sahne oldu. Geri Maruja'nn grp grmediini bile bilmiyorlard ama her ey ok iyiydi. Beatriz, ok ksa zamanda kendine gelmiti. Kurtulduunda zerinde olan giysisini tutsaklk torbasna koyup saklam, onu hl gecenin ortasnda anszn uyandrveren, odadaki o bunaltc koku, torbann iinde kapal kalmt. Ruhsal dengesini kocasnn yardmyla geri kazanmt. Kimi zaman gemiten gelen tek hayalet, onu iki kez telefonla arayan khyann sesi olmutu. lkinde, umutsuz birinin lyd bu: la! la! 158 Beatriz, onun sesini tanm, kan damarlarnda donmutu, ama ayn telala soracak cesareti buldu kendinde: Hangi ila! Hangi ila! Hanmn ilac -diye bard khya. te o zaman, Maruja'nn kan dolam iin almakta olduu ilacn adn istedii anlald. Vasotn -dedi Beatriz. Hemen arkasndan da, artk kendini toparlam olarak sordu-: Peki naslsnz? Ben iyiyim -dedi khya-. ok teekkrler. Siz deil -diye dzeltti Beatriz-. O nasl? Ha, o sakin -dedi khya-. Hanmefendi iyi. Beatriz, telefonu kt diye kapatp, korkun anlarn tiksintisi iinde alamaya balad: o iren yemekler, tuvaletteki bok yn, hep birbirinin ei olan gnler, le gibi kokan o odann iinde Maruja'nn korkun yalnzl. Yine de, televizyon haberlerinin spor blmne gizemli bir reklam sokuturmulard: Basotn aln diye. akn bir laboratuvarn, aklanamaz amalarla kendi rnnn kullanlmasna itiraz etmesini engellemek iin ilacn yazln deitirmilerdi. Khyann haftalar sonraki ikinci telefonu ok farklyd. Beatriz, onun herhangi bir ara kullanlarak deitirilmi sesini tanmakta gecikmiti. Ama slbu babacan denebilirdi. Konutuklarmz unutmayn -dedi-. Siz Dona Marina'yla birlikte bulunmadnz. Hi kimseyle bulunmadnz. Sakin olun -dedi Beatriz ve telefonu kapad. almalarnn ilk baarsndan ba dnen Guido Parra, Villamizar'a, Maruja'nn serbest braklmasnn yaklak gnlk bir sorun olduunu haber vermiti. Villamizar da bunu, radyo ve televizyondan yaynlanan bir basn toplantsnda Maruja'ya iletti. te yandan, Beatriz'in tutsaklk koullaryla ilgili olarak anlattklar, Alexandra'ya, mesajlarnn yerine ulat konusunda gvence veriyordu. Bylece yapt yarm saatlik bir syleide, Beatriz, Maruja'nn bilmek istedii her eyi anlatmt: kendisini nasl serbest braktklarn, ocuklarnn, evinin, arkadalarnn nasl olduklarn ve zgr olma konusunda ne gibi umutlar besleyebileceini.
O gnden sonra programlar her trl ayrntyla, giydikleri giysiler, satn aldklar eyalar, eve gelen ziyaretiler zerine yapmaya balamlard. Biri kp, "Manuel domuz budunu hazrlad bile," diyordu. Yalnzca Maruja'nn, evinde brakt dzenin hl 159 el demeden srp gittiini anlamas iindi bu. Btn bunlar ne kadar sama grnrse grnsn, Maruja iin yreklendirici bir anlam tayordu: hayat devam ediyordu. Yine de gnler geiyor, ama hibir kurtulu belirtisi grnmyordu. Guido Parra, belirsiz aklamalarla ocuka bahaneler arasnda dnp dolayor, telefona kmyordu; ortadan kaybolmutu. Villamizar, onu uyard. Parra, kaamak szlerle ii uzatyordu. Polisin Medelln mahallelerinde giritii katliamlardaki artlar yznden ilerin kartn sylyordu. Hkmet o vahice yntemleri sona erdirmedike, kimsenin serbest braklmasnn kolay olmayacan ileri sryordu. Villamizar, onun szn bitirmesine frsat vermedi. Anlamann iinde bu yoktu -dedi-. Her ey, kararnamenin belirgin olmasna dayanyordu; o da belirgin ite. Bu bir namus borcudur; benimle oyun oynayamazsnz. Bu heriflerin avukat olmann ne boktan bir i olduunu bilemezsiniz dedi Parra-. Benim sorunum, param almak ya da almamak deil; iimi ya iyi yaparm, ya da beni ldrrler. Ben ne yapabilirim ki? Daha fazla samalamadan bu ie aklk kazandralm -dedi Villamizar-. Nedir bu olan biten? Polis katliamlar durdurup sulular cezalandrmadka, Dona Maruja'mn serbest braklmas olana hi yok. Btn sorun bu. fkeden deliye dnen Villamizar, Esjcobar'n aleyhinde atp tuttuktan sonra szn yle tamamlad: Sizi de gzm grmesin, yoksa sizi ben kendim geberteceim. Guido Parra da yok oldu ortadan. Yalnzca Villamizar'n iddetli tepkisi yznden deil, ayn zamanda, grld kadaryla pazarlk yetkilerini at iin onu balamam olan Pablo Escobar'nkinden de. Guido Parra'nn, kendisine telefon ettiinde nasl bir korku iinde olduunu gren Hernando Santos da anlayabilmiti bunu; elinde Escobar'n Santos'a yazd ylesine korkun bir mektup vard ki, onu okumaya bile cesaret edemiyordu. O adam deli -demiti Guido Parra-. Hi kimse onu yatt-ramiyor; bana de yeryznden silinmekten baka are kalmyor. Bu kararn, Pablo Escobar'la arasndaki tek iletiim yolunu da kestiinin bilincinde olan Hernando Santos, kalmas iin ikna et160 meye alt onu. Ama yararszd. Guido Parra'nn ondan istedii en son iyilik, kendisine Venezuela iin bir vize salamas ve olunun liseyi Bogota Modern Lisesinde bitirebilmesi iin giriimde bulunmas olmutu. Hibir zaman dorulanmayan birtakm sylentilere gre, Venezuela'da, kz kardelerinden birinin rahibe olduu bir manastra sndna inanlyordu. Bir daha da ondan hibir haber alnamad, ta ki 16 Nisan 1993'te, plakasz bir otomobilin bagajnda, yannda lise rencisi olan oluyla birlikte ls bulunana kadar. Villamizar'n, iindeki korkun bir yenilgi duygusundan kendini kurtarabilmesi vakit almt. Her eyi kaybetmi gibi geliyordu ona. Pazarlklar srasnda, Escobar'la kendisi gibi iletiimsiz kalm olan doktor Turbay ile Hernando Santos'u da gelimelerden haberli klyordu. Neredeyse her gn gryorlard; sonunda, olan aksilikleri deil, onlar yreklendirecek haberleri anlatr olmutu. Kznn lmne yrek paralayc bir sabrla katlanm olan eski bakann yannda uzun saatler geiriyordu; doktor Turbay, iine kapanm, herhangi bir aklama yapmay reddetmiti: artk hibir yerde grnmyordu. Olunun tek kurtulu umudu Parra'nn arabuluculuuna dayanan Hernando Santos ise, tam bir yenilgiye uram durumdayd. . Marina'nn ldrlmesi, zellikle de bunu stlenip duyurma-larndaki vahet, ilerde ne yaplmas gerektii konusunda ister istemez dnmeye zorlamt onlar. leri Gelenler'in tarzndaki
arabuluculuk olanaklar tmyle tkenmiti; baka herhangi bir arabuluculuk da etkili grnmyordu. yi niyetin ve dolayl yntemlerin hibir anlam yoktu. Durumunun bilincinde olan Villamizar, Rafael Pardo'ya ald: "Kendimi nasl hissettiimi tahmin edin -dedi ona-. Btn bu yllar boyunca Escobar'n bana ve aileme ektirmedii eziyet kalmad. nce beni tehdit etti. Sonra bana dzenledii suikastten mucize eseri kurtuldum. Beni tehdit etmeyi srdrd. Galn' ldrd. Eimi ve kz kardeimi kard. imdi de onun haklarn savunmam isteyebiliyor." Yine de bu itiraflarn bir yarar yoktu, nk onun yazgs belliydi: karlanlarn serbest braklmas iin tek gvenli yol, aslan gidip ininde bulmakt. Sz daha fazla dndrp dolatrmadan syleyeceini sylemiti: yapabilecei -ve yapmaktan baka aresi olmad- tek ey, Medellfn'e uup, konuyu yz yze tartmak zere, her neredeyse Pablo Escobar' bulmakt. Bir Karlma yks 161/11 8 Btn sorun, iddetin penesine dm bir kentte Pablo Es-cobar' nasl bulacayd. 1991'in ilk iki aynda -gnde yirmi olmak zere- bin iki yz cinayet ilenmi, her drt gnde bir katliam olmutu. Neredeyse tm silahl gruplarn anlamalar, lke tarihindeki en vahi gerilla terrizminin trmanmasna neden olmu, Medell'n de kent hareketinin merkezi haline gelmiti. Birka ay iinde drt yz elli yedi polis ldrlmt. Emniyet yetkilileri, beldelerdeki iki bin kiinin Escobar'n hizmetinde bulunduunu, bunlarn pek ounun da polis avlamakla geinen genler olduunu sylyordu. ldrdkleri her bir subay iin be milyon, her bir polis iin bir buuk milyon, her bir yaral iin de sekiz yz bin peso alyorlard. 16 ubat 1991'de, Medellfn'deki boagrei arenasnn karsnda bir otomobilin, iinde yz elli kilo dinamitle patlamas sonucu, assubayla sekiz polis lmt. Yoldan geenlerden sekiz sivil lm, bu savala hi ilgisi olmayan yz krk kii de yaralanmt. * Uyuturucu mafyasna kar yz yze savamakla grevli olan zel Tim, Pablo Escobar tarafndan, tm ktlklerin faili olarak gsteriliyordu. zel Tim, ordu ve polis gibi ok byk aptaki birliklerin iine kesin sorumluluklar yerletirmenin olanakszl karsnda umutsuzlua den bakan Virgilio Barco tarafndan 1989 ylnda oluturulmutu. Bu timin kurulmas grevi de, orduyu uyuturucu mafyasnn ve silahl gruplarn kt etkilerinden olabildiince uzak tutabilmek amacyla, Ulusal Polis Birliklerine verilmiti. Balangta, emirlerinde zel bir helikopter filosunun da bulunduu, ngiliz hkmetinin Special Air Service1 (SAS) rgt tarafndan eitilmi yz kiiden fazla deillerdi. Bu yeni birim, toprak sahiplerinin gerillalara kar savamak iin kurmu olduklar silahl gruplarn dorua ktklar bir zamanSpecal Air Service: zel Hava Hizmeti. (ev.) 162 da, lkenin merkezinde, Magdalena rmann orta kesiminde grev yapmaya balamt. Daha sonra, kent operasyonlarnda uzmanlam bir grup, onun iinden ayrlarak, arada baka hi kimseden emir almakszn dorudan Bogota'daki Ulusal Polis Birliine bal olan ve kendi doas gerei grev alan iinde pek de fazla titiz davranmayan, bana buyruk bir lejyoner birlii olarak Medel-ln'e yerlemiti. Bu durum, hem sulular arasnda, hem de kendi yetkilerinin dnda kalan bu zerk gc gnlszce kabullenen yerel otorite arasnda uyumazlk tohumlar serpmiti. ade Edilebilirler de onlara iddetle kar kmlar, her trl insan haklar ihlallerinden onlar sorumlu tutmulard. Medell'n halk, ade Edilebilirler'in, gvenlik grevlilerinin iledii cinayetler ve saldrlarla ilgili sulamalarnn hepsinin aslsz olmadn biliyordu, nk byk bir ounluunu polis resmen stlenmese de, bunlarn sokaklarda ilendiini herkes gryordu. Ulusal ve uluslararas insan haklan rgtleri bunlar protesto ediyorlar, hkmetin ise verecek inandrc bir yant olamyordu. Aylar sonra, bir Basavclk grevlisi hazr bulunmadan arama yaplamayacana karar verilmi, bu da operasyonlar kanlmaz bir biimde brokratik ilemlere baml klmt.
Adaletin yapabilecei pek az ey vard. kuru maalar karnlarn doyurmaya zorlukla yeten, ama ocuklarn okutmaya yetimeyen yarglarla savclar, kendilerini iinden klmaz bir ikilem karsnda bulmulard: ya ldrleceklerdi, ya da kendilerini uyuturucu mafyasna satacaklard. in hayranlk uyandran ve yrek paralayan yan, pek oklarnn lm yelemi olmalaryd. Durumun belki de Kolombiyallara en yarar yan, Medell'n halknn, korkusuzluun en acmasz forml.denebilecek bir kendini toparlama gcyle, iyi de olsa, kt de olsa, her eye alma yolunda gsterdii artc yetenek olmutu. Halkn byk bir blm, o yllarda dnyann en tehlikeli kentlerinden birine dnm olan, lkenin her zaman en gzel, en hareketli, en konuksever kentinde yaamakta olduklarnn bilincinde gibi grnmyordu. Kent terrizmi, o zamana kadar, Kolombiya'daki yz yllk iddet kltrnn az rastlanr bir parasn oluturuyordu. Geleneksel gerillalarn kendileri bile, -artk bu yola Bavuruyor olsalar da-, kent terrn, hakl olarak, devrimci mcadelenin yasad bir biimi olarak lanetliyorlard, insanlar, okulda ocuklarn para para edebilecek bir patlama, ya da bir uan havada paralanmas, ya da 163 pazardaki sebzelerin havaya umas gibi olabilecek eylerin kukusu iinde yaamay deilse de, olan bitenlerin korkusu iinde yaamay renmilerdi. Masum insanlar ldren serseri bombalar, kimlii bilinmeyen tehdit telefonlar, gnlk yaamdaki baka herhangi bir sknt faktrn oktan geride brakmt. Yine de Me-delln kentinin ekonomik durumu, istatistik verileri asndan etkilenmemiti. Uyuturucu kaaklar, yllar nce, byk bir saygnlk iinde el stnde tutulurlard. ledikleri sular tmyle cezasz kalyor, hatta marjinal ocukluk yllarn geirmi olduklar kenar mahallelerde yaptklar hayr ileri nedeniyle biraz da halkn beeni-siyle karlayorlard. Biri kp da onlar tutuklamak isteyecek olsa, kedeki polis memurunu onu yakalamaya gndermesi yeterli olabilirdi. Ama Kolombiya toplumunun byk bir blm, beeniye fazlasyla benzeyen bir merak ve ilgiyle bakyordu onlara. Politikaclar, sanayiciler, tccarlar, gazeteciler, hatta sokaktaki en basit isiz adam, Pablo Escobar'n, giri kapsnda ilk parti kokainin ihra edildii kk uan ulusal bir ant gibi sergilendii, iinde de ta Afrika'dan getirttii canl zrafalarla hipopotamlar besledii bir hayvanat bahesinin bulunduu, Medelln yaknlarnda Napoli iftliindeki srekli cmbe katlyorlard. Escobar, talihinin yaver gitmesi ve gizlilii korumas sayesinde bu iten galip km, yeraltndan her eye egemen olan bir efsaneye dnmt. Kendine zg slptaki bildirileri ve kusursuz nlemleri, sonunda gereklere ylesine benzemiti ki, gereklerle kartrlr olmutu. Grkeminin doruundayken, Medelln'in beldelerinde onun portresini tayan mihraplar alm, kandiller yaklmt. lkenin tarihinde hibir Kolombiyal, kamuoyunu koullandrmakta onun kadar yetenek sahibi asla olmamt. Hi kimse ondaki kadar byk bir rvet gcne de sahip olmamt. Kiiliinin en tedirgin edici ve ykc yan, iyiyle kt arasnda ayrm yapabilecek kadar hogrden tmyle yoksun oluuydu. Alberto Villamizar'n, eini kendisine geri vermesi iin ubat aynn ortalarnda bulmaya niyetlendii, gzle grlmez, o inanlmaz adam buydu ite. Villamizar, youn gvenlik nlemleri altndaki tag cezaevinde bulunan Ochoa kardelerle balant kurma yolunu aramakla balamt ie. Rafael Pardo, -bakann da onayyla-, kendisine yeil k yakm, ama snrlarn da hatrlatmt: yapaca bu giriim, hkmet adna bir grme deil, yal164 nzca bir aratrmayd. Hkmet tarafndan verilecek kar taahhtler karlnda hibir anlama yaplamayacan, ama hkmetin, teslim olma politikas erevesinde ade Edilebilirler'in teslim olmalaryla ilgilendiini sylemiti ona. Bu yeni kavramdan sonra, Villamizar'n aklna, kendi giriiminin pekspektifini de deitirmek gelmiti; bylelikle abalarn, -o zamana kadar olduu gibi rehinelerin serbest braklmalar zerine deil, Pablo Escobar'n teslim olmas zerine younlatracakt. Rehinelerin serbest braklmalar da bunun basit bir sonucu olacakt.
Bylece Maruja iin ikinci bir rehindik dnemi, Villamizar iin de deiik bir sava balam oluyordu. Escobar'n niyeti, Ma-j.ruja'y da Beatriz'le birlikte salvermek olabilirdi, ama Diana Turbay facias, onun planlarn altst etmi olmalyd. Emrini kendisinin vermemi olduu bir cinayet suunu yklenmesi bir yana, Diana'nn ldrlmesi de herhalde onun iin bir felaket olmutu, nk tahmin edilemeyecek kadar deerli bir paray elinden karm, bu da sonunda hayatn zorlatrmt. stelik polisin davran biimi, bu olay zerine yeniden yle bir sertlik kazanmt ki, Escobar' suyun ta dibine kadar dalmak zorunda brakmt. Marina'nn lmyle elinde Diana, Pacho, Maruja ve Beatriz kalmt. O srada ilerinden birini ldrmeye karar vermi olsayd, bu belki de Beatriz olurdu. Beatriz zgrlne kavuup Diana da ldkten sonra, elinde iki kii kalyordu: Pacho ile Maruja. Belki de o, deitoku deeri nedeniyle elinde Pacho'yu tutmay yeleyebilirdi, ama Villamizar'n, hkmet daha belirgin bir kararname yapmaya karar verene kadar ilikileri canl tutma yolunda gsterdii kararllk karsnda, Maruja, tahmin edilemeyecek kadar byk ve beklenmedik bir deer kazanmt. O andan sonra Escobar iin de tek kurtulu umudu, Villamizar'n arabuluculuu, kendisine bunu garanti edebilecek tek ey de Maruja'nn rehin tutulmasyd. kisi de birbirlerine mahkmdular. Villamizar, geirdii deneyimin ayrntlarn renmek zere, : ie Dona Nydia Quintero yu ziyaret etmekle balamt. Onu, arbal bir yas iinde cmert ve kararl bulmutu. Nydia, Ochoa'larn.kz kardeleriyle, yal aile reisiyle ve hapishanedeki Fa-bio'yla aralarnda geen konumalar anlatt ona. Kznn acmaszca ldrlmesini zmsemiti ve onu, acsndan ya da intikam duygusundan deil de, barn elde edilmesine yararl olmas iin hatrlyor izlenimini veriyordu. Bu espri iinde, Villamizar'a, Pab165 lo Escobar'a gtrmesi iin verdii bir mektupta, Diana'nn lmnn, baka hibir Kolombiyalnn kendi ektii acy bundan sonra ekmemesine yaramas dileini dile getirmiti. Mektuba, hkmetin sululara kar yrtt arama operasyonlarn durduramayacan kabullenmekle balyor, ama rehineleri kurtarmaya kalklmasn pekla engelleyebileceini, nk rehinelerin ailelerinin de, hkmetin de, herkesin de bildii gibi, bir arama operasyonu srasnda rehinelerle karlald takdirde, tpk kznn bana geldii gibi, onarlamaz bir faciann doabileceini sylyordu. "te bu yzden, -diyordu mektupta-, kalbim ac, hogr ve iyilikle dolu olarak, Maruja ile Francisco'y serbest brakmanz iin yalvarmak zere nnzde diz kyorum." Sonra da artc bir ricayla mektubu bitiriyordu: "Sizin, Diana'nn lmesini istemediinize inandrn beni." Aradan aylar getikten sonra Escobar, artk hapisteyken, Nydia'nn kendisine o mektubu hibir sulamada bulunmadan ya da kin gtmeden yazm olmasna ok atn kamuoyuna aklayacakt. "Ona yant verme cesaretini bulamadm iin ne kadar zgnm" -diye yazmt Escobar. Villamizar, elinde Nydia'nn mektubu ve hkmetin yazl olmayan yetkileriyle, kalkp Ochoa kardeleri ziyaret etmeye ta-g'ye gitti. Yannda Emniyet Genel Mdrlnden iki koruma vard; Medelln polisi de alt kii daha vererek korumalar takviye etmiti. Ochoa'lar, plak tula duvarlar sanki tamamlanmam bir kilise inaat izlenimi veren, art arda ar ar tekrarlanan gvenlik kontrolnden geilen, sk koruma altndaki cezaevine henz yerlemi olarak buldu. Issz koridorlar, korkuluklar sar borulardan yaplm darack merdivenler, her yerden grlen alarm sistemleri, nc kattaki bir kouta sona eriyor, Ochoa kardeler burada, eyerler ve her trl koum takmlar gibi saralk harikalar reterek mahkmiyet yllarn dolduruyorlard. Btn aile oradayd: oullar, eniteler, kz kardeler. lerinde en hareketlileri olan Martha Nieves ve Jorge Luis'in kars Mana La, ziyaretiyi, tarallara zg bir konukseverlikle arlyorlard. Konuun gelii, le yemei saatine rastlam, yemek servisi, duvarlarnda sinema artistlerinin afileri, profesyonel kondisyon letleri ve on iki kiilik bir yemek masasnn bulunduu, avlunun dibindeki bir sundurmann altnda yaplmt. Yemek, bir gvenlik anlamas gereince, ailenin resm konutu olan yakndaki La Loma iftliinde hazrlanyordu; o gn de Kreol mutfann nefis rnek-
166 leri sunulmutu. Antioquia'da det olduu gibi, yemek srasnda yemeklerden baka hibir eyden konuulmuyordu. Grme, bir aile toplantsnn tm resmiyeti iinde, yemekten sonra balamt. le yemeindeki uyumdan da tahmin edilebildii gibi bu pek kolay olmad. Her eyin yant nceden verilmi gibi grndnden sorulara pek yer brakmayan o ar, hesapl, aklayc konumasyla Villamizar balatt grmeyi. Guido Par-ra'yla yapt pazarlklar ve bunlarn aniden kesilmesini ayrntl olarak anlattktan sonra, Maruja'y yalnzca Pablo Escobara dorudan kurulacak bir balantnn kurtarabileceine olan inancn belirterek szn tamamlad: Bu barbarla bir son vermeye alalm -dedi-. Daha fazla hata ilemek yerine oturup konualm. lk i olarak unu bilin ki, rehineleri zorla kurtarmaya kalkmamzn en kk bir olasl yok. Ben, karlkl konumay, neler olup bittiini, onlarn ne istediklerini renmeyi yeliyorum. Ochoa kardelerin en by olan Jorge Luis sz ald. Bu kirli savan karmaas iinde ailesinin ektii skntlar, kendi teslim olmalarnn nedenlerini ve glklerini, Kurucu Meclisin sulularn iade edilmelerini yasaklamayaca konusundaki dayanlmaz kayglarn anlatt. Bu, bizim iin ok zor bir sava oldu -dedi-. Neler ektiimizi, ailemizin, dostlarmzn neler ektiklerini, bilemezsiniz. Bamza gelmedik kalmad. Verdii bilgiler kesindi: Kz kardei Martha Nieves karlmt; enitesi Alonso Crdenas 1986'da karlp ldrlmt; amcas Jorge vn Ochoa 1983'te karlm, kuzenleri Mario Ochoa ile Guillermo Leon Ochoa da karlp ldrlmlerdi. Villamizar da, konuma sras gelince, kendisinin de o savan onlar gibi kurban olduunu gstermeye ve o andan sonra olacaklarn bedelini hepsinin ayn derecede deyeceklerini onlara anlatmaya alt. "Benimki de en azndan sizinki kadar zordu -dedi-. ade Edilebilirler, 86'da beni ldrmeye kalktlar; dnyann br ucuna gitmek zorunda kaldm, orada bile peimi brakmadlar; imdi de eimi ve kz kardeimi kardlar." Ama ikyet ediyor deildi, yalnzca kendini karsndakilerle ayn dzeye koyuyordu. Bu kadar fazla -diye szn tamamlad-, artk birbirimizi anlamaya balafnmzn zaman geldi. | 167 Yalnzca o ikisi konuuyordu. Ailenin geri kalan, hznl bir cenaze sessizlii iinde dinliyor, o arada kadnlar da, konumaya karmadan, ziyaretiyi arlamak iin evresinde drt dnyorlard. Biz hibir ey yapamayz -dedi Jorge Luis-. Dona Nydia buradayd. Onun durumunu da anladk, ama ona da ayn eyi syledik. Sorun ksn istemiyoruz. Bu sava srdke, bu korumal drt duvarn arasnda olsanz bile hepiniz birden ayn tehlike iindesiniz -diye direndi Villa-mizar-. Oysa sava imdi sona erecek olsa, annenizle babanz ve tm aileniz kurtulur. Escobar adalete teslim olmadka, Maruja ile Francisco da sa salim evlerine dnmedike bu olamaz. Ama emin olun, onlar ldrrlerse bunun bedelini sizler de dersiniz, aileleriniz de der, herkes der. Cezaevinde yaplan saatlik bu uzun grme boyunca, her biri, kendi egemenliini, uurumun ta kenarna varacak kadar ileri giderek gstermiti. Villamizar, Ochoa'mn taral gerekiliini takdir etmi, Ochoa'lar da, ziyaretinin konular incelerken gsterdii drst ve iten tavrdan etkilenmilerdi. Villamizar'n memleketi olan Ccuta'da yaamlard; oral pek ok kiiyi tanyorlar, onlarla iyi anlayorlard. Sonunda teki iki Ochoa karde de sze karm, Martha Nieves ise, o Kreol nktedanlyla havadaki gerginlii datmt. Erkekler, kendilerini artk gvende hissettikleri bir savaa karmama konusunda kararl grnyorlard, ama yava yava konuyu daha bir dnp tanr olmulard. , Pekla -diye sz tamamlad Jorge Luis-. Mesajnz Pab-lo'ya gnderir, sizin buraya geldiinizi syleriz. Ama benim size tavsiyem, babamla konumanzdr. O imdi La Loma iftliinde-dir; sizinle konumaktan byk zevk alacaktr.
