UVANJE KOTIAVOG VOA

UVOD Najee konzumirano kotiavo voe su: ljive, vinje, trenje, breskve i kajsije. Ambijent uvanja u kontrolisanoj atmosferi prvenstveno ovisi o sorti. Zbog visokog stepena respiracije plodovi se ne mogu dugotrajno uvati. ontrolisana atmosfera za ovu vrstu voa koristi se radi eventualnog transporta. !slovi relativne vla"nosti u kojima se uva ova vrsta voa su od #$ do #%&, pri temperaturi od $ do % $'. (adr"aj )* i ')* zavisi prvenstveno od vrste biljke, a zatim i od sorte. +eriod uvanja ljiva u A je *,- sedmice, dok se neke sorte ljiva mogu uvati i znatno du"e. .renje se mogu uvati najdu"e dvije do tri sedmice, a uticaj etilena za dozrijevanje treanja je minimalan. /inje i trenje se beru sa peteljkama i time se produ"ava nji0ov rok trajanja. 1ksperimentalno utvr2eni ili preporueni parametri temperature i 3// za skladitenje neki0 voni0 vrsta 4 ader, *$$*5
Vona vrsta breskva Temperatura u C ,$,% do $ RVV #$ do #% Optimalni period skladitenja u NA hladnjaama * do - sedmice

kajsija ljiva trenja vinje

,$,% do $ ,$,% do $ ,6 do ,$,% $

#$ do #% #$ do #% #$ do #% #$ do #%

6 do 7 sedmice * do % sedmice * do 7 sedmice 7 do 8 dana

+reporueni parametri i optimalno vrijeme za skladitenje plodova najva"niji0 voni0 vrsta u 0ladnjaama 49vozdenovi,6##$5
Vona vrsta #reskva

$ajsija %ljiva Trenja Vinje

Vrijeme Temp C ! CO" uvanja - : ; sedmice ,6 : 6 7:% 6 : ; sedmica $:7 , 7 : 6; sedmica ,$,% , 6 7,% 7 ,- sedmice ,$,% : $,% 6$ 7 sedmice ,6 : $ %

! O" 6:* , 7 *,% 7

! RVV #$ <% #$ <% , #% <% : #%

#R&'$VA =reskve se uvaju krae vrijeme i to samo interventno. ! zavisnosti od sorte, stanja zrelosti i uslova. >uvanje mo"e potrajati *,; nedelja. )dredjivanje vremena berbe breskve dosta je delikatno i nije toliko objektivno kao kod jabuke i kruke.

Za transport na vea rastojanja i uvanje u 0ladnjai breskva se obino bere prema osnovnoj boji poko"ice ploda, redje prema vrstini mezokarpa mjerenoj glavom penetrometra <mm. Najbolje vrijeme za probirnu berbu je kada osnovna boja u sorti sa "utim mesom poinje da se mijenja u "utu, odnosno u bijelu kod sorti sa bijelim mesom. =reskva se obino beru probirno u vie navrata. Za bli"a tr"ita mogu se brati i kada vr0 ploda pone da omekava. ! tom sluaju je najboji kvalitet, ali se plodovi ne mogu dugo uvati.

+rema italijanskim istra"ivaima sorta ?alle bere se pri vrstini mesa -%,%< N@cm* 4-,%,%,# kg@cm5A 1lberta -#,;* N@cm*A 3ed ?aven -%,%< N@cm* 4-,%,%,# kg@cm*5, a erli kraford %7,;8 N@cm* 4%,-,;,< kg@cm*5. (orte breskve za industrijsku preradu obino se beru treenjem pri vrstini ploda ;*,86 N@cm*. =reskva se uva na :6 do 6o' i relativnoj vla"nosti vazdu0a #$& u 0ladnjaama sa NA do - nedelje. (orte osjetljive na niske temperature uvati na $o' do 6o'. ! A se uvaju do ; nedelja, na :6 do $o', 7,%& ')* i 6,*& )* . Bto se du"e uvaju pogorava se kvalitet plodova. C pored visoke relativne vla"nosti vazdu0a mora se raunati sa prirodnim gubitkom te"ine6& nedeljno. !koliko se breskve beru u punoj zrelosti mogu se uvati najdu"e *,7 nedelje.

