BOSNA I HERCEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE VLADA

NACRT

ZAKON O ENERGETSKOJ EFIKASNOSTI U FEDERACIJI BOSNE I HERCEGOVINE

Sarajevo, maj 2012. godine

I. OPTE ODREDBE lan 1. Predmet (1) Ovim zakonom ureuju se: energetska efikasnost kao djelatnost od opteg interesa u krajnjoj potronji, donoenje i sprovoenje planova za unapreenje energetske efikasnosti, mjere za poboljanje energetske efikasnosti ukljuujui energetske usluge i energetske preglede, obaveze javnog sektora, obaveze velikih potroaa, prava potroaa u pogledu primjene mjera energetske efikasnosti, nain finansiranja poboljanja energetske efikasnosti i druga pitanja od znaaja za energetsku efikasnost u Federaciji Bosne i Hercegovine. (2) Ovaj zakon se ne primjenjuje na energetsku efikasnost u instalacijama za proizvodnju, prenos, distribuciju i transformaciju energije. lan 2. Svrha Svrha ovog zakona je da se ostvare ciljevi odrivog energetskog razvoja: smanjenje negativnih uticaja na ivotnu sredinu, poveanje sigurnosti snabdijevanja energijom, zadovoljenje energetskih potreba potroaa i ispunjenje meunarodnih obaveza koje je preuzela Bosna i Hercegovina u pogledu smanjenja emisija gasova staklene bate, primjenom mjera energetske efikasnosti u krajnjoj potronji. lan 3. Definicije Za potrebe ovog zakona, primjenjuju se sledee definicije: 1. Agencija za energetsku efikasnost je posebna organizacija sa svojstvom pravnog lica i nadlena za obavljanje strunih poslova s ciljem unapreenja uslova i mjera za racionalnu upotrebu i tednju energije i energenata ukljuujui i poveanje efikasnosti koritenja energije u svim sektorima potronje energije. 2. Aparati za domainstvo znae: friideri i zamrzivai, ve maine, suare, pei, maine za pranje sudova, klima ureaji, izvori svjetlosti koji koriste energiju iz mree, bojleri, kotlovi i drugi potroai koji se redovno koriste u domainstvima, 3. Certifikat o energetskoj efikasnosti zgrada (Certifikat) znai potvrdu kojom se oznaava energetska efikasnost zgrade ili dijelova zgrade. 4. Daljinsko grijanje ili daljinsko hlaenje je distribucija termalne energije u obliku pare, vrue vode ili ohlaene tenosti, od centralnog proizvodnog izvora kroz mreu do veeg broja zgrada ili mjesta, s ciljem grijanja ili hlaenja prostora ili za procesno grijanje ili hlaenje. 5. Distribucija znai transport elektrine energije putem srednjenaponskog i nisko naponskog distributivnog sistema, transport prirodnog gasa putem niskotlanog distributivnog sistema i transport toplotne enregije putem toplovodnog distributivnog sistema sa ciljem isporuke kupcima, ali ne ukljuuje snabdijevanje. 6. Distributer energenata je pravno ili fiziko lice odgovorno za distribuciju energenata s ciljem isporuke energenata krajnjem korisniku i distributivnim stanicama koje energente transportuju do krajnjeg korisnika iskljuujui operatore distributivnih sistema iz take 29.ovog lana. 7. Distributer aparata za domainstvo je trgovac na malo ili drugo pravno ili fiziko lice koje se bave kupovinom, nabavkom, isporukom, prodajom i davanjem u zakup aparata krajnjim korisnicima, 8. Drutvo za energetske usluge (ESCO) je pravna osoba koja prua energetske usluge na osnovu ugovora o energetskom uinku, ili drugog odgovarajueg ugovora,

prilikom vrenja energetskog pregleda, projektovanja, gradenja, strunog nadzora nad graenjem, rekonstrukcije, odravanja objekata, kao i upravljanja i nadzora nad potronjom energije te pritom do odreenog nivoa prihvata finansijski rizik.; 9. Eko-dizajn je skup uslova koji se odnose na sistemsku integraciju ekolokih aspekata u dizajn proizvoda, za vrijeme njihove upotrebe, a s ciljem smanjivanja sveukupnog negativnog utjecaja proizvoda na okoli . 10. Energetska efikasnost zgrada znai izraunatu ili mjerenu koliinu energije potrebnu da zadovolji zahtjeve karakteristine za takvu vrstu zgrada, to ukljuuje i energiju za potrebe grijanja, hlaenja, ventilacije, zagrijavanja tople vode i osvjetljenja. 11. Energetska efikasnost je odnos izmeu potroene energije, i ostvarenog uinka u uslugama, robi ili energiji. 12. Energetske usluge su usluge kojima se, na mjerljiv i provjerljiv, nain osigurava povecanje energetske efikasnosti, odnosno utede energije, i ostvarivanje materijalne koristi uz primjenu energetski efikasnih tehnologija i/ili postupaka kojima se postiu utede energije i drugi pratei pozitivni efekti. 13. Energetski pregled objekta (audit) je dokumentirani postupak koji se provodi s ciljem utvrdivanja energetskih svojstava objekta i stepena ispunjenosti tih svojstava u odnosu na zahtjeve propisane posebnim propisima i sadri prijedlog mjera za ekonomski povoljno poboljanje energetskih svojstava objekta, 14. Energetski subjekt je fiziko ili pravno lice koji obavlja djelatnost proizvodnje, prenosa, distribucije ili snabdevanja energijom, 15. Energija znai sve oblike komercijalno raspoloive energije, (elektrina energija, prirodni plin, ukapljeni prirodni plin, ukapljeni naftni plin, sva goriva za grijanje i hlaenje, ugljen, treset, biomasu i goriva za prevoz - iskljuujui avionska i brodska pogonska goriva), 16. Finansijski instrumenti uteda energije su finansijski instrumenti kao to su fondovi, subvencije, poreske olakice, zajmovi, finansiranje tree strane, ugovaranje energetskih karakteristika, garancije ugovora o utedama energije, eksternalizacija energije i drugi ugovori s tim u vezi, koje na raspolaganje na trite stavljaju javna ili privatna tijela kako bi djelomino ili potpuno pokrila poetni troak projekta za sprovoenje mjera poboljanja energetske efikasnosti, 17. Finansiranje tree strane je ugovorni sporazum koji obuhvata treu stranu osim snabdijevaa/dobavljaa energijom i korisnika mjere poboljanja energetske efikasnosti koja osigurava kapital za tu mjeru i zaraunava korisniku naknadu jednaku dijelu uteda energije postignutih kao rezultat mjere poboljanja energetske efikasnosti. Ta trea strana moe ili ne mora biti drutvo za energetske usluge (ESCO); 18. Fond je Fond za zatitu okolia Federacije Bosne i Hercegovine osnovan Zakonom o Fondu za zatitu okolia Federacije Bosne i Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, broj: 33/03), koji finansijski podrava projekte poboljanja energetske efikasnosti, 19. Indikativni ciljevi za utedu energije su planirane utede u finalnoj potronji energije u FBiH izraene kako u apsolutnom iznosu u GWh ili ekvivalentnim jedinicama, tako i u procentu finalne prosjene potronje energije. 20. Indikatori potronje energije su iskazane ili izraunate vrijednosti koje pokazuju potronju energije u zavisnosti od specifinosti konstrukcije i predstavljaju mjeru energetske efikasnosti, 21. Isporuilac aparata za domainstvo je proizvoa, njegov ovlateni predstavnik, uvoznik ili drugo pravno ili fiziko lice koje aparate za domainstvo stavlja na trite, 22. Krajnji korisnik je fiziko ili pravno lice koji kupuje energiju za sopstvenu potronju, 23. Pravno lice ovlateno za obavljanje energetskog pregleda je pravno lice koje ispunjava uslove navedene ovim zakonom i ovlateno od strane Federalnog ministarstva prostornog ureanja za obavljanje energetskih pregleda. 24. Malim operatorom distributivnog sistema ili malim snabdjevaem smatra se pravno lice koje na godinjem nivou distribuira ili prodaje manje od energije

ekvivalentne 75 GWh ili zapoljava manje od 10 lica ili iji godinji prihod ne prelazi 4.000.000,00 KM. 25. Mehanizmi energetske efikasnosti su opti instrumenti za ostvarivanje podrke, okvira ili podsticaja kojima se obezbjeuju mjere energetske efikasnosti 26. Ministar se odnosi na federalnog ministra energije, rudarstva i industrije, 27. Ministarstvo se odnosi na Federalno ministarstvo energije, rudarstva i industrije, 28. Mjere energetske efikasnosti su radnje i aktivnosti kojima se na provjerljiv, mjerljiv i procjenljiv nain postie poboljanje energetske efikasnosti, 29. Operator distributivnog sistema je pravno lice odgovorno za pogon, upravljanje, odravanje, izgradnju i razvoj elektrodistributivne mree, ili distributivne mree prirodnog gasa ili distributivne mree za prenos toplotne energije za daljinsko grijanje i/ili hlaenje i prikljuenje novih kupaca i proizvoaa, 30. Osnovna potronja energije je normalna potronja energije sa normalnim trokovima energije, te se koristi kao osnova za poreenje pri odreivanju buduih uteda energije, 31. Osnovne vrijednosti su vrijednosti koje se koriste za odreivanje osnovne potronje energije i slue kao polazni parametar za poreenje energetskih karakteristika zgrada, kao i za odreivanje mogunosti za smanjenje potronje energije, 32. Poboljanje energetske efikasnosti je poveanje efikasnog koritenja energije u krajnjoj potronji, to je rezultat tehniko-tehnolokih promjena, promjena u upravljanju i / ili u ponaanju potroaa energije 33. Potroa sa obavezom upravljanja energijom je obaveznik u javnom sektoru zgrada, javna rasvjeta i drugi potroai energije kada imaju status korisnika sredstava Fonda, 34. Snabdjeva energijom je energetski subjekt koji se bavi kupovinom i nabavkom, isporukom i prodajom energije krajnjim korisnicima, 35. Ugovor o energetskoj efikasnosti je ugovor o pruanju energetskih usluga zakljuen izmeu korisnika i uglavnom ESCO-a po kome se sprovoenje mjera plaa prema ugovorenom stepenu poboljanja energetske efikasnosti, 36. Upravljanje energijom je praenje i analiziranje potronje energije, provoenje energetskih pregleda, energetska certifikacija zgrada, provoenje mjera energetske efikasnosti, uspostavljanje i voenje informacionog sistema za energetsku efikasnost 37. Uteda energije je smanjenje potronje energije utvreno mjerenjem ili procjenom potronje prije i poslije primjene mjera za poboljanje energetske efikasnosti, uz usklaivanje sa vanjskim uslovima koji utiu na potronju energije; 38. Veliki potroa energije je krajnji kupac energije ija ukupna godinja potronja energije prelazi propisane granine vrijednosti potronje energije, 39. Znaajna obnova oznaava rekonstrukciju, renoviranje ili adaptaciju zgrade kada su ukupni trokovi, koji se odnose na omota zgrade ili tehnik e sisteme zgrade, vei od 25% vrijednosti zgrade, ne raunajui vrijednost zemljita na kojem se zgrada nalazi. II. OBAVEZUJUI CILJEVI lan 4. Obavezujui ciljevi (1) Poboljanje energetske efikasnosti u Bosni i Hercegovini, kao i nacionalni ciljevi u pogledu ostvarivanja uteda u potronji energije u Bosni i Hercegovini, u periodu do 2020. godine, utvruju se Nacionalnim akcionim planom energetske efikasnosti Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: NEEAP). (2) Sastavni dio NEEAP-a je Akcioni plan za energetsku efikasnost u Federaciji Bosne i Hercegovine (EEAPF) kojim se, u okviru nacionalnog cilja u pogledu ostvarivanja uteda u