Bylece Villamizar, btn aileyle birlikte ve -gvenlik nlemleri Ochoa'lara fazlasyla gze batar grndnden- yanna yalnzca Bogota'dan getirmi olduu o iki korumay alarak iftlie yolland. iftliin ana kapsna varmlar, eve kadar yaklak bir kilometrelik uzakl, bakml yemyeil aalkl bir yoldan yayan yrmlerdi. Grnrde silahsz olan bir sr adam, korumalarn nne karak, onlardan yollarn deitirmelerini istedi. Bir an gerginlik olmu, ama evin adamlar, akla yatkn bir neden gstererek terbiyeli bir tavrla yabanclarn kayglarn gidermilerdi. 168 Yrmenize devam edip urada bir eyler yiyin -dediler onlara-, doktorun Don Fabio'yla konuacaklar var. Aal yolun sonunda kk bir meydan, onun gerisinde de bakml, byk bir ev vard. Yal aile reisi, ayrlar ufka kadar gren terasta ziyaretiyi bekliyordu. Yannda ailenin geri kalan, hemen hepsi bu savata len yaknlar nedeniyle yasta olan kadnlar vard. le uykusu saati olduu halde, trl trl yiyecekle iecekler hazrlamlard. Villamizar, daha selamlarlarken, Don Fabio'nun, hapishanedeki konumalarnn tam raporunu oktan alm olduunu fark etti. Bu da konumalarnn giri blmn ksaltm oluyordu. Villa-i, mizar, bu savan sertlemesinin, ne cinayet ne de terrizmle sula-"i nan, refah iindeki kalabalk ailesini ok daha fazla tehlikeye atabileceini yinelemekle yetindi. Evlatlarnn , birdenbire kurtulmulard, ama gelecekte ne olaca bilinmezdi. Bu yzden de barn salanmas, hi kimseyi kendileri kadar ilgilendiremezdi; bu ise, Escobar onun oullarn rnek almad srece mmkn deildi. Don Fabio, kendisine isabetli grnen eyleri bann hafif bir hareketiyle onaylayarak, sakin bir dikkatle dinlemiti onu. Sonra, mezar kitabesi gibi ksa ve zl szlerle, ne dndn be dakika iinde anlatverdi. Dediine gre, ne yaplrsa yaplsn, sonunda en nemli eye, yani Escobar'la yz yze konumaya ulalamad grlecekti. "Bu yzden de en iyisi ie oradan balamaktr," dedi. Villamizar'n bunu deneyecek yetenekte olduunu dnyordu, * nk Escobar, yalnzca szleri altn deerinde olan erkeklere ina-. nrd. - Siz de ylesiniz -diye szn tamamlad Don Fabio-. Btn i, bunu ona gstermekte. Ziyaret, sabahn onunda cezaevinde balam, akamn altsnda La Loma'da sona ermiti. En byk baars da, Escobar'n adalete teslim olmas biimindeki -hkmet tarafndan zaten kabul edilmi olan- ortak amalan konusunda, Villamizar ile Ochoa'lar arasndaki buzlar krmas olmutu. Villamizar'n bundan emin olmas, izlenimlerini devlet bakanna iletmek iin ona cesaret veriyordu. Ama Bogota'ya vardnda, bakann da bir baka karlma olaynn acsn kendi teninde hisset.tii gibi kt bir haberle karlamt. Olan uydu: bakann ocukluundan beri en sevdii arkada olan kuzeni Fortunato Gaviria Botero, silahl ve maskeli drt kii 169 tarafndan Pereira'daki iftliinden karlmt. Bakan, San Andres adasnda yaplacak bir valiler toplantsna katlma programn iptal etmemi, Cuma akam, kuzenini karanlarn ade Edilebilirler olup olmadn dorulayamadan yola kmt. Cumartesi sabah erkenden denize dalmaya gitmi, suyun yzne ktnda, For-tunato'nun, kendisini karan -ve uyuturucu kaaks olmayan-kiiler tarafndan ldrlm ve ak araziye tabutsuz olarak gizlice gmlm olduunu anlatmlard kendisine. Yaplan otopsi, cierlerinde toprak olduunu gstermi, bu da, onu karanlar tarafndan diri diri gmlm,olduunun belirtisi olarak yorumlanmt. Bakann ilk tepkisi, blgesel toplanty iptal ederek derhal Bogota'ya geri dnmek olmu, ama doktorlar kendisini engellemilerdi. Yirmi metre derinlikte bir saat kaldktan sonra aradan yirmi drt saat gemeden uaa binmek tavsiye edilebilir bir ey deildi. Gaviria onlarn szn dinlemi, lke de onu, en ask suratyla toplantya bakanlk ederken televizyonda seyretmiti. Ama leden sonra saat drtte, tbb ltleri ineyip geerek, cenaze trenini dzenlemek zere
Bogota'ya geri dnmt. Sonradan, o gn hayatnn en zor gn olarak hatrlarken, ac bir alayla yle diyecekti: Ben, gidip ikyet edebilecei bir devlet bakanna sahip olmayan tek Kolombiyalydm. Jorge Luis Ochoa, Villamizar'la cezaevinde yedii le yemei biter bitmez, Escobar' teslim olma konusunda yreklendirmek zere ona bir mektup yollamt. Villamizar' ona, inanlir ve gvenilir, ciddi bir Santander'li olarak tanmlyordu. Escobar'n yant hemen geldi: "Syle o orospu ocuuna, benimle konumaya kalkmasn bile," diyordu. Villamizar, kendisini telefonla arayan Martha Nieyes ile Mara La'dan durumu renmi, ama onlar yine de grmenin bir yolunu bulmay srdrmesi iin Medelln'e geri dnmesini istemilerdi. Bu kez korumasz gitti. Havaalanndan Intercontinental Oteline taksiyle gitmi, on be dakika kadar sonra, Ochoa'larn bir ofr gelip onu otelden almt. Yirmi yalarnda, canayakn, alayc bir taral olan ofr, dikiz aynasndan onu uzun sre seyrettikten sonra yle sordu: ok mu korkuyorsunuz? Villamizar, aynadan glmsedi ona. ZD Sakin olun, doktor -diye devam etti ocuk. Sonra da adamakll alayc bir tavrla ekledi-: Bizim yanmzda size bir ey olmaz. Aklnza bile gelmesin! Onun bu akas, Villamizar'a, daha sonra yapaca yolculuklar boyunca bir an bile kaybetmeyecei bir gven ve inan duygusu vermiti. Daha ileri bir aamada bile kendisini dzleyip izlemediklerini hibir zaman bilememi, ama kendini hep doast bir gcn glgesinde hissetmiti. Anlalan Escobar, iade edilmeye kar nnde gvenli bir kap aan o kararname iin Villamizar'a kendini hi de borlu hissetmiyordu. Hi kukusuz, sk bir kumarbaz olarak yapt milimet-. rik hesaplaryla, kendisine yaplan iyiliin karlnn Beatriz'in f\ serbest braklmasyla dendiini, ama o tarih borcun hl el demeden srdn dnyordu. Yine de Ochoa'lar, Villamizar'n direnmesi gerektii kansndaydlar. Bu yzden de Villamizar, hakaretleri duymazdan gelmi, yo-- | luna devam etmeye hazrlanmt. Ochoa'lar da onu destekliyordu. Oraya iki kez daha gitmi, hep birlikte bir hareket stratejisi saptamlard. Jorge Luis, Escobar'a yazd yeni bir mektupta, onun teslim olmas iin her trl gvencenin verildiini, hayatna sayg gsterileceini ve hibir nedenle yabanc bir lkeye iade edilmeyeceini anlatt. Ama Escobar onu yantsz brakmt. Bunun zerine Villamizar'n, kendi durumunu ve nerisini Escobar'a yazl olarak anlatmasna karar verdiler. Bu mektup, 4 Mart gn, neyin uygun olduunu, neyin yersiz olabileceini kendisine syleyen Jorge Luis'in danmanl altnda, Ochoa'larn hcresinde yazld. Villamizar, mektuba, insan haklarna saygnn, barn salanmas iin temel koul olduunu kabul etmekle balyordu. "Yine de, gzard edilemeyecek bir olgu var: insan haklarn ihlal edenlerin, bunlar yapmay srdrmek iin, ayn ihlallerin bakalar tarafndan yapldn gstermekten daha iyi bir bahaneleri olamaz." Bu da her iki tarafn hareketlerini ve kendisinin, einin serbest braklmas uruna verdii onca aylk mcadelesinde bu anlamda elde etmi olduu eyleri engelliyordu. Villamizar, kendisine kar yaplan suikast, bacana Luis Carlos Galn'n ldrlmesi ve eiyle kz kardeinin karlmalaryla, hibir biimde sorumlusu olmad inat bir iddetin kurbanyd. "Baldzm Gloria Pachn de Galanla ben -diye ekliyordu-, hakl 'hibir nedene dayanmayan ve hibir biimde aklanamaz onca sal171 diriyi ne anlayabiliyor, ne de kabullenebiliyoruz." Tersine, Maru-ja'yla teki gazetecilerin serbest braklmalar, Kolombiya'da gerek bir bara doru yol alabilmenin vazgeilmez kouluydu. Escobar'n iki hafta sonra verdii yant, bir krba darbesiyle balyordu: "Aziz doktor, son derece zgnm, ama sizi honut edemeyeceim." Hemen arkasndan da, devlet kesiminden baz kurucu meclis yelerinin, karlanlarn ailelerinin de rzasyla, rehineler zgr braklmadka sulularn iade edilmeleri konusunun yanna bile yaklamamay nerecekleri haberine dikkat ekiyordu. Escobar, bunu yersiz buluyordu, nk karma olaylar, kurucu meclis yelerinin seiminden nce gerekletirildiinden, onlara kar bir bask arac olarak kabul edilemezdi. Ama yine de, bu konu
zerinde artc bir uyarda bulunmadan edemiyordu: "Unutmayn ki, doktor Villamizar, sulunun iade edilmemesi konusu, pek ok kurbana mal oldu; bunlara iki kiinin daha eklenmesi, ne bu sreci deitirecektir, ne de bugne kadar verilmi olan mcadeleyi." Bu, dolayl bir uyar olmutu, nk Escobar, iade edilme konusunu teslim olacak kii asndan havada brakan o kararnameden sonra, sulunun iade edilmesini, bir sava koulu olarak bir daha azna almam, dikkatini, kendisiyle arpan zel birlikler tarafndan ilenen insan haklarn ihlal sular konusu zerinde younlatrmt. Bu onun en ustaca taktiiydi: ksmi zaferlerle toprak kazanmak ve teslim olmasna gerek kalmadan sonsuza dek oaltlabilecek baka nedenlerle sava srdrmek. Escobar, mektubunda, Villamizar'n savann, kendisinin ailesini korumak iin yaptyla ayn olmas asndan, ona kar gerekten anlayl olduunu gsteriyor, ama zel Timin, Medelln'in beldelerinde drt yz kadar genci ldrd ve onlar kimsenin cezalandrmad zerinde bir kez daha srarla duruyordu. Dediine gre, bu tr hareketler, sorumlu polislere yaptrm oluturmas iin bir bask arac olarak gazetecilerin karlmalarn hakl klyordu. Ayrca, hibir resm grevlinin, karma olaylaryla ilgili olarak dorudan kendisiyle balant kurmay denememi olmasna da arm grnyordu. Her ne olursa olsun, rehinelerin serbest braklmalar yolundaki ar ve ricalarn yararsz olacan, nk asl tehlikeye atlan eyin, ade Edilebilirler'in ailelerinin Ve yandalarnn hayatlar olduunu syleyerek, mektubu yle bitiriyordu: "Hkmet araya girmez ve nerilerimize kulak vermezse, Ma172 ruja ile Francisco'nun idamlarn gerekletiririz; bundan hi kukunuz olmasn." Mektup, Escobar'n hkmet grevlileriyle balant kurma yollar aradn gsteriyordu. Teslim olmas olasl ortadan kalkm deildi, ama dnlebileceinden ok daha pahalya mal olacakt ve bu bedeli, duygusal indirimlere gitmeden detmeye kararlyd. Villamizar bunu anlamt; hemen o hafta devlet bakann ziyaret ederek bunu ona syledi. Bundan haberdar etti. Bakan, onun anlattklarn dikkatle dinlemekle yetinmiti. Villamizar, bu yeni durumun iinde deiik bir hareket tarz bulmaya alarak, o gnlerde basavcy da grmeye gitmiti. Bu M ok verimli bir grme oldu. Basavc, o haftann sonlarna doru, Diana Turbay'n lmyle ilgili bir rapor yaynlayacan, bu raporda da polisi, emir almadan ve tedbirsizce davranmakla sulayarak, zel Timden subay aleyhine dava aacan haber verdi. Ayrca, Escobar tarafndan ad verilerek sulanm olan on bir grevli hakknda soruturma yaptn ve onlarn aleyhine dava atn da anlatt. Basavc dediini yapt da. Bakan Gayiriaj 3 Nisanda, Cumhuriyet Basavclndan, Diana Turbay'n ldrld olaylarla ilgili bir deerlendirme raporu ald. Raporun belirttiine gre, operasyon, 23 Ocak gn, Medelln polisinin haberalma biriminin, Copacabana beldesin yksek kesimlerinde silahl baz kiilerin varln haber veren kimlii belirsiz telefon ihbarlar almas zerine balamt. hbarlarn bildirdiine gre, silahl bu insanlarn hareketi, Sabaneta blgesinde, zellikle de Villa del Rosario, La Bola ve Alto de la Cruz iftliklerinde younlayordu. hbar telefonlarnn en az bir tanesinde, karlan gazetecilerin orada tutulduklar, hatta Doktor'un, yani Pablo Escobar'n bile orada olabilecei ima ediliyordu. Bu veri, ertesi gnk operasyonlarn temelini oluturan inceleme srasnda da ele alnm, ama karlan gazetecilerin de orada bulunmalar olaslndan sz edilmemiti. Ulusal Polis rgtnn bakan olan general Miguel Gomez Padilla, ihbar dorulama, aratrma, arama tarama yapma "ve byk bir olaslkla Pablo Escobara bir grup uyuturucu kaaksnn yakalanmalar" amacyla ertesi gn bir operasyon dzenleneceinin, 24 Ocak gn leden sonra kendisine haber verildiini aklamt. Ancak, anlald kadaryla, kalan son iki rehine olan Diana Turbay ile Richard Becerra'nn bulunmalar olaslndan o zaman da sz edilmemiti. 173 Operasyon, 25 Ocak sabah saat on birde, yzba Jairo Salce-do Garca'nn, yannda yedi subay, be astsubay ve krk zel Tim polisiyle birlikte Medelln'deki Carlos Holgufn Okulundan
kmasyla balamt. Bir saat sonra da, yannda iki subay, iki astsubay ve altm bir polisle, yzba Eduardo Martinez Solanilla greve kmt. Raporda, Diana ile Richard'n gerekten de bulunduklar La Bola iftliindeki operasyondan sorumlu olan yzba Helmer Ezequiel Torres Vela'nn greve knn, ilgili broda kaytl olmad belirtiliyordu. Ama yzbann kendisi, Cumhuriyet Savcl nnde yapt daha sonraki aklamasnda, yannda alt subay, be astsubay ve krk polisle birlikte sabah saat on birde greve ktn dorulamt. Operasyonun tm iin, kendilerine silahlarla donatlm drt helikopter verilmiti. Villa del Rosario ve Alto de la Cruz'daki aramalar, herhangi bir aksilikle karlalmadan tamamlanm, leyin saat bire doru da La Bola'daki operasyon balamt. Astemen vn Daz Alva-rez'in anlattna gre, helikopterin kendisini brakt yayladan aa doru inerken, dan eteinden birtakm patlama sesleri duymutu. O yne doru kotuunda, ellerinde tfekler ve kk makineliler olan dokuz ya da on kiinin katklarn grebilmiti. "Saldrnn nereden geldiini grebilmek iin orada birka dakika kaldk -diye anlatmt astemen-, tam o srada ta aadan birinin yardm aran sesini duyduk." Astemen, aaya doru seirttiini ve orada kendisine "Ltfen bana yardm edin!" diye baran bir adamla karlatn sylemiti. Astemen de bu kez, "Durun, siz kimsiniz?" diye barmt ona. Adam, kendisinin gazeteci Richard olduu ve yannda yaral olarak Diana Turbay bulunduundan yardm gerektii biiminde karlk vermiti. Astemenin anlattna gre, o anda, nedenini bilmeden, azndan u sz kmt: "Pablo nerede?" Richard da, "Bilmiyorum. Ama ltfen bana yardm edin," diye yant vermiti. Bunun zerine astemen, tm gvenlik nlemlerini alarak yanna yaklam, ayn yerde kendi grubundan bakalar da grnmlerdi. Astemen, ifadesini yle tamamlamt: "Gazetecileri orada bulmak bizim iin tam bir srpriz olmutu, nk bizim amacmz bu deildi." Bu karlamann yks, Richard Becerra'nn Savcla verdii ifadeyle neredeyse noktas noktasna uyuuyordu. Daha sonra Richard Becerra, ifadesini, kendisiyle Diana'ya ate eden adam grd, iki elini ne ve sola doru uzatm olarak yaklak on be 174 metre kadar uzakta ayakta durduu biiminde geniletmiti. "Silah sesleri duyulur duyulmaz -diye szn tamamlamt Richard-, ben kendimi yere atmtm bile." Diana'nn lmne neden olan tek mermiyle ilgili olarak, balistik raporu, merminin sol kala blgesinden girerek yukarya ve saa doru ilerlediini belirtiyordu. Yara yerindeki incelemeler, bunun, saniyede yedi yz ila bin metre, yani sesten yaklak kez daha hzl giden, son derece yksek hzda bir mermi olduunu gstermiti. Mermi bulunamamt, nk e blnmesiyle arl azalarak biimi deimi, esas olarak lmcl nitelikte paralamalara neden olarak yoluna devam eden, biimsiz kk bir paraya 4 dnmt. Bunun 5.56 kalibrelik bir mermi olduu, belki de A ' olay yerinde bulunan ve polis ynetmeliine uygun olmayan Avusturya yapm bir AUG ile ayn deilse bile ona benzer teknik zelliklere sahip bir silahtan atld neredeyse kesindi. Otopsi raporu, sayfa kenarnda ek bir not olarak u bilgiyi de veriyordu: "Diana'nn yaam beklentisi, on be yl olarak hesaplanyordu." Operasyonun en anlalmaz olay, Diana'y yaral olarak Me-delln'e nakleden ayn helikopterin iinde yolculuk eden, elleri kelepeli bir sivilin varl olmutu. ki polis memuru, bunun, otuz be krk yalarnda, esmer tenli, ksa sal, olduka yapl, yaklak bir akm boyunda, o gn banda kumatan bir kep bulunan, kyl grnml bir adam olduu konusunda ayn ifadeyi vermilerdi. Onu operasyon srasnda tutukladklarn, atmalar baladnda kimliini saptamaya almakta olduklarn, bu yzden de ellerini kelepeleyip helikopterlere kadar yanlarnda gtrmek zorunda kaldklarn anlatmlard. Polislerden biri, onu astemenine teslim ettiini, onun da adam, kendilerinin yannda sorgulayarak, kendisini bulmu olduklar yerin yaknnda serbest braktn eklemiti, "O adamn bu ile bir ilgisi yoktu -demilerdi-, nk silah sesleri aa taraftan geliyordu, o ise yukarda bizimle birlikteydi." Bu ifadeler, o sivilin helikopterin iinde olduundan sz etmiyor, ama helikopterdeki grevliler bunun tersini doruluyorlard. Alnan baka ifadeler,
daha belirgindi. Helikopterin silah teknisyeni olan baavu Luis Carlos Ribs Ramrez'in, adamn helikopterde olduundan hi kukusu yoktu ve ayn .gn operasyon blgesine geri gtrlmt. 26 Ocak gn olayn esrar srp giderken, Medelln yaknlarndaki Girardota belediye snrlar iinde, Jose Humberto Vazqu175 ez Munoz diye birinin cesedi bulundu. 9 mm.lik kurunla gsnden, iki kurunla da kafasndan vurularak ldrlmt. Habe-ralma rgtnn arivinde, Medellih kartelinin yesi olarak ciddi bir sabka kayd bulunuyordu. Soruturmay yrtenler, adamn fotorafna 5 saysn vererek, kimlikleri belli olan baka sulula-rnkinin arasna katp, hepsini birden Diana Turbay'la birlikte rehin tutulanlara gsterdiler. Hero Buss, yle dedi: "Hibirini tanmyorum, ama yle sanyorum ki, be numaral fotoraftaki adamn, karldktan birka gn sonra grdm bir kiralk katille baz benzerlikleri var." Azucena Lievano da, be numaral fotoraftaki adamn, byksz olarak, Diana'yla kendisinin, karlmalarnn ilk gnlerinde bulunduklar evde gece nbeti tutan birine benzediini aklamt. Richard Becerra da, be numaray, helikopterdeki kelepeli adama benzetmi, ancak "Yznn biimi benziyor ama emin deilim," diye aklk getirmiti. Orlando Acevedo da onu tanmt. Son olarak, Vazquez Munoz'un kars, cesedi tehis etmi, 25 Ocak 1991 gn verdii yeminli ifadesinde, kocasnn sabah saat sekizde bir taksiye binmek zere evden karken, polis kyafetinde iki motosikletliyle sivil giyimli iki kiinin onu yakalayarak bir arabaya bindirdiklerini sylemiti. Kocas, "Ana Luc'a!" diye bararak ona seslenebilmi, ama onu alp gtrmlerdi bile. Ancak bu ifade gznne alnamyordu, nk bu karlma olaynn baka tanklar yoktu. "Sonu olarak -deniyordu rapofda-, ve eldeki kantlar gz-nnde bulundurularak, La Bola iftliindeki operasyonun gerekletirilmesinden nce, operasyonla grevli olan baz emniyet grevlilerinin, ellerinde bulunan Bay Vazquez Munoz'dan, baz gazetecilerin o yerlerde rehin tutulduklarn renmi olduklar ve byk bir olaslkla da, olaylardan sonra onu ldrdkleri ileri srlebilir." Olay yerinde nasl olduu bilinmeden iki kiinin daha ld de dorulanyordu. zel Soruturmalar brosu, btn bunlara dayanarak, ne general Gmez Padilla'nn, ne de teki emniyet ileri gelenlerinin olaydan haberleri olduunu dorulayacak nedenler bulunduu sonucuna varmt. Diana'nn yaralanmasna yol aan silah, Medelln Ulusal Polis rgt zel timinin hibir yesi tarafndan atelen-memiti. La Bola operasyonundaki emniyet grevlileri, cesetleri orada bulunan kiinin lmnden sorumluydular. Asker Savc176 ln 93 numaral yargcj doktor Diego Rafael de Jess Coley Nieto ile sekreterinin, ayrca Bogota'daki Emniyet Genel Mdrl uzmanlarnn aleyhinde, ilemlerde usulszlk ynnden disiplin soruturmas almalyd. Bu rapor yaynlandktan sonra, Villamizar, Escobar'a ikinci bir mektup yazmak iin kendini daha salam bir zeminde hissetmiti. Mektubu, her zamanki gibi, iinde Maruja'ya ulatrmasn rica ettii baka bir mektupla birlikte, Ochoa kardeler araclyla yollad. Bu frsattan yararlanarak Escobar'a, devletin ana gc olan yrtme, yasama ve yarg erki zerinde aklayc bir ders vererek, bu anayasal ve yasal mekanizmalar ierisinde, Silahl Kuv-} vetler gibi ylesine kalabalk ve karmak birimleri ynetmenin, devlet bakan iin ne kadar zor olduunu ona anlatyordu. Yine de, emniyet gleri tarafndan yaplan insan haklar ihlalleriyle ilgili ihbarlarnda ve kendileri teslim olduunda, kendisi, ailesi ve yandalar iin gvence istemekte direnmesinde, Escobar'a hak veriyordu. "Ben, sizin ltnz paylayorum -diyordu-, sizin ve benim srdrdmz mcadele ayn temele dayanyor: yaknlarmzn hayatn ve kendi hayatmz kurtarmak ve bar kurmak." Bu iki amac temel alarak, ona, ortak bir strateji benimsemelerini neriyordu. Escobar, verdii kamu hukuku dersinden gururu incinmi olarak, gnler sonra yant gnderdi ona. "lkenin, devlet bakan, Kongre, Polis, Ordu arasnda blndn biliyorum -diye yazyordu-. Ama yine biliyorum ki, komuta, devlet bakanndadr." Mektubun geri kalan, polisin davran biimi zerinde, yalnzca yeni veriler ekleyen ama ncekilere kant getirmeyen, drt sayfalk
tekrarlardan oluuyordu. Diana Turbay' ade Edilebilirler'in idam ettiklerini ya da byle bir eye niyetlendiklerini inkr ediyordu, nk yle olsayd ne onu rehin tuttuklar evden dar karrlar, ne de helikopterler onu kyl kadn sansn diye siyahlar giydirirlerdi. "lnce rehine olarak bir deeri kalmazd," diyordu. Mektubun sonunda da, ne bir gei blmne, ne de nezaket cmlelerine gerek grmeden, yadrgatc bir szle veda ediyordu: "Beni yabanc lkeye iade etmeleri iin basna (yapm olduunuz) aklamalarnz iin merak etmeyin. Her eyin -yoluna gireceini ve bana kin beslemeyeceinizi biliyorum, nk ailenizi savunma yolunda verdiiniz mcadelenin amac, benim kendiminkileri savunma yolundaki amacmdan farkl deil." Villamizar, Escobar'n bu szleriyle, Bir Karlma yks 177/12 kavgas Maruja'yla deil kocasyla olduuna gre Maruja'y rehin tutmaktan utan duyduu biiminde daha nce sylemi olduu bir sz arasnda balant kurmutu. Villamizar kendisi de bunu daha baka bir biimde ona sylemiti bile: "Nasl oluyor da, biz ikimiz kavga ederken, rehin tuttuunuz karm oluyor?" Bu yzden de yz yze pazarlk edebilmek iin Maruja'yla kendisini deito-ku etmesini nermi, Escobar, bunu kabul etmemiti. Villamizar, o zamana kadar Ochoa'larn hcresinde yirmi kezden fazla bulunmutu. La Loma'daki kadnlarn, herhangi bir suikast olaslna kar her trl nlemleri alarak getirdikleri yerel mutfan nefis yemeklerinin tadn karyordu. Bu birbirlerini karlkl tanma ve birbirlerine gvenme sreci iinde, en gzel saatlerini, her bir szde ve her bir davranta Escobar'n art niyetlerini bulup karmaya adyorlard. Villamizar, hemen her zaman havayollarnn en son uayla Bogota'ya dnyordu. Olu Andres, onu havaalannda bekliyor, pek ok kez, babas tek bana ar ar yudumlad ikisiyle efkr datrken, kendisi maden suyuyla ona elik etmek zorunda kalyordu. Toplumsal hayatn hibir etkinliine katlmama, hibir dostunu grmeme szn tutmutu: bunlarn hibirini yapmyordu. Gerilimi arttnda terasa karak, Maru-ja'nn bulunduunu tahmin ettii yne doru bakarak saatler geiriyor, uykuya yenik dene kadar saatlerce ona aklndan mesajlar gnderiyordu. Sabahleyin saat altda yeniden ayakta ve ie balamaya hazr oluyordu. Mektuplarndan birine bir yant ya da daha ilgin bir ey geldiinde, Martha Nieves ya da Mana La telefon ediyorlar, tek bir tmce onlara yetiyordu: Doktor, yarn saat onda. Telefon gelmedii srece, vaktini ve almalarn, Beatriz'in tutsaklk koullar zerinde kendilerine ilettii verilere dayanan bir televizyon kampanyas olan Kolombiya Onlar Geri stiyor'* ayryordu. Ulusal Medya Birlii'nin bakan Nora Sann'in bir buluuydu bu; Maruja'nn yakn dostu, Hernando Santos'un da yeeni olan Maria del Rosario Ortiz tarafndan, yaync olan kocas, Gloria de Galan ve ailenin geri kalann oluturan Monica, Alexandra, Juana ve erkek kardeleriyle birlikte ekip halinde yrtlyordu. Bu kampanya, sinema, tiyatro, televizyon, futbol, bilim ve politika yldzlarnn her gn art arda televizyona karak, karlanlarn serbest braklmas ve insan haklarna sayg gsterilmesi biimindeki ayn duyuruyu okumalarndan oluuyordu. lk yayn178 landndan beri kamuoyunda gz yaartc bir kprt yaratmt. Alexandra, yannda bir kameramanla, lkenin bir ucundan brne nllerin peinde kouyordu. Kampanyann srd ay boyunca tannm elli kii programa kmt. Ama Escobar hi oral olmad. Klavsenci Rafael Puyana, karlanlarn serbest braklmas iin dizleri zerinde yalvarabileceini sylediinde, Escobar ona u yant vermiti: "Otuz milyon Kolombiyal dizleri zerinde gelse de, onlar brakmyorum." Yine de, Villamizar'a yazd bir mektubunda yalnzca rehinelerin zgrl iin deil, insan haklarna sayg iin de mcadele ediyor diye program vyordu. Maruja'nn kzlaryla konuklarnn televizyon ekranlarnda boy gsterirkenki rahatlklar, Pacho Santos'un ei Mana Victoria'y, bir trl yenemedii sahne korkusu nedeniyle huzursuz ederdi hep. Beklenmedik zamanlarda nne kveren mikrofonlar, projektrlerin i , kameralarn
sorgulayan gzleri, hep ayn yantlar bekleyen ayn sorular karsnda zorlukla bastrabildii bir panikle midesi bulanrd. Yagnnde yaptklar bir televizyon haberinde, Hernando Santos, profesyonelce bir akclkla konumu, sonra onu kolundan tutarak, "Buyur," demiti. Hemen her defasnda kamay baarmt, ama kimi zaman da bununla yzlemek zorundayd; bunu denerken yalnzca kendini lecek gibi hissetmekle kalmaz, ayn zamanda kendisini ekranda grp dinlerken, gln ve aptalca olduunu hissederdi. Bu toplumsal zorunluluk karsnda o zamanki tepkisi bunun 1 tersi olmutu. Kk irketler ve gazetecilik zerine birer kurs grmt. Kendi isteiyle zgr ve elence dkn olup kmt. Eskiden nefret ettii davetleri kabul ediyor, konferanslara ve konserlere gidiyor, canl renklerde giyiniyor, gece ge vakitlere kadar ayakta oluyordu; bylece sonunda o acnacak dul imajn ykmt. Hernando ve en yakn arkadalar onu anlyorlar, destekliyorlar, istediini yapmasna yardmc oluyorlard. Ama toplumun yaptrmlarna uramakta gecikmemiti. Yzne glen pek ok kiinin, arkasndan kendisini ekitirdiklerini rendi. zerinde hibir kart olmayan gl buketleri, adsz ikolata kutular, imzasz ak mektuplar geliyordu. O ise, bunlarn, belki de yalnzlnn iinden ona ulaan gizli bir yol amay baarm olan kocasndan geldii hayaliyle tadn karyordu. Ama mektuplar yollayan, kimliini telefonla aklamakta gecikmemiti: manyan tekiydi. Kadnn 179 biri de, yine telefonla, hi ekinmeden ona akn ilan etmi, "Size m," demiti. Mariave, o yaratc zgrlk aylar iinde, bir rastlant sonucu, Diana Turbay'n trajik yazgsn nceden haber vermi olan falc bir arkadayla karlamt. Kendisine uursuz bir kehanette bulunabilecei dncesi bile korkutmutu onu, ama falc kadn onu yattrmt. ubat ay balarnda onunla yeniden karlam, kendisi daha hibir ey sormadan ve hibir yorum beklemeden, kulana yle fsldamt: "Pacho yayor." Bunu ylesine kendine gvenir bir tavrla sylemiti ki, Mariave, sanki kendi gzleriyle grmesine inanmt ona. ubat ayndaki gerek, Escobar'n, tersini syledii zamanlarda bile, kararnamelere gveni olmad yolundayd. Gvensizlik, onda yaamn bir paras haline gelmiti; o sayede hayatta kaldn sylerdi hep. nemli konularda kimseyi yetkilendirmezdi. Kendi kendisinin asker komutan, kendi kendisinin gvenlik, haberalma, kontrgerilla efiydi; grlmemi bir strateji uzmanyd; karsnda-kileri yanltmakta stne yoktu. Ar nlem gerektiren durumlarda, sekiz kiilik koruma grubunu her gn deitirirdi. Her trl iletiim, hatlar arasna girme ve sinyalleri zmleme tekniini bilirdi. Telefonlarn dinleyenler samasapan konumalar arasnda akna dnp, onlar gerek mesajlardan ayrt edemesinler diye, btn gn onun telefonlarnda bir deliler diyalogu srdrerek geiren adamlar vard. Polis nerede olduu hakknda bilgi verilebilmesi iin kamuoyuna iki telefon numaras akladnda, ihbarclardan nce davranp telefon hatlarn yirmi drt saat megul etsinler diye okul ocuklar tutmutu. Yaptklarndan geriye kant brakmama konusundaki kurnazlklar bitmez tkenmezdi. Kimseye danmaz, onun stratejilerini hukuksal bir zemine oturtmaktan baka bir ey yapmayan avukatlarna yasal yollar gsterirdi. Villamizar' kabul etmeye yanamamas, teninin altnda, izini i bulmalarna olanak verebilecek elektronik bir aygt gizlenmi ofa-bilecei korkusuna dayanyordu. Aslnda bu, sinyalleri zel bir alc -yn saptayc bir telsiz- sayesinde uzun mesafeden alnabilen ve sinyalin yerinin bilgisayarla yaklak olarak saptanmasna olanak veren, mkroskopk pilli minicik bir radyo vencsydi. Escobar, bu aygtn stn teknolojik yeteneine o kadar gveniyordu ki, her180 hang: bir kimsenin bu alcy teninin altnda tayabilmesi ona olmayacak bir ey gibi grnmyordu. Bu yn saptayc telsiz, bir radyo yaynnn, mobil bir telefonun ya da bir telefon hattnn koordinatlarn saptamaya da yaryordu. Bu yzden Escobar bunlar olabildiince az kullanr, kullanacak olsa da, bunu hareket halindeki aralardan yapmay yelerdi. Yazl notlar tayan kuryeler kullanrd. Birini grmesi gerekse, onu kendi bulunduu yere armaz, kendisi kalkp- onun bulunduu yere giderdi. Grmesi sona erdiinde de, nceden bilinmedik ynlere
doru hareket ederdi. Ya da teknolojinin en br ucunu kullanrd: ynetmelikteki gzergha uyan, ama yolcu says, minibs sahibinin korumalaryla hep komple dolu olduundan duraklara aldrmadan geen, sahte plakal ve tabelal bir kamu minibsnn iinde giderdi. Zaten Escobar'n en houna giden elencelerden biri, ara sra minibsn ofr olarak yolculuk etmekti. Kurucu Meclisin, sulunun iade edilmemesi ve affa uramas lehinde karara varmas olasl, ubat aynda daha da artmt. Escobar bunu biliyordu ve gcn hkmetten ok o ynde younlatrmt. Aslnda Gaviria, onun iin, tahmin ettiinden ok daha etin ceviz km olmalyd. Adalete teslim olma kararnameleriyle ilgili her ey, gn gnne Ar Ceza Dairesi bakanlna bildirili- yor, Adalet Bakan da, hukuksal herhangi bir acil durumla ilgilenmek zere tetikte bekliyordu. Villamizar ise, yalnzca kendi hesabna deil, bana gelebilecek tehlikeleri gze alarak da hareket ediyordu, ama Rafael Pardo'yla srdrd snrl ibirlii, hkmetle arasnda, kendisini balamayan direkt bir kanal ak bulunduruyor, buna karlk pazarla girimeden ilerleyebilmesine yaryordu. Escobar, -en byk hayali olan- Gaviria'nn kendisiyle grmek zere bir temsilci atamasnn asla mmkn olamayacan anlam olmalyd ki, Kurucu Meclisin, ister piman olmu uyuturucu kaaks olarak, ister herhangi bir silahl grubun glgesi altnda, kendisini affetmesi umuduna bel balamt. Pek de aklszca bir hesap deildi- bu. Meclisin kurulmasndan nce, siyasi partiler, tartmal konularn listesi zerinde anlamlar, hkmet ise, sulunun iade edilmemesi konusuna, teslim olma politikasnda bir bask arac olarak ihtiyalar bulunduundan, bu konunun listeye alnmamasn, hukuksal nedenler ileri srerek baarmt. Ancak Yksek Adalet Mahkemesi, Meclisin her konuyu hibir snrlamaya bal kalmakszn grebilecei gibi artc bir karar alnca, 181 sulunun iade edilmemesi konusu da kller arasndan yeniden ortaya kmt. Af konusundan sz edilmemiti, ama o da olasyd: snrszln iine her ey giriyordu. Bakan Gaviria, bir konuyu brakp tekine atlayanlardan deildi. Alt ay iinde, alma arkadalarna, her eyi zetleyen ksack cmleler halinde kt paracklarna yazl notlar kulland kiisel bir iletiim sistemini kabul ettirmiti. Kimi zaman, yalnzca ilgili kiinin adn yazp, en yaknnda olana verir, notun iletildii kii, ne yapmas gerektiini bilirdi. stelik bu yntem, alma saatleriyle dinlenme saatleri arasnda ayrm yapmad biimindeki korkun erdemini de danmanlarna gstermi oluyordu. Gavi-ria'nn akl almazd bunu, nk alrken uygulad disiplini dinlenirken de uygular, bir kokteyldeyken ya da avland denizdi-binden suyun yzne kar kmaz o kt paracklarn gndermeyi srdrrd. "Onunla tenis oynamak, bakanlar kurulu toplants yapmak gibiydi," demiti danmanlarndan biri. alma masasnn banda oturmaktayken be ila on dakikalk derin le uykularna dalabilir, alma arkadalarnn uykudan gzleri kapanrken kendisi dipdiri kalkverirdi. Kt paracklar yollama ynteminin, ne kadar riskli grnse de, resm hatrlatma yazlarndan daha acil ve enerjik bir biimde harekete geilmesini salamak gibi iyi bir yan vard. Bakan, Yksek Mahkemenin suluun iadesine indirdii darbeyi, bunun bir anayasa deil yasa konusu olduu gerekesiyle durdurmaya alrken, bu alma sisteminin ok yarar olmutu. Devlet Bakan Humberto de la Calle, ounluu daha iin banda ikna edebilmiti. Ama halk ilgilendiren eyler, sonunda hkmetleri ilgilendirenlerden baskn kyordu; halk da, sulunun iade edilmesini, toplumsal rahatszln ve zellikle de vahi terrizmin nedenlerinden biri olarak gryordu. Bu yzden, oradan oraya pek ok dnp dolatktan sonra, nsan Haklar Komisyonunun gndemine girmiti. Btn bunlarn arasnda, Ochoaar, Escobar'n, kendi iindeki eytanlar tarafndan keye sktrlm olarak, kyamet gnn aratacak byklkte bir felaketle kendini feda etmeye karar verebilecei korkusundan kurtulamyorlard. Kehanet gibi bir korku olmutu bu. Mart ay balarnda, Villamizar, onlardan acil bir mesaj 182
ald: "Hemen buraya gelin, nk ok kt eyler olacak." Pablo Escobar'dan, Medelln beldelerini kasp kavuran polislere yaptrm uygulanmad takdirde, Cartagena de ndias'n tarih merkezinde, atmaya girmeden ldrlen her gen iin yz kilo zerinden, elli ton dinamit patlatma tehdidini tayan bir mektup almlard. ade Edilebilirler, Cartagena'y, 28 Eyll' 1989 tarihine kadar, el srlmez kutsal bir tapnak olarak grmler, o gn patlayan ykl miktarda dinamit, Hilton Otelini temellerinden sarsp camlarn tuzla buz ederken, baka bir katta toplant halinde olan bir kongredeki iki doktorun lmne neden olmutu. O gnden sonra da, bu insanlk miras kentin bile savan dnda olmad aka j. anlalmt. Bu yeni tehdit, bir an bile duraksamaya yer olmadn >J gsteriyordu. Bakan Gaviria, verilen sre tamamlanmadan birka gn nce, Villamizar'dan renmiti bunu. "Artk Maruja iin deil, Cartagena'y kurtarmak iin savayoruz," dedi Villamizar, gerekeyi kolaylatrmak iin. Bakann yant, verdii bu bilgiden dolay kendisine minnettar olduu ve hkmetin bu felaketi nlemek iin gerekli nlemleri alaca, ama hibir ekilde antaja boyun emeyecei biiminde olmutu. Bylece Villamizar, bir kez daha Medel-ln'e giderek, Ochoa'larn yardmyla Escobar' caydrmay baard, ama kolay olmamt bu. Srenin sona ermesinden birka gn nce Escobar, alelacele yazlm bir ktta, rehin tutulan gazetecilere imdilik bir ey olmayaca konusunda gvence veriyor, byk kentlerdeki bombalama eylemlerini erteliyordu. Ama yine de kesin bir ifade kullanyordu: Polisin Medelln'deki operasyonlar Nisan ayndan sonra da srecek olursa, o son derece eski ve soylu Cartagena de ndias kentinde ta stnde ta kalmayacakt. 183 Odada tek bana kalan Maruja, belki de Marina ile Beatriz'i ldrm olan adamlarn elinde bulunduunu ve bunu renmemesi iin kendisine radyoyla televizyonu geri vermeye yanamadklarnn bilincine varmt. Israrl ricalardan fkeli isteklere geerek, komularn bile kendisini duyabilmesi iin muhafzlara bara ara kafa tutmu, bir daha yry yapmad gibi, azna bir ey koymamakla da tehdit etmiti onlar. Akla gelmedik bu durum karsnda akna dnen khyayla muhafzlar, ne yapacaklarn bilemiyorlard. Hibir yarar olmayan uzlama toplantlarnda fsl-dayorlar, telefon etmek iin dar kp, daha da kararsz olarak geri dnyorlard. Maruja'y hayal vaatlerle yattmaya ya da tehditlerle sindirmeye alyorlard, ama yemek yememe inadn krmay baaramamlard. Maruja, kendini hi o zamanki kadar kendi kendinin efendisi hissetmemiti. Muhafzlarnn ona kty davranmama konusunda talimat aldklar akt; o da, her ne pahasna olursa olsun kendisine canl olarak ihtiyalar olduu.kozunu oynuyordu. Yerinde bir hesap olmutu bu: Beatriz'in serbest braklmasndan gn sonra, sabah erkenden, hi haber verilmeksizin kap alm, khya, radyo ve televizyonla birlikte ieri girmiti. "Siz imdi bir ey reneceksiniz," dedi Maruja'ya. Hemen arkasndan da, hi dramatize etmeden haberi veriverdi: Dona Marina Montoya ld. Maruja, bu haberi, kendisinin bile beklediinin tersine, sanki ezelden beri biliyormuasna dinlemiti. Onu asl artacak olan, Marina'nn yaadn sylemeleri olurdu. Yine de bu gerei yreinde duyduunda, onu ne kadar sevdiini ve bunun doru olmamas iin neler verebileceini fark etmiti. Katiller! -dedi khyaya-. Hepiniz busunuz ite: katiller! 184 A Tam o srada kapda Doktor belirmiti; Maruja'y, Beatriz'in evinde mutlu olduu haberiyle yattrmaya alt, ama o, televizyonda kendi gzleriyle grmedike ya da radyoda duymadka buna inanmyordu. Buna karlk, bu yeni gelen, sanki iini dkmek iin gnderilmi gibi geldi ona. Buralarda bir daha grnmediniz -dedi ona-. ok iyi anlyorum: Marina'ya yaptnzdan ok utanyor olmalsnz. Doktor, aknln bir an zerinden atamad.
