Jeerj %eeveesoe evLeceeuee kee heg<he veb.

402
ISBN 978-93-82071-89-1

Jeerj %eeveesoe evLeceeuee

megoMe&veces Jebovee
SJeb OeeveeYeeme

Fme evLeceeuee ceW efoiecyej pewve Dee<e&ceeie& kee hees<eCe kejves Jeeues efnvoer,
mebmke=le, eeke=le, keVe[, Debespeer, iegpejeleer, ceje"er Deeefo Yee<eeDeeW
kes veee, efmeevle, DeOeelce, Yetieesue-Keieesue, JeekejCe Deeefo
efJe<eeeW hej ueIeg SJeb Je=nod ebLeeW kee cetue SJeb DevegJeeo meefnle
ekeeMeve neslee nw~ mecee-mecee hej Oeeefce&ke
ueeskeesheeesieer ueIeg hegefmlekeeSb Yeer
ekeeefMele nesleer jnleer nQ~

-uesefKekeepewve meceepe keer meJeexe meeOJeer,

hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe

eer %eeveceleer ceeleepeer

hejcehetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer kes
Dece=le ceneslmeJe Je<e& (meved 2013-2014) kes Devleie&le ekeeefMele)

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve

pecyeterhe-nefmleveehegj (cesj") G.e.S heesve veb.- (01233) 280184, 280994
Website : www.jambudweep.org,
www.encyclopediaofjainism.com
E-mail : jambudweeptirth@gmail.com, Facebook : jaintirthjambudweep

Jeerj efve. meb. 2540

heew<e ke=. SkeeoMeer, 28 efomecyej 2013

-: mebmLeeefhekee SJeb esjCeeeesle :hejcehetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&keeefMejesceefCe eer %eeveceleer ceeleepeer

(oes yeej [er.efued. keer ceeveo GheeefOe mes Deuebke=le)
-: ceeie&oMe&ve :e%eeeceCeer Deeefe&kee eer evoveeceleer ceeleepeer
(heerSe.[er. keer ceeveo GheeefOe mes Deuebke=le)
-: efveoxMeke SJeb mecheeoke:kece&eesieer heer"eOeerMe mJeefmleeer jJeervkeerefle& mJeeceerpeer

-ekeeMeke-

eLece mebmkejCe
1100 eefleeeB

efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve eje mebeeefuele

cetue
12/-.

-: eyebOe mecheeoke :peerJeve ekeeMe pewve

(meJee&efOekeej ekeeMekeeOeerve)

kecheesefpebie-%eeveceleer vesJeke&
pecyeterhe-nefmleveehegj (cesj") G.e.

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

(3)

heer"eOeerMe keer keuece mes..........

hetpe ieefCeveerecegKe Deeefe&kee eer %eeveceleer ceeleepeer ves yeermeJeeRFkekeermeJeeR Meleeyoer ceW meeefnle me=peve keer DeefJejue Oeeje kees eJeeefnle
kejkes pewveOece& keer DeodYegle eYeeJevee keer nw leLee pewve meeefnle peiele hej
Yeer Deveble Ghekeej efkees nQ~ efJeMes<ehe mes Deehekeer uesKeveer mes emetle hee
meeefnle DeLee&led hetpee-efJeOeeve mes peve-peve kees DeceesIe Mee kes he ceW
Yeefe kee ceeie& eehle ngDee nw~
hetpe ceeleepeer eje efueefKele meeefnle kees melele ekeeefMele kejves kes
efueS hetpe ceeleepeer keer ner hegCe esjCee mes meved 1972 ceW mLeeefhele
efoiecyej pewve ef$eueeske MeesOe mebmLeeve, pecyeterhe-nefmleveehegj kes Devleie&le
Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee keer Yeer mLeehevee keer ieF&, leye mes ueieeleej Fme
ebLeceeuee eje meeefnle ekeeMeve kee keee& efkeee pee jne nw~ peneB Fme
ebLeceeuee ves ueeKeeW eeJekeeW SJeb eeueg YeeeW kees %eeve kee ueeYe eoeve
efkeee nw, JeneR efJeefMe SJeb iegCeJeeehetCe& ekeeMeve kes ceeOece mes Fme
ebLeceeuee kees Yeer meceepe kes ceOe Ske efJeefMe Keeefle eehle ngF& nw~
Fme ebLeceeuee mes peneB hetpe ceeleepeer eje erkeeke=le <edKeC[eiece
pewmes ceneve efmeevle ebLeeW leLee efveecemeej, meceemeej, ieesccemeej,
Demeneer, keeleb$e JeekejCe Deeefo pewmes cetue Deeiece iebLeeW kee ekeeMeve
neslee nw, JeneR cegKele: hetpe ieefCeveerecegKe eer %eeveceleer ceeleepeer Je
e%eeeceCeer Deeefe&kee eer eboveeceleer ceeleepeer eje efueefKele efJeefYeVe ye[sess hetpee-ceC[ue efJeOeeve Deeefo kee ekeeMeve Yeer meceepe kes efueS efJeMes<e
ceebie nsleg yevee jnlee nw~ Deepe nce Fme ebLeceeuee kees Delevle meewYeeieMeeueer
ceeveles nQ, efpemekes ceeOece mes ekeeefMele nes jns meled meeefnle keer Je<e& Yej
hetjs 365 efove Yeejle kes keneR ve keneR, efkemeer ve efkemeer cebefoj ceW ceC[ue

