Als realist kom je verder met de EU

Critici van de EU als Thierry Baudet voorzien het einde van de Unie. Zo bang hoeven we niet te zijn. Uit de onderhandelingen komt een versterkt Europa, denkt A driaan Sc hou t .
voorbeeld dat landen uit de EU willen stappen of eruit willen stappen maar niet kunnen, of dat extreem rechts wint in landen, etc. Hun over-optimistische woordgebruik is inderdaad bedrieglijke grotemensentaal. Met een beroep op Europese solidariteit worden andersdenkenden als egostisch weggezet. Ze praten over een banken-unie omdat de stap naar een politieke unie dan klein lijkt. Ondertussen gaat het eigenlijk gewoon over bankenwetgeving. We praten in de EU ook niet over een voedselunie maar over voedselwetgeving. Voorzitters die denken aan unies wanen zich vanzelf Europese Presidenten en dromen van Europese belastingen en een volwaardig Europees Parlement. Toch besluit Oskar Matzerath op te groeien. Oskar realiseert zich dat volwassenen niet alleen geniepig zijn maar ook complexe besluiten kunnen nemen in de hoop althans het beste te doen. Wij weten dat Duitsland niet alleen het land van de verschrikkingen uit D ie B lech trommel is. Duitsland is ook het land geworden met een waardevolle plek op het wereldtoneel. Alleen onheilsprofeten zien onvermijdelijke afgronden. Deze stap naar groei durft Baudet niet te maken. Oskar ziet dat het geen zin heeft om stil te staan, en dat besluiten en ontwikkelingen ook tot inzichten leiden. De stoute plannen van Van Rompuy en Barroso zijn niet het einde maar tussenstappen. De EU is een noodzakelijk vehikel om problemen op te lossen en daar is ze erg goed in. Bankenregulering hoeft echt niet tot (federale) ondergang te leiden maar zal eerder bijzonder goed uitpakken. En zo slecht zijn Van Rompuy c.s. ook niet, hoewel het wel onhandig is dat ze de schijn wekken de crisis te misbruiken om burgers een federaal Europa door de strot te duwen. Hun vergezichten bieden voorstellen waarvan vooral de meer praktische eerste maatregelen urgent zijn. Zoals ze zelf aangeven, moet nog jaren worden getwist. Het parcours van de onderhandelingen is onvoorspelbaar maar eenduidige federalisme wordt het niet. De regeringen gaan dit uitvechten, niet op de Europese slagvelden maar rond de onderhandelingstafels. Rutte II, anders dan Rutte I, wil graag positief meedenken maar zal in werkelijkheid keihard moeten vechten en vuile handen durven te maken. Al ruzind komen volwassen mensen en landen tot complexe beslissingen die onvermijdelijkheden kunnen voorkomen. We hoeven niet bang te zijn om mee te zoeken naar Europese oplossingen. Er zijn ook alternatieven voor de plannen van de Europese Presidenten en die zullen zeker gevonden worden. Nederland moet deze helpen uitdenken en uitventen, en zo de volwassenheid van het Europese betoog versterken. Ondertussen is het noodzakelijk dat Baudet zijn trommel roffelt, maar we hoeven niet bang te zijn om mee te groeien. Adriaan Schout is hoofd E U-studies van het Instituut C lingendael.

skar Matzerath is de alwetende kinderlijke verteller in D ie B lech trommel, het meesterwerk van Gnter Grass. Oskar besluit op driejarige leeftijd niet meer te groeien en vermijdt de verantwoordelijkheden die bij volwassenheid horen. De wereld van volwassenen is vreselijk en zonder uitweg. Zelfs leugenachtige volwassenen hebben geen invloed op de rampzalige ontwikkelingen. Als observerend kind ziet hij de vreselijkste dingen gebeuren in Europa. Terwijl Europa zich in het verderf stort, houdt hij het liever bij trommelen. Baudet is een erudiet en welbespraakt criticus van Europese integratie. Volgens hem leidt de eenwording onherroepelijk tot een Europese superstaat die niet kan werken. Nederland en andere landen lossen er in op omdat besluiten genomen worden op een niveau waar burgers geen vat op hebben. In zijn visie is een federaal Europa met n munt, Europese belastingen, en Europese eenheidsregelgeving onvermijdelijk. Het gevolg is een gigantische kloof tussen de federale toekomst en draagvlak. Met een gewelddadige explosie K ladderadatsch of met een zachte dood, maar de EU zal volgens Baudet sterven. Als kinderen zonder invloed kijken wij toe hoe wij door volwassenen met leugens een federaal Europa worden ingerommeld. Nu werken de Europese leiders aan blauwdrukken om Europese integratie veel verder te tillen en staat federalisme openlijk op de agenda. Deze ontwikkeling lijkt Baudet gelijk te geven. De voorstellen van Europese Presidenten zoals Commissievoorzitter Barroso en de voorzitter van de Europese regeringsleiders, Van Rompuy, gaan richting een utopische Europese regering onder het politieke toezicht van het onbeminde Europese Parlement. De plannen bewijzen nog wel lippendienst aan nationale parlementen, maar de koers is duidelijk. Er worden economische contracten en Europese belastingen in het vooruitzicht gesteld die onmogelijk kunnen werken omdat nationale parlementen en regeringen hun beleidsvrijheid zullen

