Zbigniew Garnuszewski

Zbigniew Garnuszewski
RENESANS
AKUPUNKTURY
WYDAWNICTWO SPORT l TURYSTYKA" WARSZAWA

Projekt okadki i rysunki
WIESAW CZARK WSKI Re!enzen!i dr "ed# $GIER% K SS WSKI dr "ed# R &A' 'AG(RZA)SKI
Redak!ja &AG RZA*A GAR'CAREK Redak!ja te!+ni!zna R &A' ,SIAK Korekta A$IC-A SIK RSKA
./0120
Co3yrig+t by Wydawni!two 4S3ort i *urystyka56 Warszawa .211
IS7' 1/89.:8901;89
WSTP
Aku3unktura6 jedna z najstarszy!+ "etod <e!zenia6 obok zioo<e!zni!twa i inny!+ "etod trady!yjny!+6 bya 3odstawowy" s3osobe" tera3ii w staro=ytny!+ C+ina!+# &etoda ta 3rze!+odzia r>=ne ko<eje <osu6 3rze=ywaa wz<oty i u3adki6 okresy triu"?u i nie3owodze@6 wy!+odzA! ostate!znie zwy!iBsko ze z"aga@ z 3rze!iwnoC!ia"i# %zisiaj aku3unktura obej"uje swoi" zasiBgie" nie"a< !ay Cwiat i zyskuje sobie !oraz wiB!ej zwo<ennik>w D zar>wno wCr>d 3a!jent>w jak i <ekarzy# W wie!zesny"i "etoda"i "edy!yny za!+odniej# Integra!ja taka jest w zu3enoC!i uzasadniona6 gdy= ws3>!zesna "edy!yna euro3ejska6 3o"i"o wybitny!+ osiAgniBE w dziedzinie diagnostyki i tera3ii6 nada< jest bezradna w wiery!+ aku3unktura jest w stanie 3rzynieCE skute!znA 3o"o!F !oraz wiB! 3owsze!+niejszy staje siB 3og<Ad6 =e aku3unktura jest sojusznikie" ws3>!zesnej "edy!yny i stanowi jej !enne uzu3enienie# 'i! wiB! dziwnego6 =e zar>wno <ekarze jak i 3a!jen!i !oraz bardziej interesujA siB aku3unkturA i stAd te= wyonia siB 3otrzeba na3isania o niej ksiA=ki# -edny" z zada@ jakie sobie 3ostawie" jest 3rzekazanie Czyte<nikowi 3odstawowy!+ in?or"a!ji o aku3unkturze i za3oznanie i!+ z jej dodatkowy"i "o=<iwoC!ia"i tera3euty!zny"i# &a" nadziejB6 =e to zadanie udao "i siB s3eniE6 3odobnie jak 3rzekazanie Czyte<nikowi in?or"a!ji6 =e w3rawdzie aku3unktura skute!znie <e!zy wie<e !+or>b6 to jednak=e "o=e byE stosowana jedynie w C!iC<e okreC<ony!+ jednostka!+ !+orobowy!+ D <ista wskaza@ do tego zabiegu obe!nie uwzg<Bdnia 0G !+or>b a w 3ozostay!+ nie stosuje siB <e!zenia nakuwania"i# Skute!znoCE aku3unktury6 jakko<wiek du=a6 r>wnie= "a 3ewne grani!e i d<atego nie "o=na =AdaE od niej zbyt wie<e i A!zyE z niA nieuzasadniony!+ nadziei# Z tego te= wzg<Bdu ksiA=ka "oja 3rzestrzega Czyte<nika 3rzed nad"ierny" o3ty"iz"e" zwiAzany" z tA "etodA# 'ie "o=na 3o"ijaE r>wnie= ekono"i!znego as3ektu stosowania aku3unktury# -est to s3os>b <e!zenia tani6 nie wy"agajA!y sko"3<ikowany!+ instru"ent>w ani te= a3aratury6 kt>ry "o=e byE stosowany nie ty<ko w gabine!ie <ekarski"6
w oddzia<e sz3ita<ny" !zy sanatoryjny" a<e r>wnie= w s!+ronisku turysty!zny"6 na !a"3ingu i w 3ry"itywny!+ warunka!+ !+aty wiejskiej# Aku3unktura "a r>wnie= jednA wa=nA !e!+B D zastB3uje w szeroki" zakresie <e!zenie ?ar"ako<ogi!zne# Za stosowanie" aku3unktury na szerokA ska= znajduje ona !oraz szersze zastosowanie w 3ostB3owaniu odwykowy" u 3a<a!zy tytoniu6 u a<ko+o<ik>w i narko"an>w6 kt>re to 3<agi dziesiAtkujA euro3ejskie s3oe!ze@stwo# 'a<e=y te= 3odkreC<iE6 =e obok waC!iwoC!i tera3euty!zny!+ obdarzona jest ona r>wnie= waC!iwoC!ia"i 3rze!iwb><owy"i i d<atego zna<aza zastosowanie r>wnie= w 3oradnia!+ wa<ki z b><e" oraz w oddziaa!+ !+irurgi!zny!+6 w kt>ry!+ 3onadto jest wykorzystywana do zwa<!zania 3rzykry!+ objaw>w 3oo3era!yjny!+# Ko@!zA! "oje wstB3ne uwagi 3ragnB jesz!ze 3odkreC<iE6 =e niniejsza ksiA=ka stanowi jedynie og><ny zarys aku3unktury w ujB!iu 3o3u<arny" i w =adny" wy3adku nie "o=na jej uwa=aE za 3odrB!znik6 gdy= szereg 3odstawowy!+ zagadnie@ zostao jedynie ws3o"niany!+#
Zbigniew Garnuszewski
ROZDZIA I MOJA DROGA DO AKUPUNKTURY

Pierwsze in?or"a!je doty!zA!e aku3unktury dotary do "nie w !zasie wykad>w +istorii "edy!yny 3ro?esora Wadysawa Szu"o8wskiego# 7yo to w roku .2/H6 kiedy to za!zAe" studiowaE "edy!ynB na Iniwersyte!ie -agie<<o@ski" w Krakowie# Pro?esor Szu"owski6 za?as!ynowany staro=ytny"i C+ina"i6 u!zy nas res3ektu d<a !+i@skiej ku<tury6 nauki i "edy!yny# C+iny byy obok Egi3tu6 &ezo3ota"ii i Indii ko<ebkA !ywi<iza!ji# %ay one <udzkoC!i szereg wyna<azk>w i !enny!+ 3o"ys>w6 n3# ko"3as6 3a3ier6 jedwab6 sejs"ogra?6 3or!e<anB# C+i@!zy!y jako 3ierwsi na Cwie!ie wyta3iaw z 3o!zyniony!+ s3ostrze=e@# %ziBki ty" !e!+o" udao i" siB o3ra!owaE orygina<ne "etody diagnosty!zne Kstawianie roz3oznania na 3odstawie za!+owania siB tBtna i wyg<Adu jBzykaL6 3ro?i<akty!zne Ksz!ze3ienia 3rze!iwko os3ieL i <e!zenia K"iBdzy inny"i aku3unktura i tzw# 3rzy3ie!zkiL# C+iny "iay Cwiaty!+ !esarzy6 kt>rzy du=o uwagi 3oCwiB!aty Cesarz Nuang *i6 =yjA!y w trze!i" tysiA!<e!iu 3#n#e#6 by wie<ki" zwo<ennikie" aku3unktury i 3o3iera <ekarzy wykonujA!y!+ nakuwania# Cesarz Nuang *i w tros!e o zdrowie 3oddany!+ wyda synny dekret6 w kt>ry" zakaza stosowania <ek>w zatruwajA!y!+6 jak twierdzi6 jego nar>d i 3o<e!i zastA3iE te Crodki aku3unkturA#
Wykady 3ro?esora Szu"owskiego wzbudziy "oje zainteresowanie trady!yjny"i !+i@ski"i "etoda"i <e!zenia6 nie 3rzy3usz!zae" jednak6 =e <os 3ozwore traktowa 3owa=nie6 gdy= wie<e z ni!+ zostao uznany!+ i 3rzejBty!+ 3rzez o?i!ja<nA "edy!ynB# Kiedy wiB! 3o uko@!zeniu studi>w za!zAe" 3ra!owaE jako "ody <ekarz na 3rowin!ji w 3ow6 3rzyg<Adae" siB i" uwa=nie starajA! siB 3rzy i!+ o!enie za!+owaE bezsrronnoCE# bok wykad>w +istorii "edy!yny wie<ki" zainteresowanie" darzye" wykady z ?izjo<ogii 3ro?esora Kau<bersza oraz !+or>b wewnBtrzny!+ 3ro?esora $atkowskiego# baj !i wybitni nau!zy!ie<e w3rowadziw trzewno8sk>rny!+ i zwiAzany!+ z ni"i stre? sk>rny!+ Neada6 z kt>ry!+ ka=da 3owiAzana jest z inny" narzAde" wewnBtrzny"# W K<ini!e WewnBtrznej 3ro?esora $atkowskiego obowiAzywao staranne badanie dotykie" 3owok sk>rny!+ w stre?a!+ Neada a z uzyskany!+ wynik>w wy3rowadzano wnioski diagnosty!zne# A wiB! ju= wtedy dowiedziae" siB o C!isy" 3owiAzaniu 3owok !iaa z narzAda"i wewnBtrzny"i i o "o=<iwoC!i w3ywania na drodze odru!+owej na !zynnoC!i ty!+ narzAd>w u!iskie" C!iC<e okreC<ony!+ stre? sk>ry# Izyskana wiedza bardzo "i siB 3rzydaa 3o wiery!+ stwierdzie" ostre za3a<enie oskrze<i <ub 3u!6 3rosio "nie o 3ostawienie baniek su!+y!+ <ub w !iB=szy!+ 3rzy3adka!+ D !iBty!+# C+!A! nie !+!A! "usiae" nau!zyE siB stawiania baniek# Po!zAtkowo odnosie" siB s!e3ty!znie do tego s3osobu <e!zenia6 a<e wkr>t!e siB do niego 3rzekonae" wobe! uzyskiwany!+ korzystny!+ wynik>w# Stwierdzie"6 =e !+orzy z za3a<enie" oskrze<i i za3a<enie" 3u! zna!znie szyb!iej wra!aw KCibazo8<uL D <ek>w swoiC!ie dziaajA!y!+ w in?ek!ja!+ dr>g odde!+owy!+ i 3u!# W !zasie "ego 3obytu i 3ra!y <ekarskiej na 3rowin!ji 3rzekonae" siB r>wnie= do r>=ny!+ <ek>w roC<inny!+ nie uwzg<Bdniany!+ 3rzez o?i!ja<nA ?ar"ako<ogiB# WCr>d <udnoC!i wiejskiej s3otykae" znako"ity!+ znaw!>w zi> i roC<in <e!zni!zy!+6 stosowany!+ od wiek>w 3rzez zie<arzy i zna!+or>w# W3rawdzie "edy!yna o?i!ja<na od dawna interesuje siB roC<ina"i <e!zni!zy"i6 z kt>ry!+ wie<e 3oznaa dokadnie i uznaa6 to jednak szereg roC<in za<e!any!+ 3rzez zie<arzy w!iA= !zeka na o!enB ?ar"ako<ogi!znA# 7y to okres6 kiedy "edy!yna ?aworyzowaa 3rzede wszystki" !+e"iotera3eutyki6 a wiB! <eki syntety!zne6 zaC Crodki 3o!+odzenia roC<innego traktowaa z 3rzy"ru=enie" oka# $udnoCE wiejska zdawaa siB tego nie widzieE i nada< na szerokA skaw6 wobe! 3ewnego zawodu jaki s3rawiy "edy!ynie6 3onownie zainteresowaa siB ona roC<ina"i <e!zni!zy"i i wznowia w ostatni!+ <ata!+ "etody!zne badania w tej dziedzinie# %ziBki te"u "edy!yna uzyskuje sta<e nowe bez!enne Crodki <e!zni!ze 3o!+odzenia roC<innego# Pra!ujA! na 3rowin!ji zauwa=ye" te=6 =e <eki roC<inne dostar!zane 3rzez zie<arzy daway zna!znie <e3sze e?ekty <e!zni!ze ani=ew!zas6 kiedy zawierajA one du=o aktywny!+ substan!ji6 u"iejBtnie je suszyry!+ a3tek !zBsto byy z<e=ae a tak=e nieod3owiednio zebrane i ususzone# W okresie "ojej 3ra!y na $ube<sz!zyJnie zainteresowae" siB r>wnie= <eka"i +o"eo3aty!zny"i6 kt>re w ty" okresie byy doCE 3o3u<arne# &etoda ta6 o3ra!owana jesz!ze w OIO w# 3rzez Sa"ue<a Na+ne"anna6 3o<ega na 3odawaniu !+ory" "ini"a<ny!+ dawek s3e!ja<nie 3rzyrzAdzony!+ <ek>w6 kt>re naj3rawdo3odobniej obdarzone sA waC!iwoC!ia"i "agnety!zny"i6 dziaajA!y"i <e!zni!zo na ustr>j <udzki# $eki +o"eo3aty!zne 3odawae" !+ory" w granu<ka!+ <ub w kro3<a!+ w od3owiedni" roz!ie@!zeniu# Wobe! trudnoC!i w zdoby!iu ty!+ Crodk>w6 3o kt>re trzeba byo jeJdziE do Warszawy6 stosowae" je jedynie w ograni!zonej <i!zbie 3rzy3adk>w# $eki te 3odawane u"iejBtnie niejednokrotnie 3rzynosiy 3o3rawB6 zwasz!za w !+oroba!+ wewnBtrzny!+6 a!zko<wiek rewe<a!ji nie stwierdzae"# $eki te stosowae" tak=e i z tego wzg<Bdu6 =e nigdy nie 3owodoway objaw>w ubo!zny!+ ani te= zatruE6 kt>re doCE !zBsto wystB3oway 3o 3odawaniu <ek>w konwen!jona<ny!+ tzw# a<o3aty!zny!+# W okresie ostatniej wojny we wsia!+ <ube<ski!+ "o=na byo jesz!ze s3otkaE zna!+or>w oraz babki wiejskie zaj"ujA!e siB <e!zenie" 3ry"itywny"i "etoda"i <udowy"i6 kt>re niekiedy grani!zyy z "istykA# dziwo6 nie3iC"ienny" zna!+oro" udawao siB nieraz to6 !o nie udawao siB dobry" <ekarzo"# Pa"iBta" "odA kobietB6 kt>ra w roku .2H9 zgosia siB do "nie z wrzode" rog>wki oka# C+orej grozia utrata wzroku i d<atego naty!+"iast skierowae" jA do sz3ita<a w $ub<inie na oddzia oku<isty!zny# Po trze!+ tygodnia!+ <e!zenia !+ora wr>!ia do "nie z niewie<kA jedynie 3o3rawA D w ty" wy3adku dobry oku<ista okaza siB bezradny# Po u3ywie ; dni kobieta zgosia siB do "nie 3onownie z !akowi!ie wygojony" owrzodzenie" rog>wki# Kiedy nie "oge" o!+onAE ze zdziwienia6 !+ora s3okojnie 3oin?or"owaa "nie6 =e zdes3erowana udaa siB do wiejskiej zna!+orki6 kt>ra ki<kakrotnie okadzia jej twarz i o!zy dy"e" z roC<in 3o<ny!+# 'a drugi dzie@ ustA3io za!zerwienienie i obrzBk 3owiek i s3oj>wek a 3o H dnia!+ !akowi!ie wygoio siB owrzodzenie# *ego rodzaju e?ekt <e!zni!zy uzyskany 3rzez 3rostA wiejskA zna!+orkB stanowi d<a "nie si<ny wstrzAs i za!+wia "oi" ku<te" "edy!yny o?i!ja<nej# Przez wie<e <at szukae" bezskute!znie wytu"a!zenia tego niewiarygodnego ?aktu wy<e!zenia# %o3iero 3o u3ywie /G <at w3ade" na tro3 zagadki6 gdy 3oznae" jednA z
da<ekows!+odni!+ "etod <e!zenia6 kt>ra w zu3enoC!i 3rzy3o"inaa okadzanie stosowane 3rzez dawne 3o<skie wiejskie zna!+orki# &a" na "yC ty!+ C+i@!zy!y s3orzAdzajA sto=ki6 3ae!zki <ub !ygara6 kt>re za3a<one roz=arzajA siB i wydzie<ajA kBby aro"aty!znego dy"u# $e!zenie 3o<ega na 3rzygrzewaniu 3owok !iaa w C!iC<e okreC<ony!+ "iejs!a!+ 3rzez okoo .G "inut Ko!zywiC!ie z 3rzerwa"iL# PostB3owanie to niejednokrotnie 3rzynosi 3o"yC<ny skutek w 3rzy3adka!+6 w kt>ry!+ zawodzi aku3unktura6 bowie" 3odra=nienie sk>ry bodJ!e" ter"i!zny" na drodze odru!+owej <ikwiduje k<ini!zne objawy !+oroby# W okresie "ojej 3ra!y na 3rowin!ji bye" tak=e Cwiadkie" "etod <e!zenia6 grani!zA!y!+ z zabobone"# C+orzy !ier3iA!y na 3aso=yty 3rzewodu 3okar"owego nosiw !zosnku# R>wnie= !e<e" zabez3ie!zania siB 3rzed zaziBbienie" i in?ek!ja"i zna!+orzy za<e!ab stosujA!y!+ ten s3os>b uwa=aa !zosnek za a"u<et "ajA!y !+roniE je w s3os>b nad3rzyrodzony 3rzed za!+orowanie"# W isto!ie6 jak wykazay badania ?ar"ako<og>w ostatni!+ <at6 !zosnek zawiera substan!je aro"aty!zne o dziaaniu 3rze!iwbakteryjny" i 3rze!iwwirusowy"6 tzw# ?iton!ydy# Stae wdy!+anie ?iton!yd>w "o=e "ieE dziaanie 3ro?i<akty!zne6 zabez3ie!zajA!e 3rzed in?ek!jA g>rny!+ dr>g odde!+owy!+# Kto wie r>wnie= !zy ?<ton!ydy zawarte w !zosnku nie dziaajA uszkadzajA!e na 3aso=yty je<itowe# 'a "arginesie ty!+ i inny!+ "oi!+ s3ostrze=e@ doszede" do wniosku6 =e wszystkie dawne <udowe s3osoby <e!zenia6 wywodzA!e siB z e"3irii6 wy"agajA rzete<nego uzasadnienia i d<atego 3owinny zostaE starannie 3rzebadane 3rzez <udzi nauki# Pobyt ">j i 3ra!B w 3o<u $ube<ski" ws3o"ina" ze wzruszenie" i wdziB!znoC!iA6 gdy= "oge" ta" z jednej strony zdobyE doCwiad!zenie tak 3otrzebne "ode"u <ekarzowi a 3onadto "iae" okazjB zetknAE siB z drugi" nurte" "edy!yny od wiek>w istniejA!y"6 a "ianowi!ie z "edy!ynA <udowA6 kt>rej skute!znoCE wie<okrotnie "nie zadziwiaa# %<a 3enego obrazu "uszB jednak dodaE6 =e nie "oge" zaak!e3towaE wiew jako irra!jona<ny!+ i "ajA!y!+ "ao ws3><nego ze zdrowy" rozsAdkie"# *u= 3o zako@!zeniu wojny <osy rzu!iy "nie do Wro!awia# W "ieC!ie ty" "iae" sz!zBC!ie zetknAE siB z 3ro?esore" Zdzisa8we" Skibi@ski"6 kierownikie" 3ierwszej w Po<s!e K<iniki C+or>b Pu! Wydziau $ekarskiego Iniwersytetu Wro!awskiego# *en doskonay k<ini!ysta by r>wno!zeCnie u!zony" z 3rawdziwego zdarzenia# Za?as!ynowany "edy!ynA oraz 3ra!A badaw!zA "ia dwa !e<e w =y!iuQ su=yE bez reszty !+ore"u !zowiekowi oraz 3rowadziE intensywne badania naukowe6 g>wnie doCwiad!za<ne6 z"ierzajA!e do wykry!ia i o3ra!owania nowy!+6 bardziej skute!zny!+ "etod <e!zenia !+ory!+ na gruJ<i!B 3u!6 kt>ra w>w!zas w okresie 3owojenny" dziesiAtkowaa "ieszka@!>w naszego kraju# Pro?esor Skibi@ski zauro!zy "nie swojA osobowoC!iA i 3orwa swoi" 3rzykade"# *ote= 3ro3ozy!jB zatrudnienia "nie w -ego k<ini!e 3otraktowae" jako wie<kie wyr>=nienie i dow>d zau?ania# Pod kierunkie" 3ro?esora Skibi@skiego stae" siB k<ini!ystA i zdobywae" ostrogi 3ra!ownika nauki# &>j sze? nau!zy "nie z jednej strony wie<kiego res3ektu do !zystej nauki6 a z drugiej strony !iekawoC!i bada!za i !+B!i torowania nowy!+ dr>g# Stosunek jego do "etod "edy!yny <udowej by otwarty D uwa=a6 =e "o=na ta" znale 3rawdziwe skarby6 od wiek>w wykorzystywane 3rzez <ud6 a zu3enie nieznane 3rzedstawi!ie<o" "edy!yny o?i!ja<nej# dwra!anie siB od "edy!yny <udowej6 3ogardzanie niA6 a nawet wyszydzanie6 nie jest uzasadnione# Prze!iwnie6 "etody te na<e=y starannie badaE i w wy3adku 3otwierdzenia 3rzez k<inikB i!+ skute!znoC!i "o=na z !zysty" su"ienie" je zaak!e3towaE# !zywiC!ie 3ro?esor Skibi@ski zdawa sobie s3rawB z trudnoC!i6 jakie 3o!iAga za sobA rea<iza!ja takiego 3rogra"u6 i z ogro"ny!+ koszt>w z ty" zwiAzany!+6 nie"niej jednak uwa=a6 =e 3rawdziwy bada!z 3owinien dziaa<noCE takA 3rowadziE !+o!ia=by w skro"ny" zakresie# Przez wie<e nastB3ny!+ <at6 3ra!ujA! wyA!znie w k<inika!+ Akade"ii &edy!zny!+6 zaj"owae" siB 3ra!A dydakty!znA6 szko<A! student>w "edy!yny6 oraz naukowA6 o3ra!owujA! te"aty nie zwiAzane z "edy!ynA <udowA# %o3iero ">j wyjazd i 3rawie trzy<etni 3obyt w A?ry!e
Za!+odniej w Re3ub<i!e 'iger w <ata!+ .20;8.201 da "i s3osobnoCE zetknAE siB z <udowA "edy!ynA6 ty" raze" a?ryka@skA# Przez !ay !zas 3obytu w A?ry!e 3ra!owae" w Centra<ny" Sz3ita=kowy oddzia !+or>b 3u!# 7y to nowo!zesny sz3ita<6 wy3osa=ony tak jak sz3ita<e euro3ejskie i 3rowadzony g>wnie 3rzez <ekarzy ?ran!uski!+6 be<gijski!+ i 3o<ski!+# Pozio" <e!zni!zy tego sz3ita<a by niezy6 a zao3atrzenie w <eki6 g>wnie ?ran!uskie6 zadowa<ajA!e# t>= nawet w ty" wiodA!y" w ska<i krajowej sz3ita<u konkuroway ze sobA dwie "edy!yny6 a "ianowi!ie euro3ejska i nieo?i!ja<na D <udowa a?ryka@ska6 wzaje"nie siB to<erujA! i uzu3eniajA!# W !iAgu dnia do godziny .1 <e!zono wyA!znie "etoda"i euro3ejski"i6 a 3>Jniej6 3o o3usz!zeniu sz3ita<a 3rzez <ekarzy euro3ejski!+ i <ekarzy a?ryka@ski!+ wyszko<ony!+ w Euro3ie6 na oddziay wkra!zarzy stawiary tuowia oraz 3odawary" zresztA 3a!iJniej jednak=e z"ienie" stanowisko w tej s3rawie# Z !zase" 3rzekonae" siB do zabieg>w skary?i8ka!ji Ktj# na!inania sk>ry w sza!+owni!BL stosowany!+ w zi"ni!y K"a<ariiL i w niekt>ry!+ !+oroba!+ 3aso=ytni!zy!+6 jak r>wnie= do szeregu <ek>w roC<inny!+ skute!zny!+ w zi"ni!y6 !+oroba!+ gorA!zkowy!+ r>=nego 3o!+odzenia oraz w zaka=enia!+ je<itowy!+# 'iekt>rzy uzdrowi!ie<e a?ryka@s!y najwy=szej rangi znaw i jadowity!+ wB=y# Roz"awiae" z wie<o"a <ekarza"i euro3ejski"i 3rzez dugi !zas 3raktykujA!y"i w A?ry!eF wCr>d ni!+ s3otykae" i taki!+6 kt>rzy byw i ta ki!+ s3ektaku<arny!+ wy<e!ze@ za"a@ obe!nie 3rawie siB ju= nie s3otyka# Z wszystki!+ <udowy!+ "etod <e!zenia6 z kt>ry"i "iae" "o=noCE zetknAE siB w A?ry!e6 najwiBksze wra=enie zrobiy na "nie zabiegi skary?ika!ji6 a wiB! na!inania sk>ry k<atki 3iersiowej <ub ja"y brzusznej na 3rzestrzeni zaj"ujA!ej 3owierz!+niB jednej <ub dw>!+ doni# Zabiegi te 3owodoway niewie<ki krwiou3ust6 a 3onadto na skutek "e!+ani!znego dra=nienia no=ykie" zako@!ze@ nerwowy!+ Kre!e3tor>wL w 3owoka!+ !iaa D s3rowadzay Kna drodze odru!+owejL us3rawnienie !zynnoC!i !+ory!+ narzAd>w wewnBtrzny!+ i stosunkowo !zBsto do3rowadzay do i!+ wy<e!zenia# &e!+aniz" dziaania <e!zni!zego skary?ika!ji jest identy!zny z "e!+aniz"e" zabieg>w aku3unktury6 kt>ra stanowi g>wny te"at niniejszej ksiA=ki# 3uC!ie" A?rykB z ugruntowany" res3ekte" d<a ta"tejszy!+ <udowy!+ "etod <e!zenia6 a zwasz!za d<a skary?ika!ji# Wyje=d=ae" z 3rzeCwiad!zenie"6 =e "edy!yna a?ryka@ska kryje w sobie wie<e !enny!+ "etod6 kt>re "ogaby wykorzystaE z wie<ki" 3o=ytkie" d<a siebie nasza "edy!yna euro3ejska# Przed wyjazde" z 'igru ku3ie" ksiA=kB ?ran!uskiego <ekarza Nenri GouP 3t# 4A!u3un!ture56 wydanA w Pary=u w roku .2;;# Nenri GouP by <ekarze" wojskowy"6 kt>ry 3rzez szereg <at 3rzebywa w Indo!+ina!+ Kobe!ny" Wietna"ieL i ta" 3ozna gruntownie aku3unkturB# ZdobytA wiedzB wykorzysta waC!iwie6 o3ra!owujA! 3odrB!znik aku3unktury d<a <ekarzy# W ksiA=!e swej 3oda 3odstawy teorety!zne aku3unktury6 to3ogra?iB kana>w energety!zny!+ K"eridian>wL i 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+6 te!+nikB zabiegu oraz sz!zeg>owo o3ra!owane wskazania do nakuwania6 a tak=e uzyskiwane wyniki <e!zenia6 kt>re byy zaskakujA!o dobre# W 2GR 3rzy3adk>w nerwi! de3resyjny!+6 neurastenii i bezsennoC!i uzyskiwa on zde!ydowanA 3o3rawB <ub wy<e!zenie# 'ie!o gorsze wyniki stwierdza on w dy!+awi!y oskrze<owej6 w stana!+ 3ato<ogi!zny!+ dr>g =>!iowy!+6 w za3ar!iu nawykowy"6 w za3a<eniu nerwu ku<szowego6 neura<gii nerwu tr>jdzie<nego i w goCE!u stawowy"# Nenri GouP 3ragnA 3odzie<iE siB z <ekarza"i ?ran!uski"i zdobyty" doCwiad!zenie" i za!+B!iE i!+ do studiowania aku3unktury6 kt>ra jego zdanie" jest "etodA o du=ej skute!znoC!i <e!zni!zej6 zwasz!za w !+oroba!+ 3o!+odzenia !zynnoC!iowego i 3rzynosi niejednokrotnie dobry e?ekt tera3euty!zny w 3rzy3adka!+6 w kt>ry!+ zawodzi "edy!yna euro3ejska# bserwa!je "oje dokonane w !zasie 3obytu w A?ry!e6 a tak=e wynik <e!zenia nak<uwania"i 3rzedstawione 3rzez dr Nenri GouP skoniy "nie do 3odjB!ia wysik>w "ajA!y!+ na !e<u udanie siB do ko<ebki
aku3unktury6 a wiB! do C+in# W trzy <ata 3o "oi" 3owro!ie z A?ryki udao "i siB 3owy=szy za"iar zrea<izowaE# Po objB!iu stanowiska <ekarza na statku P$ 6 eks3resow!u 4KuJni!a56 3o3ynAe" w rejs na %a<eki Ws!+>d# *rasa 3odr>=y uwzg<Bdniaa nastB3ujA!e 3ortyQ Singa3ur6 Nong8Kong6 ,oko!+a"a6 'agoya6 saka i Kobe# Pierwsze "oje zetkniB!ie siB z aku3unkturA "iao "iejs!e w <e!zni!y dr Siow w Singa3urze# Z uwagi na nie!odzienne oko<i!znoC!i nawiAzania "ego kontaktu z dr Siow 3ozwowiE wizytB w jego k<ini!e# Z roz">w z "arynarza"i od du=szego !zasu 3ywajA!y"i na <inia!+ da<ekows!+odni!+ wynikao6 =e <ekarzo" euro3ejski" bardzo trudno dostaE siB do k<inik aku3unktury6 nawet w !+arakterze goC!ia8obserwatora# Sakt ten zwiAzany jest z 3ewnA 3odejrz<iwoC!iA <ekarzy !+i@ski!+ w stosunku do euro3ejski!+# %ziBki s3rzyjajA!e"u zbiegowi oko<i!znoC!i zdoae" uniknAE tego rodzaju trudnoC!i# 'a statku naszy" 3ynBa 3asa=erka6 =ona o!+"istrza 3ana S#6 !ier3iA!a na niedowad ko@!zyn# Wobe! wy!zer3ania siB "o=<iwoC!i naszej "edy!yny 3ostanowia ona skorzystaE z usug synnego !+i@skiego dr Siow ordynujA!ego w Singa3urze# *er"in wizyty 3ani S# zosta uzgodniony ju= u3rzednio 3rzez agenta P$ w Singa3urze# Sakt ten zosta ukryty 3rzed zaogA6 jak r>wnie= 3rzede "nA6 gdy= 3a!jentka i jej "A= 3ragnBw utrzy"aE w taje"ni!y zabiegi aku3unktury# S3rawa ta jednak=e nabraa nieo!zekiwanego rozgosu6 gdy= 3a!jentka 3o zoba!zeniu na 3okadzie statku !+i@ski!+ i "a<aj8ski!+ robotnik>w 3ortowy!+ doznaa nerwowego szoku i od">wia zgody na <e!zenie siB u dr Siow# W>w!zas jej "a=onek zwr>!i siB do "nie o 3o"o!# Idao "i siB us3okoiE !+orA i 3rzekonaE jA o !e<owoC!i zabieg>w aku3unktury# Po du=szej dyskusji zgodzia siB 3oddaE zabiego" nakuwania 3od warunkie"6 =e bBdB jej 3rzez !ay !zas towarzyszyE# Za zgodA asego na rek<a"B dr Siow6 kt>rego 3oin?or"owano jak =y!zy sobie tego agent6 =e jeste" dziennikarze"6 krewny" 3a!jentki6 a r>wno!zeCnie tu"a!ze"6 i =e nie "a" ni! ws3><nego z "edy!ynA6 udae" siB wraz z !+orA do k<iniki dr Siow w Singa3urze 3rzy u<# Seragoon Road ;H;# W obszernej 3o!zeka<ni zasta<iC"y ki<kunastu !+ory!+6 g>wnie C+i@!zyk>w6 &a<aj>w i Nindus>w# PrzyjA nas starszy6 tBgi6 niski 3an w biay" ?artu!+u6 nieJ<e wadajA!y jBzykie" angie<ski"# Po kr>tkiej roz"owie z na"i 3rzystA3i on do zbadania !+orej6 kt>re ograni!zyo siB do obejrzenia jBzyka i starannego zbadania tBtna# 'astB3nie wyrazi zgodB na 3rze3rowadzenie <e!zenia6 zastrzegajA! siB jednak6 =e zbyt kr>tki6 bo za<edwie ki<kudniowy 3obyt !+orej w Singa3urze6 nie daje gwaran!ji wy<e!zenia# 'astB3nie 3o<e!i 3a!jent!e rozebraE siB6 3o !zy" wyjA ze stery<izatora !ienkA sta<owA igB dugoC!i ok# : !enty"etr>w i wbi jA w 3rawe ra"iB w "iBsie@ nara"ienny na wysokoC!i stawu barkowego# %rugA igB w3rowadzi w 3owoki !iaa tu= nad 3rawA o3atkA a nastB3ne dwie w 3rzedra"iB tu= 3oni=ej stawu ok!iowego oraz 3owy=ej nadgarstka# 'astB3nie wku trzy dugie igy w "iBCnie 3rawego 3odudzia a dwie w udo# Po u3ywie 9G "inut dr Siow wyjA wszystkie igy i 3o<e!i 3a!jent!e 3oo=yE siB na brzu!+u6 3o !zy" wbi !ztery igy 3o obu strona!+ krBgosu3a w oko<i!y krzy=owej# Po zako@!zeniu zabiegu 3a!jentka ubraa siB i 3rzesza do 3o!zeka<ni6 ja zaC da<ej 3rzyg<Adae" siB zabiego" wykonywany" na inny!+ !+ory!+# W k<ini!e byo siede" gabinet>w zabiegowy!+# W ka=dy" z ni!+ na kozetka!+ <e=e<i 3a!jen!i# %r Siow wBdrowa od jednego gabinetu do drugiego i ko<ejno6 osobiC!ie wykonywa nakuwania# Przy ka=dy" 3a!jen!ie siedzia asystent6 od !zasu do !zasu bada tBtno i obserwowa za!+owanie siB !+orego# W gabineta!+ 3anowa o=ywiony ru!+6 ko<ejni 3a!jen!i zaj"owa<i "iejs!a# -edni 3rzybywawnorzBdnego 3artnera# %ni s3Bdzone w k<ini!e dr Siow 3ozwo<iy "i za3oznaE siB z te!+nikA aku3unktury oraz o!eniE bez3oCrednie wyniki nakuwania# Ki<kakrotnie bye" Cwiadkie" zastanawiajA!y!+ e?ekt>w <e!zni!zy!+# Z 3rze3rowadzony!+ roz">w dowiedziae" siB6 =e dr Siow sztuki aku3unktury nau!zy siB od swojego oj!a6 kt>ry aku3unkturB studiowa w Pekinie w <ata!+ dwudziesty!+ obe!nego stu<e!ia# 'ie bez du"y 3oin?or"owa "nie6 =e wCr>d jego 3a!jent>w byo wie<e znany!+ osobistoC!i D "iBdzy inny"i <e!zy siB u niego ksiA=B 7ernard6 "a=onek kr><owej +o<enderskiej -u<ianny6 a tak=e znani aktorzy ?i<"owi z No<<ywood# -eC<i !+odzi o naszA !+orA6 to 3o ki<ku zabiega!+ aku3unktury nastA3ia 3o3rawa i zwiBkszya siB s3rawnoCE ko@!zyn# Pierwsze wiB! "oje zetkniB!ie siB z aku3unkturA wykonywanA 3rzez !+i@skiego "istrza byo d<a "nie 3rawdziwy" wstrzAse"# Wizyta ta za!iA=ya na da<szej "ojej karierze zawodowej# Ze s!e3tyka stae" siB
bowie" u"iarkowany" zwo<ennikie" aku3unktury i 3ostanowie" 3oznaE gruntownie tB "etodB# W 3rzebiegu "ojej da<szej 3odr>=y eks3resow!e" 4KuJni!a5 korzystajA! z <ist>w reko"enda!yjny!+ dr Siow odwiedzie" ki<ka oCrodk>w <e!zenia aku3unkturA w Nong8Kongu6 a w !zasie 3obytu w -a3onii 3odobne oCrodki w saka6 "iBdzy inny"i Zakad K<ini!znej Sizjo<ogii 3ro?esora ,uzo ,a"agu!+i# W !zasie tego kr>tkiego 3obytu na %a<eki" Ws!+odzie bye" Cwiadkie" 3onad ;GG zabieg>w aku3unktury i "iae" "o=noCE o!eniE jej skute!znoCE# W ob<i!zu 3rzekonywajA!y!+ ?akt>w wr>!ie" do kraju !akowi!ie 3ozyskany d<a aku3unktury6 a !o wiB!ej6 3owziAe" de!yzjB stosowania tej "etody u !+ory!+ <e=A!y!+ w 3rowadzony" 3rzeze "nie ddzia<e C+or>b Pu! Sz3ita<a Wo<skiego w Warszawie# Po!zAtkowo ograni!zae" siB do 3rzy3adk>w stosunkowo 3rosty!+6 a "ianowi!ie b><>w "iBCniowy!+6 n3# <u"bago6 b><>w korzeniowy!+ oko<i!y <BdJwiowej6 b><>w gowy ty3u "igrenowego i nerwi!y wegetatywnej# Wobe! za!+B!ajA!y!+ wynik>w <e!zenia sto3niowo rozszerzae" wa!+<arz wskaza@ do nakuwa@# Rosa <i!zba !+ory!+ <e!zA!y!+ siB u "nie i zyskiwae" nowe doCwiad!zenia# Ce<e" zdoby!ia od3owiedniego 3rzygotowania teorety!znego i 3rakty!znego w roku .2:0 wziAe" udzia w kursie aku3unktury w Wiedniu6 a nastB3nie u!zestni!zye" w kursie zorganizowany" 3rzez Euro3ejskA SzkoB Aku3unktury w Pary=u# 'awiAzae" tak=e kontakt z &inisterstwe" Zdrowia C+i@skiej Re3ub<iki $udowej i w roku .2:; wyje!+ae" na kr>tki6 jedno"iesiB!zny 3obyt w !zoowy!+ oCrodka!+ aku3unktury w Pekinie i w Szang+aju# W oCrodka!+ ty!+ 3rzeszede" intensywne szko<enie6 kt>re 3rzy!zynio siB wa<nie do 3odwy=szenia "oi!+ kwa<i?ika!ji# W 3iBE <at 3>Jniej 3onownie zostae" wysany na trzy"iesiB!zny Wy=szy &iBdzynarodowy Kurs Aku3unktury do 'ankinu6 kt>ry uko@!zye" 3o"yC<nie uzyskujA! wyjAtkowo !enny6 !+i@ski dy3<o" +onorowany na !ay" Cwie!ie# %odatkowe szko<enie 3rzeszede" w roku .219 w P+enianie KKR$%L wraz z gru3A 1 3o<ski!+ wybijajA!y!+ siB aku3unkturzyst>w oraz w roku .21/ w I<an87ator# d roku .2:. 3rowadzie" usi<ne starania o o?i!ja<ne uznanie aku3unktury w Po<s!e# Po!zAtkowo "oje 3r>by nie daway =adnego wyniku# P>Jniej o3>r 3rze!iwnik>w sto3niowo sab i za!zAe" uzyskiwaE 3ewne kon!esje d<a aku3unktury# Rosa <i!zba <ekarzy interesujA!y!+ siB aku3unkturA i !i stawad ty!+ 3ionier>w na<e=y w 3ierwszy" rzdzie wy"ieniE dr &artB Sza?arkiewi!z z Warszawy i dr Krzyszto?a No?"ana z C+o!+oowa# WyraJnie 3o"yC<ny" wydarzenie" byo utworzenie w 3aJdzierniku .2:1 roku 3ierwszej w Po<s!e Poradni $e!zenia Aku3unkturA w Warszawie 3rzy u<# Pasteura .G6 kt>rej kierowni!two 3owierzono "ojej osobie# W roku nastB3ny" zorganizowano 3ierwszy dwutygodniowy kurs aku3unktury 3rzy udzia<e Centru" &e dy!znego Kszta!enia Pody3<o"owego w Warszawie# W kursie ty" wziBo udzia 1G <ekarzy# bej"owa on H1 godzin wykad>w teorety!zny!+ i ty<e= godzin zajBE 3rakty!zny!+# %o roku .210 zorganizowa<iC"y .: kurs>w aku3unktury6 w kt>ry!+ u!zestni!zyo 0H9 <ekarzy# Cztery kursy w <ata!+ .21/8.210 "iay "iBdzynarodowA obsadB wykadow!>w# Kursy w <ata!+ .21/ i .21H 3rowadzi!+ <ata!+ wykadow!y z Pekinu# Szko<enie <ekarzy na kursa!+ "iao za3ewniE krajowi kadry wyszko<ony!+ aku3unkturzyst>w# Progra" szko<enia 3rzewidywa u!zestni!zenie w trze!+ ko<ejny!+ kursa!+ aku3unktury I6 II i III sto3nia6 a nastB3nie H8tygodniowy sta= 3rakty!zny w Poradni $e!zenia Aku3unkturA6 3o uko@!zeniu kt>rego abso<wen!i uzyskiwaw i do 3rowadzenia gabinet>w aku3unktury# %o 3oowy .21: roku /GH <ekarzy do3enio 3owy=szy!+ warunk>w i uzyskao u3rawnienia do sa"odzie<nego wykonywania aku3unktury# ProwadzA oni ./G 3oradni6 gabinet>w aku3unktury oraz 3unkt>w nakuwa@ roz"iesz!zony!+ na terenie !aego kraju# W !iAgu .210 roku we wszystki!+ 3<a!>wka!+ aku3unktury w Po<s!e 3rzyjBto .G tysiB!y !+ory!+6 u kt>ry!+ wykonano 3onad 2G tysiB!y zabieg>w nakuwania# Wa=ny" te= wydarzenie" byo utworzenie w <uty" .21. r# Sek!ji Re?<eksotera3ii KAku3unkturyL Po<skiego *owarzystwa $ekarskiego# Sek!ja ta sku3ia wszystki!+ <ekarzy zainteresowany!+ aku3unkturA6 a zadanie" jej jest ini!jowanie6 3rowadzenie i 3o3ieranie 3ra! naukowy!+ zwiAzany!+ z aku3unkturA oraz stae doszka<anie swy!+ !zonk>w# W .21: r# Sek!ja zostaa 3rze"ianowana na sa"odzie<ne Po<skie *owarzystwo Aku3unktury#
'ajwa=niejszy" wydarzenie" w roku .210 jest roz3o!zB!ie budowy 3awi<onu aku3unktury w Warszawie 3rzy u<# Pasteura .G z ?undusz>w 3rzyznany!+ 3rzez Stoe!zny Ko"itet 'arodowego Sunduszu !+rony Zdrowia# Progra" rob>t 3rzewiduje oddanie do u=ytku tego 3awi<onu w ko@!u .21: roku# W 3awi<onie ty" znajdzie 3o"iesz!zenie Przy!+odnia $e!zenia Aku3unkturA oraz Crodek Szko<enia $ekarzy# Pawi<on ten stanie siB r>wnie= siedzibA ZarzAdu Po<skiego *owarzystwa Aku3unktury#
ROZDZIA II BLASKI I CIENIE WSPCZESNEJ MEDYCNY EUROPEJSKIEJ

statnie stu<e!ie stanowi okres niebywaego rozkwitu "edy!yny# Prekursora"i nowo!zesnej "edy!yny naukowej by<i ?ran!us!y ?izjo<odzy Sran!ois &agendie K.:1/8.1;;L oraz C<aude 7ernard K.1./8.1:1L# &agendie 3okada bezgrani!znA wiarB jedynie w eks3ery"en!ie# PragnA zre?or"owaE w ty" waCnie du!+u !aA "edy!ynB6 tj# na 3odstawie ?izyki i !+e"ii w o3ar!iu o jak najszersze stosowanie doCwiad!ze@# -ego u!ze@ C<aude 7ernard 3rowadzi da<ej dzieo swego "istrza# Iwa=a6 =e ?izjo<ogia stanowi 3odstawB wszystki!+ dys!y3<in "edy!zny!+6 a sz!zeg><nie 3odstawB 3rakty!znej "edy!yny6 i =e 3rzyszoCE "edy!yny zwiAzana jest z eks3ery"ente" naukowy"# Sz!zeg><ne 3iBtno na "edy!ynie wy!isnA Rudo<? Tir8!+ow6 stwarzajA! kon!e3!jB organiz"u jako tworu zbiorowego# *wierdzi on6 =e =y!ie ustroju <udzkiego jest su"A 3ro!es>w =y!iowy!+ 3osz!zeg><ny!+ ko">rek6 zaC organiz" jest ty<ko 4su"A ko">rek5# *w>r!a 3ato<ogii ko">rkowej6 kt>ra w owy" !zasie stanowia niewAt3<iwy 3ostB36 3o3eni bAd nie uznajA! organiz"u jako !aoC!i6 3ozostajA!ego w nierozerwa<nej jednoC!i z ota!zajA!y" Crodowiskie"# 'astA3i te= 3rzeo" w dziedzinie zwa<!zania !+or>b zakaJny!+6 wobe! kt>ry!+ dotAd <ekarze byr!a 3odstaw "ikrobio<ogii6 oraz Robert Ko!+ K.1H/8.2.GL# Genia<ny bada!z ?ran!uski Pasteur doszed na drodze doCwiad!za<nej do C!iC<e naukowy!+ kon!e3!ji sz!ze3ie@ o!+ronny!+ osabiony"i zarazka"i# 3ra!owa on "iBdzy inny"i "etodB sz!ze3ie@ o!+ronny!+ 3rze!iwko wC!iek<iJnie# Sz!ze3ionka Pasteura 3rze!iwko wC!iek<iJnie uratowaa =y!ie dziesiAtko" tysiB!y os>b 3okAsany!+ 3rzez wC!ieke zwierzBta# dkry!ie to wstrzAsnBo Cwiate" i z"obi<izowao inny!+ u!zony!+ do 3ra! w ty" kierunku# %zieo Pasteura uzu3eni i 3ogBbi drugi ws3>tw>r!a "ikrobio<ogii oraz nowo!zesnej nauki o !+oroba!+ zakaJny!+6 nie"ie!ki u!zony Robert Ko!+6 kt>ry w roku .1:0 wykry <ase!zkB wAg<ika6 w roku .119 3rAtek gruJ<i!y a wkr>t!e 3ote" 3rze!inkow!a !+o<ery# *e doniose odkry!ia !zynnik>w 3rzy!zynowy!+6 s3raw!>w groJny!+ !+or>b6 u"o=<iwiy o3ra!owanie skute!zny!+ Crodk>w zarad!zy!+# %ziBki Pasteurowi i Ko!+owi oraz i!+ wybitny" u!znio"6 odkryw!o" drobnoustroj>w wywoujA!y!+ !+oroby zakaJne gnBbiA!e <udzkoCE od nie3a"iBtny!+ !zas>w6 rozwinBa siB niebywa<e "ikrobio<ogia6 to jest nauka o drobnoustroja!+ K"ikroba!+L6 i""uno<ogia Ktj# nauka o od3ornoC!iL6 i""unote8ra3ia Ktj# wykorzystanie "etod i""uno<ogi!zny!+ w tera3iiL6 i""u8no!+e"ia Kbadanie swoistoC!i antygen>w i i""unog<obu<in oraz ?izyko!+e"i!zny!+ "e!+aniz">w reak!ji i""uno<ogi!zny!+L6 sero<ogia Knauka o reak!ja!+ antygenu i 3rze!iw!iaa in UitroL oraz w ostatni!+ <ata!+ wiruso<ogia Ktj# nauka o wirusa!+L# Zjawiska ana?i<a8ksji Ktj# nadwra=<iwoC!i na 3ewne antygenyL i a<ergii KzwiBkszona reaktywnoCE na antygenL wykryte 3rzez ?ran!uskiego ?izjo<oga Karo<a 7i!+at K.1;G8.2/1L oraz wiede@skiego 3ediatrB K<e"ensa PirAuet K.1:H8.292L odegray doniosA rowno w diagnosty!e jak i <e!zeniu szeregu !+or>b zakaJny!+# Za!zBto wytwarzaE na szerokA ska3ra!ownik Roberta Ko!+a6uzyska jako 3ierwszy surowi!B 3rze!iwboni!zA6 za !o otrzy"a w roku .2G. nagrodB 'ob<a# dkry!ia i wie<kie osiAgniB!ia "ikrobio<ogii u s!+yku OIO stu<e!ia s3rawiy6 =e okres ten w dzieja!+ "edy!yny uznano za erB bakterio<ogii# Z osiAgniB!ia"i "ikrobio<ogii C!iC<e wiA=e siB antyse38tyka Ktj# stosowanie Crodk>w dezyn?ek!yjny!+ nisz!zA!y!+ drobnoustrojeL oraz ase3tyka Ka wiB! wyjaawianie narzBdzi !+irurgi!zny!+ i "ateria>w o3atrunkowy!+L6 kt>re w3rowadzone do !+irurgii 3rzy!zyniy siB do wye<i"inowania zaka=e@ 3oo3era!yjny!+# siAgniB!ia te do3rowadziy tak=e do da<szego rozwoju +igieny#
Wiew zwiAzany!+ z <udzki" zdrowie"# %a<szy 3rzebieg wydarze@ r>wnie= zdawa siB na to wskazywaE# $e!zenie stawao siB !oraz bardziej ra!jona<ne6 dziBki uzyskiwaniu <ek>w swoiC!ie dziaajA!y!+ na drobnoustroje# *w>r!A nowo!zesnej !+e"iotera3ii by nie"ie!ki u!zony Pawe E+r<i!+ K.1;H8.2.;L6 kt>ry "iBdzy inny"i uzyska 3re3arat skute!zny w !+oroba!+ wenery!zny!+# Pojawiy siB nowe <eki otrzy"ane z surow!>w <e!zni!zy!+ bAdJ te= w 3osta!i 3re3arat>w syntety!zny!+# 7yy to Crodki o dobrze znany" skadzie !+e"i!zny" i dziaaniu ?ar"ako<ogi!zny"# Izyskiwano !oraz to nowe 3re3araty6 3owstaway wytw>rnie ?ar"a!euty!zne a nawet wie<kie kon!erny w 'ie"!ze!+ i Szwaj!arii6 3rodukujA!e na nies3otykanA dotAd skaw w o3ar!iu o 3otwierdzone naukowe zwiAzki6 za!+odzA!e 3o"iBdzy s3raw!A !+oroby a <ekie"# 'ajbardziej doniosA rob zakanych, odegray <eki bakteriostaty!zne6 tj# 3rze!iwdziaajA!e roz"na=aniu siB drobnoustroj>w w organiz"ie# Przeo"owy" ?akte" w !+e"iotera3ii byo odkry!ie su<?ona"id>w w .2/; r# 3rzez nie"ie!kiego ?ar"ako<oga Ger+arda %o"agka# -esz!ze bardziej skute!zny"i ani=e<i su<?ona"idy Crodka"i 3rze!iwbakteryjny"i okazay siB antybiotyki# W roku .2H96 3o <i!zny!+ i ="udny!+ badania!+ i doCwiad!zenia!+ 3rowadzony!+ u3rzednio 3rzez wie<e <at 3rzez angie<skiego bada!za S<e"inga6 uzyskano 3eni!y<inB6 antybiotyk wyosobniony z 3rzesA!zu +odoww# Poznano skad !+e"i!zny 3eni!y<iny i uzyskano 3re3arat6 kt>ry sta siB jedny" z naj3otB=niejszy!+ i najbardziej 3o3u<arny!+ <ek>w naszy!+ !zas>w# Znako"ite wyniki <e!zenia zwiAzane z 3eni!y<inA 3obudziy bada!zy do 3oszukiwa@ inny!+ Crodk>w wytwarzany!+ 3rzez sa3ro?ity!zne grzybki# W roku .2H/ a"eryka@ski "ikrobio<og Se<"an Waks"an uzyska stre3to"y!ynB6 dziaajA!A bakteriob>j!zo na 3rAtki gruJ<i!y oraz na szereg inny!+ drobnoustroj>w# Stre3to"y!yna bya 3rzez dugi !zas jedny" z najwa=niejszy!+ i najbardziej skute!zny!+ <ek>w 3rze!iw3rAtkowy!+ i w du=y" sto3niu 3rzy!zynia siB do o3anowania gruJ<i!y na !ay" Cwie!ie# W 3>Jniejszy!+ <ata!+ wyodrBbniono inne skute!zne antybiotyki6 "iBdzy inny"i genta"y8!ynB i Uibro"y!ynB# %ziBki sz!ze3ionko" i antybiotyko" udao siB z<ikwidowaE wiBkszoCE !+or>b zakaJny!+# Antybiotyki i su<?a"idy uratoway =y!ie dziesiAtko" "i<ion>w <udzi# *rzeba siB jednak zastrze!6 =e w !+oroba!+ wywoany!+ wirusa"i antybiotyki na og> nie skutkujA i tutaj g>wnA roj sz!ze3ie@ o!+ronny!+ 3rze!iw !+orobo" wirusowy" nastA3i w ostatni" trzydziesto<e!iu# &ajA one du=e zna!zenie6 gdy= jak wynika z dany!+ urzBdowy!+ zde!ydowana wiBkszoCE !+or>b zakaJny!+ K1:6:RL 3rzy3ada na zaka=enia wirusowe# be!nie stosuje siB sz!ze3ionki 3rze!iw taki" !+orobo" jakQ 3ora=enie dzie!iB!e nag"inne6 wC!iek<izna6 os3a6 odrA6 Cwinka6 =>ta ?ebra6 r>=y!zka i k<esz!zowe za3a<enie ">zgu# Sz!ze3ienia 3rze!iw os3ie do3rowadziy do !akowitej <ikwida!ji tej !+oroby6 !o jest osiAgniB!ie" bez 3re!edensu# Progra" zwa<!zania os3y rea<izowany 3od egidA Vwiatowej rganiza!ji Zdrowia KWN L zako@!zy siB 3eny" suk!ese"# d ostatniego 3rzy3adku os3y w roku .2:: w So"a<ii nie zanotowano nowy!+ za!+orowa@# -est to 3ierwszy w +istorii "edy!yny 3rzykad na to6 =e zbiorowy wysiek wszystki!+ kraj>w zako@!zy siB 3eny" suk!ese"# dtAd Cwiat jest wo<ny od os3y# %ziBki obowiAzkowy" sz!ze3ienio" syste"aty!znie s3ada za3ada<noCE na !+oroby zakaJne# W Po<s!e obe!nie niekt>re !+oroby zakaJne jak n3# boni!B i !+orobB Neinego8&ediny rejestruje siB ty<ko s3orady!znie6 zaC =>ta!zkowe 3osta!ie wirusowego za3a<enia wAtroby6 kt>re stanowiy u nas 3owa=ny 3rob<e" w ostatni!+ <ata!+ wykazujA tenden!jB "a<ejA!A# %u=e osiAgniB!ia notuje siB w ostatni!+ <ata!+ w dziedzinie diagnostyki6 kt>ra staje siB !oraz bardziej 3re!yzyjna# Zjawisko to "a C!isy zwiAzek z rosnA!A te!+niza!jA "edy!yny# -esz!ze 3rzed dziesiB!io"a <aty za sz!zyt osiAgniBE w diagnosty!e uwa=ano to"ogra?iB ko"3uterowA o3ra!owanA 3rzez angie<skiego ?izyka Nouns?ie<da6 kt>ra 3ozwa<a na jedno!zesne badanie dw>!+ warstw 3rzy<egy!+ 3rzekroj>w tkanki n3# ">zgowej# d!zyty te sA 3rzetwarzane 3rzez ko"3uter# br>bka ko"3uterowa6 ana<iza i ?otogra?ia trwa za<edwie ki<ka "inut#
*o"ogra?ia ko"3uterowa daje ok# .GG razy wiB!ej in?or"a!ji ani=e<i zwyke badanie rentgenowskie# -ednak=e te!+niki bada@ "edy!zny!+ z"ieniajA siB w byskawi!zny" nie"a< te"3ie# W !+wi!ie '&RL6 kt>rego tw>r!y 3odobnie jak tw>r!y to"ogra?u ko"3uterowego otrzy"a=ne struktury !iaa <udzkiego nie ty<ko w 3rzekroja!+ 3o3rze!zny!+ D jak to"ogra? ko"3uterowy D <e!z r>wnie= w ujB!ia!+ 3rzednio8ty<ny!+ i bo!zny!+# '&R uwida!znia n3# 3ra!B ser!a w skur!zu i rozkur!zu6 krBgosu3 z wiBzada"i i dyska"i6 wiBzada Bkotki6 a wiB! obrazy6 kt>ry!+ nie "o=na uzyskaE inny"i "etoda"i# Syste" '&R stanowi ostatni krzyk te!+niki# 'iestety6 "ao kt>ry sz3ita< bBdzie w stanie nabyE to urzAdzenie6 gdy= kosztuje okoo .6; "i<iona do<ar>w#
be!nie szerokie zastosowanie w "edy!ynie zna<azy u<tradJwiBki6 drgania "e!+ani!zne o !zBstot<iwoC!i 3rzekra!zajA!ej g>rnA grani!B sysza<noC!i u!+a <udzkiego# W <e!zni!twie w tzw# u<trasonotera3ii6 stosowane sA zwyk<e u<tradJwiBki o !zBstot<iwoC!i 1GG kNz6 .GGG kNz oraz 9HGG kNz6 w 3osta!i ?aw u<tradJwiBkowy!+ o r>=ny" !zasie trwania# %o !e<>w diagnosty!zny!+ stosuje siB tzw# u<trasonogra?ie KISGL o3artA na zjawisku e!+a u<tradJwiBkowego# I<tradJwiBki zna<azy zastosowanie "iBdzy inny"i w 3oo=ni!twie i gineko<ogii Kgdy= 3ozwa<ajA okreC<iE !e!+y 3oduL6 onko<ogii6 oku<isty!e6 neuro!+irurgii oraz 3rzy wykrywaniu ka"ieni nerkowy!+# R>wnie= !+irurgia korzysta z u<tradJwiBk>w# IstniejA dwie "etody !+irurgii u<tradJwiBkowej D 3ierwsza z ni!+ zwiAzana jest z 3rzeniesienie" u<tradJwiBk>w na narzBdzia !+irurgi!zne6 druga z dziaanie" u<tradJwiBk>w na struktury 3owierz!+niowe i gBbokie organiz"u# 'iestety i te urzAdzenia sA bardzo drogie# I<trasonogra? rentgenowski Sie"ensa kosztuje "i<ion trzysta tysiB!y do<ar>w# $ekarze w3rzBg<i te!+nikB do "edy!yny tak=e z "yC<A o urzAdzenia!+ tera3euty!zny!+# Przykade" takiej a3aratury jest e<ektry!zny rozrusznik ser!a6 ratujA!y niejednokrotnie =y!ie !zowieka zagro=onego zatrzy"anie" ak!ji ser!a wskutek zawau# *e!+nika stworzya d<a "edy!yny r>wnie= szereg inny!+ !enny!+ a3arat>w "iBdzy inny"i sztu!zne 3u!o8ser!e6 sztu!znA nerkB i sztu!zne zastawki ser!a# W ostatni!+ <ata!+ "edy!yna za!zyna korzystaE z !ybernetyki6 !zy<ny!+ 3rawa!+ sterowania i A!znoC!i zar>wno u zwierzB!ia jak i w "aszynie# Cybernetyka stanowi uniwersa<ne 3rawo sterowania i regu<a!ji# Sz!zeg><ne nadzieje <ekarze wiA=A z "aszynA <i!zA!A z 3rogra"e" diagnosty!zny"# Istnieje uzasadnione wCr>d <ekarzy 3rzekonanie6 =e w nieda<ekiej 3rzyszoC!i !ybernetyka bio<ogi!zna wyty!zy drogB "edy!ynie# 'a<e=y tu 3odkreC<iE6 =e r>=ne dys!y3<iny "edy!zne rozwijajA siB w ostatni!+ <ata!+ nier>wno"iernie D jedne bardziej6 zaC inne "niej# I"3onujA!y"i osiAgniB!ia"i "o=e 3osz!zy!iE siB !+irurgia# Przesz!ze3y ser!a6 nerek i wAtroby na<e=y uwa=aE za sz!zyt doty!+!zasowy!+ "o=<iwoC!i "edy!yny# 'a<e=y jednak sAdziE6 =e nie jest to ostatnie sowo !+irurgii# 'ie brak jednak 3rze!iwnik>w 3rzesz!ze3iania narzAd>w i 3o okresie wie<kiego entuzjaz"u zwiAzanego z 3ierwszy"i 3r>ba"i 3rzesz!ze3iania ser!a dokonany"i 3rzez dr 7arnarda za!zBy siB 3ojawiaE <i!zne gosy roz!zarowania# 'ie"o=noCE 3okonania tzw# bariery i""uno<ogi!znej stanowi g>wnA 3rzeszkodB 3rzy 3rzesz!ze3a!+6 kt>re z 3unktu widzenia te!+niki o3era!yjnej nie stanowiA d<a !zoowy!+ !+irurg>w 3rob<e"u# Prze!iwni!y 3rzesz!ze3>w 3odnoszA tak=e ekono"i!zny as3ekt tego rodzaju zabieg>w6 3oA!zony!+ z ogro"ny"i koszta"i# *wierdzA oni6 =e na 3rzesz!ze3y ser!a i wAtroby "ogA sobie 3ozwo<iE jedynie za"o=ne kraje# Ka" ty" twierdzenio" zadaa "edy!yna !ze!+osowa!ka6 a C!iC<e ">wiA! Instytut &edy!yny K<ini!znej i Eks3ery"enta<nej w Pradze6 kt>ry w okresie od /. sty!znia .21H roku do "ar!a .210 roku wykona .. trans3<anta!ji ser!a# Podobnie w K<ini!e C+irurgi!znej w 7rnie rutynA staje siB 3owo<i zabieg 3rzesz!ze3iania wAtroby D w <ata!+ .21/810 wykonano ; taki!+ o3era!ji# 'ajwiBksze doCwiad!zenie !+irurgia zdobya w dziedzinie trans3<anta!ji nerek# d roku .200 do "ar!a .210 roku w 7rnie6 Pi<znie i Nrade! Kra<oUeW wykonano ..HG taki!+ zabieg>w# $i!zba i!+ sta<e roCnie# %o roku .210 w CSRS 3rzesz!ze3iono .H: nerek# W Po<s!e zabiegi 3rzesz!ze3iania ser!a za!zA z 3owodzenie" wykonywaE w r# .210 do!ent Zbigniew Re<iga6 kierownik K<iniki Kardio!+irurgi!znej A& w Zabrzu#
"awiajA! osiAgniB!ia "edy!yny6 3ozwotko odnotowaE 3ostB3 w dziedzinie 3sy!+iatrii# W ostatni!+ dziesiAtka!+ <at6 naj3rawdo3odobniej w zwiAzku ze zwiBkszajA!y"i siB stresa"i6 kt>re niesie z sobA !ywi<iza!ja6 nie"a< we wszystki!+ kraja!+ euro3ejski!+ wzrasta <i!zba zaburze@ 3sy!+i!zny!+6 a<e dziBki <eko" 3sy!+otro3owy" doszo do wyraJnej +u"aniza!ji 3sy!+iatrii# -e=ew8wiBzie@ Kkraty6 za"kniBte drzwi6 ka?tany bez3ie!ze@stwaL# %o dzisiejszy!+ oddzia>w tzw# 3sy!+oso"aty!zny!+ w3rowadzono syste" tzw# otwarty!+ drzwi# -akko<wiek z braku "iejs!a nie bye" w stanie 3rzedstawiE wszystki!+ osiAgniBE ws3>!zesnej "edy!yny6 to jednak 3odane 3rzeze "nie ?akty Cwiad!zA o wysoki" jej 3ozio"ie zar>wno diagnosty!zny" jak i <e!zni!zy"6 a tak=e o stay" 3ostB3ie nie"a< we wszystki!+ dys!y3<ina!+# Zdawaoby siB6 =e wszys!y 3owinni byE zadowo<eni6 a ty"!zase" syszy siB !oraz wiB!ej gos>w kryty!zny!+6 narzeka@ i 3retensjiF !oraz goCniej ">wi siB o niedo"agania!+ ws3>!zesnej "edy!yny i o jej kryzysie# 'ajwiBkszy" grze!+e" ws3>!zesnej "edy!yny jest w "oi" 3ojB!iu rosnA!a de+u"aniza!ja# Wie zna siB ty<ko na !zAst!e organiz"u i nie interesuje go !ay !zowiekF staje siB s3e!ja<istA "aego ?rag"entu "edy!yny6 a ty"!zase" wiado"o6 =e nie !+oruje jeden narzAd <e!z !ay !zowiek# *riu"?uje nad"ierna6 wAska s3e!ja<iza!ja# Pa!jent 3rzesta byE !zowiekie" a sta siB 3rzy3adkie"# $ekarz robi swoje i odsya do innego 3odobnego "u <ekarza6 3o to6 by ta"ten wykona ko<ejny ?rag"ent roboty# Pa!jen!i biegajA od <ekarza do <ekarza6 od 3ra!owni do 3ra!owni i z"B!zeni !aA tA u!iA=<iwA 3ro!edurA zjawiajA siB z 3<ikie" wynik>w bada@ u swego <ekarza 3odstawowej o3ieki zdrowotnej6 kt>ry !zBsto gubi siB ana<izujA! dostar!zone "u doku"enty# 'i! wiB! dziwnego6 =e zajBty 3a3ierka"i "a bardzo "ao !zasu na roz"owB z 3a!jente"# Za!+owuje siB tak jak in=ynier od "aszyn# Wyroso nowe 3oko<enie <ekarzy D urzBdnik>w a r>wno!zeCnie bio!+e"ik>w i niewo<nik>w ?ar"akotera3ii# I wie!zu!ia# 'i! wiB! dziwnego6 =e nadwerB=one zostao zau?anie 3a!jenta do <ekarza6 kt>ry o!zekuje od niego zna!znie wiB!ej ni= !+odnego6 obiektywnego roz3oznania i z<e!onego <e!zenia# !zekuje on zrozu"ienia6 3o!ie!+y i 3od3ory 3sy!+i!znej# Coraz bardziej roz<uJnia siB wiBJ "iBdzy 3a!jente" i <ekarze"6 kt>ry niewaC!iwy" 3ostB3owanie" zra=a sobie !+orego i s3rawia "u zaw>d#
'iewAt3<iwy" zagro=enie" d<a <udzkoC!i jest sta<e zwiBkszajA!a siB konsu"3!ja <ek>w nie 3ozostajA!a w =adnej kore<a!ji do istotny!+ 3otrzeb <e!zni!zy!+ i s3oe!zny!+# A ty"!zase" ka=dy <ek6 nawet bardzo skute!zny6 stanowi bro@ obosie!znA i 3o!iAga za sobA niebez3ie!ze@stwo dziaania ubo!znego# 'awet wita"iny stosowane bez kontrow i antybiotyk>w 3ojawiy siB nowe budzA!e wie<e nadziei <eki 3sy!+otro3owe6 3rze!iw3ada!zkowe6 +i3otensyjne6 3rze!iwaryt"i!zne6 doustne <eki +i3og<ike"izujA!e6 steroidy antykon!e3!yjne6 <eki 3rze!iw3rAtkowe oraz <eki !ytostaty!zne i i""unosu3resyjne# W <eka!+ ty!+ 3okadano 3rzesadne i nad"iernie wyg>rowane nadzieje6 kt>re jednak siB nie s3eniy# $ekarze widzA! 3o!zAtkowe zadziwiajA!e 3o3rawy i wy<e!zenia naj!zBC!iej stawaw za!zBto stosowaE na ogro"nA skawno!zeCnie 3o ki<ka a nawet ki<kanaC!ie <ek>w u tego sa"ego 3a!jenta# W3rawdzie wie<e 3odawany!+ <ek>w dziaao 3odobnie6 a wiB! synergisty!znie6 jednak inne dziaay antagonisty!znie i znosiy dziaanie <ek>w konkuren!yjny!+6 w wyniku zjawiska tzw# interak!ji# W e?ek!ie !zBsto do!+odzio do uszkodzenia =oAdka K3owstawania wrzoduL6 nerek6 wAtroby i sz3iku kostnego# Iwagi doty!zA!e toksy!znoC!i <ek>w odnoszA siB r>wnie= do najbardziej roz3owsze!+nionego <eku i uwa=anego za najbardziej bez3ie!zny6 jaki" jest as3iryna# Prze!iBtny A"erykanin yka jej 3onad 9GG a Euro3ej!zyk :G tab<etek ro!znie# As3iryna bya i jest naj!zBC!iej stosowany" <ekie" 3rze!iwb><owy" i 3rze!iwza3a<ny"6 zwasz!za w s!+orzenia!+ reu"aty!zny!+# 'ikt nie 3rzy3usz!za6 =e wbrew 3ozoro" jest ona sz!zeg><nie niebez3ie!zna d<a os>b !ier3iA!y!+ na wrzody =oAdka6 3obudza
bowie" wydzie<anie kwasu so<nego6 3odra=nia <ub nad=era bonB C<uzowA =oAdka i je<it6 3rzy!zyniajA! siB do krwawie@ i krwotok>w w ukadzie 3okar"owy"# Co roku w brytyjski!+ sz3ita<a!+ stwierdza siB okoo sied"iu tysiB!y !iB=ki!+ krwotok>w wewnBtrzny!+6 s3owodowany!+ dugotrway" za=ywanie" as3iryny# %u=e dawki as3iryny s3rowadzajA zak>!enia !zynnoC!i u!+a wewnBtrznego wyra=ajA!e siB szu"e" w usza!+6 zawrota"i gowy a nawet 3rzytB3ienie" su!+u# I os>b 3rzyj"ujA!y!+ as3irynB niejednokrotnie stwierdza siB u!zu<eniowe wysy3ki sk>rne# %u=e dawki as3iryny "ogA uszkodziE tkanki 3odu# &inisterstwo Zdrowia ISA za3owiedziao reg<a"enta!jB as3iryny i zobowiAzao ?ir"y ?ar"a!euty!zne do u"iesz!zenia na jej o3akowania!+ ostrze=e@ o ryzyku gro=A!y" nabyw!o" oraz za<e!io ostro=ne dawkowanie# I os>b 3rzyj"ujA!y!+ "iesiA!a"i i <ata"i <eki za!zBo wystB3owaE zjawisko uza<e=nienia K<ekoza<e=noC!iL i <eko"anii Kgodu <ek>wL# Zjawisko uza<e=nienia jest r>wnozna!zne z nadu=ywanie" <ek>w !zyw w s3os>b s3rze!zny z 3otrzeba"i <e!zenia# &o=na 3owiedzieE6 =e jest to nawyk# Zjawisko <eko"anii jest 3odobny" stane"# Pa!jent stosujA! 3rzez dugi !zas <eki 3rze!iwb><owe <ub nasenne 3rzyzwy!zaja siB do ni!+ i nie "o=e bez ni!+ egzystowaE# 'age za3rzestanie stosowania i!+ "o=e wywoaE 3rzykre a nawet groJne objawy k<ini!zne# $eko"ania szerzy siB nie ty<ko u dorosy!+ a<e i wCr>d "odzie=y# -est to 3o 3rostu !+oroba !ywi<iza!yjna# Co do skute!znoC!i <ek>w to na<e=y sobie zdaE s3rawB z ?aktu jej s3adku w "iarB 3rzedu=ania kura!ji# AktywnoCE <eku6 kt>ra w 3ierwszy" okresie <e!zenia jest na og> du=a6 w 3>Jniejszy" okresie sabnie# $ek 3rzestaje dziaaE# Z !zase" <ek nada< 3odawany za!zyna wywieraE dziaanie szkod<iwe# 'a 3rzykad <eki 3rze!iwb><owe 3o!zAtkowo znoszA b><6 3>Jniej 3rzestajA go agodziE a w ko@!u "ogA nawet b>< nasi<aE# W ty" ostatni" okresie sa"o odstawienie ty!+ <ek>w 3rzynosi zagodzenie b><>w# Zaw>d te= s3rawiy <ekarzo" su<?ona"idy i antybiotyki6 kt>ry!+ skute!znoCE z !zase" wyraJnie siB z"niejszya# Pojawiy siB sz!ze3y bakterii niewra=<iwy!+ Ko3orny!+L na te <eki# Zjawisko to nasi<io siB w ostatni!+ <ata!+# 7ardzo !zBsto wytrA!a ono skute!znA bro@ z rBki <ekarza# I!zeni gorA!zkowo 3oszukujA !oraz to nowy!+ antybiotyk>w dziaajA!y!+ na o3orne sz!ze3y bakterii# R>wno!zeCnie !oraz !zBC!iej stwierdza siB u !+ory!+ k<ini!zne objawy braku to<eran!ji na <eki6 A!znie z antybiotyka"i# 'iekt>re <eki Kn3# t+a<ido"idL "ogA u kobiet !iB=arny!+ uszkadzaE 3>d i s3rowadzaE wady rozwojowe# Wiew6 <ek>w antyde3resyjny!+ i inny!+ <ek>w 3sy!+otro3owy!+# W ostatni!+ <ata!+ obserwuje siB nie3okojA!e zjawisko sa"o<e!zenia6 kt>re 3rzyj"uje !+arakter "asowy# WiA=e siB ono z <udzkA <ekko"yC<noC!iA a nawet bez"yC<noC!iA# RoCnie <i!zba C"ierte<ny!+ wy3adk>w s3owodowany!+ 3rzyj"owanie" <ek>w bez u3rzedniego 3orozu"ienia siB z <ekarze"#
Coraz wiB!ej stwierdza siB !+or>b bBdA!y!+ nastB3stwe" dziaania ubo!znego <ek>w# SA to !+oroby 3o<ekowe6 wystB3ujA!e !oraz !zBC!iej w zwiAzku z niezwyk<e intensywny" rozwoje" ?ar"akotera3ii i gro"adny" w3rowadzanie" nowy!+ zwiAzk>w <e!zni!zy!+ do tera3ii# PowstajA zu3enie nowe jednostki !+orobowe6 kt>re susznie nazywa siB 4!+oroba"i z 3ostB3u "edy!yny5# Za 3rzykad taki!+ !+or>b "ogA su=yE 3owikania zakrze3owo8zatorowe u kobiet stosujA!y!+ 3re3araty +or"ona<ne antykon!e3!yjne6 kt>re jesz!ze niedawno uwa=ane byy za dobrodziejstwo <udzkoC!i# 'i! wiB! dziwnego6 =e gineko<odzy za!zynajA wy!o?ywaE siB z tego rodzaju antykon!e3!ji# Wobe! 3ojawienia siB na rynku ?ar"a!euty!zny" wiew6 !zBsto niedostate!znie 3rzebadany!+6 kt>re"u to zjawisku towarzyszy goCna rek<a"a 3rowadzona 3rzez za!+odnioeuro3ejskie kon!erny6 <ekarze nie sA w stanie na<e=y!ie orientowaE siB w tej "asie 3re3arat>w i 3rzestajA 3anowaE nad sytua!jA w tej dziedzinie# WCr>d nowy!+ <ek>w znajduje siB szereg bezwartoC!iowy!+ a nawet szkod<iwy!+# Co wiB!ej D <eki starzejA siB szybko6 stAd !o ka=de dziesiBE <at wy"ienia siB 3onad 3oowB Crodk>w ?ar"ako<ogi!zny!+# Podobna sytua!ja "a "iejs!e w dziedzinie 3ra! naukowy!+# Co roku drukuje siB na Cwie!ie 3rawie "i<ion 3ub<ika!ji naukowy!+ zwiAzany!+ z "edy!ynA# Zdobyta 3rzez <ekarza wiedza w szybki" te"3ie tra!i aktua<noCE# Ponadto wie<e zagadnie@ nada< o!zekuje na rozwiAzanie# 'a "iejs!e dawny!+ 3owstajA nowe +i3otezy6 kt>ry" nada< da<eko od 3rawdy# CiAg<e zbyt "ao wie"y o
?unk!jonowaniu ">zgu6 zaC 3a"iBE i sen w!iA= stanowiA zagadkB# WiBkszoCE XXX!ji doty!zA!y!+ 3rzy!zyn zaburze@ 3sy!+i!zny!+ "a !+arakter s3eku<atywny# *o sa"o doty!zy zagadnienia b><u# W!iA= nie rozwiAzano dotAd 3rob<e"u zi"ni!y oraz s!+istoso"atozy D 3r>by sko@!zyy siB nie3owodzenie"# SA to k<Bski6 kt>re gnBbiA nada< <udnoCE A?ryki i Azji# 'ie udao siB znisz!zyE ko"ar>w 3rzenoszA!y!+ 3aso=yty "a<arii z rodzaju P<as"odiu"6 3odobnie te= nie 3owioda siB ak!ja z<ikwidowania "u!+y tse8tse6 siejA!ej C"ierE i znisz!zenie na zna!zny!+ obszara!+ kontynentu a?ryka@skiego# 'ie s3eniy siB jak dotAd nadzieje na rozwiAzanie 3rob<e"u rakaF nada< niedostate!znie 3oznana jest 3atogeneza !+or>b ukadu krA=enie6 w!iA= zbyt "ao wie"y o "ia=d=y!y# Zawa ser!a nada< uwa=any jest za g>wnego "order!B <udnoC!i kraj>w u3rze"ysowiony!+# Wobe! ograni!zony!+ "o=<iwoC!i 3okonania #4nagej C"ier!i56 3rzede wszystki" 3o zawa<e ser!a6 rodzi siB 3o!zu!ie bezradnoC!i "edy!yny# ICwiado"ienie s3oe!ze@stwa w zwiAzku z nieudo<nA ak!jA oCwiaty sanitarnej jest niewystar!zajA!e# ko<i!znoCE ta stanowi jednA z g>wny!+ 3rzy!zyn staego wzrostu konsu"3!ji 3a3ieros>w oraz a<ko+o<iz"u# 'a Cwie!ie szerzy siB narko"ania6 kt>ra r>wnie= w Po<s!e staje siB nie3okojA!y" zjawiskie"# Zu3eny" zasko!zenie" d<a Cwiatowej o3inii jest 3ojawienie siB nowej6 niezwyk<e groJnej !+oroby6 nazwanej AI%S KA!Yuired I""une %e?i!ien!y Syndro"eL# 'azwa ta ozna!za nabyty zes3> niewydo<noC!i i""uno<ogi!znej ustroju !zyb jest zaka=ony!+ wiruse" AI%S# W Euro3ie r>wnie= 3ojawi siB AI%S6 g>wnie we Sran!ji6 Wie<kiej 7rytanii i RS'6 w kt>ry!+ to kraja!+ w 3o!zAtku .21. roku zarejestrowano 3>tora tysiA!a 3rzy3adk>w# C+oroba ta zostaa nazwana trAde" OO wieku i 3rzedstawia 3owa=ne zagro=enie e3ide"i!zne w ska<i !aego Cwiata# -ak dotAd "edy!yna nie zna skute!znego 3ostB3owania za3obiegaw!zego ani te= <e!zni!zego6 zaC rokowanie u !+ory!+ na AI%S jest nie3o"yC<ne# Po"i"o wie<kiego 3ostB3u "edy!yny6 staego rozwoju i doskona<enia wszystki!+ ogniw su=by zdrowia 3ojawiy siB nowe szkod<iwe !zynniki 3odko3ujA!e zdrowie <udnoC!i6 kt>ry!+ nie udao siB w 3orB zneutra<izowaE# %o !zynnik>w ty!+ na<e=y 3rzede wszystki" zatru!ie Crodowiska 3rzez !zowieka i stay wzrost "otoryza!ji# Za!+odzi 3ytanie jaka jest o3inia obywate<a naszego kraju6 nie "ajA!ego ni! ws3><nego ze su=bA zdrowia6 o ws3>!zesnej "edy!ynie# Zani" od3owie" na 3owy=sze 3ytanie6 "uszB stwierdziE z du=A satys?ak!jA6 =e 3ozio" uCwiado"ienia 3rze!iBtnego "ieszka@!a Po<ski jest zna!znie wy=szy ani=e<i w <ata!+ 3owojenny!+#
Prze!iBtny obywate< =ywo interesuje siB zagadnienia"i zdrowia i !+Btnie !zyta wydawni!twa zwiAzane z ty" te"ate"# Przez !ae <ata by on kar"iony 3rzez Crodki "asowego 3rzekazu wiado"oC!ia"i o !oraz to nowy!+6 ogro"ny!+ osiAgniB!ia!+ "edy!yny# 'iejednokrotnie 3rasa 3rzynosia sensa!yjne in?or"a!je o nowy!+ zdoby!za!+ "edy!yny Cwiatowej6 in?or"a!je wyo<brzy"iajA!e rze!zywiste osiAgniB!ia# 'i! wiB! dziwnego6 =e !zyte<nik "ia 3rawo nabraE 3rzekonania o 3otBdze i wsze!+"o!y "edy!yny# A<e "ia tak=e "o=noCE 3rzekonaE siB6 =e ws3>!zesna "edy!yna obok istotny!+ niebyway!+ osiAgniBE n3# w 3osta!i !udownej a3aratury diagnosty!znej Kto"ogra?ia ko"3uterowaL i tera3euty!znej Ksztu!zna nerka6 sztu!zne zastawki6 rozrusznikiL jak te= i grani!zA!y!+ do niedawna z ?antazjA zabieg>w !+irurgi!zny!+ K3rzesz!ze3ianie ser!a6 nerki6 wAtrobyL "a r>wnie= sabe strony i braki# Irytuje go na 3rzykad ?akt niezbyt du=ej dostB3noC!i tego rodzaju a3aratury6 w kt>rA wy3osa=one sA ty<ko nie<i!zne sz3ita<e i k<iniki6 bBdA!e w stanie obsu=yE ty<ko !zBCE !+ory!+ wy"agajA!y!+ tego rodzaju bada@ i zabieg>w o3era!yjny!+6 o !zy" "o=e 3rzekonaE siB gdy za!+oruje# -edno!zeCnie 3rze!iBtny 3a!jent nie "o=e zrozu"ieE d<a!zego ws3>!zesna "edy!yna D w 3eny" rozkwi!ie6 w e3o!e ko"3uter>w i 3o"yC<nego 3rzesz!ze3iania ser!a D nie 3otra?i siB u3oraE z bana<ny"i zdawaoby siB zes3oa"i <ub 3ojedyn!zy"i objawa"i !+orobowy"i taki"i jak "igrenowe b><e gowy6 nerwob>< nerwu tr>jdzie<nego6 nerwi!e +i3o+ondry!zne6 <Bkowe i de3resyjne6 "o!zenie no!ne u dzie!i6 nad!iCnienie tBtni!ze6 ast"a Kdy!+awi!aL oskrze<owa6 b><e
stawowe 3o!+odzenia goCE!owego6 bezsennoCE a nawet !zkawka# Coraz !zBC!iej staje siB on Cwiadkie" bezradnoC!i i nie"o!y ws3>!zesnej "edy!yny# 'i! wiB! dziwnego6 =e zau?anie !+orego do ws3>!zesnej "edy!yny u<ego wyraJne"u nadwerB=eniu# Wiew Cwiado"ie rezygnuje z dobrodziejstw su=by zdrowia i zwra!a siB do natura<ny!+ "etod <e!zenia6 kt>ry!+ skute!znoCE nie zawsze zostaa naukowo dowiedziona6 a<e kt>re !ieszA siB zau?anie" 3a!jent>w# Rozu"owanie 3rze!iBtnego obywate<a jest trzeJwe i 3rakty!zneF nie interesujA go 3rze!ie= naukowe as3ekty "etod <e!zenia a<e g>wnie i 3rzede wszystki" zagadnienie skute!znoC!i# I taki te= stosunek do "edy!yny 3owinien !+arakteryzowaE szeroko 3ojBtA su=bB zdrowia# W "ojej ksiA=!e 3ragnB waCnie za3ro3onowaE jednA z taki!+ natura<ny!+ "etod <e!zenia D "etody w wie<u wy3adka!+ skute!znej6 a jedno!zeCnie taniej6 a !o najwa=niejsze 3o"agajA!ej !+ore"u organiz"owi sa"e"u wa<!zyE z !+orobA6 bez 3oCredni!twa !+e"ii#
ROZDZIA III HISTORIA AKUPUNKTURY W CHINACH