potronji energije, iskazuju obavezujui ciljevi Federacije Bosne i Hercegovine u ostvarivanju uteda u potronji energije. III. NADLENOST ZA PROVOENJE POLITIKE ENERGETSKE EFIKASNOSTI lan 5. Agencija za energetsku efikasnost (1) Agencija za energetsku efikasnost (u daljem tekstu:Agencija) je neprofitna organizacija, sa svojstvom pravnog lica, za obavljanje strunih poslova na unapreenju uslova i mjera za za racionalnu upotrebu i tednju energije i energenata, kao i poboljanje energetske efikasnosti u svim sektorima potronje energije. (2) Agencija se registruje u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima u Federaciji Bosne i Hercegovine koji reguliu ovu oblast. (3) Agencija uspostavlja i odrava informacioni sistem energetske efikasnosti. (4) Vlada Federacije Bosne i Hercegovine e, na prijedlog Ministarstva, posebnim propisom uspostaviti i urediti pitanja vezana za nadlenost, statusna pitanja i organizaciju Agencije. lan 6. Do uspostavljanja Agencije za energetsku efikasnost poslove koji e obezbjediti postizanje indikativnih ciljeva koritenjem mjera za poboljanje energetske efikasnosti u oblasti: potronje energije, graenja, saobraaja, komunalnih usluga, tehnikih zahtijeva za proizvode i zatite okolia obavljae Federalno ministarstvo, energije, rudarstva i industrije, Federalno ministarstvo prostornog ureenja, Federalno ministarstvo okolia i turizma i Federalno ministarstvo prometa i komunikacija, svako u okviru svoje nadlenosti. lan 7. Ministarstvo (1) Ministarstvo provodi politiku poboljanja energetske efikasnosti. (2) U saradnji sa resornim ministarstvima, Ministarstvo priprema i Vladi dostavlja usaglaen prijedlog podzakonskih akata koje, u skladu sa zakonom donosi Vlada. (3) U pogledu provoenja politike poboljanja energetske efikasnosti Ministarstvo koordinira druge organe uprave, ustanove, javna preduzea i zainteresovane strane. (4) Ministarstvo uestvuje u pripremi propisa neophodih za usklaivanje zakonodavstva Federacije Bosne i Hercegovine sa propisima o energetskoj efikasnosti koji su na snazi u Energetskoj zajednici. lan 8. Kanton Vlada kantona, ili od nje zadueni organ uprave, u sprovoenju ovog zakona osim obaveza iz lana 9. ovog zakona, prua strunu pomo jedinicama lokalne samouprave na izradi programa poboljanja energetske efikasnosti radi njihovog usklaivanja sa EEAPF-om

lan 9. Jedinica lokalne samouprave Jedinica lokalne samouprave: a) upravlja energijom u zgradama, odnosno objektima koje koriste za obavljanje djelatnosti organi lokalne samouprave, javne slube i javna preduzea iji je osniva lokalna samouprava; b) informie graane o mogunostima poboljanja energetske efikasnosti, zna aju i efektima primjene mjera energetske efikasnosti; c) utvruje podsticajne mjere za poboljanje energetske efikasnosti na svom podruju i d) uspostavlja i vodi informacioni sistem potronje energije u objektima iz alineje a. ovog lana.

IV. STRATEKI DOKUMENTI ENERGETSKE EFIKASNOSTI lan 10. Strategija energetske efikasnosti (1) Strategija energetske efikasnosti (u daljem tekstu:Strategija) je sastavni dio energetske strategije Federacije. (2) Strategija se sastoji od : a) Politike za provoenje energetske efikasnosti; b) Stratekog plana za implementaciju ciljeva energetske efikasnosti koji sadri: 1) indikativne ciljeve za utedu energije; 2) smjernice za postizanje indikativnih ciljeva, c) Akcionog plana koji definie implementaciju stratekog plana (3) Ministarstvo izrauje, Vlada Federacije Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: Vlada) predlae, a Parlament Federacije Bosne i Hercegovine donosi Strategiju. (4) Strategija se usvaja za period od najmanje deset godina. (5) Politika i strateki plan se donose za period od najmanje deset godine, razmatraju se najmanje svake dvije godine i aururaju po potrebi, a izmjene i dopune istih se vre po proceduri iz stava (3) ovog lana. (6) Strategija utvruje nivo i nain obezbjeenja finasijskih sredstava potrebnih za ispunjenje indikativnih ciljeva za utedu energije. lan 11. Akcioni plan Energetske efikasnosti (1) Akcioni plan za energetsku efikasnost u Federaciji Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: EEAPF) pripremljen u saradnji sa Federalnim ministarstvom prostornog ureenja, Federalnim ministarstvom ololia i turizma i Federalnim ministarstvom prometa i komunikacija, na prijedlog Ministarstva donosi Vlada. (2) EEAPF je usklaen sa Strategijom i sadri: a) indikativne ciljeve za utedu energije za period od tri godine; b) mjere energetske efikasnosti za ostvarivanje indikativnih ciljeva za utedu energije c) vremenski okvir za sprovoenje mera za postizanje indikativnih ciljeva;

d) procjenu rezultata napretka u ostvarivanju ciljeva iz prethodnog EEAPF-a (osim za prvi EEAPF) neposredno prije donoenja novog i e) procjenu finansijskih i drugih sredstava potrebnih za sprovoenje EEAP-a,, izvore i nain njihovog obezbjeivanja. (3) Ministarstvo e pratiti provoenje EEAPF-a i podnijeti izvetaj o njegovoj realizaciji na usvajanje Vladi najkasnije do 30. aprila u tekuoj godini, za prethodnu godinu. (4) Izmjene i dopune EEAPF-a vre se po proceduri iz stava (1) ovog lana. lan 12. Indikativni ciljevi za utedu energije (1) Indikativni ciljevi za utedu energije izraunavaju se na osnovu raspoloivih podataka za poslednjih pet godina. (2) Metodologiju za izraunavanje indikativnih ciljeva za utedu energije utvruje Ministarstvo. (3) Metodologija iz stava (2) ovog lana usklauje se sa metodologijom koja se primjenju je u Evropskoj uniji. lan 13. Operativni plan za poboljanje energetske efikasnosti u federalnim institucijama (1) Operativni plan za poboljanje energetske efikasnosti u federalnim institucijama uprave obuhvata: a) Mjere koje treba sprovesti u institucijama javne uprave; b) Dinamiku sprovoenja mjera i c) Sredstva neophodna za realizaciju mjera, izvori i nain njihovog obezbjeivanja. (2) Operativni plan is stava (1) ovog lana mora biti usklaen sa EEAPF-om i donosi se na period od tri godine. (3) Na osnovu prijedloga operativnih planova javnih institucija dostavljenih od odgovornih lica javnih institucija, Ministarstvo predlae, a Vlada donosi trogodinji operativni plan is stava (1) ovog lana. (4) Finansiranje za sprovoenje Operativnog plana vri se iz budeta Federacije Bosne i Hercegovine, Fonda i drugih izvora finansiranja. (5) Odgovorno lice institucije javne uprave Vladi i Ministarstvu dostavlja izvjetaj o sprovoenju operativnog plana najmanje jednom godinje. lan 14. Kantonalni planovi energetske efikasnosti (1) Svaki kanton e, u roku od est mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, donijeti Plan energetske efikasnosti na svom podruju. (2) Plan iz stava (1) ovog lana mora biti usaglaen sa Strategijom iz lana 10. ovog zakona i EEAPF-om. (3) Trogodinji plan iz stava (1) ovog lana, pripremljen u saradnji sa organima lokalne samouprave, ekonomskim udruenjima i udruenjima za zatitu okolia te drugim zainteresovanim licima, donosi vlada kantona. (4) Sastavni dio plana iz stava (1) ovog lana su planovi za unapreenje energetske efikasnosti javnih institucija ustanovljenih na nivou kantona.

(5) Planovi za unapreenje energetske efikasnosti u jedinicama lokalne samouprave urediti e se kantonalnim propisom. (6) Usvojeni plan iz stava (1) ovog lana Vlada kantona dostavlja Ministarstvu radi procjene njegove usaglaenosti sa EEAPF-om. lan 15. Programi poboljanja energetske efikasnosti jedinica lokalne samouprave (1) Na osnovu kantonalnih planova, jedinice lokalne samouprave donose optinske i/ili gradske programe poboljanja energetske efikasnosti u roku od est mjeseci od dana usvajanja kantonalnog plana. (2) Program iz stava (1) ovog lana se donosi za tri godine i obuhvata: a) Prijedlog mjera za ostvarenje indikativnih ciljeva za utedu energije u potronji na teritoriji jedinice lokalne samouprave, ukljuujui: 1) planove adaptacije i odravanje objekata, koje koristi jedinica lokalne samouprave, njene administrativne slube, javna preduzea iji je osniva jedinica lokalne samouprave; 2) planove za poboljanje komunalnih usluga (javno osvetljenje, snabdijevanje vodom, upravljanje otpadom i sl.) i transporta; 3) specifine mjere u zgradama zatienim kao kulturno nasljee i druge sline vrste objekata i 4) druge mjere koje treba sprovesti na teritoriji jedinice lokalne samouprave. b) vremenski okvir za sprovoenje mera za postizanje indikativnih ciljeva i c) procjenu finansijskih i drugih sredstava potrebnih za sprovoenje programa iz stava (1) ovog lana, izvore i nain njihovog obezbjeivanja. (3) Finansiranje za sprovoenje programa iz stava (1) ovog lana vri se iz budeta jedinice lokalne samouprave, Fonda i drugih izvora finansiranja. (4) Jedinica lokalne samouprave, program iz stava (1) ovog lana, dostavlja vladi kantona radi procjene njegove usaglaenosti sa planom iz lana 14. ovog zakona. lan 16. Program poboljanja energetske efikasnosti velikog potroaa (1) Veliki potroa donosi program poboljanja energetske efikasnosti za period od tri godine. (2) Program iz stava (1) ovog lana sadri detaljnu analizu velikog potroaa po strukturi potronje, karakteristikama potronje, procjenu stanja energetske efikasnosti, indikativne ciljeve za utedu energije, mjere za unapreenje energetske efikasnosti, izvore sredstava i druge potrebne podatke. (3) Veliki potroa je duan da program iz stava (1) ovog lana dostavi Ministarstvu radi provjere usklaenosti sa usvojenim planovima na kantonalnom nivou i EEAPF-om. (4) Veliki potroa energije najkasnije do 15.decembra tekue godine za narednu godinu dostavlja Ministarstvu izvetaj o sprovoenju programa koji sadri analizu ciljeva postignutih u prethodnoj godini, (5) Veliki potroa je obavezan da sprovodi mjere poboljanja energetske efikasnosti i da: a) uspostavi adekvatnu organizacionu strukturu za upravljanje energijom i odredi lice odgovorno za upravljanje energijom;

b) obezbijedi sprovoenje energetskih pregleda i primjenu ekonomski isplativih mjera energetske efikasnosti; c) obezbijedi evidenciju praenja potronje energije, odnosno uspostavi odgovarajui informacioni sistem u objektima. (6) Granina vrijednost energije za odreivanje statusa velikog potroaa, sadraj programa za poboljanje energetske efikasnosti iz stava (2) ovog lana i izvjetaja o sprovoenju programa iz stava (4) ovog lana utvruje se propisom Ministarstva. lan 17. Distributer energenata, operator distributivnog sistema i snabdijeva energijom (1) Distributer energenata, operator distributivnog sistema i snabdijeva energijom podnosi izvetaj o radu Ministarstvu jednom godinje. (2) Izvjetaj iz stava 1. ovog lana obuhvata: a) pregled energije i energenata, prema strukturi krajnjih potroaa, kategoriji i vrsti potronje; b) geografsku lokaciju njihovih krajnjih korisnika; c) procjenu stanja energetske efikasnosti; d) prijedloge za mjere poboljanja energetske efikasnosti, i e) druge podatke, koji mogu da budu relevantni za energetsku efikasnost Obrazac izvjetaja iz stava (1) ovog lana priprema Ministarstvo. (3) Subjekti iz stava (1) ovog lana duni su obavljati poslove iz svoje nadlenosti na nain da ne ometaju isporuku energetskih usluga i drugih mjera poboljanja energetske efikasnosti, ili da ne ometaju razvoj trita energetskih usluga i drugih mjera poboljanja energetske efikasnosti. (4) Subjekti iz stava (1) ovog lana duni su sami, ili angaovanjem drugih subjekata, omoguiti: a) energetske usluge po konkurentnim cijenama; b) energetske preglede, sprovedene na nezavisan nain, po konkurentnim cijenama c) doprinose Fondu i drugim mehanizmima finansiranja energetske efikasnosti o emu e Vlada donijeti poseban propis. lan 18. Obaveze operatora distributivnog sistema i snabdjevaa energijom (1) Operator distributivnog sistema i snabdjeva elektrinom ili toplotnom energijom, odnosno prirodnim gasom duni su da krajnjem kupcu obezbijede ureaje za mjerenje potronje energije kojima se utvruju podaci o stvarnoj potronji i vremenu potronje energije. (2) Obraun stvarne potronje energije vri se na bazi aktuelne potronje i u skladu sa ugovorom o isporuci energije zakljuenim sa krajnjim kupcem. (3) Snabdjeva elektrinom ili toplotnom energijom, odnosno prirodnim gasom duan je da krajnjem kupcu u raunu iskae podatke o: a) tekuim trokovima za potroenu energiju; b) cijeni i stvarnoj potronji energije; c) potronji energije u odnosu na potroenu energiju u istom periodu prethodne godine, po mogunosti u grafikom obliku; d) potronji energije u odnosu na prosjenu potronju energije iste korisnike grupe i

e) nainu dobijanja informacija o raspoloivim mjerama energetske efikasnosti, kao i o opremi i ureajima kojima se postie vei stepen energetske efikasnosti.