Ne oldu? -diye steledi Maruja- lme mi mahkm olmutu? Bunun zerine Doktor, bir ifte ihanetin cn almalarnn sz konusu olduunu anlatt ona. "Sizin durumunuz farkl," diyerek, daha nce de sylediini yineledi: "Sizinki siyas." Maruja, lm dncesinin, leceklerini hisseden insanlarda uyandrd o acayip duyguyla bylenmi gibi dinledi onu. Hi deilse nasl olduunu syleyin bana -dedi-. Marina farkna vard m? Yemin ederim ki varmad -dedi adam. Ama nasl varmaz! -diye steledi Maruja-. Nasl olur da farkna varmaz! Onu bir baka iftlie gtreceklerini sylediler -dedi adam, kendisine inansn diye aba harcayarak-. Arabadan inmesini sylediler, o da ilerlemeye devam etti, arkasndan kafasna ate ettiler. Hibir eyin farkna varamad. Kafasnda ters giydirilmi kukuletasyla, hayal bir iftlie doru el yordamyla yryen Marina'nn grnts, pek ok uykusuz gecesinde Maruja'y rahat brakmayacakt. lmn kendisinden ok, o son nn berraklndan korkuyordu. Onu birazck olsun avutan tek ey, kendisini idam yerine srkleyerek gtrmelerine raz olmadan nce bir avu dolusu yutmak zere deerli talar gibi saklam olduu bir kutu uyku hapyd. Sonunda, le haberlerinde, Beatriz'i, tm deiikliklere ramen kendisininki olarak tand ieklerle dolu bir apartman dairesinde, evresi yaknlaryla sarl olarak grebilmiti. Yine de onu grmenin sevinci, evdeki yeni dekorasyonun honutsuzluuyla yarda kald. Yeni ktphane, gzel yaplm ve tam kendi istedii yere yerletirilmi grnyordu, ama duvarlarla hallarn renkleri baklr gibi deildi; Tang slalesinden o at da, en ayakalt bir yere konmutu. Durumunu dnmeksizin, kocasyla ocuklarn, san . 185 ki kendisini ekrandan duyabilrlermi gibi, azarlamaya koyuldu: "Ne aptalsnz! -diye baryordu-. Benim dediimin tam tersi olmu!" Oradan zgr olarak kma zlemi, bir an iin, her eyi ne kadar berbat ettiklerini yzlerine vurma isteine dnmt. Yeni karlat bu heyecan ve duygu frtnas iinde, gnleri yaanmaz, geceleri bitmez tkenmez olmutu. Marina'nn yatanda, onun battaniyesiyle rtnp onun kokusunu almann huzursuzluu iinde yatmak onu etkiliyor, tam uykuya dalaca srada, karanlklarn iinden, ayn yatakta, hemen yambanda, Marina'nn ar vzlts gibi fsltlarn duyuyordu. Hele bir gece olanlar, bir hayal deil, gerek yaamn bir mucizesi gibiydi. Marina, o canl, lk, yumuack eliyle onu kolundan tutmu, kendi sesiyle kulana "Maruja!" diye fsldamt. Bunu bir halsinasyon olarak grmemiti, nk Cakarta'dayken de byle olaand bir deneyim yaamt. Bir antika fuarnda, bir aya, yerde yatan bir ocuun kafasna dayal, doal byklkte, ok gzel bir gen erkek heykeli satn almt. Tpk Katolik azizlerinki gibi bir hale vard kafasnda, ama bununki pirintendi; heykelin slubuyla malzemesi, bu halenin sonradan eklenmi uydurma bir ey olduunu akla getiriyordu. Heykeli evin en gzel yerinde tuttuktan ancak bir sre sonra, onun lm Tanrs olduunu renmiti. Maruja, bir gece ryasnda kendini, heykelin bandaki haleyi ekip karmaya alrken grmt, nk hale gzne ok irkin grnyordu; ama bir trl beceratniyordu, nk bronza kaynakla tutturulmutu. Bu kt duygudan son derece rahatsz olarak uyanm, kalkp evin salonundaki heykeli grmeye komutu: tanry tasz, haleyi de sanki grmekte olduu dn sonuy-mu gibi yere atlm olarak bulmutu. Aklc ve bilinemezci bir insan olan Maruja, lm Tanrs'nn halesini, hatrlayamad gibi uyurgezerlik srasnda, kendisinin ekip karm olduu dncesini kabullenmiti. Maruja, tutsaklnn baslarnda, Marina'nn kaderine boyun emesinin kendisinde yaratt fkeyle ayakta duruyordu. Daha sonra, onun o kt kaderinin uyandrd acma duygusu ve ona yaamak iin cesaret verme istei olmutu kendisini ayakta tutan. Beatriz kontroln kaybetmeye baladnda, kendisinde olmayan bir gc varm gibi gsterme zorunluluu ve talihsizliklerden bunaldnda kendi dengesini koruyabilme ihtiyac, onu ayakta tut-
186 mutu. Batp gitmemek iin birinin komutay ele almas gerekiyordu; ikiye iki buuk metrelik pis kokulu, karanlk odada, yerde uyuyarak, mutfak artklarn yiyerek, bir dakika sonra hayatta olup olmayacaklarn bilmeden, kendisi stlenmiti bu grevi. Ama odada baka kimse kalmadnda, artk rol yapmasna gerek yoktu: kendi kendisiyle tek banayd. Beatriz'in, radyo ve televizyon araclyla ona ulaabilmelerinin yolunu ailesine anlattn bilmek, onu her an tetikte tutuyordu. Gerekten de Villamizar, onu rahatlatan sesiyle birka kez ekranda grnm, ocuklar da hayal gleri ve ho szleriyle onu avutmulard. Ama birdenbire, hibir uyar olmakszn, bu balan-,jkj ti iki hafta boyunca kesilmiti. Bunun zerine bir unutulmuluk '*' duygusu, elini kolunu balam, deta yklmt. Bir daha kp yrmez olmutu. Yz duvara dnk olarak, her eye yabanc, ancak lmeyecek kadar yiyip ierek kmldamadan yatyordu. Aralk aynda doktorun ziyaretini zorunlu klm olan ayn arlar, ba-caklarndaki ayn kramplarla batmalar yine duyuyordu. Ama bu kez hi yaknmad. lMaruja'nn bu kiisel atmalaryla i uyumazlklarna akl erdiremeyen muhafzlar, onunla ilikilerini kesmilerdi. Yemei tabakta souyor, khya da kars da hibir eyin farknda deilmi gibi grnyorlard. Gnler daha uzun, daha verimsiz olmutu. O kadar ki, kimi zaman o ilk gnlerdeki en kt anlarn bile zledii oluyordu. Hayata olan ilgisini kaybetmiti. Alyordu. Bir sabah uyandnda, sa kolunun kendiliinden havaya kalktn dehetle fark etmiti. ubattaki nbet deiimi Hzr gibi yetimiti. Barrabs etesinin yerine, ciddi, disiplinli, konukan, drt yeni gen yollamlard. Terbiyeli davranlar ve ifade yetenekleri, Maruja'ya rahat bir nefes aldrmt. Gelir gelmez baz televizyon oyunlar oynamay nermilerdi ona. Oyunlar onlar birbirlerine yaklatrmt. Maruja, daha bandan, ortak bir dile sahip olduklarn fark etmi, bu da aralarndaki iletiimi kolaylatrmt. Hi kukusuz, farkl bir davranla onun direncini krp moralini ykseltmek zere talimat almlard, nk doktorun avluda yrme emrine yeniden uymaya, eiyle ocuklarn dnmeye, onlarn kendisini yaknda iyi durumda grmeleri gerektii umudunu yitirmemeye onu inandrmakla ie balamlard. 187 Odadaki atmosfer, birbirlerine ilerini dkmelerine elveriliydi. Onlarn da tutsak olduklarnn ve belki de kendisine ihtiya duyduklarnn bilincinde olan Maruja, yeniyetmelik alarn artk atlatm olan erkek evladyla yaad deneyimleri anlatyordu onlara. Onlarn bymeleri, eitimleri, alkanlklar ve zevkleriy-le ilgili nemli olaylar anlatmt. Artk Maruja'ya daha fazla gvenen muhafzlar da ona kendi hayatlarn anlatyorlard. Hepsi de lise mezunuydu; ilerinden biri en az bir dnem niversitede okumutu. Daha ncekilerin tersine, ortadirek ailelerden geldiklerini sylyorlard, ama u ya da bu biimde Medelln varolarndaki kltrden etkilenmilerdi. Karnca adn taktklar, yirmi drt yandaki en bykleri, uzun boylu, yakklyd; iine kapank bir yaradltayd. Annesiyle babas bir trafik kazasnda lnce niversite renimini yarda kesmi, mafyann adam olmaktan baka bir k yolu bulamamt. Kpekbal dedikleri bir bakas, lise bitirme snavlarnn yarsn, retmenlerini oyuncak bir tabancayla tehdit ederek getiini glerek anlatyordu. Ekibin ve gelmi gemi hepsinin en neelisine Topa diye ad takmlard; gerekten benziyordu da. ok imand; ksack, zayf bacaklar vard; dans merak tam bir lgnlk derecesindeydi. Bir keresinde kahvaltdan sonra kasetalara bir salsa band koymu, nbetinin sonuna kadar hi durmadan, deli gibi dans etmiti. lerinde en resm olan, bir ilkokul retmeninin ocuuydu; edebiyat ve gazete okuruydu; lkede olup bitenler zerinde adamakll bilgi sahibiydi. Bu hayat srmesinin de tek bir aklamas vard: "ok kyak da ondan." Btn bunlara ramen, Maruja'nn ta bandan sezinledii gibi, insanca yaklamlara duyarsz deillerdi. Bu da ona yalnzca yeni bir yaama sevinci vermekle kalmam, belki de muhafzlarn kendilerinin bile ngrmemi olduklar baz avantajlar salama kurnazln kazandrmt.
Sizlere kar aptalca davranacam sanmayn -demiti onlara-. Yasak olan hibir eyi yapmayacamdan emin olun, nk bu iin ok yaknda iyi bir biimde sona ereceini biliyorum. Onun iin beni fazla skmanzn bir anlam yok. Bu yeni gelenler, daha nceki muhafzlarn hibirinin hatta onlarn eflerinin- sahip olmadklar bir zerklik iinde, hapishane kurallarn, Maruja'nn kendisinin bile beklediinden ok daha fazla gevetmeye cesaret edebilmilerdi. Odada dolamasna, kendini 188 daha az zorlayarak konumasna, belirli bir saate bal olmadan banyoya gitmesine izin veriyorlard. Grd bu yeni davran biimi, Cakarta'da kazanm olduu deneyim sayesinde, zamann kendi bakmna adamak iin yeniden heves vermiti ona. Alexand-ra'nn programndaki bir retmenin kendisi iin gsterdii jimnastik derslerinden ok yararlanyordu; zaten ad da kendi durumuna tpatp uygundu: dar meknlarda jimnastik. O kadar hevesliydi ki, muhafzlardan biri, kukulu bir tavrla ona yle sormutu: "Sakn bu programda sizin iin bir mesaj olmasn?" Maruja'nn onu yle olmadna inandrmas byk abaya mal olmutu. O gnlerde, Kolombiya Onlar Geri Istiyor'un beklenmedik bir biimde ekrana k da onu heyecanlandrmt; program ona yalnzca iyi dnlp iyi uygulanm deil, ayn zamanda son iki rehinenin morallerini yksek tutmak iin ok da uygun grnmt. Kendisi de kampanya olarak, moral ilac olarak, dnceleri arpc bir biimde aklama olarak bir program hazrlayacak olsa, ayn eyi yapacan dnyordu; o kadar ki sonunda, ertesi gn ekranda kimin grnecei zerinde muhafzlarla giritii bahisleri hep kazanr olmutu. Bir keresinde, yakn arkada olan byk oyuncu Vicky Hernndez'in kacana iddiaya girmi ve kazanmt. Her ne olursa olsun, Maruja iin ondan daha da iyi bir kazan, yalnzca Vicky'yi grp mesajn dinlemesinin bile, tutsaklnn pek az mutlu anlarndan birini ona yaatm olmasyd. Avludaki yryler de meyvelerini vermeye balamt. Onu yeniden grdne sevinen Alman oban kpei, Maruja'yla oynamak iin avlu kapsnn altndan gemeye kalkm, ama o, muhafzlarn kukusunu uyandrr korkusuyla, kpei tatl szlerle ya-ttrmt. Marina, bu kapnn, koyunlarla tavuklarn gezindii huzur dolu bir ayra aldn sylemiti. Maruja, ay altnda abucak bir gz atarak bunu dorulam, ancak yine o srada, tfekli bir adamn, tahta perdenin dnda nbet tuttuunu da fark etmiti. Kpein yardaklyla kama hayali, bylece suya dm oluyordu. 20 ubat gn -hayatn eski temposuna kavumu grnd bir srada-, etenin elebalarnn iki gn nce ortadan kaybolmu olan kuzeni doktor Conrado Prisco Lopera'nn cesedinin Medel-ln'de bir ayrda bulunduunu radyodan renmilerdi. Onun kuzeni Edgar de Jess Botero Prisco da drt gn sonra ldrlmt. kisinin de sabkalar yoktu. Doktor Prisco Lopera, adn ve yz189 n gizlemeden Juan Vitta'ya bakm olan doktordu; Maruja, gnler nce kendisini muayene etmi olan maskeli doktorun da ayn kii olup olmadn merak ediyordu. Tpk Ocak aynda ldrlen Prisco kardeler gibi, bunlarn lm de muhafzlar zerinde byk bir heyecan yaratm, khyayla ailesinin tedirginliini artrmt. Kartelin, onlarn lmlerinin bedelini, Marina Montoya'ya yaptklar gibi, bir rehinenin hayatyla detebilecei dncesi, odann iinden uursuz bir glge gibi gemiti. Ertesi gn khya, allmadk bir saatte hi nedensiz girmiti ieri. Sizi kayglandrmak istemem ama -dedi Maruja'ya-, ok kt bir ey oldu: dn geceden beri avlunun kapsna konmu bir kelebek var. Gzyle grmediine inanmayan Maruja, onun ne demek istediini anlamamt. Khya, hesapl olarak taknd rktc bir tavrla aklad: teki Prisco'lar ldrdklerinde de ayn ey olmutu da -dedi-: siyah bir kelebek, gn boyunca banyonun kapsna yapp kalmt. Maruja, Marina'nn o karanlk nsezilerini hatrlamt, ama anlamazlktan geldi. Yani bu ne anlama geliyor?
Bilmiyorum -dedi khya-, ama ok kt bir uursuzluk olsa gerek, nk Dona Marina'y o zaman ldrmlerdi. imdiki siyah m, yoksa ten rengi mi? -diye sordu Maruja. Ten rengi -dedi khya. yleyse iyidir -dedi Maruja-. Uursuzlar, siyah renkli olanlar. Khyann onu korkutma amac boa kmt. Maruja, kocasn, onun dnce ve davran biimini iyi tanyor, onun, kendisinin bir kelebek yznden uykusu kaabilecek kadar dalgnlk yapabileceini sanmyordu. zellikle de ne onun, ne de Beatriz'in, silahl bir kurtarma operasyonu denemesiyle ilgili yararl hibir veriyi karmayacaklarn biliyordu. Yine de, khyann i dnyasndaki ini klar d dnyann bir yansmas biiminde yorumlamaya alk olarak, bir ay iinde ayn aileden be kiinin lmnn, son iki rehine iin korkun sonular dourabilecei olasln g-zard etmedi. 190 Bunun tersine olarak, Kurucu Meclisin sulunun iadesi konusunda kukulan olduu sylentisi, ade Edilebilirler'! rahatlatm olsa gerekti. Bakan Gaviria, 28 ubat gn, Birleik Devletler'e yapt bir ziyarette, ne pahasna olursa olsun bu kuraln kararl bin yanda olduunu aklam, ama telaa neden olmamt: sulunun iade edilmemesi, kabul edilebilmek iin ne rvetlere, ne de yldrma hareketlerine gerek gsteren, artk adamakll kklenmi ulusal bir duyguydu. Maruja, ayn gnn yinelenmesine benzeyen bir allagelmi-lik iinde, olaylar dikkatle izliyordu. Muhafzlarla domino oynarlarken, Topa, birdenbire oyunu bitirerek fileri son kez toplad. Yarn gidiyoruz -dedi. Maruja, ona inanmak istememi, ama ilkokul retmeninin olu, onu dorulamt. Gerekten -dedi-. Yarn Barrabs'n grubu geliyor. Maruja'nm, hayatnn kara Mart' olarak hatrlayaca eyin balangc olmutu bu. Gidecek olan bu muhafzlarn, rehinenin mahkmiyetini rahatlatmak iin talimat alm olmalarna benzemeleri gibi, yeni gelenler de, hi kukusuz bu mahkmiyeti dayanlmaz klmak iin eitilmilerdi. Bir yer sarsnts gibi girivermilerdi ieri. Rahip, upuzun, sska, geen seferkinden daha suratsz ve iine kapankt. tekiler,'her zamankinin ei, sanki oradan hi gitmemi gibiydiler. Barrabs, var olmayan bir eyin gizlendii yeri bulmak iin asker emirler yadrarak ya da kurbann sindirmek iin o eyi aryormu gibi yaparak filmlerdeki kabadaylar gibi bir pozda ynetiyordu onlar. Kabasaba tekniklerle odann altn stne getirmilerdi. Yata skmler, iltenin iini dna karmlar, sonra da ylesine berbat bir biimde yeniden doldurmulard ki, yumrular halindeki bu dekte uyuyabilmek beceri isterdi. Gnlk yaamda, emirler derhal yerine getirilmeyecek olursa ate etmek zere silahlarn hazr tutulduu eski ynteme dnlmt. Barrabs, makinelisini Maruja'nn kafasna evirmeden konumuyordu onunla. O da, her zamanki gibi, onu eflerine ikyet etme tehdidini savurdu. Srf silahnz kazara ate ald diye lecek deilim -dedi ona-. Sakin olun, yoksa ikyet ederim. Bu kez bir ie yaramamt. Ama bu dzensizlik ne yldrma amal, ne de hesaplyd; sistemin kendisinin, byk bir moral bozukluu yznden ta iten kemirilmi olduu belli gibi grnyor191 du. Khyayla Damaris arasnda sk sk kan o renkli kavgalar bile, korkutucu bir hal almt. Adam, -eve gelecek olursa-, hemen her defasnda sarholukla kabalam bir halde herhangi bir saatte ika-geliyor, karsnn kfrl azarlarna kar koymak zorunda kalyordu. Her ikisinin de haykrmalar ve olur olmaz saatte uyandrlan kzlarn alamalar, evi ayaa kaldryordu. Muhafzlar, rezaleti bsbtn byten tiyatrovri taklitlerle onlar alaya alyorlard. Bu hengmenin arasnda, merak nedeniyle olsun kimsenin gelip bakmamas, akl alr ey deildi. Khyayla kars, ayr ayr, ilerini Maruja'ya dkyorlard. Damaris, kendisini bir an rahat brakmayan hakl kskanlk krizleri nedeniyle; adam da, itliklerinden vazgemeden karsn yattrmann bir yolunu arayarak. Ama Maruja'nn iyi niyetli abalar, khyann ancak bir sonraki kaamana kadar ie yarayabiliyordu.
Onca kavgann birinde, Damaris, kocasnn yzn kedi gibi trmklayarak yle bir yrtmt ki, yara izlerinin kaybolmas vakit alacakt. Adam da, karsn pencereden dar frlatan bir yumruk indirdi. Kadn, mucize eseri lmemiti, nk son anda tutunabil-mi, avlunun balkonunda asl kalmt. in sonu oldu bu. Damaris, valizlerini toplayarak, kzlarla birlikte ekip Medelln'e gitti. Ev, yalnzca khyann eline kalmt; o da, kimi zaman, eli kolu yourt ve kzarm patates klahlaryla dolu olarak, hava kararmadan ortalkta grnmyordu. Krk ylda bir de bir tavuk alp getiriyordu. Beklemekten bkan muhafzlar, mutfa talan ediyorlard. Odaya geri dndklerinde, Manja'ya da i sosisle kalm birka peksimet getiriyorlard. Cansknts, onlar bsbtn alngan ve tehlikeli yapmt. Ana babalarna, polise, tm topluma svp sayyorlard. ledikleri hibir ie yaramayan sular, Tanrnn var olmadn kendi kendilerine kantlamak iin kutsal eylere bile bile saldrmalarn anlatyorlard; cinsellik konusundaki becerilerini anlatmada ise lgncasna arla kamaya balamlard. Bir tanesi, sevgililerinden birine, kendisini alaya alp kk drmesinin intikam olarak yapt sapklklar anlatyordu. Hayata ksp iyice denetimden karak, sonunda, odann ii dumandan soluk alnamaz hale gelene kadar, kendilerini marihuana ve benzerleriyle uyuturur olmulard. Radyoyu sonuna kadar ap dinliyorlar, kapy arparak girip kyorlar, zplyorlar, ark syleyip dans ediyorlar, avluda atlayp sryorlard. lerinden biri, gezginci sirkler-deki profesyonel cambazlara benziyordu. Maruja, kopardklar pa192 tnnn polisin dikkatini ekeceini syleyerek tehdit ediyordu onlar. - Gelsinler de hepimizi gebertsinler! -diye hep bir azdan baryorlard. Maruja, artk direncinin snrna geldiini hissediyordu; zellikle de, kendisini makinelisinin namlusunu akana dayayarak uyandrmaktan zevk alan o deli Barrabs yznden. Salar dklmeye balamt. Sa telleriyle kapl yast, afakla gzn at anda bunalma dryordu onu. Her bir muhafzn farkl olduunu biliyordu, ama kendilerini gvende hissetmemeleri ve birbirlerine karlkl duyduklar gvensizlik, ortak zayf yanlaryd. Maruja, kendi ilerindeki korkuyla onlar bsbtn ileden karyordu. "Nasl byle yaayabiliyorsunuz? -diye soruyordu anszn-. Neye inanrsnz siz?" "Sizde dostluk duygusu diye bir ey var mdr?" Daha tepki gstermelerine frsat vermeden, onlar keye sktryordu: "Ykmllk szcnn sizler iin bir anlam var m acaba?" Hi karlk vermiyorlard, ama kendi kendilerine verdikleri yantlar onlar huzursuz ediyor olmalyd ki, Maruja'ya isyan etmek yerine, onun karsnda boyunlarn bkyorlard. Yalnzca Barrabs kafa tuttu ona. "Oligari boklar! -diye bard ona bir keresinde-. Yoksa sonsuza dek ynetimi elinizde tutacanz m sandnz? Artk yok, Allahn cezalar, bitti bu bok!" Ondan ylesine korkan Maruja da, ayn fke iinde karlk verdi ona. - Sizler arkadalarnz ldryorsunuz, arkadalarnz da sizleri ldryor, sonunda hepiniz birbirinizi ldreceksiniz! -diye bard-. Anlayabilene ak olsun. Sizin ne tr hayvanlar olduunuzu bana aklayabilecek biri varsa beri gelsin. Barrabs, belki de onu ldrememenin umutsuzluu iinde, yumruunu duvara indirince, bilek kemii incinmiti. Vahi bir lk atarak fkesinden alamaya balad. Maruja, iindeki acma duygusunun kendisini yumuatmasna izin vermedi. Khya, btn leden sonray onu yattrmaya alarak geirmi, akam yemeini daha yenebilir bir hale getirmek iin bo yere abalamt. Maruja, bylesine bir lszlk iinde, fslt halindeki konumalarn, tek odann iine kapatlm olmann, gvenlik nedenleriyle radyoyla televizyonun kstl kullanmnn herhangi bir anlam olduuna nasl olup da hl inanabildiklerini merak ediyordu. Bu kadar aklszlktan artk sklarak, tutsakln bir ie yaramaz Bir Karlma yks 193/13 yasalarna bakaldirmt; normal sesiyle konuuyor, cam istediinde banyoya gidiyordu. Buna karlk, tecavze urama korkusu bsbtn younlamt; zellikle de khya onu nbetteki iki muhafzla yalnz braktnda. Bir sabah duun altnda sabunlanrken, maskeli bir muhafzn banyoya dalvermesiyle, yaadklar dram artk doruk noktasna ulamt. Maruja, havluyla
rtnecek vakit bulabilmi ve yle bir dehet l atmt ki tm mahallede duyulmu olmalyd. Adam, konu komudan gelebilecek tepkinin korkusundan yrei azna gelerek, bir korkuluk gibi donakalm-t. Ama kimse gelip bakmam, ortalkta t kmamt. Muhafz, sanki kapy arm gibi, ayaklarnn ucuna basarak geri geri dar kp gitmiti. Khya, en beklemedikleri bir srada, evde ynetimi ele alacak olan baka bir kadnla birlikte kagelmiti. Ama evdeki dzensizlii denetim altna alacaklar yerde, onu artrtnak iin ikisi de ellerinden geleni yapyorlard. Kadn, genellikle yumruklar ve ie darbeleriyle sona eren kenar mahalleye yarar sarholuklarnda ondan aa kalmyordu. Yemek saatleri yeniden belirsizlemiti. Pazar gnleri elenmeye gidiyorlar, Maruja'yla muhafzlar, ertesi gne kadar evde aza atacak bir ey olmadan brakyorlard. Bir gece, Maruja avluda tek bana yry yaparken, drt muhafz birden mutfa talan etmeye gitmiler, makinelilerini de odada brakmlard. Maruja, aklndan geen bir dnceyle irkilmiti. Kpekle konuur, onu okayarak fslt halinde bir eyler sylerken tatmt bu duyguyu; keyiflenen hayvan da, sevin homurtularyla onun ellerini yalyordu. Barrabs'n barmas, onu grd dten uyandrmt. Bir hayalin sonu olmutu bu. Kpei, canavar grnml bir baka kpekle deitirmilerdi. Yryleri de yasaklamlar, Maruja, srekli gzetim altnda tutulmaya balamt. O srada en korktuu ey, Barrabs'n demirden bir tespih gibi durmadan eline dolayp at plastik kapl bir zincirle kendisini yataa balamalaryd. Maruja, her olasla hazrlklyd. - Ben buradan gitmek isteyecek olsaydm, imdiye kadar oktan gitmi olurdum -dedi-. Ka kere tek bama kaldm; ka-madysam canm istemedi de ondan. ilerinden biri, onun yaknmalarn yerine ulatrm olmalyd, nk khya bir sabah sklm pklm ieri girerek bin trl zr dilemiti. Utancndan lyordu, ocuklar bundan sonra artk 194 iyi davranacaklard, karsna gelsin diye haber yollamt bile, yaknda dnecekti. yle de oldu: yannda iki kz, stnde sko gaydaclarnn mini etei ve o iren mercimekleriyle her zamanki Da-maris geri dnmt. Ertesi gn de maskeli o iki ef, ayn tavrlarla gelerek, drt muhafz ite kaka dar karp dzeni yeniden kurmulard. "Bir daha asla geri dnmeyecekler," dedi eflerden biri, tyler rpertici bir kararllkla. Dedii gibi de oldu. Ayn gn leden sonra liseliler ekibini yollamlard; ubattaki o byl huzur havasna geri dnm gibiydiler: ar ar geen saatler, aktalite dergileri, Guns n'Roses mzii, ak servenlerinde pimi maal haydutlarla Mel Gibson filmleri. O gen kabada-, ylarn, btn bunlar, kendi ocuklarnda grd ayn merakla dinleyip seyretmeleri, Maruja'nn yreini szlatyordu. Mart ay sonlarnda, nceden haber verilmeksizin, tanmad iki kii kagelmi, yzleri ak konumamak iin muhafzlardan dn aldklar kukuletalar giymilerdi. Bir tanesi, doru drst selam bile vermeden, bir mezurayla yeri lerken, teki de Maru-ja'ya ho grnmeye alyordu. - Tantmza sevindim, hanmefendi -dedi-. Oday hal kaplamaya geldik. - Oday hal kaplamak m?! -diye bard Maruja, fkeden gz dnerek- Cehennemin dibine gidin! Benim istediim buradan defolup gitmek. Hem de hemen imdi! Her ne olursa olsun, onu en ok sinirlendiren, o hal olay deil, kendi tanmlamasyla, "serbest braklmasnn belirsiz bir tarihe ertelenmesi"ydi. Muhafzlardan biri, sonradan, Maruja'nn bu yorumunun yanl olduunu syleyecekti, nk belki de bunun anlam, yaknda o gidiyordu da, oday daha deerli baka rehineler iin yeniliyorlard. Ama Maruja, o srada bir hal getirilmesinin, yalnzca hayatndan bir yl daha gidecei anlamna geleceinden emindi. Pacho Santos'un da, muhafzlarn oyalamak iin bir eyler uydurmas gerekiyordu, nk iskambil oynamaktan, ayn filmi arka arkaya on kez seyretmekten, erkeklik servenlerini anlatmaktan bktklarnda, kafese kapatlm aslanlar gibi odann iinde volta atmaya balyorlard. Kukuletalarnn deliklerinden, gzlerinin kpkrmz olduu grnyordu. O zaman yapabildikleri tek ey, 195
birka gn izin almakt. Yani, zincirleme bir haftalk cmblerde alkol ve uyuturucuyla sersemleyip, daha da beter olarak geri dnmek. Uyuturucu yasakt, iddetle cezalandrlyordu da; hem de yalnzca alma saatlerinde deil; ama bamllar, stlerinin gzetimini atlatmann bir yolunu her zaman buluyorlard. En allm olan, marihuanayd; ama zor gnlerde, her trl sknty uzaklatrmaya yeten yksek dozda baka uyuturucular da kullanyorlard. Muhafzlardan biri, sokakta geirdii bir cadlar gecesinden sonra, odaya dalp nara atarak Pacho'yu uyandrmt. Pacho, yzne neredeyse yapm olan eytan maskesini, kan anana dnm gzlerini, kulaklarndan kan dimdik kllar grm, cehennemin kkrt kokusu burnuna arpmt. Elenceyi onunla bitirmek isteyen muhafzlardan biriydi bu. "Benim nasl bir haydut olduumu bilemezsiniz," demiti, sabahn saat altsnda duble birer iki ierlerken. Daha sonraki iki saat boyunca, Pacho bunu yapmasn istemedii halde, yalnzca vicdannn frenleyemedii cokusuyla, yaam yksn anlatmt ona. Sonunda da szp kalmt; eer Pacho o zaman oradan kamadysa, bu, son dakikada cesaretinin krlm olmasndand. Hapis yaamnda onu en rahatlatan okuma malzemesi, El Ti-empo'nun, Maria Victoria'nn giriimiyle, makaleler sayfasnda, rtbas etmeye falan kalkmadan yalnzca onun iin yaymlad zel notlar olmutu. Bunlardan birinde, ocuklarnn yeni ekilmi bir resmi de vard; Pacho da onlara, sca scana, kendi bana gelmemi olanlara gln grnebilecek*o korkun gereklerle dolu bir mektup yazd: "Bu odada, gzlerim yalarla dolu, bir yataa zincirlenmi olarak oturuyorum." O gnden sonra karsyla ocuklarna, hibir zaman gnderemedii, gnlden bir dizi mektup yazacakt. Pacho, Marina ile Diana'nn lmnden sonra tm umudunu yitirmiken, kama olasl, kendisi aramadan kvermiti karsna.- Kentin batsnda bulunan Boyaca bulvarnn yaknndaki mahallelerden birinde olduundan artk kukusu yoktu. O mahalleleri iyi bilirdi, nk trafiin youn olduu saatlerde gazeteden eve gitmek iin yolunu deitirip oradan geerdi hep; zaten karld gece de o yne doru gitmekteydi. Binalarn byk bir blm, ayn tip evin arka arkaya pek ok kez yinelendii, seri halinde bitiik konutlardan oluuyor olsa gerekti: garajdan girilen sokak kaps, minicik bir bahe, sokaa bakan ikinci kat, btn pencerelerin196 de beyaza boyal demir parmaklklar. Dahas da vard: bir hafta iinde, pizzacnn uzakln, fabrikann da Bavyera bira fabrikasndan bakas olmadn saptayabilmiti. Onu artan tek ayrnt, nceleri herhangi bir saatte ten o horozdu; aylar getike de, ayn saatte farkl yerlerde ter olmutu: kimi zaman leden sonra saat te uzaklarda, kimi zaman da sabahn saat ikisinde penceresinin dibinde. Maruja ile Beatriz'in de onu ok uzak bir mahalleden duyduklarn syleselerdi, daha da aracakt. Koridorun sonunda, odasnn sa tarafnda, evresi kapal kck bir avluya bakan bir pencereden atlayabilir, sonra da salam dallan olan bir aacn bitiiindeki sarmaklarla kapl bahe duvarna trmanabilirdi. Duvarn ardnda ne olduundan habersizdi, ama buras bir ke evi olduuna gre, orada da bir sokak olsa gerekti. Hem de bakkal dkknnn, eczanenin ve otomobil tamirhanesinin bulunduu ayn sokak olduundan neredeyse emindi. Ancak bu sonuncusu belki de olumsuz bir faktrd, nk kendisini karanlara paravan grevi yapyor olabilirdi. Gerekten de Pacho, bir keresinde, hi kukusuz kendi muhafzlar olan iki kii arasnda o ynden gelen bir futbol tartmas duymutu. Her ne olursa olsun, duvara trmanp atlamak kolayd, ama gerisinin ne olaca nceden bilinmezdi. Bu yzden de en iyi seenek, zincirsiz gitmesine izin verdikleri tek yer olarak vazgeilemez avantajyla banyoydu. Kan gndz vakti olmas gerektii besbelliydi, nk yattktan sonra -televizyon karsnda uyank otursa ya da yatakta mektup yazyor olsa bile- banyoya hi gitmiyordu; istisna yapp gidecek olsa kendini ele verebilirdi. stelik dkknlar erken kapanyordu; saat yedi haberlerinden sonra konu komu evlerine ekiliyor, saat onda o yrede kimsecikler kalmyordu. Bogota'da grlt patrtl olan Cuma geceleri bile, yalnzca bira fabrikasnn ar homurtusu ya da Boyaca bulvarna giren bir ambulansn beklenmedik l duyuluyordu. Dahas, geceleyin ssz sokaklarda hemen