Po!zAtki aku3unktury na Cwie!ie zwiAzane sA ze staro=ytny"i C+ina"i# IstniejA dowody na stosowanie aku3unktury na terenie dzisiejszy!+ C+in ju= w e3o!e neo<itu6 zwanego te= e3okA ka"ienia gadzonego6 a wiB! w okresie trwajA!y" od .GGGG do HGGG <at 3#n#e# W wyko3a<iska!+ w *oudaowa KVrodkowa &ongo<iaL zna<eziono w roku .20/ ostre oda"y ka"ienia zwane bian6 3o!+odzA!e z neo<itu6 kt>re eks3er!i uwa=ajA za najstarsze na Cwie!ie 3ry"itywne6 ka"ienne igy u=ywane do zabieg>w aku3resury Kstosowanie u!isku w okreC<ony!+ 3unkta!+ !iaaL oraz aku3unktury Knakuwanie !iaaL# W "iejs!owoC!i Z+eng C+>w w ruina!+ 3aa!u !esarskiego dynastii S+ang K.:0;8..9/ 3#n#e#L zna<eziono "ae igy z jas3isu# Zestaw ka"ienny!+ igie r>=ny!+ ty3>w odkryto w stary!+ ruina!+ w "iejs!owoC!i Z+eng8Nan w kraju Kin *+eng w 3rowin!ji Nunan# Zgodnie z <egendA aku3unktura zrodzia siB ze s3ostrze=e@ dawny!+ !+i@ski!+ wojownik>w# Zjawisko znikania u3or!zywy!+ b><>w 3o zranieniu strzaa"i z uku <ub broniA kutA stao siB 3unkte" wyjC!ia tezy o istnieniu C!isego zwiAzku "iBdzy okreC<ony"i 3unkta"i 3owok !iaa i narzAda"i wewnBtrzny"i# Z !zase" wykorzystano 3owy=sze s3ostrze=enia d<a !e<>w tera3euty!zny!+# Po!zAtkowo za!zBto stosowaE aku3resurB i aku3unkturB wyA!znie !e<e" zwa<!zania b><>w a 3>Jniej tak=e w stana!+ !+orobowy!+6 w kt>ry!+ b>< nie by objawe" do"inujA!y"# -u= / tysiA!e <at 3#n#e# <ekarze w dawny!+ C+ina!+ 3osugiwarej wyonia siB aku3unktura w C!isy" tego sowa zna!zeniu# Po<egaa ona na stosowaniu <ekkiego u!isku C!iC<e okreC<ony!+ 3unkt>w 3owok !iaa i na 3ytki!+ naku!ia!+ sk>ry# *en s3os>b <e!zenia "ia 3rzynosiE 3o"yC<ne wyniki# Aku3unktura dobrze bya znana w C+ina!+ ju= za rzAd>w <egendarnego M>tego Cesarza Nuang *i 3anujA!ego w OOIO stu<e!iu 3#n#e#6 wie<kiego zwo<ennika i 3rotektora tej "etody# M>ty Cesarz Nuang *i by u!zony" du=ej "iary# &ia on wyna<eJE ko"3as6 3ierwsze <itery !+i@skie6 kt>re =obiono na koC!ia!+ i skoru3a!+ "usztego Cesarza bya "edy!yna# 'i! wiB! dziwnego6 =e du=o !zasu 3oCwiB!a on o"awianiu6 ws3><nie z <ekarza"i 3rzybo!zny"i6 zagadnie@ zwiAzany!+ ze zdrowie"# %o +istorii 3rzeszo =y!zenie !esarza Nuang *i aby "ieszka@!y C+in <e!zeni doty!+!zas g>wnie r>=ny"i <eka"i trady!yjny"i 3o!+odzenia roC<innego6 zwierzB!ego i "inera<nego byre kierujA energiA =y!iowA# Co wiB!ej6 wyda on zakaz da<szego stosowania <ek>w6 kt>re jego zdanie" zatruway organiz" <udzki# $e!zenie ?ar"ako<ogi!zne nie byo skute!zne6 <udzie nie odzyskiwawnie= nie byo bez zna!zenia D nie byw# Zakaz ten obowiAzywa 3rzez 3ewien !zas6 a<e 3>Jniej zosta u!+y<ony 3rzez nastB3!>w !esarza Nuang *i# 'ato"iast 3o3ar!ie d<a aku3unktury zgodnie z wo<A M>tego Cesarza byo nada< udzie<ane 3rzez !+i@ski!+ !esarzy# 'ajstarszy" za!+owany" !+i@ski" dziee" "edy!zny"6 bBdA!y" su""A dawnej "edy!yny i ?ar"a!ji6 ze sz!zeg><ny" uwzg<Bdnienie" aku3unktury i 3rzy3ie!zek K"oPaL6 bya ksiBga Nuangdi 'eijing zwana Kanone" &edy!yny WewnBtrznej6 o3ra!owana 3rzez gru3B <ekarzy w okresie WojujA!y!+ Cesarstw KH:;8 99. 3#n#e#L# Skada siB ona z dw>!+ !zBC!iQ Su wen Ktj# zagadnienia b><uL i $ing s+u KKanon Aku3unkturyL# 'a treCE ksiBgi $ing s+u skada siB dia<og 3o"iBdzy M>ty" Cesarze" Nuang *i a jego <ekarza"i nadworny"i Ki Pa6 S!+ao Se6 $e Kung6 Pae Kao i S+ao ,u# W dugi" dia<ogu o">wiw6 zagadnienie energii =y!iowej Zi6 to3ogra?iB kana>w energety!zny!+ i
3unkt>w aku3unktury6 te!+nikB nakuwania oraz wskazania i 3rze!iwwskazania do tego zabiegu# %u=o uwagi 3oCwiB!ono igo" do nakuwa@6 kt>ry!+ znano 2 ty3>w# Warto zazna!zyE6 =e igy ka"ien8 ne stosowane 3o!zAtkowo 3rzez dugi !zas za!zBto sto3niowo zastB3owaE iga"i z koC!i i ba"busa#
Po!zAwszy od OII stu<e!ia 3#n#e# za!zBy 3ojawiaE siB igy z brAzu a 3>Jniej z =e<aza i sta<i6 kt>rA C+i@!zy!y u"ieJniej6 to jest w II stu<e!iu 3#n#e# za!zBto u=ywaE igie zoty!+ i srebrny!+# Igy te byy zastrze=one wyA!znie d<a !esarza i wysoki!+ dostojnik>w dworu !esarskiego# 'a<e=y zazna!zyE6 =e ksiBgB $ing s+u 3rzetu"a!zy z !+i@skiego na jBzyk nie"ie!ki dr "ed# C<aus C# S!+norrenberger w roku .2:H# Pub<ika!ja ta <i!zy ;HH strony i jakko<wiek orygina <i!zy okoo 9/GG <at !zyta siB atwo6 a zrozu"ienie treC!i Knie na3otyka trudnoC!i# %a<szy 3ostB3 aku3unktury wiA=e siB ze synny" <ekarze" Nua *o K.H.89G1 n#e#L6 3ioniere" !+i@skiej !+irurgii i odrBbnego syste"u gi"nastyki <e!zni!zej6 kt>ry by r>wnie= wyborny" znaw!A aku3unktury# Nua *o za3o!zAtkowa tak=e ana<gezjB Kznie!zu<enieL aku3unkturowA6 znie!zu<ajA! tkanki iga"i wbity"i w 3owoki !iaa tu= 3rzed zabiegie" !+irurgi!zny"# Ce<e" uzyskania <e3szego e?ektu 3odawa on r>wno!zeCnie doustnie Crodek znie!zu<ajA!y zwany "a8?ej8sin6 kt>ry naj3rawdo3odobniej by wy!iAgie" z kono3i indyjski!+# 'iekiedy Nua *o o3erowa wyA!znie w ana<gezji aku3unkturowej# W ten s3os>b o3erowa on "iBdzy inny"i sawnego wodza Kuan Kunga6 usuwajA! kawaek koC!i z 3rzedra"ienia uszkodzonego zatrutA strzaA# Z okresu 3anowania dynastii Na@ K9G0 3#n#e#899G n#e#L 3o!+odzi ry!ina 3rzedstawiajA!a zabieg aku3unktury w ?or"ie 3askorzeJby wyrytej w ka"iennej 3y!ie zna<ezionej w zie"i w Prowin!ji S+entung# Wyobra=a ona <ekarza w 3osta!i 3> !zowieka i 3> 3taka Ko gowie6 szyi i ko@!zyna!+ g>rny!+ <udzki!+6 a tuowiu i ko@!zyna!+ do<ny!+ 3takaL nakuwajA!ego !+orego jednA doniA6 a badajA!ego tBtno drugA# Istnieje 3rzy3usz!zenie6 =e 3tak uwa=any by w dawny!+ C+ina!+ za sy"bo< zawodu <ekarskiego# Za rzAd>w dynastii *[sin K90;8H9G n#e#L aku3unktura bardzo siB roz3owsze!+nia w C+ina!+# Czoowy" 3rzedstawi!ie<e" tej "etody by Nuang Sou"i K9.;8919 n#e#L# Swe ogro"ne doCwiad!zenie wykorzysta on do na3isania k<asy!znej ksiA=ki Kia8yi8King6 stanowiA!ej Jr>do 3>Jniejszy!+ 3ra! o aku3unkturze i 3rzy=eganiu# 'ie bez ra!ji wiB! 3okazywany jest na 3ortreta!+ z igA w jednej rB!e i =egade" w drugiej# 'ie!o 3>Jniej ukazaa siB ksiA=ka 3t# Z+en -ia -ing KK<asy!zna aku3unktura i 3rzy=eganieL6 w kt>rej o3isano wszystkie 3unkty nakuwa@# Kanay i 3unkty wyrysowano na ko<orowy!+ tab<i!a!+# W okresie 3>Jniejszy" za !zas>w dynastii *ang K0.182G:L aku3unktura nada< bya 3o3ierana i zdobywaa !oraz <i!zniejszy!+ zwo<ennik>w# W Cesarski" Ko<egiu" &edy!zny" utworzono wydzia aku3unktury# Zde!ydowany" zwo<ennikie" aku3unktury by wybitny <ekarz Souen Sseu8"o K;1.8 019L6 autor "onu"enta<nego dziea zo=onego z /G to">w 3t# *sien8kin8?ang K*ysiA! zoty!+ re!e3tL# %wa to"y tego dziea byy 3oCwiB!one aku3unkturze i 3rzy=eganio"# Przez dugi !zas su=yy one <ekarzo" !+i@ski"6 korea@ski" i wietna"ski" za 3odstawowy 3odrB!znik tera3ii# Souen Sseu8"o za<e!a r>wnie= nakuwanie 3owok w 3unkta!+ o zwiBkszonej wra=<iwoC!i6 tzw# A+ S+i6 zgodnie z zasadA dawny!+ <ekarzy !+i@ski!+ 4nakuwaj wszBdzie ta"6 gdzie stwierdza siB tk<iwoCE5# Za !zas>w dynastii Song K20G8..90L u!zony Wang8Wei8yi o3isa 0;: 3unkt>w na 3owierz!+ni !iaa <udzkiego# Wang8Wei8yi 3rzy!zyni siB r>wnie= do od<ania w roku .G9: z brAzu dw>!+ ?igur <udzki!+ wie<koC!i natura<nej6 wewnAtrz 3usty!+6 na 3owierz!+ni kt>ry!+ zazna!zone byy kanay i wywier!one otwory od3owiadajA!e 3unkto" =y!iowy" aku3unktury# &ode<e te su=yy do nau!zania i egza"inowania student>w# -ednA z ty!+ ?igur u"iesz!zono w 3aa!u !esarski"6 a drugA o?iarowano Cesarskie"u Ko<egiu" &edy!zne"u# Przed egza"ine" ?igurB ob<e3iano bibukA a<bo te= 3okrywano !ienkA warstwA rozto3ionego =>tego wosku6 a do wnBtrza na<ewano wodB z dodatkie" !zerwonego barwnika# Egza"inowany student "usia bezbBdnie tra?iE iga"i do waC!iwy!+ otwor>w# W wy3adku tra?ienia igA w otw>r i 3rzebi!ia warstwy wosku !zerwony 3yn wytryskiwa i s3ywa 3o zewnBtrznej stronie ?igury Kry!ina .L# W roku .G:0 w sto<i!y dynastii Song Kobe!nie Kei?ungL w jednej ze CwiAty@ otwarto wy=szA szkoB <ekarskA K*ai8i8szuL6 do kt>rej u!zBsz!zao /.G su!+a!zy 3odzie<ony!+ na 2 gru3# I!zniowie ka=dej z ty!+ gru3 "iew6 ja"y ustnej i garda6 aku3unkturB i 3rzy=egania oraz zak<inanie6 !zyw od nakuwa@ i 3rzy=ega@ szko<io siB .G os>b# Przed uko@!zenie" szkoy kandyda!i skadawno teorety!zne jak i k<ini!zne#
Po"yC<ny okres aku3unktury sko@!zy siB z !+wi<A objB!ia wadzy 3rzez "and=urskA dynastiB *s[ing K.0HH8.2..L# %ynastia ta6 wa<!zA! z dawnA !+i@skA naukA i ku<turA6 3otB3ia aku3unkturB6 zarzu!ajA! jej zbyt wie<kA 3rostotB 3ostB3owania i zbyt niskie koszty <e!zenia#
Rycina 1. Odlany w roku 1027 z brzu model czowieka na uralne! wielko"ci z wyry ymi kanaami ener#e ycznymi i $unk ami aku$unk ury, %u&cy do nauczania i e#zaminowania chi'%kich % uden (w medycyny w okre%ie od )* do )+** % ulecia.
Wad!y tej dynastii wydaw dynastii *s[ing 3ozostawiono jesz!ze 3ewnA swobodB <ekarzo" zaj"ujA!y" siB aku3unkturA# Gru3ie 1G <ekarzy udao siB o3ra!owaE i wydaE w roku .:/2 3odrB!znik zo=ony z 2G rozdzia>w "edy!yny og><nej 3t# Nujsyan8i8tsung8tsin8tsian KZote zwier!iado "edy!ynyL6 w kt>ry" o">wiono drobiazgowo zasady wykonywania aku3unktury i 3rzy=egania# W 3o!zAtku OIO stu<e!ia aku3unktura w C+ina!+ zesza do 3odzie"ia# %ziBki 3rzy!+y<ne"u nastawieniu <udu6 kt>ry za!+owa wiernoCE tej "etodzie6 bya ona 3oza du=y"i "iasta"i nada< 3raktykowana# RzAdy dynastii "and=urskiej do3rowadziy do !akowitego u3adku !+i@skiej nauki6 ku<tury i "edy!yny# Za"o=ni C+i@!zy!y za!zB<i wyje=d=aE na studia do Euro3y i A"eryki6 a zagrani!zni "isjonarze i wysanni!y otwiera<i w C+ina!+ uniwersytety euro3ejskie i ni=sze zakady naukowe# Itworzono u!ze<nie <ekarskie ty3u za!+odniego w *ien8*sin K.11. r#L6 w Kantonie K.2G. r#L6 w Pekinie K.2G/ r#L i w Szang+aju K.2G1 r#L# W 3ierwszy" trzydziesto<e!iu OO w# w C+ina!+ konkuroway ze sobA dwie odrBbne "edy!ynyQ !+i@ska <udowa oraz euro3ejska# Pierwszej utrudniano dziaa<noCE6 zaC drugiej udzie<ano wsze!+stronnego 3o3ar!ia# Po 3owstaniu C+i@skiej Re3ub<iki $udowej KKuo"intanguL w roku .2.. zakazano dwukrotnie wykonywania aku3unkturyQ w .2.H roku i w .292# ,arzdzenia te s3otkay siB z o3ore" <udnoC!i i 3ozostay jedynie na 3a3ierze# W .292 roku <ekarze !+i@s!y wyszko<eni w euro3ejski!+ ?aku<teta!+ "edy!zny!+6 w tros!e o wasne interesy wnieC<i 3ety!jB do rzAdu6 aby ten zakaza wykonywania dawny!+ !+i@ski!+ "etod <e!zni!zy!+ jako nienaukowy!+ i nienowo!zesny!+# 'a skutek 3rotestu s3oe!ze@stwa wniosek ten odrzu!ono w roku .2/G# W !zasie wojen do"owy!+ w C+ina!+6 w <ata!+ .29H8.29: i .29:8.2/06 zako@!zony!+ zwy!iBstwe" Czerwonej Ar"ii6 a tak=e w wojnie z -a3o@!zyka"i w <ata!+ .2/:8.2H; oraz w trze!iej wojnie do"owej6 w wyniku kt>rej doszo do ustanowienia C+i@skiej Re3ub<iki $udowej6 aku3unktura odegraa du=A rory!+ na<e=y r>wnie= aku3unktura# %ekrete" rzAdu C+R$ aku3unktura zostaa zr>wnana w 3rawa!+ z inny"i "etoda"i <e!zenia# W Pekinie6 Szang+aju i w 'ankinie 3owstay Akade"ie *rady!yjnej &edy!yny C+i@skiej# W roku .2;; &inisterstwo Zdrowia w Pekinie wydao dekret nakazujA!y uwzg<Bdnienie aku3unktury w 3rogra"ie wykad>w wszystki!+ szk> "edy!zny!+# &inisterstwo Zdrowia o3ra!owao sz!zeg>owy 3<an integra!ji trady!yjny!+ "etod <e!zenia z "etoda"i euro3ejski"i6 kt>ry w okresie <at dwudziestu 3o"yC<nie zrea<izowano# be!nie w ka=dy" sz3itaw "edy!yny euro3ejskiej oddziay "edy!yny trady!yjnej# W ka=dy" sz3ita<u a tak=e w wiejski" oCrodku zdrowia zatrudnieni sA s3e!ja<iC!i trady!yjnej
!+i@skiej "edy!yny# Ka=dy !+ory "a "o=noCE wyboru s3osobu <e!zenia wedug zasad "edy!yny euro3ejskiej <ub ws!+odniej trady!yjnej# W sto<i!a!+ ka=dej 3rowin!ji !+i@skiej !zynne sA instytuty aku3unktury6 w kt>ry!+ 3rowadzi siB intensywne badania naukowe k<ini!zne i eks3ery"enta<ne na zwierzBta!+6 "ajA!e na !e<owego nakuwa<ny!+ jednostka!+ !+orobowy!+# W roku .2;1 za3o!zAtkowano 3r>by zastosowania aku3unktury w k<ini!e !+irurgi!znej6 !e<e" uzyskania znie!zu<enia 3rzedo3era!yjnego a tak=e !e<e" zniesienia 3rzykry!+ objaw>w 3oo3era!yjny!+ w 3osta!i b><>w6 nudnoC!i i wy"iot>w6 ew# !zkawki oraz wzdB!ia je<it i zatrzy"ania "o!zu# Ana<gezjA i anestezjA aku3unkturowA za!zBto z dobry" skutkie" zastB3owaE narkozB# Przekonano siB6 =e ten rodzaj znie!zu<enia 3rzynosi zna!zne korzyC!i !+ore"u6 gdy= 3ozwa<a za!+owaE Cwiado"oCE i nie zak>!a !zynnoC!i narzAdu krA=enia6 utrzy"ujA! tBtno i !iCnienie krwi na 3rawidowy" 3ozio"ie# Idowodniono6 =e anestezja aku3unkturowA jest 3ostB3owanie" bez3ie!zny" i d<atego "o=e byE stosowana w ty!+ 3rzy3adka!+6 w kt>ry!+ nor"a<na narkoza nie jest wskazana# C+ory 3oddany anestezji aku3unkturowej a<bo zu3enie nie od!zuwa b><u6 a<bo jedynie niezna!znie reaguje na b><# W !zasie zabiegu za!+owany jest odru!+ kasz<owy6 a 3o o3era!ji utrzy"uje siB s3rawna !zynnoCE je<it i 3B!+erza "o!zowego# Anestezja aku3unkturowA jest "etodA 3rostA6 ekono"i!znA i 3rakty!znA# &o=e byE stosowana zar>wno w !+a!ie wiejskiej6 w s!+ronisku g>rski"6 na statku ryba!ki"6 a nawet na 3o<u bitwy# Przed zabiegie" nakuwa siB w od3owiedni!+ 3unkta!+ 3owoki !iaa !ieniutki"i iga"i sta<owy"i# Igy te anestezjo<og obra!a 3a<!a"i w od3owiedni" ryt"ie# statnio !oraz !zBC!iej sty"u<a!jB "e!+ani!znA zastB3uje siB sty"u<a!jA e<ektry!znA# Igy A!zy siB ze sty"u<atore" e<ektry!zny" 3rzewoda"i6 3rzez kt>re 3rze3usz!za siB 3rAd e<ektry!zny o saby" na3iB!iu od 0 do .; wo<t>w6 bardzo niski" natB=eniu okoo ;G "A i !zBstot<iwoC!i od 0G do .9G Nz# Po u3ywie 9G "inut6 od !+wi<i wA!zenia 3rAdu6 uzyskuje siB znie!zu<enie 3ozwa<ajA!e na roz3o!zB!ie zabiegu o3era!yjnego# Po wyjB!iu igie znika e?ekt znie!zu<enia# &etoda ta 3ozwa<a na uzyskanie dobrego znie!zu<enia w obrBbie gowy6 szyi6 ja"y ustnej oraz garda# Z tego te= 3owodu jest sz!zeg><nie za<e!ana sto"ato<ogo" i <aryngo<ogo"# Anestezja aku3unkturowA daje sabsze e?ekty w obrBbie narzAd>w k<atki 3iersiowej i ja"y brzusznej i d<atego te= na<e=y jA uzu3eniaE 3re"edyka!jA6 znie!zu<enie" "iejs!owy"6 a niekiedy nawet narkozA wziewnA w ku<"ina!yjnej ?azie o3era!ji# Ze wzg<Bdu na to6 =e "e!+aniz" ana<gezji i anestezji aku3unkturowej nie zosta dotAd w 3eni wyjaCniony6 3rowadzi siB nada< intensywne badania w ty" kierunku# Pierwszy zabieg w anestezji aku3unkturowej wykonano w roku .2;1 w Szang+aju# 7yo to wy!iB!ie "igda>w 3odniebienny!+# W ty" sa"y" roku 3rze3rowadzono w Sz3itab Pu! 'r < w Szang+aju zabieg wy!iB!ia 3ata 3u!a Ktzw# <obekto"iBL 3o \astosowaniu znie!zu<enia aku3unkturA# W <ata!+ szeCEdziesiAty!+ \#a!zBto w oddziaa!+ !+irurgi!zny!+ !+i@ski!+ sz3itaby te uwzg<Bdniay r>wnie= zabiegi na narzAda!+ k<atki 3iersiowej6 ja"y brzusznej a nawet ">zgu# %o roku .2:; 3rze3rowadzono w C+i@skiej Re3ub<i!e $udowej 3onad "i<ion zabieg>w !+irurgi!zny!+ w ana<gezji i anestezji aku3unkturowej# Po!zAtkowy entuzjaz"6 kt>ry towarzyszy ty" 3r>bo" ostatnio wyraJnie osab# %zisiaj stosuje siB ten s3os>b znie!zu<enia 3rzedo3era!yjnego za<edwie u .GR !+ory!+ 3o starannej se<ek!ji# -est to bowie" s3os>b 3o!+aniajA!y zna!znie wiB!ej !zasu ani=e<# Z tego te= 3owodu !+irurdzy !+i@s!y ograni!zajA <i!zbB !+ory!+ 3rzewidziany!+ do znie!zu<enia 3rzedo3era!yjnego i Cr>do3era!yjnego iga"i# be!nie aku3unktura zdobya sobie 3rawo obywate<stwa w k<ini!e !+irurgi!znej 3rzede wszystki" w zwa<!zaniu 3rzykry!+ objaw>w 3oo3era!yjny!+#
W C+ina!+ nada< utrzy"uje siB wie<kie zainteresowanie aku3unkturA# %aje siB tak=e zauwa=yE wyraJna tenden!ja do unaukowienia tej dawnej "etody <e!zenia# W <i!zny!+ instytuta!+ naukowy!+ 3rowadzi siB badania6 "ajA!e na !ere odbyy siB w roku .21G oraz .21H w Pekinie oraz ogaszane w 3a"iBtnika!+ zjazdowy!+# 'iekt>re z ty!+ 3ra! jak n3# na te"at 3o"yC<nego <e!zenia aku3unkturA !+oroby wie@!owej ser!a <ub !zerwonki 3ezakowej
zbu<wersoway o3iniB <ekarzy !aego Cwiata# W !zasie ka=dego z ty!+ zjazd>w wygoszono 3onad 0GG re?erat>w6 z kt>ry!+ wie<e doty!zyo orygina<ny!+ bada@ 3rzy!zyniajA!y!+ siB do 3ostB3u aku3unktury# -ak wynika z dany!+ 3rzekazany!+ "i w dniu 2 !zerw!a .210 roku 3rzez dr Gu ,ingAi6 wi!e"inistra zdrowia C+i@skiej Re3ub<iki $udowej6 obe!nie istniejA w C+ina!+ .;// 3<a!>wki <e!zni!ze ty3u a"bu<atoryjnego C+i@skiej *rady!yjnej &edy!yny $udowej6 a 3onadto .H;; sz3ita=ka# 'a<e=y zazna!zyE6 =e wiBkszoCE sz3itary!+ 3rowadzi siB <e!zenie wedug zasad "edy!yny euro3ejskiej6 a kt>ry!+ <i!zba 3rzekra!za 0GGGG z og><nA <i!zbA >=ek 9992GGG6 "a oddzia !+i@skiej "edy!yny trady!yjnej# W C+ina!+ !zynne sA obe!nie ;H Instytuty 'aukowo87adaw!ze zwiAzane wyA!znie z C+i@skA &edy!ynA *rady!yjnA# Kadra <ekarska C+*& obej"uje ..220; <ekarzy6 .;G .H: "edy!zny!+ asystent>w oraz 9G/0 <ekarzy re3rezentujA!y!+ zar>wno "edy!ynB euro3ejskA jak i !+i@skA "edy!ynB trady!yjnA# 'a<e=y tak=e zazna!zyE6 =e wCr>d trze!+ dziaajA!y!+ obe!nie Akade"ii zwiAzany!+ z &inisterstwe" Zdrowia jedna nosi nazwB C+i@skiej Akade"ii *rady!yjnej C+i@skiej &edy!yny Kobok C+i@skiej Akade"ii 'auk &edy!zny!+ oraz C+i@skiej Akade"ii &edy!yny Za3obiegaw!zejL# Warto tu r>wnie= ws3o"nieE6 =e aku3unkturB stosowano i stosuje siB nada< r>wnie= w "edy!ynie weterynaryjnej# Pierwsze za!+owane doku"enty doty!zA!e tego dziau "edy!yny zwiAzane sA z okrese" 3anowania dynastii S+ang K./GG8.G9: 3#n#e#L# Z doku"ent>w ty!+ wynika6 =e >w!zeCni <ekarze weterynarii usiowaby zwiAzane byy z de"ono8<ogi!zny"i wyobra=enia"i istoty !+oroby# Izdrawianie 3o<egao na wa<!e z roz<i!zny"i de"ona"i6 kt>re "iay s3rowadzaE !+oroby# Za"awiania i zak<inania "iay wy3oszyE de"ony z !+ory!+ zwierzAt#
Rycina 2. Ry%unek konia z nanie%ionymi $unk ami aku$unk ury z roku 1-0. umie%zczony w chi'%kim $odrczniku /iaoma!i $o"wicony aku$unk urze u zwierz .
*e"u sa"e"u !e<owi "iay su=yE nakuwania 3owok !iaa !+ory!+ zwierzAt# 'a tysiA! <at 3rzed 'owA ErA 3a@stwo dys3onowao ju= urzBdowy"i <ekarza"i weterynarii6 kt>rzy <e!zyd ni!+ bywnie= znaw!y aku3unktury6 kt>ry" 3rzewodzi Sunyang# W 3>Jniejszy!+ 3ub<ika!ja!+ zwiAzany!+ z "edy!ynA weterynaryjnA "o=na znale ty<ko 3ojedyn!ze wz"ianki o aku3unkturze# %o3iero w okresie rzAd>w dynastii &ing K./018 .0HH n#e#L dwaj bra!ia6 wybitni <ekarze weterynarii6 ,u 7en8,uan i ,u 7en8Neng o3ra!owa<i wartoC!iowA 3ra!B na te"at <e!zenia koni 3od tytue" $iao"aji# W ksiA=!e tej 3odane sA rysunki koni z naniesiony"i 3unkta"i aku3unktury Kry!ina 9L# $osy aku3unktury weterynaryjnej 3okryway siB w zasadzie z <osa"i aku3unktury <udzkiej# W okresa!+ 3o"yC<ny!+ d<a aku3unktury rozwijaa siB r>wnie= aku3unktura weterynaryjna# W C+ina!+ ws3>!zesny!+ "edy!yna weterynaryjna korzysta zar>wno z "etod tera3euty!zny!+ "edy!yny euro3ejskiej jak i z aku3unktury6 stAd te= "o=<iwoC!i jej sA wy=sze od aku3unktury euro3ejskiej#
W Ros ! ! ZSRR
PiszA! o aku3unkturze nie "o=na 3o"inAE jej +istorii w Rosji i ZSRR6 gdzie stanowi ona r>wnorzBdnA gaAJ "edy!yny# -ej 3rekursore" w ty" kraju by akade"ik P#A# Czarukowski6 3ro?esor Akade"ii &edyko8C+irurgi!znej w Petersburgu# $e!zy on z dobry"i wynika"i !+ory!+ z za3a<enie" nerwu ku<szowego i b><a"i "iBCniowy"i 3o!+odzenia goCE!owego# 'ie!o 3>Jniej6 bo w roku .1H; A#A *atarinow6 3o du=szy" 3oby!ie w Pekinie i 3owro!ie do kraju6 doCE sz!zeg>owo o3isa "etodB <e!zenia aku3unkturA i o3ub<ikowa 3ra!B na ten te"at# "etodzie tej ws3o"inajA r>wnie= w swoi!+ 3ra!a!+ P#$# Korinewskij K.10/ r#L6 P-# Piase!kij K.119 r#L6 A#-# Wio<in K.2G/ r#L i W#W# Korsakow K.291 r#L# Z biegie" !zasu ten s3os>b <e!zenia u<eg za3o"nieniu i by stosowany jedynie we ws!+odni!+ rejona!+ Rosji 3rzez osiady!+ ta" <ekarzy !+i@ski!+# W ZwiAzku Radzie!ki" za!zBto 3owa=nie interesowaE siB aku3unkturA do3iero 3o ostatniej wojnie# E"anue< Wjaz"ienski6 abso<went I $eningradzkiej Akade"ii &edy!znej 3rzebywa w <ata!+ .2H; i .2H0 w C+ina!+ i studiowa ta"tejszA "edy!ynB# Po 3owro!ie do $eningradu 3rzedstawi on 3ra!B +abi<ita!yjnA 3t# 4C+i@ska "edy!yna6 jej +istoria i teoria w kr>tki" zarysie5# Pra!a ta zwr>!ia uwagB <ekarzy radzie!ki!+ na !+i@skie trady!yjne "etody <e!zenia6 "iBdzy inny"i na aku3unkturB# W roku .2;; wyde<egowano do C+in 3ro?esor>w $I# Ruse!kiego z Kazania i W#G# Wogra<ika z G>rki oraz trzyosobowy zes3> <ekarek a "ianowi!ie E#%# *yko!zyriskA6 &#K# IsowA i '#'# si3owA# Wszys!y oni 3rzez dwa <ata studiowada aku3unkturB i inne "etody trady!yjnej !+i@skiej "edy!yny# Po 3owro!ie6 3ro?esorowie $I# Ruse!kij i W#G# Wogra<ik roz3o!zBwnie= <ekarki E#%# *yko!zy@ska6 &#K# Isowa i '#'# si3owA nie ustaway w wysika!+6 aby 3rzekonaE do aku3unktury Cwiat <ekarski# Wysiki te 3rzyniosy za"ierzony skutek i ju= w roku .2;2 &inisterstwo Zdrowia ZSRR wydao instruk!jB w s3rawie zasad stosowania aku3unktury# Iru!+o"iono tak=e kursy aku3unktury w G>rki6 Kazaniu i $eningradzie# Po 3rzea"aniu 3o!zAtkowy!+ trudnoC!i i wydaniu w roku .2:. zarzAdzenia &inistra Zdrowia ZSRR o konie!znoC!i da<szego badania "etody igotera3ii Kaku3unkturyL i w3rowadzania jej do !odziennej 3raktyki6 aku3unktura zostaa zaak!e3towana zar>wno 3rzez wadze su=by zdrowia jak te= 3rzez Crodowisko <ekarskie# Sz!zeg><nA aktywnoC!iA odzna!zay siB !ztery oCrodki badania i nau!zania aku3unkturyQ Crodek *era3ii dru!+owej Akade"ii 'auk &edy!zny!+ w &oskwie6 Crodek $e!zenia Aku3unkturA i Przy=egania"i Instytutu Psy!+oneuro<ogi!znego i"# 7e!+terewa w $eningradzie6 K<inika *era3ii w G>rki i Instytut %oskona<enia $ekarzy w Kazaniu# W &oskwie !zynny jest Instytut Re?<eksotera3ii KAku3unkturyL uru!+o"iony w roku .2:0# ,adaniem jego jest nadz>r nad dziaa<noC!iA wszystki!+ instytu!ji radzie!ki!+ zaj"ujA!y!+ siB 3ra!a"i badaw!zy"i6 szko<enie" i <e!zenie" aku3unkturA# Przy Instytu!ie !zynny!+ jest szereg 3ra!owni6 "iBdzy inny"i Zakad 7io?izyki6 wy3osa=ony w nowo!zesnA unika<nA a3araturB badaw!zA6 a tak=e szereg gabinet>w <e!zenia nakuwania"i# W ZwiAzku Radzie!ki" odbywa siB od wiew6 z kt>ry!+ na sz!zeg><nA uwagB zasugujA nastB3ujA!eQ %#&# *abiejewa D 4Rukowostwo 3o Igore?<eksotera3ii5 K&oskwa .21GL6 E#$# &a!zeret i I#Z# Sa"osiuk D 4Rukowodstwo 3o Re?<eksotera3ii5 KKij>w .219L6 E#%# *yko!zinskaja D 4 snowy Igore?<eksotera3ii5 K&oskwa .2:2L i S# G# Portnow D 4E<ektro3unktur8naja Re?<eksotera3ia5 KRyga .219L# &edy!yna radzie!ka "o=e siB 3osz!zy!iE wie<kA <i!zbA dobrze wyszko<ony!+ <ekarzy8 aku3unktu8rzyst>w6 kt>ra w roku .210 3rzekro!zya 1 tysiB!y# 'a terenie ZwiAzku Radzie!kiego !zynny!+ jest 3onad 0 tysiB!y 3oradni i gabinet>w re?<eksotera3ii# SA to i"3onujA!e osiAgniB!ia6 kt>re w dziedzinie re?<eksotera3ii wysuwajA ZwiAzek Radzie!ki na 3ierwsze "iejs!e w Euro3ie#
W Pols"#
Pierwsze kontakty Po<ski z C+ina"i w dziedzinie "edy!yny na<e=y wiAzaE z osobA &i!+aa 7oy"a6 3o<skiego "isjonarza6 kt>ry 3rzebywa od roku .0HH do !+wi<i C"ier!i w roku .0;2 w 4Pa@stwie Vrodka5# Irodzony we $wowie w r# .0.96 od dzie!i@stwa interesowa siB "edy!ynA i ?ar"a!jA i by 3rzez oj!a Pawa 7oy"a6 doktora ?i<ozo?ii i "edy!yny Iniwersytetu Padewskiego6 3eniA!ego obowiAzki nadwornego <ekarza kr><a Zyg"unta III6 3rzezna!zony do zawodu <ekarskiego Kry!ina /L# 'iestety <os 3okrzy=owa te za"iary D &i!+a wstA3i do nowi!jatu *owarzystwa -ezusowego z za"iare" zostania "isjonarze"# W roku .0H. zo=y 3odanie o wyjazd do 3ra!y "isyjnej do C+in# Po3rzez Rzy" uda siB do $izbony6 a sta"tAd 3rzetarty" 3rzez Portuga<!zy8k>w sz<akie" od3ynA w roku .0H/ do &akau# Podr>= odbywa dookoa A?ryki i P>wys3u Indyjskiego# Po 3rzyby!iu do &akau w roku .0HH 3ozostawa 3rzez ki<ka "iesiB!y w tej enk<awie6 u!zA! siB je=yka !+i@skiego i
za3oznajA! siB z !+i@skA "edy!ynA i ?ar"a!jA# 'astB3nie 3rzez dwa <ata 3rzebywa na wys3ie Najnan6 skAd uda siB na dw>r ostatniego !esarza dynastii &ing D -ung $i6 kt>ry w>w!zas znajdowa siB w "ieC!ie Czao!ing6 odda<ony" o okoo .GG k" od Kantonu# W grudniu .0;G roku zosta 3rzez !esarza wysany w !+arakterze a"basadora do Euro3y z <ista"i !esarzowej "atki i wie<kiego kan!<erza#
Rycina 0. 1omniemany wizerunek 2ichaa 3oyma z dziea 4irchera 56hina 2onumen i% *llu% ra a7 81--7 r.9.
7oy" 3rzyby do Wene!ji w ko@!u .0;9 r# skAd uda siB do Rzy"u# skar=ony 3rzez wrog>w o oszustwo6 zosta z"uszony udaE siB na 3arB <at do $oreto# 'a sz!zBC!ie s3rawa wyjaCnia siB6 7oy" o!zyC!i siB z niesuszny!+ zarzut>w6 zosta 3rzyjBty 3rzyjaJnie 3rzez nowego 3a3ie=a A<eksandra OII6 kt>ry wysa go z 3owrote" do C+in z od3owiedziA na <ist !esarzowej# Po 3owro!ie do C+in w drodze na dw>r !esarski z"ar w roku .0;2 na grani!y 3rowin!ji Kuangsi# Pozostawi 3o sobie ksiA=kB 3t# 4S<ora C+in5 K4S<ora Sinensis5L wydanA w roku .0;0 w Wiedniu6 w kt>rej "#in# 3oda o3isy wie<u roC<in <e!zni!zy!+# W roku .010 ukazaa siB w 'ory"berdze druga ksiA=ka 7oy"a 3t# 4K<u!z &edy!zny5 K4C<aUis &edi!a ad C+ina8ru" %o!trina" de Pu<sibus5L6 3oCwiB!ona zasado" !+i@skiej "edy!yny# W 3ra!y tej wyjaCnia on !+i@skie doktryny ?i<ozo?i!zne i i!+ zastosowanie w "edy!ynie6 w sz!zeg><noC!i 3rawo r>wnowagi e<e"ent>w ,in8 ,ang oraz naukB o 3iB!iu e<e"enta!+ Kognia6 wody6 3owietrza6 "etarego <ekarze !+i@s!y usta<ajA diagnozB Kto sa"o ty!zy siB wyg<Adu jBzykaL# Ponadto 7oy" 3ozostawi 3o sobie rBko3isy 3ra! 4C+i@ski &edyk5 i 4KsiBgi C+i@ski!+ Re!e3tur5# 7yy to jedne z 3ierwszy!+ na Cwie!ie dzie traktujA!y!+ o !+i@skiej "edy!ynie i botani!e# Po C"ier!i &i!+aa 7oy"a rBko3isy te zna<azy siB w bib<iote!e Sryderyka Wi<+e<"a w 7er<inie#
Rycina :. 3adanie na wedu# za%ad chi'%kie! medycyny radycy!ne!. Ry%unek w $ublikac!i 2ichaa 3oyma 56la;i% medica ad <inarium doc rinam de $ul%ibu%7 wydrukowane! w =orymberdze w roku 1-.:.
Zostay wykorzystane 3rzez autor>w 3ierwszy!+ 3ra! na te"at "edy!yny !+i@skiej i aku3unktury a "ianowi!ie 3rzez Andre8asa C<eyera6 autora Poradnika &edy!yny C+i@skiej o3ub<ikowanego w roku .019 we Srank?ur!ie oraz Wi<+e<"a *en R+yne6 autora ksiA=ki o aku3unkturze6 wydanej w $ondynie w roku .01/ K4%isser8tatio de Art+ritide &antissa S!+e"ati!a de A!u3un!tura5L# W 3ra!a!+ ty!+ zostay u"iesz!zone tab<i!e anato"i!zne &i!+aa 7oy"a z zazna!zony"i 3unkta"i aku3unktury oraz kanaa"i energety!zny"i K"eridiana"iL# Pionierskie 3ra!e &i!+aa 7oy"a stanowiA rewe<a!jB na skaJniejszy!+ rewe<a!ji na<e=A tak=e dyserta!je doktorskie 3o<ski!+ <ekarzy D Antoniego 7aranowskiego oraz ->ze?a %o"aszewskiego D na te"at aku3unktury i tak zwany!+ 3rzy3ie!zek K"oPaL6 "etody C!iC<e zwiAzanej z nakuwania"i# Antoni 7aranowski na 3odstawie 3ra!y 3t# 4%e "oPa ja3oni!a a! sinensi dissertatio inaugura<is !+irurgi!o D 3ra!ti!a Yua" in Caesarea $itteraru" IniUersitate ,i<nensi ad gradu" do!toris "edi!inae rito obtinendu" 3ub<i!e de?endet Anto8nius 7aranowski $it+uanus &edi!inae &agister5 Kry!ina ;L uzyska na Iniwersyte!ie Wi<e@ski" w dniu 9G kwietnia .191 roku sto3ie@ doktora "edy!yny# Pra!a ta6 na3isana 3o a!inie6 w roku .191 zostaa wydana drukie" w drukarni A# &ar!inkowskiego w Wi<nie# 'a jej treCE skada siB +istoria 3rzy3ie!zek K"oPaL6 o3is te!+niki zabiegu oraz wskazania k<ini!zne# Zabiegi te z dawien dawna byy stosowane 3rzez C+i@!zyk>w do !e<>w <e!zni!zy!+6 a tak=e 3rzez inne narody ko!zowni!ze na %a<eki" Ws!+odzie# W dwa <ata 3o ukazaniu siB 3ub<ika!ji 7aranowskiego ukazaa siB drukie" w Krakowie 3ra!a ->ze?a %o"aszewskiego 3t# 4%e +ydro8!e3+a<e interno !+roni!e ite" de a!u3un!tura# %issertatio inaugura<is "edi!o8!+irurgi!a5 Kry!ina 0L# 'a 3odstawie tej dyserta!ji ->ze? %o"aszewski uzyska w roku .1/G sto3ie@ doktora "edy!yny i !+irurgii na Iniwersyte!ie -agie<<o@ski" w Krakowie# %yserta!ja %o"aszewskiego6 3odobnie jak 7aranowskiego6 zostaa na3isana 3o a!inie# Skada siB ona z dw>!+ !zBC!i# Pierwsza6 wiBksza6 3oCwiB!ona jest zagadnieniu wodogowia K+ydro!e3+a<usL i nie "a =adnego zwiAzku z nakuwania"i6 a druga6 kr>tsza6 obej"ujA!a 2 stron druku6 doty!zy wyA!znie aku3unktury# Pra!a "a !+arakter ko"3i<a!ji i o3arta jest na .9 w!zeCniejszy!+ 3ub<ika!ja!+ na ten te"at D ?ran!uski!+6 angie<ski!+6 nie"ie!ki!+ i
+o<enderski!+# 'ajstarszA z ni!+ jest 3ub<ika!ja *en R+yne z roku .01/# W 3ra!y swej ->ze?
Rycina -. Obwolu a dy%er ac!i dok or%kie! >(ze?a 1oma%zew%kie#o z roku 1.00 o aku$unk urze.
%o"aszewski 3oda kr>tki zarys +istorii aku3unktury6 o3isa !e!+y igie6 o">wi 3rzy3usz!za<ny "e!+aniz" dziaania <e!zni!zego na8kuwari6 wskazania do tego zabiegu6 3rze!iwwskazania i 3owikania oraz 3oda o!enB wartoC!i <e!zni!zej tej "etody# W >w!zesny!+ !zasa!+ stosowano aku3unkturB 3rzede wszystki" w b><a!+ gowy i nerwob><a!+6 w goCE!u "iBCniowy" i stawowy" oraz w niedowada!+ ko@!zyn# Autor ko@!zy 3ra!B !enny" stwierdzenie"6 =e aku3unktura stanowi 3o=yte!znA i skute!znA "etodB <e!zenia w wie<u jednostka!+ !+orobowy!+# Ko@!zA! na<e=y stwierdziE6 =e te dwie 3ra!e doktorskie uznane i zatwierdzone 3rzez Wydziay $ekarskie Iniwersytetu Wi<e@skiego i -agie<<o@skiego na<e=ay do nie<i!znej gru3y euro3ejski!+ 3ra! na te"at aku3unktury i 3rzy3ie!zek# W!+odzA one w skad 3ierwszej dziesiAtki dyserta!ji doktorski!+ na ten te"at na Cwie!ie# 'iestety u<egy one za3o"nieniu i d<atego do ostatni!+ <at "y<nie sAdzono6 =e nie "a"y =adny!+ trady!ji w dziedzinie aku3unktury# W zwiAzku z dugA trady!jA 3o<skiej aku3unktury naukowej nasuwa siB 3ytanie6 jaki by do niej stosunek og>u 3o<ski!+ <ekarzy w OIO stu<e!iu# *rudno na to 3ytanie od3owiedzieE6 gdy= nie udao "i siB doty!+!zas zna<eJE w 3o<ski" 3iC"ienni!twie <ekarski" in?or"a!ji na ten te"at# 'aj3rawdo3odobniej jednak w Po<s!e stosowano <e!zenie aku3unkturA6 a<e w ograni!zony" zakresie i
3rzez wAskA gru3B <ekarzy# Przy3usz!zenie to zostao 3otwierdzone 3rzez nie"ie!kiego autora Ger+arta Seu!+ta6 kt>ry w swojej 3ra!y na te"at +istorii aku3unktury w Euro3ie wydanej w Neide<bergu w roku .2:: ws3o"ina6 =e w !zasie e3ide"ii !+o<ery w Warszawie Kw okresie wojen na3o<eo@ski!+L nieznany <ekarz 3r>bowa <e!zyE !+ory!+ aku3unkturA6 zresztA bez wyraJnego skutku# Wiado"o r>wnie=6 =e w <ata!+ dwudziesty!+ OIO stu<e!ia 3raktykowa w Warszawie <ekarz 7ernstein6 kt>ry <e!zy aku3unkturA i na ten te"at na3isa nawet 3ub<ika!jB ogoszonA w nie"ie!ki" !zaso3iC"ie 4Nu?e8<ands -ourna<5# Zie"owit &iedzi@ski6 autor artykuu wydrukowanego w !zaso3iC"ie 4Su=ba Zdrowia5 K9G#TI#.21G r#L o Serdynandzie %worza!zku6 dugo<etni" dyrektorze Sz3ita<a Ewange<i!kiego w Warszawie w <ata!+ trzydziesty!+ OIO stu<e!ia i 3ro"otorze ru!+u naukowego w Crodowisku "edy!zny" warszawski" D 3isze6 =e na<e=a on do grona entuzjast>w aku3unktury6 uwa=ajA!6 =e jest to Crodek bardzo skute!zny i szybko <ikwidujA!y !+oroby 3o!+odzenia !zynnoC!iowego# W zwiAzku z ogro"ny" rozwoje" i szybki" unowo!zeCnianie" siB "edy!yny w drugiej 3oowie OIO stu<e!ia6 zainteresowanie aku3unkturA w Po<s!e6 3odobnie jak w kraja!+ Euro3y Za!+odniej6 wyraJnie osabo# $ekarze 3rzesta!zesna "edy!yna o3arta na 3odstawa!+ ra!jona<ny!+6 3o"i"o ogro"ny!+ osiAgniBE i zdoby!zy6 nie jest wsze!+"o!na i stosunkowo !zBsto s3rawia !+ory" zaw>d# Z tego 3owodu za!zBto szukaE nowy!+ "etod <e!zenia oraz wra!aE do dawny!+6 3rzedw!zeCnie zarzu!ony!+# Przy3o"niano sobie w>w!zas o aku3unkturze i za!zBto jA stosowaE 3o!zAtkowo w ograni!zony" zakresie6 a 3>Jniej D wobe! 3o"yC<ny!+ e?ekt>w tera3euty!zny!+6 w 3rzy3adka!+6 w kt>ry!+ konwen!jona<ne "etody <e!zenia zawiody D na !oraz wiBkszA ska<B# W .2:. roku6 3o "oi" 3owro!ie z kraj>w %a<ekiego Ws!+odu6 3rzystA3ie" do 3ierwszy!+ 3r>b <e!zenia nakuwania"i# W 3aJdzierniku .2:1 roku udao "i siB uru!+o"iE 3ierwszA w Po<s!e PoradniB $e!zenia Aku3unkturA w Warszawie 3rzy u<# Pasteura .G6 a w nastB3ny" roku roz3o!zAE regu<arne szko<enie <ekarzy na kursa!+ aku3unktury6 zorganizowany!+ 3rzez Centru" &edy!zne Kszta!enia Pody3<o"owego w Warszawie# I!zestni!y 3ierwszy!+ kurs>w aku3unktury wystA3ire by sku3iao wszystki!+ 3o<ski!+ <ekarzy zainteresowany!+ aku3unkturA6 ini!jowao i nadzorowao 3ra!e naukowe6 syste"aty!znie doszka<ao swoi!+ !zonk>w6 organizowao kon?eren!je naukowe i zjazdy krajowe oraz nawiAzywao i 3odtrzy"ywao kontakty "iBdzynarodowe# W e?ek!ie naszy!+ stara@ w <uty" .21. roku 3owstaa Sek!ja Re?<eksotera3ii KAku3unkturyL 3rzy Po<ski" *owarzystwie $ekarski"# 'a<e=y tu ws3o"nieE6 =e Sek!ja Re?<eksotera3ii P*$ nawiAzaa "iBdzynarodowA ws3>3ra!B z towarzystwa"i aku3unktury inny!+ kraj>w ze sz!zeg><ny" uwzg<Bdnienie" ZwiAzku Radzie!kiego6 C+in6 Korei6 &ongo<ii i Wietna"u# WstA3ia te= do &iBdzynarodowego *owarzystwa Aku3unktury 'aukowej z siedzibA w 7rukserego 3rezese" jest 3ro?# dr -# 7is!+ko# d roku .21/ za!zA ukazywaE siB biu<etyn 3t# 4Po<ska Aku3unktura56 3eniA!y rowno<eg<e rozwijany" dziae" "edy!yny#
ROZDZIA I$ CHI%SKA &ILOZO&IA MEDYCYNY

ZasadA k<asy!znej ?i<ozo?ii !+i@skiej bya tenden!ja do !aoC!iowej inter3reta!ji Cwiata D !zowiek wiB!]jest "a<e@ki" wsze!+Cwiate" zbudowany" na jego obraz i 3odobie@stwo6 3od<ega te= ty" sa"y" sio"6 kt>re rzAdzA 3rzyrodA# We wsze!+Cwie!ie sta<e os!y<ujA dwie siy6 ,in i ,ang6 bBdA!e w stay" ru!+u6 kt>ry wedug !+i@skiego ?i<ozo?a a r>wno!zeCnie !esarza Su8 Nsi K92;/891// 3#n#e#L 3rzy3o"ina zjawiska 3rzy3ywu i od3ywu "orza# W 3rzeszoC!i C+i@!zy!y wyobra=a!+ wa<!zA!y!+ ze sobA s"ok>w zie<onego i !zerwonego# S"ok zie<ony ozna!za siB ,in a !zerwony siB ,ang# Siy te wyra=one sA w 3osta!i sy"borego wnBtrze 3odzie<one
jest na dwie r>wne 3owierz!+nie D biaA K,angL i !zarnA K,inL6 oddzie<one <iniA ?a<istA w kszta!ie <itery S# *a wygiBta <inia ozna!za zar>wno grani!B obu stre? jak i wzaje"nA grB ty!+ dw>!+ si# *e 3rze!iwne sobie siy z jednej strony nieustannie wa<!zA ze sobA6 a z drugiej strony 3rzy!iAgajA siB6 ws3>istniejA ze sobA i stanowiA jednoCE# Sy"bo< *A 6 zwany te= !+i@skA "onadA6 ozna!za !aoCE zjawisk za"kniBtA w ko<e# C+i@!zy!y widzA w si<e ,ang 3ierwiastek "Bski D dzie@6 Cwiato6 niebo6 so@!e6 !ie3o6 ogie@6 zoto6 ru!+ i siB tw>r!zA6 zaC w si<e ,in 3ierwiastek =e@ski D no!6 "rok6 zie"iB6 ksiB=y!6 zi"no6 srebro6 wodB6 biernoCE i iner!jB Kry!ina 1L# Itrzy"ujA oni6 =e w 3rzyrodzie nie s3otyka siB !zystego e<e"entu ,ang <ub ,in6 3odobnie jak ka=dy !zowiek obok !e!+ ty3owy!+ d<a jego 3!i 3osiada r>wnie= w niewie<ki" sto3niu !e!+y 3!i 3rze!iwnej# W wa<!e si ,ang i ,in 3rzewa=a raz jedna raz druga sia#
Rycina 7. ,nak @AO, zwany chi'%k monad B %ymbol chi'%kie! medycyny radycy!ne!.
Rycina .. Clemen y Dan# i Din w $rzyrodzie i ich wza!emne ci&enie ku %obie.
C+i@!zy!y uwa=ajA6 =e warunkie" za!+owania zdrowia jest utrzy"anie r>wnowagi 3o"iBdzy sia"i ,in i ,ang# W 3rze!iwny" razie rozwija siB !+oroba# Siy ,ang i ,in zawiadujA C!iC<e okreC<ony"i narzAda"i !iaa# Sia ,ang rzAdzi =oAdkie"6 je<ite" !ienki"6 je<ite" gruby"6 3B!+erzykie" =>!iowy" i 3B!+erze" "o!zowy"6 nato"iast sia ,in zawiaduje 3u!a"i6 ser!e"6 wAtrobA6 C<edzionA i nerka"i# Sizjo<ogia !+i@ska A!zy te narzAdy 3ara"i K"a=e@stwa"iL 3o jedny" z gru3y ,ang i ,inQ .# Ser!e 8je<ito !ienkie6 9# Pu!o 8je<ito grube6 /# WAtroba 83B!+erzyk =>!iowy6
H# V<edziona 8=oAdek6 ;# 'erka 83B!+erz "o!zowy6 0# sierdzie 83otr>jny ogrzewa!z^#

^ 3otr>jny ogrzewa!z D 3ojB!ie od3owiadajA!e nie narzAdowi6 a !zynnoC!i narzAd>w k<atki 3iersiowej i ja"y brzusznej#
'a tej wa<!e 3rze!iwie@stw6 na wzaje"ny" 3obudzaniu i +a"owaniu 3o<ega istota wszystkiego6 !o egzystuje# Ka=de zjawisko jest wynikie" wzaje"nego oddziaywania i wa<ki dw>!+ 3rze!iwie@stw ,ang i ,in# Energia =y!iowa *AI CNI Kzwana 3owsze!+nie energiA ZiL u !zowieka tworzy siB ju= 3rzy 3o!zB!iu# _r>da"i tej energii sA rodzi!e D zar>wno oj!ie! jak i "atkaF jest to wiB! energia odziedzi!zona# W 3rzebiegu swego =y!ia !zowiek sta<e uzu3enia swojA energiB Zi6 !zer3iA! jA z 3owietrza wdy!+anego do 3u! jak te= ze s3o=yty!+ 3okar">w# Energia ta 3obierana jest tak=e z kos"osu !aA 3owierz!+niA 3owok !iaa 3o3rzez 3unkty aku3unktury6 kt>re stanowiA okienka A!zA!e !zowieka z wsze!+Cwiate"# Czowiek wy!+wytuje z oto!zenia energiB ,ang 3ynA!A z kos"osu oraz energiB ,in wy3ywajA!A z zie"i# *e dwa rodzaje energii A!zA siB ze sobA w organiz"ie <udzki" i 3rzenikajA siB wzaje"nie# -e=ew!zas istniejA warunki za3ewniajA!e utrzy"anie stanu zdrowia# Energia Zi odziedzi!zona6 "agazynowana w ner!e !zowieka6 oraz nabyta6 3obrana z 3okar">w i z 3owietrza wnikajA!ego do 3u! oraz 3o!+oniBta 3rzez 3owoki a 3o!+odzA!a z kos"osu6 A!zA siB ze sobA w organiz"ie6 tworzA! energiB niezbBdnA d<a 3odstawowy!+ 3ro!es>w =y!iowy!+# Energia ta 3ynie sta<e w kanaa!+ K"eridiana!+L6 do!ierajA! i od=ywiajA! wszystkie narzAdy i tkanki !iaa# rganiz" <udzki dys3onuje tak=e sz!zeg><ny" rodzaje" energii Zi6 tak zwanA energiA obronnA Wei Zi6 kt>ra zbiera siB tu= 3od sk>rA6 tworzA! 3asz!z o!+ronny6 zabez3ie!zajA!y 3rzed szkod<iwy" dziaanie" zewnBtrzny!+ !zynnik>w 3atogenny!+# Wedug trady!yjnej !+i@skiej "edy!yny 3rzy!zynA 3owstania !+oroby jest a<bo zak>!enie r>wnowagi "iBdzy energiA ,in i ,ang Kw wyniku zadziaania !zynnik>w 3atogenny!+L6 a<bo te= zak>!enie krA=enia energii Zi w kanaa!+ energety!zny!+ w wyniku i!+ zab<okowania# W obu ty!+ wy3adka!+ nakuwanie iga"i od3owiedni!+ 3unkt>w w obrBbie 3owok !iaa "a na !e!enie za!+wianej r>wnowagi energety!znej oraz odb<okowanie kana>w energety!zny!+6 a ty" sa"y" 3rzywr>!enie zdrowia# %awni <ekarze !+i@s!y kad<i ogro"ny na!isk na 3ostB3owanie 3ro?i<akty!zne6 a "ianowi!ie na utrzy"anie w stanie 3enej s3rawnoC!i si obronny!+ ustroju# Iwa=a<i oni6 =e 3rzy dobrej i s3rawnej obronie nawet si<ny szkod<iwy !zynnik zewnBtrzny nie za#ra&a zdrowiu6 gdy= odbija siB jak 3o!isk od twardego 3an!erza# %<atego w ty" waCnie !ere uaktywniajA !zynnoCE obronnA ustroju i zabez3ie!zajA 3rzed !+orobA# %rugA obok 3rawa ,in8,ang 3odstawowA teoriA trady!yjnej !+i@skiej "edy!yny jest teoria 3iB!iu e<e"ent>w# C+i@s!y ?i<ozo?owie uznaw56 a "ianowi!ieQ zie"iB6 "eta<6 wodB6 drzewo i ogie@# E<e"enty te 3ozostajA w C!isy" zwiAzku ze sobA i tworzA za"kniBty obw>d# Ka=dy z e<e"ent>w rodzi nastB3ny i 3obudza jego dziaanie# Z 3onA!ego drzewa 3owstaje 3o3i> Kina!zej zie"iaL6 zie"ia 3rzeobra=a siB w "eta<6 kt>ry z ko<ei 3od w3ywe" wysokiej te"3eratury 3rze!+odzi w stan 3ynny Kina!zej w wodBL# Woda nato"iast jest niezbBdny" warunkie" wzrostu drzewa# -e=er!zy" !yk<u ws3o"niane e<e"enty 3oA!zy"y <inia"i biegnA!y"i 3o 3rzekAtnej6 to ujawniA one dodatkowA za<e=noCE "iBdzy e<e"enta"i "eta<u i drzewa6 wody i ognia6 drzewa i zie"i6 ognia i "eta<u oraz zie"i i wody# &eta< Ksiekiera6 3iaL nisz!zy drzewo6 woda gasi ogie@6 drzewo swy"i korzenia"i rozsadza zie"iB6 ogie@ to3i "eta<6 wresz!ie zie"iA "o=na zasy3aE zbiorniki wody# -est to !yk< destruk!yjny# *ak wiB! te 3odstawowe e<e"enty 3owiAzane sA ze sobA zar>wno !yk<e" tw>r!zy"6 jak te= destruk!yjny" Kry!ina 2L# Ka=dy z ty!+ 3rae<e"ent>w dziaa korzystnie na e<e"ent sAsiedni w uznany" s!+e"a!ie6 a destruk!yjnie na nastB3ny e<e"ent#
W trady!yjnej "edy!ynie !+i@skiej zasadB 3iB!iu e<e"ent>w wykorzystano r>wnie= w odniesieniu do narzAd>w organiz"u <udzkiego# Zdanie" dawny!+ "Bdr!>w !+i@ski!+ ka=dy z 3rae<e"ent>w jest 3owiAzany z jedny" z narzAd>w# Ser!u od3owiada ogie@6 C<edzionie zie"ia6 3u!o" "eta<6 nerko" woda a wAtrobie drzewo#
Rycina E. 1ia#ram $rzed% awia!cy wza!emn zale&no" $iciu $raelemen (w w cyklu w(rczym i de% rukcy!nym. >a%ny B cykl w(rczy, ciemny B cykl de% rukcy!ny.
Co wiB!ej6 "iBdzy ty"i narzAda"i stwierdza siB takie sa"e 3owiAzania jak "iBdzy od3owiadajA!y"i i" e<e"enta"i# PowiAzania te "o=na 3rzeC<edziE na s!+e"a!ie wzaje"nego oddziaywania g>wny!+ narzAd>w !iaa# C+i@!zy!y susznie traktowa<i organiz" jako !aoCEF narzAdy !iaa <udzkiego oddziaujA wzaje"nie na siebie na zasadzie 3obudzania Ksynergiz"uL <ub +a"owania Kantagoniz"uL i!+ !zynnoC!i# rganiz" !zowieka obdarzony jest zdo<noC!iA do sa"oregu<a!ji K+o"eostazyL6 a 3osz!zeg><ne narzAdy wywierajA regu<ujA!y w3yw na !zynnoCE 3ozostay!+ narzAd>w# *rze!iA wresz!ie6 3odstawowA teoriA trady!yjnej "edy!yny !+i@skiej6 jest teoria Zang8Su6 zaj"ujA!a siB narzAda"i wewnBtrzny"i# 'arzAdy te C+i@!zy!y 3odzie<ire jako narzAd 43uszysty5 stanowiA wyjAtek# Zadanie" ty!+ narzAd>w jest 3rzerabianie i "agazynowanie substan!ji od=yw!zy!+# %o gru3y Su zwiAzanej z energiA ,in na<e=y 3iBE narzAd>w 43usty!+5Q =oAdek6 je<ito !ienkie6 je<ito grube6 wore!zek =>!iowy i 3B!+erz "o!zowy oraz Sanjiao tj# Potr>jny grzewa!z6 kt>ry ozna!za nie narzAd <e!z !zynnoCE# Podstawowe !zynniki narzAd>w ty3u Su 3o<egajA na 3obieraniu 3okar">w6 trawieniu6 w!+anianiu substan!ji od=yw!zy!+ i wyda<aniu na zewnAtrz resztek 3okar"owy!+ Kekskre"ent>wL#
ROZDZIA $ METODY DIAGNOSTYCZNE CHI%SKIEJ MEDYCYNY TRADYCYJNEJ

C+i@ska "edy!yna trady!yjna stosuje 3odstawowe "etody diagnosty!zneQ .# g<Adanie6 9# 7adanie su!+e" i wB!+e"6 /# Wy3ytywanie !+orego i H# 7adanie dotykie"# Pewne "etody
diagnosty!zne jak n3# og<Adanie jBzyka i 3a<3a!yjne badanie tBtna C+i@!zy!y niebywa<e rozbudowad6 na wyraz twarzy6 stan od=ywienia oraz wyg<Ad sk>ry# Ze sz!zeg><nA wnik<iwoC!iA bada on tak zwane okna !iaa6 to zna!zy nos6 wargi i ja"B ustnA6 uszy oraz o!zy# *wierdzi on6 =e 3rzez te 4okna5 "o=na zajrzeE do wnBtrza organiz"u i =e odzwier!ied<ajA one stan 3osz!zeg><ny!+ narzAd>w# 7adajA! nos o!enia on stan !zynnoC!i narzAdu oddy!+ania# Wargi i jBzyk stanowiA w 3ierwszy" rzBdzie zwier!iado C<edziony6 kt>ra wg *C+& od3owiada 3rzede wszystki" 3rzewodowi 3okar"owe"u# Iszy odzwier!ied<ajA 3rzede wszystki" stan nerek a o!zy stan wAtroby# W3atrujA! siB uwa=nie w te okna "o=na wie<e zoba!zyE6 3od warunkie"6 =e badanie 3rze3rowadza siB 3edanty!znie# *rady!yjny <ekarz !+i@ski najwiB!ej uwagi 3oCwiB!a og<Adaniu jBzyka# Istnieje bowie" C!isa za<e=noCE "iBdzy wyg<Ade" jBzyka i stane" narzAd>w Zang8Su Kry!ina .GL oraz !yrku<a!jA energii Zi# I os>b w dobry" stanie zdrowia jBzyk jest b<ado8!zerwony6 "a wi<gotnA 3owierz!+niB6 3rawidowA ru!+o"oCE i 3okryty jest dyskretny" biay" na<ote"# *rady!yjna "edy!yna !+i@ska zna 2 g>wny!+ obraz>w nie3rawidowego jBzyka# Ka=dy z ty!+ obraz>w jest !+arakterysty!zny d<a C!iC<e okreC<onego ty3u od!+y<enia w stanie zdrowia#
Rycina 10. < re?y od$owiada!ce narzdom wewn rznym na $oF . wierzchni !zyka, l B nerka, 2 B Godek i "ledziona, 0 B %erce i $uco, : B w roba i woreczek &(ciowy.
'3# b<ady jBzyk wskazuje na niedob>r !zynnika energety!znego Zi s3owodowany inwazjA !+odu# -Bzyk !zerwony6 w3rost 3rze!iwnie6 wskazuje na nad"iar !zynnika energety!znego Zi s3owodowany inwazjA 3atogennego !ie3a# -Bzyk 3ur3urowy Cwiad!zy o zastoju Kstagna!jiL !zynnika energety!znego Zi a tak=e krwi oraz o niedoborze energii ty3u ,ang# -Bzyk zba!zajA!y Cwiad!zy o zab<okowaniu kana>w energety!zny!+ A!zA!y!+ Ktzw# ko<atera<iL 3rzez zagBsz!zony C<uz K?<eg"BL# Gruby biay ko=u!+ na jBzyku Cwiad!zy o niestrawnoC!i Ko zastoju 3okar">wL# 7iay <e3ki na<ot na jBzyku Cwiad!zy o u<eganiu gBstego C<uzu we wnBtrzu !iaa na skutek zi"na i wi<go!i# Su!+y biay na<ot na jBzyku jest s3owodowany !zynnikie" in?ek!yjny"# Cienki =>ty na<ot Cwiad!zy o gorszej 3ra!y 3u! s3owodowanej !ie3y" 3owietrze"# -Bzyk 3okryty gBsty"6 <e3ki"6 =>ty" na<ote" widuje siB w okresie u3a>w w wyniku 3rzegrzania i odwodnienia ustroju# -Bzyk geogra?i!zny jest !+arakterysty!zny d<a stan>w wy!zer3ania s3owodowany!+ dugA !+orobA i niedobore" energii ,ang# -ak wynika z ty!+ 3aru 3rzykad>w wy!iAganie wniosk>w z wyg<Adu jBzyka jest bardzo trudne# I"iejBtnoCE tB "o=na o3anowaE do3iero 3o wiew tej "etody diagnosty!znej jest !oraz "niej w C+ina!+# SA to osoby w 3odeszy" wieku6 kt>re stojA ju= u s!+yku swej kariery zawodowej# &oda genera!ja <ekarzy
!+i@ski!+ nie 3rzywiAzuje ju= wiBkszej wagi do kwestii stawiania roz3oznania na 3odstawie wyg<Adu jBzyka6 zwasz!za =e udostB3niono i" ws3>!zesne euro3ejskie "etody diagnosty!zne# &inBy tak=e !zasy6 kiedy <ekarz !+i@ski "usia badaE wyA!znie 3a!jent>w ubrany!+ i "ia "o=noCE stawiania roz3oznania jedynie na 3odstawie wynik>w badania odsoniBty!+ !zBC!i !iaa g>wnie twarzy i jBzyka oraz doni wraz z 3rzegube"# %zisiaj jedynie <ekarze <udowi na 3rowin!ji nada< badajA !+ory!+ nie"a< i!+ nie rozbierajA!# statnio daje siB zauwa=yE tenden!ja wery?ikowania i unowo!zeCniania tej odwie!znej "etody diagnosty!znej# ,adania tego 3odjA siB "iBdzy inny"i 3ro?esor ,ang Weiyi6 kierownik %ziau %iagnostyki Instytutu *rady!yjnej C+i@skiej &edy!yny w Pekinie# Wykona wraz ze swoi"i ws3>3ra!ownika"i dugA seriB bada@ wyg<Adu jBzyka w najr>=niejszy!+ jednostka!+ !+orobowy!+ w 3osz!zeg><ny!+ ?aza!+ !+oroby# Zebra bogatA doku"enta!jB w 3osta!i ko<orowy!+ ?otogra?ii jBzyka# Po kon?ronta!ji roz3oznania k<ini!znego6 uzyskanego na 3odstawie wyg<Adu jBzyka oraz diagnozy 3ostawionej ws3>!zesny"i k<ini!zny"i "etoda"i euro3ejski"i6 stwierdzi on u 2;R !+ory!+ !akowitA zgodnoCE roz3oznania uzyskanego obu ty"i "etoda"i diagnosty!zny"i# Pro?# ,ang Weiyi jest w stanie6 o3ierajA! siB wyA!znie na wyniku ana<izy wyg<Adu jBzyka6 bezbBdnie roz3oznaE nad!iCnienie tBtni!ze 3ierwotne6 zawa "iBCnia ser!owego6 za3a<enie 3u!6 dy!+awi!B oskrze<owA6 ser!e 3u!ne6 !+orobB wrzodowA =oAdka6 za3a<enie kBbuszk>w nerkowy!+6 !ukrzy!B6 nad!zynnoCE tar!zy!y6 za3a<enie wirusowe wAtroby6 raka wAtroby i biaa!zkB# Po"i"o tak 3o!+<ebnej o3inii o wartoC!i diagnozy 3ostawionej na 3odstawie ana<izy wyg<Adu jBzyka trudno bBdzie 3rzekonaE do niej <ekarzy euro3ejski!+6 3rzyzwy!zajony!+ do res3ektowania jedynie ws3>!zesny!+ "etod diagnosty!zny!+ z uwzg<Bdnienie" to"ogra?ii ko"3uterowej i u<trasonogra?ii# 'ie"niej jednak <ekarz euro3ejski 3owinien r>wnie= uwzg<BdniaE w !aokszta!ie 3ostB3owania diagnosty!znego og<Adanie jBzyka6 gdy= s3os>b ten jest w stanie skierowaE jego uwagB we waC!iwy" kierunku i wa<nie skr>!iE !zas 3otrzebny do 3ostawienia waC!iwego roz3oznania#
B*)*+!# s,-".#/ ! 01".#/

$ekarz !+i@ski badajA! !+orego zwra!a r>wnie= uwagB na s3os>b ">wienia6 a "ianowi!ie !zy ">wi on gose" donoCny" !zy te= !i!+y"6 a tak=e !zy gos jest !zysty !zy te= za!+ry3niBty# %a<ej zwra!a uwagB na s3os>b oddy!+ania D !zy 3a!jent oddy!+a z atwoC!iA !zy z trudnoC!iA6 a tak=e na ewentua<ny kaszewienie saby" i !i!+y" gose" wskazuje na stan wy!zer3ania energety!znego6 na niedob>r energii Zi# Si<ny 3enobrz"iA!y gos 3rze"awia za du=y" zasobe" tej energii# -Akanie nato"iast Cwiad!zy o zab<okowaniu odgaBzie@ kana>w energety!zny!+ Ktzw# ko<atera<iL zagBsz!zony" C<uze"# ddy!+anie 3oA!zone z wysikie" Cwiad!zy o wy!zer3aniu zasob>w energety!zny!+ ser!a i 3u!# C+ra3anie nato"iast wystB3uje u os>b dys3onujA!y!+ du=y" za3ase" energii# Su!+y kasze< s3owodowany jest niedobore" energii ty3u ,ang w 3u!a!+# %JwiB!zny kasze< stanowi nastB3stwo 3rzegrzania 3u!# Przytu"iony kasze< 3owstaje w wyniku zastoju gBstego C<uzu w 3u!a!+ oraz 3rze!+odzenia tego narzAdu# $ekarze !+i@s!y du=e zna!zenie 3rzywiAzywawnie= do woni 3owietrza wok> !+orego# W !+i@ski!+ ksiBga!+ <ekarski!+ "o=na zna<eJE o3isy najr>=niejszy!+ za3a!+>w zna"ienny!+ d<a C!iC<e okreC<ony!+ stan>w !+orobowy!+# %<a roz3oznania !+oroby "a zna!zenie wo@ z ust !+orego6 za3a!+ jego 3otu a nawet wo@ kau i "o!zu# Cu!+nA!y agresywny za3a!+ wydzie<in i wyda<in !+orego Cwiad!zy o stanie !+orobowy" wywoany" nad"iare" energii Zi 3oA!zony" z 3rzegrzanie" ustroju# Cu!+nA!y odde!+ dowodzi wg trady!yjnej "edy!yny !+i@skiej 3rzegrzania =oAdka#
R>wnie= i ws3>!zesna "edy!yna uznaje zna!zenie diagnosty!zne woni# W 3okoju !+orego na dur brzuszny wy!zuwa siB s3e!y?i!zny za3a!+ "yszy6 w C3iA!z!e !ukrzy!owej wydzie<a siB z ust !+orego za3a!+ a!etonu6 zaC w C3iA!z!e ure"i!znej za3a!+ "o!zu K"o!znikaL# W 3ob<i=u !+orego z ro3nie" <ub ze zgorze<A 3u! unosi siB w 3owietrzu !k<iwy i "dy za3a!+#
W232420*+!# ".o5#'o
$ekarz !+i@ski bez 3oC3ie!+u6 taktownie i rze!zowo roz"awia z !+ory" i jego rodzinA# Po zebraniu wiado"oC!i o wieku6 warunka!+ bytowy!+6 rodzaju 3ra!y 3a!jenta oraz at"os?erze 3anujA!ej w do"u i zakadzie 3ra!y 3r>buje on usta<iE dokadnie 3o!zAtki !+oroby oraz da<szy 3rzebieg !+oroby# Ponadto wykazuje on zainteresowanie aktua<ny" stane" !+orego i na 3odstawie zebrany!+ in?or"a!ji stara siB usta<iE roz3oznanie# $ekarz !+i@ski ka=dA 3a!jentkB za3ytuje o ter"in najb<i=szej "iesiA!zki6 a to !+o!ia=by z tego 3owodu6 =e w ty" !zasie nie wo<no w =adny" wy3adku wykonywaE zabieg>w aku3unktury i 3rzy3ie8!zek K"oPaL tak 3o3u<arny!+ w C+ina!+#
B*)*+!# )o426!#/
C+i@s!y <ekarze <udowi stosunkowo rzadko stosujA badanie dotykie"# 7adanie to zna<azo zastosowanie 3rzede wszystki" w s!+orzenia!+ !+irurgi!zny!+Q zwi!+niB!ia!+6 za"ania!+6 stu!zenia!+6 guza!+ oraz z"iana!+ !+orobowy!+ wBz>w !+onny!+# %<a usta<enia stanu og><nego 3a!jenta wykonuje siB tak=e ob"a!ywanie brzu!+a# Wiotkie 3owoki brzuszne stwierdza siB w tzw# zes3o<e saboC!i wystB3ujA!y" 3rzy nad"iarze energii ty3u ,in# C+orzy z ty" zes3oe" wy"agajA <e!zenia wz"a!niajA!ego# -Bdrne6 na3iBte "iBCnie brzu!+a stanowiA jeden z objaw>w tzw# zes3ou na3iB!ia s3owodowanego nad"iare" energii ty3u ,ang# I !+ory!+ z taki" zes3oe" stosuje siB d<a !e<>w <e!zni!zy!+ Crodki us3okajajA!e6 rozkur!zowe i 3rze!zysz!zajA!e# Zna!znie !zBC!iej !+i@ski <ekarz <udowy bada 3a<3a!yjnie Ktj# dotykie"L 3owoki !iaa wzdu= kana>w energety!zny!+ K"eridian>wL oraz w "iejs!a!+ 3unkt>w aku3unktury# W stana!+ zak>!onej !zynnoC!i kana>w energety!zny!+ "o=na stwierdziE na !ay" i!+ 3rzebiegu <ub ty<ko na ograni!zony!+ od!inka!+ wyraJnA nadwra=<iwoCE# *o sa"o doty!zy 3unkt>w aku3unktury# W stana!+ !+orobowy!+ narzAd>w wewnBtrzny!+ od3owiadajA!e i" 3unkty na 3rzedniej i ty<nej 3owierz!+ni tuowia stajA siB bo<esne# SA to tak zwane 3unkty a<ar"owe6 gdy= sygna<izujA one dys?unk!jB zwiAzany!+ z ni"i Kukie" odru!+owy"L narzAd>w jesz!ze 3rzed wystA3ienie" zna"ienny!+ objaw>w k<ini!zny!+# WyraJnie bo<esne 3unkty w obrBbie 3owok !iaa "ajA du=e zna!zenie diagnosty!zne i d<atego trady!yjny <ekarz !+i@ski bada je obowiAzkowo# W stana!+ b><owy!+ r>=nego 3o!+odzenia "o=na stwierdziE wystB3owanie ogro"nie bo<esny!+ 3unkt>w 3oza obrBbe" kana>w energety!zny!+# SA to tak zwane 3unkty 4A+si5 zwiAzane z ogniska"i !+orobowy"i u"iejs!owiony"i w narzAda!+ !iaa# 'akuwanie ty!+ 3unkt>w niejednokrotnie 3rzynosi du=A a nawet naty!+"iastowA u<gB# 7adanie 3a<3a!yjne zna<azo tak=e zastosowanie 3rzy okreC<aniu !e!+ tBtna# 'auka o tBtnie6 3odobnie jak i !aa !+i@ska "edy!yna6 swoi"i 3o!zAtka"i siBga za"ierz!+ej 3rzeszoC!i# Pioniere" nauki o tBtnie by Pie@ C+[iao KHG:8/.G 3#n#e#L# Poda on sz!zeg>owy o3is i !+arakterystykB tBtna oraz s3os>b jego badania w !e<a!+ diagnosty!zny!+# Z biegie" !zasu te!+nika i inter3reta!ja tBtna6 3rzekazywana \ 3oko<enia na 3oko<enie6 u<egay s3re!yzowaniu i doskona<eniu# Przez !ae stu<e!ia badanie tBtna uwa=ane byo za najwa=niejszA "etodB diagnosty!znA# $ekarze !+i@s!y wybra<i tBtno jako "iernik ?unk!jonowania organiz"u6 gdy= uwa=a<i6 =e !zynnoCE obiegu krwi i !ay ukad krA=enia jest C!iC<e zwiAzany z wszystki"i !zynnoC!ia"i ustroju# Ka=da z"iana6 za!+odzA!a w !zynnoC!i narzAd>w6 s3rowadza od!zyn ze strony krA=enia6 a wiB! tak=e i tBtna# Pie@ C+[iao twierdzi6 =e !zynnoCE 3osz!zeg><nego narzAdu znajduje odbi!ie w swoi" 43unk!ie kon!entra!yjny"5 na tBtni!y 3ro"ieniowej# *Btno <o bada siB w trze!+ "iejs!a!+Q 3o doniowej stronie 3owy=ej <inii stawu nadgarstkowego6 na 3ozio"ie nasady wyrostka ry<!owatego \najduje siB 3unkt badania tBtna zwany 4kuan5# Powy=ej w
od<egoC!i okoo 9 !" u"iejs!owiony jest nastB3ny 3unkt zwany 4!+i56 zaC o okoo 9 !" 3oni=ej 3unktu 4kuan5 w stronB stawu nadgarstkowego u"iejs!owiony jest trze!i 3unkt badania tBtna6 zwany 4!un5# 7adanie tBtna odbywa siB 3rzez nao=enie trze!+ 3a<!>w na te 3unkty6 3rzy !zy" na 3unk!ie !un s3o!zywa 3a<e! wskazujA!y6 na 3unk!ie kuan 3a<e! Crodkowy a na 3unk!ie !+i 3a<e! !zwarty Kry!ina ..L# 7adanie ka=dej rBki 3rze3rowadza siB oddzie<nie# 7adanie tBtna na tBtni!y 3ro"ieniowej w 3odany!+ wy=ej 3unkta!+ wykonuje siB !e<e" okreC<enia !zynnoC!i 3osz!zeg><ny!+ narzAd>w# &adajA! rBkB 3rawA 3rzy zastosowaniu <ekkiego u!isku w 3unk!ie !un bada"y je<ito grube6 w 3unk!ie kuan =oAdek6 a w 3unk!ie !+i !zynnoCE tzw# 3otr>jnego ogrzewa!za# 7adajA! tBtno si<niejszy" u!iskie" w 3unk!ie !un okreC<a"y !zynnoCE 3u!a6 w 3unk!ie kuan C<edzionB i trzustkB6 a w 3unk!ie !+i osierdzie# CzynnoCE 3ozostay!+ narzAd>w okreC<a"y badajA! w ten sa" s3os>b rBkB <ewA# W badaniu 3owierz!+owny" tBtna 3unkt !un od3owiada je<itu !ienkie"u6 3unkt kuan wore!zkowi =>!iowe"u6 a !+i 3B!+erzowi "o!zowe"u#
Rycina 11. 3adanie na wedu# za%ad chi'%kie! medycyny radycy!ne!.
7adajA! tBtno rBki <ewej si<niejszy" u!iskie"6 okreC<a"y stan !zynnoC!iowy ser!a w 3unk!ie !un6 wAtroby w 3unk!ie kuan6 a nerki w 3unk!ie !+i# $ekarze !+i@s!y wyodrBbniw tBtna# Wybitni znaw!y tego s3osobu badania znajA 3onad HG ty3>w tBtna# -e=e!enia6 to ?akt taki Cwiad!zy o stanie !+orobowy"#
Rycina 12. <ze" $od% awowych y$(w na w# chi'%kie! medycyny radycy!ne!, zare!e% rowanych w%$(cze%n a$ara ur elek roniczn B Hul%o#ra$hem ?irmy Haik * Doo w RI=. l B no zwolnione, 2 B no $owierzchowne, 0 B no #adkie, : no %zybkie, J B no %zor% kie, - B no #bokieK w "rodku B no normalne.
%awni <ekarze !+i@s!y bywnie= u!zy6 =e badanie tBtna jest jedny" z 3odstawowy!+ s3osob>w diagnosty!zny!+6 jednak nauka o tBtnie nie zostaa do3rowadzona do takiej 3er?ek!ji6 jak to u!zyniw nie na<e=aoby jej 3rzestudiowaE 3rzy zastosowaniu najnowszej a3aratury naukowej6 usta<iE jej 3rzydatnoCE d<a ws3>!zesny!+ k<ini!yst>w i wykorzystaE waC!iwie d<a dobra !+ory!+` A3araturB tego rodzaju skonstruowano zar>wno w C+i@skiej Re3ub<i!e $udowej jak i w Euro3ie# %o najbardziej udany!+ a3arat>w 3ozwa<ajA!y!+ na 3re!yzyjnA ana<izB tBtna za<i!zyE na<e=y E<ektroni!zny Pu<sogra3+ KEPGL wy3rodukowany 3rzez za!+odnionie"ie!kA ?ir"B Paik i ,oo EPG z Na"burga# Poni=ej 3rzedstawia" krzywe 0 3odstawowy!+ rodzaj>w tBtna zarejestrowane Pu<sogra3+e" Kry!ina .9L# S3os>b ten 3ozwa<a na obiektywnA o!enB tBtna oraz na uzyskanie trwaego doku"entu# %ziBki tej "etodzie 3ostB3owania <ekarz euro3ejski6 kt>ry nie "a "o=noC!i o3anowania sztuki 3rawidowej inter3reta!ji tBtna zgodnie z zasada"i *&C+6 wy"agajA!ej szeregu <at ="udny!+ Ewi!ze@ 3od kierunkie" "istrza6 iest w stanie uzyskaE !enne dane diagnosty!zne#
ROZDZIA $I NEURO&IZJOLOGICZNE PODSTAWY AKUPUNKTURY

'auka o aku3unkturze o3arta jest g>wnie na teorii kana>w energety!zny!+ oraz krA=A!ej w ty!+ kanaa!+ energii =y!iowej Zi# %wanaC!ie "eridian>w k<asy!zny!+ oraz 1 "eridian>w !udowny!+ wiA=e 3owoki !iaa z wnBtrze" organiz"u <udzkiego i do!iera do wszystki!+ narzAd>w ustroju# Kanaa"i ty"i nie3rzerwanie 3ynie energia =y!iowa Zi6 wedug dzisiejszy!+ 3ojBE D bioe<ektry!znoCE# W stanie zdrowia energia Zi do3ywa bez 3rzeszk>d do wszystki!+ narzAd>w i u"o=<iwia i!+ 3rawidowe dziaanie# W wy3adku zak>!enia w krA=eniu tej energii do!+odzi do u3oC<edzenia !zynnoC!i narzAd>w a w konsekwen!ji do !+oroby# Wiado"o6 =e ka=dy z "eridian>w k<asy!zny!+ zwiAzany jest z jedny" z narzAd>w !iaa# W wy3adku za!+orowania6 trady!yjny <ekarz !+i@ski na 3od8stawie badania tBtna usta<a wad<iwie ?unk!jonujA!y "eridian oraz niedo"agajA!y <ub !+ory narzAd# 'astB3ny" zadanie" jest 3r>ba 3rzywr>!enia 3rawidowej
!zynnoC!i tego "eridianu nakuwania8"i od3owiedni!+ 3unkt>w Ksty"u<ujA!y!+ <ub sedatywny!+L6 a !o za ty" idzie uzyskanie 3o3rawy !zynnoC!i !+orego narzAdu6 a nawet jego wy<e!zenie# -est to 3odstawowa Kzasada roz3oznawania i <e!zeniaL !+i@skiej trady!yjnej "edy!yny# $ekarze euro3ejs!y nie rozu"iejA! istoty aku3unktury 3rzez dugi !zas kwestionowaw# be!nie ju= taka "etoda zostaa o3ra!owana 3rzez ja3o@skiego <ekarza 'akataniego6 kt>ry nazwa jA Ryodoraku# Pozwa<a ona na okreC<enie 3rzewodnoC!i e<ektry!znej wszystki!+ "eridian>w k<asy!zny!+ tak w stanie zdrowia jak i !+oroby# Ana<iza wynik>w 3o"iar>w 3rzewodnoC!i e<ektry!znej "eridian>w6 zarejestrowany!+ na s3e!ja<ny!+ ?or"u<arza!+6 3ozwa<a na 3re!yzyjnA o!enB i!+ !zynnoC!i bioe<ektry!znej oraz narzAd>w 3rzez nie zao3atrywany!+# Wyniki te 3ozwa<ajA r>wnie= na o3ra!owanie 3ostB3owania tera3euty!znego6 3o<egajA!ego na sty"u<owaniu nakuwania"i od3owiedni!+ 3unkt>w na "eridiana!+ o z"niejszonej 3rzewodnoC!i e<ektry!znej oraz na naku8wania!+ redukujA!y!+ Ksedatywny!+L od3owiedni!+ 3unkt>w na "eridiana!+ wykazujA!y!+ zwiBkszonA 3rzewodnoCE e<ektry!znA# %a<sze kontro<ne 3o"iary wykonane "etodA Ryodoraku 3ozwa<ajA na o!enB skute!znoC!i 3rze3rowadzonego 3ostB3owania <e!zni!zego# %awni <ekarze !+i@s!y znarne KUis!e8ro8der"a<neL oraz sk>rno8 narzAdowe Kder"o8Uis!era<neL6 kt>re u!zeni euro3ejs!y 3ozna<e" oraz zwiBkszony" na3iB!ie" od3owiedni!+ gru3 "iBCni w obrBbie tzw# stre? Neada na 3owoka!+ !iaa i d<atego "ajA zna!zenie diagnosty!zne#
Rycina 10. <chema luku odruchowe#o w odcinku $ier%iowym rdzenia kr#owe#o. l B w(kno czuciowe, 2 B zw(! rdzeniowy, 0 B korzonek ylny, : B ylny r(#, J B rdze' kr#owy, - B $rzedni r(#, 7 B korzonek $rzedni, . B w(kno ruchowe, E B nerw rdzeniowy, 10 B i#a wbi a w %k(r, 11 B mi%ie'.
Rycina 1:. Ldr(wka im$ul%u wywoane#o nakuciem w obwodowym i o"rodkowym ukadzie nerwowym.
dru!+y sk>rno8narzAdowe wykorzystuje siB nato"iast do !e<>w <e!zni!zy!+6 nakuwajA! od3owiednie 3unkty bio<ogi!znie aktywne w obrBbie stre? Neada6 zwiAzany!+ z narzAda"i !+ory"i# ba te rodzaje odru!+>w u"o=<iwiajA zrozu"ienie "e!+aniz"u dziaania <e!zni!zego aku3unktury# W obe!ny" stanie wiedzy 3rzyj"uje"y6 =e aku3unktura tera3euty!zna dziaa <e!zni!zo na drodze odru!+owej Kry!ina ./L6 wywoujA! seg"enta<ne odru!+y w od3owiedni!+ "eta"era!+ Ktj# der"ato"a!+ i "yoto"a!+L# Pr>!z tego i"3u<sy wywoane naku!ia"i 3obudzajA ukad ws3>!zu<ny <ub 3rzyws3>!zu<ny i w ten s3os>b za 3oCredni!twe" ukadu nerwowego odCrodkowego dziaajA regu<ujA!e na !zynnoCE narzAd>w wewnBtrzny!+# W wyniku dziaania odru!+owego nakuE do!+odzi do rozszerzenia drobny!+ tetni!zek i na!zy@ wosowaty!+ !+orego narzAdu i !+ory!+ tkanek oraz do 3o3rawy krA=enia krwi# %o !+orego narzAdu na3ywa Cwie=a krew dobrze nasy!ona t<ene" i bogata w substan!je od=yw!ze# %ziBki 3o3rawie !yrku<a!ji krwi nastB3uje o!zysz!zenie !+orego narzAdu z "etabo<it>w6 odkwaszenie6 dobre od=ywienie i dobre ut<enienie# 'aku!ia 3owodujA nadto na drodze odru!+u roz<uJnienie "iBCni gadki!+6 C!ian oskrze<i6 =oAdka6 je<it6 wore!zka =>!iowego i "o!zowod>w# Aku3unkturzyC!i euro3ejs!y uwa=ajA6 =e aku3unktura jest "etodA <e!zni!zA dziaajA!A 3rzede wszystki" na drodze odru!+owej# 'akuwanie iga"i 3owok !iaa do3rowadza do 3obudzenia
re!e3tor>w sk>ry6 "iBCni i 3owiBzi i na drodze odru!+owej w3ywa regu<ujA!e na !zynnoC!i narzAd>w !iaa# 7odJ!e dra=niA!e 3owodujA 3owstanie w zako@!zenia!+ nerwowy!+ w obrBbie 3unkt>w bio<ogi!znie !zynny!+ i"3u<s>w6 kt>re 3ynA 3o3rzez nerwy doCrodkowe do rdzenia krBgowego i do ">zgu# Sta"tAd nerwa"i odCrodkowy"i6 g>wnie w>kna"i ws3>!zu<ny"i <ub 3rzyws3>!zu<ny"i6 biegnA do narzAd>w wewnBtrzny!+6 a nerwa"i rdzeniowy"i i w>kna"i autono"i!zny"i do ko@!zyn D us3rawniajA! i!+ zak>!onA !zynnoCE Kry!ina .HL#
O)"!+6o0# 5o7/!#s7"7#+!# +#5080 5)7#+!o02".