V. MJERE ENERGETSKE EFIKASNOSTI

lan 19. Obaveze javnog sektora (1) Organi javne uprave, organizacije, regulatorna tijela, javne ustanove, agencije, jedinice lokalne samouprave i javna preduzea su duna da vre upravljanje energijom u prostorijama u kojima posluju. (2) Upravljanje energijom obuhvata obuku i edukaciju svojih zaposlenih, kao i uspostavljanje i sprovoenje kriterijuma energetske efikasnosti u postupcima nabavke dobara i usluga. (3) U svrhu ispunjenja svojih obaveza, subjekti u javnom sektoru e: a) periodino, a najmanje jednom godinje analizirati potronju energije; b) provoditi energetski pregled/audit, u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima koji reguliu ovu oblast i obezbijediti dobijanje Certifikata o energetskoj efikasnosti objekata u funkciji javnog sektora; c) usvojiti program efikasnosti krajnjeg koritenja energije; d) implementirati mjere programa energetske efikasnosti; e) provoditi, odravati i razvijati sistem informacija o energetskoj efikasnosti, a posebno sistem kontrole nad potronjom energije; f) dostavljati najmanje jednom godinje Ministarstvu i Fondu podatke o ukupno utroenoj energiji u skladu sa pravilima koja se tiu informacionog sistema energetske efikasnosti. (4) Odredbe stavova (1) i (2) e primenjivati i veliki potroai u vrenju svojih djelatnost, kao i svi energetski potroai kada koriste sredstva za energetsku efikasnost dobijena od Fonda, u skladu sa uslovima propisanim od strane Fonda. lan 20. Dostavljanje podataka o godinjoj potronji energije (1) Jedinice lokalne samouprave i veliki potroai dostavljaju nadlenim ministarstvima i Fondu podatke o godinjoj potronji energije u zgradama i izgraenim objektima koje koriste, sa opisom faktora koji utiu na nivo potronje, ne kasnije od 1. marta tekue godine za prethodnu godinu. (2) Podaci iz stava (1) ovog lana, obuhvataju: a) ukupnu potronju energije po energentima; b) ukupnu potronju energije po tipu zgrade u okviru javnog sektora (zgrade organa uprave; obrazovanje, kultura, drugo); c) korisne povrine objekta; d) broj zaposlenih, i e) ukupne trokove za energiju, po energentima za svaki tip zgrade. (3) Nadlena ministarstva i Fond e podatke iz st. (1) i (2) ovog lana uvrstiti u informacioni sistem iz lana 46. stav (1) ovog zakona.

10

lan 21. Obnovljivi izvori energije (1) Upotreba obnovljivih izvora energije za proizvodnju elektrine ili toplotne energije smatra se mjerom energetske efikasnosti u smislu ovog zakona ako: a) se elektrina energije proizvedena iz OIE i EK koristi u zgradi u kojoj je delimino ili potpuno proizvedena, i b) specifini obnovljivi izvor energije nije ve obuhvaen poticajnim mjerama ili ako elektrina energija proizvedena iz tog obnovljivog izvora energije nije namijenjena za prodaju. (2) Fizika i pravna lica, koje koriste obnovljive izvore energije iz stava (1) ovog lana, mogu da koriste mjere stimulacije namijenjene za projekte energetske efikasnosti. lan 22. Javne nabavke dobara i usluga (1) U skladu sa propisima koji reguliu oblast javnih nabavki, korisnici sredstava budeta Federacije ili budeta kantona ili jedinica lokalne samouprave e, pri odluivanju o izboru dobavljaa u postupku javne nabavke, energetsku efikasnost robe i usluga ocjenjivati zajedno sa ostalim kriterijima i prioritet e biti dat, pod jednakim uslovima, za nabavku opreme i usluga koje omoguavaju vei stepen energetske efikasnosti. (2) Kod raspisivanja tendera za javnu nabavku zgrade ili dijela zgrade za potrebe subjekta javnog sektora, kriterij koji definie eneregetsku efikasnost zgrade ili dijela zgrade ne moe biti bodovan ispod nivoa od 20 posto od ukupnog broja bodova. (3) Pri kupovini ili zakupu zgrade ili dijela zgrade, subjekt javnog sektora e, u sluaju jednakog nivoa ispunjenosti kriterija iz stava (2) ovog lana ovog zakona, prednost dati objektima koji imaju vii nivo energetske efikasnosti, dokumentovan certifikatom iz lana 31. ovog zakona. lan 23. Obaveze vlasnika zgrade (1) Pri prodaji ili iznajmljivanju zgrade ili dijela zgrade indikator energetske karakteristike zgrade ili dijela zgrade mora biti naveden u oglasu o prodaji ili iznajmljivanju. (2) Odredba is stava (1) ovog lana ne odnosi se na zgrade i objekte sa liste iz lana 26. stav (2) ovog zakona. (3) Prije prenosa prava vlasnitva nad zgradom, sa prodavca na kupca, ili prije stupanja na snagu ugovora o zakupu zgrade ili dijela zgrade, prodavac, odnosno zakupodavac je duan da kupcu odnosno zakupoprimcu predoi na uvid certifikat iz lana 31. ovog zakona lan 24. Obaveze investitora Uz zahtev za izdavanjem dozvole za upotrebu novog objekta, investitor je duan priloiti certifikat iz lana 31. ovog zakona.

11

VI. ENERGETSKI PREGLED I CERTIFICIRANJE

lan 25. Energetske efikasnost i karakteristike zgrada (1) Energetske karakteristike zgrada utvruju se na osnovu stvarnog ili procijenjenog iznosa energije koja se troi u zavisnosti od vrste i namjene objekta, to ukljuuje grijanje, pripremu tople vode, hlaenje, ventilaciju i osvjetljenje. (2) Koliina energije iz stava (1) ovog lana, mora biti izraena kroz indikatore koji se obraunavaju uzimajui u obzir zadanu unutranju temperaturu objekta, toplotnu izolaciju ovojnice zgrade, performanse tehnikih sistema zgrade, dizajn i lokaciju objekta, klimatske uslove, uticaj susjednih objekata, sopstvenu proizvodnju energije i sve ostale faktore koji utiu na potronju energije. (3) Pravilnik o minimalnim zahtjevima za energetskim karakteristikama zgrada donosi federalni ministar prostornog ureenja. (4) Pravilnik iz stava (3) ovog lana sadri metodologiju utvrivanja zahtijeva za energetskim karakteristikama zgrada u zavisnosti od vrste i namjene objekta, karakteristika toplotne izolacije zgrade, potronje energije za obezbjeenje tople vode i drugih zahtjeva u pogledu energetske efikasnosti. (5) Metodologija iz stava (4) ovog lana usklauje se sa metodologijom koja se primjenjuje u Evropskoj uniji. (6) Revizija zahtjeva za energetskim karakteristikama zgrada vri se najmanje jednom u periodu od pet godina i mora uzeti u obzir tehniki progres u graevinskom sektoru. lan 26. Nove zgrade (1) Svaki projekat za izgradnju nove zgrade, znaajna obnova postojee zgrade mora biti u skladu sa zahtjevima za energetskim karateristikama zgrada, u skladu sa ovim zakonom. (2) Federalni ministar prostornog ureenja utvruje listu zgrada i objekata na koje se ne odnose obaveze iz stava (1) ovog lana. (3) Prilikom podnoenja zahtjeva za izdavanje urbanistike saglasnosti za individualne objekte, zgrade ili grupe zgrada, investitor mora priloiti analizu upotrebe alternativnih sistema snabdijevanja energijom. (4) Analiza iz stava (3) ovog lana uzima u razmatranje najmanje: a) decentralizovani sistem snabdijevanja baziran na obnovljivim izvorima energije, b) kogeneraciju, c) daljinsko ili blok grijanje ili hlaenje, posebno gdje je to bazirano na potpunom ili djeliminom koritenju obnovljivih izvora energije i d) toplotne pumpe. (5) Dokumentacija, na kojoj je analiza iz stava (3) ovog lana zasnovana, mora biti dostupna u svrhu verifikacije.

12

lan 27. Energetski pregled (1) Energetski pregled svih krajnjih potroaa, ukljuujui mala domainstva, komercijalne potroae i male i srednje industrijske potroae, vri se iskljuivo na osnovu pravila struke, objektivno i potpuno nezavisno. (2) Propis o energetskim pregledima iz stava (1) ovog lana donosi Ministar. (3) Organi uprave, jedinice lokalne samouprave, javna preduzea, javne ustanove i druge organizacije koje vre javna ovlatenja, koji koriste zgrade ili dijelove zgrade koje imaju ukupnu korisnu povrinu podova veu od 500 m2 i koje su frekventno posjeene, moraju ugovoriti energetski pregled najkasnije godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona. (4) Odgovorna lica za zgrade ili dijelove zgrada iz stava (3) ovog lana, e omoguiti energetske preglede zgrada, te pravnim licima ovlatenim za vrenje pregleda, obezbijediti dostupnim sve raspoloive podatke i tehniku dokumentaciju o zgradi koja se pregleda. (5) Energetski pregled se sastoji od: a) prikupljanje podataka, b) mjerenja krajnje potronje energije u zgradi, c) procjene energetske efikasnosti i d) identifikovanja mjera za utedu energije (6) Energetski pregled zgrada ili dijelova zgrade mora biti izvren prema vrsti i namjeni objekta. (7) Pravilnik o energetskom certiciranju zgrada, kojim se odreuju vrste i namjena zgrada na kojima se moraju obaviti energetski pregledi, postupak i rokove za obavljanje energetskih pregleda donosi federalni ministar prostornog ureenja. (8) Korisnik zgrada ili dijelova zgrada, iz stava (3) ovog lana, koji je ugovorio energetski pregled dostavlja izvjetaj iz stava (4) lana 30. ovog zakona nadlenom ministarstvu u roku od trideset dana od dana izvrenog pregleda. (9) Vlada, na prijedlog federalnog ministra prostornog ureenja, Odlukom propisuje najvii iznos naknade za usluge energetskog pregleda. (10) Propis o postupku za izraun optimalnih trokova minimalnih zahtijeva za energetskim karakteristikama zgrada propisuje federalni ministar prostornog ureenja. lan 28. Uslovi za obavljanje energetskog pregleda (1) Energetski pregled mogu da obavljaju samo pravna lica ovlatena za obavljanje energetskog pregleda u skladu sa ovim zakonom. (2) Vlada, na usaglaeni prijedlog Ministarstva i Federalnog ministarstva za prostorno ureenje, Uredbom propisuje: a) uslove i procedure potrebne za izdavanje i obnavljanje ovlatenja b) uslove za davanje ovlatenja licima za provoenje energetskih pregleda objekata i, c) davanje, produavanje, vaenje i izmjene ovlatenja za provoenje energetskih pregleda objekata, d) dokumentaciju za davanje, produavanje i izmjenu ovlatenja za provoenje energetskih pregleda objekata, e) postupanje i izuzee ovlatenih lica za provoenje energetskih pregleda objekata, f) nadzor nad obavljanjem poslova ovlatenih lica, oduzimanje ovlatenja,