(4)

megoMe&veces Jebovee SJeb OeeveeYeeme

efJeOeeve ee meeefnle efJelejCe Deeefo kes efueS ceebie Deeleer jnleer nw Deewj
pewveOece& Je Yeefeceeie& keer eYeeJevee ceW en ebLeceeuee efvele ner lelhej
jnleer nw~
efJeMes<ehe mes Fme ebLeceeuee eje meceepe kees ueeiele cetue mes Yeer kece
jeefMe hej meeefnle GheueyOe kejeves kee eeeme efkeee peelee nw, efpememes efke
megefJeOeehetJe&ke peve-peve leke meeefnle hengBe mekes~ Deeies YeerFmeer ekeej en
ebLeceeuee Dehevee oeefelJe efveYeeleer jns, ener YeeJevee nw~ Jele&ceeve ceW
ekeeefMele nes jner Fme hegmleke kes ceeOece mes Deehe meYeer eeJekepeve efJeMes<e
Oece&ueeYe kees eehle kejW leLee pewveOece& kee en %eeve Deehekes mecekelJe kees
{ kejves ceW meoe menkeejer yevekej cees#eceeie& kees eMemle kejs, meYeer
YeeeW kees cesjer ener MegYekeeceveeSb SJeb cebieue DeeMeerJee&o nw~
-kece&eesieer heer"eOeerMe mJeefmleeer jJeervkeerefle& mJeeceerpeer

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

megoMe&veces Jebovee
~~ cebieueeejCe ~~
Cecees DeefjnbleeCeb, Cecees efmeeCeb, Cecees DeeFefjeeCeb~
Cecees GJepPeeeeCeb, Cecees ueesS meJJe meentCeb~
megoMe&veces Jebovee
leerLekejmveheveveerjheefJe$epeele:,
legesefmle eefeYegJeves efveefKeueeefleesefhe~
osJesvoeveJevejsvKeiesvJebe:,
leb eermegoMe&veefieefjb meleleb veceeefce~~1~~
ees YemeeueJevevebovemeewcevemew:,
Yeeleern heeb[gkeJevesve e Meeeleesefhe~
ewleeueeeved eefleJeveb elegjes efJeOees,
leb eermegoMe&veefieefjb meleleb veceeefce~~2~~
pevceeefYe<eskeefJeOees efpeveyeeuekeeveeced,
Jebee: meoe eefleJejwjefhe heeb[gkeeee:~
Oees efJeefo#eg cenveereefMeueeMeleme=:,
leb eermegoMe&veefieefjb meleleb veceeefce~~3~~
eesieereje: eefleefoveb efJenjefvle e$e,
Meevlewef<eCe: mecejmewkeefheheemeJee~
les eejCeef&meheueb Keueg kegJe&les$e,
leb eermegoMe&veefieefjb meleleb veceeefce~~4~~
es eereflelees efieefjJejb meleleb mlegJeefvle,
Jebovle SJe e hejes#eceheern Yekelee~

(5)

