ELEKTROKEMIJA

depne baterije automobilski akumulatori hranje eljeza

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 ELEKTROKEMIJA

grana fizikalne kemije koja prouava

ELEKTROKEMIJSKE REAKCIJE

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 ELEKTROKEMIJSKE REAKCIJE
kemijske reakcije koje teku uz dovoenje elektrine energije; zbivaju se prilikom elektrolize

reakcije kod kojih se kemijskom reakcijom stvara elektrina energija; galvanski lanak
1/6/2014 Free template from www.brainybetty.com

 Obje vrste reakcija zbivaju se uz PRIJENOS ELEKTRONA, pa su svi ELEKTROKEMIJSKI PROCESI, prema tome, REDOKS-PROCESI.

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 REAKCIJE REDUKCIJE I OKSIDACIJE

ili REDOKS REAKCIJE
1/6/2014 Free template from www.brainybetty.com

 pri REDUKCIJI oksidans PRIMA ELEKTRONE i reducira se u nii oksidacijski stupanj oks1 + ered1

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 pri OKSIDACIJI reducens OTPUTA ELEKTRONE i prelazi u vii oksidacijski stupanj red2 oks2 + e1/6/2014 Free template from www.brainybetty.com

 2 redoks sistema u svakoj redoks-reakciji:

A/ redukcija

oks1 + red2
1/6/2014

B/ oksidacija

red1

oks2 + eFree template from www.brainybetty.com

 SUMARNA REDOKS REAKCIJA:

oks1 + red2

red1 + oks2

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 Razlike u ponaanju kovina ovise o tome koliko e lako odreena kovina predavati svoje elektrone, odnosno koliko e se lako oksidirati.

zlato - plemenita kovina eljezo jako podlono hranju, neplemenita kovina

1/6/2014 Free template from www.brainybetty.com

KAKO NASTAJU GALVANSKI LANCI?

 Luigi Galvani (1737-1798)

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 Alessandro Volta
protumaio je nastanak Galvanijeve struje dvije kovine (bakar i eljezo) dole su u dodir preko elektrolita (vlage na abljim kracima)

1/6/2014

Voltin lanak

Free template from www.brainybetty.com

KAKO SU MEUSOBNO POVEZANE KEMIJSKE REAKCIJE I ELEKTRINA STRUJA?

Primjer: reakcija cinka i otopine bakrova(II) sulfata

 Cink otputa elektrone, oksidira se, a ioni odlaze u otopinu. U izravnom dodiru cinka i otopine bakrovih iona, bakrovi ioni te elektrone primaju, reduciraju se i izluuju na elektrodi.
Cu2+(aq) + Zn(s)
Zn

Cu(s) + Zn2+(aq)

Cu

Cu2+

eZn Cu2+

Zn2+

SO42-

e-

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

GALVANSKI LANAK
redukcija i oksidacija su prostorno odvojene i odvijaju se na elektrodama: KATODA: rekcija redukcije ANODA: reakcija oksidacije elektroni se prenose metalnim vodiem Primjer: Daniellov lanak

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

GALVANSKI LANAK
....nakon duljeg rada galvanskog lanka....
1/6/2014 Free template from www.brainybetty.com

 voltmetar pokazuje razliku elektrinih potencijala elektroda do koje dolazi zbog vee tenje cinka (u odnosu na bakar) da otputa elektrone cink je JAI ELEKTRONDONOR (JAI REDUCENS) i on se OKSIDIRA, a bakar (II) ioni su ELEKTRONAKCEPTORI i REDUCIRAJU se u elementarni bakar

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 Daniellov lanak
ANODA: oksidacija cinka Zn(s)

Zn2+ + 2e-

KATODA: redukcija bakar(II) iona Cu2+(aq) + 2e- Cu(s) : Zn + Cu2+ Zn2+ + Cu

voltmetar

Dogovor: anodni proces pie se na lijevoj strani.

Zn
Zn2+ SO421/6/2014

Cu
Cu2+ SO42Free template from www.brainybetty.com

Zn | Zn2+ | Cu2+ | Cu

ANIMIRANI PRIKAZ RADA GALVANSKOG LANKA:

http://www2.wwnorton.com/college/che mistry/gilbert/tutorials/ch17.htm

kliknuti na: Section 17.1 Zinc-Copper Cell i: view tutorial

Free template from www.brainybetty.com

1/6/2014

TO JE ELEKTRODNI POTENCIJAL?
Zbog tenje jedne tvari da se oksidira, a druge da se reducira, galvanskim lankom protjee struja. Ta tenja tvari je mjera za tzv.ELEKTRODNI POTENCIJAL.