+redugo uvanje plodova breskve postaju branjavi, bljutavi i nastaje tamnjenje mesa, naroito oko kotice. ! toku uvanja u 0ladnjai kao i u toku dozrijevanja, zapa"a se fizioloko oboljenje poznato pod imenom prozuklost.

$A(')(A ajsija se uva samo interventno, do prerade ili isporuke, i to od 6 do ; nedelja. >uvaju se potpuno zdravi plodovi koji jo nisu omekali, ali su skoro zreli.

Najpovoljnija temperatura varira od sorte do sorte i kree se u intervalu od $ do 7o'. 3elativna vla"nost vazdu0a treba da bude oko <%&. Na temperaturi blizu ,6 ' mo"e doi do pojave fizioloki0 oboljenja ili izmrzavanja. +red0la2ivanjem plodova kajsije period uvanja se znaajno produ"ava, istovremeno se smanjuje pojava gljivini0 oboljenja, smanjuju gubici mase, smekavanje plodova i nji0ovo prezrijevanje. Najpovoljnija temperatura u veini sluajeva je oko D6o', uz odredjene korekcije prema sortnim osobinama. +oslije zavrenog uvanja plodovi dozrijevaju na 6$,6%o'.

%*()VA Eu"ina uvanja plodova ljive zavisi od uslova i sorte,ali i od zrelosti plodova. /rijeme berbe se odredjuje na osnovu boje poko"ice, broja dana od punog cvjetanja do berbe, vrstine mesa ploda, odnosa eera i kisjeline i dr.Bljive namijenjene uvanju moraju biti dobro obojene, ali dovoljno vrste. =eru se u *,7 navrata, poto plodovi veine sorti neujednaeno sazrijevaju.

+rema navodima veeg broja autora, ljive se mogu uvati u zavisnosti od sorte, mogu uvati od 6,% nedelja na :6 do 6 o' i relativnoj vla"nosti vazdu0a #$,#%&. >uvanje u 0ladnjaama sa A je bolje zbog boljeg kvaliteta plodova nakon iskladitenja. ! kontrolisanoj atmosferi ljive se uvaju na istoj temperaturi i pri 7,%& ')* i najmanje 7& )*. Nakon uvanja plodovi se mogu dozrijevati na 6% do *$o'. Na ovoj temperaturi boja plodova postaje intenzivnija, a vrstina manja. +osle tretiranja etilenom u trajanju od * : 7 dana boja postaje ljepa. (orta (tenlej je najboljeg kvaliteta ako se uva do -$ dana o na $ ', 6$& ')* i 6$& )*, a u normalnoj atmosferi najbolji kvalitet je bio na $o'. ! toku uvanja plodova ljive pojavljuje se posme2ivanje mesa ploda kao posledica ili predugog uvanja ili previsoki0 koncentracija ')*. ao mogui uzrok pojave ovog oboljenja je i suvie niska temperatura 4 ,$,% do 6,$ ' 5.

!koliko se relativna vla"nost ne odr"ava na odgovarajuoj visini, esto se javlja sme"uravanje i otpadanje peteljke ploda, pa takvi plodovi nisu pogodni za stonu upotrebu. Nakon du"eg uvanja ljive vrlo brzo gube kisjelinu i postaju branjave.

TR&%N(A ) V)%N(A .renja se uva samo interventno dok se prilike na tr"itu ne poboljaju ili ako ne mogu da se u roku od 7,% dana prerade ukupne koliine.