Stre?y Neada6 kt>re "ajA doniose zna!zenie d<a zrozu"ienia "e!+aniz"u dziaania <e!zni!zego nakuwa@6 zwiAzane sA ze zjawiskie" od!inkowego roz"iesz!zenia nerw>w rdzeniowy!+6 kt>re uwida!znia siB ju= w =y!iu 3odowy" ssak>w# I zarodka !zowieka !iao 3odzie<one jest na szereg regu<arny!+ od!ink>w Kseg"ent>wL 3o3rze!zny!+ !zyw# Ka=dy z ty!+ seg"ent>w zawiera "iBCnie K"ioto"yL6 sk>rB Kder"ato"yL Kry!ina .;L6 trzewia Kentero8to"yL6 na!zynia krwionoCne Kangioto"yL i koC!i Ksk<eroto"yL i jest unerwiony 3rzez korzonki nerwowe od3owiedniego od!inka rdzenia# Korzonek 3rzedni ka=dego nerwu rdzeniowego dostar!za w>kien ru!+owy!+ do od3owiedni!+ "iBCni oraz w>kien autono"i!zny!+ do trzewi i sk>ry6 nato"iast korzonek ty<ny zao3atruje we w>kna !zu!iowe od3owiedni od!inek sk>ry i "iBCni#
Rycina 1J. <e#men alne 8odcinkowe9 unerwienie %k(ry. 1erma omy na $rzednie! i ylne! $owierzchni ciaa.
W wyniku rozwoju ko@!zyn zarodka regu<arnie uszeregowany ukad seg"ent>w u<ega z"ianie# I dorosego ssaka ten 3ierwotny ukad stwierdza siB jedynie w obrBbie tuowia# W "iarB rozwoju i wyrastania ko@!zyn z tuowia wszystkie te e<e"enty6 kt>re tworzyy jeden seg"ent6 odda<ajA siB od siebie# Przykade" tego zjawiska jest n3# 3rze3ona6 kt>ra unerwiona jest Kza 3oCredni!twe" nerwu 3rze3onowegoL 3rzez od!inki szyjne III6 IT i T6 kt>re zao3atrujA r>wnie= sk>rB i "iBCnie oko<i!y szyi oraz barku# Ser!e otrzy"uje w>kna !zu!iowe i autono"i!zne od g>rny!+ od!ink>w 3iersiowy!+6 kt>re dostar!zajA nadto w>kna !zu!iowe d<a sk>ry w zakresie 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni ra"ienia i 3rzedra"ienia oraz g>rnej !zBC!i k<atki 3iersiowej# $i!zni bada!ze KPierre
7onnier6 Asuere6 Kob<an!k6 S<iese6 $e3rin!eL wykazawek nosa Kry!ina .0L6 a tak=e na owosionej sk>rze !zaszki#
Rycina 1-. < re?y 3onniera w obrbie "uz(wki no%a. * B < re?a %ercowoFnaczyniowa, ** B < re?a miednicy, *** B < re?a $rzewodu $okarmowe#o, *+ B < re?a %zy!na 8m(z#, oczy i u%zy9, + B < re?a $ucna, +* B < re?a b(luK l B mu%zla #(rna 2 B mu%zla "rodkowa, 0 B mu%zla dolna.
Podobne stre?y6 od3owiadajA!e wszystki" narzAdo" ustroju !zowieka6 wyosobniono na 3owierz!+ni 3odeszwowej st>3 oraz na 3owierz!+ni doniowej i grzbietowej doni# statnio zainteresowano siB tak=e C<uz>wkA ja"y ustnej i 3rzekonano siB6 =e u 3odstawy wszystki!+ zBb>w 3onad dziAsa"i roz"iesz!zone sA 3unkty i stre?y od3owiadajA!e wszystki" narzAdo" !iaa# Stre?y takie i 3unkty "o=na zna<eJE r>wnie= na 3owierz!+ni obu "a=owin uszny!+ oraz w obrBbie tB!z>wek o!zu# Wykorzystuje siB je zar>wno d<a !e<>w diagnosty!zny!+ K"a=owiny uszne i tB!z>wki o!zuL jak i <e!zni!zy!+ K"a=owiny uszneL#
P57#0o)7#+!# 9o):"* 020o,*+#'o +*6,-"!#/ !',( 0 -6,*)7!# +#50o02/ o90o)o02/

'ajwa=niejszA rowno so"aty!zny jak wegetatywny# 'a tej waCnie drodze odbywa siB 3rzewodzenie i"3u<su wywoanego naku!ie" do oCrodkowego ukadu nerwowego6 a sta"tAd droga"i odCrodkowy"i do narzAdu6 na kt>ry 3ragnie"y zadziaaE i w3ynAE <e!zni!zo# 'akuwajA! 3owoki !iaa 3obudza"y zako@!zenia nerwowe Kre!e3toryL Kry!ina .:L6 kt>re stanowiA ko@!owA !zBCE wy3ustki nerwowej6 tzw# dendrytu w!+odzA!ego w skad ko">rki nerwowej !zyrki nerwowej6 do !iaa ko">rki nerwowej6 a sta"tAd 3rzez neuryt do najb<i=szej syna3sy6 !zyrka"i nerwowy"i Kneurona"iL# 'euron6 !zyrka nerwowa6 skada siB z !iaa ko">rki K3erika8rionuL i wy3ustek6 a "ianowi!ie wydu=onego aksonu6 !zykna osiowego oraz rozgaBziony!+6 zazwy!zaj kr>tszy!+ dendryt>w# Co siB ty!zy organiza!ji e<ektroni!znej neuronu to na<e=y 3odkreC<iE6 =e !yto3<az"a ko">rki nerwowej w stanie s3o!zynku ?izjo<ogi!znego jest bogata w 3otas KKL a uboga w s>d K'aL6 nato"iast 3yn zewnAtrzko">rkowy6 w kt>ry" kA3ie siB neuron6 jest bogaty w s>d a ubogi w 3otas# Powierz!+nia wewnBtrzna ko">rki nerwowej w stanie ?izjo<ogi!znego s3o!zynku "a adunek uje"ny6 a 3owierz!+nia zewnBtrzna adunek dodatni# Przy taki" roz"iesz!zeniu adunk>w e<ektry!zny!+ ko">rka nerwowa jest s3o<aryzowana# &iBdzy ty"i dwo"a adunka"i istnieje r>=ni!a 3oten!jau6 jest to tak zwany 3oten!ja bony K"e"branyL# b<i!zono6 =e wartoCE tego 3oten!jau s3o!zynkowego bony ko">rki nerwowej wynosi okoo 0G "i<iwo<t>w# W stanie 3obudzenia neuronu z"ienia siB 3oten!ja bony zwiAzany ze z"ianA 3rze3usz!za<noC!i bony#
I"3u<s wywoany naku!ie" 3owoduje 3rzenikanie w zna!zny" sto3niu jon>w sodu 3rzez bonB ko">rkowA do wewnAtrz i w niewie<ki" sto3niu wBdr>wkB jon>w 3otasu na zewnAtrz#
Rycina 17. < ruk ury ana omiczne %k(ry. l B na%k(rek, 2 B %k(ra, 0 B #ruczo $o owy, : B zako'czenie nerwu, J B ciako 4rau%e#o, - B wo%, 7 B ciako 2ei%%nera, . B ciako +a er Hacinie#o, E B nerw czuciowy do ykowy.
W konsekwen!ji 3oten!ja bony ko">rki nerwowej s3ada do zera i do!+odzi do jej !akowitej de3o<aryza!ji# Powierz!+nia wewnBtrzna bony staje siB dodatnia a zewnBtrzna uje"na# Z ko<ei 3oten!ja stosunkowo szybko wra!a do wartoC!i 3rawidowej6 a bona znowu u<ega 3o<aryza!ji# Poten!ja !zynnoC!iowy wywoany naku!ie" 3rzenosi siB wzdu= neurytu KaPonuL i 3owstaje 3rAd biegnA!y doCrodkowo# WBdr>w!e i"3u<su nerwowego towarzyszy zjawisko zwiBkszonej 3rze3usz!za<noC!i bony w stosunku do sodu6 bowie" u<ega ona de3o<aryza!ji#
Rycina 1.. 4om(rka nerwowa 8neuron9. l B dendry y, 2 B neury 8w(kno o%iowe9, 0 B %yna$%a 8% yk kom(rek nerwowych9.
M#".*+!7/ )7!*,*+!* *+*l'#42"7+#'o ;357#"!098lo0#'o< +*6,-0*=

Aku3unktura obok stwierdzanego w wie<owe# -est ona w stanie zagodziE a nawet znieCE u!zu!ie b><u# Zjawisko to 3r>bowano tu"a!zyE w r>=ny s3os>b6 "iBdzy inny"i 3rawe" Nay"ana oraz zjawiskie" uje"nej induk!ji dw>!+ bodJ!>w !zu!iowy!+# Prawo Nay"ana ">wi6 =e dwa bodJ!e "e!+ani!zne6 wywoujA!e b><6 wywierajA na siebie wzaje"nie +a"ujA!y w3yw6 3rzy !zy" bodzie! si<niejszy dziaa 3ro3or!jona<nie bardziej +a"ujA!o na bodzie! sabszy# Podobnie "a siB rze!z z dwo"a bodJ!a"i jednakowej siy6 z kt>ry!+ jeden dziaa w!zeCniej a drugi 3>Jniej# 7odzie! 3>Jniejszy od!zuwany jest bAdJ si<niej6 bAdJ te= jako jedyny i"3u<s#
T#o5!* M#l7*"6* ! W*l!*

W roku .20; bada!ze a"eryka@s!y Rona<d &e<za!k i Patri!k Wa<< wysunBrej bodzie! wywoany uku!ie" igA wywiera dziaanie +a"ujA!e Kb<okujA!eL na b>< w r>=ny!+ 3iBtra!+ oCrodkowego ukadu nerwowego6 3rzede wszystki" w rdzeniu krBgowy"6 w 3niu ">zgowy" oraz w korze ">zgowej# Aby zrozu"ieE teoriB &e<za!ka i Wa<ia na<e=y wyjaCniE6 =e istniejA dwa rodzaje w>kien 3rzewodzA!y!+ i"3u<sy nerwowe z obwodu do oCrodkowego ukadu nerwowego# W>kna te r>=niA siB strukturA6 gruboC!iA i szybkoC!iA 3rzewodzenia bodJ!>w# Rozr>=nia"y w>kna A6 "ye<inowe6 grube o Credni!y od .0 do 9G "ikron>w oraz w>kna C6 !ienkie o gruboC!i okoo 9 "ikron>w 3ozbawione osonki "ye<inowej KrdzeniowejL# W>kna A 3rzewodzA i"3u<sy nerwowe z szybkoC!iA od ;G do :G "etr>w na sekundB6 3od!zas gdy w>kna C bezrdzenne z szybkoC!iA ki<kakrotnie "niejszA Kod 0 do 9G "etr>w na sekundBL# Grube w>kna gru3y A 3rzewodzA bodJ!e !zu!iowe dotykowe i ter"i!zne oraz gBbokie narzAdowe6 zaC !ienkie bezrdzenne w>kna gru3y C 3rzewodzA bodJ!e b><owe# I osoby6 kt>rej zadaje"y "e!+ani!znie b>< na 3rzykad sz!zy3iA! sk>rB 3eseta a r>wno!zeCnie nakuwa"y igA aku3unkturowA 3unkty sk>ry o waC!iwoC!ia!+ ana<gety!zny!+6 do!+odzi do wa<ki konkuren!yjnej "iBdzy i"3u<se" b><owy" Kzadany" 3esetaL a !zu!iowy" K"e!+ani!zny"L wywoany" igA# 7odJ!e !zu!iowe biegnA do rdzenia krBgowego w>kna"i A znacznie szyb!iej ani=e<owe w>kna"i C# 7odJ!e !zu!iowe b<okujA od3owiedni seg"ent rdzenia krBgowego i wy!iszajA bodzie! b><owy6 kt>ry do!iera ta" nie!o 3>Jniej# Za!+odzi tu zjawisko seg"enta<nej interak!ji 3o"iBdzy gruby"i i !ienki"i w>kna"i
doCrodkowy"i# &e<za!k i Wa<< u3atrujA w isto!ie ga<aretowatej rog>w ty<ny!+ sta!jB "odu<ujA!A bodJ!e b><owe# Wykazano tak=e6 =e +a"owanie b>zgowy" i we wzg>rzu# Wedug !+i@ski!+ neuro?izjo<og>w bodJ!e6 kt>re dotary w>kna"i A do 3nia ">zgowego6 u!zynniajA tw>r siate!zkowy i za jego 3oCredni!twe" b<okujA bodJ!e b><owe biegnA!e !ienki"i w>kna"i C# *aki sa" 3ro!es +a"owania "a "iejs!e r>wnie= w obrBbie wzg>rza i kory ">zgowej#
B!o".#/!"7+2 /#".*+!7/ )7!*,*+!* 357#"!098lo0#'o +*6,-0*=

WyodrBbnienie neuro+or"on>w6 tj# +or"on>w wytwarzany!+ 3rzez ko">rki nerwowe6 a "ianowi!ie +or"on>w 3odwzg>rza o waC!iwoC!ia!+ znie!zu<ajA!y!+6 3odobny!+ do "or?iny6 tzw# endor?in K!zyw uzyskany!+ z !aego ">zgowia6 tak zwany!+ enke?a<in6 o 3odobny!+ waC!iwoC!ia!+6 day nowy k<u!z do wyjaCnienia "e!+aniz"u dziaania 3rze!iwb><owego aku3unktury# Endor?iny uzyskane w .2:; roku z 3rzysadki ">zgowej6 3o w3rowadzeniu do ">zgu zwierzAt doCwiad!za<ny!+6 okazay siB aktywniejsze okoo .GG razy od "or?iny# Endor?ina6 3odobnie jak inne +or"ony 3odwzg>rza6 jest 3o<i3e3tyde"# Idao siB jA wykazaE nie ty<ko w ">zgu i 3rzysad!e6 a<e tak=e w nerka!+6 wAtrobie6 je<ita!+6 3B!+erzyku =>!iowy" i trzust!e# 7adania wykazay6 =e bodJ!e wywoane nakuwania"i i e<ektro8aku3unkturA wyzwa<ajA z 3rzysadki ">zgowej i Cr>d">zgowia endor?inB6 kt>ra 3rze!+odzi do 3ynu ">zgowo8 rdzeniowego i krwi6 a nastB3nie wra!a do ">zgu i wiA=e siB z okreC<ony"i re!e3tora"i# W ten s3os>b tu"i ona b><# Wykry!ie endor?in i zjawisko uwa<niania siB tej substan!ji w ustroju 3od w3ywe" nakuwa@ stanowi doniosy krok na drodze 3rowadzA!ej do wyjaCnienia "e!+aniz"u dziaania 3rze!iwb><owego aku3unktury# 'ie "o=na r>wnie= 3o"inAE row6 a "ianowi!ie serotoniny6 noradrena<iny6 a!ety<o!+o<iny i do3a"iny w +a"owaniu b><u# W3rawdzie badania doCwiad!za<ne i k<ini!zne wykonane 3rzez szereg zes3o>w badaw!zy!+ wykazay uaktywnienie siB ty!+ neuro"ediator>w 3od w3ywe" nakuwa@6 to jednak zagadnienie tu"ienia b>w dziaania <e!zni!zego i ana<gety!znego nakuwa@ twierdzB6 =e zasadni!zA ro ICH ODNOGI ;KOLATERALEry"i krA=y energia =y!iowa Zi w obrBbie <udzkiego !iaa# Kanay te A!zA wnBtrze <udzkiego organiz"u z jego 3owierz!+niA6 C!iC<ej ">wiA! narzAdy Zang8?u ze sk>rA i znajdujA!y"i siB na niej 3unkta"i bio<ogi!znie aktywny"i# Punkty sA to odrBbne twory6 kt>ry"i !zynnik energety!zny Zi 3ynA!y z narzAd>w Zang8?u w gBbi !iaa 3rzedostaje siB na jego 3owierz!+niB# Punkty bio<ogi!znie aktywne 3ozostajA w C!isej A!znoC!i za 3oCredni!twe" kana>w z narzAda"i wewnBtrzny"i6 z"ysa"i oraz tkanka"i# 'akuwania i 3rzy3ie!zki zastosowane na te 3unkty us3rawniajA krA=enie energii =y!iowej Zi w narzAda!+ wewnBtrzny!+ i w ten s3os>b dziaajA <e!zni!zo#
?@ K*+*,2 #+#5'#42"7+#
Kanay energety!zne dzie<i"y na dwie gru3y D na kanay g>wne i na kanay dodatkowe Ktzw# ePtraL zwane !udowny"i# Zna"y .9 g>wny!+ kana>w i 1 kana>w dodatkowy!+# dgaBzienia Kko<atera8<eL sA to 3oA!zenia 3o"iBdzy dwo"a kanaa"i tworzA!y"i tzw# 3arB "a=e@skA# %wanaC!ie g>wny!+ kana>w biegnie wzdu= osi dugiej !iaa <udzkiego# WCr>d ni!+ / kanay ty3u ,ang rBki biegnA od doni do gowy6 / kanay ty3u ,in rBki od k<atki 3iersiowej do doni6 / kanay ty3u ,ang n>g biegnA od gowy do st>3 zaC / kanay ty3u ,in n>g kierujA siB od st>3 do ja"y brzusznej i k<atki 3iersiowej# Z oC"iu kana>w dodatkowy!+ najwiBksze zna!zenie "ajA dwa6 a "ianowi!ie g>wny regu<ator 3rzedni K-enn &o <ub RenL oraz g>wny regu<ator ty<ny K*ou &o <ub %uL# ba te kanay wyaniajA siB na 3owierz!+niB !iaa na kro!zu i biegnA w <inii Crodkowej !iaa na jej 3owierz!+ni 3rzedniej KRenL <ub ty<nej K%uL kierujA! siB do gowy# d 3iB!iu tysiB!y <at nauka o aku3unkturze o3arta jest nie ty<ko na teorii ,ang8,in i 3iB!iu e<e"enta!+6 a<e tak=e na teorii kana>w energety!zny!+ i i!+ odgaBzie@# Kanay Ka<bo "eridianyL g>wne dzie<i"y na dwie gru3y ,ang i ,in# Pierwsze A!zA siB z narzAda"i wewnBtrzny"i ty3u ,ang6 tj# z narzAda"i Su6 zaC drugie z narzAda"i ty3u ,in a wiB! organa"i Zang# W kanaa!+ g>wny!+ energia Zi 3ynie nie3rzerwanie w jedny" kierunku i w C!iC<e okreC<ony" ryt"ie# Wszystkie kanay g>wne A!zA siB ze sobA i tworzA za"kniBty obw>d# -est on za3o!zAtkowany 3rzez "eridian 3B!+erzyka =>!iowego6 kt>ry A!zy siB z "eridiane" wAtroby6 a ten z ko<ei z "eridiane" 3u!a# %a<szy"i ogniwa"i tego a@!u!+a sAQ je<ito grube6 =oAdek6 C<edziona i trzustka6 ser!e6 je<ito !ienkie6 3B!+erz "o!zowy6 nerki6 osierdzie i 3otr>jny ogrzewa!z Kry!ina .2L# Energia =y!iowa Zi 3rze3ywa wzdu= wszystki!+ ty!+ "eridian>w wie<okrotnie w !iAgu doby# 'ieza<e=nie od !iAgego 3rze3ywu Credniej ?a<i6 raz na dobB 3ynie wysoka ?a<a6 kt>ra utrzy"uje siB 3rzez 9 godziny w ka=dy" z ty!+ kana>w# W ty" okresie kanay te wykazujA zwiBkszonA aktywnoCE# %ziBki te"u zjawisku zgodnie z tak zwany" zegare" energety!zny" kana 3B!+erzyka =>!iowego jest sz!zeg><nie aktywny w godzina!+ od 9/aa do <GG6 wAtroby od <GG do /aa6 3u!a od /aa do ;aa godziny6 je<ita grubego od ;aa do :aa6 =oAdka od godziny :aa do 2aa6 C<edziony i trzustki od 2aa do .. GG6 ser!a od ..GG do ./aa6 je<ita !ienkiego od godziny ./aa do .;aa6 3B!+erza "o!zowego od godziny .;aa do .:aa6 nerki od .:aa do .2aa6 osierdzia od .2aa do 9.GG oraz 3otr>jnego ogrzewa!za od godziny 9.aa do 9/aa Kry!ina 9GL# Wykazano6 =e nakuwanie "eridianu w okresie jego najwiBkszej aktywnoC!i dziaa us3okajajA!o KsedatywnieL6 zaC w okresie nastB3ny!+ dw>!+ godzin 3obudzajA!o Ksty"u<ujA!eL# -ak ju= ">wie" obok kana>w energety!zny!+ g>wny!+ istniejA tak zwane kanay dodatkowe !zy<ny!+ wasnoC!ia!+6 kt>ry!+ jednak nie zdoano jesz!ze 3oznaE dokadnie# Zdania bada!zy na ten te"at nie sA zgodne# -edni twierdzA6 =e "eridiany !udowne sA 43uste5 w warunka!+ !odziennego =y!ia6 a do3iero w sytua!ja!+ sz!zeg><ny!+6 kiedy to "eridiany g>wne sA 3rzeadowane energiA Zi6 s3eniajA row za3asowy!+ od!iA=ajA!y!+ kanay g>wne i 3rzyj"ujA!y!+ od ni!+ nad"iar energii Zi#
Rycina 1E. 4r&enie ener#ii Mi wzdu& meridian(w w obwodzie zamkni ym. >a%ne B meFridiany y$u Dan#, ciemne B meridiany y$u Din. l B $uco, 2 B !eli o #rube, 0 B &odek, : B "ledziona, J B %erce, - B !eli o cienkie, 7 B $cherz moczowy, . B nerka, E B o%ierdzie, 10 B $o r(!ny o#rzewacz, 11 B woreczek &(ciowy, 12 B w roba.
Rycina 20. 6hi'%ki ze#ar ener#e yczny. Nodziny mak%ymalne! ak ywno"ci $o%zcze#(lnych meridian(w i narzd(w. >a%ne B meridiany y$u Dan#, ciemne B meridiany y$u Din. l B $uco, 2 B !eli o #rube, 0 B &odek, : B "ledziona, J B %erce, - B !eli o cienkie, 7 B $cherz moczowy, . B nerka, E B o%ierdzie, 10 B $o r(!ny o#rzewacz, 11 B woreczek &(ciowy, 12 B w roba.
W>w!zas 3o naku!iu tak zwany!+ 3unkt>w kardyna<ny!+6 tj# wore!zka =>!iowego H.6 C<edziony i trzustki H6 nerki 06 3B!+erza "o!zowego 096 3u!a :6 je<ita !ienkiego /6 osierdzia 0 oraz 3otr>jnego ogrzewa!za ; D energia Zi z kana>w g>wny!+ s3ywa do "eridian>w !udowny!+# 'ato"iast inni bada!ze twierdzA6 =e w "eridiana!+ !udowny!+ z"agazynowana jest energia Zi wyA!zona z !yrku<a!ji# 'aku!ie 3unkt>w kardyna<ny!+ uwa<nia tB energiB za3asowA Zi i skierowuje jA do "eridian>w g>wny!+# 'ieza<e=nie od susznoC!i ty!+ twierdze@ "a"y 3rawo sAdziE6 =e "eridiany !udowne odgrywajA wa=nA rowny!+ kana>w energety!zny!+ odzna!za siB odrBbny"i wasnoC!ia"i6 kt>re wysz!zeg><nia" 3oni=ejQ
D &eridian ser!a dziaa 3rzede wszystki" na 3sy!+ikBF D &eridian osierdzia wz"a!nia i r>wno!zeCnie us3okaja ser!e i !zynnoCE krA=eniaF D &eridian =oAdka us3rawnia ukad narzAd>w trawienia oraz dziaa kojA!o na 3sy!+ikBF D &eridian 3B!+erzyka =>!iowego dziaa rozkur!zowo na "iBCnie oraz us3okaja 3sy!+ikBF D &eridian C<edziony i trzustki regu<uje trawienie6 us3okaja 3sy!+ikB6 us3rawnia tkankB A!znAF D &eridian wAtroby us3rawnia !zynnoCE wAtroby6 3o3rawia !zynnoCE wAtroby6 regu<uje 3ro!esy 3rze"iany "aterii i 3obudza 3ro!es asy"i<a!ji i odbudowy tkanekF D &eridian je<ita grubego us3rawnia !zynnoC!i C<uz>wek i odtruwa ustr>jF D &eridian je<ita !ienkiego 3o3rawia stan bon C<uzowy!+ oraz dziaa 3rze!iwskur!zowo na "iBCnie gadkieF D &eridian nerki us3rawnia i regu<uje !zynnoCE nerek i nadner!zy6 odtruwa ustr>j i dodaje energiiF D &eridian 3B!+erza "o!zowego odtruwa i o!zysz!za ustr>jF D &eridian 3u! us3rawnia !zynnoCE narzAdu odde!+owegoF D &eridian 4Potr>jny grzewa!z5 us3rawnia !zynnoCE narzAd>w odde!+owego6 trawienia i "o!zo3!iowegoF D &eridiany !udowne -enn &o KRen !zywny Regu<ator PrzedniL i *ou &o K%u !zywny Regu<ator *y<nyL stanowiA rezerwuary energii odziedzi!zonej# -enn &o w od!inku do<ny" oddziauje na !zynnoCE narzAd>w 3!iowy!+ i trawienia6 a w od!inku g>rny" na !zynnoCE narzAdu odde!+owego i ser!a# *ou &o w do<ny" od!inku dziaa 3rzede wszystki" na narzAd "o!zo3!iowy6 a w g>rny" 3rzede wszystki" na 3sy!+ikBF D &eridian !udowny C+ong zawiaduje energiA Zi !aego !iaaF D &eridian %ai6 tj# o3asujA!y6 A!zy kanay ty3u ,in i ,angF D &eridian ,ang!+iao u!zynniA "eridiany ty3u ,angF D &eridian ,in!+iao u!zynniA "eridiany ty3u ,inF D &eridian ,angwei us3okaja !zynnoCE "eridian>w ty3u ,angF D &eridian ,inwei us3okaja !zynnoCE "eridian>w ty3u ,ang# Sas!ynujA!A i dotAd nie wyjaCnionA s3rawA jest !akowita zgodnoCE dawny!+ at<as>w aku3unktury s3rzed ki<kunastu wiek>w z aktua<ny"i wykresa"i wykonany"i na 3odstawie wynik>w 3o"iar>w 3rzewodnoC!i e<ektry!znej sk>ry i bada@ izoto3owy!+# -akko<wiek "eridiany sA 3odstawA nauki o aku3unkturze i =aden C+i@!zyk nie oC"ie<a siB kwestionowaE i!+ istnienia6 to wCr>d <ekarzy euro3ejski!+ wykonujA!y!+ nakuwania nie brak s!e3tyk>w odrzu!ajA!y!+ tego rodzaju twierdzenie6 gdy= badania anato"i!zne nie wykazujA =adnego tworu6 kt>ry ">gby od3owiadaE "eridiano"# Iwa=ajA oni6 =e sA to ty<ko u"owne <inie A!zA!e 3unkty aku3unktury 3rzyna<e=ne do tego sa"ego narzAdu# 'auka o aku3unkturze dys3onuje jednak si<ny"i kontrargu"enta"i6 wykazujA!y"i bez3odstawnoCE tego rodzaju twierdze@# -edny" z ty!+ kontrargu"ent>w jest roz!+odzenie siB dozna@ !zu!iowy!+ wystB3ujA!y!+ 3o naku!iu 3unktu aku3unktury Knaj!zBC!iej w 3osta!i agodnego ra=enia 3rAde"L wzdu= nakutego "eridianu# Zjawisko takie widuje nie"a< !odziennie ka=dy aku3unkturzysta# 'aku!ie 3unktu w obrBbie gowy na jedny" z g>wny!+ "eridian>w niejednokrotnie wywouje 3owstanie tego rodzaju od!zynu6 kt>ry nie"a< byskawi!znie 3rze"iesz!za siB wzdu= 3rzebiegu tego "eridianu do 3a<!>w doni <ub sto3y# Ana<iza wynik>w bada@ wykonany!+ na ogro"ny" "ateria<e k<ini!zny" Ku 0/991 os>bL w <ata!+ .2:98.2:2 w 9G 3rowin!ja!+ C+i@skiej Re3ub<iki $udowej wykazaa wystB3owanie tego zjawiska u .9R badany!+# -akko<wiek istota jego nie zostaa doty!+!zas w 3eni wyjaCniona6 to jednak "a ona ogro"ne zna!zenie 3otwierdzajA!e istnienie "eridian>w# %a<szy" argu"ente" 3rze"awiajA!y" za tA tezA jest zjawisko wystB3owania u !+ory!+ b><>w ty3u Inijnego zwasz!za w ko@!zyna!+ i na gowie# *akie b><e <inijne w obrBbie ko@!zyn g>rny!+ i do<ny!+ dobrze znane sA reu"ato<ogo"6 kt>rzy naj!zBC!iej w ty!+ 3rzy3adka!+ roz3oznajA b><e korzonkowe# *y"!zase" staranne 3rzeC<edzenie 3rzez <ekarza toru b>tszy <ub du=szy od!inek jednego z "eridian>w# %<a aku3unkturzysty jest to objaw zab<okowania !aego <ub ty<ko 3ewnego od!inka
kanau energety!znego6 kt>re to zjawisko niekt>rzy autorzy niezbyt tra?nie okreC<ajA jako 4"eridianitis5# %a<szy!+ dowod>w na istnienie "eridian>w dostar!zyy badania wykonane 3rzez zastosowanie izoto3>w w3rowadzony!+ do 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ w !zBC!i 3o!zAtkowej "eridianu6 kt>re jak to wykazay 3o"iary wykonane <i!znikie" Geigera &u<<era 3rze"iesz!zay siB dokadnie wzdu= "eridianu a= do jego od!inka ko@!owego# 7adania takie wykonawnie= ja3o@ski bada!z 'akatani6 badajA! e<ektro3rzewodnoCE sk>ry6 stwierdzi wyraJne 3odwy=szenie jej w 3unkta!+ aku3unktury6 a tak=e ju= w nie!o "niejszy" sto3niu w obrBbie <inii A!zA!y!+ te 3unkty6 !zyw6 kt>re nazwa <inia"i wz"o=onej e<ektro83rzewodnoC!i !zyre odzna!zajA siB sz!zeg><ny"i waC!iwoC!ia"i# CzBCE ty!+ 3unkt>w w stana!+ !+orobowy!+ staje siB nadwra=<iwa6 bo<esna# Po z<ikwidowaniu !+oroby nadwra=<iwoCE ty!+ 3unkt>w ustB3uje# %awniejsi <ekarze interesowa=nie sA nazywane6 ">wi siB o 3unkta!+ =y!iowy!+6 3unkta!+ !+i@ski!+ !zy o bio<ogi!znie aktywny!+ 3unkta!+ sk>ry# Punkty aku3unktury dzie<i"y na trzy kategorieQ I# Punkty .H kana>w Ktj# .9 g>wny!+ i 9 !udowny!+ -enn &o i *ou &oLF II# Punkty dodatkowe KePtraLF III# Punkty As+i6 sz!zeg><nie bo<esne i IT# Punkty auriku<arne# Ad I# WiBkszoCE 3unkt>w zwiAzana jest z .H kanaa"i# -est i!+ du=o6 jednak w 3odrB!znika!+ !+i@ski!+ naj!zBC!iej wy"ienia siB ty<ko /0. taki!+ 3unkt>w# Punkty u"iejs!owione na .9 g>wny!+ "eridiana!+6 w "iejs!a!+ sy"etry!zny!+6 3o obu strona!+ !iaa "o=na 3odzie<iE w za<e=noC!i od i!+ waC!iwoC!i na ki<ka gru3Q .L Punkty tonizujA!e6 9L Punkty us3okajajA!e KsedatywneL6 /L Punkty Jr>dowe6 HL Punkty $uo <ub $o K3rze3ustoweL6 ;L Punkty Oi Kk<u!zoweL6 0L Punkty zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"oweL6 :L Punkty zgodnoC!i ty<nej6 1L Punkty kardyna<ne6 2L Punkty ukadowe tzw# "istrzowskie6 .GL Punkty do<nego "orza K3unkty ko@!zyny do<nej zarzAdzajA!e narzAda"i SuL6 ..L Punkty S+u Kanty!zneL6 .9L Punkty s3otkania# Ad II# Punkty dodatkowe KePtraL sA to 3unkty "ajA!e okreC<onA <oka<iza!jB6 jednak=e nie "ajA!e =adnego zwiAzku z "eridiana"i# Punkt>w dodatkowy!+ zna"y wie<e6 jednak w 3rakty!e !odziennej wykorzystuje"y okoo ;G# Ad III# Punkty As+i sA to 3unkty ogro"nej wra=<iwoC!i i bo<esnoC!i# &ogA one wystB3owaE w r>=ny!+ "iejs!a!+ 3owok !iaa# Aku3unkturzyC!i euro3ejs!y i ISA u=ywajA tak=e innej nazwy6 a "ianowi!ie 3unkt>w s3ustowy!+# Vwiad!zA one o istnieniu ogniska 3ato<ogi!znego w ustroju# 'akuwanie ty!+ 3unkt>w 3rowadzi do wy!iszania6 a nawet z<ikwidowania taki!+ ognisk# Ad IT# Punkty auriku<arne D 3unkty bio<ogi!znie aktywne na "a=owina!+ uszny!+#
S45-64-5* /o5Bolo'!"7+* 3-+6480 *6-3-+64-52 %robiazgowe badania w ty" kierunku wykona wiede@ski bada!z Ke<<ner i o3ub<ikowa je w .200 roku# S3e!ja<nA sztan!A o Credni!y okoo ; "" 3obra on od z"ary!+ Kw 9 godziny 3o C"ier!iL 3r>bki sk>ry w 9H "iejs!a!+ od3owiadajA!y!+ najwa=niejszy" 3unkto" aku3unktury# Z wy!ink>w ty!+ s3orzAdzi on okoo .9 GGG 3re3arat>w +isto<ogi!zny!+ i starannie je 3rzebada# W 3unkta!+ aku3unktury zna<az on wyraJnie wiBkszA <i!zbB zako@!ze@ nerwowy!+ ty3u &eissnera i Krauzego6 ani=ery w "iejs!a!+ od3owiadajA!y!+ 3unkto" aku3unktury wykaza on zako@!zenia nerwowe ty3u Krauzego6 Go<gi8&ansona6 &eissnera6 Ru??iniego i Tater8Pa!!inie8go6 kt>re odbierajA r>=nego rodzaju 3odra=nienia Kdotyk6 zi"no6 !ie3o6 u!isk gBboki i b><L# W,*C"!0oC"! 9!o#l#6452"7+# 3-+6480 *6-3-+64-52 W dniu dzisiejszy" zjawisko wytwarzania e<ektry!znoC!i 3rzez ka=dA =ywA ko">rkB jest uwa=ane za 3ewnik# Wiado"o6 =e na 3owierz!+ni sk>ry istnieje sabe 3o<e e<ektrostaty!zne# W obrBbie "eridian>w za!+odzi zjawisko kondensa!ji tego 3o<a6 3otwierdzone badania"i "agnetogra?i!zny"i6 wykonany"i w r>=ny!+ "iejs!a!+ 3owierz!+ni !iaa# Co siB ty!zy 3unkt>w aku3unktury6 to badania <i!zny!+ u!zony!+ wykazay / 3odstawowe waC!iowC!i bioe<ektry!zne zwiAzane z o3ore" e<ektry!zny" oraz 3oje"noC!iA i na3iB!ie" K3oten!jae"L# 3>r e<ektry!zny 3unkt>w aku3unktury "ierzony zar>wno 3rAde" z"ienny" jak i stay" w ki<oo+rna!+ jest zna!znie ni=szy od o3oru ota!zajA!ej sk>ry# W 3unkta!+ aku3unktury o3>r e<ektry!zny wa+a siB od 9G do 9;G ki<oo+">w6 3od!zas gdy o3>r ota!zajA!ej sk>ry 3rzekra!za /GG ki<oo+">w# Poje"noCE e<ektry!zna 3unkt>w aku3unktury6 "ierzona 3rAde" z"ienny" jest nato"iast wy=sza ani=e=ni!a 3o"iBdzy 3unkte" aku3unktury a oto!zenie" wa+a siB od 9 do 0G "T K"i<iwo<t>wL# W stana!+ 3ato<ogi!zny!+ 3odane wy=ej wartoC!i u<egajA z"ianie# tto 7ergs"an z Sanatoriu" C+or>b Pu! w Greb"ing w Austrii wykaza wyraJnA r>=ni!B w wartoC!ia!+ 3oten!jau6 natB=enia i o3oru e<ektry!znego "ierzony!+ na sk>rze 3onad zdrowy" i !+ory" 3u!e"# 7ada!z radzie!ki 7#I# Ada"enko K.202 r#L udowodni6 =e wie<koCE 3unktu aku3unktury w zna!zeniu ?unk!jona<ny" z"ienia siB za<e=nie od aktywnoC!i ">zgu# W !zasie snu6 kiedy to !zynnoCE kory ">zgowej jest za+a"owana6 Credni!a 3unktu aku3unktury nie 3rzekra!za < ""6 nato"iast 3o 3rzebudzeniu Credni!a ta wzrasta niekiedy nawet do < !"# Powierz!+nia ty!+ 3unkt>w w stana!+ e"o!jona<nego na3iB!ia u<ega da<sze"u 3owiBkszeniu# Kl*s2B!6*" * 3-+6480 *6-3-+64-52 7*l#D+!# o) !". 0,*C"!0oC"! 'a ka=dy" z dwunastu 3oudnik>w g>wny!+ usytuowany!+ jest 3iBE 3unkt>w o du=y" zna!zeniu tera3euty!zny"Q 3unkt wz"a!niajA!y KtonizujA!yL6 us3okajajA!y KsedatywnyL6 Jr>dowy6 $o6 zwany te= $uo K3rze3ustowyL i Oi Kk<u!zowyL# ?@ P-+642 4o+!7- ("# SA to 3unkty6 kt>ry!+ 3odra=nienie 3owoduje uaktywnienie zwiAzanego z ni"i 3oudnika K"eridianuL6 a tak=e 3obudzenie !zynnoC!i jednoi"iennego narzAdu# %odaje ono energii Zi i zwiBksza 3rzewodnoCE e<ektry!znA 3oudnika# Punkty te nakuwa siB 3rzy niedoborze energety!zny" zwiAzany!+ z ni"i 3oudnik>w#
\# Hunk y onizu!ce na meridianach y$u Din &eridian 3u!a D nr 2 K*aiyuanL &eridian osierdzia D nr 2 KZ+ong!+ongL &eridian ser!a D nr 2 KS+ao!+ongL &eridian wAtroby D nr 1 KZuYuanL &eridian C<edziony i trzustki D nr 9 K%aduL &eridian nerki D nr : KSu<iuL
**. Hunk y onizu!ce na meridianach y$u Dan# &eridian je<ita grubego D nr .. KZu!+iL &eridian 3otr>jnego ogrzewa!za nr / KZ+ongz+uL &eridian je<ita !ienkiego D nr / KNouPiL &eridian =oAdka D nr H. K-iePiL &eridian wore!zka =>!iowego D nr H/ KOiaPiL &eridian 3B!+erza "o!zowego D nr 0: KZ+iyinL A@ P-+642 -s3o6* * ("# ;s#)*420+#< 'aku!ie ty!+ 3unkt>w dziaa roz3raszajA!e na energiB Zi zwiAzanego z ni"i "eridianu6 zwa<nia krA=enie tej energii i z"niejsza 3rzewodnoCE e<ektry!znA 3oudnika# \# Hunk y u%$oka!a!ce na meridianach y$u Dan# &eridian je<ita grubego D nr 9 KErjianL &eridian 3otr>jnego ogrzewa!za D nr .G K*ianjingL &eridian je<ita !ienkiego D nr 1 KKia!+aiL &eridian =oAdka D nr H; K$iduiL &eridian wore!zka =>!iowego D nr /1 K,ang?uL &eridian 3B!+erza "o!zowego D nr 0; KS+uguL \\# Hunk y u%$oka!a!ce na meridianach y$u Din &eridian 3u!a D nr ; KC+izeL &eridian osierdzia D nr : K%a<ingL &eridian ser!a D nr : KS+en"enL &eridian wAtroby D nr 9 KOingjianL &eridian C<edziony i trzustki D nr ; KS+angAiuL &eridian nerki D nr 9 KRanguL E@ P-+642 :58),o0# SA to "iejs!a nagro"adzenia energii Zi6 3rzy3o"inajA!e kondensator "agazynujA!y energiB# 'iekt>rzy nazywajA te 3unkty korzenia"i# Punkty Jr>dowe ws3o"agajA dziaanie zar>wno 3unkt>w toni8zujA!y!+ jak i us3okajajA!y!+6 sA to wiB! 3unkty a"biwa<entne# Punkty Jr>dowe u"iejs!owione sA na obwodowy!+ od!inka!+ "eridian>w# 'a "eridiana!+ ty3u ,ang sA to !zwarte 3unkty6 a na "eridiana!+ ty3u ,in trze!ie 3unkty <i!zA! od ko@!a 3oudnika# *. Hunk y r(dowe na meridianach y$u Dan# &eridian je<ita grubego D nr H KNeguL &eridian 3otr>jnego ogrzewa!za D nr H K,ang!+iL &eridian je<ita !ienkiego D nr H KWanguL &eridian =oAdka D nr H9 KC+ongyangL &eridian wore!zka =>!iowego D nr HG KZiuPuL &eridian 3B!+erza "o!zowego D nr 0H K-ingguL **. Hunk y r(dowe na meridianach y$u Din &eridian 3u!a D nr 2 K*aiyuanL &eridian osierdzia D nr : K%a<ingL &eridian ser!a D nr : KS+en"enL &eridian C<edziony i trzustki D nr / K*aibaiL &eridian wAtroby D nr / K*ai!+ongL &eridian nerki D nr / K*aiPiL F@ P-+642 Lo 70*+# 580+!#D L-o ;357#3-s4o0#> ,("7("#< Ka=dy z dwunastu g>wny!+ kana>w wy3osa=ony jest w kr>tkA odnogB biegnA!A do drugiego kanau 3ozostajA!ego z ni" w 3arze "a=e@skiej# Punkt6 w kt>ry" kana ten od!+odzi od kanau g>wnego6 nosi nazwB $o <ub $uo# dgrywa on rorego !zBCE energii Zi Kty<ko wtedy kiedy kana "a jA w nad"iarzeL s3ywa do zwiAzanego z ni"
drugiego kanau a= do "o"entu wyr>wnania 3ozio"u energety!znego w obu ty!+ kanaa!+# &eridian C<edziony i trzustki 3osiada dwa 3unkty $o w 3unk!ie nr H KGongsunL oraz w 3unk!ie nr 9. K%abaoL# *en ostatni jest 3unkte" sz!zeg><ny" i nosi nazwB 4Wie<kiego $o5# Wedug dawny!+ Jr>de !+i@ski!+ 3unkt ten "a A!zyE siB sie!iA kana<ik>w z wszystki"i "eridiana"i 3o tej sa"ej stronie !iaa i d<atego uwa=any jest za wa=ny wenty< wyr>wnujA!y zak>!enia energety!zne wszystki!+ g>wny!+ "eridian>w# %<atego te= naku!ie 3unktu %abao "o=e s3rowadziE zadziwiajA!o szybkA 3o3rawB k<ini!znA6 kt>ra jednak=e "o=e byE 3o3rzedzona za3aC!iA# %<atego 3unkt ten nakuwa siB do3iero 3o wy!zer3aniu inny!+ "o=<iwoC!i# Ze wzg<Bdu na to6 =e dwa kanay !udowne -enn &o KG>wny Regu<ator PrzedniL oraz *ou &o KG>wny Regu<ator *y<nyL r>wnie= 3osiadajA 3unkty $o K-enn &o 3unkt .; tj# -iuwei i *ou &o 3unkt < tj# C+angYiangL A!zna <i!zba 3unkt>w $o wynosi .;# *rady!yjna "edy!yna !+i@ska zna 3onadto !ztery 3unkty $o gru3owe# %wa z ty!+ 3unkt>w sA u"iejs!owione na ko@!zyna!+ g>rny!+ a dwa 3ozostae na ko@!zyna!+ do<ny!+# Ka=dy z ni!+ zao3atruje trzy "eridiany ty3u ,ang <ub ,in w obrBbie ko@!zyny g>rnej <ub do<nej# SA toQ Wore!zek =>!iowy /2 KOuanz+ongL# Potr>jny ogrzewa!z 1 KSanyang<uoL6 sierdzie J K-ians!+iL6 V<edziona8trzustka 0 KSanyinjiaoL6 'aku!ie 3unktu gru3owego 3ozwa<a wyr>wnaE 3ozio" Kzas>bL energii Zi 3o"iBdzy "eridiana"i ty3u ,ang i ,in danej ko@!zyny#
*. Hunk y /o na meridianach y$u Dan# &eridian je<ita grubego nr 0 KPian<iL &eridian 3otr>jnego ogrzewa!za nr ; KWaiguanL &eridian je<ita !ienkiego nr : KZ+iz+engL &eridian =oAdka nr HG KSeng<ongL &eridian wore!zka =>!iowego nr /: KGuang"ingL &eridian 3B!+erza "o!zowego nr ;1 KSeiyangL \\# Hunk y /o na meridianach y$u Din &eridian 3u!a nr : K$ieYueL &eridian osierdzia nr 0 K'eiYuanL &eridian ser!a nr ; K*ong<iL &eridian C<edziony i trzustki nr H KGongsunL &eridian wAtroby nr ; K$igouL &eridian nerki nr H K%az+ongL G@ P-+642 H! ;6l-"7o0#< Punkty Oi !zyw za wyjAtkie" 3unkt>w Jr>dowy!+# SA to "ae "agazyny energii Zi# 'aku!ie ty!+ 3unkt>w wyzwa<a energiB Zi6 kt>ra o=ywia i u!zynniA zwiAzany z ni" "eridian# %<a !e<>w tera3euty!zny!+ korzysta"y z tego 3unktu wtedy6 kiedy "eridian jest 4zab<okowany56 to zna!zy6 =e krA=enie energii Zi jest zwo<nione a<bo zniesione w wyniku zadziaania !zynnik>w !+orobotw>r!zy!+# G>wne wskazania do nakuwania 3unkt>w k<u!zowy!+ stanowiA s!+orzenia o 3rzebiegu ostry" oraz stany b><owe w obrBbie jednego "eridianu i 3owiAzanego z ni" narzAdu# Zna"y .0 3unkt>w Oi# Ka=dy z .9 "eridian>w k<asy!zny!+ "a 3o jedny" 3unk!ie k<u!zowy"6 a nadto "o=na je zna<eJE na !ztere!+ "eridiana!+ !udowny!+6 a "ianowi!ie ,inwei6 ,angwei6 ,ingiao i ,angYia!# \# Hunk y kluczowe na meridianach y$u Dan# &eridian je<ita grubego D nr : KWen<iuL &eridian 3otr>jnego ogrzewa!za D nr : KNuizongL &eridian je<ita !ienkiego D nr 0 K,ang<aoL &eridian =oAdka D nr /H K$iangAiuL &eridian wore!zka =>!iowego D nr /0 KWaiAiuL
&eridian 3B!+erza "o!zowego D nr 0/ K-in"enL

\\# Hunk y kluczowe na meridianach y$u Din &eridian 3u!a D nr 0 KKongzuiL &eridian osierdzia D nr H KOi"enL &eridian ser!a D nr 0 K,inPiL &eridian C<edziony i trzustki D nr 1 K%ijiL &eridian wAtroby D nr 0 KZ+ongduL &eridian nerki D nr ; KS+uiYuanL \\\# Hunk y kluczowe na meridianach cudownych &eridian ,anYiao D 3unkt 3B!+erz "o!zowy nr ;2 KSuyangL &eridian ,angwei D 3unkt wore!zek =>!iowy /; K,angjiaoL &eridian ,ingiao D 3unkt nerka 1 K-iaoPinL &eridian ,inwei D 3unkt nerka 2 KZ+ubinL I@ P-+642 7'o)+oC"! 357#)+!# ;*l*5/o0#< Punkty te w <i!zbie dwunastu roz"iesz!zone sA na 3rzedniej i bo!znej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej i brzu!+a# Ka=dy z ty!+ 3unkt>w jest zwiAzany droga"i nerwowy"i z okreC<ony" narzAde" wewnBtrzny"# W wy3adku zak>!enia !zynnoC!i a<bo !+oroby tego narzAdu 3unkt ten staje siB wra=<iwy a nawet wyraJnie bo<esny# Powy=sze zjawisko wywoane jest odru!+e" trzewno8sk>rny"# Punkty zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"oweL 3odobnie zresztA jak 3unkty zgodnoC!i ty<nej "ajA zna!zenie i diagnosty!zne i tera3euty!zne# 'akuwajA! tk<iwe 3unkty a<ar"owe uzyskuje siB na drodze odru!+u sk>rno8trzewnego 3o3rawB !zynnoC!i !+orego narzAdu# \# Hunk y z#odno"ci $rzednie! 8alarmowe9 narzd(w y$u Dan# Punkt a<ar"owy je<ita grubego D 3unkt nr 9; K*ians+uL na "eridianie =oAdka# Punkt a<ar"owy 3otr>jnego ogrzewa!za D 3unkt nr ; KS+i"enL na "eridianie g>wnego regu<atora 3rzedniego# Punkt a<ar"owy je<ita !ienkiego D 3unkt nr H KGuanyuanL na "eridianie g>wnego regu<atora 3rzedniego# Punkt a<ar"owy =oAdka D 3unkt nr .9 KZ+ongwanL na "eridianie g>wnego regu<atora 3rzedniego# Punkt a<ar"owy wore!zka =>!iowego D 3unkt nr 9H KRiyueL na "eridianie wore!zka =>!iowego# Punkt a<ar"owy 3B!+erza "o!zowego D 3unkt nr / KZ+ongjiL na "eridianie g>wnego regu<atora 3rzedniego# \\# Hunk y z#odno"ci $rzednie! 8alarmowe9 narzd(w y$u Din Punkt a<ar"owy 3u!a D 3unkt nr < KZ+ong?uL na "eridianie 3u!a# Punkt a<ar"owy osierdzia D 3unkt nr .: KS+anz+ongL na "eridianie g>wnego regu<atora 3rzedniego# Punkt a<ar"owy ser!a D 3unkt nr .H K-uYueL na "eridianie g>wnego regu<atora 3rzedniego# Punkt a<ar"owy wAtroby D 3unkt nr .H KZi"enL na "eridianie wAtroby# Punkt a<ar"owy C<edziony i trzustki D 3unkt nr ./ KZ+ang"enL na "eridianie wAtroby# Punkt a<ar"owy nerki D 3unkt nr 9; K-ing"enL na "eridianie wore!zka =>!iowego# J@ P-+642 7'o)+oC"! 42l+# Wszystko !o 3odae" wy=ej o 3unkta!+ zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owy!+L doty!zy r>wnie= 3unkt>w zgodnoC!i ty<nej# Punkty te roz"iesz!zone sA na ty<nej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej w 3ob<i=u i wzdu= krBgosu3a na gaBzi 3rzyCrodkowej "eridianu 3B!+erza "o!zowego# Zna"y dwanaC!ie 3unkt>w zgodnoC!i ty<nej6 z kt>ry!+ ka=dy od3owiada jedne"u narzAdowi# %wa z ty!+ 3unkt>w zwiAzane sA nadto z narzAda"i z"ysowy"i# -est to 3unkt 3B!+erza "o!zowego .1 KGans+uL 3owiAzany z narzAde" wzroku oraz 3unkt 3B!+erza "o!zowego nr 9/ KS+ens+uL oddziaywajA!y na narzAd su!+u# \# Hunk y z#odno"ci ylne! narzd(w y$u Dan# Punkt zgodnoC!i ty<nej je<ita grubego D 3unkt nr 9; K%a!+angs+uL na "eridianie 3B!+erza "o!zowego# Punkt zgodnoC!i ty<nej 3otr>jnego ogrzewa!za D 3unkt nr 99 KSanjiaos+uL na "eridianie 3B!+erza "o!zowego#
Punkt zgodnoC!i ty<nej je<ita !ienkiego D 3unkt nr 9: KOiao!+ang8 s+uL na "eridianie 3B!+erza "o!zowego# Punkt zgodnoC!i ty<nej =oAdka D 3unkt nr 9. KWeis+uL na "eridianie 3B!+erza "o!zowego# Punkt zgodnoC!i ty<nej wore!zka =>!iowego D 3unkt nr .2 K%ans8 +uL na "eridianie wore!zka =>!iowego# Punkt zgodnoC!i ty<nej 3B!+erza "o!zowego D 3unkt nr 91 KPang8 guans+uL na "eridianie 3B!+erza "o!zowego#
\\# Hunk y z#odno"ci ylne! narzd(w y$u Din Punkt zgodnoC!i ty<nej 3u! D 3unkt nr ./ KSeis+uL na "eridianie 3B!+erza "o!zowego# Punkt zgodnoC!i ty<nej osierdzia D 3unkt nr .H K-u!yins+uL na "eridianie 3B!+erza "o!zowego# Punkt zgodnoC!i ty<nej ser!a D 3unkt nr .; KOius+uL na "eridianie 3B!+erza "o!zowego# Punkt zgodnoC!i ty<nej wAtroby D 3unkt nr .1 KGans+uL na "eridianie 3B!+erza "o!zowego# Punkt zgodnoC!i ty<nej C<edziony i trzustki D 3unkt nr 9G KPis+uL na "eridianie 3B!+erza "o!zowego# Punkt zgodnoC!i ty<nej nerek D 3unkt nr 9/ KS+ens+uL na "eridianie 3B!+erza "o!zowego#
K@ P-+642 6*5)2+*l+# Punkty kardyna<ne stanowiA wenty<e A!zA!e "eridiany !udowne z "eridiana"i g>wny"i# W wy3adku nad"iaru energii Zi w "eridiana!+ g>wny!+6 !o 3rowadzi do zak>!enia !zynnoC!i zao3atrywany!+ 3rzez nie narzAd>w6 naku!ie waC!iwego 3unktu kardyna<nego 3ozwa<a od3rowadziE !zBCE tej energii do jednego z "eridian>w !udowny!+6 kt>ry w ty" wy3adku odgrywa rowny!+6 naku!ie od3owiedniego 3unktu kardyna<nego <ub 3unkt>w kardyna<ny!+ u"o=<iwia wykorzystanie energii z"agazynowanej i drze"iA!ej bezu=yte!znie w "eridiana!+ !udowny!+ i dziBki te"u s3rowadza uaktywnienie nies3rawny!+ 3oudnik>w# $i!zba 3unkt>w kardyna<ny!+ 3okrywa siB z <i!zbA kana>w !udowny!+6 kt>ry!+ zna"y osie"#
Lykaz $unk (w kardynalnych .# V<edziona z trzustkA nr H KGongsunL# Punkt ten A!zy "eridian C<edziony i trzustki z "eridiane" !udowny" C+ong# 9# sierdzie nr 0 K'eiguanL# Punkt ten A!zy "eridiany osierdzia i !udowny ,inwei# /# -e<ito !ienkie nr / KNouPiL# Punkt ten A!zy "eridian je<ita !ienkiego i g>wny regu<ator ty<ny K*ou &oL# H# PB!+erz "o!zowy nr 09 KS+en"aiL# Punkt ten A!zy "eridian 3B!+erza "o!zowego i !udowny ,ang!+iao# ;# Potr>jny ogrzewa!z nr ; KWaiguanL# Punkt ten A!zy "eridiany 3otr>jnego ogrzewa!za i !udowny ,angwei# 0# Wore!zek =>!iowy nr H. K$inAiL# Punkt ten A!zy "eridiany wore!zka =>!iowego i !udowny %ai &ai Ktj# o3asujA!yL# :# Pu!o nr : K$ieAueL# Punkt ten A!zy "eridian 3u!a i g>wny regu<ator 3rzedni# 1# 'erka nr 0 KZ+ao+aiL# Punkt ten A!zy "eridiany nerki i !udowny ,in!+iao#
L@ P-+642 7*0!*)- ("# -6,*)*/!> 470@ /!s457o0s6!# SA to 3unkty w3ywajA!e na !zynnoCE okreC<ony!+ narzAd>w <ub tkanek i us3rawniajA!e i!+ !zynnoCE# Punkt>w taki!+ zna"y osie"Q .# WAtroba nr ./ KZ+ang"enL# Zawiaduje on !zynnoC!iA narzAd>w "iA=szowy!+ <ity!+ Kty3u ZangL6 a wiB! wAtroby6 ser!a6 C<edziony6 nerki6 osierdzia i 3u!6 kt>re "ajA! utkanie 3uszyste stanowiA wyjAtek# 9# G>wny regu<ator 3rzedni nr .9 KZ+ongwanL# Zawiaduje on !zynnoC!iA narzAd>w zwany!+ 3usty"i Kty3u SuL6 a wiB! =oAdka6 je<ita !ienkiego6 je<ita grubego6 wore!zka =>!iowego i 3B!+erza "o!zowego# /# G>wny regu<ator 3rzedni nr .: KS+anz+ongL# Zawiaduje on energiA Zi narzAdu odde!+owego#
H# PB!+erz "o!zowy nr .: KGes+uL# Zawiaduje on ukade" krwiotw>r!zy"# ;# Wore!zek =>!iowy nr /H K,ang<inAuanL# Zawiaduje on "iBCnia"i6 C!iBgna"i i wiBzada"i# 0# Pu!o nr 2 K*aiyuanL# Zawiaduje on tBtne" i krA=enie" w na!zynia!+ obwodowy!+# :# PB!+erz "o!zowy nr .. K%as+uL# Zawiaduje on ukade" kostny"# 1# Wore!zek =>!iowy nr /2 KOuanz+ongL# Zawiaduje on !zynnoC!iA sz3iku kostnego6 ">zgu i rdzenia krBgowego# ?M@ P-+642 )ol+#'o /o57* ;3-+642 )ol+# 7*57()7* ("# +*57()*/! &-< %awni !+i@s!y <ekarze zauwa=y<i6 =e 3ewne 3unkty w "eridiana!+ ty3u ,ang na 3odudziu wywierajA sz!zeg><nie korzystny w3yw na !zynnoCE narzAd>w zwany!+ 3usty"i Kty3u SuL6 a "ianowi!ie =oAdka6 je<ita grubego6 je<ita !ienkiego6 wore!zka =>!iowego6 3B!+e8rza "o!zowego oraz na !zynnoCE 3otr>jnego ogrzewa!za# Punkt>w taki!+ zna"y szeCE6 a "ianowi!ieQ .# MoAdek /0 KZusan<iL# Punkt ten zawiaduje !zynnoC!iA =oAdka# 9# MoAdek /: KS+angjuPuL# Zawiaduje on !zynnoC!iA je<ita grubego# /# MoAdek /2 KOiajuPuL# Punkt ten regu<uje !zynnoCE je<ita !ienkiego# H# Wore!zek =>!iowy /H K,ang<inYuanL# W3ywa on regu<ujA!e na !zynnoCE wore!zka =>!iowego# ;# PB!+erz "o!zowy HG KWeiz+ongL# Zawiaduje on !zynnoC!iA 3B!+erza "o!zowego# 0# PB!+erz "o!zowy /2 KWeiyangL# Regu<uje on !zynnoCE 3otr>jnego ogrzewa!za# ??@ P-+642 S.- ;*+42"7+#< 'a ka=dy" z dwunastu g>wny!+ "eridian>w na 3rzedra"iona!+ i 3odudzia!+ roz"iesz!zony!+ jest ; sz!zeg><ny!+ 3unkt>w o C!iC<e okreC<ony" dziaaniu tera3euty!zny"# &o! energety!zna ty!+ 3unkt>w roCnie idA! od obwodu w kierunku ok!ia i ko<ana6 3odobnie jak rzeka 3otB=nieje 3ynA! od Jr>da do "orza <ub do jeziora# 'ajbardziej dysta<nie^ 3oo=ony 3unkt uwa=a siB w 3rzenoCni za Jr>do a<bo studniB6 nastB3ny 3unkt za stru"yk6 trze!i z ko<ei za stru"ie@6 !zwarty za rzekB a ostatni za "orze <ub jezioro# I 3unkt K*ingL D studnia6 Jr>deko II 3unkt KIongL D stru"y!zek III 3unkt KIuL D stru"ie@ IT 3unkt KKingL D rzeka T 3unkt KRoL D "orze Punkty *ing i Iong KJr>deko i stru"y!zekL u"iejs!owione sA na 3a<!a!+ n>g i rAk# Punkty Iu na "eridiana!+ ,in 3okrywajA siB z 3unkta"i Jr>dowy"i a na "eridiana!+ ,ang nakadajA siB na !zwarty 3unkt idA! od obwodu# Punkty King roz"iesz!zone sA roz"ai!ie za<e=nie od "eridianu6 zaC 3unkty Ro u"iejs!owione sA w oko<i!y ok!ia <ub ko<ana# Zazwy!zaj 3unkty *ing KJr>dekoL nakuwa siB w 3obudzeniu 3sy!+i!zny"# 'aku!ie tego 3unktu "a 3owodowaE na3ywanie energii Zi z gowy i tuowia ku donio" i sto3o"# Punkty Iong Kstru"y!zekL nakuwa siB w !+oroba!+ gorA!zkowy!+# 'aku!ie tego 3unktu 3rzys3iesza krA=enie energii Zi# Punkty Iu Kstru"ie@L sty"u<uje siB g>wnie w !+oroba!+ 3o!+odzenia goCE!owego# Wskazanie do naku!ia 3unkt>w King KrzekaL stanowiA !+oroby krtani6 garda i oskrzew zwany!+ 3usty"i#
W26*7 3-+6480 S.-
^ dysta<nie D okreC<enie kierunku od Crodka !iaa na zewnAtrz#
?A@ P-+642 s3o46*+!* &eridiany "ogA w 3ewny!+ 3unkta!+ s!+odziE siB a nawet krzy=owaE# W 3unkta!+ kardyna<ny!+ A!zA siB "eridiany g>wne z "eridiana"i !udowny"i# Punkty zawiadujA!e ukada"i narzAd>w na "eridiana!+ wAtroby6 wore!zka =>!iowego6 3B!+erza "o!zowego6 3u!a i g>wnego regu<atora 3rzedniego A!zA te 3oudniki z "eridiana"i drugiego rzBdu biegnA!y"i do narzAd>w ty3u Zang i Su do 3u!6 ukadu kostnego6 ukadu krwiotw>r!zego6 sz3iku kostnego6 ">zgu i rdzenia krBgowego# 'aku!ie 3unkt>w skrzy=owania wywiera w3yw 3obudzajA!y <ub us3okajajA!y na narzAdy i ukady zao3atrywane 3rzez krzy=ujA!e siB ze sobA "eridiany# S3oCr>d <i!zny!+ skrzy=owa@ "eridian>w 3oda" ty<ko ki<ka najwa=niejszy!+# W 3unk!ie C<edziona8 trzustka 0 KSanyinjiaoL krzy=ujA siB trzy "eridiany C<edziony6 wAtroby i trzustki# W 3unk!ie g>wny regu<ator ty<ny 9G K7ai+uiL s3otyka siB ze sobA szeCE "eridian>w Kg>wny regu<ator ty<ny6 wAtroba6 je<ito !ienkie6 wore!zek =>!iowy6 3B!+erz "o!zowy i =oAdekL a nadto <i!zne gaAzki biegnA!e z r>=ny!+ narzAd>w# Z tego waCnie 3owodu 3unkt ten nazywa siB "iejs!e" stu s3otka@# W 3unk!ie nr .H na g>wny" regu<atorze ty<ny" K%az+uiL s3otykajA siB wszystkie "eridiany ty3u ,ang# W 3unk!ie wore!zek =>!iowy /G KNuantiaoL s3otykajA siB dwa "eridianyQ wore!zka =>!iowego i 3B!+erza "o!zowego# W 3unk!ie 90 na g>wny" regu<atorze 3rzedni" s3otyka siB ten 3oudnik z kanae" je<ita grubego# W 3unk!ie =oAdek 1 K*ouweiL zbiegajA siB / "eridiany6 tj# =oAdka6 wore!zka =>!iowego i ,ang8wei# W 3unk!ie wore!zek =>!iowy 9. K-ianjingL s3otykajA siB !ztery "eridianyQ =oAdka6 wore!zka =>!iowego6 3otr>jnego ogrzewa!za i ,ang8wei#
ROZDZIA $III TOPOGRA&IA ?A GWNYCH MERIDIANW ORAZ NAJWANNIEJSZYCH MERIDIANW CUDOWNYCH I PUNKTW Z NIMI ZWIOZANYCH@ WAPCIWOPCI TERAPEUTYCZNE NAJWANNIEJSZYCH PUNKTW AKUPUNKTURY
Warunkie" o3anowania zasad wykonywania aku3unktury jest biega znajo"oCE to3ogra?ii "eridian>w i 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ z ni"i zwiAzany!+# Przebiegu "eridian>w i u"iejs!owienia 3osz!zeg><ny!+ 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ "o=na nau!zyE siB zar>wno z tab<i! anato"i!zny!+6 o3ra!owany!+ 3rzez u!zony!+ !+i@ski!+6 jak i te= z "odewL !iaa <udzkiego z tworzywa sztu!znego z naniesiony"i 3oudnika"i oraz 3unkta"i# *e ostatnie jako tr>jwy"iarowe sA niezastA3ione6 gdy= 3ozwa<ajA na dokadne 3rzeC<edzenie 3rzebiegu "eridian>w oraz ukadu 3rzestrzennego wszystki!+ kana>w energety!zny!+ i i!+ wzaje"nego stosunku# Ry!iny 9.6 996 9/ 3rzedstawiajA "ode<e K"anekinyL !zowieka natura<nej wie<koC!i z naniesiony"i "eridiana"i i 3unkta"i aktywny"i bio<ogi!znie widziane od 3rzodu6 od tyu i z 3ro?i<u# &ode<e te su=A do nauki <ekarzo" u!zestni!zA!y" w kursa!+ aku3unktury organizowany!+ 3rzez Centru" &edy!zne Kszta!enia Pody3<o"owego#
Rycina 21. 2odel czowieka na uralne! wielko"ci z nanie%ionymi meridianami widziany od $rzodu.
Rycina 22. 2odel czowieka na uralne! wielko"ci z nanie%ionymi meridianami widziany od yu.
Rycina 20. 2odel czowieka na uralne! wielko"ci z nanie%ionymi meridianami widziany z $ro?ilu.
?@ M#5!)!*+ 3,-"* ;P<

Punkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL D Z+ong8?u KPu!o .L Punkt zgodnoC!i ty<nej D Seis+u KPB!+erz "o!zowy ./L Czas najwy=szej aktywnoC!i D godz# /aa8; GG &eridian 3u!a ?or"uje siB we wnBtrzu !iaa <udzkiego6 tu= 3od 3rze3onA i sta"tAd z"ierza w d> do je<ita grubego6 nastB3nie zawra!a6 do!+odzi do =oAdka i oko<i!y w3ustu6 a nastB3nie biegnie 3rzez otw>r 3rze3ony do 3u!6 a wiB! do narzAdu z ni" zwiAzanego# Sta"tAd wzdu= t!+awi!y 3rzedostaje siB do krtani6 a nastB3nie kierujA! siB w d> i do boku wy!+odzi z k<atki 3iersiowej 3oni=ej obwodowego ko@!a oboj!zyka w "iejs!u 3unktu Z+ong?u KPu!o .L# S3od oboj!zyka 3rze!+odzi na ko@!zynB g>rnA i biegnie na bo!znej 3owierz!+ni ra"ienia do dou ok!iowego 3o stronie zewnBtrznej C!iBgna "iBCnia dwugowego# Sta"tAd biegnie na doniowej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia w kierunku tBtni!y
3ro"ieniowej nadgarstka i da<ej 3o3rzez kAb na k!iuk ko@!zA! siB w 3unk!ie S+aos+ang KPu!o ..L tu= obok 3rzyCrodkowego kAta 3aznok!ia# Z 3unktu $ieYue KPu!o :L u"iejs!owionego . .\9 !una^ 3owy=ej stawu nadgarstkowego od!+odzi gaAzka6 kt>ra biegnie na grzbie!ie doni w kierunku 3a<!a wskazujA!ego A!zA! siB z 3unkte" Negu K-e<ito grube HL# 'a ty" "eridianie znajduje siB .. 3unkt>w Kry!ina 9HL#
^ !un D "iara indywidua<na6 waC!iwa d<a ka=dego 3a!jenta6 r>wna szerokoC!i < 3aznok!iowego !zona jego k!iuka#
Ry!ina 9H# *o3ogra?ia "eridianu 3u!a i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de# II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty .# Z+ong?u KPu!o .L D 3unkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL6 9# C+ize KPu!o ;L D 3unkt us3okajajA!y Kdys3ersyjny6 sedatywnyL6 Kongzui KPu!o 0L D 3unkt Oi Kk<u!zowyL6 /# $ieYue KPu!o :L D 3unkt $o i kardyna<ny d<a "eridianuQ G>wny Regu<ator Przedni K-enn &oL6 H# *aiyuan KPu!o 2L D 3unkt tonizujA!y i Jr>dowy6 zawiadujA!y ukade" na!zyniowy"6 ;# S+aos+ang KPu!o ..L# To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+# .# Z+ong?u KPu!o .L6 3unkt usytuowany w "iejs!u odda<ony" o 0 !un>w od <inii Crodkowej !iaa i o < !un 3oni=ej do<nego brzegu oboj!zyka# Wskazania do nakuwaniaQ dy!+awi!a oskrze<owa6 dusznoCE6 kasze<6 u!zu!ie !iB=aru i 3enoC!i w k<at!e 3iersiowej6 b>< barku# 9# C+ize KPu!o ;L6 3unkt u"iejs!owiony w zgiB!iu ok!iowy" 3o 3ro"ieniowej stronie C!iBgna "iBCnia dwugowego# Wskazania do nakuwaniaQ dy!+awi!a oskrze<owa w ?azie ostrej6 kasze<6 krwio3<u!ie6 za3a<enie garda6 nerwi!e reaktywne# Kongzui KPu!o 0L6 3unkt u"iejs!owiony na doniowej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia na <inii A!zA!ej 3unkty C+ize KPu!o ;L oraz *aiyuan KPu!o 2L6 ; !un>w 3oni=ej 3ierwszego z ni!+# Wskazania do nakuwaniaQ kasze<6 dy!+awi!a oskrze<owa w ?azie ostrej6 krwio3<u!ie6 b><e w obrBbie stawu ok!iowego# /# $ieYue KPu!o :L6 3unkt u"iejs!owiony . .\9 !una 3owy=ej stawu nadgarstka na koC!i 3ro"ieniowej nad wyrostkie" ry<!owaty"# Wskazania do nakuwaniaQ kasze<6 dy!+awi!a oskrze<owa6 b><e gowy6 3ora=enie nerwu twarzowego6 nerwob>< nerwu tr>jdzie<nego# H# *aiyuan KPu!o 2L6 3unkt u"iejs!owiony w ?adzie doniowy" nadgarstka 3o stronie 3ro"ieniowej#
Wskazania do nakuwaniaQ ast"a oskrze<owa 3rzew<eka6 kasze<6 krwio3<u!ie6 3od!iCnienie tBtni!ze6 nerwi!a de3resyjna# S+aos+ang KPu!o ..L6 3unkt u"iejs!owiony na 3ro"ieniowej stronie k!iuka w od<egoC!i / "" od kAta 3aznok!ia 3o stronie 3ro"ieniowej w kierunku doCrodkowy" i do wewnAtrz# Wskazania do naku!iaQ utrata 3rzyto"noC!i6 o"d<enie6 za3a<enie "igdak>w6 garda6 krtani i C<uz>wki ja"y ustnej6 kasze<6 b><e gowy i jAkanie siB#
9# &eridian je<ita grubego ;J@G@<

Punkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL D *ians+u KMoAdek 9;L Punkt zgodnoC!i ty<nej D %a!+angs+u KPB!+erz "o!zowy 9;L Czas najwy=szej aktywnoC!i D godz# ;aa8: GG# &eridian za!zyna siB u 3odstawy 3aznok!ia 3a<!a wskazujA!ego 3o stronie 3ro"ieniowej6 biegnie 3o drugiej koC!i Cr>drB!za6 3rze!+odzi 3rzez zagBbienie tabakierki anato"i!znej K"iBdzy C!iBgna"i 3rostownik>w 3a<u!+a dugiego i kr>tkiegoL na 3rzedra"iB dA=A! na jego 3rzednio8 bo!znej 3owierz!+ni do zgiB!ia ok!iowego# Po wstA3ieniu
Ry!ina 9;# *o3ogra?ia "eridianu je<ita grubego i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de6 II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
na ra"iB biegnie na jego bo!znej 3owierz!+ni do wyrostka barkowego Ka!ro"ionL6 a nastB3nie zba!za w stronB krBgosu3a do :8go krBgu szyjnego do 3unktu %az+ui KG>wny Regu<ator *y<ny .HL6 skAd wra!a do 3rzodu do dou nadoboj!zykowego# *utaj dziery" zarzAdza# %ruga gaAzka wstB3uje nato"iast na szyjB6 do!+odzi do 3o<i!zka6 g>rnej wargi i ko@!zy siB w 3unk!ie ,inPiang K-e<ito grube 9GL w bruJdzie nosowo8wargowej w 3oowie wysokoC!i skrzydeka nosa 3o drugiej stronie# Prze!+odzA! 3rzez 3o<i!zek oddaje gaAzkB do sz!zBki do<nej# 'a ty" "eridianie znajduje siB 9G 3unkt>w Kry!ina 9;L# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty .# S+angyang K-e<ito grube .L6 9# Erjian K-e<ito grube 9L D 3unkt us3okajajA!y KsedatywnyL6 /# Negu K-e<ito grube HL D 3unkt Jr>dowy6 H# Pian<i K-e<ito grube 0L D 3unkt $o K3rze3ustowyL6 ;# Wen<iu K-e<ito grube :L D 3unkt Oi Kk<u!zowyL6 0# Zu!+i K-e<ito grube ..L D 3unkt sty"u<a!yjny6
:# 7inao K-e<ito grube .HL6 1# -ianyu K-e<ito grube .;L6 2# -ugu K-e<ito grube .0L6 .G# 'e!k8Sutu K-e<ito grube .1L6 ..# ,ingPiang K-e<ito grube 9GL# To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+# .# S+angyang K-e<ito grube .L6 3unkt u"iejs!owiony na 3ro"ieniowej 3owierz!+ni 3a<!a wskazujA!ego u 3odstawy 3aznok!ia w od<egoC!i / "" od kAta 3aznok!ia w kierunku doCrodkowy" i do wewnAtrz# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie "igdak>w6 garda i krtani6 b>< gowy Kzwasz!za !zoaL6 b>< zBb>w sz!zBki do<nej6 stany za3a<ne zatok sz!zBkowy!+6 utrata 3rzyto"noC!i i za3aCE# 9# Erjian K-e<ito grube 9L6 3unkt u"iejs!owiony u 3odstawy 3a<!a wskazujA!ego6 nie!o dysta<nie od stawu Cr>drB!zno83a<!owego 3o stronie doniowej# Wskazania do nakuwaniaQ wzdB!ia brzu!+a6 za3ar!ie sto<!a s3asty!zne6 za3a<enie "igdak>w6 za3a<enie krtani6 b>< zBb>w6 !+oroby gorA!zkowe# /# Negu K-e<ito grube HL6 3unkt u"iejs!owiony w 3oowie drugiej koC!i Cr>drB!za 3o stronie 3ro"ieniowej6 w najwy=szy" 3unk!ie "iBCnia 3rzy 3rzywiedziony" k!iuku do wskazi!ie<a# -est to naj!zBC!iej nakuwany 3unkt# &a on dziaanie og><nie wz"a!niajA!e6 odtruwajA!e6 antynerwi!owe6 3rze!iwza3a<ne6 i""uno<ogi!zne i 3rze!iwb><owe# Wskazania do nakuwaniaQ b><e gowy6 b><e zBba6 za3a<enie "igdak>w i garda6 !+oroby gorA!zkowe6 ko<ka je<itowa6 za3ar!ie sto<!a6 biegunka6 3ora=enie nerwu twarzowego6 krwawienie z nosa6 !+oroby sk>rne6 dy!+awi!a oskrze<owa6 neurastenia6 na>g 3a<enia 3a3ieros>w# H# Pianw w kierunku doCrodkowy" od tabakierki anato"i!znej na <inii A!zA!ej 3unkty ,angPi K-e<ito grube ;L i Zu!+i K-e<ito grube ..L# Wskazania do nakuwaniaQ krwawienie z nosa6 za3a<enie "igda8k>w 3odniebienny!+ i krtani6 b>< zBb>w6 za3ar!ie sto<!a6 niedo8su!+6 zaburzenia wzrokowe# ;# Wen<iu K-e<ito grube :L6 3unkt u"iejs!owiony na 3owierz!+ni 3rzednio8bo!znej 3rzedra"ienia6 w od<egoC!i ; !un>w w kierunku doCrodkowy" od tabakierki anato"i!znej na <inii A!zA!ej 3unkty ,angPi K-e<ito grube ;L i Zu!+i K-e<ito grube ..L# Wskazania do nakuwaniaQ b><e gowy6 obrzBk twarzy6 za3a<enie garda6 za3a<enie 3rzyuszni!y i ko<ka je<itowa# 0# Zu!+i K-e<ito grube ..L6 3unkt u"iejs!owiony na 3owierz!+ni 3rzednio8bo!znej 3rzedra"ienia w zagBbieniu 3owy=ej nasady koC!i 3ro"ieniowej w od<egoC!i < !" od ?adu ok!iowego w kierunku dysta<ny"# Wskazania do nakuwaniaQ nad!iCnienie tBtni!ze6 !+oroby sk>ry6 !+oroby nosa6 garda i zatok sz!zBkowy!+6 !+oroby gorA!zkowe6 og><ne wy!zer3anie# -est to wa=ny 3unkt <aryngo<ogi!zny# :# 7inao K-e<ito grube .HL6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni ra"ienia tu= nad 3rzy!ze3e" "iBCnia nara"iennego do koC!i ra"ieniowej# Wskazania do nakuwaniaQ b>< barku i ra"ienia6 krB!z szyi6 dys?unk!ja stawu barkowego# 1. -ianyu K-e<ito grube .;L6 3unkt u"iejs!owiony na 3owierz!+ni bo!znej g>rnej !zBC!i ra"ienia nie!o ku doowi i do 3rzodu od wyrostka barkowego w 3rzedni" doku ?adu6 kt>ry siB 3ojawia 3rzy uniesiony" do 3ozio"u ra"ieniu# Wskazania do nakuwaniaQ b>< barku i ra"ienia oraz niedowad "iBCni g>rnej ko@!zyny# 2# -ugu K-e<ito grube .0L6 3unkt u"iejs!owiony w zagBbieniu "iBdzy ko@!e" barkowy" oboj!zyka oraz grzebienie" o3atki# Wskazania do nakuwaniaQ b>< barku6 niedowad g>rnej ko@!zyny6 nerwi!e u dzie!i# .G# 'e!k8Sutu K-e<ito grube .1L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni szyi6 na wysokoC!i jabka Ada"a K!+rzAstki tar!zowejL6 w od<egoC!i / !un>w od <inii Crodkowej 3rzedniej# Wskazania do nakuwa@Q b><e garda6 ostry nie=yt strun gosowy!+6 zaburzenia 3oykania#
..# ,inPiang K-e<ito grube 9GL6 3unkt u"iejs!owiony w ?adzie nosowo8wargowy" w 3oowie wysokoC!i skrzydeek nosa# Wskazania do nakuwa@Q ostry i 3rzew<eky nie=yt nosa6 zanik wB!+u Kanos"iaL6 krwawienia z nosa6 dusznoCE6 dy!+awi!a oskrze<owa#
E@ M#5!)!*+ Do,()6* ;N<

Punkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL D Z+ongwan KG>wny Regu<ator Przedni .9L Punkt zgodnoC!i ty<nej D Weis+u KPB!+erz "o!zowy 9.L Czas najwy=szej aktywnoC!i D godz# :aa82 GG Sor"uje siB w "iejs!u 3rzejC!ia skrzydeka nosa w bruzdB nosowA6 skAd biegnie 3o bo!znej 3owierz!+ni nosa do wewnBtrznego kAta oka6 gdzie A!zy siB z "eridiane" 3B!+erza "o!zowego w 3unk!ie -ing"ing KPB!+erz "o!zowy .L6 a sta"tAd s!+odzi do 3unktu C+engAi KMoAdek .L tu= 3owy=ej do<nej krawBdzi o!zodou w <inii 3ionowej 3rze!+odzA!ej 3rzez Crodek Jreni!y i zstB3uje do zBb>w sz!zBki g>rnej# 'astB3nie okrA=a wargi i A!zy siB z "eridiane" =oAdka strony 3rze!iwnej w 3unk!ie G>wny Regu<ator Przedni 9H KC+engjiangL# Z ko<ei biegnie on wzdu= sz!zBki do<nej ku tyowi6 a w "iejs!u kAta tej sz!zBki skrB!a ku g>rze i 3rzed "a=owinA usznA kieruje siB do 3unktu *ouwei KMoAdek 1L6 u"iejs!owionego <\9 !una 3owy=ej 3rzedniej <inii wos>w na !zo<e w 3ob<i=u kAta wos>w w od<egoC!i H .\9 !una od G>wnego Regu<atora Przedniego K*ou &oL# d kAta =u!+wy "eridian biegnie wzdu= garda do dou nadoboj8 !zykowego6 gdzie dzie<i siB na dwie gaBzie# -edna w!+odzi w gAb k<atki 3iersiowej i do!iera do 3rze3ony i =oAdka6 a sta"tAd do C<edziony6 skAd s!+odzi do 3a!+winy i A!zy siB z 3unkte" Zi!+ong KMoAdek /GL# %ruga gaAJ zbiega 3o 3rzedniej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej i brzu!+a do 3a!+winy6 gdzie A!zy siB z gaBziA gBbokA# Z 3unktu Zi!+ong KMoAdek /GL "eridian s!+odzi na ko@!zynB do<nA i biegnie 3o 3rzedniej 3owierz!+ni uda ku doowi6 a 3>Jniej 3o 3rzednio8 bo!znej 3owierz!+ni 3odudzia do grzbietu sto3y i ko@!zy siB w 3unk!ie $idui KMoAdek H;L u"iejs!owiony" na grzbie!ie drugiego 3a<!a 3o stronie zewnBtrznej tu= obok zewnBtrznego kAta nasady 3aznok!ia# d 3unktu Zusanra do!+odzi do bo!znej strony trze!iego 3a<!a# %ruga gaAzka od!+odzi od 3unktu C+ongyang KMoAdek H9L na grzbie!ie sto3y i biegnie do 3unktu ,inbai KV<edzio8
na .L u"iejs!owionego u 3odstawy 3aznok!ia 3o stronie 3rzyCrodko8wej# &eridian 3osiada H; 3unkt>w Kry!ina 90L# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty .# Sibai KMoAdek 9L6 9# 'ose8-u<iao KMoAdek /L6 /# %i!ang KMoAdek HL6 H# -ia!+e KMoAdek 0L6 ;# Oiaguan KMoAdek :L6 0# *ouwei KMoAdek 1L6 :# Renying KMoAdek 2L6 1# Ku?ang KMoAdek .HL6 2# $iang"en KMoAdek 9.L6 .G# *ians+u KMoAdek 9;L 3unkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL je<ita grubego ..# Gui<ai KMoAdek 92L6
.9# Zi!+ong KMoAdek /GL6 ./# $ianAuiu KMoAdek /HL6 3unkt Oi Kk<u!zowyL6 .H# %ubi KMoAdek /;L6 .;# Zusan<i KMoAdek /0L6 uniwersa<ny 3unkt tera3euty!zny6 zwany wie<ki" <ekarze"6 .0# S+angjuPu KMoAdek /:L6 .:# OiajuPu KMoAdek /2L6 .1# Seng<ong KMoAdek HGL6 3unkt $o K3rze3ustowyL6 .2# -iePi KMoAdek H.L6 3unkt tonizujA!y6 9G# C+ongyang KMoAdek H9L6 3unkt Jr>dowy6 9.# 'eiting KMoAdek HHL6 99# $idui KMoAdek H;L6 3unkt us3okajajA!y KsedatywnyL# To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*s+oC"! 4#5*3#-42"7+# .# Sibai KMoAdek 9L6 3unkt u"iejs!owiony G61 !una 3oni=ej do<nej krawBdzi kostnej o!zodou6 w <inii 3ionowej 3rze!+odzA!ej 3rzez Jreni!B oka na wysokoC!i zagBbienia 3odo!zodoowego# Wskazania do nakuwa@ 3ora=enie nerwu twarzowego6 nerwob>< nerwu tr>jdzie<nego6 o3adniB!ie 3owieki g>rnej6 tiki 3owiek6 !+oroby o!zu i s3oj>wek# 9# 'ose8-u<iao KMoAdek /L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzedniej 3owierz!+ni 3o<i!zka6 na <inii 3ionowej 3rze!+odzA!ej 3rzez Jreni!B i na wysokoC!i skrzydeek nosa# Wskazania do nakuwa@Q 3ora=enie nerwu twarzowego6 nerwob>< nerwu tr>jdzie<nego6 krwawienie z nosa6 za3a<enie zatoki sz!zBkowej i b>< zBb>w# /# %i!ang KMoAdek HL6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzedniej 3owierz!+ni 3o<i!zka na <inii 3ionowej 3rze!+odzA!ej 3rzez Crodek Jreni!y oka6 okoo < !" na zewnAtrz od kAta ust# Wskazania do nakuwa<iQ 3ora=enie nerwu twarzowego6 nerwob>< nerwu tr>jdzie<nego6 C<inotok6 b>< zBb>w6 zaburzenia "owy# H# -ia!+e KMoAdek 0L6 3unkt u"iejs!owiony .\9 !una 3owy=ej i nie!o ku 3rzodowi od do<nego brzegu kAta =u!+wy6 na uwy3uk<eniu "iBCnia =u!+wy 3rzy za!iCniBtej sz!zB!e# Wskazania do nakuwa<iQ 3ora=enie nerwu twarzowego6 obrzBk 3o<i!zka6 b><e zBb>w6 sz!zBkoC!isk6 Cwinka# ;# Oiaguan KMoAdek :L6 3unkt u"iejs!owiony w zagBbieniu 3oni=ej uku jarz"owego6 ku 3rzodowi od wyrostka kyk!iowego =u!+wy# Wskazania do nakuwaniaQ gu!+ota6 szu" w usza!+6 za3a<enie u!+a Crodkowego6 3ora=enie nerwu twarzowego6 b>< zBb>w sz!zBki g>rnej i za3a<enie stawu =u!+wowego# 0# *ouwei KMoAdek 1L6 3unkt u"iejs!owiony okoo . .\9 !" ku tyowi od kAta 3rzedniej grani!y wos>w w od<egoC!i H.\9 !una od "eridianiu g>wnego regu<atora 3rzedniego# Wskazania do nakuwa@Q b><e gowy6 b><e gaek o!zny!+6 zak>!enia wzroku6 zawienie i zawroty gowy# :# Renying KMoAdek 2L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzednio8bo!znej 3owierz!+ni szyi6 na 3rzedni" brzegu "iBCnia "ostkowo88sutkowo8oboj!zykowego6 na 3ozio"ie sz!zytu jabka Ada"a6 na 3rzedni" brzegu tBtni!y szyjnej ws3><nej# *zw# 3unkt C3iewak>w# Wskazania do nakuwa@Q za3a<enie krtani6 za3a<enie garda i "igdak>w 3odniebienny!+6 dy!+awi!a oskrze<owa i a?azja Knie"o=noCE wyra=ania 3ojBE sowa"iL# 1# Ku?ang KMoAdek .HL6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzedniej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej6 w 3ierwszej 3rzestrzeni "iBdzy=ebrowej6 w <inii Crodkowo8oboj!zykowej# Wskazania do nakuwa@Q b>< w k<at!e 3iersiowej6 nerwob>< "iBdzy=ebrowy6 kaszew od "eridianu G>wnego Regu<atora Przedniego i H !uny 3owy=ej 3B3ka# Wskazania do nakuwa@Q b><e =oAdka6 ko<ka =oAdkowa6 ko<ka je<itowa6 nudnoC!i i wy"ioty6 brak aknienia6 zaburzenia dys3e3ty!zne6 wodobrzusze# .G# *ians+u KMoAdek 9;L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzedniej 3owierz!+ni brzu!+a w od<egoC!i 9 !un>w od 3B3ka i na 3ozio"ie 3B3ka# Wskazania do nakuwa@Q biegunka6 za3ar!ia6 wzdB!ia je<it6 wodobrzusze6 wy"ioty oraz ostry i 3rzew<eky nie=yt =oAdka# ..# Gui<ai KMoAdek 92L6 3unkt u"iejs!owiony na 3odbrzuszu w od<egoC!i H !un>w 3oni=ej 3B3ka i 9 !uny w bok od "eridianu G>wnego Regu<atora Przedniego# Wskazania do nakuwa@Q brak "iesiA!zki6 ko<ka je<itowa6 za3a<e8nie najAdrza <ub jajnik>w#
.9# Zi!+ong KMoAdek /GL6 3unkt u"iejs!owiony w do<nej !zBC!i 3odbrzusza6 na g>rny" brzegu koC!i onowej6 w od<egoC!i 9 !un>w od "eridianu G>wnego Regu<atora Przedniego# Wskazania do nakuwa@Q wzdB!ia brzu!+a6 za3ar!ia6 z"iany za3a<ne jajnik>w6 i"3oten!ja6 dys3e3sja# ./# $ianYuiu KMoAdek /HL6 3unkt u"iejs!owiony na do<nej !zBC!i uda6 na bo!znej 3owierz!+ni6 w od<egoC!i 9 !un>w 3onad kAte" g>rno8bo!zny" rze3ki# Wskazania do nakuwa@Q b><e =oAdka6 dys3e3sja i niedowad "iBCni ko@!zyny do<nej# .H# %ubi KMoAdek /;L6 3unkt u"iejs!owiony w zagBbieniu 3oni=ej do<nego brzegu rze3ki i na bo!zny" brzegu wiBzada rze3ki# Wskazania do nakuwa@Q b>< ko<ana6 ostry stan za3a<ny stawu ko<anowego# .;# Zusanrnej !zBC!i 3odudzia6 / !uny 3oni=ej do<nego brzegu rze3ki i 3unktu %ubi oraz /\H !una na zewnAtrz od grzebienia koC!i 3isz!ze<owej# Punkt ten bywa nazywany 3unkte" trze!+ wiosek6 3ogody du!+a6 a tak=e wie<ki" <ekarze"# Wskazania do nakuwa@Q b><e =oAdka6 wy"ioty6 dys3e3sja6 !zkawka6 nie=yt =oAdka6 !+oroba wrzodowa =oAdka i dwunastni!y6 !+oroby 3rzewodu 3okar"owego6 b>< gowy6 nerwi!e6 nad!iCnienie tBtni!ze6 bezsennoCE6 zawroty gowy6 3ada!zka6 zaburzenia ru!+owe i !zu!iowe ko@!zyn do<ny!+# -est to 3unkt og><nie wz"a!niajA!y6 tonizujA!y i regenerujA!y# .0# S+angjuPu KMoAdek /:L6 3unkt u"iejs!owiony w g>rny" od!inku 3odudzia6 w od<egoC!i / !un>w ku doowi od 3unktu Zusan<e brzu!+a6 wzdB!ia je<it6 biegunka ostra i 3rzew<eka6 dys3e3sja6 !+oroby =oAdka i je<it# .:# OiajuPu KMoAdek /2L6 3unkt u"iejs!owiony w 3oowie 3odudzia w od<egoC!i 0 !un>w ku doowi od 3unktu Zusan< w 3odbrzuszu6 nie=yt =oAdka i je<it6 za3ar!ia6 wzdB!ia6 zaburzenia ru!+owe i !zu!iowe ko@!zyn do<ny!+ i wy3adanie wos>w# .1# Seng<ong KMoAdek HGL6 3unkt u"iejs!owiony w 3oowie wysokoC!i 3odudzia w od<egoC!i ; !un>w ku doowi od 3unktu Zusan<e brzu!+a6 zaburzenia trawienia i niestrawnoCE6 zaburzenia !zu!iowe i ru!+owe ko@!zyny do<nej6 nie=yt oskrze<i z gBstA wydzie<inA6 zawroty gowy6 stany "aniaka<ne6 3ada!zka i s!+izo?renia# .2# -iePi KMoAdek H.L6 3unkt u"iejs!owiony w "iejs!u 3rzejC!ia 3rzedniej 3owierz!+ni 3odudzia w grzbiet sto3y6 na <inii "iBdzy wyrostka"i ry<!owaty"i 3o"iBdzy C!iBgna"i 3rostownika 3a<!>w i 3rostownika 3a<u!+a# Wskazania do nakuwa@Q obrzBk twarzy6 b>< gowy6 obrzBk sto3y6 za3a<enia staw>w sto3y6 o3adanie sto3y6 3ora=enie nerwu strzakowego6 zawroty gowy i za3ar!ie sto<!a# 9G# C+ongyang KMoAdek H9L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie sto3y odda<ony . .\9 !una ku 3rzodowi od 3unktu -iePi w zagBbieniu "iBdzy drugA i trze!iA koC!iA Cr>dsto3ia# Wskazania do nakuwa@Q b>< grzbietu sto3y6 zanik i osabienie "iBCni sto3y6 o3adanie 3owiek6 obrzBk twarzy i b>< zBb>w# 9.# 'eiting KMoAdek HHL6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie sto3y u 3odstawy 9 i / 3a<!a6 "iBdzy g>wka"i II i III koC!i Cr>dsto3ia# Wskazania do nakuwa@Q b>< gowy i zBb>w6 !+oroby gorA!zkowe6 b>< brzu!+a6 biegunka6 b>< i obrzBk grzbietu sto3y# 99# $idui KMoAdek H;L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie drugiego 3a<!a sto3y w od<egoC!i / "" od bo!znego kAta 3odstawy 3aznok!ia w kierunku doCrodkowy" i nie!o do boku# Wskazania do nakuwa@Q wzdB!ia6 dys3e3sja6 brak aknienia6 tiki w obrBbie twarzy6 b>< zBb>w6 b>< garda6 kosz"ary no!ne6 3sy!+ozy6 3ada!zka#
F@ M#5!)!*+ Cl#)7!o+2 ! 457-s46! ;SL@T@<

Punkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL D Z+ang"en KWAtroba ./L6 Punkt zgodnoC!i ty<nej D Pis+u KPB!+erz "o!zowy 9GL Czas najwy=szej aktywnoC!i D godz# 2 GG 8..GG Sor"uje siB 3o 3isz!ze<owej stronie 3a<u!+a w 3unk!ie ,inbai KV<edziona .L u 3odstawy 3aznok!ia i biegnie 3o 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni sto3y a nastB3nie skrB!a ku g>rze tu= 3rzed kostkA 3rzyCrodkowA kierujA! siB ku ty<nej krawBdzi koC!i 3isz!ze<owej6 gdzie krzy=uje siB z "eridiane" wAtroby6 wysuwajA! siB do 3rzodu# W da<szy" 3rzebiegu trzy"a siB koC!i
3isz!ze<owej a 3o "iniB!iu ko<ana biegnie 3o 3rzednio83rzyCrodkowej 3owierz!+ni uda 3rze!+odzA! 3rzez 3a!+winB na 3odbrzusze6 a nastB3nie na 3rzednio88bo!znA 3owierz!+niB nadbrzusza i k<atki 3iersiowej do drugiej 3rzestrzeni "iBdzy=ebrowej6 gdzie skrB!a ku doowi i do!iera do sz>stej 3rzestrzeni "iBdzy=ebrowej w <inii 3a!+owej Crodkowej w 3unk!ie %abao KWie<ki ZarzAd!a6 Wie<ki KsiA=BL# d!inek brzuszny "eridianu oddaje gaAzkB6 kt>ra wnika 3o3rzez 3owoki do wnBtrza ja"y brzusznej i do!+odzi do C<edziony6 narzAdu C!iC<e zwiAzanego z ty" kanae" oraz do =oAdka# Z ko<ei 3rze!+odzi 3rzez 3rze3onB i ws3ina siB wzdu= 3rzeyku do 3odstawy jBzyka i zao3atruje jego do<nA 3owierz!+niB# GaAzka =oAdkowa "eridianu oddaje odnogB6 kt>ra 3o 3rzejC!iu 3rzez 3rze3onB do!+odzi do ser!a# 'a "eridianie C<edziony roz"iesz!zony!+ jest 9. 3unkt>w Kry!ina 9:L# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty .# ,inbai KV<edziona .L6 9# %adu KV<edziona 9L6 3unkt tonizujA!y6 /# *aibai KV<edziona /L6 3unkt Jr>dowy6 H# Gongsun KV<edziona HL6 3unkt on K3rze3ustowyL6 ;# S+angYuiu KV<edziona ;L6 3unkt us3okajajA!y KsedatywnyL6 0# Sanyinjiao KV<edziona 0L6 3unkt $o gru3owy6 :# %iji KV<edziona 1L6 3unkt Oi Kk<u!zowyL6 1# ,in<ingYuan KV<edziona 2L6 2# Ou!+ai KV<edziona .GL6 .G# %a+eng KV<edziona .;L6 ..# %abao KV<edziona 9.L
Ry!ina 9:# *o3ogra?ia "eridianu C<edziony i trzustki i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de6 II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+# .# ,inbai KV<edziona .L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzyCrodkowy" brzegu 3a<u!+a6 tu= obok 3odstawy 3aznok!ia6 odda<ony o / "" w kierunku doCrodkowy" i na zewnAtrz od kAta 3aznok!ia# Wskazania do nakuwa@Q wzdB!ia brzu!+a6 ko<ka je<itowa6 zaburzenia "iesiA!zkowania6 utrata 3rzyto"noC!i6 nerwi!a de3resyjna6 bezsennoCE6 kosz"ary no!ne i drgawki u dzie!i# 9# %adu KV<edziona 9L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzyCrodkowy" brzegu 3a<u!+a6 okoo ; "" dysta<nie od 3ierwszego stawu Cr>dsto3no83a<!owego i 3oni=ej koC!i 3a<u!+a# Wskazania do nakuwa@Q dys3e3sja6 wzdB!ia brzu!+a6 wy"ioty6 !+oroby gorA!zkowe6 nerwi!a wegetatywna6
nerwi!a <Bkowa6 nerwi!a de3resyjna6 u3oC<edzenie 3a"iB!i6 kon!entra!ji i inte<igen!ji6 !+araktero3atia zwasz!za u dzie!i nieznoCny!+6 zoC<iwy!+6 <eniwy!+ i u3arty!+ Knaku!ia tego 3unktu 3o3rawiajA krA=enie ">zgoweL# /# *aibai KV<edziona /L6 3unkt u"iejs!owiony doCrodkowo i ku doowi od g>wki 3ierwszej koC!i Cr>dsto3ia# Wskazania do nakuwa@Q dys3e3sja6 wzdB!ia je<it6 wy"ioty6 ko<ka =oAdkowa6 =y<aki odbytu6 b><e koC!i Cr>dsto3ia6 3rzekrwienie i obrzBk sto3y6 nerwi!a <Bkowa6 nerwi!a de3resyjna6 3ada!zka# H# Gongsun KV<edziona HL6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzyCrodkowy" brzegu sto3y w zagBbieniu <e=A!y" dysta<nie i ku doowi od 3odstawy Kg>wki b<i=szejL I koC!i Cr>dsto3ia# Wskazania do nakuwa@Q wzdB!ia brzu!+a6 ko<ka =oAdkowa6 ko<ka je<itowa6 dys3e3sja6 nudnoC!i6 wy"ioty6 biegunka6 nadwi8!+niB!ie kostki wewnBtrznej6 b><e Cr>dsto3ia6 obrzBki sto3y6 ob?ite krwawienia "iesiA!zkowe6 trudny 3or>d Kuatwia ak!jB 3orodowAL# ;# S+angYuiu KV<edziona ;L6 3unkt u"iejs!owiony w zagBbieniu6 znajdujA!y" siB ku 3rzodowi i doowi od kostki wewnBtrznej6 w 3oowie <inii A!zA!ej guzek koC!i >dkowatej i wierz!+oek kostki wewnBtrznej# Wskazania do nakuwariQ dys3e3sja6 wzdB!ia brzu!+a6 nudnoC!i6 wy"ioty6 biegunka6 za3ar!ie6 !+oroby tkanki A!znej6 =y<aki Ktak=e i odbytuL6 kur!ze "iBCni ydki6 sztywnoCE i b>< jBzyka6 u!zu!ie uog><nionego zi"na6 obsesje i kosz"ary# 0# Sanyinjiao KV<edziona 0L6 3unkt u"iejs!owiony w do<ny" od!inku 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni 3odudzia na ty<nej krawBdzi koC!i 3isz!ze<owej6 / !uny 3owy=ej wierz!+oka kostki 3rzyCrod8 kowej# Wskazania do nakuwa@Q 3unkt ten us3rawnia !zynnoCE ukadu narzAd>w trawienia i d<atego nakuwany jest w de3resji6 braku aknienia6 wzdB!ia!+ je<it6 kru!zenia!+6 biegunka!+# -est on tak=e wa=ny" 3unkte" gineko<ogi!zny"6 skute!zny" w zaburzenia!+ "iesiA!zkowania6 krwawienia!+ "a!i!zny!+6 bez3odnoC!i oraz w trudny" 3orodzie# I "B=!zyzn za<e!a siB nakuwanie tego 3unktu 3rzy 3rzedw!zesny" wytrysku nasienia# %a<sze wskazania do nakuwa@ toQ neurastenia83sy!+astenia6 bezsennoCE6 nad!iCnienie tBtni!ze6 "ia=d=y!a na!zy@ krwionoCny!+6 b>< gowy i zawroty gowy6 bezwiedne "o!zenie6 no!ne "o!zenie6 b><e narzAd>w 3!iowy!+ zewnBtrzny!+6 zaniki i niedowad "iBCni ko@!zyn do<ny!+# Punkt ten zwany jest tak=e 3unkte" s3otkania trze!+ niewiast K<ub 3unkte" ku"oszekL a tak=e urody kobie!ej# :# %iji KV<edziona 1L6 3unkt ten jest u"iejs!owiony w 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni 3odudzia6 tu= 3oza ty<nA krawBdziA koC!i 3isz!ze<owej6 1 !un>w 3owy=ej wierz!+oka kostki wewnBtrznej oraz / !uny 3oni=ej 3unktu ,in<ingAuan KV<edziona 2L# Wskazania do nakuwa@Q dys3e3sja6 wzdB!ia je<it6 biegunka6 obrzBki6 nietrzy"anie "o!zu i 3rzedw!zesny wytrysk nasienia# 1# ,in<ingAuan KV<edziona 2L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni 3odudzia6 3oni=ej stawu ko<anowego6 na ty<ny" brzegu trzonu koC!i 3isz!ze<owej w "iejs!u 3rzejC!ia w od!inek do<ny kyk!ia wewnBtrznego tej koC!i# Wskazania do nakuwa@Q bezwiedne oddawanie "o!zu6 "o!zenie no!ne6 3rzedw!zesny wytrysk6 nasieniotok6 b>< zewnBtrzny!+ narzAd>w 3!iowy!+6 obrzBki6 wzdB!ia brzu!+a i biegunka# 'akuwanie tego 3unktu za<e!a siB sz!zeg><nie w !+oroba!+ je<ita grubego# 2# Oue+ai KV<edziona .GL6 tzw# "orze krwi6 zwany tak=e 3unkte" .GG swBdze@# Punkt u"iejs!owiony na 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni uda6 9 !uny 3owy=ej kAta wewnBtrznego g>rnego brzegu rze3ki na wysokoC!i do<nego od!inka gowy wewnBtrznej "iBCnia !zworogowego# Powsze!+nie <oka<izuje siB ten 3unkt kadA! 3rawA do@ badajA!ego na <ewe ko<ano badanego6 a <ewA do@ na jego 3rawe ko<ano# Konie! k!iuka badajA!ego wska=e wtedy 3unkt Oue+ai# Wskazania do nakuwa@Q zaburzenia !yk< wewnBtrznej 3owierz!+ni uda i stawu ko<anowego# .G# %e+eng KV<edziona .;L6 3unkt u"iejs!owiony na 3owoka!+ brzuszny!+6 na 3ozio"ie 3B3ka6 w od<egoC!i H !un>w od niego# Wskazania do nakuwa@Q ko<ka je<itowa6 za3ar!ie6 biegunka# ..# %abao KV<edziona 9.L6 ina!zej Wie<ki ZarzAd!a6 Wie<ki KsiA=B# -est to 3unkt zwany Wie<ki" $oF wedug trady!yjnej "edy!yny !+i@skiej "a on "ieE 3oA!zenie z wszystki"i "eridiana"i g>wny"i# Punkt ten u"iejs!owiony jest na bo!znej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej w <inii Crodkowo83a!+owej6 w TI 3rzestrzeni "iBdzy=ebrowej#
Wskazania do nakuwa@Q b>< w k<at!e 3iersiowej i w oko<i!y 3od=ebrza6 !+oroby wAtroby6 kaszewny Regu<ator Przedni D -enn &o .HL Punkt zgodnoC!i ty<nej D Oins+u KPB!+erz "o!zowy .;L Czas najwy=szej aktywnoC!i D godz# ..GG8./GG &eridian wy!+odzi ze Crodka ser!a i dziery!+ 3ierwsza biegnie 3rzez 3rze3onB do je<ita !ienkiego6 druga kieruje siB ku g>rze wzdu= 3rzeyku i garda do oka6 a ostatnia do 3u!6 skAd 3o3rzez C!ianB k<atki 3iersiowej do dou 3a!+owego i da<ej wzdu= 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni ko@!zyny g>rnej do 3iAtego 3a<!a6 na kt>ry" ko@!zy siB u 3odstawy 3aznok!ia 3o stronie 3ro"ieniowej# *utaj w 3unk!ie S+ao!+ong A!zy siB z "eridiane" je<ita !ienkiego# 'a "eridianie ser!a roz"iesz!zony!+ jest 2 3unkt>w Kry!ina 91L# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty .# S+ao+ai KSer!e /L6 9# $ingdao KSer!e HL6 /# *ong<i KSer!e ;L6 3unkt $o K3rze3ustowyL6 H# ,inPi KSer!e 0L6 3unkt Oi Kk<u!zowyL6 ;# S+en"en KSer!e :L6 3unkt us3okajajA!y KsedatywnyL6 0# S+ao!+ong KSer!e 2L6 3unkt sty"u<ujA!y#
Ry!ina 91# *o3ogra?ia "eridianu ser!a i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de6 II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+#
.# S+ao+ai KSer!e /L zwany 3unkte" radoC!i =y!ia# Punkt ten jest u"iejs!owiony w zgiB!iu ok!iowy" na ko@!u ?adu ok!iowego 3o stronie 3rzyCrodkowej tu= 3rzed nadkyk!ie" 3rzyCrodkowy" koC!i ra"ieniowej# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y ser!a6 !zBstoskur!z na3adowy6 !+oroba wie@!owa ser!a6 dr=enie 3rzedra"ienia6 kur!ze i 3rzykur!zB w stawie ok!iowy"6 nerwi!a de3resyjna i osabienie 3a"iB!i#
9# $ingdao KSer!e HL6 3unkt u"iejs!owiony na 3owierz!+ni doniowej 3rzedra"ienia 3o stronie 3ro"ieniowej C!iBgna zgina!za ok!iowego nadgarstka6 . .\9 !una 3owy=ej ?adu 3o3rze!znego nadgarstka# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y ser!a6 koatanie ser!a6 !+oroba wie@!owa ser!a6 naga utrata gosu oraz kur!ze "iBCni 3rzedra"ienia# /# *ong<i KSer!e ;L6 3unkt u"iejs!owiony na doniowej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia6 3o stronie 3ro"ieniowej C!iBgna z#inacza. ok!iowego nadgarstka6 < !un 3owy=ej ?adu 3o3rze!znego nadgarstka# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y ser!a6 koatanie ser!a6 zawroty gowy6 b>< o!zu6 b>< w nadgarstku6 gwatowna !+ry3ka6 sztywnoCE i drBtwienie jBzyka# H# ,inPi KSer!e 0L6 3unkt u"iejs!owiony na 3owierz!+ni doniowej 3rzedra"ienia6 3o stronie 3ro"ieniowej C!iBgna z#inacza ok!iowego nadgarstka6 .\9 !una 3owy=ej ?adu 3o3rze!znego nadgarstka# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y ser!a6 koatanie ser!a6 !zBstoskur!z na3adowy6 no!ne 3oty6 !zkawka i neurastenia# ;# S+en"en KSer!e :L6 tzw# wrota bog>w6 3unkt u"iejs!owiony na ok!iowej stronie zgiB!ia nadgarstka6 na 3ro"ieniowej krawBdzi koC!i gro!+owatej i 3o stronie 3ro"ieniowej C!iBgna zgina!za ok!iowego nadgarstka# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y ser!a6 koatanie ser!a6 bezsennoCE6 nerwi!a <Bkowa6 +isteria6 stan 3obudzenia6 3ada!zka6 nad!iCnienie i ta!+y!ardia# 0# S+ao!+ong KSer!e 2L6 3unkt u"iejs!owiony 3o 3ro"ieniowej stronie "aego Ktj# TL 3a<!a6 / "" w kierunku doCrodkowy" i 3ro"ieniowy" od kAta 3odstawy 3aznok!ia# Wskazania do nakuwaniaQ za3aCE6 utrata 3rzyto"noC!i6 brady!ardia6 +y3otonia6 nerwi!a de3resyjna6 !+oroby gorA!zkowe# S+ao!+ong jest 3unkte" reani"a!yjny"#
I@ M#5!)!*+ #l!4* "!#+6!#'o ;J@C@<

Punkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL D Guanyuan KG>wny Regu<ator Przedni D -enn &o HL6 Punkt zgodnoC!i ty<nej D Oiao!+angs+u KPB!+erz &o!zowy 9:L6 Czas najwy=szej aktywnoC!i D godz# ./GG8.;GG# &eridian je<ita !ienkiego wybiega z 3unktu S+aoze6 u"iejs!owionego 3o stronie zewnBtrznej nasady 3aznok!ia T 3a<!a doni6 biegnie wzdu= bo!znej 3owierz!+ni tego 3a<!a6 a nastB3nie wzdu= T koC!i Cr>drB!za 3o stronie ok!iowej do wyrostka ry<!owatego koC!i ok!iowej# Sta"tAd kieruje siB 3o stronie wy3rostnej ko@!zyny g>rnej6 3o!zAtkowo wzdu= ty<nej 3owierz!+ni ra"ienia a= do stawu barkowego# 'astB3nie <iniA zygzakowatA 3rzekra!za o3atkB i do!+odzi do 3unktu %az+ui KG>wny Regu<ator *y<ny .HL6 a sta"tAd z"ieniajA! kierunek dostaje siB do dou nadoboj!zykowego i dzierna gaAJ 3odA=a wzdu= szyi do 3o<i!zka i ko@!zy siB tu= 3rzed
Ry!ina 92# *o3ogra?ia "eridianu je<ita !ienkiego i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de6 II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
skrawkie" KtragusL u!+a w 3unk!ie *inggong K-e<ito !ienkie .2L# Po drodze oddaje dwie gaAzki do zewnBtrznego i wewnBtrznego kAta oka A!zA! siB z 3unkte" -ing"ing KPB!+erz &o!zowy .L# 'a<e=y tak=e zazna!zyE6 =e gaAJ do<na "eridianu6 do!+odzA!a do je<ita !ienkiego6 oddaje dodatkowA gaAzkB biegnA!A wzdu= uda do 3unktu OiajuPu KMoAdek /2L na 3odudziu6 3rzyna<e=nego do gru3y 3unkt>w tzw# do<nego "orza# &eridian je<ita !ienkiego <i!zy .2 3unkt>w Kry!ina 92L# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty .# S+aoze K-e<ito !ienkie .L6 9# NouPi K-e<ito !ienkie /L6 3unkt tonizujA!y6 /# Nand8Wangu K-e<ito !ienkie HL6 3unkt Jr>dowy6 b H# ,ang<ao K-e<ito !ienkie 0L6 3unkt Oi Kk<u!zowyL6 ;# Z+iz+eng K-e<ito !ienkie :L6 3unkt $o K3rze3ustowyL6 0# Kia!+ai K-e<ito !ienkie 1L6 3unkt us3okajajA!y6 sedatywny6 :# 'aos+u K-e<ito !ienkie .GL6 1# -ianz+ongs+u K-e<ito !ienkie .;L6 2# *ianrong K-e<ito !ienkie .:L6 .G# Zuan<iao K-e<ito !ienkie .1L6 ..# *inggong K-e<ito !ienkie .2L#
To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+#
.# S+aoze K-e<ito !ienkie .L6 3unkt u"iejs!owiony na "ay" 3a<!u tu= 3rzy nasadzie 3aznok!ia 3o stronie ok!iowej6 odda<ony o / "" od kAta zewnBtrznego 3aznok!ia w kierunku doCrodkowy" i na zewnAtrz# Wskazania do nakuwaniaQ o"d<enie6 za3aCE6 za3a<enie C<uz>wki garda6 !+oroby gorA!zkowe6 za3a<enie s3oj>wki6 z"Btnienie rog>wki6 niedostate!zna <akta!ja6 b>< zBb>w6 trAdzik6 nie=yt nosa# 9# NouPi K-e<ito !ienkie /L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni doni 3o stronie ok!iowej6 3oni=ej i nie!o doCrodkowo od g>wki T stawu Cr>drB!zno3a<!owego# Wskazania do
nakuwaniaQ ostry b>< karku i 3oty<i!y6 krB!z karku6 b>< gowy6 za3a<enie s3oj>wek6 za3a<enie rog>wki6 niedosu!+6 szu" i dzwonienie w usza!+6 3ada!zka i no!ne 3oty# /# Nand8Wangu K-e<ito !ienkie HL6 3unkt u"iejs!owiony na ok!iowy" brzegu doni w zagBbieniu 3o"iBdzy T koC!iA Cr>drB!za i koC!iA tr>jkAtnA# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy6 za3a<enie staw>w 3a<!>w6 !+oroby gorA!zkowe6 !+oroby wAtroby i wore!zka =>!iowego# H# ,ang<ao K-e<ito !ienkie 0L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie nadgarstka 3o stronie 3ro"ieniowej wyrostka ry<!owatego koC!i ok!iowej# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy6 krB!z karku i szyi6 rwA!e b><e karku6 osabienie wzroku# Punkt ten "a "ieE dziaanie od"adzajA!e i regenerujA!e# ;# Z+inz+ang K-e<ito !ienkie :L6 3unkt u"iejs!owiony na brzegu ok!iowy" 3rzedra"ienia6 ; !un>w 3owy=ej 3unktu ,ang<ao# Wskazania do nakuwaniaQ krB!z karku6 kur!z "iBCni 3rzedra"ienia6 zaburzenia !zu!iowe i ru!+owe ko@!zyny g>rnej6 nerwi!a <Bkowa i de3resyjna# 0# Oiao+ai K-e<ito !ienkie 1L6 3unkt u"iejs!owiony na ty<nej 3owierz!+ni stawu ok!iowego w zagBbieniu 3o"iBdzy nadkyk8!ie" 3rzyCrodkowy" a wyrostkie" ok!iowy"# Wskazania do nakuwaniaQ b>< barku6 szyi i karku6 b>< zBb>w6 stany za3a<ne dziAse6 obrzBk 3o<i!zka6 3ada!zka# :# 'aos+u K-e<ito !ienkie .GL6 3unkt u"iejs!owiony 3oni=ej grzebienia o3atki tu= nad ?ade" sk>rny" 3a!+owy"# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie stawu barkowego6 za3a<enie s3<otu barkowego6 ograni!zenie ru!+>w rBki# Punkt ten "a r>wnie= dziaanie od!+udzajA!e# 1# -ianz+ongs+u K-e<ito !ienkie .;L6 3unkt u"iejs!owiony na karku na wysokoC!i wyrostka oC!istego si>d"ego krBgu szyjnego6 w od<egoC!i 9 !un>w od "eridianu G>wnego Regu<atora *y<nego# Wskazania do nakuwaniaQ kasze<6 dy!+awi!a oskrze<owa6 nerwob>< s3<otu barkowego6 krB!z szyi i karku# 2# *ianrong K-e<ito !ienkie .:L6 3unkt u"iejs!owiony 3oza kAte" =u!+wy w zagBbieniu na 3rzedni" brzegu "iBCnia "ostkowo88sutkowo8oboj!zykowego# Wskazania do nakuwaniaQ niedosu!+6 szu" i dJwiB!zenie w usza!+6 za3a<enie garda6 "igdak>w i krtani# Punkt ten "a tak=e dziaanie re<aksujA!e Kod3rB=a6 us3okaja i usy3iaL# .G# Zuan<iao K-e<ito !ienkie .1L6 3unkt u"iejs!owiony na 3o<i!zku w zagBbieniu 3oni=ej koC!i jarz"owej6 w <inii 3ionowej 3rzebiegajA!ej 3rzez zewnBtrzny brzeg kostnego o!zodou# Wskazania do nakuwaniaQ 3ora=enie nerwu twarzowego6 nerwob>< nerwu tr>jdzie<nego6 b>< zBb>w6 tiki i 3rzykur!zB "iBCni twarzy# ..# *inggong K-e<ito !ienkie .2L6 3unkt u"iejs!owiony tu= 3rzed u!+e" w zagBbieniu "iBdzy skrawkie" K*ragusL i stawe" =u!+wowy"# Wskazania do nakuwaniaQ osabienie su!+u6 szu" w usza!+6 za3a<enie u!+a Crodkowego i 3rzewodu su!+owego zewnBtrznego6 b><e u!+a#
J@ M#5!)!*+ 31".#57* /o"7o0#'o ;P@M@<

Punkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL D Z+ongji KG>wny Regu<ator Przedni D -enn &o /L6 Punkt zgodnoC!i ty<nej D Pangguangs+u KPB!+erz "o!zowy 91L6 Czas "aksy"a<nej aktywnoC!i D godz# .;GG8.:GG# &eridian 3B!+erza "o!zowego wy!+odzi z 3unktu -ing"ing tu= 3rzy wewnBtrzny" kA!ie oka6 skAd biegnie ku g>rze 3rzez !zoo i oko<i!B !ie"ieniowA do wierz!+oka !zaszki6 r>wno<eg<e do "eridianu g>wnego regu<atora ty<nego K*ou &oL odda<ony od niego o . .\9 !una# d wierz!+oka !zaszki biegnie w d> do 3oty<i!y i karku# 'a wierz!+oku !zaszki "eridian daje gaAzkB do 3unktu 7ai+ui na "eridianie g>wnego regu<atora ty<nego6 skAd wybiega odrBbna gaAzka do oko<i!y skroniowej# &eridian 3B!+erza "o!zowego w 3unk!ie *ianz+u u"iejs!owiony tu= 3oni=ej 3oty<i!y6 w od<egoC!i .\/ !una od <inii Crodkowej ty<nej6 rozdzie<a siB na dwa 3nie biegnA!e r>wno<eg<e do siebie# -eden z ty!+ 3ni biegnie w od<egoC!i . .\9 !una od ty<nej <inii Crodkowej6 a drugi zewnBtrzny w od<egoC!i / !un>w# Kana 3rzyCrodkowy biegnie ku doowi do 3ozio"u H otworu koC!i krzy=owej6 a nastB3nie skrB!a ku g>rze6 do 3unktu 3oo=onego nad 3ierwszy" otwore" koC!i krzy=owej6 odda<onego od <inii Crodkowej ty<nej o /\H !una# d tego "iejs!a "eridian kieruje siB w d> biegnA! 3o!zAtkowo r>wno<eg<e do <inii Crodkowej ty<nej6 a 3>Jniej tu= 3owy=ej ?adu 3oC<adkowego skrB!a na zewnAtrz do 3unktu C+eng8?u KPB!+erz "o!zowy /0L usytuowanego w Crodku 3o3rze!znego ?adu 3oC<adkowego# dtAd biegnie on na ty<nej 3owierz!+ni uda do dou 3odko<anowego6 gdzie A!zy siB z drugi" 3nie"# %rugi 3ie@
biegnie od karku ku doowi a= do 3oC<adka w od<egoC!i / !un>w od <inii Crodkowej ty<nej6 a sta"tAd 3o ty<nej 3owierz!+ni uda do dou 3odko<anowego# W ty" "iejs!u oba 3nie zbiegajA siB w jeden
Ry!ina /G# *o3ogra?ia "eridianu 3B!+erza "o!zowego i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de6 II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
ws3><ny "eridian6 kt>ry kieruje siB 3o ty<nej 3owierz!+ni 3odudzia do zewnBtrznej kostki6 kt>rA "ija od ty<u i dou# Ko@!owy od!inek tego "eridianu biegnie wzdu= zewnBtrznego brzegu sto3y do T 3a<!a a= do 3unktu Z+iyin u 3odstawy 3aznok!ia tu= obok jego zewnBtrznego kAta# &eridian 3B!+erza "o!zowego <i!zy 0: 3unkt>w Kry!ina /GL# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty .# -ing"ing KPB!+erz "o!zowy <L6 9# Zanz+u KPB!+erz "o!zowy 9L6 /# *ongtian KPB!+erz "o!zowy :L6 H# *ianz+u KPB!+erz "o!zowy .GL6 ;# %as+u KPB!+erz "o!zowy ..L6 0# Seis+u KPB!+erz "o!zowy ./L6 3unkt zgodnoC!i 3u!6 :# -ueyins+u KPB!+erz "o!zowy .HL6 3unkt zgodnoC!i osierdzia6 1# Oins+u KPB!+erz "o!zowy .;L6 3unkt zgodnoC!i ser!a6 2# Gans+u KPB!+erz "o!zowy .1L6 3unkt zgodnoC!i wAtroby6 .G# %ans+u KPB!+erz "o!zowy .2L6 3unkt zgodnoC!i wore!zka =>!iowego6
..# Pis+u KPB!+erz "o!zowy 9GL6 3unkt zgodnoC!i C<edziony6 .9# Weis+u KPB!+erz "o!zowy 9.L6 3unkt zgodnoC!i =oAdka6 ./# Sanjiaos+u KPB!+erz "o!zowy 99L6 3unkt zgodnoC!i 3otr>jnego ogrzewa!za6 .H# S+ens+u KPB!+erz "o!zowy 9/L6 3unkt zgodnoC!i nerki6 .;# %a!+angs+u KPB!+erz "o!zowy 9;L6 3unkt zgodnoC!i je<ita grubego6 .0# Oiao!+angs+u KPB!+erz "o!zowy 9:L6 3unkt zgodnoC!i je<ita !ienkiego6 .:# Pangguangs+u KPB!+erz "o!zowy 91L6 3unkt zgodnoC!i 3B!+erza "o!zowego6 .1# S+ang<iao KPB!+erz "o!zowy /.L6 3unkt ostatniej "odoC!i6 .2# C+eng?u KPB!+erz "o!zowy /0L6 9G# Weiz+ong KPB!+erz "o!zowy HGL6 9.# Gao+uangs+u KPB!+erz "o!zowy H/L6 99# Z+is+i KPB!+erz "o!zowy ;9L6 9/# Z+ibian KPB!+erz "o!zowy ;HL6 9H# C+engs+an KPB!+erz "o!zowy ;:L6 9;# Seiyang KPB!+erz "o!zowy ;1L6 3unkt $o K3rze3ustowyL6 90# Kun<un KPB!+erz "o!zowy 0GL6 9:# S+en"ai KPB!+erz "o!zowy 09L6 91# -in"en KPB!+erz "o!zowy 0/L6 3unkt Oi Kk<u!zowyL6 92# -iggu KPB!+erz "o!zowy 0HL6 3unkt Jr>dowy6 /G# S+ugu KPB!+erz "o!zowy 0;L6 3unkt us3okajajA!y KsedatywnyL6 /.# Z+iyin KPB!+erz "o!zowy 0:L6 3unkt tonizujA!y#
To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+# .# -ing"ing KPB!+erz "o!zowy .L6 3unkt u"iejs!owiony 9 "" do wewnAtrz i ku g>rze od wewnBtrznego kAta oka6 tu= obok 3rzy Crodkowego brzegu krawBdzi o!zodou# Wskazania do nakuwaniaQ 3rzekrwienie gaek o!zny!+6 zawienie6 za3a<enie s3oj>wek6 za3a<enie siatk>wki6 kurza C<e3ota6 da<toniz"# 9# Zanz+u KPB!+erz "o!zowy 9L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzy8Crodkowej krawBdzi uku brwiowego# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy6 nerwob>jdzie<nego6 za3a<enie s3oj>wek6 zawienie6 za3a<enie zatoki !zoowej6 kurza C<e3ota i 3ora=enie nerwu twarzowego# /# *ongtian KPB!+erz "o!zowy :L6 3unkt u"iejs!owiony na wierz!+oku gowy w od<egoC!i H !un>w od 3rzedniej <inii wos>w6 . .\9 !una do boku od "eridianu g>wnego regu<atora ty<nego# Wskazania do nakuwaniaQ b><e gowy6 zawroty gowy6 nie=yt nosa6 krwawienie z nosa6 o3adanie 3owiek6 nerwob>< nerwu tr>jdzie<nego# H# *ianz+u KPB!+erz "o!zowy .GL6 3unkt u"iejs!owiony w g>rnej !zBC!i karku6 na "iBCniu !zworobo!zny"6 .\9 !una 3owy=ej ty<nej <inii wos>w6 w od<egoC!i . .\/ !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ b><e gowy w oko<i!y 3oty<i!y6 wz"o=one na3iB!ie "iBCni karku6 krB!z karku6 katar nosa6 ze ukrwienie ">zgu6 bezsennoCE# ;# %as+u KPB!+erz "o!zowy ..L6 3unkt u"iejs!owiony na do<nej 3owierz!+ni karku6 na wysokoC!i do<nego brzegu wyrostka oC!istego I krBgu 3iersiowego6 w od<egoC!i . .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby koC!i i staw>w6 b>< gowy6 zawroty gowy6 wz"o=one bo<esne na3iB!ie "iBCni karku6 b>< w oko<i!y o3atki6 kasze< i skonnoCE do zaziBbie@# 0# Seis+u KPB!+erz "o!zowy ./L6 3unkt u"iejs!owiony na ty<nej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej na wysokoC!i wyrostka oC!istego trze!iego krBgu 3iersiowego6 w od<egoC!i . .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ dy!+awi!a oskrze<owa6 kasze<6 dusznoCE6 krwio3<u!ie6 za3a<enie oskrze<i6 stany gorA!zkowe6 no!ne 3oty6 der"atozy o3orne na <e!zenie konwen!jona<ne# Punkt Seis+u zwany jest tak=e 3unkte" .GG tru!izn# :# -ueyins+u KPB!+erz "o!zowy .HL6 3unkt u"iejs!owiony jest na ty<nej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej na wysokoC!i wyrostka oC!istego H krBgu 3iersiowego6 w od<egoC!i . .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ b><e w oko<i!y ser!a6 koatanie ser!a6 za3a<enie osierdzia6 nudnoC!i6 wy"ioty6 nerwi!a <Bkowa#
1# Oins+u KPB!+erz "o!zowy .;L6 3unkt u"iejs!owiony na ty<nej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej na wysokoC!i wyrostka oC!istego ; krBgu 3iersiowego6 w od<egoC!i . .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ bi!ie i koatanie ser!a6 nerwi!a <Bkowa6 nerwi!a de3resyjna6 +isteria6 osabienie 3a"iB!i i 3ada!zka# 2# Gans+u KPB!+erz "o!zowy .1L6 3unkt u"iejs!owiony na ty<nej 3owierz!+ni C!iany k<atki 3iersiowej6 na wysokoC!i wyrostka oC!istego 2 krBgu 3iersiowego6 w od<egoC!i . .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie wore!zka =>!iowego6 b>< w oko<i!y 3rawego 3od=ebrza6 3rzew<eky nie=yt =oAdka6 za3a<enie s3oj>wek6 !+oroby o!zu6 kurza C<e3ota i 3sy!+onerwi!a# .G# %ans+u KPB!+erz "o!zowy .2L6 3unkt u"iejs!owiony na ty<nej 3owierz!+ni C!iany k<atki 3iersiowej6 na wysokoC!i wyrostka oC!istego .G krBgu 3iersiowego6 w od<egoC!i . .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ b><e w 3rawy" 3od=ebrzu6 za3a<enie wore!zka =>!iowego i wAtroby6 =>ta!zka6 nerwi!a <Bkowa i ?obie# ..# Pis+u KPB!+erz "o!zowy 9GL6 3unkt u"iejs!owiony na 3owierz!+ni ty<nej C!iany k<atki 3iersiowej6 na wysokoC!i wyrostka oC!istego .. krBgu 3iersiowego6 w od<egoC!i . .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ niestrawnoCE6 !+oroby =oAdkowo88 je<itowe6 wy"ioty6 biegunka6 !+oroby dr>g =>!iowy!+6 za3a<enie trzustki6 !+oroba wrzodowa =oAdka# .9# Weis+u KPB!+erz "o!zowy 9.L6 3unkt u"iejs!owiony na 3owierz!+ni ty<nej C!iany k<atki 3iersiowej6 na wysokoC!i wyrostka oC!istego .9 krBgu 3iersiowego6 w od<egoC!i . .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ niestrawnoCE6 nudnoC!i6 wy"ioty6 b><e =oAdka6 !+oroba wrzodowa =oAdka6 nie=yt =oAdka6 za3a<enie trzustki# ./# Sanjiaos+u KPB!+erz "o!zowy 99L6 3unkt u"iejs!owiony na 3owierz!+ni ty<nej tuowia na wysokoC!i wyrostka oC!istego < krBgu <BdJwiowego6 w od<egoC!i . .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ niestrawnoCE6 wy"ioty6 biegunka6 wzdB!ia brzu!+a6 kru!zenia6 nietrzy"anie "o!zu6 <u"bago6 obrzBki ko@!zyn do<ny!+# .H# S+ens+u KPB!+erz "o!zowy 9/L6 3unkt u"iejs!owiony w oko<i!y <BdJwiowej na wysokoC!i wyrostka oC!istego drugiego krBgu <BdJwiowego6 w od<egoC!i . .\9 !una od "eridianu g>wnego regu<atora ty<nego# Wskazania do nakuwaniaQ b>< <BdJwi i krBgosu3a <BdJwiowego6 "i"owo<ne "o!zenie6 "o!zenie no!ne6 nasieniotok6 i"3oten!ja6 zaburzenia !yk<u "iesiA!zkowego6 u3awy6 niedosu!+6 dzwonienie w usza!+ i obrzBk 3owok brzuszny!+# .;# %a!+angs+u KPB!+erz "o!zowy 9;L6 3unkt u"iejs!owiony w oko<i!y <BdJwiowej na wysokoC!i wyrostka oC!istego H krBgu <BdJwiowego6 w od<egoC!i . .\9 !una od "eridianu g>wnego regu<atora ty<nego# Wskazania do nakuwaniaQ bo<esne na3iB!ie "iBCni oko<i!y <BdJwiowo8krzy=owej6 b><e korzeniowe oko<i!y <BdJwiowej6 !+oroby je<ita grubego6 za3ar!ie sto<!a6 biegunka6 zaburzenia de?eka!ji6 =y<aki odbytu# .0# Oiao!+angs+u KPB!+erz "o!zowy 9:L6 3unkt u"iejs!owiony w oko<i!y krzy=owej na 3ozio"ie 3ierwszego otworu krzy=owego6 w od<egoC!i . .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej w zagBbieniu 3o"iBdzy ko<!e" biodrowy" ty<ny" i koC!iA krzy=owA# Wskazania do nakuwaniaQ nie=yt je<it6 ko<ka je<itowa6 biegunka6 za3ar!ia6 wzdB!ia je<it6 nietrzy"anie "o!zu6 nasieniotok6 b>< oko<i!y krzy=owo8biodrowej# .:# Pangguangs+u KPB!+erz "o!zowy 91L6 3unkt u"iejs!owiony w oko<i!y krzy=owej na wysokoC!i 9 otworu koC!i krzy=owej6 w od<egoC!i . .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie 3B!+erza "o!zowego6 nietrzy"anie "o!zu6 zaburzenia oddawania "o!zu6 zaburzenia wytrysku nasienia6 za3ar!ie6 biegunka6 b><e w oko<i!y krzy=owej i <BdJwiowej# .1# S+ang<iao KPB!+erz "o!zowy /.L6 3unkt u"iejs!owiony w oko<i!y krzy=owej6 3onad < otwore" koC!i krzy=owej6 w 3oowie od<egoC!i "iBdzy ty<ny" g>rny" ko<!e" koC!i biodrowej oraz "eridiane" G>wny" Regu<atore" *y<ny"# Wskazania do nakuwaniaQ b><e w oko<i!y koC!i krzy=owej i ogonowej6 <u"bago6 zaburzenia w oddawaniu "o!zu6 za3a<enie 3B!+erza
"o!zowego6 za3ar!ia6 !+oroby jajnik>w# Punkt ten zwany jest 3unkte" ostatniej "odoC!i6 "a dziaaE u kobiet regenerujA!e i od"adzajA!e i d<atego za<e!a siB nakuwaE go u ka=dej 3a!jentki 3o HG roku =y!ia# .2# C+eng?u KPB!+erz "o!zowy /0L6 3unkt u"iejs!owiony w Crodku ?adu 3oC<adkowego w "iejs!u s3otkania trze!+ "iBCniQ 3oC<adkowego wie<kiego6 dwugowego uda i 3>C!iBgnistego# Wskazania do nakuwaniaQ b><e w oko<i!y <BdJwiowej6 krzy=owej6 3oC<adkowej i udowej6 guzki krwawni!owe odbytu# 9G# Weiz+ong KPB!+erz "o!zowy HGL6 3unkt u"iejs!owiony w Crodku dou 3odko<anowego6 "iBdzy C!iBgna"i "iBCni dwugowego uda oraz 3>C!iBgnistego# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y <BdJwiowo8krzy=owej6 b>< stawu ko<anowego i 3odudzia6 !+ro"anie 3rzestankowe6 niedowad ko@!zyny do<nej6 nietrzy"anie "o!zu6 za3ar!ie6 biegunka# 9.# Gao+uangs+u KPB!+erz "o!zowy H/L6 3unkt u"iejs!owiony na ty<nej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej na wysokoC!i wyrostka oC!istego !zwartego krBgu 3iersiowego6 w od<egoC!i / !un>w od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ kasze<6 za3a<enie oskrze<i6 krwio3<u!ie6 dy!+awi!a oskrze<owa6 neurastenia6 osabienie 3a"iB!i6 stany wy!zer3ania# Punkt ten "a "obi<izowaE korB nadner!zy i d<atego nazywajA go 3unkte" kortyzonowy"# 99# Z+isi KPB!+erz "o!zowy ;9L6 3unkt u"iejs!owiony w oko<i!y <BdJwiowej na wysokoC!i wyrostka oC!istego drugiego krBgu <BdJwiowego6 w od<egoC!i / !un>w od "eridianu G>wnego Regu<atora *y<nego# Wskazania do nakuwaniaQ bo<esne na3iB!ie "iBCni <BdJwi K<u"bagoL6 b><e korzeniowe oko<i!y <BdJwiowej6 i"3oten!ja6 nasieniotok6 zaburzenia w oddawaniu "o!zu# 9/# Z+ibian KPB!+erz "o!zowy ;HL6 3unkt u"iejs!owiony w do<ny" od!inku oko<i!y <BdJwiowej na 3ozio"ie H otworu koC!i krzy=owej6 w od<egoC!i / !un>w od "eridianu G>wnego Regu<atora *y<nego# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y <BdJwiowo8krzy=owej6 niedowad "iBCni ko@!zyny do<nej6 zaniki "iBCni ko@!zyny do<nej6 =y<aki odbytu# 9H# C+engs+an KPB!+erz "o!zowy ;:L6 3unkt u"iejs!owiony na ty<nej 3owierz!+ni 3odudzia6 w "iejs!u 3rzejC!ia "iBCnia brzu!+atego ydki w C!iBgno A!+i<<esa6 w sz!zy!ie kAta obu 3as" "iBCnia w <inii Crodkowej6 okoo 1 !un>w 3oni=ej 3unktu Weiz+ong u"iejs!owionego w Crodku dou 3odko<anowego# Wskazania do nakuwaniaQ kur!ze "iBCni ydek6 b><e 3odudzia6 b><e <BdJwi6 niedowad "iBCni 3odudzia6 za3ar!ie sto<!a6 =y<aki odbytu# 9;# Seiyang KPB!+erz "o!zowy ;1L6 3unkt u"iejs!owiony na ty<nej 3owierz!+ni 3odudzia6 < !un 3oni=ej 3unktu C+engs+an i < !un na zewnAtrz6 : !un>w 3owy=ej 3unktu Kun<un za kostkA bo!znA# Wskazania do nakuwaniaQ osabienie "iBCni 3odudzia6 niedowad "iBCni 3odudzia6 obrzBki ko@!zyny do<nej6 b>< 3odudzia# Punkt ten zwie siB tak=e 3unkte" wz<otu6 tan!erek6 ku<is>w6 s3ortow!>w6 a<bowie" znako"i!ie us3rawnia "iBCnie ko@!zyny do<nej# 90# Kun<un KPB!+erz "o!zowy 0GL6 3unkt u"iejs!owiony jest w zagBbieniu "iBdzy kostkA bo!znA oraz C!iBgne" A!+i<<esa# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy6 b>< szyi karku6 rwa ku<szowa6 b>< 3iBty6 trudny 3or>d# Kun<un jest uwa=any za uniwersa<ny 3unkt 3rze!iwb><owy# 9:# S+en"ai KPB!+erz "o!zowy 09L6 3unkt u"iejs!owiony tu= 3oni=ej do<nego brzegu kostki bo!znej# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy6 zawroty gowy6 bezsennoCE6 3ada!zka6 nie3ok>j# 91# -in"en KPB!+erz "o!zowy 0/L6 3unkt u"iejs!owiony w zagBbieniu 3oza nasadA Kg>wkA b<i=szAL T koC!i Cr>dsto3ia6 obok koC!i szeC!iennej nie!o ku 3rzodowi i ku doowi od 3unktu S+en"ai# Wskazania do nakuwaniaQ drgawki u dzie!i6 3ada!zka6 b>< w oko<i!y kostki bo!znej6 b>< gowy# 92# -iggu KPB!+erz "o!zowy 0HL6 3unkt u"iejs!owiony na bo!zny" brzegu sto3y6 3oni=ej guzowatoC!i T koC!i Cr>dsto3ia# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy6 krB!z karku6 b><e oko<i!y <BdJwiowej i ko@!zyn do<ny!+6 drgawki u dzie!i6 3ada!zka# /G# S+ugu KPB!+erz "o!zowy 0;L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!zny" brzegu sto3y6 doCrodkowo i 3oni=ej g>wki T koC!i Cr>dsto3ia# Wskazania do nakuwaniaQ b><e i zawroty gowy6 bo<esne na3iB!ie "iBCni karku6 stany "aniaka<ne6 3ada!zka# Punkt ten 3o3rawia nastr>j i d<atego zwA go 3unkte" 3o!ie!+y# /.# Z+iyin
KPB!+erz "o!zowy 0:L6 3unkt u"iejs!owiony jest na bo!zny" brzegu T 3a<!a obok nasady 3aznok!ia6 odda<ony / "" od kAta zewnBtrznego 3aznok!ia w kierunku doCrodko8wy" i bo!zny"# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy6 b>< "iBCni karku6 krwawienie z nosa6 b><e gaki o!znej6 3ie!zenie 3odeszwy sto3y6 trudny 3or>d6 nerwi!a de3resyjna#
K@ M#5!)!*+ +#56! ;N<

Punkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL D -ing"en KWore!zek =>!iowy 9;L6 Punkt zgodnoC!i ty<nej D S+ens+u KPB!+erz "o!zowy 9/L6 Czas najwy=szej aktywnoC!i D godz# .:GG8.2GG# &eridian nerki wy!+odzi s3od T "aego 3a<!a na sto3ie i 3rzebiega skoCnie 3o 3rzedniej !zBC!i 3odeszwy do 3unktu ,ong8Yuan6 znajdujA!ego siB w zagBbieniu "iBdzy II i III koC!iA Cr>dsto3ia na <inii 3rostej biegnA!ej od 3odstawy II 3a<!a do Crodka 3iBty6 w 3unk!ie 3rzejC!ia w od!inek Crodkowy 3rzedniego od!inka stanowiA!ego .\/ dugoC!i tej <inii# W da<szy" 3rzebiegu "eridian kieruje siB do guzowatoC!i koC!i >dkowej6 a nastB3nie 3rze!+odzi na 3rzyCrodkowy brzeg sto3y6 "ija kostkB wewnBtrznA od dou i 3o zato!zeniu "aego koa ws3ina siB 3o wewnBtrznej 3owierz!+ni 3odudzia 3oza "eridiana"i C<edziony i wAtroby do 3rzyCrodkowego brzegu dou 3odko<anowego6 a nastB3nie biegnA! wzdu= 3rzyCrodkowo8ty<nej 3owierz!+ni uda do!+odzi do 3unktu C+angYiang6 tu= 3oni=ej koC!i onowej# W 3unk!ie ty" dzierny" brzegu s3ojenia onowego6 w od<egoC!i .\9 !una od "eridianu G>wnego Regu<atora Przedniego6 a sta"tAd wzdu= tego "eridianu biegnie ku g>rze do 3unktu ,ou"en K'erka 9.L6 0 !un>w 3owy=ej 3B3ka# 'astB3nie 3rze!+odzi na k<atkB 3iersiowA odda<ajA! siB od <inii Crodkowej 3rzedniej osiAgajA! 3unkt 7u<ang K'erka 99L6 znajdujA!y siB w T 3rzestrzeni "iBdzy=ebrowej6 w od<egoC!i 9 !un>w od "eridianu G>wnego Regu<atora Przedniego# &eridian ko@!zy siB w 3unk!ie S+u?u K'erka 9:L6 <e=A!y" w zagBbieniu 3oni=ej do<nego brzegu oboj!zyka# GaAzka wewnBtrzna biegnie z 3unktu C+angYiang KG>wny Regu<ator *y<ny .L wzdu=
krBgosu3a do drugiej 3rzestrzeni "iBdzykrBgowej K$ 9 D $/L6 a sta"tAd do nerki6 gdzie rozdzie<a siB na dwie gaAzki6 z kt>ry!+ jedna do!+odzi do 3B!+erza "o!zowego6 a druga 3o3rzez wAtrobB i 3rze3onB 3rzedostaje siB do 3u!6 t!+awi!y i ko@!zy siB u nasady jBzyka# &eridian nerki <i!zy 9: 3unkt>w Kry!ina /.L# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty .# ,ongYuan K'erka .L6 9# Rangu K'erka 9L6 3unkt us3okajajA!y KsedatywnyL6 /# *aiPi K'erka /L6 3unkt Jr>dowy6 H# %az+ong K'erka HL6 3unkt $o K3rze3ustowyL6 ;# S+uiYuan K'erka ;L6 3unkt Oi Kk<u!zowyL6 0# Z+ao+ai K'erka 0L6
:# Su<iu K'erka :L6 3unkt tonizujA!y6 1# -iaoPin K'erka 1L6 2# ,ingu K'erka .GL6 .G# Nenggu K'erka ..L6 ..# S+u?u K'erka 9:L# To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+# .# ,ongYuan K'erka .L6 3unkt u"iejs!owiony na 3odeszwie w zagBbieniu "iBdzy II i III koC!iA Cr>dsto3ia6 3rzy zgiBty!+ 3a<!a!+ sto3y# Punkt ten "o=na ozna!zyE 3rze3rowadzajA! <iniB 3rostA "iBdzy 3odstawA II 3a<!a sto3y i najbardziej odda<ony" 3unkte" 3iBty6 a nastB3nie dzie<A! jA na trzy r>wne od!inki# ,ongYuan <e=y w 3unk!ie A!zA!y" 3rzedni i Crodkowy od!inek# Wskazania do nakuwaniaQ b>< wierz!+oka gowy6 zawroty gowy6 !+ry3ka6 bezgos6 b><e garda6 nietrzy"anie "o!zu6 zatrzy"anie "o!zu6 o"d<enie6 wstrzAs6 u!zu!ie 3a<enia w sto3a!+6 3ada!zka# 9# Rangu K'erka 9L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzyCrodkowy" brzegu sto3y do 3rzodu i ku doowi od kostki wewnBtrznej w zagBbieniu 3oni=ej guzowatoC!i koC!i >dkowej# Wskazania do nakuwaniaQ CwiAd sro"u6 stan za3a<ny zewnBtrzny!+ narzAd>w 3!iowy!+6 nieregu<arne "iesiA!zkowanie6 zmazy no!ne6 za3a<enie 3rzydatk>w6 nerwi!a reaktywna# /# *aiPi K'erka /L6 3unkt u"iejs!owiony w zagBbieniu 3o"iBdzy kostkA 3rzyCrodkowA a C!iBgne" A!+i<<esa# Wskazania do nakuwaniaQ niedosu!+6 dy!+awi!a oskrze<owa6 krwio3<u!ie6 za3a<enie garda6 b>< zBba6 bezsennoCE6 i"3oten!ja6 z"azy no!ne6 nieregu<arne "enstrua!je i zaburzenia w oddawaniu "o!zu# H# %az+ong K'erka HL6 3unkt u"iejs!owiony nie!o 3oni=ej i ku tyowi od *aiPi w zagBbieniu 3o"iBdzy g>rny" brzegie" koC!i 3iBtowej a 3rzedni" brzegie" C!iBgna A!+i<<esa# Wskazania do nakuwaniaQ b>< 3iBty6 b>< w oko<i!y <BdJwiowo88krzy=owej6 zaburzenia w oddawaniu "o!zu6 kasze<6 krwio3<u8!ie6 dy!+awi!a oskrze<owa6 neurastenia6 +isteria# ;# S+uiYuan K'erka ;L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni koC!i 3iBtowej6 < !un 3oni=ej *aiPi# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia !ykw6 zak>!enia widzenia# 0# Z+ao+ai K'erka 0L6 3unkt u"iejs!owiony < !un 3oni=ej kostki 3rzyCrodkowej# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie garda6 3ada!zka6 bezsennoCE6 CwiAd sro"u6 neurastenia# :# Su<iu K'erka :L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni 3odudzia6 9 !uny 3owy=ej *aiPi6 na 3rzedni" brzegu C!iBgna A!+i<<esa# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie nerek i dr>g "o!zowy!+6 obrzBki 3o!+odzenia nerkowego6 wodobrzusze6 3o!enie no!ne6 i C<inotok6 zaniki "iBCni6 niedowad "iBCni ko@!zyn do<ny!+6 <odowate sto3y6 +i3otonia6 stan wie!znego niezadowo<enia i zego +u"oru# 1# -iaoPin K'erka 1L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni 3odudzia6 9 !uny 3owy=ej *aiPi i .\9 !una ku 3rzodowi od 3unktu Su<iu6 na ty<ny" brzegu koC!i 3isz!ze<owej# Wskazania do nakuwaniaQ zatrzy"anie "o!zu6 uog><nione o8brzBki6 za3a<enie jAdra i nadjAdrza6 no!ne 3oty6 zaburzenia ukrwienia ko@!zyn do<ny!+6 naku!ie 3o3rawia te= nastr>j i 3rzywra!a =y!z<iwoCE6 stAd jiaoPin nazywa siB 3unkte" wzaje"nego zau?ania# 2# ,ingu K'erka .GL6 3unkt u"iejs!owiony 3o stronie 3rzyCrodkowej dou 3odko<anowego "iBdzy C!iBgna"i "iBCni 3>C!iBgni8sty" i 3>boniasty" K3rzy nodze zgiBtej w ko<anieL# Wskazania do nakuwaniaQ i"3oten!ja6 oziBboCE 3!iowa6 nie8trzy"anie "o!zu6 bo<esne oddawanie "o!zu6 b>< !zonka6 !+oroby narzAd>w 3!iowy!+# .G# Nenggu K'erka ..L6 3unkt u"iejs!owiony na g>rny" brzegu s3ojenia onowego6 w od<egoC!i . \9 !una od <inii Crodkowej 3rzedniej# Wskazania do nakuwaniaQ b>< zewnBtrzny!+ narzAd>w 3!iowy!+6 i"3oten!ja6 oziBboCE 3!iowa6 z"azy no!ne6 "o!zenie no!ne# ..# S+u?u K'erka 9:L6 3unkt u"iejs!owiony w zagBbieniu 3oni=ej do<nego brzegu oboj!zyka6 w od<egoC!i 9 !un>w od "eridianu G>wnego Regu<atora Przedniego# Wskazania do nakuwaniaQ kasze<6 dy!+awi!a oskrze<owa6 b>< k<atki 3iersiowej6 nerwob>< "iBdzy=ebrowy# Punkt 3rzywra!ajA!y r>wnowagB 3sy!+i!znA# Z tego te= 3owodu S+u?u zwie siB 3unkte" doskonaej zgody#
L@ M#5!)!*+ os!#5)7!* ;O<

Punkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL D S+anz+ong KG>wny Regu<ator Przedni D -enn &o .:L Punkt zgodnoC!i ty<nej D -ueyins+u KPB!+erz "o!zowy .HL6 Czas najwy=szej aktywnoC!i D godz# .2GG89.GG# &eridian osierdzia wynurza siB z gBbi k<atki 3iersiowej i wnika do narzAdu z ni" zwiAzanego6 tj# do osierdzia# Sta"tAd 3rzedostaje siB 3o3rzez 3rze3onB do ja"y brzusznej A!zA! siB z "eridiane" 3otr>jnego ogrzewa!za# %ruga gaAzka biegnie z osierdzia do 3rzedniej C!iany k<atki 3iersiowej i wydostaje siB na zewnAtrz w IT "iBdzy=ebrzu w 3unk!ie *ian!+i odda<ony" od brodawki sutkowej Ku "B=!zyznL o < !un w kierunku bo!zny"# 'astB3nie tworzA! uk6 wstB3uje 3onad ?ade" 3a!+owy" na ra"iB i zbiega na 3rzedniej 3owierz!+ni ra"ienia 3o"iBdzy "eridiana"i 3u!a i ser!a do dou ok!iowego# W da<szy" 3rzebiegu kieruje siB wzdu= 3rzedniej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia "iBdzy C!iBgna"i "iBCnia doniowego dugiego i zgina!za 3ro"ieniowego nadgarstka na do@6 a sta"tAd biegnie na 3owierz!+ni doniowej Crodkowego 3a<!a do 3unktu Z+ong!+ong znajdujA!ego siB na wierz!+oku trze!iego 3a<!a6 w od<egoC!i okoo 9 "" od ko@!a 3aznok!ia# W 3unk!ie $aogong6 u"iejs!owiony" w Crodku doni6 od "eridianu osierdzia od!+odzi gaAzka6 kt>ra kieruje siB do IT 3a<!a i biegnie 3o ok!iowej stronie tego 3a<!a do 3unktu Guan!+ong u"iejs!owionego u 3odstawy 3aznok!ia 3o stronie zewnBtrznej6 w kt>ry" A!zy siB z "eridiane" 3otr>jnego ogrzewa!za# &eridian osierdzia <i!zy 2 3unkt>w Kry!ina /9L# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty .# *ian!+i K sierdzie .L6 9# Zuze K sierdzie /L6 /# Oi"en K sierdzie HL6 3unkt Oi Kk<u!zowyL6
Ry!ina /9# *o3ogra?ia "eridianu osierdzia i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de6 II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
H# -ians+i K sierdzie ;L6 ;# 'eiguan K sierdzie 0L6 3unkt $o K3rze3ustowyL6 0# %a<ing K sierdzie :L6 3unkt us3okajajA!y KsedatywnyL i r>wno!zeCnie Jr>dowy6 :# $aogong K sierdzie 1L6 1# Z+ong!+ong K sierdzie 2L6 3unkt tonizujA!y#
To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+#
.# *ian!+i K sierdzie .L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej C!ianie k<atki 3iersiowej6 w IT 3rzestrzeni "iBdzy=ebrowej6 w od<egoC!i < !una od brodawki sutkowej K<ub <inii Crodkowo8 oboj!zykowej u kobietL# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie osierdzia6 za3a<enie gru!zou sutkowego6 nerwob>< "iBdzy=ebrowy6 b>< bo!znej C!iany 8k<atki 3iersiowej6 b>< stawu barkowego6 u!zu!ie u!isku w k<at!e 3iersiowej# 9# Zuze K sierdzie /L6 3unkt u"iejs!owiony w zgiB!iu ok!iowy" 3o stronie ok!iowej C!iBgna "iBCnia dwugowego ra"ienia# Wskazania do nakuwaniaQ stenokardia6 koatanie ser!a6 nerwi!a <Bkowa6 dr=enie rAk6 !+oroby gorA!zkowe# /# Oi"en K sierdzie HL6 3unkt u"iejs!owiony na doniowej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia6 ; !un>w 3owy=ej 3o3rze!znego ?adu nadgarstka 3o"iBdzy C!iBgna"i "iBCnia zgina!za 3ro"ieniowego nadgarstka i "iBCnia doniowego dugiego# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y ser!a6 koatanie ser!a6 !zBstoskur!z na3adowy6 nerwi!a <Bkowa6 krwawienie z nosa6 krwawe wy"ioty6 nudnoC!i# H# -ians+i K sierdzie ;L6 3unkt u"iejs!owiony na doniowej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia6 / !uny 3owy=ej 3o3rze!znego ?adu nadgarstka 3o"iBdzy C!iBgna"i "iBCnia zgina!za 3ro"ieniowego nadgarstka i "iBCnia doniowego dugiego# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y ser!a6 koatanie ser!a6 kur!ze "iBCni 3rzedra"ienia6 b>< =oAdka6 wy"ioty6 nerwi!a <Bkowa6 3ada!zka6 !+oroby gorA!zkowe6 3ostawa agresywna# ;# 'eiguan K sierdzie 0L6 3unkt u"iejs!owiony na doniowej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia6 9 !uny 3owy=ej 3o3rze!znego ?adu nadgarstka6 3o"iBdzy C!iBgna"i "iBCnia z#inacza 3ro"ieniowego nadgarstka i "iBCnia doniowego dugiego# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y ser!a6 koatanie ser!a6 stenokardia6 wy"ioty6 b><e =oAdka6 nerwi!a <Bkowa6 +isteria6 bezsennoCE6 !zkawka6 3ada!zka6 nad!iCnienie tBtni!ze6 !+oroby gorA!zkowe oraz zaburzenia seksua<ne KstAd 'eiguan uwa=any jest za 3unkt "ioC!i doskonaejL# 0# %a<ing K sierdzie :L6 3unkt u"iejs!owiony w Crodku ?adu 3o3rze!znego nadgarstka w zagBbieniu 3o"iBdzy C!iBgna"i "iBCni zgina!za 3ro"ieniowego nadgarstka i "iBCnia doniowego dugiego# Wskazania do nakuwaniaQ b>< ser!a6 koatanie ser!a6 nad!iCnienie tBtni!ze6 b>< =oAdka6 bezsennoCE6 3ada!zka6 3obudzenie seksua<ne6 nerwi!a de3resyjna6 "ania sa"ob>j!za6 na3ady C"ie!+u i !+oroby gorA!zkowe# :# $aogong K sierdzie 1L6 3unkt u"iejs!owiony w sa"y" Crodku doni6 3o"iBdzy II i III koC!iA Cr>drB!za# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y ser!a6 +isteria6 3ada!zka6 nad!iCnienie tBtni!ze6 obrzBk doni6 wy3rysk doni Kegze"aL6 wy"ioty6 !zkawka6 za3a<enie dziAse6 ob?ite 3oty6 wy!zer3anie 3sy!+i!zne i ?izy!zne6 gniew 3oA!zony z u!zu!ie" bezradnoC!i# 1# Z+ong!+ong K sierdzie 2L6 3unkt u"iejs!owiony na o3usz!e 3a<!a Crodkowego6 w od<egoC!i okoo 9 "" od dysta<nego brzegu 3aznok!ia# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y ser!a6 b>< gowy6 o"d<enie6 za3aCE6 nerwi!a <Bkowa6 3rzytB3ienie 3a"iB!i6 3ada!zka6 !+oroby gorA!zkowe6 u!zu!ie 3a<enia doni#
?M@ M#5!)!*+ 3o458 +#'o o'57#0*"7* ;P@O@<

Punkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL D S+i"en KG>wny Regu<ator Przedni D -enn &o ;L6 Punkt zgodnoC!i ty<nej D Sanjoaoos+u KPB!+erz "o!zowy 99L6 Czas najwy=szej aktywnoC!i D godz# 9.GG89/GG# &eridian 3otr>jnego ogrzewa!za wy!+odzi z 3unktu Guan!+ong u"iejs!owionego na ko@!u IT 3a<!a 3o stronie ok!iowej u nasady 3aznok!ia i biegnie na 3owierz!+ni grzbietowej tego 3a<!a6 a nastB3nie doni i 3rzedra"ienia 3o stronie wy3rostnej 3o"iBdzy koCE"i 3ro"ieniowA i ok!iowA do stawu ok!iowego6 kt>ry "ija od tyu w Crodku wyrostka ok!iowego# 'astB3nie ws3ina siB 3o ty<nej 3owierz!+ni ra"ienia do stawu barkowego6 a sta"tAd wzdu= "iBCnia !zworobo!znego do dou nadoboj!zykowego# W da<szy" 3rzebiegu "eridian wnika do wnBtrza k<atki 3iersiowej6
do!+odzi do osierdzia6 a sta"tAd 3odA=a 3o3rzez 3rze3onB do ja"y brzusznej i zao3atruje wszystkie narzAdy wewnBtrzne6 A!znie z "o!zo3!io8wy"# Z wnBtrza k<atki 3iersiowej wy!+odzi odrBbna gaAJ6 kt>ra 3o3rzez d> nadobojBzykowy 3odA=a wzdu= bo!znej 3owierz!+ni szyi do "a=owiny usznej6 kt>rA okrA=a od tyu i g>ry osiAgajA! 3unkt -iaosun KPotr>jny ogrzewa!z 9GL6 a sta"tAd ws3ina siB do kAta wos>w6 gdzie zawra!a ku doowi i na 3o<i!zku tu= 3owy=ej g>rnego brzegu sz!zBki do<nej skrB!a ku g>rze6 ko@!zA! siB w oko<i!y 3odo!zodoowej# d 3unktu ,i?eng KPotr>jny ogrzewa!z .:L wybiega gaAzka uszna6 kt>ra wnika do u!+a6 wynurza siB 3rzed "a=owinA usznA i biegnie 3o3rzez skro@ do 3unktu Siz+ukong KPotr>jny ogrzewa!z 9/L u"iejs!owionego na zewnBtrzny" brzegu uku brwiowego# Z 3unktu S+anz+ong KG>wny Regu<ator Przedni .:L wybiega dodatkowa gaAzka i zbiega 3o 3owierz!+ni brzu!+a na udo i 3o jego
Ry!ina //# To3o'5*B!* "eridianu 3otr>jnego ogrzewa!za i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de6 II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
bo!znej 3owierz!+ni do!+odzi do 3unktu Weiyang KPB!+erz "o!zowy /2L6 u"iejs!owionego w do<e 3odko<anowy"6 3o stronie zewnBtrznej6 na wewnBtrzny" brzegu C!iBgna "iBCnia dwugowego uda# Weiyang na<e=y do gru3y 3unkt>w tzw# do<nego "orza# 'aku!ie tego 3unktu "obi<izuje "eridian 3otr>jnego ogrzewa!za# &eridian ten <i!zy 9/ 3unkty Kry!ina //L# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty
.# Z+ongz+u KPotr>jny ogrzewa!z /L6 3unkt tonizujA!y6 9# ,ang!+i KPotr>jny ogrzewa!z HL6 3unkt Jr>dowy6 /# Waiguan KPotr>jny ogrzewa!z ;L6 3unkt $o K3rze3ustowyL6 H# Nuizong KPotr>jny ogrzewa!z :L6 3unkt Oi Kk<u!zowyL6 ;# Sanyang<uo KPotr>jny ogrzewa!z 1L6 3unkt gru3y "eridian>w ty3u ,ang ko@!zyny g>rnej6 0# *ianjing KPotr>jny ogrzewa!z .GL6 3unkt us3okajajA!y Kseda8tywnyL6 :# -ian<iao KPotr>jny ogrzewa!z .HL6 1# *ian<iao KPotr>jny ogrzewa!z .;L6 2# ,i?eng KPotr>jny ogrzewa!z .:L6 .G# Zi"ai KPotr>jny ogrzewa!z .1L6 ..# Er"en KPotr>jny ogrzewa!z 9/L6 .9# Siz+ukong KPotr>jny ogrzewa!z 9/L# To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+# .# Z+ongz+u KPotr>jny ogrzewa!z /L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie doni6 "iBdzy IT i T koC!iA Cr>drB!za w zagBbieniu za stawe" Cr>drB!zno3a<!owy"# Wskazania do nakuwaniaQ b><e gowy w oko<i!y skroniowej6 zawroty gowy6 za3a<enie s3oj>wek6 niedosu!+6 szu" w usza!+6 dzwonienie w usza!+6 b>< 3rzedra"ienia6 niedowad ko@!zyny g>rnej6 stany gorA!zkowe6 nerwi!a de3resyjna# 9# ,ang!+i KPotr>jny ogrzewa!z HL6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie nadgarstka6 3o"iBdzy koC!iA ok!iowA i koste!zka"i nadgarstka6 w zagBbieniu 3o stronie ok!iowej C!iBgna "iBCnia 3rostownika 3a<!>w# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y nadgarstka6 b>< 3rzedra"ienia i barku6 zaburzenia ru!+owe i !zu!iowe ko@!zyny g>rnej6 niedosu!+6 b><e gowy w oko<i!y skroni6 nerwi!a de3resyjna6 stany gorA!zkowe# /# Waiguan KPotr>jny ogrzewa!z ;L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbietowej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia6 9 !uny 3owy=ej 3unktu ,ang!+i6 3o"iBdzy koC!iA ok!iowA i 3ro"ieniowA# Wskazania do nakuwaniaQ z"iany kostne i stawowe 3a<!>w doni6 niedowad "iBCni 3rzedra"ienia6 dr=enie rAk6 !+oroba Parkinsona6 b>< w oko<i!y szyi i 3o<i!zka6 b><e gowy oko<i!y skroniowej6 niedosu!+6 szu" w usza!+6 skonnoCE do katar>w i zaziBbie@# H# Nuizong KPotr>jny ogrzewa!z :L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbietowej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia6 / !uny 3owy=ej 3unktu ,ang!+i6 na 3ro"ieniowy" brzegu koC!i ok!iowej# Wskazania do nakuwaniaQ b>< 3rzedra"ienia6 niedosu!+6 3ada!zka6 bo<esne der"atozy# ;# Sanyang<uo KPotr>jny ogrzewa!z 1L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbietowej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia6 H !uny 3owy=ej 3unktu ,ang!+i6 "iBdzy koC!iA ok!iowA i 3ro"ieniowA# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y nadgarstka6 3rzedra"ienia i ra"ienia6 niedowad ko@!zyny g>rnej6 niedosu!+6 za3a<enie krtani 3oA!zone z bezgose"# 0# *ianjing KPotr>jny ogrzewa!z .GL6 3unkt u"iejs!owiony na ty<nej 3owierz!+ni ra"ienia tu= 3owy=ej stawu ok!iowego6 w zagBbieniu 3owy=ej wyrostka ok!iowego# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y skroni6 zawroty gowy6 !+oroba &eniera6 !+oroba Parkinsona6 za3a<enie garda6 za3a<enie krtani6 stan 3obudzenia 3sy!+oru!+owego# -est to 3unkt wie<kiego s3okoju# :# -ian<iao KPotr>jny ogrzewa!z .HL6 3unkt u"iejs!owiony na wysokoC!i stawu barkowego6 ku tyowi i ku doowi od wyrostka barkowego Ka!ro"ionL# Punkt ten ozna!za siB w 3ozy!ji +oryzonta<nej ra"ienia6 w>w!zas 3oni=ej wyrostka barkowego 3ojawia siB 3o3rze!zny ?ad z dwo"a doka"i# -ian<iao znajduje siB w doku ty<ny"# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w stawie barkowy"6 niedowad ko@!zyny g>rnej6 3ora=enie 3oowi!ze6 ograni!zenie ru!+>w w stawie barkowy"# 1# *ian<iao KPotr>jny ogrzewa!z .;L6 3unkt u"iejs!owiony w oko<i!y barku w 3oowie <inii A!zA!ej wyrostek barkowy i 3unkt %az+ui KG>wny Regu<ator *y<ny .HL6 . !un ku tyowi od 3unktu -ianjing KWore!zek =>!iowy 9.L# Wskazania do nakuwaniaQ rwA!y b>< ra"ienia i 3rzedra"ienia6 b>< w oko<i!y szyi i karku6 3rzykur!zB i tiki oko<i!y szyjno8karkowej# -est to 3unkt
+ygro"etry!zny6 kt>ry "a zabez3ie!zaE 3rzed szkod<iwy"i !zynnika"i "eteoro<ogi!zny"i6 a tak=e "a dziaaE +artujA!e i uod3arniajA!o# 2# ,i?eng KPotr>jny ogrzewa!z .:L6 3unkt u"iejs!owiony 3oza 3atkie" u!+a6 w zagBbieniu "iBdzy kAte" =u!+wy i wyrostkie" sutkowaty"# Wskazania do nakuwaniaQ niedosu!+6 szu" i dzwonienie w usza!+6 3ora=enie nerwu twarzowego6 sz!zBkoC!isk6 obrzBk 3o<i!zk>w# .G# Zi"ai KPotr>jny ogrzewa!z .1L6 3unkt u"iejs!owiony 3oza 3rzy!ze3e" "a=owiny usznej6 na wyrostku sutkowaty"6 w "iejs!u 3rze!iB!ia siB <inii 3ozio"ej 3rze!+odzA!ej 3rzez zewnBtrzny 3rzew>d su!+owy oraz <iniA ukowatA stanowiA!A obrys "a=owiny# Wskazania do nakuwaniaQ niedosu!+6 szu" i dJwiB!zenie w usza!+6 b>< gowy i zawroty gowy# ..# Er"en KPotr>jny ogrzewa!z 9.L6 3unkt u"iejs!owiony nie!o ku g>rze i ku 3rzodowi od g>rnej krawBdzi skrawka KtragusL u!+a# Wskazania do nakuwaniaQ niedosu!+6 szu" i dzwonienie w usza!+6 b>< zBb>w sz!zBki g>rnej6 3ora=enie nerwu twarzowego6 tiki i 3rzykur!zB "iBCni twarzy# .9# Siz+ukong KPotr>jny ogrzewa!z 9/L6 3unkt u"iejs!owiony na zewnBtrzny" ko@!u brwi tu= 3rzed skroniA# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy w oko<i!y skroni6 o3adanie 3owiek6 tiki "iBCni 3owiek6 za3a<enie s3oj>wek6 !+oroby o!zu#
??@ M#5!)!*+ 0o5#"76* D8,"!o0#'o ;W@N@<

Punkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL D Riyue KWore!zek =>!iowy 9HL6 Punkt zgodnoC!i ty<nej D %ans+u KPB!+erz "o!zowy .2L6 Czas najwy=szej aktywnoC!i D godz# 9/GG8<GG# &eridian wybiega z 3unktu *ongzi<iao tu= obok zewnBtrznego kAta oka i kieruje siB w d> i na zewnAtrz do 3unktu *ing+ui u"iejs!owionego tu= 3rzed w!iB!ie" "iBdzy skrawkie" KtragusL i 3rze!iwskrawkie" KantitragusL u!+a6 a nastB3nie z"ienia kierunek i 3odA=a ku g>rze do 3unktu Nanyan KWore!zek =>!iowy HL znajdujA!ego siB / !uny 3owy=ej g>rnej krawBdzi uku jarz"owego w 3ob<i=u kAta wos>wF sta"tAd biegnie ku tyowi i ku doowi i okrA=a od g>ry "a=owinB usznA do!+odzA! do 3unktu Wangu KWore!zek =>!iowy .9L u"iejs!owionego w zagBbieniu znajdujA!y" siB 3oza i 3oni=ej wyrostka sutkowatego# W da<szy" 3rzebiegu "eridian biegnie ukie" do 3unktu ,angbai KWore!zek =>!iowy .HL na !zo<e w od<egoC!i < !una nad Crodkie" uku brwiowego6 a nastB3nie biegnA! r>wno<eg<e do "eridianu G>wnego Regu<atora *y<nego kieruje siB do 3unktu Sen!+i KWore!zek =>!iowy 9GL usytuowanego 3oni=ej koC!i 3oty<i!znej w zagBbieniu 3o"iBdzy 3rzy!ze3a"i "iBCni "ostkowo8sutkowo8oboj!zykowego i !zworobo!znego# Sta"8
Ry!ina /H# *o3ogra?ia "eridianu wore!zka =>!iowego i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de6 II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
tAd "eridian biegnie w kierunku barku do 3unktu -ianjing KWore!zek =>!iowy 9.L na 3rzedni" brzegu "iBCnia !zworobo!znego w 3oowie <inii A!zA!ej 3unkt %az+ui KG>wny regu<ator ty<ny .HL i wyrostek barkowy Ka!ro"ionL# Z tego 3unktu "eridian biegnie <iniA a"anA na bo!znej C!ianie k<atki 3iersiowej i ja"y brzusznej do 3unktu Nuantiao KWore!zek =>!iowy /GL znajdujA!ego siB w 3ob<i=u krBtarza wie<kiego# Z ko<ei "eridian zbiega w d> 3o bo!znej 3owierz!+ni uda i 3odudzia i tu= 3rzed bo!znA kostkA 3rzedostaje siB na grzbiet sto3y i ko@!zy siB na !zwarty" 3a<!u sto3y 3o stronie zewnBtrznej u 3odstawy 3aznok!ia# 'a grzbie!ie sto3y z 3unktu $inYi KWore!zek =>!iowy H.L odA!za siB "aa gaAzka i biegnie do grzbietu 3a<u!+a6 gdzie do!+odzi do 3unktu %adun KWAtroba .L# 7ardzo sko"3<ikowany 3rzebieg "a gaAJ wy!+odzA!a z 3unktu Seng!+i KWore!zek =>!iowy 9GL 3oza u!+e"# GaAJ ta zao3atruje u!+o6 a 3o wyjC!iu z niego do!+odzi do 3unktu *ongzi<iao KWore!zek =>!iowy .L tu= obok kAta zewnBtrznego oka6 skAd zbiega w d> 3o<i!zka do 3unktu %aying KMoAdek ;L na wysokoC!i sz!zBki do<nej na 3rzedni" brzegu "iBCnia =wa!za# Z 3unktu tego o"awiana gaAJ kieruje siB ku g>rze do 3unktu u"iejs!owionego tu= 3rzed 3unkte" Zuan<iao K-e<ito !ienkie .1L na 3rzedni" brzegu "iBCnia =wa!za tu= 3oni=ej uku jarz"owego# dtAd gaAJ ta biegnie w d> 3o3rzez 3unkt -ia!+e KMoAdek 0L tu= nad kAte" sz!zBki do<nej do dou nadoboj!zykowego6 skAd 3rzedostaje siB do wnBtrza k<atki 3iersiowej6 a nastB3nie 3rze!+odzi 3rzez 3rze3onB do wAtroby i wore!zka =>!iowego# Z ko<ei biegnie ona do do<nej !zBC!i ja"y brzusznej i w oko<i!y 3a!+winowej wydostaje siB na zewnAtrz i A!zy siB z 3unkte" Nuantiao KWore!zek =>!iowy /GL w 3ob<i=u krBtarza wie<kiego# &eridian wore!zka =>!iowego <i!zy HH 3unkty Kry!ina /HL#
N* "71C"!# +*6,-0*+# 3-+642 .# *ongzi<iao KWore!zek =>!iowy .L6 9# *ing+ui KWore!zek =>!iowy 9L6 /# S+uaigu KWore!zek =>!iowy 1L6 H# Wangu KWore!zek =>!iowy .9L6 ;# ,angbai KWore!zek =>!iowy .HL6 0# Seng!+i KWore!zek =>!iowy 9GL6 :# Riyue KWore!zek =>!iowy 9HL6 3unkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL wore!zka =>!iowego6 1# -ing"en KWore!zek =>!iowy 9;L6 3unkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL nerki6 2# -u<iao KWore!zek =>!iowy 92L6 .G# Nuantiao KWore!zek =>!iowy /GL6 ..# Sengs+i KWore!zek =>!iowy /.L6 .9# ,ang<ingYuan KWore!zek =>!iowy /HL6 ./# WaiAiu KWore!zek =>!iowy /0L6 3unkt Oi Kk<u!zowyL6 .H# Guan"ing KWore!zek =>!iowy /:L6 3unkt $o K3rze3ustowyL6 .;# ,ang?u KWore!zek =>!iowy /1L6 3unkt us3okajajA!y6 sedatywny6 .0# Ouanz+ong KWore!zek =>!iowy /2L6 .:# ZiuPu KWore!zek =>!iowy HGL6 3unkt Jr>dowy6 .1# $inYi KWore!zek =>!iowy H.L6 3unkt kardyna<ny6 .2# OiaPi KWore!zek =>!iowy H/L6 3unkt sty"u<ujA!y6 9G# Ziaoyin KWore!zek =>!iowy HHL# To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+#
.# *ongzi<iao KWore!zek =>!iowy .L6 3unkt u"iejs!owiony tu= obok zewnBtrznego kAta oka na bo!znej krawBdzi o!zodou# Wskazania do nakuwaniaQ b>< oko<i!y skroniowej gowy6 zawroty gowy6 b>!iowy 9L6 3unkt u"iejs!owiony tu= 3rzed "a=owinA usznA na wysokoC!i w!iB!ia "iBdzyskrawkowego6 na ty<ny" brzegu wyrostka kyk!iowego sz!zBki do<nej# Wskazania do nakuwaniaQ niedosu!+6 b>< uszny6 szu" w usza!+6 za3a<enie u!+a Crodkowego6 b>< zBb>w6 nerwob>< nerwu tr>jdzie<nego6 za3a<enie stawu =u!+wowego6 tiki "iBCni twarzy#
/# S+uaigu KWore!zek =>!iowy 1L6 3unkt u"iejs!owiony nad wierz!+okie" "a=owiny usznej6 ..\9 !una 3owy=ej <inii wos>w# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy w oko<i!y skroniowo88!ie"ieniowej6 3obudzenie ?izy!zne i 3sy!+i!zne# Punkt ten nakuwa siB w 3rzebiegu kura!ji antynikotynowej# H# Wangu KWore!zek =>!iowy .9L6 3unkt u"iejs!owiony w zagBbieniu tu= 3oza wyrostkie" sutkowaty"6 na 3ozio"ie do<nego brzegu tego wyrostka# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy6 b>< w oko<i!y szyi i 3oty<i!y6 osabienie su!+u6 szu" w usza!+6 b>< zBb>w6 zaburzenia snu6 bezsennoCE# ;# ,angbai KWore!zek =>!iowy .HL6 3unkt u"iejs!owiony na !zo<e6 < !un nad Crodkie" brwi# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y !zoowej6 za3a<enie zatok !zoowy!+6 !+oroby o!zu6 tiki i 3rzykur!zB "iBCni twarzy# 0# Seng!+i KWore!zek =>!iowy 9GL6 3unkt u"iejs!owiony na karku 3oni=ej koC!i 3oty<i!znej6 w zagBbieniu 3o"iBdzy "iBCnie" "ostkowo8sutkowo8oboj!zykowy" i !zworobo!zny"# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy w oko<i!y 3oty<i!y6 sztywnoCE "iBCni szyi i karku6 !+oroby o!zu6 nosa i uszu6 neurastenia6 stany gorA!zkowe i zaburzenia ukrwienia ">zgu# :# Riyue KWore!zek =>!iowy 9HL6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzedniej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej6 w <inii Crodkowo8oboj!zyko8wej w : "iBdzy=ebrzu# Wskazania do nakuwaniaQ wy"ioty6 !zkawka6 !+oroby 3rze3ony6 za3a<enie wAtroby6 za3a<enie wore!zka =>!iowego6 =>ta!zka6 wzdB!ie brzu!+a6 b>< w 3od=ebrzu6 3obudzenie 3sy!+o"otory!zne6 +a<u!yna!je# 1# -ing"en KWore!zek =>!iowy 9;L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni brzu!+a6 na do<ny" brzegu wo<nego ko@!a OII =ebra# Wskazania do nakuwaniaQ wzdB!ia brzu!+a6 kru!zenie w brzu!+u6 za3a<enie nerek6 ka"i!a nerkowa6 b>< w 3asie i 3od=ebrzu6 b>< w stawie krzy=owo8biodrowy"6 nerwob>< "iBdzy=ebrowy6 stan nie3okoju i 3obudzenia# 2# -u<iao KWore!zek =>!iowy 92L6 3unkt u"iejs!owiony w Crodku <inii A!zA!ej g>rny ko<e! biodrowy i najwy=szy 3unkt krBtarza du=ego# Wskazania do nakuwaniaQ b>< stawu krzy=owo8biodrowego6 niedowad ko@!zyny do<nej6 !+oroby stawu biodrowego i tkanki ota!zajA!ej6 za3a<enie 3rzydatk>w a tak=e jAder# .G# Nuantiao KWore!zek =>!iowy /GL6 3unkt u"iejs!owiony na <inii A!zA!ej du=y krBtarz i otw>r krzy=owy6 b<i=ej krBtarza Kw .\/ dugoC!i tej <inii idA! od krBtarzaL# Wskazania do nakuwaniaQ b>< stawu biodrowego6 b>< stawu ko<anowego6 niedowad ko@!zyny do<nej6 3rzykur!z i b>< "iBCni uda6 drBtwienie nogi6 rwa ku<szowa6 wy3ryski sk>rne6 CwiAd sk>ry# ..# Sengs+i KWore!zek =>!iowy /.L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni uda6 : !un>w 3owy=ej stawu ko<anowego6 3o"iBdzy "iBCnia"i szeroki" bo!zny" i dwugowy" uda# Gdy 3a!jent stoi w 3ozy!ji na ba!znoCE jego trze!i 3a<e! wskazuje 3unkt Sengs+i# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia ru!+owe i !zu!iowe ko@!zyny do<nej6 zanik "iBCni ko@!zyny do<nej6 3ora=enie 3oowi!ze6 wysy3ka swBdzA!a uog><niona# .9# ,ang<ingYuan KWore!zek =>!iowy /HL6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni 3odudzia w zagBbieniu <e=A!y" ku 3rzodowi i doowi od g>wki koC!i strzakowej# Wskazania do nakuwaniaQ u3or!zywe wy"ioty6 za3ar!ie nawykowe6 za3a<enie wore!zka =>!iowego6 b>< w stawie ko<anowy"6 3rzykur!z ko@!zyny do<nej6 rwa ku<szowa6 3ora=enie 3oowi!ze6 nerwi!a de3resyjna# ./# WaiYiu KWore!zek =>!iowy /0L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni 3odudzia6 : !un>w 3owy=ej kostki bo!znej6 na 3rzedni" brzegu koC!i strzakowej# Wskazania do nakuwaniaQ b>< bo!znej 3owierz!+ni 3odudzia6 b>< k<atki 3iersiowej6 obrzBk n>g6 niedowad ko@!zyny do<nej# .H# Guan"ing KWore!zek =>!iowy /:L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni 3odudzia6 ; !un>w 3owy=ej wierz!+oka kostki bo!znej na 3rzedni" brzegu koC!i strzakowej# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby o!zu Kd<atego 3unkt ten nosi nazwB jasnego CwiataL6 b>< k<atki 3iersiowej6 niedowad ko@!zyny do<nej6 zanik "iBCni ko@!zyny do<nej6 b>< stawu ko<anowego6 obrzBk nogi# .;# ,ang?u KWore!zek =>!iowy /1L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni 3odudzia6 H !uny 3owy=ej wierz!+oka kostki bo!znej na 3rzedni" brzegu koC!i strzakowej#
Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie wore!zka =>!iowego6 b>< w oko<i!y 3od=ebrza6 b>< zewnBtrznej 3owierz!+ni uda6 b>< stawu ko<anowego6 kur!z "iBCni ydki# .0# Ouanz+ong KWore!zek =>!iowy /2L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni 3odudzia6 / !uny 3owy=ej wierz!+oka kostki bo!znej6 tu= 3oza ty<ny" brzegie" koC!i strzakowej a 3rzed C!iBgna"i "iBCni strzakowy!+ dugiego i kr>tkiego# Wskazania do nakuwaniaQ bo<esne na3iB!ie "iBCni karku i szyi6 b>< w stawie ko<anowy" i 3odudziu6 nerwob>< "iBdzy=ebrowy6 krwawienie z nosa6 "ia=d=y!a# -est to 3unkt i""uno<ogi!zny6 od!zu<ajA!y i zwiBkszajA!y siy od3ornoC!iowe ustroju# .:# ZiuPu KWore!zek =>!iowy HGL6 3unkt u"iejs!owiony nie!o ku 3rzodowi i doowi od kostki bo!znej6 w zagBbieniu 3o bo!znej stronie C!iBgna 3rostownika 3a<!>w dugiego# Wskazania do nakuwaniaQ wy"ioty6 kwaCne odbijanie6 nerwi!a <Bkowa i de3resyjna6 ko<ka je<itowa i =>!iowa6 b>< stawu skokowego6 b>< w 3od=ebrzu6 niedosu!+ i u3or!zywe dzwonienie w usza!+# .1# $inYi KWore!zek =>!iowy H.L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie sto3y6 w zagBbieniu 3o"iBdzy H i ; koC!iA Cr>dsto3ia6 na bo!zny" brzegu C!iBgna 3rostownika dugiego T 3a<!a# Wskazania do nakuwaniaQ b>< sto3y i stawu skokowego6 b>< w zewnBtrzny" kA!ie oka6 osabienie ostroC!i wzroku6 niedosu!+ i dzwonienie w usza!+# .2# OiaPi KWore!zek =>!iowy H/L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie sto3y "iBdzy g>wka"i IT i T koC!i Cr>dsto3ia6 tu= za ?ade" sk>rny" A!zA!y" IT i T 3a<e!# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby o!zu6 niedosu!+ i szu" w usza!+6 CwiAd "a=owiny usznej6 kosz"ary no!ne6 !+oroby gorA!zkowe# 9G# Ziaoyin KWore!zek =>!iowy HHL6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni IT 3a<!a sto3y u 3odstawy 3aznok!ia6 odda<ony o / "" ku tyowi i w bok od kAta zewnBtrznego 3aznok!ia# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby o!zu i uszu6 kosz"ary no!ne6 za3a<enie garda6 dy!+awi!a oskrze<owa6 ze"d<enie6 za3aCE#
?A@ M#5!)!*+ 0(45o92 KWL

Punkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owyL D Zi"en KWAtroba .HL6 Punkt zgodnoC!i ty<nej D Gans+u KPB!+erz "o!zowy .1L6 Czas najwy=szej aktywnoC!i D godz# . GG8/GG# &eridian wAtroby wybiega z 3unktu %adun KWAtroba .L usytuowanego na grzbie!ie 3a<u!+a6 doCrodkowo od rogu bo!znego nasady 3aznok!ia# 'astB3nie biegnie wzdu= grzbietu 3a<u!+a6 3rze!+odzi na grzbiet sto3y6 kierujA! siB do kostki 3rzyCrodkowej6 kt>rA "ija w od<egoC!i < !una ku 3rzodowi i wstB3uje na 3rzednio83rzyCrodkowA 3owierz!+niB 3odudzia# W 3oowie 3odudzia K1 !un>w 3owy=ej kostki 3rzyCrodkowejL krzy=uje siB z "eridiane" C<edziony i trzustki biegnA! odtAd 3oza ty" "eridiane"# Z ko<ei "ija staw ko<anowy od
Ry!ina /;# *o3ogra?ia "eridianu wAtroby i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de6 II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
strony 3rzyCrodkowej6 wstB3uje na udo6 biegnie 3o 3owierz!+ni 3rzyCrodkowej uda do 3a!+winy i okrA=a ukie" narzAdy 3!iowe zewnBtrzne# Po 3rzejC!iu na 3owoki brzu!+a kieruje siB do ko@!a OI =ebra6 wstB3uje na bo!znA 3owierz!+niB k<atki 3iersiowej i ko@!zy siB w sz>stej 3rzestrzeni "iBdzy=ebrowej w <inii Crodkowo88oboj!zykowej# Z 3unktu Z+ang"en KWAtroba ./L wy!+odzi gaAzka6 kt>ra 3o3rzez 3owoki ja"y brzusznej wnika do wAtroby i 3B!+erzyka =>!iowego# W da<szy" 3rzebiegu gaAzka ta 3rze!+odzi 3rzez 3rze3onB i biegnie na wewnBtrznej 3owierz!+ni C!iany k<atki 3iersiowej 3odA=ajA! na szyjB6 do garda i narzAdu wzroku# Sta"tAd gaAzka ta biegnie 3o 3owierz!+ni !zoa i !ie"ienia do 3unktu 7ai+ui KG>wny Regu<ator *y<ny 9GL na wierz!+oku gowy# W obrBbie narzAdu wzroku od!+odzi dodatkowa gaAzka6 kt>ra biegnie na 3o<i!zek6 do!+odzi do kAta warg i je okrA=a# &eridian wAtroby <i!zy .H 3unkt>w Kry!ina /;L# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty
.# %adun KWAtroba .L6 9# Oingjiang KWAtroba 9L6 3unkt us3okajajA!y6 sedatywny6 /# *ai!+ong KWAtroba /L6 3unkt Jr>dowy6 H# $igou KWAtroba ;L6 3unkt $o K3rze3ustowyL6 ;# ZuYuan KWAtroba 1L6 3unkt tonizujA!y6 0# ,inbao KWAtroba 2L6 :# Z+ang"en KWAtroba ./L6 1# Zi"en KWAtroba .HL6 3unkt zgodnoC!i 3rzedniej Ka<ar"owy wAtrobyL#
To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+#
.# %adun KWAtroba .L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie 3a<u!+a6 H "" doCrodkowo od rogu bo!znego nasady 3aznok!ia# Wskazania do nakuwaniaQ ko<ka je<itowa6 wzdB!ie brzu!+a6 krwawienie z narzAdu rodnego6 b>< w !ew!e "o!zowej6 b>< =oBdzi !zonka6 b>< jajnika i "o!zenie no!ne# 9# Oingjiang KWAtroba 9L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie sto3y u 3odstaw 3a<!>w I i II6 tu= 3oza ?ade" sk>rny" A!zA!y" oba te 3a<!e# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie s3oj>wki i b>< oka6 bo<esne ob?ite "iesiA!zki6 ko<ka nerkowa6 "o!zenie no!ne6 b><e gowy6 3ada!zka6 bezsennoCE# Punkt us3okajajA!y i 3rze!iwkur!zowy D w odniesieniu do "iBCni gadki!+# /# *ai!+ong KWAtroba /L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie sto3y 3o"iBdzy I i II koC!iA Cr>dsto3ia6 < !un doCrodkowo od 3unktu Oingjiang KWAtroba 9L# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y wAtroby6 nudnoC!i6 b>< "iBCni ydki6 krwawienie z narzAdu rodnego6 b>< gowy oko<i!y wierz!+okowej6 zawroty gowy6 bezsennoCE6 nie3ok>j i stan 3obudzenia6 3ada!zka6 drgawki u dzie!i6 zak>!enia !zynnoC!i narzAdu wzroku# Punkt antystresowy i roz<uJniajA!y "iBCnie 3rA=kowane# H# $igou KWAtroba ;L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni 3odudzia6 ; !un>w 3owy=ej wierz!+oka kostki 3rzyCrodkowej6 na ty<ny" brzegu koC!i 3isz!ze<owej# Wskazania do nakuwaniaQ nieregu<arne krwawienia "iesiB!zne6 zaburzenia w oddawaniu "o!zu6 z"azy no!ne6 3rzedw!zesny ten nakuwa siB u os>b "ajA!y!+ 3otrzebB robienia zaL# ;# ZuYuan KWAtroba 1L6 3unkt u"iejs!owiony 3o stronie 3rzyCrodkowej stawu ko<anowego# Przy nodze zgiBtej w ko<anie 3unkt ten usytuowany jest 3owy=ej 3rzyCrodkowego ko@!a ?adu 3odko<a8nowego6 tu= 3oza kyk!ie" 3rzyCrodkowy" koC!i udowej na 3rzedni" brzegu 3rzy!ze3u "iBCni 3>boniastego i 3>C!iBgnistego# Wskazania do nakuwaniaQ zak>!enia !zynnoC!i wAtroby6 b>< w stawie ko<anowy" 3o stronie wewnBtrznej6 b>< sro"u6 b>< !zonka6 CwiAd kro!za6 odbytu i sro"u6 b>< !ewki "o!zowej6 zaburzenia w oddawaniu "o!zu6 z"azy no!ne6 3rzedw!zesny wytrysk6 stan 3obudzenia i nie3okoju# ZuYuan zwie siB 3unkte" sody!zy =y!ia# 0# ,inbao KWAtroba 2L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni uda6 H !uny 3owy=ej 3unktu ZuYuan KWAtroba 1L# Wskazania do nakuwaniaQ kur!ze "iBCni 3rzywodzA!y!+ ko@!zyny do<nej6 zaburzenia w oddawaniu "o!zu# Punkt ten nakuwa siB u <udzi z gruntu zy!+6 zoC<iwy!+ i zo!zy@!>w "ajA!y!+ 3otrzebB robienia za# :# Z+ang"en KWAtroba ./L6 3unkt u"iejs!owiony na 3owierz!+ni bo!znej 3owok brzu!+a6 na wo<ny" ko@!u OI =ebra# Wskazania do nakuwaniaQ b>< wAtroby i 3B!+erzyka =>!iowego6 za3a<enie wAtroby6 =>ta!zka6 dys3e3sja6 ko<ka =oAdkowa6 wy"ioty6 biegunka6 nerwi!a de3resyjna# Punkt ten us3rawnia 3rze"ianB "aterii i dziaa od!zu<ajA!e Kd<atego nakuwa siB w !+oroba!+ sk>ryL# 1# Zi"en KWAtroba .HL6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzedniej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej6 w sz>stej 3rzestrzeni "iBdzy=ebrowej w <inii Crodkowo8oboj!zykowej# Wskazania do nakuwaniaQ b>< k<atki 3iersiowej i oko<i!y 3od=ebrza6 wy"ioty6 !zkawka6 dys3e3sja6 !+oroby wAtroby6 nerwob>< "iBdzy=ebrowy6 za3a<enie o3u!nej6 dy!+awi!a oskrze<owa# Punkt ten 3odobnie jak 3o3rzedni us3rawnia 3rze"ianB "aterii i dziaa od!zu<ajA!e i d<atego stosowany jest w !+oroba!+ der"ato<ogi!zny!+#
?E@ M#5!)!*+ ',80+#'o 5#'-l*4o5* 42l+#'o To- Mo> D- M*! ;GRT<

&eridian g>wnego regu<atora ty<nego wy!+odzi z do<nej !zBC!i ja"y brzusznej6 3rzenika do kro!za do 3unktu C+angYiang u"iejs!owionego "iBdzy ko@!e" koC!i ogonowej i odbyte"# dtAd biegnie ku g>rze na ty<nej 3owierz!+ni krBgosu3a wzdu= wyrostk>w oC!isty!+ krBg>w# Po dojC!iu do 3unktu Seng?u KGR* .0L na wysokoC!i do<nego brzegu koC!i 3oty<i!znej oddaje gaAzkB do ">zgu i biegnie da<ej do wierz!+oka gowy wzdu= Crodkowej <inii ty<nej6 a nastB3nie do !zoa i brzegie" nosa do jego !zubka# W da<szy" 3rzebiegu zbiega Crodkie" wargi g>rnej6 3rze!+odzi na C<uz>wkB i wzdu= <inii Crodkowej do!+odzi do 3odstawy wBdzideka wargi g>rnej6 gdzie ko@!zy siB w 3unk!ie ,injiao KGR* 91L# Kana GR* <i!zy 91 3unkt>w Kry!ina /0L# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty .# C+angYiang KGR* .L6 3unkt $o K3rze3ustowyL6 9# &ing"en KGR* HL6 /# Z+iyang KGR* 2L6 H# $ingtai KGR* .GL6 ;# S+endao KGR* ..L6 0# S+enz+u KGR* .9L6 :# %az+ui KGR* .HL6 1# ,a"en KGR* .;L6 [ 2# Seng?u KGR* .0L6 .G# 7ai+ui KGR* 9GL6 ..# Zianding KGR* 9.L6 .9# S+angPing KGR* 9/L6 ./# Su<iao KGR* 9;L6 .H# Renz+ong KGR* 90L6 .;# ,injiao KGR* 91L#
Ry!ina /0# *o3ogra?ia "eridianu g>wnego regu<atora ty<nego i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de6 II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+#
.# C+angYiang KGR* .L6 3unkt u"iejs!owiony w Crodku <inii A!zA!ej konie! koC!i ogonowej i odbyt# Wskazania do nakuwaniaQ =y<aki odbytu6 CwiAd sro"u i odbytu6 za3ar!ie sto<!a6 rozwo<nienie6 3ada!zka6 stany "aniaka<ne6 b>< do<nego od!inka krBgosu3a# 9# &ing"en KGR* HL6 3unkt u"iejs!owiony "iBdzy wyrostka"i oC!isty"i 9 i / krBgu <BdJwiowego6 zwany bra"A =y!ia a tak=e bra"A 3rzezna!zenia# Wskazania do nakuwaniaQ b>< w oko<i!y <BdJwiowej6 nie"o! 3!iowa6 drgawki u dzie!i6 b>< wierz!+oka gowy6 szu" w usza!+6 3rzedw!zesny wytrysk nasienia6 nietrzy"anie "o!zu6 zaburzenia snu# /# Z+iyang KGR* 2L6 3unkt u"iejs!owiony "iBdzy wyrostka"i oC!isty"i krBg>w 3iersiowy!+ : i 1# Wskazania do nakuwaniaQ kasze<6 dy!+awi!a oskrze<owa6 za3a<enie oskrze<i6 bo<esne na3iB!ie "iBCni krBgosu3a 3iersiowego6 nerwob>< "iBdzy=ebrowy# H# $ingtai KGR* .GL6 3unkt u"iejs!owiony "iBdzy wyrostka"i oC!isty"i krBg>w 3iersiowy!+ 0 i :# Wskazania do nakuwaniaQ kasze<6 dy!+awi!a oskrze<owa6 za3a<enie oskrze<i6 sztywnoCE karku# ;# S+endao KGR* ..L6 3unkt u"iejs!owiony 3oni=ej wyrostka oC!istego ; krBgu 3iersiowego# Wskazania do nakuwaniaQ stany <Bkowe6 neurastenia6 osabienie 3a"iB!i6 koatanie ser!a# 0# S+enz+u KGR* .9L6 3unkt u"iejs!owiony 3oni=ej wyrostka oC!istego / krBgu 3iersiowego# Wskazania do nakuwaniaQ kasze<6 dy!+awi!a oskrze<owa6 za3a<enie oskrze<i6 nerwi!a de3resyjna6 nerwi!a <Bkowa6 !+araktero3atia6 3ada!zka u dzie!i# :# %az+ui KGR* .HL6 3unkt u"iejs!owiony 3oni=ej wyrostka oC!istego : krBgu szyjnego# Wskazania do nakuwaniaQ gry3a6 !+oroby gorA!zkowe6 kasze<6 dy!+awi!a oskrze<owa6 3ada!zka6 nerwi!a de3resyjna6 u!zu!ie staego z"B!zenia i wy!zer3ania# %az+ui zwany jest 3unkte" stu z"B!ze@6 a nadto6 z uwagi na waC!iwoC!i antyin?ek!yjne6 3unkte" i""uno<ogi!zny"# 1# ,a"en KGR* .;L6 3unkt u"iejs!owiony na karku .\9 !una 3owy=ej ty<nej <inii wos>w6 3oni=ej wyrostka oC!istego . krBgu szyjnego# Wskazania do nakuwaniaQ nerwi!a reaktywna6 !+oroby 3sy!+i!zne6 3ada!zka6 naga utrata "owy6 b>< gowy6 zawroty gowy6 dzwonienie i szu" w usza!+# ,a"en zwany jest wrota"i "i<!zenia i 3unkte" "enager>w# 'akuwany jest w tzw# !+orobie dyrektorskiej w nad!iCnieniu tBtni!zy"6 !+orobie wrzodowej =oAdka i w 3ierwszy" okresie !+oroby wie@!owej ser!a# 2# Seng?u KGR* .0L6 3unkt u"iejs!owiony nad koC!iA 3oty<i!znA w zagBbieniu 3o"iBdzy 3rzy!ze3a"i obu "iBCni !zworobo!zny!+6 .\9 !una 3owy=ej 3unktu ,a"en# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy6 zawr>t gowy6 zaburzenia "owy6 bezgos6 bo<esne na3iB!ie "iBCni 3oty<i!zny!+6 krwawie8 nie z nosa6 3rzew<eky nie=yt nosa6 3sy!+onerwi!e6 3ada!zka6 3ora=enie 3oowi!ze6 zaziBbienie# .G# 7ai+ui KGR* 9GL6 3unkt u"iejs!owiony : !un>w 3owy=ej <inii owosienia karku i ; !un>w ku tyowi od 3rzedniej grani!y wos>w6 na Crodku <inii A!zA!ej oba wierz!+oki "a=owin uszny!+# Wskazania do nakuwaniaQ osabienie 3a"iB!i6 brak kon!entra!ji6 b>t gowy6 3sy!+onerwi!e6 zaburzenia w ukrwieniu ">zgu6 !+oroby o!zu6 nosa i uszu6 ostra dysko3atia6 !+oroba Parkinsona# Punkt 7ai+ui A!zy siB <i!zny"i gaAzka"i z wszystki"i "eridiana"i i d<atego zwie siB 3unkte" .GG s3otka@# ..# Zianding KGR* 9.L6 3unkt u"iejs!owiony na <inii Crodkowej !iaa6 na wierz!+oku gowy . .\9 !una do 3rzodu od 3unktu 7ai+ui# Wskazania do nakuwaniaQ 3ada!zka u dzie!i6 b>zgu6 !+oroby nosa6 eks!entry!zne za!+owanie siB u dzie!i# .9# S+angPing KGR* 9/L6 3unkt u"iejs!owiony jest na <inii Crodkowej !iaa 3onad Czoe"6 < !un 3owy=ej 3rzedniej grani!y wos>w# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy6 !+oroby narzAdu wzroku6 nerwob>jdzie<nego6 !+oroby nosa6 3sy!+onerwi!a# ./# Su<iao KGR* 9;L6 3unkt znajduje siB w Crodku koniuszka nosa# Wskazania do nakuwaniaQ o"d<enie6 nie=yt nosa6 krwawienie z nosa6 trAdzik r>=owaty6 stan u3ojenia a<ko+o<owego# .H# Renz+ong KGR* 90L6 3unkt u"iejs!owiony jest 3od nose"6 w .\/ od<egoC!i od nosa do !zerwieni wargowej# Wskazania do nakuwaniaQ o"d<enie6 za3aCE6 3sy!+onerwi!a6 3ada!zka6 !+oroby sz!zBki i zBb>w6 niedro=noCE nosa6 tiki "iBCni twarzy6 b><e i zak>!enia !zynnoC!i narzAd>w 3!iowy!+ zewnBtrzny!+# -est to g>wny 3unkt reani"a!yjny#
.;# ,injiao KGR* 91L6 3unkt u"iejs!owiony na wBdzideku C<uz>wki sz!zBki g>rnej K3o"iBdzy wargA g>rnA a dziAsa"iL# Wskazania do nakuwaniaQ b>< nerwu tr>jdzie<nego6 3ada!zka#
?F@ M#5!)!*+ ',80+#'o 5#'-l*4o5* 357#)+!#'o R#+ M*! Q J#++ Mo ;GRP<

&eridian wy!+odzi z do<nego od!inka ja"y brzusznej i 3rzedostaje siB na kro!ze do 3unktu Nuiyin KGRP .L <e=A!ego u "B=!zyzn 3o"iBdzy odbyte" i workie" "osznowy"6 a u kobiet 3o"iBdzy odbyte" i sro"e"# 'astB3nie 3rzekra!zajA! s3ojenie onowe ws3ina siB na 3rzedniej C!ianie brzu!+a i k<atki 3iersiowej wzdu= 3rzedniej <inii Crodkowej !iaa# 'astB3nie 3rze!+odzi na szyjB6 3odbr>dek i bruzdB wargowo8br>dkowA6 gdzie ko@!zy siB w 3unk!ie C+engjiang KGRP 9HL# d tego 3unktu biegnie gaAJ dodatkowa6 kt>ra okrA=a wargi i do!+odzi do oko<i!y 3odo!zodoowej# &eridian GRP <i!zy 9H 3unkty Kry!ina /:L#
Ry!ina /:# *o3ogra?ia "eridianu g>wnego regu<atora 3rzedniego i 3rzyna<e=ny!+ do niego 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I wg ws3>!zesny!+ Jr>de6 II wg !+i@skiego at<asu 4S+i+ Ssu C+ing Sa Nui5 z r# ./H.#
N* "71C"!# +*6,-0*+# 3-+642 .# Nuiyin KGRP .L6 9# Z+ongji KGRP /L6 3unkt zgodnoC!i 3rzedniej 3B!+erza "o!zowego6 /# Guanyuan KGRP HL6 3unkt zgodnoC!i 3rzedniej je<ita !ienkiego6 H# S+i"en KGRP ;L6 3unkt zgodnoC!i 3rzedniej 3otr>jnego ogrzewa!za6 J. Zi+ai KGRP 0L6 0# S+enYue KGRP 1L6 :# S+ui?en KGRP 2L6 1# Z+ongwan KGRP .9L6 3unkt zgodnoC!i 3rzedniej =oAdka6 2# -uYue KGRP .HL6 3unkt zgodnoC!i 3rzedniej ser!a6 .G# -iuwei KGRP .;L6 3unkt $o K3rze3ustowyL6 ..# S+an+ong KGRP .:L6 3unkt zgodnoC!i 3rzedniej osierdzia6 .9# *iantu KGRP 99L6 ./# $ianAuan KGRP 9/L6
.H# C+engjiang KGRP 9HL#

To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+# .# Nuiyin KGRP .L6 3unkt u"iejs!owiony w Crodku kro!za6 u "B=!zyzn "iBdzy odbyte" i workie" "osznowy"6 a u kobiet "iBdzy odbyte" i sro"e"# Wskazania do nakuwaniaQ CwiAd sro"u6 zaburzenia !yk<u "iesiB!znego6 =y<aki odbytu6 !+oroby 3rostni!y6 za3ar!ie sto<!a6 zaburzenia w oddawaniu "o!zu# 9# Z+ongji KGRP /L6 3unkt u"iejs!owiony w <inii Crodkowej 3rzedniej6 H !uny 3oni=ej 3B3ka# Wskazania do nakuwaniaQ !zBsto"o!z6 bo<esne oddawanie "o!zu6 nietrzy"anie "o!zu6 za3a<enie nerek6 obrzBki uog><nione6 nie"o! 3!iowa6 za3a<enie sro"u6 CwiAd sro"u# /# Guanyuan KGRP HL6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzedniej 3owierz!+ni brzu!+a w <inii Crodkowej 3rzedniej6 / !uny 3oni=ej 3B3ka# Wskazania do nakuwaniaQ krwawienia z narzAdu rodnego6 nie"o! 3!iowa6 zaburzenia w oddawaniu "o!zu6 !+oroby je<it6 nerwi!a de3resyjna# -est to 3unkt og><nie wz"a!niajA!y6 dodajA!y energii# H# S+i"en KGRP ;L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzedniej 3owierz!+ni brzu!+a w <inii Crodkowej 3rzedniej 9 !uny 3oni=ej 3B3ka# Wskazania do nakuwaniaQ krwawienie z narzAd>w rodny!+6 brak "iesiA!zki6 zaburzenia w oddawaniu "o!zu6 dys3e3sja6 zaburzenia trawienia6 uog><nione obrzBki# -est to 3unkt 3d"a8dzajA!y i regenerujA!y6 3unkt 4wie!znej "odoC!i5 i tzw# 4e<iksiru =y!ia5# ;# Zi+ai KGRP 0L6 3unkt u"iejs!owiony w <inii Crodkowej 3rzedniej6 . .\9 !una 3oni=ej 3B3ka# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia !yk<u "iesiA!zkowego6 3rzedw!zesny wytrysk nasienia6 nie"o! 3!iowa6 zaburzenia w oddawaniu "o!zu6 neurastenia6 nad!iCnienie tBtni!ze6 obrzBki6 za3ar!ia6 biegunka6 stan 3rzew<ekego z"B!zenia i wy!zer3ania# Ze wzg<Bdu na waC!iwoC!i regenerujA!e i wz"a!niajA!e 3unktu Zi+ai6 jest on nazywany 4"orze" energii5# 0# S+enYue KGRP 1L6 3unkt u"iejs!owiony w !entru" 3B3ka# Wskazania do nakuwaniaQ b>< brzu!+a6 ostra dys3e3sja6 si<na biegunka# Punktu tego nie nakuwa siB i jedynie stosuje siB zabiegi tzw# "o8ksy6 tj# ter"o3unktury# :# S+ui?en KGRP 2L6 3unkt u"iejs!owiony w nadbrzuszu6 w <inii Crodkowej 3rzedniej6 < !un nad 3B3kie"# Wskazania do nakuwaniaQ obrzBki uog><nione6 b>< =oAdka6 nietrzy"anie gaz>w6 bo<esne oddawanie "o!zu# S+ui?en jest 3unkte" odwadniajA!y"# 1# Z+ongwan KGRP .9L6 3unkt u"iejs!owiony w <inii Crodkowej 3rzedniej6 H !uny 3owy=ej 3B3ka# Wskazania do nakuwaniaQ b>< =oAdka6 nudnoC!i6 wy"ioty6 odbijanie siB6 dys3e3sja6 !zkawka6 b>< gowy6 zaburzenia snu# Punkt ten odzna!za siB r>wnie= waC!iwoC!ia"i us3okajajA!y"i# 2# -uYue KGRP .HL6 3unkt u"iejs!owiony w <inii Crodkowej 3rzedniej6 < !un 3oni=ej 3unktu -iuwei KGRP .;L usytuowanego na ko@!u wyrostka "ie!zykowatego# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia !zynnoC!iowe ser!a6 nerwi!a de3resyjna6 nerwi!a <Bkowa6 kosz"ary no!ne6 dys3e3sja6 !+oroby =oAdka# .G# -iuwei KGRP .;L6 3unkt u"iejs!owiony na <inii 3rzedniej Crodkowej6 na wysokoC!i ko@!a wyrostka "ie!zykowatego# Wskazania do nakuwaniaQ nerwi!a reaktywna6 stan 3obudzenia6 b>< ser!a6 nie3ok>j w oko<i!y ser!a6 koatanie ser!a6 dys3e3sja6 3ada!zka6 nad!iCnienie tBtni!ze# ..# S+an+ong KGRP .:L6 3unkt u"iejs!owiony na "ostku <inii Crodkowej 3rzedniej6 na 3ozio"ie IT "iBdzy=ebrza6 a u "B=!zyzn na Crodku <inii A!zA!ej brodawki sutkowe# Wskazania do nakuwaniaQ dusznoCE6 kasze<6 za3a<enie oskrze<i6 b>< w k<at!e 3iersiowej6 wy"ioty6 koatanie ser!a# Punkt ten zawiaduje energiA Zi narzAd>w k<atki 3iersiowej# .9# *iantu KGRP 99L6 3unkt u"iejs!owiony w od!inku do<ny" 3rzedniej 3owierz!+ni szyi6 w Crodku w!iB!ia jarz"owego .\9 !una 3owy=ej g>rnego brzegu "ostka# Wskazania do nakuwaniaQ dusznoCE6 kasze<6 dy!+awi!a oskrze<owa6 za3a<enie oskrze<i6 za3a<enie krtani6 za3a<enie garda6 !+oroby gru!zou tar!zykowego6 wo<e# ./# $ianYuan KGRP 9/L6 3unkt u"iejs!owiony w Crodku szyi6 "iBdzy !+rzAstkA tar!zowA i br>dkA6 na g>rny" brzegu koC!i gnykowej w <inii Crodkowej 3rzedniej# Wskazania do nakuwaniaQ obrzBk oko<i!y 3odjBzykowej6 C<ino8tok6 utrudnione 3oykanie6 za3a<enie krtani6 a?azja6 bezgos6 zanik "iBCni jBzyka# .H# C+engjiang KGRP 9HL6 3unkt u"iejs!owiony w <inii Crodkowej 3rzedniej w Crodku zagBbienia br>dkowego 3od wargA do<nA# Wskazania do nakuwaniaQ nad"ierny C<inotok6 o3adniB!ie kA!ika
ust6 na!iek za3a<ny na twarzy i w obrBbie dziAse6 3ora=enie twarzy6 3sy!+onerwi!a6 wy<ew krwi do ">zgu6 za3aCE#
P-+642> 64852". +*702 3o6520* ( s!1 7 !". )7!*,*+!#/ l#"7+!"72/

Ka=dy 3unkt aku3unktury "a odrBbnA nazwB wynikajA!A z trady!ji# WiBkszoCE ty!+ nazw ni! na" nie ">wi i nie u"ie"y 3owiedzieE6 !o one "ajA wyra=aE# 'iekt>re z ni!+ oddajA i!+ to3ogra?iB anato"i!znA n3# 4do<ina wCr>d g>r5 KNegu D -e<ito grube HL6 4o=e ra"ienia5 K-ianyu D -e<ito grube .;L6 4ogon goBbia5 K-iuwei D GRP .;L6 kt>ry ozna!za wyrostek "ie!zykowaty "ostka6 4Crodek 3iersi5 KS+anz+ong D GRP .:L6 3unkt u"iejs!owiony w 3oowie wysokoC!i "ostka6 4wiBksza koCE5 K-u<iao D MoAdek /L6 3unkt u"iejs!owiony na koC!i sz!zBkowej g>rnej6 4Crodek brodawki sutkowej5 KRuz+ong D MoAdek .:L6 3unkt u"iejs!owiony na sut!e6 4du=y 3ie@5 K%adun D WAtroba .L6 kt>ry "a od3owiadaE 3a<u!+owi6 4ogon =>wia5 KC+angYiang D GR* .L tu= 3oni=ej koC!i ogonowej 3rzy3o"inajA!ej swoi" wyg<Ade" ogon =>wia6 4wiBkszy krAg5 K%az+ui D GR* .HL6 3unkt u"iejs!owiony 3oni=ej wystajA!ego krBgu : szyjnego6 4Punkt dziAsa5 K,injiao D GR* 91L u"iejs!owiony na wBdzideku g>rnej wargi# *aki!+ nazw zna"y dziesiAtki# Ze wzg<Bd>w zrozu"iay!+ interesujA nas najbardziej nazwy 3unkt>w zwiAzane z i!+ dziaanie" <e!zni!zy"# 'azwy te bardzo uatwiajA na" waC!iwy dob>r 3unkt>w# .# ,ingPiang K-e<ito grube 9GL# 'azwa ozna!za 4Powitanie woni5 i d<atego nakuwa siB ten 3unkt na og> z dobry" skutkie" w utra!ie wB!+u Kanos"iaL# 9# Zi!+ong KMoAdek /GL zna!zy 4wezwanie energii5 <ub 4u<i!B energii5# Z tego 3owodu 3unkt ten nakuwa siB z niezy" skutkie" w nie"o!y 3!iowej oraz w ty!+ 3rzy3adka!+6 w kt>ry!+ zawodzA inne 3unkty na "eridianie =oAdka Knawet 3unkt Zusan<iL# /# Zusanb56 4wie<kiego <ekarza5 i 43ogodB du!+a5# Istotnie jest to 3unkt uniwersa<ny6 skute!zny w wiej# H# Seng<ong KMoAdek HGL w dosowny" tu"a!zeniu zna!zy 4wiatr i ?<eg"a5# W zwiAzku z ty" 3unkt ten nakuwa"y w !+oroba!+ wywoany!+ wiatre" i zwiAzany!+ z zastoje" 4?<eg"y56 tj# 3yn>w ustrojowy!+ KC<uzu6 krwi6 !+onkiL# Zgodnie z nazwA 3unkt ten wykorzystuje"y w nie=yta!+ oskrzere to !+oroby wedug trady!yjnej !+i@skiej "edy!yny "ajA byE wywoane zastoje" 4?<eg"y5 w ">zgu# ;# Oue+ai KV<edziona .GL6 3unkt 4.GG swBdze@5# 'akuwanie" tego 3unktu "o=na uC"ierzyE swBdzenie towarzyszA!e !+orobo" sk>rny"6 a tak=e w3ynAE <e!zni!zo na wykwity sk>rne# 0# Suai KV<edziona .0L ozna!za 4!ier3ienie brzu!+a5# Punkt ten nakuwa siB z dobry" skutkie" w ko<!e =oAdkowej6 ko<!e je<itowej i w b><a!+ zwiAzany!+ z !+orobA wrzodowA =oAdka# :# S+ao+ai KSer!e /L6 3unkt 4radoC!i =y!ia5# Punkt ten nakuwa"y z 3owodzenie" w a3atii6 3rzygnBbieniu i nerwi!y de3resyjnej# 1# *ongb nieC"iay!+ i stre"owany!+# 2# S+en"en KSer!e :L ozna!za 4bra"B bog>w56 4bra"B du!+a56 4bra"B u"ysu56 4bra"B 3a"iB!i5 i 4bra"B odwagi5# Zgodnie z 3owy=szy"i wskazania"i nakuwa"y ten 3unkt w nerwi!y <Bkowej6 w stana!+ 3rzygnBbienia6 w tre"ie i w u3oC<edzeniu 3a"iB!i i kon!entra!ji# .G# ,ang<ao K-e<ito !ienkie 0L ozna!za !zynnoCE 43ie<Bgnowania staruszk>w56 zwany jest tak=e 4najbardziej 3owa=any"5 Ksza!owny"L 3unkte" ty3u ,ang# -est to 3unkt od"adzajA!y6 regenerujA!y i 3rzedu=ajA!y =y!ie# Punkt ten za<e!a siB nakuwaE u os>b w 3odeszy" wieku# ..# *inggong K-e<ito !ienkie .2L zna!zy 43aa! su!+u5# -est to jeden z 3odstawowy!+ 3unkt>w nakuwany!+ u os>b z niedosu!+e" i szu"e" w usza!+# .9# -ing"ing KPB!+erz "o!zowy .L zna!zy 4Cwiato w oku5# -est to jeden z najbardziej skute!zny!+ 3unkt>w nakuwany!+ w !+oroba!+ o!zu# ./# *ongtian KPB!+erz "o!zowy :L zna!zy 4nos i wierz!+oek gowy5# Sowa"i ty"i wyra=ony jest zwiAzek istniejA!y 3o"iBdzy wierz!+okie" gowy i nose"# Punkt *ongtian za<e!a siB nakuwaE w nie=yta!+ nosa6 w krwawienia!+ z nosa i za3a<eniu zatok sz!zBkowy!+# .H# Seng"en KPB!+erz "o!zowy .9L zna!zy 4wrota wiatru5# Punkt ten wykorzystywany jest do <e!zenia !+or>b wywoany!+ dziaanie" wiatru i !+odu6 a wiB! w zaziBbienia!+6 za3a<enia!+ oskrzery za<e!a siB nakuwaE we wszystki!+ 3rzew<eky!+ !+oroba!+# &a on w3ywaE na korB nadner!zy i d<atego nazywajA go 3unkte" kortyzonowy"# Punkt ten 3o3rawia !zynnoCE ukadu krwiotw>r!zego6 !entra<nego ukadu nerwowego6 3o3rawia nastr>j i dziaa o=ywiajA!o# .0# Seiyang KPB!+erz "o!zowy ;1L ozna!za 4wz<ot5# Punkt ten zwie siB tak=e 3unkte" tan!erek6 ku<is>w !+i@ski!+ i s3ortow!>w oraz 4antyz"B!zeniowy"5# Z tego wiB! 3owodu za<e!a siB nakuwaE 3unkt Seiyang u os>b osabiony!+6 wy!zer3any!+6 z"B!zony!+6 a tak=e !ier3iA!y!+ na niedo"ogB "iBCni ko@!zyn do<ny!+ zwasz!za 3odudzi# .:# Siz+ukong KPotr>jny ogrzewa!z 9/L zna!zy 4wrota u!+a5# -ak nazwa ta wskazuje 3unkt ten nakuwa siB w niedosu!+u i !+oroba!+ uszu# .1# *ongzi<iao KWore!zek =>!iowy .L D 4ja"ka Jreni!y5# 'azwa ta wskazuje na zwiAzek "iBdzy ty" 3unkte" a narzAde" wzroku# %<atego te= nakuwa siB 3unkt *ongzi<iao w !+oroba!+ o!zu# .2# $inYi KWore!zek =>!iowy .;L D 4u3ust ez5# Zgodnie z tA nazwA 3unkt ten nakuwa siB w !+oroba!+ o!zu "ani?estujA!y!+ siB zawienie"# 9G# &u!+uang KWore!zek =>!iowy .0L D 4okno o!zu5# Punkt ten nakuwa siB w !+oroba!+ o!zu# 9.# Guan"ing KWore!zek =>!iowy /:L D 4jasne Cwiato5# -est to naj!zBC!iej nakuwany 3unkt w !+oroba!+ o!zu# 99# &ing"en KGR* HL D 4bra"a =y!ia5# -est to 3unkt dodajA!y energii6 si6 odwagi i 3odnoszA!y na du!+u# 9/# ,a"en KGR* .;L D 4wrota "i<!zenia5# Punkt ten nakuwa siB u os>b6 u kt>ry!+ wystA3ia naga utrata "owy6 niejednokrotnie uzyskujA! 3o=Adany e?ekt# 9H# ,injiao KGR* 91L D 43unkt dziAsa5# Wskazania do nakuwania 3unktu ,injiao stanowiA !+oroby dziAse# 9;# Zi+ai KGRP 0L D 4"orze energii5# Punkt ten nakuwa siB u os>b osabiony!+6 wy!zer3any!+6 a3aty!zny!+ i 3rzygnBbiony!+# -est to 3unkt dyna"izujA!y# 90# S+ui?en KGRP 2L D 4rozdzie<anie Kdystrybu!jaL wody5# Punkt ten zawiaduje gos3odarkA wodnA i d<atego "iBdzy inny"i nakuwa siB go !e<e" odwodnienia n3# w kura!ji od!+udzajA!ej#
ROZDZIA IH NAJCZPCIEJ NAKUWANE PUNKTY DODATKOWE ;EHTRA<

'ieza<e=nie od 3unkt>w usytuowany!+ na "eridiana!+ istniejA <i!zne 3unkty dodatkowe6 u"iejs!owione 3oza "eridiana"i# Punkty te nie "ajA jednak wyraJnego w3ywu na krA=enie energii w "eridiana!+# WywierajA one 3rzede wszystki" dziaanie "iejs!owe na 3rzy<egajA!e tkanki i narzAdy6 jednak "ogA s3rowadzaE r>wnie= od!zyn og><ny# Iwzg<Bdnianie ty!+ 3unkt>w 3rzy 3ostB3owaniu <e!zni!zy" zwiBksza "o=<iwoC!i tera3euty!zne aku3unktury# Z tego wzg<Bdu dobrze wyszko<ony aku3unkturzysta w toku rutynowego 3ostB3owania6 do nor"a<nego s!+e"atu nakuwania obej"ujA!ego 3unkty k<asy!zne6 dodaje r>wnie= jeden <ub ki<ka 3unkt>w dodatkowy!+# StAd te= znajo"oCE zar>wno to3ogra?ii jak i waC!iwoC!i tera3euty!zny!+ 3unkt>w dodatkowy!+ jest nieodzowna d<a <ekarzy zaj"ujA!y!+ siB aku3unkturA# W 3rze!iwie@stwie do s3e!ja<ist>w !+i@ski!+6 kt>rzy kadA g>wny na!isk na 3unkty k<asy!zne6 s3e!ja<iC!i euro3ejs!y 3rzywiAzujA du=e zna!zenie do 3unkt>w dodatkowy!+6 kt>re i!+ zdanie" wa<nie zwiBkszajA skute!znoCE <e!zni!zA aku3unktury# %<atego zagadnienie to jest dokadniej i szerzej o">wione w 3odrB!znika!+ euro3ejski!+ ani=ewiono /0 3unkt>w 4ePtra56 a w 3odrB!zniku re3rezentujA!y" jesz!ze wy=szy 3ozio" 4Essentia<s o? C+inese A!u3un!ture5 z roku .21G wy"ieniono ty<ko 9G 3unkt>w 4ePtra56 to wybitni s3e!ja<iC!i austria!!y6 zresztA wyszko<eni w C+ina!+6 Georg Kcnig i Ingrid Wan!ura6 w obszerny" 3odrB!zniku 3t# 4'eue !+inesis!+e aku3unktur5 z roku .2:: 3odaowy o3is .:. 3unkt>w dodatkowy!+# 'a<e=y nadto dodaE6 =e zar>wno w C+ina!+ jak i w kraja!+ euro3ejski!+ nada< 3rowadzone sA intensywne badania6 "ajA!e na !ew dodatkowy!+# 'a 3odstawie "oi!+ obserwa!ji i wasnego nie"aego doCwiad!zenia twierdzB6 =e jakko<wiek 3unkty dodatkowe 3rzy!zyniy siB do da<szego 3ostB3u aku3unktury i wie<e z ni!+ zostao
zaak!e3towany!+ 3rzez og> aku3unkturzyst>w6 to jednak nie "a wiBkszego uzasadnienia 3oCwiB!aE i" zbyt wie<e uwagi# Iwa=a"6 =e ka=da 3rzesada jest nie na "iejs!u i d<atego ograni!zB siB do o">wienia HG 3unkt>w dodatkowy!+ KePtraL6 naj!zBC!iej nakuwany!+ i najbardziej skute!zny!+#
P-+642 )o)*46o0# -/!# s"o0!o+# +* ',o0!# ! s72!

KRy!ina /1L
.# ,intang KEPtra .L6 3unkt u"iejs!owiony na !zo<e tu= 3owy=ej nasady nosa w Crodku <inii 3ozio"ej A!zA!ej wewnBtrzne brzegi brwi# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy w oko<i!y !zoowej6 zawroty gowy6 !+oroby nosa6 !+oroby o!zu6 nad!iCnienie tBtni!ze# Punkt ten w3ywa r>wnie= na 3sy!+ikB i 3o3rawia nastr>j#
9# *aiyang KEPtra 9L6 3unkt u"iejs!owiony na skroni6 w od<egoC!i < !una ku tyowi od Crodka <inii A!zA!ej zewnBtrzny konie! brwi i zewnBtrzny kAt oka# Wskazania do nakuwaniaQ b>< gowy w oko<i!y skroni6 "igrena6 za3a<enie nerwu tr>jdzie<nego6 !+oroby o!zu6 b>< zBba6 3ora=enie twarzy# W si<ny!+ b><a!+ gowy za<e!a siB s3owodowaE igA tr>jgra@!owA "ikrou3ust krwi# /# ,uyao KEPtra /L6 3unkt u"iejs!owiony nad okie" w sa"y" Crodku brwi6 w <inii Jreni!y# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby o!zu6 b>< w oko<i!y nado!zodoowej6 3ora=enie "iBCni gaki o!znej# H# Ziu+ou KEPtra HL6 3unkt u"iejs!owiony na do<nej 3owie!e na wysokoC!i 3unktu C+engYi KMoAdek .L okoo < !" w bok od tego 3unktu6 na do<ny" brzegu o!zodou# Wskazania do nakuwaniaQ "yo3ia6 zanik nerwu wzrokowego6 za3a<enie nerwu wzrokowego6 jaskra6 zaE"a# ;# -ia!+engjiang KEPtra ;L6 3unkt u"iejs!owiony na sz!zB!e do<nej na 3ozio"ie 3unktu C+engjiang KGRP 9HL i w od<egoC!i < !una od tego 3unktu# Punkt ten <e=y nad otwore" sz!zBki do<nej K?ora"en "andibu<areL# Wskazania do nakuwaniaQ 3ora=enie nerwu twarzowego6 za3a<enie nerwu tr>jdzie<nego6 za3a<enie dziAse6 3aradontoza6 za3a<enie "iazgi zBba# 0# Sis+en!ong KEPtra 0L6 jest to gru3a 3unkt>w u"iejs!owiona na wierz!+oku gowy dookoa 3unktu 7ai+ui KGR* 9GL w od<egoC!i < !una ku 3rzodowi6 ku tyowi i do boku# SA to 3unkty !ztere!+ "Adry!+ bog>w# Wskazania do nakuwaniaQ b><e gowy6 zawroty gowy6 bezsennoCE6 zaburzenia 3a"iB!i6 3ada!zka6 !+oroby 3sy!+i!zne6 wy<ew krwi do ">zgu# :# ,i"ing KEPtra :L6 3unkt u"iejs!owiony 3oza "a=owinA usznA6 na do<ny" brzegu wyrostka sutkowatego6 < !un ku tyowi od 3unktu ,i?eng KPotr>jny ogrzewa!z .:L# Wskazania do nakuwaniaQ kr>tkowzro!znoCE6 nadwzro!znoCE6 kurza C<e3ota6 zaE"a6 bezsennoCE6 3ora=enie nerwu wzrokowego6 dzwonienie w usza!+# 1# An"ian I KEPtra 1L6 3unkt znajdujA!y siB 3oza "a=owinA usznA na Crodku <inii A!zA!ej 3unkty ,i?eng KPotr>jny ogrzewa!z .:L i ,i"ing KEPtra :L# Wskazania do nakuwaniaQ bezsennoCE6 s!+izo?renia# 2# An"ian II KEPtra 2L6 3unkt u"iejs!owiony na karku6 tu= 3oni=ej 3oty<i!y6 w Crodku <inii A!zA!ej 3unkty ,i"ing KEPtra :L i Seng!+i KWore!zek =>!iowy 9GL# Wskazania do nakuwaniaQ bezsennoCE# .G# -injin6 ,oye KEPtra .GL6 3unkt u"iejs!owiony 3od jBzykie"6 3o obu strona!+ wBdzideka jBzyka6 3onad =ya"i 3odjBzykowy"i# Wskazania do nakuwaniaQ nudnoC!i6 wy"ioty6 obrzBk jBzyka6 naga utrata "owy6 zesztywnienie jBzyka6 za3a<enie "igdak>w 3odniebienny!+# 'akuwa siB 3unkty -injin6 ,uye a= do uzyskania krwawienia z =y 3od jBzykowy!+# ..# Zengyin KEPtra ..L6 3unkt u"iejs!owiony na szyi 3oza !+rzAstkA tar!zowatA w zagBbieniu tu= 3rzed tBtni!A szyjnA6 < !un 3oni=ej 3unktu Renying KMoAdek 2L# Wskazania do nakuwaniaQ nie"ota# .9# S+ang<ianYuan KEPtra .9L6 3unkt u"iejs!owiony na 3rzedniej 3owierz!+ni szyi6 w <inii Crodkowej 3rzedniej6 < !un 3oni=ej do<nego brzegu sz!zBki do<nej# Wskazania do nakuwaniaQ nie"ota6 ostre i 3rzew<eke za3a<enie garda6 za3a<enie C<uz>wki ja"y ustnej6 kur!z "iBCni jBzyka6 C<inotok# ./# -ingbi KEPtra ./L6 3unkt u"iejs!owiony tu= 3onad oboj!zykie" na bo!znej krawBdzi "iBCnia "ostkowo8sutkowo8oboj!zykowego w .\/ dugoC!i oboj!zyka <i!zA! od "ostka# Wskazania do nakuwaniaQ niedowad ko@!zyny g>rnej6 b>< barku i ra"ienia# .H# $ong Oue KEPtra .HL6 3unkt u"iejs!owiony tu= 3rzed "a=owinA usznA w Crodku <inii A!zA!ej 3unkty Er"en KPotr>jny ogrzewa!z 9.L i *inggong K-e<ito !ienkie .2L# Wskazania do nakuwaniaQ niedosu!+# .;# Er -ian KEPtra .;L6 3unkt u"iejs!owiony na wierz!+oku "a=owiny u!+a6 na g>rny" ko@!u ?adu uzyskanego 3o zgiB!iu "a=owiny ku 3rzodowi# Wskazania do nakuwaniaQ "igrena6 za3a<enie s3oj>wek K!o8niun!ti Uitis granu<osaL6 a<ergia#
P-+642 )o)*46o0# -/!# s"o0!o+# +* 3o0,o6*".
957-s7+2".
KRy!ina /2L
Rycina 0E. @o$o#ra?ia $unk (w doda kowych 8eO ra9 na $owokach brzucha.
.0# Weis+ang KEPtra .0L6 3unkt u"iejs!owiony w nadbrzuszu6 9 !uny 3owy=ej 3B3ka i H !uny w bok od <inii Crodkowej !iaa# Wskazania do nakuwaniaQ o3adniB!ie =oAdka# .:# Weibao KEPtra .:L6 3unkt u"iejs!owiony w 3odbrzuszu w oko<i!y 3a!+winy6 w od<egoC!i H !un>w od <inii Crodkowej 3rzedniej na 3ozio"ie 3unktu Guanyuan KGRP HL# Wskazania do nakuwaniaQ wy3adniB!ie "a!i!y# .1# Zigong KEPtra .1L6 3unkt u"iejs!owiony w 3odbrzuszu w oko<i!y 3a!+winy6 w od<egoC!i / !un>w od <inii Crodkowej 3rzedniej na 3ozio"ie 3unktu Z+ongji KGRP /L# Wskazania do nakuwaniaQ s!+orzenia narzAd>w rodny!+# .2# Nun S+e KEPtra .2L6 3unkt u"iejs!owiony na 3owoka!+ brzuszny!+6 na 3ozio"ie 3B3ka6 odda<ony < !un od niego# Wskazania do nakuwaniaQ dys3e3sja6 nie=yt oskrze<i6 biegunka#
P-+642 )o)*46o0# -/!# s"o0!o+# 0 o6ol!"2 '579!#4o0# ! l1):0!o0#

KRy!ina HGL
Rycina :0. @o$o#ra?ia $unk (w dok ora Pua uo na kr#o%u$ie $ier%iowym i ldwiowym #
9G# %ing!+uan KEPtra 9GL6 3unkt u"iejs!owiony na do<nej !zBC!i karku6 na wysokoC!i wyrostka oC!istego : krBgu szyjnego i 3unktu %az+ui KGR* .HL6 w od<egoC!i .\9 !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ kasze<6 dy!+awi!a oskrze<owa6 3okrzywka# 9.# 7ai Z+ong Seng KEPtra 9.L6 3unkt u"iejs!owiony w oko<i!y barkowej6 na wysokoC!i 3unktu %az+ui KGR* .HL6 w od<egoC!i 9 .\/ !una od <inii Crodkowej ty<nej# Wskazania do nakuwaniaQ wy<ew krwi do ">zgu6 3okrzywka# 99# Wu"ing KEPtra 99L6 3unkt u"iejs!owiony w <inii Crodkowej ty<nej6 3oni=ej wyrostka oC!istego 9 krBgu 3iersiowego# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby 3sy!+i!zne# 9/# S+iYiz+ui KEPtra 9/L6 3unkt u"iejs!owiony w <inii Crodkowej ty<nej6 3oni=ej wyrostka oC!istego ; krBgu <BdJwiowego# Wskazania do nakuwaniaQ b><e oko<i!y krzy=owej6 b><e n>g6 niedowady ko@!zyn do<ny!+6 !+oroby narzAd>w rodny!+ kobie!y!+# 9H# ,ao Zi KEPtra 9HL6 3unkt u"iejs!owiony W <inii Crodkowej ty<nej6 w zagBbieniu 3oni=ej ko<!a < krBgu krzy=owego# Wskazania do nakuwaniaQ 3ada!zka# 9;# Nuatuojiaji K3unkty doktora NuatuoL KEPtra 9;L6 jest to gru3a zo=ona z /H 3unkt>w roz"iesz!zony!+ 3o obu strona!+ krBgosu3a 3iersiowego i <BdJwiowego6 w od<egoC!i .\9 !una od <inii Crodkowej# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby rdzenia krBgowego oraz narzAd>w zao3atrywany!+ 3rzez od3owiednie nerwy rdzeniowe# W !+oroba!+ narzAd>w k<atki 3iersiowej nakuwa siB 3unkty Nuatuo na 3rzestrzeni od < do : krBgu 3iersiowego# W !+oroba!+ narzAd>w ja"y brzusznej oko<i!B krBgosu3a od 1 do .9 krBgu 3iersiowego# W b><a!+ oko<i!y <BdJwiowej nakuwa siB 3unkty Nuatuo wzdu= wyrostk>w oC!isty!+ krBg>w .G 3iersiowego do ; <BdJwiowego# Igy wbija siB 3od kAte" /Ga w stosunku do <inii 3ionowej 3rze!+odzA!ej 3rzez Crodek krBgosu3a na gBbokoC!i 9.\9 !" w oko<i!y <BdJwiowej i 9 !" w oko<i!y 3iersiowej#
P-+642 )o)*46o0# 0 o9519!# 6o="72+ '85+2".

KRy!ina H.L
Rycina :1. @o$o#ra?ia $unk (w doda kowych 8eO ra9 na doni.
90# -ianz+o"g KEPtra 90L6 3unkt u"iejs!owiony na barku6 na "iBCniu nara"ienny" w Crodku <inii A!zA!ej 3unkty -ianyu K-e<ito grube .;L i 7inao K-e<ito grube .HL# Wskazania do nakuwaniaQ niedowad ko@!zyny g>rnej# 9:# 7iz+ong KEPtra 9:L6 3unkt u"iejs!owiony na doniowej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia na Crodku <inii od Crodka zgiB!ia ok!iowego do 3unktu %a<ing K sierdzie :L6 znajdujA!ego siB w Crodku ?adu nadgarstka# Wskazania do nakuwaniaQ niedowad ko@!zyny g>rnej6 b><e w obrBbie k<atki 3iersiowej# 91# Erbai KEPtra 91L6 dwa 3unkty u"iejs!owione na doniowej 3owierz!+ni 3rzedra"ienia6 H !uny doCrodkowo od 3o3rze!znego ?adu nadgarstka6 3o obu strona!+ C!iBgna zgina!za 3ro"ieniowego nadgarstka# Wskazania do nakuwaniaQ =y<aki odbytu# 92# Z+ongYuan KEPtra 92L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie nadgarstka 3o stronie 3ro"ieniowej 3rostownika ws3><nego 3a<!>w# Wskazania do nakuwaniaQ do<eg<iwoC!i ze strony stawu nadgarstkowego6 krwio3<u!ie6 u!zu!ie duszenia siB#
/G# $uoz+en KEPtra /GL6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie doni w zagBbieniu 3o"iBdzy 9 i / koC!iA Cr>drB!za6 .\9 !una doCrodkowo od stawu Cr>drB!zno83a<!owego# Wskazania do nakuwaniaQ bo<esne na3iB!ie "iBCni karku# /.# ,atong KEPtra /.L6 3unkt u"iejs!owiony na grzbie!ie doni6 3o"iBdzy / i H koCE"i Cr>drB!za6 . \9 !una doCrodkowo od stawu Cr>drB!zno83a<!owego# Wskazania do nakuwaniaQ b>< zBba# /9# 7aPie KEPtra /9L6 jest to gru3a H 3unkt>w u"iejs!owiony!+ na grzbie!ie doni u 3odstawy 3a<!>w6 nie!o doCrodkowo od ?ad>w sk>rny!+ "iBdzy3a<!owy!+# Wskazania do nakuwaniaQ b><e staw>w 3a<!>w doni6 u3oC<edzenie s3rawnoC!i 3a<!>w6 b><e gowy i karku# //# Si?eng KEPtra //L6 jest to gru3a H 3unkt>w u"iejs!owiony!+ na 3owierz!+ni doniowej 3a<!>w b<i=szy!+ staw>w "iBdzy3a<i!z8kowy!+# Wskazania do nakuwaniaQ kok<usz6 dys3e3sja u dzie!i6 zes3> niedo=ywienia u dzie!i# /H# S+iPuan KEPtra /HL6 jest to gru3a 3iB!iu 3unkt>w6 z kt>ry!+ ka=dy u"iejs!owiony jest na ko@!u o3uszki jednego z 3a<!>w doni6 w od<egoC!i / "" od wierz!+oka 3aznok!ia# Wskazania do nakuwaniaQ o"d<enie6 za3aCE6 a3o3<eksja6 stany gorA!zkowe#
P-+642 )o)*46o0# 0 o9519!# 6o="72+ )ol+2".

KRy!ina H9L
Rycina :2. @o$o#ra?ia $unk (w doda kowych 8eO ra9 na ko'czynach dolnych.
/;# Neding KEPtra /;L6 3unkt usytuowany w Crodku g>rnej krawBdzi rze3ki# Wskazania do nakuwaniaQ do<eg<iwoC!i b><owe ze strony ko<ana# /0# Oiyan KEPtra /0L6 sA to dwa 3unkty u"iejs!owione 3o obu strona!+ wiBzada rze3kowego6 3oni=ej do<nego brzegu rze3ki# Znane sA 3od nazwA 4o!zu tygrysa5 <ub 4nozdrzy !ie<B!ia5# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby ko<ana# /:# $anwei KEPtra /:L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni 3odudzia6 9 !uny 3oni=ej 3unktu Zusan< =oAdka6 niedowad ko@!zyn do<ny!+# /1# $ing+ou KEPtra /1L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni 3odudzia6 nie!o ku doowi i ku tyowi od g>wki koC!i strzakowej#
Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie nerwu ku<szowego6 niedowad ko@!zyny do<nej 3o tej sa"ej stronie# /2# %annang KEPtra /2L6 3unkt u"iejs!owiony na bo!znej 3owierz!+ni 3odudzia6 < !un 3oni=ej 3unktu ,ang<inYuan KWore!zek =>!iowy /HL# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby wore!zka =>!iowego6 3ora=enie ko@!zyny do<nej 3o tej sa"ej stro"e# HG# 7a?eng KEPtra HGL6 gru3a zo=ona z !ztere!+ 3unkt>w u"iejs!owiona na grzbie!ie sto3y u 3odstawy 3a<!>w tu= za ?ada"i sk>rny"i "iBdzy3a<!owy"i# Wskazania do nakuwaniaQ b><6 obrzBk6 3rzekrwienie 3a<!>w i grzbietu sto3y#
ROZDZIA H TOPOGRA&IA PUNKTW MANOWINY USZNEJ ;035o0*)7#+!# )o *-5!6-lo4#5*3!!<

W najstarszy" za!+owany" dzie<e !+i@ski" o aku3unkturze wydany" w IT stu<e!iu 3#n#e# 4Nuangdi 'ei -ing5 KKanon &edy!ynyL 3odano in?or"a!jB6 =e u!+o jest "iejs!e"6 w kt>ry" s3otykajA siB wszystkie kanay energety!zne ustroju <udzkiego# Sakt ten zosta wykorzystany 3rzez dawny!+ <ekarzy !+i@ski!+6 kt>rzy nakuwaw <e!zni!zy!+# &etoda ta bya jednak zna!znie rzadziej stosowana ani=ew <ekarze euro3ejs!y6 o3ierajA! siB na e"3irii6 3r>bowaw w obrBbie "a=owin uszny!+# Portuga<ski <ekarz Za!utus $usitanus6 =yjA!y i dziaajA!y w OTII stu<e!iu6 za<e!a stosowanie 3rzy=egania "a=owiny usznej w nerwob>rA radzi nakuwaE w b><a!+ zBb>w# &edy!yna <udowa w kraja!+ Vrodkowego Ws!+odu6 we Sran!ji i we Wosze!+ od dawna za<e!aa 3rzy=eganie g>rnej !zBC!i "a=owiny usznej w nerwob>< zakadajA! na u!+o w C!iC<e okreC<ony" 83unk!ie "iedziane ko<!zyki# Wy!+odzA! z 3owy=szy!+ obserwa!ji <ekarz ?ran!uski z $yonu Pau< 'ogier w <ata!+ .2;.8.2;0 3o 3rze3rowadzeniu sz!zeg>owy!+ i wy!zer3ujA!y!+ bada@ o3ra!owa odrBbnA "etodB <e!zenia nakuwanie" "a=owiny usznej tzw# 4auriku<otera3iB56 kt>ra zostaa zaak!e3towana 3rzez ?ran!uski!+ aku3unkturzyst>w6 a wkr>t!e 3o te" 3rzez s3e!ja<ist>w aku3unktury inny!+ kraj>w euro3ejski!+# %o da<szego rozwoju auriku<otera3ii 3rzy!zyninig i Ingrid Wan!ura w Austrii# %oniesienia 'ogier 3rzy!zyniy siB tak=e do renesansu tej nie"a< za3o"nianej ju= w C+ina!+ "etody# C+i@!zy!y nawiAzujA! do swojej trady!ji i do ?akt>w usta<ony!+ 3rzez 'ogier oraz wykorzystujA! najnowsze zdoby!ze e<ektro?izjo<ogii bardzo rozbudowara obe!nie re3rezentuje 3odobny 3ozio" jak w kraja!+ euro3ejski!+#
A+*4o/!* /*,Do0!+2 -s7+#

KRy!ina H/L
Rycina :0. 3udowa ana omiczna ma&owiny u%zne!.
&a=owina uszna Kauri!u<aL zbudowana jest z !ienkiej6 3askiej !+rzAstki6 3okrytej tkankA 3odsk>rnA i sk>rA# &a ona ksztat "usz<i6 wk<BCniB!ie" zwr>!onej w bok i nie!o ku 3rzodowi# %o<na !zBCE "a=owiny skada siB wyA!znie ze sk>ry oraz tkanki A!znej i tusz!zowej tworzA! tzw# 3atek u!+a# Wo<ny brzeg "a=owiny zwie siB obrAbkie"# W "iejs!u 3rzejC!ia ty<nej !zBC!i obrAbka w oko<i!B wierz!+oka wido!zne jest zgrubienie zwane guzkie" %arwina# brAbek 3o osiAgniB!iu sz!zytu zagina siB ukie" ku 3rzodowi6 w d> i do tyu6 3rze!+odzA! w n>=kB obrAbka 3onad otwore" su!+owy" wewnetrzny"# '>=ka obrAbka dzierny i do<ny# R>wno<eg<e do obrAbka6 we wgBbieniu "a=owiny znajduje siB drugie waowate wzniesienie zwane grobe<kA ota!zajA!e "usz<B# Grobe<ka kieruje siB ku g>rze i zaginajA! siB ukie" do 3rzodu dziernA i odnogB do<nA# Po"iBdzy ty"i odnoga"i "ieC!i siB ja"ka tr>jkAtna# Ku 3rzodowi od ja"y "a=owiny wido!zny jest wystB3 zwany skrawkie"# Ponad 3atkie" u!+a znajduje siB 3rze!iwskrawek6 oddzie<ony od skrawka w!iB!ie" "iBdzyskrawkowy"# &iBdzy obrAbkie" i grobe<kA znajduje siB zagBbienie o kszta!ie >dkowaty" zwane !z>enkie"#
Po)7!*, /*,Do0!+2 -s7+# +* s45#B2

%<a uatwienia zorientowania siB w to3ogra?ii 3unkt>w "a=owiny usznej6 kt>ry!+ zna"y 3onad ./G6 3odzie<ono jA na .1 stre?# I stre?a obej"uje 3atek u!+a6 II stre?a D4D skrawek i sAsiedniA oko<i!B6 III stre?a D4D w!iB!ie nadskrawkowe6 IT stre?a D4D w!iB!ie "iBdzyskrawkowe6 T stre?a D4D ty<nA bruzdB usznA6 <e=A!A 3onad 3rze!iw8skrawkie" a 3oni=ej grobe<ki6 TI stre?a obej"uje 3rze!iwskrawek6 TII stre?a D4D grobe<kB6 TIII stre?a D4D ra"iB g>rne grobe<ki6 IO stre?a D4D ra"iB do<ne grobe<ki6 O stre?a D4D d> tr>jkAtny6 OI stre?a D4D !z>enko Kja"kB >dkowatAL6 OII stre?a D4D obrAbek6 OIII stre?a D4D n>=kB obrAbka6
OIT stre?a oka<a n>=kB obrAbka6 OT stre?a obej"uje da!+ g>rnej ja"y "usz<i6 OTI stre?a D4D do<nA ja"B "usz<i6 OTII stre?a D4D ty<nA 3owierz!+niB "a=owiny6 OTIII stre?a D4D oko<i!B zewnBtrznego otworu su!+owego#
To3o'5*B!* 3-+6480 0 3os7"7#'8l+2". s45#B*". /*,Do0!+2 -s7+#

I s45#B* ;3,*4#6 -".*<@ %<a uatwienia zadania 3atek u!+a dzie<i"y trze"a <inia"i 3ozio"y"i i dwo"a 3ionowy"i na 2 3><6 z kt>ry!+ trzy KII6 T6 TIIIL "ajA wyg<Ad regu<arny!+ 3rostokAt>w6 dwa KIT i TIL 3rzy3o"inajA zniekszta!one 3rostokAty6 a dwa KTII i IOL tr>jkAty Kry!ina HHL#
Rycina ::. Hunk y aurikularne na $a ku ucha.
Pol# I@ W do<no8ty<ny" kA!ie tego 3o<a znajduje siB nakuwany w b>w 3unkt .6 obok kt>rego w g>rnej !zBC!i 3o<a6 okoo / "" 3oni=ej do<nego brzegu w!iB!ia "iBdzyskrawkowego znajduje siB 3unkt znoszA!y u!zu!ie agresji6 agodzA!y nienawiCE i wzaje"nA nie!+BE# Pol# II# Punkty znajdujA!e siB w obrBbie tego 3rostokAta K96 / i HL us3okajajA i agodzA 3ro!esy za3a<ne i ro3ne ja"y ustnej i dziAse# Punkt H u"iejs!owiony w Crodku tego kwadratu zwiAzany jest 3rzede wszystki" z jBzykie"# Pol# III# Punkt ; znajdujA!y siB w Crodku tego 3o<a od3owiada sz!zB!e g>rnej i nakuwany jest w stana!+ !+orobowy!+ tej sz!zBki6 g>wnie w za3a<eniu II gaAzki nerwu tr>jdzie<nego# Punkt 0 u"iejs!owiony w Crodku g>rnej <inii 3ozio"ej od3owiada sz!zB!e do<nej i nakuwany jest w stana!+ !+orobowy!+ tej sz!zBki6 3rzede wszystki" w nerwob>jdzie<nego# Pol# I$@ W do<no8ty<ny" kA!ie tego 3o<a znajduje siB 3unkt :6 kt>ry znosi b>< zBb>w sz!zBki do<nej K3unkt ana<gety!znyL# Po<e T# Punkt 1 u"iejs!owiony w Crodku tego 3o<a zwiAzany jest z gakA o!znA# Punkt ten nakuwa siB w za3a<eniu s3oj>wek6 w kurzej C<e3o!ie6 w kr>tkowzro!znoC!i i w jaskrze# Pol# $I@ Punkt 2 u"iejs!owiony tu= 3oni=ej Crodka i nie!o ku tyowi od3owiada u!+u wewnBtrzne"u# Punkt ten za<e!a siB nakuwaE w osabieniu su!+u6 w za3a<eniu u!+a Crodkowego6 w szu"a!+6 w dzwonieniu w usza!+ i w zawrota!+ gowy 3o!+odzenia usznego K!+oroba &eniere[aL#
Pol# $III@ Punkt .G u"iejs!owiony w Crodku tego 3o<a zwiAzany jest z "igdaka"i 3odniebienny"i# Wskazania do nakuwania tego 3unktuQ wszystkie ostre i 3rzew<eke !+oroby "igdak>w# II s45#B* ;s65*0#6 ! o6ol!"* s(s!#)+!*< KRy!ina H;L
Rycina :J. Hunk y aurikularne na %krawku ma&owiny u%zne!.
P-+64 ?A tu= 3rzed Crodkie" g>rnej 3oowy skrawka# Wskazania do nakuwaniaQ stany za3a<ne6 b><6 3odwy=szona !ie3ota# P-+64 ?E tu= 3rzed Crodkie" do<nej 3oowy skrawka od3owiada nadner!zo"# Wskazania do nakuwaniaQ stany za3a<ne6 a<ergia6 wstrzAs6 CwiAd6 dy!+awi!a oskrze<owa# Z 3unktu tego korzysta"y w !+oroba!+ staw>w6 sk>ry6 a tak=e u os>b osabiony!+ i wy!zer3any!+# P-+64 ?F znajduje siB ku 3rzodowi od Crodka skrawka na wierz!+oku 3rzedni" tr>jkAta6 kt>rego 3ozostae rogi tworzA 3unkty .9 i ./# d3owiada on zewnBtrzne"u nosowi# Wskazania do nakuwaniaQ z"iany !+orobowe nosa Kza3a<enie C<u8z>wki6 ro3nie6 !zyrakiL# P-+64 ?G6 u"iejs!owiony na wewnBtrznej 3owierz!+ni skrawka od strony 3rzewodu su!+owego zewnBtrznego6 na wysokoC!i 3unktu .9# Punkt ten zwiAzany jest z garde" i krtaniA# Wskazania do nakuwaniaQ ostre i 3rzew<eke za3a<enie krtani i garda6 za3a<enie oskrze<i6 kasze<# P-+64 ?I6 u"iejs!owiony na wewnBtrznej 3owierz!+ni skrawka od strony 3rzewodu su!+owego6 na wysokoC!i 3unktu ./# Punkt ten od3owiada nosowi wewnBtrzne"u# Wskazania do nakuwaniaQ ostry nie=yt noso8gardzie<i6 za3a<enie zatok sz!zBkowy!+ i !zoowy!+6 owrzodzenia C<uz>wek nosa# P-+64 ?J6 u"iejs!owiony nie!o 3owy=ej Crodka <inii A!zA!ej 3unkty .9 i .H# -est to 3unkt 3ragnienia# WskazaniaQ 3ragnienie 3o!+odzenia nerwowego# P-+64 ?K6 u"iejs!owiony nie!o 3oni=ej Crodka <inii A!zA!ej 3unkty ./ i .H# -est to 3unkt godu# Wskazania do nakuwaniaQ kura!ja od!+udzajA!a K3unkt ten znosi u!zu!ie goduL# P-+64 ?L6 u"iejs!owiony w Crodku <inii A!zA!ej 3unkty ./ i 9H6 a w "iejs!u 3rzejC!ia do<nego od!inka skrawka we w!iB!ie "iBdzyskrawkowe# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroba nad!iCnieniowa# III s45#B* ;0"!1"!# +*)s65*06o0#< KRy!ina H0L
P-+64 AM6 u"iejs!owiony w sa"y" w!iB!iu 3rzedniej bruzdy usznej6 3owy=ej g>rnego brzegu skrawka i 3oni=ej obrAbka# Punkt ten od3owiada u!+u zewnBtrzne"u# Wskazania do nakuwaniaQ osabienie su!+u6 dzwonienie i szu" w usza!+6 zawroty gowy 3o!+odzenia usznego6 za3a<enie u!+a Crodkowego# P-+64 A?6 u"iejs!owiony na g>rnej krawBdzi skrawka u!+a6 / "" ku tyowi i doowi od 3unktu 9G# d3owiada on ser!u# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia ryt"u ser!a# I$ s45#B* ;0"!1"!# /!1)72s65*06o0#< KRy!ina H:L P-+64 AA6 u"iejs!owiony we w!iB!iu "iBdzyskrawkowy"6 na wewnBtrzny" brzegu tego w!iB!ia# -est to 3unkt wewnAtrzwydzie<ni!zy# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia !ykw i jajnik>w6 CwiAd sk>ry6 3okrzywka6 wy3ryski a<ergi!zne# Punkt ten wykazuje dziaanie 3rze!iwa<ergi!zne6 3rze!iwza3a<ne i 3rze!iwCwiA8dowe6 a tak=e regu<uje !zynnoC!i +or"ona<ne# Punkt 9/6 u"iejs!owiony we w!iB!iu "iBdzyskrawkowy" ku tyowi od 3unktu 996 w "iejs!u 3rzejC!ia 3rze!iwskrawka we w!iB!ie "iBdzyskrawkowe# Punkt ten od3owiada jajniko"# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia !ykw i jajnik>w6 bez3odnoCE# Punkt 9Ha6 u"iejs!owiony na do<ny" brzegu skrawka u!+a tu= 3rzed w!iB!ie" "iBdzyskrawkowy"# Punkt ten od3owiada o!zo" KwzrokowiL# Wskazania do nakuwaniaQ wszystkie nieza3a<ne !+oroby o!zu A!znie z kr>tkowzro!znoC!iA6 zanikie" nerwu wzrokowego i astyg"a8tyz"ern# P-+64 AF96 u"iejs!owiony na 3atku u!+a tu= 3oza w!iB!ie" "iBdzyskrawkowy"# Punkt ten od3owiada o!zo" KwzrokowiL# Wskazania do nakuwaniaQ zanik nerwu wzrokowego6 jaskra 3rzew<eka# Punkt ten nakuwa siB we wszystki!+ nieza3a<ny!+ !+oroba!+ o!zu# $ s45#B* ;42l+* 95-7)* -s7+* l#D("* 3o+*) 357#"!0s65*06!#/ * 3o+!D# '5o9#l6!< KRy!ina H1L
P-+64 AG6 u"iejs!owiony w Crodku ty<nej bruzdy usznej# Punkt ten zwiAzany jest z 3nie" ">zgu# Wskazania do nakuwaniaQ wstrzAs ">zgu6 nastB3stwa za3a<enia ">zgu i o3on ">zgowy!+6 "yastenia6 stwardnienie rozsiane6 ataksja ">zgowa i ">=d=kowa6 !+oroba Parkinsona# P-+64 AI6 u"iejs!owiony 3o wewnBtrznej stronie bruzdy6 9 "" 3oni=ej 3unktu 9;# Punkt ten nakuwa siB w b>rzu i 3odwzg>rzu# Punkt ten "a si<ne waC!iwoC!i 3rze!iwb><owe# Wskazania do nakuwaniaQ b><e o r>=ny" u"iejs!owieniu# P-+64 AJ6 u"iejs!owiony jest w "iejs!u od3owiadajA!y" 3unktowi 906 a<e na zewnBtrznej 3owierz!+ni "a=owiny usznej# d3owiada on krtani i zBbo"# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby krtani i b><e zBb>w# $I s45#B* ;357#"!0s65*0#6< KRy!ina H2L Punkt 90a zosta ju= o">wiony w gru3ie 3unkt>w T stre?y# P-+64 AK6 u"iejs!owiony na g>rny" brzegu 3rze!iwskrawka w 3oowie <inii A!zA!ej 3unkty 9; i /G Kw najwy=szy" 3unk!ie 3rze!iwskrawkaL# d3owiada 3rzysad!e ">zgowej# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia wzrostu6 "o!zenie no!ne6 zak>!enia !zynnoC!i gru!zo>w wewnBtrznego wydzie<ania# P-+64 AL6 u"iejs!owiony na zewnBtrzny" brzegu 3rze!iwskrawka6 / "" ku doowi i nie!o do tyu od 3unktu 91# d3owiada 3oty<i!y# Wskazania do nakuwaniaQ wy"ioty i nudnoC!i6 b><e gowy w oko<i!y 3oty<i!y i zawroty gowy6 za3a<enie oskrze<i6 dy!+awi!a oskrze<owa6 nudnoC!i6 neurastenia6 kosz"ary no!ne6 nerwob><e nerwu tr>jdzie<nego6 "iBdzy=ebrowego i ku<szowego# -est to 3unkt obdarzony si<ny" dziaanie" 3rze!iwb><owy"# P-+64 EM6 u"iejs!owiony w najwy=szy" 3unk!ie 3rze!iwskrawka w "iejs!u 3rzejC!ia brzegu 3ionowego w 3ozio"y# d3owiada C<inian!e 3rzyusznej# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie C<inianki 3rzyusznej6 CwiAd# P-+64 E?6 u"iejs!owiony na 3owierz!+ni zewnBtrznej 3rze!iwskrawka6 okoo 9 "" 3oni=ej i nie!o ku tyowi od 3unktu /G# Punkt ten zwie siB regu<atore" odde!+u# Wskazania do nakuwaniaQ dy!+awi!a oskrze<owa6 dusznoCE6 a<ergia i CwiAd# P-+64 EA znajduje siB w "iejs!u od3owiadajA!y" 3unktowi /.6 a<e na 3owierz!+ni wewnBtrznej 3rze!iwskrawka# d3owiada jAdro"# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia 3!iowe u "B=!zyzn6 3rzedw!zesny wytrysk nasienia6 i"3oten!ja6 za3a<enie jAder i worka "osznowego#
P-+64 EE6 3unkt u"iejs!owiony na zewnBtrznej 3owierz!+ni 3rze!iwskrawka6 9 "" do tyu od "iejs!a 3rzejC!ia w!iB!ia "iBdzyskrawkowego w 3rze!iwskrawek# d3owiada on !zou# Wskazania do nakuwaniaQ b><e gowy w oko<i!y !zoowej6 zawroty gowy6 neurastenia6 zaburzenia snu# -est to 3unkt us3okajajA!y i 3rze!iwb><owy# P-+64 EF6 u"iejs!owiony na wewnBtrznej stronie 3rze!iwskrawka tu= 3owy=ej "iejs!a 3rzejC!ia w!iB!ia "iBdzyskrawkowego w 3rzedni brzeg 3rze!iwskrawka# d3owiada korze ">zgowej# Wskazania do nakuwaniaQ wiBkszoCE !+or>b ukadu nerwowego# -est to 3unkt 3rze!iwb><owy6 3rze!iwza3a<ny6 us3okajajA!y i 3rze!iw8wstrzAsowy# P-+64 EG6 u"iejs!owiony w Crodku <inii A!zA!ej 3unkty 92 i //6 na do<ny" brzegu 3rze!iwskrawka od strony zewnBtrznej# d3owiada skroni# Wskazania do nakuwaniaQ b><e skroni6 zawroty gowy6 "igrena# P-+64 EI6 u"iejs!owiony okoo 9 "" 3oni=ej i ku tyowi od 3unktu 92# *worzy wierz!+oek do<ny zewnBtrzny tr>jkAta6 kt>rego 3ozostae wierz!+oki tworzA 3unkty 92 i /;# d3owiada wierz!+okowi !zaszki# Wskazania do nakuwaniaQ b><e gowy w oko<i!y wierz!+okowej6 neurastenia# $II s45#B* ;'5o9#l6*< KRy!ina ;GL
Rycina J0. Hunk y aurikularne na #robelce.
Stre?a ta obej"uje dwie gru3y 3unkt>wQ usadowionA na zewnBtrzny" brzegu grobe<ki i od3owiadajA!A 3rzedniej stronie tuowia oraz usadowionA na wewnBtrzny" brzegu grobe<ki# P-+64 EJ6 u"iejs!owiony na do<ny" od!inku grobe<ki tu= za 3rze!iwskrawkie"# Punkt ten od3owiada szyjne"u od!inkowi krBgosu3a# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby i urazy szyjnego od!inka krBgosu3a# P-+64 EK6 u"iejs!owiony na wewnBtrznej stronie g>rnego ko@!a grobe<ki6 w "iejs!u 3rzejC!ia w odnogB do<nA# d3owiada koC!i krzy=owej# Wskazania do nakuwaniaQ b><e i !+oroby oko<i!y koC!i krzy=owej#
P-+64 EL6 u"iejs!owiony 3o stronie wewnBtrznej grobe<ki6 okoo 1 "" 3onad 3unkte" /:# Punkt ten od3owiada 3iersiowe"u od!inkowi krBgosu3a# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby i urazy od!inka 3iersiowego krBgosu3a# P-+64 FM6 u"iejs!owiony jest w 3oowie <inii A!zA!ej 3unkty /1 i /2# d3owiada on od!inkowi <BdJwiowe"u krBgosu3a# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby i urazy <BdJwiowego od!inka krBgosu3a# P-+64 F?6 u"iejs!owiony na ty<ny" brzegu grobe<ki w 3oowie od<egoC!i "iBdzy 3unkta"i /: i /2# Wskazania do nakuwaniaQ nad!zynnoCE <ub niedo!zynnoCE tar!zy!y6 urazy szyi i osabienie "iBCni szyi K"yositis !erUi!a<isL# P-+64 FA6 u"iejs!owiony na ty<ny" brzegu grobe<ki w 3oowie od<egoC!i 3o"iBdzy 3unkta"i /: i /1# d3owiada 3iersi# Wskazania do nakuwaniaQ nerwob>< "iBdzy=ebrowy6 b><e i urazy "iBCni k<atki 3iersiowej# P-+64 FE6 u"iejs!owiony na ty<ny" brzegu grobe<ki w 3oowie od<egoC!i "iBdzy 3unkta"i /1 i HG# d3owiada ja"ie brzusznej# Wskazania do nakuwaniaQ wzdB!ia brzu!+a6 ko<ka je<itowa6 !+oroby =oAdka i dwunastni!y# P-+64 FF6 obej"uje gru3B zo=onA z dw>!+ 3unkt>w6 kt>re z 3unkte" H9 tworzA tr>jkAt r>wnora"ienny6 / "" 3oni=ej 3unktu HG# -eden z 3unkt>w HH znajduje siB wewnAtrz a drugi na zewnAtrz grobe<ki# Punkt ten od3owiada gru!zoowi sutkowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie gru!zou sutkowego# P-+64 FG6 u"iejs!owiony na zewnBtrzny" brzegu grobe<ki6 9 "" ku doowi i ku tyowi od 3unktu H.# d3owiada on tar!zy!y# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby gru!zou tar!zykowego Kzar>wno niedo!zynnoCE jak i nad!zynnoCEL# $III s45#B* ;5*/!1 '85+# '5o9#l6!< KRy!ina ;.L
P-+64 FI6 u"iejs!owiony na sa"y" wierz!+oku g>rnego ra"ienia grobe<ki6 na zewnBtrzny" brzegu6 3od obrAbkie"# d3owiada 3a<!o" nogi# Wskazania do nakuwaniaQ uraz sto3y6 zes3>< bo<esnej sto3y6 !+oroby "iBCni i C!iBgien sto3y6 od"roziny# P-+64 FJ6 u"iejs!owiony na 3rzedni" brzegu g>rnego od!inka ra"ienia g>rnego grobe<ki6 ku 3rzodowi i ku doowi od 3unktu H0# d3owiada 3iB!ie# Wskazania do nakuwaniaQ urazy sto3y6 !+oroby "iBCni i C!iBgien stawu skokowego g>rnego6 zes3> bo<esnego stawu ste3u6 3ro!esy za3a<ne w oko<i!y 3iBty6 wyrosa kostne sto3y6 od"roziny# P-+64 FK6 u"iejs!owiony w Crodku <inii A!zA!ej 3unkty H0 i H26 na g>rny" od!inku grobe<ki#
d3owiada stawowi skokowe"u g>rne"u# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby "iBCni i C!iBgien stawu skokowego g>rnego6 zes3oy b><owe tego stawu6 urazy i za"ania# P-+64 FL6 u"iejs!owiony w Crodku g>rnego ra"ienia grobe<ki# d3owiada stawowi ko<anowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby stawu ko<anowego# P-+64 GM6 u"iejs!owiony w "iejs!u 3rzejC!ia grobe<ki w g>rne ra"iB# d3owiada stawowi biodrowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ urazy stawu biodrowego6 3ro!esy za3a<ne stawu biodrowego6 zes3oy b><owe stawu biodrowego# IH s45#B* ;)ol+# 5*/!1 '5o9#l6!< KRy!ina ;9L P-+64 G?6 u"iejs!owiony na ko@!u do<nego ra"ienia grobe<ki6 3od obrAbkie"# d3owiada ukadowi nerwowe"u ws3>!zu<ne"u# Wskazania do nakuwaniaQ nad!iCnienie tBtni!ze6 koatanie ser!a6 skur!ze dodatkowe6 nie"iarowoCE6 !+oroba wie@!owa ser!a6 dy!+a8wi!a oskrze<owa6 !+oroba wrzodowa =oAdka i dwunastni!y# -est to r>wnie= si<ny 3unkt 3rze!iwb><owy# P-+64 GA6 u"iejs!owiony na g>rny" brzegu do<nego ra"ienia grobe<ki okoo ; "" do tyu od 3unktu ;.# d3owiada nerwowi ku<szowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ b><e korzonkowe oko<i!y <BdJwiowo88krzy=owej6 za3a<enie nerwu ku<szowego# P-+64 GE6 u"iejs!owiony na do<ny" ra"ieniu grobe<ki w 3oowie <inii A!zA!ej 3unkty ;9 i ;H# Punkt ten od3owiada 3oC<adko"# Wskazania do nakuwaniaQ b><e oko<i!y <BdJwiowo8krzy=owej# H s45#B* ;D8, 458 6(4+2< KRy!ina ;/L
P-+64 GG6 u"iejs!owiony na do<ny" wewnBtrzny" brzegu g>rnego ra"ienia grobe<ki6 nie!o ku 3rzodowi od rozwid<enia obu ra"ion grobe<ki# -est to jeden z najwa=niejszy!+ i naj!zBC!iej nakuwany!+ 3unkt>w "a=owiny usznej# dzna!za siB on si<ny" dziaanie" us3okajajA!y"6 3rze!iwb><owy" i 3rze!iwza3a<ny"# -est to wa=ny 3unkt ana<gety!zny# P-+64 GI6 u"iejs!owiony "iBdzy ra"iona"i grobe<ki tu= 3od 3unkte" ;;# d3owiada narzAdo" "iedni!y "aej# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby narzAd>w "iedni!y "aej#
P-+64 GJ6 u"iejs!owiony na g>rny" brzegu do<nego ra"ienia grobe<ki w 3oowie jego dugoC!i# d3owiada biodru# Wskazania do nakuwaniaQ zes3oy b><owe "iBCni biodra# P-+64 GK6 u"iejs!owiony na Crodku 3rzedniej krawBdzi ja"ki tr>jkAtnej tu= 3rzy obrAbku# d3owiada "a!i!y i 3rzydatko"#
Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby narzAd>w rodny!+ kobie!y!+6 nerwi!e 3!iowe6 nerwi!a k<i"aktery!zna# P-+64 GL6 u"iejs!owiony tu= 3oza obrAbkie" / "" 3owy=ej 3unktu ;1# Punkt ten obni=a !iCnienie krwi# Wskazania do nakuwaniaQ nad!iCnienie tBtni!ze# P-+64 IM6 u"iejs!owiony w od<egoC!i okoo 9 "" ku tyowi i nie!o ku doowi od 3unktu ;1 w ja"!e tr>jkAtnej# Wskazania do nakuwaniaQ dy!+awi!a oskrze<owa6 dusznoCE# P-+64 I?6 u"iejs!owiony okoo 9 "" ku g>rze od 3unktu 0G i 9 "" ku tyowi i g>rze od 3unktu ;1# Wskazania do nakuwaniaQ ostre i 3rzew<eke za3a<enie wAtroby#
HI s45#B* ;"78,#+6o> */6* ,8)6o0*4*< KRy!ina ;HL