13

g) registar lica ovlatenih za provoenje energetskih pregleda objekata, h) uslove za davanje ovlatenja za provoenje Programa obuke za lica koja provode energetske preglede (u daljnjem tekstu: Program obuke), i) registar Nosioca Programa obuke, j) nadzor nad radom Nosioca Programa obuke i oduzimanje ovlatenja (3) Ovlatenje za obavljanje energetskog pregleda, na zahtijev pravnog lica, potpisuje federalni ministar prostornog ureenja. (4) Ovlatenje iz stava (3) ovog lana izdaje se na period od etiri godine, a nakon isteka ovog roka moe biti obnovljeno u skladu Uredbom iz stava (2). (5) Za obavljanje energetskog pregleda pravna lica moraju: a) imati sjedite u FBiH i biti registrovana za: projektovanje, arhitektonske i ininjerske djelatnosti i tehniko savjetovanje, struni nadzor izgradnje objekata i instalacija, ili druge profesionalne delatnosti u oblasti graevinarstvo i energetike, b) imati najmanje tri struno kvalifikovana lica u stalnom radnom odnosu na puno radno vrijeme sa VII stepenom strune spreme ili visoko obrazovanje drugog ciklusa Bolonjskog sistema studiranja, iz oblasti arhitekture ili graevinarstva, mainstva i elektrotehnike. (6) Federalni ministar prostornog ureenja e oduzeti ovlatenje za obavljanje energetskih pregleda ako: a) ovlateno lice obavlja energetske preglede u suprotnosti sa ovim zakonom, b) ovlateno lice ne ispunjava obaveze iz ovog zakona, c) ovlateno lice prestane da ispunjava propisane uslove za dobijanje ovlatenja d) takvu preporuku da Struna komisija iz lana 37. ovog zakona (7) Federalno ministarstvo prostornog ureenja vodi javni registar pravnih lica ovlatenih za obavljanje energetskih pregleda u vidu elektronske baze podataka, kao i registar uspjeno obuenih struno kvalifikovanih lica koja provode energetske preglede. (8) Pravno lice ovlateno za vrenje energetskih pregleda sloenih tehnikih sistema, u skladu sa posebnim propisom, moe da sprovodi redovne energetske preglede sistema centralnog grijanja kao i sistema za klimatizaciju zgrade. (9) Propis iz stava (8) ovog lana donosi Ministarstvo. lan 29. Program obuke (1) Program obuke za lica koja provode energetske preglede donosi, obezbjeuje i organizuje Federalno ministarstvo prostornog ureenja u saradnji sa Ministarstvom. (2) Struno kvalifikovana lica, zaposlena u pravnom licu koje je ovlateno za obavljenje energetskih pregleda, moraju: a) Imati zavren VII stepen spreme ili visoko obrazovanje drugog ciklusa Bolonjskog sistema studiranja, b) imati najmanje tri godina radnog iskustva u projektovanju, strunom nadzoru izgradnje objekata i instalacija, odravanju objekata i instalacija, provoenju energetskih pregleda objekata, ispitivanju funkcionisanja instalacija i utroka energije, pruanju energetskih usluga ili u drugim strunim poslovima u oblasti energetike i sl; c) imati uvjerenje o uspjeno zavrenom programu osposobljavanja za provoenje energetskog pregleda.

14

lan 30. Dunosti lica ovlatenih za obavljanje energetskih pregleda (1) Pravna lica ovlatena za obavljanje energetskih pregleda obavljaju energetske preglede nezavisno i objektivno, u skladu sa ovim zakonom, podzakonskim aktima, tehnikim propisima i pravilima struke. (2) Pravna lica iz stava (1) ovog lana duna su da vode evidenciju o izvrenim pregledima i uvaju prateu dokumentaciju najmanje deset godina. (3) Pravna lica iz stava (1) ovog lana duna su da odgovore na zahtev klijenta koji zahtijeva pregled u skladu sa odredbama ovog zakona. (4) Nakon obavljenog energetskog pregleda, pravno lice sainjava izvetaj, koji sadri: a) podatke o potronji energije sa indikatorima potronje objekta; b) podatke o usklaivanju karakteristika zgrada sa tehnikim propisima o energetskoj efikasnosti zgrada i drugih propisa o energetskoj efikasnosti; c) procjenu energetske efikasnosti i indikatora na osnovu kojih je napravljena procjena; d) prijedlog mjera za smanjenje potronje energije i poboljanje energetske efikasnosti sa procjenom utede energije i nainom za ostvarivanjem uteda; e) procjenu isplativosti mjera poboljanja energetske efikasnosti, i f) prijedlog upravljanja energijom za poboljanje energetske efikasnosti. (5) Pravna lica ovlatena za obavljanje energetskih pregleda nee izvriti energetski pregled za klijenta: a) koji u tom pravnom licu ima finansijski interes, ukljuujui, ali ne ograniavajui se na dionice, b) za koga je uestvovao u izradi dijela plana, pripremi projekta, profesionalnom nadzoru izgradnje, izgradnji ili odravanju objekta za koji je zatraen energetski pregled, c) koji je lan nadzornog odbora ili uprave, upravnog odbora, predstavnik, punomonik ili zaposlenik, ili d) kome je brani drug i/ili srodnik do etvrtog stepena srodstva, lan nadzornog odbora ili uprave, Upravnog odbora, predstavnik, punomonik ili zaposlenik. (6) Godinji izvjetaj o izvrenim pregledima pravna lica iz stava (1) ovog lana dostavljaju nadlenom ministarstvu. (7) Izvjetaj iz stava (6) ovog lana obavezno sadri opis stanja i miljenje o mjerama koje se trebaju preduzeti da bi se poboljala energetska efikasnost pregledanih objekta. (8) Struno kvalifikovanim licima iz stava (2) lana 29. ovog zakona nee biti dozvoljeno da vre pregled za klijenta: a) za koga su uestvovali u izradi dijela plana, pripremi projekta, reviziji projekta, izgradnji ili nadzoru, ili odravanju zgrade za koju se vri energetski pregled, ili b) ako im je klijent brani drug ili srodnik do etvrtog stepena srodstva. lan 31. Certifikati o energetskoj efikasnosti zgrada (1) Na osnovu izvjetaja iz stava (4) lana 30. ovog zakona, federalni ministar prostornog ureenja izdaje potvrdu o energetskoj efikasnosti zgrade ili dijela zgrade (u daljem tekstu: Certifikat). (2) Certifikat iz stava (1) ovog lana, izmeu ostalog, sadri: a) energetske karakteristike zgrade; b) referentne vrednosti, i

15

c) preporuke koje su tehniki izvodljive za izgradnju, isplative i utiu na poboljanje energetskih karakteristika zgrade. (3) Certifikat iz stava (1) ovog lana se izdaje na period do deset godina. (4) Registar izdatih certifikata vodi Federalno ministarstvo prostornog ureenja. (5) Federalni ministar prostornog ureenja Pravilnikom iz stava (7) lana 26. ovog zakona, utvruje: a) metodologiju certifikacije zgrada ukljuujui definisanje vrste zgrada na koje se Certifikat odnosi, b) nain utvrivanja energetske klasifikacije zgrade, c) formu i sadraj Certifikata o energetskoj efikasnosti zgrade, d) sadraj i nain voenja registra o izdatim Certifikatima iz stava (1) ovog lana, e) izgled i sadraj tabele o osnovnim energetskim karakteristikama zgrada iz lana 32. ovog zakona lan 32. Podaci o energetskim karakteristikama zgrada Lice iz stava (1) lana 19. ovog zakona duno je da na zgradama koje koristi za obavljanje djelatnosti na vidnom mjestu postavi tabelu koja sadri osnovne podatke iz Certifikata o energetskim karakteristikama zgrade. lan 33. Eko-dizajn proizvoda Proizvodi koji koriste energiju mogu biti izloeni na tritu samo ako ispunjavaju uslove propisane za takav proizvod, ukoliko je njihova usaglaenost sa zahtjevima potvrena u propisanoj proceduri i ako su oznaeni u skladu sa propisima koji se donose za tu vrstu proizvoda. lan 34. Pregled sistema za grijanje (1) Vlasnik zgrade ili posebnog dijela zgrade sa ugraenim sistemom centralnog grijanja na bazi tenih, gasovitih ili vrstih goriva, nominalne snage vie od 20 kW mora obezbijediti redovan pregled sistema za grijanje. (1) Pregled iz stava (1) ovog lana vrie se u skladu sa ovim zakonom i propisom koji donosi Ministar. (2) Propis iz stava (2) ovog lana obavezno sadri: a) formu i sadraj zahtjeva za provoenjem redovnih pregleda, b) vremenske intervale za redovne preglede zavisno od tehnikih karakteristika sistema c) procedure za obavljanje redovnih pregleda d) formu i sadraj izvjetaja o redovnom pregledu e) odgovornosti uesnika u pregledu f) kaznene odredbe (3) Izvjetaj o redovnom pregledu se sainjava nakon izvrenog pregleda sistema za grijanje i sadri: a) rezultate pregleda b) preporuke za poboljanje finansijske isplativosti rada sistema za grijanje.

16

(4) Preporuka iz alineje b) stava (4) ovog lana moe biti zasnovana na najboljim raspoloivim tehnikama ili na dobrim iskustvima iz slinih situacija na kojima je postignut visok nivo performansi sistema za centralno grijanje u skladu sa propisima. (5) Izvjetaj o redovnom pregledu se uruuje vlasniku ili upravitelju zgrade. lan 35. Pregled sistema za klimatizaciju (1) Vlasnik zgrade ili posebnog dijela zgrade sa ugraenim sistemom za klimatizaciju nominalne snage 12 kW ili vie mora obezbijediti redovan pregled ureaja. (2) Pregled iz stava 1. ovog lana vri se u skladu sa ovim zakonom i propisom koji donosi Ministar. (3) Propis iz stava (2) ovog lana obavezno sadri: a) formu i sadraj zahtjeva za provoenjem redovnih pregleda, b) vremenske intervale za redovne preglede zavisno od tehnikih karakteristika sistema c) procedure za obavljanje redovnih pregleda d) formu i sadraj izvjetaja o redovnom pregledu e) odgovornosti uesnika u pregledu f) kaznene odredbe (4) Izvjetaj o redovnom pregledu se sainjava nakon izvrenog pregleda sistema za klimatizaciju i sadri: a) rezultate pregleda b) preporuke za poboljanje finansijske isplativosti rada sistema za klimatizaciju. (5) Preporuka iz alineje b) stava (4) ovog lana moe biti zasnovana na najboljim raspoloivim tehnikama ili na dobrim iskustvima iz slinih situacija na kojima je postignut visok nivo performansi sistema za centralno grijanje u skladu sa propisima. (6) Izvjetaj o redovnom pregledu se uruuje vlasniku ili upravitelju zgrade. lan 36. Nezavisni sistem kontrole (1) Kontrolu provoenja postupka energetskih pregleda iz l. 27., 34. i 35. ovog zakona, i izdavanja izvjetaja iz lana 30. stav (4) ovog zakona provodi Struna komisija. (2) Struna komisija e provoditi kontrolu na osnovu sluajne selekcije, u najmanjem omjeru od 5% od svih godinje izdatih izvjetaja iz lana 30. stava (4) ovog zakona. (3) Tokom kontrole Struna komisija e provjeriti vrijednost svih koritenih ulaznih podataka te izvriti provjeru krajnjeg rezultata pregleda, te uvidom na licu mjesta i svrsihodn ost preporuka datih izvjetajem iz stava (4) lana 30. ovog zakona. (4) Ukoliko Struna komisija kontrolom utvrdi povrede postupaka odreenih pravilnikom iz lana 27. stav (7) ovog zakona, dat e preporuku federalnom ministru prostornog ureenja da pravnom licu ovlatenom za obavljanje energetskih pregleda oduzme ovlatenje za obavljanje energetskih pregleda. lan 37. Struna komisija (1) Strunu komisiju iz lana 36. ovog zakona osniva, i njegove lanove rjeenjem imenuje, federalni ministar prostornog ureenja.

17

(2)Struna komisija se sastoji od etiri lana koji se imenuju iz reda eksperata, visoke strune spreme, koji imaju relevantno iskustvo u kreiranju, pripremi ili primjeni pravila struke ili tehnike regulative iz podruja energetske efikasnosti. lanovi strune k omisije ne mogu biti dravni slubenici. (3)lanovima Strune komisije pripada naknada za rad koja se finansira iz sredstava pravnog lica ovlatenog za obavljanje energetskih pregleda iji rad je predmet kontrole. Imenovanje, nain rada i naknada za rad lanova Strune komisije propisuje se pravilnikom iz lana 27. stav (7) ovog zakona.