Za uvanje su pogodnije sorte sa tamno obojenim plodovima vrstog mesa nego sorte sa svijetlom bojom plodova koje esto poslije iskladitenja gube boju i ne koriste se za stonu upotrebu. Zrelost plodova trenje i vinje se odredjuje na osnovu boje poko"ice, sile odvajanja peteljke od grane ili ploda, koliine suve materije, organoleptiki i dr.

+lodovi se mogu uvati 6$,6- dana na :6o' do 6o' i relativnoj vla"nosti vazdu0a <%,#%&. ! A trenje se mogu uvati *$,*% dana na :$,%o', 6$& ') i *,%& )*. /inje se mogu uvati do 7 nedelje u A na :6 do $o', %& ')* i 7& )*. +red iskladitenja plodova teranja i vianja treba poveati temperaturu na 6$,6*o' da bi se sprijeila kondenzacija vode na plodovima. +ri uvanju treanja mogu se javiti mekana ulegnua, kao i potamljivanje poko"ice posle iskladitenja. Ako se plodovi trenje uvaju u prostorijama sa niskom relativnom vla"nou, mo"e se desiti da peteljke masovno otpadnu, pa zato trenje i u najpovoljnijim uslovima ne treba uvati du"e od 8 do < dana.

+UVAN(& (A,ODA'TO, VO-A

UVOD Fagodasto voe obu0vata: jagodu, malinu, kupinu, ribizle, borovnicu, ogrozd ...

+lodovi jagodastog voa u svje"em stanju se po pravilu ne uvaju du"e u 0ladnjaama. Czuzetno se zbog organizacioni0 problema i plasmana na tr"itu mogu uvati od nekoliko dana 4jagoda, malina, kupina5 do nekoliko nedelja 4crvena i crna ribizla, borovnica za preradu i sl.5. 1ksperimentalno utvr2eni i preporueni parametri temperature i 3// za skladitenje neki0 voni0 vrsta 4 ader, *$$*5
Vona vrsta Temperatura u C RVV Optimalni period skladitenja u NA hladnjaama

ja.oda malina kupina o.ro/d borovni0a .ro12e

$ ,$,% do $ ,$,% do $ ,$,% do $ ,$,% do $ ,6 do ,$,%

#$ do #% #$ do #% #$ do #% #$ do #% #$ do #% #$ do #%

% do 8 dana * do 7 dana * do 7 dana 7,- sedmice * sedmice 6 do ; mjeseci

+reporueni parametri i optimalno vrijeme za skladitenje plodova najva"niji0 voni0 vrsta u 0ladnjaama 49vozdenovi,6##$5

Vona vrsta

ja.oda malina kupina ribi/la borovni0a .ro12e

Vrijeme Temp ! CO" uvanja C % , 6$ dana $ 6$ 7 : 6$ dana ,$,; : $ , 7 ,- dana ,$,% : $ , 7 ,% sedmica ,$,% ,$ , * : % sedmica % *$ * : ; mjeseci ,6 : $ *,7

! O" 6,* , , , % *

! RVV #$ <% ,#% #$ ,#% #$ , #$

(A,ODA +lodove jagode koji e se uvati treba brati dok su vri, za razliku od oni0 koji se beru za brzu prodaju i potronju. .reba imati u vidu da jagode poslije iskladitenja sporo dozrijevaju te tom prilikom moraju biti blizu stanja pune zrelosti.

! ubranim plodovima jagode proces disanja je intenzivan i oni brzo prezrijevaju, pa i0 treba to prije smjestiti u optimalnim uslovima za uvanje.