P-+64 IA6 u"iejs!owiony w g>rnej !zBC!i ja"ki >dkowatej6 na 3ozio"ie g>rnego brzegu wzg>rka %arwina# Punkt ten od3owiada 3a<!o" doni# Wskazania do nakuwaniaQ urazy koC!i doni# P-+64 IE6 u"iejs!owiony w do<nej !zBC!i ja"ki >dkowatej na 3ozio"ie 3unktu .GG# Punkt od3owiada oboj!zykowi# Wskazania do nakuwaniaQ b><e w oko<i!y barku6 3ro!esy za3a<ne ra"ienia i barku6 b><e na skutek za"ania oboj!zyka# P-+64 IF6 u"iejs!owiony w do<nej !zBC!i ja"ki >dkowatej okoo ; "" nad 3unkte" 0/# d3owiada stawowi ra"ienne"u# Wskazania do nakuwaniaQ urazy stawu ra"iennego6 b><e w oko<i!y barku6 b><e w oko<i!y o3atki# P-+64 IG6 u"iejs!owiony w Crodkowej !zBC!i ja"ki >dkowatej na wysokoC!i bruzdy usznej 3rzedniej# d3owiada ra"ieniu# Wskazania do nakuwaniaQ b><e i 3ro!esy za3a<ne barku i stawu ra"iennego# P-+64 II6 u"iejs!owiony w ja"!e >dkowatej na 3ozio"ie do<nego ra"ienia grobe<ki# d3owiada stawowi ok!iowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ b><e i urazy stawu ok!iowego# P-+64 IJ6 u"iejs!owiony w ja"!e >dkowatej na wysokoC!i wzg>rka %arwina# Punkt od3owiada koC!i doni# Wskazania do nakuwaniaQ urazy stawu nadgarstkowego# P-+64 IK6 u"iejs!owiony w sa"y" wierz!+oku ja"ki >dkowatej6 "iBdzy obrAbkie" i g>rny" ra"ienie" grobe<ki# d3owiada wyrostkowi roba!zkowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ 3rzew<eke za3a<enie wyrostka roba!zkowego# P-+64 IL6 u"iejs!owiony w ja"!e >dkowatej na wysokoC!i 3unktu 0; tu= 3rzy obrAbku# d3owiada wyrostkowi roba!zkowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ 3rzew<eke za3a<enie wyrostka roba!zkowego# P-+64 JM6 u"iejs!owiony w do<ny" od!inku ja"ki >dkowatej6 9 "" 3oni=ej 3unktu 0/# d3owiada wyrostkowi roba!zkowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ 3rzew<eke za3a<enie wyrostka roba!zkowego# P-+64 J?6 du=y owa<ny 3unkt u"iejs!owiony w g>rny" od!inku ja"ki >dkowatej6 na wysokoC!i wzg>rka %arwina "iBdzy 3unkta"i 09 i 0:# Wskazania do nakuwaniaQ 3okrzywka6 CwiAd# Punkt ..16 u"iejs!owiony w do<nej !zBC!i ja"ki >dkowatej na wysokoC!i 3unktu 0/6 do tyu od tego 3unktu# Punkt ten 3rzykryty jest obrAbkie"# Wskazania do nakuwaniaQ ostre i 3rzew<eke za3a<enie nerek# HII s45#B* ;o95(9#6< KRy!ina ;;L
Rycina JJ. Hunk y aurikularne na obrbku.
P-+64 JA? K brAbek .L6 u"iejs!owiony w do<ny" od!inku wzg>rka %arwina6 na 3owierz!+ni bo!znej w "iejs!u 3rzejC!ia !zBC!i 3rzedniej w ty<nA# Wskazania do nakuwaniaQ ostre za3a<enie "igdak>w6 nad!iCnienie tBtni!ze# Punkt dziaa 3rze!iwza3a<nie6 3rze!iwgorA!zkowo i 3rzys3iesza w!+anianie wysiBk>w# P-+64 JAA K brAbek 9L6 u"iejs!owiony na brzegu bo!zny" obrAbka ku doowi od 3unktu :9 . i o . \; od<egoC!i "iBdzy 3unkta"i :9. i :90 KznajdujA!y" siB w Crodku do<nego brzegu 3atka u!+aL# Wskazania do nakuwania jak d<a 3unktu :9.# P-+64 JAE K brAbek /L6 u"iejs!owiony na bo!zny" brzegu obrAbka ku doowi od 3unktu :9 . o 9\; od<egoC!i "iBdzy 3unkta"i :9. i :90# Wskazania do nakuwaniaQ jak d<a 3unktu :9.# P-+64 JAF K brAbek HL6 u"iejs!owiony na bo!zny" brzegu obrAbka ku doowi od 3unktu :9 . o /\; od<egoC!i "iBdzy 3unkta"i :96 i :90# Wskazania do nakuwaniaQ jak d<a 3unktu :9. P-+64 JAG K brAbek ;L6 u"iejs!owiony na bo!zny" brzegu obrAbka ku doowi od 3unktu :9 . o H\; od<egoC!i "iBdzy 3unkta"i :9. i :90# Wskazania do nakuwaniaQ jak d<a 3unktu :9.# P-+64 JAI K brAbek 0L6 u"iejs!owiony na Crodku do<nego brzegu 3atka usznego# Wskazania do nakuwaniaQ jak d<a 3unktu :9. P-+64 JE K&igdaki IL6 u"iejs!owiony jest / "" ku tyowi od 3unktu :1 na obrAbku tu= nad ty<ny" brzegie" ra"ienia g>rnego grobe<ki# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie "igdak>w6 za3a<enie krtani6 za3a<enie garda# P-+64 JF K&igdaki IIL6 u"iejs!owiony w ty<nej !zBC!i obrAbka w 3oowie jego wysokoC!i6 na wysokoC!i 3unktu 1: K=oAdekL# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie "igdak>w6 za3a<enie krtani6 za3a<enie garda# P-+64 JG K&igdaki IIIL6 u"iejs!owiony w do<ny" ko@!u obrAbka6 w 3oowie od<egoC!i "iBdzy 3unkta"i .GG i :H# Wskazania do nakuwaniaQ jak d<a 3unkt>w :/ i :H# P-+64 JI KWAtroba IL6 u"iejs!owiony w Crodku obrAbka nad wzg>rkie" %arwina# Wskazania do nakuwaniaQ 3rzew<eke za3a<enie wAtroby# P-+64 JJ KWAtroba IIL6 u"iejs!owiony w Crodku obrAbka 3od wzg>rkie" %arwina# Wskazania do nakuwaniaQ 3rzew<eke za3a<enie wAtroby# P-+64 JK6 u"iejs!owiony na wierz!+oku u!+a K3o zgiB!iu "a=owiny usznej ku 3rzodowi tak6 aby dotknBa skrawka6 3unkt ten znajduje siB na sz!zy!ie zaa"ania obrAbkaL / "" 3rzed 3unkte" :/#
Wskazania do nakuwaniaQ nie3ok>j6 b><6 3odwy=szona !ie3ota !iaa6 stan za3a<ny6 zaziBbienie6 a<ergia# P-+64 JL6 u"iejs!owiony na zstB3ujA!y" ra"ieniu obrAbka6 na 3rzedni" brzegu "a=owiny usznej na wysokoC!i 3unktu ;.# Punkt ten od3owiada narzAdo" 3!iowy" zewnBtrzny"# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie 3o!+wy6 CwiAd sro"u6 b><e <BdJwiowo8krzy=owe# P-+64 KM6 u"iejs!owiony na zstB3ujA!y" ra"ieniu obrAbka z 3rzodu "a=owiny usznej6 na 3ozio"ie do<nego brzegu ra"ienia do<nego obrAbka# Punkt znajduje siB na 3ozio"ie 3unktu 2/# Punkt od3owiada !ew!e "o!zowej# Wskazania do nakuwaniaQ stany za3a<ne !ewki "o!zowej6 !+oroby !ewki "o!zowej6 nietrzy"anie "o!zu6 !zBste oddawanie "o!zu# P-+64 K?6 u"iejs!owiony na zstB3ujA!y" brzegu obrAbka na 3ozio"ie 3unktu 2.# d3owiada 3rostni!y# Wskazania do nakuwaniaQ =y<aki odbytu6 3BkniB!ia oko<i!y odbytu6 za3ar!ie6 bo<esne skur!ze 3rostni!y i odbytu# P-+64 ??L6 u"iejs!owiony na !zBC!i zstB3ujA!ej obrAbka "iBdzy 3unkta"i 1. i 1G# Punkt od3owiada odbytowi# Wskazania do nakuwaniaQ =y<aki odbytu6 roz3ad<iny oko<i!y odbytu# P-+64 ?AM6 u"iejs!owiony na !zBC!i zstB3ujA!ej obrAbka na wysokoC!i do<nego brzegu g>rnego ra"ienia grobe<ki i 3unktu ;2# Wskazania do nakuwaniaQ =y<aki odbytu# P-+64 ?A?6 u"iejs!owiony na ty<ny" od!inku obrAbka b<isko wierz!+oka "a=owiny usznej6 od strony wewnBtrznej obrAbka 3onad guzkie" %arwina# Wskazania do nakuwaniaQ b><e gowy6 zawroty gowy6 nerwob>< nerwu tr>jdzie<nego6 tiki "iBCni "i"i!zny!+6 !+oroba "orska6 3ada!zka6 s!+izo?renia6 nerwi!e wegetatywne# HIII s45#B* ;+8D6* o95(96*< KRy!ina ;0L
P-+64 KA6 u"iejs!owiony w "iejs!u 3rzejC!ia n>=ki obrAbka w !zBCE wstB3ujA!A 3rzedniA obrAbka# -est to 3unkt 4 56 wg 'ogier od3owiadajA!y 3rze3onie# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby 3rze3ony6 !+oroby krwi6 !+oroby sk>ry6 krwawienie wewnBtrzne i krwio3<u!ie# Punkt ten "a ogro"ne zna!zenie d<a regu<owania od!zynowoC!i Kwra=<iwoC!iL "a=owiny usznej# Z tego wzg<Bdu jest on uwa=any za gos3odarza i zarzAd!B "a=owiny usznej# &o=e siB zdarzyE6 =e 3rzy 3a<3a!yjny" badaniu diagnosty!zny" "a=owiny usznej nie stwierdza siB bo<esnoC!i =adnego z 3unkt>w ani =adnej ze stre? u!+a u 3a!jenta z ewidentnA !+orobA# W taki" wy3adku na<e=y nakuE 3unkt 4 56 3o kt>ry" zazwy!zaj nastB3uje 3rzywr>!enie wra=<iwoC!i 3unkt>w i stre? zwiAzany!+ z !+ory" narzAde"# *o sa"o "o=na 3owiedzieE o
auriku<otera3ii# -e=ew "a=owiny usznej nie 3rzynosi 3o=Adanego e?ektu <e!zni!zego6 to w>w!zas na<e=y nakuE 3unkt 4 56 kt>ry odb<okowuje 3unkty "a=owiny usznej i 3rzywra!a i" waC!iwoC!i tera3euty!zne# P-+64 KE6 u"iejs!owiony jest na n>=!e obrAbka6 w od<egoC!i okoo ; "" od 3unktu 19 ku tyowi# d3owiada on s3<otowi sone!zne"u# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby ukadu ser!owo8na!zyniowego6 !+oroby 3rzewodu 3okar"owego6 niedokrwistoCE6 obrzBki niewyjaCnionej etio<ogii6 wzdB!ia je<it6 dusznoCE6 krwawienie wewnBtrzne6 krwio3<u!ie6 !+oroby 3rze3ony# HI$ s45#B* ;o6*l* ("* +8D61 o95(96*< KRy!ina ;:L P-+64 KF6 u"iejs!owiony 3od n>=kA obrAbka6 na wierz!+oku otworu su!+owego# Punkt ten od3owiada ja"ie ustnej# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie C<uz>wki ja"y ustnej6 za3a<enie dziAse6 za3a<enie strun gosowy!+# P-+64 KG6 u"iejs!owiony 3od ostrze" n>=ki obrAbka6 ku tyowi od 3unktu 1H# d3owiada 3rzeykowi# Wskazania do nakuwaniaQ 3ro!esy za3a<ne 3rzeyku6 stany kur!zowe 3rzeyku6 nudnoC!i6 wy"ioty# P-+64 KI6 u"iejs!owiony 3od sa"y" ko@!e" ostrza n>=ki obrAbka6 ku tyowi od 3unktu 1;# d3owiada odJwiernikowi# Wskazania do nakuwaniaQ skur!z odJwiernika# P-+64 KJ6 u"iejs!owiony na ko@!u zako<a n>=ki obrAbka# d3owiada =oAdkowi# Wskazania do nakuwaniaQ nudnoC!i6 wy"ioty6 brak aknienia6 ostry i 3rzew<eky nie=yt =oAdka6 !+oroba wrzodowa =oAdka i je<it6 dyskinezy =oAdkowo8je<itowe6 +isteria6 neurastenia6 zaburzenia snu6 b><e gowy !zBC!i !zoowej# -est to 3unkt sedatywny Kus3okajajA!yL6 s3az"o<ity!zny i antynerwi!owy# P-+64 KK6 u"iejs!owiony nad sa"y" ko@!e" ostrza n>=ki obrAbka# d3owiada dwunastni!y# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroba wrzodowa dwunastni!y i =oAdka6 dyskineza =oAdkowo8 je<itowa# P-+64 KL6 u"iejs!owiony nad ostrze" obrAbka6 tu= 3rzed 3unkte" 11# d3owiada je<itu !ienkie"u# Wskazania do nakuwaniaQ dys3e3sja6 biegunka6 ko<ka je<itowa6 wzdB!ia6 zaburzenia !zynnoC!i =oAdka i je<it# P-+64 LM6 u"iejs!owiony nad g>rny" brzegie" n>=ki obrAbka6 tu= 3rzed 3unkte" 12# d3owiada wyrostkowi roba!zkowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ 3rzew<eke za3a<enie wyrostka roba!zkowego# P-+64 L?6 u"iejs!owiony na g>rny" brzegu n>=ki obrAbka w "iejs!u 3rzejC!ia w ra"iB wstB3ujA!e obrAbka# d3owiada je<itu grube"u# Wskazania do nakuwaniaQ nie=yt je<ita grubego6 za3ar!ia6 biegunka6 wzdB!ia# H$ s45#B* ;)*". '85+# */2 /-s7l!< KRy!ina ;1L
Rycina J.. Hunk y aurikularne w obrbie dachu #(rne! !amy mu%zli.
P-+64 LA6 u"iejs!owiony 3oza ty<ny" brzegie" ra"ienia wstB3ujA!ego obrAbka6 3oni=ej do<nego brzegu odnogi do<nej grobe<ki# d3owiada 3B!+erzowi "o!zowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ ostre i 3rzew<eke za3a<enie 3B!+erza "o!zowego6 za3a<enie gru!zou krokowego6 zaburzenia w oddawaniu "o!zu6 "o!zenie no!ne# P-+64 LE6 u"iejs!owiony 3od obrAbkie"6 3oni=ej do<nego brzegu odnogi do<nej grobe<ki6 do 3rzodu od 3unktu 29# d3owiada gru!zoowi krokowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby gru!zou krokowego# P-+64 LF6 u"iejs!owiony 3oni=ej Crodka odnogi Kra"ieniaL do<nej grobe<ki# d3owiada "o!zowodowi# Wskazania do nakuwaniaQ ka"i!a "o!zowodu# P-+64 LG6 u"iejs!owiony 3oni=ej do<nego ra"ienia Kdo<nej8 odnogiL grobe<ki6 w "iejs!u 3rzejC!ia w !zBCE g>wnA grobe<ki# d3owiada ner!e# Wskazania do nakuwaniaQ ostre i 3rzew<eke za3a<enie nerek6 za3a<enie "iedni!zek nerkowy!+6 za3a<enie 3B!+erza "o!zowego6 niedosu!+6 szu" i dzwonienie w usza!+6 wy3adanie wos>w6 stan osabienia i wynisz!zenia# P-+64 LI6 u"iejs!owiony w obrBbie g>rnej ja"ki "usz<i6 tu= 3oni=ej do<nego brzegu g>rnej !zBC!i grobe<ki# d3owiada 3B!+erzykowi =>!iowe"u Kw "a=owinie 3rawejL i trzust!e Kw "a=owinie <ewejL# Wskazania do nakuwaniaQ dys3e3sja6 !+oroby trzustki6 !+oroby 3B!+erzyka =>!iowego# P-+64 LJ6 u"iejs!owiony w obrBbie g>rnej ja"ki "usz<i6 3rzed 3rzedni" brzegie" g>rnego od!inka grobe<ki6 ku tyowi i doowi od 3unktu 20# d3owiada wAtrobie# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby wAtroby6 !+oroby 3B!+erzyka =>!iowego6 !+oroby dr>g =>!iowy!+6 CwiAd sk>ry 3rzy =>ta!z!e6 osabienie "iBCni6 ostre za3a<enie s3oj>wek6 kurza C<e3ota6 kr>tkowzro!znoCE6 3rzew<eka jaskra# P-+64 LK6 u"iejs!owiony w g>rnej !zBC!i do<nej ja"ki "usz<i6 3rzed 3rzedni" brzegie" grobe<ki6 na 3ozio"ie g>rnego brzegu skrawka u!+a# d3owiada C<edzionie# Wskazania do nakuwaniaQ niedokrwistoCE6 skaza krwoto!zna6 dys3e3sja6 ostre za3a<enie wAtroby6 !+oroba wrzodowa =oAdka i dwunastni!y6 dyskineza =oAdkowo8je<itowa# P-+64 LL6 u"iejs!owiony w Crodku g>rnej ja"ki "usz<i# Punkt ten tworzy wraz z 3unkta"i 2; i 20 tr>jkAt r>wnora"ienny# Wskazania do nakuwaniaQ wodobrzusze6 "arskoCE wAtroby6 !+oroby wAtroby6 wzdB!ia# P-+64 ?AA6 u"iejs!owiony w Crodku g>rnej ja"ki "usz<i6 / "" ku tyowi od 3unktu 22# Wskazania do nakuwaniaQ 3rzew<eke za3a<enie trzustki#
P-+64 ?AF6 u"iejs!owiony w g>rnej !zBC!i do<nej ja"ki "usz<i6 / "" do 3rzodu od 3unktu 21 KC<edzionaL# d3owiada wAtrobie# Wskazania do nakuwaniaQ ostre i 3rzew<eke za3a<enie wAtroby# P-+64 ?AJ6 u"iejs!owiony na 3rzedni" brzegu grobe<ki6 tu= 3owy=ej 3unktu 21 KC<edzionaL# d3owiada wAtrobie# Wskazania do nakuwaniaQ "arskoCE wAtroby# H$I s45#B* ;)ol+* */* /-s7l!< KRy!ina ;2L
Rycina JE. Hunk y aurikularne w dolne! !amie mu%zli.
P-+64 ?MM6 usytuowany jest w sa"y" Crodku "usz!enia snu6 +isteria6 neurastenia6 !+ry3ka6 3rzew<eky nie=yt garda6 za3a<enie strun gosowy!+# Punkt ten w3ywa 3o"yC<nie na stan 3sy!+i!zny !+ory!+# C+i@!zy!y sAdzi<i6 =e ser!e zawiaduje nie ty<ko krA=enie" krwi6 a<e tak=e C!iC<e zwiAzane jest z 3sy!+ikA# P-+64 ?M?6 u"iejs!owiony jest w "uszry!+ g>rny od3owiada <ewe"u 3u!u6 a do<ny 3u!u 3rawe"u# Wskazania do nakuwaniaQ wiBkszoCE !+or>b 3u! i dr>g odde!+owy!+6 wiBkszoCE !+or>b sk>ry6 !+oroby je<ita grubego# C+i@!zy!y utrzy"ujA6 =e istnieje C!isy zwiAzek !zynnoC!iowy 3o"iBdzy 3u!a"i i sk>rA6 a tak=e 3o"iBdzy sk>rA a je<ite" gruby"# Wszystkie te narzAdy o!zysz!zajA organiz" <udzki z substan!ji szkod<iwy!+# P-+64 ?MA6 u"iejs!owiony w "uszrny6 od3owiadajA!y oskrze<o" 3u!a <ewego oraz do<ny6 od3owiadajA!y oskrze<o" 3u!a 3rawego# Wskazania do nakuwaniaQ ostry i 3rzew<eky nie=yt oskrze<i6 od8oskrze<owe za3a<enie 3u!6 krztusie!# P-+64 ?ME6 u"iejs!owiony w "usz<i do<nej "iBdzy 3unkte" .GG a skrawkie" u!+a# d3owiada t!+awi!y# Wskazania do nakuwaniaQ za3a<enie oskrzejnego ogrzewa!za# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroba wie@!owa ser!a6 dyskineza =oAd8kowo8je<itowa6 wzdB!ia6 za3ar!ia6 brak aknienia6 ka"i!a "o!zowo8dowa6 dy!+awi!a oskrze<owa6 nie=yt oskrze<i# -est to jeden z naj!zBC!iej u=ywany!+ 3unkt>w o szeroki" wa!+<arzu wskaza@# P-+64 ?AE6 u"iejs!owiony w ja"ie "uszw .G. i .G9 i w 3oowie od<egoC!i "iBdzy ni"i# IstniejA dwa 3unkty .9/ g>rny i do<ny6 z kt>ry!+ g>rny od3owiada 3u!u <ewe"u a do<ny 3rawe"u# Wskazania do nakuwaniaQ rozstrzenie oskrze<i# H$II s45#B* ;42l+* 3o0!#57".+!* /*,Do0!+2 -s7+# < KRy!ina 0GL
P-+64 ?MG6 u"iejs!owiony w g>rny" zagBbieniu ty<nej 3owierz!+ni "a=owiny# Punkt ten obni=a 3odwy=szone !iCnienie tBtni!ze krwi# Wskazania do nakuwania i do "ikrou3ustu krwiQ nad!iCnienie tBtni!ze o3orne na <e!zenie ?ar"ako<ogi!zne# P-+64 ?MI6 u"iejs!owiony na ty<nej 3owierz!+ni "a=owiny6 okoo : "" 3oni=ej 3unktu .G;# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby sk>ry i CwiAd sk>ry oko<i!y grzbietu# P-+64 ?MJ6 u"iejs!owiony na do<ny" brzegu Crodka wy3ukoC!i na ty<nej 3owierz!+ni "a=owiny usznej w 3rzedu=eniu <inii 3rze3rowadzonej 3rzez 3unkty .G;6 .G0 i .G:# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby sk>rne i CwiAd sk>ry w oko<i!y g>rnej grzbietu6 b><e grzbietu# P-+64 ?MK6 u"iejs!owiony w sa"y" Crodku wy3ukoC!i na ty<nej 3owierz!+ni "a=owiny usznej6 na <inii 3ionowej 3rze!+odzA!ej 3rzez 3unkty .G;6 .G0 i .G:# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby sk>rne i CwiAd sk>ry w oko<i!y Crodkowej !zBC!i grzbietu# P-+64 ?AL6 u"iejs!owiony jest w najwy=szej !zBC!i "a=owiny w "iejs!u jej 3rzy!ze3u do !zaszki# d3owiada rdzeniowi krBgowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ 3ora=enie 3oowi!ze6 zaniki "iBCniowe w dowo<nej !zBC!i !iaa# P-+64 ?EM6 u"iejs!owiony w najni=szej !zBC!i "a=owiny w "iejs!u 3rzy!ze3u do !zaszki# d3owiada rdzeniowi krBgowe"u# Wskazania do nakuwaniaQ 3ora=enie 3oowi!ze6 zaniki "iBCniowe w dowo<nej !zBC!i !iaa# H$III s45#B* ;o6ol!"* 7#0+1457+#'o o40o5- s,-".o0#'o< KRy!ina 0.L P-+64 ?ML6 u"iejs!owiony na g>rnej C!ianie zewnBtrznego otworu su!+owego# d3owiada 3odbrzuszu# Wskazania do nakuwaniaQ ostre zes3oy b><owe w oko<i!y 3odbrzusza6 ko<ka dr>g "o!zowy!+#
P-+64 ??M6 u"iejs!owiony na do<nej C!ianie zewnBtrznego 3rzewodu su!+owego# nadbrzuszu# Wskazania do nakuwaniaQ ostre zes3oy b><owe w oko<i!y nadbrzusza#
d3owiada
ROZDZIA HI TOPOGRA&IA STRE& TERAPEUTYCZNYCH CZASZKI ;035o0*)7#+!# )o 65*+!o3-+64-52<

C+i@ski neuro<og C+iao S+un8?a6 3ra!ujA!y w sz3itano!ny!+ C+ina!+6 o3ra!owa w <ata!+ :G nowA od"ianB aku3unktury 3o<egajA!A na nakuwaniu dugi"i iga"i owosionej !zBC!i gowy# Pierwsze 3r>by wykona on na sobie sa"y"6 nakuwajA! wasnA gowB6 !o 3ozwo<io "u na usta<enie zasad tej odrBbnej "etody# PierwszA 3a!jentkA6 kt>rA 3r>bowa <e!zyE nowA od"ianA aku3unktury bya wiejska kobieta w wieku <at HG dotkniBta 3rawostronny" 3ora=enie" 3oowi!zy"6 3o zatorze ">zgu# W HG dniu 3o wystA3ieniu zatoru naku on u 3a!jentki 3unkt <e=A!y na owosionej !zBC!i gowy6 kt>ry od3owiada 4gyrus 3re!entra<is5 KzakrBtowi 3rzedCrodkowe"uL <ewej 3>kuzgowej6 Przy szybki" obra!aniu igy 3a!jentka 3o!zua ?arnA 3owy=ej gowy# R>wno!zeCnie 3o3rawia siB s3rawnoCE 3rawej ko@!zyny do<nej6 dziBki !ze"u !+ora za!zBa siB 3oruszaE o wasny!+ sia!+ i "oga 3rzejCE 3arB krok>w# C+iao S+un8?a za!+B!ony uzyskany" suk!ese" roz3o!zA <e!zenie kranio3unkturA6 zwanA te= aku3unkturA !erebra<nA6 du=y!+ gru3 !+ory!+# W !iAgu : <at <e!zy on ;GG !+ory!+6 3o zatorze ">zgu6 uzyskujA! wyraJnA 3o3rawB u H1R !+ory!+# Wskazania 3o!zAtkowo ograni!zay siB do zator>w ">zgowy!+6 a z !zase" zostay rozszerzone# Zar>wno C+iao S+an8?a jak i jego ws3>3ra!owni!y obok zator>w ">zgowy!+ <e!zy<i tak=e !+ory!+ z 3<Asawi!A6 ostry" in?ek!yjny" za3a<enie" wie<onerwowy" KPo<yneuritis a!uta in?e!8tiosaL6 ast"A oskrze<owA a<ergi!znA6 "o!zenie" no!ny" u dzie!i i zawrota"i gowy 3o!+odzenia bBdnikowego# W <ata!+ .2:G8.2:: w sz3itaw na oddziaa!+ wewnBtrzny!+6 !+irurgi!zny!+6 3ediatry!zny!+6 gineko<ogi!zny!+ uzyskujA! 3o"yC<ne wyniki u 2GR !+ory!+# Po!zAwszy od roku .2:. za!zBto korzystaE z aku3unktury !erebra<nej r>wnie= do !e<>w anestezjo<ogi!zny!+# W okresie : <at K.2:G8.2::L w sz3itaw !+irurgi!zny!+ w r>=ny!+ jednostka!+ !+orobowy!+# Zdanie" C+iao S+un8?a aku3unktura gowy "a na !ezgowej# *a nowa "etoda znajduje zastosowanie w <e!zeniu !+or>b6 kt>ry!+ 3rzy!zyna tkwi w ">zgu# T#".+!6* +*6,-0*l!@ W !zasie zabiegu !+ory "o=e siedzieE6 a<bo6 !o jest bardziej godne za<e!enia6 <e=eE na 3<e!a!+6 brzu!+u <ub na boku# Po wyjaowieniu waC!iwy!+ stre? sk>rny!+ a<ko+o<e" nakuwa siB je dugi"i iga"i w3rowadzajA! ostrze 3o"iBdzy sk>rB i 3okrywB kostnA !zaszki# Wbite igy obra!a siB stosunkowo szybko 3rzez okres < do 9 "inut6 3>Jniej 3ozostawia w s3okoju 3rzez ; do .G "inut a nastB3nie 3onownie siB je obra!a i wyj"uje# Ru!+y obrotowe wykonuje siB trzy"ajA! igB 3a<!e" wskazujA!y" i k!iukie"6 w ryt"ie / obroty Kw obie stronyL na sekundB# Pl*+ l#"7#+!*@ W !+oroba!+ 3rzew<eky!+ wykonuje siB seriB .G zabieg>w nakuwajA! !odziennie# Po uko@!zeniu 3ierwszej serii "o=na roz3o!zAE drugA seriB zabieg>w 3o kr>tkiej 3arodniowej 3rzerwie# Po 3o3rawnie wykonany" zabiegu 3a!jent zazwy!zaj od!zuwa w !+orej ko@!zynie 3rzyje"ne !ie3o#
A+*4o/!* ! B!7 olo'!* oC5o)6o0#'o -6,*)- +#50o0#'o

%oktor C+iao S+un8?a o3ra!owujA! swojA "etodB kierowa siB anato"iA ">zgu i 3rojek!jA 3osz!zeg><ny!+ jego e<e"ent>w na 3owierz!+niB !zaszki# -ak wiado"o ">zg skada siB z dw>!+ 3>ku<6 kt>ry!+ 3owierz!+niA utworzona jest 3rzez substan!jB szarA# GruboCE tej warstwy wynosi / ""# Powierz!+nia ">zgu jest 3o?adowana# Wido!zne sA tu zakrBty6 bruzdy i sz!ze<iny# Powierz!+niB ">zgu dzie<i"y na !ztery 3atyQ !zoowy6 !ie"ieniowy6 3oty<i!zny i skroniowy# Przed g>wny" rowkie" Ro<anda <e=y Crodkowy zakrBt 3rzedni6 a 3oza ty" rowkie" zakrBt Crodkowy ty<ny# Poni=ej sz!ze<iny bo!znej znajduje siB zakrBt skroniowy g>rny6 a 3owy=ej g>rnego ko@!a sz!ze<iny bo!znej zakrBt nadbrze=ny# Poni=ej zakrBtu 3rzed8Crodkowego znajduje siB stre?a "owy 7ro!a# 'ajwa=niejszy"i stre?a"i d<a aku3unktury !erebra<nej sAQ zakrBt Crodkowy 3rzedni i zakrBt Crodkowy ty<ny#
S45#B2 s6852 "7*s76! ! 0s6*7*+!* )o !". +*6,-0*+!*

%wie g>wne <inie orienta!yjne !zaszki toQ .L $inia strzakowa biegnie od 3rzodu od nasady nosa do do<nej krawBdzi guzowatoC!i 3oty<i!znej zewnBtrznej K3rzebieg ten jest zgodny z "eridiane" G>wny" Regu<atore" *y<ny" D *ou &oL# 9L $inia +oryzonta<na biegnA!a od brwi oka do 3oty<i!y#
U/!# s"o0!#+!# s45#B 4#5*3#-42"7+2".

KRy!ina 0980HL
Rycina -:. < re?y era$eu yczne na $rzednie! cz"ci %kle$ienia i na %k(rze czoa. 12 F % re?a &odka, 10 B % re?a w roby, 1: B % re?a kla ki $ier%iowe!, 1J B % re?a narzd(w $ciowych.
?@ S45#B* 5-".o0* ;/o4o52"7+*< ! /o02 I# G>rny 3unkt tej stre?y znajduje siB .\9 !" ku tyowi od 3unktu sz!zytowego !zaszki# %o<ny ko@!owy 3unkt tej <inii znajduje siB na 3rze!iB!iu siB <inii +oryzonta<nej i 3rzedniego brzegu stre?y owosionej oko<i!y skroniowej6 nie!o 3owy=ej Crodka g>rnej krawBdzi uku jarz"owego# PoA!zenie obu ty!+ 3unkt>w od3owiada stre?ie "otory!znej# Po<e od3owiadajA!e stre?ie "otory!znej dzie<i"y na ; r>wny!+ od!ink>w# Pierwszy z ni!+ idA! od g>ry od3owiada ko@!zynie do<nej 3rze!iw<egej oraz tuowiu6 drugi i trze!i od3owiadajA 3rze!iw<egej ko@!zynie g>rnej6 a !zwarty i 3iAty "iesz!zA!e siB w do<nej !zBC!i stre?y "otory!znej re3rezentujA "iBCnie szyi6 twarzy6 garda i oCrodka "owy I# Wskazania do nakuwaniaQ od!inek g>rny nakuwa siB w 3ora=eniu ko@!zyny do<nej 3rze!iw<egej oraz 3ora=eniu "iBCni tuowia 3o stronie 3rze!iwnej# d!inki drugi i trze!i K<i!zA! od g>ryL nakuwa siB w 3ora=eniu "iBCni ko@!zyny g>rnej 3o stronie 3rze!iwnej# Pozostae dwa od!inki K!zwarty i 3iAtyL sty"u<uje siB w <e!zeniu 3ora=enia nerwu twarzowego 3o stronie 3rze!iwnej6 w a?azji "otory8!znej6 zaburzenia!+ "owy w wy3adku z"ian gosu K?ona!jiL oraz w C<inotoku# A@ S45#B* "7-"!o0* biegnie r>wno<eg<e do stre?y ru!+owej6 odda<ona jest od niej o P\9 !" w kierunku u!+a i 3oty<i!y# Podzie<ona jest ona na ; r>wny!+ od!ink>w6 kt>re re3rezentujA te sa"e narzAdy i w tej sa"ej ko<ejnoC!i6 jak od!inki stre?y ru!+owej# Wskazania do nakuwaniaQ 3ierwszy od!inek KidA! od g>ryL za<e!a siB nakuwaE w zaburzenia!+ !zu!ia i w b><a!+ ko@!zyny do<nej 3o stronie 3rze!iw<egej6 a tak=e oko<i!y <BdJwiowej# %wa nastB3ne od!inki Ktj# drugi i trze!iL nakuwa siB w zaburzenia!+ !zu!ia ko@!zyny g>rnej 3o stronie 3rze!iwnej# Pozostae dwa od!inki K!zwarty i 3iAtyL za<e!a siB nakuwaE w b><a!+ zBb>w6 w neura<gii nerwu tr>jdzie<nego6 w b><a!+ stawu =u!+wy i w zaburzenia!+ !zu!ia w obrBbie twarzy# E@ S45#B* 357#"!0)5'*06o0*# $inia od3owiadajA!a tej stre?ie 3rzebiega r>wno<eg<e do stre?y "otory!znej w od<egoC!i ..\9 !" ku 3rzodowi# $iniB tB r>wnie= dziewny!+ od!ink>w6 kt>re re3rezentujA te sa"e narzAdy i w tej sa"ej ko<ejnoC!i jak od!inki stre?y ru!+owej# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroba Parkinsona i 3<Asawi!a# Przy objawa!+ jednostronny!+ nakuwa siB 3rze!iw<egA stronB6 zaC w z"iana!+ obustronny!+ 3o obu strona!+# W !+orobie Parkinsona uog><nionej za<e!a siB nakuwaE wszystkie od!inki stre?y 3rze!iw8drgawkowej# Przy zajB!iu z"iana"i jedynie ko@!zyny g>rnej i gowy nakuwa siB !ztery do<ne od!inki tej stre?y 3o stronie 3rze!iwnej# W wy3adku ograni!zenia dr=enia do sa"ej gowy nakuwa siB dwa do<ne od!inki stre?y 3rze!iwdrgawkowej 3o obu strona!+# F@ S45#B* +*"72+!oR5-".o0* re3rezentowana jest <iniA biegnA!A r>wno<eg<e do stre?y "otory!znej6 w od<egoC!i . .\9 !" ku 3rzodowi od <inii 3rze!iwdrgawkowej6 a w od<egoC!i / !" ku 3rzodowi od stre?y ru!+owej# Wskazania do nakuwaniaQ obrzBki 3o!+odzenia na!zynio8ru!+owego KkorowegoL6 n3# w obrzBka!+ n>g u !+ory!+ 3o wy<ewie krwi do ">zgu# G>rnA 3oowB tej stre?y nakuwa siB w obrzBka!+ ko@!zyn do<ny!+6 a do<nA w obrzBka!+ ko@!zyn g>rny!+# G@ S45#B* s,-".o0* i zawrot>w gowy 3o!+odzenia bBdnikowego# Stre?a ta wyra=ona jest <iniA 3ozio"A dugoC!i H !"6 u"iejs!owionA ..\9 !" 3owy=ej wierz!+oka "a=owiny usznej# Wskazania do nakuwaniaQ niedosu!+6 dzwonienie w usza!+6 zawroty gowy 3o!+odzenia bBdnikowego i !+oroba &eniere[a# I@ S45#B* /o02 II jest u"iejs!owiona wzdu= <inii biegnA!ej od guza !ie"ieniowego do ty<nego brzegu wyrostka sutkowatego na 3rzestrzeni / !"# G>rny konie! tej stre?y za!zyna siB o 9 !" 3oni=ej guza !ie"ieniowego# Wskazania do nakuwaniaQ !akowita !zu!iowa a?azja Kty3u Werni!keL# J@ S45#B* /o02 III jest u"iejs!owiona 3odobnie jak stre?a su!+owa i zawrot>w gowy 3onad wierz!+okie" "a=owiny usznej# d3owiada ona <inii 3ozio"ej dugoC!i H !" 3rzebiegajA!ej ..\9 !" 3owy=ej wierz!+oka "a=owiny usznej Kza!zyna siB nad wierz!+okie" i biegnie ku tyowiL# Wskazania do nakuwaniaQ atazja !zu!iowa# K@ S45#B* *35*6s ! u"iejs!owiona jest 3onad guze" !ie"ieniowy" w 3osta!i <inii 3ionowej dugoC!i / !"6 kt>rej towarzyszA dwie dodatkowe <inie od!+odzA!e od niej 3od kAte" HGa ku 3rzodowi i ku tyowi i tworzA!e ws3><nie z niA znak strzaki# Wskazania do nakuwaniaQ a3raksja Knie"o=noCE wykonania ru!+>w bardziej sko"3<ikowany!+L#
L@ S45#B* 6oo5)2+*" ! "72++oC"! ".o)7#+!* # SA to dwie <inie o dugoC!i / !" biegnA!e r>wno<eg<e do siebie wzdu= <inii Crodkowej !iaa K*ou &oL i 3o obu jej strona!+ w od<egoC!i od niej o < !"6 na wysokoC!i 3unktu 7ai+ui KG>wny Regu<ator *y<ny 9GL# Wskazania do nakuwaniaQ b><e ko@!zyn do<ny!+ K3o stronie 3rze!iw<egejL6 zaburzenia r>wnowagi i ostre nadwi!+niB!ia krBg>w# ?M@ S45#B* 075o6- wyra=ona jest <iniA dugoC!i H !"6 biegnA!A wzdu= <inii Crodkowej !iaa6 w od<egoC!i od niej o < !"# $inia ta za!zyna siB na guzowatoC!i 3oty<i!znej zewnBtrznej i biegnie ku g>rze# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia wzroku 3o!+odzenia korowego# ??@ S45#B* /8D)D6o0* 580+o0*'! biegnie 3o obu strona!+ <inii Crodkowej !iaa K*ou &oL6 w od<egoC!i od niej o /.\9 !"# $inie te o dugoC!i H !" wybiegajA z guz>w 3oty<i!zny!+ zewnBtrzny!+ i kierujA siB ku doowi# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia r>wnowagi 3o!+odzenia ">=d=kowego# ?A@ S45#B* Do,()6o0*6 od3owiada g>rne"u od!inkowi <inii 3ionowej biegnA!ej 3rzez Crodek Jreni! ku g>rze i 3rze!inajA!ej 3rzedni brzeg owosionej !zBC!i !zaszki# G>rny od!inek tej <inii dugoC!i 9 !" 3onad 3rzedniA <iniA wos>w od3owiada =oAdkowi# Wskazania do nakuwaniaQ b><e w nadbrzuszu6 b><e =oAdka# ?E@ S45#B* 0(45o92 ! 31".#5726* D8,"!o0#'o stanowi 3rzedu=enie o 9 !" stre?y =oAdka idA! w kierunku wierz!+oka !zaszki# Wskazania do nakuwaniaQ !+oroby wAtroby i dr>g =>!iowy!+# ?F@ S45#B* 6l*46! 3!#5s!o0# znajduje siB na !zo<e i na 3rzedniej !zBC!i sk<e3ienia !zaszki6 w 3oowie drogi 3o"iBdzy stre?A =oAdka i <iniA CrodkowA !iaa# Stre?a ta <i!zy H !" i dziewne od!inkiQ do<ny i g>rny# &iBdzy ty"i od!inka"i 3rzebiega 3rzednia 3ozio"a <inia Kgrani!aL wos>w# Wskazania do nakuwaniaQ dy!+awi!a oskrze<owa6 3rzew<eky nie=yt oskrze<i6 !+oroba wie@!owa ser!a we w!zesny" okresie# ?G@ S45#B* 3,"!o0*6 znajduje siB 3onad 3rzedniA <iniA wos>w na 3rzedniej !zBC!i !zaszki# d3owiada ona <inii 3ionowej biegnA!ej 3rzez zewnBtrznA krawBdJ brwi ku g>rze na owosionA !zBCE !zaszki6 r>wno<eg<e do <inii Crodkowej !iaa# Stre?a ta <i!zy 9 !"# Wskazania do nakuwaniaQ zaburzenia !zynnoC!iowe narzAd>w 3!iowy!+# O)"72+2 s3os457#'*+# 3o 7*9!#'*". *6-3-+64-52 "#5#95*l+# Prawidowy od!zyn 3o naku!iu jednej ze stre? !zaszki wyra=a siB u!zu!ie" !ie3a <ub odrBtwienia w obrBbie narzAdu zwiAzanego z nakuwanA stre?A# 'iekiedy widuje siB nad"ierne od!zyny w 3osta!i zawrot>w gowy6 zaburze@ widzenia6 ra3townego zb<edniB!ia twarzy6 u!zu!ia zi"na w ko@!zyna!+6 gwatowny!+ 3ot>w6 dr=enia ko@!zyn6 a nawet drgawek i o"d<enia# W wy3adku wystA3ienia tego rodzaju sensa!ji za<e!a siB wyjAE igy i obni=yE gowB !+orego# I os>b skonny!+ do tego rodzaju od!zyn>w na<e=y za!+owaE sz!zeg><nA ostro=noCE 3rzy wykonywaniu zabieg>w aku3unktury !zaszki#
INSTRUMENTARIUM@ TECHNIKA NAKUWANIA@ ODCZYNY I POWIKANIA

'ajstarszy"i instru"enta"i su=A!y"i do nakuwania 3owok !iaa w !e<a!+ <e!zni!zy!+ byy oda"y ka"ienne ostro zako@!zone6 kt>ry"i 3osugiwa siB !zowiek jaskiniowy =yjA!y na terenie dzisiejszy!+ C+in w e3o!e ka"ienia u3anego# Z biegie" !zasu !zowiek 3ierwotny udoskonare swy" wyg<Ade" 3rzy3o"inay !ienkie6 zako@!zone ostrze" 3ae!zki# %o tego !ew oraz drzazgi ba"busowe# W e3o!e brAzu 3osugiwano siB 3rzede wszystki" iga"i s3orzAdzony"i z tego "eta<u6 a w 3arB wiek>w 3>Jniej iga"i =e<azny"i6 sta<owy"i Kdawni C+i@!zy!y znain 6hen#7 z roku 1-01.
*e ostatnie su=yy rodzinie !esarskiej i dostojniko" dworu# be!nie stosuje siB nie"a< wyA!znie igy sta<owe6 gruboC!i od G6.; do G6H; "" i r>=nej dugoC!i D od < !" do 9; !"6 s3rB=yste6 o idea<nie gadki!+ C!iana!+ Kry!ina 00L#
Igie zoty!+6 kt>re "ajA dziaaE tonizujA!o K3obudzajA!oL i srebrny!+ o dziaaniu uC"ierzajA!y" b><6 dzisiaj nie"a< siB ju= nie u=ywa# SA to bowie" igy drogie6 stosunkowo grube i sztywne6 o doCE tB3y" ko@!u# *rudniej je w3rowadzaE w 3owoki !iaa6 a 3od!zas nakuwania s3rawiajA wiB!ej b><u ani=e<i igy sta<owe# %odaE tak=e trzeba6 =e igy s3orzAdzone z !zystego zota sA zbyt "iBkkie i d<atego utwardza siB je dodajA! srebra i "iedzi# Igy srebrne w isto!ie zawierajA 9GR "iedzi# Co siB ty!zy nierdzewny!+ igie sta<owy!+ to w rze!zywistoC!i stanowiA one sto3 z dodatkie" !+ro"u6 nikre wytw>rnie ?ran!uskie 3rodukujA igy s3orzAdzone z "o<ibdenu# SA one zdanie" dr &ussat z Pary=a bardziej aktywne6 jednak i bardziej kru!+e6 a"<iwe i szyb!iej siB zu=ywajA# -a3o@skie igy sta<owe sA !ienkie jak wos i gruboCE i!+ nie
3rzekra!za G6.; ""# &o=na je w3rowadzaE do 3owok !iaa jedynie 3rzez !ienkie6 "eta<owe rurki Kgi<zyL# 'ajkr>tsze igy dugoC!i od < do ..\9 !" su=A do nakuwania "a=owiny usznej# Punkty twarzy6 owosionej 3owierz!+ni gowy oraz szyi nakuwa siB iga"i dugoC!i od 9 do / !"# Iga"i Credni"i Kok# ; !"L nakuwa siB 3owoki k<atki 3iersiowej6 brzu!+a6 ko@!zyn g>rny!+ i do<ny!+ oraz oko<i!B krBgosu3a# %ugie igy Kok# .G !"L stosowane sA do nakuwania "iejs! !iaa si<nie u"iBCniony!+6 3rzede wszystki" oko<i!y 3oC<adkowej# W !+i@ski!+ zestawa!+ "o=na zna<eJE igy6 kt>ry!+ dugoCE 3rzekra!za 9G !"# C+i@s!y s3e!ja<iC!i wyjAtkowo wykorzystujA tego rodzaju igy w3rowadzajA! je 3odsk>rnie wzdu= <inii biaej brzu!+a od 3unktu -iuwei KGRP .;L do 3unktu S+enYue KGRP 1L w 3rzy3adka!+ o3adniB!ia =oAdka Kgastro83tosisL# Igy te w3rowadza siB tak=e 3o obu strona!+ krBgosu3a6 3odsk>rnie6 u !+ory!+ ze z"iania"i zwyrodnieniowy"i staw>w krBgosu3a6 w od!inku najbardziej bo<esny"# 'a tego rodzaju zabiegi "o=e sobie 3ozwo<iE wyA!znie <ekarz o du=y" doCwiad!zeniu i dys3onujA!y znako"itA te!+nikA# statnio !oraz !zBC!iej u=ywa siB "a<e@ki!+ igie o ostrzu gruboC!i okoo G6. ""6 dugoC!i od 9 do .G "" i o g>w!e w kszta!ie 3ierC!ienia o Credni!y okoo / "" Kry!ina 0:L#
Rycina -7. ,e% aw mikroi#ie do naku $owierzchniowych.
SA to tak zwane "ikroigy6 kt>re w3rowadza siB Cr>dsk>rnie6 3rzytwierdza do sk>ry 3<astre" i 3ozostawia na okres od : do .G dni# PostB3owanie 3owy=sze stosuje siB w u3or!zywy!+ b><a!+ nie dajA!y!+ siB o3anowaE rutynowy"i nakuwania"i# &ikroigy s3orzAdza siB g>wnie z nikw zota# 7adania e<ektry!znego 3oten!jau igie w3rowadzony!+ w 3owoki !iaa wykazay 3ewne r>=ni!e6 zwiAzane z "ateriae"6 z kt>rego s3orzAdzone sA igy# 'a zoty!+ iga!+ wykazano 3oten!ja najwy=szy KG61; "i<iwo<t>wL6 na srebrny!+ zna!znie ni=szy KG6;: "i<iwo<t>wL6 a na sta<owy!+ 3oCredni KG6:G "i<iwo<t>wL# 'ajwiBkszA aktywnoC!iA tera3euty!znA odzna!zajA siB igy zote# Igy sta<owe "ajA nie!o "niejszA aktywnoCE# Ka=da iga skada siB z ostrza i rBkojeC!i Ku!+wytuL6 zazwy!zaj s3orzAdzony!+ z dw>!+ r>=ny!+ "eta<i# RBkojeCE Ku!+wytL naj!zBC!iej stanowi 3<e!ionkB z !ieniute@ki!+ w>kien "eta<owy!+#
P572'o4o0*+!# ".o5#'o )o 7*9!#'- ! s3os89 035o0*)7*+!* !'!#,

Zabieg nakuwania 3owinien wykonaE <ekarz o od3owiedni" 3rzygotowaniu teorety!zny" i 3rakty!zny"# Po!zAtkujA!y 3owinien naj3ierw Ewi!zyE nakuwania 3od kierunkie" instruktora
na ro<!e bibuki Kry!ina 01L <ub na kBbku 3rzBdzy Kry!ina 02LF do3iero 3o osiAgniB!iu biegoC!i "o=e za!zAE nakuwaE 3a!jenta#
Rycina -.. =auka nakuwania na rolce bibuki.
Rycina -E. =auka nakuwania na kbku baweny.
Przed zabiegie" na<e=y 3o<e!iE !+ore"u zajAE 3ozy!jB <e=A!A na brzu!+u Kje=e<i za"ierza"y nakuwaE ty<nA 3owierz!+niB !iaaL <ub na 3<e!a!+ Kje=e<i za!+odzi 3otrzeba nakuwania 3rzedniej 3owierz!+ni !iaaL# W wyjAtkowy!+ wy3adka!+ 3ozwa<a"y !+ore"u siedzieE w !zasie zabiegu D n3# u 3a!jenta z dusznoC!iA <ub z si<nA nerwi!A6 je=ery!+ za!+odzi 3otrzeba nakuwania zar>wno 3rzedniej jak i ty<nej 3owierz!+ni !iaa6 zabieg wykonuje"y w dw>!+ eta3a!+# W 3ierwszy" eta3ie nakuwa"y w 3ozy!ji siedzA!ej 3<e!y i oko<i!B <BdJwiowA6 a w eta3ie drugi" 3o<e!a"y 3oo=yE siB na wznak i kontynuuje"y zabieg na 3rzedniej 3owierz!+ni !iaa# W 3rzy3adka!+6 w kt>ry!+ za"ierza"y nakuwaE zar>wno 3rzedniA jak i ty<nA 3owierz!+niB ko@!zyny do<nej ukada"y !+orego na 3rze!iwny" boku# C+ory 3rzed zabiegie" 3owinien siB od3rB=yE i roz<uJniE "iBCnie6 zaC w !zasie zabiegu oddy!+aE swobodnie i niezbyt gBboko# C+ory!+ 3rzewra=<iwiony!+ i nies3okojny!+ stara"y siB us3okoiE i dodaE i" du!+a# &iejs!a sk>ry6 kt>re za"ierza"y nakuwaE dezyn?ekuje"y# Po zidenty?ikowaniu 3unktu naku!ia na<e=y u!isnAE sk>rB o3uszkA 3a<!a wskazujA!ego <ewej doni6 nasadB igy !+wyta siB k!iukie" z jednej strony a 3a<!a"i wskazujA!y" i Crodkowy" z drugiej strony i wykonujA! ru!+y obrotowe6 stosujA! <ekki na!isk6
wbija siB igB w sk>rB i gBbiej 3oo=one tkanki# Przed zabiegie" "o=na tak=e roz!iAgnAE i na3iAE sk>rB dwo"a 3a<!a"i <ewej doni odda<ony"i od siebie o / do H !" Kry!ina :GL#
Rycina 70. =akuwanie %k(ry na$i e! i unieruchomione! dwoma $alcami.
&o=na sobie uatwiE zabieg uj"ujA! sk>rB dwo"a 3a<!a"i w ?ad6 w kt>ry w3rowadza siB ostrze igy w C!iC<e okreC<ony" 3unk!ie Kry!ina :.L#
Rycina 71. =akuwanie ?adu %k(ry wy worzone#o $alcami lewe! doni.
Rycina 72. =akuwanie %k(ry i# o$iera!c %i o $aznokie.
IgB w3rowadza siB w sk>rB w 3unk!ie <e=A!y" w 3oowie od<egoC!i "iBdzy ty"i 3a<!a"i w od3owiedni" kierunku i na od3owiedniA gBbokoCE# -e=ery 3o<egajA!y" na w3rowadzeniu ostrza igy 3o 3aznok!iu Ko!zywiC!ie 3rze"yty" a<8ko+o<e"L k!iuka <ub 3a<!a wskazujA!ego u!iskajA!ego sk>rB tu= obok 3unktu aku3unktury Kry!ina :9L# W najstarszy" !+i@ski" dzie<e "edy!zny" Nuangdi 'eijing z IT stu<e!ia 3#n#e# 3owiedziane jest6 =e 3o!zAtkujA!y "y<nie sAdzi6 i= 3rawa do@ jest wa=niejsza od <ewej6 nato"iast doCwiad!zony aku3unkturzysta wie6 =e <ewa do@ s3enia r>wnie= wa=nA ro<B# $ewa do@ u!iskajA! zde!ydowanie sk>rB 3o obu strona!+ "iejs!a wku!ia wyraJnie z"niejsza u!zu!ie b><u wywoane naku!ie"#
K!#5-+#6 035o0*)7*+!* !'!#,

Za<e=nie od 3otrzeby w3rowadza siB igy 3rosto3ad<e do 3owok !iaa6 bAdJ te= skoCnie 3od kAte" H;a6 a nawet 3od kAte" .;a6 nie"a< sty!znie do 3owierz!+ni sk>ry Kry!ina :/L# W 3rzy3adka!+6 w kt>ry!+ za!+odzi 3otrzeba wz"o!nienia KuaktywnieniaL nakuwanego "eridianu w3rowadza"y igB skoCnie6 zgodnie z kierunkie" 3rze3ywu energii Zi Kbio3rAd>wL6 nato"iast w wy3adku 3otrzeby us3okojenia 3obudzonego "eridianu6 igB wbija"y 43od 3rAd5 w kierunku 3rze!iwny" ?aw# 'aku!ie 3oCrednie6 tj# 3ionowe6 stosuje siB u os>b6 u kt>ry!+ aktywnoCE "eridianu jest zb<i=ona do nor"y# W !+oroba!+ ostry!+ stosuje"y naku!ia us3okajajA!e waC!iwego "eridianu6 zaC w !+oroba!+ 3rzew<eky!+ wykonuje"y naku!ia wz"a!niajA!e Ksty"u<ujA!eL#
Rycina 70. 4ierunek w$rowadzania i#ieQ $od k em E0R do $owierzchni %k(ryK $od k em :JR do $owierzchni %k(ryK $od k em 1JR do $owierzchni %k(ry.
G,19o6oCS +*6,-0*+!*
GBbokoCE nakuwania uza<e=nia"y od wieku6 stanu nerwowego6 og><nej kondy!ji6 stanu u"iBCnienia i 3ory roku# %zie!i nakuwa siB kr>tki"i iga"i stosunkowo 3ytko# *o sa"o doty!zy wieku 3odeszego# soby sz!zeg><nie wra=<iwe6 wy!zer3ane nerwowo oraz wy!+udzone nakuwa siB sz!zeg><nie ostro=nie i 3ytko# %o tej gru3y na<e=A tak=e inte<ektua<iC!i# W okresie <etni" nakuwa siB !+ory!+ zna!znie 3y!iej ani=eb w dobrej kondy!ji ?izy!znej i zr>wnowa=ony!+ 3sy!+i!znie6 to nakuwa siB je gBbiej6 zwasz!za w okresie zi"y# %obierajA! gBbokoCE naku!ia kieruje"y siB tak=e oko<i!A !iaa# &iejs!a dobrze u"iBCnione nakuwa siB gBbiej ani=e<i stre?y 3ozbawione takiego u"iBCnienia#
L!"79* !'!#,
*rady!yjna !+i@ska "edy!yna za<e!a roz3o!zAE kura!jB od 1 Knajwy=ej od .GL igie6 a w wy3adku dobrego znoszenia nakuwa@ sto3niowo zwiBksza siB <i!zbB igie w toku da<szy!+ zabieg>w# W zasadzie nie na<e=y 3rzekra!zaE <i!zby .: igie# 'ad"ierna <i!zba nakuE "o=e s3rowadziE nie3o=Adane od!zyny w 3osta!i u!zu!ia z"B!zenia6 zaa"ania i og><nego rozbi!ia#
C7*s 450*+!* 7*9!#'Po w3rowadzeniu igie 3ozostawia siB je w 3owoka!+ !iaa 3rzez okres od .G do /G "inut6 w za<e=noC!i od !etszy zabieg Kdo .G "inutL dziaa wz"a!niajA!o Ksty"u<ujA!eL6 zaC du=szy KtrwajA!y od 9G do /G "inutL wywiera dziaanie us3okajajA!e# I os>b sz!zeg><nie wra=<iwy!+ i wy!zer3any!+ ograni!za"y !zas zabiegu do 3aru "inut6 gdy= du=sze nakuwanie "o=e s3owodowaE za3aCE#
Ko *57#+!# *6-3-+64-52 6o53o5*l+# 7 *-5!6-lo4#5*3!(

W 3rze!iwie@stwie do oCrodk>w <e!zenia aku3unkturA w C+ina!+6 w kt>ry!+ nakuwanie "a=owiny usznej wykonuje siB niezbyt !zBsto6 aku3unkturzyC!i euro3ejs!y z reguy A!zA nie"a< w ka=dy" 3rzy3adku oba te rodzaje tera3ii6 gdy= takie 3ostB3owanie jest najbardziej skute!zne# 'akuwanie roz3o!zyna"y od gowy6 twarzy < szyi6 3o !zy" nakuwa"y tu>w i ko@!zyny# 'a zako@!zenie zabiegu nakuwa"y 3unkty uszne w3rowadzajA! nie wiB!ej ani=e<nA ostro=noCE na<e=y za!+owaE w 3o!zAtku kura!ji# W ty" okresie tera3ii wbija"y najwy=ej 3o dwie igy w ka=dA "a=owinB usznA#
P5o"#)-5* 02 /o0*+!* !'!#,

Zabieg ko@!zy"y wyj"ujA! igy naj3ierw ze st>36 3odudzi i ud6 nastB3nie z tuowia6 ko@!zyn g>rny!+6 szyi6 gowy i "a=owin uszny!+# Przed wyjB!ie" igy u!iska siB sk>rB 3o obu strona!+ nakutego "iejs!a dwo"a 3a<!a"i <ewej doni6 a<bo ty<ko o3uszkA 3a<!a wskazujA!ego <ewej doni "iejs!e obok igy# Pa<!a"i 3rawej doni uj"uje siB u!+wyt igy i wykonujA! ru!+y obrotowe wo<no siB jA wyj"uje# Po wyjB!iu igy otw>r 3ozostay w sk>rze de<ikatnie u!iska siB kawakie" waty6 u3rzednio zwi<=onej a<ko+o<e" i agodnie roz"asowuje siB sk>rB# SzybkoCE z jakA wyj"uje siB igy odgrywa tak=e du=A rob ko@!zy siB zabieg u os>b z niedobore" energety!zny" K4Pu5L6 nato"iast szybkie usuwanie igy wywiera dziaanie us3okajajA!e# *ego rodzaju 3ostB3owanie stosuje"y u os>b 3obudzony!+6 u kt>ry!+ stwierdza siB nad"iar energety!zny K4s+i5L#
M*+!3-l*" * !',*/!
Po w3rowadzeniu igie "o=na je 3ozostawiE w s3okoju a= do !+wi<i zako@!zenia zabiegu6 a<bo te= !o ki<ka "inut wykonywaE ru!+y obrotowe# broty te "ogA dziaaE 3obudzajA!o a<bo us3okajajA!o# Wo<ne obroty o "aej a"3<itudzie6 w obu kierunka!+6 dziaajA wz"a!niajA!o# Stosuje siB je u os>b z niedobore" energety!zny" K4Pu5L6 nato"iast szybkie obroty o du=ej a"3<itudzie wywierajA dziaanie us3okajajA!e i wykonywane sA u os>b z nad"iare" energety!zny" K4s+i5L Kry!ina :HL#
Rycina 7:. 2ani$ulac!e i#. A. < ymulac!a, 8$obudzanie9. 3. S%$oka!anie 8wyci%zanie9.
wie<e atwiejszy" 3ostB3owanie" jest wykonywanie iga"i ru!+>w 3rzy3o"inajA!y!+ dziobanie wr>b<a# Wo<ne ryt"i!zne ru!+y igA w g>rB i w d> 3owtarzane ki<kakrotnie wywierajA dziaanie sty"u<ujA!e6 nato"iast szybkie ru!+y igA w ryt"ie 3onad .G na sekundB dziaajA us3okajajA!o KsedatywnieL# 'ie brak jest aku3unkturzyst>w6 kt>rzy o3isane wy=ej "ani3u<a!je iga"i zastB3ujA 3o!ieranie" Kdra3anie"L rBkojeC!i igy o3uszkA i 3aznok!ie" 3a<!a wskazujA!ego 3rawej doni6 g>rny konie! igy jest 3rzytrzy"ywany k!iukie" tej doni# Po!ieranie rBkojeC!i igy wbitej w 3owoki !iaa w wo<ny" te"3ie Kokoo / razy na sekundBL wywiera dziaanie sty"u<ujA!e6 a w te"3ie szybki" Kokoo KL razy na sekundBL dziaa us3okajajA!o KsedatywnieL#
R24/ ! l!"79* 7*9!#'80

Ryt" zabieg>w za<e=y 3rzede wszystki" od !zasu trwania !+oroby i jej nasi<enia# W ostry!+ stana!+ nakuwa siB !odziennie6 a w wyjAtkowy!+ 3rzy3adka!+6 jak na 3rzykad w ostry" za3a<eniu wyrostka roba!zkowego6 dwa6 a nawet trzy razy na dobB# W stana!+ 3odostry!+ nakuwania wykonuje siB 3o!zAtkowo !o drugi dzie@6 a 3o u3ywie .H dni dwa razy w tygodniu# W !+oroba!+ 3rzew<eky!+ za<e!a siB nakuwaE 3a!jenta raz na tydzie@# Pierwsza seria obej"uje zazwy!zaj .G zabieg>w# W 3rzy3adku !+or>b 3rzew<eky!+6 n3# goCE!a stawowego6 "o=na og><nA <i!zbB zabieg>w zwiBkszyE do .;# Po zako@!zeniu 3ierwszej serii zabieg>w da<sze 3ostB3owanie uza<e=nione jest od uzyskany!+ e?ek8<>w# 'iejednokrotnie ju= 3ierwsza seria zabieg>w 3rzynosi wy<e!zenie i w ty!+ 3rzy3adka!+ nie za!+odzi 3otrzeba da<szego <e!zenia nakuwania"i# W wiBkszoC!i jednak 3rzy3adk>w 3owtarza"y nakuwania# %rugA seriB zabieg>w wykonuje"y zazwy!zaj 3o u3ywie od / do 0 "iesiB!y6 a w wy3adku 3otrzeby stosuje"y da<sze serie zabieg>w# S3e!ja<iC!i !+i@s!y w niekt>ry!+ jednostka!+ !+orobowy!+6 jak n3# w niedosu!+u6 w !+orobie Neinego8&ediny i w kr>tkowzro!znoC!i stosujA nie3rzerwanie nakuwania 3rzez okres 0 "iesiB!y6 a nawet < roku6 3o!zAtkowo !odziennie6 a 3>Jniej !o drugi dzie@# *akie 3ostB3owanie jest "o=<iwe w C+ina!+ i "o=na je tu"a!zyE !ier3<iwoC!iA i obowiAzkowoC!iA6 z kt>rej synA C+i@!zy!y# 'ie jest ono nato"iast rea<ne u 3a!jent>w euro3ejski!+6 kt>rzy o!zekujA ry!+y!+ e?ekt>w i 3rzy braku takowy!+ atwo siB znie!+B!ajA i rezygnujA z da<szego <e!zenia nakuwania"i#
O)"72+2 ! 3o0!6,*+!*
Zabiegi aku3unktury wykonywane 3o3rawnie 3rzez <ekarza o od3owiedni" 3rzygotowaniu6 nie 3owinny s3rowadzaE 3owa=niejszy!+ od!zyn>w i 3owika@ zagra=ajA!y!+ zdrowiu <ub =y!iu 3a!jenta# 'ie"niej jednak widuje siB niegroJne od!zyny i 3owikania6 kt>ry!+ nawet 3rzy za!+owaniu du=ej ostro=noC!i ze strony <ekarza nie da siB uniknAE# %o naj!zBC!iej s3otykany!+ od!zyn>w na<e=AQ b>< w "iejs!u naku!ia6 krwawienie oraz o"d<enie# I@ U"7-"!# 98l- 0 /!# s"- +*6,-"!*@ Zabieg aku3unktury6 wykonany 3rzez dobrze wyszko<onego aku3unkturzystB6 3owinien wywoaE niewie<ki b>< 3rzy3o"inajA!y u!zu!ie u!isku6 roz3ierania6 o!iB=aoC!i w "iejs!u naku!ia6 a niekiedy u!zu!ie 3rzy3o"inajA!e ra=enie sabiutki" 3rAde" e<ektry!zny"# *ego rodzaju i"3u<s niekiedy biegnie wzdu= nakutego "eridianu ku obwodowi <ub w kierunku 3rze!iwny"# Prze!iBtny 3a!jent nazywa tego rodzaju od!zyn tzw# 4b><o83rAde"5# -est to 3rawidowy od!zyn6 kt>ry Cwad!zy o !e<ny" tra?ieniu kB3ki zako@!ze@ nerwowy!+ Kre!e3tor>wL w 3unk!ie bio<ogi!znie aktywny"# S3e!ja<iC!i !+i@s!y utrzy"ujA6 =e brak takiego od!zynu na<e=y uwa=aE za bAd w te!+ni!e nakuwania# 'ie"niej jednak zabieg wykonany nieu"iejBtnie 3rzez niew3rawnego <ekarza "o=e s3owodowaE dotk<iwy6 nieznoCny b><# 7ywa tak6 je=ew uskar=a siB na b>< wystB3ujA!y w !zasie nakuwania6 nawet 3rzez doCwiad!zonego aku3unkturzystB# Zjawisko to uza<e=nione jest od szeregu !zynnik>w6 "iBdzy inny"i od !iCnienia baro"etry!znego6 od te"3eratury 3owietrza6
od siy wiatru i od sto3nia zawartoC!i jon>w uje"ny!+ w 3owietrzu# Pewne zjawiska at"os?ery!zne6 jak u3ay6 si<ne "rozy6 nad!+odzA!a burza i 3enia ksiB=y!a s3rzyjajA wystB3owaniu nie3o=Adany!+ od!zyn>w u nakuwany!+ !+ory!+# *ego rodzaju s3ostrze=enia tu"a!zA r>=ni!B w reagowaniu !+orego na naku!ia w r>=ny!+ dnia!+# II@ K50*0!#+!# 0 /!# s"- +*6,-"!*@ %obrze wyszko<ony i ostro=ny aku3unkturzysta nigdy nie wykonuje nakuE w oko<i!y wiBkszy!+ na!zy@6 z uwagi na "o=<iwoCE i!+ ska<e!zenia# 'aku!ia w k<asy!zny!+ 3unkta!+ aku3unktury a<bo w og><e nie wywoujA krwawie@6 a<bo s3rowadzajA jedynie drobne i kr>tkotrwae krwawienia na skutek ska<e!zenia drobny!+ 3odsk>rny!+ na!zy@# Krwawienia takie widuje"y !zBC!iej ani=ere sA bogato una!zynione# Sk>ra roz3iBta na !+rzAst!e "a=owiny usznej 3o wyjB!iu igy gorzej siB kur!zy ani=erne6 kt>re w!+aniajA siB do3iero 3o ki<ku dnia!+# C+orzy a zwasz!za !+ore "ogA "ieE suszny =a< a nawet 3retensjB do <ekarza8aku3unkturzysty6 je=eb z kru!+y"i na!zynia"i krwionoCny"i# W wy3adku krwawienia w "iejs!u naku!ia6 3o wyjB!iu igie za<e!a siB u!isnAE "ay" ta"3one" z waty krwawiA!y 3unkt i u!isk ten utrzy"aE 3rzez 3arB "inut# III@ O/)l#+!#@ I !+ory!+ wra=<iwy!+6 zgaszajA!y!+ siB 3o raz 3ierwszy na zabieg6 widuje siB 3o wbi!iu igy w 3owoki !iaa niejednokrotnie zasabniB!ie i o"d<enie6 naj!zBC!iej na t<e e"o!jona<ny"# Przy!zynA o"d<enia bywa tak=e wywoany naku!ie" b><6 kt>ry na drodze odru!+owej do3rowadza do za3aC!i# "d<enia takie widuje"y naj!zBC!iej u !+ory!+ nakuwany!+ w 3ozy!ji siedzA!ej6 a<e "ajA one r>wnie= "iejs!e u !+ory!+ <e=A!y!+# Sz!zeg><nie skonne do o"d<e@ sA kobiety w okresie "enstrua!ji oraz osoby skrajnie wy!zer3ane ?izy!znie i 3sy!+i!znie# PostB3owanie <e!zni!ze 3o<ega na wyjB!iu igie oraz na obni=eniu gowy i 3odniesieniu ko@!zyn do<ny!+ u !+ory!+ <e=A!y!+# C+ory!+ siedzA!y!+ 3r>buje siB !u!iE w!iskajA! gowB 3a!jenta "iBdzy jego ko<ana# W wy3adku braku 3o3rawy na<e=y nakuE 3unkty S+ao8!+ong KSer!e 2L6 Z+ong!+ong K sierdzie 2L6 Renz+ong KGR* 90L# SA to g>wne 3unkty !u!A!e6 kt>re warto uzu3eniE naku!ie" 3unkt>w Zusan<i KMoAdek /0L oraz Negu K-e<ito grube HL# I$@ Z*9lo6o0*+!# !',2 0 3o0,o6*".@ 'iejednokrotnie wystB3ujA trudnoC!i 3rzy wyj"owaniu igy z 3owok !iaa# &o=e to byE nastB3stwe" skur!zu tkanek ota!zajA!y!+ igB D zwasz!za w>kien "iBCniowy!+6 kt>re trzy"ajA igB jakby w k<esz!za!+# W taki" wy3adku na<e=y wykonaE okrB=ny "asa= sk>ry i tkanek gBbiej <e=A!y!+6 kt>ry naj!zBC!iej do3rowadza do roz<uJnienia u!isku tkanek i u"o=<iwia wyjB!ie igie# Gdyby "asa= nie odni>s s3odziewanego skutku za<e!a siB w3rowadzenie dodatkowej igy w sk>rB i tkanki gBbsze w 3ob<i=u igy zab<okowanej6 !o 3owinno s3rowadziE zniesienie skur!zu tkanek# &o=e siB tak=e zdarzyE6 =e nies3okojny !+ory 3o naku!iu iga"i 3orusza ko@!zyna"i i w ten s3os>b nie!+!A!o nara=a siB na wygiB!ie siB igy6 kt>ra niekiedy 3rzybiera ksztat zygzakowaty Kry!ina :;L# W taki!+ raza!+ na<e=y 3r>bowaE ostro=nie wyjAE igB u"iejBtnie niA "ani3u<ujA!6 3o<e!ajA! !+ore"u !akowi!ie roz<uJniE "iBCnie i z"ieniE uo=enie !iaa#
Rycina 7J. 1e?ormac!a i#ie w$rowadzonych w $owoki ciaa %$owodowanych kurczami mi"ni. < rzaki w%kazu! kierunek ruchu umo&liwia!ce#o wy!cie i#y.
$@ Z,*/*+!# !',2@ WyjAtkowo "o=e dojCE do za"ania igy6 zwasz!za zu=ytej i roz+artowanej !zBsty"i zabiega"i stery<iza!ji# W wy3adku "o=noC!i u!+wy!enia ko@!a tej igy tkwiA!ej 3onad 3owoka"i 3ensetA6 3r>buje"y jA usunAE w ten s3os>b# -e=ed kt>ry!+ 3rzewa=ajA 3a!jen!i ze zy" stane" zdrowia6 "ogA siB zdarzyE r>=ne 3owikania nie zwiAzane z nakuwanie"# 'a<e=y wy"ieniE tu zaway ser!a6 wy<ewy krwi do ">zgu6 obrzBki 3u!6 zatory ">zgu6 3ada!zkB6 zakrze3owe za3a<enie =y itd# W ty!+ 3rzy3adka!+6 w kt>ry!+ 3owikania te wystA3iy wkr>t!e 3o zabiegu nakuwania6 zar>wno !+ory jak i jego rodzina niekiedy wiA=A te ?akty z aku3unkturA# XXnionA !zynnoCE ser!a# 'aku!ia 3unkt>w 'eiguan K sierdzie 0L6 S+en"en KSer!e :L6 Oins+u KPB!+erz "o!zowy .;L i Renying KMoAdek 2L D zwa<nia !zynnoCE ser!a6 zaC 3unkt>w S+ao!+ong KSer!e 2L i Su<iao KGR* 9;L 3rzys3iesza ak!jB ser!a# 'aku!ia "ogA w3ynAE tak=e na za3is e<ektrokardiogra"u# W3yw ten jest wyraJniejszy u os>b z zak>!onA !zynnoC!iA ser!a# I os>b ty!+ 3o naku!iu 3unkt>w Oins+u KPB!+erz "o!zowy .;L i S+i"en KGRP ;L stwierdzono w e<ektrokardiogra"ie zwB=enie zes3ou ZRS6 skr>!enie od!inka Z8* oraz wyr>wnanie s3asz!zonego zaa"ka *# braz ten zdaje siB wskazywaE na 3o3rawB !zynnoC!i ser!a i 3o3rawB ukrwienia "iBCnia ser!owego# Co siB ty!zy w3ywu nakuE na na!zynia krwionoCne6 to wiBkszoCE doniesie@ 3rze"awia za z"niejszenie" siB na3iB!ia C!ian drobny!+ na!zy@ tBtni!zy!+ u !+ory!+ z 3odwy=szony" !iCnienie" tBtni!zy" krwi# W gru3ie os>b z obni=ony" !iCnienie" tBtni!zy" 3o nakuwa8nia!+ zwiBksza siB na3iB!ie C!ianek <etni!zek i !iCnienie tBtni!ze krwi wzrasta i niejednokrotnie wra!a do nor"y# 'aku!ia 3unktu S+ao!+ong KSer!e 2L6 Renz+ong KGR* 90L i Z+ong!+ong K sierdzie 2L 3odwy=sza !iCnienie tBtni!ze krwi6 zaC 3unkt>w S+en"en KSer!e :L6 'eiguan K sierdzie 0L6 %a<ing K sierdzie :L i Sanyinjiao KV<edziona 0L je obni=a# Wykazano tak=e6 =e nakuwanie wywiera regu<ujA!y w3yw na 3rze3usz!za<noCE na!zy@ wosowaty!+6 to zna!zy zwiBksza z"niejszonA a +a"uje zwiBkszonA 3rze3usz!za<noCE# 7adania wykonane na 3sa!+ wykazay6 =e naku!ia 3o3rawiajA krA=enie !+onki i z"niejszajA 3rzesiBki#
U6,*) 650!o4085"72
Idowodniono6 =e nakuwania od3owiedni!+ 3unkt>w w3ywajA korzystnie na niedokrwistoCE i <euko3eniB# Codzienne nakuwanie 3unkt>w Zusanw !ier3iA!y!+ na niedokrwistoCE "o=e 3odwy=szyE <i!zbB krwinek !zerwony!+ 3o u3ywie ; dni z < "i<iona w < "" / do / "i<ion>w i 3odnieCE zawartoCE 3ro!entowA +e"og<obiny z /G do :GR# Wykazano tak=e6 =e w <euko3enii wywoanej Crodka"i !ytostaty!zny"i <ub
na3ro"ienienie"6 nakuwanie 3unkt>w Zusan<i KMoAdek /0L6 Negu K-e<ito grube HL i %az+ui KGR* .HL "o=e zwiBkszyE <i!zbB krwinek biay!+ w sto3niu statysty!znie zna"ienny"#
U6,*) /o"7o02
C+i@s!y k<ini!yC!i z %a<ian wykazab zdrowy!+ o 9GR w 3or>wnaniu z gru3A kontro<nA# 'aku!ie 3unktu S+ens+u KPB!+erz "o!zowy 9/L u os>b z kBbuszkowy" za3a<enie" nerek wyraJnie 3odwy=sza diurezB# %ziaanie to utrzy"uje siB w !iAgu doby6 3o kt>ry" to okresie na<e=y zabieg 3owt>rzyE# 'aku!ia "ogA tak=e us3rawniE zak>!onA !zynnoCE 3B!+erza "o!zowego# 'akuwanie 3unkt>w Guanyuan KGRP HL i Z+ongz+u K'erka .;L dziaajA skute!znie u !+ory!+ z nietrzy"a8nie" "o!zu Kin!ontinentia urinaeL# 'aku!ie 3unktu Weiz+ong 3B!+erz "o!zowy HGL s3rowadza roz<uJnienie nad"iernie na3iBty!+ C!ian 3B!+erza#
Z *0!s6* !//-+olo'!"7+#
7ada!ze !+i@s!y 3rzedstawi<i6 na Kongresa!+ Aku3unktury w Pekinie w .21G i .21H roku6 szereg 3ra! k<ini!zny!+ i doCwiad!za<ny!+ 3otwierdzajA!y!+ dziaanie 3rze!iwza3a<ne i 3rze!iwbakteryjne nakuwa@# Co siB ty!zy dziaania 3rze!iwbakteryjnego6 to bada!ze !+i@s!y uwa=ajA6 =e !+odzi tu o dziaanie 3oCrednie nakuwa@ 3o3rzez ukad siate!zkowo8Cr>dbonkowy i oC 3rzysadkowo8nadner8!zowA6 dziBki zwiBkszeniu waC!iwoC!i =erny!+ ?ago!yt>w6 3odwy=8 szeniu !zynnoC!i wytwarzania i aktywnoC!i 3rze!iw!ia oraz i""u8nog<obu<in# Z wszystki!+ 3ra! 3rzedstawiony!+ na ty!+ kongresa!+ najwiBkszy oddJwiBk wywoaa 3ra!a wykonana 3rzez zes3> <ekarzy K<iniki C+or>b ZakaJny!+ w 'ankinieQ Ziu &ao<iang6 S+eng Canruo6 $i 'aiying6 Wang -un"ei i Wang -ins+eng# Przedstawi<i oni wyniki <e!zenia ostrej !zerwonki bakteryjnej wyA!znie nakuwa8nia"i# &ateria k<ini!zny obej"owa 0;H 3rzy3adki !zerwonki <e!zone wyA!znie nakuwania"i# Gru3B kontro<nA stanowio 91. !+ory!+ <e!zony!+ jedynie ?ar"ako<ogi!znie# W ostrej ?azie !zerwonki bakteryjnej !+ory!+ <e!zono wyA!znie nakuwania"i nastB3ujA!y!+ 3unkt>wQ Zi+ai KGRP 0L6 *ians+u KMoAdek 9;L6 S+angjuPu KMoAdek /:L6 Zu!+i K-e<ito grube ..L i Negu K-e<ito grube HL# Zabiegi wykonywano !odziennie trzykrotnie6 3rzez okres .G dni# Po uko@!zeniu serii zabieg>w uzyskano wy<e!zenie u ;20 s3oCr>d 0H; !+ory!+ Ktj# u 296HRL# Przy o!enie wynik>w wziBto r>wnie= 3od uwagB wyniki wziernikowania esi!y6 wykonanego u ./. os>b# I wszystki!+ !+ory!+ wykonano szereg niezbBdny!+ bada@ <aboratoryjny!+6 a "ianowi!ie ozna!zonoQ .# Pozio" do3enia!za w surowi!y krwi6 9# ZawartoCE i""unog<obu<in G6 A i &6 /# SiB bakteriob>j!zA surowi!y krwi6 H# &iano swoisty!+ 3rze!iw!ia na 3odstawie 3oCredniej ag<utyna!ji krwinek !zerwony!+6 ;# ZawartoCE i""unog<obu<iny A w sto<!u6 0# ZawartoCE <ysozy"u w surowi!y krwi a nadto wykonano e<ektro?orezB biaek surowi!y krwi# I wszystki!+ !+ory!+ stwierdzono badanie" e<ektro?orety!zny" surowi!y krwi obni=enie 3ozio"u a<bu"in a wzrost g<obu<in beta i ga""a6 wzrost 3ozio"u do3enia!za6 wzrost zawartoC!i i""unog<obu<in G6 A i &6 wzrost siy bakteriob>j!zej surowi!y o 1/R6 wzrost "iana swoisty!+ 3rze!iw!ia 3o u3ywie .9 dni Kz .\2/ do .\H9;L6 wzrost zawartoC!i i""unog<obu<in A w sto<!u w 3ierwszy!+ dnia!+ Kod / do ; dniaL a nastB3nie sto3niowe obni=anie siB do nor"y oraz z"niejszenie siB zawartoC!i <ysozy"u w surowi!y wraz z 3o3rawA stanu k<ini!znego# Izyskane wyniki byy dugo i =ywo dyskutowane 3rzez <ekarzy u!zestni!zA!y!+ w kongresie w Pekinie6 gdy= trudno byo i" uwierzyE w tak 3otB=ne dziaanie igie na ukad i""uno<ogi!zny ustroju <udzkiego i na jego ?or"a!je obronne# 'ie "niejsze e"o!je wyzwo<ia 3ra!a C+en Gongsunga i jego zes3ou z 'ankinu na te"at skute!znoC!i nakuwa@ w zi"ni!y wywoanej 3rzez P<as"odiu" TiUaP6 tj# zarodJ!a ru!+<iwego# Zebra on "ateria k<ini!zny obej"ujA!y ;. !+ory!+6 kt>ry!+ <e!zy nakuwania"i "a=owiny
usznej w 3unkta!+ 996 /H i ;.# I zde!ydowanej wiBkszoC!i6 tj# u HG !+ory!+ uzyska on wy<e!zenie6 3otwierdzone badanie" "ikrosko3owy"# C+en Gongsung za<e!a nakuwaE "a=owinB usznA na 0 godzin 3rzed s3odziewany" na3ade"# 7adania szkoy w 'ankinie 3otwierdziy susznoCE stanowiska dawny!+ <ekarzy !+i@ski!+6 zwa<!zajA!y!+ zi"ni!B nakuwania"i6 a nadto wskazujA na dodatkowA "o=<iwoCE ws3>!zesnej "edy!yny w wa<!e z "a<ariA6 kt>ra nada< stanowi nie rozwiAzany 3rob<e"# Sz!zeg><nie wartoC!iowA 3ra!B wykona i 3rzedstawi na kongresie w Pekinie zes3> <ekarzy Wydziau $ekarskiego w Nubei# %oty!zya ona 3r>b <e!zenia nakuwania"i 9.9 !+ory!+ z ostry" wirusowy" za3a<enie" wAtroby z wyraJnA =>ta!zkA# I wszystki!+ !+ory!+ nakuwano 3o / 3unkty z ka=dej strony !iaa a "ianowi!ieQ *ai!+ong KWAtroba /L6 ,ongYuan K'erka .L i Zusan<i KMoAdek /0L# %o gru3y kontro<nej za<i!zono ;G !+ory!+ <e!zony!+ konwen!jona<ny"i "etoda"i "edy!yny euro3ejskiej# kazao siB6 =e w gru3ie <e!zony!+ aku3unkturA uzyskuje siB w!zeCniej nor"a<iza!jB 3ozio"u transa"inaz i k<ini!zne wy<e!zenie# Ponadto w gru3ie !+ory!+ <e!zony!+ aku3unkturA uzyskano wy<e!zenie u 1; R os>b6 3od!zas gdy w gru3ie kontro<nej u 01R# bok wy=ej ws3o"niany!+ 3ra!6 na kongresa!+ w Pekinie 3rzed8stawiono szereg inny!+6 w kt>ry!+ wykazano skute!znoCE <e!zenia aku3unkturA r>=y KErysi3e<asL6 3>3aC!a KNer3es zosterL6 Cwinki 3arotitis e3ide"i!aL i nag"innego 3ora=enia dzie!iB!ego K3o<io"ye8<itis anterior a!utaL# Ponadto 3rzedstawiono szereg 3ra! 3rze"awia8jA!y!+ za wyraJny" dziaanie" 3rze!iwza3a<ny" nakuwa@# Z 3ra! ty!+ dwie zasugujA na sz!zeg><nA uwagB# Pierwsza z ni!+ zostaa wykonana 3rzez Z+ang Zuo"in z oddziau gineko<ogi!znego i 3oo=ni!zego sz3ita<a w -i<in# %oty!zy ona <e!zenia aku3unkturA /00 kobiet ze stana"i za3a<ny"i 3rzydatk>w# I wszystki!+ !+ory!+ nakuwano 3unktyQ S+ang<iao KPB!+erz "o!zowy /.L6 Ci<iao KPB!+erz "o!zowy /9L6 Z+ong<iao KPB!+erz "o!zowy //L i Kia<iao KPB!+erz "o!zowy /HL oraz Zu!+i K-e<ito grube ..L# I !+ory!+ kobiet <e!zony!+ nakuwania"i nie stosowano <ek>w 3rze!iwza3a<ny!+ ani te= antybiotyk>w# PostB3owanie 3owy=sze do3rowadzio do z<ikwidowania stanu za3a<nego 3rzydatk>w nie"a< u wszystki!+ !+ory!+6 a "ianowi!ie u /;16 tj# u 21R# -u= 3o sied"iu dnia!+ uzyskano nor"a<iza!jB !ie3oty !iaa oraz <euko!ytozy# Inna na zb<i=ony te"at 3ra!a 3t# 4Prze!iwza3a<ne dziaanie aku3unktury5 zostaa wykonana w Sz3ita<u rto3edy!zny" Wen8dung8S+a"dong# W du=ej gru3ie <i!zA!ej 0G: !+ory!+ z otwarty"i za"ania"i i 3owikania"i ro3ny"i zastosowano <e!zenie aku3unkturA jako jedyne 3ostB3owanie 3rze!iwza3a<ne i 3rze!iwbakteryjne# 'akuwano 3unkty i""uno<ogi!znie aktywne6 a "ianowi!ie Negu K-e<ito grube HL6 Zu!+i K-e<ito grube ..L6 %az+ui KGR* .HL6 Seng!+i KWore!zek =>!iowy 9GL6 Oue+ai KV<edziona .GL6 Ouanz+ong KWore!zek =>!iowy /2L i Weiguan KPotr>jny ogrzewa!z ;L# I wszystki!+ !+ory!+6 za wyjAtkie" szeC!iu6 uzyskano wy<e!zenie# -u= w dwa dni 3o roz3o!zB!iu nakuwa@ stan !+ory!+ wyraJnie siB 3o3rawi6 wr>!i sen6 3o3rawio siB aknienie6 ustA3i b>< i unor"owa siB stan 3sy!+i!zny# bie 3ra!e 3otwierdziy dziaanie 3rze!iwza3a<ne nakuwa@# Za taki" dziaanie" 3rze"awiajA tak=e wyniki 3ra! doCwiad!za<ny!+ wykonany!+ w C+ina!+# I zwierzAt doCwiad!za<ny!+ wywoano za3a<enie otrzewnej bAdJ stan za3a<ny "a=owiny usznej a nawet "artwi!B a nastB3nie <e!zono je nakuwania"i# W gru3ie <e!zonej nakuwania"i stwierdzono w!+anianie siB wysiBku za3a<nego6 ustB3owanie objaw>w za3a<enia6 tworzenie siB tkanki ziarninowej i gojenie siB tkanek6 nato"iast w gru3ie kontro<nej zjawisk ty!+ nie stwierdzono# Wyniki 3rzedstawiony!+ wy=ej 3ra! rzu!ajA nowe Cwiato na roj <udzki od strony i""uno<ogi!znej i wskazujA na nowe i !enne "o=<iwoC!i tera3euty!zne nakuwa<i#
U6,*) +#50o02
W "e!+aniz"ie dziaania <e!zni!zego aku3unktury najwa=niejszA rory i tkanek gBbiej 3oo=ony!+ dra=niA sku3ienia zako@!ze@ nerwowy!+ znajdujA!e siB w 3unkta!+ bio<ogi!znie aktywny!+ i wywoujA bodJ!e6 kt>re biegnA droga"i
doCrodkowy"i do oCrodk>w znajdujA!y!+ siB w r>=ny!+ 3iBtra!+ oCrodkowego ukadu nerwowego a w ko@!u do!ierajA do kory ">zgowej# Sta"tAd biegnA droga"i odCrodkowy"i Kwegetatywny"iL do narzAd>w w stanie dys?unk!ji i na drodze odru!+owej us3rawniajA i!+ !zynnoCE# Aku3unktura "o=e wywieraE tak=e bez3oCredni w3yw <e!zni!zy na ukad nerwowy# 7ada!ze C+i@skiej Akade"ii 'auk &edy!zny!+ w Szang+aju udowodniw obwodowy!+# Pod w3ywe" !odzienny!+ nakuwa@6 w dwadzieC!ia dni 3o zabiegu zgnie!enia nerw>w obwodowy!+6 3oten!ja e<ektry!zny "iBCni unerwiony!+ 3rzez nie6 wzr>s do ;GR wartoC!i 3rzedo3era!yjnej a w ;G dni 3>Jniej osiAgnA .G/R wartoC!i wyjC!iowej# W3rawdzie w gru3ie kontro<nej nie nakuwanej iga"i 3oten!ja ten r>wnie= siB 3odni>s a<e nie 3rzekro!zy wartoC!i 0;R# Wyniki 3owy=szego doCwiad!zenia wskazujA na dziaanie regenerujA!e nakuwa@ na w>kna nerwowe6 3rzy3usz!za<nie dziBki dziaaniu nie zidenty?ikowanej dotAd nieswoistej substan!ji wyzwa<anej z tkanek 3od w3ywe" nakuwa@# 7adania bio!+e"i!zne na zawartoCE noradrena<iny w ">zgu 3rzede wszystki" w 3niu i 3odwzg>rzu zwierzAt wykazay obni=enie siB jej w /G "inut 3o zastosowaniu e<ektrosty"u<a!ji# Wykonano tak=e badania nad w3ywe" nakuwari na !zynnoCE tworu siate!zko8watego K?or"atio reti!u<arisL w 3niu ">zgu# I!zeni Wydziau $ekarskiego &edy!yny *rady!yjnej w Szang+aju wykazary!+ uszkodzono tw>r siate!zko waty# Z doCwiad!zenia tego wy3rowadzono wniosek6 =e aku3unktura +a"uje b>< 3rzy udzia<e tworu siate!zkowatego# Inne badania wykazay6 =e nakuwania "ogA dziaaE +a"ujA!o na korB ">zgu i 3odnieCE 3r>g b><u# Idowodniono tak=e6 =e nakuwania 3obudzajA oCrodki ukadu ws3>!zu<nego w do<nej !zBC!i wzg>rza# C+i@s!y u!zeni dowiedwnie=6 =e dziaanie <e!zni!ze nakuwa@ w !+oroba!+ 3rzewodu 3okar"owego6 narzAdu odde!+owego i krA=enia na<e=y wiAzaE z autono"i!zny" ukade" nerwowy"6 kt>ry regu<uje !zynnoCE narzAd>w wewnBtrzny!+# *rzeba bowie" dodaE6 =e aku3unktura us3rawnia tak=e zak>!onA !zynnoCE ukadu autono"i!znego i 3rzywra!a +o"eostazB# Pra!owni!y Instytutu 'aukowego &edy!znego w S+enPi ozna!zaw w ">zgu 3rzed i 3o nakuwania!+ i wyka8zary utrzy"ywa siB 3rzez .; "inut# Aku3unktura z"ienia tak=e "etabo<iz" wBg<owodan>w w tkan!e ">zgowej6 a "ianowi!ie zwiBksza <e3koCE kwasu "<ekowego6 kt>ra jest najwiBksza 3o u3ywie 20 "inut od !+wiw 3owok iga"i# R>wnie= w !zasie anestezji aku3unkturowej wzrasta zawartoCE kwasu "<ekowego w tkan!e ">zgowej# 'aku!ia "ogA te= obni=yE nad"iernA zawartoCE kwasu "<ekowego w ">zgu w stana!+ !+orobowy!+ 3rzebiegajA!y!+ z drgawka"i# %oCwiad!zenia na zwierzBta!+ wykazay6 =e sty"u<a!ja e<ektry!zna Ke<ektroaku3unkturaL 3odnosi zawartoCE a!ety<!+o<iny w ">zgu# W stana!+ gBbokiej narkozy6 w kt>rej z reguy jest 3odwy=szona zawartoCE a!ety<!+o<iny w tkan!e ">zgowej6 nakuwania s3rowadzajA z"niejszenie siB tej zawartoC!i i d<atego 3owodujA w!zeCniejsze ani=e<i zazwy!zaj obudzenie siB zwierzAt#
T#".+!6* 7*9!#'ROZDZIA HI$ AKUPRESURA ;/*s*D 3-+64o02<

