40a_ciftkiris_hesaplari.

doc

2009 Aralk
www.guven-kutay.ch
VNTE ELK
KONSTRKSYON
KUTU KRLER
40a
ZET

Gven KUTAY

Bu zet
"Krenlerde elik Konstrksiyonlar, Cilt I, MMO/2008/483,
Serpil KURT Remzi ASLAN Gven KUTAY "
kitabndan karlmtr.

Daha detayl bilgi edinmek iin bu kitaba baknz.






www.guven-kutay.ch
DKKAT:

Bu alma iyi niyetle ve bu gnn teknik imkanlarna gre yaplmtr. Bu almadaki bilgilerin
yaln kullanlmasndan doacak her trl maddi ve manevi zarar iin sorumluluk kullanana aittir.
Bu almadaki bilgileri kullananlar kullandklar yerdeki artlar iyi deerlendirip buradaki
verilerin yeterli olup olmadna karar vermeleri ve gerekirse daha detayl hesap yapmalar nerilir.
Eer herhangi bir dzeltme, tamamlama veya bir arzunuz olursa, hi ekinmeden bizimle temasa
geebilirsiniz.



N D E K L E R

1. Giri..................................................................................................................................... 1
2. Hesaplar .............................................................................................................................. 2
2.1. X-Eksenine gre gerekli eylemsizlik momenti "I
x
"........................................................ 2
2.2. Sistemin arlk merkezi ................................................................................................. 3
2.3. Kiriin eylemsizlik momentleri....................................................................................... 4
2.4. Kiriin mukavemet momenti........................................................................................... 4
2.5. Kiriin birim boy arl ................................................................................................ 5
2.6. Kayma gerilmesi hesab iin gerekli alan deerler ......................................................... 5
3. DIN Normlarna ve FEM kurallarna uygun kiri hesaplama yntemi............................... 5
3.1. Hesaplarn yaplmas ve emniyet gerilmeleri.................................................................. 5
3.2. Vinlerin veya vin elemanlarnn gruplandrlmas....................................................... 7
3.3. I inci hal veya H hali kontrol ....................................................................................... 8
3.4. Kiri sehimi ..................................................................................................................... 8
3.5. Gerilme hesaplar ............................................................................................................ 9
3.5.1. Kiriin kendi arlndan ileri gelen gerilme "
1
"................................................. 9
3.5.2. Arabann kendi arlndan ileri gelen gerilme "
2
" ............................................. 9
3.5.3. Kaldrma yknden ileri gelen gerilme "
3
" .......................................................... 9
3.5.4. Eylemsizlik kuvvetlerden ileri gelen gerilme "
4
" ................................................. 9
3.5.5. Araba kaslmasndan ileri gelen gerilme "
5
"....................................................... 10
3.5.6. H Hali iin kiriteki toplam gerilmeler "
max
ve
max
"...................................... 10
3.6. Vin kirilerinde kayma gerilmesinin hesaplanmas .................................................... 10
3.6.1. Burulma gerilimi "
t
" ............................................................................................ 10
3.6.2. Kesme gerilimi "
k
" .............................................................................................. 11
3.6.3. Toplam kayma gerilmesi "
top
" ............................................................................. 12
3.7. Vin kiriinde toplam karlatrma gerilmesi .............................................................. 12
3.8. Devaml dinamik emniyet gerilmeleri .......................................................................... 13
3.9. Levhalarn bruma kontrol.......................................................................................... 14
3.9.1. Yan levhalarn brumaya kar kontrol............................................................... 14
3.9.2. st kuak levhasnn brumaya kar kontrol ..................................................... 17
4. rnek................................................................................................................................. 20

40a_ciftkiris_hesaplari.doc
Semboller

Sembol Birim Aklama
A
0
m
2
Yan levha alan
A
k
cm
2
Kiriin kesilme etkisindeki alan
A
Or
cm
2
Ortalama kiri alan
A
top
cm
2
Toplam kiri alan
b cm Genilik
b
Or
cm Ortalama kiri genilii
c

iin katsay
E N/mm
2
Elastiklik modl
f mm Sehim, indeksine gre
F
A
N Araba arl
F
q
N Birim arlk kuvveti
F
TD
N Dik tekerlek kuvveti
F
TY
N Yatay tekerlek kuvveti
F
Y
N Kaldrma yk kuvveti, Vincin tama kapasitesi
g m/s
2
Yan levha ykseklii, indeksine gre
h
2
cm Yan levha ykseklii, indeksine gre
h
Or
cm Ortalama kiri ykseklii
h
P
cm Perde alt kuak mesafesi
I cm
4
Eylemsizlik (Atalet) momenti, indeksine gre
I
x
cm
4
X-eksenine gre eylemsizlik momenti
I
y
cm
4
Y-eksenine gre eylemsizlik momenti
k
B
Ykleme grubu katsays
k

' ya gre normal gerilme azaltma katsays

k

' ya gre kayma gerilmesi azaltma katsays

k

iin buruma azaltma katsays

k

iin buruma azaltma katsays

L
A
m Araba tekerlek mesafesi
L
K
m Kiri akl
L
P
m ki perde aras mesafesi
M Nm Moment, indeksine gre
M
e
Nm Eilme momenti
M
t
Nm Torsiyon momenti, burulma momenti
q kg/m Birim arl
q
K
kg/m Kiriin birim arl
q
P
kg/m Platformun birim arl
R
e
N/mm
2
Akma mukavemeti
R
m
N/mm
2
Kopma mukavemeti
S Emniyet katsays, indeksine gre
S
Bger
Gerekli buruma emniyet katsays
S
BuHe
Hesapsal buruma emniyet katsays
t cm Levha kalnl, indeksine gre
v
K
m/dak Kaldrma hz
W cm
3
Mukavemet momenti, indeksine gre
W
t
cm
3
Burulma mukavemet momenti
W
x
cm
3
X-eksenine gre mukavemet momenti
W
y
cm
3
Y-eksenine gre mukavemet momenti