VII. ENERGETSKE USLUGE lan 38. (1) Subjekti iz lana 17. ovog zakona e samostalno nuditi i vriti energetske usluge, energetske preglede i primjenu mjera poboljanja energetske efikasnosti u skladu sa odredbom lana 17. stav (4) ovog zakona. (2) Subjekti iz lana 17. ovog zakona e se suzdrati od svakog ponaanja koje e ometati ili ugroziti vrenje energetskih usluga, energetskih pregleda ili primjenu mjera poboljanja energetske efikasnosti. lan 39. Obaveze dobavljaa i distributera aparata za domainstvo (1) Dobavljai i/ili distributeri aparata za domainstvo koji koriste energiju duni su da obezbijede tehniku dokumentaciju aparata za domainstvo na svim slubenim jezicima Bosne i Hercegovine u kojem se navodi koliina energije koja se troi upotrebom aparata u uobiajenim radnim uslovima. (2) Dobavljai i/ili distributeri aparata za domainstvo duni su da u promet stavljaju samo aparate koji imaju etiketu sa podacima o energetskoj efikasnosti proizvoda. (3) Oznaka energetske efikasnosti aparata mora biti vidno istaknuta i fiksirana na aparatu u objektu u kojem se aparat prodaje, te vidljiva u oglasu kojim se aparat reklamira. (4) Ministar, posebnim propisom, definie izgled i sadraj oznaka energetske efikasnosti u zavisnosti od vrste, kategorije, karakteristika i minimalnih zahtjeva za energetsku efikasnost aparata za domainstvo. lan 40. Organizovanje energetske usluge (1) Operator distributivnog sistema i Snabdijeva energijom, izuzev malih operatera distributivnog sistema i/ili malih snabdjevaa, duni su da ponude i promoviu energetske usluge po konkurentnim cijenama . (2) Operator distributivnog sistema i Snabdijeva energijom koji su u sastavu vertikalno i / ili horizontalno integrisanih energetskih subjekata, mogu da organizuju aktivnosti pruanja energetskih usluga u okviru integrisanog energetskog subjekta, pod uslovom razdvajanja rauna za ove djelatnosti ili angaovanjem nezavisnog vrioca energetskih usluga. (3) Ponuda za obavljanje energetskih usluga sadri podatke o indikatorima energetske efikasnosti, mjerama energetske efikasnosti, vriocu energetskih usluga, cijenama, mehanizmima finansiranja, modelu ugovora i druge informacije.

18

(4) Operator distributivnog sistema i Snabdijeva energijom duni su da podstiu primjenu mjera energetske efikasnosti objavljivanjem informacije o ponudi za obavljanje energetskih usluga na vlastitoj internetskoj stranici i/ili u medijima. lan 41. Ugovori o energetskom efektu (1) Ugovor o energetskom efektu se sainjava u pisanoj formi i, pored ostalih odredbi koje mogu biti primjenljive, sadri sljedee: a) nazive ugovornih strana (ukljuujui i trea lica, ako uestvuju u finansiranju); b) podatke o osnovnoj potronji energije u zgradi; c) procjenu energetske efikasnosti; d) garantovane utede energije i procedure za definisanje tednje; e) nain finansiranja ulaganja u mjere poboljanja energetske efikasnosti; f) nain plaanja energetske usluge, i g) druga prava i obaveze ugovornih strana. (2) Sredstva za pruanje energetskih usluga obezbjeuje: distributer energenata, operator distributivnog sistema, mali snabdjeva i/ili vlasnik objekta, u cjelosti ili djelimino, iz svojih vlastitih izvora ili kroz finansiranje tree strane putem drutva za energetske usluge (ESCO). (3) Vrijednost investicije u primjeni mjera energetske efikasnosti se otplauje od utede energije realizovane u odnosu na osnovnu potronje energije u zgradi. (4) ESCO u pruanju energetskih usluga preuzima, u cijelosti ili djelimino, finansijski, tehniki i komercijalni rizik u primjeni mjera energetske efikasnosti. (5) Nacrt modela ugovora, posebnim propisom, donosi Ministar. lan 42. Obezbjeenje individualnih ureaja za mjerenje potronje energije (1) Operator distributivnog sistema i Snabdjeva energijom duni su da krajnjim potroaima obezbijede ponudu za instaliranje individualnih ureaja za mjerenje potronje energije po konkurentnim cijenama, za svaki dio zgrade koja predstavlja nezavisnu cjelinu, a koji e krajnjim korisnicima pruiti tane podatke o trenutnoj i ukupnoj potronji energije i vremenu koritenja, gdje god je to tehniki izvodljivo i finansijski opravdano u odnosu na mogue utede energije. (2) Operator distributivnog sistema i Snabdjeva energijom, duni su da obezbijede krajnjim kupcima ponudu, po konkurentnim cijenama, za instaliranje individualnih ureaja za mjerenje potronje energije, posebno u sluaju kada ureaj za mjerenje potronje energije mora da bude zamijenjen, ili kada se vri rekonstrukcija zgrade, ili rekonstrukcija prikljuka na mreu Snabdjevaa, osim ako je to tehniki neizvodljivo ili finansijski neisplativo u odnosu na procijenjene utede na dui vremenski period. (3) Operator distributivnog sistema i Snabdjeva energijom duni su da za nove objekte svakom krajnjem kupcu obezbijede individualni ureaj za mjerenje potronje energije. (4) Operator distributivnog sistema i/ili Snabdjeva energijom, moraju da obezbijede da se, ukoliko je to tehniki izvodljivo, obraun potronje energije zasniva na stvarnoj potronji energije. Ova informacija treba da sadri podatke o: a) integralnim trokovima za potroenu elektrinu energiju, b) trenutne cijene i stvarnu potronju energije,

19

c) poreenje sadanje energetske potronje kupca sa potronjom u istom periodu prethodne godine, po mogunosti u grafikoj formi, d) gdje god je to mogue i korisno, poreenje potronje energije sa prosjenom ili standardnom potronjom korisnika energije u istoj kategoriji, e) kontakt informacije za krajnjeg potroaa o organizacijama koje se bave energetskim uslugama i koje mogu pruiti informacije o eventualnim mjerama za poboljanje energetske efikasnosti. (5) Obraun na bazi stvarne potronje energije, vri se u redovnim intervalima kako bi se omoguilo korisnicima da efikasno prate i koriguju svoju stvarnu potronju energije, a najvei interval obrauna ne treba biti vei od mjesec dana. (6) Obraun mora biti prikazan na jasan i razumljiv nain u, ili uz, ispostavljeni raun. (7) Snabdjevai energijom krajnjih kupaca moraju najmanje jednom godinje uz raune, ili na drugi primjeren nain, informisati kupce o uticaju naina potronje energije na ivotnu sredinu i odrivi razvoj, te na pogodan nain obrazovati i usmjeravati kupce da racionalno i efikasno koriste energiju.

VIII. FINANSIRANJE POBOLJANJA ENERGETSKE EFIKASNOSTI lan 43. Ekonomski podsticaji (1) Provedbeni propis o podsticajnim mjerama, nainu njihove raspodjele i definisanju kriterija za podsticanje energetske efikasnosti donosi Vlada na prijedlog Ministarstva. (2) Poticajne mjere mogu da koriste lica koja primjenjuju tehnologije i proizvode koji promoviu energetsku efikasnost. lan 44. Finansiranje (1) Podsticaj kantonima i jedinicama lokalne samouprave za poboljanje energetske efikasnosti moe biti ostvaren iz budeta Federacije Bosne i Hercegovine, samo u sluaju kada se poduzimaju aktivnosti koje su u skladu sa Akcionim planom energetske efikasnosti iz lana 11. ovog zakona. (2) Kantoni i jedinice lokalne samouprave mogu samostalno finansirati pojedine aktivnosti pod uslovom da te aktivnosti nisu u suprotnosti sa Akcionim planom iz lana 11. ovog zakona. lan 45. Dobrovoljni sporazumi (1) Dobrovoljni sporazumi imaju za cilj da podstaknu smanjenje potronje energije kroz: a) pruanje energetskih usluga i / ili preduzimanja mjera energetske efikasnosti od strane Operatora ditributivnog sistema i Snabdijevaa energentima; b) procjenu energetske efikasnosti i / ili preduzimanja odgovarajuih mjera od strane krajnjih korisnika. (2) Dobrovoljni sporazumi se mogu sklapati izmeu nadlenih ministarstava FBiH i: a) vlasnika objekata, sa izuzetkom zgrada koje su vlasnitvo Federacije Bosne i Hercegovine, kantona i jedinica lokalne samouprave;

20

b) distributera energijom, operatora distributivnog sistema i malih operatera distributivnog sistema. (3) Dobrovoljni sporazumi sadre: a) aktivnost od strane lica iz stava (2) ovog lana kojim ispunjavaju zahtjeve iz stava (1) ovog lana; b) obaveze nadlenih ministarstava FBiH; c) mehanizam za praenje implementacije; d) metodologiju procjene ostvarenih uteda energije; e) postupak za izmjenu ili dopunu ovih mjera, kada mjere nisu postigle oekivane utede ili postoje prepreke za njihovo ostvarivanje; f) druge neophodne.odredbe (4) Ministar donosi poseban propis kojim utvruje nacrt ugovora koji e biti dostupan javnosti prije primjene. (5) Nadlena ministarstva FBiH uestvuju u sporazumima kada se: c) obezbjeuje pruanje pomoi za finansiranje i sprovoenje procjena za energetsku efikasnost; d) obezbjeuje organizacija obuke za lica koja uestvuju u promovisanju energetske efikasnosti u zgradama. (6) Nadlena ministarstava FBiH vre monitoring provedbe sporazuma kako bi se osigurali efekti ekvivalenti jednom ili vie uslova iz stava (4) lana 17. ovog zakona.

IX. UPRAVLJANJE INFORMACIJAMA lan 46. Informacioni sistem Federacije Bosne i Hercegovine (1) S ciljem obezbjeenja najveeg nivoa dostupnosti informacija, u skladu sa ovim zakonom nadlena ministarstva FBiH, kantoni i jedinice lokalne samouprave uspostavljaju i vode informacioni sistem energetske efikasnosti. (2) Podaci o mehanizmima za energetsku efikasnost, finansijski i pravni okviri usvojeni sa ciljem postizanja indikativnih ciljeva za utedu energije moraju biti javno objavljeni i proslijeeni relevantnim uesnicima na tritu. (3) Podaci iz stava (2) ovog lana obuhvataju: a) Strategiju energetske efikasnosti iz lana 10. ovog zakona; b) Implementaciju aktivnosti i mjera predvienih Akcionim planom i iz lana 11. ovog zakona; c) Indikativne ciljeve iz lana 12. ovog zakona; d) Izvjetaj o realizaciji EEAPF iz stav (3) lana 11. ovog zakona ukljuujui i izvetaj o finansijskim sredstvima za njihovo sprovoenje; e) Planove i izvjetaje u skladu sa lanovima 13.;14.,15. i 16.ovog zakona f) Podatke o ostvarenoj utedi energije; g) Podatke o Energetskoj efikasnosti po sektorima; h) Izvetaj iz lana 17. ovog zakona; i) Izvjetaj iz lana 20. ovog zakona; j) Javni registar u skladu sa lanom 28. stav (7) ovog zakona; k) Izvjetaj iz lana 30. ovog zakona l) Dobre prakse u sektoru energetske efikasnosti, i, m) Sve druge relevantne informacije u skladu sa ovim zakonom i podzakonskim aktima. (4) Informacije prikupljene u skladu sa stavom (3) ovog lana, sadravaju sljedee:

21

a) sprovedene aktivnosti i mjere za postizanje pojedinanih indikativnih ciljeva; b) realizovane projekte za postizanje indikativnih individualnih ciljeva koje finansira Fond; c) stvarnu prodaju energije za krajnjeg korisnika u prethodnoj kalendarskoj godini; d) odnos koliine industrijske proizvodnje i/ili usluga i energije koja se koristi u procesu; e) energetske indikatore zgrada, u skladu sa lanom 27. ovog zakona; f) energetske indikatore tehnikih sistema u zgradama i objektima u skladu sa l. 34. i 35. ovog zakona; g) informacije o ostalim aktivnostima u vezi sa primjenom ovog zakona i podzakonskih akata. lan 47. Osoba koja prua informacije (1) Informacije u skladu sa lanom 46. ovog zakona obezbjeuju se od: a) distributera, operatora distributivnog sistema i malih snabdjevaa; b) velikih potroaa c) vlasnika objekata; d) vlasnika sistema za centralno grijanje i sistema za klimatizaciju; e) resornih ministarstava, kantona, jedinica lokalne samouprave, f) Fonda; g) vrilaca energetskih usluga. (2) Informacije koje se zahtjevaju lanom 46. ovog zakona e se dostaviti Ministarstvu najkasnije do 1. marta za prethodnu kalendarsku godinu. lan 48. Sadraj, struktura i nain upravljanja informacijama Ministar e posebnim propisom odrediti sadraj, strukturu i nain prikupljanja i pruanja informacija .