$e!zenie u!iskie" jest jednA z najstarszy!+ ?or" ?izyka<nej tera3ii# &etoda ta ju= H tysiA!e <at te"u bya znana w Vrodkowy!+ C+ina!+ 3od nazwA *ien8An# Po<egaa ona na u!isku 3a<!e" 3unkt>w bio<ogi!znie !zynny!+ w obrBbie 3owok !iaa# W dawny!+ 3ub<ika!ja!+ "edy!zny!+ "o=na zna<eJE o3is 3rzy3adku 3rzywr>!enia 3rzyto"noC!i !+ore"u u!iskie" 3unktu Renz+ong
KGR* 90L na g>rnej wardze# &etoda ta roz3owsze!+nia siB w C+ina!+ i stosowano jA 3owsze!+nie jako 3ostB3owanie reani"a!yjne6 a tak=e w <e!zeniu 3rzy3adk>w za3a<enia garda i "igdak>w 3odniebienny!+# Z !zase" wykorzystano aku3resurB do <e!zenia b><>w gowy6 b><>w zBb>w6 nie=ytu nosa i gry3y# W sz>sty" stu<e!iu naszej ery aku3resurB w3rowadzono w -a3onii 3od nazwA S+iatsu D w wo<ny" tu"a!zeniu znaczy to u!isk KatsuL 3a<!a"i Ks+iL# Aku3resu8ra jest "etodA szeroko roz3owsze!+nionA w kraja!+ %a<ekiego Ws!+odu nie ty<ko w C+ina!+ i -a3onii6 a<e tak=e w *ybe!ie6 &ongo<ii i Wietna"ie# Stosuje siB jA 3rzede wszystki" u os>b osabiony!+6 J<e znoszA!y!+ nakuwania iga"i oraz znerwi!owany!+6 g>wnie u dzie!i6 kobiet i <udzi w 3odeszy" wieku# -akko<wiek jest to "etoda bez3ie!zna i dobrze znoszona6 to jednak nie u wszystki!+ "o=e byE stosowana# Prze!iwwskazania do aku3resury stanowiAQ ostry stan za3a<ny sk>ry6 otwarte rany6 zakrze3owe za3a<enie =y i tBtni!6 =y<aki z towarzyszA!y"i z"iana"i tro?i!zny"i6 obrzBki6 ostra niewydo<noCE ser!owo8na!zyniowa i ostre 3sy!+ozy#
Rycina 7-. ,abie# aku$re%ury widziany z $rzodu.
Zabieg aku3resury wykonuje siB ko@!e" <ub o3uszkA jednego 3a<!a u!iskajA! ko<ejno okreC<one 3unkty sk>ry 3rzez okres ; sekund Kry!ina :0L# CzynnoCE takA "o=na 3owt>rzyE6 3o kr>tkiej 3rzerwie trwajA!ej / sekundy6 ki<kakrotnie# Co siB ty!zy intensywnoC!i u!isku to rozr>=nia"y trzy sto3nieQ "ay6 Credni i gBboki# &ay de<ikatny u!isk6 3owtarzany !zBsto w ryt"ie ; ru!+>w na sekundB6 dziaa kojA!o i us3okajajA!o# Si<ny u!isk wykonywany w wo<ny" ryt"ie K< raz na sekundBL "a dziaanie 3obudzajA!e Ksty"u<ujA!eL# I!isk Credniego sto3nia "a dziaanie 3oCrednie i d<atego stosuje siB u os>b zr>wnowa=ony!+ 3sy!+i!znie i w niezej ?or"ie ?izy!znej# W razie 3otrzeby zastosowania bardziej energi!znego u!isku konie! 3a<!a wskazujA!ego 3rzy!iska"y do sk>ry o3uszkA 3a<!a Crodkowego Kry!ina ::L#
Rycina 77. ,abie# aku$re%ury. < o%owanie ener#iczne#o uci%ku wykonane#o dwoma $alcami.
'iekt>rzy <ekarze wo<A za"iast u!isku ujAE dwo"a 3a<!a"i Kk!iukie" i 3a<!e" wskazujA!y"L sk>rB w "iejs!u 3unktu bio<ogi!znie aktywnego i 3o wytworzeniu ?adu wykonywaE ru!+y wibrujA!e Kry!iny :1 i :2L#
Rycina 7.F7E. ,abie# aku$re%ury. Ruchy wibru!ce wykonywane $alcami $o u$rzednim uchwyceniu %k(ry i wy worzeniu ?adu.
Zabieg aku3resury "o=na A!zyE z "ikro"asa=e" "eridianu zwiAzanego z u!iskany" 3unkte"# &ikro"asa= wykonywany <inijnie wzdu= "eridianu na 3rzestrzeni od .G do 9G !" w kierunku zgodny" z 3rAde" !zynnika energety!znego Zi Kbio3rAda"iL wywiera dziaanie sty"u<ujA!e6 zaC w kierunku 3rze!iwny" dziaa us3okajajA!o# Zabiegi te "ogA byE wykonywane r>wnie= 3rzez sa"ego 3a!jenta w sytua!ji 3rzy"usowej n3# w wy3adku wystA3ienia si<nego b>=y <ub w no!y w !zasie snu# W takiej sytua!ji 3a!jent6 nie "ogA! <i!zyE na ni!zyjA 3o"o!6 sa" "usi sobie radziE# !zywiC!ie warunkie" u"o=<iwiajA!y" wykonanie auto8 aku3resury i auto8"ikro"asa=u jest dobra znajo"oCE to3ogra?ii g>wny!+ "eridian>w i najwa=niejszy!+ 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ a tak=e i!+ waC!iwoC!i tera3euty!zny!+# 'iezbBdne in?or"a!je zna<eJE "o=na w rozdzia<e TIII#
ROZDZIA H$ TERMOPUNKTURA ;3572D#'*+!#> 35723!#"76!> 3572'57#0*+!#<
Wiara w uzdrawiajA!A siB ognia utrzy"ywaa siB nie"aw Cwiata od zarania i!+ dziej>w6 a e!+a ku<tu ognia 3rzetrway do dnia dzisiejszego# W3rawdzie C+i@!zy!y jako jedni z 3ierwszy!+ zwr>!iw ter"i!zny!+6 to jednak nieza<e=nie od ni!+ 3odobne "etody <e!zenia stosowane byy 3owsze!+nie# &etody te 3rzejBa dawna "edy!yna gre!ka6 rzy"ska i arabska# Ni3okrates6 Ce<sus6 Ae!jusz6 Pawe z Eginy wiewnie= <ekarze arabs!y bywnie= rany 3oo3era!yjne 3rzy=egano roz3a<ony" =e<aze" <ub wrzA!y" o<eje"6 !e<e" zabez3ie!zenia 3rzed zaka=enie" oraz !e<e" za+a"owania krwawienia z otwarty!+ na!zy@# %o3iero A"bro=y ParE6 zwany oj!e" ?ran!uskiej !+irurgii wystA3i w roku .;H; 3rze!iw ty" barbarzy@ski" 3raktyko"6 w3rowadzajA! "etodB 3odwiAzywania na!zy@ krwionoCny!+ w !zasie zabiegu a"3uta!ji# $ekarze staro=ytni i Credniowie!zni u=ywaw6 r>=nej wie<koC!i i o r>=ny" kszta!ie6 kt>re wkadano do ognia i rozgrzewano# Kauter ty<ko niezna!znie rozgrzany K4=e<azo !zarne5L stosowano d<a wywoania 3rzekrwienia tkanek ota!zajA!y!+ ognisko6 !+orobowe# Megado roz3a<one do !zerwonoC!i byo u=ywane w !ew z uszkodzony!+ na!zy@# Kauter o kszta!ie ska<3e<a6 roz3a<ony do biaoC!i6 su=y do szybkiego 3rze!inania tkanek i zastB3owa n>= !+irurgi!zny# Zabieg 3rzy3a<ania gorA!y" =egade" zna<az tak=e szerokie zastosowanie w <e!zeniu Kwy3a<aniuL guzk>w krwawni!owy!+ odbytu# W 3rzy3adka!+ r>=y6 ro3owi!y6 !zyraka gro"adnego a tak=e w 3rzew<eky!+ stana!+ za3a<ny!+ C!iBgien6 koC!i i staw>w stosowano odrBbny s3os>b 3rzy=egania !+ory!+ tkanek roz=arzony"i iga"i w ki<ku 3unkta!+# &etoda ta zwana igni3unkturA odzna!za siB waC!iwoC!ia"i 3rze!iwza3a<ny"i# Zabiegi 3rzy=egania byy 3owsze!+nie stosowane w Credniowie!zu6 a >w!zesne ksiBgi "edy!zne i 3oradniki zawieray drukowane at<asy anato"i!zne !iaa <udzkiego z naniesiony"i 3unkta"i6 w kt>ry!+ "o=na byo wykonywaE zabiegi 3rzy=egania i 3rzy3ie!zek# Przy=egania stosowano w r>=ny!+ !+oroba!+6 "iBdzy inny"i u !+ory!+ na gruJ<i!B 3u!6 u kt>ry!+ 3rzy3iekano sk>rB k<atki 3iersiowej na ty<nej i bo!znej C!ianie# 'a sz!zBC!ie zarzu!ono tB barbarzy@skA "etodB <e!zenia w 3oowie OIO stu<e!ia# -ednak=e 3rzez szereg stu<e!i obowiAzywaa w "edy!ynie euro3ejskiej nastB3ujA!a zasadaQ 4Zuae "edi!a"enta non sanant ?erru" sanat6 Yuae ?erru" non sanat ignis sanat6 Yuae Uero ignis non sanat insanabi<is re3utare o3ortet5 K4Czego <eki nie wy<e!zA6 wy<e!zy ska<3e<6 !zego ska<3e< nie wy<e!zy wy<e!zA 3rzy=egania6 !zego 3rzy=egania wy<e!zyE nie zdoajA na<e=y uwa=aE za nieu<e!za<ne5L# 3r>!z zabieg>w 3rzy=egania roz3a<ony" =e<aze" <ekarze staro=ytnego Egi3tu i dawnej Gre!ji stosowa<i "niej bruta<ne zabiegi6 w 3osta!i tak zwany!+ 3rzy3ie!zek# Zwitek baweny owiniBty <nianA sz"atkA za3a<ano i 3rzy3iekano ni" okreC<one "iejs!a w obrBbie 3owok !iaa <udzkiego# j!ie! "edy!yny Ni3okrates stosowa do tego !e<u "e!+ i gaAzki buksz3anu u"o!zone w o<iwie# %awni <ekarze <udowi Euro3y Za!+odniej 3rzykada<i do od3owiedni!+ "iejs! 3owok !iaa za3a<one sznurki baweniane <ub 3onA!y <en i kono3ie nasy!one sa<etrA# Ponadto stosoware 3o za3a<eniu zawartoC!i 3rzykadano do 3owok !iaa# W C+ina!+ od dawna 3rzy3iekano 3owoki !iaa za3a<ony"i i roz=arzony"i "ay"i sto=ka"i <ub !ygara"i s3orzAdzony"i z wysuszony!+ i od3owiednio s3re3arowany!+ <istk>w roC<iny z rodziny !+ryzante" KArt+e"isiu" "oPaeL Kry!ina 1GL# RoC<iny te zbiera siB w 3o!zAtku !zerw!a6 suszy na so@!u6 a 3o wysuszeniu tu!ze w drewniany" "oJdzierzu i 3rzesiewa 3rzez sito uzyskujA! tak zwanA watB#
Rycina .0. Ro"lina Ar hemi%ium 2oOae 86hi'%ki $ioun9, z k (re! li"i $o wy%u%zeniu %$orzdza %i % o&ki lub cy#ara u&ywane do zabie#(w $rzy#rzewania i $rzy$iekania. Obok cy#aro 5mok%y7.
%a<szy 3ro!es dojrzewania i 3re3arowania 4"oksy5 trwa od < roku do / <at# Zauwa=ono6 =e bardziej 4dojrzaa5 "oksa <e3iej siB 3a aro"aty!zny!+ i d<atego dy" 3owstajA!y 3o za3a<eniu !ygar rozsiewa 3rzyje"ny za3a!+ kadzida# Ze wzg<Bdu na to6 =e 3od!zas s3a<ania siB 4"oksy5 tworzy siB r>wnie= t<enek wBg<a K!zadL6 3o uko@!zeniu zabiegu na<e=y dobrze wywietrzyE <oka<# Rozr>=nia"y dwa rodzaje zabiegu 3rzy3iekania K"oksyL D bez3oCredni i 3oCredni# Pierwszy s3os>b 3o<ega na 3rzyo=eniu do sk>ry za3a<onego !ygara <ub "ay!+ sto=k>w s3orzAdzony!+ z tak zwanej waty Kry!ina 1.L6 kt>re do3rowadzajA do wytworzenia siB 3B!+erzy za3a<ny!+6 a 3o 3ewny" !zasie stru3>w i b<izn#
Ry!ina 1.# Zabieg 3rzy3iekania K3rzy=eganiaL t<A!y"i siB sto=ka"i z 4"oksy5 3ostawiony"i na sk>rze#
*en agresywny zabieg wykonywany by w C+ina!+ 3rzez wie<e stu<e!i jako sz!zeg><nie skute!zny6 <e!z dzisiaj zosta ze wzg<Bd>w +u"anitarny!+ zanie!+any na rze!z 4"oksy5 3oCredniej# WiBkszoCE "ieszka@!>w C+in6 w starszy" wieku6 jesz!ze dzisiaj "a 3owoki !iaa 3okryte b<izna"i# -akko<wiek w zasadzie zabiegu bez3oCredniego 3rzy3iekania nie wykonuje siB ju= dzisiaj ani w C+ina!+6 ani te= w 3ozostay!+ kraja!+ Cwiata6 to jednak w 3ewny!+ sytua!ja!+ wra!a"y do tego 3ostB3owania# Stosuje"y je !e<e" nisz!zenia brodawek6 od!isk>w i
uC"ierzania b>6 os i inny!+ owad>w# W niekt>ry!+ oCrodka!+ !+i@ski!+6 korea@ski!+ i ja3o@ski!+ stosuje siB z"ody?ikowany zabieg 3rzy3iekania bez3oCredniego6 3o<egajA!y na 3rzykadaniu na sk>rB 3<asterka gruboC!i okoo G69 !" !zosnku <ub i"biru6 w kt>ry" wywier!ono u3rzednio ki<ka dziurek6 u na ni" ustawia siB sto=ek 4"oksy5 Kry!ina 19L# P<asterek !zosnku <ub i"biru stanowi o!+ronB i za3obiega o3arzeniu sk>ry# Zabieg taki "usi byE wykonany u"iejBtnie i wy"aga s3oro !ier3<iwoC!i#
Rycina .:. ,abie# $rzy#rzewania $o"rednie#o 5mok%7 umie%zczon na ko'cu i#y wbi e! w $owoki ciaa.
.# Guanyuan KGRP HL6 9# Zi+ai KGRP 0L6 /# &ing"en KGR* HL6 H# Z+ongwan KGRP .9L# %<a !e<>w 3ro?i<akty!zny!+ stosuje"y 3rzygrzewanie 3unktu Zusan!iowy /2L dra=ni"y bodJ!a"i !ie3<ny"i d<a za3obiegniB!ia wy<ewowi krwi do ">zgu# 'a Korei noworodki jesz!ze 3rzed od3adniB!ie" 3B3owiny 3oddawano trzykrotne"u zabiegowi 3rzygrzewania 3B3ka 3rzez / ko<ejne dni# Ka=dy zabieg 3owinien trwaE okoo < .\9 do 9 "inut#
Rycina .J. ,abie# $rzy#rzewania $o"rednie#o roz&arzon na !ednym ko'cu $aeczk 5mok%y7.
Co siB ty!zy wskaza@ do zabieg>w 3rzygrzewania6 to w zasadzie 3okrywajA siB ze wskazania"i do nakuwania# Zabiegi te za<e!a siB wykonywaE 3rzede wszystki" w ty!+ 3rzy3adka!+6 w kt>ry!+ zawioda aku3unktura# *o sarno doty!zy !+ory!+ wy!+udzony!+6 osabiony!+ i wy!zer3any!+6 u kt>ry!+ nie "o=na robiE zabieg>w nakuwania# W sz!zeg><noC!i za<e!a siB stosowanie 4"oksy5 w dys3e3sji6 w ostry!+ i 3rzew<eky!+ biegunka!+6 b><a!+ =oAdka6 3odostry!+ i 3rzew<eky!+ "ya<gia!+ i neura<gia!+6 w goCE!u stawowy" i w niekt>ry!+ !+oroba!+ sk>rny!+ Kusz!zy!a6 twardzina6 bie<a!twoL# Prze!iwwskazania do zabieg>w 3rzygrzewania stanowiA !+oroby gorA!zkowe6 !iA=a6 !zBstoskur!z6 !+oroby 3sy!+i!zne# *ak=e 3rze!iwwskazanie" 3rzejC!iowy" jest "enstrua!ja# 'ie "o=na r>wnie= wykonywaE zabieg>w 3rzy=egania i 3rzygrzewania na twarzy oraz na owosionej 3owierz!+ni gowy z uwagi na "o=<iwoCE 3owstania o3arze@ i b<izn# "awiajA! zagadnienie 3rzy=egania i 3rzygrzewania nie "o=na 3o"inAE ?aktu stosunkowo w!zesnego zainteresowania siB tA "etodA <e!zenia w Po<s!e# Przed 3rawie .0G <aty6 bo w roku .191 ukazaa siB w Wi<nie 3ub<ika!ja Antoniego 7aranowskiego 3t# 4%e "oPa ja3oni!a a! sinensi8dissertatio inaugura<is !+irurgi!o83ra!ti!a Yua" in Caesarea $itteraru" IniUersitate ,i<nensi ad gradu" do!toris "edi!inae rite obtinendu" 3ub<i!e de?endet Antonius 7aranowski D $it+uanus "edi!inae "agister# Anno .1915# 'a 3odstawie tej dyserta!ji uzyska on w Iniwersyte!ie Wi<e@ski" w dniu 9G kwietnia .191 roku sto3ie@ doktora "edy!yny# W 3ra!y tej Antoni 7aranowski 3rzedstawi !aoksztat wiedzy o zabiega!+ 3rzy=egania i 3rzy3iekania# Ponadto o">wi on "o=<iwoC!i <e!zni!ze tej "etody# *rzeba zazna!zyE6 =e jest to 3ierwsza na Cwie!ie 3ra!a doktorska na te"at 4"oksy5# PrzyjB!ie tej 3ra!y i jej zatwierdzenie Cwiad!zy > 3rzy!+y<ny" stanowisku >w!zesnego Wydziau $ekarskiego Iniwersytetu Wi<e@skiego w stosunku do trady!yjny!+ !+i@ski!+ "etod <e!zenia#
ROZDZIA H$I LECZENIE BA%KAMI ;4#5*3!* 358D+!o0*<

$e!zenie ba@ka"i6 3odobnie jak aku3resura6 aku3unktura i "asa=6 5na<e=ao do "etod <e!zenia6 kt>ry"i <udzkoCE 3osugiwaa siB od nie3a"iBtny!+ !zas>w# $e!zenie ba@ka"i stanowi niejako odwrotnoCE aku3resury6 a wiB! <e!zenia u!iskie"# Istota tego 3ostB3owania 3o<ega na wytworzeniu w ba@ka!+ 3od!iCnienia wynoszA!ego zazwy!za ! G69 at"os?ery6 kt>re do3rowadza do w!iAgniB!ia sk>ry do wnBtrza ba@ki i 3owstania wybrzuszenia wysokoC!i od < do / !enty"etr>w Kry!ina 10L#
Rycina .-. <zklana ba'ka $rzy%%ana do %k(ry.
W wyniku 3rzekrwienia i wyna!zynie@ zabarwienie sk>ry z"ienia siB na r>=owe6 3Asowe <ub sine# Wytworzone 3od!iCnienie wywiera dziaanie "e!+ani!zne na sk>rB dra=niA! zako@!zenia nerwowe Kbarore!e3tory6 ter"ore!e3tory i re!e3tory b><oweL# W nastB3stwie 3odra=nienia
re!e3tor>w sk>ry i odru!+u sk>rno8trzewnego6 do!+odzi do 3o3rawy zak>!onej u3rzednio !zynnoC!i narzAdu wewnBtrznego6 zwiAzanego ze stre?A sk>ry6 na kt>rej 3ostawiono ba@ki# bok dziaania <e!zni!zego ty3u odru!+owego wystB3uje r>wnie= od!zyn i""uno<ogi!zny 3odobny6 jaki stwierdza siB 3o auto+e"otera3ii# Po!zAtk>w "etody <e!zenia ba@ka"i "o=na doszukiwaE siB w 3o!zynania!+ !zowieka 3ierwotnego6 wzorowany!+ na 3ostB3owaniu zwierzAt w 3odobny!+ oko<i!znoC!ia!+# &iBdzy inny"i 3r>bowano o!zysz!zaE rany za 3o"o!A ssania6 !o "iao na !ew i owad>w6 z !zase" usta !zowieka zastA3iono ba@ka"i z rog>w byd<B!y!+# Wobe! du=ej skute!znoC!i baniek6 "etoda ta wesza na stae do "edy!yny <ud>w staro=ytny!+ i 3rzetrwaa do !zas>w ws3>!zesny!+# 'ajstarszy" doku"ente" za!+owany" do dziC dnia6 Cwiad!zA!y" o stosowaniu tera3ii 3r>=niowej w staro=ytnoC!i6 sA 3ie!zB!ie <ekarskie z gode" wyobra=ajA!y" ba@ki u=ywane w &ezo3ota"ii na //GG <at 3#n#e# Wz"ianki o tej "etodzie "o=na tak=e zna<eJE w egi3ski" 3a3irusie weterynaryjny" z roku 99GG 3#n#e# Staro=ytni Gre!y uwa=a<i boga *e<es3+ora syna Ask<e3iosa za 3atrona baniek# W dawnej Gre!ji ba@ki byy gode" wybitny!+ <ekarzy# j!ie! "edy!yny Ni3okrates 3oda dokadny o3is baniek i teorety!zne uzasadnienie i!+ stosowania# W staro=ytny" Rzy"ie za !zas>w Ce<susa6 kt>ry =y ws3>!zeCnie z C+rystuse" u=ywano baniek do <e!zenia "iejs!owy!+ in?ek!ji ro3ny!+ w 3owoka!+ !iaa oraz do 3rze!iwdziaania zastojowi krwi# $ekarze arabs!y KAbu< Kasi" i AUi!ennaL w swoi!+ dziea!+ 3oda<i dokadny o3is zasady stosowania baniek# Synna Szkoa $ekarska w Sa<erno we Wosze!+ za<e!aa ba@ki jako skute!znA "etodB <e!zenia# Para!e<sus K.H2/8.;H.L6 wybitny 3rzedstawi!ie< "edy!yny 3rakty!znej6 o3artej na wasny" doCwiad!zeniu6 zwo<ennik natura<ny!+ Crodk>w <e!zenia6 wy3owiedzia synne zdanie6 na kt>re 3owoujA siB do dziC dnia zwo<enni!y <e!zenia ba@ka"iQ 4W "iejs!u b>ry!+ na<e=y ustr>j uwo<niE# -e=er w "iejs!u !+ory" i w ten s3os>b z<ikwidowaE b>wiA! o 3ostB3owaniu <e!zni!zy"6 "ia na "yC<a 3ruskiego6 uwa=a ba@ki za bardzo skute!zny Crodek <e!zni!zy# %ziaanie baniek wedug Nu?e<an8da "iao 3o<egaE na usuwaniu szkod<iwy!+ 4sok>w5 ustrojowy!+# 7a@ka"i <e!zy on !+oroby o!zu6 uszu6 za3a<enie o3u!nej6 osierdzia6 anginB garda6 za3a<enie wAtroby6 <u"bago i wie<e inny!+ !+or>b# Za !zas>w Nu?e<anda ba@ki byy 3owsze!+nie stosowanA "etodA <e!zenia# 'ie"a< ka=da rodzina 3osiadaa ba@ki6 kt>re kobiety stawiay swoi" dzie!io" i "B=o" 3rzy zaziBbieniu6 za3a<eniu oskrze<i i za3a<eniu 3u!# -esz!ze dzisiaj6 w dobie ogro"nego 3ostB3u "edy!yny6 "etoda ta jest roz3owsze!+niona# W 3ierwszy" 3o<ski" dzie<e <ekarski"6 na3isany" 3rzez Ste?ana Sa<i"irza i wydany" w roku .;/H 3t# 4Zie<nik !zyry!+ na<e=y stawiaE ba@ki# W nastB3ny!+ stu<e!ia!+ ukazao siB szereg 3odobny!+ zie<nik>w zwany!+ 4ogroda"i zdrowia5 z o3ise" s3osobu <e!zenia ba@ka"i# Stawianie" baniek zaj"owa<i siB zawodowo !yru<i!y i ?e<!zerzy6 nato"iast ro<a <ekarzy 3o<egaa jedynie na wydawaniu z<e!e@ na to <e!zenie# W 3o<ski!+ 3odrB!znika!+ <ekarski!+ wydrukowany!+ w OIO i OO stu<e!iu s3otyka siB jedynie 3ojedyn!ze wz"ianki na te"at <e!zenia ba@ka"i# W 4Tade"e!u" <ekarza og><nego5 z r# .2:2 nie "a ani sowa o ba@ka!+# W 'owo!zesnej En!yk<o3edii I<ustrowanej &# Ar!ta z roku .2/2 3odana jest jedynie kr>tka wz"ianka na ten te"atQ 47a@ki6 "ae szk<ane na!zynia o brzega!+ wygadzony!+# Przez 3odgrzanie rozrzedza siB w ni!+ 3owietrze6 wskutek !zego 3ostawione na !ie<e6 C!iAgajA sk>rB i wywoujA jej 3rzekrwienie# 7a@ki !iBteQ "iejs!e d<a ba@ki na!ina"y ki<kakrotnie# Krew zostaje wessana do ba@ki Kry!ina 1: i 11L#
Rycina .7. 3a'ki ci e $o% awione na $lecach Rycina ... Srzdzenie do nacinania %k(ry $rzed zabie#iem % awiania ci ych baniek.
%ziaanie baniek 3o<ega na auto+e"otera3ii5# W En!yk<o3edii Powsze!+nej PW' z roku .2:/ znajduje"y r>wnie= <akoni!zny o3is baniekQ 47a@ki6 rzadko obe!nie stosowane na!zy@ka szk<ane 3rzystawiane do sk>ry g>wnie na 3<e!a!+ <ub 3iersi K3o rozrzedzeniu w ni!+ 3owietrza 3rzez ogrzanie wnBtrza 3o"ienie"L w !eg odde!+owy!+# 7a@ki !iBte Kobe!nie nie stosowaneL stosowane byy na 3ytko na!iBtA sk>rB5# Z kraj>w 3ozaeuro3ejski!+6 w kt>ry!+ od dawna stosuje siB na szerokA ska=nieniu od kraj>w euro3ejski!+6 "a !+arakter 3rzede wszystki" ko"3<eksowy i wykonywane jest w skojarzeniu z aku3unkturA# *rady!yjni <ekarze !+i@s!y stawiajA ba@ki6 bez3oCrednio 3o wyjB!iu igy6 na "iejs!e nakute a<bo te= 3o wku!iu igy w 3owoki !iaa nakrywajA jA ba@kA Kry!ina 12L#
W 3ewny!+ 3rzy3adka!+ ostry!+ !+or>b6 jak n3# w ostry" za3a<eniu oskrzejgraniastA i 3o jej wyjB!iu stawiajA ba@kB6 do kt>rej wnBtrza na3ywa krew# Zabieg taki do3rowadza do niewie<kiego krwiou3ustu# W C+ina!+ ws3>!zesny!+ ka=dy gabinet aku3unktury wy3osa=ony jest w ki<ka ko"3<et>w baniek r>=nej wie<koC!i# Przewa=ajA ba@ki ze szka6 a<e r>wnie= u=ywa siB baniek ba"busowy!+ w kszta!ie wydu=ony!+ kubk>w Kry!ina 2GL# 7a@ki szk<ane "ajA 3rzewagB nad ba"busowy"i6 gdy= sA 3rzezro!zyste i 3ozwa<ajA o!eniE wyg<Ad sk>ry wessanej do wnBtrza ba@ki oraz i<oCE nagro"adzonej krwi# %o kraj>w %a<ekiego Ws!+odu6 "ajA!y!+ dugA trady!jB w <e!zeniu ba@ka"i na<e=A6 obok C+in6 Korea6 Wietna" i -a3onia#
S3oso92 ! 4#".+!6* 7*9!#'-
W za<e=noC!i od !e<u 3ostB3owania tera3euty!znego na<e=y naj3ierw usta<iE "iejs!e zabiegu na 3rzedniej <ub ty<nej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej6 na karku6 oko<i!y <BdJwiowej i krzy=owej <ub na ty<nej a<bo 3rzy Crodkowej 3owierz!+ni ud# Zazwy!zaj wybiera siB "iejs!a dobrze u"iBCnione i z dobrze wykszta!onA 3odC!i>kA tusz!zowA6 bez nier>wnoC!i i wystB3>w kostny!+# C+odzi o to6 aby 3ostawiona ba@ka dobrze siB 3rzyssaa i nie od3ada# Przed zabiegie" za<e!a siB ob"yE sk>rB !ie3A wodA z "yde"6 nastB3nie 3rzetrzeE s3irytuse" oraz wys"arowaE waze<inA# Szk<ane ba@ki u3rzednio starannie "yje"y !ie3A wodA z "yde"6 nastB3nie 3u!ze"y !zystA wodA i 3o wysuszeniu ukada"y na stery<nej serwet!e na ta!y# bok na tej=e ta!y ustawia"y <a"3kB s3irytusowA oraz ukada"y ki<ka !ienki!+ drewniany!+ 3ae!zek z nawiniBty" wa!ikie" na jedny" ko@!u6 na!zy@ko ze s3irytuse" i za3aki# Rozr>=nia"y dwie "etody stawiania baniekQ .L gorA!A i 9L tzw# !+odnA#
Rycina E1. 3a'ki %zklane r(&ne! wielko"ci zao$a rzone w #ru%zk #umow do wy warzania $odci"nienia.
?@ M#4o)* 'o5("*@ S3os>b ten 3o<ega na ogrzaniu 3o"ienie" wnBtrza ba@ki6 !o do3rowadza do rozrzedzenia siB 3owietrza i do wytworzenia 3od!iCnienia# A@ M#4o)* 470@ ".,o)+* 3o<ega na wytworzeniu 3od!iCnienia wewnAtrz ba@ki 3rzy 3o"o!y gu"owej gruszki 3rzy"o!owanej do otworu w g>rnej !zBC!i tego na!zy@ka# %o tego !ery 3ozwa<a na "ierzenie wartoC!i !iCnienia 3owietrza wewnAtrz ba@ki# IrzAdzenia tego rodzaju s3otkaE "o=na jedynie w dobrze wy3osa=ony!+ oCrodka!+ re?<e8ksotera3ii Kry!ina 2.L# Zde!ydowana wiBkszoCE <ekarzy stosuje "etodB gorA!A# Ad <# *e!+nika naj3rostszego a zaraze" naj!zBC!iej wykonywanego zabiegu 4gorA!ego5 3o<ega na w3rowadzeniu do wnBtrza ba@ki6 trzy"anej 3a<!a"i <ewej doni6 3aty!zka Ka<bo 3esetyL z za3a<ony" wa!ikie" u"o!zony" 3o3rzednio w s3irytusie# Po u3ywie okoo / sekund6 wy!o?uje siB 3ae!zkB z 3onA!y" wa!ikie" i szybki" ru!+e" ba@kB stawia siB na 3owierz!+ni sk>ry Kry!ina 29L#
Rycina E2. @echnika zabie#u 5#orce#o7 % awiania ba'ki. Honcy wacik na%ycony %$iry u%em u& $rzed w$rowadzeniem do wn rza ba'ki.
Z"ody?ikowany zabieg 4gorA!y5 3o<ega na wrzu!eniu do wnBtrza ba@ki 3onA!ego wa!ika u"o!zonego u3rzednio w s3irytusie i naty!+"iastowego 3ostawienia jej na 3owoka!+ !iaa# Za"iast wa!ika "o=na w3rowadziE do ba@ki 3as"a bibuy <ub 3a3ieru zo=onego ki<kakrotnie6 3odobnie jak w +ar"onii# *ego rodzaju zabieg "o=na 3rze3rowadziE ty<ko w 3ozy!ji siedzA!ej6 gdy= w 3ozy!ji <e=A!ej 3onA!y wa!ik <ub bibuka "o=e o3arzyE sk>rB Kry!ina 2/L#
Rycina E0. ,mody?ikowany zabie# % awiania ba'ki. Le wn rzu ba'ki $onie na%czony %$iry u%em wacik, umie%zczony na $la% erku imbiru.
Ad 9# Przewaga "etody tzw# 4!+odnej5 nad 4gorA!A5 3o<ega na "o=noC!i dokadnego okreC<enia !iCnienia wewnAtrz ba@ki# Za o3ty"a<ne !iCnienie wewnAtrz ba@ki uwa=a siB wartoCE r>wnA G69 at"os?ery# Co siB ty!zy <i!zby baniek to za<e=y ona od i!+ wie<koC!i# Zazwy!zaj stawia"y jednorazowo okoo 0 du=y!+ baniek <ub .9 "ay!+# Czas trwania zabiegu wa+a siB od .; do 9; "inut# I os>b osabiony!+ i wAty!+ zabieg 3owinien trwaE kr>!ej# Po zabiegu za<e!a siB 3a!jentowi 3o<e=eE i od3o!zAE 3rzez 9G do /G "inut# Ryt" zabieg>w usta<a"y za<e=nie od 3otrzeby# Kieruje"y siB og><ny" stane" 3a!jenta6 rodzaje" i stadiu" !+oroby oraz sto38nie" to<eran!ji tej 3ro!edury# Zazwy!zaj zabieg wykonuje siB !odziennie <ub !o drugi dzie@ 3rzez tydzie@6 a niekiedy 3rzez .G dni# 'a sz!zeg><nA uwagB zasuguje s3os>b zdej"owania baniek 3o zako@!zeniu zabiegu# -est on bardzo 3rosty i 3o<ega na <ekki" u!iCniB!iu 3a<!a"i sk>ry tu= 3rzy brzegu ba@ki 3rzy r>wno!zesny" od!+y<aniu dna ba@ki 3a<!a"i drugiej doni w 3rze!iwny" kierunku# Po oddzie<eniu sk>ry od krawBdzi ba@ki i wtargniB!iu 3owietrza do jej wnBtrza daje siB ona z atwoC!iA zdjAE#
Ws6*7*+!* )o 7*9!#'- s4*0!*+!* 9*+!#6

%o wskaza@ do zabiegu stawiania baniek na<e=AQ ostre za3a<enie oskrze<i6 za3a<enie 3u!6 ostre za3a<enie korzonk>w Kradi!u<itis a!utaL6 ostre i 3odostre neura<gie6 ostre i 3odostre "ya<gie6 nerwi!e wegetatywne KnarzAdoweL oraz dy!+awi!a oskrze<owa#
P57#s45o'! )l* l#6*572 l#"7("2". 9*=6*/!

'a<e=y 3rzestrze! 3rzed stawianie" baniek w oko<i!y ser!a6 du=y!+ na!zy@6 o!zu6 uszu6 garda6 nosa6 3iersi6 u kobiet !iB=arny!+ i w !+oroba!+ uog><niony!+ sk>ry#
ROZDZIA H$II ELEKTROPUNKTURA B*)*+!* G*lT*+!#'o ! Yol42

Pioniera"i e<ektrotera3ii byre starannie 3rzebada# Wy!+odzA! z 3o!zyniony!+ obserwa!ji stworzy on teoriB o istnieniu s3e!ja<nego rodzaju e<ektry!znoC!i6 kt>rA nazwa 4e<ektry!znoC!iA zwierzB!A5# Pra!a jego daa 3o!zAtek "etodzie <e!zenia 3rAde" niskiego na3iB!ia6 tzw# 4ga<wanotera3ii5# %rugi z ty!+ u!zony!+ zbudowa w roku .1GG 3ierwsze ogniwo e<ektry!zne tzw# stos ,o<ty6 kt>ry wykorzysta do <e!zenia e<ektry!znoC!iA6 stajA! siB ty" sa"y" tw>r!A nowej "etody <e!zenia tzw# 4e<ektrotera3ii5# &etodB tB rozbudowa i unowo!zeCni w .GG
<at 3>Jniej ?ran!uski neuro<og Gui<<au"e 7enia"in %u!+enne K.1G08.1:/L6 kt>ry ustawno d<a !e<>w diagnosty!zny!+6 jak i <e!zni!zy!+# W sz!zeg><noC!i zaj"owa siB on 3ora=enia"i i niedowada"i6 kt>re <e!zy z 3owodzenie" 3rAde" zb<i=ony" do ?arady!znego# *e!+nikB e<ektrodiagnostyki i e<ektrotera3ii udoskona=ny!+ dzia>w "edy!yny i za!zBa 3rzynosiE za!+B!ajA!e wyniki tera3euty!zne# W zwiAzku z tenden!jA do unowo!zeCniania i unaukowiania aku3unktury6 ta ostatnia za!zBa na szerokA ska!zesnej nauki# %o aku3unktury wkro!zya "iBdzy inny"i e<ektronika6 kt>ra 3rzy!zynia siB do 3owstania nowego dziau6 a "ianowi!ie e<ektroaku3unktury# *a ostatnia ozna!za sty"u<a!jB e<ektry!znA 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ sk>ry 3o3rzez igy w3rowadzone do 3owok !iaa# &etodA nie!o u3rosz!zonA jest e<ektro3unktura6 to jest dra=nienie sk>ry w "iejs!u 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ bez3oCrednio 3rzy 3o"o!y e<ektrod u"iesz!zony!+ na 3owoka!+ !iaa# Za!zBto r>wnie= interesowaE siB waC!iwoC!ia"i bioe<ektry!zny"i 3unkt>w aku3unktury# Pionierzy ws3>!zesnej aku3unktury euro3ejskiej6 Sran!uzi Sou<ie de &orant i Roger de <a Suye ju= w <ata!+ trzydziesty!+ bie=A!ego stu<e!ia 3rze3rowadziw aku3unktury# Skonstruowaw zjawiska rezysten!ji e<ektry!znej# Sou<ie de &orant i Roger de <a Suye za3o!zAtkoware odtAd byy 3rowadzone w wiew# Roger de <a Suye by r>wnie= 3ioniere" w skary stosowa do !e<>w <e!zni!zy!+ dra=niA! sk>rB 3rAde" diater"i!zny" za 3oCredni!twe" igie wbity!+ w 3owoki !iaa6 w "iejs!u 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# Stosowa on kr>tkie jednosekundowe uderzenia 3rAde"# Za 3rzykade" Rogera de <a Suye 3oszed nie"ie!ki <ekarz Rein+o<d To<<6 kt>ry ws3><nie z in=yniere" Sritze" Werne8re" skonstruowa w roku .2;/ sty"u<ator e<ektry!zny i nada "u nazwB 4K d S D %iat+era3un!tur5# W C<ad za bada!za"i ?ran!uski"i oraz Rein+o<de" To<<e" 3oszw6 zwasz!za ZwiAzku Radzie!kiego6 C+i@skiej Re3ub<iki $udowej6 RS'6 Austrii6 Wo!+6 kt>rzy o3ra!owaw a3aratury diagnosty!znej i tera3euty!znej# I!zeni ZwiAzku Radzie!kiego 3rowadzA badania w ty" kierunku od .2;H roku# W ZSRR te= skonstruowano szereg a3arat>w diagnosty!zny!+ i <e!zni!zy!+# Z a3arat>w ty!+ szerokie zastosowanie zna<azy naste3ujA!eQ .# '*A8. D 3rzyrzAd su=A!y do wykrywania 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+6 9# REP8. D a3arat su=A!y do wykrywania 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ oraz do sty"u<a!ji e<ektry!znej ty!+ 3unkt>w6 /# E$I*A8H D 3rzyrzAd 3rzezna!zony do e<ektro3unktury6 e<ektroaku3unktury oraz anestezji aku3unkturowej6 H# E$AP8e< K4Sygna5L D 3rzyrzAd su=A!y zar>wno do diagnostyki jak i tera3ii# 'a<e=y zazna!zyE6 =e w ZSRR sta<e konstruuje siB nowe udoskona<one ty3y a3arat>w6 su=A!y!+ do e<ektrodiagnostyki oraz do e<ektrotera3ii# 'owo!zesne6 3re!yzyjne a3araty 3rzezna!zone d<a e<ektrodiagnostyki i tera3ii aku3unkturowej 3rodukowane sA 3rzez 3rze"ys e<ektroni!zny RS'6 Sran!ji i -a3onii# %u=y 3ostB3 3o!zyni<i w ostatni!+ <ata!+ w tej dziedzinie C+i@!zy!y# A3arat uniwersa<ny G 01G; zna<az 3owsze!+ne uznanie Kry!ina 2HL#
Rycina E:. A$ara do % ymulac!i elek ryczne! y$ N -.0J, $rodukc!i chi'%kie!.
-est on eks3ortowany do wiew# Poradnia 3rowadzona 3rzeze "nie w Warszawie korzystaa 3rzez szereg <at z a3arat>w tego ty3u# &oi" zdanie" a3araty 3roduk!ji !+i@skiej dziaajA 3re!yzyjnie i niezawodnie# W Po<s!e 3ioniere" e<ektro3unktury oraz e<ektroaku3unktury6 w "ody?ika!ji wasnej6 jest dr 7o<esaw Rutkowski z G<iwi!6 kt>ry zaj"uje siB ty" zagadnienie" od .2:. roku# Konstruktora"i 3rototy3>w 3o<ski!+ e<ektrosty"u<ator>w oraz diagnosko3>w sA in=ynierowie &irosaw Kozio6 Wa<de"ar -aro8si@ski i $eszek 7oku@ z Warszawy K!i ostatni z Instytutu 7io!ybernetyki i In=ynierii &edy!znejL oraz Ryszard Szy"rosz!zyk ze Sz!ze!ina# 'aj<e3szA o!enB eks3ert>w uzyskay a3araty %iagnosko3 EAP81H. i E<ektrosty"u<ator ES81;.# Pierwszy z ty!+ a3arat>w su=y do o!eny sto3nia aktywnoC!i bioe<ektry!znej 3osz!zeg><ny!+ kana>w energety!zny!+ ustroju <udzkiego ja3o@skA "etodA 'a8kataniego 4Ryodoraku5# Przy 3o"o!y %iagnos8ko3u EAP8 1H. "o=na okreC<iE 3rzewodnoCE e<ektry!znA .9 k<asy!zny!+ kana>w energety!zny!+ ustroju <udzkiego# Izyskane wyniki rejestruje siB na s3e!ja<ny!+ ?or"u<arza!+ o3ra!owany!+ 3rzez 'akataniego# Pozwa<ajA one na wykazanie od!+y<e@ od nor"y !zynnoC!i bioe<ektry!znej 3osz!zeg><ny!+ kana>w energety!zny!+ K"eridian>wL6 a na drodze 3oCredniej na wykazanie zaburze@ ?unk!ji 3osz!zeg><ny!+ narzAd>w !iaa zwiAzany!+ z ty"i "eridiana"i# A3arat ten su=y r>wnie= do !e<>w <e!zni!zy!+6 gdy= 3ozwa<a w3ywaE na 3unkty sedatywne <ub 3obudzajA!e usadowione na kanaa!+ energety!zny!+ w stanie dys?unk!ji# PostB3owanie to 3ozwa<a na unor"owanie 3rzewodnoC!i e<ektry!znej6 a w konsekwen!ji na 3o3rawB !zynnoC!i narzAd>w zwiAzany!+ z ty"i kanaa"i# Pozostay a3arat6 tj# e<ektrosty"u<ator ES81;.6 su=y do 3obudzania 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ sk>ry# -est to a3arat atwy w obsudze i 3ozwa<ajA!y6 dziBki wbudowane"u "iernikowi wy!+yowe"u6 na 3re!yzyjne regu<owanie !zBstot<iwoC!i i na3iB!ia 3rAdu Ka"3<itudyL osobno d<a ka=dego kanau oraz na r>wno!zesne sty"u<owanie 1 3unkt>w aku3unktury w 3owoka!+ !iaa# -est to udany a3arat6 i d<atego 3owinien siB znale w ka=dy" gabine!ie aku3unktury# 'a sz!zeg><ne wyr>=nienie zasuguje Punktosko3 Kinga KCzujnik Aku83unkturowyL skonstruowany 3rzez "gr in=# Ryszarda Szy"rosz!zy8ka su=A!y do wykrywania i dokadnego z<oka<izowania 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# A3arat ten !+arakteryzuje siB du=A dokadnoC!iA6 dugi" okrese" dziaania oraz estetykA# Z r>=ny!+ wersji tego a3aratu najbardziej 3rzydatny" w !odziennej 3ra!y aku3unktu8 rzysty jest Punktosko3 Kinga / Kry!ina 2;L#
Rycina EJ. Hunk o%ko$ 4in#a 0, $rzyrzd %u&cy do $omiar(w $rzewodno"ci elek ryczne! $unk (w ak ywnych biolo#icznie, l B elek roda, 2 B #owica, 0 B obudowa, : B "wia eka %y#nalizacy!ne, J B elemen y elek roniczne, - B ba erie, 7 B $rzecznik.
A3arat "a ksztat !ygara6 na ko@!u kt>rego znajduje siB e<ektroda 3rzy3o"inajA!a grubA6 tB3A igB# W "eta<owej obudowie u"iesz!zony jest ukad e<ektroni!zny i bateria6 znajdujA!a siB w gowi!y Kty3 baterii R806 .6; T D / sztukiL# Po zdjB!iu gowi!y "o=na wy"ieniE bateriB# W C!ianie gowi!y u"iesz!zony!+ jest w jedny" szeregu 1 Cwiateek sygna<iza!yjny!+6 kt>re u"o=<iwiajA dokonanie i<oC!iowego 3o"iaru 3rzewodnoC!i e<ektry!znej 3unktu bio<ogi!znie aktywnego# Przed 3rzystA3ienie" do !zynnoC!i wyszukiwania w sk>rze 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+6 badajA!y trzy"ajA! w 3rawej doni 3rzyrzAd dotyka e<ektrodA sk>ry w obszarze badany"# W !zasie 3o"iar>w badajA!y 3owinien 3oo=yE 3a<!e <ewej doni na !ie<e badanego !e<e" za"kniB!ia obwodu# W "o"en!ie6 w kt>ry" e<ektroda dotknie 3unktu bio<ogi!znie aktywnego za3a<a siB jedno Cwiateko Kw wy3adku niewie<kiej 3rzewodnoC!i e<ektry!znej 3unktuL a<bo ki<ka K3rzy du=ej 3rzewodnoC!i tego 3unktuL#
Lo6*l!7*" * 3-+6480 *6-3-+64-52

Punkty bio<ogi!znie aktywne !+arakteryzujA siB okreC<ony"i waC!iwoC!ia"i bioe<ektry!zny"i6 a w sz!zeg><noC!i stosunkowo niski"6 w 3or>wnaniu z ota!zajA!A sk>rA6 o3ore" e<ektry!zny"# Po"iary wykonane6 nieza<e=nie od siebie6 w r>=ny!+ 3ra!ownia!+ wykazay 3iB!iokrotnie wy=szA o3ornoCE w PA7 ani=e<i w sAsiedni" 3unk!ie6 odda<ony" o 9 ""6 oraz dwunastokrotnie wy=szA o3ornoCE ani=e<i w 3unk!ie odda<ony" o .G "" KPortnoU6 'iboyet6 'akataniL# A#I# 'ie!zuszkin i #W# ganesjan K.2:0L stwierdzi<i6 =e 3rzez 3unkty aku3unktury sta<e 3ynie saby z"ienny 3rAd e<ektry!zny# Wiado"o6 =e "iBdzy 3owierz!+niA sk>ry i tkankA 3odsk>rnA istnieje r>=ni!a 3oten!ja>w6 kt>ra wedug ty!+ bada!zy !zBC!iowo wyr>wnuje siB za 3oCredni!twe" 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# 'ie!zuszkin i ganesjan wykazaw D "iBdzy 3owierz!+niA sk>ry i tkankA 3odsk>rnA# Co siB ty!zy zjawiska o3ornoC!i e<ektry!znej sk>ry6 to za<e=y ona od wiew6 a "ianowi!ie od zjawisk 3o<aryza!ji uwarunkowany!+ warstwA &a<3ig+iego6 od !zynnoC!i gru!zo>w 3otowy!+ i ojowy!+ sk>ry6 od !ie3oty sk>ry6 od sto3nia jej wi<gotnoC!i6 #. nawet od u!isku sk>ry i drobny!+ uraz>w# Z tego te= wzg<Ad5 badajA! o3ornoCE sk>ry na<e=y braE 3od uwagB wszystkie te !zynniki IstniejA <i!zne 3rzyrzAdy 3rzezna!zone do 3o"iar>w o3ornoC!i e<ektry!znej sk>ry noszA!e r>=norodne nazwy nadane 3rzez 3rodu!ent>w# Wszystkie wy3osa=one sA w sondB 3oszukiwaw!zA6 kt>ra su=y do wykrywania 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ oraP w e<ektrodB obojBtnA6 kt>rA badany trzy"a w rBku# A3arat ten wykorzystuje 3rAd o natB=eniu bardzo "ay" KrzBdu ki<ku "ikroa"3er>wL i "ay" na3iB!iu K3oni=ej .G TL#
Z*9!#'! s42/-l*" ! 3-+6480 9!olo'!"7+!# *6420+2".

W 3rzy3adka!+6 w kt>ry!+ aku3unktura k<asy!zna nie 3rzyniosa wyraJniejszej 3o3rawy na<e=y uzu3eniE to 3ostB3owanie e<ektrosty8"u<a!jA# Zabieg taki 3o<ega na dra=nieniu i"3u<sa"i e<ektry!zny"i6 3ynA!y"i z generatora e<ektry!znego 3o3rzez !ienkie 3rzewody 3oA!zone z iga"i tkwiA!y"i w 3owoka!+ !iaa6 u3rzednio wyzna !zony!+ 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ Kry!iny 20 i 2:L#
Rycina E-. ,abie# elek roaku$unk ury. S$ro%zczony %chema $ocze', l B % ymula or, 2 B $rzew(d, 0 B i#y wbi e w %k(r.
Rycina E7. Hrawidowy zacze$ $rzewodu czce#o % ymula or elek ryczny z o% rzem i#y kwice! w $owokach ciaa. 1 B %k(ra, 2 B i#a, 0 B zaci%k, : B kli$%, J B $rzew(d elek ryczny.
Za<e=nie od 3otrzeby usta<a"y natB=enie6 na3iB!ie oraz !zBstot<iwoCE bodJ!>w e<ektry!zny!+# Zazwy!zaj wartoCE natB=enia 3rAdu stosowanego w zabiega!+ e<ektrosty"u<a!ji wa+a siB w roz<egy!+ grani!a!+ od .G "kA K"ikroa"3er>wL do ;GG "kA6 kt>rej to grani!y nie 3owinniC"y 3rzekro!zyE# Co siB ty!zy na3iB!ia6 to 3o3iera" stanowisko 3ro?# &a!zeret z Kijowa6 kt>ra nigdy nie stosuje wartoC!i 3rzekra8!zajA!y!+ ; wo<t>w6 susznie twierdzA!6 =e 3owinna ona byE zb<i=ona do wartoC!i r>=ni!y 3oten!ja>w "iBdzy wnBtrze" organiz"u a 3owierz!+niA sk>ry6 wynoszA!ej okoo / wo<t>w# -e=ew6 to "aA !zBstot<iwoCE Kod 0 do .G NzL stosuje siB !e<e" 3obudzenia Ksty"u<owaniaL tkanek i narzAd>w n3# w 3ora=eniu wiotki" "iBCni6 niedowada!+6 niedosu!+u6 zaniku nerwu wzrokowego i w b>w sedatyw8ny!+6 tj# d<a us3okojenia !+orego <ub uC"ierzenia b><u# CzBstot<iwoCE tB za<e!a siB w ostry!+ b><a!+ korzonkowy!+6 ostrej dysko3atii6 ostry!+ nerwob><a!+ <ub "iBCniob><a!+ i stana!+ 3obudzenia nerwowego# Sty"u<a!jB e<ektry!znA o du=ej !zBstot<iwoC!i stosuje siB tak=e w k<inika!+
!+irurgi!zny!+ d<a !e<>w anestezjo<ogi!zny!+# W ty" !ew w obrBbie "a=owiny usznej# -ak wiado"o anestezja aku3unkturowa jest w "anie !akowi!ie zastA3iE narkozB wziewnA dot!+awi!zA w zabiega!+ o3era!yjny!+ doty!zA!y!+ gowy6 twarzy i szyi# 'or"a<ny zabieg e<ektroaku3unktury 3owinien trwaE za<e=nie od to<eran!ji !+orego od .G do 9G "inut# Czas zabiegu uza<e=niony jest tak=e od !etszy zabieg "a dziaanie 3obudzajA!e Ksty"u<ujA!eL6 zaC du=szy us3okajajA!e KuC"ierzajA!e6 sedatywneL# 'owo!zesny sty"u<ator "a zazwy!zaj H wyjC!ia Kod3rowadzeniaL a wiB! H 3ary 3rzewod>w6 kt>re "o=na 3oA!zyE z 1 iga"i# %o zabiegu e<ektrosty"u<a!ji wyzna!za"y zazwy!zaj H 3unkty <oka<ne Kn3# w "iejs!a!+ "aksy"a<nej bo<esnoC!i "iBCniaL oraz H 3unkty od<ege6 u"iejs!owione na "eridiana!+ 3rze!+odzA!y!+ 3rzez teren objBty stane" !+orobowy"# 7BdA to 3unkty sty"u<ujA!e w niedowada!+6 3ora=e8nia!+ i b><a!+ 3rzew<eky!+ a<bo sedatywne Kus3okajajA!eL w ostry!+ "iBCniob><a!+6 nerwob><a!+ i stana!+ 3obudzenia nerwowego# W nowo!zesny!+ e<ektrosty"u<atora!+ stosuje siB g>wnie 3rAd z"ienny6 jako bardziej bez3ie!zny i skute!zny# W 3ewny!+ 3rzy3adka!+ "o=na jednak stosowaE 3rAd stay Kga<wani!znyL i wtedy na<e=y e<ektrodB od3owiadajA!A anodzie Kbiegun dodatniL 3odA!zyE z igA tkwiA!A w tkanka!+ dotkniBty!+ stane" za3a<ny" i b><e"# %rugA e<ektrodB od3owiadajA!A katodzie Kbiegun uje"nyL na<e=y 3oA!zyE z igA tkwiA!A w tkanka!+6 kt>re trzeba 3obudziE Ksty"u<owaEL n3# w niedowada!+ "iBCni6 zaburzenia!+ !zu!ia6 niedosu!+u# E<ektroda dodatnia KanodaL wywiera dziaanie +a"ujA!e a uje"na KkatodaL dziaanie sty"u<ujA!e# be!nie stosunkowo rzadko korzysta"y w zabiega!+ e<ektroaku3unktury z 3rAdu staego <ub jednokierunkowego z uwagi na niekorzystne d<a tkanek reak!je e<ektro!+e"i!zne6 kt>re wywouje# *kanki w oko<i!y katody Kbiegun uje"nyL u<egajA destruk!ji6 zaC anoda Kbiegun dodatniL 3owoduje C!inanie biaek# Poza ty" igy "ogA siB rozgrzewaE i u<e! uszkodzenio" 3rowadzA!y" do za"a@# *ego rodzaju niekorzystne zjawiska "ogA byE zna!znie zagodzone 3o3rzez stosowanie 3rAdu o tzw# 4nieuszkadza8jA!y!+5 3ara"etra!+# W ty" !ew generujA!y!+ !iAgi dwu?azowy!+ i"3u<s>w o kr>tki!+ !zasa!+ narastania6 trwania i o3adania# R>wnie= niekorzystny" zjawiskie"6 nie"a< nieznany" <ekarzo"6 "ogA!y" wystA3iE 3od!zas sty"u<a!ji e<ektro8aku3unkturowej jest tzw# 4e<ektry!zne 3rzebi!ie5 nask>rka6 od!zuwane jako si<ne uku!ie# Pod!zas zwiBkszania na3iB!ia sty"u<a!ji w 3ewnej !+wiry# W 3ewny" "o"en!ie o3ornoCE sk>ry osiAga bardzo "aA wartoCE6 a natB=enie 3rAdu gwatownie wzrasta# Przez "iejs!a o obni=onej o3ornoC!i 3rze3ywa 3rAd o du=ej gBstoC!i6 wywoujA! <oka<ny wzrost te"3eratury6 tak zwane 43rzebi!ie !ie3<ne5 a w !+wiJniej do!+odzi do 4e<ektry!znego 3rzebi!ia5 "ani?estujA!ego siB u!zu!ie" si<nego uku!ia# Ze wzg<Bdu na to6 =e zjawisko to za!+odzi 3rzy na3iB!ia!+ od .G do ;G wo<t>w6 nie na<e=y nigdy 3rzekra!zaE grani!y ; wo<t>w# W ten s3os>b "o=na za3obie! wystA3ieniu tego niekorzystnego zjawiska6 kt>re 3owoduje nad"iernA i niekorzystnA sty"u<a!jB dra=nionego 3unktu#
Ws6*7*+!* ! 357#"!00s6*7*+!* )o #l#645o*6-3-+64-52

Wskazania do e<ektroaku3unktury sA w zasadzie takie sa"e jak do aku3unktury6 z ty" zastrze=enie"6 =e z zabiega"i ty"i wA!za"y siB do3iero wtedy6 kiedy zabiegi k<asy!znej aku3unktury oka=A siB "ao skute!zne# R>wnie= 3rze!iwwskazania do e<ektroaku3unktury 3okrywajA siB z 3rze!iwwskazania"i do zabieg>w k<asy!znej aku3unk8tury# %o zabieg>w ty!+ wy"agany jest dobry stan ser!a# 'ie wo<no tak=e wykonywaE tego rodzaju zabieg>w u 3a!jent>w z rozrusznikie" ser!a#
ROZDZIA H$III LASEROPUNKTURA

$e!zenie Cwiate" na<e=y do najdawniejszy!+ "etod tera3euty!zny!+# Ne<iotera3ia !zyw 3ro?i<akty!zny!+6 og><nowz"a!niajA!y!+ i kos"ety!zny!+# $e!zni!ze dziaanie Cwiata sone!znego wykaza 'ie<s Ryberg Sinsen K.10G8.2GHL# 7y on 3ierwszy"6 kt>ry 3rze3rowadza syste"aty!zne badania nad dziaanie" 3ro"ieni sone!zny!+ na organiz" <udzki# W3ad on na 3o"ys zastA3ienia ty!+ 3ro"ieni sztu!zny"i Jr>da"i energii 3ro"ienistej i skonstruowa ukowA <a"3B e"itujA!A 3ro"ienie nad?io<etowe# $a"3B Sinsena stosowano z dobry" skutkie" g>wnie w <e!zeniu gruJ<i!y sk>ry# Sinsen zao=y Instytut Vwiato<e!zni!twa w Ko3en+adze# Za odkry!ie to Sinsen otrzy"a nagrodB 'ob<a w roku .2G/# Iwa=any on by za dobro!zy@!B <udzkoC!i6 gdy= doty!+!zas "edy!yna nie znaa skute!znego Crodka na gruJ<i!B sk>ry Kto!ze@L6 kt>ra niejednokrotnie e<i"inowaa !+ory!+ ze s3oe!ze@stwa# gro"ny 3ostB3 w Cwiatotera3ii stanowio skonstruowanie <asera6 3rzyrzAdu wysyajA!ego Cwiato wytwarzane w s3os>b sz!zeg><nie zorganizowany i kontro<owany6 3rzez !o stanowi ono6 w odr>=nieniu od zwykego Cwiata6 zbi>r u3orzAdkowany!+ i 3oA!zony!+ ze sobA !iAg>w ?a< Cwiet<ny!+# WiAzkB 3ro"ieni e"itowany!+ 3rzez <aser "o=na tak sku3iE6 =e uzyskuje siB 3<a"kB Cwiet<nA o Credni!y ki<ku "ikro"etr>w6 !o u"o=<iwia sku3ienie ogro"nej "o!y na zniko"o "ay" obszarze# Pozwa<a to na "ody?ika!jB struktur wewnAtrzko">rkowy!+ K<aser "aej "o!yL <ub w razie 3otrzeby na i!+ nisz!zenie# %ziBki 3owy=szy" waC!iwoC!io" zna<az on zastosowanie w oku<isty!e K<e!zenie odwarstwie@ siatk>wkiL6 w neuro!+irurgii i w inny!+ dziaa!+ "edy!yny# $aser okaza siB r>wnie= 3rzydatny w gabineta!+ aku3unktury stajA! siB sz!zeg><nie !enny" uzu3enienie" tej "etody <e!zenia# Pierwsze 3r>by z <asere" "aej "o!y6 3o<egajA!e na dra=nieniu 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ wiAzkA 3ro"ieni "ono!+ro"aty!zny!+ za"iast iga"i6 3rzyniosy za!+B!ajA!e wyniki# $ekarze 3rzekona<i siB6 =e jest to "etoda 3rosta6 bez3ie!zna6 zabierajA!a bardzo "ao !zasu i za3ewniajA!a !akowitA jaowoCE tej 3ro!edurze6 a !o najwa=niejsze 3rzynoszA!a e?ekty <e!zni!ze 3odobne do uzyskiwany!+ nakuwania"i# Sty"u<a!ja 3ro"ienie" <asera 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ okazaa siB "etodA ase3ty!znA i atrau"aty!znA u 3a!jent>w z uog><niony"i 3ro!esa"i za3a<ny"i sk>ry6 zwasz!za ro3ny"i6 u kt>ry!+ nakuwanie iga"i "ogoby s3owodowaE zaka=enie og><ne# PostB3owanie takie wskazane jest r>wnie= u os>b sz!zeg><nie wra=<iwy!+6 bojA!y!+ siB 3ani!znie igie6 g>wnie u "ay!+ dzie!i i skrajnie znerwi!owany!+ kobiet# soby te !+Btnie 3oddajA siB zabiego" sty"u<a!ji <aserowej a to z tego 3owodu6 =e nie 3owodujA one naj"niejszego b><u6 a 3onadto skra!ajA !zas zabiegu do /GG sekund6 3od!zas gdy 3rze!iBtny !zas zabiegu aku3unktury okreC<a siB na .GGG sekund# *rzeba jednak dodaE6 =e !zBCE 3a!jent>w z tego waCnie 3owodu od!zuwa 3o taki" zabiegu niedosyt a nawet roz!zarowanie# Zde!ydowana wiBkszoCE 3a!jent>w wory "ani?estuje siB wyraJny"i doznania"i i wy"aga <e=enia z iga"i tkwiA!y"i w 3owoka!+ od .G do 9G "inut a nawet du=ej# G>wnA 3rzeszkodA d<a szerszego roz3owsze!+nienia siB <aserotera3ii jest wysoka !ena <asera "aej "o!y# -ak dotAd w Po<s!e nie 3rodukuje siB tego ty3u <aser>w6 kt>re trzeba i"3ortowaE za dewizy# G>wny" 3rodu!ente" <aser>w "aej "o!y jest RS'# *ak=e udane i godne 3o<e!enia <asery "aej "o!y 3rodukuje 3rze"ys e<ektroni!zny ZwiAzku Radzie!kiego#
M#".*+!7/ )7!*,*+!* s42/-l*" ! l*s#5#/ /*,# /o"2

Z dotAd 3rze3rowadzony!+ bada@ wynika6 =e bodJ!e wywoane 3rzez 3ro"ienie <asera "aej "o!y wywierajA dziaanie regu<ujA!e na !zynnoCE narzAd>w i tkanek# Is3rawniajA one zak>!onA i za!+wianA !zynnoCE narzAd>w i 3rzywra!ajA +o"eostazB# Intensywne badania 3rowadzone w wiej !zowieka w nastB3ujA!y s3os>b# WiAzka 3ro"ieniowania "ono!+ro"aty!znego skierowana na 3unkt aku3unktury w sk>rze !zowieka 3obudza zako@!zenia nerwowe Kre!e3toryL ty3u Krauzego6 Go<gi8&ansona6 &eissnera6 Ru??"iego i s3<oty Noyer8Grossera <e=A!e G69 "" 3oni=ej 3owierz!+ni sk>ry i gBbiej# Pobudzenia te wyzwa<ajA odru!+ sk>rno8narzAdowy Kder8"o8wis!era<nyL6 kt>ry dziaa <e!zni!zo na !+ory narzAd# 'ieza<e=nie od tego odru!+u 3ro"ienie <asera wywierajA dziaanie na ko">rki i tkanki w sAsiedztwie re!e3tor>w# Pro"ieniowanie to w dawka!+ <e!zni!zy!+ jak wykazay badania
Ke<<nera i 7is!+ko6 wykonane na sk>rze 3rosiak>w6 nie uszkadza ko">rek i tkanek6 ani te= nie s3rowadza stanu za3a<nego# %ziaanie to "a zu3enie inny !+arakter# Pro"ieniowanie <asera wywouje drgania Kos!y<a!jeL ato">w w 3obudzony!+ ko">rka!+ i s3rowadza na drodze rezonansu e<ektronowego 3ara"agnety!znego K<ub byE "o=e rezonansu jAdrowego "agnety!znegoL wzbudzone KrezonansoweL 3ro"ieniowanie6 kt>re wywiera okreC<ony w3yw na narzAdy i tkanki ustroju#
W3,20 l*s#5* /*l# /o"2 +* +*57()2 "!*,* l-)76!#'o

Przed roz3o!zB!ie" bada@ na <udzia!+ wykonano szereg bada@ na zwierzBta!+ doCwiad!za<ny!+6 3rzede wszystki" na sz!zura!+# &iay one na !ew !iaa a 3rzede wszystki" ser!a i na!zy@ obwodowy!+6 wAtroby6 sz3iku kostnego oraz ukadu krwiotw>r!zego# Ista<ono6 =e "ae dawki 3ro"ieni <asera "aej "o!y nie wywierajA uszkodzenia sk>ry ani te= nie 3owodujA stanu za3a<nego a tak=e nie w3ywajA szkod<iwie na 3odstawowe !zynnoC!i narzAd>w !iaa# -edyny" narzAde" zagro=ony" 3ro"ienia"i <asera jest narzAd wzroku6 w kt>ry" wywoujA one z"iany w obrBbie so!zewki i dna oka# Pierwszy" bada!ze"6 kt>ry odwa=y siB Kw roku .20:L 3rze3rowadziE badania tego rodzaju na !zowieku i to na sobie sa"y" by 3ro?esor $# Go<d"an z ISA# 7ada on w3yw 3ro"ieni <asera "aej "o!y na sk>rB stosujA! 3ro"ienie r>=nej dugoC!i i gBstoC!i 3rzez r>=ny 3kres !zasu Kod ki<ku do ki<kudziesiB!iu sekundL i na tej 3odstawie usta<i !e!+y dawki bez3ie!znej d<a ustroju <udzkiego# W roku .2:9 ukazaa siB "onogra?ia '#S# Ga"a<jeja6 kierownika Pra!owni $aserowej 7io<ogii D Instytutu nko<ogii Akade"ii 'auk Ikrai@skiej So!ja<isty!znej Radzie!kiej Re3ub<iki 3t# 4K<ini!zne doCwiad!zenia nad dziaanie" <aser>w5# *e"ate" bada@ by w3yw 3ro"ieniowania <aserowego na ko">rki i tkanki6 sz!zeg><nie sk>ry# 7adania wykona on na !+o"ika!+# Idowodni on6 =e "ae dawki 3ro"ieni byy dobrze znoszone 3rzez zwierzBta6 nato"iast du=e 3owodoway 3owstawanie stanu za3a<nego sk>ry6 3B!+erzy a nawet "artwi!y# W da<szy!+ badania!+ wykonany!+ na "ysza!+6 dziaajA! du=A dawkA 3ro"ieni <asera "aej "o!y na oko<i!B !zoowA u "yszy6 do3rowadzi on do 3adniB!ia zwierzAt 3o u3ywie 9H godzin# Przed 3adniB!ie" 3ojawiy siB krwotoki z nosa6 garda6 otwor>w uszny!+ i w obrBbie o!zodo>w# Sek!ja wykazaa wy<ewy krwi w ">zgu# Pr>by <e!zenia w sz3ita<u w A"a8Ata 3rzez dr Zawiawooja :G !+ory!+ z goCE!e" wie<ostawowy" wykazay dziaanie 3rze!iwza3a<ne <aserotera3ii# 7adania zes3ou <ekarzy z A"a8Ata 3rowadzonego 3rzez 3ro?# Korytnego6 nad w3ywe" 3ro"ieni rubinowego <asera "aej "o!y na gojenie siB ran o3era!yjny!+ u kr><ik>w wykazay wyraJny regenera!yjny w3yw tego 3ostB3owania# Rany goiy siB szyb!iej ani=ew doszed dr Czekurow z ddziau C+irurgi!znego Sz3ita<a w A"a88Ata6 kt>ry w C!isej ws3>3ra!y z $aboratoriu" 7io?izy!zny" Iniwersytetu w A"a8Ata wykona badania u :9 3s>w# I wszystki!+ 3s>w 3o nad3iowaniu obu koC!i 3ro"ieniowy!+6 a"a je a nastB3nie zwierzBta 3odzie<i na dwie gru3y# -ednA z ni!+ <e!zy naCwiet<anie" <asera "aej "o!y a druga s3eniaa ro<B kontro<nA# I gru3y naCwiet<anej za"anie wygoio siB 3o u3ywie 0G dni6 3od!zas gdy u zwierzAt gru3y kontro<nej do3iero 3o u3ywie 2G dni# bserwa!je k<ini!zne 3rze3rowadzone 3rzez dr Kowi@skiego na ddzia<e 3arze@ K<iniki w A"a8Ata 3otwierdziy 3o"yC<ny w3yw 3ro"ieni <asera na gojenie siB ran 3o o3arzenia!+# $ekarze sz3ita<a w A"a8Ata wykaza<i tak=e wyraJne dziaanie regenera!yjne 3ro"ieni <asera na owrzodzenia tro?i!zne6 o3orne na doty!+!zasowe <e!zenie inny"i "etoda"i# Pro?esor Iniuszyn6 wybitny bio?izyk z A"a8Ata uwa=a6 =e 3odstawA wszystki!+ !zynnoC!i ustroju <udzkiego sA zjawiska bioenergety!zne i te de!ydujA 3rzede wszystki" o zdrowiu i !+orobie# rganiz" !zowieka dys3onuje ogro"ny"i energety!zny"i za3asa"i6 kt>re w warunka!+ !odziennego =y!ia sA ty<ko !zBC!iowo wykorzystywane# t>= sabe bodJ!e wywoane 3ro"ienia"i <asera "aej "o!y sA w stanie z"obi<izowaE ten du=y adunek bioenergety!zny tkwiA!y w organiz"ie <udzki" i w ten s3os>b 3o3rawiE stan zdrowia#
Ws6*7*+!* )o s4oso0*+!* l*s#5* /*,# /o"2
Wskazania do <aserotera3ii 3okrywajA siB ze wskazania"i do aku3unktury6 nato"iast skute!znoCE tego 3ostB3owania jest nie!o "niejsza# Ko@!zA! rozdzia o <aserotera3ii na<e=y zazna!zyE6 =e ogro"ny entuzjaz"6 kt>ry towarzyszy narodzino" tej "etody <e!zenia ostatnio osab# WCr>d <ekarzy zaj"ujA!y!+ siB niekonwen!jona<ny"i "etoda"i <e!zenia ugruntowao siB 3rzekonanie6 =e "i"o wszystko <aser nie jest w stanie zastA3iE k<asy!znej aku3unktury#
T#".+!6* 7*9!#'Po 3rzygotowaniu a3aratu <aseru "aej "o!y do zabiegu i wyregu<owaniu "o!y i !zBstot<iwoC!i6 za<e=nie od 3otrzeby6 ko@!>wkB Cwiatowodu 3rzystawia"y do sk>ry w "iejs!u 3unktu bio<ogi!znie aktywnego i uru!+a"ia"y a3arat# Punkt sty"u<uje"y 3rzez 9G do 9; sekund u dorosy!+ a 3rzez .; do 9G sekund u dzie!i6 3o !zy" 3rzykada"y ko@!>wkB Cwiatowodu do nastB3nego 3unktu# W !iAgu jednego 3osiedzenia "o=na sty"u<owaE okoo .9 3unkt>w a A!zny !zas sty"u<a!ji nie "o=e 3rzekra!zaE /;G sekund K3od!zas gdy 3rze!iBtny zabieg aku3unktury k<asy!znej zabiera .GGG sekundL# Zasady wyboru 3unkt>w sA takie sa"e jak obowiAzujA w aku3unkturze k<asy!znej# Z uwagi na "o=<iwoCE wystA3ienia od!zynu ze strony ukadu ser!owo8 na!zyniowego Kg>wnie w 3osta!i 3rzejC!iowego niewie<kiego s3adku !iCnienia krwiL za<e!a"y 3a!jentowi 3o zabiegu od3o!zAE w 3ozy!ji <e=A!ej w !iAgu 9G "inut# Zabiegi sty"u<a!ji <asere" stosuje siB !odziennie w ostry!+ stana!+ !+orobowy!+ a w 3rzew<eky!+ dwa razy w tygodniu# Podany ryt" zabieg>w "o=na "ody?ikowaE za<e=nie od to<eran!ji ze strony !+orego# Przy dobry" znoszeniu sty"u<a!ji odstB3y "iBdzy zabiega"i "o=na skra!aE6 zaC 3rzy wyraJniejszy!+ od!zyna!+ og><ny!+ odstB3y te na<e=y wydu=aE#
ROZDZIA HIH METODA RYODORAKU

'ajbardziej uznanA i roz3owsze!+nionA "etodA e<ektrodiagnostyki jest "etoda Ryodoraku o3ra!owana 3rzez ja3o@skiego bada!za doktora "edy!yny ,os+io 'akatani# 4Ryodoraku5 ozna!za <iniB o dobrej 3rzewodnoC!i e<ektry!znej# &etoda 'akataniego o3arta jest na 3o"iara!+ 3rzewodnoC!i e<ektry!znej 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+6 okreC<anej 3o3rzez 3o"iar natB=enia 3rAdu# d roku .2;G w "ieC!ie saka 3rowadzone byy 3od kierunkie" ,# 'akataniego badania o3ornoC!i e<ektry!znej 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ sk>ry6 kt>re wykazay C!isA za<e=noCE "iBdzy stane" !zynnoC!iowy" narzAd>w wewnBtrzny!+ a wartoC!ia"i 3rzewodnoC!i e<ektry!znej "eridian>w zwiAzany!+ z ty"i narzAda"i# W stana!+ !+orobowy!+ narzAd>w wewnBtrzny!+ wykazano w 3unkta!+ bio<ogi!znie aktywny!+6 3rzyna<e=ny!+ do ty!+ narzAd>w6 zwiBkszonA 3rzewodnoCE e<ektry!znA# Punkty te zostay nazwane 3unkta"i reaktywny"i e<ektro3rzenik<iwy"i KRea!tiUe E<ektro8Per"eab<e PointL# 7adania 'akataniego i jego ws3>3ra!ownik>w wykazay6 =e zak>!enia !zynnoC!i narzAd>w wewnBtrzny!+ zawsze uzewnBtrzniajA siB na sk>rze obni=onA o3ornoC!iA e<ektry!znA 3unkt>w zwiAzany!+ z ty"i narzAda"i oraz 3odwy=szonA 3rzewodnoC!iA e<ektry!znA# 'akatani by 3rzekonany6 =e zjawisko to jest wynikie" odru!+u trzewno88sk>rnego# 7odJ!e z narzAd>w wewnBtrzny!+ z"ieniony!+ !+orobowo biegnA do rdzenia krBgowego i ">zgu6 a 3o 3rzetworzeniu zostajA skierowane do stre? sk>rny!+ od3owiadajA!y!+ "eridiano"# dru!+ ten zwiAzany jest 3rzede wszystki" z ukade" ws3>!zu<ny"# 'akatani uwa=a6 =e stan 3rzewodnoC!i e<ektry!znej 3osz!zeg><ny!+ "eridian>w odzwier!ied<a stan s3rawnoC!i narzAd>w wewnBtrzny!+# 7adania zar>wno Szkoy 'akataniego jak i inny!+ u!zony!+ wykazay6 =e zak>!enia e<ektro3rzewodnoC!i 3unkt>w na 3osz!zeg><ny!+ "eridiana!+ wystB3ujA nie ty<ko w stana!+ 3ato<ogi!zny!+6 a<e r>wnie= w zak>!enia!+ 3ra!y ty!+ narzAd>w "iesz!zA!y!+ siB w grani!a!+ ?izjo<ogi!zny!+# d!+y<enia wartoC!i e<ektro3rzewodnoC!i 3osz!zeg><ny!+ "eridian>w "ogA 3o<egaE zar>wno na jej 3odwy=szeniu jak r>wnie= na jej obni=eniu# Aby usta<iE od!+y<enia od nor"y na<e=y znaE CredniA wartoCE 3rzewodnoC!i
e<ektry!znej 3osz!zeg><ny!+ "eridian>w# 7adania 'akataniego wykazay6 =e nie "a 3otrzeby bada@ e<ektro3rzewodnoC!i wszystki!+ 3unkt>w danego "eridianu6 <e!z wystar!zy dokonaE 3o"iaru 3unkt>w nazywany!+ re3rezentatywny"i# kazao siB bowie"6 =e Crednia wartoCE 3rzewodnoC!i 3unktu re3rezentatywnego jest r>wna wartoC!i 3rzewodnoC!i e<ektry!znej !aego "eridianu# Ka=dy "eridian "a jeden 3unkt re3rezentatywny6 kt>ry z dwo"a wyjAtka"i 3okrywa siB z 3unkte" Jr>dowy"# Poni=ej 3odajB wykaz 3unkt>w re3rezentatywny!+ 3osz!zeg><ny!+ "eridian>w Kry!ina 21L#
Rycina E.. Hunk y re$rezen a ywne 12 #(wnych meridian(w, w k (rych dokonu!e %i $omiar(w $rzewodno"ci elek ryczne! wedu# me ody Ryodoraku. P1 B $uco E, P2 B O%ierdzie 7, P0 B <erce 7, P: B >eli o cienkie :, P J B Ho r(!ny O#rzewacz :, P- B >eli o #rube J, I1 B Tledziona 0, I2 B L roba 0, I0 B =erka 0, I: B Hcherz moczowy -J, IJ B Loreczek &(ciowy :0, I- B Godek :2.
Punkty re3rezentatywne od N. do N0 roz"iesz!zone sA na grzbietowej i doniowej !zBC!i 3rzegub>w ka=dej doni K3rawej i <ewejL6 zaC 3ozostae 3unkty 3o"iarowe od S . do S0 "iesz!zA siB na grzbietowej i 3rzyCrodkowej 3owierz!+ni st>3# 'a<e=y zazna!zyE6 =e niejednokrotnie stwierdza siB 3ato<ogi!zny obraz na kar!ie Ryodoraku6 kt>re"u nie od3owiada stan k<ini!zny !+orego nie odbiegajA!y od nor"y# 'akatani utrzy"ywa6 =e w taki!+ 3rzy3adka!+ na<e=y 3odejrzewaE utajony zes3> 3ato<ogi!zny jesz!ze 3rzed jego ujawnienie"# Z tego te= 3owodu tB "etodB diagnosty!znA na<e=y uwa=aE za !zuA# I"o=<iwia ona bowie" wykry!ie !+oroby w sa"y" zarodku# SabA stronA "etody diagnosty!znej Ryodoraku jest brak "o=noC!i okreC<enia sto3nia aktywnoC!i dw>!+ ogro"nie wa=ny!+ "eridian>w6 a "ianowi!ie G>wnego Regu<atora Przedniego K-enn &oL oraz G>wnego Regu<atora *y<nego K*ou &oL# 'ie"niej jednak jest to "etoda niezastA3iona6 u"o=<iwiajA!a
okreC<enie stanu !zynnoC!iowego "eridian>w g>wny!+ i usta<enia6 kt>re z ni!+ sA nad"iernie aktywne6 a kt>re "ajA !zynnoCE u3oC<edzonA# 'a tej 3odstawie dziBki dostar!zeniu obiektywny!+ wy"ierny!+ dany!+ "o=na o3ra!owaE ra!jona<ny 3<an <e!zenia 3o<egajA!y na us3okojeniu nad"iernie !zynny!+ "eridian>w6 a 3obudzeniu zbyt "ao aktywny!+#
ROZDZIA HH WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA DO NAKUWA%