(6)

megoMe&veces Jebovee SJeb OeeveeYeeme

les eehvegJebefle efkeue %eeveceeEle efeeb efn,

leb eermegoMe&veefieefjb meleleb veceeefce~~5~~
pees leerLekej kes vnJeve peue mes heefJe$e nw, leerveeW ueeskeeW ceW meye heJe&leeW
mes TBee nw Deewj pees osJesv, Demegjsv vejsv leLee efJeeeOej FbeW mes Jebe nw,
Gme eer megoMe&ve ces kees ceQ melele veceve kejlee ntB~~1~~
pees Meeele neskej Yeer Yemeeue vebove, meewceveme Deewj heeC[gkeJeve mes
MeesefYele nes jne nw Deewj pees eleske Jeve keer eejeW efoMeeDeeW ceW efpeve cebefoj
kees OeejCe kej jne nw, Gme eer megoMe&ve ces kees ceQ melele veceve kejlee
ntB~~2~~
leerLekej yeeuekeeW keer pevceeefYe<eske efJeefOe kes efueS pees heeC[gke Deeefo
efMeueeSb nQ Jes cegefveJejeW mes Yeer Jebe nQ~ pees heJe&le heeC[gkeJeve ceW efJeefoMeeDeeW
ceW hetpe Ssmeer eej efMeueeDeeW kees OeejCe efkees ngS nQ, Gme eer megoMe&veces
kees ceQ melele veceve kejlee ntB~~3~~
peneB hej Meebefle keer Fe kejves Jeeues Deewj meceleeheer Ske Dece=lejme
heeve kes Fgke eesieerej cenecegefve ncesMee efJenej kejles jnles nQ Deewj Jes
JeneB peekej Deheveer DeekeeMe ieceve eejCe-$e+ef kees efveefele ner meheue
kej uesles nQ, Gme eer megoMe&veces kees ceQ melele veceve kejlee ntB~~4~~
pees eerefle mes Fme efieefjjepe keer melele mlegefle kejles nQ Deewj eneB hej
hejes#e ceW ner Yeefe mes Jebovee kejles nQ, Jes efveefele ner %eeve mes meefnle Ssmeer
%eeveceleer ue#ceer kees eehle kej uesles nQ, Ssmes Gme eer megoMe&veces kees ceQ
melele veceve kejlee ntB~~5~~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

(7)

leerve ueeske kee Oeeve

1. leerve ueeske jevee yeveekej DeLee&led oesveeW hewjeW kees hewueekej oesveeW
neLeeW kees kecej hej jKekej Ke[s nesves mes leerve ueeske kee Deekeej yeve
peelee nw~
Ssmee Deekeej yeveekej Ke[s neskej kece mes kece heeBe efceve leke
leerve ueeske kes efpevecebefojeW keer Jebovee kejvee eeefnS~
2. FmeceW veeefYe kes veeres DeOeesueeske kes efpevecebefojeW keer Jebovee kejW~
3. veeefYe kes heeme ceOeueeske kes efpevecebefojeW keer Jebovee kejW~
4. veeefYe kes Thej mes ueskej cemleke leke TOJe&ueeske kes efpevecebefojeW
keer Jebovee kejW~
5. hegve: leerveueeske kes meecetefnke efpevecebefojeW SJeb efpeveeefleceeDeeW kees
vecemkeej kejkes Jevovee kejW~
6. Devevlej efmeefMeuee kes Devevle efmeeW kees vecemkeej kejW~
Fme leerve ueeske kes Oeeve keer efJeefOe meb#eshe ceW efoKeeF& pee jner nwleerve ueeske kes Deke=ef$ece-Meeele efpevecebefojeW keer Jebovee
1. DeOeesueeske ceW YeJeveJeemeer osJeeW kes meele kejes[ yenej ueeKe
efpevecebefoj nQ~
2. ceOeueeske ceW eej meew DeeJeve Meeele efpevecebefoj nQ~
3. TOJe&ueeske ceW Jewceeefveke osJeeW kes eewjemeer ueeKe meeeveJes npeej
lesF&me efpevecebefoj nQ~
4. leerveesb ueeske ceW Dee" kejes[, hheve ueeKe, meeeveJes npeej, eej
meew Fkeeemeer, Ssmes Meeele efpevecebefoj nQ~
5. Fve leerveeW ueeskeeW kes efpevecebefoj ceW eleske ceW 108-108 efpeveeefleceeSB
nQ, efpevekeer mebKee-925 kejes[, 53 ueeKe, 27 npeej, 9 meew 48 nw~