1
Yan levhada iki perde aras mesafesinin levha yksekliine oran
www.guven-kutay.ch
Sembol Birim Aklama

st kuak levhasnda iki perde aras mesafesinin levha geniliine oran

M
Ksmi emniyet katsays
z arlk faktr

Snr deerler oran, indeksine gre

Bu
Buruma snr deerler oran

D
Devaml mukavemet snr deerler oran

F
Ykleme kuvvetleri snr deerler oran

Narinlik derecesi

P
Yan levhalarda normal gerilme narinlik derecesi

P
st kuak normal gerilme narinlik derecesi

P
Yan levhalarda kayma gerilmesi narinlik derecesi

P
st kuak kayma gerilmesi narinlik derecesi

Poisson says

1
N/mm
2
Kiriin kendi arlndan ileri gelen gerilme

2
N/mm
2
Arabann kendi arlndan ileri gelen gerilme

3
N/mm
2
Kaldrma yknden ileri gelen gerilme

4
N/mm
2
Eylemsizlik kuvvetlerinden ileri gelen gerilme

5
N/mm
2
Araba kaslmasndan ileri gelen gerilme

A
N/mm
2
z arlk gerilmesi

b()EM
N/mm
2
Kapaya () gre emniyetli bas mukavemeti

bEM
N/mm
2
Emniyetli bas mukavemeti

Bu
N/mm
2
Buruma gerilmesi

Bui
N/mm
2
deal buruma gerilmesi

(1)EM
N/mm
2
= -1 iin emniyetli eki mukavemeti

()EM
N/mm
2
Kapaya () gre emniyetli eki mukavemeti

EM
N/mm
2
Emniyetli eki mukavemeti

D(1)EM
N/mm
2
= -1 iin devaml emniyet mukavemeti

D()EM
N/mm
2
iin devaml emniyet mukavemeti

K
N/mm
2
Kaslma gerilmesi

kar
N/mm
2
Karlatrma gerilmesi

max
N/mm
2
maksimum normal gerilme, en byk normal gerilme

min
N/mm
2
minimum normal gerilme, en kk normal gerilme

SBu
N/mm
2
Normal buruma snr gerilmesi

Y
N/mm
2
Kaldrma yk gerilmesi
N/mm
2
Kayma gerilmesi, indeksine gre

EM
N/mm
2
Emniyetli kayma mukavemeti

k
N/mm
2
Kesme gerilmesi

max
N/mm
2
maksimum kayma gerilmesi, en byk kayma gerilmesi

min
N/mm
2
minimum kayma gerilmesi, en kk kayma gerilmesi

t
N/mm
2
Burulma gerilmesi, torsiyon gerilmesi

top
N/mm
2
Toplam kayma gerilmesi
Titreim katsays

K u t u K i r i l e r

www.guven-kutay.ch
1

1. Giri
Vin kirilerini hesaplayp konstrksiyonunu yapabilmek iin bilinmesi gereken bilgiler unlardr:

Kaldrma yk (Vincin tama kapasitesi " F
Y
")
Kaldrma hz (Titreim katsays " " iin)
Vincin alt yer ve artlar (Ykleme grubu katsays " k
B
" iin)
Kpr akl (Vin yry raylar orta mesafesi " L
K
")
Araba tekerlek mesafesi (Bir ray zerinde tekerlek akslar mesafesi " L
A
")
Sehim oran ( lk seimde daha garantili gitmek iin L
K
/f= 1500 nerilir)
Araba arl " F
A
"
Kullanlan malzeme ve mekanik deerleri " R
m
; R
e
; E
dym
; "

Bu bilgileri tam olarak temin ettikten sonra vin kiriinin konstrksiyonuna karar verilmelidir.
Burada kutu kirileri ele alacamzdan vincimizi ift kirili gezer kpr vinci olarak kabul edelim
(ekil 1). Kiriimizin kontrksiyon eklinide standart kutu kirii eklinde yapalm (ekil 2)

Ray ortasindan ray ortasina
A
L
K
Y
F
L

ekil 1, Gezer kpr vinci

h
2
h
P
LP

ekil 2, Kutu kiri genel
K i r i H e s a p l a r

www.guven-kutay.ch
2
2. Hesaplar
Hesaplara genel olarak x eksenine gre (yatay eksen) konstrksiyonun gerekli eylemsizlik
momentinin bulunmasyla balanr.
bR
t4
S4
bB
y
3
b3
y
2
=
y
4
Y
S
y
1
P2(A2)
P1(A1)
P3(A3)
t2
S2
bB
P4(A4)
S
S3
S1
t
1X
h
2
=
h
4
P5(AR)
y
R
x3
xR
XS
Y
x2
x1
b1
t
3
h
R

ekil 3, Kutu kiri geometrik lleri

2.1. X-Eksenine gre gerekli eylemsizlik momenti "I
x
"


( ) | |
2
A K
2
K
ger
A K TD
Xerf
L L L 3
f E 48
) L L ( F
I


=
F( 1 )

X-Eksenine gre gerekli eylemsizlik momenti bulunduktan sonra bu deerde kirii semek gerekir.
Bu seim iin nceden hazrlanm standart kutu kiriler yaplr. Kiriler standartlatrlrken dikkat
edilecek hususlar unlardr:
Piyasadan temin edilebilecek sac lleri: Levha genilii: 1 veya 1,5 m ve levha
kalnlklar (fazla kapitali depoya yatrmamak iin): 6, 8, 10 ve 12 mm
Kirite kullanlan boyutlar iin minimum fire verebilecek u ana boyutlar kabul edilmi ve
bir miktarda kesme pay dnlmtr.

Sac genilii 1 metre iin: 1 adet 990 mm
2 adet 490 mm
3 adet 290 mm
Sac genilii 1,5 metre iin: 1 adet 1490 mm
1er adet 990 mm ve 490 mm
3 adet 490 mm
5 adet 290 mm

stenildii zaman boyutlarn varyasyonu ile ince kademelenmi uzun ve deiik bir kiri listesi
yapmak mmkndr. Bugnn programlama imkanlaryla bu ilemler ok kolay ve abuk yaplr.

Dnlen standart kirilerin btn mekanik deerleri bulunur ve bir tablo (Tablo 2) halinde
hazrlanr. n seim iin standart kutu kirilerin X-eksenine gre eylemsizlik momentleri gereklidir.
Bu gnn imkanlar istenilen kiriin ok abuk hesaplanmasn salamaktadr. Her bilgi sayarda
bulunan "excel" programnda kullanlabilmek iin "Kutu kiri hesab" adyla bir hesaplama
program verilmitir.

K u t u K i r i l e r

www.guven-kutay.ch
3

2.2. Sistemin arlk merkezi

Alanlar momenti eitliine gre:

Arlk merkezinin X
S
deeri:

5 5 4 4 3 3 2 2 1 1 S top
x A x A x A x A x A X A + + + + =

top
5 5 4 4 3 3 2 2 1 1
S
A
x A x A x A x A x A
X
+ + + +
=

Buradaki deerlerin n hesaplamasn yaparsak;
1 1 1
t b A =
1 1
b 5 , 0 x =
1 1
t 5 , 0 y =
2 2 2
t h A =
B 2 2
b t 5 , 0 x + =
1 2 2
t h 5 , 0 y + =
3 3 3
t b A =
3 3
b 5 , 0 x =
2 3 1 3
h t 5 , 0 t y + + =
4 4 4
t h A =
4 B 1 4
t 5 , 0 b b x =
2 1 4
h 5 , 0 t y + =
R R 5
b h A =
4 B 1 5
t 5 , 0 b b x =
R 2 3 1 5
h 5 , 0 h t t y + + + =
Ekonomik kazan
salamak iin;

b
1
= b
3
; h
2
= h
4
;
t
1
= t
3
ve t
2
= t
4


olarak alnr.