bir snak bulmak kolay olmaz, dkknlarla evlerin kaplar, gecenin tehlikelerine kar srg stne srgyle kapatlm olurdu. Btn bunlara ramen, kama frsat, 6 Mart gn -en uygun bir biimde- karsna kmt, stelik geceydi. Muhafzlardan biri, bir ie iki getirmi, bir yandan televizyonda Julio Iglesiasa ilgili bir program seyrederlerken iki imeye davet etmiti onu. Pacho, srf onu mutlu etmek iin ok az iti. Muhafz, nbete o le197 uen sonra girmiti; zaten nceden ikili geldiinden fie daha bitmeden, stelik Pacho'yu da zincirlemeden szp kalmt. Uykudan ba den Pacho, gkten zembille nne inen bu frsat gremedi. Banyoya ne zaman gece gidecek olsa, nbetteki muhafzn da yannda gelmesi gerekiyordu, ama onu o mutlu sarholuunun iinde rahatsz etmemeyi yeledi. Aklna hi kt bir ey gelmeden, karanlkta koridora kt -hem de olduu gibi, yani yalnayakla ve donla-, teki muhafzlarn uyumakta olduklar odann nnden soluk almadan geti. Bir tanesi horul horul uyuyordu. Pacho, bilmeden kamakta olduunu, iin en zor ksmn da atlatm olduunu o zamana kadar fark etmemiti. Midesinden bir bulant ykseldi, az kupkuru olmu, yrei azna gelmiti. "Kama korkusu deil, buna cesaret edememe korkusuydu duyduum," diye anlatacakt sonradan. Karanlkta banyoya girip, artk dn olmayan bir kararllkla kapy kapatt. teki muhafz, hl yan uykuda, kapy iterek fenerle yzn aydnlatvermiti. kisi de akn, ylece kalakalmlard. Ne yapyorsun? -diye sordu muhafz. Pacho, sert bir sesle yantlad: Syorum. Aklna baka bir ey gelmemiti. Muhafz, ne dneceini bilemeden kafasn sallad. Okey -dedi sonunda-. Kolay gelsin. Fenerin yla onu aydnlatarak, Pacho dediini sanki gerekten yapyormu gibi iini bitirene kadar kapda bekledi. Btn o hafta boyunca, baarszln bunalm iinde ezilerek, kkl ve geri dnlmez bir biimde kamaya karar vermiti Pacho. "Tra makinesinin ban karr, damarlarm keserim, sabahleyin beni l bulurlar," diyordu kendi kendine. Ertesi gn, rahip Alfonso Llanos Escobar, El Tiempo'daki haftalk stunundan Pacho Santos'a seslendii makalesinde, intihar etmeyi aklna bile getirmemesini Tanr adna emrediyordu ona. Bu makale, onu yaymlamakla yaymlamamak arasnda -nedenini tam olarak bilemeden- bocalayan Hernando Santos'un yaz masasnda haftadan beri bekliyordu; bir nceki gn de son dakikada, nedenini yine bilemeden, yaymlamaya karar vermiti. Pacho hl, bu olay her anlattnda, o gnn aknln yeniden yaar. 198 Nisan aynn balarnda Maruja'y ziyarete gelen ikinci derece eflerden biri, kocasnn ona, ruhu ve bedeni iin bir ila gibi ihtiya duyduu mektubu yollayabilmesi iin arabuluculuk edeceine sz vermiti. Gelen yant inanlmazd: "Sorun deil." Adam, akam saat yedi sularnda gitmiti. Gece saat yarmda, avludaki yryten sonra, khya, ierden srgl oda kapsn telala yumruklayarak mektubu verdi ona. Bu, Villamizar'n Guido Parra'yla gndermi olduu pek ok mektuptan biri deil, Jorge Luis Ochoa'yla gnderdii ve Gloria Pachon de Galn'n da iine avutucu bir not koyduu o mektuptu. Ayn kdn arkasna, Pablo Escobar da kendi eliyle yle yazmt: "Bunun, sizin ve aileniz iin korkun olduunu biliyorum, ama ailem ve ben de ok ac ektik. Yine de kayglanmayn, ne olursa olsun size bir sey olmayacana sz veriyorum." Maruja'ya inanlmaz grnen ek bir sr verir gibi yle bitiriyordu notu: "Benim, yalnzca bask yapmak iin yazdm basn bildirilerime aldrmayn." Buna karlk, kocasnn mektubu, ktmserliiyle hevesini krmt. lerin iyi gittiini, ama sabrl olmas gerektiini, nk bu bekleyiin daha uzayabileceini sylyordu. Maruja'ya teslim edilmeden nce okunacandan emin olan Villamizar, o durumda Maruja'dan ok Escobar iin olan bir cmleyle bitiriyordu mektubu: "Kolombiya'da bar uruna kendini feda et." Maruja fkelenmiti. Villamizar'n, terasnda durup ona aklndan yollad mesajlar ok kez alglam, tm ruhuyla onu yle yantlamt: "kar beni buradan, aynaya bakmadm bunca aydan sonra artk
kim olduumu bile bilmiyorum." O mektubu alnca, yant olarak ona kendi eliyle bir mektup yazp, lm korkusu iinde aniden uyand o dehet gecelerinde onca ektiklerinden sonra, Allah kahretsin, artk bende sabr ma-br kalmad demek iin bir nedeni daha olmutu. Bunun, Guido Parra'yla uradklar baarszlkla, Ochoa'larla ilk grmeleri arasnda, en kk bir umut nn bile grlmedii sralarda yazlm eski bir mektup olduundan habersizdi. Serbest braklmas yolunun ar A k belirginleir grnd o gnlerde olabilecei gibi iyimser bir mektup olmas beklenemezdi. Neyse ki bu yanl anlama, fkesinin o mektuptan ok, kocasna kar duyduu daha eski ve bilinalt bir hntan kaynaklandn fark etmesine yaramt: mademki grmeleri yrten Alberto'nun kendisiydi, neden yalnzca Beatriz'i salvermelerine izin 199 vermiti? On dokuz yllk ortak yaamlarnda, kendi kendisine byle bir soru sormak iin ne vakti, ne nedeni, ne de cesareti olmu, bu sorunun kendi kendine verdii yant ise, onu bir kez daha gerein bilincine ulatrmt: karlp rehin tutulmaya dayanmt, nk kocasnn, hayatnn her nn onu kurtarmaya almaya adadn, bunu da, onun bunu bildiinden kesinlikle emin olduu iin hi durmadan dinlenmeden, hatta umutsuzca yaptn biliyordu. Bu bir ak szlemesiydi; ne o, ne de kendisi biliyor olmasalar da. On dokuz yl nce, her ikisi de gen birer reklamc olduklar srada, bir i toplantsnda tanmlard birbirlerini. "Alberto o anda houma gitti," demiti Maruja. Neden mi? ikinci kez dnmeden yle yant veriyordu: "O kimsesiz havas nedeniyle." En akla gelmeyecek yantt bu. Villamizar, omuzlarna kadar inen salar, bir nceki gnden kalma sakal, yamur yadnda ykad bir tek gmleiyle, ilk bakta, o dnemin aykr niversitelilerine tipik bir rnekti. "Arada bir ykanrdm da," diye anlatr, glmekten katlarak, ikinci bakta ise, elence dkn, uykucu, kt huylar olan biriydi. Ama Maruja, nc bakta, onu, gzel bir kadn iin akl bandan gidebilen, stelik zeki ve duyarhysa, hele hele sonunda kendisini sahiplenmesi iin gerekli tek ey olan demir gibi bir iradeyle yumuack bir yrekten onda fazlasyla varsa bsbtn akl giden bir erkek olarak grmt. Maruja'nn nesinin houna gittii yorulduunda ise, Villamizar bir homurtuyla yant verir. Belki de Maruja, gzle grlr holuklarnn dnda, kendisine k olunmas iin en iyi nedenlere sahip olmadndan. Otuzlu yalarnn bandayd, on dokuzunda Katolik kilisesinde evlenmiti ve kocasndan, - kz, ikisi olan-on beer ay arayla domu be ocuu vard. "Hepsini olduu gibi anlattm -diyor Maruja-, maynl bir araziye girmek zere olduunu bilsin diye." Villamizar, onu yine bir homurtuyla dinlemi, sonra da le yemeine davet edecei yerde, ortak bir dostlarndan, her ikisini davet etmesini istemiti. Ertesi gn, ayn arkadalaryla birlikte onu kendisi davet etmi, nc gn onu yalnz olarak davet etmi, drdnc gn de ikisi, yemek yemeden grmlerdi. Bylece, byk bir iyi niyetle, her gn bulumay srdrmlerdi. Villamizar'a, ona k m olmutu, yoksa yalnzca onunla yatmak m istiyordu diye sorulduunda, tam bir Santander'li gibi yant ve200 rir: "Brak yahu, ok ciddiydim." Belki de ne dereceye kadar ciddi olduunu kendisi de dnemiyordu. Maruja'nn, hibir inii k olmayan, kusursuz, sakin bir evlilii vard, ama belki de yaadn hissetmek iin ihtiyac olan birazck esin ve heyecandan yoksundu. Vaktini, i bahaneleriyle Villamizar iin bo brakyordu. Elindeki iten daha fazlasn uyduruyordu, hatta leyin on ikiden akamn onuna kadar Cumartesi gnleri bile. Pazar gnleri ve bayramlarda, srf birlikte olabilmek iin, genlere partiler, sanat konferanslar, geceyars sinema kulpleri, ya da baka herhangi bir ey uyduruyorlard. Villamizar'n hibir sorunu yoktu: bekrd, emrine amadeydi, istedii gibi yayor, cannn ektiini yiyordu; Cumartesileri yle ok sevgilisi vard ki, sanki hi yok gibiydi. Babas gibi operatr olabilmesi iin yalnzca final tezi eksikti, ama zaman, hastalar iyiletirmekten ok,
hayat yaama zamanyd. Ak, bolerolardan uzaklamaya balam, drt yzyl srm olan parfml mektuplar, alamakl serenatlar, adnn baharfleri ilenmi mendiller, gzel szler, le sonras teki bombo sinemalar sona ermiti; artk btn dnya, Beatles'n mutlu lgnl iinde lme kabadaylk taslyordu. Tantklarndan bir yl sonra, yz metrekarelik bir apartman dairesinde Maruja'nn ocuklaryla birlikte oturmaya balamlard. "Bir felaketti," diye anlatr Maruja. Hakk da var: herkesin herkesle yapt kavgalar, tabaklarn krld tartmalar, kskanlk krizleri, ocuklar ve yetikinler iin gvensizlikler arasnda yayorlard. "Bazen ondan lesiye nefret ediyordum," der Maruja. "Ben de ondan," der Villamizar da. "Ama yalnzca be dakika iin," diye gler Maruja. 1971 Ekiminde Venezuela'da, Urena'da evlenmiler, bu da, hayatlarna bir gnah daha eklenmi gibi olmutu, nk boanma yoktu ve medeni nikhn yasallna pek az kimse inanyordu. Drt yl sonra, ikisinin tek ocuu olan Andres domutu. Ani oklar devam ediyor, ama daha az can yakyordu: hayat, akn mutluluunun, onun iinde birlikte yatp uyumak deil, birlikte yatp sevimek olduunu retmiti onlara. Maruja, tannm iki meslektayla birlikte tarih bir trafik kazasnda len, krkl yllarn yldz gazetecisi Alvaro Pachon de la Torre'nin kzyd. Anne tarafndan da ksz olan Maruja'yla kz kardei Gloria, ok gen yalarndan balayarak kendilerini tek balarna savunmay renmilerdi. Maruja, yirmi yanda desina-tr ve ressam, yeni yetien reklamc, *adyo ve televizyon ynetme201 ni ve senaristi; byk irketlerin halkla ilikiler ya da reklam mdr, her zaman da gazeteciydi. Sanat yetenei ve atlgan kiilii, kapkara ingene gzlerinin derinlii iinde iyice gizlenmi bir buyurma becerisinin de yardmyla, daha batan etkiliyordu karsndakini. Villamizar ise, tp renimini unutmu, san kesip o tek gmleini pe atarak kravat takm, satmas iin eline ne verildiyse hepsinin toptan sat uzman olmutu. Ama huylan deimemiti. Maruja, toplumsal'evresinden bulam ekilcilik ve yasaklama-clk hastalndan, kendisini, hayatn darbelerinden ok, Alber-to'nun kurtardn kabul eder. Her biri kendi iini baaryla yrtrken, ocuklar da okulda byyorlard. Maruja, onlarla ilgilenmek iin akam saat altda dnyordu eve. Kendi grd sk ve geleneksel eitimin deneyimlerinden ders alarak, ne okulda veli toplantlarna katlan, ne de ev devi yapmaya yardm eden farkl bir anne olmak istemiti. Kzlar, "Biz de teki anneler gibi bir anne istiyoruz," diye yaknyorlard. Ama Maruja, canlarnn istediini yapabilecekleri bir bamszlk ve yetime biimi iinde onlar ters yne doru itmiti. in tuhaf, hepsi de, annelerinin onlarn olmalarn istedii ey olmay semilerdi. Bugn Monica, Roma Gzel Sanatlar Akademisinden mezun bir ressam ve grafik izimcisi. Alexandra, gazeteci ve televizyon programcs ve ynetmeni. Juana, televizyon ve sinema senaristi ve ynetmeni. Nicolas, sinema ve televizyon mzii bestecisi. Patricio, profesyonel bir psikolog. Babasnn kt rnek olmas yznden politika mikrobu bulam bir*ekonomi rencisi olan Andres de, yirmi bir yanda, halkn oyuyla, Bogota'nn kuzeyindeki Chapinero ilesinde belediye meclisi yesi seilmi bulunuyor. Luis Carlos Galan ile Gloria Pachn'un nianllklarndan beri yrttkleri ibirlii, ne Alberto'nun, ne de Maruja'nn ngrdkleri bir politika kariyerinde belirleyici rol oynamt. Galan, otuz yedi yanda, Yeni Liberalizm adna bakanlk iin yara girmiti. . Yine gazeteci olan kars Gloria'yla, promosyon ve reklam konularnda artk kdemli olan Maruja, alt seim kampanyas iin imaj tazeleme stratejileri hazrlayp ynetmilerdi. Villamizar'n toptan satlardaki deneyimi, Bogota'yla ilgili pek az siyasetinin sahip olduu bir lojistik bilgisi kazandrmt ona. Bir ekip oluturan , bir aylk lgnca bir almayla, Yeni Liberalizm'in bakentteki ilk kampanyasn yrtmler ve ii gemi adaylar silip sprmler202 di. 1982 seimlerinde, Villamizar, meclise be milletvekilinden fazla seilmesi beklenmeyen bir listede altnc sraya yazlm, ama o listeden dokuz milletvekili seilmiti. Ne yazk ki bu zafer,
Alberto ile Maruja'y, -aradan sekiz yl getikten sonra- karlma olaynn o korkun ak denemesine gtrecek olan yeni bir hayatn balangc olmutu. Mektuptan on gn kadar sonra, Doktor diye ad taktklar -ve artk karlma olaynn en byk yneticisi olarak bilinen- byk ef, daha nceden haber vermeden Maruja'y grmeye gelmiti. Maruja'nn, karld gece kendisini gtrdkleri o ilk evde onu grnden sonra, Marina'nn lmne kadar yaklak kez daha gelmiti. Marina'yla, ancak ok eski bir srdalkla aklanabilecek biimde, fslt halinde uzun uzun konuurlard. Maruja'yla olan ilikisi ise hep en ktsnden olmutu. Onun, ne kadar basit bir konu olursa olsun, herhangi bir ey syleyerek sze karmas karsnda hep kaba bir tavrla verdii kibirli bir yant olurdu: "Sizin burada syleyecek hibir eyiniz olamaz." Odada hl rehine olduklar sralarda, Maruja, odann iindeki, o inat ksry-le bedeninin her yann dolaan arlarnn nedeni olarak grd sefil koullar iin yaknmak istemiti. Ben, bunlardan ok daha beter yerlerde ok daha kt geceler geirmiimdir -diye yant verdi Doktor, fkeyle-. Siz kendinizi ne sanyorsunuz? Onun ziyaretleri, iyi ya da kt, ama her zaman kaderlerini belirleyici byk olaylarn habercisi olurdu. Ancak bu kez, Esco-bar'n mektubuyla rahatlayan Maruja, onunla karlaacak cesareti bulmutu kendinde. Aralarndaki konumada hemen konuya girilmi ve artc bir akclkla srp gitmiti. Maruja, hi ekinmeden, Escobar'n ne istediini, grmelerin nasl gittiini, yaknda teslim olmas yo lunda ne gibi olaslklar bulunduunu sormakla ie balamt. O da, hibir eyi rtbas etmeye almadan, Pablo Escobar'n ve ailesiyle yandalarnn gvenlikleri iin-yeterli gvenceler olmadan hibir eyin kolay olmayacan anlatt. Maruja, giriimleri kendisini umutlandrm, aniden ortadan kaybolmas ise meraklandrm olan Guido Parra'y sordu ona. 203 O pek iyi davranmad -dedi Doktor, dramatizme kamadan-. Artk saf d. Bu sz, biimde yorumlanabilirdi: ya gcn yitirmiti, ya -gazetedelerin de yazd gibi- yurt dna gittii doruydu, ya da onu ldrmlerdi. Doktor, bunu gerekten bilmedii yantyla konuyu geitirdi. Ksmen kar koyamad bir merakla, ksmen de onun gvenini kazanmak iin, Maruja, ade Edilebilirler'in, o gnlerde, sulularn iadesi ve uyuturucu kaakl zerine Amerikan bykelisine yolladklar bir mektubu kimin yazdn sordu. Yalnzca ileri srd gerekelerin gc asndan deil, kaleme aln biimi de dikkatini ekmiti. Doktor, bunu tam olarak bilmiyordu, ama Es-cobar'n, istediklerini yanlgya ve elikiye dmeden sylemeyi baarana kadar, uzun uzadya dnp tanarak ve msvedde zerine msvedde yaparak, kendi mektuplarn kendisinin yazdndan emindi. Neredeyse iki saatlik bir gevezeliin sonunda Doktor, yeniden teslim olma konusuna dnmt. Maruja, onun, balangta grndnden daha ilgili olduunu ve yalnzca Escobar'n kaderini deil, kendininkini de dndn fark etmiti. Kendisinin ise, kararnamelerin tartmal yanlar ve geliimleri zerinde belirgin bir lt vard; teslim olma politikasnn ayrntlarn, Kurucu Meclisin sulunun iade edilmesi ve balanmas konularndaki eilimlerini iyi biliyordu. Escobar, en az on drt yl hapiste kalmay dnmyorsa -dedi-, hkmetin onun teslim olmasn kabul edeceini sanmyorum. Doktor, bu dnceyi o kadar beenmiti ki, beklenmedik bir fikir geldi aklna: "Neden Patron'a bir mektup yazmyorsunuz?" diye sordu. Hemen arkasndan da, Maruja'nn aknl karsnda, srar etti. Ciddi sylyorum, yazsamza -dedi-. ok ie yarayabilir. Dedii olmutu da. Ona kat kalem gtrm, odann bir ucundan br ucuna dolaarak hi acele etmeden beklemiti. Maruja, yataa oturup kd bir tahtaya dayayarak yazarken, birinci harften sonuncuya kadar yarm paket sigara iti. Basit szckler kullanarak, Escobar'a, szlerinin kendisinde uyandrd gven duygusu iin teekkr
etti. Ne ona, ne de karlmasndan sorumlu olan teki kiilere kar intikam duygular beslediini syleyerek, hepsine, kendisine kar gsterdikleri saygl davran nedeniyle 204 minnettarln belirtti. Escobar'n, kendisine ve lkesindeki ocuklarna iyi bir gelecek salayabilmek iin hkmet kararnamelerine snabilmesini umuyordu. Son olarak da, Villamizar'n mektubunda kendisine belirttii ayn formlle, Kolombiya'da bar uruna kendini feda etmeyi nerdi. Doktor, teslim olma koullan zerinde daha kesin bir ey bekliyordu, ama Maruja, yersiz grnebilecek ya da yanl yorumlanabilecek ayrntlara girmeden de ayn etkinin salanabileceine inandrd onu. Hakl kmt: mektup, Pablo Escobar tarafndan, teslim olmasna duyulan ilgi nedeniyle o sralarda elinin altnda bulunan basna datlmt. Maruja, ayn postayla, fkesinin etkisi altnda dnebildiinden ok farkl bir mektup da Villamizar'a yazm, bylece haftalar sren sessizliinden sonra onun yeniden televizyonda grnmesini salamt. O gece, uyuturucu uyku haplarnn etkisi altnda, ryasnda, Escobar'n, tpk kovboy filmlerinin ftrist bir ekimin-deymi gibi, evreden yaan mermilere kar kendisini siper ederek bir helikopterden indiini grmt. Ziyaretin sonunda, Doktor, ev halkna, Maruja'ya davranlarnda zen gstermeleri talimatn vermiti. Khyayla Damaris, bu yeni emirlerden ylesine mutluydular ki, zaman zaman iyi davranmakta arya katklar bile oluyordu. Doktor, onunla vedalamadan nce, muhafzlar deitirmeye karar vermiti. Maruja, bunu yapmamasn istedi ondan. Nisan nbetlerini tamamlamakta olan gen liseliler, Marttaki zorbalklardan sonra ona rahat bir nefes aldrmlard ve onunla hl bar ilikiler iindeydiler. Maruja, onlarn gvenini kazanmt. Khyayla karsndan duyduklarn ona aktaryorlar, eskiden devlet srr olan i uyumazlklar ona anlatyorlard. Sonunda Maruja'ya sz vermiler, o da onlara inanmt: biri onun aleyhinde bir ey yapmaya kalkacak olursa, bunu ilk nleyecek olan kendileri olacakt. Mutfaktan ardklar ufak tefek erezlerle ona olan sevgilerini gsteriyorlard; mercimeklerin o iren tadn bastrsn diye bir kutu zeytinya bile hediye etmilerdi ona. Tek zorluk, onlar rahatsz eden dinsel huzursuzluktu; Maruja ise, doutan gelen inanszl ve iman konularndaki bilgisizlii nedeniyle onlar doyuramyordu. Pek ok kez, odann iindeki uyumu bozma tehlikesini gze alyordu. "Durun bakaym nasl oluyor bu meret -diye soruyordu onlara-: adam ldrmek gnah205 sa, sizler neden ldryorsunuz?" Sonra onlara meydan okuyordu: "Akam altda onca tespih duas, onca kandil, lah ocuklu onca vr zvr; sonra buradan kamaya kalkacak olsam, beni kurunlayarak ldrmek iin onu aklnza bile getirmezsiniz." Tartmalar, sonunda ylesine ateli bir hal almt ki, muhafzlardan biri dehet iinde bard ona: - Siz ateistsiniz b e ! O da, yle olduunu bararak syledi. O kadar aknlk yaratabileceini hi dnmemiti. Hibir yarar olmayan bu kktenciliinin kendisine pahalya mal olabileceinin bilincinde olarak, kavga etmeden tartabilecekleri, kozmik dnya ve yaam teorisi diye bir ey uydurmutu. Yani onlar hi tanmad baka muhafzlarla deitirme fikri, pek tavsiye edilebilir bir ey deildi. Ama Doktor, yle aklad ona: Sizin u makineli tfek sorununu zmlemek iin. Maruja, nbeti yeni devralanlar geldiklerinde onun ne demek istediini anlamt. Btn gn ortal temizleyip ovan silahsz temizlikilerdi yeni gelenler; hatta o kadar arya kayorlard ki, daha nceki plerden ve pislikten ok daha fazla rahatsz ediyorlard. Ama Maruja'nn ksr yava yava kaybolmu, bu yeni dzen, sal ve dengesi asndan yararl olan bir huzur vermi ve dikkatle televizyon seyretmesine olanak salamt.
nansz bir insan olan Maruja, seksen iki yandaki San Juan Eudes kilisesi rahibi Rafael Garc'a Herreros'un, dinsel olmaktan ok toplumsal, pek ok kez de gizem dlu bir dncesini aklad altm saniyelik garip bir program olan Tanrnn Dakikas'na. en ufak bir ilgi gstermiyordu. Oysa dininin gereklerini yerine getiren ateli bir Katolik olan Pacho Santos, onun, profesyonel politikaclarnkiyle pek az ortak noktas bulunan bu mesajyla yakndan ilgiliydi. Rahip, bu programn Ulusal Televizyonun 7'nci kanalnda balad Ocak 1955'ten beri lkenin en tannan kiilerinden biriydi. Daha nceleri, 1950'den sonra Cartagena radyo yaynlarndan birinin, 52'den sonra bir Cali radyosunun, 54 Eyllnden sonra Medelln radyosunun, ayn yln Aralk ayndan sonra da Bogota radyosunun tannm seslerinden biri olmutu. Televizyona, neredeyse sistemin kuruluuyla ayn zamanda balamt. Dolaysz, kimi zaman da kaba slubuyla tannyor, o kartal gzlerini dinleyicinin zerine dikerek konuuyordu. 1961'den beri her yl dzenledii Bir Milyonluk Ziyafet'e, ok tannan -ya da yle olmak isteyen- kiiler katlr, programla ayn ad tayan bir hayr iine yne206 lik gelir toplayabilmek iin, bir gzellik kraliesi tarafndan sunulan bir fincan etsuyuyla bir dilim ekmee bir milyon peso derlerdi. En fazla grlt koparan ar, 1968'de Brigitte Bardot'ya yollad zel bir mektupla yapt ar olmutu. Aktrisin bunu hemen kabul etmesi, ziyafeti sabote etmekle tehdit eden yerel yobazlarn fkesine neden olmutu. Peder ise, kararnda direnmiti. Paris'teki Boulogne stdyolarnda tam zamannda kan bir yangn ve uaklarda yer olmad biimindeki harika bir aklama, lkeyi ulusa rezil olmaktan kurtaran iki bahane olmutu. Pacho Santos'un muhafzlar, Tanrnn Dakikas'nn sadk izleyicileriydiler, ama onlar, programn toplumsal yanndan ok dinsel ieriiyle ilgileniyorlard. Antioquia gecekondularndaki ailelerin ounluu gibi, pederin bir aziz olduuna kr krne inanyorlard. Rahibin ses tonu hep ksk, programn ierii -kimi zaman- anlalmazd. Ama 18 Nisan gnki -ad anlmasa da hi kukusuz Pablo Escobar'a seslenen- program, zmlenemez bir ifre gibiydi. Dediler ki teslim olmak istiyormusunuz. Dediler ki benimle konumak istiyormusunuz -diyordu peder Garc'a Herreros, dosdoru kameraya bakarak-. Ey deniz! Ey, akam saat bete gne alalrkenki Covenas denizi! Ne yapmalym? Diyorlar ki canndan ve uramaktan bezmi; oysa ben srrm kimseye anlatamam. Yine de iimden bouyor beni. Syle bana. Ey deniz!: Bunu yapabilecek miyim? Bunu yapmal mym? Sen ki tm Kolombiya tarihini bilirsin, sen ki bu kumsallarda tapnan yerlileri grdn, sen ki tarihin mrltsn duydun: bunu yapmal mym? Yapacak olursam beni reddederler mi? Kolombiya'da beni reddederler mi? Bunu yapacak olsam, onlarn yanna gittiimde atma kar m? Bu servende onlarla birlikte yok olup gider miyim? Bunu Maruja da dinlemi, ama pek ok Kolombiyalya grnd kadar acayip gelmemiti ona, nk pederin, galaksiler arasnda yolunu kaybedene kadar konudan uzaklamaktan holandn dnmt hep. Bunu daha ok, saat yedi haberlerinin kanlmaz bir erezi olarak gryordu. Ama o gece dikkatini ekmiti, nk programn Pablo Escobar'la ilgili bir yan varsa, kendisiyle de ilgili olmas gerekiyordu. O ilah samaln arkasnda ne olabileceini bilememenin verdii huzursuzluk iinde, akn ve merakla bekliyordu. Oysa Pacho, pederin onu bu ileden kurtaracandan emin, sevin iinde muhafzyla kucaklamt. 207 10 Peder Garcia Herreros'un mesaj, o kmaz sokakta bir gedik amt. Alberto Villamizar'a bir mucize gibi grnmt bu, nk tam da o gnlerde, imajlar ve gemileri nedeniyle Escobar'a daha gvenilir gelebilecek olas arabulucularn adlarn aklndan geirmekteydi. Programn haberini Rafael Pardo da alm, brosuna bir szma gereklemi olabilecei dncesiyle huzuru kamt. Her ne olursa olsun, peder Garcia Herreros, ona da, Villamizar'a da, Escobar'n teslim olmas iin uygun bir arabulucu olabilecek gibi grnmt.
Gerekten de, Mart ay sonlarnda, gidip gelen mektuplarn artk syleyecek bir eyi kalmamt. Daha da kts, Escobar'n, Villamizar', karlnda hibir ey vermeden hkmete mesaj gnderme arac olarak kulland akt. Son mektubu, bitmez tkenmez bir yaknma listesi halindeydi artk. Dediine gre, atekes bozulmu deildi ama adamlarna kendilerini gvenlik glerine kar savunabilmeleri iin frsat vermiti* gvenlik gleri de byk saldr hedefleri listesine alnmlard; hzl zm yollar bulunamayacak olursa polise ve sivil topluma kar ayrm yapmadan giriilecek saldrlarda art olacakt. ade Edilebilirler tarafndan sulanan yirmi polis grevlisi varken, savcnn yalnzca iki kiiyi grevinden alm olmasndan da yaknyordu. Villamizar bir k yolu bulamadnda, durumu Jorge Luis Ochoa'yla tartyordu, ama Haha nazik bir konu ortaya ktnda, Jorge Luis de onu, dansn diye babasnn iftliine yolluyordu. Yal adam, Villamizar'a yarm bardak o kutsal viskiden koyar, "Hepsini birden iin -derdi-, bu kadar korkun bir trajediye nasl katlanyorsunuz bilmiyorum." Nisan balarnda iler bu durumdayken, Villamizar, La Loma'ya giderek Don Fabio'ya, Escobar'la ortak bir noktada buluamamalarn ayrntlaryla anlatmt. Don Fabio, onun honutsuzluunu paylayordu. 208 Artk mektuplarla kfrlemeydim -diye kararn verdi-. Bunu srdrrsek yzyl geecek. En iyisi Escobar'la siz kendiniz ve istediiniz koullar iin anlan. Don Fabio, bu neriyi Escobar'a kendisi yollad. Villami-zar'n tm tehlikeleri gze alp kendisini bir otomobilin bagajnda oraya gtrmelerini kabule hazr olduunu bildirdi. Ancak Escobar kabul etmemi, "Villamizar'la belki konuurum, ama imdi deil," diye yant vermiti. Belki de, az diindeki altn kronu da dahil, bedeninin herhangi bir yerine gizlenmi olarak stnde tayabilecei o elektronik izleme aygtndan korkuyordu hl. O arada, polislere yaptrm uygulanmasnda ve Maza Marqu-ez'in, onun adamlarn ldrtmek iin silahl glerle ve Cali karte-liyle ittifak halinde olduu sulamalarnda srar ediyordu. Bu sulamann yansra, Luis Carlos Galn' ldrtt sulamas, Escobar'n general Maza Marquez'e kar iki amansz saplantsyd. O ise, imdilik Cali karteline kar sava amam olduu, nk ncelii uyuturucu kaaklna deil, uyuturucu mafyas terrne verdii yantn, halkn nnde de, zel toplantlarda da hep yineliyordu. Escobar da, Villamizar'a yazd bir mektubunda, hi yeri olmad halde yle demiti: "Dona Gloria'ya syleyin, kocasn Maza ldrtt, bundan en kk bir kukusu olmasn." Bu sulamann srekli yinelenmesi karsnda Maza'nn yant da hep ayn oluyordu: "Bunun doru olmadn en iyi bilen, Escobar'n kendisidir." Haberalma rgtnn her giriimini bozan bu kanl ve ksr savala umutsuzlua kaplan Villamizar, hkmetin pazarlk iin atekes yapmasn salamak zere son bir aba harcamt. Ama bu mmkn olmad. Rafael Pardo, karlanlarn aileleri, hkmetin en kk bir dn vermemekteki kararllyla attklar srece, teslim olma politikas kartlarnn, hkmeti, lkeyi uyuturucu kaaklarna teslim etmekle sulayacaklarn daha bandan anlatmt ona. Villamizar, -o kez yannda baldz Dona Gloria de Galan da olmak zere-, Polis rgtnn genel mdr general Gomez Pa-dilla'y da ziyaret etmiti. Dofia Gloria, Escobar'la kiisel bir balant kurmay denemek zere bir aylk bir atekes istedi generalden. ok zgnz, hanmefendi -dedi general-, ama o caniye kar yaplan operasyonlar durduramayz. Siz kendiniz iin tehliBir Karlma yks 209/14 keyi gze alarak hareket ediyorsunuz; bizim yapabileceimiz tek ey, size iyi anslar dilemektir. Escobar'n en iyi koruma nlemlerini alaya alarak, nasl olduu aklanamaz szmalarna kar polisin bu smsk kapall karsnda elde edebildikleri tek ey bu olmutu. Ama Dofia Gloria, elleri bo dnyor deildi, nk grevlilerden biri, onlar uurlarken, Maruja'y, Ekvador snrndaki Narifio eyaletinde bir yerde tuttuklarn sylemiti. Oysa o, Maruja'nn Bogota'da olduunu Beatriz'den renmiti; bu yzden de polisin yaln iz zerinde olmas, iindeki kurtarma operasyonu korkusunu silmiti.