(8)

megoMe&veces Jebovee SJeb OeeveeYeeme

Fve meye efpevecebefoj, efpeveeefleceeDeeW kees cesje vecemkeej nesJes~

6. Jevlej osJeeW kes SJeb peesefle<eer osJeeW kes DemebKeele efpevecebefoj nQ,
Gve meyeceW 108-108 Ssmeer DemebKeele efpeveeefleceeSB nQ Gve meyekees cesje
vecemkeej nesJes~
7. ceOeueeske ceW, {eF& erhe ceW 170 kece&YetefceeeB nQ~ FveceW efpeleves Yeer
Denle efme, Deeeee&, GheeOeee, meJe&meeOeg, efpeveOece&, efpeveeiece, efpeveewle
SJeb ewleeuee nQ, efpeleves Yeer ke=ef$ece efpevecebefoj nQ, efpeleveer Yeer hebekeueeCeke
Yetefce, efveJee&CeYetefce SJeb DeefleMee #es$e nQ Gve meyekees cesje vecemkeej nesJes~
8. hegve: cemleke kes DeeYeeie hej De&evekeej efmeefMeuee yeveekejyegef mes efevleve kejles ngS efmeefMeuee hej efJejepeceeve Devevleevevle efme
YeieJevleeW kees vecemkeej kejles ngS veeres efueKes hee kees he{W~
-heeef$eYegJeve kes cemleke hej efmeefMeuee hej efme Devevleevevle~
veceeW veceeW ef$eYegJeve kes meYeer, leerLe& kees efpememes nes YeJe Devle~~1~~
Fme ekeej leerve ueeske kes Oeeve mes Devevle hegCe kee yebOe neslee
nw~ DemebKe heeheeW kee veeMe SJeb Yetle-JevlejeW kes ekeeshe kee DeYeeJe
leLee jesieesW kee veeMe neslee nw SJeb mebmeej YeceCe meceehle kejves keer Meefe
eie nesleer nw~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

(9)

meceJemejCe kee JeCe&ve

eR eer MeebefleveeLe leerLekejee vece:
YeieJeeve kees kesJeue%eeve eie nesles ner Fv keer Dee%ee mes kegyesj
DeOe&efveefce<e ceW meceJemejCe keer jevee kej oslee nw~ Gme mecee YeieJeeve
leerveeW ueeskeeW kees Deewj Gvekeer Yetle, YeeJeer, Jele&ceeve mecemle heee&eeW kees
egieheled Ske mecee ceW peeve uesles nQ~
YeieJeeve MeebefleveeLe kee meceJemejCe he=LJeer mes 5000 Oeveg<e (20000
neLe) Thej DeekeeMe ceW DeOej nw~ he=LJeer mes Ske neLe Thej mes Ske-Ske
neLe TBeer yeerme npeej meeref{eeB nQ~ Fvemes e{kej ceveg<e Deewj efleee
Deeefo meYeer YeJe peerJe-yeeue, Je=, DebOes, uetues, uebie[s, jesieer Deeefo
Debleceg&ntle& (48 efceve) ceW Thej hengBe peeles nQ~ YeieJeeve MeebefleveeLe kee
meceJemejCe mee{s 4 eespeve (36 ceerue) kee ieesue nw~
FmeceW eej hejkeess Deewj heeBe JesefoeeB nQ~ Fvekes Dee" YetefceeeB nQ~
eejeW efoMeeDeeW ceW yengle ner efJemle=le JeerLeer ye[er-ye[er ieefueeeB nQ~
Fme meceJemejCe ceW ece mes henues Oetefuemeeue hejkeese, ewleeemeeo
Yetefce, Jesoer KeeeflekeeYetefce, Jesoer, ueleeYetefce, hejkeese, GheJeveYetefce, Jesoer,
OJepeYetefce, hejkeese, keuheYetefce, Jesoer, YeJeveYetefce, hejkeese, eerceC[heYetefce
Deewj Jesoer nw~ Deeies 16 meer{er Thej e{kej henueer keveer, 8 meer{er
e{kej otmejer keveer, hegve: 8 meer{er e{kej leermejer keveer nw~ Fmeer hej
YeieJeeve efJejepeceeve nQ~
eleske hejkeess Deewj JesefoeeW ceW eejeW efoMeeDeeW ceW Ske-Ske ieeshegj
ej nQ~ efpeveceW mes hetJe&efoMee ceW efJepee, oef#eCe ceW Jewpeeble heefece
ceW peeble Deewj Gej ceW Dehejeefpele Ssmes veece nQ~ Fve eejeW kes GYee
heee& ceW oes-oes veeeMeeueeSb nQb, efpeveceW osJeebieveeSb YeieJeeve keer Yeefe ceW