X. UPRAVNI NADZOR I INSPEKCIJA lan 49. Nadzor Upravni nadzor obuhvata nadzor nad primjenom odredbi ovog zakona i drugih propisa, nadzor nad obavljanjem poslova odreenih ovim Zakonom, nadzor nad zakonitou upravnih i drugih akata koje donose nadleni organi kao i nadzor nad njihovim postupanjem obavlja Ministarstvo i Federalno ministarstvo za prostorno ureenje, svako u okviru svojih nadlenosti, u skladu sa ovlatenjima propisanim ovim Zakonom, Zakonom o organizaciji organa uprave ("Slubene novine Federacije BiH", broj: 35/05) i Zakonom o upravnom postupku u Federaciji BiH ("Slubene novine Federacije BiH", broj: 2/98 i 48/99). Ovo ne iskljuuje i saradnju sa drugim nadlenim organima i organizacijama.

lan 50. Inspekcija (1) Inspekcijski nadzor nad sprovoenjem odredbi ovog zakona vri Trino-turistika i Tehnika inspekcija Federalne uprave za inspekcijske poslove, u skladu sa Zakonom o

22

inspekcijama u Federaciji Bosne i Hercegovine ("Slubene novine Federacije BiH", broj: 69/05). (2) Prilikom vrenja inspekcije, inspektor ima pravo na slobodan pristup: a) prostoru nad kojim se vri inspekcija; b) bilo kojem dokumentu od znaaja za predmet inspekcije. (3) Lice odgovorno za prostor nad kojim se vri inspekcija e uloiti svaki razuman napor da olaka poslove vrenja inspekcije, a posebno e: a) obezbijediti nesmetan pristup inspektoru u sve prostorije u svako doba; b) imenovati predstavnika koji e direktno pomoi inspektoru, c) podnijeti sve relevantne dokumente neophodne za pregled, i, generalno, d) izvriti svaku razumnu radnju da olaka rad inspekcije. Ni u jednom trenutku, prije, za vrijeme ili poslije inspekcijskog pregleda, lice zadueno za pomo inspektoru nee ni na koji nain ometati vrenje inspekcijskog pregleda. (4) Inspektor e nakon izvrenog inspekcijskog pregleda pripremiti izvjetaj sa nalazim a inspekcije sa svim relevantnim podacima i dokumentima. Izvjetaj e biti poslat licu nadlenom za pregledani prostor u roku od 14 dana od dana vrenja inspekcije. Odgovorna osoba e u roku od 14 dana od dana prijema izvjetaja dostaviti prigovor na nalaz uz dostavljanje dokaza u prilog svojih tvrdnji. Inspektor e u roku od 14 dana od dana prijema prigovora ispitati prigovor i dostaviti konani izvjetaj odgovornom licu. (5) Na osnovu izvjetaja, Inspektor za energetsku efikasnost moe: a) izdati instrukciju o tome kako treba da se postupa; b) izrei mjere i preduzeti aktivnosti u skladu sa zakonom.

XI. KAZNENE ODREDBE lan 51. Javni sektor Novanom kaznom od 1.000 KM do 3.000 KM kaznie se za prekraj odgovorno lice u javnom organu, kada se utvrdi da javni organ ne sprovodi mjere energetske efikasnosti iz lana 19. ovog zakona. lan 52. Veliki potroai (1) Novanom kaznom od 5.000 KM 15.000 KM kaznie se veliki potroa za prekraj, ako: a) ne donese program poboljanja energetske efikasnosti u skladu sa lanom 16. stav (1) ovog zakona; b) ne dostavi godinji program poboljanja energetske efikasnosti i izvjetaj u skladu sa lanom 16. st. (3) i (4) ovog zakona; c) ne dostavi podatke o godinjoj potronji energije u skladu sa lanom 20. ovog zakona. (2) Novanom kaznom od 1.000 KM do 3.000 KM kaznie se odgovorno lice velikih potroaa za bilo koji prekraj iz stava (1) ovog lana. lan 53. Operator distributivnog sistema

23

(1) Novanom kaznom od od 5.000 KM 15.000 KM kaznie se operater distributivnog sistema za prekraj, ako: a) ne organizuje ponudu energetskih usluga za krajnje potroae na osnovu lana 17. stav (4) ovog zakona; b) ne ohrabri primjenu mjera energetske efikasnosti objavljivanjem informacije o ponudi energetskih usluga na nain propisan u lanu 42. stav (4) ovog zakona; (2) Novanom kaznom od 1.000 KM do 3.000 KM kaznie se odgovorno lice operatera distributivnog sistema za bilo koji prekraj iz stava (1) ovog lana. lan 54. Snabdijevai energijom (1) Novanom kaznom od 5.000 KM 15.000 KM kaznie se snabdijeva energijom za prekraj, ako: a) ne dostavi Izvjetaj, kako je navedeno u lanu 17. stav (1) ovog zakona; b) ne organizuje ponudu energetskih usluga za krajnje kupce, u skladu sa lanom 17. stav (4) ovog zakona; c) ne ohrabre primjenu mjera energetske efikasnosti objavljivanjem informacije o ponudi energetskih usluga na nain propisan u lanu 40. stav (4) ovog zakona; d) ne prui krajnjem kupcu informacije na jasan i razumljiv nain, u skladu sa odredbama iz lana 42. stav (4) ovog zakona, (2) Novanom kaznom od 1.000 KM do 3.000 KM kaznie se odgovorno lice dobavljaa za bilo koji prekraj iz stava (1) ovog lana. lan 55. Ovlateno pravno lice (1) Novanom kaznom od 5.000 KM do 15.000 KM kaznie se pravno lice ovlateno za obavljanje energetskih pregleda za prekraj, ako: a) ne vodi evidenciju o izvrenim energetskim pregledima, ne vodi dokumentaciju o energetskim pregledima za najmanje deset godina i ne dostavi jednom godinje izvjetaj, kako je definisano u lanu 30. stav (6) ovog zakona; b) ne odgovori na zahtev klijenta, kako je definisano u lanu 30. stav (3) ovog zakona; c) obavlja energetski pregled za klijenta suprotno odredbi lana 30. stav (5) ovog zakona; d) struno kvalifikovano lice, zaposleno u pravnom licu, obavlja energetski pregled za klijenta suprotno odredbi lana 30. stav (8) ovog zakona. (2) Pravnom licu koje je poinilo bilo koji prekraj iz stava (1) ovog lana e se povui ovlatenje za vrenje energetskih pregleda u skladu sa lanom 28. stav (6) ovog zakona. (3) Pravno lice ije odobrenje je povueno, moi e da podnese novi zahtjev za izdavanje ovlatenja za vrenje energetskog pregleda u roku ne kraem od tri godine nakon izdavanja akta kojim je proglaeno odgovornim za prekraj iz prethodnog stava. lan 56. Isporuilac i distributer aparata za domainstvo (1) Novanom kaznom od 3.000 KM do 7.000 KM kaznie se isporuilac ili distributer aparata za domainstvo za prekraj ako ne obezbijedi informacije o aparatu za domainstvo ili stavlja netane informacije na oznakama energetske efikasnosti iz lana 39. ovog zakona;

24

(2) Novanom kaznom od 1.000 KM do 3.000 KM kaznie se odgovorno lice isporuioca ili distributera aparata za domainstvo za prekraj iz stava (1) ovog lana.

XII. ZAVRNE ODREDBE lan 57. Podzakonski akti (1) Slijedei podzakonski akti neophodni za sprovoenje ovog zakona donijee se u roku od est mjeseci od njegovog stupanja na snagu: Metologija iz lana 12. stav (2) Propis iz lana 16. stav (6) Obrazac iz lana 17. stav (2) Listu iz lana 26. stav (2) Metologiju iz lana 26. stav (5) Propis iz lana 27. stav (2) Pravilnik iz lana 27. stav (7) Odluka iz lana 27. stav (9) Uredba iz lana 28. stav (2) Propis iz lana 28. stav (9) Program obuke iz lana 29. stav (1) Propis iz lana 31. stav (5) Propis iz lana 34. stav (2) Propis iz lana 35. stav (2) Propis iz lana 39. stav (4) Propis iz lana 41. stav (5) Propis iz lana 45. stav (4) Propis iz lana 48.

(2) Propis iz lana 27. stav (10) ovog zakona donijee se u roku od est mjeseci od objave Komparativnog metodolokog okvira, definisanog lanom 5. Direktive 2010/31/EU, u Slubenom glasniku Evropske unije. lan 58. Odgoda poetka primjene odredbe Odredbe lana 39. stav (2) ovog zakona primjenju se est mjeseci nakon stupanja na snagu propisa iz lana 39. stav (4) ovog zakona.

lan 59. Stupanje na snagu Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u ''Slubenim novinama Federacije BiH.

25

OBRAZLOENJE NACRTA ZAKONA O ENERGETSKOJ EFIKASNOSTI U FEDERACIJI BOSNE I HERCEGOVINE I USTAVNI OSNOV Ustavni osnov za donoenje novog Zakona o energetskoj efikasnosti sadran je odredbi III.1.taka f.), koji je izmjnjen amandmanima VIII, LXXXIX i CVI Ustava Federacije Bosne i Hercegovine prema kojoj je propisana iskljuiva nadlenosti Federacije u utvrivanju energetske politike, ukljuujui raspodjelu izmeu kantona, te osiguranje i odravanje potrebne infrastrukture. II USKLAENOST SA ZAKONODAVSTVOM EVROPSKE UNIJE Ovaj zakon je djelimino usklaen sa Direktivom 2006/32/EZ Evropskog parlamenta i Vijea od 05.aprila 2006. godine koja se odnosi na energetsku efikasnost u krajnjoj potronji i energetske usluge, kao i sa Direktiva 2010/31/EZ Evropskog parlamenta i Vijea od 19.maj 2010. godine koja se odnosi na energetske karakteristike zgrada Direktiva 2010/30/EU Evropskog parlamenta i Vijea od 19.maja 2010. godine o indikaciji za oznaavanje i standardne informacije o potronji energije proizvoda i drugih resursa od strane energetskih proizvoda. Nakon donoenja podzakonskih propisa predvienih prednacrtom zakona, smatramo da e se izvriti jedan od zadataka zakona, a to je preuzimanje svih odredbi gore nabrojanih direktiva u zakonodavstvo FBiH.