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 ne moe se mjeriti potencijal jedne elektrode, ve samo razlika elektrinih potencijala dviju elektroda potencijali elektroda su relativne vrijednosti, izmjerene prema nekoj STANDARDNOJ ELEKTRODI

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

STANDARDNA VODIKOVA ELEKTRODA

se sastoji od ploice platinirane platine uronjene u otopinu vodikovih iona aktiviteta 1 kroz koju se proputa plinoviti vodik pod tlakom od 101 325 Pa, koji se apsorbira na platinu

H2
p = 100 kPa

2H+(aq) + 2e- H2(g)

Pt

a(H+) = 1
1/6/2014 Free template from www.brainybetty.com

STANDARDNA VODIKOVA ELEKTRODA

Redoks potencijal standardne vodikove elektrode, kod svih temperatura, dogovorno je uzet kao 0.
E (H+ | H2) = 0 RELATIVNI ELEKTRODNI POTENCIJAL: potencijal bilo koje elektrode u odnosu na vodikovu elektrodu
1/6/2014 Free template from www.brainybetty.com

 DOGOVOR: Potencijal elektrode uvijek se iskazuje za proces redukcije na elektrodi odnosno polulanku, i zato se naziva REDUKCIJSKIM ELEKTRODNIM POTENCIJALOM.

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 ELEKTRODNI POTENCIJAL OVISI O: aktivitetu (efektivnoj koncentraciji) sudionika reakcije u otopini tlaku plinovitog sudionika reakcije (ako se radi o plinskoj elektrodi) pH otopine (ako u reakciji sudjeluju vodikovi odnosno hidroksid ioni) temperaturi

NERNSTOVA JEDNADBA
1/6/2014 Free template from www.brainybetty.com

NERNSTOVA JEDNADBA E = E (RT/zF)lnQ E standardni potencijal Z broj elektrona koji se izmjenjuju u reakciji Q reakcijski kvocijent (jednak umnoku aktiviteta sudionika reakcij dignutih na potencije odgovarajuih stehiometrijskih koeficijenata)
1/6/2014 Free template from www.brainybetty.com

STANDARDNI REDUKCIJSKI ELEKTRODNI POTENCIJAL

za neki redoks par M2+/M u danom lanku jednak je razlici elektrodnih potencijala lanka u kojemu je druga elektroda standardna vodikova elektroda

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 Razlika elektrodnih potencijala dviju elektroda katkad se naziva i ELEKTROMOTORNOM SILOM LANKA (POTENCIJAL LANKA).

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 Ako je u lanku s vodikovom elektrodom ispitivani redoks par negativna elektroda, njegov redukcijski potencijal dobiva negativan predznak, a ako je u lanku s vodikovom elektrodom taj par pozitivna elektroda, njegov elektrodni potencijal dobiva pozitivan predznak.

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

STANDARDNI POTENCIJALI REDOKS SISTEMA

pri 25C

REDUKCIJSKI PROCES Li+ + e- Li(s) Na+ + e- Na(s) Mg2+ + 2e- Mg(s) Zn2+ + 2e- Zn(s) 2H+ + 2e- H2(g) Cu2+ + 2e- Cu(s) Ag+ + e- Ag(s) Cl2(g) + 2e- 2ClF2(g) + 2H+ + 2e- 2HF
SPOSOBNOST REDUKCIJE JAKOST ELEKTRON DONORA

E/V -3,045 -2,71 -2,363 -0,763 0,000 0,337 0,799 1,36 3,06

SPOSOBNOST OKSIDACIJE JAKOST ELEKTRON AKCEPTORA

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 ZAKLJUAK: to je standardni redukcijski potencijal negativniji, to je jae redukcijsko djelovanje kovina i nekovinskih iona to je standardni redukcijski potencijal pozitivniji, to je jae oksidacijsko djelovanje nekovina i kovinskih iona ako je kovinski atom jak elektron-donor, onda je odgovarajui ion slab elektron-akceptor reducirani oblik redoks-para moe reducirati oksidirani oblik redoks-parova koji su u nizu redukcijskih potencijala pozitivniji od njega

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 metali su veinom elektrondonori nemetali su veinom elektronakceptori

Metal uronjen u otopinu njegovih iona: Mz+ + zeM M | Mz+

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com

 ODREIVANJE pH KALOMEL ELEKTRODA STAKLENA ELEKTRODA

1/6/2014

Free template from www.brainybetty.com