bewaken en zullen blijven tellen hoeveel geld zij in de EU stoppen en hoeveel zij er uit halen. Binnen de eurozone is het verschil tussen concurrentiekracht tussen Noord en Zuid eerder toe- dan afgenomen zodat de kans groot is dat de EU vervalt tot een verslavende overdrachtsunie. Zeker gezien de publieke weerstand tegen een dergelijk federaal Europa is het onbegrijpelijk dat de Presidenten met dit soort vergezichten durven te komen. Op zijn minst liggen vetos in het vooruitzicht zoals in 2005 tegen de even risicovolle Europese grondwet. Ook zijn ergere scenarios denkbaar, bij-

Illustratie Frederick Deligne

Die realisten negeren de werkelijkheid

De EU vergt cordinatie van financin, migratie en veiligheid. Dat kan alleen in een federale staat. Dit begrijpen realisten niet, vindt T hierry B au det .

e visie van Adriaan Schout is die van de zelfbenoemde realisten in het Europadebat. Die vinden we terug bij de VVD en het CDA, in de toplagen van ministeries, in de hoofdredacties van kranten en discussieprogrammas. Zij vinden dat de discussie gegijzeld wordt door federale dromers, zoals Verhofstadt, en uitgesproken tegenstanders, zoals ik. Net als Adriaan Schout willen deze realisten niet aanvaarden dat er gekozen moet worden tussen ontmanteling of een grote sprong voorwaarts. Zij zetten zich aan de taak een

tussenoplossing te vinden. Pragmatisch te werk gaan, zonder vergezichten, zoals Mark Rutte het zegt. Wat zij willen, is onmogelijk. Je kunt geen monetaire unie hebben zonder politieke unie, omdat door de gedeelde munt wanbeleid centraal moet worden bijgestuurd. De euro dwingt tot Europese begrotingsdiscipline, en daarmee tot een Europese minister van financin die alle plannen moet kunnen afkeuren waar grote bedragen mee zijn gemoeid bijvoorbeeld rondom hypotheekrenteaftrek, zorgstelsel, pensioenen, participatie in een vredesmissie. De bankenunie waarover gesproken wordt, dwingt tot Europese depositogaranties dus voor collectief risico dragen en op termijn tot harmonisatie van de verschillende nationale faillissementswetten. Ondertussen maakt het verschil in rentes waarmee landen moeten lenen op de kapitaalmarkt euro-obligaties

wenselijk. Dat betekent dat Brussel een eigen begroting kan gaan maken. En geld kan gaan uitgeven, zonder dat nationale parlementen daar nog iets over te zeggen hebben. Een federale staat is dan een feit. Ook open grenzen dwingen tot federalisme. Nationaal immigratie- en asielbeleid wordt onmogelijk. Wie in het ene land wordt toegelaten, kan vrij doorreizen naar het andere land. Vroeg of laat vraagt dit om een Europees immigratie- en asielbeleid. Verdediging van de buitengrenzen betekent collectieve grensbewaking uiteindelijk in de vorm van een militair apparaat dat loyaal is aan Brussel. Dat betekent een Europees ministerie van defensie. En de open grenzen dwingen tot Europees veiligheidsbeleid. Anders glippen criminele bendes van het ene land naar het andere, en ontsnappen daarmee aan vervolging. Zo komen we via open grenzen uit bij een Euro-

pees openbaar ministerie en een Europese minister van justitie. Wederom zien we: een federale staat. Ten slotte kun je ook niet als n blok opereren op het internationale toneel zoals de derde belangrijke doelstelling van de EU luidt zonder centraal buitenlands beleid. Er is al een Hoge Vertegenwoordiger benoemd die namens de EU de betrekkingen met andere mogendheden onderhoudt. Men is druk doende met de integratie van nationale ambassades tot EU-ambassades die vroeg of laat aangestuurd moeten gaan worden door n Europese minister van Buitenlandse Zaken. Consequent doordenken betekent ook hier dus: een federale staat. Via kleine, ogenschijnlijk pragmatische stapjes, leidt de EU onvermijdelijk tot een federale staat. Er is geen ontkomen aan. Haar functioneren is instabiel, steeds is nieuwe bevoegdheidsoverdracht noodzakelijk, tot-

dat het eindstation is bereikt: de vorming van een nieuwe staat. Onder de voorstanders van de EU zijn drie categorien mensen. Federalisten die het openlijk zeggen, zoals Verhofstadt; federalisten die erover liegen, zoals Barroso; en mensen die het niet begrijpen, zoals Mark Rutte, Hans van Baalen, Maxime Verhagen die zichzelf complimenteren met hun realisme, maar die blind zijn voor de werkelijkheid. De EU kan niet anders dan een federale staat worden. Anders implodeert zij. Maar een federale staat zal nooit werken op het Europese continent. De verschillen zijn te groot. Er is geen volk. We verstaan elkaar niet. Daarom is het enige daadwerkelijk realistische alternatief een geordende ontmanteling. Thierry B audet is auteur van De aanval op de natiestaat en verbonden aan de Universiteit van Tilburg.