Basnn, Escobar'n teslim olmas koullaryla ilgili speklasyonlar, o gnlerde artk uluslararas bir rezalet boyutlarna erimiti. Polisin yalanlamalar, tm hkmet yelerinin, hatta bizzat devlet bakannn aklamalar, Escobar'n teslim olmas konusunda hibir pazarlk ve gizli anlama bulunmadna pek ok kiiyi inandramamt. General Maza Marquez de bunun byle olduuna inanyordu. Dahas vard: kendisinin grevden alnmasnn, Escobar'n teslim olmak iin ne srecei ana koullardan biri olaca kansn her zaman tam, bunu her nne gelene de sylemiti. Bakan Gavi-ria, Maza Marquez'in basna yapt baz aklamalarda azna geleni sylemesinden ve birtakm nemli yerlere szma olaylarnn onun eseri olduu yolundaki asla dorulanmam sylentilerden teden beri rahatsz grnyordu. Ancak o sralarda, -sululara kar sert davran ve lah ocua anlatlmas g bahhyla onca yl grev yaptktan sonra-, bakann, onu soukkanllkla grevden alma kararlln gstermesi pek olas deildi. Maza, gcnn bilincinde olsa gerekti, ama bakann, sonunda kendi gcn kullanacan da biliyor olmalyd; ortak dostlar araclyla yollad mesajlarda istedii tek ey, ailesinin gvenliini salayabilmek iin kendisine yeterince erken haber verilmesi olmutu. Pablo Escobar'n avukatlaryla balanty srdrmeye yetkili olan tek devlet grevlisi, -o da hep yazl belgelerle olmak kouluyla- Ar Ceza Dairesi bakan Carlos Eduardo Meja idi. Escobar'n teslim olmasnn uygulamadaki ayrntlarn ve hapishane iindeki gvenlik ve yaam koullarn bir anlamaya balamak, yasal olarak ona dyordu. Adalet Bakam Giraldo Angel, olas seenekleri bizzat kendisi gzden geirmiti. Bir nceki yln Kasm aynda Fabio Ochoa tes210 lim olduundan beri, sk koruma altndaki tagf cezaevi, ilgisini ekiyordu, ama Escobar'n avukatlar, patlayc yerletirilmi arabalar iin kolay bir hedef olmas nedeniyle itiraz etmilerdi. Pobla-do'da -Escobar'n, Cali kartelini sulad iki yz kilo dinamitli bir patlamadan kurtulduu bir apartmann yaknndaki- bir manastrn, sk koruma altnda hapishaneye dntrlmasi dncesi de akla yatkn grnyordu bakana, ama manastrn sahibi olan rahibeler, binay satmak istememilerdi. Bakan, Medelln cezaevini glendirmeyi ne'rmi, ama Bedeliye Meclisi oy birliiyle reddetmiti. Escobar'n teslim olmasnn hapishanesizlik yznden fiyaskoyla sonulanmasndan korkan Alberto Villamizar, onun, bir nceki yln Ekim aynda yapm olduu neriyi gl gerekelerle desteklemek zer'e araya girmiti: Envigado merkez parkndan on iki kilometre uzaklkta, Esacobar'a paravan oluturan birinin adna kaytl olan ve Vadinin Katedrali adyla tannan bir iftlikteki Belediyeye ait El Claret Uyuturucu Bamllar Merkeziydi bu neri. Hkmet, Escobar'n kendi gvenlik sorunu zmlenmeden teslim olmayacann bilincinde olarak, bu merkezi kiralayp bir hapishaneye dntrme olanaklarn inceliyordu. Escobar'n avukatlar, muhafzlarn Antioquia'h olmalarn, hapishanenin d gvenliinin de, Medelln'de ldrlen polislerin misillemede bulunacann korkusundan, polisin dnda herhangi bir silahl birimin sorumluluuna verilmesini art kouyorlard. in kesinletirilmesinden sorumlu olan Envigado belediye bakan, hkmetin raporunu dikkate alm, Adalet Bakanlyla aralarnda imzalanm olan kira szlemesine uygun olarak bakanla teslim etmesi gereken hapishanenin bu ie ayrlmas iini stlenmiti. Ana yap, betonarme katlan, kiremitli atlar, yeile boyal maden kaplaryla bir okul sadelii iindeydi. Eski iftlik evindeki idare blm, kk salon, bir mutfak, ta deli bir avlu, bir de ceza hcresinden oluuyordu. Drt yz metre karelik bir yatakhanesi, ktphane ve alma odas olarak kullanlacak bir baka geni salonu ve zel banyolu alt tane tek kiilik hcresi vard. Orta blmnde de, drt tane du, bir soyunma odas, alt tane de tuvaletin bulunduu, yaklak alt yz metrekarelik ortak bir alan yer alyordu. naat, gnde pek- az saat nbetlee uyuyan yetmi iiyle, ubat aynda balamt. Arazinin engebeli topografyas, inaata giden yolun ok kt durumda bulunmas ve ar k koullar, damperli kamyonlardan vazgeilmesini zorunlu klm, 211
malzemenin byk blmn katr srtnda tamalar gerekmiti. lk gtrlen eyler, ellier litrelik iki ofben, kla ranzalar, sarya boyal borulardan yaplm iki dzine kadar kk sandalye olmutu. Yirmi tane ss bitkisi -araucaria, defne, Filipin palmiyesi-sakss da, i dekorasyonu tamamlyordu. Bu eski inziva yerinde telefon ebekesi bulunmadndan, hapishanenin haberlemesi balangta telsiz sistemiyle yaplacakt, iin toplam maliyeti, Enviga-do belediyesince denen yz yirmi milyon pesoyu bulmutu. lk hesaplar, sekiz aylk bir almay ngryordu, ama peder Garc'a Herreros devreye girince, iin hz zorunlu olarak artmt. Teslim olma ileminin nndeki bir baka engel, Escobar'n zel ordusunun datlmasyd. Grld kadaryla Escobar, hapishaneyi bir yasa arac olarak deil, dmanlarna, hatta normal adaletin kendisine kar kutsal bir tapnak olarak gryor, ama adamlarnn kendisiyle birlikte teslim olmas konusunda oybirlii salayamyordu. Gerekesi de, kendisini ailesiyle birlikte gvence altna alp, yardaklarn zel Timin merhametine brakamayacayd. "Ben, tek bama ynetmiyorum," demiti bir mektubunda. Ama bu, pek oklar iin gerein yarsyd, nk ilerini cezaevinden yrtmeyi srdrebilmek iin kendi ekibini eksiksiz olarak yannda istiyor da olabilirdi. Her ne olursa olsun, hkmet de onlar Escobar'la birlikte ieri atmak istiyordu. Bunlar, srekli sava halinde olmayan, ama n hatlar iin yedek gleri oluturan, birka saat iinde toplanp silahlandrlmalar kolay, yz kadar eteden oluuyordu. Btn i, Escobar'n gctepek on be ya da yirmi elebasn silahszlandrp kendisiyle birlikte cezaevine gtrmesini salamakt. Villamizar'n, bakan Gaviria'yla yapt az saydaki kiisel grmelerde, bakann tavr, onun, karlanlar serbest braktrma yolundaki zel giriimlerini hep kolaylatrmak biiminde olmutu. Villamizar, hkmetin, kendisini yetkilendirdiinden farkl grmeler yapabileceini sanmyordu; bunlar da zaten teslim olma politikasnda ngrlenlerdi. Eski bakan Turbaya Hernando Santos, bunu hibir zaman aka gstermemi olsalar ve hkmetin kurumsal glklerini gzard etmeseler de-, hi kukusuz devlet bakannndan asgari bir esneklik bekliyorlard. Bakann, Nydia'nn srarlar, yalvarmalar ve talepleri karsnda kararnamede saptanm olan sreleri deitirmeyi reddetmesi, bunu isteyen 'Araucaria: ili'ye zg, 50 m. ykseklie ulaabilen, ineyaprakl bir aa. (ev.) 212 ailelerin yreklerinde bir diken olmay srdrecekti. Sreleri Di-ana'nn lmnden gn sonra pekla deitirebilmi olmas ise, Dana'nn ailesinin hibir zaman anlayamayaca bir eydi. Ne yazk ki -demiti bakan, zel bir konumada-, srenin o aamada deitirilmesi, Diana'nn o biimde lmesini engellemi olamazd. Escobar, asla tek bir kanalla yetinmemi, Tanryla ve eytanla, yasal ya da yasad her trl silah yoluyla pazarlk etmekten bir dakika bile vazgememiti. Bunlardan birine tekinden daha fazla gvendiinden deil, ikisine de gvenmediindendi. Villamizar'dan beklediini artk garantiledii zaman bile, byk uyuturucu kaaklarnn ve yandalarnn pek ounun, affa uram gerillalar k listesinde yer alabilmek iin M-19 militanlarnn kimlik karnelerini _ elde etmi olduklar 1989'da kan siyas af ryasn hl gryordu. Komutan Carlos Pizarro, yerine getirilmesi olanaksz koullarla bu yolu onlara kapatmt. Aradan iki yl getikten sonra Escobar, yelerinin pek ouna, byk para nerilerinden ciddi yldrma hareketlerine kadar deiik yntemlerle bask yaplm olan N Kurucu Meclis araclyla, ikinci bir frsat aryordu. Ancak Escobar'n dmanlar da, onun bu amacn engelle-. mek iin bo durmuyorlard. Yararsz olduu kadar grltl bir rezalete neden olan bir video bandnn temelinde de bu yatyordu. i Bir otel odasna yerletirilmi gizli bir kamerayla, bir Kurucu Meclis yesinin Escobar'n avukat olarak bilinen birinden tam nakit , para ald anda ekildii tahmin ediliyordu. Bu milletvekili, M-19'un listesinden seilmiti ve aslnda Cali kartelinin Medelln karteline kar srdrd savan hizmetindeki silahl gruplarn yesiydi; saygnl, hi kimseyi inandrmaya yetmemiti. Aylar sonra, adaletin nnde silahlarn brakan zel milislerin eflerin-
| den biri, adamlarnn bu dzeysiz televizyon dizisi filmini, Escobar'n meclis yelerine rvet verdiinin kant olarak kullanmak, bunun sonucunda da af ve iade edilmeme konularnn suya dme':|' sini salamak iin ektiklerini anlatmt. Escobar, amaya alt pek ok cephenin arasnda, Villami-; zar'n giriimleri tam doruk noktasna ulamak zereyken, Pacho | Santos'un serbest braklmas konusunda Villamizar'a duyurmadan pazarla girimeyi de denemiti. Dostu olan bir rahibin araclyla, Nisan ay sonlarnda Hernando Santos'a bir mesaj gndererek, ;! avukatlarndan biriyle Usaquen kilisesinde grmesini istedi. Mesajda dediine gre, Pacho'nun serbest braklmas iin son derece 213 nemli bir giriimdi sz konusu olan. Hernando, yalnzca o rahibi tanmakla kalmyor, onu yaayan bir aziz olarak da gryordu; bu yzden de, randevuya tek bana ve dakik olarak, belirtilen gnn akam saat tam sekizde gitmiti. Kilisenin loluu iinde zorlukla grlebilen avukat, kendisinin kartellerle hibir ilgisi bulunmad konusunda onu uyarm, ama Pablo Escobar mesleinin vaftiz babas olduundan bu iyilii kendisinden esirgeyemediini sylemiti. Onun grevi, Hernando Santos'a iki metin teslim etmekle snrlyd: bunlardan biri, Uluslararas Af rgtnn Medelln polisi aleyhindeki bir raporu, br de, zel Timin insan haklan ihlalleri zerinde bamakale havasnda yazlm bir yaznn orijinaliydi. - Ben buraya yalnzca olunuzun hayatn dnerek geldim -dedi avukat-. Bu makaleler yarn baslrsa, Francisco ertesi gn zgrlne kavuacak. Hernando, daha nce yaymlanmam olan bamakaleyi politik bir gzle okudu. Bunlar, Escobar tarafndan onca kez ihbar edilmi olaylard, ama kantlanmalar olanaksz tyler rpertici ayrntlar ieriyordu. Ciddi, biraz da hnzrca bir ifadeyle yazlmt. Avukata baklrsa, yazar, Escobar'n ta kendisiydi; onun slbuna benziyordu da. Uluslararas Af rgtnn belgesi, baka gazetelerde daha nce yaymlanmt; Hernando Santos da onu yinelemekte bir saknca grmyordu. Oysa o bayaz, kant gstermeksizin yaymlanabilmek iin fazlasyla ciddiydi. "Onlar bana yollasn, Pacho'yu sa-lvermeseler bile hemen basalm," dedi Hernando. laf olsun diye sylyordu. Grevinin sona erdiinin bilincinde olan avukat, frsattan yararlanarak, Hernando'ya, Guido Parra'nn arabuluculuk iin kendisinden ne kadar cret aldn sordu. - Tek kuru bile almad -diye yant verdi Hernando-. Paradan hi sz edilmedi. - Bana dorusunu syleyin -dedi avukat-, nk Escobar hesaplar denetler; o her eyi denetler, bu bilgiye de ihtiyac var. Hernando, olumsuz yantn yinelemi, randevu resm bir vedalamayla sona ermiti. Belki de o gnlerde, ilerin sona ermek zere olduuna inanan tek kii, yldzlar araclyla ulusun yaamn dikkatle gzlemle214 yen ve Pablo Escobar'n yldz haritas zerinde artc sonulara varm olan Kolombiyal astrolog Mauricio Puerta'yd. Escobar, 1 Aralk 1949 gn, sabah saat 11.50'de Medelln'de domutu. Dolaysyla ykselen burcu Balk olan Yay burcundan-d ve olabilecek en kt kavuma konumundayd: Baak burcunda Mars'la Satrn yan yana gelmilerdi. Eilimleri, acmasz bir otori-terlik, zorbalk, doyuma erimez bir tutku, isyankrlk, dzensizlik, boyunemezlik, anari, disiplinsizlik, otoriteye kar saldrganlk. Sonunda da kesin bir zl: ani bir lm. 30 Mart 1991'den balayarak gelecek yl boyunca Satrn'den be derece uzaklkta olacakt; yazgsn kesinletirmek * iin yalnzca seenei kalyordu: ya hastane, ya mezarlk, ya da ** hapishane. Drdnc bir seenek -yani manastr-, onun durumunda pek olas grnmyordu. Her ne olursa olsun, o dnem, kesin bir anlamaya varmaktansa, bir pazarln koullarn saptamaya
daha uygundu. Demek oluyordu ki, onun iin en iyi seenek, h-: kmetin kendisine nerdii artl teslimdi. "Escobar kendi yldz haritasyla bu kadar ilgilendiine gre pek tedirgin olsa gerek," demiti bir gazeteci. nk Mauricio Pu-erta'nn haberini alr almaz, onun yldz fal tahlilini en ince ayrn-/ ularna kadar renmek istemiti. Ancak Escobar'n iki elisi, gide-.;: ekleri yere ulaamamlar, bir tanesi sonsuza dek yok olmutu, i Bunun zerine Puerta, Escobar'n ulaabilecei bir konumda olmak iin, Medelln'de reklam ok yaplan bir seminer dzenlemi, , ama bir dizi acayip aksilikler, bu bulumay engellemiti. Puerta, '| bunlar, artk kanlmaz olan bir yazgda hibir eyin araya girmemesi iin yldzlarn koruyuculuuna yormutu. Pacho Santos'un kars da, Diana'nn lmn alacak bir aklkla nceden haber vermi olan bir falc kadnn doast aklamalarna tank olmu, falc, ayn kesinlikle kendisine Pac-ho'nun sa olduunu sylemiti. Nisan aynda kalabalk bir yerde yeniden karlat falc, yanndan geerken kulana yle fsldamt: Seni kutlarm. Artk onun geri geleceini gryorum. te tek rahatlatc belirtilerin bunlar olduu bir srada, peder Garcfa Herreros, o gizli mesajn Pablo Escobar'a iletmiti. Bu ilah karara nasl vard ve Covenas denizinin bu ile ne ilgisi olduu, 215 lkeyi hl merakta brakan konular. Ancak byle bir eyin nasl aklna geldii, daha da artc. Peder Garcia Herreros, 12 Nisan 1991 Cuma gn, AiDS'in erken tehisi konusunda Tanrnn Dakikas'nda. bir uzman doktor bulundurulmasn istemek zere, malarya asn bulan ansl doktor Manuel Elkin Patarroyo'y ziyaret etmiti. Yannda da, -kendi camiasndan gen bir rahipten baka-, kendisine dnya ilerinde danmanlk yapan, yakn dostu, drt drtlk bir Antioquia'h vard. Adnn anlmamasn isteyen bu hayrsever kii, kendi giriimiyle yalnzca zel bir kilise ina ettirip peder Garcia Herreros'a balamakla kalmamt, ayn zamanda onun hayr ilerine gnll parasal katklarda da bulunuyordu. Kendilerini doktor Patorroyo'nun Baklk Bilimi Enstitsne gtrmekte olan otomobilde giderlerken, bir anda iinde bir esinlenme hissetmiti. Baksanza peder -dedi ona-. Pablo Escobar'n teslim olmasna yardm etmek zere neden bu ie girmiyorsunuz? Bunu, herhangi bir giri yapmadan, hibir vicdani nedene dayanmakszn sylemiti. Tanrdan sz ederken hep yapld gibi, "Yukardan gelen bir mesajd bu," diye anlatacak sonradan, Tanrnn kullarna yarar bir sayg ve ona yaknlk duygusunun verdii gvenle. Yal rahibin yreine ok gibi saplanmt bu szler. Yz kpkrmz olmutu. Onu iyi tanmayan doktor Patarroyo, gzlerinden salan enerjiden ve i bitirme duygusundan etkilenmiti, ama yanndaki o kii, durumu farkl gryordu. "Peder, havada uar gibiydi -diye anlatt- O ziyaret boyunca, benim kendisine yaptm neriden baka bir ey dnemez oldu; dar ktmzda da onu yle aceleci grdm ki, beni korkuttu." Bylece o hafta sonu onu alp, dinlenmek zere, binlerce turistin doldurduu ve gnde iki yz elli bin varillik bir ham petrol boruhattnn son bulduu, popler bir yazlk yeri olan Covefias'taki bir tatil evine gtrmt. Peder, bir an bile huzur bulamyordu. Pek az uyuyabiliyor, yemein ortasnda sofradan kalkveriyor, gnn ya da gecenin herhangi bir saatinde kumsalda uzun yryler yapyordu. "Ey Co-venas denizi -diye baryordu, dalgalarn gmbrtsne kar-. Bunu yapabilecek miyim? Bunu yapmal mym? Sen ki her eyi bilirsin: bunu denerken lr myz?" Bu bunalml yrylerin sonunda, sanki yantlar gerekten denizden alm gibi, cesaretini 216 tmyle toplam olarak eve giriyor, ev sahibiyle, bu projenin en ince ayrntlara kadar tartyordu. Sal gn Bogota'ya dndklerinde, konuyu bir btn olarak grebilmesi, onu eski soukkanllna kavuturmutu. aramba gn, her zamanki ilerine yeniden balamt: saat altda kalkp duunu yapm, beyaz yakal siyah cppesinin stne, hi eksik etmedii beyaz panosunu giymi ve hayatnn yars boyunca onsuz yapamad sekreteri Paulina Garzn'un yardmyla, gecikmi ileri
yoluna koymaya balamt. O geceki programn, kendisini tutsak eden o saplantyla hibir ilgisi olmayan farkl bir konu zerine yapmt. Perembe sabah, doktor Patarroyo, sz vermi olduu gibi, talebine olumlu bir yant yollamt. Peder, o gn le yemei yemedi. Saat yediye on kala Inravisin stdyolarna giderek programn yapm ve kameralarn karsnda dorudan Escobar'a seslendii o mesajn uyduruvermiti. Kalan ksa mrn deitiren bir altm saniye oldu bu. Eve dndnde, lkenin her yanndan gelen telefon mesajlaryla dolu bir sepet ve o geceden balayarak, Pablo Escobar' elinden tutup cezaevine gtrme amacn yerine getirene kadar kendisini gzden kaybetmeyecek olan bir yn gazeteci karlamt onu. Final sreci balyordu, ama sonunun ne olaca belirsizdi, nk kamuoyu, o iyikalpli rahibin bir aziz olduuna inanan kalabalklarla, onun yar deli olduu kansndaki inanszlar arasnda ikiye blnmt. in dorusu, rahibin hayat, onun yar deli olduu dnda pek ok ey gsteriyordu. Ocak aynda seksen iki yan bitirmiti; Austosta da rahipliinin elli ikinci yln kutlayacakt; devlet bakan olma dleri kurmayan nfuz sahibi tek Kolombiyalyd. Kar gibi beyaz salar, cppesinin zerine giydii beyaz panosu, lkenin en sayg gren imajlarndan birini tamamlyordu. On dokuz yanda kitap halinde yaymlad iirler yazmt; Senescens takma adyla yazd yine genlik dneminin baka iirleri de vard. Bir yk kitabyla ald unutulmu gitmi bir dle, yapt hayr ileri nedeniyle verilmi krk alt niana sahipti. yi gnlerde de, kt gnlerde de ayaklarn yere hep sk basm, laik bir toplumsal yaam srmt; her trl fkray anlatr, kendisine anlatlmasna da izin verirdi; gerei syleme zaman geldiinde ise, savan halkna zg panosunun altnda her zaman tam olduu o ateli Santander'li kimlii kard ortaya. 217 I San Juan Eudes kilisesindeki rahip evinde, onarlmasna yanamad, her yan akan kevgir gibi delik deik bir odada, tam bir manastr sadelii iinde yayordu. Tahtalardan oluan ikesiz ve yastksz bir yatakta, rahibelerin kendisi iin hazrladklar, minik evler biiminde desenlerle bezeli, rengrenk apudardan yaplm bir yatak rtsyle uyurdu. Bir keresinde kendisine sunduklar kuty bir yast, Tanrnn yasasna aykr grnd iin kabul etmemiti. Yeni bir ift ayakkab hediye edilmedike eski ayakkablarn deitirmez, yerine yenilerini vermedikleri srece ne giysisini, ne de beyaz panosunu stnden karrd. ok az yemek yerdi, ancak sofrada zevk sahibiydi; iyi yemekten, kaliteli araptan anlar, ama hesab kendisinin dediini sanrlar korkusuyla lks restoranlara davet edilmesine izin vermezdi. Davetli olduu bir keresinde, yznde badem byklnde bir elmas tayan soylu bir hanmefendi grmt. Byle bir yzkle -demiti dobra dobra, yoksullar iin yz yirmi tane kk ev yapardm. Bu szlere aran hanmefendi, ne y,ant vereceini bilememi, ama ertesi gn, dosta bir notla birlikte yz ona yollamt. Elbette ki yz yirmi eve yetmemiti, ama peder, ne yapp edip yaptrmt o evleri. Paulina Garzn de Bermdez, Gney Santander'den Chipa-t'lyd; 1961 ylnda on be yandayken, usta bir daktilo olarak, tavsiyeyle, annesiyle birlikte Bogota'ya gelmiti. Gerekten de yleydi; buna karlk telefonla konumasn bilmiyordu; alveri listeleri de, korkun yazm hatalar yznden zmlenemez haldeydi, ama pederin kendisini ie almas iin her ikisini de iyi yapmay renmiti. Yirmi be yanda evlenmi, -bugn ikisi de sistem mhendisi olan- Alfonso adnda bir olu, Mara Constanza adnda bir kz olmutu. Paulina, pederin yannda almay srdrebilmek iin iini ayarlamt; peder, haklarn ve grevlerini ona yava yava vermi, sonunda ylesine ondan vazgeemez olmutu ki, artk lke iinde de dnda da birliste yolculuk ediyorlard, ama hep yanlarnda bir baka rahip daha bulunuyordu. "Dedikodulardan kanmak iin," diye aklyordu Paulina. Sonunda, yalnzca kendi kendine yapmay asla beceremedii kontaklenslerini takp karmak iin de olsa, her yere onunla birlikte gider olmutu. Son yllarda peder, sol kulann iyi iitmez olmaya balamasyla sinirli bir insan olup kmt; belleindeki boluklar da onu
218 ileden karyordu. Yava yava klasik dualar brakmaya balam, ary bir esinlenmeyle uydurduu kendi dualarn yksek sesle okur olmutu. Kak diye yapt n, halkn, sularla konumak, onlarn aklarn ve yollarn deitirmek gibi doast bir gce sahip olduu yolundaki inancyla ayn oranda artyordu. Pablo Escobar konusundaki anlayl davran, general Gustavo Rojas Pi-nilla'nn,1 1957'nin Austos aynda Kongre tarafndan yarglanmak zere geri dnmesiyle ilgili bir szn hatrlatyordu: "Bir insan yasalara teslim olursa, sulu bile olsa, byk bir saygya layk demektir." mrnn neredeyse sonunda, dzenlenmesi son derece sorun yaratm olan Bir Milyonluk Ziyafet gecelerinden birinde, bir arkada ona, daha sonra ne yapacan sormu, peder de on dokuz yanda birinin verecei bir yant vermiti: "Bir ayra uzanp yldzlar seyretmek istiyorum." Televizyon mesajnn ertesi gn, peder Garcia Herreros, -hi haber vermeden, nceden herhangi bir ilem de yapmadan-, Esco- bar'n teslim olmasna nasl yararl olabileceini Ochoa kardelere sormak zere, Itag hapishanesinde boy gstermiti. Ochoa'larda tam bir aziz olduu izlenimini brakmt, ama gznne alnmas gereken tek bir saknca vard: krk yldan fazla bir sredir cemaatiyle gnlk vaazlar araclyla ilutiim halinde olduundan, kamuoyuna aklamakla ie balayamayaca herhangi bir giriimi akl almyordu. Ama onlar iin kesin olan ey, Don Fabio'ya mucizevi ifeir arabulucu gibi grnm olmasyd. Bunun iki nedeni vard: Birincisi, Escobar'n, Villamizar' kabul etmesini engelleyen ekinceleri, peder szkonusu olduunda ortadan kalkard. kincisi de, pederin o ilah imaj, Escobar'n takmn hep birlikte teslim olmaya raz edebilirdi. ki gn sonra, peder Garcia Herreros, bir basn toplantsnda, gazetecilerin rehin tutulmasnn sorumlularyla balant halinde olduklarn aklayarak, yaknda serbest braklmalar konusundaki iyimserliini ifade etti. Villamizar, gidip onu Tanrnn Dakika-sz'nda bulmak iin bir an bile duraksamamt. tag hapishanesine yapt ikinci ziyaretinde de onunla birlikte gitmi ve ayn gn, teslim olma ilemiyle doruk noktasna eriecek olan o pahal ve gizli sre balatlmt. Bu sre, pederin- Ochoa'larn hcresinde yaz- drd ve Mara La'nn yaz makinesiyle temize ektii bir mek' Genera! Gustavo Rojas Pinilla: 1900 ylnda domu Kolombiyal politikac. 13 Haziran 1953'te iktidar ele geirmi, 1957'de asker bir cunta tarafndan iktidardan uzaklatrlmt. (ev.) 219 tupla balyordu. Onun karsnda ayakta durarak, o bir dakikalk din sohbetlerindeki ayn yetenek, ayn havarice tavr, ayn Santan-der ivesiyle yaratmt mektubu. Escobar', Kolombiya'y bara kavuturma yolunu birlikte aramaya aryordu. "Senin, ailenin ve dostlarnn haklarnza sayg gsterilmesi iin," hkmetin kendisini garantr olarak atayacana olan umudunu ifade ediyordu. Ama hkmetin veremeyecei eyleri istememesi konusunda onu uyaryordu da. "Sevgi dolu selamlarmla," diye bitirmeden nce de, mektubun asl pratik amacn belirtiyordu: "Her ikimiz iin de gvenli bir yerde bulaabileceimize inanyorsan, bunu syle bana." Escobar, kendi eliyle yazd bir mektupla, gn sonra yant vermiti. Bar uruna bir zveri olarak teslim olmay kabul ediyordu. Balanmay beklemediini, varolar kasp kavuran polislere kar ar cezalar deil disiplin cezalar istediini aka belirtiyor, ama sert misillemelerle karlk verme kararllndan da vazgemiyordu. Geri Kolombiyal olsun, yabanc olsun, hibir yargcn kendisini mahkm ettirmeye yeterli kantlar olmadn kesinlikle biliyordu ama herhangi bir suunu itiraf etmeye hazrd ve dmanlarna da ayn kurallarn uygulanacana gveniyordu. Yine de, pederin heyecanla umduunun tersine, onunla buluma nerisine hi deinmiyordu. Peder, medyaya olan cokusunu denetim altnda tutaca konusunda Villamizar'a sz vermi, balangta bunu ksmen yerine getirmiti de, ama neredeyse ocuka denebilecek serven ruhu, gcnn ok zerindeydi. yle bir beklenti yaratlm, basn yle byk bir seferberlik iine girmiti ki, o andan sonra evinin kapsna kadar peini brakmayan bir yn muhabirle televizyon ve radyonun gezgin ekipleri olmadan bir adm bile atamaz olmutu.
Villamizar, be ay boyunca Rafael Pardo'nun neredeyse kutsal denebilecek ketumluu iinde kesin bir gizlilikle srdrd almalarndan sonra, peder Garcia Herreros'un ifade kolaylnn, operasyonun btnn srekli bir tehlike altnda tuttuunu dnyordu. Bunun zerine, -bata Paulina olmak zere- pederin en yaknndaki kiilerin yardmn isteyip salam, baz eylemlerin hazrlklarn, nceden ona haber vermek zorunda kalmadan yr-tebilmiti. 220 . | . 13 Mays gn Escobar'dan ald bir mesajda, pederi La Lo-ma'ya gtrerek, onu gerektii srece orada tutmas isteniyordu. Bunun gn olabilecei gibi ay da olabilecei konusunda onu uyaryordu, nk operasyonun her admnn titizlikle kendisi tarafndan gzden geirilmesi gerekiyordu. Herhangi bir gvenlik kukusu nedeniyle son dakikada iptal edilmesi olasl bile vard. Neyse ki peder, uykularn karan byle bir sorun iin her zaman emirlerine amadeydi. 14 Mays sabah saat bete, Villamizar, pederin kapsn alm, sanki gnn ortasndaym gibi brosunda alr bulmutu onu. Hadi yryn, peder -dedi ona-, Medelln'e gidiyoruz. 1 Ochoa'lar, pederi gerekli olduu srece oyalayabilmek iin La Loma'da her eyi hazrlamlard. Don Fabio orada deildi, ama evin kadnlar her eyle ilgileneceklerdi. Pederi megul etmek kolay olmamt, nk bylesine beklenmedik ve acele bir yolculuun ancak ok ciddi bir ey iin olabileceinin farkndayd. Kahvalt ok uzun srm, peder karnn iyice doyurmutu. Sabah saat on sralarnda, Martha Nieves, olay fazla abartmamaya alarak, Escobar'n her an kendisini kabul edebileceini bildirdi ona. Peder, arm, mutlu olmutu, ama Villamizar onu gereklerle yz yze getirene kadar ne yapacan bilememiti. imdiden bilseniz iyi olur, peder -diye Villamizar uyard onu-. Belki de ofrle tek banza gitmeniz gerekebilir; nereye olaca ve ne kadar srecei de bilinmez. Pederin benzi solmutu. Tespihini elinde zorlukla tutarken, kendi uydurduu dualarn yksek sesle okuyarak bir aa bir yukar dolayordu. Pencerelerin nnden her geite, kendisini almaya gelecek olan arabann grnmesi korkusuyla, hi gelmemesi kaygs arasnda blnerek, yola doru bakyordu. Telefonla konumak istemi, ama kendi de tehlikenin bilincine varmt. "Neyse ki Tanryla konumak iin telefona gerek yok," dedi. Biraz ge saatte ve kahvaltdan daha da itah ekici olan le yemeinde sofraya oturmak istememiti. Kendisi iin hazrlanm olan odada, frfrl tavanlyla piskoposlarnkini andran bir yatak vard. Kadnlar, onu biraz dinlenmeye raz etmeye- almlard; o da kabul etmi grnyordu, ama uyumad. Stephen Hawking'in, Tanrnn var olmadn metamatiksel hesap yoluyla gstermeye alan, o gnlerin moda kitab 2amann Ksa Tarihi'm huzursuzlukla oku221 yordu. Saat drde doru, Villamizar'n uyuklamakta olduu odaya gelmiti. Alberto -dedi ona-, Bogota'ya dnsek iyi olacak. Onu caydrmak zor olmutu, ama kadnlar, tatl dilleri ve becerileriyle baarmlard bunu. Akam hava kararrken bir bunalm daha geirmiti, ama artk ka yolu yoktu. Geceleyin yolculuk yapmaktaki ciddi tehlikelerin o da bilincindeydi. Yatma vakti geldiinde, kontaklenslerini karmak iin birinin yardm etmesini istedi, nk onlar hep Paulina karr, Paulina takard, kendi kendine beceremiyordu. Villamizar hi uyumamt, nk Esco-bar'n, gecenin karanlnn, pederle olan randevusu iin daha gvenli olacan dnebileceini gzard etmiyordu. Peder de bir dakika bile uyumamt. Sabah saat sekizdeki kahvalt, bir nceki gnknden daha da ekiciydi, ama peder sofraya oturmad bile. Kontaklensleriyle umutsuzca boumay srdryordu; sonunda iftlikteki khya kadn uraa didine onlar yerletirmeyi becerene kadar kimse yardm edememiti ona. lk gn-kinden farkl olarak ne sinirli grnyor, ne de bir utan br uca soluk solua dolayordu; gzlerini otomobilin gelmesi gereken yola dikerek oturmutu. Sabrszlna yenik dene kadar da ylece oturmu, sonra bir srayta yerinden kalkmt.