(10)

megoMe&veces Jebovee SJeb OeeveeYeeme

efJeYeesj nes ve=le-ieeve kejleer jnleer nQ~ JeneB ejeW kes oesveeW Deewj veJeefveefOe,
cebieueIe Deewj IetheIe Deeefo efmLele nQ~ eleske hejkeess kes ejeW hej
osJeieCe neLe ceW oC[, cegoiej Deeefo ueskej j#eke yevekej Ke[s ngS nQ~
meceJemejCe ceW eJesMe kejles ner eejeW ieueer ceW efoJe jlvecee ceevemlebYe
nQ pees efke YeieJeeve mes yeejniegves TBes nQ~ YeieJeeve MeebefleveeLe kes Mejerj keer
TBeeF& 160 neLe nw Dele: es yeejniegCes 160121920 neLe TBes nQ~
yeerme eespeve leke ekeeMe hewueeles nQ~ Fvekes oMe&ve mes ceeveer kee ceeve
ieefuele nes peelee nw Deewj Jen YeJeelcee meceief yevekej Deveble mebmeej
kees meerefcele kej ueslee nw~
kesJeueer YeieJeeve kes eYeeJe mes eejeW lejhe eej meew keesme leke
megefYe#elee, efnbmee Deewj Ghemeiee&efo kee DeYeeJe, meYeer pevcepeele Me$eg-efmebn,
efnjCe Deeefo kee Deeheme ceW cew$eer YeeJe, neW $e+legDeeW kes heue-hetueeW kee
Ske meeLe Dee peevee Deeefo DeefleMee nes peeles nwb~
YeieJeeve kes eerefJenej ceW DeekeeMe ceW DeOej, Gvekes ejCe kes veeres
osJeieCe mJeCe&cee megiebefOele efoJe keceueeW kees jeles peeles nQ Deewj DeeEnmee
Oece& kes efoefiJepee kees metefele kejlee ngDee Oece&ee YeieJeeve kes DeeiesDeeies euelee nw SJeb mejmJeleer-ue#ceer osJeer Deepet-yeepet ceW eueleer nQ~
DeekeeMeieeceer $e+efOeejer meeLe ceW eueles nQ DemebKe osJe-osefJeeeB, FveefoieCe
heers-heers eueles nQ SJeb meeOeejCe cegefve, Deeefe&keeSb, ceveg<e, heMeg Deeefo
veeres-veeres eueles nQ~ peneB YeieJeeve ke peeles nQ JeneB hegve: kegyesj
meceJemejCe keer jevee kej oslee nw~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

(11)

meceJemejCe ceW Dee" Yetefce Deewj leerve keveer

1. henueer ewleeemeeoYetefce nQ, FmeceW Ske-Ske efpevecebefoj kes
Deblejeue ceW heebe-heebe eemeeo nQ~
2. otmejer KeeeflekeeYetefce nQ, Fmekes mJe peue ceW nbme Deeefo
keuejJe kej jns nQ Deewj keceue Deeefo heg<he efKeues nQ~
3. leermejer ueleeYetefce nQ, FmeceW neW $e+legDeeW kes heg< he efK eues
ngS nQ~
4. eewLeer GheJeveYetefce nQ, FmeceW hetJe& Deeefo efoMee ceW ece mes
DeMeeske, mehleo, ebheke Deewj Deece kes Jeve nQ~ eleske Jeve ceWs Ske-Ske
ewleJe=#e nQ efpeveceW 4-4 efpeveeefleceeSb efJejepeceeve nQ~ eleske eefleceeDeeW
kes meeceves Ske-Ske ceevemlebYe nQ~
5. heebeJeer OJepeeYetefce nQ, FmeceW efmebn, iepe, Je=<eYe, ie[,
ceetj, ev, mete&, nbme, hee Deewj ee Fve ome efevneW mes meefnle
ceneOJepeeSb Deewj Gvekes Deeefele ueIegOJepeeSb 108-108 nQ~ meye efceueekej
4,70,880 nQ~
6. "er keuheYetefce nQ, FmeceW Yet<eCeebie Deeefo ome ekeej kes
keuheJe=#e nQ~ eejeW efoMee ceW ece mes veces, ceboej, mebleeveke Deewj
heeefjpeele Ssmes Ske-Ske efmeeLe&Je=#e nQ~ FveceW eej-eej efmeeefleceeSb
efJejepeceeve nQ ~
7. meeleJeeR YeJeveYetefce ceW YeJeve yeves ngS nQ~ Fme Yetefce kes heee&
YeeieeW ceW Denle Deewj efmeeefleceeDeeW mes meefnle veew-veew mlethe nQ~
8. Dee"JeeR eerceC[heYetefce nQ, FmeceW 16 oerJeeueeW kes yeere ceW 12
kees"s nQ efpeveceW 1. ieCeOejeefo cegefve, 2. keuheJeeefmeveer osJeer, 3. Deeefe&kee