/eina autora je miljenja da se jagode najsigurnije uvaju na $ ' i relativnoj vla"nosti vazdu0a #$& najvie % dana, a u A do6$& ')* i 6,*& )* najdu"e 6$ dana. Nakon iskladitenja temperaturu jagoda treba postepeno poveavati da ne bi dolo do kondenzacije vode i nagle pojave gljivini0 oboljenja.Najbolji re"im je ;,<o' u trajanju 6%,*$ sati. Za transport se preporuuje ras0la2ivanje plodova na % o' i poveanje koncentracije ')* na 6$,6%& u kamionu 0ladnjai. Za vrijeme uvanja jagoda mijenja se boja i plodovi gube svje"inu, postaju tamniji, aini listii mogu poeti da venu, a javljaju se i gljivina oboljenja 4=otritis sp., +0Gtop0tora sp.i 30izopus sp.5.
o

3A*)NA Halina je vrlo plodlo"na brzom truljenju. Cnterventno se prema veini autora mo"e uvati 7,- dana. +o Hiiu malina se mo"e uvati 6$,6-dana na temperaturiod :$,;o' do $o' i relativnoj vla"nosti vazdu0a od <%,#%&.

Za malinu va"e pravila uvanja kao za jagodu, ali plodove poslije iskladitenja do prodaje treba dr"ati u ras0ladnim vitrinama.

>uvanjem uz pomo suvog leda 4sni"avanjem temperature i poveavanjem koncentracije ')*5 poboljava se kratkotrajno uvanje malina poto vee koliine ')* 4*$&5 djeluju i fungicidno.

$U4)NA upine se beru im se peteljke ponu lako odvajati od ploda. upina se uva veoma kratko ne du"e od 7,- dana. Za preradu se mo"e uvati u smrznutom stanju.

>uva se obino na :$,% do $o' uz relativnu vla"nost vazdu0a #$,#%&.+lodovi moraju biti neoteeni i zdravi. Csti re"im se preporuuje prilikom transporta na du"e relacije.

+red iskladitenje treba postepeno podii temperaturu na 6*, 6% ' da ne bi dolo do oroavanja plodova.
o

CRV&NA ) CRNA R)#)5*A +lodovi ovi0 voni0 vrsta se uvaju takodje kratko, do isporuke, poetka industrijske prerade ili zamrzavanja.

+roblem je neujednaeno sazrijevanje bobica u grozdu. Za uvanje dolaze u obzir samo sazrele a nikako prezrele ili sasuene, suve bobice. +lodovi posle berbe treba brzo ras0la2ivati po mogunosti pred0laditi.

+lodovi se uvaju 7,% nedelja na :$,% do $$' i relativnoj vla"nosti #$&. .aka mr"njenja plodova je oko :6o'.Bto plodovi du"e stoje sve vie se pogorava kvalitet tako da se za stonu upotrebu mogu uvati najdu"e6$ dana 4crvena ribizla5, a du"e samo plodovi za industrijsku preradu. Eu"im uvanjem smanjuje se koliina vitamina '.

Ako je mala relativna vla"nost vazdu0a, plodovi su skloni sme"uravanju. +lodovi crne ribizle su osjetljivi i na trule". +red iskladitenje po"eljno je postepeno podizati temperature radi spreavanja oroavanja.

O,RO5D )grozd se uva isto kao ribizla. Zeleni plodovi najdu"e 7,nedelje, a zreli samo do 8 dana. Najee se konzervira 4kao i ribizla5 smrzavanjem. Najee se konzervira smrzavanjem. +lodovi koji se uvaju moraju biti potpuno zdravi, inae brzo i masovno stradaju od gljivini0 oboljenja. Zeleni plodovi se uvaju na $o', a zreli na 7o'.

#OROVN)CA =orovnice se mogu uvati od * do % nedelja na :$,% do $o' i relativnoj vla"nosti vazdu0a #$,#%&. +ri tome se posle 6$,6* dana pogorava kvalitet. >uvaju se samo zreli plodovi.