5 4 3 2 1 top
A A A A A A + + + + =

5 2 1 top
A A 2 A 2 A + + =

R R 2 2 1 1 top
h b h t 2 b t 2 A + + =
F( 2 )



( )
top
2 B 5 1 5 2 1
S
A
t 5 , 0 b A b ) A A A (
X
+ + +
=
F( 3 )

Arlk merkezinin Y
S
deeri:

5 5 4 4 3 3 2 2 1 1 S top
y A y A y A y A y A Y A + + + + =

top
5 5 4 4 3 3 2 2 1 1
S
A
y A y A y A y A y A
Y
+ + + +
=

Buradaki deerlerin n hesaplamasn yaparsak;

1 1
t 5 , 0 y = ;
2 1 2
h 5 , 0 t y + = ;
2 1 3
h t 5 , 1 y + =

2 1 2 4
h 5 , 0 t y y + = = ;
R 2 1 5
h 5 , 0 h t 2 y + + =

top
R 2 1 5 2 1 2 2 1 3 2 1 2 1 1
S
A
) h 5 , 0 h t 2 ( A ) h 5 , 0 t ( A ) h t 5 , 1 ( A ) h 5 , 0 t ( A t 5 , 0 A
Y
+ + + + + + + + +
=


top
R 5 5 2 1 2 1
S
A
h 5 , 0 A ) A A A ( ) h 2 t 4 (
Y
+ + + +
=
F( 4 )
K i r i H e s a p l a r

www.guven-kutay.ch
4

1 S 1 s
x X x =
1 S 1 s
y Y y =
2 S 2 s
x X x =
2 S 2 s
y Y y =
3 S 3 s
x X x =
S 3 3 s
Y y y =
S 4 4 s
X x x =
2 s 4 s
y y =
4 s 5 s
x x =
S 5 5 s
Y y y =

xS1
u1
xS4=xS5
P4(A4)
y
S
1
y
S
3
u2
X S
xS2
P2(A2)
P1(A1)
Y
P3(A3)
Y
y
S
5
y
S
2
=
y
S
4
e
2
e
1
X
P5(AR)
h
R

ekil 4, Kutu kiri eylemsizlik momenti lleri
2.3. Kiriin eylemsizlik momentleri
12 / t b I
3
1 1 x 1
= 12 / h t I
3
2 2 x 2
= 12 / t b I
3
3 3 x 3
=
12 / h t I
3
4 4 x 4
= 12 / h b I
3
R R Rx
=
S 1 1
X b u =
S 2
X u =
12 / b t I
3
1 1 y 1
= 12 / t h I
3
2 2 y 2
= 12 / b t I
3
3 3 y 3
=
12 / t h I
3
4 4 y 4
= 12 / b h I
3
R R Ry
=
S 1
X e =
S R 1
X h e =

Kiriin x-eksenine gre eylemsizlik momenti:


5
2
5 s 4
2
4 s 3
2
3 s 2
2
2 s 1
2
1 s x 5 x 4 x 3 x 2 x 1 x
A y A y A y A y A y I I I I I I + + + + + + + + + = F( 5 )

Kiriin y-eksenine gre eylemsizlik momenti:


5
2
5 s 4
2
4 s 3
2
3 s 2
2
2 s 1
2
1 s y 5 y 4 y 3 y 2 y 1 y
A x A x A x A x A x I I I I I I + + + + + + + + + = F( 6 )

2.4. Kiriin mukavemet momenti
Kiriin x-eksenine gre mukavemet momenti:


max
x
x
e
I
W =
F( 7 )

Kiriin y-eksenine gre mukavemet momenti:


max
y
y
u
I
W = F( 8 )
K u t u K i r i l e r

www.guven-kutay.ch
5
2.5. Kiriin birim boy arl
Arlk hesabnda her 2 metrede, burumaya kar t
1
kalnlnda perde konulduu kabul edilmitir.
(ekil 2 ve ekil 5)

P St top K
m 5 , 0 m 1 A q + =
F( 9 )


St 2 B 2 1 P 2 P
t ) b 2 t 2 b ( ) h h ( m =
F( 10 )

L
K
(q +q ).L
K P
Y
L
P /4
A
P
L
K
F
P /4
A
A
F
A
top
A
P
h
2
h


ekil 5, Kutu kirite tanmlamalar
2.6. Kayma gerilmesi hesab iin gerekli alan deerler


Or Or Or
h b A =
F( 11 )


2 2 0
h t A =
F( 12 )

2
t
2
t
t
1
b
Or
A
h
t
1
0
A
b
h
2
H
H
Or
O
r


ekil 6, Kutu kiriin kayma gerilimi alanlar
3. DIN Normlarna ve FEM kurallarna uygun kiri hesaplama yntemi
3.1. Hesaplarn yaplmas ve emniyet gerilmeleri
Kiriin mukavemet kontrolnde, ykleme halleri olarak gerek DIN 15018 de ve FEM de verilen
vin hesaplama kurullarnda n grlm hal vardr:

FEM DIN 15018
I inci hal Rzgarsz vin iletmesi H hali
II inci hal Rzgar ile vin iletmesi HZ hali
III inci hal Fevkalade yklemeler altnda vin HS hali
K i r i H e s a p l a r

www.guven-kutay.ch
6
Her ne kadar genel olarak her hal iin kontrol yaplmas gerekiyorsa da, ekli DIN 15018 den
karlm Tablo 1' den grlebilecei gibi St 37 ve St 52 demir konstrksiyon malzemesinin genel
gerilme kontrolnde, tavan gerilmeleri H hali iin HZ haline nazaran daha dk olmas, ancak
rzgarn ok byk olabilecei yerlerde Ykleme II inci Hal (HZ hali) in kontrolunun yaplmas
gerekli olur.

Tablo 1, Genel kontrol (Statik ykleme iin)
Emniyetli eki gerilmesi

EM

Emniyetli bas gerilmesi

bEM

Emniyetli kayma
gerilmesi
EM

Malzeme
cinsi
Ykleme-
hali
N/mm
2
N/mm
2
N/mm
2

H 160 140 92
St 37
DIN 17100
HZ 180 160 104
H 240 210 138
St 52
DIN 17100
HZ 270 240 156

Her ne kadar kontroller devaml dinamik emniyet gerilmesine gre yaplrsada, sonularn statik
ykleme iin geerli olan (Tablo 1) emniyet gerilmelerini amamas gerekir.