(12)

megoMe&veces Jebovee SJeb OeeveeYeeme

Deewj eeefJekee, 4. peesefle<eer osJeer, 5. Jeblej osJeer, 6. YeJeveJeeefmeveer

osJeer, 7. YeJeveJeemeer osJe, 8. Jeblej osJe, 9. peesefle<e osJe, 10. keuheJeemeer
osJe, 11. eeJeleea Deeefo ceveg<e Deewj 12. efmebneefo efleee, Ssmes yeejnieCe
kes DemebKeeleeW YeJepeerJe yew"kej OeceexheosMe megveles nQ~ Jeneb hej jesie,
Meeske, pevce, cejCe, GheJe Deeefo yeeOeeSb veneR nQ~
hegve: eLece keveer hej Dee" ceneOJepeeSb nQ, efleere keveer hej Dee"
cebieueJe Deeefo nw~ le=leere keveer hej iebOekeger ceW efmebnemeve hej ueeue
keceue keer keefCe&kee hej YeieJeeve MeebefleveeLe eej Debiegue DeOej efJejepeceeve
nQ~ Fvekee cegKe Ske lejhe nesles ngS Yeer eejeW lejhe efoKeves mes es elegceg&Keer
yeee kenueeles nQ~ YeieJeeve kes heeme DeMeeskeJe=#e, leerve $e, efmebnemeve,
Yeeceb[ue, eeQme" ebJej, megjheg<heJe=ef, ogbogefYe yeepes Deewj neLe pees[s meYeemeo
es Dee" ceneeeeflenee& nQ~ JeneR hej ie[ e#e Deewj ceneceevemeer e#eer
efJeeceeve nQ~
Fve MeebefleveeLe YeieJeeve kees cesje Devebleyeej vecemkeej nes~
(efleueeseheCCeefe nefjJebMehegjeCe Deewj meceJemejCe mlees$e kes DeeOeej mes)

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

(13)

Oeeve Yepeve

(14)

megoMe&veces Jebovee SJeb OeeveeYeeme

Oeeve Yepeve
-Deeefe&kee eboveeceleer

lepe&leve [esues......

-Deeefe&kee eboveeceleer
lepe&ceve cebefoj ceW......

keej yeesuees, efhej DeeBKeW Keesuees, meye keee& efme nes peeSBies,
vej pevce meheue nes peeSiee~~ ske.~~

Deelece ceW Oeeve ueieevee nw, hejceelece efceuesiee~

Deheves eYet kees heevee nw, Megelece efceuesiee~~ ske.~~

eele:keeue G<ee yesuee ceW yeesuees cebieue JeeCeer~

nj Iej ceW KegefMeeeB eSBieer, nesieer veF& efoJeeueer~~ ns YeeF&......
eYeg veece yeesuees, efvepeOeece Keesuees, meye mJeeLe& efme nes peeSBies~
vej pevce meheue nes peeSiee~~ keej......~~1~~

ceve ceW pees ceeee Je cecelee Yejer nw~

Gmemes meoe yesewveer jner nw~
ewve keer yebmeer yepeevee nw, hejceelece efceuesiee~
Deheves eYet kees......~~1~~

hejceyee hejcesej keer Meeer en ceb$e yeleelee~

Ceceeskeej kes GeejCe mes Devlece&ve peie peelee~~ ns YeeF&......
veew yeej yeesuees, meew yeej yeesuees, meye mJeeLe& efme nes peeSBies,
vej pevece meheue nes peeSiee~~ keej......~~2~~