Ea bi se sauvao pepeljak, plodove ne treba preruavati. Za vrijeme uvanja mo"e doi do znaajni0 gubitaka mase zbog transpiracije. )va pojava se dobrim dijelom mo"e spijeiti pokrivanjem paleta folijama. Eu"ina uvanja je od 6$,6% dana, a uvaju se samo zreli plodovi. +lodovi borovnice za krae vrijeme dobro se uvaju u kontrolisanoj atmosferi sa poveanjem koncentracije ') * 4 i do %$&5 i smanjenjem koncentracije ) 4i do 6&5. Za vrijeme uvanja borovnice smanjuje se koliina ukupni0 kisjelina. +lodove borovnice u skladitu najee ugro"ava =otritis sp., a pojavljuje se i Alternarija sp. i 9loeosporium sp. +UVAN(& ,RO67A Eu"ina uvanja gro"dja zavisi dobrim dijelom od karakteristika sorti i varira u vrlo irokim granicama od 6 do ; mjeseci. Za du"e uvanje se u principu koriste pozne sorte rastresitog grozda i krupniji0 bobica.

9ro"dje se uva na :6 do $o' do * mjeseca, a primjenom fungicida ovaj period se mo"e produ"iti i do ; mjeseci. +eteljke grozdova i bobice sklone su sme"uravanju te se u komorama mora odr"avati relativna vla"nost vazdu0a od #$,#%&.

( obzirom na taku smrzavanja gro"2a 4,* do ,- ' 5, temperatura se u komorama mo"e sni"avati na ,6 do ,$,% '.

Na velikim svjetskim tr"nicama voa sve ee se srijeu pakovanja iz >ilea i Argentine i neki0 drugi0 zemalja u kojima se gro"2e uva krae vrijeme i na sobnoj temperaturi. ! ovim pakovanjima niske doze ()* odr"avaju se pomou generatora 4vrsti ili teni ()*5. )vim generatorima se odr"ava od 6 do % ppm ()*. 9eneratori su u obliku kesa ili ploa. 9eneratori se stavljaju u pakovanja gro"2a obmotana polietilenskom folijom. )slobo2ena vla"nost iz gro"2a u pakovanju izaziva sporu ali kontinuiranu emisiju ()* koja traje nekoliko nedelja. valitet gro"2a iz ovakvi0 pakovanja je neuporedivo bolji nego iz obini0 pakovanja jer je izgled gro"2a mnogo ljepi, grozdovi izgledaju svje"i. 9ro"2e se mo"e uvati u kontrolisanoj atmosferi na :6 o', *, 7& ')* i *& )*. ! toku uvanja mo"e doi do suenja peteljki ve nakon gubitka *,7& mase, dok se bobice vidno sme"uravaju pri gubitku -& mase. +red uskladitenje preporuuje se pred0la2ivanje gro"2a. ! toku uvanja gro"2a najee se pojavljuju gljivina oboljenja kao to su siva i mrka plesni 4=otritis 'inerea i =otritis +orium sp.5.

Mi dispiace devo andare viano Ma sapevo che era una bugia Quanto tempo perso dietro a lui Che promette e poi non cambia mai Strani amori mettono nei guai Ma, in realt, siamo noi E lo aspetti ad un telefono Litigando che sia libero Con il cuore nel lo stomaco Un gomitolo nellangolo L da sola, dentro un brivido Ma perch lui non c E sono strani amori che Fanno crescere e sorridere Fra le lacrime Quante pagine l da scrivere Sogni e lividi da dividere Sono amori che spesso a questa et Si confondono dentro a quest'anima Che si interroga sen a decidere Se un amore che fa per noi E quante notti perse a piangere !ileggendo quelle lettere Che non riesci pi a buttare via "al labirinto della nostalgia #randi amori che finiscono Ma perch restano nel cuore Strani amori che vanno e vengono $ei pensieri che l nascondono Storie vere che ci appartengono Ma si lasciano come noi Strani amori fragili %rigionieri, liberi

Strani amori mettono nei guai Ma, in realt, siamo noi Strani amori fragili %rigionieri, liberi Strani amori che non sanno vivere E si perdono dentro noi Mi dispiace devo andare via Questa volta lho promesso a me %erch ho voglia di un amore vero Sen a te !ead more& Laura %ausini ' Strani (mori L)rics * MetroL)rics