Tablo 2, Standartlatrlm kutu kirilerin boyutlar (ekil 6)
Boyutlar cm olarak
Tip
b
1
h
2
t
1
t
2
h
R
/b
R
b H b
A
h
A

K01 29 49 0.6 0.6 4 23 50.2 22.4 49.6
K02 29 49 0.8 0.6 4 23 50.6 22.4 49.8
K03 29 69 0.6 0.6 4 23 70.2 22.4 69.6
K04 29 69 0.8 0.6 4 23 70.6 22.4 69.8
K05 29 69 1.0 0.6 4 23 71.0 22.4 70.0
K06 49 69 0.8 0.6 4 43 70.6 42.4 69.8
K07 49 99 0.6 0.6 4 43 100.2 42.4 99.6
K08 49 99 0.8 0.6 4 43 100.6 42.4 99.8
K09 49 99 1.0 0.8 4 43 101.0 42.2 100.0
K010 69 99 1.0 0.8 4 63 101.0 62.2 100.0
K011 69 99 1.2 1.0 4 63 101.4 62.0 100.2
K012 69 99 1.5 1.2 4 63 102.0 61.8 100.5

Tablo 2 ye devam, Standartlatrlm kutu kirilerin mekanik deerleri
Mukavemet deerleri Kesitler
cm
2
cm
4
cm
3

Arlklar
kg/m Tip
A
top
A
0
J
X
J
Y
W
X
W
Y
q q'
K01 1'111 29.4 43'226 11'552 1'488 716 89 40
K02 1'116 29.4 50'908 12'393 1'761 776 98 40
K03 1'559 41.4 94'403 14'616 2'387 923 108 40
K04 1'564 41.4 109'198 15'448 2'771 982 117 40
K05 1'568 41.4 124'131 16'277 3'156 1'041 127 40
K06 2'960 41.4 148'619 59'466 3'843 2'251 143 40
K07 4'223 59.4 282'721 71'780 5'197 2'734 157 40
K08 4'232 59.4 332'752 75'756 6'137 2'904 172 40
K09 4'220 79.2 415'912 96'864 7'762 3'763 220.2 40
K010 6'220 79.2 516'247 222'670 9'706 6'169 252.6 40
K011 6'212 99.0 619'979 270'746 11'715 7'561 306.9 40
K012 6'211 118.8 760'191 323'786 14'300 9'102 372.4 40
K u t u K i r i l e r

www.guven-kutay.ch
7



entik etkisi K4 entik etkisi K3 entik etkisi K2 entik etkisi K4
Kaynak azsz
Normal kalitede
Ke dikii
Kaynak azl
Normal kalitede
Kdikii
Kaynak azl
zel kalitede
Kdikii
Tek tarafl kaynak
azl, normal kalitede
diki

ekil 7, Kaynak eit ve kaliteleri

3.2. Vinlerin veya vin elemanlarnn gruplandrlmas
Vin elemanlarnn gruplandrlmas aada verilen cetvellere gre yaplr.

Tablo 3, Gerilme durumu (gerilme kollektifi)
FEM
DIN
15018
Tanmlama
0 S
0

ok zel hallerde max ykle alan. Normal alt zamanlarda kapasitesine
gre devaml olarak ok kk yklerle alan vin veya elemanlar.
1 S
1

Seyrek olarak max ykle alan. Genelde kapasitesine gre %30 civarnda ykle
alan vin veya elemanlar.
2 S
2

Olduka sk max ykle alan. Genelde kapasitesine gre %30 ile %60 arasndaki
ykle alan vin veya elemanlar.
3 S
3
Devaml olarak max. ykle alan vin veya elemanlar.

Tablo 4, Vin veya elemanlarn gruplandrlmas DIN 15018 (Ref. Nisan 1974)
Arasra kullanma
ve uzun durma
zamanlar
Devaml fakat
aralkl kullanma
Devaml ve
aralksz olarak
kullanma
Devaml ve
aralksz ar
artlar altnda
Vincin mr
boyunca ykleme
tekerrr says
2.10
4
... 2.10
5
2.10
4
...

6.10
5
6.10
4
...

2.10
6
2.10
6

Gerilme durumu,
gerilme kollektifi
Vin veya elemanlarnn ykleme grubu
S
0
ok hafif B
1
B
2
B
3
B
4

S
1
hafif B
2
B
3
B
4
B
5

S
2
orta B
3
B
4
B
5
B
6

S
3
ar B
4
B
5
B
6
B
6

K i r i H e s a p l a r

www.guven-kutay.ch
8
Tablo 5, Ykleme tekrarlama says
Vincin mr boyunca ykleme tekrarlama says
A B C D Gerilme durumu
6,3.10
4
2.10
5
6,3.10
5
2.10
6

0 ok hafif 1 2 3 4
1 hafif 2 3 4 5
2 orta 3 4 5 6
3 ar 4 5 6 6

3.3. I inci hal veya H hali kontrol
Vin elemanlarnn kendi arlndan ileri gelen gerilmelerin toplamna
A
, vin kaldrma
arlndan ileri gelen gerilmelerin toplamna
Y
, eylemsizlik kuvveti ve kaslmalardan ileri gelen
yatay ykleme toplam gerilmesine
K
denilirse:

I inci hal iin;
( )
K Y A B max
k + + =
F( 13 )


A min
= F( 14 )

Ykleme grubu katsays "k
B
" ve titreim katsays "" deerleri FEM veya DIN 15018'e gre
aadaki tablolarda verilmitir.

Tablo 6, Titreim katsays ""
Titreim katsays
kaldrma hz v
K
m/dak olarak Kaldrma
snf
90 m/dak > 90 m/dak
H1 1,1 + 0,0022 . v
K
1,3
H2 1,2 + 0,0044 . v
K
1,6
H3 1,3 + 0,0066 . v
K
1,9
0
1,0
0,5 1,0
K
v m/s Kaldirma hizi
1,5
1,5
1,4
1,3
1,2
1,1
1,6

Kpr vinci
Dner vin

H4 1,4 + 0,0088 . v
K
2,2

Tablo 7, Ykleme grubu katsays "k
B
"
Ykleme gruplar
B
1
B
2
B
3
B
4
B
5
B
6

k
B
1,00 1,02 1,05 1,08 1,11 1,14 1,17 1,20
3.4. Kiri sehimi
Kiri en byk hesaplanan sehimi aadaki formlle bulunur.