Ben gidiyorum -dedi-, bu cenabet i kabak tad verdi. le yemeinden sonrasna kadar beklemeye raz edebildiler onu. Bu vaat, keyfini yerine getirmiti. Yemeini gzelce yemi, sohbet etmiti; en iyi zamanlarndaki 4tadar neeliydi; en sonunda da le uykusuna yatacan syledi. Ama sizi uyaryorum -dedi parman tehditkr bir tavrla sallayarak-. le uykusundan kalkar kalkmaz gidiyorum. Martha Nieves, uyandnda pederi orada alkoyabilmelerine yarayabilecek yan bilgiler elde etme umuduyla bir yerlere telefonlar etmi, ama bir ey renmek mmkn olmamt. Saat ten biraz nce hepsi salonda uyuklarlarken, bir motor sesi onlar kendine getirdi. Otomobil oradayd ite. Villamizar, bir srayta yerinden kalkt, pederin yatak odas kapsn saygyla tklattktan sonra kapy itti. Peder -dedi-. Sizi almaya geldiler. Peder, yan uykulu bir halde elinden geldiince kalkmaya abalad. Villamizar'n ii cz etmiti; kemiklerinin zerinden sarkan derileriyle, korkudan geirdii rpertiler iinde, tyleri yolunmu 222 zavall bir kuu andryordu peder. Ama bir anda kendine gelip istavroz karm, byyerek yeniden o kararl ve gl haline kavumutu. "Diz k, olum -diye buyurdu Villamizar'a-. Birlikte dua edelim." Dorulduunda bir baka insan olmutu. Pablo'ya neler oluyor gidip grelim -dedi. Villamizar onunla birlikte gitmek istedii halde buna kalk-mamt bile, nk gidemeyecei nceden sylenmiti, ama ofr bir kenara ekip konuma cesaretini buldu kendinde. Pederden siz sorumlusunuz -dedi ona-. Fazlasyla nemli bir kiidir. Ona ne yapacaklarna dikkat edin. zerinize aldnz sorumluluun bilincinde olun. ofr, sanki Villamizar ahmakm gibi bakt ona, sonra yle dedi: Bir azizle birlikte arabaya binince bamza bir ey gelir mi sanyorsunuz siz? Bir beyzbol apkas kararak, pederi bembeyaz salarndan tanmasnlar diye giymesini istedi. Peder, apkay kafasna geirdi. Villamizar, Medelln'in her yannda asker kaynadn dnmeden edemiyordu. Pederin arabasn durdurmalarndan ve bulumann suya dmesinden kayglanyordu. Ya da gangsterlerle polisin karlkl ateleri arasnda kalmasndan. Onu ofrn yanna oturtmulard. Herkes birden uzaklaan arabann arkasndan bakarken, peder, apkasn karp pencereden frlatt. "Merak etme, evlat! -diye bard Villamizar'a-, sularn hkimiyim ben." Usuz bucaksz krlarda bir gkgrlts gmbr-demi, gkyz tufan gibi bir saanakla boanmt. Peder Garcia Herreros'un Pablo Escobar'la grmeye gidiinin bilinen tek yks, La Loma'ya geri dndnde kendi anlattyd. Escobar'n onu kabul ettii evin, olimpik bir yzme havu-zuyla trl trl spor tesisleri olan, byk, lks bir ev olduunu anlatmt. Yolda giderlerken, gvenlik nedenleriyle otomobili kez deitirmek zorunda kalmlar, ama bir an bile rahat vermeyen o akr akr yamur yznden pek ok polis noktasnda onlar durdurmamlard. ofrn anlattna gre, geri kalan polis noktalar da, ade Edilebilirler'in gvenlik hizmetlerine balyd. Yolculuk saatten fazla srmt, ama byk bir olaslkla onu Pablo Escobar'n Medelln kenti iindeki maliknelerinden birine gtr223 mler ve peder La Lorria'dan ok uzaklara gittiini sansn diye ofr pek ok kez dnp dolamt. Kendisini, silahl olduklar grlen yaklak yirmi kiinin bahede karladn, srdkleri kt hayat ve teslim olmaktaki ekinceleri nedeniyle onlar azarladn anlatmt peder. Pablo Escobar, zerinde ev iinde giydii beyaz pamuklu kostm ve simsiyah, upuzun sakalyla terasta bekliyordu onu. Pederin La Loma'ya vardndan beri duyduu korku, sonra da yolculuktaki belirsizlik, onu grnce yok olmutu. Pablo -demiti ona-, bu cenabet ii ayarlayalm diye geldim.
Escobar da, ayn dosta davran iinde, byk bir saygyla ona karlk vermiti. Salondaki iekli kreton kapl koltuklardan ikisine, iki eski dost gibi uzun uzun sohbet etme hevesiyle kar karya oturmulard. Peder, sonunda kendisini yattran bir viski imi, o arada Escobar da, bir bardak meyve suyunu hi acele etmeden ar ar yudumlamt. Ancak grmenin ngrlen sresi, pederin doutan sabrszl ve Escobar'n, mektuplarndaki kadar zl ve konuyu ksa kesen konuma slbu nedeniyle, eyrek saate inmiti. Pederin belleindeki boluklardan kayglanan Villamizar, konumalarn not etmesini tembihlemiti ona. O da yle yapm, ama anlalan daha da ileri gitmiti. Belleinin iyi olmad bahanesiyle, Escobar'dan, ana nerilerini kendi eliyle yazmasn istiyor, bir kez yazldktan sonra da, yerine getirilmeleri olanaksz olduu gerekesiyle onlar deitirtiyor ya da sildiriyordu. Bylelikle Escobar, kendisinde bir saplant haline gelmi olan, her trl saldryla sulad polislerin grevden alnmalar konusunu en aza indirgemi, dikkatini inziva yerinin gvenlii zerinde younlatrmt. Pederin anlattna gre, Escobar'a, drt bakan adayna kar giriilen suikastlerin faili olup olmadn sormu, o da ilemedii sular kendisine ykledikleri biiminde dolayl bir yant vermiti. 30 Nisan gn Bogota'daki sokaklardan birinde ilenen profesr Low Mutra cinayetini engelleyemediini ileri srmt, nk bu ok nceden verilmi bir emirdi ve deitirmenin yolu yoktu. Ma-ruja ile Pacho'nun serbest braklmalarna gelince, kendisini o olaylarn faili olarak balayabilecek herhangi bir ey sylemekten kanm, ama ade Edilebilirler'in onlar normal koullar altnda ve salkl olarak tuttuklarn, kendilerinin teslim olma koullar ze224 rinde anlamaya varlr varlmaz da rehinelerin serbest braklacaklarn sylemiti. zellikle de Pacho'yla ilgili olarak byk bir ciddiyetle yle demiti: "Karlmaktan ok mutlu o." Son olarak da, bakan Gaviria'nn iyi niyetini takdir etmi, bir anlamaya varmalarndan duyduu mutluluu dile getirmiti. Kimi zaman peder tarafndan yazlan, byk bir blm ise Escobar'n kendi eliyle dzeltilmi ve daha iyi aklanm olan bu kt, teslim olma ileminin ilk resm neriiydi. Peder tam vedalamak zere yerinden kalkmken, kontak-lenslerinden biri dmt. Yeniden takmaya alrken Escobar ona yardm etmi, hizmetkrlar da yardma armlard, ama bir . yarar olmamt. Peder, umutsuz bir durumdayd. "Yapacak bir ey yok -demiti-. Bunu becerebilecek tek kii Paulina'dr." Escobar'n onun kim olduunu ok iyi bilmesine, o anda da nerede bulunduundan haberi olmasna ok armt. Merak etmeyin, peder -demiti-. sterseniz onu getirtiriz. Ancak peder, dn yolunun kaygsna daha fazla dayanacak durumda olmadndan merceklerini takmadan gitmeyi yelemiti. Birbirleriyle vedalamadan nce Escobar, boynunda tad kk bir altn madalyonu kutsamasn istemiti ondan. Peder, korumalar tarafndan kuatlm olan bahede yerine getirmiti bu isteini. Peder -demilerdi onlar da-, bizi kutsamadan gidemezsiniz. Diz kmlerdi. Don Fabio Ochoa, peder Garcia Herrero'nun arabuluculuunun, Escobar'n adamlarnn teslim olmalar asndan belirleyici olacan sylemiti. Escobar da yle dnyor olmalyd, belki de bu yzden, onlara iyi rnek olmak iin, onlarla birlikte diz kmt. Peder, hepsini birden kutsam, yasal hayata geri dnerek barn kurulmasna yardmc olmalarn tlemiti onlara. Gidip gelmesi alt saatten fazla srmemiti. Akam saat sekiz buuk sralarnda, artk prl prl yldzlar altnda La Loma'ya geri dnm, on be yandaki bir okullu ocuk gibi atlayarak inmiti arabadan. Sakin ol, evlat -demiti Villamizar'a-, burada hi sorun yok, hepsini dize getirdim. Pederi rahatlatmak kolay olmamt. nsan telalandracak bir heyecana kaplm, ne sakinletiriciler kr etmiti, ne de Ochoa kadnlarnn kaynatt yattrc otlar. Yamur devam ediyordu, yine de o, vakit kaybetmeden Bogota'ya uup haberi duyurmak, anBir Karlma yks 225/15
lamay hemen orackta balamak zere devlet bakanyla konuarak bar ilan etmek istiyordu. Birka saat uyumasn salayabilmilerdi, ama klar snk evin iinde sabah karanlndan beri dolap duruyor, kendi kendine konuarak, esinlendii dualarn yksek sesle okuyordu, ta ki sonunda uyku, afakla birlikte onu yataa serene kadar. 16 Mays sabah saat on birde Bogota'ya vardklarnda, haber, radyolardan gmbr gmbr veriliyordu. Villamizar, havaalannda olu Andres'le karlam, heyecanla sarlmt ona. "Sakin ol, olum -demiti-. Annen gne kalmaz dardadr." Rafael Pardo ise, Villamizar bunu ona telefonda sylediinde, o kadar kolay inanmamt. Gerekten sevindim, Alberto -demiti-. Ama fazla hayale kaplmayn. Villamizar, karlma olayndan beri ilk kez olarak bir arkada partisine katlmt; hi kimse, sonu olarak, Pablo Escobar'n verdii daha baka onca belirsiz vaatlerden biri olan bir ey iin bu kadar mutlu olmasn anlayamyordu. O saatlerde peder Garcia Her-reros da, lkedeki -grsel, iitsel ya da yazl- tm haber organlarn bir bir dolamt. Escobar'a kar hogrl olunmasn istiyor, "Onu hayal krklna uratmazsak, barn byk kurucusu olabilir," diyordu. Sonra da adn anmadan Rousseau'nun bir szn ekliyordu: "nsanlarn hepsi ilerinden iyidirler, ama baz durumlar onlar ktle iter." En sonunda da, birbirine karm bir mikrofon yumann ortasnda, aka yle demiti: Escobar, iyi bir insan. El Tiempo gazetesi, ayn 17'si Cuma gn, pederin, ertesi Pazartesi bakan Gaviria'ya teslim edecei kiisel bir mektup getirdiini duyuruyordu. Aslnda Escobar'la kendisinin, grme boyunca drt el olarak aldklar notlan kastediyordu. ade Edilebilirler, Pazar gn, haberlerin karmaas arasnda dikkatlerden kama tehlikesi geiren bir bildiri yaynlamlard: "Francisco Santos ile Ma-ruja Pachn'un serbest braklmalar emrini vermi bulunuyoruz." Ne zaman olduunu sylemiyorlard. Yine de radyo, haberi olmu gibi veriyordu; heyecan iindeki gazeteciler de, rehinelerin evlerinde nbet tutmaya balamlard. Artk son perdeye gelinmiti: Villamizar'n Escobar'dan ald bir mesajda, Maruja Pachn ile Francisco Santos'u o gn deil, ertesi gn -yani 20 Mays Pazartesi gn- saat akamn yedisinde sa226 hverecei bildiriliyordu. Ama Sal sabah saat dokuzda, Villamizar'n, Escobar'n teslim olmas iin bir kez daha Medelln'e gitmesi gerekecekti. 227 11 Maruja, ade Edilebilirlerin bildirisini, 19 Mays Pazar akam saat yedide duymutu. Serbest braklmalarnn ne saatini, ne de tarihini sylyordu; ade Edilebilirler'in davran biimine baklrsa, be dakika sonra olabilecei gibi, iki ay iinde de olabilirdi bu. Khyayla kars, kutlamaya hazr bir halde odaya dalvermilerdi. Bu i bitti bile! -diye bardlar-. Bunu kutlamak gerek. Maruja'nn, dorudan doruya Pablo Escobar'dan gelecek bir habercinin azndan resm emri duyana kadar beklemeye onlar raz edebilmesi ok zor olmutu. Kendisi bu habere armamt, nk son haftalarda ilerin, oday halyla kaplamak gibi cesaret krc bir vaatle geldikleri zaman tahmin ettiinden daha iyiye gittiini gsteren, yanlgya meydan vermez baz sinyaller almt. Kolombiya Onlar Geri stiyor'un son yaynlarnda, her defasnda daha fazla dostlar ve popler sanatlar ekrana kar olmutu. Maruja, iyimserlii yenilenmi olarak, televizyon dizilerini ylesine dikkatle izliyordu ki, o umutsuz aklarn gliserinle yaplm gzyalarn-da bile kendisi iin ifreli mesajlar kefettiini sanyordu. Peder Garcia Herreros'un, gnden gne daha da grlmeye deer olan haberleri, inanlmazn gereklemekte olduunu aka belli ediyordu. Maruja kameralarn nne o ackl rehine eofmanyla kmasna neden olabilecek vakitsiz bir salverilmeyi ngrerek, oraya geldii zamanki kyafetini giymek istemiti. Ama radyodan yeni haberler verilmemesi ve yatmaya gitmeden nce resm emri bekleyen khyann hayal krkl,
yalnzca kendi kendisine kar da olsa, gln duruma dmemek iin dikkatli olmaya itmiti onu. Yksek dozda bir uyku hap alarak, ne kim, ne de nerede olduunu bilmemek gibi korkun bir duygu iinde ertesi gne kadar, yani Pazartesiye kadar uyanmad. 228 Villamizar' hibir kuku huzursuz etmi deildi, nk Esco-bar'n bildirisi yanlgya meydan vermiyordu. Bunu gazetecilere de sylemi, ama ona aldrmamlard. Saat dokuz sralarnda, bir radyo istasyonu, Bayan Maruja Pachn de Villamizar'n, Salitre mahallesinde az nce serbest braklm olduunu abartl bir ifadeyle duyurdu. Gazeteciler, heyecanla dar koumular, ama Villami-zar hi istifini bozmamt. Onu asla bana bir i gelebilecek kadar kuytu bir yerde brakmazlar -dedi-. Kesinlikle yarn brakacaklardr, hem de gvenli bir yerde. Muhabirlerden biri, elinde mikrofonla yolunu kesmiti. Sizin o insanlara duyduunuz gven -dedi- ok artc. Bu bir sava sz -dedi Villamizar da. Kendisine daha yakn olan gazeteciler, Villamizar evi kapatmak zere dar kmalarn isteyene kadar koridorlarda -kimileri de barda- kalmlard. Daha bakalar ise, binann karsndaki kamyonetlerle otomobillerin iinde kamp kurmular, geceyi orada geirmilerdi. Villamizar, Pazartesi sabah, her zamanki gibi, saat alt haberleriyle uyanm, saat on bire kadar yataktan kmamt. Telefonu olabildiince az megul etmeye alyordu, ama gazetecilerle arkadalarnn telefonlar nefes aldrmyordu ona. Gnn haberi, karlanlarn hl beklendii yolundayd. Peder Garcia Herreros, kocasnn ertesi Pazar serbest braklaca haberini gizlice vermek zere Perembe 'gn Mariave'yi ziyaret etmiti. Bu haberi, ade Edilebilirler'in salvermelerle ilgili ilk bildirisinden yetmi iki saat nce nasl rendiini anlamak mmkn deildi, ama Santos ailesi, buna oldu gzyle bakyordu. Olay kutlamak iin, babalarnn Mariave ve ocuklarla resimlerini ekmiler, Pacho'nun bunu kiisel bir mesaj olarak alglamas umuduyla, Cumartesi gn El Tiempo'da. basmlard. Gerekten de yle oldu: Pacho, rehin tutulduu hcresinde gazeteyi aar amaz, pederin giriimlerinin doruk noktasna ulatn apak grmt. Muhafzlar azlarndan bir ey karrlar m diye masum tuzaklar kurarak, mucizenin beklentisi iinde btn gn huzursuz geirmi, ama hibir ey renememiti. Haftalardan beri konuyu az229 larndan drmeyen radyoyla televizyon, o Cumartesi haberi geitirmiti. Pazar gn, her zamanki gibi balamt. Pacho'ya, muhafzlar sabahleyin biraz tuhaf ve tedirgin gibi grnmlerdi, ama gn boyunca yava yava her Pazar yaptklar ilere dnmlerdi: pizzal zel le yemei, televizyonda klielemi film ve programlar, biraz iskambil, biraz futbol. Birdenbire, artk kimsenin beklemedii bir srada, Cripton'un haber spikeri, ade Edilebilirlerin kalan son iki rehinenin serbest braklacaklarn duyurduklar haberiyle at blteni. Pacho, bir zafer narasyla yerinden frlayarak, nbetteki muhafzn kucaklad. "Kalp krizi geireceimi sandm," diye anlatt sonradan. Ama muhafz, kuku dolu bir ihtiyatla karlamt haberi. - Dorulanmasn bekleyelim -dedi. teki radyo ve televizyon haberlerini de abucak taramlard; bildiri hepsinde vard. Bunlardan biri, El Tiempo'nun haber dairesinden yayin yapyordu; Pacho, sekiz ay sonra, zgr hayatn salam zeminini bir kez daha ayann altnda hissetmiti: Pazar nbetindeki biraz da zntl hava, caml blmelerindeki her zamanki yzler, kendi alma kesi. Haber blteninin zel muhabiri, ok yakn olan serbest braklma haberini bir kez daha yineledikten sonra, mikrofonu tpk bir dondurma klah gibi- tutarak, bir spor yazarnn azna gtrp yle sordu: - Bu habere ne diyorsunuz? Pacho, haber dairesi bakan olarak eletiride bulunmadan edemedi. - Ne aptalca bir soru! -dedi-. Yoksa beni bir ay daha tutmalarn syleyeceini mi bekliyordu?
Radyo ise, her zamanki gibi, televizyon kadar amansz deil, ama daha duygulandrcyd. Pek oklar Hernando Santos'un evinde toplanyorlar, oradan, nlerine kim gelirse onlarn aklamalarn yaynlyorlard. Pacho'nun tedirginliini arttrmt bu, nk kendisini hemen ayn gece salvermelerini dnmek sama gelmiyordu ona. "mrmn en uzun yirmi drt saati ite byle balad -diye anlatt-. Her saniye bir saat gibiydi." Basn, her yandayd. Televizyon kameralar, Pacho'nun evinden babasnnkine gidiyorlard; her ikisi de Pazar gecesinden beri akrabalar, arkadalar, yalnzca merakllar ve dnyann her yerinden gelmi gazetecilerle dolup tayordu. Mariave ile Hernando 230 ' | Santos, haberlerin ald beklenmedik biimlere gre bir evden tekine ka kez gittiklerini hatrlamyorlard, o kadar ki, sonunda Pacho, televizyonda hangi evin kimin evi olduunun iinden kamaz olmutu. in kts, her iki evde de onlara yeniden ayn sorular soruyorlard; durum ekilmez olmutu. Dzensizlik yle bir hal almt ki, Hernando Santos, kendi evine skp kalm kalabaln arasndan kendine yol aamam, ieriye usulca garajdan girmek zorunda kalmt. Nbette olmayan muhafzlar, Pacho'y kutlamaya gelmilerdi. Bu habere o kadar sevinmilerdi ki, Pacho, onlarn kendi gardiyanlar olduunu unutmu, toplant, ayn kuaktan yakn arkadalar arasnda bir partiye dnmt. Tam o dakikada, muhafzlarn topluma geri kazandrma amacnn, zgrlne kavumasyla baarszla uramakta olduunu fark etmiti. Medelln'e g eden Antioquia'h genlerdi bunlar; varolarda kendilerini kaybediyorlar, hi ekinmeden adam ldryor, ldrlyorlard. Genellikle, babann ok olumsuz, annenin ise ok sert bir imaja sahip olduu, dalm ailelerden geliyorlard. ok yksek cretle almaya alktlar; para kavramlar yoktu. Pacho, sonunda uyuyabildiinde, dnde olaanst bir biimde zgr ve mutlu olduunu grm, ama birden gzlerini atnda, tepesinde her zamanki tavanla karlamt. Gecenin geri kalanm, -her zamankinden daha deli ve daha yakn olan- o deli horoz yznden sknt iinde ve gerekten nerede olduunu bir trl bilemeden geirmiti. Sabahleyin saat altda -gnlerden Pazartesiydi-, radyo, olas salverilmenin saatiyle ilgili hibir ipucu vermeden haberi dorulamt. Ana bltenin saysz tekrarlarnn sonunda, rahip Garcia Herreros'un, bakan Gaviria'yla. grmesinin ardndan, leyin saat on ikide bir basn toplants yapaca da duyuruldu. "Ah Tanrm -dedi Pacho kendi kendine-. Bizler iin bunca ey yapm olan bu adam, inallah son dakikada her eyi berbat etmez." leyin saat birde, serbest braklacan sylemiler, ama saat beten sonrasna kadar bir daha hibir ey renemiti; o saatte, maskeli eflerden biri, -Escobar'n reklam merakna uygun olarak-, Maruja'nn saat yedi haberleri, kendisinin de dokuz buuk haberleri iin tam vaktinde dar kacan, hibir heyecan belirtisi gstermeden haber verdi ona. 231 Maruja'nn sabah ise daha oyalayc gemiti. kinci derece eflerden biri, saat dokuz sralarnda odaya girmi, serbest braklmasnn leden sonra gerekleeceini belirtmiti. Ayrca peder Garcia Herreros'un giriimlerinin baz ayrntlarn da anlatmt ona; belki de son ziyaretlerinden birinde, Maruja kendisine, kaderinin peder Garcia Herreros'un ellerinde olup olmadn sorduunda ona yapt bir hakszl affettirmekti amac. Alayl bir ifadeyle Maruja'ya u yant vermiti: - Merak etmeyin, siz ok daha gvendesiniz. Maruja, adamn soruyu yanl yorumladn fark etmi, pedere kar her zaman byk bir sayg beslediini aklamt hemen. nceleri televizyondaki kimi zaman karmak ve anlalmaz vaazlarna fazla dikkat etmedii doruydu, ama Escobar'a yollam olduu o ilk mesajndan sonra, kendi hayatyla ilgili olmas gerektiini anlam, art arda her gece onu byk bir dikkatle izlemiti. Giriimlerinin nasl gittiini, Medelln'e yapt ziyaretleri, Escobara yapt konumalarn nasl ilerlediini izlemi, onun doru yolda olduundan hi kuku duymamt. Ancak o efin alaycl, belki de pederin, ade Edilebilirler'in gznde, gazetecilerle kamuoyu nnde konuurken
dnlebilecei kadar saygnl olmad korkusunu vermiti ona. Bu kez onun giriimleri sonucu yaknda serbest braklacann dorulanmas, sevincini arttrmt. Rehinelerin serbest braklmalarnn lkede yaratt heyecen zerinde ksaca syletikten sonra, Maruja, karld gece o ilk evdeyken elinden aldklar yzn sorduona. - Sakin olun -dedi adam-. Btn eyalarnz gvende. - Kayglym -dedi Maruja-, nk o yz benden burada deil, bulunduumuz o ilk evde almlard; onu alan da bir daha grmedik. Yoksa siz miydiniz? - Ben deildim -dedi adam- Ama dedim ya, sakin olun, nk eyalarnz orada. Ben onlar grdm. Khyann kars, Maruja'ya neyi eksikse satn almay nermiti. Maruja da ona rimel, ruj, ka kalemi, bir de karld gece yrtlm olan oraplarnn yerine bir ift orap smarlad. Daha sonra, serbest braklma konusunda yeni bir haber olmamasndan kayglanan khya girdi ieri; sk sk olduu gibi, son dakikada planlar deitirmi olabileceklerinden korkuyordu. Oysa Maruja sakindi. Ykand, karld gece stnde olan ayn giysileri giydi; bir tek karken giyecei krem rengi ceketini brakmt. 232 Radyo istasyonlar, kamuoyunun ilgisini, btn gn, karlanlarn beklenmeleriyle ilgili speklasyonlar, aileleriyle rportajlar, yerlerini bir dakika sonra daha da grltl baka sylentilere brakan dorulanmam sylentiler zerinde tutmulard. Ama kesin olan hibir ey yoktu. Maruja, ocuklaryla dostlarnn, belirsizlik glgesi altnda vakitsiz bir sevin iindeki seslerini duyuyordu. Yeniden dekore edilmi olan evini, onu beklemekten sklm grup grup gazeteciler arasnda keyifle konuan kocasn bir kez daha grmt. lk grdnde hi houna gitmemi olan dekorasyonun ayrntlarn inceleyecek vakti olmu, keyfi biraz yerine gelmiti. Muhafzlar, haberleri dinlemek ve seyretmek iin o lgnca A temizlik abalarna ara veriyorlar, onu rahatlatmaya alyorlard, T ama gn ilerledike bunu daha az becerebiliyorlard. Bakan Gaviria, devlet bakanlnn krk birinci Pazartesi sabah bete, alar saati kurmadan uyanmt. Bazen kendisinden daha ge yatan Ana Milena'y uyandrmamak iin yakmadan kalkar, tra olup ykanm, broya gitmek zere giyinmi olarak, kimseyi uyandrmadan haberleri dinlemek zere, yatak odasnn dnda, buz gibi souk ve lo bir koridorda bulundurduu portatif bir taburede otururdu. Radyo haberlerini, sesi ok kslm olarak kulana dayad bir cep radyosundan dinlerdi. Gazeteleri, balklarndan ilanlarna kadar abucak bir gz atarak elden geirir, ilgisini eken eyler grdke, duruma gre, sonradan sekreterleri, danmanlar ve bakanlaryla konumak zere, makas kullanmadan yrtp alrd. Bir keresinde yaplmas gerekip de yaplmam olan bir konuyla ilgili bir habere rastlam, gazete kuprn, kenarna aceleyle yazlm tek bir satrla, ilgili bakana yollamt: "Bu sorunu zmlemek iin bakanla ne zaman gideceksin Allah akna.'" Sorun hemen zmlenmiti. O gnn tek haberi, rehinelerin ok yaknda serbest braklacaklaryd; ayn haberin iinde, Escobar'la yapt grmenin yksn dinlemek zere peder Garcia Herreros'la yaplan bir sylei de yer alyordu. Bakan, gnlk programn, kendisine her an ulalabilecekleri biimde yeniden dzenledi. Ertelenebilecek baz grmeleri iptal edip, yerlerine bakalarn ald. Bunlardan ilki olan, bakanlk danmanlaryla bir toplanty, rencilere yakr u szlerle amt: 233 - Pekla, hadi bu devi bitirelim. Danmanlarn bir ou, bir nceki Cuma gn bu konuda ekimser olan general Maza Marquez'le bir sylei yapm olduklar Caracas'tan yeni dnmlerdi; o sylei srasnda, basn danman Mauricio Vargas, hkmetin iinde olsun, dnda olsun, hi kimsenin, Pablo Escobar'n gerekten nereye yneldii hakknda tam bir fikri olmad konusundaki kaygsn dile getirmiti. Maza, onun teslim olmayacandan emindi, nk o yalnzca Kurucu Meclisin karaca affa gveniyordu. Vargas da, bir soruyla karlk vermiti ona: Kendi dmanlar ve Cali karteli tarafndan lme
mahkm edilmi olan bir adamn af ne iine yarar ki? "Belki kendisine yardmc olabilir, ama bu tam bir zm olamaz," diye tamamlamt szn. Escobar'n ivedilikle ihtiyac olan ey, kendisi ve yaknlar iin, devletin korumas altnda gvenli bir hapishaneydi. Danmanlar, bu konuyu, peder Garcia Herreros'un, saat on ikideki grmeye, Escobar'n, yerine getirilmedii takdirde ne teslim olaca, ne de gazetecileri brakaca, kabul edilemez br son dakika kouluyla birlikte kagelmesi korkusu karsnda ortaya atmlard. Hkmet iin onarlmas g bir fiyasko olurdu bu. Uluslararas ler danman Gabriel Silva, buna kar nlem olarak iki tavsiyede bulundu: birincisi, bakan bu grmede yalnz olmamalyd; ikincisi de, speklasyonlar nlemek iin, grme biter bitmez, olabildiince eksiksiz bir bildin yaynlamalyd. Bir gn nce New York'a umu olan Rafael Pardo da, telefonda ayn gr paylamt. Bakan, peder Garcia Herreros'u leyin saat on ikide kabul etti. Bir yanda, yannda kendi camiasndan iki rahiple birlikte peder ve Alberto Villamizar'la olu Andres vard; te yanda da, zel kalem mdr Miguel Silva ve Mauricio Vargas'la birlikte bakan Gaviria. Devlet bakanl basn brosu grevlileri, her ey iyi gittii takdirde basna datlmak zere fotoraf ve video filmi ekiyorlard. ler iyi gitmezse de, hi deilse fiyaskonun kantlar basnn elinde kalmayacakt. Yaadklar nn neminin bilincinde olan peder, bakana, Es-cobara yapt grmenin ayrntlarn anlatt. Teslim olacandan ve rehineleri serbest brakacandan en kk kukusu yoktu; bu szlerini drt elle yazm olduklar notlarla de destekledi. Koul olarak ileri srlen tek ge, hapishanenin, Escobar'n kendisi tara234 fndan ne srlm olan gvenlik nedenleriyle, tag cezaevi deil, Envigado olmasyd. Bakan, notlar okuduktan sonra pedere geri verdi. Dikkatini eken ey, Escobar'n, karlanlar serbest brakma sz vermedii, yalnzca ade Edilebilirler nezdinde giriimde bulunmay stlendiiydi. Villamizar, bunun, Escobar'n ald onca nlemden biri olduunu anlatt: karlanlarn kendi elinde olduunu, aleyhinde kant olarak kullanlamamas iin, hibir zaman kabullenmi deildi. Peder, Escobar'n, teslim olurken kendisinin de yannda bulunmasn istemesi durumunda ne yapmas gerektiini sordu. Ba-k kan, onunla birlikte gitmesi gerektiini kabul ediyordu. Operasyo' nun gvenlii konusunda peder tarafndan ortaya atlan kukular karsnda, bakan, kendi operasyonunun gvenliini, Escobar'n kendisinden daha iyi kimsenin garanti edemeyecei yantn verdi. Son olarak da, bakan, pedere, yersiz bir szckle her eyin mah-volmamas iin kamuoyuna yaplacak aklamalar en aza indirmenin nemli olduunu belirtmi, pederin yanndakiler de bu dnceyi desteklemilerdi. Peder de bunu kabul etti ve st kapal son bir neride bulunma frsatn yakalayarak yle dedi: "Ben bununla bir hizmette bulunmak istedim, daha baka bir ey iin de bana ihtiyacnz olursa emirlerinize amadeyim, rnein u teki rahip efendiyle birlikte bar kurmann yollarn aramak gibi." Ulusal Kurtulu Ordusu komutan olan spanyol rahip Manuel Perez'den sz ettii, apak ortadayd. Toplant yirmi dakikada sona ermi ve resm bir bildiri yaynlanmamt. Verdii sze sadk kalan peder Garcia Herreros da, basna yapt aklamalarnda ll olma konusunda rnek bir davran sergilemiti. Maruja, pederin basn toplantsn izlemi, yeni hibir ey bulamamt. Televizyon haberleri, karlanlarn evlerinde nbet tutan gazetecileri gstermiti yeniden; bunlar pekla bir gn ncesinin grntleri de olabilirdi. Maruja da bir nceki gn dakikas dakikasna yeniden yaam, akamstnn televizyon dizilerini seyretmeye bile vakti kalmt. Resm duyuruyla hevesi yerine gelen Damaris, infazn arifesindeki idam mahkmlar gibi, le yemei mnsn smarlama hakkn ltfetmiti ona. Maruja da, alay etme niyetinde olmakszn, mercimek dnda herhangi bir ey 235 istediini syledi. Sonunda vakit daraldndan Damaris alverie kamam, veda yemeinde mercimekli mercimekten baka bir ey verilememiti.