III RAZLOZI ZA DONOENJE NOVOG ZAKONA I NJEGOVA PRIMJENA

Zakonom o energetskoj efikasnosti ureuju se: energetska efikasnost kao djelatnost od opteg interesa u krajnjoj potronji, donoenje i sprovoenje planova za unapreenje energetske efikasnosti, mjere za poboljanje energetske efikasnosti ukljuujui energetske usluge i energetske preglede, obaveze javnog sektora, obaveze velikih potroaa, prava potroaa u pogledu primjene mjera energetske efikasnosti, nain finansiranja poboljanja energetske efikasnosti i druga pitanja od znaaja za energetsku efikasnost. Svrha ovog zakona je da se ostvare ciljevi odrivog energetskog razvoja: smanjenje negativnih uticaja na ivotnu sredinu, poveanje sigurnosti snabdijevanja energijom, zadovoljenje energetskih potreba potroaa i ispunjenje meunarodnih obaveza koje je preuzela Bosna i Hercegovina u pogledu smanjenja emisija gasova staklene bate, primjenom mjera energetske efikasnosti u krajnjoj potronji. Ovaj zakon se ne primjenjuje na energetsku efikasnost u instalacijama za proizvodnju, prenos, distribuciju i transformaciju energije. Ovaj tekst prednacrta nije uvaio miljenje Ureda za zakonodavstvo i usklaenost sa propisima evropske unije, dostavljen predlagau aktom br: 03-07-02/1-17-378/12 od 25.04.2012.g., u dijelu kako slijedi: - Primjedba 5. koja trai tano navoenje nadlenosti, ovlatenja i odgovornosti, rukovodnu strukturu, obaveze i rok formiranja Agencije. Razlozi za neuvrtavanje ove primjedbe lee u injenici da predlaga ovog teksta smatra da je za poslove unapreenja uslova i mjera za za racionalnu upotrebu i 26

tednju energije i energenata, kao i poboljanje energetske efikasnosti u svim sektorima potronje energije, za prostor cijele Bosne i Hercegovine, adekvatna samo jedna organizacija, kako sa aspekta obaveza prema evropskim integracijama tako i sa aspekta racionalnosti, odnosno, obezbijeenja finasijskih sredstava za rad. Meutim, trenutne politike i ekonomske prilike ne idu u prilog ovakvom nainu organizovanja, te je predlaga, uzimajui u obzir trenutno stanje odluio zakonom predvidjeti Agenciju, a odgoditi njeno formiranje do trenutka kad uslovi za to budu adekvatni, te e se njene stvarne nadlenosti, ovlatenja i odgovornosti, rukovodna struktura i obaveze definisati vladinim aktom predvienim u lanu 5. stav (4) zakona. - Primjedba br 9. koja trai da se pojasni na koji nain e se vriti finansiranje programa za poboljanje energetske efikasnosti. Ove primjedbe nije uvrena, jer je predvieno da lokalna samouprava koristi bilo koji od, lanom 27. Zakona o Fondu za zatitu okolia FBiH, nabrojanih oblika finansiranja ali i zbog injenice da e Vlada donijeti poseban propis kojim e definisati nain prikupljanja sredstava u Fond i mehanizme finansiranja energetske efikasnosti predvien lanom 17. stav (4) alineja c) zakona. Tekst Zakona o energetskoj efikasnosti podijeljen je u 12 (dvanaest) poglavlja: I OPTE ODREDBE (lanovi 1.- 3.) lanom 1. i 2. Zakona o energetskoj efikasnosti propisano je ta se ureuje ovim zakonom i koji se ciljevi ele ostvariti, a to je navedeno u razlozima za donoenjem ovog zakona.. lanom 3. propisane su definicije koje se primjenjuju u ovom zakonu, a ima ih ukupno 40 (etrdeset). II OBAVEZUJUI CILJEVI (lan 4.) lanom 4. Obavezujui cilj poboljanja energetske efikasnosti u Bosni i Hercegovini, kao i nacionalni ciljevi u pogledu ostvarivanja uteda u potronji energije u BiH, u periodu do 2020. godine, utvruju se Nacionalnim akcionim planom energetske efikasnosti BiH (u daljem tekstu: NEEAP). Sastavni dio NEEAP-a je Akcioni plan za energetsku efikasnost u Federaciji Bosne i Hercegovine (EEAPF) kojim se, u okviru nacionalnog cilja u pogledu ostvarivanja uteda u potronji energije, iskazuju obavezujui ciljevi Federacije Bosne i Hercegovine u ostvarivanju uteda u potronji energije. III NADLENOST ZA PROVOENJE POLITIKE ENERGETSKE EFIKASNOSTI (lanovi 5.- 9.) lanom 5. formira se Agencija za energetsku efikasnost (u daljem tekstu:Agencija), koja je neprofitna organizacija, sa svojstvom pravnog lica, za obavljanje strunih poslova na unapreenju uslova i mjera za racionalnu upotrebu i tednju energije i energenata, kao i poboljanje energetske efikasnosti u svim sektorima potronje energije. lanom 6. propisano je da e, do uspostavljanja Agencije za energetsku efikasnost, poslove koji e obezbjediti postizanje indikativnih ciljeva koritenjem mjera za poboljanje energetske efikasnosti u oblasti: potronje energije, graenja, saobraaja, komunalnih usluga, tehnikih zahtijeva za proizvode i zatite okolia obavljati resorna ministarstva, svako u okviru svoje nadlenosti.

27

lanom 7. utvena je nadlenost Ministarstva za provoenje politike poboljanja energetske efikasnosti. lanom 8. utvrena je nadlenost Kantona za provoenje politike poboljanja energetske efikasnosti, te pruanje strune pomoi jedinicama lokalne samouprave na izradi programa poboljanja energetske efikasnosti radi njihovog usklaivanja sa EEAPF-om lanom 9. utvrena je nadlenost jedinica lokalne samouprave da a) upravljaju energijom u zgradama, odnosno objektima koje koriste za obavljanje djelatnosti organi lokalne samouprave, javne slube i javna preduzea iji je osniva lokalna samouprava; b) informiu graane o mogunostima poboljanja energetske efikasnosti, znaaju i efektima primjene mjera energetske efikasnosti; c) utvruju podsticajne mjere za poboljanje energetske efikasnosti na svom podruju i d) uspostavljaju i vode informacioni sistem potronje energije u objektima iz alineje a. ovog lana. IV STRATEKI DOKUMENTI ENERGETSKE EFIKASNOSTI (lanovi 10.- 18.) lanom 10. propisano je da je Strategija energetske efikasnosti sastavni dio energetske strategije Federacije, i da se sastoji od a. Politike za provoenje energetske efikasnosti; b. Stratekog plana za implementaciju ciljeva energetske efikasnosti koji sadri: 1. indikativne ciljeve za utedu energije; 2. smjernice za postizanje indikativnih ciljeva, c. Akcionog plana koji definie implementaciju stratekog plana - da Ministarstvo izrauje, Vlada Federacije BiH predlae, a Parlament Federacije BiH donosi Strategiju. - da se Strategija usvaja za period od najmanje deset godina. lanom 11. definisan je Akcioni plan za energetsku efikasnost u Federaciji Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: EEAPF), te utvreno da se priprema u saradnji sa Federalnim ministarstvom prostornog ureenja, Federalnim ministarstvom ololia i turizma i Federalnim ministarstvom prometa i komunikacija, na prijedlog Ministarstva donosi Vlada. EEAPF je usklaen sa Strategijom i sadri: f) indikativne ciljeve za utedu energije za period od tri godine; g) mjere energetske efikasnosti za ostvarivanje indikativnih ciljeva za utedu energije h) vremenski okvir za sprovoenje mera za postizanje indikativnih ciljeva; i) procjenu rezultata napretka u ostvarivanju ciljeva iz prethodnog EEAPF-a (osim za prvi EEAPF) neposredno prije donoenja novog i j) procjenu finansijskih i drugih sredstava potrebnih za sprovoenje EEAP -a,, izvore i nain njihovog obezbjeivanja. Ministarstvo e pratiti provoenje EEAPF-a i podnijeti izvetaj o njegovoj realizaciji na usvajanje Vladi najkasnije do 30. aprila u tekuoj godini, za prethodnu godinu. Izmjene i dopune EEAPF-a vre se po proceduri iz stava (1) ovog lana. lanom 12. su utvreni Indikativni ciljevi za utedu energije, nain izraunjavanja i metodologija za izraunjavanje lanom 13. propisano je ta obuhvata operativni plan, nain donoenja, finansiranje. lanom 14. utvrena je obaveza kantona da u roku od est mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donesu Plan energetske efikasnosti na svom

28

podruju, te utvrena obaveza da Plan mora biti usaglaen sa Strategijom i EEAPFom. lanom 15. utvrena je obaveza jedinica lokalne samouprave da u roku od est mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donesu Plan energetske efikasnosti na svom podruju, te utvrena obaveza da Plan mora biti usaglaen sa Strat egijom i EEAPF-om. lanom 16. utvrena je obaveza Velikih potroa na donoenju programa poboljanja energetske efikasnosti za period od tri godine, propisan je sadraj programa, te obaveza Velikih potroaa da sprovode mjere poboljanja energetske efikasnosti, kao i da se: a) uspostavi adekvatna organizaciona struktura za upravljanje energijom i odredi lice odgovorno za upravljanje energijom; b) obezbijedi sprovoenje energetskih pregleda i primjena ekonomski isplativih mjera energetske efikasnosti; c) obezbijedi evidencija praenja potronje energije, odnosno uspostavi odgovarajui informacioni sistem u objektima. lanom 17. propisana je obaveza Distributera energenata, operatora distributivnog sistema i snabdijeva energijom da podnose izvetaj o radu Ministarst vu jednom godinje, kao i da Izvjetaj iz prethodnog stava obuhvata: f) pregled energije i energenata, prema strukturi krajnjih potroaa, kategoriji i vrsti potronje; g) geografsku lokaciju njihovih krajnjih korisnika; h) procjenu stanja energetske efikasnosti; i) prijedloge za mjere poboljanja energetske efikasnosti, i j) druge podatke, koji mogu da budu relevantni za energetsku efikasnost lanom 18. propisana je obaveza operatora distributivnog sistema i snabdjevaa energijom da krajnjem kupcu obezbijede ureaje za mjerenje potronje energije kojima se utvruju podaci o stvarnoj potronji i vremenu potronje energije, te utvrena obaveza da se obraun stvarne potronje energije vri na bazi aktuelne potronje i u skladu sa ugovorom o isporuci energije zakljuenim sa krajnjim kupcem. Nadalje, utvrena je dunost Snabdjevaa elektrinom ili toplotnom energijom, odnosno prirodnim gasom da krajnjem kupcu u raunu iskae podatke o: f) tekuim trokovima za potroenu energiju; g) cijeni i stvarnoj potronji energije; h) potronji energije u odnosu na potroenu energiju u istom periodu prethodne godine, po mogunosti u grafikom obliku; i) potronji energije u odnosu na prosjenu potronju energije iste korisnike grupe i j) nainu dobijanja informacija o raspoloivim mjerama energetske efikasnosti, kao i o opremi i ureajima kojima se postie vei stepen energetske efikasnosti. V MJERE ENERGETSKE EFIKASNOSTI (lanovi 19.- 25.) lanom 19. propisano je da su Organi javne uprave, organizacije, regulatorna tijela, javne ustanove, agencije, jedinice lokalne samouprave i javna preduzea duna da vre upravljanje energijom u prostorijama u kojima posluju, - da upravljanje energijom obuhvata obuku i edukaciju svojih zaposlenih, kao i uspostavljanje i sprovoenje kriterijuma energetske efikasnosti u postupcima nabavke dobara i usluga. - te da e u svrhu ispunjenja svojih obaveza, subjekti u javnom sektoru:

29

g) periodino, a najmanje jednom godinje, analizirati potronju energije; h) provoditi energetski pregled/audit, u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima koji reguliu ovu oblast i obezbijediti dobijanje Certifikata o energetskoj efikasnosti objekata u funkciji javnog sektora; i) usvojiti program efikasnosti krajnjeg koritenja energije; j) implementirati mjere programa energetske efikasnosti; k) provoditi, odravati i razvijati sistem informacija o energetskoj efikasnosti, a posebno sistem kontrole nad potronjom energije; l) dostavljati, najmanje jednom godinje, Ministarstvu i Fondu podatke o ukupno utroenoj energiji u skladu sa pravilima koja se tiu informacionog sistema energetske efikasnosti. lanom 20. propisana je obaveza dostavljanje podataka o godinjoj potronji energije odnosno - da Jedinice lokalne samouprave i veliki potroai dostavljaju nadlenim ministarstvima i Fondu podatke o godinjoj potronji energije u zgradama i izgraenim objektima koje koriste, sa opisom faktora koji utiu na nivo potronje, ne kasnije od 1. marta tekue godine za prethodnu godinu. - da podaci iz stava 1 ovog lana, obuhvataju: Ukupnu potronju energije po energentima; Ukupnu potronju energije po tipu zgrade u okviru javnog sektora (zgrade organa uprave; obrazovanje, kultura, drugo); Korisne povrine objekta; Broj zaposlenih, i Ukupne trokove za energiju, po energentima za svaki tip zgrade. - da e Nadlena ministarstva i Fond e podatke iz stava 1. i 2. ovog lana uvrstiti u informacioni sistem iz lana 44. stav 1. ovog zakona. lanom 21. propisano je da se Upotreba obnovljivih izvora energije za proizvodnju elektrine ili toplotne energije smatra mjerom energetske efikasnosti u smislu ovog zakona ako: a) se elektrina energije proizvedena iz OIE i EK koristi u zgradi u kojoj je delimino ili potpuno proizvedena, i b) specifini obnovljivi izvor energije nije ve obuhvaen poti cajnim mjerama ili ako elektrina energija proizvedena iz tog obnovljivog izvora energije nije namijenjena za prodaju, kao i da fizika i pravna lica, koje koriste obnovljive izvore energije iz stava (1) ovog lana, mogu da koriste mjere stimulacije namijenjene za projekte energetske efikasnosti. lanom 22. propisano je da e u skladu sa propisima koji reguliu oblast javnih nabavki, korisnici sredstava budeta Federacije ili budeta kantona ili jedinica lokalne samouprave, pri odluivanju o izboru dobavljaa u postupku javne nabavke, energetsku efikasnost robe i usluga ocjenjivati zajedno sa ostalim kriterijima i prioritet e biti dati, pod jednakim uslovima, za nabavku opreme i usluga koje omoguavaju vei stepen energetske efikasnosti. lanovima 23., 24., , propisano je da je - Pri prodaji ili iznajmljivanju zgrade ili dijela zgrade indikator energetske karakteristike zgrade ili dijela zgrade mora biti naveden u oglasu o prodaji ili iznajmljivanju - vlasnik zgrade prije prenosa prava vlasnitva nad zgradom, sa prodavca na kupca, ili prije stupanja na snagu ugovora o zakupu zgrade ili dijela zgrade,