( ) | |
2
A K
2
K
x
A K Tek
hes
L L L 3
I E 48
) L L ( F
f


=
F( 15 )

K u t u K i r i l e r

www.guven-kutay.ch
9
3.5. Gerilme hesaplar
3.5.1. Kiriin kendi arlndan ileri gelen gerilme "
1
"

Kiriteki yayl yk
( )
K P K q
L g q q F + =
F( 16 )

Max. Moment
( )
8
L g q q
M
2
K P K
1
+
=


Kiriteki z arlk gerilmesi
x
1
1
W
M
=



( )
x
2
K P K
1
W 8
L g q q

+
= F( 17 )


3.5.2. Arabann kendi arlndan ileri gelen gerilme "
2
"

Max. Moment
( )
2
A K
K
A
2
L L 2
L 32
F
M

=


z arlk gerilmesi
x
2
2
W
M
=



( )
2
A K
x K
A
2
L L 2
W L 32
F


=
F( 18 )

3.5.3. Kaldrma yknden ileri gelen gerilme "
3
"


Max. Moment
( )
2
A K
K
Y
3
L L 2
L 32
F
M

=


Max. gerilim:
x
3
3
W
M
=



( )
2
A K
x K
Y
3
L L 2
W L 32
F


=
F( 19 )

3.5.4. Eylemsizlik kuvvetlerden ileri gelen gerilme "
4
"

Max. Moment
( )
(

+ + =
2
F
L g q q L 075 , 0 M
A
K P K K 4



Max. gerilim:
y
4
4
W
M
=



( )
(

+ +

=
2
F
L g q q
W
L 075 , 0
A
K P K
y
K
4

F( 20 )

K i r i H e s a p l a r

www.guven-kutay.ch
10
3.5.5. Araba kaslmasndan ileri gelen gerilme "
5
"

Max. Moment
) F F ( L 05 , 0 M
Y A A 5
+ =


Max. gerilim:
y
5
5
W
M
=



) F F (
W
L 05 , 0
Y A
y
A
5
+

=
F( 21 )

Araba yrynde vin kiriine araba kaslmasndan ileri gelen yatay moment kuvvetinin
hesabnda FEM'den alnan kasma katsays 0,2 kabul edilerek daima emniyetli tarafta olunmas
salanmtr. Bu katsay yatay kuvvetlerin dik kuvvetlere olan orann gsterir.

3.5.6. H Hali iin kiriteki toplam gerilmeler "
max
ve
max
"


( )
5 4 3 2 1 B max
k + + + + =
F( 22 )


2 1 min
+ = F( 23 )

Kirite yklemeden oluan snr deerler oran "
F
"


max
min
max
min
F
F
F
=

=
F( 24 )

3.6. Vin kirilerinde kayma gerilmesinin hesaplanmas
3.6.1. Burulma gerilimi "
t
"

y
y
x
d
S
y
B
TD
x
4
F
M
TY
x
5
F

ekil 8, Kiri kesiti
Kirite asimetrik olarak araba tekerleklerindeki dik ve yatay
kuvvetlerden ileri gelen burulma momentinin dourduu
burulma gerilmesidir.

Burulma gerilmesi
t
:
t
t
t
W
M
=
M
t
burulma momenti, B
M
noktasn burulma merkezi olarak
kabul edersek, araba tekerleklerindeki dik ve yatay
kuvvetlerden ileri gelen burulma momenti u ekilde
belirlenir:

| |
TY 5 TD 4 t
F y F ) d x ( 2 M + =

F/2
F
+
F/2

ekil 9, Kesme kuvvetinin kirite dalm
K u t u K i r i l e r

www.guven-kutay.ch
11
Burada, daha nce krende kabul edilen deerlere gre ve hesaplarn daha gvenli olmas bakmndan
d = 0 alnr, bylece burulma momenti:


TD TY
F 2 , 0 F =


) y 2 , 0 x ( F 2 F 2 , 0 2 y F 2 x M
5 4 TD TD 5 TD 4 t
+ = + =


) y 2 , 0 x (
4
F F
2 M
5 4
Y A
t
+
+
=


) y 2 , 0 x ( ) F F ( 5 , 0 M
5 4 Y A t
+ + =


Or
A
min
t

Bredt'e gre ince cidarl ii bo bir
kesitte burulma mukavemet momenti
u ekilde yaklak olarak hesaplanr.

min Or t
t A 2 W

Burada A
Or
ortalama alandr. Kiri
iin:

Or Or Or
h b A =

b
Or
A
Or
h
min
t
O
r
ekil 10, Bredte gre ince cidarl kesitte burulma

Bredte gre ince cidarl ii bo bir kesitte burulma gerilmesi:


) y y ( ) x x ( t 4
) F F ( ) y 2 , 0 x (
3 1 4 2 min
Y A 5 4
t
+ +
+ +
=


3.6.2. Kesme gerilimi "
k
"
F
TD TD
F
F
A
F
B
P
q +
K
q

ekil 11, Kesme kuvvetinin kiri zerinde dalm

Kesme gerilmesi, kesme yknden, yani arabann, kaldrma yknn ve kiriin z arlk kuvvetlerin-
den ileri gelen gerilmedir. Bu gerilme, kesme kuvvetinin kiriin kesmeye kar koyan alanna bln-
mesiyle hesaplanr.

k
k
k
A
F
=

K i r i H e s a p l a r

www.guven-kutay.ch
12


Bir kiriteki maksimum kesme gerilmesi
kmax
u
ekilde hesaplanr. Bir kiriteki kesilme etkisinde
olan alan A
k
yalnz dik yan plakalarn alanndan
oluur. Kuaklar kesme gerilmesinde hesaba
katlmazlar.

2 2 k
h t 2 A =


Bylece kren kiriinde tekerlek kuvvetlerinden
ileri gelen kesme gerilmesi "
k
" bilinen ana
byklklerle u ekilde hesaplanr:


2 2
A B Y
k
h t 4
F k F

+
=


b
2
t
A
k
t
t
2
t
1
2
h
1



ekil 12, Kesilme kesiti A
k


3.6.3. Toplam kayma gerilmesi "
top
"

Vin kiriindeki toplam kayma gerilmesi "
top
"

k t top
+ =

Bu formle deerleri yerletirirsek:

2 2
A B Y
3 1 4 2 2
A B Y 5 4
top
h t 4
F k F
) y y ( ) x x ( t 4
) F k F ( ) y 2 , 0 x (

+
+
+ +
+ +
=

Bylece kren kiriinde tekerlek kuvvetlerinden ileri gelen toplam kayma gerilmesi "
top
" bilinen ana
byklklerle u ekilde hesaplanr:


(

+
+ +
+

+
=
2 3 1 4 2
5 4
2
A B Y
max
h
1
) y y ( ) x x (
y 2 , 0 x
t 4
F k F

F( 25 )

3.7. Vin kiriinde toplam karlatrma gerilmesi

Vin kiriinde toplam karlatrma gerilmesi bulunup bu emniyetli mukavemet deerleri ile
karlatrlr.

2
max
2
max kar
3 + =
F( 26 )

Bu karlatrma;

Dinamik kontrol iin; 1
kar
EM ) ( D
D

F( 27 )

Statik kontrol iin;
EM
/

kar
1 F( 28 )

artlarn gerekletirmeli ve emniyetli statik ve dinamik mukavemet deerlerini amamaldr.
K u t u K i r i l e r

www.guven-kutay.ch
13
3.8. Devaml dinamik emniyet gerilmeleri
Devaml dinamik emniyetli iletme gerilmesi daha ok snr deerler oran ile entik etkisine
baldr.


max
min
max
min
max
min
F
M
M
F
F
= =

=
F( 29 )

bu deerin hesaplanmasnda gerilmenin iareti gz nne alnmaldr; yani statik bir yklemede
(
min
=
max
)
F
= 1. Dalgal yklemede
F
= 0 (
min
= 0). Alternatif yklemede
F
= 1 (ayn mutlak
deerde ekme ve bas gerilmesi). Bu aklamadan anlalaca gibi ykleme durumuna gre

F
iin "+1 ile 1" arasnda eitli deerler ortaya kabilir.