JeeveeW ceW keglee ke<eee Yejer nw~

Des Jeeve Jen kenleer veneR nw~~
JeeCeer kees megvoj yeveevee nw, hejceelece efceuesiee~
Deheves eYet kees......~~2~~

Meyo kee Oeeve ebovee ceve kees mJemLe yeveelee~

Fmekes Oeeve mes ceeveJe Fke efove hejceser heo heelee~~ ns YeeF&......
keej yeesuees, efMeJeej Keesuees, meye mJeeLe& efme nes peeSBies~
vej pevce meheue nes peeSiee~~ keej......~~3~~

keeee nw veMJej Deelcee DeveMJej~

Deelcee kees Oeeves mes neslee mebJej~~
Gmekes ner iegCe nceW ieevee nw, hejceelece efceuesiee~
Deheves eYet kees......~~3~~
Deelcee kees OeeDees, Deelcee ceW DeeDees~
keg osj leuueerve, GmeceW nes peeDees~~
evovee'' Gmes ner mepeevee nw, hejceelece efceuesiee~~
Deheves eYet kees......~~4~~

Jeerj %eeveesoe ebLeceeuee

(15)

Oeeve Yepeve

(16)

megoMe&veces Jebovee SJeb OeeveeYeeme

Oeeve Yepeve
-Deeefe&kee eboveeceleer

lepe&-keee Ketye........
efvepe Oeeve kejves mes, DeeleceefveefOe efceueleer nw~
leve ceve keer cegjPeeF&, keefueeeB efKeueleer nQ,
Devlej kes keesves ceW Fke peesleer peueleer nw~~efvepe.~~ske.~~
mebmeej Yeeeveke Jeve nw-neB Jeve nw,
lees Yeer JeneB hej Fke efKeuee Oece& GheJeve nw~
nceW heevee nw Gmekeer eee-neB eee,
yeme FmeerefueS en Deelece Oeeve ueieeee~
megKe Meebleer keer eeefhle meoe Fmemes ner efceueleer nw,
Deblej kes keesves ceW Fke peesleer peueleer nw~~efvepe.~~1~~
cesje ceve cebefoj efvece&ue-neB neB efvece&ue,
Fmekes Deboj Fke keceue keer Jesoer megvoj~
peneB Meeble efJejepes YeieJeved-neB neB YeieJeved,
Gme YeieJeve kee ner kejvee nw cegPes oMe&ve~~
Gme oMe&ve mes meeer er ncekees efceueleer nw,
Deblej kes keesves ceW Fke peesleer peueleer nw~~efvepe.~~2~~
ceQ ner yeee ceQ efJe<Cet-neB efJe<Cet,
ceQ keeW kees menves ceW yevetB meefn<Cet~
ceQ DeefJeeue Deef[ie megces-neB neB ces,
ceQ efvepe ceve kees veefnb Deekeguelee mes IesB~
ener eboveeceleer Meefe eYeg heo mes efceueleer nw,
Deblej kes keesves ceW Fke peesleer peueleer nw~~efvepe.~~3~~

-Deeefe&kee eboveeceleer
lepe&keYeer jece yevekes......

efvepe Oeeve kejves, iegCeieeve kejves,

eues Deevee Deelece ceW eues Deevee~~ ske.~~
ye[e ebeue nw ceve Fmekees yeebOees~
ye[e veMJej nw leve Fmekees meeOees~~
Megelce Yepeves, hejceelce Yepeves,
eues Deevee Deelece ceW eues Deevee~~1~~
keYeer keej ceW ceve jceeDees~
keYeer ceve ceW eYet kees yemeeDees~~
ceb$e peehe kejves, ceve kees meeHe kejves,
eues Deevee Deelece ceW eues Deevee~~2~~
ceve kes cebefoj ceW Jesoer yeveeDees~
Gmehes Deelece eYet kees efye"eDees~~
hetpee hee" kejves, ceve Skeee kejves,
eues Deevee Deelece ceW eues Deevee~~3~~
YeeJeeW kee $e eYeg hes ueieeDees~
evovee'' ee ebJej {gjeDees~~
eYeg kees eehle kejves, Deelece ueeYe Jejves,
eues Deevee Deelece ceW eues Deevee~~4~~