30

prodavac, odnosno zakupodavac duan da kupcu odnosno zakupoprimcu predoi na uvid Certifikat, subjekti javnog sektora pod jednakim uslovima mogu dati prednost objektima koji imaju vii nivo energetske efikasnosti dokumentovan energetskim certifikatom za dati objekat, investitor, uz zahtev za izdavanjem dozvole za upotrebu novog objekta, duan priloiti Certifikat o energetskoj efikasnosti zgrade.

VI ENERGETSKI PREGLED I CERTIFICIRANJE (lanovi 25.- 37.) lanom 25. definiu se Energetska efikasnost i karakteristike zgrada, te stvara zakonska podloga za objavu Pravilnika o minimalnim zahtjevima za energetskim karakteristikama zgrada. Takoe uvodi se i obaveza o reviziji zahtjeva za energetskim karakteristikama zgrada koja se mora vriti najmanje jednom u periodu od pet godina i mora uzeti u obzir tehniki progres u graevinskom sektoru lanom 26. propisani su uslovi za nove zgrade, odnosno da svaki projekat za izgradnju nove zgrade, znaajna obnova postojee zgrade mora biti u skladu sa zahtjevima za energetskim karateristikama zgrada, u skladu sa ovim zakonom te da prilikom podnoenja zahtjeva za izdavanje urbanistike saglasnosti za individualne objekte, zgrade ili grupe zgrada, investitor mora priloiti analizu upotrebe alternativnih sistema snabdijevanja energijom. lanom 27. propisano je da se Energetski pregled svih krajnjih potroaa, ukljuujui mala domainstva, komercijalne potroae i male i srednje industrijske potroae, vri iskljuivo na osnovu pravila struke, objektivno i potpuno nezavisno, da e odgovorna lica za zgrade ija je povrina vea od 500 m2 omoguiti energetske preglede zgrada, te da e se pravnim licima ovlatenim za vrenje pregleda, obezbijediti dostupnim sve raspoloive podatke i tehniku dokumentaciju o zgradi koja se pregleda, da se Energetski pregled sastoji od: e) prikupljanje podataka, f) mjerenja krajnje potronje energije u zgradi, g) procjene energetske efikasnosti i h) identifikovanja mjera za utedu energije lanom 28. propisani su uslovi za obavljanje energetskog pregleda, te utvreno da Energetski pregled mogu da obavljaju samo pravna lica ovlatena za obavljanj e energetskog pregleda u skladu sa ovim zakonom. Nadalje, propisano je ta Vlada, na usaglaeni prijedlog Ministarstva i Federalnog ministarstva prostornog ureenja, Uredbom propisuje, da ovlatenje za obavljanje energetskog pregleda, na zahtijev pravnog lica, potpisuje federalni ministar prostornog ureenja, da se ovlatenje izdaje na period od etiri godine, a nakon isteka ovog roka moe biti obnovljeno u skladu Uredbom, te uslovi za pravna lica da c) imaju sjedite u FBiH i budu registrovana za: projekto vanje, arhitektonske i ininjerske djelatnosti i tehniko savjetovanje, struni nadzor izgradnje objekata i instalacija, ili druge profesionalne delatnosti u oblasti graevinarstvo i energetike, d) imaju najmanje tri struno kvalifikovana lica u stalnom radnom odnosu na puno radno vrijeme i to: diplomirane ininjere arhitekture ili graevinarstva, mainstva i elektrotehnike, Ovim lanom se, takoe: - definiu uslovi pod kojima federalni ministar prostornog ureenja moe oduzeti ovlatenje za obavljanje energetskih pregleda.

31

- zaduuje Federalno ministarstvo prostornog ureenjen da vodi javni registar pravnih lica ovlatenih za obavljanje energetskih pregleda u vidu elektronske baze podataka, kao i registar uspjeno obuenih struno kvalifikovanih lica koja p rovode energetske preglede. - zaduuje Federalno ministarstvo energije, rudarastva i industrije da pripremi propis po kojem e se vriti energetski pregledi sloenih tehnikih sistema. lanom 29. propisano je da program obuke za lica koja provode energetske preglede donosi, obezbjeuje i organizuje Federalno ministarstvo prostornog ureenja u saradnji sa Ministarstvom, kao i uslovi za Struno kvalifikovana lica, zaposlena u pravnom licu koje je ovlateno za obavljenje energetskih pregleda. lanom 30. propisane su dunosti pravnih lica ovlatenih za obavljanje energetskih pregleda, a lanom 31. propisan je sadraj Certifikata o energetskoj efikasnosti zgrade i period vaenja te istim lanom zaduuje Federalno ministarstvo prostornog ureenjen da vodi javni registar izdatih Certifikata lanom 32. propisana je obaveza organa javne uprave, organizacija, regulatornih tijela, javnih ustanova, agencija, jedinica lokalne samouprave i javnih preduzea da na zgradama koje koristi za obavljanje djelatnosti, na vidnom mjestum, postave tabelu, koja sadri osnovne podatke iz Certifikata o energetskim karakteristikama zgrade. lanom 33. propisano je da proizvodi koji koriste energiju mogu biti izloeni na tritu samo ako ispunjavaju uslove propisane za takav proi zvod, ukoliko je njihova usaglaenost sa zahtjevima potvrena u propisanoj proceduri i ako su oznaeni u skladu sa propisima koji se donose za tu vrstu proizvoda. lanom 34. i 35. propisano je da Vlasnik zgrade ili posebnog dijela zgrade sa ugraenim sistemom centralnog grijanja na bazi tenih, gasovitih ili vrstih goriva, nominalne snage vie od 20 kW i vlasnik zgrade ili posebnog dijela zgrade sa ugraenim sistemom za klimatizaciju nominalne snage 12 kW ili vie, mora obezbijediti redovan pregled ureaja, u skladu sa kojim se propisima vri, i ta Izvjetaj o redovnom pregledu sadri. lanovi 36. i 37. uvode nezavisnu kontrolu provoenja postupka energetskih pregleda VII ENERGETSKE USLUGE (lanovi 38.- 42.) lanovi 38., 39 i 40. propisuju obavezu subjektima iz lana 17. ovog zakona da se suzdravaju od svakog ponaanja koje e ometati ili ugroziti vrenje energetskih usluga, energetskih pregleda ili primjenu mjera poboljanja energetske efikasnosti, kao i obaveze dobavljaa i/ili distributera aparata za domainstvo koji koriste energiju da su duni da obezbijede tehniku dokumentaciju aparata za domainstvo na svim slubenim jezicima Bosne i Hercegovine u kojem se navodi koliina energije koja se troi upotrebom aparata u uobiajenim radnim uslovima , da u promet stavljaju samo aparate koji imaju etiketu sa podacima o energetskoj efikasnosti proizvoda, da oznaka energetske efikasnosti aparata mora biti vidno istaknuta i fiksirana na aparatu u objektu u kojem se aparat prodaje, te da su operator distributivnog sistema i snabdijeva energijom, izuzev malih operatera distributivnog sistema i/ili malih snabdjevaa, duni da ponude i promoviu energetske usluge po konkurentnim cijenama . lan 41. propisuje da se Ugovor o energetskom efektu sainjava u pisanoj formi i ta, pored ostalih odredbi koje mogu biti primjenljive, treba da sadri.

32

lan 42. utvruje obavezu Operatora distributivnog sistema i Snabdjevaa energijom da krajnjim potroaima obezbijede ponudu za instaliranje individualnih ureaja za mjerenje potronje energije po konkurentnim cijenama, za svaki dio zgrade koja predstavlja nezavisnu cjelinu, a koji e krajnjim korisnicima pruiti tane podatke o trenutnoj i ukupnoj potronji energije i vremenu koritenja, gdje god je to tehniki izvodljivo i finansijski opravdano u odnosu na mogue utede energije. VIII FINANSIRANJE POBOLJANJA ENERGETSKE EFIKASNOSTI (lanovi 43.45.) lanovi 41., 42. i 43. reguliu Ekonomski podsticaj odnosno da provedbeni propis o podsticajnim mjerama, nainu njihove raspodjele i definisanju kriterija za podsticanje energetske efikasnosti donosi Vlada na prijedlog Ministarstva, da poticajne mjere mogu da koriste lica koja primjenjuju tehnologije i proizvode koji promoviu energetsku efikasnost, da podsticaj kantonima i jedinicama lokalne samouprave za poboljanje energetske efikasnosti moe biti ostvaren iz budeta Federacije Bosne i Hercegovine, samo u sluaju kada se poduzimaju aktivnosti koje su u skladu sa Akcionim planom energetske efikasnosti iz lana 11. ovog zakona, te ta dobrovoljni sporazumi imaju za cilj. IX UPRAVLJANJE INFORMACIJAMA (lanovi 46.- 48.) lanovima 44., 45. i 46. propisana je obaveza nadlenih ministarstava FBiH, kantona i jedinica lokalne samouprave da uspostavljaju i vode informacioni sistem energetske efikasnosti, da podaci o mehanizmima za energetsku efikasnost, moraju biti javno objavljeni i proslijeeni relevantnim uesnicima na tritu, ta podaci obuhvataju, od koga se obezbjeuju i kako se prikupljaju X NADZOR (lanovi 49.- 50.) lanovima 47. i 48. propisano je da Upravni nadzor obavlja Ministarstvo i Federalno ministarstvo prostornog ureenja, svako u okviru svojih nadlenosti, u skladu sa ovlatenjima propisanim ovim Zakonom i zakonima o organizaciji organa uprave i upravnog postupka u Federaciji BiH, a da Inspekcijski nadzor nad sprovoenjem odredbi ovog zakona vri Federalna uprava za inspekcijske poslove. XI KAZNENE ODREDBE (lanovi 51.- 56.) Kaznene odredbe ovog zakona usaglaene su sa Zakonom o prekrajima Federacije BiH i propisane su u dozvoljavajuim omjerima i visinama predviena za pravna i odgovorna lica. XII ZAVRNE ODREDBE (lanovi 56.- 59.) lanovima od 55. do 59. regulisane su zavrne odredbe i propisano da: e se pobrojani podzakonski akti neophodni za sprovoenje ovog zakona donijeti u roku od est mjeseci od njegovog stupanja na snagu, osim p ropis iz lana 27. stav (10) zakona koji e se donijeti u roku od est mjeseci od objave Komparativnog metodolokog okvira, definisanog lanom 5. Direktive 2010/31/EU, u Slubenom glasniku Evropske unije da se Odredbe stava (2). lana 37. zakona primjenju est mjeseci nakon stupanja na snagu propisa iz stava (4) lana 37. zakona. te da zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u ''Slubenim novinama Federacije Bosne i Hercegovine,

33

XIII FINANSIJSKA SREDSTVA Za provoenje ovog novog zakona nije potrebno izdvojiti posebna sredstva u budetu Federacije Bosne i Hercegovine.

34