Herhangi "" deerine gre, eitli entik etkisinin eitli demir konstrksiyon malzemesine ve
eitli vin grubuna gre DIN 15018 de emniyetli dinamik iletme gerilmesi
D()EM
belirlenmitir.

Tablo 8,
D
= 1 iin malzemenin emniyetli mukavemet deeri
D(1)EM

Malzemenin cinsi St 37 St 52-3
Mukavemet R
m
= 340 N/mm
2
R
m
= 490 N/mm
2

entik grubu K2 K3 K4 K2 K3 K4
Ykleme grubu
D
= 1 iin malzemenin emniyetli mukavemet deeri
D(-1)EM
N/mm
2
B1 180 180 152 270 254 152
B2 180 180 108 252 180 108
B3 178 127 76 178 127 76
B4 126 90 54 126 90 54
B5 89 63 38 89 63 38
B6 63 45 27 63 45 27

Yukarda Tablo 8 ile
D
= 1 iin belirlenmi emniyetli eki mukavemet deerleri verilmitir. Sz
konusu kpr vinleri kutu kirilerinde
D
negatif olamaz. Herhangi bir
D
halinde devaml
mukavemet deeri
D(D )EM
i eki hali iin F( 30 ) ve bas halide F( 31 ) formlleri ile verilmitir.


D
m
EM ) 1 ( D
EM ) 1 ( D
EM ) ( D
R 75 , 0 3
5
1 1
3
5
D

|
|
.
|

\
|

F( 30 )


D
m
EM ) 1 ( D
EM ) 1 ( D
EM ) ( Db
R 90 , 0 3
5
1 1
3
5
D

|
|
.
|

\
|

F( 31 )

hesaplanabilir.

Bylelikle hesap konusu kiriteki entik etkisi ve kiriteki dalgal gerilme "
D
" hallerine uygun
olarak devaml dinamik emniyet gerilimleri iin belirlenmi olur. Hesaplanan
max
gerilmesi
belirlenen
D(D)EM
den kk veya eit olmas gerekmekle beraber, hesaplanan
max
gerilmesi
ayrca daha evvel Tablo 1 'deki emniyetli statik mukavemet deerlerinide amamas gerekir.
Vin kirilerinde, kiri st kuak levhalarndaki bas gerilmesi ile, kiri alt kuak levhalarndaki eki
gerilmesi hemen hemen ayndr. Yukardaki denklemlerden de grld gibi
Db(D)EM
deeri

D(D)EM
deerine gre bir miktar daha byktr.
Fakat vin kirilerinde en kt hal
D
= 0 kabul edildiinden eki ve bas gerilmeleri eittir ve iki
formlde u ekli alr:


EM ) 1 ( D EM ) ( D
3
5
D

= F( 32 )
K i r i H e s a p l a r

www.guven-kutay.ch
14
3.9. Levhalarn bruma kontrol
3.9.1. Yan levhalarn brumaya kar kontrol
Yan levhalarn bruma kontrol sahas, yan levhann iki perde arasndaki en byk mesafesi kabul
edilir (bak ekil 13).
b

Y
t
2
P

h
2

X

ekil 13, Yan levhalarda gerilme dalm

Burada kirilerde yan levha ykseklii en fazla 990 mm alndndan ve perde ara mesafesi pratikte
L
P
= (2...5) h
2
olarak seilmesi nerildiindan, L
P
= 2 m kabul edilir. Eer yan levha ykseklii
daha yksek seilir veya buruma emniyetinde zorluk grlrse, mesafe neriye gre seilir. Bu
seilen en byk mesafedir ve hesaplar bununla yaplr.

3.9.1.1. Yan levhalarda buruma kontrolnn DIN 4114 T1 e gre yaplmas
Yan levhalardaki buruma gerilmeleri pratikte levhadaki Euler gerilmelerinin "buruma katsays"
ile arplmasyla bulunur.

Buruma katsays k

perde ara mesafesi L

Pe
nin levha ykseklii h
2
ye oran ile bulunur.


2
Pe
1
h
L
=
F( 33 )

Normal gerilme iin buruma azaltma katsays " k

"
Normal olarak pratikte perde ara mesafesi L
P
= (2...5) h
2
seileceinden vin kirii hesaplarnda
DIN 4114 T1 e gre sabit olarak;


9 , 23 k =

F( 34 )
deeri kabul edilir.

Euler gerilmesi "
e
":


( )
2
2
2
2
2
e
h
t
1 12
E
|
|
.
|

\
|

= F( 35 )

Yan levhalardaki ideal buruma normal gerilmesi "
Bui
":


e Bui
k =


F( 36 )

K u t u K i r i l e r

www.guven-kutay.ch
15

Kayma gerilmesi iin buruma katsays " k

"
Buruma katsays k

perde ara mesafesi L

Pe
nin levha ykseklii h
2
ye oran ile bulunur.


2
1
00 , 4
34 , 5 k

+ =
F( 37 )

Yan levhalardaki ideal buruma kayma gerilmesi "
Bui
":


e Bui
k =


F( 38 )

Yan levhalardaki hesapsal ideal buruma gerilmesi "
BuiHe
":

\
|
|
|
.
|

\
|

+
|
|
.
|

+
+
=
2
Bui
2
Bui Bui
Bui
2 2
BuiHe
.
4
3
.
4
1
3



Vinlerde 0 ve
Bui
= 1 olduundan, formle yerletirirsek;

\
|
|
|
.
|

\
|

+
|
|
.
|

=
2
Bui
max
2
Bui
max
kar
BuiHe

F( 39 )

Burada hesaplanan "
BuiHe
" deerinin karl "
karBu
" bykl DIN 4114 Tl den aktarlm
Tablo 9 ile bulunur.

Tablo 9, Karlatrma buruma gerilmesi "
karBu
"

karBu
N/mm
2

karBu
N/mm
2

BuiHe
N/mm
2

St 37 St 52

BuiHe
N/mm
2

St 37 St 52
< 157 157

157

360 228 320
192 192 192 380 229 325
200 198 200 400 230 328
210 204 210 420 231 331
220 208 220 440 232 334
230 211 230 460 232 336
240 214 240 480 233 338
250 216 250 500 233 339
260 218 260 550 234 343
270 219 270 600 235 345
280 221 280 650 235 347
288 222 288 700 236 348
290 223 290 800 237 351
300 225 297 1 000 237 353
320 227 308 2 000 239 357
340 228 315
240 360
K i r i H e s a p l a r

www.guven-kutay.ch
16
Yan levhalardaki hesapsal buruma emniyet katsays " S
BuHe
":


kar
karBu
BuHe
S

=
F( 40 )

Burada burumaya kar gerekli emniyet katsays S
Bger
deeride u ekilde hesaplanr:


) 1 ( 180 , 0 71 , 1 S
Bui Buger
+ =
F( 41 )

Kren kirilerinde 0 ve
Bui
= 1 olduu iin, deeri F( 41 ) da yerine koyulursa:


35 , 1 S
Buger
=
F( 42 )

Bulunur ve burada u koul salanmaldr.