Pacho'ya gelince, o da karld gn stnde olan -hareketsizlik ve kt beslenme yznden ald kilolarla da artk zerine dar gelen- giysilerini giymi, oturup haberleri dinlemeye, birini sndrp birini yakarak sigara imeye koyulmutu. Kendi serbest braklmasyla ilgili her tr haberi dinledi. Durmadan dzeltilen haberleri, beklemenin gerilimiyle akn bir haldeki meslektalarnn saf ve basit yalanlarn da dinledi. Kendisinin, bir lokantada kimliini saklayarak yemek yerken yakalandn, sonunda bu kiinin, kardelerinden biri ktm da duydu. Dar ktnda tutsaklnn tan olarak yaymlama dncesiyle, mesleini unutmamak iin gncel konularda yazm olduu makale notlarn, yorumlar, haberleri yeniden okudu. Yzden fazlayd bunlar. Geleneksel siyas snfn, Kurucu Meclisin yasall aleyhinde atp tutmaya balad Aralk aynda yazm olduu bir tanesini muhafzlarna da okudu. Pacho, hi kukusuz tutsakln verdii dncelerin rn olan bir enerji ve bamszlk duygusu iinde onlar yerden yere vuruyordu. "Kolombiya'da nasl oy toplandn, parlamenterlerin pek ounun seimden nasl galip ktklarn hepimiz biliyoruz," diyordu bir yazsnda. Oy satn almann, lkenin tmnde, zellikle de ky kesiminde ban alp gittiini, semenlerin oylarna karlk elektrikli ev letleri ekilileri yapldn, seilenlerin bir ounun, buttu, kamu maalar ve parlamenter denekleri zerinden komisyon almak gibi daha baka politik alkanlklar yoluyla baardklarn sylyordu. Bu yzden de -diyordu-, seilenler, "ayrcalklarn kaybetme olasl karsnda bugn avaz avaz alayan" hep ayn erkeklerle ayn kadnlardr. Sonra da neredeyse kendi aleyhine bir sonuca varyordu: "Medyann, uruna onca mcadele verilen ve artk epeyce yol almaya balam bulunan tarafszl -buna El Tiempo'yu da katyorum-, yok olup gitmitir." Yine de, yazlarnn en artc olan, politikaclar snfnn, Kurucu Meclis iin yzde ondan fazla bir oy oran elde ettiinde M-19'a kar gsterdii tepki zerine yazd yazyd. "M-19'a kar taknlan saldrganca tavr -diye yazmt-, ve iletiim organlarnda ona getirilen (ayrmclk dememek iin) snrlama, hogrden ne kadar uzak olduumuzu ve en nemli ey olan aklmz modernle236 tirmek iin daha ne kadar eksiimiz bulunduunu gstermektedir." Politikaclarn, eski gerillalarn seimlere katlmalarn, srf demokrat grnmek iin alkladklarn, ama oy oran yzde onun zerine ktnda onlarn aleyhine sylemediklerini brakmadklarn yazyordu. Sonra da, lkenin gazetecilik tarihinde en ok okunan ke yazar olan bykbabas Enrique Santos Montejo (Caliban)'in slbunda u sonuca varyordu: "Kolombiyallarn son derece kendine zg ve geleneksek bir kesimi, kaplan ldrd, ama postundan korktu." Romantik san erken gelimi bir rnei olarak ilkokuldan beri kendini gstermi biri iin bundan daha artc bir ey olamazd. Kendisinin de aklayamad nedenlerle saklamaya karar verdii tanesinin dnda, notlarnn hepsini yrtt. Ailesine ve bakana yazd mesajlarn, ayrca vasiyetnamesinin msveddelerini de saklad. Kendisini yataa baladklar zinciri de, heykeltra Bernardo Salcedo onunla bir heykel yapar hayaliyle alp gtrmeyi isterdi, ama zerinde kendilerini ele verecek izler bulunur korkusuyla buna izin vermemilerdi. Buna'karlk Maruja, hayatndan silinmek zere olan o korkun gemiin hibir ansn tutmak istememiti. Ama akam saat altda kap dardan almaya baladnda, aclarla dolu o alt ayn, hayatn ne dereceye kadar ynlendireceini fark etmiti. Mari-na'nn lmnden ve Beatriz ktndan beri, salverilme ya da idam saatiydi o: her ikisi de ayn saatte olmutu. O uursuz tren-' sel sz, yrei azna gelerek bekledi: "Artk gidiyoruz, hazrlann." Gelen Doktor'du; yannda bir gn nceki ikinci derece ef de vard. kisi de vakitten dolay aceleleri var gibi grnyorlard. Tamam, tamam! -dedi Doktor, Maruja'y acele ettirmek >. iin- abuk olun! O n nceden o kadar ok hayal etmiti ki, iinde acayip bir vakit kazanma ihtiyac duyarak, yzn sordu. Onu grmcehize yolladm -dedi ikinci ef.
Olamaz -diye son derece sakin karlk verdi Maruja-. Onu daha sonradan grdnz sylemitiniz. O srada kendisini ilgilendiren, yzkten ok, karsndakini, stnn nnde yzlemekti. Ama o da, vaktin darl karsnda anlamazlktan gelmiti. Khyayla kars, iinde zel eyalaryla, deiik muhafzlarn tutsaklk boyunca kendisine vermi olduklar Noel kartlar, eofman, havlu, dergiler ve bir iki kitap gibi hediye237 I lerin bulunduu torbay Maruja'ya getirdiler. Son gnlerde kendisini beklemi olan o uysal ocuklarn, aziz madalyonlaryla resimlerinden baka ona verecek bir eyleri yoktu; kendileri iin dua etmesini, onlar unutmamasn, onlar o kt hayattan kurtarmak iin bir eyler yapmasn rica ettiler. Ne isterseniz yaparm -dedi Maruja-. Gnn birinde bana ihtiyacnz olursa beni arayn da ize yardm edeyim. Doktor da onlardan aa kalmak istememiti. "An olarak ben ne verebilirim ona?" dedi kendi kendine, ceplerini yoklayarak. Cebinden 9 milimetrelik bir mermi karp Maruja'ya verdi. Aln -dedi, aka etmekten ok ciddi bir tavrla-. Size skmadmz kurun. Maruja'y, khyayla Damaris'in kollarndan koparp almak kolay olmamt; Damaris, kendisini unutmamasn syleyerek onu pmek iin maskesini burnuna kadar kaldrmt. Maruja, iten gelen bir heyecan hissediyordu. Ne de olsa hayatnn en uzun gnlerinin sonu ve en mutlu nyd bu. Kafasna geirdikleri kukuleta, bulabildiklerinin en kirlisi, en pis kokulusu olsa gerekti. Gz delikleri ensesine gelecek biimde ters olarak giydirmilerdi; Marina'y ldrmeye gtrrlerken de kukuletay byle ters giydirdiklerini hatrlayamadan edemedi. Onu alp karanlklarda srkleyerek, karrken kullandklar kadar konforlu bir otomobile gtrdler; ayn yere, ayn pozisyonda, ayn nlemlerle oturttular: dardamgrlmesin diye kafas yanndaki adamn dizlerine dayalyd. Yol stnde pek ok polis noktas bulunduu, herhangi birinde durdurulacak olurlarsa kukuletasn kararak uslu uslu oturmas gerektii konusunda uyardlar Maruja'y. Villamizar, saat birde olu Andres'le birlikte le yemei yemiti. Saat iki buukta le uykusuna uzand; bu gecikmi uykusundan saat be buua kadar uyanamamt. Saat altda tam dutan km, eini beklemek zere giyinmeye balarken, telefon ald. Komodinin zerindeki ahizeyi kaldrarak yalnzca "Ne var?" diyebildi. Tanmad bir ses, szn kesmiti: "Saat yediden birka dakika sonra orada olacak. kmak zereler." Telefon kapanmt. Villamizar'n minnettar kald, beklenmedik bir haber olmutu 238 bu. Arabasnn bahede, ofrnn de hazr olduundan emin olmak iin kapcy arad. Eini karlamak zere koyu renk kostm giyerek, baklava desenli ak renk bir kravat takt. Her zamankinden daha ince uzundu, nk alt ayda drt kilo vermiti. Akam saat yedide, Maruja gelene kadar gazetecilerle sohbet etmek zere salona girdi. Onun drt ocuuyla, her ikisinin ocuklar Andres de oradayd. Bir tek, ailenin mzisyeni Nicolas eksikti; o da birka saate kadar New York'tan gelecekti. Villamizar, gidip telefona en yakn koltua oturdu. O srada Maruja'nn zgrlne be dakika kadar kalmt. Karld gecenin tersine, zgrle yaplan yolculuk, hibir aksilikle karlalmadan, abuk gemiti. nceleri, lks bir otomobil iin hi de uygun olmayan virajlarla dolu toprak bir yoldan gittiler. Maruja, yanndaki adamdan baka, ofrn yannda bir bakasnn daha gitmekte olduunu, konumalardan anlamt, ama Doktor da onlardan biri gibi gelmedi ona. Bir eyrek saat sonra onu yere uzanmaya zorlayarak be dakika kadar durdular; Maruja, neden olduunu anlayamamt. Saat yedideki youn trafiin iinde byk ve grltl bir bulvara ktlar; sonra herhangi bir aksilikle karlamadan ikinci bir bulvara girdiler. Aradan topu topu eyrek saatten fazla gemeden, araba birdenbire ani bir frenle durmutu. ofrn yanndaki adam, Maruja'ya telala u emri verdi:
Hadi, hemen inin, abuk. : Yannda oturan adam, onu otomobilden karmaya alt. Maruja ise kar koydu. Hibir ey gremiyorum! -diye bard. Bandaki kukuletay karmaya yeltendi, ama kaba bir el onu engellemiti. "karmadan be dakika bekleyin! " diye bard. Sonra bir itite onu arabadan indirdi. Maruja, boluun verdii badn-mesiyle byk bir korku hissetmi, kendisini bir uuruma atmlar gibi gelmiti. Ayann altndaki salam zemin onu rahatlatt. Arabann uzaklamasn beklerken, az trafik olan bir sokakta bulunduunu hissetti. Son derece ihtiyatl davranarak kafasndakini kard, aalar arasnda alt katlarnda k yanan evleri grd; ite o zaman zgr olduu gereini anlayabildi. Saat yediyi yirmi dokuz gei239 yordu ve kendisini kardklar akamdan beri aradan yz doksan gn gemiti. Bulvardan tek bir otomobil yaklam, bir U dn yaptktan sonra, tam Maruja'nn karsna, br kaldrma park etmiti. Maruja da, tpk kendi bana geldiinde Beatriz'in dnd gibi, bu kadar byk bir rastlant olamayacan geirdi aklndan. O araba, kurtulmasnn sonunu garantilemek zere kendisini karanlar tarafndan gnderilmi olmalyd. Maruja, ofrn penceresine yaklat. Ltfen -dedi-, ben Maruja Pachon'um. Beni imdi serbest braktlar. Btn istedii, bir taksi bulmasna yardm etmeleriydi. Ama adam bir lk att. Daha birka dakika nce, radyoda rehinelerin ok yaknda serbest braklmalarnn beklendii haberini dinlerken, kendi kendine yle demiti: "imdi bir taksi arayan Francisco Santos'la karlasam, nasl olur acaba?" Maruja, bir an nce yaknlarn grmeye can atyordu, ama telefon etmek zere kendisini kardaki eve gtrmesine ses. karmad. Ev sahibesiyle ocuklar, onun kim olduunu anladklarnda lk la boynuna sarlmlard. Maruja, kendini morfin yemi gibi hissediyordu; evresinde olup bitenler de, kendisini karanlarn bir baka aldatmacas gibi geliyordu. Onu bulan adamn ad Manuel Caro'ydu ve o evin sahibi olan Augusto Borrero'nun damadyd; onun da kars, Luis Carlos Galn'n seim kampanyasnda Maruja'yla birlikte alm olan, Yeni Liberalizm'in eski partililerinden biriydi. Ancak Maruja, hayata, tpk bir sinema perdesinde seyreder gibi, dardan bakyordu. Bir iki istedi -nedenini hibir zaman bilemeyecekti- ve bir dikite iip bitirdi. Sonra evine telefon etti, ama numaray iyi hatrlayamyordu, iki denemesinde de yanlmt. ncsnde hemen bir kadn sesi karlk verdi: "Buy-run?" Maruja onu tanmt, abartya kamadan, Alexandra, kzm -dedi. Alexandra haykrd: Anne! Neredesin? Alberto Villamizar, telefon aldnda koltuundan frlam, ama o srada bir rastlant olarak telefonun yaknndan gemekte olan Alexandra'dan nce yetiememiti. Maruja, ona adresi vermeye balamt, ama Alexandra'nin elinin altnda ne kt vard, ne 240 de kalem. Villamizar, ahizeyi onun elinden kaparak, alacak bir doallkla selamlad Maruja'y: Ne var ne yok, yavrum? Naslsn? Maruja da ayn tavrla karlk vermiti ona: iyiyim akm, hibir sorun yok. Villamizar, o n dnerek kd kalemi nceden hazrlamt. Maruja adresi sylerken not ald, ama bir noktay pek iyi anlayamadn hissederek, aileden birini telefona armasn istedi. Borrero'nun ei, istedii aklamalar yapt ona. Binlerce teekkrler -dedi Villamizar-. Yaknm. Hemen geliyorum. Telefonu kapamay unutmutu, nk o upuzun gerilim ayla A r boyunca bozmad, kendine hkim o demir gibi gl hali, bir anda yok olmutu. Binann merdivenlerini ikier ikier atlayarak indi; peinden gibi gelen, sava gerelerini yklenmi gazetecilerle birlikte, apartman holn geti. Ters ynden gelen baka gazetecilerle kapda neredeyse arpacakt. Maruja'y brakmlar! -diye bard hepsine-. Hadi gidelim!
Arabann iine kapy yle bir arparak girmiti ki, uyuklamakta olan ofrn d patlad. "Gidip hanmefendiyi alalm," dedi Villamizar. Ona adresi verdi: 107 numaral yan yol, No. 27-73. "Otoyolun bat paralelinde beyaz bir evmi," diye de belirtti. Ama bunlar yle birbirine kartrarak aceleyle sylemiti ki, ofr yanl yne doru yola kt. Villamizar, kiiliinden hi beklenmeyen bir gerginlik iinde uyard onu: - Ne yaptnza dikkat etsenize! -diye bard-, be dakikada orada olmamz gerek. Baaramazsak karmam ha! Karlma olaynn o korkun dramn onunla birlikte yaam olan ofr, hi istifini bozmad. Villamizar kendini toparlam, en ksa ve kolay yolu gstermiti ona, nk telefonda kendisine adresi aklarlarken, kaybolmayacandan emin olmak iin yolu hep gznn nne getirmiti. Trafiin en kt olduu saatti, ama en kt gn deildi. Andres de, yannda kuzeni Gabriel'le birlikte, babasnn ardndan, sahte sirenler ve ambulans hileleriyle trafiin iinde kendilerine yol amakta olan ga2eteciler kervannn peinden yola kmt. Usta bir src olmasna ramen, trafiin iinde skp kalarak durdu. Oysa Villamizar, on be dakika gibi rekor bir srede Bir Karlma yks 241/16 varmt oraya. Evin hangisi olduuna bakmasna gerek kalmamt, nk kendi apartmanndaki gazetecilerden bazlar, ieri girmelerine izin vermesi iin ev sahibiyle tartmaya balamlard bile. Villamizar, kalabaln arasndan kendine yol at. Kimseyi selamlamasna frsat kalmamt, nk ev sahibesi onu tanyarak merdivenleri iaret etti. - uradan -dedi. Maruja, kocas gelene kadar hazrlansn diye kendisini gtrdkleri byk yatak odasndayd. eri girer girmez, hi tanmad acayip biriyle burun buruna gelmiti: aynada grd kendi kendisiyle. ektii bbrek iltihabndan gzkapaklar imi, alt ay karanlkta yaamaktan teni yeilimsi solgun bir renk alm haliyle kendini pufla gibi ikin grmt. Villamizar, iki admda merdiveni kt, nne ilk gelen kapy at; buras, bebekler ve bisikletlerle ocuklarn odasyd. Bunun zerine karki kapy at; karld gn evinden karken zerinde olan kareli ceketiyle, kendisi iin yeni makyaj yapm olarak yatan zerinde oturan Maruja'y grd. "imek gibi girdi ieri," diye anlatt Maruja. O da onun boynuna atlm, upuzun, sessiz bir kucaklamayla smsk sarlmlard birbirlerine. Ev sahibinin direncini krarak evin iine dalan gazetecilerin patrts, onlar kendinden getikleri bu halden kurtarmt. Maruja korkmutu; Villamizar keyifle glmsedi. - Senin meslektalarn -dedi. Maruja, znt iindeydi. "Alt aydr kendimi aynada grmemitim," dedi. Aynadaki grntsne glmsedi; kendisi deildi o. Doruldu, salarn ince bir kurdeleyle ensesinde balad, aynadaki kadnn, alt ay nce bildii kendi grntsne benzemesi iin elinden geleni yaparak hazrland. Ama baaramamt. - Korkun bir haldeyim -diyerek, imekten biimsizlemi parmaklarn gsterdi kocasna-. Yzm aldklar iin fark etmemitim. - Mkemmelsin -dedi Villamizar da. Omzuna sarlarak salona gtrd onu. Gazeteciler, ellerinde kameralar, klar, mikrofonlarla zerlerine saldrmlard. Maruja'nn gzleri kamat. "Sakin olun ocuklar -dedi onlara-. Evde daha rahat konuuruz." Bunlar syledii ilk szler olmutu. 242 Akam saat yedideki haber bltenlerinde bu olaydan hi sz edilmemiti, ama bakan Gaviria, telsiz araclyla, Maruja Pac-hn'un serbest brakldn birka dakika sonra renmiti. Mauricio Vargas'la birlikte onun evine doru yola kmlar, ama Francisco Santos'un her an gereklemesi gereken salverilmesiyle ilgili resm bildiriyi hazr brakmlard. Mauricio Vargas,
resmen bildirilmeden haberi gememeleri kouluyla, gazetecilerin kayt cihazlarna yksek sesle okumutu bildiriyi. O saatte Maruja da evine gitmek zere yoldayd. Oraya varmadan az nce, Pacho Santos'un serbest brakld sylentisi duyulmu, gazeteciler de bal bir kpek gibi tuttuklar resm bildiriyi salverince, btn radyo istasyonlarndan sevin havlamalaryla ykselmiti haber. Bakanla Mauricio Vargas, haberi arabada giderlerken duymular, nceden banda alma fikrine sevinmilerdi. Ancak be dakika sonra haber tekzip edilmiti. Mauricio -diye bard Gaviria-, bu bir felaket! Ama o srada yapabilecekleri tek ey, haberin, verildii biimde gerekleeceine gvenerek beklemekti. Bu arada, ierdeki kalabalk yznden Villamizar'n apartman dairesinde kalmalarnn olanakszl karsnda, Pacho'nun tane aslsz salverilme haberinden sonra gerekten serbest braklmasn beklemek zere, bir st kattaki Azeneth Velazquez'in dairesinde oturdular. Pacho Santos, Maruja'nn serbest brakld haberini, kendi haberinin vakitsiz verilmesini ve hkmetin gafn duymutu. Tam o srada odaya, sabahleyin kendisiyle konumu olan adam girdi; onu kolundan tutarak, gzne bant takmadan alp aa kata gtrd. Orada evin bombo olduunu fark etmiti; korumalarndan biri, glmekten katlarak, son ayn kirasn dememek iin evdeki mobilyalar bir nakliye kamyonuyla alp gtrdklerini anlatt. Muhafzlar, Pacho'yla kucaklaarak vedalatlar, kendisinden rendikleri onca ey iin ona teekkr de ettiler. Pacho, verdii yantta itendi: Ben de sizlerden ok ey rendim. Garajda, okuyor pozlarnda yzne rtmesi iin eline bir kitap vererek birtakm uyarlarda, bulundular. Polisle karlaacak olurlarsa, onlarn kaabilmeleri iin kendini arabadan aa atmalyd. En nemlisi de, Bogota'da bulunduunu deil, engebeli bir yoldan saatlik uzaklkta bir yerde olduunu sylemeliydi. Ne243 deni de korkuntu: Pacho'nun, evin yeri hakknda bir fikir edinebilecek kadar zeki olduunu biliyorlard; bunu aklamamalyd, nk muhafzlar, rehin tutulduu onca gn boyunca, hibir nlem almadan konu komuyla i ie yaamlard. Siz anlatacak olursanz -diye szn tamamlad, serbest braklma operasyonunun sorumlusu-, sonradan bizi tehis etmesinler diye btn komular ldrmemiz gerekir. Boyaca bulvaryla 80'inci sokan kesitii yerdeki polis kulbesinin karsnda arabann motr durmutu. ki kez, kez, drt kez bana msn dememi, beincisinde yeniden almt. Hepsi buz gibi terler dkyorlard. ki blok daha gittikten sonra, rehinenin elindeki kitab aldlar, eline taksi iin tane iki binlik vererek, sokan kesinde salverdiler. Pacho, yoldan geen ilk taksiye bindi; kendisinden para almay istemeyen gen ve canayakn ofr, evinin kapsnda beklemekte olan kalabaln arasndan durmadan klaksona basarak, sevin lklar iinde yol amt. Rakip gazeteciler iin tam bir hayal krkl olmutu bu: iki yz krk drt gnlk mahpusluktan sonra zayflayp km bir adamla karlaacaklarn sanmlar, ii de d da genlemi, daha iman, daha delidolu, yaama isteini her zamankinden daha fazla duyan bir Pacho Santos'la karlamlard. "Onu tpk eskisi gibi geri yollamlar," dedi kuzeni Enrique Santos Caldern. Ailenin neeli nktedanl bulam bir bakas da yle ekledi: "Alt ay kadar daha rahatlkla kalabilirmi." Maruja, artk kendi evindeydi. Alberto'yh ikisi, pelerinde, trafiin dmleri arasnda canl yayn yaparak kendilerini durmadan sollayp nlerine geen gazetecilerle birlikte varmlard eve. Olayn geliimini radyodan izlemekte olan srcler, yanlarndan geerlerken onlar tanyorlar, klaksonlarna hi durmadan basarak selamlyorlard; sonunda sevin gsterileri btn yol boyuna yaylmt. Andres Villamizar, babasnn gittii yn kaybedince eve geri dnmek istemiti, ama arabay yle zorlamt ki, motor yerinden oynam, arabann rotu krlmt. Onu en yakn polis kulbesin-deki
nbeti memurlara emanet ederek, nnden geen ilk arabay durdurdu: haberleri dinleyerek gitmekte olan canayakn bir i adamnn kulland, koyu gri rente bir BMW'ydi bu. Andres, ona 244 kim olduunu, neden acele ettiini syleyerek kendisini gtrebildii yere kadar gtrmesini rica etti. Binin -dedi adam-, ama bakn sizi uyaraym, dediiniz ya-lansa banza gelecek var. Yedinci caddeyle 80'inci sokan kesinde, eski Rena-ult'sunun iinde bir kz arkada yetiti onlara. Andres, yoluna onunla devam etti, ama araba, evreyolunun yokuunda soluksuz kalmt. Bunun zerine Andres, ne yapp edip Ulusal Radyo stasyonunun beyaz jipine bindi. Eve kan yoku, otomobillerle ve kendilerini sokaa atan komularn kalabalyla tkanmt. Bunun zerine Maruja ile Vil- lamizar, kalan y*z metreyi yrmek zere arabay brakmaya karar vermiler, hi farkna varmadan, onu karm olduklar ayn noktada inmilerdi arabadan. Maruja'nn o heyecanl kalabaln arasnda tand ilk yz, Kolombiya Onlar Geri stiyor'un, baladndan beri o gece ilk kez konusuzluktan yayn yapamayan yaratcs ve ynetmeni Mana del Rosario Ortiz'in yz olmutu. Hemen arkasndan da Andres'i grd; bir yolunu bulup kamyonetten atlayarak evine ulamaya alrken, uzun boylu, gl kuvvetli bir polis memuru sokan kapatlmas emrini vermi, Andres de, ani bir esinlenile, memurun gzlerinin iine bakarak, sert bir sesle yle demiti: - Ben Andres'im. Polis memurunun onu tand yoktu, ama gemesine izin verdi. Maruja, kendisine doru koarken tand onu; alklar arasnda birbirlerini kucakladlar. Onlara yol amak iin devriyelerin yardm etmeleri gerekmiti. Maruja, Alberto ve Andres, yrekleri skarak yokuu kmaya koyulmular, heyecanlarna yenik dmlerdi. nn de tutmaya kararl olduklar gzyalar, ilk kez olarak akmaya balamt. Baka trl de olamazd: yakn komularnn oluturduu gzalabildiine uzanan bir baka kalabalk da, en yksek binalarn camlarna bayraklar asm, eve dnn sevin dolu servenini, ilkbahar iekleri gibi am beyaz mendiller ve bitmek bilmez alklarla kutluyordu. 245 SONSZ Ertesi sabah saat dokuzda, daha nceden kararlatrld biimde, Villamizar, bir saat bile uyumadan, Medelln'de uaktan inmiti. Hayata yeniden dn lgn bir partiyle kutlamlard. Sabahn saat drdnde evlerinde yalnz kalmay baardklarnda, Ma-ruja ile Alberto, gnn olaylaryla yle heyecan iindeydiler ki, afak skene kadar salonda oturup eski gnleri anmlard. La Loma iftliinde, Villamizar her zamanki lenle karlanmt, ama bu kez zgrl kutlayan ampanya da vard. Yine de ksa bir dinlenme olmutu bu, nk artk acelesi olan, rehineleri kendine kalkan edemeden dnyann kimbilir neresinde saklanm olan Pablo Escobar'd. Yeni elisi, Maymun adn taktklar, uzun boylu, konukan, gerek sarn, altn renkli upuzun bykl biriydi; teslim olma grmeleri iin de tam yetkilerle donatlmt. Bakan Gaviria'nn emriyle, Escobar'n avukatlaryla yrtlen hukuksal tartma sreci, Adalet Bakannn da bilgisi dahilinde, hukuk doktoru Carlos Eduardo Meja tarafndan gerekletirilmiti. Fiziksel olarak teslim olma ileminde ise, Meja, hkmet tarafnda Rafael Pardo'yla birlikte hareket edecek, te yanda da Jorge Luis Ochoa, Maymun ve gizlendii yerden Escobar'n kendisi bulunacaklard. Villamizar, hkmetin etkin arabulucusu olmay hl srdryordu; Escobar iin moral adan bir garantr olan peder Garcia Herreros ise, daha ivedilik gerektirecek aksilikler iin hazr bulunacakt. Villamizar'n, Maruja'nn serbest braklmasnn ertesi gn Medelln'de bulunmas yolunda Escobar'n gsterdii acelecilik, teslim olmasnn hemen gerekleeceini akla getirmiti, ama bunun byle olmad ok gemeden anlalmt, nk ona gre ilemlerde hl gzden kam baz eksiklikler vard. Herkesin, herkesten ok da Villamizar'n duyduu en byk kayg, teslim
olmadan nce Escobar'n bana bir ey gelmesiydi. Bunda haklydlar da: Villamizar, Escobar'n ya da geriye kalacak adamlarnn, szn246 de durmad konusunda en kk bir kuku duyacak olurlarsa bunu ona canyla deteceklerini biliyordu. Bu buz gibi hava, Escobar'n kendisinin La Loma'ya telefon edip, hibir giri yapmaya gerek grmeden onu selamlamasyla dalmt: Mutlu musunuz, doktor Villa? Villamizar onu daha nce ne grm, ne de sesini duymutu; o efsanevi nnn en kk bir izini tamayan sesindeki kesin sknet onu etkilemiti. "Geldiiniz iin minnettarm -diye devam etti Escobar, onun yantn beklemeden, bir efsane kahraman deil dnyal olduunu, kulaa ho gelmeyen o gecekondu ivesiyle adamakll belli ederek-. Siz, sznzn eri bir kiisiniz, beni yolda brakmayacanz biliyordum." Sonra da hemen konuya girdi: Nasl teslim olacam kararlatralm. Aslnda Escobar, nasl teslim olacan ok iyi biliyordu, ama belki de o sralarda tm gvenini balad bu kiiyi tam olarak snamak istiyordu. Avukatlaryla Ar Ceza Dairesi bakan, kimi zaman dorudan doruya, kimi zaman da blge bakannn araclyla, ama her zaman Adalet Bakanlyla egdm halinde, onun teslim olmasnn tm ayrntlarn teker teker tartmlard. Devlet bakanl kararnamelerini her birinin farkl yorumlamasndan doan hukuksal konulara aklk kazandrlmasndan sonra, tartma konular e inmiti: hapishane konusu, hapishanedeki personel konusu, bir de polisle ordunun oynayaca roller konusu. Envigado'daki eski Uyuturucu Bamllar Rehabilitasyon Merkezi olan hapishane, tamamlanmak zereydi. Villamizar'la Maymun, Escobar'n istei zerine, Maruja ile Pacho Santos'un serbest braklmalarnn ertesi gn oray ziyaret etmilerdi. Hapishanenin grnm, kelere ylm molozlar ve o yl yaan iddetli yamurlarn yapt hasar nedeniyle olduka i karartcyd. Gvenlik sistemleri tamamlanmt. Be bin volt elektrik akm verilmi on be sra telin getii iki metre seksen santim ykseklie yakn ifte bir it, giri kapsndaki iki nbeti kulesinin dnda da yedi tane gzleme kulesi vard. Giriteki iki kule, hem Escobar'n kamasn, hem de onu ldrmelerini engellemek zere daha da glendirilecekti. Villamizar'n bulabildii tek eletiri noktas, Escobar iin ngrlen odadaki italyan karolaryla kapl banyo olmutu; bunun daha ciddi bir dekorasyonla deitirilmesini istemi, bu deiiklik de yaplmt. Raporunda vard sonu, daha da ciddiydi: "Tam 247 hapishaneye benzer bir hapishane gibi grnd bana." Gerekten de, sonunda lkeyi de, dnyann yarsn da hop oturtup hop kaldracak ve hkmetin saygnlna glge drecek olan o grgszce ihtiam, sonradan gerekletirilen akl almaz bir rvet ve yldrma operasyonu sonucu, hapishane iindeler tarafndan yaratlmt. Escobar, Villamizar'dan, fiilen teslim olmasnn ayrntlar zerinde kendi aralarnda bir anlamaya varmalar amacyla Bogo2 ta'da kuku uyandrmayacak bir telefon numaras vermesini istemi, o da yukar kattaki komu hanm Aseneth Velasquez'inkini vermiti. Hibir numara onunkinden daha gvenli olamaz gibi gelmiti ona; en akl banda insan bile zvanadan karacak kadar lgn yazarlarla sanatlarn her saat telefon ettikleri bir yerdi. Kararlatrdklar forml basit ve zararszd: kimlii belirsiz bir kii Vil-lamizar'n evine telefon edip yle diyordu: "On be dakika iinde, doktor." Villamizar, hi acele etmeden Aseneth'in dairesine kyor, on be dakika sonra da Pablo Escobar'n kendisi telefon ediyordu. Bir keresinde Villamizar asansrde gecikmi, telefona Aseneth kmt. Kaba saba bir taral sesi, doktor Villamizar' istedi. Burada oturmuyor -dedi Aseneth. Siz meraklanmayn -dedi taral, glmsedii sesinden anlalarak-. u anda yukar kyor. Konuan, Pablo Escobar'n ta kendisiydi, ama Aseneth bunu, ancak bu kitab okumay akl ederse renebilecek. nk o gn Villamizar, iindeki sadakat duygusuyla, bunu ona sylemek istemi, hibir eyi kolay kolay yutmayan- Aseneth ise, ona kulaklarn tkamt.
Ben hi mi hi bir ey renmek istemiyorum -demiti ona-. Evimde cann ne isterse onu yap, ama bana anlatma. O zamana kadar Villamizar, artk Medelln'e haftada birden fazla yolculuk yapar olmutu. Intercontinental Otelinden Mana La'ya telefon ediyor, o da onu La Loma'ya gtrecek bir araba yolluyordu. Yapt ilk yolculuklardan birinde, Ochoaara yardmlar iin teekkr etmek zere Maruja'yla birlikte gitmilerdi. le yemei srasnda, serbest brakld gece kendisine geri verilmeyen minicik zmrtl ve elmasl o yzk konusu ald. Villamizar, Ochoa'lara bundan da sz etmi, onlar da Escobar'a bir mesaj yollamlard, ama o hibir yant vermemiti. O gn orada olan Maymun, ona yeni bir yzk hediye edilmesi olanan att ortaya, 248 ama Villamizar, Maruja'nn o yz maddi deil manevi deerinden dolay zlediini belirtti. Maymun da, sorunu Escobar'a iletmeye sz verdi. Escobar'm Aseneth'in evine at ilk telefon, peder Garcia Herreros'un onu tvbe etmez bir fuhu uzman olmakla sulad ve Tanrnn yoluna geri dnmeye ard bir Tanrnn Dakikas program nedeniyle olmutu. Pederin bu kadar byk bir U dn yapmasndan kimse bir ey anlamamt. Escobar, peder kendi aleyhine dndyse, bunun ok nemli bir nedeni olmas gerektiini dnyordu; teslim olmasn da, derhal kamuoyuna yaplacak bir aklama kouluna balamt. in kts, adamlar da, pederin szne olan gvenleri nedeniyle teslim olmay kabul etmilerdi. Villamizar, pederi alp La Loma'ya gtrd; peder de orada telefonla Escobar'a her trl aklamay yapt. Buna gre, programn banda alnmas srasnda yaplan bir hata sonucu sylemedii bir eyi sylemi gibi grnyordu. Escobar, bu konumay banda alarak adamlarna dinletmi ve kriz atlatlmt. Ama dahas da vard. Hkmet, hapishanenin dnda ordu ve jandarmadan karma devriyelerin bulunmasnda, evredeki orman at alan olarak amakta, hem yerel, hem de merkez ynetime bal bir cezaevinin szkonusu olmas nedeniyle, muhafzlar atama yetkisinin, merkez hkmet, Envigado belediyesi ve Savclktan oluan l bir komitede bulunmasnda direniyordu. Escobar, muhafzlarn kendisine bu kadar yakn olmalarna itiraz etmiti, nk dmanlar onu hapishanenin iinde ldrebilirlerdi. Karma devriyeye de itiraz vard, nk -avukatlarna baklrsa-, Cezaevleri Ynetmeliine gre, hapishanelerin iinde kamu gvenlik birimleri bulundurulamazd. evredeki ormann kesilmesine de itiraz etti; birinci neden, helikopterlerin iniini mmkn klyordu, ikincisi de, bir at alannn, mahpuslar hedef alarak kullanlabilecek bir poligon olduunu tahmin ediyordu; sonunda,- asker terminolojide, at alannn, evreyi iyi gren bir araziden baka bir ey olmadna onu inandrabilmilerdi. Zaten Uyuturucu Bamllar Merkezinin avantaj da -gerek hkmet, gerekse mahkmlar asndan- buydu, nk binann herhangi bir noktasndan, tehlikenin kokusunu vakitlice alabilecekleri biimde vadinin tamam ve da grlebiliyordu. Son olarak da, Ar Ceza Dairesi bakan, son dakikada, dikenli tellerden yaplm itin dnda, hapishanenin 249 evresine bir de kurun ilemez bir duvar ekilmesini istemi, Escobar fkesinden deliye dnmt. 30 Mays Perembe gn, El Espectador, -son derece gvenilir resm kaynaklara dayanarakEscobar'n avukatlaryla hkmet szcleri arasnda yaplan bir toplantda Escobar'n teslim olmas iin ne srld sylenen koullarla ilgili bir haber yaynlamt. Habere gre, bu koullar arasnda en gze arpan, general Maza Marquez'in srgne gnderilmesi ile, Ulusal Polis rgt komutan general Miguel Gomez Padilla ve Polis rgt Hukuki Aratrmalar Genel Mdrl komutan general Octavio Vargas Sil-va'nn grevlerinden alnmalaryd. Bakan Gaviria, hkmete yakn kiilerin kendisine dayandrdklar bu haberin kaynana aklk getirmek zere general Maza Marquez'e brosunda randevu vermiti. Grme yarm saat srd; her ikisini de tanyanlar iin, hangisinin daha soukkanl olduunu tahmin etmek olanakszd. O yumuak bariton sesiyle ar ar konuan general, konu zerindeki aratrmalaryla ilgili ayrntl bilgi vermi, bakan da tam bir sessizlik iinde onu dinlemiti. Yirmi dakika sonra vedalatlar.