Przez 3onad dwa tysiA!e <at w C+ina!+ zde!ydowanA wiBkszoCE !+or>b <e!zono aku3unkturA# Po w3rowadzeniu do C+in euro3ejski!+ "etod tera3euty!zny!+ 3od konie! OIO i w 3o!zAtku OO stu<e!ia za!zBy one sto3niowo wy3ieraE trady!yjne !+i@skie "etody <e!zenia# Aku3unktura zna<aza siB w nieas!e i w "iasta!+ zesza do 3odzie"ia6 a o?i!ja<nie bya wykonywana jedynie na gBbokiej 3rowin!ji# 'ie wytrzy"aa ona konkuren!ji euro3ejski!+ "etod <e!zenia6 kt>re byy 3o3ierane 3rzez rzAd i wadze# Sytua!ja z"ienia siB w s3os>b zasadni!zy 3o ustanowieniu C+i@skiej Re3ub<iki $udowej w .2H2 roku# Aku3unktura zostaa zr>wnana w 3rawa!+ z "edy!ynA euro3ejskA i 3o ki<kunastu <ata!+ doszo do z<ania siB !+i@skiej "edy!yny trady!yjnej z "edy!ynA za!+odniA# bie te "edy!yny sA obe!nie dostB3ne d<a "ieszka@!>w C+in6 kt>rzy "ajA wo<ny wyb>r s3osobu <e!zenia# CzBCE "ieszka@!>w C+R$ to ?anaty!zni zwo<enni!y aku3unktury i inny!+ "etod !+i@skiej "edy!yny trady!yjnej i nie"a< we wszystki!+ !+oroba!+ korzystajA wyA!znie z orienta<ny!+ "etod <e!zenia# PokaJna gru3a "ieszka@!>w C+R$ uznaje wyA!znie euro3ejskie "etody <e!zenia6 a wie!zesny!+ C+i@!zyk>w korzysta z obu "edy!yn6 tj# i orienta<nej6 i za!+odniej# 'iekt>rzy z ni!+ 3o za!+orowaniu zgaszajA siB naj3ierw do oCrodk>w "edy!yny euro3ejskiej i do3iero 3>Jniej6 jeCw <e!zni!zy!+ szukajA 3o"o!y u <ekarzy8aku3unkturzyst>w# Inni na odwr>t D naj3ierw odwiedzajA oddziay "edy!yny trady!yjnej !+i@skiej i jedynie w wy3adku braku 3o3rawy zwra!ajA siB do <ekarzy <e!zA!y!+ "etoda"i euro3ejski"i# Aktua<nie w C+R$ zde!ydowana wiBkszoCE <ekarzy za<e!a 3rzede wszystki" <e!zenie aku3unkturA w ;9 jednostka!+ !+orobowy!+6 a w 3ozostay!+ korzysta z euro3ejski!+ "etod <e!zenia# Stanowisko o?i!ja<nej "edy!yny !+i@skiej jest wyraJneQ aku3unkturA na<e=y <e!zyE 3rzy3adki6 w kt>ry!+ uzyskuje siB tA "etodA <e3sze e?ekty <e!zni!ze6 ani=ew kieruje siB do oCrodk>w <e!zA!y!+ "etoda"i euro3ejski"i6 jednak=e !i6 kt>rzy nie znoszA <ek>w syntety!zny!+6 z konie!znoC!i odsyani sA do 3oradni aku3unktury# Aku3unkturzyC!i euro3ejs!y6 kt>rzy jak wiado"o "ajA o wie<e "niejsze doCwad!zenie ani=ery!+ tera3ia nakuwania"i wyraJnie g>ruje nad euro3ejski"i "etoda"i <e!zenia# Ponadto nakuwania wykorzystuje siB do o3anowania doku!z<iwy!+ objaw>w towarzyszA!y!+ r>=ny" jednostko" !+orobowy" taki" jakQ nudnoC!i6 wy"ioty6 zawroty gowy6 szu" w usza!+6 !zkawka6 bezsennoCE6 3okrzywka i CwiAd# 'a 3odstawie wasnego 3onad 3iBtnasto<etniego doCwiad!zenia usta<ie" wskazania do nakuwania6 obowiAzujA!e w Poradni $e!zenia Aku3unkturA w Warszawie# SA toQ C.o5o92 3o".o)7#+!* "72++oC"!o0#'oU .# 'erwi!a +istery!znaF 9# 'erwi!a +i3o!+ondry!znaF /# 'erwi!a <BkowaF H# 'erwi!a de3resyjnaF ;# 'erwi!e wegetatywne Ktj# narzAdowe n3# nerwi!a ser!aLF 0# 'erwi!e ru!+owe Ktiki6 kur!z 3isarski6 krB!z szyi i jAkanieLF :# 'a3adowe b><e gowy 3o!+odzenia na!zynioru!+owegoF C.o5o92 +*57()- 5-".-U 1# stre i 3rzew<eke "iBCniob><e r>=nego 3o!+odzeniaF 2# GoC!ie! 3rzew<eky 3ostB3ujA!yF
.G# ZesztywniajA!e za3a<enie staw>w krBgosu3aF ..# Zes3> bo<esnego barkuF .9# C+oroba zwyrodnieniowa staw>wF ./# %ysko3atie Kuszkodzenie krA=k>w "iBdzykrBgowy!+6 skojarzone z rwA ku<szowA6 b><a"i korzeniowy"i eradi!u<itisf <ub b><a"i "iBCniowy"i e<u"bagofLF C.o5o92 -6,*)- +#50o0#'oU .H# stre i 3rzew<ek<e nerwob><e r>=nego 3o!+odzenia6 a zwasz!za nerwob>< nerwu tr>jdzie<nego i za3a<enie nerwu ku<szowegoF .;# Pora=enia i niedowady 3o udarze ">zgu i 3o zatora!+ tBtni!y ">zgowejF .0# KrB!z szyiF .:# Pora=enie nerwu twarzowegoF C.o5o92 0#0+1457+#U .1# Za3a<enie oskrze<iF .2# %y!+awi!a oskrze<owaF 9G# C+oroba wie@!owa ser!a we w!zesny" okresieF 9.# C+oroba nad!iCnieniowaF 99# C+oroba wrzodowa =oAdka i dwunastni!yF 9/# %ra=<iwe je<ito KIrritab<e !o<onLF C.o5o92 +*57()80 /o"7o0oR3,"!o02".U 9H# &o!zenie bezwiedne i no!ne KEnuresis no!turnaLF 9;# 'ie"o! 3!iowaF Po,oD+!"40o ! '!+#6olo'!*U 90# 'ieregu<arne krwawienia "iesiB!zneF 9:# Przedu=ajA!y siB 3or>dF 91# Wy"ioty !iB=arny!+F 92# 7rak 3okar"u u "atkiF C.o5o92 s6852U /G# C+oroby a<ergi!zne sk>ry6 /.# *wardzinaF C.o5o92 -s7-> +os* ! '*5),*U /9# stra gu!+ota i niedosu!+F //# Przew<eky nie=yt nosaF /H# Przew<eke za3a<enie zatok bo!zny!+ nosaF /;# A<ergi!zny nie=yt nosaF /0# C+oroba &eniere[aF C.o5o92 o"7-U /:# Przew<eke za3a<enie s3oj>wekF /1# Kr>tkowzro!znoCEF /2# Kur!ze 3owiek K7<e3+aros3as"usL6 M#)2"2+* s3o54o0*U HG# *re"a 3rzedstartowaF H.# Irazy s3ortowe Knaderwanie "iBCni i C!iBgien6 wy<ewy krwi do "iBCni6 nadwi!+niB!ia staw>w edystorsjefLF N*,o'!U H9# Pa<enie tytoniuF H/# A<ko+o<iz"F
HH# 'arko"aniaF C.o5o92 357#/!*+2 /*4#5!!U H;# tyoCE# Co siB ty!zy nerwi! to nie we wszystki!+ dystonia!+ udaje siB uzyskaE 3o3rawB# Aku3unktura nie 3rzynosi 3o3rawy w tak zwany!+ ?obia!+6 a wiB! <Bka!+ wobe! okreC<ony!+ sytua!ji# 'a<e=y tu wy"ieniE <Bk wysokoC!i6 otwartej <ub za"kniBtej 3rzestrzeni6 <Bk 3rzed !ie"noC!iA6 brude" i in?ek!jA# 'akuwania zawodzA tak=e w nerwi!y natrB!tw i rosz!zeniowej# 'a<e=y tak=e zazna!zyE6 =e skute!znoCE nakuwa@ w nerwi!a!+6 stanowiA!y!+ wskazania do naku8wa@6 jest r>=na# WyraJnA 3o3rawB uzyskuje siB na og> w nerwi!y +istery!znej6 +i3o!+ondry!znej oraz w nerwi!a!+ wegetatywny!+6 nato"iast wyraJnie gorsze e?ekty widuje siB w nerwi!a!+ <Bkowej i de3resyjnej# Wobe! 3rob<e"aty!zny!+ wynik>w uzyskiwany!+ w <e!zeniu !+or>b 3sy!+i!zny!+ Kn3# s!+izo?reniiL aku3unkturzyC!i nie zaj"ujA siB tA gru3A !+or>b# 7><e gowy6 stanowiA!e nie"a< 3owsze!+nA do<eg<iwoCE6 <e!zy"y aku3unkturA ty<ko wtedy6 je=ezgu6 tBtniaki ">zgu6 nad!iCnienie tBtni!ze zoC<iwe6 zgrubienia o3on i zrosty o3on ">zgowy!+ 3o stana!+ za3a<ny!+ ">zgu i o3on it3# Z r>=ny!+ 3osta!i b><>w gowy naj<e3sze wyniki uzyskuje siB w na3adowy!+ b><a!+ gowy 3o!+odzenia na!zynioru8!+owego6 zwany!+ 3oto!znie "igrena"i# Z uwagi na to6 =e osoby !ier3iA!e na b><e gowy naj!zBC!iej sA znerwi!owane D 3<an <e!zenia 3owinien r>wnie= uwzg<BdniaE nerwi!B# Co siB ty!zy "iBCniob><i6 to sz!zeg><nie 3o"yC<ne wyniki uzyskuje siB w stana!+ ostry!+6 w kt>ry!+ widuje siB niejednokrotnie nie"a< naty!+"iastowe teatra<ne wyzdrowienia# Zdarza siB6 =e 3a!jent6 kt>rego 3rzyniesiono na nosza!+6 ju= 3o 3ierwszy" zabiegu wstaje i o wasny!+ sia!+ o3usz!za gabinet <ekarski# W 3rzew<eky!+ stana!+ za3a<ny!+ <e!zenie trwa du=ej i 3o3rawa nastB3uje sto3niowo# Stosunkowo trudno jest o3anowaE 3rzew<eky nerwob>< nerwu tr>jdzie<nego6 zwasz!za je=ew za!+odzi 3otrzeba 3rze3rowadzenia du=szej kura!ji K!o naj"niej 3aru serii zabieg>wL# W ty!+ 3rzy3adka!+ jedynie du=sze <e!zenie 3rzynosi wyraJne zagodzenie b><>w oraz zwiBkszenie ru!+o"oC!i staw>w i us3rawnienie ko@!zyn# WyraJnie za!+B!ajA!e wyniki uzyskuje siB tak=e w zesztywniajA!y" za3a<eniu staw>w krBgosu3a# -u= 3ierwsza seria zabieg>w zazwy!zaj do3rowadza do z"niejszenia bo<esnego na3iB!ia "iBCni krBgosu3a i b><>w krBg>w# We w!zesny!+ okresa!+ !+oroby "o=na uzyskaE wyraJne us3rawnienie ru!+owe krBgosu3a i 3o3rawB 3ostawy !+orego# sobne zagadnienie stanowiA dysko3atie6 !zy s3owodowany uszkodzenie" krA=k>w "iBdzykrBgowy!+6 naj!zBC!iej w obrBbie krBgosu3a <BdJwiowego# 'aj!zBC!iej dysko3atie skojarzone sA z rwA ku<szowA Ktak zwanA is!+ia<giAL6 b><a"i korzonkowy"i <ub korzeniowy"i Kradi!u<itisL oraz b><a"i "iBCniowy"i w oko<i!y <BdJwiowej K<u"bagoL# -ak wiado"o dysko3atia naj!zBC!ej s3rawia 3otworny b>=ka# $e!zenie tego rodzaju 3rzy3adk>w aku3unkturA 3ozwa<a naj!zBC!iej uzyskaE wyraJnA 3o3rawB ju= w !iAgu 3aru dni6 3od!zas gdy <e!zenie "etoda"i konwen!jona<ny"i !iAgnie siB tygodnia"i# 'a<e=y jednak 3a"iBtaE6 =e !zBCE 3rzy3adk>w Kokoo .GRL nie udaje siB wy<e!zyE aku3unkturA i 3ozostajA zabiegi neuro!+irurgi!zne# Z !+or>b ukadu nerwowego na og> 3o"yC<ne wyniki uzyskuje siB u !+ory!+ z 3ora=enie" nerwu twarzowego6 zwasz!za we w!zesny" okresie !+oroby# -u= 3o 3aru dnia!+ nakuwania do3rowadzajA do !o?ania siB 3ora=enia "iBCni twarzy i do 3rzywr>!enia 3rawidowego wyg<Adu twarzy oraz 3rawidowego na3iB!ia "iBCni# ZaskakujA!o dobre wyniki widuje siB w <e!zeniu ostrego krB!zu karku# 'akuwanie 3unkt>w <e=A!y!+ na "eridianie je<ita !ienkiego6 a zwasz!za 3unktu NouPi K-e<ito !ienkie /L niejednokrotnie ju= 3o u3ywie /G "inut znosi bo<esne na3iB!ie "iBCni karku# W k<ini!e !+or>b wewnBtrzny!+ aku3unktura 3rzynosi 3o"yC<ne wyniki w <e!zeniu za3a<enia oskrze<i6 dy!+awi!y oskrze<owej i !+oroby wie@!owej we w!zesny" okresie# 'a<e=y zazna!zyE6
=e nakuwania sA w stanie 3rzerwaE ostry na3ad dy!+awi!y oskrze<owej6 a nawet groJny d<a =y!ia stan dy!+awi!zy Kstatus ast+"ati!usL# Syste"aty!zne <e!zenie nakuwania"i 3ozwa<a u !+ory!+ <e!zony!+ 3re3arata"i sterydowy"i na z"niejszenie dawki6 a nawet na zu3ene odstawienie ty!+ <ek>w# 'aj<e3sze wyniki uzyskuje siB we w!zesny" okresie dy!+awi!y6 3rzede wszystki" u !+ory!+6 kt>ry" nie 3odawano 3re3arat>w sterydowy!+# $e!zenie aku3unkturA 3ozwa<a u!+roniE !+ory!+ 3rzed steryda"i6 kt>re stajA siB zbBdny"i# We ws3>!zesnej "edy!ynie 3owa=ne zagadnienie stanowi nad!iCnienie tBtni!ze# Aku3unktura 3rzy!+odzi z 3o"o!A tak=e w <e!zeniu nad!iCnienia tBtni!zego6 kt>re stanowi 3owa=ne zagadnienie s3oe!zne# 'ie wszystkie jednak 3rzy3adki nad!iCnienia 3oddajA siB <e!zeniu aku3unkturA# %obre wyniki uzyskuje siB w <e!zeniu nad!iCnienia tBtni!zego I i II sto3nia6 nato"iast !+orzy z nad!iCnienie" tBtni!zy" III sto3nia Ka wiB! z utrwa<ony" zoC<iwy" nad!iCnienie"L nie "ogA <i!zyE na 3o3rawB# *o sa"o doty!zy skrajny!+ 3rzy3adk>w nad!iCnienia tBtni!zego6 w kt>ry!+ wartoCE !iCnienia skur!zowego 3rzekra!za grani!B 9GG "" su3a rtB!i# Aku3unktura agodzi tak=e b>wnie= dobre wyniki uzyskuje siB w <e!zeniu !+ory!+ z "o!zenie" bezwiedny" i "o!zenie" no!ny" a tak=e z zes3oe" dra=<iwego je<ita KIrritab<e !o<onL6 nato"iast w wiBkszoC!i 3rzy3adk>w nie"o!y 3!iowej u "B=!zyzn <e!zenie zawodzi# statnio !oraz wiBksze zastosowanie znajduje aku3unktura w 3oo=ni!twie i gineko<ogii a sz!zeg><nie w 3rzy3adka!+ nieregu<arnego krwawienia "iesiB!znego6 w wy"iota!+ u !iB=arny!+6 w 3rzedu=ajA!y" siB 3orodzie i w zaniku 3okar"u u "atki kar"iA!ej# Za!+B!ajA!e wyniki 3rzynosi aku3unktura w <e!zeniu !+or>b sk>rny!+6 zwasz!za o 3odo=u u!zu<eniowy"6 oraz w twardzinie6 z kt>ry"i der"ato<odzy nie 3otra?iA siB u3oraE# Aku3unktura wkra!za r>wnie= do k<inik <aryngo<ogi!zny!+6 3rzy!+odzA! z 3o"o!A w <e!zeniu 3rzew<ekego nie=ytu nosa i zatok bo!zny!+ nosa6 a<ergi!znego nie=ytu nosa6 ostrej gu!+oty i nie8dosu!+u oraz !+oroby &eniere[a# -ak wiado"o gu!+ota i nie8dosu!+ stanowiA ogro"ny 3rob<e" s3oe!zny# $e!zenie aku3unkturA 3rzynosi 3o3rawB jedynie w niedosu!+u wywoany" uszkodzenie" u!+a wewnBtrznego6 to jest tak zwanego C<i"aka# Co siB ty!zy gu!+oty <ub niedosu!+u wywoanego uszkodzenie" u!+a Crodkowego a "ianowi!ie a3aratu 3rzewodzA!ego dJwiBki6 to jest bony bBbenkowej i koste!zek su!+owy!+ D sA to s3rawy nieodwra!a<ne# WdziB!zny" zadanie" jest <e!zenie tak zwanej ostrej gu!+oty wywoanej +aase" i !zBC!iowy" uszkodzenie" u!+a wewnBtrznego# W 3oowie tego rodzaju 3rzy3adk>w udaje siB 3rzywr>!iE su!+# 'ieze wyniki 3rzynosi aku3unktura w <e!zeniu na3adowy!+ zawrot>w gowy z jednostronny" u3oC<edzenie" su!+u i szu"e" w u!+u !zyra s3rawia <aryngo<ogo" du=e trudnoC!i# Coraz !zBC!iej korzystajA z usug aku3unktury oku<iC!i6 "iBdzy inny"i w 3rzy3adka!+ 3rzew<ekego za3a<enia s3oj>wek6 o3ornego na <e!zenie antybiotyka"i6 w drgania!+ i kur!za!+ "iBCni 3owiek K7<e3+aros3as"usL a tak=e w kr>tkowzro!znoC!i6 zwasz!za u dzie!i i "odzie=y# K<iniki o!zne w Pekinie 3rowadzA zakrojonA na du=A skatkowzro!znoC!i# $e!zenie kr>tkowzro!znoC!i trwa od 0 "iesiB!y do < roku# Zabiegi wykonuje siB !o drugi dzie@# %o <e!zenia kieruje siB 3a!jent>w6 u kt>ry!+ sto3ie@ "yo3ii nie 3rzekra!za H dio3trii# I wiBkszoC!i 3a!jent>w uzyskuje siB wyraJne 3o3rawienie tej wady wzroku o < a nawet 9 dio3trie# $ekarze s3ortowi r>wnie= zainteresowara jest w stanie z<ikwidowaE tre"B 3rzedstartowA u zawodnik>w6 z"niejszyE <Bk i nie3ok>j i za3ewniE i" dobry sen# $ekarze s3ortowi w !oraz wiBkszy" zakresie korzystajA z aku3unktury w <e!zeniu niedu=ego sto3nia uraz>w w 3osta!i naderwania "iBCni6 C!iBgien i wiBzade stawowy!+ oraz wy<ew>w krwi do "iBCni# W tego rodzaju 3rzy3adka!+ nakuwania zadziwiajA!o szybko z"niejszajA b>w ostry!+ uraz>w s3ortowy!+6 w kt>ry!+ aku3unktura 3rzyniosa zadziwiajA!A 3o3rawB# S3ortow!y wr>!iw i narko"an>w# Zu3enie dobre wyniki uzyskuje siB <e!zenie" antynikotynowy"6 obej"ujA!y" szeCE zabieg>w aku3unktury# Po tej kura!ji 3oowa 3a<a!zy rzu!a 3a<enie# W3rawdzie 3o u3ywie 3aru "iesiB!y 9GR os>b tej gru3y wra!a do naogu6 to jednak udaje siB /GR 3a<a!zy trwa<e odzwy!zaiE od 3a<enia# Gorsze wyniki 3rzynosi nato"iast <e!zenie a<ko+o<ik>w nakuwania"i w warunka!+ a"bu<atoryjny!+6 gdy= ty" s3osobe" "o=na odzwy!zaiE od kie<iszka jedynie 9GR a<ko+o<ik>w# *aka sa"a kura!ja 3rze3rowadzona w warunka!+ oddziau za"kniBtego6 jak to udowodniwnie= zastosowanie w kura!ji odwykowej u narko"an>w# 'ajwiBksze doCwiad!zenie w ty" wzg<Bdzie "ajA <ekarze wietna"s!y6 kt>rzy stosujA! aku3unkturB w <e!zeniu ko"3<eksowy" z uwzg<Bdnienie" 3ra!y6 s3ort>w i 3sy!+otera3ii wy<e!zy "i<iona narko"an>w i 3rzywr>!iw wedug wzor>w wietna"ski!+#
P57#"!00s6*7*+!* )o +*6,-0*+!*
Wszystkie !+oroby "o=na 3odzie<iE na trzy gru3y6 z kt>ry!+ 3ierwsza obej"uje jednostki !+orobowe stanowiA!e wskazania do nakuwania6 druga uwzg<Bdnia !+oroby6 w kt>ry!+ nakuwania nie wykazujA wyraJnego dziaania <e!zni!zego a<e tak=e nie wywierajA dziaania uje"nego6 szkod<iwego a trze!ia6 kt>ra obej"uje jednostki !+orobowe6 w kt>ry!+ nie za<e!a siB stosowania nakuwa@ jako 3ostB3owania nie3otrzebnego a nawet w 3ewny" sto3niu szkod<iwego# W Euro3ie zakaz wykonywania aku3unktury obowiAzywa i obowiAzuje nada< Ka!zko<wiek jest ju= kwestionowany i dyskutowanyL w nastB3ujA!y!+ jednostka!+ !+orobowy!+Q .# C+oroba!+ zakaJny!+F 9# C+oroba!+ nowotworowy!+F /# C+oroba!+ 3sy!+i!zny!+F H# Iog><niony!+ !+oroba!+ za3a<ny!+ sk>ryF ;# Ne"o?i<iiF 0# C+orobie Wer<+o??a K"ao3ytkowoC!i istotnejLF :# I os>b z wsz!ze3iony" rozrusznikie" Ksty"u<atore"L ser!a# 'a<e=y zazna!zyE6 =e jakko<wiek euro3ejs!y aku3unkturzyC!i unikajA <e!zenia zakaJnie !+ory!+ nakuwania"i oddajA! 3ierwsze@stwo antybiotyko"6 to C+i@!zy!y <e!zA z 3owodzenie" niekiedy wyA!znie aku3unkturA !+ory!+ z wirusowy" za3a<enie" wAtroby6 z zi"ni!A K"a<ariAL6 z gry3A oraz z !zerwonkA bakteryjnA# Co siB ty!zy !+or>b nowotworowy!+ to nie stosuje"y aku3unktury z obawy rozd"u!+ania 3ro!esu nowotworowego zoC<iwego# 'ie "a"y nato"iast tego rodzaju zastrze=e@ w stosunku do niekt>ry!+ nowotwor>w agodny!+6 jak na 3rzykad tusz!zak>w6 w>kniak>w u"iejs!owiony!+ 3odsk>rnie i brodawek6 kt>re 3o naku!ia!+ zazwy!zaj z"niejszajA siB a nawet znikajA# 'a<e=y jednak dodaE6 =e i u !+ory!+ z nowotwora"i zoC<iwy"i niejednokrotnie stosuje siB nakuwania a to w !eb 3sy!+i!zny!+6 to jednak !+i@skie k<iniki 3sy!+iatry!zne <e!zA ty" s3osobe" s!+izo?reniB6 3odajA! r>wno!zeCnie swoiC!ie dziaajA!e !+i@skie zioa# *ego rodzaju 3ostB3owanie 3rzynosi wyraJnA 3o3rawB# Co siB ty!zy !+ory!+ z uog><niony"i stana"i za3a<ny"i sk>ry to nie "o=na i!+ nakuwaE z obawy 3rzed wywoanie" zaka=enia og><nego# W tego rodzaju 3rzy3adka!+ stosuje"y sty"u<a!jB <asere" "aej "o!y 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+# I !+ory!+ z +e"o?i<iA oraz
!+orobA Wer<+o??a zabrania"y stosowania aku3unktury6 z uwagi na niebez3ie!ze@stwo groJny!+ krwawie@ i wy<ew>w do tkanek# I os>b z wsz!ze3iony" rozrusznikie" ser!a ryt"i!zne i"3u<sy wywoywane 3rzez tB a3araturB ko<idujA z i"3u<sa"i wywoany"i naku!ia"i iga"i i d<atego te ostatnie nie 3rzynoszA za"ierzonego skutku# 'ieza<e=nie od 3rze!iwwskaza@ 3odany!+ wy=ej istniejA 3rze!iwwskazania 3rzejC!iowe6 do kt>ry!+ na<e=AQ .# &enstrua!jaF 9# CiA=aF /# Stan wy!zer3ania ?izy!znego i 3sy!+i!znegoF H# Stan u3ojenia a<ko+o<owegoF ;# Stan si<nego 3odnie!enia 3sy!+i!znegoF 0# Warunki at"os?ery!zne Kburza6 3ogoda sztor"owa6 ob?ite o3ady6 si<ne "rozy6 du=e u3ay a tak=e 3enia ksiB=y!aL# 'akuwanie 3a!jentek w !zasie "enstrua!ji6 zwasz!za 3ierwszego dnia6 "o=e s3owodowaE wystA3ienie bardzo nie3rzyje"ny!+ od!zyn>w i sensa!ji w 3osta!i si<ny!+ b><>w gowy6 u!zu!ia og><nego rozstroju6 nudnoC!i i wy"iot>w6 nie3okoju i bezsennoC!i# 'iebez3ie!zny" jest r>wnie= ostatni dzie@ 3rzed "iesiA!zkA6 kt>ry "o=e wywoaE 3odobnA reak!jB# Zabieg aku3unktury wykonany u kobiet w 3ierwszy!+ trze!+ "iesiA!a!+ !iA=y6 "o=e s3owodowaE 3oronienie i d<atego 3rzed wykonanie" zabiegu obowiAzuje starannie 3rze3rowadzony wywiad# 'ie "o=na tak=e wykonywaE zabieg>w nakuwania u os>b w stanie wy!zer3ania ?izy!znego i 3sy!+i!znego6 3odnie!enia 3sy!+i!znego i u3ojenia a<ko+o<owego z obawy 3rzed s3owodowanie" !iB=kiej za3aC!i# R>wnie= 3owa=ne 3erturba!je at"os?ery!zne a "ianowi!ie burza6 sztor"6 si<ne "rozy6 du=e u3ay6 ob?ite o3ady i 3enia ksiB=y!a nie s3rzyjajA 3a!jento"6 u kt>ry!+ wykonuje siB nakuwania# SA oni zagro=eni za3aC!iA6 zak>!enie" 3ra!y ser!a6 b><e" gowy i rozstroje" 3sy!+i!zny"# Co siB ty!zy 3eni ksiB=y!a6 to wykazano6 =e ksiB=y! w tej ?azie 3owa=nie zak>!a 3o<e "agnety!zne zie"i# Zaburzone 3o<e "agnety!zne z ko<ei odbija siB niekorzystnie na !zynnoC!i ukadu nerwowego !zowieka# $udzie wra=<iwi od!zuwajA w !zasie 3eni ksiB=y!a r>=ne sensa!je 3odobne do ty!+6 jakie wystB3ujA 3rzy wiatra!+ +a<ny!+# CzBsto stwierdza siB u ni!+ "igrenB i zaburzenia snu#
ROZDZIA HHI WYKORZYSTANIE DO CELW OBRONNYCH PUNKTW AKUPUNKTURY I STRE& Z NIMI ZWIOZANYCH
'akuwanie 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ w !e<a!+ <e!zni!zy!+ u os>b sz!zeg><nie wra=<iwy!+ "o=e s3owodowaE nie3o=Adany od!zyn w 3osta!i 3rze<otnego zasabniB!ia a nawet o"d<enia# %oCwiad!zony aku3unkturzysta wie o ty"6 =e jakko<wiek naku!ie nie"a< ka=dego 3unktu "o=e s3owodowaE zasabniB!ie6 to jednak istnieje szereg 3unkt>w sz!zeg><nie 4wstrzAsorodny!+5# %o 3unk8t>w taki!+ na<e=A "iBdzy inny"iQ C+angYiang KG>wny Regu<ator *y<ny .L tu= 3oni=ej koC!i ogonowej6 7ai+ui KG>wny Regu<ator *y<ny 9GL na wierz!+oku gowy6 ,intang KEPtra .L u"iejs!owiony na !zo<e na tak zwanej gadziJnie Kg<abe<<eL6 "iBdzy obu 3rzyCrodko8wy"i ko@!a"i uk>w brwiowy!+6 tu= 3owy=ej nasady nosa6 S+anz8+ong KG>wny Regu<ator Przedni .:L w Crodku "ostka w "iejs!u 3rzy!ze3u !+rzAstek H =ebra6 $aogong K sierdzie 1L w Crodku doni6 3o"iBdzy 9 i / koC!iA Cr>drB!za6 Seng!+i KWore!zek =>!iowy 9GL 3oni=ej koC!i 3oty<i!znej6 w zagBbieniu 3o"iBdzy 3rzy!ze3a"i "iBCnia rnostkowo8sutkowo8 oboj!zykowego i !zworobo!znego6 %a8bao KV<edziona 9.L na bo!znej 3owierz!+ni k<atki 3iersiowej w <inii Crodkowo83a!+owej6 w TI 3rzestrzeni "iBdzy=ebrowej itd# 'aku!ie ty!+ 3unkt>w grubszA igA i "ani3u<owanie niA "o=e s3rowadziE za3aCE# Podobnie dziaa si<ny6 bruta<ny u!isk 3a<!a"i# S3ostrze=enia te byy ju= znane 3ioniero" !+i@skiej aku3unktury# W najstarszy" !+i@ski" dzie<e "edy!zny" 'eijing sz!zeg>owo o3isane sA tzw#
niebez3ie!zne 3unkty6 kt>ry!+ nie na<e=y nakuwaE# Z !zase" 3unkty te za!zBto wykorzystywaE w sztu!e wa<ki wrB!z6 zar>wno !e<e" atakowania 3rze!iwnika6 jak i d<a obrony# Pierwszy" !+i@ski" doku"ente" uwzg<BdniajA!y" sztukB wa<ki wrB!z nieuzbrojony"i rBka"i jest 4KsiBga brzBd>w5 na3isana w !zasa!+ dynastii Czou K.G;G89;G 3#n#e#L# W TI stu<e!iu 3#n#e# znano ju= szereg s3osob>w wa<ki6 z kt>ry!+ najbardziej znane nosiy nazwy S+ang8Pu6 S+uai8Go i S+ou8Pu# %o rozwoju sztuki sa"oobrony goy"i rBka"i 3rzy!zyni siB wa<nie wybitny <ekarz !+i@ski Nua *o6 jeden z 3ionier>w aku3unktury6 =yjA!y w II stu<e!iu n#e# 3ra!owa on odrBbny syste"6 uwzg<BdniajA!y ru!+y bojowe 3iB!iu zwierzAtQ tygrysa6 niedJwiedzia6 je<enia6 "a3y i =urawia# *ygrys sy"bo<izowa 3otBgB i byskawi!zny atak6 niedJwiedJ siB i odwagB6 je<e@ szybkoCE i ru!+<iwoCE6 "a3a 3rzebiegoCE i zrB!znoCE6 zaC =uraw 3ynnoCE i 3re!yzjB ru!+>w# Syste" ten stosowany jest w C+ina!+ do dnia dzisiejszego 3od nazwA 4Gra PiB!iu ZwierzAt5 a<bo boksu !+i@skiego Kry!ina 22L# Po 3ewny" !zasie do tego syste"u w3rowadzono nowe e<e"enty w 3osta!i ru!+>w 3od3atrzony!+ u wB=a6 sz!zura6 konia i "od<iszki#
Rycina EE. 6hi'%ki bok% B #ra $iciu zwierz , l B y#ry%, 2 B !ele', 0 B niedwied, : B ma$a, J B &uraw.
'owA erB w rozwoju staro!+i@ski!+ "etod wa<ki wrB!z otworzy +induski "ni!+ 7od+id+ar"a6 kt>ry w roku ;9. n#e# 3rzyby do C+in z za"iare" krzewienia 3rawdziwej nauki 7uddy# Raze" z <i!zny"i ws3>wyznaw!a"i zawBdrowa on do 3>no!ny!+ C+in do 3rowin!ji Nonan i osiad w CwiAtyni S+ao<in6 w kr><estwie Wei6 na zbo!zu g>ry Song S+an# Poniewa= rozb>jni!y na3adaw w !zasie 3odr>=y "isyjny!+6 7od+id+ar"a 3ostanowi 3o3rawiE i!+ kondy!jB i s3rawnoCE ?izy!znA i 3rzygotowa s3e!ja<ny zestaw Ewi!ze@6 stanowiA!y!+ 3oA!zenie +induskiej sztuki wa<ki Tajra"u8+ti oraz trady!yjny!+ !+i@ski!+ "etod wa<ki# W ten s3os>b za3o8#!zAtkowa on sztukB wa<ki zwanA S+ao<in8ssu8ke"3o# Po <ata!+ Ewi!ze@ "nisi z k<asztoru S+ao<in o3anowa<i do 3er?ek!ji stworzony 3rzez niego syste" wa<ki wrB!z i o3anowab ten ustawi!znie rozwijano i doskona<ono# W OII w# 3uste<nik C+eng Sa<" Sung =yjA!y w No3ei rozwinA i udoskonab wa<ki 3iB!iu zwierzAt6 za3o!zAtkowany 3rzez Nua *o 3rzed dziewiB!iuset <aty# W3rowadzi sty< zwany *ai C+i8C+uan K7oks Wie<kiego Sz!zytuL6 3ozbawiony e<e"ent>w agresywny!+ i bruta<ny!+# -akko<wiek syste" ten uwzg<Bdnia atak6 to jednak 3rzede wszystki" su=y obronie# C+eng Sa<" Sung 3rzekszta!i te!+nikB S+ao<in8ssu8ke"3o na ukad ru!+>w bardziej "iBkki!+6 3ynny!+6
3odobny!+ do ta@!a# Skute!znoCE tego syste"u 3o<egaa na stosowaniu u"iejBtny!+ unik>w i na zde!ydowany"6 byskawi!zny" ataku na najbardziej wra=<iwy 3unkt !iaa 3rze!iwnika6 3rze3rowadzony" w najbardziej s3rzyjajA!y" "o"en!ie# Ze sty<nie wra=<iwe na uderzenia 3unkty wita<ne na 3owoka!+ !iaa !zowieka# W OTI stu<e!iu Szkoa Kung8?u w k<asztorze S+ao<in osiAgnBa sz!zyt swojego rozwoju# &nisi z tego k<asztoru zyskaw a wCr>d ni!+ ;GG wojownik>w6 "istrz>w Kung8?u# ko<i!zna <udnoCE !zBsto korzystaa z i!+ 3o"o!y w wa<ka!+ z rozb>jnika"i i tyrana"i# *ak=e dw>r !esarski !+!ia sobie za3ewniE bojowe 3o3ar!ie wa<e!zny!+ "ni!+>w# *en s3rzyjajA!y d<a "ni!+>w z S+ao<in okres sko@!zy siB z !+wi<A u3adku dynastii &ing i o3anowania C+in w roku .0HH 3rzez &and=ur>w# &nisi z S+ao<in nie uzna<i nowej dynastii i d<atego zosta<i zagro=eni w swojej egzysten!ji6 bowie" w odwet dynastia "and=urska 3ostanowia znisz!zyE k<asztor# W roku .0:H wojska !esarskie naje!+ay k<asztor# Po za=artej wa<!e zginBw uratowao siB z 3ogro"u i ukryo w niedostB3ny!+ kryj>wka!+# Po 3ewny" !zasie za!zBw w sztu!e Kung8?u# Za!zBy 3owstawaE tajne stowarzyszenia ku<tywujA!e staro!+i@skA sztukB wa<ki wrB!z# Syste" ten nieustannie doskona<ono i "ody?ikowano# W OO w# Kung8?u 3rzestao byE wewnAtrz!+i@skA taje"ni!A# &etoda ta sto3niowo roz3owsze!+nia siB w kraja!+ %a<ekiego Ws!+odu# ko<i!znoC!iA s3rzyjajA!A te"u zjawisku byy wojny do"owe w C+ina!+6 w !zasie kt>ry!+ doszo do "asowego ePodusu "ni!+>w z k<asztor>w r>=ny!+ sekt do inny!+ kraj>w %a<ekiego Ws!+odu# %ziBki te"u sekrety sztuki Kung8?u roz3rzestrzeniy siB na inne kraje %a<ekiego Ws!+odu# be!nie wiew sztuki Kung8?u =yje i dziaa w C+i@skiej Re3ub<i!e $udowej6 zaC inni 3rzebywajA w Nong Kongu6 na *ajwanie6 w &a<ezji i w ISA Kw Crodowiska!+ !+i@ski!+ e"igrant>wL# StosujA oni "etody Ewi!ze@ Kung8?u6 zb<i=one do ty!+6 kt>re 3ro3agowad os>b u3rawiajA!y!+ Kung8?u w C+i@skiej Re3ub<i!e $udowej byy r>wnie= osobistoC!i og><nie znane6 jak n3# nie=yjA!y ju= wie<o<etni 3re"ier C+in Czou En8<aj oraz genera Ou S+iyou6 dow>d!a dywizji konnej Czerwonej Ar"ii C+i@skiej w !zasie tzw# %ugiego &arszu# Zasada sztuki Kung8?u 3o<ega na A!zeniu u"iejBtnej obrony ze zde!ydowany" byskawi!zny" atakie"# W 3ierwszy!+ "o"enta!+ ataku obrona 3o<ega na "iBkki!+ sz!ze<ny!+ ru!+a!+ !+roniA!y!+ wra=<iwe stre?y !iaa i na stosowaniu !aego syste"u b<okad6 zason i unik>w6 kt>re 3owinny zabez3ie!zyE na3adniBtego 3rzed tra?ienie"# W od3owiedni" "o"en!ie atakowany 3owinien zadaE w "iarB "o=noC!i jeden 3re!yzyjny !e<ny i skute!zny !ios zadany rBkA <ub sto3A z tzw# kontry6 ko@!zA!y wa<kB# Ce<e" tego !iosu jest sz!zeg><nie wra=<iwe "iejs!e na !ie<e6 3rzede wszystki" na nieosoniBty!+ 3artia!+ n3# na gowie6 szyi6 karku6 nadgarstka!+ i rBka!+ na3astnika# S3os>b ten 3ozwa<a nawet osobo" wAty" na wygranie wa<ki z si<ny" uzbrojony" 3rze!iwnikie" nie znajA!y" tej sztuki# Idea ataku na 3unkty wita<ne wiA=e siB C!iC<e ze znajo"oC!iA to3ogra?ii 3unkt>w aku3unktury# C+i@!zy!y znajA 3onad 1G 3unkt>w wita<ny!+# bok ty!+ 3unkt>w istniejA r>wnie= tak zwane stre?y ataku6 !zy<nie wra=<iwe na !iosy6 jak n3# skro@6 3odstawa !zaszki6 oboj!zyk6 ser!e6 3odbrzusze i r>=ne "iejs!a na ko@!zyna!+# Punkty te "o=na atakowaE wybi>r!zo6 zada!c 3re!yzyjny !ios wy"ierzony w C!iC<e okreC<ony 3unkt bio<ogi!znie aktywny Kjak "a to "iejs!e w Kung8?uL a<bo w stre?B zwiAzanA z ty" 3unkte"6 !o jest !e<e" ja3o@skiego syste"u Karate# Cios zadany wg s3osobu Karate 3rzy3o"ina ra!zej ?a<B uderzeniowA atakujA!A !aA stre?B i wyrzAdzajA!A "aksy"a<nA szkodB# Cios Karate6 "etody zde!ydowanie bruta<nej6 dziaa destruk!yjnie w obrBbie !aej stre?y ra=enia# We ws!+odni!+ "etoda!+ wa<ki za!ze3no8obronnej do ataku u=ywa siB rAk stosujA! kr>tkie destruk!yjne !iosy 3iBC!iA oraz wykorzystuje siB 3ra!B n>g wykonujA! uniki6 skoki6 ru!+y akrobaty!zne6 ko3niB!ia i wiAzania !ios>w zadawany!+ rBka"i i do@"i# *e!+nika wa<ki Kung8?u zostaa 3okazana 3rzez !+i@skiego "istrza 7ru!e $ee w egzoty!zny" ?i<"ie 4WejC!ie s"oka56 kt>ry CwiB!i triu"?y na ekrana!+ wszystki!+ kin Cwiata# Ws!+odnie "etody wa<ki i sa"oobrony goy"i rBka"i wywodzA!e siB z !+i@ski!+ syste">w Kung8?u6 jak ja3o@skie s3osobyQ 4-u8jitsu56
4 kinawa8te5 K!zyb o3ra!owany 3rzez "ieszka@!>w kinawy 3odbitej w OT stu<e!iu 3rzez C+i@!zyk>w a wkr>t!e 3ote" 3rzez -a3o@!zyk>w6 3o wydaniu zakazu stosowania 3rzez tuby<!>w jakiej8ko<wiek broniL6 4-udo5 KstanowiA!y usz<a!+etnionA wersjB -u8jitsuL6 5Aikido5 i 4Karate5 D wszystkie one "ajA na !e<u unieszkod<iwienie na3astnika6 3rzez uderzenie go doniA <ub nogA w 3unkty wita<ne <ub w zwiAzane z ni"i stre?y# *o sa"o "o=na 3owiedzieE o syste"ie koreariski" 4*aekwondo56 ja3o@sko8korea@ski" 4Kyokus+in56 radzie!ki" 4Sa"bo56 wietna"ski" 4Tiet8Uo8dao5 i tybeta@ski" 4Ring8gda"8<[ai5# 3anowanie sztuki wa<ki Kung8?u jak r>wnie= inny!+ ws!+odni!+ s3osob>w wa<ki wrB!z wy"aga wie<niE i 3odaE o3is to3ogra?ii 3unkt>w i stre? wstrzAsorod8ny!+6 jednak 3o gBbszy" na"yC<e 3ostanowie" odstA3iE od tego za"iaru# Punkty te "ogyby bowie" byE wykorzystane w niewaC!iwy" !ew i stre? zostayby wyzyskane d<a !e<>w kry"ina<ny!+# Zastrze=enia tego rodzaju nie doty!zA os>b 3rawy!+ o nie3osz<akowanej u!z!iwoC!i6 su=A!y!+ s3oe!ze@stwu i stojA!y!+ na stra=y jego interes>w# Z tego te= 3owodu 3ostanowie" 3odzie<iE siB 3osiadanA wiedzA w tej dziedzinie jedynie z u!zestnika"i za"kniBty!+ kurs>w aku3unktury6 3rzezna!zony!+ wyA!znie d<a <ekarzy#
ROZDZIA HHII AKUPUNKTURA W MEDYCYNIE SPORTOWEJ

Aku3unktura od dawien dawna su=y !zowiekowi D nie ty<ko w 3ro?i<akty!e i <e!zeniu !+or>b6 a<e r>wnie= do zwiBkszania s3rawnoC!i ?izy!znej# Podr>=ni!y euro3ejs!y 3rzebywajA!y w dawny!+ C+ina!+ 3o!zAwszy od !zas>w &ar!o Po<o 3odziwiaw6 kt>rzy 3otra?ire 3otra?iy ta@!zyE 3rzez wie<e godzin# Zar>wno ku<isi6 jak i tan!erki 3oddaware za3ewniay s3rawnoCE ?izy!znA i za3obiegay z"B!zeniu# Wojowni!y w C+ina!+ staro=ytny!+ r>wnie= korzystaw aku3unktury d<a wz"a!niania "iBCni# W dawnej ar"ii !+i@skiej stosowano 3owsze!+nie nakuwania d<a !e<>w regenera!yjny!+# Monierze z"B!zeni !aodzienny" "arsze" nakuwa<i sobie K<ub ko<ego"L 3unkt Zusanw# Z tego te= 3owodu 3unkt ZusanwL# R>wnie= w -a3onii6 w kt>rej aku3unkturB stosuje siB od TII stu<e!ia n#e#6 3rzed turnieja"i judo nakuwano zawodnik>w w C!iC<e okreC<ony!+ 3unkta!+6 !e<e" dodania i" si6 odwagi i 3o3rawy stanu 3sy!+i!znego# W zwiAzku z renesanse" aku3unktury w Euro3ie "etodA tA zainteresowaa siB r>wnie= "edy!yna s3ortowa6 3r>bujA! jA wykorzystaE "iBdzy inny"i w s3or!ie wy!zynowy"# Aku3unktura staa siB 3rzed"iote" bada@ oCrodk>w naukowy!+ w szeregu kraj>w# Wyniki ty!+ bada@ wykorzystywane sA d<a 3rzygotowania eki3 s3ortowy!+ 3osz!zeg><ny!+ kraj>w# Z uwagi na ws3>zawodni!zenie dru=yn r>=ny!+ kraj>w obserwa!je nad w3ywe" aku3unktury na ustr>j s3ortow!>w oraz za<e!ane i" s!+e"aty nakuwa@ naj!zBC!iej utrzy"uje siB w taje"ni!y# CzBCE in?or"a!ji 3odawana jest jednak do og><nej wiado"oC!i# Wiado"o "iBdzy inny"i6 =e austria!kiej dru=ynie o<i"3ijskiej wysanej na OOI Igrzyska <i"3ijskie w &ontreary u /; zawodnik>w wykona .99 zabiegi aku3unktury# %r
&ii<<er 3ostawi 3rzed sobA trzy zadaniaQ .# za3ewnienie zawodniko" 3rzed starte" o3ty"a<nej ?or"y 3sy!+i!znej6 3rzede wszystki" 3rzez o3anowanie <Bku i tre"y 3rzedstartowej6 9# <e!zenie uraz>w s3ortowy!+ Knaderwanie "iBCni6 C!iBgien i wiBzade stawowy!+L i /# <e!zenie !+or>b nie zwiAzany!+ ze s3orte"6 a<e unie"o=<iwiajA!y!+ start a "ianowi!ie in?ek!ji gry3owej6 anginy garda6 za3a<enia oskrze<i6 "igrenowego b><u gowy i ostrego nie=ytu nosa# 'akreC<ony 3rogra" dziaania udao "u siB w 3eni zrea<izowaE6 dziBki !ze"u o<i"3ijska eki3a austria!ka uzyskaa <e3sze wyniki od za3<anowany!+# be!nie !oraz !zBC!iej <ekarze aku3unkturzyC!i towarzyszA dru=yno" s3ortowy" zar>wno na o<i"3iada!+ jak i te= na "niej 3owa=ny!+ zawoda!+ i !zuwajA nad stane" zdrowia s3ortow!>w6 starajA! siB 3rzede wszystki" doraJnie <ikwidowaE kontuzje# R>wnie= !oraz wiB!ej <ekarzy s3ortowy!+ 3oznaje tajniki aku3unktury i stara siB jA wykorzystaE w !odziennej 3ra!y# U7*s*)+!#+!# s4oso0*+!* +*6,-0*= - s3o54o0"80 PodstawowA waC!iwoC!iA aku3unktury jest zdo<noCE regu<owania !zynnoC!i 3osz!zeg><ny!+ ukad>w i narzAd>w !iaa i 3rzywra!anie stanu r>wnowagi !zyw6 gdy= 3o3rawia zar>wno i!+ stan ?izy!zny jak i 3sy!+i!zny6 a zwasz!zaQ .# Wz"a!nia i us3rawnia ukad ru!+owy6 3o3rawia koordyna!jB ru!+>w i zwiBksza i!+ 3re!yzjB6 9# Isuwa z"B!zenie i regeneruje siy6 /# Po3rawia stan 3sy!+i!zny6 <ikwiduje <Bk i tre"B 3rzedstartowA6 3rzywra!a s3ok>j i o3anowanie oraz za3ewnia s3okojny sen6 H# Is3rawnia !zynnoCE narzAdu odde!+owego6 zwiBksza a"3<itudB ru!+>w 3rze3ony i 3oje"noCE =y!iowA 3u!6 ;# Regu<uje !zynnoCE ser!a6 3o3rawia ukrwienie "iBCnia ser!owego6 nor"uje !iCnienie tBtni!ze krwi i us3rawnia krA=enie !+onki6 0# Po3rawia ostroCE wzroku Koko<i!znoCE ta "a wa=ne zna!zenie 3rzede wszystki" d<a strze<!>w6 u!znik>w i tenisist>wL6 :# agodzi bo<esne "iesiA!zki i z"niejsza 3rzedu=ajA!e siB krwawienie "iesiB!zne K?akt ten "a du=e zna!zenie u s3orts"enekL6 1# Przys3iesza gojenie niekt>ry!+ uraz>w s3ortowy!+ Knaderwanie "iBCni6 C!iBgien i wiBzade stawowy!+L6 2# $ikwiduje w kr>tki" !zasie ostre "iBCniob><e6 b><e korzonkowe i ostre za3a<enie nerwu ku<szowego a tak=e bo<esne kur!ze "iBCni Koko<i!znoCE ta "a du=e zna!zenie w okresie 3o3rzedzajA!y" i"3rezy s3ortoweL6 .G# Iatwia zerwanie z naogie" 3a<enia 3a3ieros>w Kin?or"a!ja wa=na d<a s3ortow!>w 3a<A!y!+6 kt>ry" brak si<nej wojny ogrzewa!z .;L Kry!ina .GGL#
%ziaanieQ wz"a!nia i us3rawnia !zynnoC!i "iBCni barku i ra"ienia# Punkt ten nakuwa siB 3o obu strona!+ u bokser>w6 za3aCnik>w6 "iota!zy ku<A6 dyskie"6 osz!ze3e" i "ote"# 9# Ges+u KPB!+erz "o!zowy .:L Kry!ina .GGL# %ziaanieQ wz"a!nia "iBCnie grzbietu i wiBzada krBgosu3a6 a tak=e us3rawnia !zynnoCE 3rze3ony# Punkt ten nakuwa siB u tenisist>w i +okeist>w# /# Z+isi KPB!+erz "o!zowy ;9L Kry!ina .GGL# %ziaanieQ wz"a!nia "iBCnie oko<i!y <BdJwiowej# Punkt ten nakuwa siB u !iB=arow!>w# H# Nuantiao KWore!zek =>!iowy /GL Kry!ina .GGL# %ziaanieQ wz"a!nia i us3rawnia "iBCnie 3oC<adka i uda# Punkt ten nakuwa siB u sko!zk>w6 y=wiarzy6 tan!erzy i akrobat>w# ;# Seiyang KPB!+erz "o!zowy ;1L Kry!ina .GGL# Punkt ten uwa=any jest za wad!B n>g# %ziaanieQ wz"a!nia 3rzede wszystki" "iBCnie n>g i !+roni je 3rzed z"B!zenie"# Punkt ten nakuwa siB u biega!zy6 sko!zk>w6 ko<arzy i u tan!erek# 0# Z+ong?u KPu!o .L Kry!ina .G.L# %ziaanieQ wz"a!nia i us3rawnia "iBCnie 3rzedniej C!iany k<atki 3iersiowej a 3onadto 3o3rawia wenty<a!jB 3u! i us3rawnia ry ni odde!+owy# Punkt ten nakuwa siB u wiBkszoC!i s3ortow!>w6 zwasz!za u biega!zy dugodystansowy!+# :# Z+ongwan KG>wny Regu<ator Przedni .9L Kry!ina .G.L# %ziaanieQ wz"a!nia "iBCnie nadbrzusza# Punkt ten nakuwa siB u wszystki!+ s3ortow!>w# 1# %aju KMoAdek 9:L Kry!ina .G.L# %ziaanieQ wz"a!nia i us3rawnia "iBCnie brzu!+a Punkt ten nakuwa siB u wszystki!+ s3ortow!>w6 zwasz!za u za3aCnik>w# 2# 7ai+ui KG>wny Regu<ator *y<ny 9GL Kry!ina .GGL# %ziaanieQ 3o3rawia 3a"iBE6 kon!entra!jB6 !zynnoCE kojarzenia6 za3ewnia 3re!yzjB ru!+>w i 3rzywra!a s3ok>j# Punkt ten "o=na nakuwaE u wszystki!+ s3ortow!>w# .G# Zenz+u KPB!+erz "o!zowy 9L Kry!ina .G.L# ..# *ongzi<iao KWore!zek =>!iowy .L Kry!ina .G.L# %ziaanieQ oba wy"ienione 3owy=ej 3unkty 3o3rawiajA ostroCE wzroku# Punkty te nakuwa siB u kierow!>w rajdowy!+6 u!znik>w6 strze<!>w i "yC<iwy!+# .9# Oins+u KPB!+erz "o!zowy .;L Kry!ina .GGL# ./# *ongj#
*e trzy 3unkty nakuwa siB 3rzed zawoda"i6 3rzygotowujA bowie" s3ortow!>w 3sy!+i!znie do wa<ki na stadionie6 rozadowujA na3iB!ie i zdenerwowanie6 za3ewniajA s3okojny sen w no!y 3o3rzedzajA!ej zawody i 3rzywra!ajA 4o<i"3ijski s3ok>j5#
U0*'! 6o="o0#
Ws3>!zesny s3ortowie! 3owinien unikaE <ek>w syntety!zny!+# *y"!zase" <Bk6 tre"a 3rzedstartowa6 na3iB!ie i 3odnie!enie6 nies3okojny sen a wiB! objawy obezwadniajA!e zawodnik>w s3rawiajA6 =e siBga on 3o <eki us3okajajA!e nie wiedzA!6 =e aku3unktura jest w stanie !akowi!ie zastA3iE <e!zenie ?ar"ako<ogi!zne i "a nad ni" tB 3rzewagB6 =e nie wywiera =adnego szkod<iwego ubo!znego dziaania# KorzyC!i te us3rawied<iwiajA stosowanie u s3ortow!>w na szerokA skad6 aby 3o<ska "edy!yna s3ortowa zainteresowaa siB 3owa=nie aku3unkturA i wykorzystaa zwiAzane z niA "o=<iwoC!i#
STRUKTURY ANATOMICZNE NAKUTE IGAMI WPROWADZONYMI W NAJWANNIEJSZE PUNKTY AKTYWNE BIOLOGICZNIE
Rycina 102. < ruk ury ana omiczne karku naku e i#ami w$rowadzonymi w $unk y Ien#chi 8Loreczek &(ciowy 209 i Di?en# 8Ho r(!ny o#rzewacz 179. l B no%, 2 B #aka oczna, 0 B za oka %zczkowa, : B m. %kroniowy, J B m. &wacz, - B ar eria i &ya %kroniowa, 7 B zb kr#u obro owe#o, . B m. $a owa y, E B m. czworoboczny, 10 B m. $(kolcowy #owy, 11 B uk ylny kr#u %zczy owe#o, 12 B rdze' kr#owy, 10 B kykie $o yliczny, 1: B ko" !arzmowa.
Rycina 100. < ruk ury ana omiczne barku naku e i# w$rowadzon w $unk >ianliao 8Ho r(!ny o#rzewacz 1:9. l B m. naramienny, 2 B ko" ramienna, 0 B m. $ier%iowy wik%zy, : B nica i &ya $achowa, J B #azki %$lo u ramienne#o, B m. na!%zer%zy #rzbie u, 7 B m. oby wik%zy, . B m. oby mnie!%zy.
Rycina 10:. < ruk ury ana omiczne ramienia naku e i# w$rowadzon w $unk 3inao 8>eli o #rube 1:9. l B m. dwu#owy ramienia, 2 B m. ramieniowy, 0 B ar eria i &ya ramieniowa, : B nerw $o"rodkowy, J B m. r(!F#owy ramienia, - B nerw $romieniowy, 7 B ko" ramienna.
Rycina 10J. < ruk ury ana omiczne okolicy okcia naku e i#ami w$rowadzonymi w $unk yQ 6hize 8Huco J9, Muze 8O%ierdzie 09 i <haochai 8<erce 09. 1. B "ci#no m. dwu#owe#o ramienia, 2 B m. ramienny, 0 B m. nawro ny oby, : B ko" ramienna, J B m. r(!#owy ramienia, - B nerw okciowy, 7 B m. ramiennoF$roFmieniowy, . B nerw $romieniowy.
Rycina 10-. < ruk ury ana omiczne $rzedramienia naku e i# w$rowadzon w $unk Muchi 8>eli o #rube 119. l B nerw $o"rodkowy, 2 B m. ramienny, 0 B nerw okciowy, : B m. r(! #owy ramienia, J B wyro% ek okciowy, - B ko" ramienna, 7 B m. $ro% ownik $romieniowy du#i nad#ar% ka.
Rycina 107. < ruk ury ana omiczne $rzedramienia, $owy&e! nad#ar% ka naku e i#ami w$rowadzonymi w $unk y =ei#uFan 8O%ierdzie -9 i Lai#uan 8Ho r(!ny o#rzewacz J9. l B m. nawro ny czworoboczny, 2 B ko" okciowa, 0 B m. $ro% ownik w%kaziciela, : B m. $ro% ownik $alc(w w%$(lny, J B ko" $romieniowa, - B nerw $o"rodkowy.
Rycina 10.. < ruk ury ana omiczne $odudzia naku e i#ami w$rowadzonymi w $unk y Ien#lon# 8Godek :09 i @iakou 8Godek 0.9. l B m. $i%zczelowy $rzedni, 2 B m.m. % rzakowe, du#i i kr( ki, 0 B m. z#inacz $alucha du#i, : B m. $a%zczF kowa y, J B m. brzucha y ydki, - B ar eria i &ya % rzakowa, 7 B nerw $i%zczelowy.
Rycina 10E. < ruk ury ana omiczne $odudzia naku e i# w$rowadzon w $unk <anyin!iao 8TledzionaF rzu% ka -9. l B nerw % rzakowy du#i, 2 B ko" % rzakowa, 0 B m. % rzakowy kr( ki, : B m. % rzakowy du#i, J B m. $a%zczkowa y, - B m. z#inacz $alucha du#i, 7 B nerw $i%zczelowy, . B nica % rzakowa ylna, E B m. z#inacz $alc(w du#i, 10 B &ya od$i%zczelowa wielka, 11 B ko" $i%zczelowa.
Rycina 110. < ruk ury ana omiczne % o$y naku e i# w$rowadzon w $unk Non#%un 8TledzionaF rzu% ka :9. l B ko" "r(d% o$ia *, 2 B m. odwodziciel $alucha, 0 B "ci#no z#inacza $alucha du#ie#o, : B nerw $ode%zwowy $rzyF"rodkowy, J B m. z#inacz $alucha kr( ki.
Rycina 111. < ruk ury ana omiczne % o$y naku e i# w$rowadzon w $unk 4unlun 8Hcherz moczowy -09. l B ko" $i owa, 2 B ko" % rzakowa, 0 B "ci#no m.m. % rzakowych du#ie#o i kr( kie#o, : B "ci#no Achille%a, J B "ci#no z#inacza $alucha du#ie#o, - B nica i &ya $i%zczelowa ylna.
Rycina 112. < ruk ury ana omiczne nad#ar% ka naku e i#ami w$rowadzonymi w $unk yQ 1alin# 8O%ierdzie 79, @aiyuan 8Huco E9, <henmen 8<erce 79, Dan##u 8>eli o cienkie J9, Danchi 8Ho r(!ny o#rzewacz :9 i Dan#Oi 8>eli o #rube J9. l B "ci#no $ro% ownika $alc(w, 2 B "ci#no $ro% ownika $alca +, 0 B "ci#no z#inacza $alc(w $owierzchowne#o i #bokie#o, : B z#inacz nad#ar% ka $romieniowy, J B wyro% ek rylcowa y ko"ci $romieniowe!, - B "ci#no $ro% ownika w%kaziciela.
Rycina 110. < ruk ury ana omiczne doni naku e i#ami w$rowadzonymi w $unk yQ )ouOi 8>eli o cienkie 09 i /uozhen 8CO ra 009. l B m.m. midzyko% ne, 2 B "ci#no m. $ro% ownika $alc(w, 0 B ko" "r(drcza, : B m.m. kbika, J B "ci#na m.m. z#inaczy $alc(w $owierzchowne#o i #bokie#o, - B m. $rzywodziciel kciuka.
Rycina 11:. < ruk ury ana omiczne #rzbie u naku e i# w$rowadzon w $unk Iei%hu 8Hcherz moczowy 109. 1 B &ya $r(&na #(rna, 2 B chawica, 0 B $ie' w%$(czulny, : B m. czworoboczny, J B m. wy$ro% ny kr#o%u$a, - B zw(! rdzeniowy, 7 B $rzeyk, . B uk aor y.
Rycina11J. < ruk ury ana omiczne okolicy ldwiowe! naku e i# w$rowadzon w $unk <hen%hu 8Hcherz moczowy 209. l F dwuna% nica, 2 F !eli o #rube, 0 F nerk> : F m. czworoboczny ldwi, J F m. wy$ro"my kr#o%u$a, - Fko'%ki o#on, 7 Fm. na!%zer%zy #rzbie u, . F nerw ldwiowy, E F m. ldwiowy wik%zy, 10 U &ya $r(&na dolna.
POSOWIE
ddajA! w rB!e Czyte<nika tB ksiA=kB 3ragnB wyraziE nadziejB6 =e bBdzie ona 3o"o!na 3rzy taki" uksztatowaniu "edy!yny w 3rzyszoC!i6 jakA 3ragnAby" widzieE# -ak ju= w!zeCniej 3isae"6 3ostB3 te!+ni!zny w "edy!ynie6 a!zko<wiek dajA!y <ekarzo" narzBdzia 3o"o!ne w wa<!e z odwie!zny"i wroga"i <udzkoC!i D !+oroba"i i !ier3ienie" D niesie ze sobA wie<kie niebez3ie!ze@stwo6 odgradzajA! <ekarza od 3a!jenta# -edno!zeCnie wAska s3e!ja<iza!ja6 tworzA!a Cwietny!+ ?a!+ow!>w
4od jednego organu5 grozi za3o"nienie"6 =e !zowiek jest !aoC!iA6 a zaburzenie w !zynnoC!ia!+ jednego organu zaburza +ar"oniB !aego organiz"u# I tB ?unda"enta<nA 3rawdB 3ragnB w "ojej ksiA=!e raz jesz!ze 3rzy3o"nieE# $udzkoCE "usi te= zrozu"ieE6 =e !ywi<iza!ja niesie ze sobA C"ierte<nA groJbB znisz!zenia natura<nego Crodowiska !zowieka# Wzrost tzw# !+or>b !ywi<iza!yjny!+ jak "ia=d=y!a6 nad!iCnienie tBtni!ze6 !+oroby wrzodowe !zy nerwi!e jest dowode" na to6 =e na<e=y 3o"yC<eE o wiBkszy" zb<i=eniu do natury# A 3rzede wszystki" 3owinni to sobie uCwiado"iE stra=ni!y zdrowia D <ekarze# ICwiado"iE sobie6 =e 3ostB3 nie zawsze jest r>wnozna!zny z dobre"# Czowiek uksztatowany 3rzez "i<iony <at ewo<u!ji jest !zBC!iA 3rzyrody i6 aby ">g =yE zdrowo i sz!zBC<iwie6 do 3raw 3rzyrody "usi siB stosowaE# &a" wiB! nadziejB6 =e wzroCnie tenden!ja do szerszego ani=ew <e!zenia# Pa!jen!i za"iast <ek>w syntety!zny!+ bBdA !zBC!iej ani=ere sA bez3ie!zne i nigdy nie s3rowadzajA zatruE# *o sa"o odnosi siB do zi>6 kt>re zdobBdA sobie nowy!+ zwo<ennik>w# %u=e grono <udzi stanie siB entuzjasta"i "akrobiotyki6 s3e!ja<nego6 od dawna znanego na %a<eki" Ws!+odzie s3osobu od=ywiania# W die!ie "akrobio8ty!znej najwa=niejsze sA zbo=a6 kt>re siB s3o=ywa w 3osta!i 3eny!+ ziaren# 'adto 3rzygotowuje siB 3otrawy z roC<in strA!zkowy!+6 warzyw6 owo!>w i nasion6 do kt>ry!+ dodaje siB 3rzy3rawy zioowe oraz o<ej sone!znikowy i sojowy# *en s3os>b od=ywiania "a stanowiE naj<e3szA 3ro?i<aktykB 3rzed !+oroba"i# &akrobiotyka zwra!a sz!zeg><nA uwagB na s3os>b jedzenia# ,aleca siB jeCE wo<no i dokadnie a tak=e =uE 3okar" aby wydobyE z niego jak najwiB!ej 43rany56 tj# energii# %o natura<ny!+ "etod <e!zni!zy!+6 kt>re ostatnio sz!zeg><nie sA w Po<s!e 3ro3agowane na<e=y a3itera3ia6 to jest <e!zenie 3rodukta"i 3sz!ze<i"i6 a "ianowi!ie "iode"6 jade"6 kite" i "<e!zkie" 3sz!ze<i"# Wszystkie te 3rodukty ju= w staro=ytnoC!i uwa=ano za natura<ne Crodki <e!zni!ze# Kit 3sz!ze<i6 tj# 3ro3o<is6 zawiera wie<e bio3ierwia8stk>w6 wita"in6 substan!ji o dziaaniu antybiotyko3odobny" oraz szereg !enny!+ a"inokwas>w siarkowy!+ 3otrzebny!+ d<a 3rawidowej !zynnoC!i wAtroby# Kite" 3sz!ze<i" "o=na uzu3eniaE niedobory taki!+ 3ierwiastk>w6 jak siarka6 se<en6 =e<azo6 koba<t i !ynk# *akie waCnie niedobory wystB3ujA u !+ory!+ na goC!ie!# %rugi" 3rodukte" 3sz!z> o wybitny" dziaaniu <e!zni!zy" jest jad 3sz!zew 3rzez "edy!ynB <udowA wiew 3rze!iwko !+orobo" 3o!+odzenia goCE!owego# Z 3o"yC<ny!+ wydarze@6 kt>ry!+6 "a" nadziejB6 bBdzie"y Cwiadka"i6 wy"ieniE na<e=y 3rzede wszystki" zaak!e3towanie 3rzez Cwiat nauki oraz zrea<izowanie idei 3ro?esora -u<iana A<eksandrowi!za6 kt>ry jest jedny" z 3ionier>w 3odawania "etaw niezbBdny!+ do utrzy"ania zdrowia# W zwiAzku z wyjaowienie" g<eby6 g>wnego 3rodu!enta =ywnoC!i i zubo=enia jej na skutek wy3ukania skadnik>w niezbBdny!+ d<a 3rawidowego ?unk!jonowania ustroju <udzkiego6 3rodukty =ywnoC!iowe sA ubogie w "eta<e =y!ia i "ikroe<e"enty# Pro?esor A<eksandrowi!z i inni bada!ze udowodni<i6 =e dieta uboga w "agnez 3rowadzi do biaa!zki6 "ia=d=y!y i zawa>w ser!a# 'iedob>r <itu jest !zynnikie" s3rzyjajA!y" wystB3owaniu de3resji6 zaC niedob>r se<enu "o=e s3rowadzaE nowotwory sutka6 =oAdka i gru!zou krokowego# Pro?esor A<eksandrowi!z 3oszukujA! Jr>de ty!+ "etabowa 3rzekonaE wadze od3owiedzia<ne za su=bB zdrowia o konie!znoC!i w3rowadzenia na rynek s3o=yw!zy wie<i!kiej soby te zostay ukoronowane ty<ko !zBC!iowy" suk!ese"# Pro?# A<eksandrowi!z 3oszukujA! natura<ny!+ Jr>de "agnezu zwr>!i uwagB na do<o"it6 natura<ny atwo dostB3ny "inera# Skada siB on g>wnie z wBg<anu wa3nia i "agnezu oraz niewie<kiej i<oC!i 3ierwiastk>w za<i!zany!+ do "ikroe<e"ent>w# %obowa dawka od / do H tab<etek 3okrywa za3otrzebowanie ustroju na "agnez i wa3@# t>= jeste" 3rzekonany6 =e w najb<i=szy!+ <ata!+ wsze<kie o3ory 3rze!iwnik>w 3ro?# A<eksandrowi!za zostanA 3rzea"ane i "ieszka@!y Po<ski bBdA "ie< oraz s3roszkowany <ub tab<etkowany do<o"it# Co siB ty!zy aku3unktury6 kt>ra stanowi g>wny 3rzed"iot niniejszej ksiA=ki6 to nie u<ega wAt3<iwoC!i6 =e ta 3o=yte!zna6 bez3ie!zna i ekono"i!zna "etoda <e!zenia wejdzie na stae do s3oe!znej su=by zdrowia# !zywiC!ie stanie siB to "o=<iwe do3iero w "o"en!ie6 gdy aku3unktura zostanie w3rowadzona do 3rogra"u Akade"ii &edy!zny!+6 !o6 "a" nadziejB6 stanie siB ju= w najb<i=szy!+ <ata!+# Z 3ewnoC!iA w>w!zas nastA3i 3ene zes3o<enie tej trady!yjnej !+i@skiej "etody <e!zenia z naszy"i euro3ejski"i6 konwen!jona<ny"i "etoda"i tera3euty!zny"i# bie "edy!yny D
da<ekows!+odnia i euro3ejska D bBdA siB z obo3><nA korzyC!iA wzaje"nie uzu3eniaE6 a 3a!jen!i bBdA "ogra bBdzie i" bardziej od3owiadaE# &a" nadziejB6 =e "oja ksiA=ka 3rzy!zyni siB do s3o3u<aryzowania i szerszego wykorzystania "etod !+i@skiej "edy!yny trady!yjnej6 =e stanie siB zwiastune" !+wi<i6 gdy obie "edy!yny D ws3>!zesna euro3ejska i trady!yjna !+i@ska 3oA!zA swe siy ku 3o=ytkowi og><ne"u#
SPIS TREPCI
WstB3 Rozdzia I# &oja droga do aku3unktury Rozdzia II# 7<aski i !ienie ws3>!zesnej "edy!yny euro3ejskiej Rozdzia III# Nistoria aku3unktury W C+ina!+ W Rosji i ZSRR W Po<s!e Rozdzia IT# C+i@ska ?i<ozo?ia "edy!yny Rozdzia T# &etody diagnosty!zne !+i@skiej "edy!yny trady!yjnej g<Adanie 7adanie su!+e" i wB!+e" Wy3ytywanie !+orego 7adanie dotykie" Rozdzia TI# 'euro?izjo<ogi!zne 3odstawy aku3unktury d!inkowe roz"iesz!zenie nerw>w rdzeniowy!+ Przewodzenie bodJ!a wywoanego naku!ie" igA w ukadzie nerwowy" obwodowy" &e!+aniz" dziaania ana<gety!znego K3rze!iwb><owegoL nakuwa@ *eoria &e<za!ka i Wa<ia 7io!+e"i!zny "e!+aniz" dziaania 3rze!iwb><owego nakuwa@ Rozdzia TII# Kanay energety!zne6 i!+ odnogi Kko<atera<eL i 3unkty aku3unktury .# Kanay energety!zne Ro<a 3osz!zeg><ny!+ g>wny!+ kana>w energety!zny!+ 9# Punkty aku3unktury Struktura "or?o<ogi!zna 3unkt>w aku3unktury WaC!iwoC!i bioe<ektry!zne 3unkt>w aku3unktury K<asy?ika!ja 3unkt>w aku3unktury za<e=nie od i!+ waC!iwoC!i Rozdzia TIII# *o3ogra?ia .9 g>wny!+ "eridian>w oraz najwa=niejszy!+ "eridian>w !udowny!+ i 3unkt>w z nirni zwiAzany!+# WaC!iwoC!i tera3euty!zne najwa=niejszy!+ 3unkt>w aku3unktury .# &eridian 3u!a KPL 9# &eridian je<ita grubego K-# G#L /# &eridian =oAdka KML H# &eridian C<edziony i trzustki KS$# *L ;# &eridian ser!a KSL 0# &eridian je<ita !ienkiego K-# C#L :# &eridian 3B!+erza "o!zowego KP# &#L 1# &eridian nerki K'L 2# &eridian osierdzia K L .G# &eridian 3otr>jnego ogrzewa!za KP# #L ..# &eridian wore!zka =>!iowego KW# M#L .9# &errdian wAtroby KW#L ./# &eridian g>wnego regu<atora ty<nego *ou &o6 %u &ai KGR*L .H# &eridian g>wnego regu<atora 3rzedniego Ren &ai D -enn &o KGRP Punkty6 kt>ry!+ nazwy 3okrywajA siB z i!+ dziaanie" <e!zni!zy" # Rozdzia IO# 'aj!zBC!iej nakuwane 3unkty dodatkowe KEPtraL Punkty dodatkowe u"iejs!owione na gowie i szyi Punkty dodatkowe u"iejs!owione na 3owoka!+ brzuszny!+ # Punkty dodatkowe u"iejs!owione w oko<i!y grzbietowej i <BdJwiowej Punkty dodatkowe w obrBbie ko@!zyn g>rny!+ Punkty dodatkowe w obrBbie ko@!zyn do<ny!+ Rozdzia O# *o3ogra?ia 3unkt>w "a=owiny usznej Kw3rowadzenie do auriku<otera3iiL Anato"ia "a=owiny usznej Podzia "a=owiny usznej na stre?y *o3ogra?ia 3unkt>w w 3osz!zeg><ny!+ stre?a!+ "a=owiny usznej # Rozdzia OI# *o3ogra?ia stre? tera3euty!zny!+ !zaszki Kw3rowadzenie do kranio3unkturyL Anato"ia i ?izjo<ogia oCrodkowego ukadu nerwowego Stre?y sk>ry !zaszki i wskazania do i!+ nakuwania I"iejs!owienie stre? tera3euty!zny!+
d!zyny s3ostrzegane 3o zabiega!+ aku3unktury !erebra<nej Rozdzia OII# Instru"entariu"# *e!+nika nakuwania# d!zyny i 3owikania Przygotowanie !+orego do zabiegu i s3os>b w3rowadzania igie Kierunek w3rowadzania igie GBbokoCE nakuwania $i!zba igie Czas trwania zabiegu Kojarzenie aku3unktury kor3ora<nej z auriku<otera3iA Pro!edura wyj"owania igie &ani3u<a!ja iga"i Ryt" i <i!zba zabieg>w d!zyny i 3owikania # I# I!zu!ie b>w ustroju <udzkiego 'arzAd odde!+owy Ikad narzAd>w trawienia Ikad krA=enia Ikad krwiotw>r!zy Ikad "o!zowy Zjawiska i""uno<ogi!zne Ikad nerwowy Rozdzia OIT# Aku3resura K"asa= 3unktowyL *e!+nika zabiegu Rozdzia OT# *er"o3unktura K3rzy=eganie6 3rzy3ie!zki6 3rzygrzewanieL Rozdzia OTI# $e!zenie ba@ka"i Ktera3ia 3r>=niowaL S3osoby i te!+nika zabiegu Wskazania do zabiegu stawiania baniek Przestrogi d<a <ekarzy <e!zA!y!+ ba@ka"i Rozdzia OTII# E<ektro3unktura 7adania Ga<Uaniego i To<ty $oka<iza!ja 3unkt>w aku3unktury Zabiegi sty"u<a!ji 3unkt>w bio<ogi!znie aktywny!+ Wskazania i 3rze!iwwskazania do e<ektroaku3unktury Rozdzia OTIII# $asero3unktura &e!+aniz" dziaania sty"u<a!ji <asere" "aej "o!y W3yw <asera "aej "o!y na narzAdy !iaa <udzkiego Wskazania do stosowania <asera "aej "o!y *e!+nika zabiegu Rozdzia OIO# &etoda Ryodoraku Rozdzia OO# Wskazania i 3rze!iwwskazania do nakuwa@ Prze!iwwskazania do nakuwania Rozdzia OOI#Wykorzystanie do !e<>w obronny!+ 3unkt>w aku3unktury i stre? z ni"i zwiAzany!+ Rozdzia OOII# Aku3unktura w "edy!ynie s3ortowej Izasadnienie stosowania nakuwa@ u s3ortow!>w 'ajwa=niejsze w "edy!ynie s3ortowej 3unkty bio<ogi!znie aktywne Iwagi ko@!owe Struktury anato"i!zne nakute iga"i w3rowadzony"i w najwa=niejsze 3unkty aktywne bio<ogi!znie Posowie

Zbigniew Garnuszewski - Renesans Akupunktury

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Zbigniew Garnuszewski - Renesans Akupunktury

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

WYDAWNICTWO SPORT l TURYSTYKA" WARSZAWA

ROZDZIA I MOJA DROGA DO AKUPUNKTURY

ROZDZIA II BLASKI I CIENIE WSPCZESNEJ MEDYCNY EUROPEJSKIEJ

ROZDZIA III HISTORIA AKUPUNKTURY W CHINACH

ROZDZIA I$ CHI%SKA &ILOZO&IA MEDYCYNY

Rycina .. Clemen y Dan# i Din w $rzyrodzie i ich wza!emne ci&enie ku %obie.

H# V<edziona 8=oAdek6 ;# 'erka 83B!+erz "o!zowy6 0# sierdzie 83otr>jny ogrzewa!z^#

ROZDZIA $ METODY DIAGNOSTYCZNE CHI%SKIEJ MEDYCYNY TRADYCYJNEJ

B*)*+!# s,-".#/ ! 01".#/

Rycina 11. 3adanie na wedu# za%ad chi'%kie! medycyny radycy!ne!.

ROZDZIA $I NEURO&IZJOLOGICZNE PODSTAWY AKUPUNKTURY

O)"!+6o0# 5o7/!#s7"7#+!# +#5080 5)7#+!o02".

P57#0o)7#+!# 9o):"* 020o,*+#'o +*6,-"!#/ !',( 0 -6,*)7!# +#50o02/ o90o)o02/

M#".*+!7/ )7!*,*+!* *+*l'#42"7+#'o ;357#"!098lo0#'o< +*6,-0*=

T#o5!* M#l7*"6* ! W*l!*

B!o".#/!"7+2 /#".*+!7/ )7!*,*+!* 357#"!098lo0#'o +*6,-0*=

ROZDZIA $II KANAY ENERGETYCZNE> ICH ODNOGI ;KOLATERALE< I PUNKTY AKUPUNKTURY

&eridian 3B!+erza "o!zowego D nr 0/ K-in"enL

^ dysta<nie D okreC<enie kierunku od Crodka !iaa na zewnAtrz#

?@ M#5!)!*+ 3,-"* ;P<

9# &eridian je<ita grubego ;J@G@<

E@ M#5!)!*+ Do,()6* ;N<

F@ M#5!)!*+ Cl#)7!o+2 ! 457-s46! ;SL@T@<

G@ M#5!)!*+ s#5"* ;S<

To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+#

I@ M#5!)!*+ #l!4* "!#+6!#'o ;J@C@<

J@ M#5!)!*+ 31".#57* /o"7o0#'o ;P@M@<

K@ M#5!)!*+ +#56! ;N<

L@ M#5!)!*+ os!#5)7!* ;O<

To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+#

?M@ M#5!)!*+ 3o458 +#'o o'57#0*"7* ;P@O@<

??@ M#5!)!*+ 0o5#"76* D8,"!o0#'o ;W@N@<

?A@ M#5!)!*+ 0(45o92 KWL

?E@ M#5!)!*+ ',80+#'o 5#'-l*4o5* 42l+#'o To- Mo> D- M*! ;GRT<

To3o'5*B!* 3-+6480 ! !". 0,*C"!0oC"! 4#5*3#-42"7+#

?F@ M#5!)!*+ ',80+#'o 5#'-l*4o5* 357#)+!#'o R#+ M*! Q J#++ Mo ;GRP<

.H# C+engjiang KGRP 9HL#

P-+642> 64852". +*702 3o6520* ( s!1 7 !". )7!*,*+!#/ l#"7+!"72/

ROZDZIA IH NAJCZPCIEJ NAKUWANE PUNKTY DODATKOWE ;EHTRA<

P-+642 )o)*46o0# -/!# s"o0!o+# +* ',o0!# ! s72!

P-+642 )o)*46o0# -/!# s"o0!o+# +* 3o0,o6*".

P-+642 )o)*46o0# -/!# s"o0!o+# 0 o6ol!"2 '579!#4o0# ! l1):0!o0#

P-+642 )o)*46o0# 0 o9519!# 6o="72+ '85+2".

Rycina :1. @o$o#ra?ia $unk (w doda kowych 8eO ra9 na doni.

P-+642 )o)*46o0# 0 o9519!# 6o="72+ )ol+2".

ROZDZIA H TOPOGRA&IA PUNKTW MANOWINY USZNEJ ;035o0*)7#+!# )o *-5!6-lo4#5*3!!<

A+*4o/!* /*,Do0!+2 -s7+#

Rycina :0. 3udowa ana omiczna ma&owiny u%zne!.

Po)7!*, /*,Do0!+2 -s7+# +* s45#B2

To3o'5*B!* 3-+6480 0 3os7"7#'8l+2". s45#B*". /*,Do0!+2 -s7+#

Rycina ::. Hunk y aurikularne na $a ku ucha.

Rycina :J. Hunk y aurikularne na %krawku ma&owiny u%zne!.

Rycina J0. Hunk y aurikularne na #robelce.

HI s45#B* ;"78,#+6o> */6* ,8)6o0*4*< KRy!ina ;HL

Rycina JJ. Hunk y aurikularne na obrbku.

Rycina J.. Hunk y aurikularne w obrbie dachu #(rne! !amy mu%zli.

Rycina JE. Hunk y aurikularne w dolne! !amie mu%zli.

ROZDZIA HI TOPOGRA&IA STRE& TERAPEUTYCZNYCH CZASZKI ;035o0*)7#+!# )o 65*+!o3-+64-52<

A+*4o/!* ! B!7 olo'!* oC5o)6o0#'o -6,*)- +#50o0#'o

S45#B2 s6852 "7*s76! ! 0s6*7*+!* )o !". +*6,-0*+!*

U/!# s"o0!#+!# s45#B 4#5*3#-42"7+2".

INSTRUMENTARIUM@ TECHNIKA NAKUWANIA@ ODCZYNY I POWIKANIA

B)+!# s,-".#/ ! 01".#/

P57#0o)7#+!# 9o):"* 020o,+#'o +6,-"!#/ !',( 0 -6,*)7!# +#50o02/ o90o)o02/

M#".+!7/ )7!,+! +l'#42"7+#'o ;357#"!098lo0#'o< +6,-0=

T#o5!* M#l7"6 ! Wl!

B!o".#/!"7+2 /#".+!7/ )7!,+! 357#"!098lo0#'o +6,-0=

?@ M#5!)!+ 3,-" ;P<

E@ M#5!)!+ Do,()6 ;N<

G@ M#5!)!+ s#5" ;S<

To3o'5B! 3-+6480 ! !". 0,C"!0oC"! 4#53#-42"7+#

I@ M#5!)!+ #l!4 "!#+6!#'o ;J@C@<

J@ M#5!)!+ 31".#57 /o"7o0#'o ;P@M@<

L@ M#5!)!+ os!#5)7! ;O<

To3o'5B! 3-+6480 ! !". 0,C"!0oC"! 4#53#-42"7+#

?M@ M#5!)!+ 3o458 +#'o o'57#0"7* ;P@O@<

??@ M#5!)!+ 0o5#"76 D8,"!o0#'o ;W@N@<

?E@ M#5!)!+ ',80+#'o 5#'-l4o5* 42l+#'o To- Mo> D- M*! ;GRT<

To3o'5B! 3-+6480 ! !". 0,C"!0oC"! 4#53#-42"7+#

?F@ M#5!)!+ ',80+#'o 5#'-l4o5* 357#)+!#'o R#+ M*! Q J#++ Mo ;GRP<

P-+642> 64852". +702 3o6520 ( s!1 7 !". )7!,+!#/ l#"7+!"72/

P-+642 )o)46o0# -/!# s"o0!o+# + ',o0!# ! s72!

P-+642 )o)46o0# -/!# s"o0!o+# + 3o0,o6*".

ROZDZIA H TOPOGRA&IA PUNKTW MANOWINY USZNEJ ;035o0)7#+!# )o -5!6-lo4#5*3!!<

A+4o/! /*,Do0!+2 -s7+#

Po)7!, /,Do0!+2 -s7+# +* s45#B2

To3o'5B! 3-+6480 0 3os7"7#'8l+2". s45#B". /,Do0!+2 -s7+#

HI s45#B* ;"78,#+6o> /6 ,8)6o04< KRy!ina ;HL

ROZDZIA HI TOPOGRA&IA STRE& TERAPEUTYCZNYCH CZASZKI ;035o0)7#+!# )o 65+!o3-+64-52<

A+4o/! ! B!7 olo'!* oC5o)6o0#'o -6,*)- +#50o0#'o

S45#B2 s6852 "7s76! ! 0s67+! )o !". +6,-0+!*

P572'o4o0+!# ".o5#'o )o 79!#'- ! s3os89 035o0)7+!* !'!#,

K!#5-+#6 035o0)7+!* !'!#,

Ko 57#+!# 6-3-+64-52 6o53o5l+# 7 -5!6-lo4#5*3!(

P5o"#)-5* 02 /o0+! !'!#,

T#".+!6* 79!#'ROZDZIA HI$ AKUPRESURA ;/s*D 3-+64o02<

ROZDZIA H$ TERMOPUNKTURA ;3572D#'+!#> 35723!#"76!> 3572'57#0+!#<

ROZDZIA H$I LECZENIE BA%KAMI ;4#53! 358D+!o0*<

Ws67+!* )o 79!#'- s40!+! 9*+!#6

P57#s45o'! )l* l#6572 l#"7("2". 9=6*/!

ROZDZIA H$II ELEKTROPUNKTURA B)+!* GlT+!#'o ! Yol42

Lo6l!7" * 3-+6480 *6-3-+64-52

Z9!#'! s42/-l" ! 3-+6480 9!olo'!"7+!# *6420+2".

Ws67+!* ! 357#"!00s67+!* )o #l#645o*6-3-+64-52

M#".+!7/ )7!,+! s42/-l" ! ls#5#/ /*,# /o"2

W3,20 ls#5 /l# /o"2 + +57()2 "!,* l-)76!#'o

Ws67+!* )o s4oso0+! ls#5 /*,# /o"2