1
S
S
Buger
BuHe

F( 43 )

3.9.1.2. DIN 18800 T3 e gre yan levhalarda buruma kontrol

Yan levhalardaki normal buruma snr gerilmesi "
SBu
":


M
e K
SBu
R k k

=


F( 44 )

' ya gre normal gerilme azaltma katsays "k

":


|
|
.
|

\
|

2
P
P
22 . 0 1
c k
F( 45 )

iin " c

" katsays:


min F
12 . 0 25 . 1 c =

F( 46 )

Eer c

deeri 1,25 den byk karsa "c

= 1,25" olarak, yoksa hesaplanan deer alnr.

Buruma azaltma katsays k
K


DIN 18 800 T2 ' ye gre buruma azaltma katsays en fazla 1 olabilir. Burada emniyetli bir yol izle-
mek iin kiri hesaplarnda pratikte k
K
= 0,8 alnr.

8 , 0 k
K
=

F( 47 )

Ksmi emniyet katsays "
M
"

DIN 18 800 T1 den emniyetli bir yol izlemek iin kiri hesaplarnda pratikte
M
= 1,2 alnr.

2 , 1
M
= F( 48 )

Narinlik derecesi "
P
" :


Bui
e
P
R

=

F( 49 )

K u t u K i r i l e r

www.guven-kutay.ch
17

Kayma buruma snr gerilmesi "
Fl
":


M
e
SBu
3
R k

=

F( 50 )

Kayma gerilmesi azaltma katsays "k

":



=
P
/ 84 , 0 k
F( 51 )

Narinlik derecesi "
P
" :


3
R
Bui
e
P

=


F( 52 )

Emniyet katsays

1 S
2
SBu
max
2
SBu
max
Buhes

|
|
.
|

\
|

+
|
|
.
|

\
|

= F( 53 )


1
S
1
S
Buhes
BuHe
=
F( 54 )

3.9.2. st kuak levhasnn brumaya kar kontrol

b
Y

L

X
b

t
3
b
3

P


ekil 14, st kuak levhasnda gerilmeler

st kuak levhasnn burumaya maruz kalan genilii b

ekil 14 grlmektedir.


B 3
b 2 b b =

b
L
=


Pratikte

daima birden byktr, nk h>b ve st kuak levhasnda snr deerler oran

= +1
dir.
K i r i H e s a p l a r

www.guven-kutay.ch
18
3.9.2.1. st kuak levhasnn DIN 4114 T1 e gre buruma kontrol
st kuak levhasnda normal buruma snr gerilmesi "
Bu
":


e Bu
k =

F( 55 )

st kuak levhasnda normal gerilme azaltma katsays "k
H
":


max F

1 , 1
4 , 8
k
+
=

F( 56 )

st kuak levhasnda Euler gerilmesi :


( )
2

3
2
2
e
b
t
1 12
E
|
|
.
|

\
|

= F( 57 )

Kayma buruma snr gerilmesi "
Bu
":


e Bu
k =


F( 58 )

Kayma buruma gerilmesi azaltma katsays "k

":


2

4
34 , 5 k

+ =

F( 59 )

st kuak levhasndaki ideal buruma gerilmesi:


2
Bu
max
2
Bu
max
Bu
max
2
max
2
max
karBui
2 2
3
|
|
.
|

\
|

+
|
|
.
|

\
|

+
=
F( 60 )

Burada hesaplanan "
karBuiU
" Tablo 9 daki "
BuiHe
" deeri olarak alnr ve karl Tablo 9 dan
"
karBu
" olarak okunur.

Emniyet katsaylarnn karlatrlmas:


Buger kar karBu karBu
S / S =

F( 61 )

Veya :
1
S
S
S
Buger
karBu
hes
=
F( 62 )
K u t u K i r i l e r

www.guven-kutay.ch
19
3.9.2.2. st kuak levhasnda DIN 18800 T3 e gre buruma kontrol

st kuak levhasnda normal buruma snr gerilmesi "
Bu
":


M
e K
Bu
R k k

=


F( 63 )

st kuak levhasnda normal buruma gerilmesi azaltma katsays "k

":


|
|
.
|

\
|

2
P
P

22 . 0 1
c k
F( 64 )

st kuak levhasnda normal buruma gerilmesi iin " c

" katsays:


min F
12 . 0 25 . 1 c =

F( 65 )

Eer c

deeri 1,25 den byk karsa "c

= 1,25" olarak, yoksa hesaplanan deer alnr.

st kuak levhasnda normal buruma gerilmesi iin narinlik derecesi "
P
" :


Bu
e
P
R

=


F( 66 )

st kuak levhasnda kayma burumas snr gerilmesi "
Bu
":


M
e
Bu
3
R k


=


F( 67 )

st kuak levhasnda kayma gerilmesi iin azaltma katsays "k

":


P
/ 84 , 0 k

=
F( 68 )

st kuak levhasnda kayma gerilmesi iin narinlik derecesi "
P
" :


3
R
Bu
e
P

=

F( 69 )

DIN 18800 T3 e gre st kuak levhasndaki buruma kontrol iin u bant salanmaldr:

1 S
2
Bu
max
2
Bu
max
karBu

|
|
.
|

\
|

+
|
|
.
|

\
|

= F( 70 )

Veya :
1
S
1
S
karBu
hes
=
F( 71 )
K i r i H e s a p l a r

www.guven-kutay.ch
20
4. rnek
Hesaplamada bilinmesi gereken byklkler:
Mteriden alnan deerler ve bilgilere gre kabul edilen deerler (krmz renkli yazlar)
Bilinen deerlere gre bulunan veya hesaplanan balang deerleri (mavi renkli yazlar)

Vincin alt yer ve artlar :

Kaldrma yk, vincin tama kapasitesi F
Y
= 60'000 N
Kaldrma hz v
K
= 23 m/dak
Kpr akl, vin yry raylar orta mesafesi L
K
= 15 m
Araba yrme hz v
A
= 15 m/dak
Arabann arl F
A
= 17'000 N
Araba tekerlek mesafesi L
A
= 1,2 m
Vin yrme hz v
V
= 25 m/dak
Titreim katsays (Tablo 6, kaldrma hzna bal deer)
= 1,300
z arlk faktr
= 1,1
Kiri sehim oran L
K
/f = 1'500
max. Sehim f
max
= L
K
/1'500 f
max
= 10 mm
Malzeme St37
Kopma mukavemeti R
m
= 340 N/mm
2