Ertesi gn general, bakana, tarih bir kant olarak kalmas iin, kendisine sylediklerinin kelimesi kelimesine tekrarn ieren alt sayfalk resm bir mektup yollad. Soruturmalarnn sonucuna gre -deniyordu mektupta-, haberin kayna Martha Nieves Ochoa'yd; bunu, gnler nce, ok zel bir ftaber niteliinde -zel srdalar olan- El Tiempo hukuk yazarlarna anlatm, onlar ise haberin ilk olarak El Espectador'da. yaynlanmasna akl erdirememilerdi. General, Pablo Escobar'n teslim olmasn hararetle desteklediini ifade ediyor, ilkelerine, zorunluluklarna ve grevlerine balln yineledikten sonra szn yle tamamlyordu: "Sizin de bildiiniz nedenlerden, sayn bakanm, pek ok kii ve kurulu, beni, belki de aleyhimdeki amalarna kolaylkla erimelerine olanak verecek tehlikeli bir konuma koyma hevesiyle, profesyonel olarak yerimden oynatma yollarn aramakta srar etmektedirler." Martha Nieves Ochoa, haberin kayna olduunu inkr etmi, konu bir daha aza alnmamt. Ancak, aradan ay getikten sonra, -Escobar artk hapiste olduu srada-, devlet bakanl genel sekreteri Fabio Villegas, general Maza'y bakann emriyle b250 rosuna ararak Mavi Salona buyur etti; salonun bir ucundan br ucuna bir Pazar gezintisinde gibi yryerek, bakann onun grevden ekilmesi kararn kendisine bildirdi. Maza, bunun, Escobar'a verilen ve hkmetin yalanlad dnn kant olduundan emin olarak oradan ayrlm, "Pazarlk konusu edildim" diye bunu aka sylemiti de. Her ne olursa olsun, ondan ok nceden beri, Escobar, general Maza'ya, aralarndaki savan sona ermi olduunu, kendisinin de her eyi unutup ciddi olarak teslim olacan duyurmutu: saldrlar durduruyor, etesini datp dinamitleri teslim ediyordu. Bunun kant olarak da, sonradan yedi yz kilo dinamit bulacaklar M gizli yerlerin bir listesini gndermiti ona. Daha sonra, hapistey-ken, Medelln tugayna, toplam iki ton dinamit bulunan baz koylarn yerlerini aklamay srdrecekti. Ama Maza, asla inanmamt ona. Teslim olma ileminin gecikmesinden sabrszla kaplan hkmet, Antioquia'h deil, Boyac'l birini -Luis Jorge Pataquiva Silva'y, cezaevi mdr olarak atam, ayrca deiik eyaletlerden yine Antioquia'h olmayan yirmi kadar jandarma eri yollamt. "Ne olursa olsun -dedi Villamizar-, istedikleri ey rvet vermek-se, Antioquia'h da olsa, baka yerden de olsa fark etmez." Onca dnp dolamaktan kendisi de yorgun den Escobar, bunu pek tartmamt bile. Sonunda, cezaevinin giriini polisin deil, ordunun korumas ve Escobar'n kendisini hapishane yemeiyle zehirleyecekleri korkusunu gidermek iin istisnai nlemler alnmas konusunda anlamaya varlmt. te yandan, Cezaevleri Genel Mdrl, Ochoa Vazquez kardelerin olaanst gvenlik nlemleriyle korunan tag kouunda uygulanan ayn ziyaret kurallarn benimsemiti. Sabahleyin yataktan kalkma saati en ge yedi, akam kilit altndaki ayr hcreye kapatlma saati de en ge sekizdi. Escobar'la arkadalar, her Pazar saat sekizle leden sonra iki aras kadn ziyaretileri, Cumartesi gnleri erkek ziyaretileri, her ayn birinci ve nc Pazarlar da ocuk yataki ziyaretileri kabul edebilirlerdi. 9 Haziran sabah afakta, Medelln asker inzibat taburu, evreyi gzlemekte olan svari birliinden nbeti devralarak, olaanst bir gvenlik harekt balatm, evre dalarda o yreyle ilgili olmayan kimselerin evlerini boaltarak, yerin ve gn tm denetimini eline almt. Artk daha fazla bahane kalmamt. Villa251 mizar, Maruja'nn serbest braklmas nedeniyle Escobar'a minnettar olduunu, ama srf o bir trl teslim olamyor diye kendisini daha fazla tehlikeye atmak istemediini -tm itenliiyle- ona bildirmi, u haberi de ciddi olarak yollamt: "Artk bundan sonra ben sorumlu deilim." Escobar, basavcnn da teslim srasnda yannda bulunmas biimindeki son bir koulla, iki gn iinde kararn verdi. Son dakikada kan bir aksilik, yeni bir ertelemeye neden olabilirdi: Escobar'n elinde, teslim olan kiinin bir bakas deil de kendisi olduunu kantlayacak resm bir kimlik belgesi yoktu.
Avukatlarndan biri, bu sorunu hkmete am, bu nedenle de, tm gvenlik gleri tarafndan aranmakta olan Escobar'n ilgili Nfus Dairesine bizzat gitmesi gerektiini gznne almadan, onun iin bir nfus czdan kartlmasn istemiti. vedilikle bulunan zm yolu, kimliini parmak iziyle ve eski bir noterlik belgesinde kullanm olduu kimlik belgesi numarasyla kantlamas, ayn zamanda da, bu belgeyi zayi etmi olduundan ibraz edemeye* ceini beyan etmesi olmutu." Maymun, 18 Haziran gecesi saat on ikide, Villamizar', acil bir telefona bakmak zere yukar kata kmas iin uyandrmt. Vakit ok geti, ama Aseneth'in dairesi, Egidio Cuadrado'nun akordiyonu ve vallenatos grubuyla mutlu bir cehennemi andryordu. Villamizar'in, bu en yksek dzeydeki *kltr dedikodusu mekanizmasnn lgn kalabal arasndan dirsek darbeleriyle kendine yol amas gerekmiti. Azeneth, o tipik slubuyla, yolunu kesti. Sizi arayann kim olduunu artk biliyorum -dedi-. Ama dikkatli oluri, yoksa onu koparverirler ha! Tam telefon ald anda yatak odasnda brakmt onu. Evi sarsan grlt patrtnn arasnda, Villamizar, mesajn en nemli blmn zorlukla duyabilmiti: - Tamam, yarn sabah erkenden Medellfn'e gelin. Rafael Pardo, sabahleyin saat yedide, Sivil Havaclk'tan bir ua, teslim olma ileminde hazr bulunacak olan resm heyetin emrine vermiti. Vakitsiz bir szma hareketinden korkan Villamizar, sabahn saat beinde peder Garcia Herreros'un evinde boy gs252 terdi. Onu kilisede, cppesinin zerindeki dikisiz panosuyla, yin duasn bitirmek zere bulmutu. Tamam, peder, hadi yryn -dedi-. Medelln'e gidiyoruz, Escobar teslim olacak. Uakta, -onlarn dnda-, pederin baz olaylarda yardmcln yapan yeeni Fernando Garcia Herreros, Enformasyon Mstearlndan Jaima Vazquez, cumhuriyet basavcs doktor Carlos Gustavo Errieta, bir de nsan Haklarndan sorumlu savc doktor Jaime Cordoba Trivino vard. Medelln'in tam ortasndaki Olaya Herrera havaalannda onlar Mar'a La ile Martha Nieves Ochoa bekliyorlard. Resm heyet, valilie gtrlmt. Villamizar'la peder ise, teslim ileminin son formaliteleri tamamlanrken kahvalt etmek zere Mana Lfa'nn apartman dairesine gittiler. Orada, Escobar'n yolda olduu, sk sk karlalan polis noktalarndan kanmak iin kh arabayla, kh yayan tur atarak geldiini renmilerdi. Byle tehlikeli ans ilerinde uzmand zaten. Pederin sinirleri bir kez daha ayaktayd. Kontaklenslerinden biri dm, stne de basmt; ylesine ileden kmt ki, Martha Nieves onu alp San gnacio gzlksne gtrmek zorunda kalm, orada sorununu normal bir gzlkle zmlemilerdi. Kentin_ her yan, ok sk denetim yapan polis noktalaryla doluydu; onlar hemen hepsinde durdurmulard, ama denetim amacyla deil, pederin Medelln'in mutluluu iin yapt eyden dolay. nk her eyin mmkn olduu o kentte, dnyann en gizli srr bile hemen halka mal olurdu. Maymun, zerinde scak yerlere yakan incecik bir ceket, ayanda yumuack pabularyla sanki bir kr gezintisi iin giyinmi gibi, leden sonra saat iki buukta Mar'a Lfa'nn dairesine geldi - Tamam -dedi Villamizar'a-. Valilie gidiyoruz. Siz ayr gidin, ben de ayr geliyorum. Yalnz bana kendi arabasna bindi. Villamizar, peder Garcia Herreros ve Martha Nieves de, Mana Lfa'nn arabasna bindiler. Valiliin nnde iki erkek arabadan indiler. Kadnlar darda beklemek zere orada kalmlard. Maymun, artk o soukkanl, yetenekli teknik uzman deil, sanki kendi iine gizlenmeye alan biriydi. Koyu renk bir gzlk takm, bana golf kepi giymiti; hep Villamizar'in arkasnda ikinci planda tutuyordu kendini. Onun pe253 derle birlikte ieri girdiini gren biri, Escobar'n -ok sarn, ok uzun boylu ve ok k olarakvalilie teslim olmu bulunduunu haber vermek zere hemen telefona koup Rafael Pardo'y aramt.
Dar kmaya hazrlanrlarken, bir uan kentin hava sahasna yaklamakta olduu, telsizle Maymun'a bildirilmiti. Ura-b'daki gerillalarla giriilen bir atmada yaralanm askerleri getiren asker bir ambulanst bu. Vaktin ok ge olduu korkusu yetkilileri tedirgin ediyordu, nk helikopterler hava kararrken ua-mazlard; teslim olma ilemini ertesi gne brakmak da tehlikeli olabilirdi. Bunun zerine Villamizar, Rafael Pardo'y arad; o da yarallarn uu yolunu deitirterek, hava sahasn ak bulundurmalar konusunda kesin emir verdi. Olayn sona ermesini beklerken, kendi gnlne yle yazmt: "Bugn Medelln'in zerinde ku bile umuyor." lk helikopter -alt kiilik bir Bell 206'yd bu-, saat ten biraz sonra, iinde Basavc, Jaime Vazquez, Fernando Garcia Herre-ros ve -sonsuz poplaritesi Pablo Escobar'n rahatlamas iin bir baka gvence olan- radyo gazetecisi Luis Alirio Calle olmak zere, valiliin damndan hareket etti. Bir gvenlik grevlisi, pilota, dosdoru hapishaneye ynelmesini bildirmiti. kinci helikopter -bu da on iki kiilik bir Bell 412'ydi-, ilkinden on dakika sonra, Maymun telsiz telefonla emir aldnda hareket etti. Villamizar, onunla ve pederle birlikte bu helikoptere binmiti. Tam hareket etmek zereyken, Kolombiyal sulularn yabanc lkelere iade edilmemelerinin, elli bir lehte, on aleyhte, be ekimser oyla, daha sonra onaylanmak zere, ilk oturumda henz kabul edildii Kurucu Meclis toplantsnda, hkmetin tutumunun yenilgiye urad haberini radyodan duymulard. Bu sonucun nceden planlanm bir hareket olduunu gsteren belirtiler bulunmasa da, Escobar'n bunu peinen bildiini ve teslim olmak iin son dakikaya kadar beklediini dnmemek neredeyse ocuka olurdu. Pilotlar, Pablo Escobar' alp hapishaneye gtrmek zere Maymun'un talimatlarna uyuyorlard. Bu ok ksa bir uu olmutu; yle de alaktan uuyorlard ki, talimatlar sanki bir otomobil iin verilir gibiydi: Sekizinci caddeyi aln, uradan devam edin, imdi saa, daha saa, daha saa, u parka kadar, tamam. Anszn, bir aaln arkasndan, youn renklerdeki tropikal ieklerin ara254 sndan, El Poblado'nun akp giden trafiinin ortasnda kocaman bir bilardo masasna benzeyen kusursuz bir futbol sahasyla birlikte, ahane bir malikne grnmt. Oraya inin -diye iaret etti Maymun- Motr kapatmayn. Villamizar, ancak evin hizasna geldiklerinde, alann evresinde silahlar tetikte en az otuz adamn beklemekte olduklarn kefetmiti. Helikopter o el dememi ayra konduunda, gruptan ayrlan on be kadar koruma, fark edilmemesi imknsz olan bir adamn evresinde helikoptere doru tedirginlikle yrdler. Adamn omuzlarna kadar upuzun salar, gsne kadar inen, gr ve | k sert, kapkara bir sakal, yayla gneiyle yanp koyulam bir teni " vard. Kaln yaplyd; ayaklarna tenis ayakkablar, zerine adi pamukludan ak mavi ince bir ceket giymiti; tyler rpertici bir sknet iinde, hafif admlarla yryordu. Villamizar, yalnzca m-': rnde grd herkesten farkl olduu iin ilk bakta tanmt onu. Escobar, en yakn korumalaryla smsk kucaklaarak abucak vedalatktan sonra, onlardan ikisine helikopterin br yanndan binmeleri iin iaret etti. Kendisine en yakn olanlardan Pis Eran ile Otto'ydu bunlar. Sonra, yar hzla dnmekte olan perva--rj nelerden saknmadan, kendisi de bindi. Yerine oturmadan nce ilk selamlad Villamizar olmutu. Ilk, bakml elini ona uzatarak, sesinde en kk bir heyecana yer vermeden yle sordu: Naslsnz, doktor Villamizar? Nasl gidiyor, Pablo? -diye karlk verdi o da. Escobar, sonra da nazik bir glmsemeyle peder Garcia Her-reros'a dnerek her ey iin teekkr etti. ki korumasnn yanna oturdu; Maymun'un orada olduunu da ancak o zaman fark etmi grnd. Belki de onun, kendisi helikoptere binmeden Villami-zar'a talimatlar vermekle yetineceini dnmt. Demek siz de -dedi Escobar- sonuna kadar bu meretin iindesiniz.
Bunun bir minnettarlk belirtisi mi, yoksa bir sitem mi olduunu kimse anlayamad, ama daha ok dosta bir ifadeyle sylenmiti. Maymun, herkes kadar akn, kafasn sallayarak glmsedi. Evet, patron! O anda Villamizar, Escobar'n sanldndan ok daha tehlikeli bir insan olduunu, bir srr kefeder gibi anlamt, nk onun 255 o sakin ve kendine hkim halinde doast bir ey vard. Maymun, kendi yanndaki kapy kapatmaya yeltenmi, ama nasl yapacan bilememiti; kapy yardmc pilotun kapatmas gerekti. O nn heyecan iinde kimse emir vermeyi akl edememiti. Gergin bir halde emir bekleyen pilot sordu: Kalkalm m? te o zaman Escobar, iinde bastrlm tedirginliinin ilk belirtisini ele vererek, Elbette -diye emri verdi aceleyle-. abuk olun! abuk olun! Helikopter ayrdan havalandnda da Villamizar'a yle sordu: "Her ey yolunda, deil mi doktor?" Villamizar da, dnp ona bakmadan, gerei syleyerek yant verdi: "Her ey mkemmel." Baka bir ey olmad, nk uu sona ermiti. Helikopter, aalara deercesine son mesafeyi de katetmi, hapishanenin -talarla kapl, kaleleri krk- futbol sahasna, kendilerinden on be dakika nce gelmi olan birinci helikopterin yanna konmutu. Ancak daha sonraki iki dakika, en youn dakikalar oldu. Escobar, kap aldktan sonra ilk kendisi inmeye alm, cezaevinin muhafzlaryla evresi sarl bulmutu kendini: mavi niformal, gergin ve biraz da akn elli kadar muhafz, uzun menzilli tfeklerini ona dorultmulard. Escobar ard, kendine hkimiyetini bir an iin kaybederek, korkutucu derecede otoriter bir sesle haykrd: Allah kahretsin, indirin silahlarnz! Muhafzlarn komutan da ayn emri verdiinde, Escobar'nki yerine getirilmiti bile. Escobar'la yanndakiler, kendilerini cezaevi yetkililerinin, resm heyet yelerinin ve onunla birlikte teslim olmak zere karayolundan gelmi olan ibirlikilerinin bekledikleri eve kadar olan iki yz metreyi yrdler. Escobar'n karsyla, beti benzi atm olarak alamak zere olan annesi de oradaydlar. Escobar, yanndan geerken annesinin omzuna sevgi dolu hafif bir hareketle dokunarak yle dedi: "Sakin ol, ihtiyar." Cezaevi mdr, elini uzatarak onu karlamaya kt: Senor Escobar, ben Luis Jorge Pataquiva -diye kendini tantt. Escobar, onun elini skt. Sonra pantolonunun sol paasn kaldrarak, bileine bal bir kayta tamakta olduu tabancay klfndan kard. Harika bir mcevherdi bu: sedef kabzasna altn kakmayla adnn baharfleri yazl bir Sig Sauer 9'du. Escobar, ta256 bancann arjrn karmam, kurunlan teker teker yerlerinden kararak yere atmt. nceden prova edilmie benzeyen biraz tiytrovri bir hareket olmutu bu; atanmas uykularn karm olan bagardiyana kar bir gven gsterisi olarak etkili de olmutu. Ertesi gnki ha- herlerde, Escobar'n, tabancay teslim ederken Pataquiva'ya yle dedii yazlmt: "Kolombiya'da bar iin." Olayn hibir tan bunu hatrlamyordu; hele silahn gzellii karsnda gzleri kamam haliyle Villamizar, hi. Escobar, herkesi selamlad. Savclk temsilcisi, bir yandan elini tutarak yle dedi: "Haklarnza sayg gsterilmesini gzetmek zere buradaym, Senor Escobar." Escobar da, son derece saygl bir tavrla teekkr etti ona. En sonunda da Villamizar' kolundan tuttu. Yryn, doktor -dedi ona-. Sizinle benim konuacak ok eyimiz var. Onu d galerinin ucuna kadar gtrd; orada arkalarn her-, kese dnm olarak trabzana dayanp, on dakika kadar konutular. Escobar, usulne uygun biimde teekkr etmekle sze balamt. Sonra, o artc skneti iinde, Villamizar'a ve ailesine ektirdiklerinden dolay ne kadar zgn olduunu belirtti, ama bunun her iki taraf iin de ok sert bir sava olduunu anlamasn istiyordu. Villamizar da, hayatndaki byk bilmeceyi zme kavuturma frsatn
karmad: Luis Carlos Galn' neden ldrmlerdi, Escobar neden kendisini ldrtmeye almt ve Maruja ile Beatriz'i neden kartmt? Escobar, birinci cinayetle ilgili tm sulamalar reddetti. "in dorusu, doktor Galn' herkes ldrmek istiyordu," dedi. Suikas-tin kararlatrld tartmalarda hazr bulunduunu kabul ediyor, ama ie kartn ya da olaylarla herhangi bir ilgisi olduunu yalanlyordu. "O ie pek ok kii kart -dedi-. Hatta ben kar ktm, nk onu ldrrlerse arkasndan ne geleceini biliyordum, ama karar bir kere alnmsa ben itiraz edemezdim. Bunu bylece Dona Gloria'ya sylemenizi rica ediyorum." ikinci huzursuzluk konusuna gelince, dostlar olan bir grup kongre yesinin, Villamizar'n, sulunun iadesi yasasn onaylatmadan nce u ya da bu biimde durdurulmas gereken, ele avuca smaz, inat bir meslektalar olduuna kendisini inandrm olmalaryla aklanabilirdi. "stelik -dedi-, srdrdmz o savaBir Karlma yks 257/18 ta, insan dedikodular yznden bile ldryorlard. Ama imdi sizi tandma gre, doktor Villamizar, banza bir ey gelmemi olan o dakikaya krler olsun." Maruja'nn karlmasyla ilgili olarak da basit bir aklama yapmt. "Ben, bir ey elde etmek iin insanlar karyor, istediimi elde edemiyordum; kimse benimle grmyor, kimse oral olmuyordu; bu yzden de Dona Maruja'ya yneldim, bakalm bir ey elde edebilir miyim diye." Bundan baka bir gerekesi olmam, sonunda onun, szne gvenilirliiyle sonsuza dek minnettarln kazanan, ciddi ve cesur bir erkek olduuna inanana kadar, grmeler boyunca onu yava yava nasl tandn uzun uzun anlatmt. "Sizin ve benim dost olamayacamz biliyorum," dedi. Ama Villamizar, ne kendisine, ne de ailesinden herhangi bir kimseye bundan byle hibir ey olmayacandan emin olabilirdi. - Ben, kimbilir ne zamana kadar buradaym -dedi-, ama hl pek ok dostum var, bu yzden de yaknlarnzdan biri kendini gvensiz hissedecek olursa, birisi sizlere bir ey yapmaya kalkacak olursa, bana bir haber yollayn, baka bir ey istemez. Siz sznzde durdunuz, ben de duruyorum; ok teekkrler. Namus sz. Escobar, vedalamadan nce, Villamizar'dan, kendisine son bir iyilikte bulunarak, akllarn karmak zere olan annesiyle karsn yattrmasn istedi. Villamizar, fazla bir umuda kaplmadan yapt bunu, nk ikisi de, bu trenin, Escobar' hapishanenin iinde ldrtmek iin hkmetin hnzrca bir dalaveras olduundan emindiler. Villamizar, son olarak da ifldrn brosuna girerek, Rafael Pardo'yu her neredeyse bulmalarn sylemek zere bakanlk saraynn 284 33 00 numaral telefonunu ezbere evirdi. Rafael Pardo, basn danman Maurcio Vargas'n brosun-dayd; telefonu Vargas am, hibir yorumda bulunmadan ahizeyi ona geirmiti. Pardo, onun o kaln ve sakin, ama bu kez biraz olsun sevinli sesini tanmt. - Doktor Pardo -dedi Villamizar-, Escobar' burada cezaevine koymu bulunuyorum. Pardo, -belki de mrnde ilk kez, bir haberi kuku szgecinden geirmeden kabul etmiti. - Ne harika! -dedi. Mauricio Vargas'n anlamaya bile almad alelacele bir eyler syledikten sonra telefonu kapad, kapy vurmadan bakann odasna girdi. Gnn yirmi drt saati doutan gazeteci olan Var258 gas, Pardo'nun aceleciliinden ve ierde gecikmesinden, ok nemli bir eyin szkonusu olduundan kukulanmt. Be dakikadan fazla bekleyemedi. Haber vermeden bakann odasna girdi; Pardo'nun kendisine henz sylemi olduu bir eye kahkahalarla glerken buldu onu. Ne olduunu o zaman rendi. Mauricio, brosuna her an skn edebilecek olan gazeteci gruhunu dnp keyiflenerek saatine bakt. Saat leden sonra drt buuktu. ki ay sonra, asker bakanlarla geen elli yln ardndan, Rafael Pardo, atanm ilk sivil Savunma Bakan olacakt.
k Pablo Emilio Escobar Gaviria, Aralkta krk bir yan doldur '* mutu. Cezaevine girerken yaplan sk bir tbbi muayeneye gre, salk durumu, "fiziksel ve aklsal koullar normal olan gen bir erkek" olduunu gsteriyordu. Olaand olarak gzlemlenen tek ey, burun zarnda bir kan oturmas ve burnun iinde plastik cerrahi yara izine benzer bir eydi, ama kendisi bunu, genliinde bir futbol ma srasnda ald yarayla aklyordu. Escobar'n gnll olarak teslim olma tutanan, Ar Ceza Dairesi bakanyla blge sorumlusu olan bir kadn savc ve nsan Haklarndan sorumlu savclk temsilcisi imzalamlard. Escobar, imzasn, baparmann izi ve kaybolan kimlik belgesinin numaras olan Envigado 8.345.766'yla da pekitirmiti. Savclk ktibi Carlos Alberto Bravo, belgenin sonuna u notu koymutu: "Senor Pablo Emilio Escobar, tutana bir kez imzaladktan sonra, aada imzas bulunan doktor Alberto Villamizar Cardenas'n da ibu tutana imzalamasn talep etmitir." Villamizar da imzalam, ama bu ii hangi sfatla yapt kendisine asla sylenmemiti. lemler tamamlannca, Pablo Escobar, oradaki herkesle veda-latktan sonra, her zamanki gibi kendi zel ileriyle ylesine megul olup, stelik bu kez kendi huzuru ve gvenlii iin devletin gcnden de yararlanarak yaayaca hcreye girmiti. Ancak hemen ertesi gnden balayarak, Villamizar'n szn etmi olduu hapishaneye ok benzeyen o hapishane, levazm kamyonetinin bagajna yaplm zel bir blmede azar azar ieri tanan birinci snf malzemeyle ina edilmi her trl lkse,- dinlence tesislerine, elence ve su olanaklarna sahip be yldzl bir malikneye dnmeye balamt. ki yz doksan dokuz gn sonra, bu rezaleti haber alan hkmet, Escobar'n hapishanesini daha nceden haber verilmek259 sizin deitirmeye karar verdi. Hkmetin bunu renmek iin bir yla ihtiyac olmas kadar inanlmaz olan bir baka ey de, Esco-bar'n, korkudan lmek zere olan bir avula iki ere bir tabak yiyecek rveti vererek, korumalaryla birlikte, grevlilerin ve hapishanenin tanmasndan sorumlu birliin burunlarnn dibinden geip, civardaki ormanlar iinden yryerek kam olmasyd. Bu da onun lm ferman oldu. Daha sonra akladna gre, hkmetin hareket tarz ylesine acayip ve vakitsizdi ki, kendisini gerekten nakledeceklerini deil, ldreceklerini ya da Birleik Devletler'e teslim edeceklerini dnmt. Yapt hatann lszln fark edince, hkmetin kendisini yeniden hapsetme lt-funda bulunmas iin birbirine paralel iki kampanya balatt: bunlardan biri, lke tarihindeki en byk dinamitli terrist saldrs, br de, hibir koul ne srmeden teslim olma neriiydi. Hkmet, onun bu nerilerinden haberli olduunu asla belli etmemi, lke de, patlayc tayan arabalarn terr altnda kmedii gibi, polisin saldrlar da inanlmaz boyutlara ulamt. Escobar iin dnya deimiti artk. Hayatn kurtarmas iin ona yardm edebilecek olanlarn, bunu yapmaya ne heveslen vard, ne de gerekelen. Peder Garcia Herreros, akut bir bbrek yetmezliinden 24 Kasm 1992'de lm, Paulina de, -isiz ve biriktirilmi tek kuru paras olmakszn sakin bir sonbahar gn, ocuklar ve iyi anlaryla birlikte, bugn Tanrnn Dakikas'ndz hi kimsenin ondan haber alamad bir yere snmt. Hollanda'ya bykeli olarak atanm olan Alberto ViUamizar, Escobar'dan pek ok mesajlar almt, ama artk her ey iin ok geti. milyar dolar olarak hesaplanan o muazzam servetinin byk bir blm atmalara harcanm ya da kartelin karmaas iinde arur olup gitmiti. Ailesi, dnya zerinde kbus grmeden uyuyabilecei tek bir yer bulamyordu. Tarihimizde izi srlen en byk ava dnm olan Escobar, ayn yerde alt saatten fazla kalamyor, bu lgnca ka srasnda arkasnda bir sr susuz insann lsn, adalete teslim olmu ya da dman saflarna gemi kendi korumalarnn cesetlerini brakyordu. Gvenliini salayan kendi adamlar, hatta hayatta kalabilmek iin neredeyse hayvanca denebilecek kendi igds, artk eski gnlerdeki yeteneklerini kaybetmilerdi.
2 Aralk 1993'te -krk drdnc yan kutlamasndan bir gn sonra-, Almanya'dan snrd edilerek, yannda annesi ve kk erkek kardeiyle birlikte Bogota'ya yeni dnen olu Juan Pablo'yla 260 telefonda konuma hevesine kar koyamamt. Artk dndan daha temkinli olan Juan Pablo, iki dakika sonra, polis telefonun yerirji saptamasn diye konumay daha fazla srdrmemesi konusunda uyard onu. Ailesine olan dknl dillere destan olan Escobar, ona kulak asmad. Tam o anda, iz srmekte olan polis, konumakta olduklar Los Olivos de Medelln mahallesindeki yeri kesin olarak saptamay baarmt. leden sonra saat eyrek gee, sivil giyimli yirmi polisten aa olmayan zel bir tim, blgeyi kordon altna alarak eve girmi, ikinci katn kapsn zorluyordu. Escobar, bunu hissetmiti. "Seni brakyorum -dedi telefonda oluna-, nk burada garip bir eyler oluyor." Bunlar son szleri oldu. ViUamizar, Escobar'n teslim olduu geceyi, kentin en neeli, en tehlikeli gece kulplerinde, Escobar'n korumalaryla birlikte sert ikiler ierek geirmiti. Adamakll imi olan Maymun, doktor Villamizar'n, patronunun zr diledii tek kii olduunu her nne gelene anlatyordu. Sabahn saat ikisinde beklenmedik bir . biimde ayaa kalkt, elini sallayarak ona veda etti. - Elveda, doktor ViUamizar -dedi-. Artk ortadan kaybolmam gerekiyor, herhalde bir daha hi grmeyiz. Sizi tandma ok sevindim. Gn rken Villamizar' ikiyi snger gibi ekmi bir halde La Loma'daki eve brakmlard. leden sonra, dn uanda, Pablo Escobar'n teslim olmasndan baka bir ey konuulmuyordu. ViUamizar o gn lkenin en nl kiilerinden biriydi, ama havaalanlarndaki kalabaln arasnda onu kimse tanmamt. Gazeteler, onun hapishanedeki varlndan fotorafn basmadan sz etmilerdi, ama btn teslim olma sreci iinde belirleyici bir etkisi olan gerek kahramanlnn boyutlar, gizli kalm baarlarn karanlna mahkm olmua benziyordu. O akam eve dndnde, gnlk hayatn yeniden rayna oturduunu fark etmiti. Andres odasnda ders alyordu. Maru-ja, eski haline geri dnebilmek iin hayaletleriyle sessizce savamaktayd. Tang slalesinin at, Endonezya sanat eserlerinin ve dnyann yarsndan toplad antikalarnn arasnda, rehin tutulduu bitmek bilmez geceler boyunca hayalini kurduu kede, onun istedii o kutsal masann zerinde aha kalkm olarak eski . 261 yerinde duruyordu. Kendisini karm olduklar -camlarnda kurunlarn atklar yara izleri silinmi olan- ayn otomobilin, iiijde Focine'deki brosuna geri dnmt; bu i iin minnettar olan yeni bir ofr de, lenin yerinde oturuyordu. Marujua, iki yla kalmadan Eitim Bakan olarak atanacakt. siz, i edinmeye de isteksiz olan Villamizar, politikadan az yanm olarak, evde ufak tefek tamirlerle uramak, eski arkadalaryla aylakln tadn karmak, srf zevk iin alverii kendi eliyle yapmak, halk mutfann nefasetlerini dostlarna tattrmak yoluyla, bir sre kendince dinlenmeyi yelemiti. leden sonralar kitap okumaya, sakal brakmaya uygun bir ruh hali iindeydi. Gemiin zerini artk nostalji sislerinin rtmekte olduu sralarda bir Pazar gn le yemei yerlerken kap alnd. Andres'in yine anahtarlarn unuttuunu sanmlard. Hizmetinin izin gn olduundan kapy Villamizar at. Spor ceket giymi gen bir adam, hediye kdna sarlp altn yaldzl bir kurdeleyle balanm minik bir paketi ona vererek, tek bir sz sylemeden, hibir ey sormasna da frsat vermeden merdivenlerde gzden kayboldu. Villamizar, bunun bir bomba olabileceini dnmt. Bir anda o karlma olaynn heyecanyla sarslmt, ama Maruja'nn kendisini beklemekte olduu yemek salonundan uzakta fiyongu zerek parmaklarnn ucuyla kk paketi at. Suni deriden bir mahfazayd bu; iinde de, saten bir yuvaya oturtulmu olarak, karld gece Maruja'nn elinden alm olduklar yzk vard. Minik elmaslarndan biri eksikti, ama ayn yzkt. Mruja, gzlerine inanamyordu. Yz parmana takt; eski salna abucak kavumakta olduunu fark etti, nk artk iyi geliyordu parmana.
Olacak ey deil! -diye iini ekti hevesle-. Bunlarn hepsi sanki bir kitap yazmak iin. SON 262 Gabriel Garcia Marquez BR KAIRILMA YKS Yazarlk mesleine gazete ve haber ajans muhabrlyle baladktan sonra 196O'l yllardan beri Latin Amerika tarihini kendine zg o 'byl gerekilik' slubuyla roman ve yklerinde yeniden anlatmaya koyularak, sanki tm Latin Amerika iin bir kimlik arayna giren, Nobel dl sahibi Kolombiyal byk yazar Gabriel Garda Marquez, Kolombiya'y yllarca haraca kesen uyuturucu kaaks Pablo Escobar'm, can dman olan br kartellerin elinden kurtulabilmek iin bir yandan adalete teslim olma srecini iletirken, te yandan da pazarlk gc kazanabilmek amacyla tam dokuz kiiyi karmasn anlatan 'Bir Karlma yks adl bu yeni kitabyla, gazetecilie bir tr dn yapyor. Birok yaptnda gazete haberlerinden yola km olan Gabriel Garda Marquez, bu kez haberi ro-manlatrrken, hemen hepsi gazeteci olan bu dokuz knn, ailelerinin, dostlarnn, onlar karp rehin tutanlarn ve Escbar'la yaplan pazarl yrten yetkililerin yaadklarn ve hissettiklerini byk bir ustalkla ve bir gazeteci gzyle ortaya koyuyor; Kolombiya'nn bu karanlk dnemini irdelerken de, lkesinin gereklerine bir baka adan k tutmu oluyor. Bir Karlma Oyks'nn bu basmn, yazld dil olan spanyolca dnda ikinci dilde yaynlaman ilk birka lkeden biri olduumuzu da vnle belirtmek istiyoruz. ISBN 975-510-709-6 789755"1O7O97 Kapaktaki resim: BLAIR DRAWSON KDV NDEDR Gabriel Garcia Marquez _ Bir Karlma yks

Gabriel Garcia Marquez - Bir Kaçırılma Öyküsü

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gabriel Garcia Marquez - Bir Kaçırılma Öyküsü

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gabriel Garca Mrquez

You might also like