Akma mukavemeti R
e
= 240 N/mm
2

Elastiklik mol E = 210'000 N/mm
2

Poisson says
= 0,3
Tekerlek dik kuvveti F
TD

=
19'250 N
Gerekli eylemsizlik momenti F( 1 ) J
Xger
= 127'702 cm
4

entik grubu, ekil 7, Kaynak ekil ve kalitesine gre K3 =
Ykleme grubu, Tablo 4, DIN 15018 e gre B3 =
Snr deerler oran, kiri yklemesi en kt F
min
/F
max
= 0
F

= 0,209
Buruma snr deerleri oran
Bu

=
1
Perde mesafesi L
Pe
= 2 m
Servis platformu birim arl q
SP
= 40 kg/m
Ykleme grubu katsays, Tablo 7 k
B
= 1,05
Ykleme hali H
Malzemenin ykleme haline gre mukavemeti, Tablo 1 den
EM

= 160 N/mm
2

Malzemenin ya gre devaml mukavemeti, Tablo 8 ve F( 30 )
D(k)EM
= 76 N/mm
2


Seilen kiriin tipi ve mekanik deerleri;

Seilen kiri tipi, Tablo 2, J
xger
= 127'702 cm
4
iin KK05
Kiriin eylemsizlik momenti, F( 5 ), I
X-X
= 124'131 cm
4

F( 6 ) I
Y-Y
= 16'277 cm
4

Kiriin mukavement momenti, F( 7 ), W
X-X
= 3'156 cm
3

F( 8 ) W
Y-Y
= 1'041 cm
3

1 kiri birim arl F( 9 ) q
Ki
= 130.1 kg/m
Kiri sehimi F( 15 ) f
hes
= 10.3 mm
letmede sehim oran L
K
/f = 1'458

K u t u K i r i l e r

www.guven-kutay.ch
21
Kirideki gerilimler;

Kiriin z arlk gerilimi, F( 16 )
1
= 14.9 N/mm
2

Arabann z arlk gerilimi, F( 17 )
2
= 9.3 N/mm
2

Yk gerilimi, F( 18 )
3
= 32.8 N/mm
2

Eylemsizlik kuvvetleri gerilimi, F( 19 )
4
= 39.0 N/mm
2

Araba kaslma gerilimi, F( 20 )
5
= 4.4 N/mm
2


Statik mukavemet kontrol

max. Normal gerilme, F( 22 )
max

= 115.8 N/mm
2

min. Normal gerilme, F( 23 )
min

= 24.2 N/mm
2

Burulma (kayma) gerilmesi F( 25 )
top

= 10.1 N/mm
2

Karlatrma gerilmesi F( 26 )
kar

= 117.1 N/mm
2

Hesaplanan emniyet
EM
/
kar
S
hes
= 1.367
Hesaplara gre emniyet yeterlidir!

Dinamik mukavemet kontrol

Dinamik gerilme F( 29 )
D(F)EM

= 211.7 N/mm
2

Hesaplanan emniyet F( 27 )
D(kF)EM
/
kar
S
hes
= 1.808 >1
Hesaplara gre emniyet yeterlidir!

DIN 4114T1 e gre yan plakalar buruma kontrol

Normal gerilme katsays F( 34 ) k

= 23.90
Euler gerilmesi F( 35 )
e

= 14.35 N/mm
2

Buruma gerilmesi F( 36 )
Bui

= 343.00 N/mm
2

Kayma gerilmesi katsays F( 37 ) k

= 5.82
Buruma kayma gerilmesi F( 38 )
Bui

= 83.5 N/mm
2

Buruma gerilmesi F( 39 )
BuHe

= 326.7 N/mm
2

Hakiki buruma gerilmesi Tablo 9
karBu

= 227 N/mm
2

Varolan emniyet S
Var
= 1.939
Gerekli emniyet F( 41 ) S
Bger
= 1.350
Hesaplanan emniyet S
hes
= S
Var
/ S
Bger
S
hes
= 1.436 >1
Hesaplara gre emniyet yeterlidir!

DIN 18800T3 e gre yan plakalar buruma kontrol

Buruma azaltma faktr F( 47 ) k
K

= 0.80
Narinlik derecesi F( 49 )
P

= 0.836
Normal gerilme azaltma katsays F( 45 ) k

= 1.0
Normal buruma snr gerilmesi F( 44 )
SBu

= 160 N/mm
2

Narinlik derecesi F( 52 )
P

= 1.288
Kayma gerilmesi azaltma katsays F( 51 ) k

= 0.652
Kayma buruma gerilmesi F( 50 )
SBu

= 75 N/mm
2

Varolan emniyet S
Var
= 0.541
Hesaplanan emniyet S
hes
= 1 / S
Var
S
hes
= 2.494 >1
Hesaplara gre emniyet yeterlidir.
K i r i H e s a p l a r

www.guven-kutay.ch
22

DIN 4114T1 e gre st kuak plakalar buruma kontrol
st kuak buruma gerilimi genilii b

= 23.0 cm
st kuak buruma l oran

= 8.70
st kuak snr deerler oran
Bu
= 1
st kuak normal gerilme azaltma katsays F( 56 ) k

= 4.00
st kuak kayma gerilmesi azaltma katsays F( 59 ) k

= 5.39
st kuak bEuler gerilmesi F( 57 )
e
= 358.79 N/mm
2

st kuak buruma gerilmesi F( 55 )
Bu
= 1'435 N/mm
2

st kuak buruma kayma gerilmesi F( 58 )
Bu
= 1'935 N/mm
2

st kuak buruma karlatrma gerilmesi F( 60 )
karBu
= 1'445 N/mm
2

st kuak hakiki buruma gerilmesi
Bu
= 237 N/mm
2

Varolan emniyet S
Var
= 2.024
Hesaplanan emniyet S
hes
= S
Var
/ S
Bger
S
hes
= 1.500 >1
Hesaplara gre emniyet yeterlidir.

DIN 18800T3 e gre st kuak plakalar buruma kontrol
Narinlik derecesi F( 66 )
P
= 0.409
st kuak yardmc katsay F( 65 ) c

= 1.130
st kuak normal gerilme azaltma katsays F( 64 ) k

= 1.000
Narinlik derecesi F( 67 )
P
= 0.268
st kuak kayma gerilmesi azaltma katsays F( 68 ) k

= 3.139
st kuak buruma gerilmesi F( 63 )
HFl
= 160 N/mm
2

st kuak buruma kayma gerilmesi F( 67 )
HFl
= 362 N/mm
2

Varolan emniyet S
Var
= 0.524
Hesaplanan emniyet S
hes
= 2.575 >1
Hesaplara gre emniyet yeterlidir.